emaraun

euskal herriko bilgune feministaren berripapera2011/urria

bilgunefeminista.org

LAURA GOMEZ HERNANDEZGipuzkoako Foru Aldundiko Berdintasunerako ZuzendariaHilabete doa lanpostu eta ardura berriarekin, berarekin solasean aritugara hemendik eta lau urtetara dituen erronka, egitasmo, lan dinamika,e.a.-en inguruan. "Elkarrizketa politikorako espazioetan mugimendufeministaren aitortza da niretzat garrantzitsuena", zehaztu digu.

Ikasturte honetan, hau da,2012.urtean, 10 urte betetzenditugu. Jada ibilbide nahikotxobadugu: alde batetik, borrokafeministari ekin genion hasieratik,kalean jardunaz, emakume sareaosatuz, pixkanaka hitz eginaz,komunikatuz eta ekimen feministakmartxan jarriz. Bestalde, askohausnartu dugu, elkarrekineztabaidatu dugu, ideologikokijantzi gara, eta orain, praktikafeminista hori nolakoa, zeinmodutan egingo dugun elkarrekindefinitzeko ordua dugu.

Ikasturte hasiera da, kurtsohonetan erronka asko ditugueskuartean: 10.urteurrena,V.Emakume abertzale etafeministen topaketak, ildoetakoplangintza eta egitasmoak:Autodefentsa txokoak, HezkidetzaLau Haizetara, e.a. Eta guzti hauelkarrekin, feministok, elkarrenarteko amaraunak saretzen lortukodugu!

askatu matazalaura gomez hernandez_ gipuzkoako forualdundiko berdintasunerako zuzendaria

erreportaianazioarteko feminista gazteak saretzen

irudiaarangoitiko kiskitiñak

saretiksamara velte

herrien txokoa

emakumeok plazara!

kuleroen kaxa

ema(H)itza

3

109

8

6-7

12

11

-5

euskal herri feminista lortze bidean, egin zaitez gure bidelagun feminista!!

www.bilgunefeminista.org/fitxa

askatu mataza

3

Nolakoa uste duzu dela abagunepolitikoa-soziala?

Bizi dugun abagune ekonomikoanaurrekontuen analisia egiten ari gara, egoeraekonomikoa zaila da eta Gipuzkoako ForuAldundian ere gutxiengoan gaude, negoziatzenari gara, baina aurreratu dezaket: berdintasunpolitiketarako bideratuko den aurrekontuahandiagoa izango dela.

Bestalde, baldintza politikoeidagokionean, badaude baldintza politikoak etamaniobrak egiteko aukera, benetan ikuspegifeministatik sortutako berdintasun politikakdiputazioaren jardunaren erdigunean jartzekoaukera. Zergatik diodan hau? Bildurendiskurtsoan, kanpainan eta programetan ere,saiakera bat egiten delako berdintasun politikafeministak beraien ardura politikoaren baitanbiltzeko bai udal zein foru diputazioan. Gauregun arte, Berdintasun Zuzendaritza

Bizi dugun abagune politikoanfeminismotik eraldaketa bidean urratsakemateko aukerak egon badaudela eta, oraindela hilabete eskas hasi zen buru belarrilanean Gipuzkoako Foru AldundikoBerdintasunerako Zuzendari den LauraGomez Hernandez (Villabona, 1978).Feministatzat du bere sentimendua, buruaeta baita bere jarduna ere, “mugimendufeministako militantea ez naiz izan baina,urteetan elkarlanean aritu naiz mugimendufeministako zati batekin; hala nola,Garaipen edota Medeak-ekin, eta baita,emakume feministekin ere”. Etaaurrerantzean ere argi du bere lanarenabiapuntua, mugimendu feministarenaitortza dela, eta bideratzen diren politikak,ekimenak, e.a. diseinatzean mugimenduabera indartzeko erabateko saiakera egingodutela; betiere, “mugimendu feministarenautonomia propioa errespetatuz”.

Hala ba, eguarte atsegina igaro dugute goxo bat hartuz Gipuzkoa plazakokafetegi batean, hurrengo lau urtetarakoasmoez, erronkez eta politikez hizketan.

Nola hartu duzu kargu edo lan berrihau?

Hasieran proposatu zidatenean ezin nuenezta sinetsi ere egin, asko pentsatu dut; analisipertsonal moduan eta orokorki, baloratu dut:egun bizi dugun egoeran badaudela baldintzapolitiko- historiko batzuk, non, eraldaketa bidehonetan urrats garrantzitsuak emateaahalbidetuko duen.

Polita izan zen sentitzea, lehenengo aldizaukera edukiko genuela feministok GipuzkoakoForu Diputazioan hartzen diren erabakietan partehartzeko eta ikuspegi feminista lantzeko.Izugarrizko erronka daukat/daukagu eskuartean; batetik, dudan ardurarekin pixka batikaratuta banago, baina, bestetik, emakumefeministengatik oso babestua sentitzen naiz.Diputazioan egongo naizen lau urte hauekahalbidetuko digute nolabaiteko laborategifeminista bat martxan jartzea, probatzea.

laura gomez hernandezGipuzkoako Foru Aldundiko Berdintasunerako Zuzendaria

askatu mataza

4

Berdintasuna, Giza Eskubideak eta GarapenerakoLankidetza, Kirol eta Kanpo Ekintza sailenbarnean zegoen. Aldiz, momentu honetanzuzendaritza propio bat izatera pasa da; honela,Gipuzkoako ahaldun nagusi den MartinGaritanoren zuzendaritzapean dago zuzen-zuzenean. Hori da, termino sinbolikoetan,Gipuzkoako Foru Diputazioan botere gorenekolekuan gaude, eta honek, genero ikuspegiapolitika guztietan txertatzea lagunduko digu.

Zein izango da zure lan formarenoinarria?

Ikuspegi feministatik eginikoBerdintasunerako Politikak egin nahi ditugu, non,emakumeok bizi ditugun bereizkeria egoeretanoinarritutako errealitatea eraldatuko duten; etahonen oinarrian dago, gauzak ZER eta NOLAegingo ditugun horretan asmatzea.

Nolakoa izango da planteatzenduzuen jarduna Berdintasun

Zuzendaritzatik?

Espazioak sortu beharko ditugu, non,demokrazia ordezkatzailea ziurtatu nahi den.Sarea da tresna, nola egin era parte-hartzailebatean eta eraikuntza kolektiboaren zentzuan,bertan elkar eragiten duten pertsona guztiekin.Hein batean, mugimendu feministarekin etaemakumeen elkartze mugimenduarekinelkarrizketarako eta parte-hartze politiko errealbaterako espazioak .

Mundua aldatu nahi dugu, emakumeontzatguztiz zapaltzailea delako, baina lau urtetan ezinda mundua aldatu eta horregatik, lehentasunpolitiko batzuk jartzen ari gara. Baina bai saiatubehar dugula iraunkortasuna ematen gukbultzatutako ekimenei: batetik, azpiegitura etabaliabideak sortzen saila egokitu eta indartzeko,hau da, ondoren datorrenak jarraipena emandiezaion. Eta bestetik, foru arau baten sorkuntzaedo bestelako tresnaren bat aztertu nahi dugu,zeinetan, bilduko duen berdintasun politiketaneduki eta balore zehatz batzuk bermatuko direlaGipuzkoako udalerri guztietan.

Jaioterria-bizitokia: Villabonan jaioa, egunere bertan bizi da; baina tolosarra dasentimenduz.

Ikasketak: Politika eta AdministrazioZientziak ikasi zituen, ondoren ikasketaiberoamerikarrak ere egin ditu eta bi master ditu:Gizon eta emakumeen arteko berdintasunalantzen duen EHU/UPVko masterra eta Parte-hartuz-ek antolatutakoa bestea.

Enplegua: Berdintasun gaietan EHU/UPVnikerkuntza sozialak egiten lan egin du. Eta azkenlau urtetan Urola Garaian berdintasun teknikarimoduan aritu da lanean, honez gain, parte-hartzearen inguruko ikasketak ematen dituunibertsitatean.

Zaletasunak: irakurtzea, filmak ikustean,lagun artean zerbeza edo gintonics batzukhartzea, musika talde berriak ezagutzea, praktikaartistiko subertsiboak eta kritikoak, modaidentitate anitz subertsiboak eratzeko formagisa…

Barrenera so eginez: Beti edalontziaribegiratzean, erdi betea ikusten dut; baikorra naizbaina batzuetan inkontzientziaren muga ukitzerairisten naiz. Eta honek ahalbidetzen dit/digu,gutxi batzuen mesedera egituratuta dagoengauzen ordena aldatu daitekeela sinestea etahonen alde lan egitea. Eta noski, ikuspegihorretatik, uste dut soilik aliantza estrategikofeministak egin gaitzaketela indartsu etagainerako indar eta agenteekin (politiko,artistiko…) saretzeak lagunduko digula aldaketahau gauzatzen. Eta aliantza hauek, berriz,bakarrik eraikiko dira zaintzen errekonozimenduagauzatuz eta gure eguneroko praktikenerdigunean jarriz. Eta honetan, gauza asko duguegin eta ikasteko!

“ Elkarrizketa politikorako espazioetan mugimendufeministaren aitortza da niretzat garrantzitsuena”

askatu mataza

5

Zeintzuk dira planteatzen dituzuenerronka nagusiak?

Batetik, Foru Diputazioko barne lanketaegongo litzake; bertan, bermatu nahi duguhemendik bideratzen diren politika publikoekgizon eta emakumeen artean dauden botereharremanetan duten talka bermatzea.Horretarako, langileak formatuko dira generoikuspegiari dagokion jarraipena ahalik etazehatzena eta egokiena izan dadin. Bestalde,helburuen arabera, lehentasunezkoak iruditzenzaizkigun politikekin zehar lerrotasuna lantzea,zaintzen zuzendaritzarekin edota gazteriarekinadibidez.

Bestetik, birpentsatu eta/edo sortu nahiditugu mugimendu feministarekin elkarrizketapolitikorako espazioak; kontseiluez edo bestelakobitartekoez hitz egin genezake. Baina niretzatgarrantzitsuena dena da: elkarrizketapolitikorako espazioetan mugimendufeministaren aitortza, eta bideratzen direnpolitikak, ekimenak, e.a. diseinatzeanmugimendua bera indartzeko erabateko saiakeraegingo dugu. Beraz, badago intentzioaberdintasun politikak mugimendu feministarekinberarekin, kolektiboki sortzeko eta konpartitzeko.Baina egia da egun dauden kontseiluen inguruanhausnartu behar dela, askotan espazio hauek ezbaitute ahalbidetzen emakumeon jabetzea.Gainera, ez dute bermatzen emakume askorenparte-hartzea, tradizionalki instituzioetatik urrundauden gazteena edo jendartean dutenposizioagatik ia ezinezkoa dutenena, hala nola,etorkinak edo zaintza lanetan aritzen direnemakumeena. Beraz, elkarrizketa politikokoespazioen inguruan hausnartu beharra dugu.Hein batean, batetik, mugimendu feministarekinelkarrizketa politikorako espazioak sortu nahiditugu. Baina bestetik, pentsatu beharra dugunola egin dezakegun instituzioetatik mugimendufeminista indartu dadin baldintzak sortzeko:betiere, mugimenduaren autonomia propioa etaindependentzia errespetatuz. Nire aliatuak

feministak dira; edo haiekin goaz, edo ez! Ezdakit oraindik nola, zein eratan egingo dugunhorregatik da garrantzitsua gure ustetanmugimendu feministarekin elkarrizketarakopolitikorako espazioak sortzea, denon arteanpentsatu dezagun honen inguruan ere. Betipentsatzen mugimenduaren iraunkortasuneaneta ez instituzioarenean.

Gainera, herri-administrazioetakoBerdintasun Politikak indartuko ditugu sareanitzen bidez: berdintasun teknikarienGipuzkoako sarea eratu nahi dugu (BerdinSarearekin koordinatuko dena); Berdin Bideaproiektua, herri txikietan berdintasun politikenjarraipena egingo duena eta herrien artekoesperientzia trukaketarako proiektua.

Honez gain, emakumeon kontrakoindarkerian, honek dituen dimentsio anitzezjakitun, hau da, ez dugu hitz egiten bikoteharremanetan ematen diren erasoez soilik,egunero emakumeok jasaten ditugun indarkeriaanitzez ari gara; baboseotik hasi eta homofobia,lesbofobia edota transfobia bitarte. Orain arteindarrean egon diren asistentziazko neurrizentralisten aurrean, prebentzioa, sentsibilizazioaeta asistentzia landu nahi ditugu, betiere eradeszentralizatu, integral eta emakumeentzatbotere hartzea ahalbidetuko duten norabidean.

Baita ere, bereizkerian oinarritutako jaiekinsartu nahi dugu, hala nola, alardea, elkartegastronomikoak. Uste dut instituzioetatik aztertubehar dugula nola eragin dezakegun jai hauekerauzteko.

Eta azkenik, beste erronka nagusietako batdugu zaintza lanena. Bizitzaren jasangarritasunajarri nahi dugu gure jardunaren erdigunean,bizitza jasangarri bat izatea da guretzatgarrantzitsuena eta sortzen ditugun politikapublikoak ikuspegi honetatik planteatu nahiditugu..

Hein batean, planteatzen ari garena daarau sozial eta ekonomiko berri bat: feministaeta antikapitalista. Feminista eta antikapitalistakgara edo ez gara izango.

“Nire aliatuak feministak dira;edo haiekin goaz, edo ez!”

“feminista eta antikapitalistak gara edo

ez gara izango”

6

erreportaia

Nazioarteko feminista gazteak saretzen

indarkeria esplizitu eta bortitza jasaten dutelaeman ziguten aditzera. Antolatzeko eta aurreegiteko zuten kemen, adore eta indarrak miretsigintuen, eta aldi berean, gurean pairatzenditugun indarkeriez jarduteko parada eskainiziguten. Eta gu Armeniako lagun feministokingaude, indarkeria patriarkalari aurre egitenjarraitu behar dugu.

Estrategiak ere gauzatu ahal izan ziren Nolabiziraun inguru mistoetan? deituriko lan taldean,non autodefentsa taldeak inguru ezberdinetan

Europako Emakume Gazteen MunduMartxako lehenengo topaketak ospatu ziren joanden uztailaren 11tik 17ra bitartean TerreBlanquen, Frantziar Estatuko Tolosatik 60kilometrora dagoen herri-komunitatean.Donostiako Bilgune Feministako kideok bertanizan ginen eta beste hainbat herrialdetakofeministekin bildu eta esperientziakelkarbanatzeko aukera izan genuen. Han izangenituen lankide eta adiskide Portugalgo, AzoresUharteetako, Galiziako, Frantziako, Belgikako,Suitzako, Mazedoniako, Errumaniako, Poloniako,Armeniako, Brasilgo, Mexikoko, eta Quebec-ekopartaide feministak. Herri ezberdinotakotestuinguruak eta borrokak ezagutu genituenberaien ondoan eta emakumeek bizi dituztenegoerez jardun ginen, baita aurkezten zaizkienarazoei aurre egiteko estrategiez ere, izan EuskalHerrian, izan atzerrian.

Kanpamentuaren antolaketa eta bertanhartu ziren erabaki guztiak (sukalde lanak,garbitze lanak, erosketak eta abar), asanbladanadosten genituen lau itzultzailerenlaguntzarekin. Giro ona eta jarrera irekiak izanziren nagusi kanpamentuak iraun zuenastebetean. Gai zehatzen inguruko tailerrakantolatu ziren, askotarikoak. Interesgarri gertatuzen Eztabaida demokratikoei buruzko tailerra,esate batera, zeinetan eztabaida demokratikoakzein modutan gauzatu eztabaidatu zen, besterenartean, hitza hartzeko eta pasatzeko teknikakedo sentimenduak eta esperientziak azaltzekouneak sortzearen beharraz mintzatuz eta horieklortzeko teknikak hobetsiz. Izan genuen betariktokian tokiko tradizioen gainean hausnar egitekoere, hala nola, Armeniarren tailerraren eskutik.Emakumeak jabegotzat dituen jendartean,

Iragan uztailean Europako Emakume Gazteen Mundu MartxakoTopaketak ospatu ziren Terre Blanque-n, Okzitaniako eskualdean.Donostiako Bilgune Feministakook bertan izan ginen, herrien artekoamarauna saretzen.

erreportaia

7

sortzea proposatu zen (lanean, unibertsitatean,lagunen artean, jaietako erasoetan, etab.).

Bilgunekook ere pare bat tailer egingenituen. Bata sexualitatearen ingurukoa izanzen eta bertan izan genuen gure irakurketafeminista plazaratzeko eta besteen ikuspuntuakezagutzeko aukera; errealitate anitzak, begiradaezberdinak eta baita non aurkitzen garen, nonelkar-lotzen garen ere. Plazeraren kudeaketafeminista, sexualitate eredu hegemonikoa etaeredu ekonomikoaren arteko lotura,heteronormatibitatea, postpornografiarenerabilera politikoa… Gai anitzen inguruanherrialde desberdinetako feministen ahotsakentzuteko aukera izan genuen.

Hilerokoaren autogestioren inguruko bestetailer bat ere gidatu genuen. Herrialdeezberdinetako ikuskerak (tradizioak eta emandiren aldaketak) ezagutzeko parada izan genuen,parte-hartzaileen bizipenetatik abiatuz. Bestalde,odola kudeatzeko proposamen ekologiko etamerkeak eraman genituen, eta denon arteanhoriek egiteko tarte bat hartu genuen.

Testua eta manifestazioa Denon artean Europako Emakume Gazte

Feministon Manifestua sortzea lortu genuen,etorkizunerako lan-tresna izateko asmoarekin.Helburua ez zen egun emakumeek jasatendituzten indarkeria guztiak zerrendatzea, baiziketa abiapuntu bat izatea, proposamen bat,Europako Emakume Gazte Feministenagendarentzat. Bertan hurrengo gaien ingurukoplanteamenduak egin ziren: Elkartasuna,Ekonomia, Osasuna, Indarkeria, Sexualitatea,Feminismoaren sustapena eta Diskriminazio

anitza. Testu hori egiten pare bat egun emangenituen, izan ere, konplexua izan baitzen hainerrealitate politiko-ekonomiko-sozialdesberdinak izanik adostasun minimoetarairistea. Hala ere, guretzako benetan prozesuaberasgarria izan zen, distantzia horretatik gurejatorria beste modu batera ulertu eta gurediskurtsoetan pentsatzera eraman gintuelako.

Uztailaren 15ean Terre Blanqueko taldeaTolosara abiatu eta manifestazio koloretsubatean parte hartu genuen. Haren ostean,kontzertua eta festa izan genituen. Gau giropolita ere izan genuen gauren batean edobestean, musika feministaren eta emakumeenmusikaren aldeko apustua eginez. Abagunehorretan, Bilgunekook festekiko irakurketafeminista txertatu ahal izan genuen PartyManifestoaren bitartez.

Benetan aberasgarria izan zen guretzatbeste herrialdeetako feministak ezagutzea etahaien ondoan eurengandik ikastea. Esperientziaederra izan zen eta gai desberdinen gaineanpentsatzeko balio izan zigun. Gaiak lantzekoikuspuntu anitzak ezagutu genituen, baitaperspektiba berriak jaso ere. Gainera,bizikidetza erabat kolektiboa izan zen, bakoitzabere kanpinean egonagatik ere, espazio komunugari baitzeuden: letrinak eta dutxaekologikoak, jangela, eta beste hainbat. Aurrerabegirako erronkei dagokienez, bi nabarmenduziren. Batetik, sarearen bitartez elkarrekinlanean jarraitzea eta elkar informatutamantentzea. Eta bestetik, hurrengo urtean besteherrialde batean kanpaldiak antolatzekointentzioa. Rumanian akaso. Ba al zatozte?Aukera izanez gero, guk ez dugu zalantzarik!

8

Arangoitiko kiskitiñak

Arangoitiko kiskitiñak

9

Denbora asko pasatu da familiako lehenengo Osoko Bilkura hartatik, gurasoekantisorgailuak zer ziren azaltzeko mahai ingurura deitu gintuztenetik.Olentzerorena jakin eta gutxira izango zen; gurasoek entsegatuta zeukaten, bainaurduritasunez, dena erdi-gaizki azaldu ziguten. Guk, ezer ulertu ez, eta badaezpadagaldera gehiago ez egitea erabaki genuen. Pleno hartako oroitzapen lausoarekin etaamaren oharpenekin - “Ez sartu inoren kotxean!” - abiatu ginen gure nortasunaeraikitzeko bidean. Nahiko tresna gutxirekin eta bakarrik, ikusten duzuen bezala.

Gu bakarrik mundu osoaren aurrean, helduleku sendoegirik gabe.Sexualitatea, hilekoa, beldurrak... denak arazo pertsonalak zirela pentsatzera ereiritsi ginen. Hamaika-hamabi urterekin masturbatzen zen neska bakarra geu ginelairuditzen zitzaigun: ezinezkoa zirudien gelako neska pinpirin haiek guztiak erehorretan aritzea.

Azkenean, eredu sano samar bat eduki ezean, telebistan eta orduanirakurtzen genituen Bravo aldizkarietan orientatu behar norbere esperantza etaperspektibak: hortik ikasi genuen mutila topatzea prozesu luze eta arautu batenazken helburua zela, eta urrats bakoitza, ondo eman beharrekoa.

Hamahiru urterekin inguruko mutilak telebistakoen antzekoak izan zitezensaiatzen ginen, eta gure irudimenetik aurrera, geldirik egoten ginen, printzesengisan, Egan-ek Behin batian Loiolan jotzean nork edo nork dantza egiteko eskatukozain. Esan gabe doa inork ez zigula eskatzen.

Hamalau urterekin oraindik inori musurik eman gabe geundelako kezkatuginen; hamasei urte betetzerako egin beharko genuen, ba, larrutan! Etahamabostekin, egindako ahalegin guztien sari gisa behingoz mutil perfektualortutakoan (edo, hura lortu ezean, hurrengo onena) ohartu ginen harremana ezzela espero bezalakoa: kostatu zitzaigun ulertzea dramek eta zeloek ez zutelamaitasunik adierazten, eta sakrifizioek ez dakartela saririk trukean.

Lagunekin gaiaz hitz egiten hasi arte, egia absolututzat geneuzkan uste ustelasko. Eta berandu hasi ginen hitz egiten, bai horixe. Lehenengo aitzakia Sexo en

Nueva York-ek eman zigun: telesail harekin ikasi genuen neskok ere iniziatiba hardezakegula ondo pasatzerakoan, eta egin nahi dituzun gauza mordoa gelditukodirela egin gabe beti kanpora begira bazaude. Ados, edertasun eredua ez zigungehiegi aldatu (ezta pantojismoa ere), baina behintzat jostailu sexualak zer direniradoki zigun (Samanthak erabiltzen zuen zabu haren bila nabil oraindik). Eta, batezere, masturbazioaz hitz egiten hasi ginen horren ondoren.

Pixkanaka, ohartu ginen zergatik gustatzen zaigun gure gorputzaz hitz egitea,eta zergatik ez aitakeriaz tratatzen gaituztenean, printzesa izatearen aitzakian.Maitasunak gu deskubritu zain geundela egindako txorakeriez hitz egiten hasteanohartu ginen denok geundela mutil berberaren zain, eta inori ez zitzaiola ondoatera. Erasoak ulertzen hastean ikusi genuen amak kasurik okerrenerako bakarrikprestatu gintuela. Eta apurka ohartu ginen lagun arteko harremanak ere izandaitezkeela intimoak, edozein pertsonarekin berdin gozatu dezakegula, harremanakez direlako klausula itxidun kontratuak.

Neskon artean elkartzeak ekarri zizkigun errebelazio handienak: arazoakerdibitu eta ilusioak bikoiztu egiten baitira konpartitzen ditugunean.

ulertzen hasteaz

Sam

ara

Velte

- so

rgin

ak e

mak

ume

gazt

e as

anbl

adak

o ki

dea

saretik

herrien txokoa

10

Euskal Herriko Emakumeen MunduMartxak udan izandako emakumeen kontrakoindarkeriaren inguruko balantzea egin zuenirailean Bizkaiko Emakumeen AsanbladarenBilboko egoitzan. Aurtengo urtea «latza» izandela adierazi zuten, eta uda are eta gogorragoaizan dela. «Emakumeon aurkako indarkeriak ezdu etenik izan, eta egunak pasa ahala herri etahirietako jaietako datuek ez dute kontrakoaesaten».

Emakumeen eskubideak urratuak izan ezdaitezen, kasu guztien gaineko jarraipenzehatza egin dadin exijitu zuten, eta horiekekiditeko neurri «errealak eta eraginkorrak»jartzea. «Borondate politikoa» ere exijitu zuten,martxan jarritako neurri eta protokoloenberrikuspen sakona, hori aurrera eramatekoaurrekontuak onartzea eta euren artekokoordinazioa lantzea «oso garrantzitsua» delanabarmendu zuten. Hain zuzen, «lan hau,herritarron esku hartzea izanik baina instituziopublikoei» dagokiela esan zuten.

Amaitzeko, ez dutela erailketa eta erasosexista gehiago onartuko ozen azaldu zuten.«Instituzioetatik jarrera aldatzen ez denbitartean emakumeek arrisku egoeranjarraitzen» dutelako.

Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak udanizandako emakumeen kontrako indarkeriaren ingurukobalantzea egin zuen irailean Bizkaiko EmakumeenAsanbladaren Bilboko egoitzan. Aurtengo urtea «latza» izandela adierazi zuten, eta uda are eta gogorragoa izan dela.«Emakumeon aurkako indarkeriak ez du etenik izan, etaegunak pasa ahala herri eta hirietako jaietako datuek ez dutekontrakoa esaten».

Emakumeen eskubideak urratuak izan ez daitezen,kasu guztien gaineko jarraipen zehatza egin dadin exijituzuten, eta horiek ekiditeko neurri «errealak eta eraginkorrak»jartzea. «Borondate politikoa» ere exijitu zuten, martxanjarritako neurri eta protokoloen berrikuspen sakona, horiaurrera eramateko aurrekontuak onartzea eta euren artekokoordinazioa lantzea «oso garrantzitsua» dela nabarmenduzuten. Hain zuzen, «lan hau, herritarron esku hartzea izanikbaina instituzio publikoei» dagokiela esan zuten.

Amaitzeko, ez dutela erailketa eta eraso sexistagehiago onartuko ozen azaldu zuten. «Instituzioetatik jarreraaldatzen ez den bitartean emakumeek arrisku egoeranjarraitzen» dutelako.

Emakumeon kontrakoindarkeriaren aurrean,mugimendu feminista kalera!

Azpeitian herri jaiparekideen bidean,

urratsez urrats aurrera!

11

emakumeok plazara!

“Amantalen Ahotsa”urriaren 7an Donostianaurkeztutako diziplinaanitzeko ikuskizuna da.1936ko gerra hasi zeneko 75.urteurrena aitzakiatzathartuta, gerran eta gerraostean bizitakoak emakumeenikuspegitik azaltzeko ahaleginbikaina egin dute bertan.Gizonek idatzitako historiarenaurrean, beste begirada batplazaratu dute.

Idoia Etxeberriarekinegon gara solasean, AmantalaElkarteko kidearekin.

Nondik sortu zen emakumeenahotsak biltzeko ideia?

www.ahotsak.com proiekturakoemakumeen esperientziak biltzen ari ginela,ikusten genuen oso kontu interesgarriakagertzen zirela egunero. Belaunaldiz belaunaldietxeko sukaldean egin izan den transmisioan,berriz, etenaldia sumatzen genuen. Transmisioabeste era batean, era artistikoan egitea otuzitzaigun, emakumeen lana eta bizimoduaezagutarazteko. Hortik, Amantala Elkartea sortugenuen, eta ikuskizuna prestatzen hasi ginen.

Emakumeen ahotsa beti ezkutuan egon da,beti isil-isilik aritu izan delako lanean. Gerragaraian ere asko sufritu zuen, nahiz eta ez

borroka lerroan ibili. Familiaren kargu egin zen,eta aurrera egin zuen, askotan oso baliabideeskasekin. Gerra ostea ere ez zen batere errazaizan emakumeentzat. Esperientzia hauek guztiakezagutarazteko garaia dela iruditu zitzaigun.

Honela, elkarrizketen bideoak oinarrihartuta, gaur egungo beste hainbat artista batu,eta gure historia kontatu dugu. Bideotakoemakumeak 40 bat dira, baina emakume denakordezkatzen dituztela uste dugu. Omenaldia eginnahi genien nolabait.

Berriki plazaratu duzue ikuskizuna.Zein sentsazio sortu ditu zeuek eta

ikusleengan?

Oso pozik gelditu gara emaitzarekin.Ikusleen erantzuna ere izugarria izan zen,amaieran zutik eta txaloka jarri zirenean.Dantzariak, abeslariak, bertsolaria, aktoreak...denak primeran egon ziren. Eta hunkigarria izanzen bideoetan parte hartutako 20 emakumeoholtzara igo zirenean. Emakume hauentzatoparia izan zen, momentu oso polita bizi izangenuen denok.

Ikuskizuna bera ondo joan zen eta nahizena, transmisioa, lortu zen. Ikuskizunakosotasuna izatea nahi genuen, eta hori ere lortudugulakoan gaude; zuzendari artistikoak oso lanona egin zuen. Orokorrean oso baloraziopositiboa egiten dugu.

Amantalenahotsa

Arg

azki

a: A

initz

e O

lasa

gast

i

kuleroen kaxaEMAKUMEAK PLAZAN

Argia.com-eko Multimedia atalean aurkitu duguharribitxi hau. Herri Kiroletan, lehen eta orain,emakumeak duen parte hartzea lehen pertsonan aztertzenda dokumental honetan. Emakumeek egindako kiroljarduerek komunikabide eta instituzioengandik jasotzenduten trataera ere lantzen du.

Betidanik, herri-kiroletan, beste kirol guztietanbezala, gizonek osatu dute gehiengoa. Hala ere, aurrekogaraietan ere izan ziren horretan aurreneko pausuakematera ausartu ziren emakumeak eta gaur egun erebaditugu, taldean edo bakarka, ingudean, txingetan,aizkoran, sokatiran, harriak jasotzen, arraunean, pilotan,edo idi-fogran aritzen diren emakumeak.

http://www.argia.com/multimedia/dokumentala/emakumeak-plazan

BELDUR BARIK LEHIAKETA

Baliabide bat baina gehiago, proposamenbat duzue honokoa. Berdinsarea ekimenetik,neska eta mutilak indarkeria sexistaren aurkasentsibilizatzeko helburuari helduz, pauso bataurrerago eman eta nesken jabekuntza lantzekobidea hartu dute.

Horretarako urtero martxan jartzen dutenlehiaketaz gain, azaroaren 26an Donostianospatuko diren topaketetan denontzakoespazioak zabaltzen saiatuko dira.

www.beldurbarik.org

FEMITECA

Begirada feministaz egindakoproposamen, artikulu eta komentario pilaaurkituko dituzu gaztelerazko orri honetan. Ezdakizula zure herriko zine forum-ean zeinpelikula proposatu? Irakurgai berri baten bilazabiltza? Gaztelerazko nobedade berriakezagutu nahi?

www.femiteca.com

Ideia eta zuzendaritza: Arantxa GurmendiIrudia, edizioa eta post-produkzioa: Julia Lantxaseta Gorka Arostegi.Ekoizlea: Lilaton TaldeaArtxiboa: EITB, Euskadiko Filmategia, Kutxa Fundazioa