gİrİŞİmcİlİk ve pazarlamada kadin İŞ …Ÿ...gelişmiş ekonomilerde kadınların iş...

The Journal of Academic Social Science Studies

International Journal of Social Science

Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7433

Number: 63 , p. 421-434, Winter II 2017

Yayın Süreci / Publication Process

Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date

30.11.2017 25.12.2017

GİRİŞİMCİLİK VE PAZARLAMADA KADIN İŞ GÜCÜNÜN

ARTAN ÖNEMİ* INCREASING IMPORTANCE OF FEMALE WORKFORCE IN

ENTREPRENEURSHIP AND MARKETING Yrd. Doç. Dr. Hasan Gedik

ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-8936-3486

KTO Karatay Ünivesitesi, İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, Sigortacılık ve Sosyal Güvenlik

Bölümü

Arş. Gör. Gökçe Bahar Gürbüzer

ORCID ID: https://orcid.org/0000-0003-4996-4137

KTO Karatay Üniversitesi, İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, Sigortacılık ve Sosyal Güvenlik

Bölümü

Öz Bilgi çağı ve eğitimin yaygınlaşması ile birlikte, eğitimli kadınların ortaya çık-

ması, toplumsal dönüşümle fırsat eşitsizliklerinden daha fazla yararlanan kadınların

ekonomiye, istihdama katkıları da giderek artmaktadır. Dünya nüfusunun yaklaşık yarı-

sını oluşturması sebebiyle kadınların iş hayatında aktif rol almalarının ekonomiye sağla-

yacağı faydalar yadsınamaz niteliktedir. Gelişmiş ekonomilerde kadınların iş gücüne ka-

tılım oranlarının yüksek olduğu görülmektedir. Bununla birlikte kadınlar istihdam yara-

tıcı birer girişimci olarak da iş yaşamında ön plana çıkmaktadırlar. Türkiye’de ise eğitim

seviyesinin yükselmesiyle kadınların iş gücüne katılım oranlarında yaşanan artışın yanı

sıra, itici ve çekici faktörler olarak tanımlanan çeşitli sebeplerle kadınların girişimcilik

faaliyetlerine katılımlarının da arttığı görülmektedir. Literatürdeki çalışmalarda çoğun-

lukla kadınların iş gücüne katılımlarının ve kadın girişimci sayısının artmasının ülkele-

rin kalkınmasına yönelik faydalarının araştırılmış olduğu, kadınları doğrudan konu alan

pazarlama alanındaki çalışmaların sayısının kısıtlı olduğu görülmüştür. Bu amaçla, bu

çalışmada pazarlama alanında kadın işgücünün artan önemi keşfedici araştırma yöntemi

uygulanarak açıklanmaya çalışılmıştır. Pazarlama alanlarının çokluğu sebebiyle örnek

olarak seçilen; ağ pazarlaması, satış pazarlama, halkla ilişkiler, inşaat sektörü satış ve

pazarlama alanlarında detaylı bilgiler verilmiştir. Pazarlama kavramının yaşadığı tarih-

* Bu makale, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen “3. Uluslararası Sosyal Bilimler

Sempozyumu (ASOSCONGRESS2017, K.Maraş) 26-28 Eylül 2017”de sözlü bildiri olarak sunulan çalışmadan üretilmiştir.

https://orcid.org/0000-0002-8936-3486

https://orcid.org/0000-0003-4996-4137

422

Hasan Gedik & Gökçe Bahar Gürbüzer

sel dönüşümle birlikte ortaya çıkan modern pazarlama yaklaşımları esasında müşteri

odaklı pazarlama anlayışında kadınların erkeklere göre daha başarılı olduğu tespit

edilmiştir. Pazarlama alanına ilişkin çoğu sektörde kadın istihdamında artış yaşanmakta

olduğu görülmektedir. Yaşanan bu artışta, kadınların erkeklere nispeten sahip oldukları

bazı kişilik özelliklerinin başarılarında etken rol aldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Girişimcilik, Pazarlama, Kadın İş Gücü, İstihdam, Kadın

Girişimci

Abstract The benefits to be provided to the economy by women that constitute almost

half of the world population, take an active role in business life cannot be denied. In de-

veloped economies, it is observed that the participation rates of women are high. Be-

sides, women are also emerging as entrepreneurs who create extra employment. Besides

the increase in the participation rates of women in the labor force with the increase of the

education level in Turkey, the increase of women’s participation in entrepreneurial activ-

ities with arious reasons defined as driving and attracting factors is also seen. Most stud-

ies in the literature is about the benefits of women's participation in the workforce and

the increase of the number of women entrepreneurs to countries economic development.

It’s been seen that the number of studies in the field of marketing about women is lim-

ited. For this purpose, the increasing importance of female workforce in marketing is

tried to explain by applying the exploratory research method in this study. Based on

modern marketing approaches emerging with the historical transformation experienced

by the marketing concept, it has been determined that women are more successful than

men in the customer oriented marketing approach. It’s seen that there is an increase in

female employment in most sectors related to marketing. It seems that some of the per-

sonality traits that women possess compared to men take part in this success.

Keywords: Entrepreneurship, Marketing, Women Workforce, Employment,

Women Entrepreneurs

1. GİRİŞ

Bilişim ve iletişim teknolojilerindeki

yenilikler, yaygınlaşan bilgisayar ve internet

kullanımı, bireylerin ve işletmelerin büyük bir

değişim içerisine girmesine neden olmuştur.

Son yıllarda bilgi teknolojileri ve internet gi-

derek artan oranda pazarlamada ve ticarette

kullanılmaya başlanmıştır. Bilgi ve teknoloji

geleneksel üretim faktörleri iş gücü ve doğal

kaynakların yanında yerini almıştır. Bilgi çağı

ve eğitimin yaygınlaşması ile birlikte, eğitimli

kadınların ortaya çıkması, toplumsal dönü-

şümle fırsat eşitliklerinden daha fazla yarar-

lanan kadınların ekonomiye istihdama katkı-

ları da artmaya başlamıştır.

Günümüzde kadınların aktif çalışma

hayatına katılması, girişimcilik faaliyetlerinde

bulunmaları; ülke ekonomileri için oldukça

önemlidir. Geçmiş çalışmalar da kadın giri-

şimcilerin artmasının ülkelerin kalkınmasına,

gelişmesine çok faydalı olacağını ortaya koy-

maktadır. Girişimcilik anlayışının erkeklerle

birlikte kadınların da ilgisini çekmeye başla-

masıyla, kadınlar da bu süreçte yer almaya

başladılar (Soysal, 2010:71).

Dünya nüfusunun yarısını oluşturma-

sı dolayısıyla kadın iş gücü potansiyel işgü-

cünün değerlendirilemeyen yaklaşık yarısını

da ifade etmektedir. Kadınlar cinsiyetleri se-

bebiyle karşılaştıkları engellerden dolayı ça-

lışma hayatının dışında kalmaktadırlar. Bu

sebeple girişimcilik faaliyetlerinde bulunarak

kendi işlerini kurmak, onlar için işgücüne

katılma yolunda önemli bir alternatif oluş-

turmaktadır. Kadınların girişimci olarak eko-

nomiye katılmasıyla işsizlik sorunu ve eko-

nomik büyüme önemli ölçüde desteklenmek-

tedir. Bu sebeple kadın girişimciliği dünyada

olduğu kadar ülkemizde de kadın istihdamı

sorununun çözümünde önemli bir faktördür

Girişimcilik ve Pazarlamada Kadın İş Gücünün Artan Önemi 423

(İplik, 2012:1).

Küreselleşmenin de etkisiyle toplum-

da oluşan ekonomik, sosyal ve kültürel deği-

şim ile birlikte kadın istihdamı artmıştır. Ka-

dınlar; ek gelir edinme, kendi ayakları üze-

rinde durabilme, yaptığı işten tatmin olma vb.

sebepler sonucunda iş yaşamında yer almaya

başlamışlardır. (Öğüt, 2006: 57). Dünyada

bilişim teknolojilerinin gelişmesi ile oluşan

yeni ekonomik düzenle birlikte eğitimli ka-

dınlarında artması sonucu kadın istihdam

oranının arttığı görülmektedir.

Geleneksel olarak toplumumuzda

emek bir ayrıma tabi tutulmaktadır. Erkek

birey ailesi için gerekli kazancı temin etme

sorumluluğunu üstlenirken, kadın ise ev içi

sorumluluklarla birlikte çocukların yetiştiril-

mesini üstlenmektedir (Gürol & Maşrap, 2007:

95). Kadınlar geleneksel olarak üstlendikleri

bu rolleri ile evinin kadını ve çocuklarının

annesi konumunda olup, karşı cins tarafından

da öyle görülmektedir. Ancak günümüzde

artık kadınlar için rol tanımı değişmeye baş-

lamıştır. Günümüzde kadınların, genel olarak

bütün meslek kollarında ve iş yaşamının ner-

deyse her alanında rol almaya başladığı gö-

rülmektedir. Günümüzde bir zamanlar yal-

nızca erkeklerin çalıştığı mesleklerde de ka-

dınlarında kendilerini göstermeye başladıkla-

rı görülmektedir (Narin vd., 2006 :67). Ülke-

mizde sektörlere göre istihdam rakamları

incelendiğinde de her geçen yıl kadın istih-

dam artışının gelişmekte olduğu görülmekte-

dir.

Türkiye’de kadınların işgücüne ka-

tılma oranı 2015 yılı itibariyle yüzde 34’tür.

Kadınların iş gücüne katılımında OECD orta-

laması yüzde 63’tür.Türkiye’de kadınların iş

gücüne katılım oranı güçlü politikalarla des-

teklenerek OECD ortalamasına yükseltildiği

taktirde 2025 yılında GSYİH’sı yüzde 20 art-

ma potansiyeline sahiptir (McKin-

sey&Company, 2016). Özellikle ekonomisi

gelişmekte olan bir ülke olarak ülkemizde

ekonomiyi büyütmeyi ve tasarrufları artırma-

yı sağlamak, kullanılmayan işgücü potansiye-

lini değerlendirmek, yeni iş sahaları ve istih-

dam alanları oluşturmak kadınların girişimci-

lik faaliyetlerinin teşvik edilmesinden geç-

mektedir (Soysal, 2010: 71).

Teknolojinin hızla gelişmesine paralel

olarak, bilgiye erişimde kolaylık unsurlarının

birleşmesi ile iş hayatının dinamikleri değiş-

miş, nitelikli işgücü talebini artırmıştır. Türki-

ye’de nüfusun yarısını oluşturan kadınlar

yetenek ve becerileri ile, mal ve hizmet üreti-

mine daha fazla katkı yapacaklardır. Ailelerin

gelirlerinin yükselmesi ile artacak tüketim ise,

ekonomiyi canlı tutacaktır. Böylece ekonomi-

ye yeni bir enerji ve dinamizm kazandıracak-

lardır (Pazarlamadostu.blogspot.com.tr, 2008).

Bu sebeple Türkiye ekonomisinin, hızlı ve

sürdürülebilir büyümesi için kadınların iş

gücüne daha yüksek oranlarda katılması ge-

rekmektedir. Her geçen gün önem kazanan

kadın iş gücünün yanı sıra, girişimcilik ve

pazarlama alanları da artık üzerinde önemle

durulması gereken bir konu haline gelmiştir.

2. KADIN GİRİŞİMCİLİK KAV-

RAMI

Literatürde kadın girişimciliği kavra-

mına farklı tanımlamalar yapılmaktadır. Kimi

tanımlarda, kadın girişimci, işletmenin kuru-

cusu olarak kabul edilirken; kimi tanımlarda

ikinci kuşak kadın girişimciler de bu kavrama

dahil edilmektedir (Gökalın, 2000: 109-116).

Avrupa Komisyonun tanımlamasıyla kadın

girişimciler, ‚kendi başına bir iş kuran veya

hisselerin çoğuna sahip olan; risk alan, karar

alan ve işin yürütülmesine aktif görev alan

kişiler‛ olarak tanımlanmaktadır (Eurepean

Commission,2002: 3).

Son yıllarda kadınlar büyük bir atı-

lımla, çalışma hayatında ağırlıkları gittikçe

daha fazla hissedilmektedir (Şahin,2009: 287).

Bazı çalışmalar, kadınların girişimciliğe katı-

lım oranlarının yükselmesinin, eğitim seviye-

sinin yükselmesinin sonucu olarak ekonomik

baskınlığın ve bilincin yükselmesinden kay-

424


naklandığını göstermektedir. Bütün bu sebep-

lerden ve gayretlerden dolayı kadınlar, sosyal

ve ekonomik yönden güçlenmek ve yüksel-

mek için girişimsel faaliyetlerde yer almaya

başlamışlardır. Dünyanın her köşesinde kadı-

nın rolü, git gide tanınmaktadır. Bu kabul

edilmeye değer ki, kadın girişimcilerin sahip

olduğu işler, dünyadaki en hızlı büyüyen

girişimcilik faaliyetlerindendir (Garba, 2011:

39).

2.1. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİN

ÖNEMİ

Dünyada ve Türkiye’de ağırlıklı ola-

rak iş ve siyaset dünyasına erkeklerin egemen

olduğu görülmektedir. Bunun en önemli ne-

deni ise ‚erkeğin başarılı olmaya odaklanması

ve buna göre programlanması‛ olduğu şek-

lindeki hakim görüşlerdir. Fakat artık bu du-

rum gün geçtikçe değişim göstermektedir.

Kadınların kendi birikim ve yeteneklerini

maddi kazanca dönüştürmeye eğilimli olduk-

ları kabul edilen bir görüş haline dönüşmüş-

tür (Çelik & Akgemci, 1998: 8)

Günümüzde çalışma yaşamı da ya-

şamın her alanında olduğu kadar toplumsal

yapıdaki değişimden etkilenmiştir. Günümüz

çalışma yaşamında erkek egemenliği sarsıl-

maya başlamıştır. Böylece kadın girişimciler-

de artık bu alanda kendilerini gösterme

imkânı bulmaya başlamışlardır (Bedük, 2005:

106-107). Kadınların girişimcilik faaliyetlerin-

de başarılı olmalarının sebepleri arasında

sahip oldukları; yaratıcılık, sağduyu, yenilik-

lere açık olma, çözüm üretme ve uzlaştırıcı

odaklı olmaları sebebiyle kendilerine güven

duymaları ve bu güvenden kaynaklı risk ala-

bilme yetenekleri olarak ifade edilmektedir.

Bu sayede kadınlar sorumluluk alarak rekabet

edebilmekte ve başarılı olabilmektedir. Böyle-

ce hayallerinin peşinden giden, inançlarını

savunan, önderlik eden, yetki kullanabilen,

beşeri ilişkilerinde başarılı olan kadınlar, bir

girişimci olarak toplumsal hayatta ve çalışma

hayatında ön plana çıkabilmektedirler (Şahin,

2006: 32).

Kadın nüfusunun erkek nüfusuna

oranı göz önüne alındığında, kadın iş gücü-

nün çalışma hayatı ve girişimcilik alanında

sağlayacağı katkının ne kadar önemli olduğu

kolaylıkla anlaşılabilmektedir. Kadın girişim-

ciler, sadece kendi gelirlerini elde etmek ve

kariyerlerini geliştirmek için çalışmış olmaya-

caklardır. Aynı zamanda iş kurarak yarattık-

ları istihdam, tasarruflar ve katma değer ile

ülke ekonomileri ve toplumsal refaha da sayı-

sız katkılar sağlayacaktır (Güney, 2008: 241).

Kapitalist feminist yaklaşımla kadın-

ların ekonomiye sağladıkları faydanın değer-

lendirilmesinin yanı sıra aynı zamanda top-

lumda bir birey olarak kadının girişimci rolü

var olması, kadına; çalışma yaşamı içerisinde

yer alan diğer birimlere kıyasla daha fazla

özerklik, bağımsızlık, kendini gerçekleştirme,

geleceğe yönelik hedeflerine ulaşma imkanı

sunmaktadır. Böylece girişimcilik kadınlara;

kendi kaderlerini belirleme ve bağımlılıkları-

nın üstesinden gelebilme imkanı da sunmak-

tadır (Şahin, 2006: 31).

2.2. KADIN GİRİŞİMCİLERİN ÇA-

LIŞMA YAŞAMINDA KARŞILAŞTIKLARI

ZORLUKLAR

Kadın girişimcilerin karşılaştıkları so-

runlarla ilgili pek çok araştırma ve çalışma

yapılmıştır. Önay, (2012) kadın girişimcilerin

çalışma yaşamlarında karşılaştıkları engelleri

beş başlık altında toplanmaktadır (Önay,

2012: 43-50):

1. Sermaye teminindeki sorunlar

2. Ticari ve yönetsel tecrübe eksikliği

3. Toplumun iş kadınına bakışı

4. Pazara ulaşılabilirlik

5. Bürokratik engeller

Günümüzde gerek kadın gerekse er-

kek tüm girişimciler yukarıda sayılan prob-

lemlerle başa çıkmak zorundadırlar. Ancak,

kadın girişimciler bu problemlerle birlikte

daha farklı pek çok sorunla da uğraşmak zo-

runda kalmaktadırlar. Kadınlar her ne kadar

kendi işlerine sahip olarak bağımsız hareket

edebilme kabiliyeti ve ekonomik özgürlük

kazansalar da hala ev ve çocuklarla ilgili so-

rumlulukların ilk muhatabı olmak durumun-


dadırlar (Carter & Shaw, 2006: 47). Kadınlar

geleneksel olarak üstendikleri bu sorumluklar

ve toplumun iş yaşamında yer alan kadına

karşı bakışı nedeniyle dezavantajlı duruma

düşmektedirler. Her ne kadar toplumsal ya-

pıdaki yaşanan dönüşümle bu durum değiş-

mekte olsa da halen kadınların iş yaşamında

ve girişimcilik faaliyetlerinde yer almasına

ilişkin toplumsal önyargılar varlığını sürdür-

mektedir.

Weiler ve Bernasek (2001), yaptıkları

çalışmada kadın girişimciliğin önündeki en

önemli iki engeli şu şekilde açıklamışlardır

(Weiler & Bernasek, 2001: 87):

• Kadınlara karşı sürdürülen ayrımcı-

lığın azalmasına rağmen, uzun bir süredir

etkili olan erkek iş birliğinin işe alma durum-

larında hala hissedilmesi ve sürdürülmesi,

• Kadınların sahip olduğu işletmele-

rin erkek meslektaşlarına oranla daha zayıf

bir şekilde işlemesi.

Woldie ve Adersua (2004)’ya göre ise

kadınların başarısını etkileyen diğer zorlukla-

rı ise; rahatça pazarlık edebilmek ve müzake-

re edebilmek için etkili iletişim ihtiyacı, borç-

luların yönetimi, düzgün kayıt tutma ve ailevi

sorumluluklarla beraber yürütülmesi şeklinde

sıralamaktadır. Yeterli eğitim ve öğretim ek-

sikliği, yaş ayrımcılığı da diğer engellerdir

(Woldie & Adersua, 2004: 88).

2.3. KADINLARI GİRİŞİMCİ OL-

MAYA YÖNELTEN FAKTÖRLER

Günümüzde kadınların aktif çalışma

yaşamına katılarak girişimcilik faaliyetlerinde

bulunmaları, erkeklere oranla daha hızlı art-

maktadır. Günümüzde çok sayıda kadın,

kendi işinin patronu olma, bağımsız çalışma

isteği, risk almaya yatkınlık, yenilik ve deği-

şiklik arzusunu tatmin etme vb. şekilde ifade

edilebilecek nedenlerden dolayı meslek olarak

girişimciliği tercih etmektedirler (Güney,

2008: 245-250). Kadınların kendi işlerini kur-

mak istemeleri çeşitli nedenlerden kaynak-

lanmaktadır. Girişimcilik, ekonomik ve top-

lumsal bağımlılıktan kurtulmak isteyen ka-

dınlar için alternatif bir yol olarak kabul edil-

mektedir (Şahin, 2006: 45-46)

Kadınlar sahip oldukları yetenek ve

becerileri kullanabilme, bağımsız olma, çalış-

ma saatlerini yönlendirebilme gibi nedenlerle,

ücret ve maaşla çalışmak yerine büyük ölçüde

kişisel birikimlerini kullanarak, kendi işlerini

kurmayı tercih etmektedirler (Yağcı ve Bener,

2005: 86). Girişimcilik kadınlara; daha fazla

özerklik, özgür hareket etme ve bağımsızlık

imkânı vermektedir. Bununla birlikte kadınla-

ra, ‚işine yönelik kısa ve uzun vadeli planlar

yapma, kaynakları optimum kullanma, insan-

lar arası ilişkileri kurma ve sürdürme, işinde

edindiği deneyimleri verimli kanallara aktar-

ma‛ gibi alanlarda da beceri kazanma imkânı

sağlamaktır (Çiftçi, 2010: 48).

Güney Türkiye’de girişimci kadınla-

rın iş kurma nedenlerini şu şekilde ifade et-

mektedir (Güney, 2008: 245-250):

• Zaman kontrollerini daha iyi yapa-

rak çocuklarıyla daha fazla ilgilenebilmek,

Kendi kendisinin patronu olma iste-

ği.

• Çalıştıkları iş yerinde hak ettikleri

konuma gelinememesi sonucunda istifa edip,

(iş bulamayınca) kendi işini kurmak,

• Eşinin ölümü veya işten çıkarılması

sonucunda aileyi ayakta tutabilmek için iş

kurmak.

Kadınları girişimciliğe yönelten fak-

törleri: itici faktörler, kadınları kendi işlerini

kurmaya mecbur eden nedenler ve çekici

faktörler konuya ilgi, mücadele ruhu, istek ve

pazar fırsatı yakalamak gibi kişiye cazip gelen

nedenler olmak üzere ikiye ayırmıştır (Güney,

2008: 245-250):

1. İtici faktörler

Boşanma

Finansal zorluklar

Kocanın ölmesi

Can sıkıntısı

2.Çekici faktörler

Bağımsızlık

426


İlgi alanı

Hırs

Fırsatları değerlendirme

Konforlu bir yaşam

Statü ve prestij kazanma arzusu

Kendini gerçekleştirme

Para kazanma

Yatırım ve istihdam yaratma arzu-

su

İş tatminine ulaşma

Eğitim ve ailesel etkiler

Kadınları girişimci olmasında etkili

olan sebeplerden birisi de kadınların devlet

tarafından yerel ekonomiyi kalkındırmada

önemli bir aktör olarak değerlendirilmesidir.

Bu politikada özellikle bölgesel olarak potan-

siyel kadın girişimcilerin yönlendirilmesi,

teşvik edilmesi ve güçlendirilmesi öngörül-

mektedir. Bu sayede özellikle kırsalda eko-

nomik faaliyetlerde yeterince yer alamayan

kadınların mikro finans yöntemi ile gelir elde

etmelerinin sağlanması amaçlanmaktadır.

Çünkü kadınlar iş hayatında erkeklere kıyasla

daha fazla öz sermaye ve başlangıç maliyetleri

için yeterli finansmana ulaşma güçlüğü çek-

mektedirler (Soysal, 2010: 91).

Günümüzde; ekonomik, politik ve

sosyokültürel faktörler kadınları, girişimciliğe

yöneltmektedir. Özellikle kadın girişimciliği-

ne ve kadınların iş yaşamına katılmasına iliş-

kin politika, gelenek ve tutumlar etkili olmak-

tadır. Buna ilave olarak kişisel faktörler de

eklenebilmektedir. Bunun yanı sıra kadın

girişimcilerin homojen bir grup olmadıkları

unutulmamalıdır (İyicil, 2006: 31).

2.4. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ İLE

İLGİLİ BAZI ÇALIŞMALAR

Yetim (2002), çalışmasında girişimci-

liğin kadınların toplumsal ve ekonomik ya-

şamla bütünleşmesi için alternatif bir yol ola-

rak giderek önem kazandığını belirterek, Tür-

kiye’de kadın girişimciliğine yönelik çalışma-

ların çeşitlendirilmesinin, pek çok yönden

olumlu sonuçlar doğuracağını belirtmiştir.

Maysami ve Goby (1999) kadının ba-

şarısında etkili olan faktörleri incelemişlerdir.

Araştırmalarından elde edilen bulgulara göre,

başarılı kadınların sahip olduğu özellikler

aşağıda maddeler halinde verilmiştir (May-

sami & Goby, 1999: 102):

• Başarılı kadınlar diğerlerine göre

güçlü aile desteği almaktadırlar.

• Daha çok entelektüel birikime ve

dil bilgisine sahiptirler.

• İnsan ilişkileri konusunda yetenek-

lidirler ve iletişim becerileri gelişmiştir.

• Kişisel yetkinlikleri, beşeri serma-

ye birikimleri daha güçlüdür.

• Ürün ve hizmet bilgisine sahiptir-

ler.

• Müşteri sadakati ve çalışanların

kalitesine odaklanmaktadırlar.

• Profesyonel hizmetlere ulaşım

olanaklarına sahiptirler.

• Teknolojiyi daha yoğun kullanmak

suretiyle avantaj elde etmektedirler.

• Uygun finansman olanaklarına sa-

hiptirler.

• Faaliyet gösterdikleri pazarlarda

fırsatlar bulunmaktadır.

• Güçlü başarma arzusuna sahiptir-

ler.

Çakıcı (2004) Kadın girişimcilerin iş-

letme fonksiyonlarını yerine getirmede ne

kadar etkili olduğunu tespit etmek amacıyla

yaptığı araştırmada aşağıdaki bulgulara

ulaşmıştır:

• Kadın girişimcinin en çok etkili ol-

duğu ilk üç fonksiyonu halkla ilişkiler, pazar-

lama ve personel fonksiyonu olarak tespit

etmiştir.

• İşletmeyi kurma ve geliştirme sü-

recinde kadın girişimcilere aile üyelerinin (eş,

baba, ağabey) teşvik ve destek verdiklerini

belirtmiştir. Kadını, satın alma aşamasından

satışa kadar her işletme fonksiyonunu fiilen

yürütebilecek duruma getirmek, çok daha

önemli bir destek olduğunu vurgulamıştır.

• Kadın girişimcinin eğitim seviyesi

yükseldikçe işletme fonksiyonlarındaki etkisi

artmaktadır

Şahin (2006) tez çalışmasında ‚Kadın-

lar, farklı iş kollarında daha fazla rol alarak ve


girişimci yönlerini geliştirerek toplumlarda

bölgesel ekonomik farklılıkların giderilmesine

katkıda bulunabileceklerdir. Kadın girişimci-

liğinin ülkelerin ekonomik ve sosyal kalkın-

masında önemi büyüktür.‛ ifadelerini kul-

lanmıştır.

Tewari ve Gakkhar (2011) ‚Hindis-

tan’ın bir bölgesinde sütçülük yapan kadınlar

üzerine yaptıkları çalışmada, kadınların yeter-

li eğitim ve fon desteği almalarına rağmen,

yüksek faiz oranlarının ve kredi kullanımında

bürokrasinin fazla olmasının yardımları zor-

laştırdığı, kadınların finansman ve pazarlama

konusunda desteğe ihtiyaç duyduklarını‛

belirtmektedir.

Önay (2012) yapmış olduğu araştır-

mada ve geçmişte yapılan çalışmalarda da

kadın girişimcilerin büyük çoğunluğunun

çekici faktörler ile girişimci olduğunu belirt-

miştir. Ayrıca araştırmaya katılan kadın giri-

şimcilerin çoğunluğunun yüksek eğitim sevi-

yesine sahip oldukları görülmektedir ve bu

durum geçmiş çalışmaları desteklemektedir.

Bu durum, daha çok eğitimli kadınların giri-

şimciliğe yöneldiğini ortaya koymaktadır.

Girişimcilik ile uğraşan kadınlar, maddi ve

manevi kazanımlar elde ederlerken, aynı za-

manda bağımsızlık, kendini gerçekleştirme,

statü ve prestij kazanma, aileye destek, istih-

dam sağlama, finansal fırsatlar, iş tatminine

ulaşma gibi imkanlara da ulaşmış olmaktadır-

lar.

Fidan ve Yılmaz (2013) ise kadın giri-

şimciliği için ‚bir serüven ve maceradan ileri

gidememektedir‛ ifadesini kullanarak, eleşti-

rel yaklaşmışlardır.

Yalman ve Gündoğdu (2014) Kadın

Girişimciliği ve Bölgesel Kalkınma çalışmala-

rında ‚kadın girişimcilerin işlerini büyütmele-

ri, kaliteyi ve üretim miktarını artırmaları,

yeni pazarlara ulaşmaları, dış ticaret yapma-

ları bölgesel kalkınma için öncelikli dinamik-

lerin başında gelmektedir. Dolayısıyla bu

konularda çekingen davranan kadın girişimci-

lerin daha cesur ve bilinçli davranmalarını

sağlamak amacıyla, kadın girişimcilere yöne-

lik devlet teşviklerinin ve eğitim desteklerinin

yoğunlaştırılması faydalı olabilir. Bunun sağ-

lanabilmesi için bilgilendirilmeleri, bilinçlen-

dirilmeleri ve bir araya gelmelerinin sağlana-

bilmesi için kadın girişimciler ve kurumlar

arası iletişimin geliştirilmesi ve güçlendiril-

mesinin gereklidir.‛ ifadelerini savunmuşlar-

dır.

3. PAZARLAMADA KADIN İŞ

GÜCÜNÜN ARTAN ÖNEMİ

Sanayi Devrimi’nden itibaren hız ka-

zanan teknolojik gelişmeler, ekonomik ve

devamında sosyal hayatı etkiyemeye başla-

mış, küreselleşme ile birlikte dünya çapında

hissedilir hale gelmiştir. Değişen bu düzende

bilginin bir üretim aracı haline gelmesiyle

birlikte oluşan bu ‘Yeni Ekonomi’ içerisinde

işletmelerin temel fonksiyonlarından olan

pazarlama faaliyetleri de etkilenmiştir (Ge-

dik,2014: 57-59). Pazarlamanın tarihsel dönü-

şümüne bakıldığında 1950’li yıllardan sonra;

Üretim Anlayışı ve Satış Anlayışı dönemleri-

nin yerini Modern Pazarlama Yaklaşımlarının

aldığı görülmektedir. Bu yaklaşımda esas

odak noktası tüketiciler olup, amaç en genel

ifadeyle tüketiciyi tatmin ederek, ürün/hizmet

satın almaya ikna etmektir.

Tüketicilerin pek güven duymadığı ve

rekabetin yoğun olduğu günümüz piyasasın-

da pazarlama elamanlarının işi çok zordur.

Ancak işletmelerin tüketicilerine güven ver-

diği sürece satamayacağı ürün yoktur. Yaradı-

lıştan gelen, sahip oldukları kişisel yetenekleri

sebebiyle kadınların özellikle modern pazar-

lama yaklaşımları çerçevesinde daha başarılı

oldukları görülmektedir. Women Matter Tür-

kiye 2016 raporuna göre kadınlar dünyada

tüketicilerin %50’sini oluşturmakta, bununla

birlikte birçok kategoride ise tüketim kararla-

rının %70’ine karar vermektedir. Raporda

kadın çalışanların tüketici davranışları ve

tercihlerinde önemli etkileri olduğu, kadın

çalışanların çok olduğu firmaların daha müş-

428


teri odaklı olduğu belirtilmektedir. Ayrıca

müşteri odağını artırmak isteyen şirketlerin

satış, pazarlama ve müşteri hizmetleri başta

olmak üzere tüm departmanlarda kadın ora-

nının dengeli olması gerektiği vurgulanmak-

tadır (McKinsey&Company, 2016). Pazarlama

alanında kadınların çoğunlukla; halkla ilişki-

ler, doğrudan pazarlama, ağ pazarlamaları,

reklamcılık, promosyon, pazarlama iletişimi,

satış yönetimi ve birebir satış branşlarında ön

plana çıktıkları görülmektedir.

Kadınlar birer çalışan, yönetici, lider

ve girişimci olarak işletme alanıyla ilgili pek

çok konuda yapılan çalışmaların konusunu

oluşturmaktadır. Bu çalışmalarda özellikle

kadınların çalışma yaşamındaki rolleri ve

karşılaştıkları sorunlar ele alınmaktadır. Tür-

kiye’de pazarlama alanıyla ilgili yapılan araş-

tırmaların çoğunluğunda cinsiyet eşitsizliği ve

dolayısıyla kadınlar önemli bir değişken ola-

rak yer almaktadır. Türkiye’de kadınları veya

cinsiyeti doğrudan konu alan pazarlama ala-

nındaki çalışmalarının sayısı ise kısıtlıdır. Bu

alanda yapılan çalışmalar çoğunlukla kadın

tüketicilerin satın alma davranışlarının tutun-

durma ve reklam faaliyetlerinde kullanılması

üzerinedir (Özdemir & Tokol, 2008: 58).

Pazarlama alanında çalışan kadınlar-

la ilgili yapılmış çalışmanın yok denecek ka-

dar az olduğu görülmektedir. Pazarlama ala-

nının konularının çokluğu nedeniyle bazı

alanlarla ilgili; ağ pazarlamasında kadınlar,

İnşaat sektörü satış ve pazarlama noktasında

kadınlar, halkla ilişkiler alanında ve satış pa-

zarlama alanında kadın iş gücünün artan

önemi ile ilgili bilgiler verilmiştir.

Ağ Pazarlamasında Kadınlar

Dünya Network Marketing Derneği-

nin açıklamalarına göre; dünyada yaklaşık

120 milyon insan Network Marketing sektö-

ründe aktif olarak çalışmaktadır. Bunların

%76′sını kadınlar oluşturmaktadır. Bu alanda

kadınların %80 gibi bir çoğunluğunun Ameri-

ka, Kanada ve İngiltere gibi ülkelerde olduğu

görülmektedir. Bazı ülkelerde ise bu durum

daha yüksektir, örneğin Japonya’da bu alanda

çalışanların %90′ı kadınlardır. Türkiye’de

alanda çalışan kadınlara ilişkin tam rakam

bilinmemekle beraber, sektörde çalışanların

çoğunluğunu kadınların oluşturduğu görül-

mektedir. Network marketing tavsiye pazar-

lama mantığı ile yürütüldüğü için ve ev top-

lantılarıyla cirolar yapıldığından ilk başta

kadınlar için daha cazip bir iş alanı oluştur-

maktadır. Ayrıca network marketing tarihine

bakıldığı zaman, çıkış mantığının ev kadınla-

rının daha fazla ekonomiye katılmalarını sağ-

lamak üzere olduğu görülmektedir (Kahra-

man, 2016). Kadınların network marketing ya

da ağ pazarlama işinde erkeklere kıyasla ne-

den daha çok çalıştığı şu şekilde açıklanabil-

mektedir:

Kadınlar başkalarına yardım etmeyi

erkeklerden çok daha fazla isterler ve daha

başarılı bir şekilde yaparlar. Network marke-

ting sistemi, başkalarına yardım etmeyi seven

insanlar için tam bir biçilmiş kaftan niteliği

taşımaktadır. Kadınlar başkalarını mutlu et-

mek veya onları anlamak için aşırı derecede

isteklidirler ve aileleri ya da arkadaşları için

kendilerinden ödün vermeyi severler. Bu

yüzden network marketing işinde kadınlar

çok önemli bir değere sahiptir. Güçlü kadın-

lar, çevrelerindeki herkese ve ekiplerindeki

insanlara yardım etmekten çok hoşlanırlar.

Pazarlamada iyi ve güçlü bir kadın lider çoğu

zaman erkeklerden daha iyi bir iletişim ve

çalışma ile başarılı organizasyonlar kurabilir.

Kadınların, hedeflerini gerçekleştir-

meyi ve fark edilmeyi sevdikleri bir gerçektir.

Özellikle ülkemizdeki ev kadınlarının kendi-

leri adına çalışması ve kendi bağımsızlıklarını

gerçekleştirmek üzere adım atabilmesi onlar

için iyi bir fırsattır. Bu sadece ekonomik ba-

ğımsızlık değil, kendi kişisel bağımsızlıklarını

bu sektörde kazanıp başarılı bir şekilde kabul

görmeleri açısından kadınlar için inanılmaz

duygudur. Özellikle lider karakterli ve ileti-

şimi iyi olan kadınların çoğunlukta olduğu ve

organizasyonları çok daha hızlı bir şekilde

büyümektedir (Kahraman, 2016). McKinsey

Woman Matter 2016 Raporu bu görüşü des-

tekler niteliktedir: Raporda şirketlerde yöneti-

ci düzeyde kadın çalışan bulunmayan firma-


ların öz sermaye karlılığı %15 iken, en az bir

kadın yönetici bulunan firmalarda öz sermaye

karlılığının %22 olduğu belirtilmektedir. Ay-

rıca kadınların yaptıkları işte erkeklere göre

daha çok bağlı olmaları ve çalıştığı şirkete

karşı aidiyet duygusunu yoğun bir şekilde

hissetmeleri başarılarını artırmaktadır.

İnşaat Sektörü Satış ve Pazarlama

Noktasında Kadınlar

İşletmeler; yönetim, organizasyon, sis-

tem, ürün/hizmet, pazarlama, satış, dağıtım

ve tanıtım (reklam, halkla ilişkiler) ürün, müş-

teri ilişkileri stratejileri, güvenilirlik, kalite,

inovasyon, ileri teknoloji, müşteri odaklılık

konularını bir bütün olarak görmesi ve hepsi-

ni birbiriyle koordinasyon içinde ve başarılı

bir şekilde yönetmesi durumunda hedefleri-

nin gerçekleştirebilmektedirler. İnşaat sektö-

ründe faaliyet gösteren işletmelerin rakiple-

rinden ayrışarak tercih edilmesi, tüketicinin

güvenini kazanabilmesi, kurumsal marka

algısı oluşturabilmesi ve bunların sonucu

olarak rekabetçi avantaj sağlayarak rakiple-

rinden üstün konuma gelmesi için tüm bu

süreçlerin çok ciddi şekilde planlanması ve

yönetilmesi gerekmektedir (Çako & Çınar,

2012: 37).

İnşaat sektörünün kadın temsilcileri,

sektörün titiz çalışma ve de detaycılığı getir-

diklerini belirtmektedir. Bu sebeple özellikle

satış ve de pazarlama noktasında kadınların

daha başarılı bir grafik çizdiğini, çoğunlukla

erkeklerin hakim olduğu inşaat sektöründe

artık kadınlarında daha çok rol aldığını ifade

etmektedirler. Sektörün yönetiminde ve saha-

da görev alan kadın sayısındaki artışın yanı

sıra proje sahiplerinin satış ve pazarlama nok-

tasında da kadınlardan destek aldığı ifade

edilmektedir (Emlakkulisi, 2016).

CEF Danışmanlık Kurucu Ortağı Ev-

ren Acar inşaat sektöründe sürdürdüğü mes-

lek yaşantısında genellikle en fazla kadın

çalışana sahip bölümlerde görev aldığını be-

lirtmektedir. Kadınların çalışma prensipleri

sebebiyle kendi satış ekiplerinde yüzde 60

kadın ve yüzde 40 erkek dengesini hep koru-

maya çalıştığını vurgulamaktadır. Kadınların

detaylı ve titiz çalışma prensipleri ve kararlı

oluşları iş yaşantısında önemli avantajlar sağ-

lamakta iken özellikle karar aşamalarında

kadınların işe duygusal bakmaları da deza-

vantaj olabilmektedir (Acar, 2016).

10 yıldır inşaat sektöründe satış mü-

dürlüğü görevini sürdüren Bilge Koyuncu, iş

hayatında kadınların büyük özveriyle çalıştık-

larını ifade ederek, inşaat sektöründe ise bu

durumunun daha zor olduğunu belirtmiştir.

Erkek egemen bir sektörde sadece tasarım

değil, uygulama alanında da kariyer planla-

yan kadınlar için iş yaşamının kolay olmadı-

ğını belirtmiştir: ‚Bu sistemin satışını üstlen-

mek tabi ki en büyük sorumluluk. Tamamen

projeyi baştan sona kadar organize etmek,

yönetmek, müşteri memnuniyetini sağlamak

ve sonucunda başarılı bir hedefe ulaşmak

sizin işiniz. Uzmanlar gayrimenkulün her

bölümünde çalışan profesyonel kadınların,

özellikle satış ve pazarlama konusunda erkek-

lerden daha başarılı bir grafik çizdiğini söylü-

yor. Konut satın alma kararı verenlerin yüzde

50’den fazlası kadın olduğu için bizim karar

verici noktada olmamız önemli‛. Koyuncu

erkeklere kıyasla kadınların iletişim konula-

rında daha başarılı olduğunu belirtmiştir. İşe

karşı farklı bakış açıları, duygusal zeka farklı-

lıkları ile birlikte detaycı, titiz, üretken ve

toparlayan yapıları sayesinde kadınlar iş daha

verimli ve dinamik ticari bir yapı oluşturmak-

tadır (Milliyet.com.tr, 2014).

Satış Pazarlama Alanında Çalışan

Kadınlar

Kadınların sahip oldukları bazı özel-

likleri sebebiyle günümüz küresel rekabet

şartları altında satış pazarlama alanına etkisi

yadsınamaz. Satış pazarlama alanında başarılı

olmak isteyen bireyler güçlü, devamlı ve gü-

ven verici ilişkiler geliştirmek zorundadırlar.

Ancak kadınlar besleyici, bağlayıcı ve işbirlik-

çi yapıları sayesinde müşterileri ile ilişkilerin-

de; araştırıcı sorular sorar, dikkatle dinler,

430


samimi konuşmalar yapar ve bağlantılar oluş-

turarak pazarlama alanında daha güçlü bir

avantaj sağlamaktadırlar. Çünkü kadınlar:

Güçlü ilişkiler yaratır ve müşterilerin güveni-

ni kazanır, kadınlar sezgileri sayesinde an-

laşmadaki karmaşıklıkları görür ve her bir

müşteri için en iyi çözümü bulmak adına da-

ha derine inerler. Satış pazarlamadaki kadın-

lar erkeklere göre daha farklı ilişkiler yarat-

maktadırlar. Satış pazarlama ise kadınların

başka bir yeteneğidir (www.iienstitu.com,

2016).

Halkla İlişkiler Alanında Çalışan

Kadınlar

Türkiye’de halkla ilişkilerin gelişimi,

kadın ve erkeklerin ortak çabası ile gerçek-

leşmiştir. Ancak günümüzde halkla ilişkiler

alanında artık kadınların daha çok yer aldığı

görülmektedir.

Halkla ilişkiler genellikle kadınların

tercih ettiği ve istihdam edildiği bir meslektir.

Çeşitli ülkelerde yapılan araştırmalarla halkla

ilişkiler sektöründe kadın oranının erkeklere

göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir. An-

cak buna rağmen kadınların daha düşük ko-

numlarda istihdam edildiği görülmektedir.

Sektörde kadınların yönetsel konumlara yük-

selemediği, cam tavanla karşılaştığı, daha

düşük ücretlerle çalıştırıldığı, terfi konuların-

da erkeklere göre daha dezavantajlı olduğu

görülmektedir (Öksüz & Görpe, 2014: 128)

ABD İşgücü İstatistikleri Dairesi 2013

verilerine göre, halkla ilişkiler alanında uz-

manlarının %63’ü kadın olmasına rağmen üst

düzey yöneticilerinin %80’i erkeklerden

oluşmaktadır (Makovsky, 2013). Finlandi-

ya’da 2013 yılında halka ilişkiler örgütlerinin

üyelerinin %89,2’sini kadınlar oluşturmakta-

dır. İsveç’te ise kadınlar dernek üyelerinin

%80’ini oluşturmaktadır. İsveç İletişim Pro-

fesyonelleri Derneği Direktörü Jeanette

Agnrud’un açıklamalarına göre erkeklerin

genellikle meslek örgütlerine ve araştırmalara

katılmak istememeleri sebebiyle halkla ilişki-

ler alanında kadın oranı aslında olduğundan

fazla görünmektedir (Melgin, 2013). Türki-

ye’de ise bu meslekteki kadın oranı ABD ve

Avrupa’da yapılan araştırmaların sonuçlarıy-

la benzer şekildedir. Türkiye Halkla İlişkiler

Derneği (TÜHİD) üyelerinin %73’ü kadınlar-

dan oluşmaktadır. Bunun nedeni ise; mesleğin

algılanış biçiminin erkekleri değil, kadınları

çekmesi ve alanda çalışma yaşamının kadınlar

için daha rahat olduğuna ilişkin yansıtılması-

dır. Ancak kadınlar her ne kadar sayıca fazla

durumda olsalar da konum ve güç açısından

erkeklere göre dezavantajlı durumdadırlar

(Öksüz & Görpe, 2014: 137).

4. SONUÇ

Ekonomik kalkınmaya önemli katkı-

lar sağlaması nedeniyle, dünya nüfusunun

yaklaşık yarısını oluşturan kadınların iş gü-

cüne ve girişimcilik faaliyetlerine yoğun bir

biçimde katılımları bir ülkenin ilerlemesi için

oldukça önemli bir faktör olarak değerlendi-

rilmektedir.

Küreselleşmenin de etkisiyle dünyada

yaşanan değişim iş dünyasında acımasız bir

rekabet ortamının doğmasına neden olmuş-

tur. Bu sebeple yarattıkları ek istihdam ve

tasarruflarıyla girişimcilik faaliyetlerinde

kadınların yeri ve önemi büyüktür. Kadınla-

rın çalışma hayatına büyük oranda katılması

ve daha aktif rol alarak girişimcilik faaliyetle-

rinde bulunmaları ve yeni iş sahaları oluş-

turmaları ülke ekonomileri için çok önemlidir.

Kadın girişimciliği ile ilgili yapılan çalışmalar,

kadın girişimcilerin ekonomik gelişme için

çok önemli bir unsur olduğunu ortaya koy-

maktadır. Tüm dünyada ve Türkiye’de son

yıllarda kadın girişimci sayısındaki artış se-

vindirici olmakla beraber, kadın nüfusuna

oranlandığında bunun çok düşük düzeyde

kaldığı söylenebilir.

Girişimcilik, Türkiye’de ve birçok ül-

kede ekonomik ve sosyal açıdan gelişmişliğin

en önemli göstergelerinden biri haline gelmiş-

tir. Kadınların büyük bir atılım içinde olduk-

ları ve çalışma hayatındaki ağırlıklarını gide-

rek arttırdıkları görülmektedir. Annelik rolle-

rine rağmen, kadınların iş yaşamına katılarak

yaptıkları ekonomik katkılar bilinmektedir.

Onların iş hayatına gerçek girişleri ekonomik


ve sosyal anlamda güç elde etmelerine büyük

ölçüde katkı sağlamıştır.

Yapılan araştırmalar kadınların eğitim

seviyesinin yükselmesi sonucu, ekonomik

özgürlüklerinin ve bilinçlerinin yükselmesiyle

girişimciliğe katılım oranlarının da arttığını

göstermektedir. Bütün bu sebeplerden dolayı

kadınların, sosyal ve ekonomik yönden güç-

lenmek ve yükselmek için girişimsel faaliyet-

lerinde yer almaya başladıkları ve eğitimleri

arttıkça, bilgi ve yeteneklerini gösterme ihti-

yacı, bağımsız olma isteği, güç elde etme gibi

nedenlerle kendi işlerini kurmaya yöneldikle-

ri görülmektedir.

Türkiye’de kadının çalışma yaşamın-

da karşı karşıya bulunduğu sorunların teme-

linde; toplumun ekonomik, sosyal ve kültürel

yapısındaki bazı aksaklıklar yatmaktadır. Son

yıllarda özellikle kadın girişimcilerin ekono-

mide büyüme ve kalkınmadaki önemine dik-

kat çekilmekte ve birçok hükümet politika-

sında kadın girişimciler için ayrıcalıklı düzen-

lemeler yer almaktadır. Nitekim gelişmiş ül-

kelerde girişimci kadın sayısını artırıcı destek-

ler vermektedir. Bununla birlikte kadın giri-

şimciler iş hayatına girdikten sonraki aşama-

larda daha farklı desteklere ihtiyaç duymak-

tadır. Kadın girişimci sayısının yüksek olduğu

ülkelerde (Örneğin; Kanada %42, ABD %40,

Avustralya %31, Meksika %36) devlet teşvik

politikalarının yanı sıra, kadın girişimcileri

destekleyen örgütlerin de bulunduğu görülür.

İstihdam olanaklarını artırmak, sür-

dürülebilir ekonomik gelişme ve toplumsal

kalkınmayı sağlamak amacıyla kadın girişim-

cilere destek vermeye yönelik birçok çalışma

ve proje yapılmaktadır. Ancak kadın girişim-

ciler genel olarak erkek girişimcilerin karşılaş-

tıkları birtakım sorunların yanı sıra çeşitli

cinsiyet temelli engellerle karşılaşmaktadırlar.

Günümüzde gelişen teknoloji ve en-

düstrileşme ile birlikte her geçen gün çalışma

hayatına katılan kadın sayısında artış yaşan-

maktadır. Kadınların giderek artan bir şekilde

ekonomik yaşamın içinde yer almaları sevin-

diricidir. Kadının üretime katıldığı, istihdam-

da yüksek paylar aldığı, sosyal güvenlik sis-

temine dahil olduğu girişimcilikte ve pazar-

lama alanlarında başarılı ülkelerin kalkınmış

ülkeler olduğunu dikkate alırsak, bunun ül-

kemiz için de ne kadar önemli olduğu kendi-

liğinden ortaya çıkacaktır.

Teknolojik gelişmeler, küreselleşme

ve bilgiye kolay ulaşım gibi pek çok etkenin

yanı sıra gelişen modern pazarlama yaklaşım-

ları ile birlikte oluşan müşteri odaklı pazarla-

ma anlayışında kadınların önemi gün geçtikçe

artmaktadır. Kadınların doğuştan sahip ol-

dukları bazı özellikleri sebebiyle erkeklere

kıyasla pazarlamanın birçok alanında daha

başarılı olduğu ve ön plana çıktığı görülmek-

tedir.

Kadın girişimcilerin ihracat ve dış pa-

zarlara açılma konusunda rehberlik desteğine

ihtiyaç duyduğu bilinmektedir. Tanıtım ve

pazarlama teknikleri, konusunda kapsamlı

çalışmalar yapılarak kadın girişimcilere ve

pazarlama alanında çalışanlara rehberlik hiz-

metinin sunulması büyük önem taşımaktadır.

Bu konuda devletin ve sivil toplum kuruluşla-

rının çeşitli program yürütmeleri önerilmek-

tedir.

Literatür çalışmamıza baktığımızda

kadın girişimcilerin artmasının ülkelerin kal-

kınmasına, gelişmesine, istihdamına ve diğer

alanlarda çok faydalı olacağını ortaya koy-

maktadır. Özellikle daha önceki çalışmalar;

pazarlama ve girişimcilik alanında, kadınların

katkısının çok daha fazla olacağını göstermek-

tedir. Sonuç olarak, literatür çalışmamızla

ortaya koyduğumuz bulguları, geçmiş çalış-

malar destekler niteliktedir.

Keşifsel araştırma olarak tasarlanan

mevcut çalışma ile literatürde pazarlama ala-

nında kadın iş gücü ve girişimciliği analiz

edilmiş olup, pazarlama alanında kadın giri-

şimciliği ile ilgili literatürdeki çalışmalarda

niceliksel azlık olduğu tespit edilmiştir. Gele-

cek çalışmalarda pazarlama alanı özelinde

kadın girişimciliği ile ilgili yapılacak uygula-

432


malı araştırmalarla literatürde bulunan nice-

liksel azlığa katkı sağlanabilir.

KAYNAKÇA

Acar, E. (2016). İnşaat Sektöründe Kadın Olmayı

Anlattı.

https://emlakkulisi.com/evren-acar-

insaat-sektorunde-kadin-olmayi-

anlatti/456809 adresinden erişildi.

Bedük, A. (2005). Türkiye’de Çalışan Kadın ve

Kadın Girişimciliği, Elektronik Sosyal

Bilimler Dergisi, 3(12), 106-111.

http://dergipark.gov.tr/download/article-

file/69847 adresinden 06.08.2017 tari-

hinde erişildi.

Çakıcı, A. (2004). Kadın Girişimcilerin İşletme

Fonksiyonlarındaki Etkisinin Belir-

lenmesine Yönelik Bir Araştırma, Yö-

netim Bilimleri Dergisi, 2(1).

http://ybd.dergi.comu.edu.tr/dosyalar/Ybd/ka

din-girisimcilerin-isletme-

fonksiyonlarindaki-etkisinin-

belirlenmesine-yo-2017-02-13-239.pdf

adresinden 06.08.2017 tarihinde eri-

şildi.

Carter, S. &Shaw, E. (2006). Women’s Busi-

ness Ownership, Recent Research and

Policy Developments,

http://www.berr.gov.uk/files/file38330

.pdf adresinden 10.12.2016 tarihinde

erişildi.

Çako, S. &Çınar, C. (2012). Türkiye’de İnşaat

Sektöründe Yüklenici Firmaların

Markalaşma Kriterleri Üzerine Bir Ça-

lışma, Megaron. 2012; 7(1), 36-48

Çelik, A. &Akgemci, T. (1998). Girişimcilik ve

KOBİ’ler, 1. Basım, Ankara: Nobel Ya-

yın Dağıtım.

Çiftçi, M. (2010). Türkiye’de İşsizliğe Çözüm

Önerisi Olarak Kadın Girişimciliğin

Geliştirilmesi: Mikro Kredi Uygula-

maları. Çimento İşveren Dergisi, 5(24),

42-54.

Eurepean Commission, (2002). Good Practices

in the Promotion of Female Entreprene-

urship, Examples from Europe and other

OECD Countries.

http://www.femtech.at/sites/default/fi

les/female_entrepreneurship_0.pdf

adresinden erişildi.

Fidan, F. & Yılmaz, T. (2013). Kadın Girişimci-

liğine Alternatif Bakış Serüven mi? Ma-

ceramı?

http://cws.emu.edu.tr/en/conferences/

2ndint/pdf/Fatma%20Fidan%20&%20

Tuncay%20Yilmaz.pdf adresinden

erişildi.

Garba, A. S. (2011). Stumbling Block for Wo-

men Entrepreneurship in Nigeria:

How Risk Attitude and Lack of Capi-

tal Mitigates their Need for Business

Expansion. European Journal of Econo-

mics, Finance and Administrative Scien-

ces, ISSN 1450-2275 (36), 38

Güney, S. (2006). Kadın Girişimciliğine Genel

Bir Bakış, Girişimcilik ve Kalkınma Der-

gisi, 1(1), 26-28.

Güney, S. (2008). Girişimcilik (Temel Kavramlar

ve Bazı Güncel Konular), Ankara: Siya-

sal Kitabevi.

Gürol, M. A. & Marşap, A. (2007). Geçmişte ve

Günümüz Yaşamında Ücretsiz ve Üc-

retli İşgücü Olarak Kadın, Ahmet Ye-

sevi Üniversitesi Türk Dünyası Sosyal

Bilimler Dergisi, (42), 95-109.

İyicil, A. G, (2006). Avrupa Birliği’ne Giriş Süre-

cinde Türkiye’de ki Kadın Girişimciliği-

nin İrdelenmesi ve Bir Araştırma, Yük-

sek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniver-

sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Kahraman, E. (2016), İnşaat Sektörü Satış Pazar-

lamasında Kadınlar Daha mı Başarılı?

http://emlakkulisi.com/insaat-sektoru-

satis-ve-pazarlama-noktasinda-

kadinlar-daha-mi-basarili/ adresinden

erişildi.

Makovsky, K. (2013). Women in Leadership in

PR. http://www.forbes.com/sites/

kenmakovsky/2013/02/25/davos–

blog–1–women–in–leadership adre-

sinden erişildi.

Melgin, E. (2013). Gender Imbalance: Why is The

Female–Dominated PR Industry Still Led

By Men. International Public Relations


Association.

https://www.ipra.org/news/itle/gende

r-imbalance-why-is-the-female-

dominated-pr-industry-still-led-by-

men/ adresinden erişildi.

Narin, M. vd. (2006). Global Kadın Girişimci-

liğinin Maksimizasyonunu Hedefle-

me: Uluslararası Arenada Örgütlenme

ve Ağ Oluşturma. Gazi Üniversitesi İk-

tisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1), 67-

73.

Önay, I. (2012). Kadınları Girişimci Olmaya

Yönelten Faktörler: Gaziantep İl’inde Bir

Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Gazi-

antep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü.

Öksüz, B. & Görpe, S. (2014). Türkiye’de

Halkla İlişkiler Alanında Kadının Ye-

ri: Akademisyenler, Uygulamacılar ve

Meslek Örgütü Temsilcilerinin Konu-

ya Yaklaşımları, İstanbul Üniversitesi

İletişim Fakültesi Dergisi, (47), 125-142.

Özdemir, E. &Tokol, T. (2008) Kadın Tüketici-

lere Yönelik Pazarlama Stratejileri,

Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler

Dergisi, 8(2), 57-80

Soysal, A. (2010). Türkiye’de Kadın Girişimci-

ler: Engeller ve Fırsatlar Bağlamında

Bir Değerlendirme, Ankara Üniversitesi

Siyasi Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(1),

90-102.

Şahin, E. (2006). Kadın Girişimcilik ve Konya

İlinde Kadın Girişimcilik Profili Üzerine

Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi,

Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bi-

limler Enstitüsü İşletme Ana Bilim

Dalı, Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Bilim Dalı.

Tewari, P. &Gakkhar, A. (2011). A Study Of

Opportunities Extended To Dairy

Women Entrepreneurs Under Wo-

men’s Dairy Development Scheme, J.

Dairying, Foods & H.S., 30 (3), 178 –

181.

Weiler, S. &Bernasek, A. (2001). Dodging The

Glass Ceiling? Netorks and the New

Wave of Women Entrepreneurs, The

Social Science Journal, (38),87.

Woldie,A. &Adersua, A. (2004). Female Ent-

repreneurs in a Transitional Economy:

Business Women in Nigeria, Internati-

onal Journal of Social Economics, 31(1/2),

8-93

https://doi.org/10.1108/0306829041051

5439 adresinden erişildi.

Yağcı, F. ve Bener, Ö. (2005). Girişimci Kadın-

ların Demografik ve Genel Karakteris-

tikleri İle Kadınları Girişimciliğe Mo-

tive Eden Faktörler, Akademia Sosyal

Bilimler İndeksi, (33), 85-94.

Gündoğdu, Ö., & Noyan Yalman, İ. (2014).

Kadın Girişimciliği ve Bölgesel Kal-

kınma: TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat)

Bölgesinde Uygula-

ma.http://acikerisim.lib.comu.edu.tr

:8080/xmlui/handle/COMU/908 adre-

sinden erişildi.

Yetim, N. (2008). Sosyal Sermaye Olarak Kadın

Girişimciler: Mersin Örneği.

http://www.acarindex.com/dosyalar/

makale/acarindex-1423877182.pdf ad-

resinden tarihinde erişildi

McKinsey &TÜSAİD. (2016). Women Matter

Turkey 2016 Raporu.

http://www.mckinsey.com.tr/arastirm

a-ve-yayinlarimiz/women-matter tur-

kiye2016.html adresinden erişildi.

Pazarlamadostu.blogspot.com.tr (2008) Kadın

Girişimciler ve Gelecekleri.

http://pazarlamadostu.blogspot.com.t

r/2008/02/ adresinden erişildi.

Emlakkulisi.com (2016). İnşaat Sektörü Satış ve

Pazarlamasında Kadınlar.

http://emlakkulisi.com/insaat-sektoru-

satis-ve-pazarlama-noktasinda-

kadinlar- adresinden erişildi.

Milliyet.com.tr (2014). Şantiyelerde Topuklu

Ayakkabı Sesleri.

http://www.milliyet.com.tr/santiyeler

434


de-topuklu-ayakkabi-sesleri-

ankarayerelhaber-66251/ adresinden

erişildi

www.iienstitü.com (2016) Satış Pazarlama Ala-

nında Çalışan Kadınlar İçin İpuçları.

http://www.iienstitu.com/ Satış Pazar-

lama Alanında Çalışan Kadınlar İçin

İpuçları / adresinden erişildi.

gİrİŞİmcİlİk ve pazarlamada kadin İŞ …Ÿ...gelişmiş ekonomilerde kadınların iş...

Documents