gita va dnyaneshwari 5- vishwavijnyan-chidwilas ani yoga (1).pdf

129
ieerlee Je %eeves éejer efJeéeef Je%eeve: ef®eefÜ}eme DeeefCe ³eesie ³eesieoe Þeer %eeves éejer - 5 }sKekeÀ: efJeYeekeÀj efJe. }s}s [mJeeceer ³eesies éejevebo]

Upload: p-s-pandit

Post on 11-Jul-2016

227 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

 

   

 

ieerlee Je %eeveséejer

efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme DeeefCe ³eessie

³eesieoe Þeer%eeveséejer - 5

}sKekeÀ: efJeYeekeÀj efJe. }s}s [mJeeceer ³eesieséejevebo]

Page 2: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

COPYRIGHT 2014

ieerlee Je %eeveséejer

efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme DeeefCe ³eessie [³eesieoe Þeer%eeveséejer - 5]

}sKekeÀ: efJeYeekeÀj efJe. }s}s [mJeeceer ³eesieséejevebo]

AUTHOR:

VIBHAKAR VITTHAL LELE

B.E. B.Sc. LL.B.

_________________________________ All rights reserved. Except for brief quotations in book reviews, and as otherwise

permitted by applicable law, no part of this work may be reproduced, stored,

transmitted or displayed in any form, or by any means (electronic, mechanical, or

otherwise) now known or hereafter devised --- including photocopy, Xerox, recording,

or any information storage and retrieval system ---- without prior written permission

from the author.

_____________________________

First Indian e-Edition, 2011

An authorized publication of

Vibhakar Vitthal Lele

Yogeshwar Kutir, Vrindavan-dham

c/o V.V.Lele, Vyaghreshwar Prasad

Manpada Road, Dombivli, 421201

e-copy in India by Yogeshwar Kutir

___________

ISBN/IBN under process

Page 3: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

 

  

MY PUBLICATIONS  

MY BOOKS SO FAR PUBLISHED ON GITA AND DNYANESHWARI 

 

E‐BOOKS 

 

MARATHI BOOKS 

³eesieoe Þeer%eeveséejer [YOGADA SHRI DNYANESHWARI]  (Parts 1, 2, 3 & 4). It is being published part by part, the last parts including this 

book are: SkeÀe veeLeefme׳eesi³ee®es DeelceJe=Êe (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 1);                                       

ieerlee Je %eeveséejer : ³eesie DeeefCe leÊJe%eeve (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 2);

ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe Þeer%eeveséejer 3) DeeefCe

ieerlee Je %eeveséejer : ³eessiemeeOevee [³eesieoe Þeer%eeveséejer 4]

ieerlee Je %eeveséejer : efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme DeeefCe ³eessie [³eesieoe Þeer%eeveséejer 5]

ENGLISH BOOKS 

‘KUNDALINI YOGA: YOGA OF GITA AS EXPOUNDED BY SAINT SHRI DNYANESHWAR IN 

DNYANESHWARI ‐ 3 PARTS’ 

PART 1: PHILOSOPHY AND YOGA OF GITA AND DNYANESHWARI 

PART 2: AUTOBIOGRAPHY OF A NATHA SIDDHA YOGI 

PART 3: INTRODUCTION TO GITA AND DNYANESHWARI 

 

FUTURE BOOKS IN THIS SERIES:  

PART 4: PANTHARAJ: YOGA PRACTICE * METHODS AND PROCESSES 

 

MY E‐BOOK PUBLISHING PLATFORMS:  

 

Calameo.com  

Academia.edu

Archives International

Google books Issuu

                                                                            AUTHOR   

                                                                                            VIBHAKAR LELE  

                                                                                                     BE, BSc,LLB 

Page 4: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

 

 

 

YOGI SAINT

SHRI DNYANESHWAR

Page 5: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

 

 

 

SHATCHAKRAS

MAIN SIX CHAKRAS WITH SUSHUMNA NADI AND SAHASRAR

CHAKRA

AJNYA CHAKRA

Page 6: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

 

 

 

VISHUDDHA CHAKRA

ANAHAT

CHAKRA

Page 7: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

 

 

 

MANIPUR CHAKR

SWADHISHTHAN CHAKRA

Page 8: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

 

 

 

MULADHAR CHAKRA 

Page 9: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

 

 

 

 

 

  SAHASRAR AND BRAHMARANDHRA 

Page 10: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

³eesieoe Þeer%eeveséejer}sKekeÀe®ee Heefj®e³e

ûebLe : ³eesieoe Þeer%eeveséejer}sKekeÀ: mJeeceer ³eesieséejeveboleerLe& mejmJeefle

(ieg©oÊe veece)efJeYeekeÀj efJe. }ss}s (J³eeJeneefjkeÀ veece)

efµe#eCe: B.E.; B.Sc.

(Pune-1966,1967)

LL.B. (Mumbai-1986)

J³eJemee³e:DeefYe³eebef$ekeÀer #es$eeleer} J³eJemLeeHeve,

Consultancy Services

DeY³eemet Je=Êeer, cesnveleer mJeYeeJe, µew#eefCekeÀ #es$eele meg³eµe, DeveskeÀefJeOe efJe<e³eeb®eer DeeJe[ Je l³eeb®es®eewHesÀj Jee®eve, %eeveûenCe, ceveve Je ef®ebleve, efJe%eeve, DeefYe³eebef$ekeÀer DeeefCe keÀe³eoeefJe<e³ekeÀ le%e

ieefCele, Keiees}µeem$e, pewefJekeÀ efJe%eeve, ceeveJeJebµeµeem$e, pevegkeÀµeem$e, YeeweflekeÀµeem$e, jmee³eveµeem$e, DeCegefJe%eeve, DeefYe³eebef$ekeÀer Fl³eeoer DeveskeÀ DeeOegefvekeÀ efJe%eevemebyebefOele µeeKeeble jme DeeefCe ieleer

cejeþermen Fbûepeer Je efnboer Yee<ee DeJeiele DeeefCe l³eeletve efJe%eeveeJ³eefleefjÊeÀ meeefnl³e, DeO³eelce,³eesieµeem$e, GHeemevee Je YeÊeÀer, leb$eµeem$e, Þegefle-mce=efle GHeefve<eoeoer HeewJee&l³e De#ejJee*dce³e,

iet{Jeeo (Mysticism & Theosophy) Je leÊJe%eeve ³eebmen DeveskeÀ efJe<e³eeb®es DeekeÀ}ve

Hele¡e}er Je %eeveséejÒeCeerle Yeejleer³e ³eesieµeem$ee®es meÒee³eesefiekeÀ DeY³eemekeÀ DeeefCe kegbÀ[ef}veer efme×cene³eesie ³ee efJe<e³ee®es veeLemeebÒeoeef³ekeÀ peeCekeÀej DeeefCe DeY³eemekeÀ

³eesieoe Þeer%eeveséejer ³ee ûebLee®³ee }sKekeÀe®ee iegg©mebÒeoe³e DeeefCe HejbHeje:

DeeefoveeLe-–GceeosJeer-ieesj#e-ieefnveer-efveJe=efÊe-%eeveosJe-mel³eece}veeLe-iegHleveeLe-kesÀmejerveeLe-efµeJeoerveveeLeöJeemegosJeeveboveeLe ³eebHeemetve ieg©¬eÀceeves ÒeeHle Pee}s}e veJeveeLe efme× mebÒeoe³e

ieew[Heeoer HejbHejsleer} Þeerceled Dee®ee³e& µebkeÀjYeieJelHeeo ³eeb®³eeHeemetve Òeme=le Pee}s}er DeÜwleevebopeercenejepe ieefþle mel³eosJeevebo mejmJeefle HejbHeje

efvel³eevebo-cegÊeÀevebo DeJeOetleevebo mebkeÀuHeefme× HejbHeje

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

************

IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII

INDEBTED TO PARAMPARAS OF:

GURU SAMPRADAYA:

Page 11: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

ßßßßßßßßßßßßßßßßßß ³eesieoe Þeer%eeveséejer ßßßßßßßßßßß]ßßßßßßß ³e$e ³eesieséej: ke=À<Cees ³e$e HeeLeex OevegOe&j:~ le$e ÞeerefJe&pe³ees YetefleOegJee veereflece&eflece&ced~~

(18-78) Þeerieerlee Þeer %eeveséej ceeG}er, DeeUboer

efkebÀyengvee legce®eW kesÀ}W~ Oece&keÀerÊe&ve nW efme×erb ies}W~ SLe ceePeW peer Gj}W~ HeeF&keÀHeCe ~~18-1792~~

ne ûebLe keÀesCee}e DeHe&Ce keÀª!

ceeleeefHelee (meew.efJepe³ee-efJeÇ}), efoJebiele Helveer ef®e.meew.mvesn}lee, keÀv³ee - ef®e.meew.cebefpejer Je meew.Deefcelee DeeefCe

Heg$e ef®e.jepeWê ³eebvee

l³eeb®³ee ceeP³eeJej®³ee ÒesceeKeelej DeeefCe ûebLe}sKeveeme HejesHejer®es meene³³e kesÀuîeeyeÎ},

keÀer efce$e DeeefCe megËoebvee p³eebvee lees HeÀej DeeJe[}e Deens;

keÀer ce}e ieg©Jele Deme}s}s DeeHe}s ûebLe pemes keÀener ceeP³eemeeþer®e j®etve þsJe}s}s Deensle, DeMee ûebLekeÀejebvee;

ceeP³ee meebÒeoeef³ekeÀ DeeefCe HejbHejeÒeeHle ÞeermeÃgªbvee

keÀer DeeCeKeer keÀesCee DeveeefcekeÀebvee!

³ee meJee¥®³ee®e ËefomLe DemeCeeN³ee

Þeer%eeveséejmJeªHe peveeo&ve Þeerke=À<CeHejceelc³ee}e®e

³eesieoe Þeer%eeveséejer

ne ceePee ûebLe l³ee®³eeJejuîee Òesceeves DeeefCe YeeqÊeÀYeeJeeves ceeP³ee l³ee®³eeÒeefle®³ee mesJesÒeerl³eLe&

SkeÀ HetÀ} vee HegÀ}e®eer HeekeÀUer ³ee YeeJevesves l³ee®³ee®e Je®eveeJej Deemebyetve -

’He$eb Heg<Heb HeÀ}b lees³eb ³ees ces YekeÌl³ee Òe³e®íefle~ leonb YeÊe̳egHeËleceMveeefce Òe³eleelceve:~~9-6~~ieerlee~~“ -

ceer meeoj Þe×eHetJe&keÀ DeHe&Ce keÀjlees!!!

l³eeves lees ûenCe keÀjeJee Deved ce}e ke=ÀleeLe& keÀjeJes, ner®e l³ee®³ee ®ejCeer ÒeeLe&vee!!!

’lJeoer³e Jemlet ces ieesefJevo keÀjesefce lJeoHe&Ceced~~“ ceeG}erb®ee MejCeeiele -

ßßßßßßßßßßßßßßßß efJeYeekeÀj efJe. }s}s ßßßßßßßßßßßßßßßß

Page 12: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

~~ß vecees peer DeeÐee~ JesoÒeefleHeeÐee~ pe³epe³e mJemebJesÐee DeelceªHee~~

³eesieoe

Þeer%eeveséejer Þeerke=À<Ce Hejceelc³eeves ieerleeK³eeveÒemebieer OJeefvele kesÀ}suîee iet{ieYe& YeefÊeÀjmeHetCe& F&éejÒeefCeOeeveeOeeefjle ³eesiee®es

Þeer%eeveséejceeG}eRveer pes Deblejbie jnm³e Þeer%eeveséejerle ÒekeÀì kesÀ}s Deens, l³ee®es meefJemlej meìerHe GodIeeìve

efHeb[W efHeb[e®ee ûeemeg~ lees ne veeLemebkesÀleer®ee obµeg~ Heefj oeTefve ies}e GÎsµeg~ ceneefJe<Ceg~~6-293~~

le³eeb OJeefvelee®eW kesÀCeW mees[tefve~ ³eLeeLee&®eer Ie[er Pee[tefve~ GHe}efJe}W c³eeb peeCegveer~ ûeenerkeÀ Þeesles~~294~~

Þeer%eeveséejeb®³ee HebLejepe DeeefCe DeYebieebleer} YeefÊeÀ³eesiee®es kegbÀ[ef}veerµeefÊeÀjnm³e

%eeveséejer®³ee DeY³eemeeme Del³eble GHe³egÊeÀ Deµeer ûebLeeceeieer} YetefcekeÀe DeeefCe SkeÀe ³eesi³ee®es DeelceJe=Êe ns YetefcekesÀ®es HeefjefµeäelcekeÀ ÒekeÀjCe

%eeveséejerleer} YeefÊeÀ³eesie, HebLejepe, keÀce&³eesie Je %eeve ³ee efJe<e³eeb®es meefJemlej efJe<e³eJeej efJeJes®eve

kegbÀ[ef}veerµeefÊeÀJej DeeOeeefjle }³e³eesiee®es µeem$eµeg× DeevegYeefJekeÀ efJeJejCe

%eeveséejer®³ee meJe& DeesJ³eebJej DeveskeÀ ûebLeebOeejs efJe<e³eJeej efJeJes®eve DeeefCe ieerles®³ee DevegjesOeeves l³eeb®ee efJe®eej Þeer%eeveséejeb®eer leÊJe%eeve DeeefCe ³eesieefJe<e³ekeÀ YetefcekeÀe DeeefCe l³eeb®³ee mebpeerJevemeceeOeer®es jnm³e

Dece=leevegYeJeeleer} ÒekeÀjCeeb®ee DeeefCe %eeveosJeeb®³ee Deboepes 300 DeYebieeb®ee efJe<e³emeboYee&vegmeej DeeJeµ³ekeÀ lees meceeJesµe DeeefCe efJe®eej

Heele¡e}³eesiemet$es, veejoYeefÊeÀmet$es, Þeerceled µebkeÀje®ee³e& YeieJelHeeo ³eeb®es ³eesieleejeJe}er, meeQo³e&}njer, efJeJeskeÀ®et[eceefCe, DeHejes#eevegYetefle, Heb®eerkeÀjCe DeeefCe ieerlee Je ye´ïemet$eYee<³e, SkeÀveeLeer YeeieJele ³eeb®es efJe<e³e mecepeeJetve osC³eemeeþer meg³eesi³e GHe³eespeve DeeefCe meboYe&

%eeveséejYeÊeÀ DeeefCe meJe&meeceev³e YeeefJekeÀ, µeefÊeÀHeele meebÒeoeef³ekeÀ, ³eesie DeeefCe YeefÊeÀceeieea³e,DeveskeÀeveskeÀ HebLeeb®es DeeefCe GHeHebLeeb®es HeefLekeÀ

meeOekeÀ, ie=nmLe,JeeveÒemLeer, mebv³eemeer, ³eesieer HeejceeefLe&keÀ, YeieJebleeb®es YeÊeÀ Deµee DeO³eelcee®³ee ceeiee&Jeªve Jeeì®ee} keÀjCeeN³ee DeeefCe keÀª Feq®íCeeN³ee meJee¥vee DeeefCe %eeveséej Jee*dce³ee®³ee efpe%eemet DeeefCe ÒeeceeefCekeÀ DeY³eemekeÀebvee

DeeJeµ³ekeÀ les mebHetCe& ceeie&oµe&ve keÀjCeeje DeHetJe& ûebLe

}sKekeÀ: efJeYeekeÀj efJe. }s}s (mJeeceer ³eesieséejevebo) ceeIe µeg.4 µe kesÀ1933 ieCesµepe³ebleer

meesceJeej efo.07.02.2011 ³eesieséej kegÀìerj,Je=boeJeveOeece

Page 13: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

³eesieoe Þeer%eeveséejer ûebLeHeefj®e³emkebÀOe

:::³eesieoe Þeer%eeveséejer::: :efJe<e³eJeej mebef#eHle Deveg¬eÀceefCekeÀe:

::ûebLeHeefj®e³emkebÀOe::

ûevLeeceeieer} YetefcekeÀe: (i-xxxxi)

HetJe&jbie:%eeveséejer DeeefCe ceer: • meble Þeer%eeveséej, %eeveosJeer DeeefCe ceer:}sKeveejbYe - i • %eeveséejer®ee HejermemHeµe& - ii • ûebLe ceePes iegª

-iii • %eeveséejer®eer ÒeceeCeÒele Je DeesJ³eeb®ee DevJe³eeLe& -iv • ûebLeebleer} efJe<e³eevegyebOe, %eeveséejer®³ee cetU DeesJ³ee osC³eeceeieer} keÀejCe-v • ceO³ejbie-1:Yeejleer³e leÊJe%eeveÒeCee}er:ieerlee-%eeveséejer ³eeleer} leÊJe%eeveefJe®eej:ieerlesleer} leÊJe%eeve efJe®eej -vi • Yeejleer³e leÊJe%eevee®eer

DeesUKe -vii • mecevJe³e -xiii • veeefmlekeÀ oµe&vess DeJewefokeÀ celes -xix • peerJee®es mJeªHe -xx • yeew×cele Je ieerlee, Yeejleer³e leÊJe%eeveefJe<e³ee®ee meceejesHe-xxiii • ceO³ejbie-2:JeemleJeJeeo:efJe%eeve Je oµe&ves:Heeef½eceel³e leÊJe%eeve, DeeOegefvekeÀ efJe%eeve Je Yeejleer³eDeO³eelceµeem$e:Realism Je Surrealism-xxiv • pewJeµeem$eer³e ketÀìÒeµve -xxvi • JeemleJelee (Reality) -xxvii

•efJe%eeve Je oµe&ves, ³eesiepe ÒeceeCe Je Surrealism -xxviii • GÊejjbie:ieerlee Je %eeveséejerleer} leÊJe%eeve Je ³eesie:ieerlee Je %eeveséejer:³eesie DeeefCe leÊJe%eeve:³eesieµeem$ee®ee efJe®eej -xxx • Heele¡e} ³eesiemet$es, ieerlee - %eeveséejer Je ³eesiemet$es -xxxi • ieerlesceeieer} ³eewefiekeÀ¢efäkeÀesve,ieerlesleer} ÒeefleHeeÐe ³eesie Je leÊJe%eeve -xxxii • kegÀC[ef}veer Je ieerles®ee ³eesie -xxxiv • %eeveséejeb®es leÊJe%eeve Je ³eesieÒeCee}er -xxxv • De#ejieCesµee®es ªHekeÀ -xxxvi • DeveskeÀevleJeeo -xxxvii • %eeveséejeb®eer mJeleb$e Òe%ee-xxxviii • %eeveosJeeb®eer mecevJe³e

o=äer- xxxix • meceejesHe-xxxxii

Heefjefµeä:SkeÀe ³eesi³ee®es DeelceJe=Êe: (1-81)

• ³eesieevegYetleeR®es Òel³e#e ÒeceeCe -1 • keÀesCee SkeÀe ³eesiemeeOekeÀe®es DevegYeJe -4 • ieerlee DeeefCe ceer -8 • Òe%eemHeµe& -10

• mebef®eleoµe&ve -12 • ³eesieoe Þeer%eeveséejer -18 • HetJe&mebef®ele -25 • ³eesieekeÀ<e&Ce -26 • G®®e DeeO³eeeqlcekeÀ DeJemLee -34

• efJenbiece ceeie& -Òe®eef}le meb%ee (megOeeefjle leÊeÀe)- 41 • Deelc³ee®es lespeesoµe&ve -46 • ³eesieefJe%eeve -49 • SkeÀveeLeer YeeieJele-50 • mebpeerJevemeceeOeer -55 • Ye´cejiegbHeÀe DeeefCe menñeo} ³eeb®eer meeHes#e mLeeves -61 • ’Pee}s meejs ÒekeÀeµe ÒekeÀeµe“-64

• ³eesieHeLeeyeeyele®es Debeflece cele -71 • meiegCe meekeÀejeletve efveie&gCe efvejekeÀejekeÀ[s -72 • efvejbpevee®eer DeesUKe -74 • DeelceJe=Êee®eeDebeflece ®ejCe -75 •’keÀ[e[}er Jeerpe efvejbpeveeR pesJneb“-77 • ceePeer ceveer<ee-78 • Heef½eceHeLe mLeeves Je µetv³es / osnmebkesÀle /meceeefOe / cegÊeÀer-80 • efJeefJeOe ³eesieceleebvegmeej ³eesie®e¬eÀmLeeves-81

ÒeLece mkebÀOe::HetJe&jbie:: (Gvces<e:1-1 -7) (1-119)

Gvces<e:1-1:efJe<e³eÒeJesµe-1: (1-22)• ke=ÀHee -1 • efve:Þes³emeÒeeHleer - 6 • DeܳeYeÊeÀer -11 • megke=ÀHes®es JewYeJe -13 • ieerlee-%eeveséejer®es ceefnceeve-14 • Þeerieerles®eer

LeesjJeer -15 • ’ß HetCe&ceo:“-16 • DeÜwleelcekeÀ YeÊeÀer -18 • HejceYeÊeÀer -20• osJeYeÊeÀeb®es efce}ve -21

1

SkeÀe veeLeefme׳eesi³ee®es DeelceJe=Êe (³eesieoe Þeer%eeveséejer-1)

ieerlee Je %eeveséejer: ³eesie DeeefCe leÊJe%eeve(³eesieoe Þeer%eeveséejer -2)

ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe Þeer%eeveséejer 3)

ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe Þeer%eeveséejer 3)]XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII

Page 14: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

³eesieoe Þeer%eeveséejer ûebLeHeefj®e³emkebÀOe

Gvces<e::1-2:efJe<e³eÒeJesµe-2: (23-37)

• ieerlee DevegyebOe -23 • ieerles®eer megmesJ³elee-24 • ieerleesHeosäe Þeernjer -26 • Þeernjer®es efJeYeteflecelJe -27 • Þes³emkeÀj Oece&keÀesCelee -30 • YeieJeoeJeleejeb®es Òe³eespeve -31 • mebleeb®es keÀe³e& -32 • ieerlesleer} ³eesiee®ee Heefj®e³e -33 • jeieÜs<eeb®es ceesnmeeceep³e -35

Gvces<e:2:DeelceªHee meÃgª: (38-60)• ieg©efµe<³eeb®es jnm³e -38 • ’cepe Ëo³eeR meÃg©“-38 • ’efce³eeb Jebefo}e Þeerieg©ef®e“-40 • pe³e veebJee®ee Fefleneme -40• HejceeLee&®eer pevceYetceer -42 • DeelceªHe ÞeermeÃgªb®eerr ke=ÀHee -44 • ieerleeK³eevee®eer efJeµes<elee -47• ’Yee<³ekeÀejebleQ Jeeì Hegmeleg“ -49• Þeerieerlee HetJe&Keb[ -49 • ieg©oµe&ve -51 • Þeerieg©YeÊeÀer -53 • Þeerieg©ke=ÀHesves ûebLeefveefce&leer -59

Gvces<e 3:ef®eefÜ}eme: (61-79)• ef®eefÜ}emeJeeo -61 • ieg©mebmlegleer -62 • HeeomesJee -63 • ef®eodYe´cejªHekeÀ -66 • %eeveosJeeb®³ee leÊJe%eevee®eer ceeb[Ceer -67• iegªbJejer} Flej ªHekesÀ -68 • Þeeriegªb®es ³eLeeLe& mJeªHe -73 • Hemee³eoeve • ceeG}er®eer efoJ³eece=leOeeje -78

Gvces<e:4:ye´ïeefJeÐee Je ³eesieµeem$e: (80-82)• DeO³eelceefJeÐee -80 • ieerles®es ceev³eJej ìerkeÀekeÀej - 80 • mebleeb®es Je iegªb®es keÀle&J³e -82

Gvces<e:5:%eeveosJeeb®eer YetefcekeÀe: (83-94 )• %eeveséejeb®eer Þe×emLeeves -83 • ieerles®ee GHeesodIeele -86 •’ßkeÀejmJeªHee“-87 • efme×Òe%ee-88 • ieg©ke=ÀHee -89• veeLeHebLee®ee Jeejmee -91 • ³eesieefJe<e³eÒeJesµe -93

Gvces<e6:Þeerieerlee Je Heele¡e}³eesie: (95-109)• ’³eesieef½eÊeJe=efÊeefvejesOe:“-95 • ³eesieebies -96 • Deemeve Je ÒeeCee³eece -97 • Òel³eenejeoer Debies -98 • %eevesµeeb®es Òel³eenejefJe<e³ekeÀceeie&oµe&ve -99 • ³eesieefµeKej -101 • $eÝlebYeje Je kegbÀ[ef}veer - 104 • F&éejÒeefCeOeeve -106 • ’lem³e Jee®ekeÀ: ÒeCeJe:“ö107• ³eesieefme×er -107

Gvces<e:7:ieerlee Je %eeveséejer Heefj®e³e: (109 - 119)• ieerles®ee DeO³ee³eiele efJe®eej -110 • 109DeesJ³eeletve %eeveséejermeej:efvel³eHeeþ %eeveséejer -111

::efÜleer³e mkebÀOe::³eesiemeeOevee::(Gvces<e 8-15) (120 - 242)

Gvces<e(8):HebLejepe:(120-139): • ieerles®es cece& -120 • Deäebieeoer ³eesieeb®ee DevegyebOe -120 • Deemeve-cegêe-yebOe -123

• ieesj#eceles DeeOeejeoer -125 • ³eesiemeeOeveemLe} -127 • yewþkeÀ -128 • HebLejepee®es efJeµes<elJe -129• ³eceefve³eceeoer

-132 • Deenej efJenej -134 • Yeejleer³e oµe&veeb®es Jewefµeäîe -134 • ³eesieeefOekeÀej -136 • ieesj#eefJejef®ele efme×efme×evleHe×efle:®e¬eÀefJeJejCee®ee leÊeÀe -139

Gvces<e:9-1:%eeveiegCe}#eCes-1:(140-160): • DeäeoµeiegCe -140 • DeceeefvelJeeoer }#eCes -140 • efJemle=le efveªHeCe -142 • Deefnbmee -143 • cevee®es cenÊJe -149 • HeÀ}efve<HeÊeer -150 • efveªHeCee®es met$e -150 • ÜbÜjeefnl³e -152Gvces<e::9-2:%eeveiegCe}#eCes-2: (161-182): • HebLejepeeleer} Deäebie³eesieefveoxµe -161 • %eeveséejer®³ee DeY³eemee®eer HetJe&le³eejer- 164 • ieesj#eefJe®eej -165 • meiegCeesHeemevee - 166 • Deelcejleer -168 • DeHejes#eevegYetefle - 168 • DeHejes#eevegYetefle JeDeä ³eesieebies -169 • Jewjei³eeoer }#eCes -170 • pevceeoer oes<e}#eCes -172 •DeveemeÊeÀer F.}#eCes -176 • keÀener cenÊJee®eerHejceeLe&}#eCes -178

Gvces<e 10:De%eeve}#eCes (1): (183-185)• De%eeve -183 • ceeveobYeeoer }#eCes -183

Gvces<e 11:Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve: (186-193)• iegª -185 • Heb®eµ}eskeÀer -185 • DeܳelJe -187

Gvces<e 12:De%eeve}#eCes (2):(194-206)• Deµegef®elJeeoer }#eCes -194 • J³eefYe®eejer YeÊeÀer F.}#eCes •’Heoe®eer keÀesj ve meb[er“ -205

efJe<e³eJeej mebef#eHle Deveg¬eÀceefCekeÀe 2

ieerlee Je %eeveséejer: Next Part

ieerlee Je %eeveséejer : ³eessiemeeOevee (³eesieoe Þeer%eeveséejer - 4)

XXXXXXXXXXXXXXXXXXIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII

Page 15: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

³eesieoe Þeer%eeveséejer ûebLeHeefj®e³emkebÀOe

Gvces<e:13:owJeemegjmebHeefÜYeeie: (206-209)• %eeveesHee³e -206 • efÜefJeOe mebHeoe -207

Gvces<e:14:owJeer mebHeoe:(210-224)• DeYe³eeoer owJeer mebHeoe:DeYe³e-210• oeve³e%eleHeeoer -211 •DeHewµetv³eeoer owJeer iegCe:DeHewµetv³e

Gvces<e::15::Deemegjer mebHeoe:(225-242)• Deemegjer mebHeoe}#eCes:De%eevee®³ee mene Ssée³e&jeµeer -225 • owJemegjmebHeefÊe -228 • Deemegjer meie& - 228 • Deemegjeb®esDeJeiegCe -229 •Deemegjer mebHeoeHeÀ} -237 • DeOeesieleer ìeUC³ee®ee GHee³e -239 • meceejesHe -241

::le=leer³emkebÀOe::efJeéeJ³eeHeej::(Gvces<e 16-22) (243-343)

Gvces<e::16:Òeke=ÀefleefJe®eej:(243-254)• ÒeemleeefJekeÀ -243 • efJeéemebkeÀuHevee - 243 • Hele¡e}eR®ee Ye´ebleoµe&veefJe®eej -245 • SkeÀleÊJeevegmebOeeve -245 • Òeke=ÀefleJe ef®eefÜ}eme -247 • cee³es®es mJeªHe -251

Gvces<e::17:Depe&gvee®es meHleÒeµve:(255-261)• ÒeemleeefJekeÀ -255 • He=®íeµeceve -256 • HebLejepeefveoxµe -261

Gvces<e::18:::ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe::(262-272)• ³e%ee®ee efJe®eej -262 • ³e%emebkeÀuHevee -263 • ³e%ee®ee iet{ DeLe& -265 • ³eesieleejeJeef} -265 • ³e%eÒekeÀej - 267• %eeve³e%e -269 • DeJeieleer®es keÀejCe Je l³eeJejer} GHee³e - 271

::Gvces<e::19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1:(273-279)• ÒemleeJevee -273 • #es$e#es$e%e efveCe&³eeHeesìer nesCeejs JeeoefJeJeeo - 274 • ÞeerieesHee}eb®es cele -278 • leÊJeeb®³ee JeieeakeÀjCee®eer

Hegvej&®evee Je leÊeÀs-282 • #es$eJeCe&ve(1) - 281 • cevee®es cenÊJee®es mLeeve -285 • ceve Je megOeeefjle ye´ïeeb[Je=#e -286• #es$eJeCe&ve(2) -287 • veeLemeebÒeoeef³ekeÀ ³eesie HeefjYee<ee-288 • ®eslevee Je kegbÀ[ef}veer µeÊeÀer-289

Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2:(290-306)• Heb®eerkeÀjCe -290 • DeeefoµebkeÀje®ee³ee¥®ee ÒekeÀjCeûebLe - 290 • Heb®eerkeÀjCe keÀesäkeÀ ¬eÀ.3 Je 4-291 - • Heb®eerkeÀjCe Jeye´ïeeb[e®ee JebµeJe=#e-292: • ieesj#ecele -kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer-293 • efHeC[efJe®eej:veeLeeIej®eer G}ìer KetCe -293 • keÀeeqµcejerµewJecele - 294 • #es$eJeCe&ve(3) - 295 • #es$e%eefJeYeeie(1) -296 • #es$e%eefJeYeeie(2) - 298 • ef®eefÜ}eme:ef®eefÜ}emee®eerDeesUKe - 305

Gvces<e:20:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej:(307-313)• ÒeemleeefJekeÀ -307 • mee±îe leÊJe%eeve -309 • Òeke=Àleer®es keÀle&=lJe -311 • Heg©<e -313

Gvces<e::21::#es$e-#es$e%eefJe®eejmeej:(314-324)• ÒeemleeefJekeÀ:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej-314 • meeOeveeceeie& - 314 • #es$e-#es$e%eefJe®eejmecevJe³e -315 • YetleÒeke=Àleer®ee Deble -321• GHemebnej -323

Gvces<e::22:ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle:(325-343)• Demebiemebie -325 • YetleeslHeÊeer - 327 • peiele - 330 • ef®eefÜ}eme - 331 • ef$eiegCe -333 • DeblekeÀe}®eer ieleer -337 • ceneefme×eble -342

::®elegLe& mkebÀOe::GHeemeves®³ee KeeCeeKegCee:: (Gvces<e 23les 25) (344 -387)

Gvces<e:23:iegCeeleerleoµe&ve:(344-353)• iegCeeleerleoµe&ve -344 • iegCeeleerle }#eCes -346 • DeJ³eefYe®eejer YeÊeÀer -349

3 efJe<e³eJeej mebef#eHle Deveg¬eÀceefCekeÀe

PART " (FUTURE BOOK PARTS 2, 3 and 4)

____________________________________________________________________________

(CONTINUED ON PG 411)

xxxxx

Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer: efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme Je ³eesie (³eesieoe Þeer%eeveséejer-5)
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
XXXXXX
Page 16: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

³eesieoe

Þeer%eeveséejer efÜleer³e Yeeie (4 Yeeieeleer})

le=leer³emkebÀOe:: efJeéeJ³eeHeej:: (Gvces<e 16-22) -243 les343 Gvces<e : 16 Òeke=ÀefleefJe®eej 243 17 Depe&gvee®es meHleµve 255 18 ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe 262 19-1 #es$e-#es$e%e efJe®eej-1 273 19-2 #es$e-#es$e%e efJe®eej-2 290 20 Òeke=ÀefleHeg©<eefJe®eej 307 21 #es$e#es$e%eefJe®eejmeej 314 22 ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle 325 ::®elegLe& mkebÀOe:: GHeemeves®³ee KeeCeeKegCee:: (Gvces<e 23les 25) -344 les387 Gvces<e : 23 iegCeeleerle oµe&ve 344 24 Þe×e$e³eefJeYeeie 354 25 ieerlesleer} GHeemeves®ee DevegyebOe 373

::Heáece mkebÀOe:: peerJee®es mJeªHe:: (Gvces<e 26les 28)-388les441 Gvces<e :

26 efJeéeeYeemeelcekeÀ DeéelLe 388 27 peerJelJemJeªHee®ee efveCe&³e 412 28 HejceelcemJeªHe 421 (#ej -De#ej - GÊeceHeg©<eefJe®eej) ::<eÿ mkebÀOe:: ieerles®ee DevegyebOe::(Gvces<e 29) -442 les 453 Gvces<e :

29 ieerlee leÊJe%eeve 442 Je GHeemevee mecevJe³e ::meHlece mkebÀOe:: keÀcee&®es mJeªHe:: (Gvces<e 30 les 33)-454les 524 Gvces<e :

30 mebv³eeme, l³eeie Je keÀce& 454 31 keÀce&efpe%eemee 470

32 ef$eiegCeelcekeÀ keÀce&J³eeHeej 488 33 mJeOece&keÀle&J³e 507 ::De<ìce mkebÀOe:: GHeemevee jnm³e:: (Gvces<e 34,35)-525 les 558 Gvces<e :

34 F&éejÒeefCeOeeve 525 35 jepeefJeÐee-jepeieg¿e 534 ::veJece mkebÀOe:: F&éeje®es Deblejbie:: (Gvces<e 36-38)-559 les 610 Gvces<e :

36 efµeJeµeÊeÀer®ee ef®eefÜ}eme 37 ßkeÀej Je ÒeCeJe 569 38 efJeYetefleJeCe&ve 584

________________

Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer: efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme Je ³eesie (³eesieoe Þeer%eeveséejer-5)
Macair
Typewritten Text
xxxxxxxxxxxxx
Page 17: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

³eesieoe Þeer%eeveséejer ûebLeHeefj®e³emkebÀOe

Gvces<e:13:owJeemegjmebHeefÜYeeie: (206-209)• %eeveesHee³e -206 • efÜefJeOe mebHeoe -207

Gvces<e:14:owJeer mebHeoe:(210-224)• DeYe³eeoer owJeer mebHeoe:DeYe³e-210• oeve³e%eleHeeoer -211 •DeHewµetv³eeoer owJeer iegCe:DeHewµetv³e

Gvces<e::15::Deemegjer mebHeoe:(225-242)• Deemegjer mebHeoe}#eCes:De%eevee®³ee mene Ssée³e&jeµeer -225 • owJemegjmebHeefÊe -228 • Deemegjer meie& - 228 • Deemegjeb®esDeJeiegCe -229 •Deemegjer mebHeoeHeÀ} -237 • DeOeesieleer ìeUC³ee®ee GHee³e -239 • meceejesHe -241

::le=leer³emkebÀOe::efJeéeJ³eeHeej::(Gvces<e 16-22) (243-343)

Gvces<e::16:Òeke=ÀefleefJe®eej:(243-254)• ÒeemleeefJekeÀ -243 • efJeéemebkeÀuHevee - 243 • Hele¡e}eR®ee Ye´ebleoµe&veefJe®eej -245 • SkeÀleÊJeevegmebOeeve -245 • Òeke=ÀefleJe ef®eefÜ}eme -247 • cee³es®es mJeªHe -251

Gvces<e::17:Depe&gvee®es meHleÒeµve:(255-261)• ÒeemleeefJekeÀ -255 • He=®íeµeceve -256 • HebLejepeefveoxµe -261

Gvces<e::18:::ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe::(262-272)• ³e%ee®ee efJe®eej -262 • ³e%emebkeÀuHevee -263 • ³e%ee®ee iet{ DeLe& -265 • ³eesieleejeJeef} -265 • ³e%eÒekeÀej - 267• %eeve³e%e -269 • DeJeieleer®es keÀejCe Je l³eeJejer} GHee³e - 271

::Gvces<e::19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1:(273-279)• ÒemleeJevee -273 • #es$e#es$e%e efveCe&³eeHeesìer nesCeejs JeeoefJeJeeo - 274 • ÞeerieesHee}eb®es cele -278 • leÊJeeb®³ee JeieeakeÀjCee®eer

Hegvej&®evee Je leÊeÀs-282 • #es$eJeCe&ve(1) - 281 • cevee®es cenÊJee®es mLeeve -285 • ceve Je megOeeefjle ye´ïeeb[Je=#e -286• #es$eJeCe&ve(2) -287 • veeLemeebÒeoeef³ekeÀ ³eesie HeefjYee<ee-288 • ®eslevee Je kegbÀ[ef}veer µeÊeÀer-289

Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2:(290-306)• Heb®eerkeÀjCe -290 • DeeefoµebkeÀje®ee³ee¥®ee ÒekeÀjCeûebLe - 290 • Heb®eerkeÀjCe keÀesäkeÀ ¬eÀ.3 Je 4-291 - • Heb®eerkeÀjCe Jeye´ïeeb[e®ee JebµeJe=#e-292: • ieesj#ecele -kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer-293 • efHeC[efJe®eej:veeLeeIej®eer G}ìer KetCe -293 • keÀeeqµcejerµewJecele - 294 • #es$eJeCe&ve(3) - 295 • #es$e%eefJeYeeie(1) -296 • #es$e%eefJeYeeie(2) - 298 • ef®eefÜ}eme:ef®eefÜ}emee®eerDeesUKe - 305

Gvces<e:20:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej:(307-313)• ÒeemleeefJekeÀ -307 • mee±îe leÊJe%eeve -309 • Òeke=Àleer®es keÀle&=lJe -311 • Heg©<e -313

Gvces<e::21::#es$e-#es$e%eefJe®eejmeej:(314-324)• ÒeemleeefJekeÀ:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej-314 • meeOeveeceeie& - 314 • #es$e-#es$e%eefJe®eejmecevJe³e -315 • YetleÒeke=Àleer®ee Deble -321• GHemebnej -323

Gvces<e::22:ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle:(325-343)• Demebiemebie -325 • YetleeslHeÊeer - 327 • peiele - 330 • ef®eefÜ}eme - 331 • ef$eiegCe -333 • DeblekeÀe}®eer ieleer -337 • ceneefme×eble -342

::®elegLe& mkebÀOe::GHeemeves®³ee KeeCeeKegCee:: (Gvces<e 23les 25) (344 -387)

Gvces<e:23:iegCeeleerleoµe&ve:(344-353)• iegCeeleerleoµe&ve -344 • iegCeeleerle }#eCes -346 • DeJ³eefYe®eejer YeÊeÀer -349

3 efJe<e³eJeej mebef#eHle Deveg¬eÀceefCekeÀe

The above chapterts have been covered under Part 1 of YOGADA SHRI DNYANESHWARI.

PART 3::::

Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer: efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme Je ³eesie (³eesieoe Þeer%eeveséejer -5)
Page 18: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::le=leer³e mkebÀOe::efJeéeJ³eeHeej::(Gvces<e 16-22) (He=.¬eÀ.243 les 343)

õõõõõõõõõõõõõ- Gvces<e ¬eÀ. efJe<e³e He=.¬eÀ.

16 Òeke=ÀefleefJe®eej 24317 Depe&gvee®es meHleÒeµve 25518 ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe 26219-1 #es$e-#es$e%e efJe®eej-1 27319-2 #es$e-#es$e%e efJe®eej-2 29020 Òeke=ÀefleHeg©<eefJe®eej 30721 #es$e#es$e%eefJe®eejmeej 31422 ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle 325

õõõõõõõõõõõõõõõõõ

::Gvces<e::16:: ::Òeke=ÀefleefJe®eej::

ÒeemleeefJekeÀ:meeOekeÀeb®eer ®e³ee&-243efJeéemebkeÀuHevee:Òeke=ÀefleefJe®eeje®es cenÊJeÞeerieerles®eer efJeéemebkeÀuHeveeleÊJe%eevee®ee µeesOe%eeveosJeeb®³ee Òe%esves GkeÀ}Ceejs efJeéee®es iet{mJemebJesÐeles®es ÒeceeCe -244DeO³eelce%eevee®eer og}&Yelee -245’Þeerµeejoe efJeéeceesefnveer~ veefce}eR efce³eeb~~“Òeke=ÀefleHe}erkeÀ[er} YeeJeHele¡e}eR®ee Yeebleoµe&veefJe®eej:³eesieeleer} Debleje³e Je efJe#esHeSkeÀleÊJeevegmebOeeve:SkeÀleÊJeeY³eemee®ee GHee³emeeOekeÀe®eer ¢äer keÀµeeJej DemeeJeer -246ÒeeHleer®eeb Hew}leerj ieeþCeeje efJeHeeF}eb -247Òeke=Àefle Je ef®eefÜ}eme:Òeke=Àleer®es DeäOee mJeªHeDeHeje Je Heje Òeke=Àefleef®eefÜ}emee®es ieerlesleer} cetUefJeéeeceeie®es jnm³e

peerJeªHee Hejce Òeke=Àefle’met$es ceefCeieCee FJe“ -248efJeYetleerb®eer SkeÀ ®egCetkeÀ -249Oec³e& Demee keÀece nerner SkeÀ efJeYetleer®e! -250’ve lJenb les<eg les ceef³e“ ®ee efJejesOeeYeeme’efJekeÀe© ceer veesns~ peNneR efJekeÀj}e DemeW~~“cee³es®es mJeªHe:ef$eiegCece³eer cee³ee -251cee³eeveoe®es ªHekeÀ -252cee³esme G}ÁbIeC³ee®³ee GHee³eeb®es efJeHeÀ}lJecee³esme leªve peeC³ee®ee SkeÀcesJe GHee³e-253De%epeveeb®eer efmLeleer -254’cegbieer G[e}er DeekeÀeµeeR“

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

::Gvces<e::17::::Depe&gvee®es meHleÒeµve::

ÒeemleeefJekeÀ:Depe&gvee®es meele Òeµve Je Deäce DeO³ee³e-255’ceie mlev³e os ³esjer“He=®íeµeceve:Þeerke=À<Ceeb®es GÊej-256yeïeDeO³eelcekeÀce&Þeerke=À<CeJe®eve-257DeefOeYetle, DeefOeowJe Je DeefOe³e%emecevJe³eve -258efJeée Je efJeéeelcee ³eeb®es DeÜwleHele¡e}eR®ee ef$eHegìeryeeyele®ee mHeÀefìkeÀceefCe¢äebleef$eHegìerjefnle nesC³ee®eer ³eesie³egÊeÀer-259Þeerke=À<Ceeb®ee meblees<e%eeveKeb[ve’DeblekeÀe}s ®e ceecesJe“-260’lew ceeref®e nesleer“mebef#eHle %eeveséejer -261HebLejepeefveoxµe:Hegve: HebLejepeoµe&ve

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer: efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme Je ³eesie (³eesieoe Þeer%eeveséejer -5)
Page 19: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

YOGI SAINT

SHRI DNYANESHWAR

³eesieer Þeer%eeveséej

Page 20: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

le=leer³emkebÀOe:::efJeéeJ³eeHeejõõõõõõõõõõõõõõõ-

Gvces<e16::::::Òeke=ÀefleefJe®eej

ÒeemleeefJekeÀ:::: meeOekeÀeb®eer ®e³ee&

DeeleeHeeJeslees DeeHeCe ³eceefve³eceeoeR®³ee ¢äerves meeOeveeHeLee®ee efJe®eejkesÀ}e. meeOekeÀebvee meeOeveejbYeer Je veblej®³eener keÀeUele, lemes®eefme×eJemLesleer} efme×ebveerner DeJe}byeve keÀjJe³ee®eer®e³ee& DeJe}eskeÀCesDeeHeuîee ¢äerves GHekeÀejkeÀ þjs}. cnCetve ³eesiee®³ee cevees%e Deµee OeejCee-O³eeve ³ee Deblejbieeb®ee ceeieesJee IesC³eeHetJeea DeeHeCe melejeJ³ee DeO³ee³eeleer}ner ®e³ee& DeY³eemeCes Þes³emkeÀj Deens. Hejbleg l³eeleer} yeje®emee Yeeieef$eiegCeeb®³ee mebkeÀuHevesµeer mebyebefOele Demeuîeeves ef$eiegCe cnCepes keÀe³e³ee®ee Þeerke=À<Ceebveer ®eewoeJ³ee DeO³ee³eer pees efJe®eej kesÀ}s}e Deens, l³eekeÀ[sDeeHeCeebme ÒeLece JeUeJes }eies}.

cegK³e cnCepes Þeerieerles®ee keÀcex keÀjC³ee®³ee efJe®eejemebyebOeer®ee peesefveoxµe Deens, l³ee®es DeJe}byeve veerì keÀjC³eemeeþer Je ³eesieebieeb®ee ÒeeCee³eece-Òel³eenejeoer pees Yeeie Deens, lees meeO³e nesC³eemeeþer peer osn-Jee®ee-cevee®eer µeg×er DeHesef#ele Deens, leer ¬eÀce³eesie meesHeeveeÜejs ÒeeHle keÀªveIesC³ee®es jnm³e ³eele cnCepes ®eewoeJ³ee Je melejeJ³ee DeO³ee³eele ÒekeÀìPee}s}s efometve ³esles.efJeéemebkeÀuHevee:::: Òeke=ÀefleefJe®eeje®es cenÊJe

³ee mecemle met$ee®es cegK³e cnCepes Òeke=ÀefleefJe®eej. keÀejCe iegCe nsÒeke=ÀefleOece& Deensle. l³ee Òeke=Àefle-Heg©<eeb®ee efJe®eej JesUesJesUer %eeve-efJe%eevemeebieC³ee®³ee efveefceÊeeves meeleJ³ee Je DeeþJ³ee DeO³ee³eele meebietve lesjeJ³eeDeO³ee³eelener JeefCe&}e Deens. l³eecegUs ÒemebieesHeeÊe efþkeÀefþkeÀeCeer efJeKegj}s}eDemee ne efJe<e³e Deens Je l³ee®ee cegUeHeemetve meceûe ceeieesJee IesCes lemesogjeHeemle®e Deens. ns meJe& efJe%eeve peeCetve I³eeJe³ee®ee Òe³elve DeeHeCeebmekeÀjeJe³ee®ee Deens. keÀejCe keÀce&³eesi³eebmeeþer ne Yeeie ceenerle DemeCes lemesDeeJeµ³ekeÀ®e Deens. }³e³eesiee®es jnm³ener l³eele®e Deens. ns met$e OeªveDeeHeCe meebkesÀeflekeÀ ¢äîee ieerlesleer} Òeke=Àefle-Heg©<e efJe®eeje®ee peces}eflelekeÀe Hejece<e& IesT ³ee.

ieerles®eer efJeéemebkeÀuHeveeÞeerieerles®eer ner efJeéemebkeÀuHevee peeCetve I³eeJe³ee®eer cnì}s lej

efle®³ee JesieJesieȳee DeO³ee³eeleer} µ}eskeÀeb®ee ceeieesJee I³eeJee }eielees.efJeéee®eer mebj®evee, efJeéeeslHeÊeer Je efmLeleer, lemes®e }³e F.peeCetveIesCes efpe%eemetb®³ee ¢äerves lemes DeeJeµ³ekeÀ®e Deens. efkebÀyengvee efJeéee®eerOeejCee keÀµeer Pee}er Deens, ns efJeéeeleer} DeeÐeleÊJee®ee µeesOekeÀjCeeN³eebmeeþer Jee meeOekeÀebmeeþer mecepeCes meejKes®e cenÊJee®es þjles.

Þeer%eeveosJeebveer pees efJeéeelcekeÀ osJe mebkeÀefuHe}e Deens Je p³ee®³ee®e®ejCeer DeeHe}s Hemee³eoeve ceeieCes efJeveerle YeeJeeves ieeef³e}s Deens, l³ee®eeHegjeJee %eeveséejerYej efJeKegj}s}e Deens. efJe%eeve cnCepes mebmeej - peiele,Jee efJeée ³eeb®es %eeve efkebÀJee Òeke=ÀeflemebyebOeer cet}Yetle mJeªHee®es %eeve.Jej G}ÁsKe}s}s efJe<e³e efJe%eeveebleie&le ³esleele Je ieerlesle ³eeefJe<e³eer ÞeerieesHee}eb®eerkeÀesCeleer YetefcekeÀe Deens, ns mecepetve IesCes Deiel³ee®es Deens.leÊJe%eevee®ee µeesOe

yeN³ee®e Yeejleer³e leÊJe%eev³eebveer JeemleJele: mebHetCe& efJeée ne ef®eodYece- cee³es®ee Hemeeje - Demel³e - #eCeYebiegj - efpeJee}e Ye´ceele Hee[tvel³ee®³eeceeies pevcece=l³et }eJeCeeje Deens Demesner ceeve}s Deens. lej FlejkeÀener leÊJe%eeb®³ee celes efJeée ns ef®eefÜ}eme - DeelceleÊJee®ee efJe}eme -}er}e - Deelc³ee®³ee ¢äerves ceeef³ekeÀ Jee Demel³e, HeCe mel³ele: JeemleefJekeÀ- efpeJee}e pevcece=l³etb®³ee HeeþefµeJeCeerle {keÀ}Ceejs, lemes®e l³ee}e efµeJelJeÒeeHle keÀªve IesC³eeme GlmegkeÀ keÀjCeejs Demesner mecepe}s Deens.

mJeHveeJeYeemeeÒeceeCes efceL³ee JeeìCeejs ns peiele pe[peerJeebmeeþer cee$eHetCe&le³ee mel³e Je JeemleefJekeÀ Demeles Je Deeµee- keÀecevee- ef®eblee F.®³eeJeµe neslmeeles les peerJe ³ee peieleeme ef®ejblevelJe yene} keÀjC³eeme ÒeJele&leele.keÀuHeebleer efJeéeÒe}³e neslees. lejermeg×e ³ee DeieefCele peerJeebµeeb®³ee ³eesieevesHegve:Hegve: mepe&ve HeeJeCeejs peiele Deelc³eeÒeceeCes®e Deveeoer Je Deiec³enesTve jenles.

³ee efJeéee®ee Je l³eeleer} mepeerJe ³eesveeR®ee DeeefCe ÒecegK³eevesceveg<³eÒeeC³eeb®ee Hegjeleve mebyebOe keÀe³e Deens, ns peeCetve IesC³ee®eer F®íemeJe&®e efJe®eejJebleebvee keÀOeer vee keÀOeer Pee}s}er Deens. Hejbleg KetHe µeesOeIesTvener Je yeewef×keÀ HeefjÞeceeb®eer keÀcee} keÀªvemeg×e ³ee mebyebOeeb®ee efveef½eleDemee yeesOe nesT µekeÀle veener, ns lemes ceeefnleerle}s®e Deens. efkebÀyengveene Demee Òe³elve peeCelesHeCeer keÀjCeeN³ee Je SkeÀkeÀ}ÁerHeCes l³eeme mJele:®espeerefJele Jeentve IesCeeN³ee Òe%eeJebleeb®³ee neleer yengleskeÀ JesUe µetv³eeHes#ee DeefOekeÀkeÀener®e }eie}s veener, Demeener KesoHetJe&keÀ efveCe&³e keÀjeJee }eielees. efkebÀyengveeSkeÀe efJeefµeä ce³ee&osHe}erkeÀ[s ceveg<³e ³ee efJe®eeje®ee DeeHeuîee meerefceleyeg×erves HeeþHegjeJee keÀjC³eeme DemeceLe&®e Deens, Demeener efve½e³ekeÀjeJee }eielees.%eeveosJeeb®³ee Òe%esves GkeÀ}Ceejs efJeéee®es iet{

cnCetve ceeveJeer yeg×er}e Deiec³e nesTve yeme}s}s ns efJeéee®es iet{ieerles®es ceeO³ece mJeerkeÀeªve Þeer%eeveosJe keÀmes mHeä GkeÀ}leele, ns HeenCes

³eesieoe Þeer%eeveséejer 243 Gvces<e:16:Òeke=ÀefleefJe®eej

Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer: efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme Je ³eesie (³eesieoe Þeer%eeveséejer-5)
Page 21: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

ceveesjbpekeÀ DeeefCe yeesOeÒeo þjles. ³eesieefveÿsves ÒeeHle Pee}s}er Demeeceev³eÒe%ee ³ee efJeéee®³ee mebj®eves®ee Je l³ee®³ee jnm³ee®ee µeesOe }eJeC³eememeceLe& Demeles, Demee SkeÀ DeevegYeefJekeÀ efme×eble HeewJee&l³e leÊJeJesʳeebHewkeÀerkeÀeneRveer mJeerkeÀej}e Deens. Hele¡e}er lej ³eesiee®³ee efveÿeHetJe&keÀ Dee®ejCeevesYegJeve%eeve, leejkeÀe%eeve F.ceeveJeer yeg×er Je ¢äermeeceL³ee&He}erkeÀ[er}%eeve meb³eceeoeRveer ÒeeHle nesles, ³eeyeeyele þeceHeCes met$eeb®eer GYeejCeer keÀªvemeebieleebvee Dee{Uleele.

melele®³ee Hejceelceef®ebleveeves SkeÀeûe Je efJeµeg× Pee}s}er J³eeJemee³eeeqlcekeÀeyeg×er }eYe}suîee ceev³eJej $eÝ<eer, cegveer, ³eesieer Je leÊJe%e ³eebveer pes ³eeme=äer®es ceveesjce iet{ GkeÀ}tve mHeä kesÀ}s Deens, les DeeOegefvekeÀefJe%eeveJeeÐeeb®³ee mecepetleer HeìefJeC³eemeeþer vemetve, meeOekeÀebvee meeO³eeHe³e¥le- YeieJebleebHe³e¥le - Heesnes®eC³eeme GHekeÀejkeÀ þjeJes ³ee®e nsletves ÒesefjlenesTve kesÀ}s}s Deens.

leµeer ¢äer melele®³ee DeelceHejer#eCeeves Je ef®ebleveeves p³ee DeeOegefvekeÀefJe%eeveJeeÐeebme ÒeeHle Pee}s}er veener, l³eeb®es YeeweflekeÀer µeem$eeleer} ³eµe JeJ³eeqÊeÀceÊJe pejer v³etìve Jee DeeF&vmìeF&vemeejKes GÊegbie Deme}s, lejermeeOegmeble, ³eesieer, $eÝ<eer, cegveer, leÊJe%e ³eeb®eer ner leÊJe%eeveÒeCee}erDeekeÀ}tve IesC³eemeeþer l³eeb®eer kegÀJele efveKee}me efLeìer®e He[Ceej, nslemes Heeefn}s lej ³ee DeO³eelceµeem$eeleer} Jes®ekeÀ efveefJe&Jeeo mel³e®e ceeveeJes}eieles, Demes Deepe&JeHetJe&keÀ meebieeJesmes Jeeìles.

YeeweflekeÀerµeem$eeb®eer DeuHele³ee pegpeyeer ceeefnleer DemeCeeN³ee keÀesCeernerGþeJes Je DeeF&vmìeF&ve®³ee meeHes#eleeJeeoe®³ee efme×ebleeJej DeefOekeÀejerJeeCeerves JeÊeÀJ³e keÀjeJes, efkebÀJee Dee#esHe veeWoJeeJesle, ns p³eeÒeceeCes efJeÜvceev³enesCeej veener; l³ee®eÒeceeCes p³eeves Yeejleer³e leÊJe%eeve¢äer®ee meebieesHeebieefJe®eej lemes®e Òee³eesefiekeÀ DeY³eeme l³ee l³ee HeeleUerJej kesÀ}s}e veener,l³eevesmeg×e Yeejleer³e leÊJe%eeb®³ee efJe®eejOeveeyeeyele keÀenerner DeHe}eHe keÀe{tve³esle, ns®e Gef®ele Je µeem$e¢äervesner leke&Àmebiele þjles.

pes DeO³eelceµeem$e J³eJenejer leke&Àµeem$eeme pegceeveerle veener, l³ee}eleeefke&ÀkeÀ keÀmeesìîee }eJetve KeesìsHeCee®es þjJet HeenCeejs pes keÀener DeeOegefvekeÀefJe%eeveeves [esUs efJemHeÀej}s}s ceneYeeie Deensle, l³eebveer ³ee®ee peªjefJe®eej kesÀ}e Heeefnpes Je J³eLe& JeoleesJ³eeIeelee ®ee oes<e mJele:®³ee leke&ÀkegÀµe}yeg×er®³ee Heojer yeebOetve IesT ve³es, Deµeer efJevebleer ³eemeeþer®e DeeJepe&tvekeÀjeJeerµeer Jeeìles. Demees.

O³eeve-OeejCeeömeceeefOe ³ee Deblejbie ³eesieebieeble ÒeJesµe}suîeemeeOekeÀeme Ye´evle oµe&veeHeemetve meeJeOe jenC³eemeeþer Heele¡e}³eesiemet$eebletvemeg×e met®evee Deensle. cnCepes®e ³ee ceeiee&ves peeCeeN³eemeeOekeÀeb®³ee mJeceesnefveêe (self-hypnosis) Jee lelmece DeeOegefvekeÀceevemeefJe%eeveeme (Psychology) Heefjef®ele Deme}suîee efmLeleermebyebOeerHele¡e}er kesÀJeU peeCekeÀej®e nesles Demes®e veJns, lej o#eleeHetJe&keÀ l³eeDeJemLes®ee keÀmee l³eeie keÀjeJee, ³ee®esner ceeie&oµe&ve l³eebveer DeeHeuîee met$eebÜejskesÀ}s}s Dee{Ules.

l³eecegUs meceeefOeefmLele ³eesi³eebvee OeejCee-O³eeveeoeRletve ÒeeHle Pee}s}sefJeée%eeve Je efJe%eeve ³eebvee kesÀJeU keÀHees}keÀefuHele Jee Demeblegef}le cevee®esKesU mecepeCes ³eesi³e þjle veener. DeeefCe lemes Heeefn}s lej DeeHe}s mJele:®esDeefmlelJe®e pesLes DeeYeemeelcekeÀ Deens Je ³ee efJeéee®ee mJe efµeJee³e FlejkeÀesCeer®e ogmeje peeCekeÀej mebYeJele vemeuîeeves, ogmeN³ee®ee ®e#egsJezmel³ebbDemee HegjeJee lejer keÀesCeer DeeefCe keÀesCee}e ÐeeJe³ee®ee! DeeefCe leµeer DeHes#eeHeCe Yeejleer³e leÊJeJesÊes Je ³eesieJesÊes ³eeb®³ee kesÀJeU ÒeeefleYe HeeleUerJejer}%eeveefJeµes<eebyeÎ} keÀjCesner ³eesi³e þjCeej veener.mJemebJesÐeles®es ÒeceeCe

Jemlegle: peieleele mJele:®³ee DevegYetleer®eer Òeef®eleer Jee HegjeJee osCeejeogmeje keÀesCeer ceveg<³e Demet µekesÀ}, Demes ceeveCesmeg×e Kejs Heeefn}s lejceesþe®e Ye´ce nes³e. keÀejCe pej keÀesCeer ceer pes Heeefn}s, ceer pes SskeÀ}s,efkebÀJee ce}e keÀjleebvee Heeefn}s, lej®e lees l³ee®ee HegjeJee osT µekesÀ} vee!pej ceer Heeefn}suîee, SskeÀ}suîee efkebÀJee kesÀ}suîee ieesäer}e HegjeJee cnCetvemecepe}er peeCeejer efmLeleer DeefmlelJeele Gj}er veener, lej ceer pes kesÀ}s,Heeefn}s Jee SskeÀ}s, les ceeP³ee ¢äerves efkeÀleerner Kejs Deme}s, lejer l³ee®eeHegjeJee keÀmee oslee ³esF&}!

l³ee®eÒeceeCes pesJne ce}e®e ogmeN³eeves efo}suîee HegjeJ³eeme¢µeÒeeflemeeoe®eer keÀener keÀejCeeves peªjer Yeemeles, lesJne pej lemee ÒeeflemeeoefceUe}e, lejer lees ûenCe keÀjCeeje µesJeìer ceer®e Deens vee! cnCepes µesJeìerDemee HegjeJeener ceer}e ceer ®e ÒeceeCe DeLeJee mJe }e mJe ®e ÒeceeCe DeµeeDebeflece mJeªHee®ee Demeuîee®ee efve<keÀ<e& keÀe{eJee }eielees. Deelee mJe ®esDeefmlelJe®e pej Demes Hejoµeea HegjeJ³eemeeþerner mJe Jej®e DeJe}byetve Deens,lej mJe nermeg×e keÀesCeleerlejer Ye´ecekeÀ efmLeleer Jee DeJemLee vemes}, nskeÀµeeJeªve efveefJe&Jeeo efme× keÀjlee ³esF&}!

Deµeer efmLeleer Demeuîeeves leke&Àµeem$e Jee DeeOegefvekeÀ efJe%eeve ner µesJeìermJe Jej®e DeeOeej}s}er µeem$es Deensle, Demes®e efomeles. meJe& DevegYetleer,meJe& mebJesovee, meJe& efJe®eej Demes mJeeefOeÿerle Demeuîeeves, mJe Jej DeefOeefÿleDeme}s}s DeO³eelceµeem$e Je l³ee®³ee DevegYetleer Keesìîee þjJee³e®³ee lejkeÀesCel³ee DeeOeejeves! HeÀej®e Pee}s lej Demes cnCet ³ee keÀer keÀoeef®eleSkeÀe cegbieer®eer DevegYetleer Jee mJe ner pej ceveg<³ee®eer DevegYetleer Jee mJepeeCetve IesC³eeme De#ece Demes}, lej cegbieer}e ceeCemee®eer DevegYetleer Jee mJemecepet µekeÀlee ³esCeej veener.

lemes®e Deµeer®e efYeVelee ceeCemeeceeCemeelener Demet µekesÀ}. cnCetve®eSKeeÐee leeefke&ÀkeÀ efJeÜeveeme Jee DeeOegefvekeÀ efJe%eeveJeeÐeeme $eÝef<ecegveeR®³eeDeO³eelceefJe®eejeb®es DeekeÀ}ve nesCes otj jentve, lees meieUe Yece Jee KegUsHeCeeDeens, Demes l³ee}e JeeìCesner mJeeYeeefJekeÀ®e Deens. lejerner p³eebvee$eÝef<ecegveeR®³ee mJe ®eer DevegYetleer ³esle Deens, Deµee meeOekeÀebmeeþer l³eeb®es les$eÝlebYeje Òe%es®³ee meeceL³ee&ves ÒeekeÀìîe HeeJe}s}s efJe®eej yengcees} Je mel³e®emecepe}s Heeefnpesle. Hejbleg Demes Yeei³eJeble Lees[s®e Demeleele!

³eesieoe Þeer%eeveséejer 244 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 22: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

DeO³eelceoµe&vee®eer og}&YeleeDeO³eelceoµe&ve efkeÀleer og}&Ye Deens, ns ³eeÒekeÀejs peeCeJeuîeecegUs®e

efkebÀyengvee ÞeerieesHee}ebvee cnCeeJes }eie}s DemeeJes keÀer:

ceveg<³eeCeeb menñes<eg keÀef½eÐeleefle efme׳es~³eleleeceefHe efme×eveeb keÀef½evceeb JesefÊe leÊJele:~~7-3~~

’npeejes }eKees ceveg<³eebHewkeÀer keÀesCeer SKeeoe®e ceveg<³e ceeP³ee

ÒeeHleermeeþer Òe³elve keÀjlees DeeefCe lemee Òe³elve keÀjCeeN³ee ³eesi³eebceO³esmeg×e

SKeeoe®e Heg©<e ce}e ³eLeeLe& leÊJe¢äîee peeCelees.“

ÞeerieesHee}eb®es®e Demes cnCeCes Demeuîeeves ³ee efJe<e³eeJej Je DeeOegefvekeÀ

efJe%eeveJeeÐeebmeeþer cnCetve cegÎece DeefOekeÀ keÀener meebieC³ee®eer DeeJeµ³ekeÀlee

Gjle veener. cnCetve Deelee DeeHeCe ieerlesÜejs GHeosefµe}suîee Je %eeveosJeebveer

meepeµe=bieej}suîee l³ee efJeéeceesefnveer ®ee - Òeke=Àefle-Heg©<eeb®³ee }er}eb®ee

Heefj®e³e keÀªve IesT ³ee.

’Þeerµeejoe efJeéeceesefnveer~ veefce}eR efce³eeb “ceveg<³eeves ÒeeHle pevceele keÀle&J³ekeÀcex keÀjle Demeleebvee®e

Hejceelc³eekeÀ[s yeg×er JeUJeeJeer Je l³eemeeþer ³eesieeY³eemee®es ¢{ Òe³elve

keÀjeJesle, Demes meebefieleuîeeJej Þeerieerles®ee jesKe meeleJ³ee DeO³ee³eeHeemetve

ÒeecegK³eeves Deelcee Je peiele ³eeb®³ee HejmHejmebyebOeebkeÀ[s JeUleebvee efomelees.

cnCetve®e Þeerµeejos®ee ne efJeéeefJe}eme Depe&gveekeÀjlee cnCetve pejer cnì}s,

lejer l³eeefveefceÊeeves Þeerke=À<Ceebveer DeeHeCe nesTve mecemle efpe%eemetbmeeþer

ieerles®³ee Heg{er} µ}eskeÀeÜejs ne efJe®eej meebieC³eeme meg©Jeele

kesÀ}s}er efomeles.

Òeke=ÀleerHe}erkeÀ[er} YeeJece³³eemeÊeÀcevee: HeeLe& ³eesieb ³eg¡evceoeÞe³e:~Demebµe³eb meceûeb ceeb ³eLee %eem³eefme le®í=Ceg~~7-1~~

’ns HeeLee&! ceeP³ee efþkeÀeCeer DeeHe}s ceve Devev³eÒesceeves DeemeÊeÀ

þsJetve Je kesÀJeU ceePee®e DeeÞe³e keÀªve ³eesiemeeOeve keÀjleebvee meJe& efJeYetefle,

ye}, Ssée³e&, ³eµe, Þeer, Deewoe³e&, %eeve, Jewjei³eeoer iegCeebveer ³egÊeÀ Je meJee¥®es

cet}mLeeve Deµee cepe Deelc³eeme p³ee jerleerves mebµe³e ve Gjlee peeCelee

³esles, les SskeÀ.“

Þeerke=À<Ce Heg{er} µ}eskeÀele cnCeleele:

%eeveb lesçnb meefJe%eeveefceob Je#³eec³eµes<ele:~³ep%eelJee vesn Yet³eesçv³ep%eeleJ³eceJeefµe<³eles~~7-2~~

’ceer leg}e ns leÊJe%eeve jnm³eemen - peiele -efJeée - ÒeHeb®ee®³eeDeeleer} ieeY³eemen - Deelce%eevee men HetCe&HeCes meebielees keÀer pes peeCe}s

Demelee peieele DeeCeKeer keÀenerner peeCeeJe³ee®es µes<e jenle veener.“

’Demes ns ceePes %eeve npeejes }eKeeWHewkeÀer keÀesCee SKeeÐee®e ceeCemeeme

ÒeeHle nesles(7-3ieer.).“

Hele¡e}eR®ee Ye´ebleoµe&ve efJe®eej:::: ³eesieeleer} Debleje³e Je efJe#esHe

³eeÒeceeCes ³ee efJe<e³ee®ee GHeesodIeele®e Þeerke=À<Ceebveer kesÀ}e Deens, leesÒeke=Àefle-peiele-efJeée-ÒeHeb®e ³ee mebkeÀuHevesHe}erkeÀ[er} mel³e JeeDeelceoµe&veemeeþer! ³ee efþkeÀeCeer Lees[smes efJe<e³eeblej keÀªveYeebleoµe&veemebyebOeer®ee Heele¡e} efJe®eej Heent ³ee. Hele¡e}eRveer DeeHeuîee met$eeleYe´ebleoµe&vee®ee OeeskeÀe efveoxefµele kesÀ}s}e Deens. ³eesieele ³esCeejsDe[LeUs - Debleje³e l³eebveer meebefiele}s Deensle; lemes®e efJe#esHener metef®elekesÀ}s Deensle. les cnCeleele:

1)J³eee fOeml³eeveme bµe³eÒeceeoe}m³eee fJeje fleYe ´ee fvle-oµe&vee}yOeYetefcekeÀlJeeveJeefmLelelJeeefve ef®eÊeefJe#esHeemlesçvleje³ee:~~1-30~~ Hee.³ees.met.~~

2)og:Keoewce&vem³ee²cespe³elJeéeemeÒeéeemee efJe#esHemenYegJe:~~1-31~~ Hee.³ees.met.~~

ns De[LeUs cnCepes -1) efYeVeefYeVe J³eeOeer, 2) ³eesiemeeOevee keÀªve³esmes JeeìCes, 3) mebµe³e - mJele: keÀjle Deme}suîee meeOevee®³eeHeÀ}êtHelesmebyebOeer Jee ieeþeJe³ee®³ee GefÎäebmebyebOeer - cnCepes Deelcee DeenskeÀe ³esLeHeemetve lees l³ee®es ³eesiemeeOevesÜeje oµe&ve nesF&} keÀe, ³esLeHeeJesleeskeÀesCeleerner µebkeÀe DemeCes, 4) ³eesiemeeOevesme DevegketÀ} meJe& meeOevemebHeÊeerDemelee efle®ee GHe³eesie ve keÀjCes Jee ³eesiemeeOeve mebHetCe&HeCes GHesef#eCes,5) ³eesiemeeOeves®ee DeeUme, 6) Dele=Hleer - efJe<e³eeefokeÀeb®ee Dees{e keÀceerve nesCes, 7) ³eesiemeeOevee keÀjleebvee mee#eelkeÀejeoer Jee Deelceoµe&venesC³ee®³ee YetefcekesÀHe³e¥le ve Heesnes®elee®e DeeHeCeebme mee#eelkeÀej Jee Deelceoµe&vePee}s Deens Demee Je=Lee mebYe´ce efvecee&Ce nesCes, 8) GÊejesÊej Þesÿ³eesieYetceerJej Deeª{ nesC³ee®ee JeejbJeej Òe³elve keÀªvemeg×e ef®eÊee®es lemesmeec³e ve Peeuîeeves leer YetefcekeÀe DeÒeeHle jenCes Je 9) Jej®eer ³eesieYetefcekeÀepejer ÒeeHle Pee}er lejer lesLes efve½e} jenlee ve ³esCes. ³eesiemeeOekeÀeb®³eeef®eÊeele efJe#esHe efvecee&Ce keÀjCeejs Debleje³e les ns®e nesle.

l³ee®eÒeceeCes ef$eleeHeog:Kes, cevee®eer DemJemLelee, neleeHee³eebvee kebÀHemegìCes, éeemees®ídJeeme veerì ve keÀjlee ³esCes ns Flejner efJe#esHe meeOekeÀebveeYes[meeJet µekeÀleele.SkeÀleÊJeevegmebOeeve:::: SkeÀleÊJeeY³eemee®ee GHee³e

³ee meJee¥Jejer} GHee³e Hele¡e}eRveer meebefiele}e Deens, lees Demee:1) lele: Òel³ekeÌ®esleveeefOeieceesçH³evleje³eeYeeJe½e~~1-

29~~Hee.³ees.met.~~2) lelÒeefle<esOeeLe&ceskeÀleÊJeeY³eeme:~~1-32~~Hee.³ees.met.~~l³eeb®³ee cnCeC³eeÒeceeCes Òel³ekedÀ®esleve yegef×mee#eer ®ewlev³ece³e Heg©<ee®ee

cnCepes Deelc³ee®ee pesJne mee#eelkeÀej neslees, l³ee®es pesJne %eeve nesles,lesJne ³eesiemeeOevesle De[LeUs efvecee&Ce nesle veenerle Je pejer lemes De[LeUsDee}s, lejer l³eeb®ee menpe®e veeµe neslees - Heefjnej neslees. l³eemeeþer

³eesieoe Þeer%eeveséejer 245 Gvces<e:16:Òeke=ÀefleefJe®eej

Page 23: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

meeOekeÀeves Hegve Hegve: l³ee®e l³ee SkeÀe leÊJee®ee SkeÀeûelesves ³eesieeY³eemekeÀjeJee, Demes cnCeleele.

ieerles®³ee meeOeveeÒeCee}er®³ee meboYee&le SkeÀleÊJeeY³eeme cnCepesF&éejÒeefCeOeeveeÜejs ÒeeHle keÀjeJe³ee®³ee DeelceleÊJee®ee OeejCee-O³eeve-meceeefOe F.DeY³eeme nes³e. ³eeveblej®³ee keÀener Heele¡e}³eesiemet$eebletveDeeCeKeer keÀener GHee³e meebietve meeOekeÀeves Jejer} meJe& De[LeȳeebJej keÀµeerceele keÀjeJeer les meg®eefJe}s Deens.

meke=Àεe&veer Þeerke=À<Ceebveener ns SkeÀleÊJeeY³eemeeyeeyele®es Heele¡e}celeDeefYeÒesle DemeeJes Demes ieerlee Jee®eleebvee melele Jeeìle jenles. Þeerke=À<CeebveermeneJ³ee DeO³ee³eeÜejs ³eesiemeeOeves®ee cesªHeJe&le meefJemlej JeefCe&}e DeeefCelees®e %eeveosJeebveer mJele:®³ee ®eeleg³ee&ves’ve Yetlees ve YeefJe<³eefle“ DeµeemJeªHeele ÒekeÀì kesÀ}e Deens, ns DeeHeCe HetJeea Lees[îeeHeÀej ÒekeÀejsHeeefn}s®e nesles.

³eesiemeeOeves®ee GÊegbie meesHeeve Dee¬eÀceCeeN³ee meeOekeÀe}e meeOeveekeÀe}er³esCeejs De[LeUs O³eeveer IesTve®e l³ee®ee DeY³eeme HeefjHekeÌJe JneJee cnCetveefJe%eeve meebieC³ee®³ee efveefceÊeeves ÞeerieesHee}ke=À<Ceebveer meeleJ³ee DeO³ee³ee®³eeÒeejbYeeHeemetve®e Depe&gvee}e %eevemeg×e meebieC³eeme ceveesjbpekeÀ meg©JeelekesÀ}s}er Dee{Ules.

Deµee ÒekeÀejs Hele¡e}eRveer meg®eJeuîeeÒeceeCes l³eebveer Depe&gvee®eer ¢äerHegve:Hegve: l³eeveblej®³ee DeO³ee³eele l³ee®e l³ee SkeÀe leÊJeeJej-DeelceleÊJeeJej keWÀefêle keÀjJe}s}er Deens. DeeHeuîee}e cee$e ne HetJee&HejmebyebOe }#eele ve Deeuîeeves Gieer®e®e Jeeìle jenles keÀer Þeerke=À<Ce DeeleeDeemegjer mebHeoe JeCe&ve keÀjle Deensle DeeefCe Deelee keÀce& keÀmes keÀjeJes SJe{s®emeebiele Deensle, F.F.

Kejs lej Þeerke=À<Cee®³ee O³eeveerceveer Depe&gvee}e melele DeelceleÊJe®ekeÀmes efomele jener} ne®e efJe®eej mebHetCe& ieerlee GHeosefµeleebvee Deens.HeCe DeeHeCe DeuHe%e l³ee}e Dev³eLee mecepelees Je Þeer%eeveosJeebmeejKeeHeÆer®ee cece&%e pesJne ner jnm³es DeeHeCeebmeceesj G}ie[tve þsJelees, lesJne®ens peeCeJetve Deeuîeeves DeeHeCe n<e&efveYe&j neslees!!!meeOekeÀe®eer ¢äer keÀµeeJej DemeeJeer

l³eecegUs efJe%eeveeveboele jceleebvee DeeHeCe kesÀJeU %eeve DeeefCe efJe%eeve³eeb®³ee J³eeK³eeble efkebÀJee Flej HeÀeHeìHemeeN³eele ve meeHe[lee kesÀJeU pesefveefKe}-efvej¡eve DeelceleÊJe Deens, l³ee®ee®e ³ee efveefceÊeeves ceeieesJeeIesCes Gef®ele nesF&}!!!

%eeveosJeeb®³ee ’ce³³eemeÊeÀ cevee: HeeLe&....~~“ Je ’%eeveb lesçnbmeefJe%eeveefceob......~~7-1,2~~“ ³ee ieerleeµ}eskeÀebJejer} DeesJ³eemeg×eDeeHeCeebme mee#esHeeves ne®e efJe®eej J³eÊeÀ keÀjleebvee efomeleele:

DeeF&keÀeb ceie lees Devebleg~ HeeLee&leQ Demes cnCeleg~HeQ ieeb leg ³eesie³egÊegÀ~ pee}eefme Deeleeb~~7-1~~cepe meceûeelewb peeefCemeeR SsmeW~ DeeHegef}³eeb le}neleeR®eW jlve pewmeW~legpe %eeve meebIesve lewmeW~ efJe%eeveWmeeR~~2~~

ceie lees Deveble HeeLee&}e cnCee}e, ’let Deelee ³eesie%eeve³egÊeÀ Pee}eDeensme. ³eesiemeeOevee keÀjle keÀjle pesJne ceer leg}e ÒeeHle nesF&ve, lesJneleUneleer Iesle}s}s jlve pemes l³ee®³ee oerHleerJeªve DeesUKetve I³eeJes,lemes let ce}e HetCe&HeCes DeesUKet µekeÀµeer} Demes KegCes®es Jece& Deme}s}s%eeve ceer leg}e efJe%eeveemen meebielees.“

SLe efJe%eeveW keÀe³e keÀjeJeW~ SsmeW IesmeeR peNneR ceveesYeeJeW~leNneR HeQ DeeOeerb peeCeeJeW~ leQef®e }eies~~7-3~~ceie %eeveeef®e³eW Jes}W~ PeebkeÀleer peeefCeJes®esb [es}s~pewmee leerjeR veeJe ve {}s~ ìskeÀ}eR meebleeR~~4~~

’Deelee efJe%eevee®es ³esLes keÀe³e keÀece Demes pej leg}e Jeeìle Demes},lej SkeÀ }#eele Ies keÀer les®e ÒeLecele: peeCetve Iesle}s Heeefnpes. cnCepes®eleg}e %eeve Je De%eeve ³eeb®ee Keje efveJee[e keÀjlee ³esF&}. keÀejCe keÀerpesJne %eeveÒeeHleer nesles, l³eeJesUer peeCeerJe efµe}ÁkeÀ jenle veener. SKeeoerveeJe peµeer leerjeJej ie®®e yeebOetve Ieele}er Demelee HeeC³ee®³ee Dees{ervesJeenle peele veener, lemee l³eeJesUer ne®e %eeveefJe%eevee®eeDeY³eeefme}s}e lejleceYeeJe Deblejbieele jentve meeOekeÀe}e De{UDeeOeej oslees Je l³ee}e mel³ee®eer Òeef®eleer me%eeveHeCes Ieslee ³esles.“

lewmeeR peeCeerJe pesLe ve efjies~ efJe®eej ceeiegleeb HeeG}eR efveIes~leke&gÀ Dee³eCeer vesIes~ DeebieeR pes³ee®eeb~~7-5~~Depe&gvee les³eeb %eeve1~ Sj ÒeHeb®eg ns efJe%eeve2~lesLe mel³eyeg×er leQ De%eeve3~ nsneR peeCe~~6~~Deeleeb De%eeve DeeIeJeW nejHeW~ efJe%eeve efve:µesKe keÀjHeW~..~~7~~

’mJeªHeÒeeHleer nesles, lesJne yeg×er®es [esUs PeekeÀ}s peeleele. efJe®eejlesLetve ceeieuîee HeeJe}er Hejle efHeÀjlees DeeefCe leke&À p³eeHeeJeslees Heesnes®etµekeÀle veener, Demes les %eeve1 Demeles - Demee lees Deelcee Demelees.l³ee®³eeefµeJee³e Flej ÒeHeb®e Jee mebmeej ns efJe%eeve2 nes³e DeeefCe neÒeHeb®e - mebmeej Jee peiele ner®e Debeflece mel³es Deensle, Demes mecepeCesKejsKegjs De%eeve3 Deens.“

...~ DeeefCe %eeve leQ mJeªHeW~ nesTefve peeF&pes~~7-7~~SsmeW Jece& peQ iet{~ leQ keÀerpew} Jeeke̳eeª{~pesCes Lees[sve Hegjs keÀes[~ yengleeb ceveeR®eW~~8~~pesCeW meebiele³ee®eW yees}CeW Kegbìs~ SskeÀle³ee®eW J³emeve legìs~ns peeCeCes meeveW ceesþW~ Gjes vesoer~~9~~

’Deelee legP³ee ceveele efvecee&Ce Pee}s}s kegÀletn} µeceJeC³eemeeþer,p³ee³eesies De%eeve efve:µes<e veenermes nesF&}, efJe%eeve cnCepes mebmeejYeeJekeÀjHetve peeF&} Je %eeve lesJe{s mJeªHeeves ÒekeÀì nesF&}, Demes iet{ Jece&leg}e meebielees. les SskeÀuîeeJej Heg{s keÀener meebieeJe³ee®es Jee SskeÀeJe³ee®es efµe}ÁkeÀGjle veener Je meebieCeeje Je SskeÀCeeje Demee Yesoner Gjle veener.“

De.2 µ}eskeÀ ¬eÀ. 52 ceO³es YeieJebleebveer ’...leoe ievleeefme efveJexobÞeesleJ³em³e Þeglem³e ®e~~“ Demes cnì}s nesles. l³ee®eer DeeþJeCe%eeveosJeeb®eer Jejer} GÊeÀer keÀªve osles. meebieCeejs Jeso Je SskeÀCeejs Jeso%e

³eesieoe Þeer%eeveséejer 246 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 24: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

³eeb®³eeHe}erkeÀ[er} ner efmLeleer ³esLes efveoxefµe}er Deens. Jesoeleerle Demesye´ïe ³esLes Devegm³etle Deens.ÒeeHleer®ee Hew}leerj ieeþCeeje efJeHeeF}eb

HeQ ieeb ceveg<³eebef®e³ee menñeµeeb-~ceeefpe efJeHeeF}s³eeef®e SLe efOebJemee~

lewme³eeb efOebJemeskeÀjeb yengJemeeb-~ceeefpe efJej}e peeCes~~7-10~~

pewmee Yej}s³eeb ef$eYegJevee~ Deebleg SkeÀ SkeÀ ®eebieg Depe&gvee~efveJe[tefve keÀerpes mesvee~ }#eJejer~~11~~keÀeR les³eebner HeeþeR~ peQ Jes}eR }esn ceebmeeleQ Ieebìer~leQ JesUeR efJepe³eefÞe³es®eeb HeeìeR~ SkegÀef®e yewmeW~~12~~lewmeW DeemLes®eeb ceneHegjeR~ efjIeleeleer keÀesìerJesjer~Hejer ÒeeHleer®eeb Hew}leerjeR~ efJeHeeF}eb efveies~~13~~cnCeewefve meeceev³e ieeb veesns~ ns meebieleeb Jeef[} ieesþer ieeb Deens~Heefj leQ yees}eW ³esF&} HeenW~ Deeleeb Òemlegle DeeFkeWÀ~~14~~

’Dejs Depe&gvee! npeejes ceveg<³eebHewkeÀer SKeeÐee}e®e ns peeCeC³ee®eerF®íe nesles Je l³ee npeejes F®ígkeÀebHewkeÀer efJejUe®e mJeªHe%eeveeme peeCelees.p³eeÒeceeCes ef$eYegJeve Oegb[tveOegb[tve SkeÀ SkeÀ Jeerj ieesUe keÀjle }#eeJesjermesvee GYeer keÀjeJeer DeeefCe l³eeletvener jCekebÀove PeeuîeeJej Gj}suîeeleer}keÀesCeer SKeeoe®e Jeerj efJepe³eÞeer®³ee efmebnemeveeJej DeefOeefÿle JneJee;l³ee®eÒeceeCes mJeªHe%eeveeHeemetve efvecee&Ce Pee}suîee peerJeeb®³ee ceneHegjeleer}keÀesCeer SKeeoe®e peerJe DeHeJeeoelcekeÀ þªve Hejle mJeªHeeme peeTveefceUlees. cnCetve mJeªHe%eeveÒeeHleer peerJeeme nesCes Jee peerJevcegÊeÀerÒeeHle nesCes, ner keÀener meeceev³e ieesä veener; lej les SkeÀ ceesþs iet{Deens. Hejbleg lesmeg×e ceer leg}e GkeÀ}tve meebielees. les veerì SskeÀ.“

Demes DeHeJeeoelcekeÀ peerJe®e cegÊeÀer HeeJeleele DeeefCe cnCetve®e l³eemlejeJejer} iegªner %eeveosJeebmeejKes efJejUe®e Demeleele; ieebJeieVee iegªb®espes HeWJe HegÀì}s}s efomeles, les iegª keÀesCel³ee ÒekeÀej®es Deme}s Heeefnpesle,les ³eeJeªve menpe mHe<ì JneJes.Òeke=Àefle Je ef®eefÜ}eme:::: Òeke=Àleer®es De<ìOee mJeªHe

³eeveblej ieesHee}ke=À<Ce Òeke=Àleer®es DeäOee mJeªHe meebieleele:YetefcejeHeesçve}es Jee³eg: Keb cevees yegef×jsJe ®e~Den*dkeÀejb Fleer³eb ces efYeVee Òeke=ÀeflejäOee~~7-4~~

’1) He=LJeer, 2) DeeHe, 3) Deeqive, 4) Jee³eg Je 5) DeekeÀeµe nerHeb®eceneYetles, lemes®e 6) ceve, 7) yegef× Je 8) DenbkeÀej ner Deµeer efceUtveDeeþ ÒekeÀejele efJeYeeie}s}er ceePeer Òeke=Àefle Deens.“

DeHeje Je Heje Òeke=ÀefleDeHejs³eefcelemlJev³eeb Òeke=Àefleb efJeef× ces Hejeced~peerJeYetleeb ceneyeenes ³e³esob Oee³e&les peieled~~7-5~~

’ner DeäOee Yeso DemeCeejer lej ceePeer DeHeje DeLee&le pe[ Òeke=ÀefleDeens. ns ceneyeenes! efle®³eeHes#ee Dev³e Deµeer ceePeer ogmejer Òeke=Àefle peerJeªHeDemetve efle}e Heje Jee ®esleve Òeke=Àefle cnCetve peeCe. ³ee Heje Òeke=Àleerves®e nsmebHetCe& peiele OeejCe kesÀ}s peele Deens.“

SleÐeesveerefve Yetleeefve meJee&Ceerl³egHeOeej³e~Denb ke=Àlmvem³e peiele: ÒeYeJe: Òe}³emleLee~~7-6~~

’DeeefCe Demes mecepe keÀer meJe& Yetles ³ee oesvner Òeke=ÀleeRHeemetve®e GlHeVePee}s}er Deensle Je ceer meJe& peielee®es GlHeefÊe Je Òe}³eªHe DeLee&lecet}keÀejCe Deens.“

ef®eefÜ}emee®es ieerlesleer} cetUceÊe: Hejlejb veev³eeqlkeÀefáeoefmle Oeve¡e³e~ceef³e meJe&efceob Òeesleb met$es ceefCeieCee FJe~~7-7~~

’cnCetve ns Oevebpe³ee! ceeP³eeefµeJee³e efkebÀef®elecee$ener ogmejss keÀenernerveener. ns meJe& peiele oesN³eele pemes oesN³ee®es®e ceCeer DeesJeeJesle, lemesceeP³eeþe³eer DeesJe}s}s Deens.“

Deµee ÒekeÀejs ieerlee µ}eskeÀ ¬eÀ.7-4 les 7 ³ee kesÀJeU ®eej®eµ}eskeÀebÜejs YeieJeeve ³ee mebHetCe& efJeéee®eer mebj®evee; l³ee®eer GlHeÊeer, efmLeleerJe }³e; peerJe, efJeée Je efJeéeelcee ³eeb®ee HejmHejmebyebOe met$eªHeeves ÒemleglekeÀjleele. efJeée cnCepes peCet meesv³ee®³ee®e oesN³eele meesv³ee®es®e ceCeerDeesJeeJesle, leµeer Deelc³eeþe³eer DeelceªHee®eer me=<ìer nes³e. %eeveosJeeb®eeefJeéeelcekeÀ osJe ³ee®e mJeªHee®ee Deens. efkebÀyengvee l³eeb®ee meyebOeDece=leevegYeJe HeCe ³ee®e mJeªHeeJej DeeOeej}s}e Deens.

DeHeje Òeke=Àleer®es DeäOee Yeeie Je Heje (peerJe) Òeke=Àefle ³eeleefJeYeeie}s}s ns peie pejer Jew%eeefvekeÀle³ee Demes Deme}s, lejer%eeve¢äerves ³eeb®³eele Je efJeéee®³ee cet}leÊJeele keÀener®e Yeso veener;ns®e DeYeso%eeve ³eeletve ÒekeÀì Pee}s}s Deens. Þeer%eeveosJeeb®³eeef®eefÜ}emeJeeoe®eer mHetÀefle&oe$eer iebiees$eer ³ee ®eej µ}eskeÀeletve GieceHeeJeles, Demesner cnìuîeeme JeeJeies þª ve³es. efkebÀyengvee ÞeerieerlesJej ³eeefJe<e³eemebyebOeer ÒekeÀeb[Hebef[leebveer peerJe, peiele Je F&µe Jee lelmecekeÀuHeveebefJe<e³eer pes efJeefJeOe Jeeo GHeefmLele kesÀ}s}s Deensle, l³eeb®es meceHe&keÀGÊej peeCekeÀejebveer ³ee ®eej µ}eskeÀeble µeesOeuîeeme l³eeb®es Þece peªjmeeLe&keÀer }eieleer}, Demes ns µ}eskeÀ®elegäîe Deens. Demees.efJeéeeceeie®es jnm³e

³ee µ}eskeÀebJejer} %eeveosJeeb®es Yee<³e Heent ³ee:leNneR DeJeOeejeR ieeb Oevebpe³ee~ ns cenoeefokeÀ ceePeer cee³ee~pewmeeR ÒeefleefyebyeW íe³ee~ efvepeebiee®eer~~7-15~~DeeefCe F³eQleQ Òeke=Àefle cnefCepes~ peQ DeäOee efYeVe peeefCepes~}eskeÀ$e³e efveHeÀpes~ F³eWmleJe~~16~~ns DeäOee efYeVe kewÀmeeR~ Ssmee OJeveer peNneR OeefjmeeR ceevemeeR~leNneR leQef®e ieeb Heefj³esmeeR~ efJeJeb®evee~~17~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 247 Gvces<e:16:Òeke=ÀefleefJe®eej

Page 25: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

DeeHe lespe ieieve~ ceneR ce©le ceve~yegef× DenbkeÀej ns efYeVe~ Deeþw Yeeie~~18~~

%eeveosJemeg×e peJeU peJeU Þeerke=À<Ceeb®³ee®e Yee<esle ns meebieleele.Flej efþkeÀeCeer yengleÒekeÀejs Þeerke=À<CeesÊeÀer®ee efJe®eej keÀjCeeN³ee %eeveosJeebvee³esLes cee$e ne efJe<e³e Lees[ke̳eele DeeJej}s}e efomelees. meeceev³eHeCes DemescnCeeJesmes Jeeìles keÀer µeem$eer³e ¢äîee efJeéee®eer peer cenÊeÊJeeoeRceO³esj®evee oeKeJelee ³esles, efle}emeg×e ³esLes %eeveosJe SkeÀe cenoeefokeÀ ³eeµeyoele J³eÊeÀefJeleele.

JeemleefJekeÀ Heenlee %eeveosJeerle Flemlele: ne efJe<e³e yeng} DeesJ³eebletveJeefCe&}s}e Deens DeeefCe l³eeJeªve %eeveséejeb®es ³ee efJe<e³eeJejer}meKees} %eeve Je efJe®eejOeejener ¢äerme He[leele. Hejbleg ³esLeer} mJeuHeefJeJes®eveeJeªve efJeéee®eerYeeweflekeÀ mebj®evee ne DeO³eelceµeem$ee®³ee ¢äervesefJeée Je leefÜ<e³ekeÀ mebkeÀuHeveeb®³ee Òemlegle meboYee&le - %eeveefJe%eeveeefJe<e³eer- l³eeb®³ee ¢äerves meO³eelejer ieewCe Yeeie®e efomelees. efpe%eemetbveer ³ee®eerveeWo I³eeJeer. Demees. les cnCeleele:

’ns Depe&gvee! cenÊeÊJeeoer ner ceePeer cee³ee Deens. DeeHeuîee Debiee®eerpeµeer íe³ee He[les, leµeer ner ceeP³ee meeJe}erÒeceeCes Deens. efn}e®e Òeke=ÀefleDemes cnCeleele. ner Deeþ ÒekeÀejele efJeYeÊeÀ Deens. efn®³eecegUs®e $ew}eske̳ee®eerGlHeÊeer nesles. ner Deeþ ÒekeÀejele keÀµeer efJeYeeie}s}er Deens les SskeÀ:

1) DeeHe, 2) lespe, 3) ieieve, 4) He=LJeer, 5) Jee³et, 6) ceve,7) yeg×er Je 8) DenbkeÀej ns®e les efYeVeefYeVe Deeþ efJeYeeie nesle.

peerJeªHee Hejce Òeke=ÀefleDeeefCe ³ee Deeþeb®eer peQ meec³eeJemLee~ leQ ceePeer HejceÒeke=Àefle HeeLee&~efle³eW veece J³eJemLee~ peerJeg SsmeW~~7-19~~peQ pe[eleQ peerJeJeer~ ®esleveWleQ ®esleJeer~ceveekeÀjJeer ceeveJeer~ µeeskeÀ ceesnes~~20~~HeQ yeg×er®eeb DeebieeR peeCeCeW~ leQ efpe³esef®e³eW peJeef}kesÀ®eW keÀjCeW~efpe³eeb DenbkeÀeje®esefve efJeboeCeW~ peieef®e Oeefjpes~~21~~

’³ee Deeþebvee OeejCe keÀjCeejer ceePeer Þesÿ Òeke=Àefle peer Deens, efle}epeerJe (Heje) Demes cnCeleele. leer pe[e}e peerJeve osles, ®eslevee YejlesDeeefCe ceveekeÀ[tve mebmeej YeesieJeles. yeg×erceO³es peeCeerJe efle®³eecegUs®e Deens.leer DenbkeÀejªHeeves mecemle peie OeejCe keÀjles.“

leQ met#ce Òeke=Àefle keÀes[W~ peQ mLet}eef®e³eeb Deebieeb Ie[s~leQ Yetleme=äer®eer He[s~ ìebkeÀmee}~~7-22~~®elegefJe&Oeg þbmee~ Gceìes }eies DeeHewmee~cees}e leNneR meefjmee~ Heefj Lejef®e Deeveeve~~23~~nesleer ®eewN³eebµeer }#e Leje~ ³esjeb efceleer vesefCepes Yeeb[eje~Yejs Deeefoµetv³ee®eeb ieeYeeje~ veeCes³eebmeeR~~24~~

’leer peerJeªHe met#ce Heje Òeke=Àefle pesJne menpe®e mLetUele

cnCepes DeHeje Òeke=Àefle cnCetve ªHe HeeJeles, lesJne mecemle YetleeoeR®ee

Giece neslees; Deb[pe, peejpe, GefÓpe Je mJesope ³ee ®eej ÒekeÀejeb®eerpeerJeme=äer ÒekeÀìles. ns ®eej ÒekeÀej meejKes Deme}s lejer peerJe cee$eefYeVeefYeVe ÒekeÀejeb®es efvecee&Ce nesleele. ®eewN³eebµeer }#e ³eesveer Je l³eebJ³eefleefjÊeÀDeeefCekeÀ efkeÀleerlejer keÀesìîeJeOeer peerJe l³ee Òeke=Àleer®³ee Yeeb[ejele Demeleele,l³eeb®eer ieCevee®e veener. l³ee ìebkeÀmeeUerletve efveIee}suîee peerJeªHeer veeC³eebveerDeeefoµetv³ee®ee ieeYeeje Yeªve peelees.“

SsmeW SkeÀlegkeWÀ Heeb®eYeeweflekeÀ~ He[leer yengJebme ìebkeÀ~ceie efle³eW mece=×er®eW }sKe~ Òeke=Àleeref®e OejeR~~7-25~~pewb DeebKetefve veeCeW efJemleejeR~ HeeþeR les³eebb®eer DeeìCeer keÀjer~ceepeeR keÀcee&keÀcee&ef®e³eeb J³eJenejeR~ ÒeJeÊe&g oeJeer~~26~~ns ªHekeÀ Heefj Demees~ meebiees GIe[ pewmeW Heefj³esmeeW~leNneR veeceªHee®eeb Deeflemees~ Òeke=Àleer®e keÀerpes~~27~~DeeefCe Òeke=Àefle lebJe ceePeeb þe³eeR~ efyebyeW ³esLeW Deeve veeneR~cnCeewefve Deeefo ceO³e DeJemeeve HeeneR~ peieWmeeR ceer~~28~~

’Hee®eYeeweflekeÀ íeHee®eer Deµeer yejer®e veeCeer le³eej nesleele DeeefCel³eeb®eer J³eJemLee HeCe Òeke=Àleer®e Heenles. p³ee veeC³ee®ee SkeÀoe DeekeÀejefvecee&Ce kesÀ}e, l³ee®eer DeeìCeermeg×e leer®e keÀjles Je ³ee ojc³eeve ÒeeC³eebkeÀ[tvekeÀcee&keÀce&J³eJenej leer®e Ie[Jetve DeeCeles. Demees. ns ªHekeÀ jent os! mHeä®emeebiee³e®es lej veeceªHeelcekeÀ me=äer®ee efJemleej kesÀJeU leer Òeke=Àleer®ekeÀjCes peeCees! DeeefCe Òeke=Àefle lej ceeP³eeþe³eer®e ÒekeÀìles. cnCetve ³eepeiee®ee Deeefo, ceO³e Je Deble ner meJe& ceer®e Deens.“

’met$es ceefCeieCee FJe“ns jesefnCeer®eW pe}~ les³ee®eW Heenleeb ³esF&} cet}~leQ jeqµce veJnleer kesÀJe}~ nes³e lees Yeeveg~~7-29~~les³eeef®eHejer efkeÀjerìer~ F³eeb Òeke=Àefle pee}s³eeb me=äer~peQ GHemebnjewefve keÀerpew} þer~ leQ ceeref®e Deens~~30~~SsmeW nes³e efomeW vee efomeW~ ns cepeef®e ceeefpeJe[W Demes~efce³eeb efJeée Oeefjpes pewmeW ~ met$eW ceCeer~~31~~megJeCee&®eW ceCeer kesÀ}W~ leQ meesefve³ee®eeb megleeR JeesefJe}W~lewmeW c³eeb Oeefj}W~ meyee¿eeY³eblejerb~~32~~

’pemes ce=iepeUe®es cetU Heent ies}s lej les ÒekeÀeµeefkeÀjCe vemetve l³eebveeÒemeefJeCeeje met³e& þjles, l³ee®eÒeceeCes ns Depe&gvee! me=äer®es GlHeÊeer JeÒe}³e ns pejer Òeke=ÀleercegUs nesleebvee efome}s lejer les meJe& ceeP³ee®ecegUsnesleele, ns legP³ee }#eele ³esF&}. me=äer Demeles, efomeles Jee vemeles, lesJnelejer ceer®e Demelees vee! ceer met$eeves pemes ceCeer OejeJes lemee me=äer}e OeejCekeÀjlees. megJeCee&®es ceCeer keÀªve les megJeCee&®³ee®e leejsle DeesJeeJesle,lemes ceeP³eeþe³eer ns efJeée Debleyee&¿e meJe& leNnsves DeesJe}s}s Deens.“

³eeÒeceeCes met$eelcee Je me=äer, efJeéeelcee Je efJeée, Òeke=Àefle Je Deelcee³eeb®es efYeVelJe veener; les kesÀJeU SkeÀ®e nesle; Demee efme×eble ÒemLeeHevekeÀjCeeN³ee Þeerke=À<Ceeb®eer Deve Òe%eeJeeve Þeer%eeveosJeeb®eer Òeµebmee DeeHeCe

³eesieoe Þeer%eeveséejer 248 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 26: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

DeuHeceleer efkeÀleer keÀjCeej! ³ee®e efme×ebleeJej - ³ee DeYesooµe&veeJej -mebHetCe& ieerlee Je %eeveséejer®ee meeOekeÀevegketÀ} J³eeHeej GYeej}s}eDeens. Demees.efJeYetleeR®eer SkeÀ ®egCetkeÀ

³eeveblej Þeerke=À<Ce DeeHeCe mJele:®e efJeéeele keÀmes meJe&$e Yeªve jeefn}esDeenesle, ns mHeä keÀjC³eemeeþer efJeYetefleoµe&vee®eer SkeÀ ®egCetkeÀ Depe&gveemeoeKeJeleebvee cnCeleele:

jmeesçnceHmeg keÀewvles³e ÒeYeeeqmce µeefµemet³e&³ees:~ÒeCeJe: meJe&Jesos<eg µeyo: Kes Heew©<eb ve=<eg~~7-8~~HegC³ees ievOe: He=efLeJ³eeb ®e lespe½eeeqmce efJeYeeJemeew~peerJeveb meJe&Yetles<eg leHe½eeeqmce leHeeqmJe<eg~~7-9~~yeerpeb ceeb meJe&Yetleeveeb efJeef× HeeLe& meveeleveced~yegef×ye&gef×celeeceeqmce lespemlespeeqmJeveecenced~~7-10~~ye}b ye}Jeleeb ®eenb keÀecejeieefJeJeefpe&leced~Oecee&efJe©×es Yetles<eg keÀeceesçeqmce Yejle<e&Ye~~7-11~~

’ns Depe&gvee! HeeC³eeleer} jme ceer Deens; ®ebêmet³e& ³eeleer} ÒekeÀeµeceer Deens; meJe& Jesoebleer} ß keÀej ceer Deens. DeekeÀeµeeleer} µeyo DeeefCeHeg©<eeleer} Heew©<e ceer Deens. lemes®e He=LJeerleÊJeeleer} meej cnCepesiebOelevcee$ee ceer®e Deens. DeiveerleÊJeeleer} lespe ceer Deens. meJe& Yetleeleer}peerJeve ceer Deens. leHemJeer Heg©<eebleer} leHe ceer Deens. ns HeeLee&! meJe&Yetleeb®es DeeefokeÀejCe ceer®e Deens. ceer®e yegef×celeeb®eer yeg×er Je lespemJeerHeg©<eeb®es lespe Deens. ns YejleÞesÿe! DeemeÊeÀer Je keÀeceveejefnle ye}JeeveHeg©<eeb®es meeceL³e && ceer Deens.DeeefCe Oecee&vegketÀ} keÀece cnCetve meJe& Yetleeleceer®e Deens.“

³eeJej %eeveosJe cnCeleele:cnCeewefve GokeÀeR jmeg~ keÀeb HeJeveeR mHeµe&g~µeefµemet³eeA pees ÒekeÀeµeg~ lees ceeref®e peeCe~~7-33~~lewmeeef®e vewmeefie&kegÀ µeg×g~ ceer He=efLeefJe®eeb þeF¥ iebOeg~ieieveerb ceer µeyog~ JesoeR ÒeCeJeg~~34~~veje®eeb þe³eeR vejlJe~ peQ DenbYeeefJe³es meÊJe~leQ Heew©<e ceer ns leÊJe~ yeesef}pele Demes~~35~~Deeqive SsmeW Deene®e~ lespeeb veecee®eW Deens keÀJe®e~leQ HejewleW kesÀef}³eeb meeb®e~ efvepelespe leQ ceer~~36~~

’ns Depe&gvee! cnCetve®e ³ee me=äer®es DeeefokeÀejCe ceer®e Demeuîeeves,He=LJeerleÊJee®eer levcee$ee ceer Deens; DeekeÀeµeleÊJee®eer levceee$ee ceer®eDeens. Jesoe®es cet} cnCepes ÒeCeJe ceer Deens. Heg©<eeb®es Jeer³e& ceer®e Deens Jel³eeb®³ee Heje¬eÀcee®ee Je mepe&veµeÊeÀer®ee keÀejkeÀ ceer®e Deens. cenoeoerleÊJeebHewkeÀer DenbkeÀeje®es meÊeÊJe ceer Deens. lespeleÊJe DeiveerªHeeves DeeefJeYe&tle

nesles. l³ee lespee®es efvepelespe Jee levcee$ee ceer®e Deens.“

DeeefCe veeveeefJeOe ³eesveerb~ pevceewefve YetleW ef$eYegJeveeR~Jele&leW Deeneefle peerJeveeR~ DeeHeg}e}eb~~7-37~~

SkeWÀ HeJeveWef®e efHeleer~ SkeWÀ le=CeemleJe efpeleer~SkeWÀ DeVeeOeejW jeneefle~ pe}sb SkeÀeR~~38~~SsmeW YetleebÒele Deeveeve~ peQ Òeke=ÀefleJeµeW efomeW peerJeve~leQ DeeIeJeeb þe³eeR DeefYeVe~ ceeref®e SkegÀ~~39~~

’DeeefCe veevee ÒekeÀej®³ee ³eesveerle peer peer cnCetve Yetlecee$es Deensle,leer leer DeeHeuîee µejerjOeejCesme DevegªHe Demee pees pees Deenej mesefJeleele:pemes keÀesCeer Jee³et efHeTve peieleele; lej keÀesCeer ieJele KeeTve GHepeerefJekeÀekeÀjleelee; lej keÀesCeer DeVe mesJeve keÀjleele; lej keÀesCeer pe}Heeve®e keÀjleeleJe l³ee³eesies l³eeb®³ee peerJeveeme DeeOeej pejer Òeke=ÀefleJeµe JesieJesieUe efomeleDeme}e lejer, l³ee meJe& peerJeveeOeejebþe³eer ceer®e SkeÀ DeefYeVe Demeecet}eOeej Deens.“

Deµee ÒekeÀejs YeieJebleebveer ³eeefveefceÊeeves DeeHeuîee cegK³e efJeYetefleefveªefHeC³eeme meg©Jeele kesÀ}er Deens. ³eeveblej®³ee keÀener µ}eskeÀeletve l³eeb®eeefveoxµe keÀªve l³eeveblej Hegve½e ieerles®³ee oneJ³ee DeO³ee³eele l³eeefJemleejHetJe&keÀ meebefieleuîee Deensle. ³ee efJeYetefle efveªHeCee®ee SkeÀ OeeJeleeDee{eJee DeeHeCe ³eeHetJeea ef®eodYe´cejefJe}eme (Gvces<e:1-2::efJe<e³eÒeJesµe-2

He=.¬eÀ.27-30) ³ee Yeeieele Iesle}e neslee®e! Demees. ³eeHeg{er} DeesJ³eele%eeveosJe YeieJebleeb®es Je®eve mHeä keÀjle cnCeleele:

HeQ Deeefo®esefve DebJemejW~ efJeª{W ieievee®esefve DebkegÀjW~peQ DebleeR efie}eR DeeKejW~ ÒeCeJeHeìeR®eeR~~7-40~~pebJe ne efJeéeekeÀe© Demes~ lebJe peQ efJeéeeef®emeeefjKeW efomeW~ceie ceneÒe}³eoµeW~ kewÀmesner veesnW~~~41~~SsmeW Deveeefo peQ menpe~ leQ ceer ieeb efJeéeyeerpe~ns neleele}eR letPe~ osF&pele Demes~~42~~

’efJeéeeslHeÊeer®³ee JesUer DeekeÀeµeªHeer DebkegÀjeves - ieieveleÊJeeves -pes GieJeles DeeefCe ÒeU³ekeÀeUer, ÒeCeJeeletve efJemleej}suîee ³ee De#ejªHeerpeieled Heìe®ee pes ûeeme keÀjles; peesHeeJeslees ne efJeéeekeÀej efomelees, leesHeeJesleespes efJeéeªHeeves efJe}meles Je ceneÒeU³ekeÀe}er pes DeJ³eÊeÀªHeeves mecesìles;Demes pes efJeéee®es Deveeoer meveeleve yeerpe Deens; les, ns Depe&gvee! ceer®eDeens. ns®e Deeefoyeerpe ceer legP³eeosKele Deelee ÒekeÀì kesÀ}s Deens, p³ee³eesieslegP³ee yeg×er®ee meJe& ÒekeÀej®³ee efJeefJeOe mew×ebeflekeÀ efJeJeeoeb®ee mebYe´ceveenermee nesF&}! “

³ee®e Deeefoyeerpee}e GÎsµetve l³eebveer ÒeLeceeO³ee³eer ’lewb efce³eeb veefce}W~Deeefoyeerpe“ Demes veceve kesÀ}s Deens, ns DeeHeCe peeCelees®e!

ceie GIe[ keÀªefve Heeb[Jee~ peQ ns DeeefCeefme} meebK³eebef®e³eeb ieebJee~leQ les³ee®eeb GHesieg yejJee~ osKeµeer}~~7-43~~Heefj ns DeÒeemebefiekeÀ Dee}eHe~ Deeleeb Demeleg ve yees}esb meb#esHe~peeCe leefHe³eeb®eeb þe³eeR leHe~ leQ mJeªHe ceePeW~~44~~yeef}³eebceepeer ye}~ leQ ceer peeCe De{}~yegef×cebleeR kesÀJe}~ yegef× leQ ceer~~45~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 249 Gvces<e:16:Òeke=ÀefleefJe®eej

Page 27: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’meebK³eebveer efveªefHe}s}e pees Òeke=Àefle-Heg©<eeoer leÊJeeb®ee ³eeefJeéeeyeeyele®ee efme×eble Deens, l³ee®eener efveKee}me efJe®eej keÀªve mel³ekeÀe³e les He[leeUC³eemeeþer leg}e ceeP³ee ³ee efJe®eejeb®ee HeÀej GHe³eesienesF&}. leg}e Keje leÊJe%e neslee ³eeJes cnCetve ceer ns SJe{s efJemleejevesmeebiele Deens. HeCe Demees. leg}e Deelee Lees[ke̳eele ceePeer ªHes Jee efJeYeteflemeebielees. yeUJebleeb®es yeU ceer Deens DeeefCe yegef×cebleeb®eer yeg×er HeCeceer®e Deens.“Oec³e& Demee keÀece ner HeCe SkeÀ efJeYetleer®e!

Oec³e& Demee keÀecener DeeHeCe®e Deenesle, Demes YeieJeble cnCeleele:Yetleeb®eeb þe³eeR keÀeceg~ lees ceer cnCes Deelceejeceg~pesCeW DeLee&mleJe Oece&g~ Lees© nes³es~~7-46~~SjJeeR efJekeÀeje®esefve HewmeW~ keÀjer keÀerj Fbefê³eeb®es³eebef®e SsmeW~Heefj Oecee&meeR JesKeemeW~ peeJees vesoeR~~47~~

’ÒeefCecee$eebþe³eer DemeCeeje keÀece ceer®e Deens,“Demes DeelceejeceÞeerke=À<Ce cnCeleele. ’keÀeceecegUs®e DeLe& Je Oece& ns Heg©<eeLe& mebHeVe nesleele.cnCepes keÀecee®³ee Hee³eeJej DeLe& Je l³e®³ee Hee³eeJej Oece& ns Heg©<eeLe&j®e}s}s Deensle. efJeOeerme - µeem$ee%esme - Devegmeªve GHeYeesie}suîeekeÀecee®³ee ÒesjCesves Fbefê³eebvee nJes les HegjJe}s peeles; Hejbleg µeem$eefJeefnleDee®ejCeeme le[e peeT efo}e peele veener.“

peQ DeÒeJe=Êeer®eeb DeeeJneìe~ meeb[tefve³eeb efJeOeeref®e³eeb efveIes Jeeìe~lesJeeRef®e efve³ecee®eeb efoJeìe~ meJeW ®ee}W~~7-48~~keÀeceg Ssefµe³eeb Jeespee ÒeJelex~ cnCeewefve Oecee&meeR nes³es HegjleW~cees#eleerLeeA®eW cegÊeÀW~ mebmee© Yeesieer~~49~~

’DeHeÒeJe=Êeer®ee ceeie& mees[tve efJeOeerves oeKeefJe}suîee ceeiee&vesµeem$eefve³eceªHe ceµee}peer yejesyej IesTve ®ee}leebvee pejer l³ee}e keÀeceDemes®e mebyeesOe}s peeles, lejer lees keÀece Oecee&me OeejCe keÀjCeeje nesTve,mebmeejele jentvener, HejcenbmeebÒeceeCes cees#eªHeer ceevememejesJejeleer}ceesl³eeb®ee ®eeje®e mesJeve keÀjCeeje neslees.“

pees ÞegleerieewjJee®eeb ceeb[JeeR~ keÀeceg me=äer®ee Jes}g Jee{Jeer~pebJe keÀce&HeÀ}WmeeR Hee}Jeer~ DeHeJeieeA ìskeWÀ~~7-50~~Ssmee efve³eleg keÀeb kebÀoHe&g~ pees Yetleeb ³ee yeerpeªHeg~lees ceer cnCes yeeHeg~ ³eesefie³eeb®eeb~~51~~

’Þegefle cnCepes peCet ceeb[Je Je me=äer cnCepes l³eeJej ®e{Je}s}erSkeÀ Jes}! Deµee ³ee Jes}er}e peesHeemeCeeje, Jee{JeCeeje Je Jee{Jetve efle®eerHee}Jeer ÞegefleefJeefnle keÀce&HeÀ}eb®³eemen Lesì cees#eekeÀeµeele vesTveefYe[JeCeeje Demee lees ne keÀece®e nes³e! ³eeÒekeÀejs meblegef}le DemeCeeje peeskeÀece, lees ³ee me=äerme yeerpeªHe DemeCeeje ceer®e Deens,“ Demes ³eesi³eebceO³esÞesÿ Deme}s}s meJe&Jeefjÿ Þeerke=À<Ce cnCeleele.

ns SkesÀkeÀ efkeÀleer meebieeJeW~ Deeleeb Jemlegpeeleef®e DeeIeJeW~cepeHeemetefve peeCeeJeW~ efJekeÀj}W Demes~~7-52~~

’Demes efkeÀleer DeeefCe keÀe³e leg}e meebieeJes! Dejs Depe&gvee! ³ee mecemleJemlegpeelee®eer efveefce&leer®e ceeP³eeHeemetve Pee}er Deens.“’ve lJenb les<eg les ceef³e“

l³eeveblej®³ee µ}eskeÀele ÞeerieesHee} ef$eiegCece³eer cee³es®³ee meÊJe, jpeJe lece ³ee YeeJeeb®ee efveoxµe keÀjleebvee cnCeleele:

³es ®ewJe meeeqÊJekeÀe YeeJee jepemeemleecemee½e ³es~ceÊe SJesefle leeeqvJeef× ve lJenb les<eg les ceef³e~~7-12~~

’l³ee®eÒeceeCes pes meÊJe, jpe Je leceesiegCeebHeemetve efvecee&Ce nesCeejsYeeJe Deensle, les meJe& ceeP³eeHeemetve®e GlHeVe nesleele. Hejbleg Jemlegle: ceerl³ee keÀµeeblener veener, ns let mecepetve Ies.“

ÞeerieesHee}ke=À<Ceeb®es ns efJeOeeve me=äer Je efJeéeelcee ³eeb®ee mebyebOemet$eªHeeves oµe&Jeles. DeeleeHeeJeslees®³ee µ}eskeÀeble mecemle efJeée Jel³eeleer} ³e®®e³eeJele HeoeLe&, lemes®e ef$eiegCeeoer YeeJe ns meJe& efJeéeyeerpeDeelceleÊJeeHeemetve efvecee&Ce nesleele Je les leÊJe®e l³ee meJee¥®es DeeefokeÀejCeDemeuîee®es meebefiele}s ies}s Deens. Hejbleg DeelceleÊJe l³ee meJee¥Heemetvelejerner Deef}Hle Demeuîee®es ³esLes mHeä kesÀ}s Deens.

JeìJe=#ee®es yeerpe ©peuîeeJej les veenermes nesles, Hejbleg les JeìJe=#eeleªHeeblejerle nesles; lemee ne ¢äeble veener, lej leefÜ©× Deens. efJeéee}emepe&ve keÀjCeejs leÊJe efJeéemepe&ve, efmLeleer Jee }³e ³eeb®³eeµeer pejer efveieef[leDeme}s, lejer l³ee³eesies les efJeéeele HeefjCele nesle veener, Demes efJeOeeve ³esLesefomeles. DeekeÀeµee®³ee DeeOeejeves ceþekeÀej efomelees. HeCe DeekeÀeµeleÊJeceþele veener, Demes cnìuîeeme ³eeyeeyele Lees[erHeÀej keÀuHevee ³esT µekeÀles.’efJekeÀe© ceer veesnW~ peNneR efJekeÀeefj}e Demes “

Jee³et®³ee ³eesieeves meeiejele HeeC³ee®³ee }eìe efvecee&Ce nesleele, Hejblegl³ee }eìele Jee³egleÊJe keÀener vemeles; Deµee ÒekeÀej®eer ner keÀuHevee Deens.³eemebyebOeer %eeveosJe cnCeleele:

peQ meeeqÊJekeÀ nve YeeJe~ keÀeb jpeleceeefo meJe&~leQ ceceªHemebYeJe~ Jees}Ke letb~~7-53~~ns pee}W peNneR ceePeeb þeF¥~ Heefj ³eeceepeerb ceer veener~pewmeeR mJeHveer®eeb [esneR~ peeie=efle ve yeg[s~~54~~

’pes meÊJejpeleceeoer YeeJe Jee HeoeLe& Deensle,les meJe& ceeP³ee®emJeªHeeHeemetve GlHeVe Pee}s Deensle. les meJe& ceeP³eeþe³eer pejer GlHeVePee}s, lejer ceer cee$e l³eeb®³eele veener. p³eeÒeceeCes mJeHveeleuîee [esneleyeg[Ceeje ceveg<³e Keje lej pemee®³ee lemee®e Demelees, l³eeÒeceeCes ªHekeÀj®ee³e®es®e lej Demes cnCelee ³esF&} keÀer efJeéeeslHeÊeer ns DeelcemJeªHeemeHe[}s}s peCet keÀener mJeHve®e Deens Je efJeéeeleer} ³e®®e³eeJele HeoeLe&,Ieìvee F.l³ee mJeHveebleie&le Demeuîeeves l³eele nesCeeN³ee ne}®ee}er DeeefCel³ee meJee¥ceO³es efJeéeelcee veener; lees Deef}Hle®e Deens.“

vee leNneR jmee®eeref®e megIeì~ pewµeeR yeerpekeÀefCekeÀe leNneR IeveJeì~Heefj efle³eWmleJe nes³e keÀeÿ~ DebkegÀjÜejW~~7-55~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 250 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 28: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

ceie les³eeb keÀeÿe®eeb þeF¥~ meebie Heeb yeerpeHeCe keÀeF¥~lewmee ceer efJekeÀejer veeneR~ peNneR efJekeÀj}e efomeW~~56~~

’Je=#ee®es eEkeÀJee JevemHeleer®es yeerpe pejer Ieve HeoeLe&ªHe efomele Deme}s,lejer Jemlegle: les cnCepes ieesþ}s}e êJejme®e Demeles. HeCe l³ee®³eeDebkegÀjeHeemetve efvecee&Ce Pee}suîee Pee[e®es }eketÀ[ cee$e keÀþerCe Demeles.Deµee l³ee }ekeÀ[e®³ee efþkeÀeCeer yeerpee®ee pees cetU iegCeOece& - leer êJ³elee- Lees[erlejer Demeles keÀe! ceermeg×e efJeéeªHeeves efJemleej}s}e efomeleDeme}es, lejer l³ee efJemleejeleer} keÀµeelener ceer veener, ns let }#eele þsJe.“

HeQ ieieveeR GHepes DeeYee}~ Heefj lesLe ieieve veeneR kesÀJe}~DeLeJee DeeYee}eR nes³e meef}}~ lesLe DeYe veeneR~~7-57~~ceie les³eeb GokeÀe®esefve DeeJesµeW~ Òeieì}W lespe peQ }Ke}efKele efomeW~efle³eW JeerpegceepeeR Demes~ meef}} keÀeF&b~~58~~meebieW DeeqivemleJe Oetce nes³es~ efle³esb OetceeR keÀe³e Deiveer Deens~lewmee efJekeÀe© ne ceer veesnW~ peNneR efJekeÀj}e Demes~~59~~

’Depe&gvee! DeekeÀeµeele {ie efvecee&Ce nesleele. HeCe l³ee {ieeble DeekeÀeµepemes vemeles; efkebÀJee HeeC³eeHeemetve {ie GlHeVe nesleele, HeCe l³ee HeeC³eele{ie vemeleele; efkebÀJee {ieele HeeCeer Demeles, HeCe l³eeHeemetve Je<e&CeeN³eeHepe&v³eOeejele pemes {ie vemeleele; efkebÀJee {ieeleer} HeeC³ee®³ee ÒeYeeJeevespeer efJeÐeg}Álee DebieeR®³ee }Ke}Keerle lespeeves veYeesoerHleer keÀjle ÒekeÀìles,efle®³eele pe} pemes vemeles; efkebÀJee DeiveerHeemetve Oetj efvecee&Ce neslees, l³eeOetjele Deiveer pemee vemelees; l³ee®eÒeceeCes ne efJeéeekeÀej pejer ceeP³eeletveefvecee&Ce nesle Deme}e, lejer l³eele ceer veener.“cee³es®es mJeªHe:::: ef$eiegCece³eer cee³ee

³eeÒeceeCes efJeéeekeÀejefveefce&leer®es jnm³e megmHeäHeCes meebefieleuîeeJejÞeerke=À<Ce ³ee efJeée ÒemeefJeCeeN³ee Je efJeéee®ee KesU ®ee}JeCeeN³eeDeeHeuîee cee³esefJe<e³eer ³eeveblej®³ee leerve µ}eskeÀebletve JeemleJe %eeve ÒekeÀìkeÀjle cnCeleele:

ef$eefYeie&gCece³ewYee&JewjsefYe: meJe&efceob peiele~ceesefnleb veeefYepeeveeefle ceecesY³e: HejceJ³e³eced~~7-13~~

³esLes ef$eiegCeªHeer cee³esyeeyele ÒeLece®e G}ÁsKe ³eslees. ³eeHetJeeaYeieJebleebveer Heje Je DeHeje Òeke=ÀleerbmebyebOeer kesÀ}s}s efJeJes®eve Jee®ekeÀ-efpe%eemetbvee mcejle®e Demes}. les Deelee cnCeleele keÀer:

’meÊJe, jpe, leceeoer ef$eiegCee®³eeÜejs jeieÜs<eeoer efJekeÀejebveer nsmeJe& peiele ceesefnle nesTve jeefn}s Deens; Je cnCetve ³ee ef$eiegCeeb®³eeHe}erkeÀ[s DemeCeeN³ee cepe DeefJeveeµeer Deµee DeelceªHeeme les leÊJele:peeCele veenerle.“

DeHeje -pe[ Je Heje -®esleve Deµee Òeke=ÀeflemJeªHeeb®³eepe[CeIe[Ceerletve DeeefJe<keÀej}s}er ner ef$eiegCece³eer cee³ee cnCepes efJeée®enes³e. efn}e®e keÀesCeer Deeefocee³ee cnCepes DeeefokeÀejCee®eer cee³ee DemesmebyeesOeleele; lej keÀesCeercet}cee³ee cnCepes cet}keÀejCee®eer cee³eecnCetvener peeCeleele.

cee³es®ee ÒeYeeJe³ee cee³escegUs ns peiele YeieJebleeHeemetve keÀmes ogjeJeles, les meebieleebvee

Þeerke=À<Ce cnCeleele:owJeer ¿es<ee iegCece³eer cece cee³ee ogjl³e³ee~ceecesJe ³es ÒeHeÐevles cee³eecesleeb lejefvle les~~7-14~~

’keÀejCe keÀer ner Del³eÓtle Deµeer ceePeer ef$eiegCece³eer cee³ee ceesþerogmlej Deens; Hejbleg pes meeOegHeg©<e ce}e®e efvejblej Yepeleele, les ³eecee³eemeeiejeletve leªve peeleele.“

³eeÒeceeCes mecemle peieeleer} ÒeeefCecee$eeb®eer cee³eeceesneves ef}Hle DeJemLeemeebietve owJee riegCemebHeefÊeceeve meeOegHeg©<e cee³eeleerle keÀmes nesleele, ns jnm³e³esLes mHeä kesÀ}s Deens.

³eeefJe©× Deemegjer mebHeos®ee DeeÞe³e kesÀ}suîee Deemegjeb®eer keÀµeerHeÀmeiele nesles, ns meebieleebvee YeieJeble GÃejleele:

ve ceeb og<ke=Àeflevees cet{e: ÒeHeÐevles vejeOecee:~cee³e³eeHeËle%eevee Deemegjb YeeJeceeefÞelee:~~7-15~~

’cee³es®³ee ³eesieeves %eeve njHe}s}s Je Deemegjer YeeJe OeejCe keÀjCeejsceveg<³eeleer} veer®e DeeefCe og<keÀceea cet{ cee$e ce}e Yepele veenerle Je cee³esleiegjHeÀìtve peeleele.“

GHejesÊeÀ eflevner µ}eskeÀebJejer} %eeveosJeeb®es Yee<³e Heent ³ee:Heefj GokeÀeR yeeyeg}er~ leQ GokeÀebleQ pewmeeR PeebkeÀes}er~keÀeb Jee³eebef®e DeeYee}eR~ DeekeÀeµe }esHeW~~7-60~~neb ieeb mJeHve ns }efìkeWÀ cnCeeW ³es~ Jeefj efveêeJeµes yeeCe}W nes³es~lebJe DeeþGb keÀe³e osle Deens~ DeeHeCeHes³eeb~~61~~ns Demees [esu³eeb®eW~ [es}ebef®e He[} j®es~lesCeW osKeCeWHeCe [esef}³eeb®eW~ ve efieef}pes keÀeF¥~~62~~lewmeeR ns ceePeeRef®e efyebye}eR~ ef$eiegCeelcekeÀ meeT}er~keÀeR cepeef®e Dee[ Jees[Je}er~ peJeefvekeÀe pewmeeR~~63~~

’Hejbleg HeeC³eele GlHeVe Pee}s}s ieeW[eU pemes HeeC³ee}e PeeketÀveìekeÀles; efkebÀJee DeeYeeU DeeuîeecegUs DeekeÀeµe efomesveemes nesles; mJeHvepejer efceL³ee Deme}s, lejer les Heenleebvee peµeer mJele:®³ee peeiesHeCee®eerDeeþJeCe Gjle veener; ns jent os! peµeer DeemeJes [esȳeele oeìtve Dee}erkeÀer ¢äer ®eebie}er Deme}suîee}e HeCe ¢µ³e veerì efomele veener; l³ee®eÒeceeCesner ef$eiegCeelcekeÀ cee³ee pejer ceePeer®e meeJe}er Deme}er, lejer leer ce}e®ePeekeÀesUtve ìekeÀles.“

cnCeTefve YetleW ceeleW vesCeleer~ ceePeer®e Heefj ceer veJnleer~pewmeeR pe}eRef®e pe}eR ve efJejleer~ cegÊeÀeHeÀ}W~~7-64~~Hewb He=efLeefJe³es®eeb Ieìg keÀerpes~ meJeWef®e He=LJeermeeR efce}W peNneR ces}efJepes~SNnJeeR leesef®e DeeqivemebieW Deefmepes~ leNneR Jesie}e nes³es~~65~~lewmeW Yetlepeele meJe&~ ns ceePeWef®e keÀerj DeeJe³eJe~Heefj cee³ee³eesieW peerJe-~ oµeW Dee}W~~66~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 251 Gvces<e:16:Òeke=ÀefleefJe®eej

Page 29: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

cnCeewefve ceePeWef®e ceer veJnleer~ ceePeWef®e cepe vees}Keleer~DenbceceleeYe´ebleer~ efJe<e³eebOe Pee}W~~67~~

’cnCetve ÒeeefCecee$e ce}e HeejKes nesleele; ceeP³eeHeemetve®e GlHeVePee}s}s Deme}s lejer ceeP³eele SkeÀªHe ve neslee DenbkeÀejeves He=LekeÀjenleele. p³eeÒeceeCes HeeC³eeHeemetve le³eej Pee}s}s ceesleer HeeC³eeHeemetve He=LekeÀjenleele Je HeeC³eele Hejle efJeªve SkeÀªHe nesT µekeÀle veenerle; efkebÀJeekeÀ®®îee ceeleer®ee Ieì cees[}e lej lees Hegve: ceeleerle efcemeUtve peelees, HeCelees pej Deiveerle Yeepe}e lej JesieUsHeCeeves efcejJelees Je Hejle ceeleerleefcemeUCes pemes peeCele veener; lemes®e ns Yetlecee$e ceePes®e DeJe³eJe pejerDeme}s lejer cee³es®³ee ÒeYeeJeeves les peerJeoµee Yeesieleebvee ceeP³eentve efYeVelJeevesJeeJejleele. pejer ceeP³eeHeemetve les GlHeVe Pee}s Deme}s lejer les ceeP³eeJesieUsjenleele DeeefCe DenbkeÀej Je cecelee ³eeb®³ee Yeebleerves efJe<e³eebOe nesTve ce}eles peeCele veenerle.“

cee³eeveoer®es ªHekeÀDeeleeb cenoeefo nW ceePeer cee³ee~ Glejewefve³eeb Oevebpe³ee~ceer nesF&pes nW Dee³ee~ kewÀmesefve ³es~~7-68~~efpe³eW yeïe®e}e®eeb DeeOee[e~ Heefnef}³eeb mebkeÀuHepe}e®eeb GYe[e~meJesef®e ceneYetleeb®eeb yeg[yeg[e~ meevee Dee}e~~69~~peQ me=efäefJemleeje®esefve JeesIeW~ ®e{le keÀe}keÀ}ves®esefve JesieW~ÒeJe=efÊeefveJe=Êeerb®eer legbieW~ leìW meebef[}er~~70~~

cee³eeveoer}e keÀmee ceneHetj Dee}e Deens Je l³eele meeHe[}suîee peerJeebveecee³ee Heej keÀjCes efkeÀleer ogmlej Deens, ns JeCe&ve keÀjleebvee Þeer%eeveosJeeb®³eeÒeefleYes}e ®e{leeJee{lee yenj ³eslees:

’ns Oevebpe³ee! ner cenÊeÊJeeoer peer ceePeer cee³ee Deens, leer HeejkeÀªve ceeP³eeµeer SkeÀªHe nesCes HeÀej DeJeIe[ Deens. yeïeªHeer HeJe&lee®³eeGÊegbie keÀ[îeeJeªve keÀesmeUCeejer ner cee³eeveoer DeeefomebkeÀuHee®³ee peUevesYej}s}er Deens. efle®³eeJej ne Heb®eceneYetleeb®ee yeg[yeg[e efomelees.me=efäefJemleeje®³ee ¬eÀceevegmeej Je keÀeUe®³ee DeHeÀeì ieleervegmeej Hetj ³esTvener cee³eeveoer ÒeJe=efÊe Je efveJe=efÊe ³ee leìeb®eer ce³ee&oe G}ÁbIetve DeHeej JeDeLeebie Jeenle Demeles.“

peQ iegCeIevee®esefve Je=äerYejW~ Yej}er ceesne®esefve ceneHegjW~IesTefve peele veiejW~ ³eceefve³eceeb®eer~~7-71~~pesLe Üs<ee®eeb DeeJeÊeeA oeìle~ celmeje®eW Je}mes He[le~ceepeeR Òeceoeoer le}Hele~ ceneceerve~~72~~pesLe ÒeHeb®ee®eer Je}CeW~ keÀcee&keÀcee¥®eer JeesYeeCeW~Jejer lejleeleer JeesmeeCeW~ megKeog:Keeb®eer~~73~~

’l³eele ef$eiegCeelcekeÀ cesIeeb®³ee yesHeÀeì Je=äerves efle}e ceesne®ee ceneHetj³eslees Je l³eele lej ³eceefve³eceeoer meeOeveeb®eer ceneveiejs Jeentve peeleele. ³eeveoer®³ee peUele Üs<eªHe YeesJejs efþkeÀefþkeÀeCeer Deensle. efle}e celmeje®eerJeUCesJeekeÀCes Deensle. Deved ceÊe efm$e³eeb®³ee ªHeeves efle®³eele ÒeeefCecee$eeb®esûeeme keÀjCeejs cenecekeÀj®e JeeJejle Deensle. ÒeHeb®ee®eer JeUCes Iesle

YeesJeb[CeeN³ee ³ee cee³eeveoerle keÀce&-DekeÀcee&oerb®eer HeeC³eeKee}er }He}s}erpeeUer Deensle. efle®³ee Hetjeves GodOJemle kesÀ}suîee megKeog:Keeoer Iejeb®esJeemes efn®³ee }eìebJej efnbokeÀUle Flemlele: Jeenle peeleele.“

jleeref®e³eeb yesìe~ Deeo}leer keÀeceeef®e³eeb }eìe~pesLe peerJeHesÀve mebIeeìe~ meQIe efomeW~~7-74~~DenbkeÀejeef®e³eeb ®eef}³eeb~ Jejer ceo$e³eeef®e³ee GkeÀef}³eeb~pesLe efJe<e³eesceeaef®e³eeb DeekeÀef}³eeb~ G}Áe}W Iesleer~~75~~GoesDemlee®eW }eW{s~ Heeef[le pevcece=l³eg®eW ®eeW{W~lesLe Heeb®eYeeweflekeÀ yeg[yeg[W~ nesle peeleer~~76~~

’efle®³eeleer} jleer®³ee yesìeJej keÀecee®³ee }eìe DeeoUtvepeerJemecegoe³eªHeer HesÀme DeKeb[ Hemejle Demelees. DenbkeÀeje®³ee OeejeJeenle Demeleebvee l³ee HeeC³eeletve efJeÐee, Oeve Je kegÀ} ³ee ceo$e³eeb®³eeGkeÀȳee HegÀìle Demeleele Je efJe<e³eesceea®³ee }eìe Gmeȳee IesleDemeleele. oj efoJemeeieefCekeÀ l³eele pevcece=l³et®es KeUies He[le DemeleeleDeved l³eebJej Heb®eceneYetleeb®es osn yeg[yeg[îeebmeejKes efkeÀl³eskeÀ neslepeeleHegÀìle Demeleele.“

mebceesn efJeYe´ce ceemes~ efieef}le Oew³ee&®eer DeebefJemeW~lesLe osJn[s YeeWJele Je}mes~ De%eevee®eW~~7-77~~Ye´ebleer®esefve Ke[g}W~ Kes}W DeemLes®eW DeJeiee}W~jpeesiegCee®esefve Ke}e}W~ mJeie&g ieepeW~~78~~

’mebceesn Je efJeYe´ce ns celm³e De%eevee®³ee YeesJeN³eele ieJeme}s}eefJeJeskeÀe®ee ieU®e menpeiel³ee efieUtve efvemeìleele. efle®³ee keÀeþeJejer}Ye´ebefleªHe ieUele Deve Deeµes®³ee ef®eKe}ele DemebK³e peerJe De[keÀleeleJe le[HeÀ[tve cejleele. jpeesiegCee®³ee efle®³ee KeUKeUeìeves lej mJeie&meg×eieepe}e Deens.“

lecee®eW OeejmeW Jee[~ meÊJee®eW efmLejHeCe pee[~efkebÀyengvee ns ogJee[~ cee³eeveoer~~7-79~~HeQ HegvejeJe=efÊe®esefve GYe[W~ Pe}byeleer mel³e}eskeÀeR®eW ng[s~Iee³eW ie[ye[leer OeeW[W~ ye´ïeiees}keÀe®eW~~80~~les³eeb HeeefCe³ee®esefve Jeefn}sHeCeW~ DePegefve ve Oeefjleer JeesYeeCeW~Ssmee cee³eeHetj ne keÀJeCeW~ leefjpew} ieeb~~81~~

’³ee cee³eeveoer®³ee leceesiegCeªHeer Oeejsves meÊJeiegC³eeb®es efmLejDeemevemeg×e Jeentve peeles, Deµeer ner lejC³eeme efyekeÀì Deve Üe[ cee³eeveoerDeens. keÀuHeebceeietve DemebK³e keÀuHes nesle jenCeeN³ee HegvejeJele&vee®³eekeÀe}®e¬eÀªHeer YeesJeN³eeb®³ee }eìele meeHe[tve mel³e}eskeÀe®es yegªpemeg×e{emeUtve l³eeb®es OeeW[s ³ee veoerle Oe[eOe[ keÀesmeUleele. l³ee HeeC³ee®³eeleerJe JesieJeeve Oeejsle DeÐeeHeHeeJeslees keÀesCee®eener lejeHeÀe efìkeÀ}s}e veener;lej Demee ne ogmlej Hetj Dee}s}e cee³eeveo keÀesCe yejs leªve peeF&}!“cee³esme G}ÁbIeC³ee®³ee GHee³eeb®es efJeHeÀ}lJe

³ee ogmlej cee³eeveoer}e leªve peeC³eemeeþer kesÀ}ss}s efJeefJeOe GHee³ekeÀmes efve<ÒeYe þjleele, les %eevesµe meebieleele:

³eesieoe Þeer%eeveséejer 252 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 30: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

SLe SkeÀ veJe}eJees~ pees pees keÀerpes GHeeJees~lees lees DeHeeJees~ nes³e leQ SskeÀ~~7-82~~SkeÀ mJe³ebyeg×er®eeb yeeneR~ efjiee}W les³eeb®eer µeg×eref®e veeneR~SkeÀ peeCeerJes®eeb [esneR~ ieJeXef®e efieef}}W~~83~~SkeÀeR Jeso$e³eeef®e³eeb meebie[er~ Iesleef}³eeb DenbYeeJeeef®e³eeb OeeW[er~leQ ceoceervee®eeb leeW[eR~ meie}Wef®e ies}W~~84~~

’DeeefCe veJe} Hene. ner cee³eeveoer leªve peeC³eemeeþer pees peescnCetve GHee³e keÀjeJee, lees®e keÀmee DeHee³ekeÀejkeÀ þjlees yeIe! mJele:®³eeyegef×ye}eves ner veoer Heesntve peeC³eeme pes efveIee}s, les keÀesþs yeg[e}s, l³ee®eeHeÊee®e veener. %eeveceeiee&ves peeT HeenCeejs ieJee&ves efieU}s ies}s. keÀeneRveerJeso$e³eerªHe meebie[er®ee DeeOeej Iesle}e. HeCe l³ee®eyejesyej’Denb yeïeeeqmce“³ee DenbYeeJee®es OeeW[s HeCe Iesle}s Je ceoªHe ceeµeeves l³eebvee kesÀJne®eHeÀmle kesÀ}s.“

SkeÀeR Je³emes®eW pee[ yeebefOe}W~ ceie cevceLeeef®e³eW keÀebmeW }eie}W~leQ efJe<e³eceiejeR meebef[}W~ ®eIe}tefve³eeb~~7-85~~Deeleeb Je=×eH³eeef®e³eeb lejbiee-~ ceepeeR ceefleYebµee®ee pejbiee~lesCeW keÀJe}peleeleer HeQ ieeb~ ®entbkeÀ[W~~86~~DeeefCe µeeskeÀe®eeb keÀ[e GHe[le~ ¬eÀesOee®eeb DeeJeÊeeA oeìle~DeeHeoeefieOeeR ®egbefyepele~ GOeJe}eb þeF¥~~87~~ceie og:Kee®esefve yejyeìW yeeWye}W~ Hee[er cejCeeef®e³eW jsJeW jsJe}W~SsmeW keÀeceeef®e³es keÀebmes }eie}W~ leQ ies}W Jee³eeb~~88~~

’µeeÊeÀHebLeer³eebveer Je lelmece keÀeneRveer leªve peeJes cnCetve yeebOe}s}eYeesHeUe F.keÀebbmeHesìîee keÀcejs}e yeebOetve keÀecee®ee Heb®ecekeÀejªHeer keÀemeesìeOeªve ner veoer Heesntve peeC³ee®ee Òe³elve kesÀ}e. l³eebvee efJe<e³eªHeer ceiejerves®eIeUtve ®eIeUtve Kee}Ás. ceefleYebµee®³ee peeȳeele Je=×eHekeÀeUer meeHe[tvepes les keÀJeìeUt Heenleele, les ve ieJemelee µeeskeÀe®³ee keÀ[îeekeÀHeeN³eebJejDeeHeìle, ¬eÀesOee®³ee YeesJeN³eele efiejke̳ee Keele les yeg[t }eie}s. l³eeletvenerpesJne keÀOeer les HeeC³eeJej ³esle, lesJne DeeHeÊeerªHeer efieOee[ebkeÀ[tve ìes®etveìes®etve Kee}Ás peele og:KeªHeer ef®eKe}ele yejyeìle cejCee®³ee iee}HeÀ[ele©le}s. Demes les keÀecee®³ee keÀebmes}e }eietve ner cee³eeveoer leªve peeTHeenCeejs J³eLe& Dee³eg<³e Iee}Jetve veä Pee}s.“

SkeÀeR ³epeveef¬eÀ³es®eer Hesìer~ yeebOeewefve Ieele}er HeesìeR~leQ mJeie&megKee®eeb keÀHeeìeR~ efjieewefve þs}W~~7-89~~SkeÀeR cees#e }eieeJe³eeef®e³eeb Deeµee~ kesÀ}e keÀce&yee¿eeb®ee YejJebmee~Heefj leQ Heef[}W Je}meeb~ efJeefOeefve<esOeeb®eeb~~90~~pesLe Jewjei³ee®eer veeJe ve efjies~ efJeJeskeÀe®eeb leeiee ve }ies~Jejer keÀeF¥ lejes ³es ³eesieW~ lejer efJeHeeSb lees~~91~~SsmeW efpeJeeef®e³eW DeeebieJeCeW~ F³eW cee³eeveoer®eW lejCeW~ns keÀeme³eemeeefjKeW yees}CeW~ cnCeeJeW Heeb~~92~~peNneR DeHeL³eµeer}eb J³eeOeer~....~~93~~

’efkeÀleer SkeÀebveer ³e%eef¬eÀ³eeªHeer HesìeN³ee®ee YejJemee keÀªvener cee³eeveoer leªve peeC³ee®ee Òe³elve kesÀ}e, les meieUs mJeie&ªHeerkeÀHeejerle De[ketÀve He[}s. efkeÀleer peCeebveer ³ee veoer®³ee cees#eªHe HejleerjerpeeC³eemeeþer keÀce&³eesiee®ee DeeÞe³e kesÀ}e, les efJeefOeefve<esOeeb®³ee JeUCeelemeeHe[}s. ³esLes Jewjei³ee®eer veeJe efìkeÀle veener; efJeJeskeÀe®es lee© ®ee}leveener; Deäebie³eesieeoer GHee³eebveer keÀesCeerlejer SKeeoe ceneYeeie keÀOeerlejer DeHeJeeoelcekeÀ Demee ³ee veoe}e lejleebvee efomelees. ³eeÒeceeCesmJele:®³ee YejJeµeeJej ner cee³eeveoer leªve peeC³ee®ee Òe³elve keÀjCes cnCepeskegÀHeL³e keÀªve J³eeOeer Iee}Jelee ³esF&} Demes mecepeCes nes³e.“

..........~......keÀ}s meeOegmeeR ogpe&vee®eer yeg×er~keÀeRr jeieer meeb[eR efj×er~ Dee}er meebleeR~~7-93~~peNneR ®eesjeb meYee oeìs~ DeLeJee ceervee ie}g Ieesìs~vee leNneR Yes[e G}ìs~ efJeJemeer peNneR~~94~~Hee[me Jeeiegj keÀjeb[er~ peNneR cegbieer ces© Jees}eb[er~leNneR cee³eeveoer Hew}Le[er~ osKeleer peerJe~~95~~cnCeTefve ieeb Heeb[gmeglee~ pewmeeR mekeÀecee ve efpeCeJeWef®e Jeefvelee~lewmeeR cee³eece³e ns meefjlee~ ve lejJes peerJeeb~~96~~

’efkebÀJee meeOet}e pej ogpe&vee®eer yeg×er DeekeÀUt µekeÀ}er Demeleer;}esYeer ceveg<³ee}e Dee³el³ee ®ee}tve Dee}suîee Ssée³ee&®ee l³eeie keÀjlee Deee}eDemelee; ®eesjebvee v³ee³eeOeerµe jepejesme Ieeyejle Demeleer}; ceeµee}e pejDeeefce<eemen ieU efieUlee ³esF&}; DeLeJee efYe$eì ceeCemee}e pejefHeµee®®eeJej n}Áe ®e{Jelee ³esF&}; peeȳeele De[keÀ}s}s njCee®es Hee[mepej peeUs lees[tve megìt µekesÀ}; efkebÀJee cegbieer ces©HeJe&le Dees}eb[t µekesÀ};lej®e ³ee ogLe[er Yej}suîee cee³eeveoer®ee Hew}leerj peerJeebvee efomet µekesÀ}.ns Heeb[gHeg$ee! efJe<e³eemeÊeÀ Heg©<ee}e m$eerceesn pemee efpebkeÀlee ³esle veener,l³ee®eÒeceeCes ner cee³eece³e veoer peerJeebvee leªve peelee ³esle veener.“cee³es}e leªve peeC³ee®ee SkeÀcesJe GHee³e

Hejbleg Demes Deme}s lejer YeieJebleeb®es YeÊeÀ cee³eeveoer keÀµeer HeejkeÀjleele, les meebieleebvee %eeveosJe cnCeleele:

SLe SkeÀef®e }er}e lej}s~ peQ meJe& YeeJeW cepe Yepe}s~les³ee Ss}er®e Le[er mej}s~ cee³eepee}~~7-97~~pes³eeb meÃg© lee© HegÀ[W~ peQ DevegYeeJeeef®e³eW keÀebmeW iee{W~pes³eeb DeelceefveJesove lejeb[s~ DeekeÀ}}W~~98~~peQ DenbYeeJee®eW JeesPeW meeb[tefve~ efJekeÀuHeeef®e³eeb Peg}gkeÀe ®egkeÀTefve~Devegjeiee®eeb efve© leeTefve~ HeeCeer{e}g~~99~~pes³eebb Sske̳eeef®e³eeb Gleejeb~ yeesOee®eeb peesef[}e leeje~ceie efveJe=efÊeef®e³eeb Hew}leerjeb~ PeWHeeJe}s bpeQ~~100~~leQ GHejleer®eeb JeebJeeR mes}le~ meesçnbYeeJee®esefve LeeJes Hes}le~ceie efveIee}W DevekeÀef}le~ efveJe=efÊeleìeR~~101~~SCesb GHee³eW cepe Yepe}W~ leQ ns ceePeer cee³ee lej}W~Heefj SsmeW YeÊeÀ efJeHeeF&}W~ yengJebme veeneR~~102~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 253 Gvces<e:16:Òeke=ÀefleefJe®eej

Page 31: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’Demes Deme}s lejer pes meJe&YeeJeeves cepe}e Yepe}s, les ner cee³eeveoermenpe leªve ies}s. l³eebvee ³ee®e leerjeJej l³ee veoer®es HeeCeer mebHetve ies}s.p³eebvee DevegYeJeer meÃgª leejCeeje Deens; pes DeelceefveJesovee®³ee lejeHe̳eeJejDeeª{ Pee}s Deensle; pes DenbkeÀeje®es DeesPes ìeketÀve osTve, efJekeÀuHee®³eeJeeoUJeeN³ee}e ®egkeÀJele, mebmeejÒescee®eer Deesnesìer keÀªve, ceowke̳eyeesOee®³eeleeN³ee}e ceeie&oµe&keÀ keÀªve, pes Sske̳emJeªHeer HeeCeGleejeHe³e¥le Heesnes®etveefveJe=Êeer®³ee Hew}leìeJej PesHeeJe}s, les Jewjei³eªHeer JeeJeebveer meHeemeHe ³eecee³eeveoer®es HeeCeer keÀeHele Je meesçnbYeeJee ®³ee DeelceyeUeJej keÀesCel³eenermebkeÀìeble ve meeHe[lee, efveJe=ÊeerleìeJej peeTve Heesnes®eleele. Deµee GHee³eevesceePeer YeÊeÀer keÀjCeejs®e ner ceePeer cee³ee leªve peeleele. HeCe Demes YeÊeÀefJejUs®e Demeleele.“De%epeveeb®eer efmLeleer

Hejbleg Flejspeve cee$e cee³esves De%eeveûemle nesTve Hejceelc³eemeDeekeÀ}ve keÀª µekeÀle veenerle:

peQ yengleeb DeJeeble©~ DenbkeÀeje®eeb Yetlemeb®ee©~peen}e cnCeewefve efJeme©~ DeelceyeesOee®eeb~~7-103~~leQ JesUeR efve³ecee®eW Jem$e veeþJeW~ Hegef{}W DeOeesieleer®eer }epe vesCeJeW~DeeefCe keÀefjleeleer peQ ve keÀjeJeW~ Jesog cnCes~~104~~HeenW Heeb µejerjeef®e³eeb ieebJeeb~ pes³ee}eieeR Dee}W Heeb[Jee~lees keÀe³ee&Le&g DeeIeJee~ meeb[tefve³eeb~~105~~Fbefê³eûeeceer®eeb jepeefyeoeR~ Denbcecelesef®e³eeb peuHeJeeoer~efJekeÀejeblejer®eeR ceeboeR~ ces}efJeleeleer~~106~~og:KeµeeskeÀe®eeb OeeF¥~ ceeefjef}³eeef®e meWef®e veeneR~ns meebieeJes³eeb keÀejCe keÀeF¥~ peQ ûeeefme}W cee³ee~~107~~cnCeewefve leQ ceeleW ®egkeÀ}W~.........~~108~~

’efJejUs YeÊeÀ mees[}s lej Flej yengleskeÀ peCeebvee DenbkeÀeje®es YetleYejles Je cnCetve DeelceyeesOee®ee efJemej He[lees. Deµee JesUer les efve³ecee®esJem$e vesmeC³ee®es efJemeªve Heg{er} DeOeesieleer®eer leceener ve yeeUielee,Jesoefveef<e× keÀcex Je efJe<e³eesHeYeesie ³eele obie nesleele. DeelceyeesOe meeOeeJee³eekeÀjlee ceveg<³eosn efceUJe}s}s les, DeeHe}s Hejce keÀle&J³e Je peerefJelekeÀe³e&efJemeªve Fbefê³eªHeer ieeJee®³ee jepeHeLeeJej Denbceceles®³ee ceb$eeb®eeG®®ejJeeves Iees<e keÀjle, efJekeÀejeb®es mebIeele ieesUe keÀjleele. ³eecegUs l³eebveepes og:Ke Je µeeskeÀ ÒeeHle nesleele, l³ee®eer l³eebvee leceemeg×e Jeeìle veener,FlekesÀ les cee³eeûemle nesleele.“

³eeveblej®³ee DeesJ³eele YeieJebleeb®³ee ®elegefJe&Oe YeÊeÀeb®es JeCe&ve Deens. lesDeeHeCe’ns mecemlener ÞeerJeemegosDees~ Ssµee Òeleerleersmee®ee Jeesle}eYeeJees~“ DeJe}eskeÀve keÀjleebvee DeJeµ³e Heent.’cegbieer G[e}er DeekeÀeµeeR“

³eeÒeceeCes meeleJ³ee DeO³ee³eeblejer p³ee %eeveefJe%eevee®ee ÞeerieCesµeekesÀ}e, les %eeve efJe%eeveefce<es YeieJeble Hegve:Hegve: Depe&gvee}e meebiele®e jenleele.DeeefCe l³eeb®es les Dece=lece³e yees} jmejepe Þeer%eeveosJe DeeHeuîee keÀCe&mebHegìele

l³eeleuîee jnm³eemen Deeslele Demeleebvee DeeHeuîee}e vee keÀOeer ³esleeskebÀìeUe, vee DeeUme!

efvel³e nJesnJesmes JeeìCeejs, efvel³ejceCeer³e ªHe OeejCe keÀjCeejs,ÞeerµebYet}e DeefleefÒe³e DemeCeejs; meJe& leÊJe%e, meble, $eÝef<e-cegveer-mevekeÀeefokeÀebveener }esYeeJeCeejs ns ieerleeleÊJe Deµee efJe}esYeveer³ejerl³ee ÒekeÀìkeÀjCeeN³ee %eevesµeeb®eer ÒeefleYee #eCee#eCee}e GÊegieesÊegbie Deµee ces©HeJe&leentvener Gb®e ef®eÃieveele PesHeeJeles DeeefCe ÒeLeceejbYeer®³ee DeesJeerleer}ßkeÀeje®³ee veceveemeeþer ÒekeÀì}s}er l³eeb®³ee ef®ecegkeÀuîee yee}cegKeeleer}met#ce JewKejerªHe cegbieer l³ee ef®eoekeÀeµeele G[le peeTve l³eeleer}DeelcejJeer}e kesÀJne cegKeesÃle keÀjles, nsmeg×e DeeHeCeebme keÀUtve ³esle veener!cegÊeÀeyeeF& lej cnCeles®e keÀer ’Leesj veJe}eJe pee}e“ Deved:

cegbieer G[e}eR DeekeÀeµeeR~ efleves efieef}}W met³ee&meeR!!!Demees. ³eeveblej vegkeÀlee®e megª kesÀ}s}e ne®e %eeveefJe%eevee®ee Yeeie

DeeHeCe Depetvener keÀener Gvces<eeletve HeenCeej Deenesle. l³eemeeþer JeUt ³eeHeg{er} Gvces<e ¬eÀ 17- Depe&gvee®es meHleÒeµve ³eekeÀ[s!

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 254 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 32: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e::17::::Depe&gvee®es meHleÒeµve::

ÒeemleeefJekeÀ:::: Depe&gvee®es meHle Òeµve Je Deäce DeO³ee³e

ceeieer} Gvces<eele meHlece DeO³ee³eeleer} %eeveefJe%eevee®ee ÞeerieCesµeekeÀªve Pee}e. ns efJeéejnm³e GkeÀ}leebvee DeeHeCeebme Þeerieerles®³ee DeeþJ³eeDeO³ee³eekeÀ[s JeUCes ¬eÀceÒeeHle®e Deens. Depe& gvee®³ee l³eeleer}Òeµveeb®es efveefceÊe keÀªve YeieJeble Hegve: pes %eeveoeve keÀjleele, les DeleerJemegboj Deens.

Depe&gve efJe®eejle Deens keÀer:efkeÀb leodye´ïe efkeÀceO³eelceb efkebÀ keÀce& Heg©<eesÊece~DeefOeYetleb ®e efkebÀ ÒeesÊeÀceefOeowJeb efkeÀceg®³eles~~8-1~~DeefOe³e%e: keÀLeb keÀesç$e osnsçeqmcevceOegmetove~Òe³eeCekeÀe}s ®e keÀLeb %es³eesçefme efve³eleelceefYe:~~8-2~~

Depe&gveeves ye´ïe, DeO³eelce, keÀce&, DeefOeYetle Je DeefOeowJe lemes®eDeefOe³e%e ³ee meb%ee keÀµeemeeþer JeeHeju³ee peeleele, ³eeyeÎ} ner peerHe=®íe kesÀ}er Deens, efle®ee Giece meeleJ³ee DeO³ee³eele meceeefHleÒemebieerÞeerceOegmetoveebveer pes DeeHeuîee ÒeeHleer®es Heg{er} µ}eskeÀesÊeÀ jnm³e ÒekeÀìkesÀ}s nesles, l³eele Deens:

pejecejCecees#ee³e ceeceeefÞel³e ³eleefvle ³es~les yeïe leefÜog: ke=ÀlmveceO³eelceb keÀce& ®eeefKe}ced~~7-29~~meeefOeYetleeefOeowJeb ceeb meeefOe³e%eb ®e ³es efJeog:~Òe³eeCekeÀe}sçefHe ®e ceeb les efJeog³e&gÊeÀ®esleme:~~7-30~~

YeieJebleebveer cnì}s nesles keÀer, ’pes ce}e µejCe nesTve peje JecejCe ³eebHeemetve megìC³eekeÀjlee Òe³elve keÀjleele, les Heg©<e l³ee ye´ïee}e,lemes®e mebHetCe& DeO³eelcee}e DeeefCe mebHetCe& keÀcee&}e peeCeleele DeeefCe pesHeg©<e DeefOeYetle Je DeefOeowJe, lemes®e DeefOe³e%e ³eebmen meJee¥®³eeDeelceªHe DemeCeeN³ee ce}e peeCeleele, les cepeµeer ³egÊeÀef®eÊe DemeCeejsHeg©<e DeblekeÀe}erosKeer} ce}e®e ÒeeHle nesleele.“

³eeleer} SkeÀ Òeµve ³egÊeÀef®eÊe Heg©<e DeblekeÀe}er YeieJebleeÒele keÀmespeeleele, ³eeyeÎ}ner Deens. letle& l³ee Òeµvee®ee efJe®eej yeepetme þsJetve DeeHeCeDepe&gveeves kesÀ}su³ee Flej ÒeµveebefJe<e³eer %eeveosJe keÀe³e efJe®eej ceeb[leele,les Heent ³ee:

ceie Depe&gveW cnefCele}W~ neb nes peer DeJeOeeefj}W~peW c³eeb Hegefme}W~ leQ efveªefHepees~~8-1~~

meebieeb keÀJeCe leQ ye´ïe~ keÀe³eme³ee veece keÀce&~DeLeJee DeO³eelce~ keÀe³e cnefCeHes~~2~~DeefOeYetle leQ kewÀmeW~ SLe DeefOeowJe leQ keÀJeCe Demes~ns GIe[ ceer Heefj³esmeW~ lewmeW yees}e~~3~~osJee DeefOe³e%eg lees keÀeF¥~ keÀJeCe Heeb F³eW osneR~ns DevegceeveemeeR keÀeF¥~ efoþer ve Yejs~~4~~DeeefCe efve³eblee Deble:keÀjCeeR~ letb peeefCepemeeR osnÒe³eeCeeR~leQ kewÀmesefve ns µee²&HeeefCe~ HeefjmeJee ceeleW~~5~~

’ns Þeerke=À<Cee! ceer efJe®eejlees, les ce}e mHeä keÀUs} Deµee µeyoelemeebie. ye´ïe keÀesCe Deens? keÀce & keÀµee}e cnCeleele? DeeefCe DeO³eelcekeÀµee}e cnCeeJes? DeefOeYetle cnCepes keÀe³e? DeefOeowJe keÀesCe Deens?osJee! ³ee osner DeefOe³e%e keÀesCe Deens, ³ee®es Devegceeve ce}e keÀjlee ³esleveener. DeeefCe ef®eÊe efve³ele kesÀ}suîee Heg©<eekeÀ[tve osn þsJeles JesUer letkeÀmee peeCe}e peeleesme, les, ns µee²&HeeefCe! ce}e SskeÀJe.“

’ceie mlev³e os ³esjeR~“Depe&gvee®es ns yees} SsketÀve Þeerke=À<Ce keÀmee ke=ÀHeeUtHeCes l³ee®eer efpe%eemee

HetCe& keÀjlees, ³ee®es %eeveosJeebveer kesÀ}s}s JeCe&ve HeenC³eemeejKes Deens:osKee OeJe}ejeR ef®ebleeceCeer®eeb~ peNneR Heng[}e nes³e owJee®eeb~leNneR JeesmeCeleebner yees}g les³ee®eeb~ Heefj meesHeg ve Je®es~~8-6~~lewmeW Depe&gveeef®e³eebb yees}emeJeW~ Dee}sb leQef®e cnefCele}W osJeW~Heefj³esmeeR ieeb yejJeW~ peQ Hegefme}W legJeeb~~7~~

’SKeeoe Yeei³eJeeve Heg©<e ef®ebleeceCeer®³ee Iejele efvepe}s}e Deme}eJe mJeHveele keÀener pejer yejU}e, lejer l³ee®ee yees} J³eLe& peele veener.Þeerke=À<Ce ef®ebleeceCeermeJes Depe&gveeves Yeeye[sHeCeeves pes Òeµve kesÀ}s, les keÀUe³e}eefkeÀleerner ienve Deme}s, lejermeg×e Þeerke=À<Ceebveer }eie}er®e l³ee®eer efpe%eemeeµeceefJeC³eeme meg©Jeele kesÀ}er.“

efkeÀjerìer keÀeceOesvet®ee Hee[e~ Jejer keÀuHeleª®ee Deens ceeboes[e~cnCeewefve ceveesjLeefme×eref®e³eeb ®ee[e~ lees veJe} veesnW~~8-8~~ke=À<Ce keÀesHeewefve p³eemeeR ceejer~ lees HeeJes yeïemee#eelkeÀejeR~ceeb ke=ÀHesves GHeosµeg keÀjer~ lees kewÀµeeHejer ve HeJes}~~9~~

’Depe&gve ne keÀeceOesvet®ee Jelme Demetve lees l³eeGHej keÀuHeleª®³eeceeb[JeeKee}er®e yeme}s}e Deens peCet! cnCetve l³ee®es mekeÀU ceveesjLelel#eCeer efme×erme ve HeeJeleer} lej®e veJe} cnCeeJe³ee®es! DeeefCe Òeµvelejer keÀesCee}e efJe®eej}s Hene! lej p³ee Þeerke=À<Ceeves keÀesHetve SKeeÐee}eþej ceej}s, lejermeg×e lees ÒeeCeer yeïemee#eelkeÀej HeeJelees, l³ee ke=À<Cee}e!ceie lees®e YeieJeble p³ee}e ke=ÀHeeUtHeCes GHeosµe keÀjer}, lees yeïemee#eelkeÀejernesF&} ³eele keÀe³e efJeµes<e!“

peQ ke=À<Ceeef®e³eeb nesF&pes DeeHeCe~ ke=À<Ce nes³e DeeHeg}W Deble:keÀjCe~leQ mebkeÀuHee®eW DeebbieCe~ Jees}ieleer efme×er~~8-10~~Heefj SsmeW peQ Òesce~ leQ Depe&gveeref®e DeeLeer efvemmeerce~cnCeTefve les³ee®eW keÀece~ meoe meHeÀ}~~11~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 255 Gvces<e:17:Depe&gvee®es meHleÒeµve

Page 33: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’DeeHeCe pej Þeerke=À<Cee®es Pee}es Je Þeerke=À<Ce DeeHe}s Deble:keÀjCePee}e, lej DeeHeuîee mebkeÀuHee®³ee ÒeebieCeele Deäceneefme×er jeyeleele.Demes pes Þeerke=À<CeeJej®es efve:meerce Òessce, l³ee®eer keÀcee} ce³ee&oe®e Kejs lejDepe&gveªHeeves ÒekeÀì}er Deens. ceie l³ee Depe&gvee®es ceveesjLe meoe meHeÀ}nesCeej veenerle keÀe³e!“

³ee keÀejCeW DevebleW~ leQ ceveesiele les³ee®eW HegmeleW~nesF&} peeCetefve DeeFleW~ Jeesieªefve þsefJe}W~~8-12~~peQ DeHel³e Leeveentefve efveies~ les³eeef®e YetkeÀ leQ cee³esmeeref®e }eies~SNnJeeR leQ µeyoW keÀe³e meebieW~ ceie mlev³e os ³esjeR~~13~~cnCeewefve ke=ÀHee}gJee ieg©ef®e³eeb þeF¥~ ns veJe} veesns keÀeF¥~Heefj leQ Demees DeeF&keÀe keÀeF¥~ peQ osDees yees}lee peen}e~~14~~

’Depe&gveeves ns Òeµve efJe®eejeJes ³ee nsletves®e Þeerke=À<Ceebveer l³ee}e ÒeJe=ÊekesÀ}s Je l³ee®eer efpe%eemee DeeOeer®e DeesUKetve leer µeceJeC³eemeeþer Dee³elesmebYee<eCeªHeer HekeÌJeeVe l³ee®³eeHeg{s Jee{tve þsJe}s! ceeles®ee mleve mees[tvecepesle KesUCeejs yee}keÀ l³ee}e YetkeÀ }eie}er keÀer les keÀe³e ceeles}e otOeceeieles keÀe! l³ee}e lej yees}leemeg×e ³esle veener! Kejs lej yeeUe®eer YetkeÀDeeF&}e®e DeeHeesDeeHe peeCeJeles Je leer l³ee®eer mees³e keÀªve osles, lemes®e nsveener keÀe! ke=ÀHeeUt iegª cnCepes Deµee ceelesmeejKee®e DemeuîeevesÞeerke=À<Ceebveer Depe&gvee®eer efpe%eemee ceveesceve peeCe}er, ³eele Dee½e³e& les keÀme}s!Demees. Deelee osJeebveer keÀe³e GÊej efo}s les SsketÀ ³ee.“He=®íeµeceve:::: Þeerke=À<Ceeb®es GÊej

Þeerke=À<Ce cnCeleele:De#ejb ye´ïe Hejceb mJeYeeJeesçO³eelceceg®³eles~YetleYeeJeesÓJekeÀjes efJemeie&: keÀce&meef_%ele:~~8-3~~

’pes Hejce DeefJeveeµeer Deens, les ye´ïe. ye´ïee®eer peer menpemJeªHeefmLeleer, efle}e DeO³eelce Demes cnCeleele. DeeefCe Yetlecee$eeoer

®eje®ej HeoeLee¥®eer GlHeÊeer keÀjCeeje pees me=äerJ³eeHeej, l³ee®es veebJe keÀce&.“yeïe::::

ceie cnefCele}W meJexéejW~ peQ DeekeÀejeR F³eeb KeeWkeÀjW~keÀeWo}W Demele vee efKejs~ keÀJeCeW keÀe}eR~~8-15~~SNnJeeR meHetjHeCe les³ee®eW HeeneJeW~ leNneR µetv³eef®e veesnW mJeYeeJeW~Heefj ieievee®esefve Hee}JeW~ iee}tefve Iesle}W~~16~~peQ SsmeWneR Hejer efJe©}W~ F³eW efJe%eeveeef®e³eW Kees}W~ne}Je}WneR ve ie}W ~ Hejye´ïe~~17~~

meJexéej Þeerke=À<Ce cnCee}s,’³ee veeefµeJeble efJeéee®³ee DeekeÀejele pesYejie®®e oeìtve Yej}s Deens; lejerner pes keÀesCel³eener keÀeUer #ejCe HeeJeleveener; p³ee®ee met#ceHeCee Heenlee pes µetv³e®e Òel³e#e Jeeìs}, HeCe pesµetv³e veener; pes FlekesÀ met#ce Deens keÀer p³ee®³eeletve met#ceeeflemet#ceDeekeÀeµemeg×e ieeUtve I³eeJes DeeefCe FlekesÀ met#ce Deme}s lejer ³ee

mebmeejÒeHeb®eeoer Jem$ee®³ee ieeUCeerletve efkeÀleerner ieeUe³e®ee Òe³elve kesÀ}elejer ieeU}s peele veener, les Hejye´ïe nes³e.“

³ee DeesJ³eebJeªve mHeä nesles keÀer %eeveosJeeb®es Hejyeïe ns DeYeeJeelcekeÀµetv³e veener, lej les YeeJeelcekeÀ Deens. yeew× oµe&veeleer} µetv³e nsDebeflece leÊJe YeeJeelcekeÀ Deens keÀer DeYeeJeelcekeÀ Deens, Deµeer peer SkeÀ®e®ee& efJeÜppeve keÀjleele, l³eemeboYee&le ns }#eCeer³e Deens. veemeoer³emetÊeÀeletve HeCe ³ee leÊJee®³ee mJeªHeemebyebOeer®es efJe®eej Deensle. meled veener,Demeledner veener; meled-Demeled veener Demesner veener; Demes keÀenermes l³eemetÊeÀeleer} cele Deens.

%eeveosJeeb®³ee Jee*dce³eeletve µetv³ee®es meje&me G}ÁsKe ³esleele. l³eeleer}JesieJesieȳee efþkeÀeCeer µetv³ee®es efvejefvejeUs DeLe&ner Òeleerle nesleele. l³eeyeeyele®e®ee& veblej ³eesi³e JesUer keÀª®e! HeCe ³ee efþkeÀeCeer ’leNneR µetv³eef®e veesnWmJeYeeJeW~“ ³ee DeesJeerletve lejer %eeveséejeb®³ee celes Hejye´ïe ³ee DebefleceleÊJee®es mJeªHe DeYeeJeelcekeÀ -µetv³eelcekeÀ vemeuîee®es efometve ³esles,³ee®eer efpe%eemetbveer veeWo I³eeJeer. Demees.

%eeveosJeebveer ³ee DeesJ³eeletve yeïee®³ee mJeªHeeJej ìekeÀ}su³ee ÒekeÀeµee®esefpe%eemetbveer veerì efJe®eej, ef®ebleve Je ceveve keÀjCes Fä Deens. meJe& efJeéeeleYeªve jeefn}s}s met#ceeeflemet#ce leÊJe, meJe& efJeéee®eer GlHeÊeer p³ee®³eeHeemetvePee}er, mecemle efJeéeele melele DemeCeejs Je efJeéee®ee Òe}³e Pee}e lejerDeeHeuîee cetU efmLeleer}e keÀenerner GCesHeCee ³esT ve osCeejs, Demes ns yeïeJee Hejye´ïe Deens.

DeO³eelce::::DeeefCe DeekeÀeje®esefve pee}sHeCeW~ pevceOecee&leQ vesCeW~DeekeÀej}esHeeR efveceeCeW~ veeneR keÀneR~~8-18~~Ssefµe³eeb DeeHegef}³eeef®e menpeefmLeleer~

pes³eeb ye´ïee®eer efvel³elee Demeleer~les³eeb veece megYeêeHeleer~ DeO³eelce ieeb~~19~~

’efJeéeekeÀej ÒeeHle Pee}e lejer pes pevce HeeJele veener DeeefCe efJeéeekeÀejveenermee Pee}e lejer pes veeµe HeeJele veener, Deµeer peer ye´ïee®eer menpeefvel³e efmLeleer, efle}e, ns megYeêeHeleer! DeO³eelce Deµeer meb%ee Deens.“

Hejye´ïee®eer efvel³elee, DeKeb[lee, ef®eoevebowke̳ejmelee, De#ejlJe,

cetU efmLeleer leer DeO³eelce cnCetve Òeefme× Deens.

keÀce&::::ceie ieieveeR pesJeeR efvece&}W~ vesCeeW keQÀ®eeR SkeWÀ Jes}W~Gþleer IeveHeì}W~ veevee JeCeX~~8-20~~lewmeeR DecetÊeeA efle³eW efJeµeg×W~ cenoeoer YetleYesoW~ye´ïee®eW yeebOeW~ nesef®e }eieleer~~21~~HeQ efveefJe&keÀuHeeef®e³eW yej[eR~ keÀeR DeeefomebkeÀuHee®eer HegÀìs efJeª{er~DeeefCe leQ meJeWef®e cees[tefve ³es {eW{eR~ yeïeiees}keÀeb®eer~~22~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 256 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 34: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

les³eeb SkesÀkeÀe YeerlejeR Heeefnpes~ lebJe yeerpee®eeef®e Yeefj}e osefKepes~ceepeeR nesefle³eeb peeefle³eeb vesefCepes~ }sKe peerJeeb~~23~~ceie les³eeb iees}keÀeb®eW Debµeebµe~ ÒemeJeleer DeeefomebkeÀuHe Demeceeme~ns Demees SsmeeR yengbJeme~ me=äer Jee{s~~24~~

’Deµee l³ee efJeµeg× Hejyeïee®³ee efþkeÀeCeer mJe®í efvejYe DeekeÀeµeelepemes veevee JeCe&®íìeb®es {ie ieesUe JneJesle, l³eeÒeceeCes cenÊeÊJeeoerYetlemecegoe³e ÒekeÀìlees. efveefJe&keÀuHe yeïeeþe³eer, Deesmee[ ceeUjeveeJej Je=äernesTve pemes le=CeebkegÀj GlHeVe JneJesle leµeer, DeeefomebkeÀuHee®³ee ³eesiesye´ïeiees}keÀeb®eer oeìerJeeìerves GlHeÊeer nesles. Heeefn}s lej Òel³eskeÀ ye´ïeeb[l³ee ’SkeÀesçnb~ yeng:m³eeced~~“ ³ee DeeefomebkeÀuHeeves Yej}s}s efomeles Jel³eeb®³ee þe³eer DeieefCele jeµeer peerJeeslHeÊeer nesles. l³ee DeieefCelepeerJeeslHeÊeervesner Hegve: DeeefomebkeÀuHee®ee G®®eej keÀjle iesuîeeves ³eepeerJeieCeves}e keÀener efceleer®e jeefn}er veener. FlekeÀer DeHeefjefcele yeïeeb[s JepeerJeeslHeÊeer kesÀJeU SkeÀe cetU DeeefomebkeÀuHeecegUs Pee}er.“

Heefj ogpesveefJeCe SkeÀ}e~ Hejye´ïeef®e meb®e}e~DeveskeÀlJee®ee Dee}e~ Hetj pewmee~~8-25~~lewmeW meceefJe<ecelJe vesCeeW keQÀ®eW~ Jee³eebef®e ®eje®ej j®eW~Heenleeb ÒemeJeefle³eeb ³eesveeR®eW~ }#e efomeleer~~26~~Sjer efpeJeeYeeJeeef®e³esb Hee}efJe³es~ keÀener ce³ee&oe®e keÀª ve³es~Heeefnpes keÀJeCe DeeIeJeW efJe³esb~ lebJe cet} leQ µetv³e~~27~~cnCeewefve keÀlee& cego} ve efomeW~ DeeefCe µesKeeR keÀejCener keÀeF¥ vemes~ceepeeR keÀe³e&ef®e DeeHewmeW~ Jee{es }eies~~28~~Ssmee keÀlexveefJeCe iees®e©~ DeJ³eÊeÀeR ne DeekeÀe©~efveHeÀpes pees J³eeHee©~ les³eeb veece keÀce&~~29~~

’³ee DeveskeÀlJee®³ee Hetjele SkeÀuîee Hejye´ïeeefµeJee³e Flej keÀenernerveener. efJeefJeOelesves veì}suîee ³ee ®eje®ej me=äerle ÒemeJeCeejs }#eeJeOeerpeerJe Je ³eesveer efomeleele. l³eeb®³ee SketÀCe ieCevesme efceleer®e veener. HeCe nsmeieUs ÒemeJeCeejs keÀesCe, lej les µetv³e ®e Deens. cnCetve ³ee ye´ïeeb[e®eskeÀejCe keÀener®e veener Je keÀlee& HeCe keÀesCeer efomele veener. keÀlee& JekeÀejCejefnle Demes ns peielkeÀe³e& DeeHeesDeeHe®e efvecee&Ce nesTve ÒemeejHeeJeles. ³eeÒeceeCes keÀlee& Deiees®ej Demetvener, DeJ³eÊeÀeletve ne peesefJeéeekeÀej efvecee&Ce neslees, les keÀjefJeCeeN³ee J³eeHeejeme keÀce& cnCeleele.“

ceesþceesþîee efJe®eejJebleebveer ³ee efJeéee®³ee GlHeefÊe-efmLeleerme keÀejCeerYetleDemeCeeN³ee µeÊeÀer®ee µeesOe IesC³ee®ee Òe³elve kesÀ}e. HeCe les meJe& DeHe³eµeer®eþj}s. ³ee efJeéee®ee keÀlee& l³eebvee iees®ej nesT µekeÀ}e veener. efJeée GlHeVenesC³ee®es keÀejCe keÀUle veener. HeCe efJeée cee$e iees®ej Deens. Deµeer peer nerJ³eJemLee - ne pees J³eeHeej - ner peer efmLeleer - p³eele Deveble®íìebveer,efJeefJeOelesves veì}s}er me=äer Je efle®³eeleer} DeieefCele peerJejeµeer, ®ej JeDe®ej, mLeeJej pebiece HeoeLe& Deensle; efle}e keÀce& Deµeer meb%ee Deens.cnCepes Jemlegle: efJeéeelcee Je efJeée ³eeb®ee pees HejmHejmebyebOe Deens,lees®e keÀce& ³ee veeJeeves DeesUKe}e peelees.

Þeerke=À<CeJe®eveDeefOeYetle, DeefOeowJe Je DeefOe³e%e ³eeb®eer keÀuHevee meebieleebvee

Þeerke=À<Ceeb®es GÃej Demes Deensle:DeefOeYetleb #ejes YeeJe: Heg©<ee½eeefOeowJeleced~DeefOe³e%eesçncesJee$e osns osnYe=leeb Jej~~8-4~~

’ns vejÞesÿe! DeefOeYetle cnCepes #ej HeoeLe&, Heg©<e cnCepes

DeefOeowJele DeeefCe ³ee osnele DeefOe³e%e cnCepes ceer®e nes³e.“

DeefOeYetle, DeefOeowJe Je DeefOe³e%e::::³ee®es mHeäerkeÀjCe keÀjleebvee Þeer%eeveséej cnCeleele:

Deeleeb peQ DeefOeYetle cnefCeHes~ leQneR meebiees meb#esHeW~leNneR nes³e DeeefCe nejHes~ DeYe´ pewmeW~~8-30~~lewmeW DemelesHeCe Deene®e~ veeneR nesF&pes ns meeb®e~pes³eebleQ ªHee DeeefCeleer Heeb®e Heeb®e~ efce}esefve³eeb~~31~~YetleebleQ DeefOekeÀªefve Demes~ DeeefCe Yetleemeb³eesieW leNneR efomes~peQ efJe³eesieJes}W Ye´bµes~ veeceªHeeefokeÀ~~32~~les³eebleQ DeefOeYetle cnefCepes~.....~~33~~

’Deelee DeefOeYetle keÀµee}e cnCeleele, lesner leg}e Lees[ke̳eele meebielees.pemes {ie GlHeVe nesleele Je efomesveemes nesleele, lemes nesCeejs Je peeCeejs,Heb®eceneYetles Je Heb®eWefê³es ³eeb®³ee levcee$eebveer veeJeeªHee}e Dee}s}s,Heb®eceneYetleeb®ee DeeÞe³e keÀªve DemeCeejs, Heb®eerkeÀjCeeves ÒekeÀìCeejs DeeefCece=l³egHejeble veä nesCeejs pes µejerj, l³ee}e DeefOeYetle Demes cnCeleele.“

...............~ ceie DeefOeowJe Heg©<e peeefCepes~pesCeW Òeke=Àleer®eW Yeesefiepesb~ GHeeefpe&}W~~8-33~~pees ®esleves®eeb ®e#eg~ pees Fbefê³eosµeeR®ee DeO³e#eg~pees osnemleceeveeR Je=#eg~ mebkeÀuHeefJenbiecee®eeb~~34~~pees Hejceelceeef®e ogmeje~ peQ DenbkeÀejefveêe efveomegje~cnCeewefve mJeHveeRef®e³eeb Jeesjyeeje~ meblees<eW efµeCeW~~35~~peerJe SCeW veebJeW~ pes³eebleQ Dee}efJepes mJeYeeJeW~leQ DeefOeowJe peeCeeJeW~ Heb®ee³eleveeR®eW~~36~~

’lemes®e pees Òeke=Àleerves efveefce&}s}s Yeesie µejerjeÜejs Yeesielees, l³ee}eDeefOeowJe Jee Heg©<e Deµeer meb%ee Deens. lees®e ³ee µejerje®eer ®eslevee Deens;meJeXefê³eeb®ee DeefOeHeleer Deens. osn l³eeielesJesUer Deme}s}s mebkeÀuHe, Je=#eeJejpemes He#eer yemeeJesle, lemes p³ee®³eeJej Deeª{ nesleele; lees ne DeefOeowJeJeemleefJekeÀ Hejceelcee®e Deens; Hejbleg DenbkeÀejefveêsves iee{ PeesHeer ies}s}eDemetve l³eecegUs mebmeejmJeHve Heenlees Je l³eeleer} megKeeves meblees<elees DeeefCeog:Keeves keÀäer neslees; l³ee}e peerJe Demesner cnCeleele. lees®e ³eeHeeb®eYeeweflekeÀ osnele Demelees.“

Deeleeb F³eWef®e µejerjûeeceeR~ peQ µejerjYeeJeebleQ GHeµeceer~lees DeefOe³e%eg ³esLe ieeb ceer~ Heeb[gkegÀceje~~8-37~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 257 Gvces<e:17:Depe&gvee®es meHleÒeµve

Page 35: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’DeeefCe µejerjûeeceele DemeCeeje HeCe µeejerjer YeeJeebHeemetve cegÊeÀDemeCeeje, Heg©<ee®eer megKeog:Kes, mJeHves Je Yeesie, F.Heemetve meJe&LewJe Deef}HleDemeCeeje Demee pees ceer mJele: Deelcee Deens, l³ee}e®e DeefOe³e%eDemes cnCeleele.“mecevJe³eve

DeewHeefve<eefokeÀ oesve He#³eeb®eer ieesä ³esLes DeeþJeles.’Üe megHeCee& me³egpeemeKee³ee meceeveb Je=#eb Heefj<emJepeeles~ le³eesjv³e: efHeHHe}bmJeeÜʳeveµveVev³ees DeefYe®eekeÀµeerleer~~3-1-1~~cegb[keÀesHeefve<eo~~“%eeveosJener l³ee®eÒeceeCes ³esLes DeefOeowJeeme l³eeleer} SkeÀe He#³ee®eer GHeceeosT Feq®íleele, Demes Jeeìles. ogmeje He#eer cnCepes DeefOe³e%e.

³eeÒeceeCes 1)DeefOeYetle ne #ej YeeJe cnCepes osn; 2) Heg©<e JeepeerJe cnCepes GHeYeesÊeÀe ne DeefOeowJe, p³ee}e®e µeem$eeblejer efnjCce³eHeg©<e, met$eelcee, efnjC³eieYe&, ÒepeeHeleer, ye´ïee F.veeJeebveer mebyeesOe}speeles. DeeefCe 3) osneble³ee&ceer jenCeeje - meJe& GHeeOeeRHeemetve Deef}HleDemeCeeje Deelcee cnCepes®e DeefOe³e%e Demes mHeä nesles. ne efJe<e³eHegve: Hejle JesieJesieȳee meb%eeb®³ee mHeäerkeÀjCeemeeþer lesjeJ³ee DeO³ee³eeleJ³eeHekeÀ ªHeeves Dee}s}e Deens Je HebOejeJ³ee DeO³ee³eelener lees #ej, De#ejJe GÊece Heg©<e oµe&vee®³ee efveefceÊeeves ³eslees.

ieerlesves JesieJesieȳee leÊJe%eeveÒeCee}eR®ee SkeÀÒekeÀejs mecevJe³ekesÀuîeemeejKes®e ³eecegUs efpe%eemetbvee peeCeJe}s lej veJe} veener. ³eeHeemetveJeeoefJeJeeoûemle leÊJe%eeveer ®e®ee& efceìJeC³eemeeþerner megpeeCe Hebef[le ³eesi³elees yeesOe IesTve DeeHeeHe}s Kejs iebleJ³e ieeþer }eJet µekeÀleer}, FlekeÀerLeesjJeer ³ee ieerleeoµe&vekeÀl³ee& Þeerke=À<Ceeb®eer efveef½ele®e Deens; efkebbÀyengvee p³eevesDeµeer mec³ekeÀ DeLee&ves ieerlee GHeeefme}er, l³ee}e Deiec³e Jee iet{ DemesleÊJe%eeve keÀesCeles®e Demet µekeÀCeej veener, FlekesÀ cenod GHekeÀej l³eeÞeerieesHee}eves ³ee peieleeJej keÀªve þsJe}s}e Deens, ns met%eebme meebieCes ve}ies! Demees.efJeée Je efJeéeelcee ³eeb®es DeÜwle

%eeveosJe Heg{s cnCeleele:Sj DeefOeowJeleeefOeYetle~ lewner ceeref®e keÀerj mecemle~Heefj HebOejW efkeÀ[e}e efce}le~ keÀe³e meekeWÀ veesnW~~8-38~~leNneR leQ HebOejsHeCe ve cew}W~ DeeefCe efkeÀ[eef®e³eebner Debµee ve efce}s~Heefj pebJe Demes pes³ee®esefve ces}W~ lebJe meebkeÀef®e cnCes~~39~~lewmeW DeefOeYetleeefo DeeIeJeW~ ns DeefJeÐes®esefve Hee}JeW~PeebkeÀJeW lebJe ceeveeJeW~ Jesie}W SsmeW~~40~~

’ns Heeb[gHeg$ee! DeefOeowJe Je DeefOeYetle nsner lemes ceer®e nesle. Hejbleg

Demme} meesves pemes efkeÀ[eUe}e efceUe}s keÀer efnCekeÀme nesles, l³eeÒeceeCes³ee DeJemLee nesle. pejer Demes Deme}s lejer meesv³ee®es meesvesHeCe peele veenerJe les efkeÀ[eUele efcemeUtvener peele veener; Hejbleg l³ee®³ee meen®e³ee&vesDemeuîeeves efnCekeÀme Demes cnì}s peeles. l³ee®eÒeceeCes DeefOeYetle Je DeefOeowJener oesvner cnCepes Heb®eceneYetleelcekeÀ osn Je l³eeleer} peerJe ns DeefJeÐes®³ee

HeojeDee[ peesHeeJeslees PeekeÀ}s}s Demeleele, leesHe³e¥le les DeefOe³e%eeHes#eeJesieUs ceeveeJes }eieleele.“

leQef®e DeefJeÐes®eer pebJeefvekeÀ efHeÀìs~ DeeefCe YesoYeeJee®eer DeJeOeer legìs~ceie cnCees SkeÀ nesTefve peNner Deeìs~

leNner keÀe³e oesve nesleer~~8-41~~HeQ kesÀµeeb®eeb iegb[e}e~ þsefJe}er mHeÀefìkeÀµeer}e~leQ Jejer Heeefn}er [es}eb~ lebJe Yesefo}er iece}er~~42~~HeeþeR kesÀµe HejewleW ves}W~ DeeefCe Yeso}sHeCe keÀe³e vesCeeW peen}W~leNneR [ebkeÀ osTefve meebefOe}W~ efµe}sleW keÀeF¥~~43~~vee leNneR DeKeb[ef®e Dee³eleeR~ Heefj mebieW efYeVe iece}er nesleer~leQ meeefj}er³eeb ceeieewleer~ pewmeeR keÀeb lewmeeR~~44~~

’pesJne DeefJeÐeeªHeer He[oe nìlees Je peerJe DeeefCe Hejceelcee ³eeleer}YesoYeeJe Gjle veener, l³eeJesUer les SkeÀ nesleele, Demes cnCeeJes, lej lesoesvner keÀesCeer JesieJesieUs keÀe Deensle! mHeÀefìkeÀefµeUsJej kesÀmeeb®ee iegbleeþsJe}e lej leer Yeive PeeuîeemeejKeer efomeles. kesÀme yeepet}e kesÀ}s Demeleeleer SkeÀmebOe efomeles, leer keÀe³e efle}e [eie osTve meebOe}er cnCetve keÀerkeÀe³e! leer lej SkeÀmebOe®e Deens.HeCe kesÀJeU kesÀµemeb³eesiecee$es YeivePee}s}er Jeeìles.“

pesJeeR DenbYeeJees pee³es~ leNner Sske̳e leQ DeeOeeref®e Deens~nsef®e mee®es nes³es~ lees DeefOe³e%eg ceer~~8-45~~

’l³ee®eÒeceeCe scnCee³e®es lej kesÀJeU DenbkeÀeje®³ee meeefVeO³eeves JeemJeerkeÀejeves DeefOeowJe Je DeefOeYetle ªHeeves YeemeCeeje Keje lej ceer DeefOe³e%e®eDeens. Deece®es efleIeeb®es Sske̳e meveeleve®e Deens. l³eele ogpesHeCee}e JeeJekeÀesþtve efceUCeej!“

Deµee ÒekeÀejs ÜwleeYeemeeves pejer efJeée efomele Yeemele Deme}slejer efJeée Je efJeéeelcee ³eeb®es DeÜwle Deens, ns ³esLes mHe<ì kesÀ}s Deens.%eeveséejebveer ³esLes mHeÀefìkeÀefµe}s®ee ¢<ìeble JeeHej}e Deens.Hele¡e}eR®ee ef$eHegìeryeeyele®ee mHeÀefìkeÀceCeer ¢äeble

Hele¡e}eRveer ¢µ³e Je êäe ³eeb®ee mebyebOe mHeä keÀjle Demee®emHeÀefìkeÀceC³ee®ee ¢äeble meceeHeefÊe cnCepes meceeOeer®es mJeªHe mHeäJneJes ³eemeeþer keÀmee JeeHej}e neslee, les menpe®e DeeþJeles. les cnCeleele:

#eerCeJe=ÊesjefYepeelem³esJe ceCesûe&nerle=ûenCeûee¿es<eg lelmLeleo¡eveleemeceeHeefÊe:~~1-41~~ Hee.³ees.met.~~

mebHetCe& Je=Êeer #eerCe Pee}s} ef®eÊe, ûenerlee (Heg©<e Jee êäe), ûenCe(%eeveWefê³eebmeefnle ef®eÊe Jee oµe&ve) DeeefCe ûee¿e (meJe& mLet}-met#ce efJe<e³e

Jee ¢µ³e) ³eeb®³eeµeer pesJne mHeÀefìkeÀefµe}smeejKes - efle®³eele pemee yeepet®³ee¢µ³ee®ee Òeefleefyebye þmeJetve IesTve l³ee®³eeµeer SkeÀªHe nesC³ee®ee iegCeDemelees, lemes SkeÀªHe nesles, lesJne l³ee ef®eÊeeJemLes}e meceeHeefÊe DemescnCeleele. meceeefOekeÀe}er ner DeJemLee ÒekeÀìles.

le$e µeyoeLe&%eeveefJekeÀuHew: mebkeÀerCee& meefJelekeÀe& meceeHeefÊe:~~1-42~~Hee.³ees.met.~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 258 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 36: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’µeyo, l³eeb®ee DeLe& Je l³ee DeLee&vegmeej l³ee l³ee Jemlet®ee nesCeejeefJeefµeä yeesOe ³ee eflevner Jemlegle: SkeÀceskeÀebHeemetve efYeVe Deensle. HejblegmebkesÀleecegUs l³ee efleIeebceO³es SkeÀªHeles®ee Yece efvecee&Ce neslees.Deµee leNnsves%eeve DeeefCe Jemlet SkeÀªHe mecepetve, l³ee l³ee Jemletþe³eer ef®eÊee®eer peerSkeÀªHelee nesle Demeles, leer meefJelekeÀe& cnCepes Ye´cecet}keÀ Demeuîeevesefle}e meefJelekeÀe& meceeHeefÊe Demes cnCeleele.“

³eeÒeceeCes Hele¡e}er mHeÀefìkeÀefµe}s®ee Demee®e ¢<ìeble ¢µ³e, êäeJe oµe&ve ³eeb®ee keÀmee meb³eesie neslees, ns mHeä keÀjC³eemeeþer JeeHeªve,l³ee®e keÌ}=Hleer®ee meceeefOeJ³eeK³esmeeþerner GHe³eesie keÀªve Iesleebvee efomeleele.Demees. ns efJe<e³eeblej Hegjs!ef$eHegìerjefnle nesC³ee®eer ³eesie³egÊeÀer

DeefOeowJe, DeefOeYetle Je DeefOe³e%e ³eebleer} keÀefuHele Yeso efceìJeC³ee®eer

SkeÀ mJeleb$e ³egÊeÀermeg×e %eeveosJeebveer mJele:®eer cnCetve ³eeHeg{er} DeesJ³eebleÒekeÀìJe}s}er efomeles:

HeQ ieeb DeecneR legpe~ mekeÀ} ³e%e keÀce&pe~meebefiele}W keÀeb peQ keÀepe~ ceveeR Oeªefve~~8-46~~lees ne mekeÀ} peerJeeb®ee efJemeebJee~ vew<keÀc³e&megKee®eeb þsJee~Heefj GIe[ keÀªefve Heeb[Jee~ oeefJepele Demes~~47~~

YeieJeble cnCeleele keÀer, ’ceeies (cnCepes ®eewL³ee DeO³ee³eer) ceer leg}emeJe& ³e%e keÀcee&Heemetve Pee}s Deensle, Demes ne®e nslet ceveele Oeªve meebefiele}snesles. l³ee®e Òeces³ee®eer efme×er Deelee nesle Deens. ne DeefOe³e%e cnCepesveeje³eCe nes³e. ne®e meJe& peerJeeb®ee efJemeebJee Deens DeeefCe vew<keÀc³e&megKee®eeceesþe þsJee Deens. l³ee®es jnm³e ceer leg}e Deelee GIe[ keÀªve meebieleDeens. l³ee®eer ÒeeHleer JneJeer cnCetve ³eespeeJe³ee®eer ³egÊeÀer Hegve: SkeÀoemHeä keÀjlees.“

Heefn}W Jewjei³eFbOeveHetleeA~ Fbefê³eeve}eR ÒeoerHleeR~efJe<e³eêJ³eeef®e³eeb Deengefle~ osTefve³eeb~~8-48~~ceie Jeýeemeve leQef®e GJeea~ µeesOetefve DeeOeejcegdêe yejJeeR~JesefokeÀe j®es ceeb[JeeR~ µejerjeb®eeb~~49~~lesLe meb³eceeiveer®eer kegbÀ[W~ Fbefê³eêJ³ee®esefve HeJee[W~Hetefpeleer GÎb[W~ ³egeqÊeÀIees<eW~~50~~ceie ceve ÒeeCe DeeefCe meb³eceg~ neef®e nJevemebHeos®ee mebYe´ceg~³esCeW meblees<eefJepes efveOe&tceg~ %eeveeve}g~~51~~

’efJe<e³eeb®es peUCe Iee}tve Jewjei³eFbOeveeves Oe[e[CeeN³ee Fbefê³eªHeerDeiveerle efJe<e³eeb®eer®e Deengleer ÐeeJeer. veblej Jeýeemeve peCet He=LJeer -efle®³eeJej µejerjªHeer ceb[Heele DeeOeejcegêe ªHeer JesefokeÀe j®etve, yebOe$e³e}eJetve OeejCee-O³eeve-meceeefOeªHe meb³eceeiveer®³ee DeLeJeekegbÀ[ef}veer®³ee³e%ekegbÀ[ele Fbefê³eªHeer efJeHeg} êJ³ee®³ee ³epeveeves peieobyee kegbÀ[ef}veer}emeblegä keÀjle - efle}e ceeie&mLe keÀjle - efle®ee ceb$epeeiej G®®eejle -meceb$ekeÀ ceve, ÒeeCe DeeefCe meb³ece ³eeb®eer nJevemebHeoe keÀuHetve , l³ee³e%eeves Oetcejefnle, efvece&U, GppJe} Deµee %eeveeiveer me meblees<eJeeJes.“

Ssmesefve ns mekeÀ} %eeveeR meceHex~ ceie %eeve leQ %es³eeR nejHeW~HeeþeR %es³eef®e mJeªHeW~ efveKe} Gjs~~8-52~~les³eeb veebJe ieeb DeefOe³e%eg~ SsmeW yeesef}}e pebJe meJe&%eg~lebJe Depe&gveg DeefleÒee%eg~ les³eeb Heele}W leQ~~53~~

’ ³ee %eeveªHeer ³e%eveeje³eCeeme Deµee jerleerves ³ee meJe& êJ³eebveermeblees<eefJe}s Demelee lees ÒemeVe nesTve %eevee®ee %es³eele DeeHeesDeeHe®e }³ekeÀjlees DeeefCe ceie kesÀJeU %es³e ®e mJemJeªHeeves DeJeIes Gjles. l³ee}e®eDeefOe³e%e Demes cnCeleele.“ meJe&%e Deµee l³ee Þeerke=À<Ceebveer ns pesmeebefiele}s, les Depe&gve Deefle yegef×ceeve - Òe%eeJeeve neslee, cnCetve l³ee}emelJej mecepe}s.

³ee ³e%eÒemebieeves Depetvener Hejle SkeÀoe DeeHeCeebme %eeveosJeeb®³eeHebLejepee®ee ÒeYeeJe Hene³e}e efceUlees. ns meJe& JeCe&ve kegbÀ[ef}v³eefOeÿerle³eesiee®es®e veener keÀe³e! DeeefCe lemee keÀener lejer Òemebie ³esLes Deens keÀel³ee®ee GoesGoes keÀjC³ee®ee! DeeefCe Òemebie-DeÒemebie þjJeCeejs DeeHeCekeÀesCe! HeCe %eeveosJe Òemebie - DeÒemebie Demee keÀener YesoYeeJe ve keÀjlee,pesJne nJes lesJne ³ee ³eesiee®ee efveoxµe efkeÀbJee He[leeUe osC³eeme ®egkeÀleveener. ceeies cnìuîeeÒeceeCes Deµeer efkeÀl³eskeÀ mLeUs %eeveséejerle oeKeJelee³esleele. ³ee meJee¥®es }#³e vescekesÀ keÀe³e Deens, les efpe%eemetb®³ee lejer }eie}er®e}#eele ³esles. %eeveosJeebvee ieerlee efveªHeCeeletve DeeHe}er ner ³eesieµew}er ®eeCee#ecegceg#etb®³ee ceveele þmeJee³e®eer Deens, ³eele mebosn veener. Demees.Þeerke=À<Ceeb®ee meblees<e

³e%ee®es ns ªHe DeefOe³e%ee®³ee efveefceÊeeves Depe&gveeme Þeerke=À<CeebveermecepeeJetve efo}s Je les Depe&gvee}e veerì DeekeÀU}s. l³eecegUs Þeerke=À<CeÒemeVe Pee}s.l³ee Òemebiee®es JeCe&ve keÀjle %eeveosJe cnCeleele:

ns peeCeewefve cnefCele}W osJeW~ HeeLee& Heefjmeleg Deeneefme yejJeW~³ee ke=À<Ceeef®e³eeb meblees<eemeJeW~ S© megKee®ee peen}e~~8-54~~osKee yee}keÀeef®e³eeb OeCeeR OeeF&pes~ keÀeb efµe<³eeef®e³eeb peen}W nesF&pes~ns meÃgªef®e SkeÀ}W peeefCepeW~ keÀeb ÒemeJeefle³eeb~~55~~cnCeewefve meeeqÊJekeÀ YeeJee®eer ceeboer~ ke=À<CeeDeebieeR Depe&gveeDeeOeeR~ve meceelemes Heefj yeg×er~ meebJeªefve osJeW~~56~~ceie efHekeÀef}³eeb megKee®eeb Heefjce}g~

keÀeb efveJeeef}³eeb Dece=lee®eeb keÀ}Áes}g~lewmee keÀeWJe}e DeeefCe mej}g~ yees}g yeesef}}e~~57~~cnCeW HeefjmeCes³eebef®e³eeb je³ee~ DeeF&keWÀ yeeHeeb Oevebpe³ee~SsmeeR pe}eW mejef}³eeb cee³ee~ lesLe peeef}leW leQner pe}W~~58~~

%eeveKeb[veosJe cnCee}s, ’Depe&gvee! ceer meebefiele}s}s leg}e íeve mecepe}s.“

Þeerke=À<Ceebvee meblees<e Pee}s}e Heentve Depe&gvener Deevebefole Pee}e. }neveyee}keÀe}e mlev³e Heepetve DeeHeCe®e le=Hle JneJes, ns peµeer SkeÀ}er ceelee®epeeCeles; lemes efµe<³ee®³ee HetCe&lJeeves DeeHeCe ke=ÀleeLe& JneJes, ns SkeÀ}e meÃgª®epeeCees! Depe&gvee}e ³ee efveefceÊeeves DeämeeeqÊJekeÀ YeeJeeb®ee pees GceeUe

³eesieoe Þeer%eeveséejer 259 Gvces<e:17:Depe&gvee®es meHleÒeµve

Page 37: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Dee}e neslee, lees l³eeDeeOeer®e Þeerke=À<Ceebvee Dee}e. HeCe lees YeeJee®ee GceeUeDeeJeªve, efHekeÀ}suîee megKeªHeer HeÀ}e®ee peCet Heefjce}®e Jee µeerle}Dece=lee®eer peCet }eì®e Demes DeeHe}s megkeÀesce}, ce=og Je megmHeä yees}l³eebveer Depe&gvee}e SskeÀJe}s. les cnCee}s:

’ns ve=Hee! Depe&gvee! ³eeÒeceeCes pesJne cee³ee peUtve veenerµeerne sle s, lesJne efle}e peeUtve oiOe keÀjCeejs %eevener peUtveveenermes nesles.“

³eele®e Dece=leevegYeJeeleer} %eeveKeb[ve ³ee ÒekeÀjCee®es meej Deee}s

Deens. %es³eÒeeHleerveblej %eevee®es keÀe³e JesieUsHeCe jenCeej! DeeefCe pesLesDeÜwle Pee}s, lesLes %eeve, %es³e, %eele=lJe ner ef$eHegìer keÀµeer Demes}! leer

}esHe®e HeeJeCeej! GjCeej keÀe³e lej efveKeU Hejye´ïe ®e!’DeblekeÀe}s ®e ceecesJe“::::

³eeÒeceeCes YeieJebleebveer DeefOe³e%ee®es mJeªHe mHeä kesÀ}s Deens. Demee³e%e keÀªve DeefOe³e%eeme ÒekeÀìefJeCeeN³ee Leesj cenelc³eeb®eer DeblekeÀe}erkeÀesCeleer ieleer nessles Je efmLeleer keÀe³e Demeles, ³eemebyebOeer®ee Depe&gvee®ee peesÒeµve neslee, l³ee®esner pes GÊej YeieJeble osleele, les DeeHeCe Lees[s efJe<e³eeblejkeÀªve keÀe nesF&vee, Heg{er} efJe<e³eekeÀ[s JeUC³eeHetJeea Deelee®e Heentve þsJe}s}syejs! les cnCeleele:

DevlekeÀe}s ®e ceecesJe mcejvcegÊeÌJee keÀ}sJejced~³e: Òe³eeefle me ceÓeJeb ³eeefle veeml³e$e mebµe³e:~~8-5~~

’DeeefCe pees Heg©<e DeblekeÀe}er ceePes®e mcejCe keÀjle µejerj mees[tvepeelees, lees ceeP³ee®e mJeªHee}e ÒeeHle neslees, ³eele keÀener®e mebµe³e veener.“’leQ ceeref®e nesleer“

Þeer%eeveosJe ³ee GÊeje®³ee ÒemebieeefveefceÊe mHeäerkeÀjCeeLe& cnCetveceeieer}®e DeefOe³e%e ÒekeÀìJeCeeN³ee l³eeb®³ee Keeme veeLeHebLeer³eHebLejepe³eesiejnm³ee®es met$e Heg{s ®ee}efJeleebvee cnCeleele:

peQ Deeleebef®e meebefiele}W nesles~ Deieeb DeefOe³e%eg cnefCele}e pes³eebleQ~peQ DeeoeRef®e les³eeb ceeleW~ peeCeewefve DebleeR~~8-59~~leQ osn Pees} SsmeW ceevetefve~

þs}W DeeHeCeHeW DeeHeCeef®e nesTefve~..~~60~~’ns Depe&gvee! Deelee®e leg}e pees DeefOe³e%e meb#esefHe}e, l³ee}e

peeCeCeejs les Deelcemeb³eceer o#e Heg©<e Demeuîeeves, DeblekeÀeUerner l³eebveel³ee®eer efJemce=leer nesle veener. les peerJevcegÊeÀer YeesieCeejs ceneYeeie DeeHeuîeeleer}DeefOeYetle Je DeefOeowJe ³eeb®ee efpeJebleHeCeer®e DeefOe³e%eele efJe}³e keÀªve®egkeÀ}s}s Demeleele; ne osn ner Deelc³ee®eer KeesU Deens Demes mecepeCeejsles mJemJeªHeer meoe efveceive Demeleele. “

....~ pewmee ceþ ieievee Yejewefve~ ieieveeRef®e Demes~~8-60~~³eW Òeleerleeref®e³eeb ceepeIejeR~ les³eeb efve½e³ee®eer JeeWJejer~Dee}er cnCeewefve yeensjer~ veJnsef®e mes~~61~~SsmeW meyee¿e Sske̳e meb®e}W~ ceeref®e nesTefve DemeW jef®e}W~yeensjeR Yetleeb®eer Heeb®ener KeJe}W~ vesCeleebef®e He[}er~~62~~

’ceþ pemee Deeleyeensj ieieveeves®e J³eeHle Demelees, lemee Debleyee&¿eceer®e l³eeb®³eele Yeªve jeefn}s}e Deens, Demee l³eeb®ee efve½e³e Pee}s}eDemelees DeeefCe leµeer®e l³eeb®eer Òeleerleer Demeuîeeves l³eeb®es yee¿e ÒeHeb®e-efJe<e³e-mebmeej-peiele F.Jej®es Òesce meeHeÀ G[tve ies}s}s Demeles.efpeJebleHeCeer®e l³eeb®es Demes ceeP³eeµeer Debleyee&¿e Sske̳e Pee}s}s DemeuîeevesJe l³eeb®³ee Òeleerleerjmeeves’ns mecemlener ÞeerJeemegosJees“ Demee l³eeb®³eeyeg×er®ee þece efve½e³e Ie[Je}s}e Demeuîeeves, osn cnCepes Heb®eceneYetleªHeerKeJeuîeeb®eer KeesU - leer l³eebvee vekeÀUle®e He[les.“

GYe³ee GYesHeCe veener pes³eeb®eW~ vee He[ef}³eeb ienve keÀJeCe les³ee®eW~cnCeesefve Òeleerleeref®e³eeb HeesìeR®eW~ HeeCeer ve ne}s~~8-63~~leQ Sske̳ee®eer Deens Jeesefle}eR~ keÀeR efvel³elesef®e³eW Ëo³eeR Ieeefle}eR~pewmeeR mecejmemecegêeR Oele}eR~ ª}sef®evee~~64~~

’efpeJebleHeCeer®e l³eebvee ossne®eer µeg× Jee Yeeve vemeles, lej lees He[leebveel³ee®es og:Ke Jee µeeskeÀ Jee ceesn nesC³ee®es keÀe³e keÀejCe DemeCeej! cnCetvel³eeb®ee osnHeele neslesJesUermeg×e l³eeb®eer ceeP³eeJejer} DeemLee - Òeerleer -ceêtHelee - mecejmelee - keÀesCel³eener ÒekeÀejs efJe®eef}le nesle veener. leerl³eeb®eer cepeµeer Pee}s}er leêtHelee ner peCet Sske̳ejmee®eer Deesle}s}er SkeÀmebOeHegleUer®e Demeles cnCee vee! mJemJeªHee®³ee Ëo³eer leer HegleUer mJemJeªHe®eYeªve þsJeeJes, leµeer þsJe}s}er Demeles Je efle}e DeKeb[ mecejmeles®³eemecegêer mveeve Iee}le jeefnuîeeves leer keÀOeer®e ceef}ve nesle veener.“

HeQ DeLeeJeeR Ieì yeg[e}e~ lees DeebleyeensjeR GokeWÀ Yej}e~HeeþeR owJeiel³ee peNneR HegÀì}e~

leNneR GokeÀ keÀe³e HegÀìs~~8-65~~vee leNneR meHeX keÀJe®e meebef[}W~ keÀeb Gyeejsve Jem$e HesÀef[}W~leNneR meebie keÀeb keÀeF¥ cees[}W~ DeJewJeebceepeeR~~66~~

’pemee DeLeebie HeeC³eele Ieì yeg[Je}e. lees Deeleyeensj GokeÀevesYej}e Je ceie HeeC³eele®e lees HegÀì}e, lej HeeCeer HeeC³eele ve HegÀìlee-velegìlee pemes SkeÀmebOe®e jenles; efkebÀJee meHee&ves keÀele ìekeÀ}er, DeLeJeeSKeeÐeeves GkeÀe[îeecegUs Jem$e DebieeJeªve keÀe{tve ìekeÀ}s, lej l³eemeeHee®³ee µejerjele efkebÀJee l³ee ceveg<³ee®³ee DeJe³eJeele keÀener HeÀjkeÀ He[leesefkebÀJee l³eeb®eer cees[lees[ Pee}er Demes nesles keÀe³e! “

lewmee DeekeÀe© ne Deeneef®e Yebµes~ Jeeb®etefve Jemleg leQ meb®e}eref®e Demes~leQef®e yeg×er peeef}³eeb efJemekegÀmeW~ kewÀmesefve Deeleeb~~8-67~~

’lemee®e JejJej YeemeCeeje ne osne®ee DeeYeeme Yeive Pee}e cnCetvekeÀe³e peer DeelceJemlet osneDeele Je osneyeensj meieUerkeÀ[s SkeÀmebOe -SkeÀjme Yeªve jeefn}er Deens, leer DemleeJ³emle nesF&} keÀe³e! DeeefCemeJe&$e, meJe&otj HejceelcemJeªHe®e HeenCeeN³ee l³ee ceneYeeiee®³ee megcesªyeg×er®ee celmJeªHeer®e jenC³ee®ee efve½e³e Lees[elejer GvceUs} keÀe³e! “

cnCeewefve ³eeHejer ceeleW~ DeblekeÀe}eR peeCelemeeleQ~peQ ceeskeÀ}erleer osnebleQ~ leQ ceeref®e nesleer~~8-68~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 260 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 38: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’ns HeeLee&! cnCetve®e ³eeÒeceeCes pes ce}e efpeJebleHeCeer®e peeCeleele, lesosnHeele neslesmece³eer HeCe ceeP³eeJej Devev³eYeÊeÀer þsJetve, l³ee®emece³eeceeP³eele ÒeJesµeleele; les ceer®e nesTve Demeleele Je peeleele! HeCe nslejer keÀmes cnCeeJes! les cepentve JesieUs keÀOeer nesles, lej osnebleer les ce}eefceUleele,cnCetve cnCeeJes!“HebLejepeefveoxµe:::: mebef#eHle %eeveséejer

³eeÒeceeCes Depe&gveeves kesÀ}su³ee ³ee cenÊJee®³ee DeefOeYetle F.efJe<e³ekeÀÒeµveemebyebOeer %eeveosJeebvee keÀe³e cnCeeJe³ee®es Deens, les DeeHeCe Heeefn}s. neDeeþJ³ee DeO³ee³ee®ee Yeeie cnCepes %eeveséejer meb#esHeeves meebieC³ee®ee SkeÀÒekeÀej Jeeìlees. Þeer%eeveosJe ner He×leer kesÀJne kesÀJne DeJe}byeleebvee efomeleele.®eewkeÀme efpe%eemetbvee %eeveséejer Jee®eleebvee Deµeer DeeefCekeÀner mLeUsmeeHe[leer}. Þeer%eeveosJe ner He×leer kesÀJne kesÀJne DeJe}befyeleebvee efomeleele.

Þeer%eeveosJeebveer HebLejepeeme efkeÀleer cenÊJe efo}s}ss Deens, ³ee®eener³ee mLeUe®³ee oµe&veeves yeesOe neslees. kesÀJeU meneJ³ee DeO³ee³eele veeLeie=neRr®eecnCetve HebLejepe ef®ekeÀìJe}e Deens, Demes cnCeC³ee®es Oee<ìîe& keÀjCeeN³eeceneYeeieeveer HeCe ³eeJeªve %eeveosJeeb®³ee o=efäkeÀesvee®ee veerì efJe®eejkeÀjC³eeme GÐegÊeÀ JneJes ner meefo®íe!

cetUele Þeerke=À<Ceebveer peer ieerlee meebefiele}er Deens, leer’DeYeÊeÀe³e vekeÀoe®eve“ ³ee ceb$eCesves! Deece®eer yeg×er mJe³ecesJe lej l³ee ieerleeleÊJeeHeeµeerHeesnes®eCes Deµeke̳e®e! l³eeletve ceneve efoiiepe Òee%e Hebef[le, Dee®ee³e& F.veerl³eeJej kesÀ}s}er Yee<³es l³eeleer} mebmke=ÀleeJeieenveemen Deecne}e keÀUCeslej og<Òee³e®e!

Deµee HeefjefmLeleerle pesLes mebmke=Àleeleer} ieerlee Deecne}e Oe[ keÀUleveener, lesLes %eeveosJeebmeejK³ee DevegYetefleÒeeHle cenelc³eeves mJele: leUceUerves,ieerles®³ee’Heoe®eer keÀesjner ve meebef[lee“ ner YeeJeeLe&oerefHekeÀe j®e}erDeens, Demes Je®eveHetJe&keÀ DeeéeeefmeuîeeJejner, mJele:®³ee DeuHemJeuHe celeerves’%eeveosJe Deecneme ieerlesHeemetve otj keÀesþslejer IesTve peele Deensle“Deµeer nekeÀeìer efHeìCeeN³ee DeeHe}er pesJe{er keÀerJe keÀjeJeer, lesJe{er Lees[er®e!Hegve: HebLejepeoµe&ve

DeefOe³e%e Òemebieer %eeveosJe Hejle HebLejepeÒeCee}e r®ee mec³ekeÀ efveoxµe

p³ee DeesJ³eeletve keÀjleele, l³ee DeesJ³ee (8-47les53 Je 59les 68) DeeHeCeJej Heeefnuîee®e Deensle. l³eeb®³eeleer} Jeýeemeve, DeeOeejcegêe, yebOe$e³e,meb³eceeiveer, ³egÊeÀerIees<e, ceve-ÒeeCe-meb³ece, %eeveeve}, ³e%ekegbÀ[, %eeve,%es³e, F.meb%eeb®ee Keeme veeLeHebLeer³e DeLe& DeeHeCe veblej pesJne HebLejepee®esmJeªHe Heent, l³eeJesUer mecepettve ³esF&}®e. lemes®e mecejmelee, Òeleerleer,Fbefê³eêJ³eeb®es nJeve, F.efJeOeevesmeg×e l³ee He#ee®³ee efJe®eejemeboYee&leHeg{sceeies }#eele Ieslee ³esleer}.

³esLes SJe{s®e cnì}s lej ®ee}s} keÀer, meneJ³ee DeO³ee³eeJ³eefleefjÊeÀ,®eewL³ee DeO³ee³eeleer} µ}eskeÀ ¬eÀ.30 (DeHejs efve³eleeneje:...) Je DeesJeer

¬eÀ 47 (SkeÀ Jeýe³eesie¬eÀceW~ ....meJee&nejmeb³eceW~...) ³eeb®³eeµeer ,lemes®e yeejeJ³ee DeO³ee³eeleer} µ}eskeÀ ¬eÀ.3 (mebefve³ec³eWefê³eûeeceb meJe&$emeceyeg׳e:~....) Je DeesJeer ¬eÀ. 46les 59 (HeQ Jewjei³eceneHeeJekeWÀ~peeUtefve efJe<e³eeb®eer keÀìkeWbÀ~...), lemes®e DeþjeJ³ee DeO³ee³eeleer} µ}eskeÀ¬eÀ. 45 (mJes mJes keÀce&C³eefYejle: mebefmeef×b }Yeles vej:~....) HeemetveHeg{er} µ}eskeÀele Je DeesJeer ¬eÀ. 885 Heemetve Heg{s Je efJeµes<ele: 1036Heemetve(DeHeevejbOeeceePeejeR Oevebpe³ee~....) ³eele ¬eÀce³eesiemeesHeeveoµe&vee®³eeefveefceÊeeves, F.efþkeÀeCeer %eeveséej Hegve:Hegve: HebLejepe Þes³eeme DeeUefJeleebveepes efomeleele, les vekeÌkeÀer®e efvejLe&keÀ veener. les vekeÌkeÀer®e meeLe& Deens Jel³eeletve KeN³ee meg%eebme melJej ³eesi³e lees yeesOe JneJee Je l³eeb®³ee ³ee ûebLeekeÀ[sHeenC³ee®eer Jee®ekeÀebvee ³eesi³e leer ¢äer efceUeJeer, ³eemeeþer®e l³eeb®eer nerOe[He[ Deens!! les pes keÀener efþkeÀefþkeÀeCeer HebLejepe ³eesieceeiee&yeÎ}meebieleele, les meJe& peeleepeelee meebieeJes, lemes meebieleensle; l³ee}e keÀenerefJeµes<e cenÊJe veener, Demes pes keÀener ceev³eJejebveer mees³eermkeÀjHeCes þjJetveIesle}s Deens, leµee He×leer®es, p³ee}e Jurisprudence ceO³es obiterditta cnCeleele, leµee ÒekeÀej®es efveef½ele®e veener.

veener cnì}s lejer efveoeve Hee®e-meneµes DeesJ³ee l³eebveer Deµee efJeefJeOeÒekeÀejs HebLejepeÒeef¬eÀ³esme DeeefCe JeCe&veeme efo}suîee efomeleele. l³ee DeesJ³eeDeµee Þeer%eeveséejer®³ee meeOeejCeHeCes15Jee Yeeie nesleele. ns vekeÌkeÀer®eue#eCeer³e Deens. ³eeJeªve l³eebvee ieerles®³ee meboYee&le HebLejepe efkeÀleercenÊJee®ee Jeeìlees les mecepetve ³esles.

ceerceebmekeÀeb®³ee ûebLee®es leelHe³e& keÀe{C³ee®³ee Je cegK³e efJe<e³eþjJeC³ee®³ee p³ee keÀener keÀmeesìîee Deensle, l³eeb®eener efJe®eej ³eeyeeyelekeÀjlee ³esF&}. HeCe les peeT Ðee. l³ee meJee&®ee ÒemebieesHeeÊe efJe®eej keÀjlee³esF&}. letle& HebLejepe efveoxµeeyeeyele FlekesÀ®e Hegjs!

%eeveosJe cnCepes keÀenerlejer J³eLe& ye[ye[ keÀjCeeN³ee DeeOegefvekeÀmJeveeceOev³e efJe®eejJebleebÒeceeCes Deensle keÀe, lej les Giee®e®e DeÒemlegleDemes keÀeneryeener vekeÀes les Giee®e®e meebiele yemeleer}! pej l³ee ìerkeÀekeÀejeb®eeDemee mecepe Pee}e Demes}, lej l³eeb®³eemeeþer %eeveséej veenerle, Demes®emeKeso cnCeeJes }eies}! Demees. letle& DeeHeCe ne efJe<e³e ³esLes®e mees[tveosT ³ee.

Deelee®e DeeHeCe DeefOe³e%ee®es mJeªHe Heeefn}s. ³ee®e meboYee&le Heg{er}Gvces<e ¬eÀ. 18-ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe ne Deelee Òemlegle kesÀ}epeele Deens. l³eeJeªve ieerlee ³e%e cnCetve keÀµeeme cnCeles, les mHeänesF&}. lej JeUt ³ee eflekeÀ[s!

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 261 Gvces<e:17:Depe&gvee®es meHleÒeµve

Page 39: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e::18::::ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe::

³e%ee®ee efJe®eej:³e%e Je DeefOe³e%e-262ye´ïe³e%e Je keÀce&³e%emebkeÀuHevee:®eewL³ee DeO³ee³eeleer} ³e%e-263meb³ece Je meb³eceeiveerieesj#e Je Hele¡e}ermeb³ecemeb³eceeiveer-264%eeveeiveer³e%eer³e Hegjes[eµe-265mekeÀ} ³e%eeb®eer meebielee³e%ee®ee iet{ DeLe&:³e%ee®es DeLe&³eesieleejeJe}er:kesÀJe}kegbÀYekeÀnþ³eesie -266³eesieleejeJe}er, ieerlee Je Heelebpe}³eesiemet$eskesÀJe}kegbÀYekeÀefJeÐeeDeveenleveeo Je HebLejepemenpeecevemkeÀeÞeerµewuîeveeieepe&gve³e%eHeÀ} -267³e%eÒekeÀej:efJeefJeOe ³e%e%eeve³e%e³e%eeb®es iet{ ÒekeÀejJeýe³eesie Je HebLejepe -268keÀce&-³e%e-ye´ïe Je %eeve%eeve³e%e:%eeve³e%ee®eer cenleer -269%eeveÒeeHleer®ee meesHee GHee³e cnCepes ieg©ke=ÀHee%eevee®es meeceL³e&-270%eeveemeejKes HeefJe$e keÀener®e veener%eeveeves µeebleer®eer ÒeeHleer -271DeJeieleer®es keÀejCe Je l³eeJejer} GHee³e:Hejceelc³eeJej efveÿe vemeCeeN³eeb®eerieleer

mebµe³eeJej %eeveµem$ee®ee GHee³e -272³e%emebmLes®ee Hejece<e&meceejesHe

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

Gvces<e 18:ieerlee:3:14,154:23-426:27%eeveséejer:4:115-152,156-2106:154,223,226,227,274-279,283,287-291,320-328Hee.³ees.met.:1:11,512:29,323:4-6³ees.lee.:4,8,10

³eesieoe Þeer%eeveséejer le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 40: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e18::::ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe::

³e%ee®ee efJe®eej:::: ³e%e Je DeefOe³e%e

DeeHeCe melejeJ³ee Gvces<eele vegkeÀlee®e DeeþJ³ee DeO³ee³eeleer} p³eeDeefOe³e%e mebyebefOele ³e%eefveoxµeveHej keÀener DeesJ³eeb®ee efJe®eej kesÀ}e, l³eeb®eemebyebOe lemee ®eewL³ee DeO³ee³eeleer} ³e%e ³ee mebkeÀuHevesµeer KetHe®e peJeU®eeDeens.³e%e ³ee mebkeÀuHeves®ee Lees[eHeÀej Hejece<e& DeeHeCe HetJeea®eef®eodYecejefJe}eme (Gvces<e:1-2::efJe<e³eÒeJesµe-2He=.¬eÀ.30,31) ³ee YeeieeletveIesle}s}e Jee®ekeÀebme mcejle Demes}®e.

Deelee®e p³ee DeesJ³ee DeeHeCe DeefOe³e%eeefveefceÊe Heeefnu³ee, l³eeletveÞeerke=À<Ceebvee DeefYecele Deme}s}e Þesÿlece Demee pees %eeve³e%e l³ee®esoµe&ve ³ee DeesJ³ee HegjsHetj HeCe mee#esHeeves keÀjleele. Debeflecele: efJe®eej kesÀuîeemeDemes peeCeJeles keÀer %eeveosJeebmeceesjYeeweflekeÀ ³e%e vemetve kesÀJeUDeefOe³e%eeme®e ÒekeÀì keÀjefJeCeeje ³e%e®e meJe& %eeveséejerYej Deens.

³ee efJe®eejeletve pej DeeHeCe ®eewL³ee DeO³ee³eeleer} ³e%e ³eemebkeÀuHeves®ee %eeveosJeefveefo&ä ceeieesJee Iesle}e, lej l³ee®es Kejs jnm³eÒekeÀì nesC³eeme meene³³e nesles. lemes®e YeieJebleeb®³ee Heg{er} GÊeÀer®eeneriet{eLe& keÀUC³eeme ceole nesles:

ieleme²m³e cegÊeÀm³e %eeveeJeefmLele®esleme:~³e%ee³ee®ejle: keÀce& meceûeb ÒeefJe}er³eles~~4-23~~

’keÀcee&®ee mebie p³eeves mees[}s}e Deens; pees cegÊeÀ Pee}e Deens;%eevee®³ee efþkeÀeCeer p³ee®es ef®eÊe DeemeÊeÀ Pee}s Deens; pees ³e%eeÒeerl³eLe&®ekeÀcee&®ejCe keÀjlees; l³ee®³eeþe³eer meJe& keÀce& }³e HeeJeles.“

³ee µ}eskeÀeleer}keÀce& mebkeÀuHevee pej DeeþJ³ee DeO³ee³eeleer}YeieJebleeb®³ee J³eK³esvegmeej Iesle}er (µ}eskeÀ ¬eÀ.8-3), lej GHejesÊeÀµ}eskeÀe®ee Keje DeLe& GceieC³eeme ceole nesles. Jejer} µ}eskeÀeJej%eeveosJeebveer j®e}suîee DeesJ³eebmen ns GÊecejerl³ee keÀUtve ³esles:

lees osnmebieW leNneR Demes~ Heefj ®ewlev³eemeeefjKee efomes~Heenleeb Hejyeïee®esefve keÀmeW~ ®eesKee}g Ye}e~~4-115~~Ssmeener Heefj keÀewlegkeWÀ~ peNneR keÀceX keÀjer ³e%eeefokeWÀ~leNner efle³eW }³eW peeleer DeµesKeW~ les³eeb®eeef®e þeF¥~~116~~DekeÀe}eR®eer DeYeW pewµeeR~ GceeaJeerCe DeekeÀeµeeR~nejHeleer DeeHewµeeR~ Gowpe}er meebleeR~~117~~lewµeeR efJeefOeefJeOeeve efJeefnleW~ peNneR Dee®ejW lees mecemleW~leNneR efle³eW Sske̳eYeeJeW Sske̳eeleQ~ HeeJeleeref®e ieeb~~118~~

’lees osnOeejer lej efomelees, HeCe ®ewlev³eemeejKee Demelees. l³eevesmenpe cnCetve pejer ÞeewleeefokeÀ ³e%ekeÀcex kesÀ}er, lejer l³eeb®es HeÀ} cnCetvemJeiee&oer ve efceUlee leer meJe& l³ee®³eeþe³eer meceûe }³e HeeJeleele. DekeÀeUerHeele}s}s cesIe pemes Je=äer ve keÀjlee®e Dee}s lemes veenermes nesleele JeDeekeÀeµe Hegve: pemes®³ee lemes®e efomeles, l³eeÒeceeCes l³eeves pejer JesoefJeefnleSketÀCe SkeÀ efJeOeeves ³eLeemeebie mebHeVe kesÀ}er, lejer l³ee}e keÀesCeleernerYeJemJeiee&oer yebOeves ÒeeHle ve neslee mecemle keÀce& l³ee®³eeþe³eer }³e HeeJeles -peµeer meJe& me=äer Hejceelceþe³eer }erve nesles efkebÀJee }³eeme peeles, Deµeer®el³ee®eer DeelceefmLeleer Demeles.“ye´ïe³e%e Je keÀce&

³ee keÀce& Je ³e%e mebkeÀuHeveebÜejs ye´ïe³e%ee®esner mJeªHe mHeänesC³eeme ceole nesles. Þeerke=À<Ceebveer cnì}s Deens keÀer:

ye´ïeeHe&Ceb ye´ïe nefJeye´&ïeeiveew ye´ïeCee ngleced~ye´ïewJe lesve iebleJ³eb ye´ïekeÀce&meceeefOevee~~4-24~~

’keÀce&®e yeïe Deens, Deµeer meceyeg×er Deme}s}e lees Heg©<e ³e%eemeeþerpes DeHe&Ce keÀjlees, les ye´ïe®e! p³ee®eer Deengleer oslees, lesner ye´ïe®e! p³eeDeiveerle Deengleer oslees, lees Deiveerner ye´ïe®e DeeefCe mJele: Deengleer osCeeje³epeceevener yeïe®e Je p³eeÒeefle lees peeCeej Deens, lesner yeïe®e: Deµeer l³eeye´ïeªHe ³e%ekeÀcee&&le meceeefOemLe Pee}suîee Heg©<ee®eer efmLeleer Demeles.“

³eeJej %eeveosJeeb®es Je®eve Heene:peW ns nJeve ceer neslee~ keÀeb F³eW ³e%eeR ne YeesÊeÀe~Ssefme³eeb yeg×ermeeR veener Yebielee~ cnCeTefve³eeb~~4-119~~peQ Fä ³e%e ³epeeJeW~ leQ nefJece¥$eeoer DeeIeJeW~lees osKelemes DeefJeveeµeYeeJeW~ meceyeg×er~~120~~

’Deµeer ye´ïece³e DeelceefmLeleer DemeCeeN³eeb®³eeþe³eer ’ns ³e%eªHekeÀce&“ Je ’les keÀjCeeje ceer keÀesCeer“ efkebÀJee ’³e%eeceO³es DecegkeÀ SkeÀYeesÊeÀer osJelee“ Deensle Demee YesoYeeJe vemelees. Fä³e%eeoer pes lees keÀjlees,les meJe& DeeefCe nefJe, ceb$e, êJ³eeoerbmen meieUer®e leer ye´ïe Deensle, DeµeeYeeJevesves lees Heenlees.“

cnCeTefve ye´ïe leQef®e keÀce&~ SsmeW yeesOeeb Dee}W pes³eeb mece~les³eeb keÀle&J³e leQ vew<keÀc³e&~OevegOe&je~~4-121~~Deeleeb DeefJeJeskeÀ kegÀceejlJee cegkeÀ}W~

pes³eeb efJejÊeÀer®eW HeeefCeûenCe peen}W~ceie GHeemeve efpeneR DeeefCe}W~ ³eesieeiveer®eW~~122~~

’Deµee jerleerves HetCe&le³ee Deelc³eele yeg×er jce}suîee l³ee ceneYeeieemeye´ïe®e keÀce& Deens Je keÀce& HeCe ye´ïe®e Deens, Demee YeeJe ÒeeHle neslees JecnCetve l³eeves keÀle&J³e cnCetve keÀener pejer kesÀ}s, lejer les vew<keÀc³e& nesles.Deµeer vew<keÀc³e&efme×er l³ee efJeJeskeÀªHe lee©C³e }eYe}suîee Je efJejeqÊeÀÒeceosµeerefJeJeen kesÀ}suîee DeeefCe ³eesieªHe Deiveer®eer GHeemevee keÀjCeeN³ee Heg©<eemeÒeeHle nesles.“

³eeleer} vew<keÀc³e&efme×er ®ee Yeeiener DeeþJ³ee DeO³ee³eeleer} DeesJeer¬eÀ.47 (lees ne mekeÀU peerJeeb®ee efJemeebJee~ ne vew<keÀc³e&megKee®eebþsJee~...) ceOeer} vew<keÀc³e&efme×er®³ee G}ÁsKeeµeer HetCe&le³ee mebyebefOele Demee®e

³eesieoe Þeer%eeveséejer 262 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 41: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Deens, nsner efpe%eemetb®³ee }eie}er®e }#eele Dee}s Demes}®e! ne ³e%ee®eeoeKe}e FlekeÀe cenÊJee®ee Deens keÀer lees Heg{er} µ}eskeÀeletve Je DeesJ³eeletvecetUeHeemetve®e meceûe HeenCes Gef®ele þjles. l³eeefµeJee³e DeefOe³e%ee®³ee%eeveosJeeb®³ee mebkeÀuHevesme Hegjsmes cenÊJe efo}s Demes cnCelee ³esle veener.³e%emebkeÀuHevee:::: ®eewL³ee DeO³ee³eeleer} ³e%e

owJecesJeeHejs ³e%eb ³eesefieve: He³e&gHeemeles~ye´ïeeiveeJeHejs ³e%eb ³e%esvewJeesHepeg»efle~~4-25~~

’³eesieer }eskeÀ owJe³e%ee®eer GHeemevee keÀjleele, lej efkeÀl³eskeÀ yeïeªHeerDeiveerþe³eer ³e%eeves®e ³e%ee®eer GHeemevee keÀjleele.“

³eeJej %eeveosJe cnCeleele:peQ ³epeveµeer} Denefve&µeeR~ efpeneR DeefJeÐee nefJe}eref®e ceveWµeeR~ieg©Jeeke̳engleeµeeR~ nJeve kesÀ}W~~4-123~~efleneR ³eesieeeqivekeÀ ³eefpepeW~ lees owJe³e%e cnefCepes~pesCeW DeelcemegKe keÀeefcepes~ Heb[gkegÀceje~~124~~owJeemleJe osne®eW Hee}Ce~ Ssmee efve½e³ees HeefjHetCe&~pees ef®ebeflevee osnYejCe~ lees cene³eesieer peeCe owJe³eesieW~~125~~

’pes ³eesieer Denefve&µe ³e%e keÀjC³eele iegble}s}s Demeleele; p³eebveerceveemen DeefJeÐes®eer Deengleer ieg©Jeeke̳eªHeer DeiveerceO³es osTve nJeve keÀs}sDeens, les ³eesieeiveer®es ³epeve keÀjCeejs pees ³e%e keÀjleele, l³ee}e owJe³e%ecnCeleele. ³eele kesÀJeU DeelcemegKe®e Jeebefíle Demeles. p³eeves osn ÒeejyOeeJejmees[tve efo}e Deens, Demee lees ³eeef%ekeÀ ³ee owJe³e%ee³eesies cene³eesieer Pee}s}eDeens, ns efveef½ele®e mecepe.“

Deeleeb DeJeOeejeR meebiesve DeeefCekeÀ~ peQ yeïeeeqive meeeqivekeÀ~les³eebleQ ³e%eWef®e ³e%eg osKe GHeeefmepes~~4-126~~

’pes Flej efkeÀl³eskeÀ ye´ïeªHe Deiveer®es Deeqivenes$eer Deensle, les³e%eeves®e ³e%ee®eer GHeemevee keÀjleele. leer Deµeer“:

Þees$eeoerveereqvê³eeC³ev³es meb³eceeeqive<eg peg»efle~µeyoeoerefvJe<e³eevev³e Fbefê³eeeqive<eg peg»efle~~4-26~~

’Demes pes ³eesieer Demeleele, les meb³eceªHe Deiveer®³ee efþkeÀeCeer µeyoDeeoerkeÀªve efJe<e³eeb®eer Deengleer osleele.“

GHejes}ÁsefKele DeeþJ³ee DeO³ee³eeleer} ³e%eemebyebefOele DeesJ³eeletve ns®eÒekeÀej Hegve: JeefCe&}s Deensle. lemes®e:

meJee&Ceereqvê³ekeÀcee&efCe ÒeeCekeÀcee&efCe ®eeHejs~Deelcemeb³ece³eesieeiveew peg»efle %eeveoerefHeles~~4-27~~

’³eesieer Fbefê³eeb®eer meJe& keÀcex DeeefCe ÒeeCeeb®eer meJe& keÀcex ³eeb®eer %eeveªHeDeiveerves ÒeoerHle Pee}suîee Deelcemeb³eceªHeer ³eesieeiveerle Deengleer osleele.“

ns pes ³e%ee®es JesieJesieUs ÒekeÀej ³eesefiepeve DeJe}befyeleele, les lemesHeeefn}s lej efYeVe HeCe Jemlegle: SkeÀe®e ceeiee&ves peeCeejs Deensle. ³eeyeÎ}DeeHe}er efoµeeYet} nesC³ee®eer µeke̳elee ie=efnle Oeªve®e DeeþJ³eeDeO³ee³eeleer} DeefOe³e%eemebyebOeer ³e%e cnCepes vekeÌkeÀer keÀe³e les mHe<ìkeÀjCeeN³ee DeesJ³ee %eeveosJeebveer j®euîee DemeeJ³eele Demes Jeeìles.

meb³ece Je meb³eceeeqivelemes®e ³ee ³e%eÒekeÀejeble JeejbJeej meb³ece Je meb³eceeeqive ³eeb®es pes

efveoxµe ³esleele, l³eeb®eener efJe®eej keÀjCes ¬eÀceÒeeHle þjles. ³eeHetJeea®e DeeHeCeÞeerieesj#eveeLeke=Àle efme×efme×ebleHe×efle vegmeej ³eesiee®³ee Deäebieeb®es}#eCe DeJe}esefkeÀ}s nesles. %eevesµeebveener ne ûebLe ieg©mLeeveer Demeuîee®esDeceev³e keÀjC³ee®es keÀener keÀejCe efomele veener. keÀejCe mJele: %eeveosJens ieesj#eHejbHejsleer} ieefnveerveeLeeb®³ee efveJe=efÊeveeLe ³ee efµe<³eeb®es efµe<³e!ner ieg©HejbHeje l³eebveer %eeveséejer®³ee DeþjeJ³ee DeO³ee³eele ÒekeÀì kesÀ}s}erDeeHeCeebme efJeefole Deens®e. efme×efme×ebleHe×efle ceO³es ieesj#e cnCeleele: ³eceefve³eceemeveÒeeCee³eeceÒel³eenejOeejCeeO³eevemeceeOe³eesçäe²eefve~~2-32~~efme.efme.He.~~

Hele¡e}ermeg×e ³eesiee®eer Deäebies Òeoefµe&le keÀjle lemes®e cnCeleele: ³eceefve³eceemeveÒeeCee³eeceÒel³eenejOeejCeeO³eevemeceeOe³eesçäe²eefve~~2-29~~Hee.³ees.met.~~

³eeÒeceeCes ³eesiee®eer Deäebies keÀesCeleer ³eeyeeyele Heele¡e} Jeieesj#eÒeCeeuîeele keÀesCeleener µeyoYeso veener, FlekeÀer ³ee oesve met$eeb®eerSkeÀJeeke̳elee Deens: l³eele Deens lees DeLe&Yeso Je leesmeg×e DeeHeCe HetJeea®eefvejeref#e}e Deens. l³eeJesUer DeeHeuîee nsner }#eele Dee}s keÀer ieesj#eÒeefCeleDeäebie³eesie ne ³ee Deäebieeb®eer peer J³eeK³ee keÀjlees, leer J³eglHeVe Jeeefme×ebvee }eiet Deme}s}er Deens. Hejbleg ³eesiee®³ee ÒeeLeefcekeÀ YetefcekesÀJej ³eeJ³eeK³ee DeeHeCeebme Hele¡e}ercegefveÒeCeerle®e OejeJ³ee }eieleele.

ieesj#ecelee®es DeeÐeµebkeÀje®ee³ee¥®³ee leµee®e ÒekeÀej®³ee celeebµeerDeme}s}s meec³e DeeHeCe DeHejes#eevegYetefle ³ee l³eeb®³ee mHegÀìÒekeÀjCeeefveefceÊe Heeefn}s®e nesles.meb³ece

Deelee Òeµve cegK³ele³ee meb³ecee®eer J³eeK³ee HeenC³eeHegjlee ce³ee&efoleDeens. leer J³eeK³ee HegjefJeC³eeme Heele¡e}³eesiemet$es GHe³egÊeÀ þjleele:

$e³eceskeÀ$e meb³ece:~~3-4~~Hee.³ees.met.~~’OeejCee, O³eeve Je meceeefOe ³ee leerve ieesäer Jee DeJemLee SkeÀ$e

ÒeJe=Êe nesCes cnCepes meb³ece Deens.“ Fbefê³eeb®ee meb³ece keÀjCes - l³eeb®³eeJejleeyee þsJeCes F.DeLeea lees µeyo ³esLes JeeHej}e veener. Heg{s meb³eceeves nesCeejerGHe}yOeer meebieleebvee Hele¡e}er cnCeleele:

leppe³eelÒe%ee}eskeÀ:~~3-5~~Je

lem³eYetefce<eg efJeefve³eesie:~~3-6~~Hee.³ees.met.~~l³ee meb³ecee®ee pe³e cnCepes OeejCee, O³eeve Je meceeefOe ³eeb®³ee

SkeÀef$ele DeJemLes}e mLew³e& Dee}s keÀer Òe%ee ÒekeÀì nesles. Òe%ee cnCepesJemlegcee$ee®es ³eLeeLe& %eeve keÀªve osCeejer µeÊeÀer. l³ee Òe%es®ee GHe³eesie³eesi³e efþkeÀeCeer keÀjeJee. cnCepes meceeOeerHes#eener met#celej Deµee Heg{er}YetefcekeÀe ÒeeHle keÀjC³eemeeþer Òe%es®ee GHe³eesie keÀjeJee. cnCepes DebefleceiebleJ³e pes kewÀJeuîe, les ÒeeHle nesles; Deelcee kesÀJeU ef®evcee$e DeJemLeslejenlees. Lees[ke̳eele meb³eceeves®e Heg{er} Þes³eesHe}yOeer nesles; efveJJeU meceeefOemeeO³e Peeuîeeves veJns; Deµeer ³eesiemet$eeb®eer YetefcekeÀe Deens.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 263 Gvces<e:18:ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe

Page 42: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

DeeHeCener meb³ece Je meb³eceeeqive ns µeyo ³ee®e DeLee&ves ³ee efþkeÀeCeerIesT ³ee. meb³eceeeqive, ³eesieeeqive, ye´ïeeeqive, %eeveeeqive ³ee meJe&meb%ee meceeveeLe&keÀ®e Deensle. HeÀÊeÀ ÒemebieHejlJes l³eeb®³eele Lees[eHeÀejmeboYe&Yeso ÒekeÀìlees, SJe{s }#eele þsJe}s cnCepes Pee}s. ³ee Heeée&YetceerJej%eeveosJeeb®es ³e%eoµe&ve Heg{s Heent ³ee:meb³eceeeqive

SkeÀ meb³eceeeqivenes$eer~ leQ ³egeqÊeÀ$e³ee®eeb ceb$eeR~³epeve keÀefjleer HeefJe$eeR~ Fbefê³eêJ³eeR~~4-127~~

’cet}-Jeesef{³eeCee Je pee}bOejeoe r ef$eyebOeeb®eer ceb$emJeªHe ³eb$eCeeJeeHeªve ³eceefve³eceemeveÒeeCee³eeceÒel³eenejeoeRveer HeefJe$e kesÀ}suîeeFbefê³eêJ³eeb®es keÀesCeer ³eesieer OeejCee-O³eeve-meceeefOe-SkeÀªHeles®³eemeb³eceeiveerle nJeve keÀjleele. ne®e l³eeb®ee ³e%e nes³e!“

SkeÀ Jewjei³ejefJe efJeJe}W~ lebJe meb³eleer efJenej kesÀ}s~lesLe DeHeeJe=le peen}W~ Fbefê³eeve}~~4-128~~efleneR efJejÊeÀeref®e pJee}e Iesle}er~ lebJe efJekeÀejeb®eer FbOeveW Heef}He}eR~lesLe DeeµeeOetceW meebef[}er~ Heeb®ener kegbÀ[W~~129~~ceie Jeeke̳eefJeOeeref®e³eeb efvejJe[er~ efJe<e³e Deengefle Gob[eR~nJeve kesÀ}W kegbÀ[eR~ Fbefê³eeiveer®eeb~~130~~SkeÀeR ³e³eeHejer HeeLee&~ oes<eg #eeef}}W meJe&Lee~....~~131~~

’Jewjei³ejJeer®ee Go³e neslee®e meb³ele DeenejeefJeneje®eer ³egÊeÀerJeeHeªve, Fbefê³es µeg× keÀªve, l³eeb®³eele Jewjei³ee®eer pJeeUe HesìJetve,l³eele efJe<e³eefJekeÀejeb®eer FbOeves meeªve, l³ee Heb®eWefê³eªHeer DeeqivekegbÀ[eleer}DeeµeeªHeer Oetj Iee}Jetve ìekeÀuîeeJej, JesoesÊeÀ efJeefOeJeeke̳eeb®³ee Dee®eejevesl³eele GÎb[ efJe<e³eeb®³ee Deengleer osTve, nJeve keÀªve, keÀener ³eesieer³e%e meHbeeoleele. Depe&gvee! les ³eesieer DeeHeuîeeþe³eeR®³ee mebmeejce}oes<eeb®es#ee}ve keÀjleele.“%eeveeiveer

³eeveblej l³eeb®³ee DeeJe[l³ee ieg©Heefoä kegbÀ[ef}v³eefOeefÿle³eesieceeiee&®es ³e%eªHes JeCe&ve keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:

.....~ DeeefCekeÀeR Ëo³eejCeeR cebLee~ efJeJeskegÀ kesÀ}e~~4-131~~lees GHeµeceW efvenefì}e~ Oew³eX Jejer oeefì}e~ieg©Jeeke̳eW keÀeef{}e~ ye}keÀìHeCeW~~132~~SsmeW mecejmeW cebLeve kesÀ}W~ lesLe Pe[keÀjeR keÀepee Dee}W~leQ GppeerJeve peen}W~ %eeveeiveer®eW~~133~~Heefn}e $eÝef×efmeef×®ee mebYe´ceg~ lees efveJeÊeexefve ies}e Oetceg~ceie Òeieì}e met#ceg~ efJemHegÀef}bieg~~134~~

’Deelee ogmejs ³eesieer keÀe³e keÀjleele, les SskeÀ. les DeeHeuîee Ëo³ee®eerDejCeer keÀªve efJeJeskeÀe®ee cebLee keÀjleele. lees cebLee µeebleerves yeUkeÀìOejleele Je Jeªve Oew³ee&ves oeyeleele. DeeefCe ieg©HeosµeªHeer oesjerves cebLevekeÀjleele. ³eeÒeceeCes mecejmelesves cebLeve kesÀ}s keÀer melJej %eeveeiveer ÒekeÀìneslees. l³eeveblej ÒeLece $eÝef×efme×er ÒekeÀìleele. l³eeb®ee mebYe´ceeleHee[Ceeje Oetj efveJeì}e keÀer ceie met#ce Deµeer %eeveeiveer®eer efþCeieerÒekeÀì nesles.“

³eceefve³ece-Deemeve-ÒeeCee³eece-Òel³eenejeoer meeOevee ³eebvee ³esLesËo³ee®eer DejCeer Je efJeJeskeÀe®ee cebLee ³eeb®³eeµeer mebyebefOele Oeªve,ieg©Heosµe ne ceb$e mecepetve, %eeveeeqive cnCepes kegbÀ[ef}veer peieobyes®espeeiejCe ³esLes DeefYeÒesle Deens.

’lewµeer leQ kegbÀ[ef}veer~ ceesìkeÀer DeewìJe}Ceer~ DeOeescegKe mefHe&Ceer~efveow}er Demes~~6-223~~“;’lesLe ve#e$e G}b[}W~ keÀeR met³ee&®eWDeemeve ceesef[}W~ lespee®eW yeerpe efJeª{}W~ DebkegÀjWµeer ~~226~~“;’lewµeeRJesef{³eebleQ meesef[leer~ keÀJeeflekeWÀ Deebie ceesef[leer~ kebÀoeJejer µeeqÊeÀ~ Gþ}erefomeW~~227~~“ Demes efpe®es JeCe&ve %eeveosJeebveer meneJ³ee DeO³ee³eelekesÀ}s Deens, leer kegbÀ[ef}veer megHleeJemLesletve peeûeleeJemLesle HeefjCele nesles.

les³eeb cevee®eW ceeskeÀ}W~ leQef®e HesìJeCe Ieele}W~peQ ³eceoceeR n}gJeeefj}W~ DeeFleW nesles~~4-135~~lesCeW meeogkeÀHeCeW pJee}e mece=×e~ ceie Jeemeveeblejeef®e³eeb meefceOee~mvesnWefme veeveeefJeOee~ peeef}ef}³eeb~~136~~

’l³ee %eeveeiveer}e ceie ³eceoceeoeRveer keÀesj[s kesÀ}s}s cevee®es DeeefCeÒeeCe Je Fbefê³eeb®es HesìJeCe Ieele}s. l³eecegUs l³ee®eer pJeeUe mece=× Pee}er.l³ee pJeeUsle Jeemeveeb®³ee meefceOee ceceleeªHeer legHeemen peeUuîee; cnCepesÒeeCeeHeeveeb®eer ieleer ©× keÀªve kegbÀ[ef}veer}e TOJe&ceeieea kesÀuîeeJej meg<egcveslemeeþJe}suîee pevcepevceeblejer®³ee Jeemeveeb®eer l³eele Deengleer osTve l³eeb®eeveeµe kesÀ}e.“

lesLe meesçnbceb$eW oeref#eleeR~ Fbefê³ekeÀcee¥ef®e³eeb Deengleer~efle³eW %eeveeve}eR ÒeoerHleeR~ efoOeef}³eeb~~4-137~~HeeþeR ÒeeCeef¬eÀ³es®esefve m$egJesefveµeeR~ HetCee&ngleeR He[}eR ngleeµeeR~lesLe DeJeYe=Le mecejmeeR~ meenpeW peen}W~~138~~

’lees %eeveeiveer DeeCeKeerve®e ÒeoerHle Pee}e. l³eele meesçnbYeeJevesvesjentve - meesçnb ³ee ceb$ee®ee G®®eej keÀjle, Fbefê³es Je keÀce& ³eeb®³eeDeengleer efouîee DeeefCe l³eeHeeþesHeeþ ÒeeCeef¬eÀ³ee ner®e peCet m$egJee -efle®³eeves nJeve keÀªve ceveÒeeCeWefê³eef¬eÀ³eeb®eer HetCee&ngleer efo}er. l³eecegUsDeeHeesDeeHe®e mecejmeles®es DeJeYe=Le mveeve ³eepekeÀe}e Ie[}s.“

ner®e ef¬eÀ³ee ’efHeb[W efHeb[e®ee ûeemeg~ lees ne veeLemebkesÀleeR®ee obµeg~Heefj oeTefve ies}e GÎsµeg~ ceneefJe<Ceg~~6-291~~“ ³ee DeesJeerleJ³eÊeÀJe}s}er Deens.

ceie DeelceyeesOeeR®eW megKe~ peQ meb³eceeiveer®eW ngleµes<e~leesef®e Hegjes[eµeg osKe~ Iesle}e efleneR~~139~~

’leoveblej meb³eceeiveerle Fbefê³eeefokeÀ µes<e êJ³eeb®es ³epeve-³eepevekeÀªve efµe}ÁkeÀ jeefn}s}s, ³e%eveeje³eCeeves ÒemeVe nesTve Òemeeo cnCetveefo}s}s µes<e êJ³e pees DeelceyeesOeªHeer Hegjes[eµe, lees l³ee ³eeef%ekeÀevesmesJeve kesÀ}e DeeefCe ns ³epeve mebHetCe&lesme peeTve He=LJeer-mJeie&-HeeleeUeoerYegJeveele HegvejeJe=Êeer nesC³eeHeemetve cegÊeÀer efceUe}er.“

³ee meJe& JeCe&veele HebLejepeeµeer DeleerJe meec³e oµe&Je}s}s efomeles.pejer ns ³e%eeb®es efJeefJeOe ÒekeÀej cnCetve JeefCe&}s Deensle, lejer mec³ekeÀ¢äerves HeenCeeN³eeme l³eeb®³eele SkeÀ met$e efomeles. leer®e ef¬eÀ³ee, efle®³ee

³eesieoe Þeer%eeveséejer 264 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 43: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

JesieJesieȳee Òeef¬eÀ³ee megìîeemegìîee mecepetve kesÀ}s}s ns SkeÀe®e ef¬eÀ³es®³eeefJeefJeOe Debieeb®es JeCe&ve Deens, Demes DeeHeCeebme Jeeìles.

%eevesµe ne JeCe&veÒekeÀej keÀOeerkeÀOeer JeeHejleele. lees DeeHeCeHebLejepeJeCe&vee®³ee JesUer DeefOekeÀ veerìjerl³ee Heent®e! l³eeletve ³esLesÞeerke=À<CeesÊeÀer HeCe DeveskeÀefJeOe ³e%eÒekeÀej meebieC³ee®eer Deens. cnCetve HeCe%eeveosJe ns Demes JeCe&ve keÀªve meeOekeÀeb®³ee JesieJesieȳee DeJemLee oeKeJeleDeensle, DeeefCe l³ee meJe&®e ef¬eÀ³eeb®ee mecevJe³e keÀªve l³eeb®ee HebLejepeJee ¬eÀce³eesie ÒekeÀì}e Deens, Demesner cnì}s lejer ®ee}s}. keÀejCel³eebveer cnì}s®e Deens keÀer:

HeQ ³eesefieJeb=oW Jeefn}eR~ Dee[JeeR DeekeÀeµeW efveiee}eR~efkebÀ lesLe DevegYeJee®eeb HeeG}eR~ OeesjCeg Heef[}e~~6-154~~

ÒeLecele: ne ³eesieceeie& mHeä keÀU}e veJnlee. pees lees, l³ee}e Jeeìs}lemee, efceUs} l³ee ceeiee&ves Jee He×leerves ne DeekeÀeµeHebLe Dee¬eÀcet Heener.HeCe DeveskeÀ efme×eb®³ee DevegYeJeeb®³ee mecevJe³eeves l³ee ceeiee&leer} Keeb®eeKees®ee,efþkeÀeCes Je ¬eÀce }#eele ³esTve ceie SkeÀ megmHeä Demee ceeie& efomet }eie}e.DeeefCe ceie l³ee efme×ebveer efJe®eejHetJe&keÀ ³ee ceeiee&®es DeejsKeve kesÀ}s DeeefCel³ee ªU}suîee ceeiee&Jeªve peeTve DeveskeÀ meeOekeÀeb®es efme× Pee}s.³ee®e efJeefJeOe ef¬eÀ³ee ³esLes Þeerke=À<CeesÊeÀer mHeä keÀjC³eemeeþer %eeveosJe meebieleDeensle, Demes DeeHe}s cele nesles. Demees.³e%eer³e Hegjes[eµe

ns ³e%e mebHeVe PeeuîeeJej Òemeeo cnCetve pees Hegjes[eµe ÒeeHle neslees,l³ee®es Kejs JeCe&ve lej %eeveosJe meneJ³ee DeO³ee³eele keÀjleele. Del³ebleceveesJesOekeÀ Demes les JeCe&ve Hene:

peQ Gvceefve³es®eW }eJeC³e~ peQ leg³ex®eW lee©C³e~Deveeefo peQ DeieC³e~ HejceleÊJe~~6-320~~peW DeekeÀeje®eeb Òeebleg~ peQ cees#ee®eeb SkeÀebleg~pesLe Deeefo DeeefCe Debleg~ efJejewefve ies}W~~321~~peQ efJeéee®eW cet}~ peQ ³eesieêgcee®eW HeÀ}~peQ Deeveboe®eW kesÀJe}~ ®ewlev³e ieeb~~322~~peQ ceneYetleeb®esb yeerpe~ peQ cenelespee®eW lespe~SJeb HeeLee& peQ efvepe-~ mJeªHe ceePeW~~323~~leQ ns ®elegYe&gpe keÀeWYew}eR~ pes³ee®eer µeesYee ªHee Dee}er~osKeewefve veeefmlekeÀeR veesefkeÀ}eR~ meeOegJe=boW~~324~~leQ DeefveJee&®³e cenemegKe~ HeQ DeeHeCeef®e peen}W peQ Heg©Ke~pes³eeb®eW keÀeb efve<keÀ<e&~ ÒeeeqHleJesjeR~~325~~Deecner meeOeve ns peQ meebefIele}W~ leQef®e µejerjeR efpeneR kesÀ}W~leQ Deeceg®esefve He[eW Dee}W~ efveJee&}}s³eeb~~326~~Hejye´ïee®esefve jmeW~ osneke=Àleeref®e³eW cegmeW~JeesleeRJe peen}W lewmeW~ efomeleer DeebieW~~327~~peNneR ns Òeleerleer nve DeblejeR HeÀebkeWÀ~

leNneR efJeéeef®e ns DeeIeJeW PeebkeWÀ~....~~328~~Deµee efveleeblemegboj, megyeesOe µeyoebletve %eevesµe leer ³e%eHetleea®eer DeJemLeeJeCe&ve keÀjleele.

mekeÀ} ³e%eeb®eer meebieleeSkeÀ Ssefµe³eeb FneR ³epeveeR~ cegÊeÀ leQ peen}W ef$eYegJeveeR~³ee ³e%eef¬eÀ³ee leNneR Deeveeveer~ Heefj ÒeeH³e leQ DeeF&keÀ~~4-140~~

’Demees. ³eeÒeceeCes ³ee meJe& ³e%eef¬eÀ³eeb®es pes efJeefJeOe ÒekeÀej efveªHeCekesÀ}s, l³eeb®es ÒeeHleJ³e cee$e Demes ns SkeÀ®e Deens,“ Demes Þeerke=À<Ce cnCeleele.Heg{s l³eeyeeyele Hegve: SkeÀJeeke̳elee keÀjle les meeieleele keÀer:

êJ³e³e%eemleHees³e%ee ³eesie³e%eemleLeeHejs~mJeeO³ee³e%eeve³e%ee½e ³ele³e: mebefµeleJe´lee:~~4-28~~

Flej meJe& ÒekeÀej®³ee ³e%eeb®ee mebef#eHle G}ÁsKe keÀªve Þeerke=À<CecnCeleele, ’l³ee®eÒeceeCes êJ³e³e%e cnCepes F&éejeHe&Ceyeg×erves }eskeÀmebûeneLe&êJ³ee®ee efJeefve³eesie keÀjCes; leHees³e%e cnCepes F&éeje%ee cnCetvemJeOece&Hee}veªHe leHee®es Dee®ejCe keÀjCes; ³eesie³e%e cnCepes Deäebie³eesieJee Flej ³eesieef¬eÀ³eebÜejs HejceelceÒeeHleermeeþer Denefve&µe PeìCes;mJeeO³ee³e³e%e cnCepes Deelcee iees®ej keÀjCeeN³ee me®íem$eeb®es F&éejeLe&DeO³e³eve-DeO³eeHeveeoer keÀjCes; %eeve³e%e cnCepes }eskeÀmebûeneLe& Je}eskeÀes×ejeLe& me®íem$eeb®es meebie Dee®ejCe keÀªve }eskeÀele F&éejeÒeerl³eLe&leer µeem$es Òeme=le keÀjCes; Demes ns efJeefJeOe ³e%eÒekeÀej®e nesle. Deefnbmeeoerleer#Ce Je´les Dee®ejCeejs ³elveµeer} Heg©<e®e ns ³e%e keÀª µekeÀleele.“³e%ee®ee iet{eLe&:::: ³e%ee®es DeLe&

³ee efþkeÀeCeer ³ee ³e%eeb®es pes meJe&meeceev³e DeLe& Deensle, les efo}sDeensle. l³eeb®es Kejs iet{ Demes pes DeLe& Deensle, les veblej ³ee µ}eskeÀebJejer}%eeveosJeeb®³ee DeesJ³ee osleebvee meg®eefJe}s Demetve efpe%eemetbveer l³eeb®ee peªjveerì efJe®eej keÀjeJee. Demees.³eesieleejeJe}er:::: kesÀJe}kegbÀYekeÀ

DeHeeves peg»efle ÒeeCeb ÒeeCesçHeeveb leLeeHejs~ÒeeCeeHeeveieleer ©odOJee ÒeeCee³eeceHeje³eCee:~~4-29~~

’Flej keÀesCeer ³eesefiepeve DeHeeveJee³egþe³eer ÒeeCeJee³et®ee nesce keÀjleele;lej keÀesCeer ÒeeCeJee³egþe³eer DeHeevee®es nJeve keÀjleele. ÒeeCee³eeceHeje³eCeDemeCeejs Flej keÀesCeer ³eesieer ÒeeCe Je DeHeeve ³eeb®³ee ieleer®ee efvejesOekeÀªve kesÀJe}kegbÀYekeÀ meeOetve IesC³ee®ee ³e%e keÀjleele.“

³ee µ}eskeÀele Þeerke=À<Ceebveer nþ³eesiee®ee efveoxµe Je l³eeleer} menmee%eele vemeCeeN³ee ÒekeÀejeb®ee veecees}ÁsKe kesÀ}s}e Dee{Ulees. ³eeleer}kesÀJe}kegbÀYekeÀ ³ee SkeÀe®e ³eesieefJeµes<eeJej mebHetCe& ÒekeÀeµe Hee[CeejeÞeerceoeÐeµebkeÀje®ee³ee¥®ee DeefÜleer³e ÒekeÀjCeûebLe cnCepes ³eesieleejeJe}ernes³e. Lees[s efJe<e³eeblej keÀªve les keÀe³e cnCeleele, les Heent ³ee: kesÀJe}kegbÀYekeÀe®eer cenleer ieeleebvee Dee®ee³e& cnCeleele:

’menñeµe: mevleg nþs<eg kegbÀYee:~ mebYeeJ³eles kesÀJe}kegbÀYe SJe~keg bÀYeesÊeces ³e$e leg js®eHegjew ÒeeCem³e vee Òeeke=ÀleJewke=ÀleeK³eew~~10~~³ees.lee.~~“

’nþ³eesieele DeveskeÀ ÒekeÀej®es kegbÀYekeÀ pejer meebefiele}s}s Deme}slejer kesÀJe}kegbÀYekeÀ ne®e meJe&Þesÿ Demeuîeeves Òeµebmeveer³e Deens. keÀejCe

³eesieoe Þeer%eeveséejer 265 Gvces<e:18:ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe

Page 44: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

³eele ÒeeCeJee³et®es vewmeefie&keÀjerl³ee nesCeejs DeeJeeieceve lej veener®e, HeCenÆeves kesÀ}s}e efvejesOemeg×e veener.“nþ³eesie

nþ³eesie ne meJee&le peemle SskeÀerJeele}e Je cnCetve®e meJee&le keÀceerceeefnleer®ee Demee Òeeble DeeHeCeebmeeþer Demelees. n-met³e&; þ-®ebê Jeemet³e&vee[er -efHebie}e DeeefCe ®ebêvee[er-F[e, ³eeb®³eeµeer mebyebefOeleDemeCeeje ³eesieÒekeÀej ne Kejs lej nþ³eesie nes³e. De[eC³eebmeejKesGiee®e®e keÀener lejer éeeme keÀeW[Ces F.ÒekeÀej ³eele veenerle, lej µeem$eµeg×Dee[eKes Je Òee³eesefiekeÀ YetceerJej yemeJetve ceev³eJejebveer DevegYeJe}s}s³eesieµeem$e l³eele Deens.

l³eeleer} Jejer} kegbÀYekeÀÒekeÀej pees ÞeerµebkeÀje®ee³e& efveoxefµeleele, leeskesÀJe}kegbÀYekeÀ ³ee veeJeeves Òeefme× Deens. ³eele ÒeeCeJee³et®es DeeJeeieceveveener - cnCepes mebmeeje®eer peer vewmeefie&keÀ Dees{ Demeles, leer veener; lemes®enìeleìeves kesÀ}s}e ÒeeCeefvejesOener veener- cnCepes Fbefê³es yeUs®e DeeJeªveOejCes HeCe lejerner ceveeves efJe<e³emesJeve keÀjCes ®ee}t®e DemeCes HeCe veener;lej meeOekeÀe®es ceve HetCe&le³ee efveefJe&<e³e nesTve les meJe&oe efve½e},Òeµeeble jenC³ee®eer efmLeleer nes³e.³eesieleejeJe}er, ieerlee Je Heele¡e}met$es

ef®eÊee®es JeemeveemebmkeÀej DeJeµes<ecee$ener ve GjCes, efµe}ÁkeÀ ve jenCes,ns ³ee kegbÀYekeÀele DeefYeÒesle Deens. Hele¡e}eRveer’lem³eeefHe efvejesOesmeJe&efvejesOeeefVeyeeape: meceeefOe:~~1-51~~“ Demes meebefiele}s Deens,les ³ee®e kewÀJeuîeveecekeÀ efmLeleer}e GÎsµetve! ner®e efveyee&rpe meceeefOe nes³e.ef®eÊeeJejer} $eÝlebYeje Òe%es®³ee mebmkeÀejebmekeÀì meJe& mebmkeÀejeb®ee efvejesOePee}e Demelee ner efmLeleer ÒeeHle nesles.

lemes®e ieerlee µ}eskeÀ ¬eÀ. 6-27 ceO³es cnì}s}er’Òeµeevlecevemeb¿esveb ³eesefieveb megKecegÊececed~ GHewefle µeevlejpemeb yeïeYetlecekeÀuce<eced~~“-cnCepes ceve HetCe& µeeble nesTve efve<HeeHe - jpeesiegCe µeeble Pee}s}er Jemeeq®®eoeveboIeve Hejceelc³eeµeer Sske̳e HeeJeC³ee®eer peer Del³egÊece Deeveboce³eDeµeer ³eesi³ee®eer efmLeleer, leer ÒeeHle nesC³eeme ne kesÀJe}kegbÀYekeÀ meeO³enesCes DeeJeµ³ekeÀ Deens. SJeb ®e keÀe³e, kesÀJe}kegbÀYekeÀ DeJemLee ner®e leerye´ïeerYetle efmLeleer nes³e - FlekesÀ ³ee kegbÀYekeÀe®es cenÊJe Deens.

kesÀJe}kegbÀYekeÀefJeÐeeDemes Demeuîeeves®e ÞeerµebkeÀje®ee³e& kesÀJe}kegbÀYekeÀªHeer efJeÐes®eer

GHeemevee keÀjleebvee cnCeleele:

’yebOe$e³eeY³eemeefJeHeekeÀpeeleeced~ efJeJeefpe&leebjs®ekeÀHetjkeÀeY³eeced~efJeµees<e³ebleeR efJe<e³eÒeJeeneced~ efJeÐeeb Yepes kesÀJe}kegbÀYeªHeeced~~8~~³ees.lee.~~“

’ef$eyebOeeb®³ee oerIe& DeY³eemeeves l³eeyeeyele HeefjHekeÌJelee Dee}er Demelee,efpe®³eeceO³es js®ekeÀ Je HetjkeÀ ³ee ÒeeCeef¬eÀ³ee vemeleele (yebo He[leele) DeeefCeefpe®³eele efJe<e³eJeemeveeb®ee Je=efÊeÒeJeen kegbÀefþle neslees, Deµeer peer ÞesÿkesÀJe}kegbÀYekeÀªHeer efJeÐee Deens, efle®eer ceer GHeemevee keÀjlees.“

Deveenleveeo Je HebLejepeDee®ee³ee¥veer Deµeerr kesÀJe}kegbÀYekeÀefJeÐes®eer cenleer ieeef³e}er Deens. l³eeb®eer

ner ³eesieefJeÐee l³eele ÒekeÀìCeeN³ee DeveenleOJeveer Jee veeoecegUsÞeer%eeveosJeeb®³ee HebLejepeeµeer peJeUerkeÀ DemeCeejer Deens.

’veeoevegmebOeeve veceesçmleg legY³eced~ lJeeb meeOeveb leÊJeHeom³ecev³es~ YeJelÒemeeoelHeJevesve meekeÀced~ efJe}er³eles efJe<Ceg Heos cevees ces~~4~~³ees.lee.~~“

’ns veeoevegmebOeevee! leg}e ceePee vecemkeÀej Demees! keÀejCe let®eceeP³eeþe³eer ye´ïeYeeJe ÒemLeeefHele nesC³ee®es DeceesIe meeOeve Deensme, Demesceer ceevelees. keÀejCe legP³ee ke=ÀHesves Deelee ceePes ceve ÒeeCeemeceJesle efJe<CegHeoer}erve nesle Deens.“

³ee veeoemebyebOeer %eeveosJeeb®³ee meneJ³ee DeO³ee³eeleer} DeesJ³ee}ies®e mcejleele:

ns Demees leQ kegbÀ[}er~ Ëo³eeDeebleg Dee}er~lebJe Deveenlee®eer yees}er~ ®eeJe}s leQ~~6-274~~µeÊeÀeref®e³eeb Deebieeb }eie}W~ yeg×er®eW ®ewlev³e nesleW Dee}W~leQ lesCeW DeeF&keÀ}W~ De}gcee}g~~275~~Iees<ee®eeb kegbÀ[eR~ veeoef®e$eeb®eer ªHe[eR~ÒeCeJeeef®e³eeb cees[eR~ jsefKe}eR SsmeeR~~276~~nsef®e keÀuHeeJeW leNneR peeefCepes~ Hejer Deeleeb keÀefuHeleW keQÀ®eW DeeefCepes~Heefj vesCeeW keÀe³e ieepes~ efle³eW þe³eeR~~277~~efJemejewefve ies}es Depe&gvee~ pebJe veeµeg veeneR HeJevee~lebJe Jee®ee DeeLeer ieievee~ cnCeewefve Iegces~~278~~les³eeb Deveenlee®esefve cesIeW~ ceie DeekeÀeµe ogceogceeW }eieW~lebJe ye´ïemLeeveeR®eW yesieW~ efHeÀì}W menpeW~~279~~

Demees. DeveenleveeoeefJe<e³eer ³eesieevegYetle ceeefnleer Heg{s keÀOeerlejer Heent.menpeecevemkeÀe

%eeveosJe Je ÞeerµebkeÀje®ee³e& ³eeb®³ee j®eveebleer} ner meec³emLe}s }#eeleIesle}er keÀer DeeHeCeebme keÀUs} keÀer Dee®ee³e& Deµeer ceveer<ee keÀe J³eÊeÀ keÀjleele:

’efJeJele&³evleer efveefKe}seqvê³eeCeeced~ ÒeJele&³evleer Hejceelce³eesieced~mebefJevce³eeR leeb menpeecevemkeÀeced~ keÀoe ieefce<³eeefce ieleev³eYeeJeeced~~23~~³ees.lee.“

’ceveemen meJe& Fbefê³eebvee DeeHeeHeuîee #es$eeleer} efJe<e³eûenCeeHeemetveefveJe=Êe keÀjCeeN³ee, Þes<þlece Deelc³eeµeer meb³eesie Ie[C³eeme ÒeJe=ÊekeÀjCeeN³ee, Fbefê³eeleerle, %eeveªHee DemeCeeN³ee Je meJe& YeeJeeb®ee, Je=ÊeeR®eeJe keÀuHeveeb®ee DeYeeJe DemeCeeN³ee, l³ee menpeecevemkeÀe %eevemeceeOeer}eceer kesÀJne yejs Heesnes®esve!“Þeerµewuîeveeieepe&gve

³eele peer menpe-DecevemkeÀe Jee Gvceveer Jee Deceve DeJemLeeefkebÀJee %eeveosJe cnCeleele leer ’pebJe cevee®ee Heìg HeÀebìs“ Deµeer DeJemLeeÒeeHle JneJeer, ner peer Dee®ee³ee¥®eer ceveer<ee Deens, efle®eer HegjsHetj keÀuHevee³esC³eemeeþer meeOekeÀeves peªj SkeÀoelejer Þeerµewuîeveeieepe&gvee®³ee jeF&lepeer ÞeerµebkeÀje®ee³ee¥®eer leHeesYetceer DeeefCe peesHeelee}iebiee veecekeÀ ÒeHeele Deensle,

³eesieoe Þeer%eeveséejer 266 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 45: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

lesLeer} HeefJe$e, µeeble Deve efvemeie&jc³e JeeleeJejCeele peeTve µeeble ef®eblevekeÀjeJes. ³eesieleejeJe}er ne Dee®ee³ee¥®ee efoJ³e ûebLe l³eebvee meeQo³e&}njer³ee leµee®e efoJ³e ûebLeemen lesLes®e mHegÀj}e, Demee Fefleneme Deens. nsûebLe l³ee Heefjmejele DeY³eemeCeeN³ee meeOekeÀeme keÀener efveef½ele ÒeeHleer peªjmebYeJeles, Demee keÀener ³eesieeY³eemekeÀeb®ee mJeevegYeJe Deens.

peeleepeelee ³ee ûebLeeJej Òemlegle Þeer.®eb.Jee.oeb[skeÀj ³eeb®es³eesieleejeJe}er Je He.Het.efJe<CegleerLe& cenejepe ³eeb®es meeQo³e&}njer ³eeûebLeeefYeveeceeves Òeefme× Deme}suîee j®evee DeefleGlke=Àä Deµee®e Deensle,ns DeeJepe&tve meebiesJesmes Jeeìles. Demees.³e%eHeÀ}::::

DeHejs efve³eleeneje: ÒeeCeevÒeeCes<eg peg»efle~meJe&sçH³esles ³e%eefJeoes ³e%e#eefHelekeÀuce<ee:~~4-30~~

®eJeL³ee DeO³ee³eeleer} DeeHeCe Heeefn}suîee4-28 Je 29 ³eeµ}eskeÀebveblej®³ee ³ee µ}eskeÀeletve Þeerke=À<Ce efceleenejer jentve ÒeeCeeb®esÒeeCeeb®³ee®e efþkeÀeCeer nJeve keÀjCeeN³ee ³e%eJesʳeeb®ee Demee efveoxµe keÀjlecnCeleele keÀer ’³ee meJe& ³e%eJesʳeeb®eer Jee ³eeef%ekeÀeb®eer HeelekesÀ ³ee efJeefJeOe³e%eebveer veä Pee}er Deensle Demes peeCeeJes.“

veblej ³ee ³e%eebveer efceUCeejs HeÀ} meebieleebvee les cnCeleele keÀer:³e%eefµeäece=leYegpees ³eeefvle ye´ïe meveeleveced~vee³eb }eskeÀesçml³e³e%em³e kegÀleesçv³e: kegÀ©meÊece~~4-31~~

’³e%ee®es DeJeefµeä pes Dece=leªHeer HeÀ} ye´ïe Deens, les YeesieCeejs lesceneve ³e%eJesÊes µeeéele ye´ïeHeoe}e ÒeeHle nesleele. ns kegÀ©Þesÿe! ³eeefJeefJeOe ³e%eÒekeÀejeleer} SkeÀner ³e%e ve keÀjCeeN³ee}e ne ceveg<³e}eskeÀmeg×eOe[ GHeYeesielee ³esCeej veener, lej Hej}eskeÀeleer} megKeesHeYeesie keÀesþtveefceUCeej! DeeefCe l³ee}e GÊece ieleer lejer keÀµeer efceUCeej!“³e%eÒekeÀej:::: efJeefJeOe ³e%e

³eeÒeceeCes JesieJesieȳee ÒekeÀejebveer ³e%e meebieC³ee®³ee efveefceÊeevesDeefOe³e%ee®eer peer meebielee kesÀ}er peeles, l³eeyeÎ} %eeveosJe Þeerke=À<CeJe®eveebmeDevegmeªve cnCeleele:

SkeÀ êJ³e³e%e cnCeerHeleer~ SkeÀ leHemeeceefûe³ee efveHeÀpeleer~SkeÀ ³eesie³eeiegner Deeneleer~ peQ meebefIele}W~~4-141~~SkeÀeR µeyoeR µeyo ³eefpepes~ lees Jeei³e%eg cnefCepes~%eeveW %es³e ieefcepes~ lees %eeve³e%eg~~142~~ns Depe&gvee mekeÀ} kegÀJee[W~ peQ Devegefÿleeb Deefle meebkeÀ[W~Heefj efpeleWefê³eeefme®eer Ie[s~ ³eesi³eleeJeµeW~~143~~leQ ÒeJeerCe lesLe Ye}W~ DeeefCe ³eesiemece=×er DeeefLe}W~cnCeewve DeeHeCee efleneR kesÀ}W~ DeelcenJeve~~144~~

’ns ³e%e ³eeef%ekeÀeb®³ee osneblejerleer} Heb®eWefê³es, leÊJes F.êJ³eeb®eenesce keÀªve meeOeleele. l³eeleer} keÀeneRvee êJ³e³e%e Deµeer meb%ee Deens.lej keÀenerbmeeþer leHemeeceûeer DeeJeµ³ekeÀ Deens. l³eebvee leHees³e%e DemescnCeleele. ³eesie³e%e cnCetvener SkeÀ ³e%eÒekeÀej Deens. SkeÀ mJeeO³ee³e³e%ecnCepes Jeei³e%e nes³e. ³eele µeyoe®es®e µeyoer ³epeve keÀjeJe³ee®es Demeles.“

³ee Jeei³e%ee®ee Depetvener SkeÀ DeLe& mebYeJelees. lees cnCepes Heje-Heµ³ebefle- ceO³ecee Je JewKejer ³ee ®eej Jee®eeb®ee JewKejer-ceO³ecee-Heµ³ebefle-Heje ³ee ¬eÀceeves GÊejesÊej SkeÀer®ee ogmejerle }³e keÀjle pee³e®es.DepeHeepeHeceeie& leesner ne®e! ³ee³eesies µeyo cnCepes efJeée DeeefokeÀejCeele}erve nesTve cegeqÊeÀÒeeHleer DeHesef#ele Deens. lemes Heeefn}s lej SkeÀe DeLeeane HebLejepee®ee }³e³eesie®e Deens. HeÀÊeÀ leÊJeeb®³ee }³ee®ee ¬eÀcemeebieC³eeSsJepeer Jee®eeb®ee }³e¬eÀce efveoxefµe}e Deens. Jee®ee Je leÊJesner µesJeìer SkeÀceskeÀebµeer HetCe&le³ee mebyebefOele®e Deensle!%eeve³e%e

’l³ee®eÒeceeCes %eeveeves %es³e ÒeeHle keÀjCes nener SkeÀ ³e%e %eeve³e%ecnCetve Òeefme× Deens.“ ³ee}e®e meebK³e³eesie, %eeveceeie&, efJenbiececeeie&Deµeener meb%ee Deensle. DeeHeCe ¬eÀce³eesie Heent lesJne ne ³eesiener HebLejepee®eeSkeÀ ìHHee®e Deens, pees leerJe´ mebJesiee®³ee meeOekeÀebvee®e HeÀÊeÀ meeOelees,Demes efometve ³esF&}.

Þeerke=À<Ce Heg{s cnCeleele: ’Depe&gvee! ns meJe& ³e%e mebHeVe keÀjC³eemekeÀämeeO³e Deensle Je cnCetve®e lesJe{er ³eesi³elee Demeuîeeves kesÀJeU efpeleWefê³eHeg©<eebmeeþer®e Deensle. ns mecemle ³eeef%ekeÀ l³ee ³e%eeble ÒeJeerCe Demetve³eesiemece=ef×ye}eves HeefjHetCe& Demeleele. cnCetve®e les DeelcemJeªHeeþe³eerpeerJeyeg×er®es nJeve keÀªve ke=ÀleeLe& nesleele.“

³eener efþkeÀeCeer %eeveosJeeb®ee HebLejepe DeÒel³e#eHeCes ÒekeÀìlees.peerJeyeg×er®es DeelcemJeªHeeþe³eer nJeve keÀjCes cnCepes®e peerJeeefµeJee®esefce}ve-meecejm³e-}³e³eesie F.Deens. ne lej Òe®íVe HebLejepe®e! Demees.

³e%eeb®es iet{ ÒekeÀejDeieesoj®e cnìuîeeÒeceeCes ns ³e%e Del³eble iet{ ÒekeÀej®es Deensle Je

l³eeb®ee JejJej®ee DeLe& }eJeCeeN³eebme l³eeb®ee Keje DeLe& og<Òee³e®e Deens.lemes®e ns ³e%eÒekeÀej Dee®ejCeejs Þesÿ Heg©<e GÊejesÊej Del³euHe®eDemeuîeeves l³eeb®es jnm³e HetCe&HeCes keÀUCes keÀþerCe®e Deens. cnCetve®eefJeÜeveeble ³ee ³e%eeb®³ee JeemleefJekeÀ mJeªHeeyeÎ} DeveskeÀ celes Òe®eef}leDeensle. %eeveosJeeb®³ee celes ns meJe& ³e%e meeceev³eebHe}erkeÀ[®es DeeefCeDevegefÿC³eeme DeJeIe[ Deensle. ³ee®es®e met$e Oeªve cnCeeJe³ee®es lejHeg{er}ner DeesJ³eebletve meebefiele}s}s ³e%e lemes®e og<keÀj Deensle:

ceie DeHeeveeiveer®eeb cegKeeR~ ÒeeCeêJ³es®e osKeeR~nJeve kesÀ}sb SkeÀeR~ DeY³eeme³eesieW~~4-145~~SkeÀ DeHeeveg ÒeeCeeR DeefHe&leeR~ SkeÀ oesneRleQneR efve©befOeleer~leW ÒeeCee³eeceer cnefCeHeleer~ Heeb[gkegÀceje~~146~~SkeÀ Jeýe³eesie¬eÀceW~ meJee&nejmeb³eceW~ÒeeCeeR ÒeeCeg mebYe´ceW~ nJeve keÀefjleer~~147~~

’DeY³eemeeves keÀesCeer SkeÀ DeHeeveeiveer®³ee cegKeele ÒeeCeêJ³e nJeve keÀjleele;lej keÀesCeer ÒeeCeeþe³eer DeHeeveeme DeHe&Ce keÀjleele; ³eentvener Flej keÀesCeer ÒeeCeJe DeHeeve ³ee oesvnermener efvejesOeleele. ³ee meJee¥vee ÒeeCee³eeceer Demes cnCeleele.ns Depe&gvee! efkeÀleer SkeÀ Fbefê³eebmeeþer efceleenej Je ³egÊeÀefJeneje®eer ³egÊeÀerJeeHejleele Je Jeýe³eesie¬eÀces efveefo&ä ceeiee&ves ÒeeCeeblejer ÒeeCe®e efJe}erve keÀjleele.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 267 Gvces<e:18:ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe

Page 46: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Jeýe³eesie Je HebLejepeJeýe³eesie ne Jeýeemeve-cet}yebOeeoer ¬eÀceeves meeO³e keÀjeJe³ee®ee ³eesie

Demetve kegbÀ[ef}veer³eesieeµeer lees efceUleepegUlee Deens. ³ee ¢äerves efpe%eemetbveerHeg{er} DeesJ³ee efvejer#eeJ³ee. cnCepes ns keÀe³e iet{ Deens ns keÀUC³eememeene³³e nesF&}:

SsmeeR efvepekeÀebleer nejefJe}er~ceie ÒeeCegef®e kesÀJe} pee}eR~...~~6-283~~

ceie efle³eW Ëo³eYetefce HeeskeÀ}W~ efpeje}er keÀeb SkeWÀ Jes}W~lewmeW µeÊeÀer®eW ªHe ceeJe}W~ µeÊeÀeref®eceepeeR~~287~~lesOeJeeb leNneR µeÊeÀeref®e cnefCepes~ SjJeeR lees ÒeeCeg kesÀJe} peeefCepes~Deeleeb veeoefyebog vesefCepes~ keÀ}e p³eesefle~~288~~cevee®ee nve cee©~ keÀeb HeJevee®eeb Oe©~O³eevee®eeb Deeo©~ veeneR Hejer~~289~~ns keÀuHevee Ies meeb[eR~ leQ F³eW veeneR HejJe[er~ns ceneYegleeb®eer HegÀ[er~ DeebìCeer osKee~~290~~efHeb[W efHeb[e®eeb ûeemeg~ lees ne veeLemebkesÀleeR®ee obµeg~Heefj oeTefve ies}e GÎsµeg~ ceneefJe<Ceg~~291~~

Jeýe³eesie cnCepes nþ³eesie ®e Demes peeCekeÀejeb®es mHeä cele Deens.DeeefCe nþ³eesie Je HebLejepe ³eeb®ee HejmHejmebyebOe DeeHeCeebme efþkeÀefþkeÀeCeerefometve®e ³esCeej Deens. kegbÀ[ef}veer®es SkeÀ veebJe Jeýeebieer Demes HeCe Deens.letle& efpe%eemetbvee SJe{er®e Jeeveieer Hegjs!cees#eHeÀ}

Demees. ³ee meJe& ³e%elelHej efveÿeJeeveebvee keÀesCeles HeÀ} ÒeeHle nesles,les DeeHeCe Heenle neslees. les Demes:

SsmeW cees#ekeÀece mekeÀ}~ mecemle ns ³epeveµeer}~efpeneR ³e%eÜejeb ceveesce}~ #ee}Ce kesÀ}W~~4-148~~pes³eeb DeefJeÐeepeele peeef}leeb~ peQ Gj}W efvepemJeYeeJelee~pesLe Deeqive DeeefCe neslee~ Gjsef®evee~~149~~pesLe ³eefpele³ee®eeb keÀeceg Hegjs~ ³e%eeR®eW efJeOeeve mejs~ceeiegleW pesLetefve Jeesmejs~ ef¬eÀ³eepeele~~150~~efJe®eej pesLe ve efjies~ nsleg pesLe ve efveies~peQ ÜwleoesKemebieW~ efmebHesef®evee~~151~~SsmeW Deveeefoefme× ®eesKeì~ peQ %eeve ³e%eeJeefµeä~leQ mesefJeleer ye´ïeefveÿ~ ye´ïeenbceb$eW~~152~~

’ns meJe& cees#es®ít ³eeef%ekeÀ nesle. ³eebveer ³e%eeÜejs DeeHe}s ceveesceUOegJetve ìekeÀ}s DeeefCe meJe& DeefJeÐeeoer peeUtve ìekeÀ}s. l³eeveblej pesDeKeb[wkeÀjme Hejye´ïeleÊJe meJe&le: meJe&otj, meJeXefê³eªHe, meJe&iees®ej,iegCeefJeJeefpe&le, meJe&J³eeHeejjefnle, efvejece³e, efvej¡eve Demes ye´ïeeb[ele Jeyeensj Yeªve jeefn}s Deens; pesLes Deiveer, ³e%e, neslee (³e%ekeÀlee&) DemeeYeso Gjle veener, Deµeer peer ef$eHegìerefJejefnle DeJemLee; ³e%ekeÀl³ee&®³eemekeÀU keÀeceveeb®eer p³ee³eesies le=Hleer nesles Je ³e%e Hejle keÀjC³ee®eer peªjerGjle veener; meJe& ef¬eÀ³ee pesLetve Hejle efHeÀjleele Je veenerµee nesleele, Deµeerpeer vew<keÀc³ee&JemLee; efJe®eej pesLeHeeJeslees Heesnes®et µekeÀle veener; p³ee®³ee

mJeªHee®ee efveCe&³e keÀjC³eemeeþer lekeÀe&®eer cee$ee ®ee}le veener; p³ee efmLeleerleÜwleele JeeJeªvener Üwlee®ee oes<e ef}bHele veener; Demes Deveeoer, DeieC³e,µeg×, efme×, HeefJe$e pes %eeve ³e%ee®es µes<e cnCetve ÒeeHle nesles; les Hee³eme-lees Hegjes[eµe- lees ³e%eveeje³eCee®ee Òemeeo les yeïe%eeveer ’DeeHeCe mJele:®eye´ïe Deenesle“ ³ee YetefcekesÀle efmLejeJetve mesJetve Oev³e nesleele.“

’Deµee l³ee ³e%eeJeefµeä Dece=leeves le=Hle Pee}s}s les ceneYeeie ce=l³egYetceerDee¬eÀeble keÀªve Decej Deµee DeelceYetceerle Òeefleefÿle nesleele. ns Heeb[gHeg$ee!p³eebvee Jewjei³e Jejle veener; p³eebvee meb³eceeiveer®eer GHeemevee Ie[le veener;pes ³eesie³eeie keÀjle veenerle; l³eeb®es SsefnkeÀner Oe[ jenle veener, lejHej$ee®eer keÀe³e Jeelee&!“

Jejer}’Deveeefoefme× ®eesKeì~ peQ %eeve“ F.%eeveefJe<e³ekeÀ JeCe&vee®es’peQ Gvceefve³es®eW }eJeC³e~ peQ leg³ex®eW lee©C³e~... Deeefo DeeefCe Debleg~efJejewefve ies}W~~6-321~~“ ³ee HebLejepee®³ee ÒeeHleJ³eefmLeefleoµe&keÀDeesJ³eebµeer efkeÀleer keÀcee}er®es meeOec³e& Deens, les DeeHeCeemeejK³ee efpe%eemetbmelJeefjle efometve ³esles.keÀce&, ³e%e, ye´ïe Je %eeve

³eeÒeceeCes:SJeb yengefJeOee ³e%ee efJelelee ye´ïeCees cegKes~keÀce&peeeqvJeef× leevmeJee&vesJeb %eelJee efJecees#³emes~~4-32~~

’Demes yengefJeOe ³e%eÒekeÀej Jesoebveer efJemleejHetJe&keÀ meebefiele}s Deensle.ns meJe& ³e%e keÀcee&Heemetve nesCeejs Deensle. ns ³e%e peeCeuîeeves letmebmeejyebOeveeHeemetve cegÊeÀ nesµeer}.“

Þes³eevêJ³ece³eeÐe%eep%eeve³e%e: HejbleHe~meJe¥ keÀcee&efKe}b HeeLe& %eeves HeefjmeceeH³eles~~4-33~~

’ns HeeLe&! Jesoebveer meebefiele}suîee JemlegªHe êJ³eeb®³ee ³e%eebHes#ee%eeve³e%e Þesÿ Deensle. meJe& keÀce&®e DeKesj %eeveeves meceeHle nesles.“

%eeveosJe cnCeleele:SsmeW yengleer Hejer Devesie~ peQ meebefIele}W legpe keÀeb ³eeie~leQ efJemleeªefve JesoWef®e ®eebie~ cnefCele}W Deeneefle~~4-156~~Heefj lesCesb efJemleejW keÀe³e keÀjeJesb~ nWef®e keÀce&efme× peeCeeJeW~³esleg}sefve keÀce&yebOeg mJeYeeJeW~ HeeJes} vee~~157~~

Þeerke=À<Ce cnCeleele; ’Demes Heg<keÀU ÒekeÀej®es pes ³e%e ceer leg}emeebefiele}s, les Jesoebveer Deefle efJemleej}s Deensle. Hejbleg DeeHeCee}e l³ee®e®exµeer keÀe³e keÀjeJe³ee®es Deens! ns meJe& ³e%eeefokeÀ keÀcee&Heemetve®e GlHeVenesleele, SJe{s peeCe}sme lejer leg}e keÀce&yebOe pee®eCeej veener.“

eflemeN³ee DeO³ee³eele keÀce&, Jeso-Þegefle Je ye´ïe ³eeb®ee mebyebOe mHeäkeÀjleebvee Je mJeOece&ªHe ³e%e F.®³ee Deveg<ebieeves YeieJebleebveer cnì}sDeens keÀer:

......~.......³e%e: keÀce&mecegÓJe:~~3-14~~keÀce& ye´ïeesÓJeb efJeef× ye´ïee#ejmecegÓJeced~lemceelmeJe&ieleb yeïe efvel³eb ³e%es Òeefleefÿleced~~3-15~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 268 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 47: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’....keÀcee&Heemetve ³e%ee®eer GlHeÊeer nesles. keÀce& JesoebHeemetve cnCepesye´ïeeHeemetve GÓJe HeeJe}s Deens Demes peeCeeJes. keÀejCe Hejceelcee Jesoeb®eskeÀejCe Deens. cnCetve meJe&J³eeHeer, meJe& efJe<e³eeb®es ÒekeÀeµeve keÀjCeejeJesoesveeje³eCe cnCepes yeïe Jee Hejceelcee ³e%eeceO³es efvel³e efmLele Deens.“

meeleJ³ee DeO³ee³eeleer} keÀce&, ye´ïe Je DeefOe³e%e Jee ³e%e ³eeb®eepees mebyebOe oeKeJe}e Deens, lees®e ³eeÜejs eflemeN³ee DeO³ee³eer GHejesÊeÀµ}eskeÀeletve SkeÀe efJeefµeä meboYee&le cnCepes efve<keÀece keÀce& keÀªve mJeOecee&®esHee}ve keÀjC³eeyeeyele peJeUpeJeU l³ee®e ÒekeÀejs oeKeefJe}s}e efomelees.%eeve³e%e:::: %eeve³e%ee®eer cenleer

keÀce&, ye´ïe Je ³e%e ³eeb®ee ne DevegyebOe peeCeCeeN³eeme keÀce& cnCepesmebmeej pee®eCeej veener, ns meebietve Heg{s %eeveosJe cnCeleele:

Depe&gvee Jesog pes³ee®eW cet}~ peQ ef¬eÀ³eeefJeµes<eW mLet}~pes³eeb veJneef}³es®eW HeÀ}~ mJeie&megKe~~4-158~~

’ns Depe&gvee! Jeso p³eeb®es cetU Deens Je p³eeleer} ef¬eÀ³ee mLet} Deensle,Demes pes êJ³eeoer ³eeie Jesoeblejer JeCe&ve kesÀ}s Deensle, l³eeb®³eeHeemetve HeÀejHeÀej lej DevegHece Demes kesÀJeU mJeie&megKe®e ÒeeHle nesles. Hejbleg ³ee ³e%eeoeRvee%eeve³e%ee®eer mej veener. leeN³eeb®ee efoceeKe met³ee&Heg{s ®ee}le veener. lemes®eles ³e%e %eeve³e%ee®³ee Heg{s nesle.“

leQ êJ³eeefo³eeieg keÀerj nesleer~ Heefj %eeve³e%ee®eer mejer ve HeJeleer~pewµeeR leejelespemebHeÊeer~ efovekeÀjeHeeµeeR~~4-159~~osKeW HejceelcemegKeefveOeeve~ meeOeeJes³eeb ³eesieerpeve~peQ ve efJemebyeleer Debpeve~ GvcesKeves$eeR~~160~~peQ OeebJele³eeb keÀcee&®eer }eCeeR~ vew<keÀc³e&yeesOee®eer KeeCeer~peQ YegkesÀef}³ee®eer OeCeer~ meeOevee®eer~~161~~pesLe ÒeJe=efÊe Heebieg} peen}er~ lekeÀe&®eer efoþer ies}er~pesCeW Fbefê³eW efJemej}er~ efJe<e³emebieg~~162~~cevee®eW ceveHeCe ies}W~ pesLe yees}e®eW yees}HeCe þs}W~pes³eebceepeeR meebHe[}W~ %es³e efomes~~163~~pesLe Jewjei³ee®eeb Heebieg efHeÀìs~ efJeJeskeÀe®ee meesmeg legìs~pesLe ve Heenleeb menpeW YesìW~ DeeHeCeHeWef®e~~164~~leQ %eeve ieeb yejJeW~......~~165~~

’ns Hene! HejceelceªHeer megKee®ee þsJee nmleiele keÀjC³eemeeþer pesDebpeve ³eesefiepeve DeeHeuîee efoJ³e ®e#etble vesnceer Iee}leele; pesLes keÀce&meceeHle nesles; pes vew<keÀc³e&yeesOee®eer KeeCe®e Deens; p³eebvee Hejceelc³ee®eerDees{ }eie}er Deens Deµeeb®³ee meeOeves®es pes HeÀ} Deens; p³ee®³eeþe³eermebmeej LeyekeÀlees; leke&À p³ee}e Heent µekeÀle veener; pes Heepelee®e Fbefê³esefJe<e³eele jme IesF&veeµeer nesleele, l³eeb®eer keÀmeceme Leebyeles; cevee®es ceveHeCepesLes Gjle veener; yees} pesLes efJejece HeeJelees Je Hejlele veener; p³eeceO³esÒel³e#e %eevee®eer Heefjmeercee Jee %es³e Jee Hejye´ïe iebJemeles; pesLes Jewjei³ee®eeKegUe Demeesme mebHelees; efJeJeskeÀner pesLes mleyOe neslees Je p³ee®³eeþe³eer veHeenleemeg×e DeeHeesDeeHe DeelcemJeªHe efomeles; Demes %eeve l³ee %eeve³e%ee®esHeÀ} Demeles.“

%eeveÒeeHleer®ee meesHee GHee³e cnCepes ieg©ke=ÀHee...............~ peNneR ceveeR DeeefLe DeeCeeJeW~leNneR mebleeb ³ee YepeeJeW~ meJe&mJeWµeeR~~4-165~~

’Demes pes %eeve, l³ee GÊece HeÀ}e®eer DeeHeCeebme ÒeeHleer JneJeer Demespej ceveele Demes}, lej mebleeb®eer leve-ceve-meJe&mJeeves mesJee keÀjeJeer.“

³eeÒeceeCes %eeveosJe ns %eeve ÒeeHle keÀjC³ee®ee meesHee GHee³e menpemeebietve peeleele. ÞeerieesHee}eb®es ns®e ceveesiele Deens:

leefÜef× ÒeefCeHeelesve HeefjÒeµvesve mesJe³ee~GHeos#³eefvle les %eeveb %eeefvevemleÊJeoefµe&ve:~~4-34~~³ep%eelJee ve HegveceexncesJeb ³eem³eefme HeeC[Je~³esve Yetleev³eµes<esCe ê#³em³eelcev³eLees ceef³e~~4-35~~

’Dee®ee³ee¥keÀ[s peeTve, ÒeefCeHeeleHetJe&keÀ l³eeb®eer mesJee keÀªve l³eebveeDeelceyeesOee®ee Òeµve keÀjCes ns meg%ee®es keÀece Deens. %eevemebHeVe Je leÊJeoµeeaDemes les ceneYeeie %eevee®ee GHeosµe keÀªve efpe%eemetbme ke=ÀleeLe& keÀjleele.ns Heeb[Jee! l³eeb®³eekeÀ[tve %eeve efceUeuîeeJej leg}e Hegve: ceesn nesCeejveener Je let meJe& Yetleebþe³eer mJele:}e DeeefCe ceeP³eeþe³eer legP³eemen mecemleYetleebvee Heenµeer}.“

ne pees DeefOe³e%eoµe&vee®³ee efveefceÊeeves DeeHeCe ³e%eÒemebieDeJe}eskeÀ}e, l³ee®eer meebielee %eeveosJeeb®³ee Depetve keÀener DeesJ³eeb®³eejmeemJeeoveeefJevee nesCeej veener Je ne efJe<e³ener DeeHeuîee ceveepeesieleeneleeUuîee®es meceeOeeve DeeHeCeebme efceUCeej veener. cnCetve GlmeenHetJe&keÀHeg{s nesTve %eeveosJeeb®eer cegiOee JeeCeer Je efle®³ee ÞeerieesHee}eb®³ee ceOegjeJeeCeerµeerPee}suîee Òeµeeble %eevemebieceele vneTve ke=ÀleeLe& nesT ³ee:

peQ %eevee®eeb kegÀ©þe~ lesLe mesJee ne ojJeebþe~lees mJeeOeerve keÀjer megYeìe~ Jees}ieesefve~~4-166~~leNneR levegcevegpeerJeW~ ®ejCeebmeeR }eieeJeW~DeeefCe DeieJe&lee keÀjeJeW~ oem³e mekeÀ}~~167~~ceie DeHesef#ele DeeHeg}W~ leQneR meebIeleer Hegefme}W~...~~168~~

’meble ns %eevee®es Iej Deensle. l³eeb®eer mesJee ne l³ee Ieje®ee GbyejþeDeens. Depe&gvee! let l³eeb®eer mesJee keÀªve lees mJeeOeerve keÀªve Ies. l³eeb®³eeÜejer GYee jentve µejerjeves, ceveeves Je peerJeeHeemetve l³eeb®³ee ®ejCeer }eie.l³eeb®es DeefYeceevejefnle ef®eÊeeves oem³e keÀj. cnCepes les ÒemeVe nesTveDeeHeuîee ceveer®es Òeµve efJe®eejlee®e efpe%eemeele=Hleer keÀjleer}.“

..~ pesCeW Deble:keÀjCe yeesefOe}s~ mebkeÀuHee ve ³es~~4-168~~pes³ee®esefve Jeeke̳eGefpeJe[W~ peen}W ef®eÊe efveOe[W~ye´ïee®esefve Hee[W~ efve:µebkegÀ nes³es~~169~~lewb Jes}eR DeeHeCeHes³eeb meefnleW~ F³eW DeµesKeWner YetleW~ceePeeb mJeªHeeR DeKebef[leW~ osKemeeR letb~~170~~SsmeW %eeveÒekeÀeµeW Heens}~ leQ ceesne®eeb DebOekeÀe© peeF&}~peQ ieg©ke=ÀHee nesF&}~ HeeLee& ieeb~~171~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 269 Gvces<e:18:ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe

Page 48: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’l³eebveer kesÀ}suîee GHeosµeeves yeesOe ÒeeHle Pee}s}s Deble:keÀjCe mebkeÀuHekeÀjC³ee®es efJemeªve peeles. l³eeb®³ee Deµee Je®eveebveer p³ee ef®eÊeeleDeelceÒekeÀeµe HeÀekeÀ}e Deens, les ef®eÊe mebµe³ejefnle nesles Je Deelc³eemeHetCe&le³ee peeCeles. l³eeJesUer DeeHeuîeemeefnle ner mecemle Yetlepeeles let ceeP³eemJeªHeer efvejblej Heenµeer}. l³ee %eeveÒekeÀeµeele legP³ee ceveer®ee mebmeejceesnHetCe&HeCes veenermee nesF&}. Dejs HeeLee&! mebleªHeer l³ee meÃgªb®eer ke=ÀHee ÒeeHlePee}er keÀer keÀe³e Deµeke̳e Deens!“

³eeÒeceeCes %eeveosJe Hegve: DeeHeuîee ³eesieÒeCee}er®ee Keeme efJeµes<ecnCepes ieg©ke=ÀHee ³eeefveefceÊeeves ÒekeÀì keÀjleebvee efomeleele. ³eeHetJeeanerDeesJeer ¬eÀ.4-132-133 ceO³es:

lees GHeµeceW efvenefì}e~ Oew³eX Jejer oeefì}e~ieg©Jeeke̳eW keÀeef{}e ~ ye}keÀìHeCeW~~4-132~~SsmeW mecejmeW cebLeve kesÀ}W~ lesLe Pe[keÀjeR keÀepee Dee}W~leQ GppeerJeve peen}W~ %eeveeiveer®eW~~133~~

DeeHeuîee ³ee Keeme ³eesieµew}er®es SkeÀ OeeJeles oµe&ve µ}eskeÀ ¬eÀ.4-27³eeJej mHeäerkeÀjCeeefveefceÊe l³eebveer ne ³eesie ieg©ke=ÀHeebefkeÀle keÀmee Deens,ns Kegyeerves meebietve kesÀ}s}s Jee®ekeÀebvee mcejle Demes}®e! Demees.%eevee®es meeceL³e&

%eevee®es Deleke̳e& meeceL³e& JeefCe&leebvee Þeerke=À<Ce Demes cnCeleele keÀer:DeefHe ®esoefme HeeHesY³e: meJexY³e: HeeHeke=ÀÊece:~meJe¥ %eeveH}JesvewJe Je=efpeveb mevleefj<³eefme~~4-36~~

’pejer meJe& HeeHeer ceeCemeebceO³es Del³eble HeeHeer Demee let Demeµeer},lejer %eeveªHeer veewkesÀves let meJe& HeelekesÀ leªve peeµeer}.“

³eLewOeebefme meefce×esçeqiveYe&mcemeelkegÀ©lesçpe&gve~%eeveeeqive: meJe&keÀcee&efCe YemcemeelkegÀ©les leLee~~4-37~~

’ns Depe&gvee! ÒepJeef}le Deiveer pemee keÀeÿeb®es Yemce keÀªve ìekeÀlees,lemee ne %eeveªHe Deiveer meJe& keÀcex Yemcemeele keÀªve ìekeÀlees.“

%eeveosJe cnCeleele:peNneR keÀuce<ee®ee Deeie©~ let Ye´ebleer®ee meeie©~J³eeceesne®ee [eWie©~ nesTefve Dememeer~~4-172~~leNneR %eeveµeÊeÀer®esefve Hee[W~ ns DeeIeJeWef®e ieeb LeeskeÀ[W~SsmeW meeceL³e& DemeW ®eesKe[W~ %eeveeR F³esb~~173~~osKeW efJeéeYe´ceeSsmee~ pees DecetÊee&®eeb keÀJe[mee~lees pes³eeef®e³eeb ÒekeÀeµee~ Hegjsef®evee~~174~~les³eeb keÀe³emeW ns ceveesce}~

ns yees}leebef®e Deefle efkeÀ[e}~..~~176~~’let pejer HeeHee®es Deeiej, Yeebleer®ee meeiej efkebÀJee J³eeceesne®ee Deieoer

[eWiej Deme}eme, lejer %eeveµeÊeÀerHeg{s ns meJe& Deieoer efkeÀjkeÀesU Deens.%eevee®³ee Debieer ns meJe& menpe veenermes keÀjC³ee®es DeHeej DeÓgle meeceL³e&Deens. Hene! efvejekeÀej Hejceelc³ee®eer íe³ee Demee ne pees efJeéee®eeHemeeje Deens, leesmeg×e %eevee®³ee ÒekeÀeµeeHeg{s veieC³e Deens; lesLes legPesns ceveesceU keÀener®e veenerle. ceveesceU cnì}s keÀer Jeeìles, ns keÀme®esOegle}s peeCeej!“

....~ veeneR SCeW Hee[W ef{mee}~ ogpeW peieeR~~4-175~~meebies YegJeve$e³ee®eer keÀepe}er~ peQ ieieveeceepeeR GOeJe}eR~efle³eW Òe}³eerb®eW Jeengì}er~ keÀe³e DeYe´ Hegjs~~176~~keÀeR HeJeveeef®eefve keÀesHeW~ HeeefCe³esef®e pees Heef}Hes~lees Òe}³eeve}g o[HeW~ le=CeW keÀeÿW keÀeF¥~~177~~cnCeewefve Demees ns ve Ie[s~ leQ ef®e®eeefjleebef®e Demebie[W~..~~178~~

’HeCe ³eeb®³eeFlekesÀ ef{meeU peieele keÀenerner veener. ns lej nebneb cnCelee l³ee %eeveeiveerle Yemce nesTve peeleer}. eflevner }eskeÀeb®eerjeKejebieesUer ieieveele G[Jetve osCeejer peer ÒeU³ekeÀeU®eer JeeJeìU Demeles,efle®³eeHeg{s DeekeÀeµeeleer} {ie les keÀe³e efìkeÀCeej! l³ee ÒeU³ekeÀeU®³eePebPeeJeeleeves HeeC³eeves®e Hesì IesCeeje ÒeU³eeiveer, lees keÀe³e le=Ce Jee }ekeÀ[ebveeoeo osCeej! lej HeeHeeoer ³ee %eeveeHeg{s GjCes µeke̳e®e veener.“%eeveemeejKes HeefJe$e keÀener®e veener!

meblemeÃgªb®³ee YeieJeblee®³ee ke=ÀHesves pes ns %eeve ÒeeHle nesles, l³ee®eercenleer ieeleebvee Þeerke=À<Ce cnCeleele:

ve efn %eevesve me¢µeb HeefJe$eefcen efJeÐeles~lelmJe³eb ³eesiemebefme×: keÀe}sveelceefve efJevoefles~~4-38~~

’%eeveemeejKeer HeefJe$e keÀjCeejer Jemlet ³ee peieeceO³es ogmejer veener.³eesiee®ejCeeves efme× Pee}suîee ³eesi³eeme ³eLeekeÀe} ns DeelceefJe<e³ekeÀ %eeveÒeeHle nesles.“

Þe×eJeeBu}Yeles %eeveb lelHej: meb³eleseqvê³e:~%eeveb }yOJee Hejeb µeeefvleceef®ejsCeeefOeie®íefle~~4-39~~

’pees Þe×eJeeve ceveg<³e Fbefê³emeb³ece keÀªve ³ee %eeveGHeemevesle lelHejneslees, l³ee}e®e les ÒeeHle nesles DeeefCe ns %eeve ÒeeHle Pee}s keÀer l³eeHeeþesHeeþl³eeme DeefJe}bye µeebefle ÒeeHle nesles.“

³eeJej %eeveosJeeb®eer GÊeÀer SskeÀe:.....~ Heg{efle %eevee®esefve Hee[W~ HeefJe$e ve efomeW~~4-178~~SLe %eeve ns GÊece nes³es~ DeeefCekeÀner SkeÀ lewmeW keWÀ Deens~pewmeW ®ewlev³e keÀeb veesnW~ ogmejs ieeb~~179~~

’%eeve SJe{s meeceL³e&µee}er Demeuîeeves l³ee®³eeFlekesÀ HeefJe$e keÀjCeejspeieele keÀener®e veener. ns %eeve®e Þesÿ Deens. p³eeÒeceeCes ®ewlev³eemeejKesogmejs keÀenerner ³ee ye´ïeeb[ele veener, leµeer®e %eeveeµeer leg}vee keÀjlee³esC³eemeejKeer Jemletner peieele veener.“

³ee cenelespee®esefve keÀmeW~ peNneR ®eesKee}g Òeefleefyebye efomes~keÀeb efiebJeefme}W efiebJemeW~ DeekeÀeµe ns~~4-180~~vee leNneR He=efLeJeer®esefve Hee[W~ keÀebìe}sb peNneR pees[s~leNneR GHecee Ie[s~ Heeb[gkegÀceje~~181~~cnCeewefve yengleeR Hejer Heenleeb~ Heg{gle Heg{gefle efveOee&efjleeb~ns %eevee®eer HeefJe$elee~ %eeveeRef®e DeeLeer~~182~~

’met³ee&®³ee efyebyeeHes#ee Òeefleefyebye pej lespemJeer efomes}; efkebÀJeeDeekeÀeµee}e pej keÀJeUlee ³esF&}; efkebÀJee He=LJeer®³ee lees}e®eer Jemlet

³eesieoe Þeer%eeveséejer 270 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 49: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

meeHe[s}, lej®e %eevee}e meepes}µeer GHeceeve Jemlet µeesOelee ³esF&}!cnCetve®e %eeveeFlekesÀ HeefJe$ekeÀ ogmejs veener, Demes cnCeeJes }eieles.“

pewmeer Dece=lee®eer ®eJeer efveJeef[pes~ leNneR Dece=leeef®emeeefjKeW cnefCepes~lewmeW %eeve ns GHeefcepes~ %eeveWmeeRef®e~~4-183~~Deeleeb ³e³eeJesjer peQ yees}CeW~ leQ Jee³eebef®e Jes}g HesÀef[CeW~lebJe meeb®eef®e peer ns HeeLe&g cnCeW~ peQ yees}le Demeeb~~184~~

’p³eeÒeceeCes Dece=lee®eer ®eJe Dece=leemeejKeer®e Demeles; l³ee®eÒeceeCes%eeve ns %eeveemeejKes®e Demeles. Deelee ³eeJej HejleHejle les®e les®e yees}Cesns J³eLe& JesU Jee³ee oJe[Ces Deens.“

lesJne Depe&gve cnCee}e,’legcner cnCelee les Kejs®e Deens.“Heefj leQef®e %eeve kesÀJeeR peeCeeJeW~ SsmeW Depe&gveW pebJe HegmeeJeW~lebJe leQ ceveesiele osJeW~ peeefCele}W~~4-185~~ceie cnCelemes efkeÀjerìer~ Deeleeb ef®eÊe osF¥ ieesþeR~meebiesve %eeveeef®e³eW YesìeR~ GHee³e legpe~~186~~

l³ee}e Demesner efJe®eejeJe³ee®es nesles keÀer ns %eeve keÀmes HeeJeeJes. HeCel³eeves ne Òeµve efJe®eejC³eeDeeOeer®e Þeerke=À<Ceebveer l³ee®es ceveesiele Gcepetvecnì}s, ’³ee %eevee®³ee Yesìer®ee GHee³e ceer leg}e meebielees.Depe&gvee! veerìef®eÊe osTve SskeÀ!“

%eeveeves µeebefle ®eer ÒeeHleerleNneR DeelcemegKeeef®e³eeb iees[er³ee~ efJeìs pees keÀeb mekeÀ} efJe<e³ee~pes³eeb®eeb þeF¥ Fbefê³eeb~ ceeveg veener~~4-187~~pees ceveemeeR ®ee[ ve meebieW~ pees Òeke=Àleer®eW kesÀ}W vesIeW~pees Þe×s®esefve mebYeesieW~ megefKe³ee pee}e~~188~~les³eebleQef®e efiebJeefmele~ ns %eeve HeeJeW efveef½ele~pes³eeceepeeR De®egbefyele~ µeebefle Demes~~189~~

’DeelcemegKee®³ee iees[erves pees meJe& efJe<e³eebvee efJeìlees Je Fbefê³eeb®³eenekesÀ}e Dees osle veener; pees ceveele F®íe DeeCele veener Je Òeke=ÀefleÜejsIe[Ceejs µeejerefjkeÀ keÀce& DeeHeCe keÀjlees, Demes mecepele veener; pees Þe×s®³eemebYeesieeves megKeer Pee}s}e Demelees; p³ee®eer Hejceelc³eeJej efveleeble efveÿeDemeles; l³ee}e µeesOele ns %eeve efveef½ele®e ³esles. ³ee®e %eeveele efveKee}meµeebleer®eer Jemleer Demeles.“

keÀener peeCekeÀej Þe×e ³ee®ee ³esLes kegbÀ[ef}veer Demee DeLe& keÀjleele,SJe{s®e metef®ele keÀªve Heg{s peeT ³ee.

leQ %eeve Ëo³eeR Òeefleÿs~ DeeefCe µeebleer®ee DebkegÀj HegÀìs~ceie efJemleej yeng ÒekeÀìs~ DeelceyeesOee®ee~~4-190~~ceie pesGleer Jeeme Heeefnpes~ lesGleer µeebleeref®e osefKepes~lesLe DeHeeje Hee© vesefCepes~ efveOee&efjleeb~~191~~Ssmee ne GÊejesÊe©~ %eeveyeerpee®eeb efJemlee©~meebieleeb Demes DeHee©~ Heefj Demees Deeleeb~~192~~

’les %eeve SkeÀoe Deble:keÀjCeele efmLej Pee}s keÀer l³ee µeebleer}eDebkegÀj HegÀìlees Je l³ee®ee Jes} DeelceyeesOee®ee megkeÀeU keÀjle ieieveeblejerefJemleej}e peelees. Demee ke=ÀleeLee&lcee efpekeÀ[s Heenlees, eflekeÀ[s l³ee}eµeebleer®e efomeles. l³ee Dece³ee&o µeebleermeeieje}e Heej®e veener. ³ee %eeveyeerpee®ee

ne µeebleerªHe efJemleej JeCe&ve keÀjC³eeme Deble®e veener.“ keÀejCe HetJeea®emeebefieleuîeeÒeceeCes (Gvces<e:14:owJeer mebHeoe He=.¬eÀ.221 les 224) µeeefvlecnCepes yeïe ®e nes³e (....~ ....l³eeiee®íeefvlejvevlejced~~12-12~~F.®³ee DevegjesOeeves).DeJeieleer®es keÀejCe Je l³eeJejer} GHee³e:::: Hejceelc³eeJej efveÿe vemeCeeN³eeb®eer ieleer

³eeefJe©× mebµe³eer - DeÞe× ceveg<³eebme - Hejceelc³eeJej efveÿeveme}suîeebvee, Fn}eskeÀ Jee Hej}eskeÀ, keÀesþs®e megKe efceUle veener:

De%e½eeÞeÎOeeve½e mebµe³eelcee efJeveµ³eefle~vee³eb }eskeÀesçefmle ve Hejes ve megKeb mebµe³eelceve:~~4-40~~

’Deelce%eevenerve, Þe×eefJenerve DeeefCe Hejceelc³eeJej efveÿe vemeCeejemebµe³eer ceveg<³e Ieesj Heleve HeeJelees. l³ee}e Fn}eskeÀerner veener, lej Hej}eskeÀerlejer keÀesþtve megKe ÒeeHle nesCeej!“

%eeveosJe meceejesHe keÀjleele:SskeWÀ pes³eeb ÒeeefCe³ee®eeb þeF¥~ F³ee %eevee®eer DeeJe[er veener~les³ee®eW efpe³ee}W cnCees keÀeF¥~ Jeefj cejCe ®eebie~~4-193~~µetv³e pewmeW ie=n~ keÀeb ®ewlev³esJeerCe osn~lewmeW peerefJele leQ mebceesn~ %eevenervee~~194~~DeLeJee %eeve keÀerj DeeHeg veesns~ Heefj leQ ®ee[ SkeÀeR peNneR Jeens~leNneR lesLe efpeJneUe keÀeF¥ Deens~ ÒeeHleer®eeb HeQ~~195~~

’SskeÀ! p³ee ÒeeC³ee}e %eevee®eer DeeJe[ veener, l³ee®es peieCes ce=l³etHes#eenerve Deens. pemes Deesmee[ Iej Jee ®ewlev³enerve osn DemeeJesle, lemes®e%eevenerveeme peerJeve efvejLe&keÀ Deens. Demees. KeN³ee %eevee®eer ÒeeHleer pejerPee}er veme}er, lejer l³ee®eer efveoeve F®íe lejer ceveele DemeeJeer. cnCepesÒeeHleer®eer keÀener lejer Deeµee yeeUielee ³esF&}!“

Jeeb®etefve %eevee®eer ieesþer keÀe³emeeR~ Heefj leQ DeemLeener ve Oejer ceevemeeR~leNneR lees mebµe³eªHe ngleeµeeR~ Heef[}e peeCe~~4-196~~peQ Dece=lener Heefj veeJe[s~ SsmeW meeefJe³eeef®e Dejes®ekegÀ peQ He[s~leQ cejCe Dee}W Demes HegÀ[W~ peeCees ³es keÀeR~~197~~lewmee efJe<e³emegKeW jbpes~ pees %eeveemeeref®e ceepes~lees mebµe³eW DebieerkeÀeefjpes~ SLe Ye´ebleer veener~~198~~

’p³ee ceeCemee}e %eevee®eer DeeJe[®e keÀe³e, HeCe meeOeer efJe®eejHetmenerkeÀjeJeerµeer Jeeìle veener, lees mebmeejeJej efJeéeeme}s}e peerJe DeÞe×s®³eemebµe³eeiveerle He[}e®e cnCetve mecepeeJes. Dece=leeyeÎ}ner veeJe[ DemeeJeerFlekeÀer De©®eer efvecee&Ce nesles, lesJne ce=l³et ÒeeHle Pee}e, Demes mecepelee³esles. lemes®e pees efJe<e³emegKeeves }esYeeJe}e Je %eevee®³ee veeJeeves µebKe keÀjlees,l³ee}e ÒeHeb®eªHe Ieveoeì mebµe³eeves Jes{}s®e, Demes mecepe.“

ceie mebµe³eer peNneR Heef[}e~ leNneR efveYeeble peeCes veeme}e~lees SsefnkeÀ Hej$ee cegkeÀ}e~ megKeemeeR ieeb~~4-199~~pes³eeb keÀe}pJe© DeebieeR yeeCeW~ lees µeerlees<CeW pewmeeR vesCeW~Deeieer DeeefCe ®eebefoCeW~ meefjmeWef®e ceeveer~~200~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 271 Gvces<e:18:ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe

Page 50: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

³eesieoe Þeer%eeveséejer 272 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

lewmeW meeb®e DeeefCe }efìkeWÀ~ efJe©× DeeefCe veerkeWÀ~mebµe³eer lees ve Dees}KeW~ efnleeefnle~~201~~ne jeef$eefoJemeg HeeneR~ pewmee peel³ebOee þeTJee veener~lewmeW mebµe³eer Demeleeb keÀeF¥~ cevee ves³es~~202~~

’Deµee mebµe³eûemle cnCepes DeÞe× DeeefCe ÒeHeb®eûemle ceveg<³ee®esmeJe& keÀener - SsefnkeÀ Je Heej}ewefkeÀkeÀ megKe - veeµe HeeJeles. p³ee}e efJe<ecepJejPee}s}e Demelees, lees pemes µeerle Je G<Ce ³eeleer} HeÀjkeÀ peeCele veener JeDeeie Je ®eeboCes meejKes®e mecepelees; lemes®e l³ee ceesnûemle ceveg<³eememel³e Je Demel³e, Þes³eme Je DeefnlekeÀj, ®eebie}s DeeefCe JeeF&ì ³eele}eHeÀjkeÀ keÀUle veener.pevceebOee}e p³eeÒeceeCes efoJeme Je je$eerle}e YesokeÀUle veener, l³eeÒeceeCes l³ee cee³eeceesnûemle mebµe³eer Heg©<eeme FlejkeÀesCeleerner %eevee®eer iees<ì Hemeble He[le veener.“

cnCeTefve mebµe³eentefve Leesj~ DeeefCekeÀ veeneR HeeHe Ieesj~ne efJeveeµee®eer Jeeiegj~ ÒeeefCe³eemeeR~~4-203~~³esCesb keÀejCeW legJeeb l³epeeJee~ DeeOeerb ne SkegÀef®e efpeCeeJee~pees %eevee®eeb DeYeeJee-~ ceepeeR Demes~~204~~

’cnCetve %eeveeJej Þe×e vemeCes, Hejceelc³eeefJe<e³eer veeefmleke̳eyeg×erDemeCes, ÒeHeb®eeJej Òesce DemeCes, ³eeHes#ee Ieesj HeeHe ogmejs keÀesCeles®e veener.ne mebµe³e cnCepes ÒeeC³ee®³ee Ieesj DeOe:Heleveemeeþer }eJe}s}s kegÀyeg×er®espeeUs®e cnCee vee! cnCetve ³ee®ee let l³eeie keÀj. ne µe$et let SkeÀoeefpebkeÀ}eme keÀer %eevee®ee DeYeeJe DeeHeesDeeHe®e otj nesF&}.“

peQ De%eevee®eW ie[o He[W~ leQ ne yengbJeme ceveeR Jee{s~cnCeewefve meJe&Lee ceeieg cees[s~ efJeéeemee®eeb~~4-205~~Ëo³eeR neef®e ve meecee³eW~ yeg×erleQ efiebJemetefve þe³eW~lesLe mebµe³eelcekeÀ nes³es~ }eskeÀ$e³e~~206~~

’pesJne De%eevee®ee ie[o DebOekeÀej cevee}e J³eeHelees, lesJne neHeÀej ceepelees. DeeefCe Þe×s®ee ceeie keÀe{tve leer HetCe&HeCes veä keÀjC³eelemeceeOeeve ceevelees. ne ceveele®e Yeªve meblees<ele veener, lej ne yeg×er}enerefiebJemelees. mebHetCe& $ew}eske̳eeþe³eer ne mebµe³e Yeªve Deme}e lejermeg×el³ee}e meceeOeeve Jeeìle veener.“mebµe³eeJej %eeveµem$ee®ee GHee³e

mebµe³e efJe®ísoC³eemeeþer Þeerke=À<Ce GHee³e meebieleevee cnCeleele:³eesiemeV³emlekeÀcee&Ceb %eevemeeq_íVemebµe³eced~DeelceJevleb ve keÀcee&efCe efveyeOveefvle Oeve¡e³e~~4-41~~lemceeo%eevemecYetleb ËlmLeb %eeveeefmeveelceve:~efíÊJewveb mebµe³eb ³eesieceeefleÿesefÊeÿ Yeejle~~4-42~~

’ns Oevebpe³ee! ³eesieeves p³eebveer meJe& keÀcee¥®ee mebv³eeme kesÀ}e DeensDeeefCe %eeveeves p³eeb®ee mebµe³e veä Pee}e Deens, Deµee DeelceJesʳeeHeg©<eebvee keÀcex ye× keÀjle veenerle. cnCetve De%eeveeHeemetve GlHeVe nesTvemJele:®³ee Ëo³eele þeCe ceeb[tve jenCeeN³ee ³ee mebµe³eªHeer µe$et®ee %eeve©Heer

Ke[dieeves íso keÀªve DeelcemJeªHeele efmLele nesTve ³eg× keÀj. cnCepesleg}e l³ee keÀcee&Heemetve keÀesCelesner Ieesj HeÀ} ÒeeHle nesCeej veener.“

ne®e GHee³e %eeveosJeeb®³ee µeyoele SskeÀe:Ssmee peNneR ne LeesjeJeW~ leNneR GHee³eW SkeWÀ DeebieJeW~peNneR neleeR nes³e yejJeW~ %eeveµem$e~~4-207~~leNneR %eeveµem$es efleKeìW~ efveKe}g ne efveJeìW~ceie efve:µes<e Kelee efHeÀìs~ ceevemeeR®ee~~208~~³e³eekeÀejCeW HeeLee&~ Gþer JesieeR Jejewlee~veeµe keÀªefve³eeb Ëo³emLee~ mebµe³eemeeR~~209~~

’ne mebmeejªHeer mebµe³eefjHet pejer FlekeÀe GÎb[ Deve ye}JeeveDeme}e, lejer l³ee®³ee veeµee®eener SkeÀ GHee³e SskeÀ. neleer %eeveKe[diepej Demes}, lej l³ee®³ee leer#Ce Oeejsves ³ee}e ieejo keÀjlee ³esles. neveä Pee}e keÀer lJeefjle ceveesce} veenermee neslees. cnCetve ns HeeLee&! Gþ!lJeefjle ³ee µe$et®ee Ëo³eeletve mecetU G®íso keÀªve DeeHe}s efJepe³e nsveebJe meeLe& keÀj!“

SsmeW meJe&%ee®eeb yeeHeg~ pees ke=À<Ceg %eeveoerHeg~lees cnCelemes meke=ÀHeg~ SskeWÀ je³ee~~4-210~~

’Demes meJe&%eevee}e efHele=mLeeveer Deme}suîee l³ee Þeerke=À<CeªHeer%eeveoerHekeÀeves ke=ÀHeeJeble nesTve pes meebefiele}s, les , ns jepee Oe=lejeä^e!letner veerì SsketÀve þsJe!“ Demes mebpe³e cnCee}e.³e%emebmLes®ee Hejece<e&

³eeÒeceeCes ³e%emebmLes®ee HeejceeefLe&keÀ HeeleUerJej®ee efJemle=le Hejece<e&DeeHeCe DeefOe³e%ee®³ee Òemebieeves Iesle}e. l³eeHetJeea®e DeeHeCe ³e%e®e¬eÀe®eeeflemeN³ee DeO³ee³eeleer} efveªHeCeeÜejs OeeJelee Dee{eJee Iesle}s}e DeeHeCeebmeefJeefole Deens®e(Gvces<e:1-2::efJe<e³eÒeJesµe-2He=.¬eÀ.29,30). ³eeÒeceeCes³e%eefJe<e³ekeÀ DeeHeuîee keÀuHevee ieerlee-%eeveséejer®³ee ceeO³eceeletve leHeemetveIesC³ee®eer mebOeer DeeHeCeebme efceUe}er.

efpe%eemetbveer Heb.efJe.oe.meeleJeUskeÀj ³eeb®ee ieerlesJejer} Heg©<eeLe&yeesefOeveerìerkeÀe ne ûebLe ³ee ³e%emebmLes®eer DeefOekeÀ ceeefnleer JneJeer cnCetve peªjHeneJee. Demees.meceejesHe

Depe&gvee®³ee meHleÒeµveebefveefceÊe peerJe-peiele-F&éej ³ee $e³eer®es oµe&veDeeHeCe Iesle Deenesle. l³eeb®es meefJemlej meebieesHeebie oµe&ve oslees lesjeJeeDeO³ee³e! lees®e Heg{er} efJe<e³e Deens. l³eemeeþer JeUt ³ee Gvces<e ¬eÀ.19-1:#es$e-#es$e%e efJe®eej-1 ³eekeÀ[s!

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

Page 51: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e::19-1::::#es$e#es$e%eefJe®eej-1::

ÒemleeJevee:lesjeJee DeO³ee³e-273#es$e#es$e%eefJe®eej#es$ee®es mJeªHemeceemesve µeyoe®ee DeLe&-274ieerlee %eeveséejerves efJemleejHetJe&keÀ ceeb[}s}er keÀuHeveemeceemesve cnCepes meb#esHeeves veJns, lej meekeÀuîeevesµ}eskeÀ, Heo®íso Je DevJe³e#es$e#es$e%e efveCe&³eeHeesìer nesCeejs JeeoefJeJeeo:efJeefJeOe celes³eeyeeyele $eÝef<ecegveeR®es efJe®eej-275peerJeJeeo -276Òeke=ÀefleJeeomebkeÀuHeJeeomJeYeeJeJeeo-277keÀeUJeeo’Heefj les³eebner ns #es$e~ vesCeJeWef®e“ -278ÞeerieesHee}eb®es cele:ieerleejnm³e Je #es$e#es$e%eefJe®eejÞeerieesHee}eb®ee efveCe&³eµ}eskeÀ, Heo®íso, DevJe³e Je DeLe&Hegve½e meceemesve ®ee DeLe&’Heb®e®eWefê³eiees®eje:“-279íÊeerme leÊJeeb®es #es$eieerleejnm³eeleer} leÊJeeb®es JeieeakeÀjCecee³ee, Heje Je DeHeje Òeke=ÀefleefJe®eejDeJ³eÊeÀ cnCepes Heje®e -280HejeÒeke=Àefle ne Hejye´ïeeKee}er} mlej nes³eHeje Je cet}Òeke=ÀefleÒeke=Àefle-efJeke=Àefle Je DeHeje Òeke=ÀefleHejye´ïee®es keÀefveÿ mJeªHe-281efJekeÀejleÊJeeb®³ee JeieeakeÀjCee®eer Hegvej&®evee Je leÊesÀ-282#es$eJeCe&ve(1):Heb®eceneYetles Je DenbkeÀejme%eeve keÀesCe-283

yegef×ieerleejnm³eeleer} ye´ïeeb[e®ee JebµeJe=#eyegef× Je DenbkeÀej ³eeb®es DeLe&-284DeJ³eÊeÀFbefê³escevee®es cenÊJee®es mLeeve:ceve-285ceve Je ³eesieefJeÐeeceve Je megOeeefjle ye´ïeeb[Je=#e -286DenbkeÀej Jee Deble:keÀjCe®elegäîe#es$eJeCe&ve(2):%eeveWefê³es Je keÀceXefê³es ³eeb®es Heb®e Heb®e efJe<e³e -287F®íe:Üs<e:megKe Je og:KeveeLemeebÒeoeef³ekeÀ ³eesie HeefjYee<ee-288®eslevee®eslevee Je kegbÀ[ef}veer µeÊeÀer-289Oe=eflemeceejesHe

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

Gvces<e 19-1ieerlee:7:513:1-6%eeveséejer:7:15,16,19-2113:7-148G×=le:ieerleejnm³eesÊeÀ leÊJeeb®ee leÊeÀe (He=.¬eÀ.282)ieerleejnm³eesÊeÀ ye´ïeeb[e®ee JebµeJe=#e(He=.¬eÀ.283)

³eesieoe Þeer%eeveséejer le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 52: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e19-1:::: #es$e#es$e%eefJe®eej -1::

ÒemleeJevee:::: lesjeJee DeO³ee³e

³eeveblej DeeHeuîee}e Heg{er} efJe<e³eefJeJejCeemeeþer lesjeJ³eeDeO³ee³eekeÀ[s DeHeefjne³e&HeCes JeUeJes }eies}. l³eeleer} #es$e Je #es$e%eefJe®eejeb®ee ceeieesJee IesleIesle DeeHeuîee}e Òeke=Àefle-Heg©<e ns met$e Oeªve®eHeg{s ®ee}eJes }eies}. l³eekeÀ[s Deelee JeUt ³ee!#es$e#es$e%e efJe®eej

meeOeejCele³ee 180 DeesJ³eeletve ne #es$e-#es$e%e ³ee efJe<e³ee®eeÒeeLeefcekeÀ efJe®eej ceeb[C³eele Dee}e Demetve ieerles®es 13-1 les 6 ns µ}eskeÀl³ee®ee DeeOeej Deensle. ceeies G}ÁsKe kesÀ}e neslee keÀer, meeleJ³ee DeO³ee³eeleYeieJeble DeeHeCe nesTve®e ’%eeveb les meefJe%eeveefceob Je#îeec³eµes<ele:“Deme s cnCe tve le sLee r} e f J e< e³ee}e me g©Jeele keÀjleele;Deieoer lemes®e ³ee lesjeJ³ee DeO³ee³ee®³eener meg©Jeeleerme YeieJeble#es$e#es$e%eefJe®eej Depe&gvee®³ee SleefÜ<e³ekeÀ keÀesCel³eener ÒeµveeefµeJee³emeebiee³e}e DeejbYe keÀjleele. ns meec³emLe} peªj }#eele ³esC³eemeejKesDeens. keÀejCe ³ee oesvner DeO³ee³eeb®³ee ¢äerves cegK³e efJe<e³e efJeée JeefJeéeelcee ³eeb®ee mebyebOe keÀe³e Deens, ne®e Deens.

YeieJeble Del³eble meesHeer Deµeer J³eeK³ee keÀjleele. leer Deµeer:Fob µejerjb keÀewvles³e #es$eefcel³eefYeOeer³eles~SleÐees JesefÊe leb Òeeng: #es$e%e Fefle leefÜo:~~13-1~~#es$e%eb ®eeefHe ceeb efJeef× meJe&#es$es<eg Yeejle~#es$e#es$e³ees%ee&veb ³eÊep%eeveb celeb ceced~~13-2~~

’ns keÀeQles³e! ³ee µejerje}e #es$e Demes cnCeleele DeeefCe pees nspeeCelees, l³ee}e #es$e%e Demes peeCekeÀej cnCeleele. ns Yeejlee! meJe&#es$eeb®³ee efþkeÀeCeer pees #es$e%e Deens, lees ceer®e Deens. #es$e Je #es$e%e³eeb®es pes %eeve les®e Kejs %eeve nes³e, Demes ceePes cele Deens.“

Fleke̳ee®e meb#esHeeves %eeveosJener cnCeleele keÀer:HeeLee& Heefjefmepes~ osn ns #es$e cnefCepes~nWef®e peeCeW lees yeesef}pes~ #es$e%eg SLe~~13-7~~leNneR #es$e%eg lees SLeW~ lees ceer peeCe efve©leW~pees meJe& #es$eeleQ~ mebieesHetefve Demes~~8~~#es$e DeeefCe #ew$e%eeleQ~ peeCeCeW peQ efve©leW~%eeve SsmeW les³eebleQ~ ceevetb DeecneR~~9~~

’Depe&gvee! SskeÀ! osne}e®e #es$e cnCeleele Je l³ee®³eeÜejs peespeeCelees, l³ee}e #es$e%e Demes cnCeeJes. ne ³ee osneÜejs peeCeCeeje,keÀjCeeje, HeenCeeje, SskeÀCeeje, mebJesovee ûenCe keÀjCeeje F&éej®eDemeuîeeves mecemle osnªHeer #es$eele}e %eelee F&éej cnCepes ceer®e Deens.ceer®e ³ee mecemle #es$eeb®es Hee}ve, Hees<eCe Je YejCe keÀjle Demelees. ³eeÒeceeCes#es$e DeeefCe #es$e%e ³eebvee Je l³eeb®³ee HejmHejmebyebOeebvee pes peeCeCes,l³ee}e®e Deecner %eeve Demes mecepelees.“

ne efJe®eej Òeke=Àefle-Heg©<e ³ee keÀuHevesµeer efkeÀleer efceUleepegUlee Deens,

ns }eie}er®e peeCeJeles. Demees. veblej Þeerke=À<Ce #es$e#es$e%eefJe®eejefJemleejHetJe&keÀ ceeb[C³eeme GÐegÊeÀ nesleele.#es$ee®es mJeªHe

lel#es$eb ³e®®e ³ee¢keÌ®e ³eefÜkeÀejer ³ele½e ³eled~me ®e ³ees ³elÒeYeeJe½e lelmeceemesve ces ÞegCeg~~13-3~~

’les #es$e keÀesCeles, keÀesþuîee mJeªHee®es Je keÀesCel³ee efJekeÀejebveer ³egÊeÀDeens; lemes®e les keÀesCel³ee keÀejCeeHeemetve Pee}s}s Deens; lemes®e lees pees#es$e%e Deens, lees keÀmee Deens DeeefCe l³ee®ee ÒeYeeJe keÀe³e Deens, les meJe& letmeekeÀuîeeves ceeP³eekeÀ[tve SskeÀ.“meceemesve µeyoe®ee DeLe&

³ee µ}eskeÀemebyebOeer O³eeveele IesC³ee®eer ieesä ner keÀer l³ee®ee Heo®ísokesÀuîeeJej DevJe³eeLe& }eJeC³eemeeþer yejer®e HetjkeÀ Heos pees[}er peeleele Je³eled, leled, ³ele:, me:,³e: ³ee Heoeb®ee DeLe& DeeHeeHeuîee celeerÒeceeCespeeCekeÀej keÀjleele. lemes®e meceemesve ³ee µeyoe®ee DeLe& yeJnbµeebveermeb#esHeeve s Demee®e kesÀ}s}e Dee{Ulees. HeÀÊeÀ ISKCON ®esDeeÐemebmLeeHekeÀ Þeer.}.ÒeYegHeeomJeeceer ³eebveer DevJe³eeLe& }eJeC³eeHegjleelees ’ In details“ Demee kesÀ}e Deme}e, lejer HeCe meeLe& Yee<eeblejelel³eebveerner l³ee µeyoe®ee DeLe& ’In brief“ Demee®e kesÀ}s}e Dee{Ulees.meceeme ³ee µeyoe®es DeLe& SkeÀerkeÀjCe Je mecetn Demesner nesleele. lemes®epees[µeyoebleer} veeles Demeener l³ee®ee DeLe& neslees.ieerlee-%eeveséejerves efJemleejHetJe&keÀ ceeb[}s}er keÀuHevee

lesjeJ³ee DeO³ee³eele Þeerke=À<Ceebveer #es$e-#es$e%e ³ee ܳeer®ee DeLe&yeN³ee®e efJemleejeves meebefiele}s}e Deens. ³ee®e ÒekeÀej®ee Flejner efJe®eejl³ee Deveg<ebieeves DeeHeCe De.¬eÀ. 7 Je 8 ceO³es Heeefn}e Deens DeeefCe De.¬eÀ.9Je 14 ³eeblener HeenCeej Deenesle. %eeveosJe lej ³ee efJe<e³eeJej lesjeJ³eeDeO³ee³eer meg©Jeeleerme 180 DeesJ³ee j®eleele Je Hegve: ³ee DeO³ee³ee®³eeµ}eskeÀ ¬eÀ. 12 les 34 ³eebmeeþer Hejle peJeU peJeU 250 DeesJ³ee ³ee®eefJe<e³ee®³ee efJemleejeHeesìer Jes®eleele.

lemes®e µ}eskeÀ ¬eÀ. 7 les 11 ³eebmeeþer l³eebveer j®e}suîeeDeoceemes 700 DeesJ³ee, Heeefnuîee lej DeceeefvelJeeoer iegCeeb®es JeCe&vekeÀjC³eemeeþer, Deved Kejs lej #es$e-#es$e%emebyebOeebme peeCeCeeN³ee%eev³eee fJe<e³ee r®e Deensle. SketÀCe 34 µ}eskeÀe b®ee Deved

³eesieoe Þeer%eeveséejer 273 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 53: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

l³eeJejer} 1169 DeesJ³eeb®ee ne meieUe®³ee meieUe DeO³ee³e®e#es$e#es$e%eefJe®eejeme HetCe&LewJe Jeeefn}s}e efomelees.

DeeHeCe HetJeea®e }#eele Iesle}s Deens keÀer SKeeÐee efJe<e³ee®es %eeveosJeebveeJeeìCeejs cenÊJe l³eebveer l³ee efJe<e³eevegmebOeeveemeeþer efkeÀleer DeesJ³ee j®euîeeDeensle, ³eeJeªve meeOeejCele³ee Devegceevelee ³esles. lemes®e Þeerke=À<Ce pejerSKeeoer ieesä Del³eble meb#esHeeves meebiele Deme}s, lejer Þeer%eeveséej cee$eleer l³eeb®³ee µew}erves efJemleejHetJe&keÀ Je Keg}Jetve meebieleebvee yeN³ee®eoe efomeleele.

³esLes lej mJele: Þeerke=À<Ce®e ieerles®es 34 µ}eskeÀ cnCepes ieerles®eeefJemeeJee Yeeie #es$e-#es$e%eefJe®eejeme Jeenleele; Deved %eeveosJe lejkeÀcee}er®ee cnCepes 1169 DeesJ³eeb®ee cnCepes %eeveséejer®ee DeeþJeeYeeie Demee lesjeJee mebHetCe& DeO³ee³e®e l³eeJej j®eleele; FlekeÀe ne #es$e-#es$e%e efJe<e³e l³ee oesIeebveener cenÊJee®ee Jeeìlees.

meceemesve cnCepes meb#esHeeves veJns, lej meekeÀuîeevesns }#eele Ieslee ³esLes ne efJe<e³e ’meb#esHeeves meebielees“, Demes Þeerke=À<Ceeb®es

cnCeCes vemetve lees ’meekeÀuîeeves meebielees“ Demes l³eeb®es cnCeCes DemeeJes,Demes DeeHeuîee DeuHeceleerme Jeeìles. DeLee&le®e HetJe&metjeR®³ee efJeÜÊes®ee HetCe&Deeoj þsJetve®e DeeHeuîeemeejKee meJe&le³ee meeceev³e ceveg<³e Demes efJeOeevekeÀjC³ee®es meenme keÀª µekeÀlees, DeeefCe lesner kesÀJeU l³ee®e cenelc³eeb®³eeKeebÐeebJej GYes jentve, l³eeb®³ee®e menevegYetleer®³ee DeeOeejs, l³eebveer®eoeKeJe}suîee ef#eeflepeekeÀ[s l³eebveer®e efo}suîee ogefye&Ceerletve Heenle, ns meefJeve³eceev³e keÀjC³eele DeeHeCeebme vekeÌkeÀer®e Oev³elee Jeeìles!! Demees!

SJe{e GneHeesn p³ee µ}eskeÀeleer} SkeÀe µeyoe®³ee DeLee&efJe<e³eer DeeHeCekesÀ}e, l³ee µ}eskeÀe®ee DevJe³e Je Heo®íso HeenCes efpe%eemetbme ceeefnleerHetCe&Jeeìs}, cnCetve lees osTve Heg{s peeT ³ee.µ}eskeÀ

lel#es$eb ³e®®e ³ee¢keÌ®e ³eefÜkeÀejer ³ele½e ³eled~me ®e ³ees ³elÒeYeeJe½e lelmeceemesve ces ÞegCeg~~13-3~~

Heo®ísoleled #es$eced ³eled ³ee¢kedÀ ®e ³eefÜkeÀejer ³ele: ®e ³eled me:

®e ³e: ³elÒeYeeJe: ®e leled meceemesve ces ÞegCeg ~~13-3~~DevJe³e

leled (les) #es$eced (#es$e) ³eled (pes) ®e (DeeefCe) ³ee¢kedÀ (p³ee ÒekeÀej®es)®e (lemes®e) ³eefÜkeÀejer (p³ee efJekeÀejeb®es) ®e (DeeefCe) ³ele: (p³ee) ³eled(pes) ®e (lemes®e) me: (les) ®e (meg×e) ³e: (pees) ³elÒeYeeJe: (p³ee ÒeYeeJee®ee)leled (les) meceemesve (meekeÀuîeeves/meb#esHeeves?) ces (ceeP³eekeÀ[tve)ÞegCeg (SskeÀ).

meg%e Jee®ekeÀebveer Jejer} ieesäer efJe®eejele IesTve DeeHeeHe}e keÀe³e³eesi³e Jeeìs} lees efveCe&³e I³eeJee. ns SJe{s meebieeJe³ee®es cegK³e keÀejCe DemeskeÀer ieerleeY³eeme keÀjleebvee DeeHe}er pej SJe{îee Kees}ele efkebÀJee ³eentvenerKetHe Kees}Jej peeTve ef®ebleve keÀjC³ee®eer F®íe Demes}, lej lees kesÀJe{e

ceneefJemle=le Òeeble DemeeJee, ³ee®eer efkebÀef®ele peeCe O³eeveer þsJe}s}er®eebie}er! Demees.%eeveosJeeb®ee DeLe&

meceemesve ³ee µeyoe®ee DeLe& efveef½ele keÀjC³eeHetJeea Þeer%eeveséejeb®eer

lelmebyebOeer keÀe³e mee#e Deens, leer Heentve Heg{s peeT ³ee:leNneR #es$e%eg ³esCeW veebJeW~ ns µejerj pesCeW YeeJeW~cnefCele}W leQ DeeIeJeW~ meebiees Deeleeb~~13-10~~ns #es$e keÀeb cnefCepes~ kewÀmeW keWÀ ns GHepes~keÀJeCekeÀJeCeeR Jee{efJepes~ efJekeÀejer SLe~~11~~ns Deewì nele ceesìkeWÀ~ keÀeR kesÀJe{W Heeb kesÀlegkeWÀ~yej[ keÀeR efHekesÀ~ keÀesCee®eW ns~~12~~Fl³eeefo meJe&~ peQ peQ ³ee®eW YeeJe~leQ yeesef}peleer meeJesJe~ DeJeOeeve osF¥~~13~~

ÒeLecele: ³ee leerve DeesJ³eeleer} þUkeÀ µeyoeb®ee DeLe& O³eeveer DeeCet³ee. 1) DeeIeJeW - DeJeIes, meJe&, meieUs, FlLebYetle, HetCe&, efJemleej}ss}s(detailed) 2) Fl³eeefo meJe & - meieUs, Flej meJe& (ceeefnleer F.veer)HeefjHetCe& Demes 3) meeJesJe - DeJe³eJeebmeefnle (µejerj), meJe& }#eCes JeGHe}#eCes F.men (Jemlet)(®es)(JeCe&ve); HeefjHetCe&; meJe& ÒekeÀej®³eeyeejerkeÀmeejerkeÀ leHeefµe}emen Deme}s}er SKeeÐee efJe<e³ee®eer mebHetCe& ceeefnleer.

³ee µeyoeb®es ns DeLe& O³eeveer þsJetve DeesJ³eeb®ee DeLe& Heeefn}e keÀer#es$e#es$e%eefJe®eej meb#esHeeves meebieC³ee®ee ÞeerieesHee}eb®ee ceveeso³e vemetvelees meekeÀuîeeves meebieC³ee®ee Deens, ns HeìkeÀve Gcepeles.

%eeveosJe 13-10 les 13 ³ee DeesJ³eeletve cnCeleele:’lejer ³ee µejerjer}e #es$e%e Demes cnCeC³ee®es Òe³eespeve keÀe³e; lemes

keÀesCel³ee DeLee&ves cnì}s Deens; µejerje}e #es$e keÀe cnCeleele; les keÀmesGHepeles; ³ee®³eeþe³eer efJekeÀej keÀesCeles Je keÀmes GlHeVe nesleele; ns meJe& ceerleg}e veerì meebielees.“

’ns Deewì nele ceeHee®es®e Deens keÀer DeefOekeÀ keÀener Deens; veeHeerkeÀDeens keÀer megHeerkeÀ Deens; ns keÀesCee®³ee cee}keÀer®es Deens; Fl³eeoer meJe&ceeefnleer l³eeleer} meJe& yeejerkeÀmeejerkeÀ leHeefµe}ebmen leg}e ceer mebHetCe&meefJemlej meebielees. lejer }#eHetJe&keÀ SskeÀ.“

Demees. ne efJe<e³e Deelee Hegjs keÀª ³ee. met%eebme DeefOekeÀ meebieCes ve}ies! ne cegÎe mHeä PeeuîeeJej Deelee Heg{er} keÀuHeveeefJemleej keÀmeekesÀ}e Deens, les Heent ³ee:#es$e-#es$e%e efveCe&³eeHeesìer nesCeejs JeeoefJeJeeo:::: efJeefJeOe celes

HeQ ³eeef®e mLe}ekeÀejCeW~ Þegefle meoe yeesyeeCeW~leke&gÀ ³esCeWef®e efþkeÀeCeW~ leeW[e}g kesÀ}e~~13-14~~®eeef}leeb nWef®e yees}er~ oµe&veW µesJeìeb Dee}eR~lesefLeb®eeR veeneR yegPeeJe}er~ ÜbÜs DeePegefve~~15~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 274 Gvces<e:19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1

Page 54: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’³ee®e efJe<e³ee®ee efveCe&³e keÀjC³eemeeþer Jesoeb®eer melele ye[ye[ ®ee}tDemeles Je leke&Àµeem$ee}ener ³ee®es DeekeÀ}ve keÀªve IesC³eemeeþer JesieJesieȳee³egÊe̳ee ³eespeeJ³ee }eieleele. #es$e-#es$e%eJeeoe®ee mecevJe³e keÀjleekeÀjlee<eìdoµe&ves cesìekegÀìer}e Dee}er. leLeeefHe DeÐeeHener l³eebveer ³eeÜbÜe®ee - #es$e-#es$e%e ³ee pees[ieesUer®ee SkeÀceleeves mJeªHeefveCe&³e kesÀ}s}eveener. cnCetve ³ee SkeÀe®e keÀejCeeves l³ee µeem$eeb®es SkeÀceskeÀebµeerHeìle veener.“

µeem$eebef®e³eW mees³eefjkeWÀ~ efJe®eef}pes ³esCeWef®e SkeWÀ~³ee®esefve SkeÀJebkeWÀ~ peieeefme Jeeog~~13-16~~leeW[smeeR leeW[e ve He[s~ yees}WmeeR yees}e ve Ie[s~F³eeb ³egÊeÀer ye[ye[s~ $ee³e peen}er~~17~~vesCeeW keÀesCne®eW ns mLe}~ Heefj kewÀmeW DeefYe}e<ee®eW ye}~peQ IejesIejeR keÀHee}~ efHeìefJele Demes~~18~~

’³ee SkeÀe®e efJe<e³eeJej peieele celeceleeblejs nesTve l³eeb®esHejmHejefJeJeeo melele ®ee}t Demeleele. SkeÀe celee®es ÒeefleHeeove ogmeN³eeceleeleer} ÒeefleHeeoveeµeer pegUle veener. ³ee meJe& efJeleb[JeeoebcegUsJeeoefJeJeeomeg×e kebÀìeUtve ies}s DemeeJesle. ns #es$e keÀesCee®es Deens; #es$e%ekeÀesCe Deens; ns keÀesCeeme®e keÀUle veener. HeCe les keÀUtve IesC³ee®eer DeefYe}e<eekesÀJe{er leerJe Deens, Hene. kesÀJeU ³ee®e efJe<e³ee®ee keÀeL³eeketÀì keÀjC³eemeeþerefJeÜeve Hebef[leeb®³ee IejesIejer keÀHeeU efHeìtve ye[ye[ kesÀ}er peeles.“

veeefmlekeÀe ÐeeJe³ee leeW[~ Jesoeb®eW iee{W yeb[~leQ osKeewefve HeeKeeb[~ Deeveef®e Jeepes~~13-19~~cnCes legcner efvece&t}~ }efìkesbÀ ns Jeeipee}~vee cnCeefme leNneR HeesHeÀ}~ Ieeefle}W Deens~~20~~

’veeefmlekeÀebveer JewefokeÀ celee®ee efOe:keÀej kesÀ}s}e SsketÀve Jeso DeeHe}scele peesjeves ÒeefleHeeoC³eeme Heg{s mejmeeJe}s. Deve les Heentve l³eeb®eer leeW[sDeefOekeÀ®e Jeepet }eie}er. les HeeKeb[er Jesoebvee cnCet }eie}s,’legcnerDeeOeejeefµeJee³e DeeefCe HegjeJ³eeefJevee yees}le Deenele. legcner kesÀJeUµeyoHeebef[l³e ÒekeÀìJetve DeeHe}s®e cnCeCes Kejs Demeuîee®ee efveJJeU DeeYeemeefvecee&Ce keÀjlee Deenele. Deece®es ns DeejesHe Keesìs Deensle, Demes pejlegcne}e efme× keÀjlee ³esle Demes}, lej }eJee Hewpe!“

HeeKeeb[eb®eW keÀ[s~ veeieJeeR }gbef®eleer cegb[W~efve³eesefpe}eR efJeleb[W~ le}eefme ³esleer~~13-21~~

’HeeKeeb[ Jee veeefmlekeÀeb®es efµejesceCeer Demes®e µeesYeCeejs efoiebyejeoerpewve ÞeceCekeÀ Jesoebvee keÀce&keÀeb[er Deµeer efµeJeer osle Demeleebvee®e DeeHeuîeeÞeceCekeÀ Oecee&®ee SkeÀ GHe®eej cnCetve veeieJes jenleele Je mJenmles kesÀme}gb®ele Demeleebvee®e efJeleb[Jeeo Iee}le yemeleele. (efJeleC[e cnCepesJewefokeÀ celeeb®es Keb[ve Je HeeKeb[ celee®es ceb[ve keÀjCeejs JeeoefJeJeeoHej®e®ex®es pewveeb®es ûebLe DeeefCe leke&ÀHe×efle). lees l³eeb®ee efJeleb[Jeeo DeieoerìerHes}e Heesnes®e}e Deens.“

ce=l³egye}e®esefve ceepeW~ ns peeF&} JeerCe keÀepeW~leQ osKeewefve J³eepeW~ efveIee}W ³eesieer~~22~~ce=l³egves DeeOeeefOe}W~ efleneR efvejbpeve mesefJe}W~³eceoceeb®es kesÀ}W~ ces}eJes Hegjs~~23~~

’µejerj veéej Deens. les ce=l³egcegUs kesÀJne veeµe HeeJes}, ³ee®eer µeeµJeleerveener; cnCetve OeemleeJe}suîee ³eesi³eebveer efpeJebleHeCeer®e ³ee #es$e-#es$e%eefJe®eeje®ee HekeÌkeÀe efveCe&³e }JekeÀj JneJee cnCetve meJe&l³eeie keÀªveDejC³ee®eer Jeeì Oej}er DeeefCe lesLes ³ece-oce-µeceªHeer meeOeveeb®es IeesjHeefjÞece GHemeC³eeme les keÀefìye× Pee}s.“

SCesef®e #es$eeefYeceeveW~ jep³e l³eefpe}W F&µeeveW~iegbefle peeCeewefve mceµeeveW~ Jeemeg kesÀ}e~~13-24~~Ssefme³eeb Hewpee censµee~ HeebIegjCeW oeneR efoµee~}eb®ekeÀ© cnCeewefve keÀes}mee~ keÀeceg kesÀ}e~~25~~HeQ mel³e}eskeÀveeLee~ JeoveW Dee}eR ye}eLee&~leNneR lees meJee&Lee&~ vesCesef®evee~~26~~

’³ee®e #es$e-#es$e%eefJe®eeje®ee efveCe&³e keÀjC³ee®³ee DeemeÊeÀerves

ÞeerµebYetves kewÀ}emee®es jep³e l³eeie}s DeeefCe ÒeHeb®eele iegble}s peeT ve³escnCetve mceµeeveele efvejblej JeemleJ³e kesÀ}s. oener efoµeeb®es®e kesÀJeU Jem$eHeebIej}suîee l³ee efve:mebie F&µee}emeg×e keÀece DeeHeuîee}e Òe}esYeve oeKeJetveDeeHe}s Fä meeO³e keÀjC³eele yeeOekeÀ Jeeì}e; cnCetve l³eeves jeieeJetvepeeTve KeJeUtve ceovee®ee keÀesUmee kesÀ}e. Òel³e#e ye´ïeosJee}emeg×e³ee ieesäer®ee efveCe&³e SkeÀe leeW[eves keÀjlee ³esF&vee! cnCetve l³eeves ®eej ®eejleeW[s efvecee&Ce keÀªve Iesle}er. lejerner l³ee}e ³ee efJe<e³ee®es iet{ Lees[smeg×eDeekeÀ}ve Pee}s}s veener.“³eeyeeyele $eÝef<ecegveeR®es efJe®eej

Leesj leÊJe%e, $eÝ<eer Je cegveer ³eebveer HeCe ³ee®ee efveCe&³e keÀjC³eemeeþerleHem³ee, ef®ebleve, GHeemevee, F.veer µeg× Pee}suîee yeg×erves efJe®eejkesÀ}e. HeCe:

$eÝef<eefYeye&ngOee ieerleb ívoesefYeefJe&efJeOew: He=LekedÀ~ye´ïemet$e Heow½ewJe nslegceefÓefJe&efveef½elew:~~13-4~~

’#es$e-#es$e%e leÊJee®ee efJe®eej $eÝ<eeRveer Heg<keÀU ÒekeÀejeves kesÀ}e

Deens. Jesoebleer} ívoye× ceb$eeble j®e}suîee efJeefJeOe efJeYeeieebletvener neefJe®eej meebieesHeebie meekeÀuîeeves kesÀ}s}e Dee{Ulees. GHeefve<eoeoeRÜejsosKeer}ner ®e®ee& keÀ}s}er Deens Je ye´ïemet$eebÜejs ³egefÊeÀÒe³egÊeÀerves ³ee®ee efve½e³eÒekeÀì kesÀ}s}e Deens.“

Þeerke=À<CeesÊeÀer®ee Demee meJe&meeceev³ele³ee DeLe& kesÀ}e peelees. ³eeleer}ye´ïemet$es vescekeÀer keÀesCeleer ns efveef½ele nesle veener. meJe&meeOeejCeHeCesJesoebleeleer} yeeoje³eCe J³eemeke=Àle ye´ïemet$eeb®ee efveoxµe ieerlesves ³esLeskesÀ}e Deens, Demes mecepe}s peeles. HeCe %eeveosJe cee$e Depetve SkeÀeJesieȳee®e ye=nlmeecemet$ee®ee ³eeJej®³ee DeesJ³eeble efveoxµe keÀjleele, les

³eesieoe Þeer%eeveséejer 275 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 55: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

keÀesCeles ns cee$e keÀUle veener. ³ee µ}eskeÀeJejer} %eeveosJeeb®es Yee<³e Heent³ee. les cnCeleele keÀer ³eemebyebOeer JesieJesieUer celes Deµeer Deensle:

1) peerJeJeeoSkeÀ cnCeefle ns mLe}~ peerJee®esef®e cet}~ceie ÒeeCe ns kegÀ}~ les³ee®eW SLe~~13-27~~ÒeeCee®eeb IejeR~ DeebieW jeyeles YeeT ®eeNneR~DeeefCe cevee SsmeeR DeeJeejer~ kegÀ}Jee[erkeÀ©~~28~~les³eeb leQ Fbefê³eyew}eb®eer HesìeR~ ve cnCeW DebJemeeR HeeneìeR~efJe<e³e#es$eeR Deeìer~ keÀeþer Ye}er~~29~~

’efkeÀl³eskeÀ peerJeJeeoer leÊJe%e Demes cnCeleele keÀer peerJe®e ³ee #es$ee®eemJeeceer Deens. l³eeves ns #es$e yeìeF&ves ÒeeCeeme efo}s Deens. ÒeeCee®es DeHeeve,J³eeve, meceeve Je Goeve Demes ®eej keÀecemet Je cesnveleer YeeT DeeefCeceve ner ®eHeU keÀejYeejerCe ns µesle efHekeÀefJeleele. Fbefê³eªHeer yew} DeewleemepegbHetve ÒeeCe je$ebefoJeme keÀä keÀjlees. ³ee ÒekeÀejs ns meJe& efJe<e³eeb®eerefHekesÀ keÀe{leele.“

ceie efJeefOe®eer JeeHeÀ ®egkeÀJeer~ DeeefCe Dev³ee³ee®eW yeer JeeHeÀJeer~kegÀkeÀcee&®eeb keÀjJeer~ jeyeg peNneR~~13-30~~leNneR les³eebef®emeeefjKeW~ DemebYee[ HeeHe efHekesÀ~ceie pevce keÀesìer og:KeW~ Yeesieer peerJeg~~31~~vee leNneR efJeefOe®esefve JeeHeWÀ~ meefl¬eÀ³eeyeerpe DeejesHes~leNneR pevceµele ceeHeW~ megKeef®e ceefJepes~~32~~

’efJeefnle keÀcee&®³ee Dees}erJej melkeÀcee&®ee ceUe efHekeÀJeC³eeSsJepeer nsmeieUs DeefJeefnle efveef<e× keÀcee&b®ee ceUe efHekeÀJeleele. kegÀkeÀcee¥®es yeerpe DemesHesjle jeefnuîeeves l³ee®es efHekeÀ HeCe Gob[ ³esles. Deve l³eeHeemetve Hegve:Hegve:HessjCeer-keÀeHeCeer-ceUCeer keÀjle iesuîeeves keÀesìîeJeOeer pevce l³ee peerJeemeog:Kes Yeesiele yemeeJes }eieles. l³ee µesleele JesoefJeefnle keÀcee&b®³ee Dees}erJejmelkeÀcee&®es yeer HejleHejle Hesj}s Demelee, µeskeÀ[es pevces Yeesiele jeneJesDemes megKee®es DeceeHe HeerkeÀ ³esles!“

2) Òeke=ÀefleJeeolebJe DeeefCekeÀ cnCeefle ns veJns~ ns peerJee®esef®e vee cnCeeJeW~DeecegleW Hegmee DeeIeJeW~ µeslee®eW ³ee~~13-33~~Denes peerJeg SLe GefKelee~ JemleerkeÀ© Jeeìs peeleeb~DeeefCe ÒeeCeg ne ye}ewlee~ cnCeewefve peeies~~34~~Deveeefo peQ Òeke=Àefle~ meebK³e efpe³eWleQ ieeleeR~#es$e ns Je=Êeer~ F³eWleWef®e peeCeQ~~35~~

l³eeJej ogmejs Òeke=ÀefleJeeoer }eskeÀ cnCeleele keÀer,’ns peerJeJeeoer pescnCeleele, les yejesyej veener. ns peerJee®es #es$e Deens, Demes cnCet®e vekeÀe,lej ³ee µeslee®eer mecemle ceeefnleer Deecne}e efJe®eeje. Denes peerJe ne kesÀJeUJeeìs®ee Jeeìmeª Deens Je ³ee #es$eer Jemleerme Dee}s}e Deens. lemes®e ÒeeCelej kesÀJeU ³ee #es$ee®ee ye}glesoej jeKeC³ee Deens. cnCetve lees je$ebefoJeme

peeielee Heneje oslees. meebK³eefme×ebleJeeoer efpe®eer keÀerleea ieeleele, leer

Deveeoer Òeke=Àefle, efle®es ns #es$e Jeleve Deens.“

DeeefCe F³esleWef®e DeeIeJee~ DeeLeer Iejces}eJee~cnCeewefve JeeefnJee~ IejeR Jeens~~13-36~~JeeefnJ³eeef®e³eeb jenìeR~ peQ keÀeb cego} efleIeW F³eW me=äer~leQ F³es®eebef®e HeesìeR~ peen}W iegCe~~37~~jpeesiegCeg Hesjer~ leWleg}W meÊJe meeWkeÀjer~SkeÀ}W lece keÀjer~ mebJebieCeeR~~38~~j®eesefve cenÊeÊJee®eW Ke}W~ ce}eR SkeWÀ keÀe}iesefve Hees}W~lesLe DeJ³eÊeÀe®eer efce}W~ meebpe Ye}eR~~39~~

’DeeefCe efn®³eepeJeU ner µesleer ®ee}JeC³ee®ee meieUe yeejoevee Iej®eeDeens. cnCetve ner µesle JeeìskeÀN³eeme ve oslee mJele:®e Iejer JeefnJeeì keÀjles.efle®³ee®e Heesìer ÒemeJe}s}s meÊJe, jpe Je lece ns efleIes iegCe®e ³ee keÀeceerÒecegKe Deensle. jpeesiegCe pes Hesjlees, les meÊJeiegCe Jee{Jelees Je SkeÀìeleceesiegCe efHekeÀe®eer keÀeHeCeer keÀjlees. lees leceesiegCe cenÊeÊJee®es KeUs j®etveSkeÀìîee keÀeU veeJee®³ee HeesUekeÀ[tve ceUCeer keÀªve Ieslees DeeefCe ceiemet#ce DeJ³eÊeÀ me=efäªHeer efHekeÀe®³ee Oeev³ee®³ee jeµeer®³ee jeµeerefomee³e}e }eieleele.“

3) mebkeÀuHeJeeoerlebJe SkeÀeR ceefleJebleer~ ³e³ee yees}eef®e³eeb KebleeR~cnefCele}W ³ee %eHleer~ DeJee&®eervee~~13-40~~neb nes HejleÊJeeDeebleg~ kesÀ Òeke=Àefle®eer ceeleg~ne #es$eJe=Êeebleg~ GieW DeeF&keÀe~~41~~µetv³emespemeeef}³eW~ megef}velesef®e³eW efleef}³es~efveêe kesÀ}er nesleer yeef}³es~ mebkeÀuHeW ³esCeW~~42~~lees DeJemeeble ®esF&}e~ GÐeceeR meowJe Ye}e~cnCeewefve þs}e pee}e~ F®ísmeJeW~~43~~

lesJne ns Òeke=ÀefleJeeoer cele efkeÀl³eskeÀ yegef×Jebleebvee ve DeeJe[tve lescnCee}s, ’Denes! ³eeb®eer peeCekeÀejer DeJee&®eerve keÀeUeleer} Deens. HeÀejÒe®eerve keÀeUer pes Hejye´ïe nesles, l³ee®³eeHeg{s ner Òeke=Àefle DeepekeÀe}®eer!³ee #es$ee®eer Kejer ceeefnleer Deecner®e osT µekeÀlees. leer SsketÀve I³ee. µetv³epes Hejyeïe, l³ee®³ee ye´ïeªHeer µe³eveeieejele mebHetCe& }erveles®³ee ieeoerJej³ee ye}Jeeve Deµee mebkeÀuHeeves efveêe kesÀ}er nesleer. lees De®eevekeÀ peeieePee}e. lees melele GÐeceµeer} Demeuîeeves l³eeves F®íe kesÀuîeeyejesyejl³eeme ne ef$eYegJeveªHe þsJee ÒeeHle Pee}e.“

efveje}byee®eer Jee[er~ ef$eYegJeveeSJe{er~ns les³eeef®e³eW pees[er~ ªHee Dee}er~~13-44~~ceneYetlee®eW SkeÀJeì~ meQje JeWìe}tefve Yeeì~Yetleûeeceeb®es DeeOeeì~ ef®eefj}W ®eejeR~~45~~³eeJejer Deeoer~ Heeb®eJeìs³ee®eeR yeebOeeR~yeebefOe}eR ÒeYesoeR~ Heb®eYeteflekeÀeR~~46~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 276 Gvces<e:19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1

Page 56: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’efvejekeÀej Hejye´ïeªHe Jee[erle DeJ³eÊeÀeJemLesle DemeCeeje neef$eYegJeveeSJe{e yeeie l³ee®³eecegUs®e J³eÊeÀ oµesle Dee}e. ceneYetleeb®esFlemlele: DemeCeejs legkeÀ[s SkesÀ peeieer keÀªve Heb®eerkeÀjCeªHeer ceµeeieleervesl³ee peefceveerme SkeÀmebOe keÀªve mJesopeeoer ®eejer Heeb®eYeeweflekeÀer osnebveel³eeves le³eej kesÀ}s.“

keÀcee&keÀcee¥®eW iegb[W~ yeebOe Ieeefle}s oesneR keÀ[W~veHegbmekeÀ yej[W~ jeveW kesÀ}eR~~13-47~~lesLe ³esjPeejs}eieeR~ pevcece=l³eg®eer megjbieeR~megneefJe}er efve}eieeR~ mebkeÀuHeW ³esCeW~~48~~ceie DenbkeÀejemeeR SkeÀ}eefOe~ keÀªefve peerefJeleeJeOeer~JeeneefJe}W yeg×er~ ®eje®ej~~49~~³eeHejer efveje}er~ Jee{s mebkeÀuHee®eer [ene}er~cnCeewefve lees ceg}eR~ ÒeHeb®ee ³es³eeb~~50~~

’³ee osnebvee keÀce& Je DekeÀce&ªHeer oie[eb®es yeebOe Iee}tve l³eeves yej[ceeUjeves HeeCeer osTve megHeerkeÀ kesÀ}er. l³ee ceeUjeveeleer} Deµee yeeieslepeeC³ee³esC³eemeeþer pevcece=l³egªHeer iegHle Yeg³eejs l³ee®e mebkeÀuHeevesj®e}er. ceie l³eeves SkeÀìîee DenbkeÀejeme lenn³eele JeefnJeeìoej vescetvel³ee®³eekeÀ[tve ®eje®ej me=äer®eer µesleer keÀjJe}er. DenbkeÀejeves ³ee keÀeceerDeeHeuîee yeg×er ³ee m$eer®³ee ceoleerves ner Deµeer µesleer kesÀ}er Deens.“

4) mJeYeeJeJeeoF³eeb celecegÊeÀkeÀeR~ lesLe He[Ieeef³e}W DeeefCekeÀeR~cnCeleer nebnes efJeJeskeÀer~ leNneR legcneR Ye}W~.13-51~~HejleÊJee®eeb ieebJeeR~ mebkeÀuHemespe osKeeJeeR~leNneR keÀeb Heeb ve ceeveeJeeR~ Òeke=Àefle les³eeb®eeR~~52~~Heefj ns Demees veJns~ legcner ³ee ve }eieeJeW~Deeleebef®e ns DeeIeJeW~ meebefIepes}~~53~~leNneR DeekeÀeµeeR keÀJeCeW~ kesÀ}eR cesIee®eeR YejCeW~Debleefj#eeR leejebieCeW~ Oejer keÀJeCe~~54~~

mebkeÀuHeJeeÐeeb®³ee cegKeeletve yeensj He[}s}er ner cegÊeÀeHeÀUs SsketÀveogmejs pes mJeYeeJeJeeoer nesles, l³eebveer l³eebvee ®eeHe}s. les cnCee}s,’Denes!legcner HeÀej®e efJe®eejJeble efomelee! Hejyeïeeþe³eermebkeÀuHe }erve ceevee³e®ee,lej Òeke=ÀefleJeeÐeeb®eer Òeke=Àleer®e lesLes keÀe ve keÀuHeeJeer! HeCe jent Ðee. legcner³ee efJe<e³eele vekeÀe He[t! Deecner®e legcne}e leeye[leesye ³ee®es Kejs keÀe³e lesmeebielees. DeekeÀeµeele cesIe keÀesCeer efvecee&Ce kesÀ}s keÀe³e! Debleefj#eele leejebieCeskeÀesCeer efveefce&}er cnCetve Pee}erle keÀe³e!“

ieievee®eeb le[Jee~ keÀesCnW Jesef{}e kesÀOeJeeb~Jeeje efnb[leg DemeeJee~ ns keÀJeCee®eW cele~~13-55~~jesceeb keÀJeCe Hesjer~ keÀesCe mecegê Yejer~Hepe&v³eeef®e³eeb keÀjer~ Oeeje keÀJeCe~~56~~lewmeW #es$e ns mJeYeeJeW~ ns Je=Êeer keÀJeCee®eer veJns~ns Jeens les³eeb HeÀebJes~ ³esjeb legìs~~57~~

’ieievee®ee ceb[He keÀesCeer le³eej kesÀ}e Demes lejer Deens keÀe³e! JeejeJeenle DemeeJee ns lejer keÀesCee®eer F®íe Jee mebkeÀuHe Deens cnCetve Lees[e®elees Jeenlees! DejC³es keÀesCeerlejer efveefce&}er Deve mecegêele HeeCeermeg×e keÀesCeerlejerYeªve þsJe}s Deens Lees[s®e! HeeJemee®eer Je=äermeg×e Deµeer®e keÀesCeerlejerkesÀ}er Demes cnCeCes efkeÀleer nem³eemHeo Deens! Denes! ne lej ³ee #es$ee®eemJeYeeJe®e Deens. ns #es$e pees JeefnJeeìlees, l³ee}e efceUles. pees ³ee®eerJeefnJeeì keÀjle veener, lees ³ee®ee mJeeceer keÀmee yejs nesT µekesÀ}!“

5) keÀeUJeeolebJe DeeefCekeWÀ SkeWÀ~ #eesYeW cnCeerle}W veerkeWÀ~leNneR Yeesefiepes SkeWÀ~ keÀe}W kesÀJeeR~~13-58~~ns peeCeeW ce=l³eg jeefieìe~ efmebne[îee®eeb ojkegÀìe~Heefj keÀe³e Jeebpeìe~ Hetjerpele Demes~~59~~leNneR ³ee®ee cee©~ osKeleeefle DeefveJee©~Heefj mJeceefle Ye©~ DeefYeceeefve³eeb~~60~~

ns mJeYeeJeJeeÐeeb®es cele SskeÀlee®e jeieeJe}s}s keÀeUJeeoer cnCeleele,’Jee! Jee! legce®es cele pej FlekesÀ GÊece Deens, lej ceie ³ee #es$ee®eerJeefnJeeì kesÀJeU keÀeU®e keÀjlees, ns keÀmes! lees keÀeU®e ³ee #es$eemeGHeYeesielees - Flej keÀesCeer®e veener! Flej pes keÀesCeer legcner cnCelee, lesmeieUs lej keÀeUe®³ee DebefkeÀle®e Deensle. l³ee ce=l³egªHeer oe©CekeÀeUefmebne®eer ner ojer cnCepes #es$e Deens. HeCe legcne ceb[UeR®³ee DeJ³eenleefvejLe&keÀ ye[ye[er}e keÀesCe Hegjs He[Ceej! keÀeUe®ee DeefveJee³e& le[eKeeceenerle Demetvemeg×e legcner DeeHeeHe}e DeefYeceeve mees[le veener!“

cenekeÀuHeeHejewefle~ kebÀJe Iee}ewefve DeJeef®eefle~mel³e}eskeÀYeêpeeefle~ DeebieeR Jeepes~~61~~}eskeÀHee} veer®e veJeW~ efoiiepe ces}eJeW~mJeieeAef®e³eeb Dee[JeW~ efjieewefve cees[er~~13-62~~SjW ³ee®esefve DeebieJeeleW~ pevcece=l³egef®e³eW ieleX~efvepeeaJeW nesTefve Ye´celeW~ peerJece=ieW~~63~~v³eene}e Heeb kesÀJe{e~ Hemej}emes ®eJe[e~pees keÀªefve³eeb ceeefpeJe[e~ DeekeÀejiepeg~~63~~cnCeewefve keÀe}e®eer meÊee~ ne yees}g efve©lee~SsmeW Jeeog Heeb[gmeglee~ #es$ee}eieeR~~65~~

’cenekeÀuHee®³ee µesJeìer De®eevekeÀ Pe[He Iee}tve ne ye´ïeosJee®esefveJeememLeeve pees mel³e}eskeÀªHeer nÊeer, l³ee}emeg×e Dee[Jes keÀjlees.veJeveJeerve }eskeÀHeeU efvel³e HeÀmle keÀjCeeN³ee Je mJeie&ªHeer keÀeveveeleer}efoiiepeeb®ee HeÀVee keÀjCeeN³ee ³ee keÀeUefmebne®ee vegmelee meeOee Jeeje pejer}eie}e, lejer pevcece=l³et®³ee Kee®eKeUi³eele Ye´efce<ì nesTve peerJece=iemewjeJewje HeUt }eieleele. meekeÀej efJeéeeSJe{e Òe®eb[eefleÒe®eb[ iepe®e p³eevesmJele:®³ee ®eJe[îeele IeÆ Oej}e Deens, l³ee®ee lees Hebpee efkeÀleer meeceL³e&JeeveDeens, ns keÀe³e meebiee³e}e nJes keÀe³e! cnCetve®e ³ee #es$eeJej kesÀJeU SkeÀekeÀeUe®eer®e meÊee ®ee}les Je ns #es$e l³ee®es®e Deens!“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 277 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 57: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’Heefj les³eebleWner ns #es$e vesCeJeWef®e“³eeÒeceeCes efJeefJeOe celeceleeblejs Glke=Àä ªHekeÀeb®³eeÜejs %eeveosJe

mHeä keÀjleele. ne ®e®ex®ee HetJe&He#e Deens, Demes cnì}s lejer ®ee}s}.%eeveosJe ³ee He×leer}ener HeejKes veenerle, Demes DeeHeCee}e ³ee efþkeÀeCeermenpe®e peeCeJetve peeles. HeCe l³eeb®ee efHeb[ efJeJeeokeÀe®ee veener; lej leesDeens iegª®ee! DeeHeuîeeJej efve:meerce Þe×e DemeCeeN³ee efµe<³eebvee ³eesi³e lesceeie&oµe&ve keÀjCeeN³ee®ee! ³esLes JeeoefJeJeeoeb®es keÀe³e keÀece! Demees.

Heg{s les meebieleele:ns yeng GefKeefJeKeer~ $eÝ<eer kesÀ}er vewefceKeeR~HegjeCes F³eWefJeKeeR~ celeHeef$ekeÀe~~13-66~~DevegägYeeefo íboW~ ÒeyebOeeR efpe³eW efJeefJeOeW~leQ He$eeJe}byeveceoW~ keÀefjleeefle DeePegefve~~67~~JesoeR®eW ye=nlmeecemet$e~ osKeCeWHeCeW Deefle HeefJe$e~Heefj les³eebleQner ns #es$e~ vesCeJebsef®e~~68~~

’ns Heeb[gmeglee! ³eeÒeceeCes yejs®e Jeeo Òe®egj Deensle. ³eeJ³eefleefjÊeÀvewefce<eejC³eele Jeeme kesÀ}suîee DeveskeÀ $eÝ<eeRveerner ³ee #es$e-#es$e%e Jeeoe®eemeKees} GneHeesn kesÀ}s}e Deens. DeejC³ekesÀ, GHeefve<eos F.ûebLemeg×el³eeb®³ee celeeb®eer efveµeeCeer cnCetve }eskeÀele Òe®eef}le Deensle. ³ee Jeeoeb®eermee#e DeÐeeHener HegjeCes osleele. DevegägHe íbo Jee Flej DeveskeÀ íboelekesÀ}suîee SleefÜ<e³ekeÀ DeveskeÀeveskeÀ íboesye× j®evee Je Jesoeb®³ee $eÝ®ee,lemes®e l³eeletve ÒekeÀìefJe}s}er efJeefJeOe celes, F.vee l³eeb®es Deveg³ee³eer DepetvenerDeefYeceeveeves Devegmejleebvee efomeleele. Jesoeleer} ye=nlmeecemet$e ns lejl³eeleer} HeefJe$e efJe®eejeves HeefjHetCe& Yej}s}s Demetve ³eeefJe<e³eer®³ee leÊJe®e®exvesDeefle [esUme Deens. Hejbleg l³ee}emeg×e ns #es$e Gcepe}s}s veener.“

DeeefCekeÀ DeeefCekeÀerner yengleeR~ cenekeÀJeer nslegcebleeR~³e³ee}eieeR celeer~ Jesef®eef}³eeb~~13-69~~Heefj les SsmeW ns SJe{W~ keÀeR DecegkesÀ³ee®eWef®e HegÀ[W~ns keÀesCneneR JejHe[W~ nes³esef®evee~~70~~Deeleeb ³e³eeJejer pewmeW~ #es$e ns DemeW~legpe meebieg lewmeW~ meeÐebleg ieeb~~71~~

’DeeefCekeÀ Flejner DeveskeÀ Òe%eeJebleebveer ³eeJej DeeHe}er yeg×er Ke®e&kesÀ}er Deens. J³eemeebmeejK³ee cenekeÀJeerves - ceneve leÊJe%eeves lej DeeHe}erDemeeOeejCe, De}ewefkeÀkeÀ ÒeefleYee Je yegef×ye} Jes®etve Jesoeblemet$es Jee yeïemet$esj®e}er. HeCe SJe{s DeHeÀeì HeefjÞece keÀªvener l³ee keÀesCee}e®e ns #es$ekesÀJe{s, keÀmes Je keÀesCee®es Deens ³ee®ee efveCe&³e, lemes®e Flej meJe& celeeb®eeíso IesCes efkebÀJee mecevJe³e keÀjCes, ns keÀener pece}s}s veener. cnCetve nsDepe&gvee! ceer mJele:®e leg}e ns #es$e pemes Deens, lemes®e mHeä JemeeÐeble meebielees.“ieerleejnm³e Je #es$e#es$e%eefJe®eej

³eeÒeceeCes efJeefJeOe celeeb®es efveoxµeve Je l³eeb®eer ³ee #es$e-#es$e%e efveCe&³ee®³ee¢äerves efJeHeÀ}lee mHe<ì oeKeJetve %eeveosJe YeieJebleeb®ee SleefÜ<e³ekeÀ efveCe&³e

ÒekeÀì keÀjC³eeme Heg{s mejmeeJeleebvee efomeleele. DeeOegefvekeÀ YeeweflekeÀ JeeefJe%eeveJeeÐeebHeemetve les lenle Hegjeleve leÊJe%eev³eebHe³e¥le peer ³ee #es$e-#es$e%ee fJe®eejeyeeyele celeceleeblejs Deensle, l³eeb®es SkeÀ mec³eioµe&ve ÒeeHlekeÀªve IesC³eemeeþer efpe%eemetb®es }#e ³eeefveefceÊeeves ceneve osµeYeÊeÀ JekeÀce&³eesieer Þeer.}eskeÀceev³e yeeU iebieeOej efìUkeÀ ³eeb®³ee ieerleejnm³e ³eeLeesj ûebLeekeÀ[s JesOeeJes }eieles.

l³eeb®³ee ûebLeele pees #es$e#es$e%eefJe®eej Glke=Àäjerl³ee ceeb[}s}eDeens, lees DeY³eemeCes DeeOegefvekeÀ efJeÜeveebvee, Hebef[leebvee, ieerleeefJeJes®ekeÀebvee,leÊJeefpe%eemetbvee DeeefCe Flej efJe®eejJebleebvee DeeJeµ³ekeÀ Deens. ÞeerieesHee}eb®³eecelee®es efJeefJeOe Hew}t GÊece jerl³ee mecepetve IesC³eemeeþer ieerleejnm³e cees}e®eerceole keÀjlees, ns meebieCes ve }ies! Demees.ÞeerieesHee}eb®es cele:::: ÞeerieesHee}eb®ee efveCe&³e

ceneYetleev³en*dkeÀejes yegef×jJ³eÊeÀcesJe ®e~Feqvê³eeefCe oµewkebÀ ®e Heáe ®eseqvê³eiees®eje:~~13-5~~F®íe Üs<e: megKeb og:Keb me«ele½eslevee Oe=efle:~Slel#es$eb meceemesve meefJekeÀejcegoeËleced~~13-6~~

Deelee ceewpes®eer ieesä cnCepes Hegve: DeeHe}e HetJeea®ee®e meceemesve neµeyo ³ee µ}eskeÀele ¢iiees®ej neslees. l³ee®eener DeLe& efJeefJeOe efJeÜeveebveermeejebµele: Jee meb#esHeeves Demee®e kesÀ}s}e Deens. S. meer. YeeqÊeÀJesoebleÞeer.}.ÒeYegHeeomJeeceermeg×e ³ee®ee DeLe& Je DevJe³eeLe& oesvnerner’in summary” Demee®e keÀjleele. efpe%eemetb®³ee meceeOeeveemeeþer ³eeµeyoe®ee DeLe& Lees[e Kees}ele efµeªve ³ee JesUermeg×e HeenCes Gef®ele Jeeìles.l³eemeeþer DeeHeCe ³ee oesvner µ}eskeÀeb®ee Heo®íso Je DevJe³eeLe& Heent ³ee:Heo®íso

ceneYetleeefve DenbkeÀej: yegef×: DeJ³eÊeÀb SJe ®e Feqvê³eeefCe oµeSkebÀ ®e Heb®e ®e Feqvê³eiees®eje:~~13-5~~ F®íe Üs<e: megKeb og:Kebme«ele: ®e slevee Oe =e fle: Slele d #e s$e b meceeme sve mee fJekeÀejbGoeËleced~~13-6~~DevJe³e

ceneYetleeefve (Heb®eceneYetles) DenbkeÀej: (DenbkeÀej) yegef×: (yeg×er)DeJ³eÊeÀb (HejeÒeke=Àefle Jee peerJe) SJe (ner) ®e (Je) Feqvê³eeefCe (Fbefê³es)oµe (one) SkebÀ ( SkeÀ - ceve) Heb®e ®e (Hee®e Hee®e) ®e (ns) Feqvê³eiees®eje:(Fbefê³eeb®es efJe<e³e) ~~13-5~~ F®íe (F®íe) Üs<e:(Üs<e) megKeb (megKe)og:Keb (og:Ke) me«ele: (mLet} osne®ee efHeb[) ®eslevee (®eslevee) (Je)Oe=efle:(Oe=efle) Sleled (ns) meefJekeÀejb (efJekeÀejemeefnle)meceemesve (SkeÀerkeÀjCeeves/mecetneves /meb#esHeeves) #es$eb (#es$e) (cnCetve) GoeËleced (cnì}s peeles/Òeefme× Deens.)~~13-6~~

DeLe&Heb®eceneYetles (5), DenbkeÀej (1), yeg×er (1), DeJ³eÊeÀ (1),

oµeWefê³es (10), ceve (1), Hee®e keÀceXefê³es Je Hee®e %eeveWefê³es ³eeb®es

³eesieoe Þeer%eeveséejer 278 Gvces<e:19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1

Page 58: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Hee®e Hee®e (10) efJe<e³e, F®íe (1), Üs<e (1), megKe (1), og:Ke(1), mLet} osne®ee efHeb[ Jee mebIeele (1), ®eslevee (1) Je Oe=efle (1)Deµeer íÊeerme leÊJes ³eeb®ee mecetn, l³eeb®³ee SkeÀerkeÀjCeeves, efJekeÀejebmeefnle#es$e ³ee veeJeeves Òeefme× Deens.Hegve½e meceemesve ®ee DeLe&

³ee efþkeÀeCeer DeeHeCeebme }#eele Iesle}s Heeefnpes keÀer meceemesve®eeDeLe& DeeHeCe SkeÀerkeÀjCe Jee mecetn Demee }eJe}e Deens. mJe.}eskeÀceev³eefìUkeÀebveermeg×e meceemesve ³ee Heoe®ee DeLe& ’ner meJe& efceUtve nesCeejemecegoe³e“ Demee®e kesÀ}e Deens. %eeveosJeebveer ³ee oesve µ}eskeÀebJejpeJeUpeJeU veJJeo DeesJ³ee j®eu³ee Deensle. DeLee&le®e ÞeerieesHee}eb®eeGÎsµe ³ee®e DeLeea Deens. pejer ³ee meboYee&le ne µeyo meb#esHeeves ³ee DeLeeaJeeHejlee ³esle Deme}e, lejermeg×e ÞeerieesHee}eb®es SketÀCe JeÊeÀJ³e }#eeleIeslee, mecetn Je SkeÀerkeÀjCe ns µeyoeLe& ³esLes keÀmes ®eHeKe} yemeleele, lesefpe%eemetbveer leHeemetve HeeneJes, ner efJevebleer. Demees.’Heáe®eseqvê³eiees®eje:“

³ee µ}eskeÀeleer}’Heáe®eseqvê³eiees®eje:“ ³ee Heoe®ee ³ee efþkeÀeCeerµeebkeÀjYee<³eevegmeej ieerleeLe& Je %eeveosJeebveer kesÀ}s}e DeLe& ns ceenerle keÀªveIesCes DeeJeµ³ekeÀ Deens. DeeÐeÞeerµebkeÀje®ee³e& Fbefê³eeb®es Heb®e efJe<e³e Demee³ee Heoe®ee DeLe& }eJeleele; lej %eeveosJe mHeä®e Hee®e keÀceXefê³es Je Hee®e%eeveWefê³es ³eeb®es SketÀCe Hee®e Je Hee®e efceUtve one efJe<e³e Demee DeLe&keÀjleebvee efomeleele.

Þeer.µebkeÀjcenejepe KeboejkeÀj ³eeb®³ee YeeJeeLe& %eeveséejer le mHeäkesÀuîeeÒeceeCes’Heb®e ®e“ ³ee Heoe®ee Hee®e Je Hee®e cnCepes one DemeeDeLe& %eeveosJeebveer Iesle}e Deens, Demes meg®eJe}s Deens Je lesner lemes ceev³enesC³eemeejKes®e Deens. Demees. Deelee DeeHeCe ³ee µ}eskeÀeJejer} %eeveosJeeb®eerefJemle=le ìerkeÀe Heent ³ee:íÊeerme leÊJeeb®es #es$e

leNneR ceneYetleHeb®ekegÀ~ DeeefCe DenbkeÀe© SkegÀ~yegef× DeJ³eÊeÀ oµekegÀ~ Fbefê³eeb®eeb~~13-72~~DeeefCekeÀner SkegÀ~ efJe<e³eeb®eeb oµekegÀ~megKe og:Ke Üs<eg~ mebIeeleg F®íe~~73~~DeeefCe ®eslevee Oe=efle~ SJeb #es$eJ³eÊeÀeR~meebefIele}er letPeÒeefle~ DeeIeJeeRef®e~~74~~

’Hee®e ceneYetleeb®ee mecegoe³e, DenbkeÀej, yeg×er, DeJ³eÊeÀ, oneFbefê³eeb®ee mecegoe³e, DeeefCekeÀ SkeÀ (ceve), one efJe<e³eeb®ee mecegoe³e, megKe,og:Ke, Üs<e, mebIeele, F®íe DeeefCe ®eslevee Je Oe=efle (meJe& efceUtve íÊeerme

leÊJes) ³eeÒeceeCes meJe& #es$e leg}e mHeä meebielees.“ieerleejnm³eeleer} leÊJeeb®es JeieeakeÀjCe

³eeHeg{®es efJeJes®eve HeenC³eeHetJeea DeeHeCe ieerleejnm³e, lemes®eÞeer.pe.me.keÀjboerkeÀj ÒeYe=leeRveer kesÀ}s}s leÊJeeb®es JeieeakeÀjCe Heent ³ee.

cet}le: meJe& leÊJes leerve efkebÀJee ®eej ÒeYeeieele ìeketÀve ³ee ÒekeÀej®esJeieeakeÀjCe nesles. me=äîeeslHeefÊe¬eÀceeves G®®e, ceO³ece Je efvecve Demesmlej keÀuHetve l³eele ner íÊeerme cnCee, ®eesJeerme, Heb®eJeerme efkebÀJee meJJeermecnCee, peer keÀener leÊJes l³ee l³ee leÊJeÒeCee}erle Oej}er peeleele, l³eeb®espes JeieeakeÀjCe kesÀ}s peeles, les meeOeejCeHeCes He=.¬eÀ.282 JejefouîeeÒeceeCes Demeles.

³ee efþkeÀeCeer DeeHeCeebme efometve ³esles keÀer ieerles®³ee 13-5 Je 6 ³eeµ}eskeÀebletve meebefiele}s}s #es$emeefJekeÀejb cnCepes efJekeÀejebmeefnle Demescnì}s Deens. lej ceve, Fbefê³eeoer 16 leÊJeeb®ee ieerlee efJekeÀejele meceeJesµekeÀjle veener, Demes }es. efìUkeÀ meg®eefJeleele. ne efJe<e³e DeefOekeÀ mHeäJneJee cnCetve veblej DeeHeCe Þeer%eeveosJeeb®³ee ³ee µ}eskeÀebJejer} DeesJ³eeHeenCeej Deenesle®e. lesJne ns JeieeakeÀjCe %eeveosJeebme efkeÀleHele ceev³e nesCeejsDeenss, les mecepes}. Demees.cee³ee, Heje Je DeHeje Òeke=Àefle efJe®eej

ieerleejnm³eceles meebK³eceleeleer} Heg©<e Je Jesoebleceles pes Hejyeïee®esÞesÿ mJeªHe Deens, l³eebvee®e ieerlesleer} HejeÒeke=Àefle Demes cnì}sDeens; l³ee®ee efJe®eej keÀª ³ee.

³ee efþkeÀeCeer ns }#eele Iesle}s Heeefnpes keÀer meeleJ³ee DeO³ee³eeleDe<ìOee Demes p³ee DeHeje Òeke=Àleer®es JeCe&ve kesÀ}s}s Deens, l³eevegmeejHeb®eceneYetles (5), DenbkeÀej, yeg×er Je ceve Deµeer efceUtve De<ì efJeYeeieeb®eerieerleesÊeÀ DeHeje Òeke=Àefle Deens.

Heje Òeke=Àefle ner ieerlee yeïeeHes#ee efYeVe ceeveles. Heje cnCepes ieerles®³eemeeleJ³ee DeO³ee³eevegmeejpeerJeªHee Òeke=Àefle. Heje Je DeHeje Òeke=ÀefleefceUtve®e ieerlesleer} #es$e ner mebkeÀuHevee mebYeJeles. meebK³eoµe&veeleer} Heg©<eJee Jesoebleeleer} pes Hejyeïee®es Þesÿ mJeªHe ³eeb®ee ieerles®³ee HejeÒeke=ÀleerµeerkeÀener cesU Iee}Ces µeke̳e vemeC³ee®es cnCetve peeCeJeles. keÀejCe13-5 Je6 ³ee µ}eskeÀele pes DeJ³eÊeÀ cnCetve meebefiele}s}s #es$ee®³ee íÊeermeleÊJeebHewkeÀer SkeÀ Deens, les®e Heje Jee peerJeªHee Òeke=Àefle nes³e. %eeveosJenerDeJ³eÊeÀeme®e Heje Òeke=Àefle Demes ceeveleele, ns l³eeb®³ee DeesJ³ee DeY³eemeleebveeDeeHeCeebme keÀUtve ³esF&}. lemes®e ÞeerceoeÐeµebkeÀje®ee³ee¥®es DeJ³eÊeÀeyeeyele®escele Hene:

les cnCeleele:’DenbkeÀejes ceneYetlekeÀejCeced DenbÒel³e³e}#eCe:~DenbkeÀej keÀejCeb yegef×: DeO³eJemee³e}#eCee~ lelkeÀejCeced DeJ³eÊeÀcedSJe ®e ve J³eÊeÀced DeJ³eÊeÀced DeJ³eeke=Àleced F&éejµeeqÊeÀ: ’cece cee³eeogjl³e³ee“ Fefle GÊeÀced~“

’ceneYetleeb®es keÀejCe cnCepesDenbÒel³eªHe DenbkeÀej DeeefCe

DenbkeÀejeme keÀejCe cnCepes efve½e³eeeqlcekeÀe yeg×er. HejelHej keÀejCe cnCepesDeJ³eÊeÀ Òeke=Àefle. peer J³eÊeÀ veener, leer DeJ³eÊeÀ, DeJ³eeke=Àle F&éejerµeÊeÀerefpe}e®e’cece cee³ee ogjl³e³ee “ Demes YeieJeeve cnCeleele.“ Demes Dee®ee³e&JeÊeÀJ³e keÀjleele.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 279 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 59: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

DeJ³eÊeÀ cnCepes Heje®e!p³eeDeLeea DeHeje Òeke=Àefle J³eÊeÀ ³ee meojele cees[les, l³ee DeLeea

ner DeJ³eÊeÀ Òeke=Àefle Heje®e Deme}er Heeefnpes. DeeefCe p³ee DeLeea DeHejeÒeke=Àleer®es DeäOee efJeYeeie 13-5 Je 6 ³ee ieerles®³ee µ}eskeÀeble mHeä®eJesieUs meceeefJeä kesÀ}s}s efomeleele, l³ee DeLeeameg×e DeHeje Òeke=Àefle cnCepesDeJ³eÊeÀ cnCetve lesLes meebefiele}s}s leÊJe veme}s Heeefnpes; lej DeJ³eÊeÀcnCepes Heje®e Deme}s Heeefnpe s.

Heje Je DeHeje efceUtve JeemleefJekeÀ ef$eiegCece³eer cee³ee mecepe}er

Heeefnpes. l³eecegUs ÞeerceoeÐeµebkeÀje®ee³ee¥®³ee Yee<³eeleer} GHejesÊeÀefJeOeeveeleer} cee³es®ee DeLe& keÀjleebvee, DeHeje Òeke=Àefle®es DeäOee YeeieJesieJesieUs G}ÁsKeuîeecegUs cee³ee cnCepes Heje Òeke=Àefle Demee®e DeLe&I³eeJee }eies}. ner®e les cnCeleele leer DeJ³eeke=Àle F&éejer µeÊeÀer nes³e.meeleJ³ee DeO³ee³ee®³ee µ}eskeÀ ¬eÀ. 4 vegmeej’YetefcejeHeesçve}es Jee³eg: Kebceveesyegef×jsJe ®e~ DenbkeÀejb Fleer³eb ces efYeVee Òeke=ÀeflejäOee~~“ DemesDeHeje Òeke=Àleer®³ee DeäefJeOe Yeeieeb®es G}ÁsKe ³esleele DeeefCe %eeveosJenerl³ee DeHeje Òeke=ÀleeryeÎ} Demes®e cnCeleele keÀer:

leNneR DeJeOeejeR Oevebpe³ee~ ns cenoeefokeÀ ceePeer cee³ee~pewmeeR ÒeefleefyebyeW íe³ee~ efvepeebiee®eer~~7-15~~DeeefCe F³esbleQ Òeke=Àefle cnefCepes~ ns DeäOee efYeVe peeefCepes~}eskeÀ$e³e efveHeÀpes~ F³esmleJe~~16~~......

Heje Òeke=Àefle ne Hejye´ïeeKee}er} mlej nes³eieerlee Heje Òeke=Àleeryeeyele cnCeles keÀer:

DeHeefjces³eefcelemlJev³eeb Òeke=Àefleb efJeef× ces Hejeced~peerJeYetleeb ceneyeenes ³e³esob Oee³e&les peieled~~~~7-5~~

cnCepes®e DeHeje Òeke=Àleerntve efYeVe Deµeer peer Heje Òeke=Àefle Deens,efleves®e ns meJe& peiele OeejCe kesÀ}s Deens. leer®e peerJe cnCetve mee#eelenes³e. DeLee&le Heje Òeke=Àefle cnCepes®e ®esleve, DeJ³eeke=Àle Demee peerJenes³e. ³eeyeeyele %eeveosJener Demes meebieleele:

DeeefCe ³ee Deeþeb®eer peQ meec³eeJemLee~ leQ ceePeer HejceÒeke=Àefle HeeLee&~efle³eW veece J³eJemLee~ peerJeg SsmeeR~~7-19~~peQ pe[eleQ peerJeJeer~ ®esleveQleQ ®esleJeeR~ceveekeÀjJeeR ceeveJeer~ µeeskeÀceesnes~~20~~yegef×®eeb DeebieeR peeCeCeW~ leQ efpe³eWef®e³eW peJeef}kesÀ®eW keÀjCeW~efpe³eeb DenbkeÀeje®esefve efJeboeCeW~ peieef®e Oeefjpes~~21~~

³ee DeesJ³eeb®ee DeLe& DeeHeCe Deieesoj®e Heeefn}e Deens. l³eeb®³eeJeªveDemes efometve ³esles keÀer Heje cnCepes®e peerJe Je efn}e®e DeJ³eÊeÀ lemes®eDeJ³eeke=Àle F&éejer µeÊeÀe r efkebÀJee cee³ee Demes cnì}s peeles. meeceev³ele³eecee³ee cnCepes peiele Demes ceeve}s peeles. lejerner meoj Dee®ee³e&Yee<³ee®³eemeboYee&leer}’ogjl³e³ee cee³ee“ cnCepes ner®e HejeÒeke=Àefle nes³e.

³ee HejeÒeke=Àleer®ee mebyebOe Lesì Hejye´ïee®³ee ’SkeÀesçnb,yengm³eece:“³ee mebkeÀuHeµeÊeÀerµeer Heesnes®elees. Demesner cnCelee ³esles keÀer F&éejeµeer SkeÀefveÿ

HeefleJe´lesÒeceeCes DeYeso DemeCeejer ner mebkeÀuHeµeÊeÀer®e Heje Jee peerJeªHeeleÒekeÀì nesles. efme×ebleeÒeceeCesHejye´ïe Je l³ee®eer µeÊeÀer ns JesieJesieUs JeeefYeVe vemeuîeeves, ner Þesÿ Jee Heje cnCetve Òeefme× Deens.

³eesie¢äervesner peerJe Je efµeJe ³eeb®es efce}ve nesles. efµeJeele efce}venesCeeje peerJe ne pe[ veme}e Heeefnpes Je lees l³ee®³eentve Jemlegle: efYeVeveme}e Heeefnpes. l³eeb®³eele efomeCeeje Je YeemeCeeje Yeso ne ef$eHegìîeJeefmLelepeiee®³ee ¢äerves®e Deens, Demee ceeve}e Heeefnpes. efme×ebleele Demee YesomebYeJele veeneR. cnCetve®e peerJe - Heje - Jee cee³ee ner Òeke=Àefle F&éejentveefkebÀJee ye´ïeentve efYeVe veener.

³ee®e ¢efäkeÀesveeletve jeOee-ke=À<Ceeb®es ³eesieµeem$e¢äîee ³egiet}mebYeJeles. ³eesieµeem$eeÒeceeCes ke=À<Ce cnCepes Hejye´ïe Je l³ee®³eeµeer melelemeb³egÊeÀ DemeCeejer l³ee®eer peerJeªHee ®esleve DeJ³eeke=Àle µeÊeÀer cnCepesjeOee. efn}e®e ¼eefoveer µeÊeÀer Demesner ³eesieele cnCeleele. kegbÀ[ef}veer®eer®ener µeÊeÀer cnCepes SkeÀe mlejeJejer} DeefYeJ³eÊeÀer Deens.’peerJees ye´ïewJevee Heje“ ner yeïemet$eYee<³eesÊeÀer ns®e meg®eefJeles keÀer peerJeªHeer HejeÒeke=Àefleyeïeentve efYeVe veener. Demes Deme}s lejerner leÊJeefJe®eej keÀjleebvee efJeéee®eerGYeejCeer Jee mepe&ve ³ee meboYee&le Heje Òeke=Àefle ner Hejye´ïeentve SkeÀHee³ejer efvecve cnCetve ieCeeJeer }eies}.Heje Je cet} Òeke=Àefle

lemesner Heeefn}s lej lesjeJ³ee DeO³ee³eeleer} #es$ee®eer J³eeHleeroeKeJeCeeN³ee µ}eskeÀebvegmeej (13-5 Je 6) ³ee Heje, peerJe Jee DeJ³eÊeÀÒeke=Àleer®ee #es$ee®³ee íÊeerme leÊJeele meceeJesµe kesÀ}e ies}e Deens. DeeefCe#es$e%e leÜîeefleefjÊeÀ Demeuîeeves DeeHeuîee}e Heje Òeke=Àleer}e meebK³eeb®³eeHeg©<e Jee Jesoebl³eeb®³ee Hejye´ïee®es Þesÿ mJeªHe ³ee ’ve Òeke=Àefle veefJeke=Àefle“ ³ee Jeiee&le meceeefJeä keÀjlee ³esle veener; lej JeieeakeÀjCe keÀjleebveeefle}e meebK³eeb®³ee Òeke=Àefle Jee Jesoebl³eeb®³ee Hejye´ïee®es keÀefveÿ mJeªHe³ee cet}Òeke=Àefle Jeiee&le meceeefJeä keÀjCes DeefOekeÀ me³egeqÊeÀkeÀ Jeeìles.

Òeke=Àefle-efJeke=Àefle Je DeHeje Òeke=Àeflel³ee®eÒeceeCes ieerlesleer} DeHeje Òeke=Àleer®es cet} Òeke=Àefle ³ee Jeiee&le

meceeJesµeve keÀjCes lemes Gef®ele Jeeìle veener. ceneve (yegef×), DenbkeÀej,Heb®elevcee$es (ceneYetleeb®eer) Je ceve ³ee DeHejs®³ee DeäefJeYeeieeb®ee Òeke=Àefle-efJeke=Àefle Je efJekeÀej ³eele leÊeÌîeevegmeej DebleYee&Je kesÀ}e Deens. l³eecegUsDeHeje Òeke=Àleer®ee DebleYee&Je Òeke=Àefle-efJeke=Àefle ³ee cegK³e Jeiee&le keÀjCesDeefOekeÀ Gef®ele Jeeìles. ³ee Jeiee&le meebK³eeb®eer ceneve, DenbkeÀej JeHeb®elevcee$es cees[leele. DeHejs®es DeäefJeOe Yeeie ieerlesves ceeve}s Deensle.l³eeleer} yegef× ne Yeeie meebK³eleÊJeele JesieUe meebefiele}e veme}e lejerceneve Jee cenled ³ee mee bK³eleÊJeeme®e ye ge f× Deme s cnCeCe sefJeÜvceev³e Deens.

}es.efìUkeÀebveer ieerleejnm³eele oµe&Je}suîee leÊeÌîeelemeg×e, SkeÀ ceveJeieUlee, DeHeje Òeke=Àleer®es DeäYeeieÒeke=Àefle-efJeke=Àefle ³ee meojele ³esleele.cnCetve DeHeje Òeke=Àleer}e cet}Òeke=Àleer®³ee Jeiee&letve keÀe{tve Òeke=Àefle-efJeke=Àefle

³eesieoe Þeer%eeveséejer 280 Gvces<e:19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1

Page 60: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

³ee meojele efle®³ee DeäOee Yeeieebmen meceeefJeä keÀjCes peemle Gef®elenesF&}, Demes Jeeìles.Hejye´ïee®es keÀefveÿ mJeªHe

jenlee jeefn}s Jesoebleceleevegmeej Hejye´ïee®es keÀefve<þ mJeªHe. Jesoebleerpeiele ceevele veenerle. l³eeb®³ee ¢äerves cee³ee ner pe[ ³ee meojelecees[les. Hejbleg Jesoebleer Hejye´ïee®es keÀefveÿ mJeªHe ceevetvepeerJe ³eemebkeÀuHevesme DeÒel³e#eHeCes mJeerkeÀejleebvee efomeleele, Demes DeeHe}s celenesles. Hejyeïe ns SkeÀcesJe - mJe³ecesJeö mJe³ebefme×- efve©HeeefOekeÀ Je lelmece}#eCeebveer ³egÊeÀ Demeuîeeves Kejs lej Jesoebl³eebveer Hejyeïee®es keÀefveÿ mJeªHeceevee³e}e vekeÀes nesles. Hejbleg ef$eHegìîeJeefmLele ¢µ³e peiee®es Yeeve jeKetvel³eebveer ns keÀefveÿ mJeªHe mJeerkeÀej}s}s DemeeJes.

Demes Demeu³eeves }es.efìUkeÀÒeYe=leeRveermeg×e l³ee mJeªHeememeebK³eeb®³ee cet} Òeke=Àefle Je Òeke=Àefle-efJeke=Àefle ³ee GYe³eJeiee&le meceeefJeäkesÀ}s}s Deens, les ceie me³egeqÊeÀkeÀ®e cnCeeJes }eies}. Demes Deens cnCetve®eDeeHeuîee}emeg×e Heje Je DeHeje ³ee oesvner Òeke=Àleerb®ee meceeJesµeHejye´ïee®es keÀefveÿ mJeªHe ³ee Jesoebleer Jeiee&le keÀjeJee }eies}.efJekeÀej

Deelee SkeÀ cenÊJee®ee cegÎe Gjlees. lees ceieeµeer cnìuîeeÒeceeCesefJekeÀejeb®eer ieCevee ieerlee cet}leÊJeele keÀjles keÀer veener ne. Jesoebleer efJekeÀejceevele veenerle; ieerlee Jesoebleeme Devegmejles; l³eeb®eer SkeÀJeeke̳elee Deme}erHeeefnpes; Deµeer ie=nerleke=Àl³es Oeªve®e ns cele ceeb[}s}s Deme}s Heeefnpes.

Kejs lej ieerles®es pes JesieJesieUs DeLe& Òe®egj Deensle, les meieUs®e keÀenerDeeHeCe p³ee}e Jesoebleer cele mecepelees l³eeme cnCepes µeebkeÀjceleeme Oeªveveener. GÊejceerceebmee cnCepesJesoeble cnCepes Kejs lej Heb®e ÒecegKeDee®ee³ee¥®eer ÜwleeÜwleeoer meJe& celes nesle. HeCe meJe&meeceev³eHeCes DeeHeuîeekeÀ[sJesoeble ns kesÀJe}eÜwleerceleeme Deveg}#etve®e cnì}s peele DemeuîeevesDeµeer efJeOeeves mebYeJeleele. kesÀJe}eÜwleceleevegmeej efJekeÀej veenerle. HeCeieerles®eer met#ce íeveveer kesÀ}er Demelee ieerlee efJekeÀejebvee ieCeles Demesefometve ³esles.

#es$e ªHeeves peer íÊeerme cet}leÊJes %eeveosJeceles ieerlee µ}eskeÀ¬eÀ.13-5 Je6 ³eeble Deensle, l³eele ceve (1), yegef×befê³es (5), keÀceXefê³es(5) Je ceneYetles (5) ³eeb®ee meceeJesµe Demeuîeeves Je ns meJe& #es$ee®esefJekeÀej Demeuîee®es meebefiele}s Demeuîeeves (meefJekeÀejb GoeËleced), ieerlee³eeb®eer efJekeÀejele ieCevee keÀjle veener, ns efJeOeeve kesÀJeU DeäOee Òeke=ÀefleJe Heje Òeke=Àefle ns®e HeÀÊeÀ Oeªve kesÀ}s}s DemeeJes Demes Jeeìles. lesjeJ³eeDeO³ee³ee®ee l³eele efJe®eej kesÀ}s}e efomele veener. lejer ne cegÎemeg×eDeeHeCe %eeveosJeeb®³ee ³eemebyebOeer®³ee DeesJ³ee v³eeneUleebvee Heent ³ee.µeebkeÀjcele

meO³ee ³esLes HeÀÊeÀ ÞeerµebkeÀje®ee³e& keÀe³e cnCeleele, l³ee®ee efveoxµekeÀªve Heg{s peeT ³ee. les DeeHeuîee Yee<³eele cnCeleele:

’Sleled #es$eb meceemesve meefJekeÀejb men efJekeÀejsCe cenoeefoveeGoeËleced GÊeÀced~ ³em³e #es$eYesopeelem³e mebnefle: Fob µejerjb #es$eced

Fefle GÊeÀce leled #es$eced J³eeK³eeleb ceneYetleeefoYesoefYeVeb Oe=l³evleced~~“³eeÒeceeCes µebkeÀje®ee³e&meg×e cenÊeÊJeeoeRvee ³ee #es$ee®es efJekeÀej Demesmecepeleele Je ieerlee mJele:®e GIe[SIe[ l³eeb®eer efJekeÀejeble ieCevee keÀjles,ns Deieoer mHeä®e Deens.leÊJeeb®³ee JeieeakeÀjCee®eer Hegvej&®evee

JeemleefJekeÀ Heenlee ne cegÎe DeeHeuîee ¢äerves kesÀJeU Jew®eeefjkeÀceleYesoeb®ee efomelees. keÀejCe ieerles®³ee lesjeJ³ee DeO³ee³eele #es$ee®es mJeªHemHeä keÀjleebvee ³ee meJee¥®eer GkeÀ} keÀªve %eeveosJeebveer l³eeb®eer íÊeermeleÊJeele efJeYeeieCeer keÀªve oeKeefJe}er Deme}er, lejer l³ee meJee¥®ee DebleYee&JekesÀJeU DeäOee DeHeje Òeke=ÀefleefJeYeeie Je Heje Òeke=Àefle Deµee 9 efJeYeeieelenermeeleJ³ee DeO³ee³eer kesÀ}s}e DeeHeCe Heeefn}e Deens. lesJne ne cegÎe letle&ieewCe ceeve}e lejer ®ee}s}.

Deelee DeeHeCe Jejer} ®e®exvegmeej leÊJeeb®es DeeHeuîee ¢äervesHegveJe&ieeakeÀjCe keÀªve Heent ³ee, DeeHeuîee}e keÀe³e iebJemeles les. l³eevegmeejnesCeeje leÊeÀe He=.¬eÀ.282 Jej Heene.#es$eJeCe&ve (1):::: Heb®eceneYetles Je DenbkeÀej

ieerleeµ}eskeÀebmebyebOeer SJe{er ®e®ee& kesÀuîeeJej Deelee DeeHeCe Hegve½e%eeveosJeerkeÀ[s JeUt ³ee:

Deeleeb ceneYetleW keÀJeCeW~ keÀJeCe efJe<e³e kewÀmeeR keÀjCeW~ns Jesie}e}sHeCeW~ SkewÀkeÀ meebIees~~13-75~~leNneR He=LJeer DeeHe lespe~ Jee³eg J³eesce F³eW letPe~meebefIele}eR yetPe~ ceneYetleQ Heeb®eQ~~76~~DeeefCe peeieefleSb oµeW~ mJeHve }Hee}W Demes~vee leNneR DebJemeW~ ®ebêg iet{g~~77~~vee vee DeÒeew{yee}keÀeR~ lee©C³e jenW LeeskeÀeR~keÀeb ve HegÀ}leeb keÀef}keÀeR~ Deeceesog pewmee~~78~~efkebÀyengvee keÀeÿeR~ JeÚer pesJeeR efkeÀjerìer~lesJeeR Òeke=Àefle®eeb HeesìeR~ ieesH³eg pees Demes~~79~~

’Deelee leg}e ceneYetles keÀesCeleer, Fbefê³es Je efJe<e³e keÀesCeles Je keÀmes, nsJesieJesieUs keÀªve meebielees. He=LJeer, DeeHe, lespe, Jee³eg Je DeekeÀeµe nerleg}e meebefiele}s}er®e (7J³ee DeO³ee³eer efveJesefo}s}er) Heeb®e ceneYetles nesle.DeeefCe peeie=le oµesle mJeHve pemes megHle Demeles; Jee DeceeJeem³es}e ®ebêpemee iegHle Demelees; }neve yee}keÀeceO³es lee©C³e pemes DeÒekeÀì DeJemLesleDemeles; ve Gce}}suîee keÀef}kesÀle megiebOe pemee }Hetve jenlees; efkebÀyengveekeÀeÿebceO³es Deiveer pemee iegHlejerl³ee JeemleJ³e keÀªve Demelees; lemee®eÒeke=Àleer®³ee Heesìer DenbkeÀej ieewH³eeJemLesle Jeeme keÀjlees.“

pewmee pJe© Oeelegieleg~ DeHeL³ee®eW efceKeW Heeneleg~ceie peeef}³eeb Deebleg~ yeensjeR J³eeHeeR~~13-80~~lewmee Heeb®eebneR ieebþeR He[s~ peQ osnekeÀe© GIe[s~leQ vee®eJeer ®entbkeÀ[s~ lees DenbkeÀe© ieeb~~81~~

(Heg{s Hene,He=.¬eÀ.283)

³eesieoe Þeer%eeveséejer 281 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 61: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

(De) meboYe&: ieerleejnm³e : }es. efìUkeÀebveer efveoxefµe}s}s leÊJeeb®es JeieeakeÀjCe ÒekeÀjCe: efJeéee®eer GYeejCeer Je mebnejCeer (25 cet}leÊJeeb®es JeieeakeÀjCe)

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõDeveg. meebK³eeb®es JeieeakeÀjCe Je leÊJes Jesoebl³eeb®es JeieeakeÀjCe ieerles®es JeieeakeÀjCeõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ 1. ve Òeke=Àefle 1 Heg©<e Hejye´ïee®es Þesÿ mJeªHe HejeÒeke=Àefle

ve efJeke=Àefleõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ 2. cet} Òeke=Àefle 1 Òeke=Àefle Hejye´ïee®es keÀefveÿ mJeªHe DeHeje Òeke=Àefle

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ 3. Òeke=Àefle- 1 ceneve, Hejye´ïee®es keÀefveÿ mJeªHe DeHeje Òeke=Àleer®es Deeþ ÒekeÀej efJeke=Àefle 1 DenbkeÀej, ( DeäOee Yeeie)

5 levcee$esõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ 4. 16 efJekeÀej 1ceve, 5yegef×befê³es efJekeÀej cnCetve Jesoebleer efJekeÀej cnCetve ieerlee ³ee HebOeje leÊJeeb®eer

5keÀceXefê³es, ³ee meesUe leÊJeebvee cet}leÊJeele ieCevee cet}leÊJeele keÀjle veener. 5 ceneYetles ieCeerle veenerle.

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ

(ye) HegveJe&ieeakeÀjCeõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ Deveg. meebK³eeb®es JeieeakeÀjCe Je leÊJes Jesoebl³eeb®es JeieeakeÀjCe ieerles®es JeieeakeÀjCe

(lesjeJee DeO³ee³e }#eele IesTve)õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ 1. ve Òeke=Àefle Heg©<e Hejye´ïee®es Þesÿ mJeªHe HejleÊJe, Hejye´ïe,ye´ïe, Deelcee F.veebJeebveer

ve efJeke=Àefle mebyeesefOele Þes<þ leÊJe

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ 2. cet} Òeke=Àefle Òeke=Àefle HejyeïeeJ³eefleefjÊeÀ Flej Heje Òeke=Àefle Jee peerJe Jee DeJ³eÊeÀ

mlej ceev³e veenerleõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ 3. Òeke=Àefle- ceneve, - DeHeje Òeke=Àefle Je efle®es DeäOee Yeeie

efJeke=Àefle DenbkeÀej, (ceve, yegef×, DenbkeÀej Je Heb®eceneYetles) Heb®elevcee$es (J³eÊeÀ)

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ 4. 16 efJekeÀej ceve, 5yegef×befê³es - oµeWefê³es Je l³eeb®es oµe efJe<e³e, F®íe, Üs<e,

5keÀceXefê³es, megKe, og:Ke, ®eslevee, Oe=efle Je pe[ 5 ceneYetles osnªHeeves J³eÊeÀ nesCeeje mebIeele

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõìerHe: cee.mJe.Hetp³e }es.efìUkeÀebveer kesÀ}suîee ieerleejnm³eeleer}, lemes®e Þeer.pe.me.keÀjboerkeÀjeoer ceev³eJejeb®³ee lelmebyebefOele efJe®eejebvee ieewCelJe osC³ee®ee GÎsµe vemetve Þeer%eeveosJeeb®³ee efJe®eejeb®es jmeûenCe keÀjCes Je l³ee ¢äerves ne efJe<e³e ceeb[Cesne®e ³ee HegveJe&ieeakeÀjCeeceeie®ee Keje GÎsµe Deens, ns efpe%eemet Je mevceeveveer³e efìUkeÀYeÊeÀebveer O³eeveele þsJeeJes, ner efJevebleer. mJele: }sKekeÀner keÀÆj efìUkeÀYeÊeÀ®e Deens. ne ieerlesleer} leÊJe%eevee®ee Òeeble Deens. l³eeleer} ®e®exleHe.Het.mJe.}es.efìUkeÀeb®³ee YeÊeÀer®ee Jemlegle: keÀenerner mebyebOe ³esle veener, Deµeer Òemlegle }sKekeÀe®eer OeejCee Deens. l³eeletvener keÀesCee}e ns efJe®eej Heìle vemeleer}, lej l³eebveer les DeHeefjHekeÌJe cnCetve mees[tve ÐeeJes, ner vece efJevebleer.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 282 Gvces<e:19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1

Page 62: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

veJe} DenbkeÀeje®eer ieesþer~ efJeµes<eW ve }ies De%eeveeHeeþeR~me%eeveeb®eW PeeWyeW kebÀþeR~ veevee mebkeÀìeR vee®eJeeR~~82~~

’p³eeÒeceeCes ne[erpJej µejerjOeeletbceO³es efíêªHeeves jenlees Je DeHeL³ekesÀuîeeyejesyej µejerje}e Deeleyeensªve meJe&le³ee J³eeHetve ìekeÀle ÒekeÀìneslees, Deieoer l³ee®eÒeceeCes pesJne Heb®eceneYetles SkeÀ$e ³esTve osnekeÀejÒekeÀì keÀjleele, l³eeJesUer DenbkeÀejmeg×e DeeHe}s DeefmlelJe ÒekeÀì keÀjleesDeeefCe osne}e DeeHeuîee FµeeN³eeJej meieUerkeÀ[s vee®ee³e}e }eJelees. ³eeDenbkeÀeje®es SkeÀ veJe} Deens. ne De%eeveer peerJeebvee efJeµes<e $eeme osleveener. HeCe me%eeve peerJeebvee cee$e ieUHeÀebme Iee}tve veevee mebkeÀìer Hee[lees.“me%eeve keÀesCe

Demee ne pees DenbkeÀej JeefCe&}e Deens, lees meJe& µejerjeRvee J³eeHetveDeens. cee$e p³ee peerJeebvee ye´ïee®eer }e}mee GlHeVe nesles Je l³ee®³eeÒeeHleerkeÀjlee pes’Denb ye´ïeeçeqmce“ ®ee Jee lelmece ceneJeeke̳eeb®ee Iees<ekeÀjle yemeleele, l³eeb®³eecee$e Heeþerceeie®ee ne DenbkeÀej megìle veener.Deµeebvee®e ³ee DeesJeerle (13-82) me%eeve cnì}s Deens. lees l³eebveepevcecejCeªHeer mebkeÀìele }esìlees.

³esLes me%eeve cnCepes mJemeeceL³ee&Jej efkebÀJee DeeHeuîee yeengye}eJejefJeéeemetve meeleJ³ee DeO³ee³eele cnìuîeeÒeceeCes’mJe³ebyegef×®eeb yeeneRefjiee}s“ Jee ’peeefCeJes®eeb [esneR~ ieJeXef®e efieefU}W“ Deµee Hejes#e%eev³eeb®eeefveoxµe kesÀ}s}e mecepeeJee }eielees. Dev³eLee me%eeve cnCepes%eeveJeeve(DeHejes#e %eeveer) Demee DeLe& kesÀ}e lej cegÊeÀ Heg©<eebvee DenbkeÀejpevcece=l³et®³ee mebkeÀìer vee®eefJelees, Demes nesF&} DeeefCe lemes cnCeCes ³eesi³eþjCeej veener.

ieg©Heosµeeves ke=ÀleeLe& Pee}suîee efµe<³eeme cee$e ne DenbkeÀej yeeOeleveener, nsner efpe%eemetb®³ee O³eeveer DeeCetve osCes Yeeie Deens. Demees.

Deelee Flej cet}leÊJes Heent ³ee:

yegef×Deeleeb yegef× peQ cnefCepes~ leQ Ssmee ef®eÚeR peeefCepes~yeesef}}W ³eogjepeW~ leQ DeeFkeWÀ meebiees~~13-83~~leNneR kebÀoHee&®esefve ye}W~ Fbefê³eW Je=Êeer®esefve ces}W~efJeYeeb[tefve ³esleer Hee}W~ efJe<e³eeb®eW~~84~~lees megKeog:Keeb®ee veeieesJee~ pesLe GieeCeeW }eies peerJee~lesLe oesneRefmener yejJee~ Hee[g peQ Oejer~~85~~ns megKe ns og:Ke~ ns HegC³e ns oesKe~keÀeb ns cew} ns ®eesKe~ SsmeW efveJe[er~~86~~efpe³eW DeOeceesÊece metPeW~ efpe³eW meevesLeesj yegPeW~efpe³eeb efoþeR HeejefKepes~ efJe<e³eeW peerJeW~~87~~

’Deelee yeg×er keÀµee}e cnCeeJes Je efle®eer }#eCes keÀesCeleer, les SskeÀ!keÀeceekeÀej ef®eÊeJe=Êeer Je Fbefê³es ³eeb®³ee meen®e³ee&ves pes efJe<e³eeb®es mecegoe³eieesUe nesleele, l³eeb®ee meejemeej efJe®eej keÀªve ®eebie}s keÀe³e, JeeF&ìkeÀe³e, megKe Je og:Ke, HeeHe Je HegC³e, ³eeb®eer efveJe[ keÀjCeejer, efpe}e

mlegl³e keÀe³e Je efvebÐe keÀe³e les mecepeles; peer }neveLeesj Demee YesoDeesUKeles; efpe®³eeÜejs peerJe Yeesi³e Je l³eep³e Deµeer efJe<e³eeb®eer HeejKekeÀª µekeÀlees;“DeeefCe

peQ lespeleÊJee®eer Deeefo~ peQ meÊJeiegCee®eer Je=ef×~peQ Deelce³eeb peerJee®eer mebOeer~ yemeJeerle Demes~~88~~Depe&gvee leQ ieeb peeCe~ yegef× letb mebHetCe&~.....~~89~~

’peer lewpemee®es GlHeefÊemLeeve Deens Je efpe®³eeHeemetve meÊJeiegCeJeOe&ceeve neslees; peer peerJe Je Deelcee ³eeb®³eeleer} meerceejs<ee DeeKetve osles;efle}e, ns Depe&gvee! yeg×er Demes cnCeleele,“ Demes ³eogjepe Þeerke=À<Cemeebieles Pee}s. yeg×er cnCepes keÀe³e, ns DeeHeCe ³ee DeesJ³eeletve Heeefn}s.õõõõõõõõõõõõõõõõõ (ieerleejnm³eeleer}) ye´ïeeb[e®ee JebµeJe=#e (meebK³eceleevegmeejer)õõõõõõõõõõõõõõõõõõõ

ye´ïeeb[e®ee JebµeJe=#e|

-õõõõõõõõ- | | Heg©<e Òeke=Àefle (DeJ³eÊeÀ Je met#ce)

|

ceneve efkebÀJee yeg×er (J³eÊeÀ Je met#ce)|

DenbkeÀej efkebÀJee lewpeme (J³eÊeÀ Je met#ce) |

öõõõõõõõõ- | |

meeeqÊJekeÀ me=äer leeceme me=äer(cnCepes J³eÊeÀ Je met#ce Fbefê³es) (cnCepes efveefjbefê³eme=äer) | | | |

Hee®e Hee®e ceve leeceme cnCepes efveefjbefê³e me=äer yegef×befê³es keÀceXefê³es |

Heb®e levcee$es (met#ce)|

efJeµes<e efkebÀJee Heb®e ceneYetles (mLet})

õõõõõõõõõõõõõõõõö³ee efþkeÀeCeer Jej efo}s}e (He=.¬eÀ.281) Het.mJe.}es.efìUkeÀebveer

meebK³eceleevegmeej ieerleejnm³eele oµe&efJe}s}e yeïeeb[e®ee JebµeJe=#e O³eeveerIesCes ³eesi³e þjs}. meebK³e leÊJe%eeveer leÊJeeb®ee pees mepe&ve¬eÀce oeKeefJeleele,l³ee}e Devegmeªve ne efo}e Deens.

³eeHetJeea®e DeeHeCe DenbkeÀeje®es mJeªHe Heeefn}s.DenbkeÀej ne yeg×erHeemetveefveefce&le neslees, lemes®e meeeqÊJekeÀ me=äer cnCepes oµeWefê³es Je ceve ³eeb®eer

³eesieoe Þeer%eeveséejer 283 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)(He=.¬eÀ.281Jeªve Heg{s megª)

Page 63: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

GlHeÊeer DenbkeÀejeveblej®eer Demeuîee®es efometve ³esles Je ns®e %eeveosJeebveernerJejer} DeesJ³eeletve yeg×er®³ee meboYee&le meebefiele}s Deens.

³ee efþkeÀeCeer lespeleÊJee®eer Deeefo ceO³es lespe ³ee ceneYetlee®ee G}ÁsKevemetve lees lewpeme cnCepes DenbkeÀej ³ee leÊJee®ee G}ÁsKe mecepe}eHeeefnpes. l³ee®eÒeceeCes DeJ³eÊeÀ Jee Òeke=Àefle, lemes®e Heg©<e efceUtve peespeerJeYeeJe ÒeeHle nesC³eeDeeOeer®ee Deelc³ee®ee DeeefJe<keÀej Deens, l³ee®³eeJe leoveblej®³ee DenbkeÀej DeeefCe peerJeYeeJee®³ee DeeefJe<keÀej ³ee oesvneR®³eemebefOemLeeveer Jee meerceejs<esJej ns yegef×leÊJe Deens, Demes pes %eeveosJeeb®escnCeCes Deens, lesmeg×e GHejesÊeÀ leÊeÌîeeJeªve menpe®e mHeä nesles.

Jee®ekeÀ Je efpe%eemetbvee Deelee peer ®e®ee& DeeHeCe keÀjle Deenesle, l³eemebyebOeerSkeÀ Del³eble cenÊJee®eer met®evee Deens. leer cnCepes #es$eJeCe&veeefveefceÊeDeeHeCe p³ee ieerlee µ}eskeÀ ¬eÀ. 13-5 Je 6 ³eebJejer} %eeveosJeeb®³ee DeesJ³eeHeenC³eeme meg©Jeele kesÀ}er Deens, l³ee HebLejepeeleer} }³e³eesiee®³ee ¢äervesDeleerJe cenÊJee®³ee Deensle. leÊJeeb®ee }³e veerì keÀUC³eemeeþer l³eeb®esmJeªHe efveef½ele keÀUCes DeeJeµ³ekeÀ Deens, ns efpe%eemetbveer O³eeveerþsJe}s Heeefnpes.yegef× Je DenbkeÀej ³eeb®es DeLe&

}³e³eesie meeOeleebveemeg×e meeOekeÀeme efJeéeefveefce&leer®³ee ³ee ¬eÀcee®³ee

G}ìîee ¬eÀceeves cnCepes Heb®eceneYetles Je oµeWefê³es, ceve F.Heemetve DenbkeÀejles yeg×er Je l³eeHe}erkeÀ[s Deµee®e ¬eÀceeves peeJes }eieles, ns HeCe efpe%eemetbveer³esLes O³eeveer IesC³eemeejKes Deens. %eeveosJeebveerner HebLejepeele ne®e }³e¬eÀce(Hele¡e}eR®ee ÒeefleÒemeJe¬eÀce) ÒekeÀìefJe}e Deens. lemes®e %eeveosJeerle efkeÀl³eskeÀefþkeÀeCeer yeg×er Je DenbkeÀej ³eeb®es pes G}ÁsKe Deensle, lesLes meboYe& lemeeDemeuîeeme, ³ee µeyoeb®es ns®e DeLe& DeefYeÒesle Oeju³eeme efJe<e³e DeekeÀ}veemeyejer®e ceole nesle Demeuîee®es peeCeJetve ³esles. Demees.DeJ³eÊeÀ

³eeveblej DeJ³eÊeÀ cnCepes keÀe³e ns efveoxefµeleebvee %eeveosJe SkeÀ cenÊJee®es

efJeOeeve keÀjleele.les Demes:.......~ Deeleeb DeeFkeWÀ Jees}KeCe~ DeJ³eÊeÀe®eer~~13-89~~HeQ meebK³eeb®³ee efme×ebleeR~ Òeke=Àefle peQ ceneceleer~leQef®e SLe ÒemlegleeR~ DeJ³eÊeÀ ieeb~~13-90~~DeeefCe meebK³e ³eesie celeW~ Òeke=Àefle HeefjmeefJe}eR letbleQ~SsmeeR oesveeR Hejer pesLeW~ efJeJebef®e}er~~91~~lesLe ogpeer peQ peerJeoµee~ efle³eW veebJe Jeerjsµee~³esLe DeJ³eÊeÀes Ssmee~ He³ee&Jees ne~~92~~

³eeÒeceeCes DeJ³eÊeÀe®es ªHe J³eÊeÀJeleebvee %eeveosJe ceesþer®e yenejkeÀjleele Je DeeHeCe ³eeefveefceÊe ceeies pees Òeke=Àleer®³ee mJeªHee®ee efJe<e³eieerleejnm³eeleer} leÊeÌîeeyeeyele ®eef®e&}e neslee, l³ee®eer HeefjmeceeHleer%eeveosJeeb®³ee ³ee DeJ³eÊeÀefveoxµeveHej DeesJ³eebÜejs nesles. les mHe<ìHeCesmeebieleele keÀer:

’meebK³eceleevegmeej efpe}e Òeke=Àefle Demes cnCeleele, efle}e®e ³esLesDeJ³eÊeÀ cnì}s Deens; lemes®e ceeies(meeleJ³ee DeO³ee³eele) efveªHeCekeÀjleebvee meebK³e Je ³eesieceles Òeke=Àleer®es DeäOee mJeªHeeves DeHeje Jeogmejer Heje Deµee oesve Òeke=ÀleeR®es JeCe&ve keÀs}s nesles, l³eeleer} ogmejercnCepes Heje efkebÀJee peerJeªHee peer Òeke=Àefle, efle®es®e, ns JeerjceCes! ³esLesDeJ³eÊeÀ Demes He³ee&³eJee®eer veece Deens.“

leNneR Heeneef}³eeb jpeveer~ leeje }esHeleer ieieveeR~keÀeb nejHes DemleceeveeR~ Yetleef¬eÀ³ee~~13-93~~vee leNneR osnes iesef}³eeb HeeþeR~ osneefokeÀ efkeÀjerìer~GHeeefOe }Hes HeesìeR~ ke=ÀlekeÀcee&®eeb~~94~~keÀeb yeerpecegêsDeebleg~ LeeskesÀ le© mecemleg~keÀeb Jem$eHeCe lebleg-~ oµeW jens~~95~~lewmeW meeb[ewefve³eeb mLet}Oece&~ ceneYetleW Yetleûeece~}³ee peeleer met#ce~ nesTefve pesLe~~96~~Depe&gvee les³eeb veebJeW~ DeJ³eÊeÀ ns peeCeeJeW~...~~97~~

’Heneì HegÀìuîeeJej je$eer®³ee leejkeÀe peµee ieieveele }esHe HeeJeleele;efkebÀJee met³ee&mle PeeuîeeJej Yetlecee$eeb®es J³eeHeej pemes Leebyeleele; DeLeJeeosneblejer Jeemevee peµeer ke=ÀlekeÀcee¥ceO³es }erve nesTve peeles, JeemeveeosnelemeeceeJetve peeles; pemee yeerpeeceO³es mebHetCe& Je=#e o[tve jeefn}s}e Demelees;efkebÀJee leblegoµesves pemes Jem$e®e DeJ³eÊeÀ ªHeele Demeles; l³ee®eÒeceeCes meJe&mLetU Jee ÒekeÀì efmLeleer ìeketÀve osTve, Fbefê³e-ceve-DenbkeÀej-yeg×erF.®ee ceneYetleebmen }³e keÀªve peerJeoµee p³ee met#ceeJemLesle jenles,efle}e®e, ns Depe&gvee! DeJ³eÊeÀ Demes veebJe Deens.“

Fbefê³es³eeveblej Fbefê³eeoeR®es JeCe&ve ³esles.

......~Deeleeb DeeF&keWÀ DeeIeJeW~ Fbefê³eYeso~~13-97~~leNneR ÞeJeCe ve³eve~ lJe®ee Ie´eCe jmeve~F³eW peeCeW %eeve-~ keÀjCeW Heeb®eQ~~98~~F³esb leÊJeces}eHebkeÀeR~ megKeog:Kee®eer GefKeefJeKeer~yegef× keÀefjleW cegKeeR~ Heeb®eQ FneR~~99~~ceie Jee®ee DeeefCe keÀj~ ®ejCe DeeefCe DeOeesÜej~Hee³eg ns ÒekeÀej~ Heeb®e DeeefCekeÀ~~100~~keÀceXefê³eW cnefCeHeleer~ leeR F³eW peeefCepeleer~DeeFkeWÀ kewÀJeuîeHeleer~ meebielemeW~~101~~HeQ ÒeeCeeb®eer Deebleesjer~ ef¬eÀ³eeµeÊeÀer peQ µejerjeR~efle³esef®e efjieeR efveieeR ÜejeR~ Heeb®eQ FneR~~102~~SJeb oenener keÀjCeW~ meebefiele}er osJees cnCeW~.....~~103~~

’keÀeve, veekeÀ, [esUs, lJe®ee Je peerYe ner Hee®e %eeveWefê³es nesle.³eeb®³eeÜejs ÞeJeCe, iebOe, oµe&ve, mHeµe&ve Je jme%eeve nesles. íÊeermeleÊJeeb®³ee ef®eKe}ele De[keÀ}suîee peerJee®³ee megKeog:Kee®ee efveCe&³e ³ee®eHee®eeb®³eeÜejs yeg×er keÀjles. Jee®ee, keÀj, ®ejCe, iego Je GHemLe ner

³eesieoe Þeer%eeveséejer 284 Gvces<e:19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1

Page 64: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

DeeCeKeer Hee®e keÀceXefê³e s cnCetve DeesUKe}er peeleele,“ Demes kewÀJeu³eHeleerÞeerke=À<Ce meebieleele.

’Heb®eÒeeCeeb®eer m$eer peer ef¬eÀ³eeµeÊeÀer cnCetve Deens, leer ³ee®e Hee®ekeÀceXefê³eebÜejs µejerje®³ee Deeleyeensj JeeJejles..“ ³eeÒeceeCes osJe cnCee}skeÀer ’Depe&gvee! leg}e ner oµeWefê³es meebefiele}er.“ Þeerke=À<Ce cnCeleele:’Deeleeceve cnCepes keÀe³e les SskeÀ.“cevee®es cenÊJee®es mLeeve:::: ceve

ceve ns Fbefê³es DeeefCe yeg×er®³ee mebefOemLeeveer, lemes®e yeg×er®³ee yeensjJe DenbkeÀejeJejer} mLeeveer Demeles. Üwle Jee DeefJeÐee ner ³ee®³ee³eesies®eYeemeleele. ns Jee³egleÊJee®es Deblej Je jpeesiegCee®³ee µeeKesJej Deens. les®eÒeJe=Êeer}e Jeerles; mebkeÀuHe efJekeÀuHe keÀjles; yegef×Üej l³eeves PeeketÀve ìekeÀ}s}sDeens, Demee Deeµe³e %eeveosJe J³eÊeÀ keÀjleele, l³ee DeesJ³ee Deµee:

....~ Heefjme Deeleeb HegÀ[W~ ceve leQ SsmeW~~13-103~~peQ Fbefê³ee DeeefCe yegef×~ ceePeeefjef}³eW mebOeer~jpeesiegCee®eeb KeeboeR~ lej}le Demes~~104~~veeref}cee DebyejeR~ keÀeb ce=iele=<Cee }njer~lewmeW Jee³eebef®e HeÀjejer~ JeeJees peen}W~~105~~DeeefCe µeg¬eÀµeesefCelee®eeb meebOee~ efce}leeb Heeb®eeb®eeb yeebOee~Jee³egleÊJe oµeOee~ SkeÀef®e pee}W~~106~~ceie efleneR oeneR YeeieeR~ osnOecee&®eeb KesJebieeR~DeefOeefÿ}W DeebieeR~ DeeHeg}e}eb~~107~~

’ceve ns Fbefê³ess DeeefCe yeg×er®³ee mebefOemLeeveer Je jpeesiegCee®³ee HeÀeboerJejlejUle Demeles. veYee®ee veeref}cee Jee ce=iepeUeJejer} }eìe peµee efveJJeUDeeYeemeelcekeÀ Demeleele; lemes®e ns ceve cegUele vemeles, lejerner Yeemeles.µeg¬eÀ Je jpee®³ee efce}veeletve Heb®eceneYetleelcekeÀ osn GlHeÊeerme ³eslees Jel³eele Heb®eÒeeCe Je Heb®e GHeÒeeCe Deµee efveefce&leerves SkeÀe®e Jee³egleÊJee®eer oneefJeYeeieele JeeìCeer nesles. les oµeÒeeCe osnOecee&vegmeej µejerjeb®³ee þjeefJekeÀefþkeÀeCeer jenleele.“

lesLe ®eeb®eu³e efveKe}~ SkeÀ}W þs}W efve{e}~cnCeewefve jpee®eW ye}~ Oeefj}W lesCeW~~13-108~~leQ yeg×ermeeR yeensjeR~ DenbkeÀejeef®e³eW GjeJejer~Ssmeeb þe³eeR ceePeejeR~ yeef}³eeJe}W~~109~~Jee³eeb ceve ns veebJe~ ³esNnJeeR keÀuHeveeef®e meeJesJe~pes³ee®esefve mebies peerJe-~ oµee Jemlet~~110~~

’Jee³egleÊJee®ee kesÀJeU ieeYee®e Demes cetefle&ceble ®eeb®euîe Deme}s}s nsceve l³eecegUs SkeÀìs He[}s Je l³eeves jpeesiegCee®ee DeeÞe³e kesÀ}e. les yeg×er®³eeyeensj Je DenbkeÀeje®³ee Jej cnCepes l³ee oesIeeb®³ee ceOeu³ee peeiesle ye}JeevenesTve yeme}s. ³ee}e ceve ns veebJemeg×e Kejs lej osT ve³es. keÀejCe nscnCepes ye´ïeJemlet}e peerJeoµee ÒeeHle keÀªve osCeejer’SkeÀesçnb,

yengm³eece:“ Deµeer JeemleefJekeÀle: cetefle&ceble mebkeÀuHevee®e Deens. efkebÀyengveecevee®³ee mebieleerves®e ye´ïeJemlet}e peerJeoµee ÒeeHle nesles.“

peQ ÒeJe=ÊeermeeR cet}~ keÀeceeb pes³ee®eW ye}~peQ DeKeb[ met³eW í}~ DenbkeÀejeefme~~13-111~~peQ F®ísleQ Jee{Jeer~ DeeµeWleQ ®e{Jeer~peQ Heeþ HegjJeer~ Ye³eeefme ieeb~~112~~Üwle pesLe Gþer~ DeefJeÐee pesCeW }eþer~peQ Fbefê³eebleQ }esìer~ efJe<e³eebceepeeR~~113~~mebkeÀuHeW me=äer Ie[er~ meJeWef®e efJekeÀuHesefve cees[er~ceveesjLeeef®e³eeb Glejb[er~ Glejer j®eer~~114~~peQ Yeg}er®eW kegÀnj~ Jee³egleÊJee®es Deeblej~yeg×er®eW Üej~ PeebkeÀefJe}s®e pesCeW~~115~~leQ ieeb efkeÀjerìer ceve~ ³e³eeb yees}eb veeneR Deeve~...~~116~~

’ÒeJe=Êeer®es GiecemLeeve; keÀecee®es yeU Jee ÒesjkeÀ; DenbkeÀejeme melele®esleJeCeejs; F®ís}e Heesmetve oeb[ies keÀjCeejs; Deeµes®es Fce}s ®e{JeCeejs;ÒeHeb®eªHeeves peerJeeme pes Ye³e Yes[meeJele Demeles, l³ee®ee efvel³e HeeþHegjeJeekeÀjCeejs; p³ee®³ee³eesies Üwle Yeemeles les; DeefJeÐes}e ¢{ keÀjCeejs; Fbefê³eebveeefJe<e³eebceO³es JeenJetve ìekeÀCeejs; me=äer Deens Demee p³eeves mebkeÀuHe kesÀ}ekeÀer me=äer efvecee&Ce nesles Je leer veener Deµeer efJekeÀuHeelcekeÀ mebkeÀuHevee l³eeveskesÀ}er Demelee me=äer®ee }³e neslees, Demes; ceveesjLeeb®³ee Glejb[erceeietveGlejb[er j®eCeejs Je l³ee cees[tvener ìekeÀCeejs; cee³eeYe´cee®eer keÀeUesKeeriebgHeÀe®e Demes pes, Jee³egleÊJee®ee ieeYee Jee efHeb[ªHe DemeCeejs; p³eeves yeg×er®esÜej yegpeJetve yebo kesÀ}s Deens; l³ee}e®e, ns Depe&gvee! ceve Deµeermeb%ee Deens.“cevee®es mJeªHe

#es$eefveªHeCee®³ee efveefceÊeeves %eeveosJe peer íÊeerme leÊJeeb®eer GkeÀ}DeeHeCee}e meebiele Deensle, l³eeleer} ceve ns leÊJe Kejs lej Del³eblecenÊJee®es Deens. ceve vemelee kesÀJeU Flej leÊJes cnCepes peiele veJns®e!peielee®eer - ³ee efJeéee®³ee DeHeÀeì HemeeN³ee®eer j®evee kesÀJeU ceveecegUsPee}s}er Deens; FlekesÀ l³ee®es DeceeHe cenÊJe Deens.

me=äer®ee j®eef³elee yeïee ne JeemleefJekeÀle: Deeefoceve®e Deens DemesmecepeC³eeme Òel³eJee³e vemeeJee.l³ee®³ee®e mebkeÀuHeecegUs me=äer efvecee&Ce Pee}er.DeeHeCe ceeies pees ieerleejnm³eefveefo&ä ye´ïeeb[e®³ee JebµeJe=#ee®ee efJe®eejHeeefn}e, l³eeHes#ee %eeveosJe ³esLes keÀener HeÀjkeÀ keÀjle Deensle. keÀejCe lesceve ns yeg×er Je Fbefê³es ³eeb®³ee mebefOemLeeveer, lemes®e yeg×er®³ee yeensj JeDenbkeÀeje®³ee GjeJej Deens, Demes meebieleele.

ieerleejnm³eefveefo&ä leÊeÌîeevegmeej efJe®eej kesÀ}e lej DeeHeuîee }#eele³esF&} keÀer peer ceveeJ³eefleefjÊeÀ Heb®e yegef×befê³es Jee %eeveWefê³es Je Heb®e keÀceXefê³esJee meeeqÊJekeÀ me=äerleer} J³eÊeÀ Je met#ce Fbefê³es Deensle, l³eeb®³ee Je efveefjbefê³e(leeceme) me=<ìerleer} Heb®elevcee$ee (met#ce) Je mLet} Heb®eceneYetles ³eeb®³eeµeer

³eesieoe Þeer%eeveséejer 285 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 65: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

ceneve Jee yegef×, lemes®e DenbkeÀej Jee lewpeme ³eeb®ee ogJee meebOeCeejs ceve ns :1) meeeqÊJekeÀ me=äerleer} ÒecegKe Fbefê³e cnCeeJes lej Fbefê³e;2) meeeqÊJekeÀ Je leeceme me=äer®es j®eef³eles cnCeeJes lej lemes;3) cnìuîeeme DeJ³eÊeÀ Je met#ce Òeke=ÀleerHeemetve me=pe}s}s Je ceneve

Je yegef×leÊJeeHe}erkeÀ[er}, cnCepes l³eeJej®es Jee Deieesoj®es;4) lemes®e DenbkeÀejeHe}erkeÀ[er} cnCepes l³eeDeieesoj®es Je5) DeeefomebkeÀuHe keÀjCeejs mecepeuîeeme Heg©<e Je Òeke=Àefle ³eeb®³ee

meebO³eeJejer}meg×e mecepelee ³esF&}!!!³ee keÀuHeveeb®ee Dee{eJee IesTve cevee®eer ner Hee®e DeJemLeeblejs }#eele

IesTve Heg{er} megOeeefjle leÊeÀe le³eej kesÀ}e Deens. lees efpe%eemetbveer peªjDeY³eemeeJee Je l³eeceeie®ee iet{ DeLe& peeCetve IesC³ee®ee Òe³elve keÀjeJee,Deµeer efJevebleer Deens. Demees.

õõõõõõõõõõõõõõõõõõöceve Je megOeeefjle ye´ïeeb[Je=#e

õõõõõõõõõõõõõõõõõ ye´ïeeb[e®ee JebµeJe=#e

|

õõõõõõõõõõõõõõ-

| | | Heg©<e + (Deeefo)ceve + Òeke=Àefle (DeJ³eÊeÀ (DeeefomebkeÀuHe keÀjCeejs) Je met#ce)

------------------------------------- |

ceve + ceneve efkebÀJee yeg×er (J³eÊeÀ Je met#ce) |

ceve +DenbkeÀej efkebÀJee lewpeme (J³eÊeÀ Je met#ce) | ceve +

õõõõõõõõõ-õö | |meeeqÊJekeÀ me=äer leeceme me=äer

(cnCepes J³eÊeÀ Je met#ce Fbefê³es) (cnCepes efveefjbefê³eme=äer)| | | |

Hee®e Hee®e ceve Heb®e levcee$es (met#ce) yegef×befê³es keÀceXefê³es |

efJeµes<e efkebÀJee Heb®e ceneYetles (mLet})

õõõõõõõõõõõõõõõõõö

ceve Je ³eesieefJeÐee³ee ÒeleerkeÀªHe Je=#ej®eves®ee efJe®eej kesÀ}e lej DeekeÀUtve ³esles keÀer

DeeefomebkeÀuHe keÀªve efJeéee®³ee ’SkeÀesçnb, yengm³eece:“ ³eeÒeceeCes mepe&veJe efJemleejeme keÀejCeerYetle DemeCeejs Deeefoceve ns Hegve: JesieJesieȳee mlejebJejÒekeÀìle Demeles.(ceve +yeg×er), (ceve +DenbkeÀej), (ceve +

meeeqÊJekeÀ me=äer + leeceme me=äer); ³ee HeeleȳeebJejner ceve®e keÀe³e&ÒeJeCeDemeuîee®es peeCeJeles.

pes ceve efJeéee®es Deµee ÒekeÀejs mepe&ve Je efJemleej keÀjles, les®e cevel³ee efJeéee®ee mebnej Jee }³e keÀjC³eeme keÀejCe Demeles. l³eevegmeej®eme=äer®ee DenbkeÀejele, DenbkeÀeje®ee yeg×erle Je yeg×er®ee Heg©<e-Òeke=Àleerle}³e mebYeJelees. lemes®e Heg©<e -Òeke=Àefle ³ee ܳeer®ee }³emeg×eye´ïeele keÀjC³eeme cevee®es®e meeceL³e& Òel³e³ekeÀejer þjles. DeLee&le nsmeebK³eefme×ebleeme cegj[ Iee}tve®e cnCelee ³esles. keÀejCe meebK³eceles Heg©<eJe Òeke=Àefle ner Debeflece Deveeefo leÊJes nesle. l³eeb®ee ye´ïe mebkeÀuHevesµeerkeÀesCeleener cesU veener. ÞeerceoeÐeµebkeÀje®ee³ee¥veer SJe{s JeieUtve meebK³eleÊJe%eevee®ee mJeerkeÀej kesÀuîee®es meJe&%eele®e Deens. Demees.

³ee cene}³ee®³ee OeleeaJej®e pesJne ³eesieer }³e meeO³e keÀªve efHeC[e®eerye´ïeeb[ele SkeÀ$eerkeÀjCee®eer ³eesieef¬eÀ³ee meeO³e keÀjlees, lesJne meJee&vegcelesDemee®e ¬eÀce }³eemeeþer Jew³eeqÊeÀkeÀ HeeleUerJej JeeHej}e peelees. ns efJeJes®eveDeLee&le®e Heg©<e-Òeke=Àefle ³ee mebkeÀuHevesmeeHes#e kesÀ}s}s Deens.

Þeer%eeveosJe pesJneHebLejepeJeCe&ve keÀjleele, lesJne kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer®³eeDeeOeejs efHeC[e®ee ye´ïeeb[ele }³e keÀjC³ee®eer ef¬eÀ³ee nþ³eesie ÒeefleHeeefole®e¬esÀ, vee[îee, yebOe$e³e F.Üejs lees keÀmee neslees, ns meebieleele. l³eeb®³eenerceleele ne }³e³eesie meeOeC³eemeeþer’cevee®ee Heìg HeÀeìCes (5-156)“DeeJeµ³ekeÀ Deens. Gvceve DeJemLesle ceve ÒeJesµeuîeeves®e ner ef¬eÀ³ee meeO³enesles. Lees[ke̳eele cevee®es ceveHeCe veä Peeuîeeves®e DeeeqCJekeÀ Je JeweféekeÀ³ee oesvner HeeleUîeebJej Hegve: efvejekeÀej Deµeer yeïeeJemLee Jee yeïeleeoelc³ener efmLeleer ÒeeHle nesles.

cnCetve®e peeCekeÀejebveermeg×e ’ceve SJe ceveg<³eeCeeb keÀejCeb yebOecees#e³ees:“Demes cnì}s Deens. FlekesÀ meeceL³e& p³ee®³eeþe³eer Deens; mebHetCe& efJeéeeµeerpes mecejme Pee}s}s Deens; l³ee cevee®ee efJe®eej DeeHeCeebme ieerlee-%eeveséejerDeY³eemeleebvee keÀOeer®e vepejsDee[ keÀªve ®ee}Ceej veener.

mebHetCe& ³eesieOeeje ner ceve Je l³ee®eer mebkeÀuHeefJekeÀuHeelcekeÀ µeÊeÀer³eeb®³eeµeer HetCe&le³ee mebyebefOele Demetve cevee®es Deceveer DeJemLesle ªHeeblejkeÀjC³eemeeþer GHe³eespe}s}er Demeles, ns efpe%eemetbveer þeceHeCes peeCetveIesTve®e ³ee ieerlee -%eeveséejermeejK³ee ³eesieHej ûebLeeb®ee DeY³eemekesÀ}e Heeefnpes; Dev³eLee lees keÀjlee ³esle veener; FlekesÀ ceve ³ee mebkeÀuHeves®escenÊJe Deens.DenbkeÀej Jee Deble:keÀjCe®elegäîe

efJeéee®ee Heì efJeCeCeeN³ee cevee®es mebefve³eceve Je GoeÊeerkeÀjCe kesÀuîeemeJ³eÊeÀer ³eesieer yevet µekeÀles. DenbkeÀeje®es pes J³eeqÊeÀiele HeeleUerJejer}

³eesieoe Þeer%eeveséejer 286 Gvces<e:19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1

Page 66: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Deble:keÀjCe, ef®eÊe, ceve Je yegef× Demes ®elegefJe&Oe efJeYeeie keÀefuHe}s peeleele,l³eeleer} Òel³eskeÀ efJeYeeieeJej OeejCee keÀªve ³eesiee®eer SkeÀ SkeÀ efJeefµeäÒeCee}er efme× nesles. Deble:keÀjCe ns YeeqÊeÀ³eesie, ef®eÊe ns Heele¡e}³eesie,ceve ns jepe³eesie Je yegef× ns %eeve³eesie ³ee ÒeCeeuîeebvee Hee³eeYetleDemeCeejs DenbkeÀeje®es GHeefJeYeeie Deensle. ns GHeefJeYeeie J³eäe r ³eeHeeleUerJej®es ³eesieefveoxµeevegªHe mecepeeJe³ee®es Deensle. Demees.#es$eJeCe&ve (2):::: %eeveWefê³es Je keÀceXefê³es ³eeb®es Heb®e Heb®e efJe<e³e

³eeveblej efJe<e³eeefYeOeeveYesog meebieleebvee Þeer%eeveosJe cnCeleele:......~ Deeleeb efJe<e³eeefYeOeeve~ Yesog DeeF&keWÀ~~13-116~~leNneR mHeµe&g DeeefCe µeyog~ ªHeg jmeg iebOeg~ne efJe<e³ees Heb®eefJeOeg~ %eeveWefê³eeb®eeb~~117~~FneRef®e Heeb®eQ ÜejeR~ %eeveemeeR OeebJeg yeensjeR~pewmee keÀeb efnjJeW ®eejeR~ YeebyeeJeW Heµeg~~118~~

’lejer lJe®es®ee mHeµe&, Þees$eWefê³eeb®ee OJeefve Jee µeyo, ®e#etb®ee ªHe Jee¢µ³e, jmeves®ee jme Jee ®eJe Jee mJeeo, DeeefCe Ie´eCeWefê³ee®ee iebOe Jee JeemeIesCes; Demes Heb®e %eeveWefê³eeb®es Heb®e efJe<e³e nesle. ³ee®e Heb®eÜejebveer peeCeerJemecemle peieekeÀ[s, SKeeÐee Heµetves efnjJ³eeieej ®eeN³eekeÀ[s OeeJe I³eeJeer,leµeer OeeJe Iesle Demeles Je l³ee peerJeeme efJeéeceesefnveer®eer YegjU He[les.“

ceie mJej JeCe&g efJemeie&g~ DeLeJee mJeerkeÀej l³eeieg~®eb¬eÀceCe Glmeie&g~ efJeCcet$ee®eeb~~13-119~~ns keÀceXefê³ee®eW Heeb®e~ efJe<e³e ieeb meeb®e~peQ yeebOeewefve³eeb cee®e~ ef¬eÀ³ee OeebJes~~120~~SsmeW ns oeneR~ efJe<e³e F³eW osneR~....~~121~~

’l³ee®eÒeceeCe scegKeeJeeìs yees}Ces - mJej, JeCe& Je efJemeie& ³eeb®ee G®®eejkeÀjCes; neleebÜejs osC³eeIesC³ee®eer, mJeerkeÀej-l³eeiee®eer ef¬eÀ³ee keÀjCes; Hee³eebÜejs ®ee}Ces-¬eÀceCe keÀjCes; GHemLeeves cet$ee®ee Je iegoÜejs ce}e®ee l³eeie-Glmeie& keÀjCes; ns Hee®e keÀceXefê³eeb®es Hee®e efJe<e³e nesle. ³ee®e Heb®eHeb®e efJe<e³eeb®eerefµe[er GYeeªve peerJee®eer ef¬eÀ³eeµeÊeÀer DeblejeUele PesHe IesTHeenles. Deµee l³ee ef¬eÀ³eeµeÊeÀer}e ieievener þWieCes®e Yeemele DemeuîeemeveJe} les keÀe³e! ³eeÒeceeCes ³ee osnªHeer #es$eele ns oµeefJeOe efJe<e³eveebole Demeleele.“F®íe

Deelee F®íe cnCepes keÀe³e les Hene:......~ Deeleeb F®íe leQneR~ meebefIepew}~~13-121~~leNneR Yetle}W DeeþJeW~ keÀeb yees}W keÀeveg PeebkeÀJeW~Ssefme³eeJejer ®esleJes~ peQ ieeb Je=Êeer~~122~~Fbefê³eebefJe<e³eebef®e³eW Yesìer-~ meefjmeer®eer JesieW Gþer~keÀecee®eer yeengìer~ Oeªefve³eeb~~123~~efpe³eW®esefve Gefþ}WHeCeW~ cevee meQIe OeebJeCeW~ve efjieeJeW lesLe keÀjCeW~ leeW[W megleer~~124~~

efpe³eW Je=Êeeref®e³eW DeeJe[er~ yeg×er nes³e Jes[er~efJe<e³eeb pes³eeb iees[er~ leQ ieeb F®íe~~125~~

Fbefê³es Je l³eeb®es efJe<e³e efveoxefµeuîeeJej %eeveosJe cnCeleele: ’Fbefê³esJe efJe<e³e ³eeb®eer Yesì neslee#eCeeR®e ef®eÊeele peer Gceea keÀecee®ee nele OeªveJesieeves GlHeVe nesles; efpe®³eecegUs ceve mewjeJewje OeeJele megìles Je Fbefê³esvekeÀes lesLes leeW[s Iee}leele; HetJeea GHeYeesie}suîee efJe<e³eeb®³ee vegmel³eeDeeþJeCeerves efkebÀJee l³eeyeeyele®³ee meeO³ee G}ÁsKeevesmeg×e peer ®esletve Gþles;efpe®³ee mebieleerves yeg×er efJe®eejYe´ä, meejemeejefJeJeskeÀnerve nesTveefJe<e³emegKee®ee ceeieesJee Iesle megìles; l³ee Je=Êeer}e F®íe cnCeleele.“Üs<e

Üs<eeefJe<e³eer®³ee DeesJ³ee Deµee Deensle:DeeefCe Feq®íef}³eeb meebie[W~ Fbefê³eeb Deeefce<e vee pees[W~lesLe pees [eDees He[s~ leesef®e Üs<eg~~13-126~~

’DeeefCe Feq®íu³eeÒeceeCes Fbefê³eebvee ceveesJeebeq®íle efJe<e³e ve efceUeu³eevespeer ef®eÊeeJemLee efvecee&Ce nesles, efle}e Üs<e Demes cnCeleele.“

Heele¡e}³eesieµeem$eele(2-7 Je 8Hee.³ees.met.) pes jeie-Üs<e cnCetveÜbÜ meebefiele}s Deens, les®e ns F®íe Je Üs<e nesle.

megKe Je og:KemegKe-og:Ke ns ÜbÜ JeefCe&leebvee %eeveosJe cnCeleele:

Deeleeb ³e³eeJejer megKe~ leQ SJebefJeOe osKe~pesCeW SkeWÀef®e DeµesKe~ efJemejs peerJeg~~13-127~~cevee Jee®esb keÀe³eW~ peQ DeeHeg}er DeeCe Jee³eW~osnmce=leer®eer $ee³eW~ ceesef[le peQ ³es~~128~~pes³ee®esefve pee}sHeCeW~ Heebieg}e nesF&pes ÒeeCeW~meeeqÊJekeÀemeer ogCeW~ Jejerner }eYeg~~129~~keÀeb DeeIeefJe³eebef®e Fbefê³eJe=Êeerb~ Ëo³ee®eeb SkeÀebleer~LeesHeìewefve meg<egHleer~ DeeefCe peQ ieeb~~130~~efkebÀyengvee mees³es~ peerJe Deelce³ee®eer }ens~lesLe peQ nes³es~ les³eeb veece megKe~~131~~

’megKe cnCepes Deµee ÒekeÀej®es Demeles keÀer p³ee SkeÀe®³ee®ecegUspeerJe Flej meJe& ieesäer efJemeªve peelees. osn, ceve Je JeeCeer p³ee®³eeHee}veemeeþer keÀenerner keÀjC³eeme efye®ekeÀle veenerle; p³ee®³ee³eesies ceveg<³eemeosnYeeve jenle veener; pes GlHeVe PeeuîeeJej ÒeeCe HeebiegUleele Je mleyOenesleele; p³ee®³ee³eesies meeeqÊJekeÀlee ogCeeJeles cnCepes meÊJeiegCee®ee HejceeslkeÀ<e&nesTve l³ee®eer µeg×meÊJeiegCeele HeefjCeleer nesles; pes meJe& Fbefê³eeb®³eeefJe<e³eemeÊeÀer Je efJe<e³eYeesieJeeoer ÒeJe=Êeerbvee ®eg®ekeÀeªve, n}kesÀ®e l³eemeJee¥vee Ëo³e Heefjmeje®³ee megjc³e Deve SkeÀeble mLeUer, efve:µeyo DeµeeceepeIejele DeeCetve Heesnes®eJeles Je lesLes®e l³eebvee n}kesÀn}kesÀ LeesHeìtveefveêe DeeCeles; l³ee Deµee leÊJeeme Je Deµee ÒekeÀejs peerJee®es Deelc³eeµeerefce}ve keÀªve osCeejer peer DeJemLee, efle}e megKe cnCeleele.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 287 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 67: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

DeeefCe SsmeW peQ DeJemLee~ ve peesef[leeb HeeLee&~peerpeW leQef®e meJe&Lee~ og:Ke peeCeW~~13-132~~leQ ceveesjLemebieW veJnW~ SNnJeeR efme×er ies}Wef®e Deens~ns oesveeRef®e GHee³eW~ megKeog:KeemeeR~~133~~

’peerJee}e Deµeer mJeªHeefmLeleer Jee DeelceeJeefmLele efmLeleer ÒeeHle veneslee, pes peerJeve YeesieeJes }eieles, l³ee}e®e og:Ke Demes meeLe& veeceeefYeOeeveDeens. ceve yes}ieeceHeCes ceveesjLe keÀjles, l³eeJesUer og:Ke efvecee&Ce nesles. lespesJne ceveesjLe keÀjCes mees[tve osTve mleyOe jenles, efmLejeJeles, lesJne®eDeeHeesDeeHe mJele:efme×, mJe³ecesJe megKe ÒekeÀìles. ceveesjLemeeHes#e Deµee³ee oesve®e DeJemLee megKeog:Kee®es keÀejCe nesle.“veeLemeebÒeoeef³ekeÀ ³eesie HeefjYee<ee

megKe-og:Ke ³ee ÜbÜe®ee Heefj®e³e keÀªve osleebvee DeeHeCeebme %eeveosJe

mHeä keÀjleele keÀer efJe<e³eesHeYeesieele peerJe jceceeCe Pee}e Demelee peerosnefJemce=leer nesles Je megKee®ee DeuHeHeefj®e³e neslees, les pejer }ewefkeÀkeÀDeLee&ves megKe ³ee meojele cees[le Deme}s lejerner Kejs megKe veJns.lemes®e ceveesjLe Yebie HeeJeu³eeves pes og:Ke nesles, les kesÀJeU }ewefkeÀkeÀeLee&ves®enes³e. %eeveosJeeb®³ee HeefjYee<esle Je #es$ee®³ee J³eeHleerle megKe ne kesÀJeUDeelcee®e nes³e. peerJee®eer Je efµeJee®eer Yesì nesCes ns®e Kejs megKe nes³ep³ee}e }ewefkeÀkeÀele DeelcemegKe Deµeer meb%ee Deens.

l³eeefJevee ceveesjLe keÀjle efJe<e³eesHeYeesieele keÀe}¬eÀceCee keÀjCes DeLeJeeceveesjLeYebiee®es og:Ke Yeesiele peerJeve kebÀþCes, ³ee DeJemLes}e %eeveosJeog:Ke Demes cnCeleele. peerJe pesJne osne®eer, Fbefê³eeb®eer, Jee®es®eer Devecevee®eer peeCeerJe efJemejlees; pesJne ef®eÊeele Òe#eesYe efvecee&Ce keÀjCeeN³eeefJe<e³eeb®³ee Je=Êeer mleyOe nesleele; pesJne ÒeeCe efmLejeJetve meg<egcvesle ÒeJesµekeÀjleele; meg<egcveeceeiex pesJne ceve, ÒeeCe Je ef®eÊe Fbefê³eJe=ÊeeRmen Ëo³eosµeeleÒeJesµeleele Je lesLes mleyOe nesTve veenermes nesleele Jee }³e HeeJeleele; lesJne®epeerJee®es efµeJeeµeer efce}ve nesles Je DeelcemegKee®eer DeJemLee Gefole nesles.

DeelcemegKe mJele:efme×®e Demeles. Hejbleg ÒeHeb®eele Jee peieleele peerJejceceeCe Pee}e Demelee l³ee}e DeelcemegKee®ee efJemej He[lees Je DeuHe}ewefkeÀkeÀmegKee}e®e DeelcemegKe cnCetve lees keÀJeìeUtve yemelees. l³eeletve®epeerJeeceeies og:KeHejbHeje }eieles Je l³ee®ee pevcepevceebleje®ee ÒeoerIe& ÒeJeeme®ee}t jenlees. ns meJe& LeebyeJetve Kejs megKe ÒeeHle keÀjeJe³ee®es DemeuîeemeosnWefê³eeb®³ee ÒeJe=Êeer µeceJetve l³eebvee Deelc³eekeÀ[s JeUJeeJes }eieles. DeeefCens meeO³e keÀjC³ee®eer %eeveosJeeb®eer ÒeCee}er cnCepes pees ³eesie, lees HebLejepe³ee veeJeeves megefJeK³eele Deens.

ceeies meebefieleuîeeÒeceeCes veeLeHebLee®eer peer ³eesieOeeje %eevesµeebHe³e¥leÒeJele&}er nesleer, l³ee ³eesieÒeCee}er®ee Heefj®e³e veme}suîeebvee Jejer} megKe-og:Keoµe&veeefveefceÊeeves l³eebveer JeeHej}s}s Ëo³e, ÒeeCeeb®es HeebiegUCes,Fbefê³eebvee l³eeb®³ee Je=ÊeeRmen Ëo³ee®³ee SkeÀebleele LeesHeìtve veerpeDeeCeCes, meg<egeqHle, F.meb%ee keÀUCes keÀþerCe®e Deens. lejerner ³eeefveefceÊeeves

Pee}suîee l³eeb®³ee ³eesieÒeCee}er®³ee HeefjYee<es®³ee DeuHeHeefj®e³ee®ee DeemJeeoIesle DeeHeCe Heg{s peeT ³ee.®eslevee

®eslevesmebyebOeer %eeveosJe cnCeleele:Deeleeb Demebiee meeef#eYetlee~ osneR ®ewlev³ee®eer peQ meÊee~efle³eW veebJe Heeb[gmeglee~ ®eslevee SLe~~13-134~~peQ veKeewefve kesÀµeJejer~ TYeer peeies µejerjeR~peQ efleneR DeJemLeeblejeR~ Hee}ìsvee~~135~~ceveyeg×îeeoer DeeIeJeer~ efpe³eW®esefve ìbJeìbJeer~Òeke=ÀefleJeveceeOeJeer~ meoebef®e peQ~~136~~pe[epe[eR DebµeeR~ jeneìW peQ meefjmeer~leQ ®eslevee ieeb legpemeeR~ }efìkeWÀ veeneR~~137~~

’ns Heeb[gHeg$ee! ³ee osnele Deelc³ee®eer ®ewlev³eµeÊeÀer Demeles. efle®³eemeÊesves osn j®e}e peelees, l³ee®es YejCeHees<eCe nesles Je lees ®esleve neslees.efle}e ®eslevee Demes cnì}s peeles.veKeefµeKeeble Deµee µejerjeJej efle®esDeeefOeHel³e Demeles. leer melele peeie=le Demeles Je mJeHve, peeûele Je meg<egeqHle³ee eflevner DeJemLeebcegUs efle®³eele keÀesCeleener yeo} nesle veener. ceve, yeg×er,ef®eÊe, Deble:keÀjCe, Fbefê³es F.Òeke=ÀeflemebIeeleJeveele Jemeble$eÝletÒeceeCes peerìJeìJeer Je yenj DeeCeles Je Jemeles; osne®³ee pe[ Je Depe[ Deµee oesvnerDebµeele, cnCepes DenbkeÀej, ceve-yeg×er-ef®eÊe-Deble:keÀjCe ³ee Depe[Je Fbefê³es-Heb®elevcee$ee-Heb®eceneYetles ³ee pe[ Debµeeble, peer meejKeer®ejeneìles, leer®e cegK³e lej ®eslevee nes³e.“

Hewb jeJees HeefjJee© vesCeW~ Dee%eeef®e Hej®e¬egÀ efpeCeW~keÀeb ®ebêe®esefve HetCe&HeCesb~ efmebOeg Yejleer~~13-138~~veevee Ye´ecekeÀe®esb meefVeOeeve~ }esnes keÀjer me®esleve~keÀeb met³e&mebieg peve~ ®esäJeer ieeb~~139~~Deieeb cegKeces}WJeerCe~ efHeef}³eeb®eW Hees<eCe~keÀjer efvejer#eCe~ ketÀceea pesJeeR~~140~~HeeLee& efle³eebHejer~ Deelcemebieleer F³eW µejerjeR~mepeerJelJee®eeb keÀjer~ GHesieg pe[e~~141~~ceie efle³eWleQ ®eslevee~ cnefCeHes HeQ Depe&gvee~....~~142~~

’jepee Je mewv³e ³eeb®ee HejmHejmebyebOe ve ³eslee®e kesÀJeU l³ee®³eeDee%esvegmeej mewv³eekeÀjJeer Hej®e¬eÀe®es efveJeejCe kesÀ}s peeles; efkebÀJee HeewefCe&ces®ee®ebê meesUe keÀ}ebveer ³egÊeÀ Pee}e keÀer l³ee®³ee HetCe&lJeeves®e mecegêe}e Yejleer³esles; DeLeJee }esn®egbyekeÀe®³ee kesÀJeU meebefveO³ecee$es }esKeb[ DeekeÀef<e&}speeTve n}t }eieles; Jee met³e&ÒekeÀeµeele peie J³eJenej keÀª }eieles;efkebÀyengvee efHe}ebveer }g®eu³eeefµeJee³e®e keÀebmeJeer l³eeb®es pemes DeeHeuîee ¢äerves®eYejCe Hees<eCe keÀjles; Deieoer lemes®e peerJee®eer ®esleveµeÊeÀer ³ee pe[osnelemepeerJeHeCee Jee efpeJebleHeCee DeeCeles. ³ee keÀejCeeves efle}e ®esleveeDemes cnCeleele.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 288 Gvces<e:19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1

Page 68: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

®eslevee Je kegbÀ[ef}veer µeÊeÀer³eeÒeceeCes yeïee®eer meÊee cnCetve peµeer HejeµeÊeÀer Jee peerJe Deens;

l³ee®eÒeceeCes peerJee®eer meÊee cnCetve ®ewlev³eµeÊeÀer Deens. peerJe osneblejerbDemesleesJej osnele ®eslevee Demeles Je peerJe osn mees[tve peelesJesUer leermeg×el³ee®³eeyejesyej®e osn mees[tve peeles. efn}e®e GHeefve<eoeble ’mee JeOeg:meefle“ cnCepes ’peerJee®eer men®ejer meefle“ Demes cnì}s Deens.

Heb®eÒeeCe, osnWefê³es, ceveyeg×îeeoer meJe& osnmebIeeleeleer} leÊJeebJej efn®eer®eSkeÀcee$e meÊee Demeles. efn}e®e ³eewefiekeÀ HeefjYee<esle %eeveosJeebveer ÒeeCeeb®eerDeeblegjer cnCepes ÒeeCeeb®eer men®ejer Jee kegbÀ[ef}veer Demes cnì}s}sefpe%eemetb®³ee lJeefjle O³eeveele ³eeJes.

íÊeerme leÊJeebHewkeÀer DeJ³eÊeÀ Jee HejemebyebefOele peerJeefmLeleerefveoµe&keÀDemes pes leÊJe Deens, l³ee®ee Je ³ee ®eslevee ³ee leÊJee®ee mebyebOe Del³ebleIeefveä Deens. peerJee®ee osneefJe<keÀej ne: Hejyeïe - peerJe - DeJ³eÊeÀ- ®eslevee- mebIeele- osnOeejCee ³ee ¬eÀcemeesHeeveeÜejs mHeä nesleesJe l³ee®eÒeceeCes pesJne ³ee osneR®e efJeosneJemLee - cees#e - peerJevcegÊeÀerÒeeHle nesles, lesJne ne ¬eÀce }³e³eesiee®³ee efveªHeCeevegmeej: osnmebIeele- ®esleves®eer cnCepes kegbÀ[ef}veer®eer Òeyeg× DeJemLee- peerJe JeDeJ³eÊeÀe®eer Hejye´ïeele efceUJeCeer: Deµee ³eesiemeesHeeveeÜejs G}ìlees.

³ee}e®e efHeb[yeïeeb[ SkeÀ nesCes; HeoeR Heo ÒeJesµeCes, F.Keeme ³eewefiekeÀ

HeefjYee<esle J³eÊeÀJe}s peeles. Demees

Oe=efleDeeleeb Oe=efleefJeJeb®evee-~ Yesog DeeFkeÀ~~13-142~~leNneR leÊJeeb HejmHejW~ GIe[ peeeflemJeYeeJe JewjW~veJnW He=efLeJeerleW veerjW~ ve veeefµepes~~143~~veerjeleQ Deeìer lespe~ lespee Jee³egmeeR pegbPe~DeeefCe ieieve lebJe menpe~ Jee³eg Ye#eer~~144~~

’Heb®eceneYetleeb®es HejmHejefYeVe iegCeebveer GHepele®e SkeÀceskeÀebµeer JewjDeens. pemes HeeCeer He=LJeerleÊJee®ee veeµe keÀjles. HeeC³eele ce=efÊekeÀe keÀe}Jeuîeemece=efÊekesÀ®ee IeveHeCee ne iegCe Gjle veener. lemes®e Òe}³ekeÀeUer lej pe}esoOeerlemebHetCe& He=LJeer®e yeg[tve peeles. l³ee®e pe}leÊJee®ee lespeleÊJe DeeìJetve HetCe&Nneme keÀjles. l³ee Deµee lespeleÊJee®eer cee$ee keÀener Jee³egleÊJeeHeg{s ®ee}leveener. l³ee oesIeeb®es HejmHej Jewj Deens. DeeefCe DeekeÀeµeleÊJe lej mecemleJee³egleÊJee}e mebHetCe& efieUtve DeeHeuîee peeieer mleyOe jenles.“

lesJeeRef®e keÀesCesneR Jes}W~ DeeHeCe keÀeef³eme³eemener ve efce}W~Deeble efjieewefve Jesie}W~ DeekeÀeµe ns~~13-145~~SsmeeR Heeb®ener YetleW~ ve meenleer SkeÀceskeÀebleQ~keÀeR efleSbneR Sske̳eeleW~ osneb ³esleer~~146~~ÜbÜbe®eer GefKeefJeKeer~ mees[tefve Jemeleer SkeÀeR~SkeÀ SkeÀebleQ HeeseKeer~ efvepeiegCeW ieeb~~147~~ve efceUW les³eeb meepeCeW~ ®e}s Oew³eX pesCeW~les³eeb veebJe cnCes~ Oe=efle ceer ieeb~~148~~

’Hegve: DeekeÀeµeleÊJe lej Flej keÀesCel³eener Jemlet®³ee mHeµee&ves ceUleveener Je l³ee meJee&le jentvener DeeHe}e JesieUsHeCee Je Deef}HleHeCee Deefpeyeelemees[le veener. DeekeÀeµeleÊJe keÀµeelener efcemeU}s lejer mJeªHele: JesieUs- Deef}Hle®e jenles. Deµeer ner Heb®eceneYetles peer SkeÀceskeÀebvee cegUer®e meenleveenerle Je meowJe HejmHejebµeer Demeefn<Ceg Je=Êeerves peel³ee®e Jeeieleele, l³eebveerSkeÀceskeÀebvee DeeOeej osle SkeÀceskeÀeb®es mebJeOe&ve keÀjeJes, ns veJe} p³ee³eesiesÒeJele&les; l³eeb®es Sske̳e p³ee³eesies nesles; DeeHeeHemeele}e mebIe<e& p³ee³eesies efJemeªvepeeTve leer Heb®eleÊJes osnele SkeÀesH³eeves Jemleer keÀjleele; l³ee HejmHejebveemLew³e&HetJe&keÀ OeejCe keÀjC³ee}e, ceer Oe=efle cnCelees.“

meceejesHe³eeÒeceeCes DeeHeCe ³ee Gvces<e ¬eÀ.19-1 ®³ee Yeeieele %eeveséejHegjmke=Àle

#es$eJeCe&vee®³ee íÊeerme leÊJeeb®³ee #es$eeleer} Hemleerme leÊJeeb®ee efJe®eejkesÀ}e. Deelee #es$e%e Je GJe&efjle #es$eJeCe&ve cnCepes íÊeermeeJes leÊJemebIeele ³ee b®³ee e fJe®eejemeeþer JeUt ³ee Gvces<e ¬eÀ.19-2 -#es$e#es$e%eefJe®eej-2 ³eekeÀ[s. l³eele DeeHeCe meg©Jeeleerme Dee®ee³e&ke=ÀleHeb®eerkeÀjCe ³ee ûebLee®ee ³eLeeµeÊeÀer DeY³eeme keÀjCeej Deenesle. Demees.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 289 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 69: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e::19-2::::#es$e#es$e%eefJe®eej-2::

Heb®eerkeÀjCe:GHeesodIeele-290Heb®eerkeÀjCe:DeeefoµebkeÀje®ee³ee¥®ee ÒekeÀjCeûebLeHeb®eerkeÀjCe keÀesäkeÀ ¬eÀ.3 Je 4-291Heb®eerkeÀjCe Je ye´ïeeb[e®ee JebµeJe=#e-292:ye´ïeeb[Je=#eieesj#ecele:ieesj#eveeLeeb®ee efJe®eej:kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer-293meesçnbYeeJeefHeC[efJe®eej:veeLeeIej®eer G}ìer KetCeefJeéeeslHeefÊe¬eÀceFlej ceeefnleer -298keÀeeqµcejer µewJecelekeÀeeqµcejer µewJeefme×ebleevegmeej efJeéeeslHeefÊe¬eÀce -295keÀeeqµcejer µewJeefme×eble#es$eJeCe&ve(3):mebIeele#es$e#es$e%eefJeYeeie(1):%eeve -296#es$e%eefJe®eeje®ee ÞeerieCesµee%eeveÒeeHleermeeþer efyekeÀì Jeeì®ee} -297%eevee®eer mlegleer%eeveÒeekeÀìîe -298%eev³eeb®eer ceebefo³eeUer#es$e%eefJeYeeie(2):%es³e:%eeveef$eHegìerieJnjeR PeebkeÀ}s}s DeefYeÒee³e -299%es³emJeªHee®es efveªHeCeieerles®ee DeefYeÒee³e%es³e -300Üwle Je DeÜwle-301meiegCe les®e efveie&gCe -302’Sj meesves leQ meesves“Þeerke=À<CeesÊeÀerleer} efJejesOeeYeemee®ee efvejeme - 303ceneµetv³e Je ef®eefÜ}eme%es³e ns®e efJeéee®es meej Jee meJe&mJe-304

³eesieoe Þeer%eeveséejer le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

peerJe ne®e efµeJe -305ef®eefÜ}eme:ef®eefÜ}emee®eer DeesUKe’SjJeeR DeeIeJeWef®e Deelcee“ -306%eeveosJeeb®es $eÝCemeceejesHe

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

Gvces<e::19-2ieerlee:13:12-18%eeveséejer:13:150-183,864-951efme.efme.He.:1,2,4-6,27,36,49-54Heb®eerkeÀjCe

Page 70: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e::19-2::::#es$e#es$e%eefJe®eej-2::

Heb®eerkeÀjCe:::: GHeesodIeele

ceeieer} Gvces<e ¬eÀ.19-1 ³ee efJeYeeieele DeeHeCe #es$e#es$e%ee fJe®eeje®eeHetJee&Oe& Heeefn}e. mebIeelee®eer %eeveséejJeefCe&le Hemleerme leÊJes DeeHeCe l³eeletveHeeefn}er. Deelee GJe&efjle efJeYeeieekeÀ[s cnCepes mebIeele pes #es$ee®es íefÊemeeJesleÊJe Deens Je #es$e%eefJeYeeie ³eeb®³eekeÀ[s JeUt ³ee. lelHetJeea ³ee #es$eefJe<e³ee®esDeeÐeÞeerce®íbkeÀje®ee³e&ke=Àle Heb®eerkeÀjCe ³ee ûebLeeletve ³esCeejs mebkeÀ}veHeent ³ee:

Heb®eceneYetles osnele keÀµee ÒekeÀejs SkeÀceskeÀele efcemeUleele Je osnOeejCe keÀjleele, ns Heb®eerkeÀjCe ÒekeÀjCeûebLe Jee®euîeeme mHeä keÀUC³eemeceole nesles. p³eeÒeceeCes Heb®eerkeÀjCe ne Jesoebl³eeb®ee ÒeceeCeûebLe Deens,lemee®e veeLemeebÒeoeef³ekeÀeb®ee efme×efme×ebleHe×efle nener SleefÜ<e³ekeÀÒeceeCeûebLe Deens, ³ee®ee HetJeea G}ÁsKe kesÀ}s}e efpe%eemetbvee mcejle®e Demes}.Heb®eceneYetles osnele keÀµee ÒekeÀejs Demeleele, ³ee®es peces} eflelekesÀ DeJe}eskeÀve³ee oesvner ûebLeebÜejs keÀjCes meÐe:Òemebieer Gef®ele þjs}. lej JeUt ³ee l³eekeÀ[s!Heb®eerkeÀjCe: Þeerceod DeeÐeµebkeÀje®ee³ee¥®ee ÒekeÀjCeûebLe

³ee ûebLeevegªHe le³eej kesÀ}s}s Heg{er} keÀesäkeÀ Heent ³ee. osn neHeb®eceneYetleeb®ee yeve}s}e Deens. Òel³eskeÀ ceneYetlee®eer Hee®eHee®e leÊJes ³eeleoµe&efJe}s}er Deensle.õõõõõõõõõõõõõõõõõ

Heb®eerkeÀjCe - keÀesäkeÀ ¬eÀ.1õõõõõõõõõõõõõõõõõDeekeÀeµe Jee³et lespe DeeHe He=LJeer Heb®eceneYetlesõõõõõõõõõõõõõõõõõkeÀece ®e}ve #egOee µeg¬eÀ DemLeer leÊJe ¬eÀ.1õõõõõõõõõõõõõõõõõ¬eÀesOe Je}ve le=<ee µeesefCele ceebme leÊJe ¬eÀ.2õõõõõõõõõõõõõõõõöµeeskeÀ OeeJeve Dee}m³e }e}e lJe®ee leÊJe ¬eÀ.3õõõõõõõõõõõõõõõõöceesn ÒemejCe efveêe cet$e vee[er leÊJe ¬eÀ.4õõõõõõõõõõõõõõõõöYe³e DeekegbÀ®eve keÀebefle mJeso jesie leÊJe ¬eÀ.5õõõõõõõõõõõõõõõõõ

³eesieoe Þeer%eeveséejer 290 Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2

1)DeekeÀeµe, 2) Jee³et ,3) lespe, 4) DeeHe Je 5) He=LJeer ³eeHeb®eceneYetleebHeemetve mLet}osn GlHeVe neslees. l³ee l³ee Heb®eceneYetleeb®³eeiegCeOecee&vegmeej Jejer} keÀesäkeÀele oµe&efJe}s}er meceeve Oecee&®eer Heb®eleÊJesÒemeejCe nesleele. mLet} osnele JemeCeejer Heb®eceneYetles SkeÀceskeÀebHeemetveHetCe&le³ee efYeVe vemeleele, lej efJeefµeä ÒeceeCeele l³eeb®³ee SkeÀceskeÀele Pee}suîeeefceÞeCeeleer} l³ee l³ee ceneYetlee®³ee DeeefOeke̳eevegmeej l³eebvee Jej efo}s}smLeeve Deens.

pemes DeekeÀeµe cnì}s keÀer l³eele DeekeÀeµee®ee 1/2 Yeeie Je Jee³et-lespe-DeeHe-He=LJeer ³ee Flej Yetleeb®ee Òel³eskeÀer 1/8 Yeeie, ³eeÒeceeCes meojkeÀesäkeÀeleer} DeekeÀeµe ns ceneYetle mecepeeJes. ³eeÒeceeCes Flejner ®eejceneYetleeb®eer mLet} µejerjebleie&le Deme}s}er OeejCee mecepeeJeer.

ns meJe& Þeer%eeveosJeebveer Jej JeefCe&uîeeÒeceeCes Oe=efle ³ee leÊJeeme Devegmeªvenesle Demeles. HejmHejefYeVe Je SkeÀceskeÀebme Lees[sner ve meenCeejer nerHeb®eceneYetles DeeHeeHe}e iegCeOece& Òel³eskeÀer Heb®eerke=Àle cnCepes JejcnìuîeeÒeceeCes (1/2 + 1/8 + 1/8 + 1/8 + 1/8 = 1)

³eeÒeceeCes ceneYetleeb®³ee efceÞeCeeves le³eej Pee}suîee mLet}osnebleie&le®³eeceneYetleebÜejs keÀmee ÒekeÀì keÀjleele, ³ee®eener DeuHe Heefj®e³e Heg{s efo}suîeekeÀesäkeÀeJeªve efpe%eemet mecepeeJetve IesT µekeÀleele.õõõõõõõõõõõõõõõõõ

Heb®eerkeÀjCe - keÀesäkeÀ ¬eÀ.2õõõõõõõõõõõõõõõõõHeb®eceneYetles He=LJeer pe} lespe Jee³et DeekeÀeµeõõõõõõõõõõõõõõõõõHe=LJ³eebµe DemLeer µeesefCele Dee}m³e mebkeÀes®eve keÀìîeekeÀeµeõõõõõõõõõõõõõõõõõpe}ebµe ceebme µeg¬eÀ keÀebefle ®e}ve GojekeÀeµeõõõõõõõõõõõõõõõõõlespeebµe vee[er cet$e #egOee Gl¬eÀceCe Ëo³eekeÀeµeõõõõõõõõõõõõõõõõõJee³eJ³eebµe lJe®ee mJeso le=<ee OeeJeve kebÀþekeÀeµeõõõõõõõõõõõõõõõõõDeekeÀeµeebµe jesie }e}e efveêe ÒemejCe efµejekeÀeµeõõõõõõõõõõõõõõõõõ

ns mLet}osnebleie&le Heb®eceneYetleeb®es keÀe³e& Heeefnu³eeJej DeeHeCemet#ceosnebleie&le l³eeb®es keÀesäkeÀ ¬eÀ.2 ®³ee OeleeaJejer} keÀe³e&efveoxµeve keÀª³ee (Hene:Heg{er} HeeveeJejer} keÀesäkeÀ ¬eÀ.3).

³eeefveefceÊe Heb®eceneYetles Je mLet} DeeefCe met#ce osneleer} leÊJes ³eeb®eepees HejmHejmebyebOe efveoxefµele kesÀ}e peele Deens, l³ee®es ³eesiee®³ee efpe%eemetbveerveerì DeJe}eskeÀve keÀjCes l³eeb®³ee efnlee®es®e Deens. l³eecegUs %eeveosJeebveerkegbÀ[ef}veerefme× HebLejepe ³eesiee®³ee ÒekeÀìerkeÀjCeemeeþer pes pes efveJesove

(Heg{s Hene:He=.¬eÀ.292Jej)

copyrights reserved by author:V.V.LELE ISBN:13:978-1480157576

Page 71: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Heb®eerkeÀjCe - keÀesäkeÀ ¬eÀ.3õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ

Heb®eceneYetles DeekeÀeµe Jee³et lespe pe} He=LJeerõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ

Deble:keÀjCe ÒeeCeHeb®ekeÀ %eeveWefê³e keÀceXefê³e YeesieefJe<e³ekeÀHeb®ekeÀ Heb®ekeÀ Heb®ekeÀ Heb®ekeÀ Heb®ekeÀ

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ-DeekeÀeµeebµe Deble:keÀjCe J³eeve Þees$e Jee®ee µeyo

(ÒeLece (meJee¥leie&le) (ÞeJeCe) (Yee<ee)mHegÀjCe)

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõJee³eJ³eebµe ceve meceeve lJe®ee HeeefCe mHeµe&

(mebkeÀuHe (veeefYe) (mHeµe&) (osCes-IesCes)efJekeÀuHe)

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõlespeebµe yegef× Goeve ®e#eg Heeo ªHe

(efve½e³e) (kebÀþmLe) (ªHe) (®e}ve-Je}ve)õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ-

DeeHeebµe ef®eÊe ÒeeCe efpe»e efµeµve jme(mcejCe) (Ëo³emLe) (jme) (jefle)

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ-He=LJ³eebµe DenbkeÀej DeHeeve IeeCe iego iebOe

(DemeCes)(ceer) (iego) (iebOe) (ce}eslmeie&)õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ

Heb®eerkeÀjCe - keÀesäkeÀ ¬eÀ. 4õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ

meeeqÊJekeÀ YeeieeHeemetve jepeme YeeieeHeemetve leeceme YeeieeHeemetveõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ

Heb®eYetles Hee®e Deble:keÀjCes Hee®e %eeveWefê³es Hee®e Jee³eg Hee®e keÀceXefê³es Hee®e efJe<e³eõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ- DeekeÀeµee®³ee Deble:keÀjCe Þees$e J³eeve Jee®ee µeyoõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ-

Jee³et®³ee ceve lJe®ee meceeve HeeefCe mHeµe&õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ

lespee®³ee yegef× ®e#eg Goeve Heeo ªHeõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ-

DeeHee®³ee ef®eÊe efpe»e ÒeeCe efµeµve jmeõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ-

He=LJeer®³ee DenbkeÀej IeeCe DeHeeve iego iebOeõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ

³eesieoe Þeer%eeveséejer 291 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 72: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

mebieleerr Heg{s efouîeeÒeceeCes ceeb[lee ³esF&}; DeLee&le DeeHeCe ner efmLeleerHe=.¬eÀ. 285les287 Jej oµe&efJe}suîee ceve ³ee mebkeÀuHevesµeer mebyebefOeleefmLeleerJej DeeOeeªve®e Heent ³ee:====================================

ye´ïeeb[Je=#e

õõõõõõõõõ-õõõõ { }

Heg©<e + DeeefomebkeÀuHe { Deble:keÀjCe } Òeke=Àefle| | { } |(efceUtve)- - - { ceve } Heb®eceneYetles Je

{ | } ef$eiegCe { yegef× } | { | } - - -(efceUtve) { ef®eÊe } { | } { DenbkeÀej } (meJe& µeg× meÊJeiegCeefveefce&le)

õõõõõõõõõõ

| | meÊJejpeelcekeÀ me=<ìer leeceme me=äer

| | õõõõöö õõõõö

| | | | |Heb®e Heb®e Heb®e Heb®e levcee$ee mLet} Heb®eYetles

%eeveWefê³es ÒeeCe keÀceXefê³es (µeyo, mHeµe&, (He=LJeer, pe}, ªHe, jme, Deeqive, Jee³eg,

iebOe) DeekeÀeµe)====================================

Jejer} mebkeÀuHeves®ee efJemleej keÀje³e®ee Pee}e lej Demes cnCelee³esF&} keÀer Heg©<e Je Òeke=Àefle ner ye´ïeeb[e®eer peer cet}, l³eeleer} Heg©<ee®³eeDeeefomebkeÀuHeevegmeej (’SkeÀesçnb, yengm³eece:“) Òeke=Àefle cnCepes l³ee®eeref$eiegCeelcekeÀ cee³ee - efleves Heb®eceneYetleeb®³ee JesieUeuîee iegCeebÒeceeCes JeefceÞeCeeves me=äer efvecee&Ce kesÀ}er.

³ee DeeefomebkeÀuHee®es ÒeLece mHegÀjCe ns Deble:keÀjCe Demetve lesµeg×meÊJeefveefce&le Deens. Òeke=ÀeflemebyebefOeleceve ns leoveblej®es me=äerµeerHetCe&le³eemebyebefOele µeg×meÊJeefveefce&le leÊJe Deens. Deble:keÀjCe, ceve, yegef×,ef®eÊe Je DenbkeÀej ner leÊJes DeekeÀeµe, Jee³et, lespe, pe} Je He=LJeer ³eeHeb®eceneYetleebµeer Deveg¬eÀcesmebyebefOele Demeuîeeves leer GÊejesÊej pe[mecepeeJeer }eieleele.

kesÀ}s Deens, l³ee®es iet{ GkeÀ}C³eeme yejer®e ceole nesles. Demees! DeeleeDeeefCekeÀ SkeÀ keÀesäkeÀ Heentve Heg{s peeT ³ee.

³ee keÀesäkeÀ ¬eÀ.4 ceO³es Heb®eceneYetleeb®³ee meeeqÊJekeÀ, jepeme Jeleeceme YeeieebHeemetve keÀesäkeÀ ¬eÀ.3 ceOeer} keÀesCekeÀesCeleer leÊJes keÀµeernesleele, les oµe&efJe}s Deens.

keÀesäkeÀ ¬eÀ. 4 yeÎ} Lees[s leHeµeer} Heent ³ee. Òel³eskeÀ ceneYetle nsmeÊJe-jpe-lece ³ee ef$eiegCeeb®es yeve}s}s Deens. ceneYetleeb®³ee meeeqÊJekeÀ Jejepeme DebµeebHeemetve Heb®e Deble:keÀjCes Je Heb®e %eeveWefê³es Pee}s}er Deensle.meÊJeiegCeeHeemetve %eeve GlHeVe nesles - ’meÊJeelme¡ee³eles %eeveced“ (14-17) “ Deµeer ieerleesÊeÀer Deens.

jpeesiegCe ef¬eÀ³eelcekeÀ Deens. ef¬eÀ³eeµeÊeÀer®³ee ceeO³eceeletve p³eeb®eskeÀe³e& ®ee}les leer Heb®e keÀceXefê³es Je Heb®eÒeeCeeoer, Heb®eYetleeb®³ee jepemeYeeieeHeemetve Pee}s}er Deensle. leeceme cnCepes pe[. Heb®eefJe<e³eelemeÊJejpee®ee keÀesCeleener Yeeie vemetve, les kesÀJeU pe[ Demeuîeeves, lesHeb®eYetleeb®³ee leeceme YeeieebHeemetve Peeuîee®es cnCeleele.Heb®eerkeÀjCe Je ye´ïeeb[e®ee JebµeJe=#e

Jee®ekeÀebme DeeHeCe HetJeea Iesle}s}e ieerleejnm³e efveefo&ä ye´ïeeb[e®³eeJebµeJe=#ee®ee Dee{eJee mcejle®e Demes} (Gvces<e:19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-

1He=. ¬eÀ.279 les 284). lemes®e l³eeJesUer ceve ³ee mebkeÀuHevesvegmeej l³eelekesÀ}s}s HeefjJele&ve DeeHeCe lesJne®e DeJe}esefkeÀ}s Deens. l³eele kesÀ}suîeeefJe®eejeb®eeHeb®eerkeÀjCe ÒekeÀjCeeµeer keÀmee mecevJe³e keÀjlee ³eslees,les Heent ³ee.

keÀesäkeÀ ¬eÀ.4 ÒeceeCes Hee®e Deble:keÀjCes (Deble:keÀjCe, ceve,yeg×er, ef®eÊe Je DenbkeÀej) Je Heb®e %eeveWefê³es (Þees$e, lJe®ee, ®e#et, efpeJneJe Ie´eCe) ner meÊJeeHeemetve efveefce&le Deensle; lej Heb®e keÀceXefê³es (Jee®ee-cegKe, HeeefCe, Heeo, efµeµve Je iego) ner jpeesiegCeefveefce&le Deensle.Heb®eÒeeCeeb®³ee ®ee}vesefµeJee³e Heb®e%eeveWefê³es J³eJenej keÀjCes µeke̳e veener.cnCetve keÀener efJeÜeve meÊJeiegCee®es - 1) µeg× meÊJeiegCe Je 2) meÊJeiegCeJee meÊJejpeesefceefÞele HeCe meÊJeiegCee®es DeeefOeke̳e DemeCeeje iegCe - Demesoesve efJeYeeie keÀjleele.

Deble:keÀjCeHeb®ekeÀe®ee meceeJesµe µeg×meÊJeiegCeele kesÀuîeeme JejpeesefceefÞele meÊJeiegCe Je jpeesiegCe ³eebvee meeeqÊJekeÀ me=äerle efve³egÊeÀkesÀuîeeme, ieerleejnm³eele efo}suîee yeïebe[Je=#ee®eer Heb®eerkeÀjCeeÜejs nesCeejerefmLeleer }#eele Ieslee ³esF&}.

l³ee®eÒeceeCes leeceme me=äer cnCetve (met#ce) Heb®e levcee$es Je (mLet})

Heb®eceneYetles Deµeer peer lesLes oeKeJe}s}er Deensle - l³eeÒeceeCes Heb®eefJe<e³e -µeyo, mHeµe&, ªHe, jme Je iebOeelcekeÀ ³eebÜejs ceneYetleeb®³ee levcee$eeOejuîeeme Je lemes®e J³eÊeÀ nesCeejer(efveefjbefê³e me=äerleer}) ceneYetleeb®eermLet} ªHes - pemes He=LJeer, pe}, Deeqive, Jee³et Je ieieve ner J³eeqÊeÀµe;Oejuîeeme, DeeHeCeebme ieerleejnm³eeleer} yeïeeb[Je=#ee®eer Heb®eerkeÀjCemeeHes#e

³eesieoe Þeer%eeveséejer 292 Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2(He=.¬eÀ.290Jeªve Heg{s)

Page 73: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

kegÀC[ef}veerµeÊeÀer ieesj#e cnCeleele:

Deveecese fle mJe³ebceveeefo efme×ceskeÀcesJeeveeefoefveOevebefme×efme×evleÒeefme×b lem³es®íecee$eOecee&Oeefce&Ceer efvepee µeeqÊeÀ:Òeefme×e~~1-5~~efme.efme.He.~~

lem³ee Gvce gKecee$e sCe Heje µee qÊeÀ©eqlLelee~ lem³eemHevovecee$esCe DeHeje µeeqÊeÀ©eqlLelee~~1-6~~efme.efme.He~~

veecejefnle, mJele: Deveeefoefme×, SkeÀcee$e, DeveeefoefveOeve Deµeel³ee µeÊeÀerme efme.efme.He.le F®íecee$e Oecee&Oeefce&Ceer efvepeeµeÊeÀe r DemescnCeleele. efle®³ee kesÀJeU Gvces<eeves HejeµeÊeÀer efvecee&Ce Pee}er JeHejeµeÊeÀer®³ee mHeboveeves DeHejeµeÊeÀer efvecee&Ce Pee}er. veeLeHebLee®³ee³eesieÒeCee}er®es Keeme Jewefµeäîe cnCetve Òeefme× Deme}s}er kegÀC[ef}veerµeÊeÀerner l³eeveblej DenbkeÀej mHegÀjCeeves efvecee&Ce Pee}suîee met#ceµeÊeÀerHeemetveefvecee&Ce Pee}er,Demes Heg{er} µ}eskeÀele cnCeleele:

leleesnvleeOe&cee$esCe met#ceµeeqÊeÀ©lHeVee~ lelees Jesoveµeer}ekegÀC[ef}veer µeeqÊeÀ©Ãlee~~1-7~~efme.efme.He.~~

³eeÒeceeCes DeeefoveeLe - efvepeeµeÊeÀer - efvepee - Heje- DeHeje - met#ce - kegÀC[ef}veer Demes veeLeHebLeer³e peieÜîeeHeeje®escet}mJeªHe Deens. l³eeveblej l³ee l³ee µeÊeÀer®es iegCeOece& meebietve ³eeHeb®eµeÊeÀeRHeemetve HejefHeb[ efµeJee®eer GlHeÊeer Peeuîee®es cnì}s Deens. ³eeµeÊeÀeR®³ee Heb®eJeerme iegCeeb®ee efceUtve pees HejefHeb[ le³eej Pee}e, l³ee®eÒeceeCesDeveeÐeefHeb[ e®eer Heb®eJeerme keÀejCes meebietve l³eeHeemetve ¬eÀcee¬eÀceevesHejceevebo - ÒeyeesOe - ef®eogo³e - ÒekeÀeµe - meesçnbYeeJe nskeÀmes GlHeVe nesleele, les meebefiele}s Deens.meesnbçYeeJe

ne®e %eeveséejerleer} Òeefme× meesçnbYeeJe. ne mecepetve IesC³eemeeþerveeLeHebLee®es leÊJe%eeve peeCel³eekeÀ[tve mecepeeJetve IesCes®e Fä!

³ee Hee®eeb®es Òel³eskeÀer Hee®e iegCe JeefCe&leebvee meesçnbYeeJeeyeÎ}’DenvleeçKeC[wée³e¥ mJeelcelee efJeéeevegYeJemeeceL³e& meJe&%elJeefceefleHeáeiegCe: meesçncYeeJe:~~1-27~~efme.efme.He.~~“ Demes cnì}sDeens, les efpe%eemetbveer veeLe³eesieHe×efle Je efJeµes<eskeÀªve %eevesµeeb®es ³eesie JeleÊJe%eeve DeY³eemeleebvee }#eele þsJeC³eemeejKes Deens.

meesçnbYeeJee®es ns Hee®e iegCe cnCepes 1) JeweféekeÀ Denblee - ceer efJeée®eDeens, ner peeCeerJe 2) DeKeb[ Ssée³e& - <eìdiegCemebHeVelee Je Deäceneefme×eR®esceensjIej 3) mJeelcelee - meJe&$e ceer®e Yeªve Deens ner Je=Êeer4) efJeéeevegYeJemeeceL³e& - efJeéeele DeesleÒeesle Yeªve Deme}suîee ®ewlev³ee®eeDeevebo }gìC³ee®es meeceL³e& Je ’cegbefie³es®esner Jees}Kes~ ceveesiele~“ DeµeermebJesoveµeer}lee Je 5) meJe&%elJe öcnCepes meJe& keÀener peeCeC³ee®eer µeÊeÀer.efHeC[efJe®eej -’veeLeeIej®eer G}ìer KetCe“

l³eeveblej DeeÐeefHeb[ ne Jejer} Hee®e iegCeeb®³ee (Hejceevebo, ÒeyeesOe

F.) Òel³eskeÀer Hee®e Hee®e iegCeeb®ee Pee}e Demetve lees DeveeÐeefHeb[eHeemetve

ef¬eÀ³eelcekeÀ Demeuîeeves, ³ee meJe& me=äerµeer cevee®ee melele mebyebOe³eslees Je Deµee iegCeecegUs l³ee}e Fbefê³eeb®³ee Jeiee&lemeg×e Oej}s peeT µekeÀles.ns®e DeeHeCe Jesieȳee JeUCeeves He=.¬eÀ.285 les 287 Jej Heeefn}s}s Jee®ekeÀebmemcejle Demes}®e.

SLeHeeJeslees Heb®eerkeÀjCee®ee Dee{eJee Iesleu³eeJej DeeHeCe Deeleeefme×efme×ebleHe×efle ³ee veeLemebÒeoe³ee®³ee DeOJe³e&gmLeeveer DemeCeeN³eeiegª ieesj#eveeLeebveer j®e}suîee ûebLee®es ³ee®e meboYee&le Lees[s Heefj#eCekeÀª ³ee. ³ee efJe<e³eeJej ceeefnleer osCeejeÞeer. ce. oe. Yeì ³eeb®ee ûebLeefpe%eemetbveer meefJemlej ceeefnleermeeþer peªj HeenC³eemeejKee Deens.ieesj#eveeLeeb®ee efJe®eej

DeejbYeer Þeerieg©ieesj#eveeLe µeeqÊeÀ³egÊeÀ DeeefoveeLeebvee veceve keÀjleele.Dece=leevegYeJeejbYeer %eevesµeebveer efµeJeµeÊeÀerme kesÀ}s}s veceve DeeHeCe ceeiesHeeefn}s nesles, l³ee®esner ³eeefveefceÊe mcejCe nesles.

DeeefoveeLeb vecemke=Àl³e µeeqÊeÀ³egÊeÀb peieÃg©ced~Je#³es ieesj#eveeLeesçnb efme×efme×evleHe×efleced~~1-1~~ efme.efme.He.~~

DeeefoveeLe ne veeLeHebLeeleer} Deveecee nes³e. %eeveséejerleer}’µeÊeÀer®eebkeÀCe&kegÀnjeR“ jnm³e meebietve veeLemebÒeoe³ee®es pevekeÀlJe ³eeves®e Iesle}sDeens.’efpe³eW ceeieeA®eeb keÀeHe[er~ censµeg DePegefve~~“ Demes %eeveosJep³ee®³eeyeÎ} cnCeleele, lees ne®e! lees Depetvener l³ee®ee mebÒeoe³e®ee}JeC³ee®es keÀe³e& keÀjle Deens.

³ee veeLemeebÒeoeef³ekeÀ leÊJe%eeveeÒeceeCes peielee®eer GlHeÊeer mebYeJeleveener. lejerner }eskeÀJ³eJenejemeeþer cnCetve ne efJe®eej meebieC³eeme ieesj#eÒeJe=Êe nesleebvee cnCeleele:

veeçefmle mel³eefJe®eejsçeqmceVeglHeefÊe½eeC[efHeC[³ees:~leLeeefHe }eskeÀJe=ʳeLe¥ Je#³es melmecÒeoe³ele:~~1-2~~³eoe veeçefmle mJe³ebkeÀlee& keÀejCee ve kegÀ}ekegÀ}ced~DeJ³eÊeÀb ®e Hejb yeïeb Deveecee efJeÐeles leoe~~1-4~~efme.efme.He.~~

kegÀ} cnCepes µeÊeÀer Je DekegÀ} cnCepes efµeJe, lemes®e keÀlee& Je

keÀejCe DeefmlelJeele vemeleebvee DeJ³eÊeÀ Hejye´ïe veecejefnle cnCepesGHeeOeerefµeJee³e Demeles. l³eeJesUer l³ee®eer F®íe cnCepes ’SkeÀesçnb,yengm³eece:“ ner efvepeeµeÊeÀe r cnCetve Demeles. ner®e ieerleesÊeÀ cee³ee JeeJesoebl³eeb®eer Hejye´ïee®es keÀefveÿ mJeªHe ³ee meojele, Jee meebK³eeb®³eecet}Òeke=Àlee rme meceeblej, Deµeer mecepelee Dee}er Demeleer.

Hejbleg ieesj#eceles ³ee efvepeeµeefÊeÀJ³eefleefjÊeÀ Heje Je DeHeje ³ee oesveµeÊeÀer efvepeeµeÊeÀer Heemetve nesle Demeuîeeves efle}e ieerleesÊeÀ cee³ee DemesJee Hejyeïee®es keÀefveÿ mJeªHe Demes pejer Lees[îeeHeÀej HeÀjkeÀeves cnCelee³esle Deme}s, lejer efle}e cet}Òeke=Àefle Jee Heje Òeke=Àefle Demes l³ee DeLeeacnCeCes keÀþerCe Jeeìles. Hejbleg cee³ee Jee Heje ³eeleer} meboYe&efveÿ SkeÀSkeÀ DeLe&®e kesÀJeU efle}e }eiet He[t µekesÀ}. pemes ’cece cee³ee ogjl³e³ee“³eeleer} cee³ee leer ner efvepee mecepe}er peeT µekeÀles.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 293 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 74: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Demes Devegceeve keÀjC³eeme njkeÀle vemeeJeer keÀer Heb®eerkeÀjCeeleer}Heb®eceneYetles, l³eeb®ee HejmHejmeb³eesie ³eebÜejs Fbefê³es, Heb®eJee³et, efJe<e³e,µejerjebleie&le DeefmLeceebmeeoer leÊJes, Heb®eceneYetleeb®es iegCeOece& F.yeeyeleieesj#eveeLeebvee Dee#esHeen& Demes keÀener®e vemeeJes.Flej ceeefnleer

ieesj#e cnCeleele:’Deveecese fle mJe³ebceveeefo efme×ceskeÀcesJeeveeefoefveOeveb

efme×efme×evleÒeefme×b lem³es®íecee$eOecee&Oeefce&Ceer efvepee µeeqÊeÀ:Òeefme×e~~1-5~~ efme.efme.He.~~“

³eeveblej ³esCeejer J³eeqÊeÀµeeqÊeÀHeb®ekeÀ, Òel³e#ekeÀjCeHeb®ekeÀ, vee[îeeb®eerceeefnleer, one Jee³etb®eer ceeefnleer, efHeC[eslHeÊeer Je Flej GHeosµe (efÜleer³eles <eÿ) ns yejs®emes veeLeHebLeer³e ³eesieÒeCee}erµeer mebyebefOele Demeuîeeves Je’efHeC[er les yeïeeC[er“ ³ee v³ee³eevegmeej keÀener Debµeer JeCee&veelcekeÀmeg×eDemeuîeeves, meO³ee®³ee meboYee&le l³eeb®ee efJe®eej keÀjCes peªj Yeemeleveener. l³eeleer} Deäebie³eesiee®ee pees Yeeie Deens, l³ee®ee keÀejCeHejlJesHetJeea Iesle}s}e Hejece<e& efpe%eemetb®³ee mcejCeele Demes}®e!

meO³ee®³ee efJe<e³eeefveefceÊe ieesj#eebveer meebefiele}s}s kegÀ}Heb®ekeÀ JemeÊJejpemleceeoer iegCeeb®eer keÀener ceeefnleer Heentve Heg{s peeT ³ee:

meÊJeb jpemlece: keÀe}es peerJe Fefle kegÀ}HeáekeÀced~~1-49~~o³ee Oece&: ke=ÀHee YeeqÊeÀ: Þe×sefle HeáeiegCeb meÊJeced~~1-50~~oeveb Yeesie: Þe=²ej: JemlegûenCeb mJeeLe&efceefle HeáeiegCeb jpe:~~51~~efJeJeeo: µeeskeÀ: keÀ}n: yevOe: Jeáeveefceefle HeáeiegCeb lece:~~1-52~~keÀ}vee keÀuHevee Yeeefvle: ÒeceeoesçveLe& Fefle HeáeiegCe: keÀe}:~~1-53~~peeûele mJeHve: meg<egeqHleleg³e¥ let³ee&leerleefceefle HeáeeJemLeeiegCeespeerJe:~~1-54~~kegÀ} cnCepes µeÊeÀer Jee Òeke=Àefle. meÊJe, jpe, lece, keÀe} Je

peerJe ns Òeke=Àleer®es Heb®eOee Yeeie nesle. o³ee, Oece&, ke=ÀHee, YeÊeÀer Je Þe×ens meÊJee®es iegCe; oeve, Yeesie, µe=bieej, mebûen Je mJeeLe& ns jpee®es

Heb®eiegCe; efJeJeeo, µeeskeÀ, keÀ}n, yebOeve Je Jeb®evee ns lecee®es iegCe nesle.

keÀ}vee, keÀuHevee, Ye´ebleer, Òeceeo Je DeveLe & ns Hee®e iegCe keÀe}e®esnesle; lej peeie=leer, mJeHve, meg<egHleer, leg³ee& Je leg³ee&leerle ³ee peerJee®³eeHee®e DeJemLee nesle. SJe{er ceeefnleer DeeHeCe veerì mecepetve IesTve O³eeveeleþsJe}er lejer %eeveséejer®³ee meboYee&le Hegjsµeer þjeJeer.keÀeeqµcejer µewJecele

Þeerieesj#eveeLeeb®ee leÊJeefJe®eej DeeHeCe Heeefn}e. veeLeµewJeeb®ee mecekeÀ#ecnCetve keÀeeqµcejer µewJecelee®ee efJeÜeve efJe®eej keÀjleele. l³ee celeevegmeejpees leÊJeefJe®eej JemegiegHlee®³ee efµeJemet$eele Òel³eefYe%ee Jee mHeboµeem$ecnCetve DeesUKeuîee peeCeeN³ee oµe&veele kesÀ}e peelees, l³ee®ee ³esLes DeesPejleeefveoxµe efpe%eemetbmeeþer kesÀ}e Deens. l³eeb®³ee leÊJeefJe®eeje®ee JebµeJe=#e Heg{er}He=ÿeJej efo}s}e Deens. DeefOekeÀ ceeefnleermeeþer cetU ûebLe HeeneJesle. mJeeceercegÊeÀeveboeb®es ³ee efJe<e³eeJejer} ûebLe GHe³egÊeÀ Deensle. lemes®e [[email protected]À.je.peesµeer³eebveerner ³ee efJe<e³eeJej ef}efn}s}s ûebLe GHe}yOe Deensle. Demees.

efveefce&le Demeuîee®ee efveoxµe Deens. ³eeveblej®³ee µ}eskeÀeletve DeeÐeefHeb[eHeemetveHeb®eceneYetles efvecee&Ce Peeuîee®es cnì}s Deens. veblej Heb®eceneYetleeb®es Heb®eHeb®eiegCe efveoxµetve veblej l³eeHeemetve cenemeekeÀej efHeb[ Je l³eeHeemetve Deäcetleeaefvecee&Ce nesleele, Demes meebieleele. cenemeekeÀejefHeC[ cnCepes®e DeeefoveeLeefµeJe Demes cnì}s Deens:

me efµeJe: efµeJeeÓwjJees YewjJeeled ÞeerkeÀCþ: ÞeerkeÀCþeledmeoeefµeJe: meoeefµeJeeoeréej: F&éejeêgêes ©êeefÜ<CegefJe&<Ceesye&ïee FeflecenemeekeÀejefHeC[m³e cetl³e&äkeÀced~~1-36~~efme.efme.He.~~efJeéeeslHeefÊe¬eÀce

³eeJeªve efJeéeeslHeÊeer®ee ceeie& µeeqÊeÀ®e¬eÀ¬eÀcesCe Heg{er}ÒeceeCes efomelees:====================================

efme.efme.He. ÒeceeCes efJeéeeslHeÊeerõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ

DeeefoveeLe µeeqÊeÀ³egÊeÀ (efvepeeµeeqÊeÀ³egÊeÀ efµeJe) |

µeeqÊeÀHeb®ekeÀöefvepeeöHejeöDeHejeömet#ceõkegbÀ[ef}veer |HejefHeb[ efµeJeõHejceHeo

|

DeveeÐe efHeb[ |

DeeÐeefHeb[öHejceeveboöÒeyeesOeõef®eogo³eöÒekeÀeµeömeesçnbYeeJe |

cenekeÀeµeöceneJee³egöcenelespeöcenemeef}}öceneHe=LJeer| | | | |

õõõõõõõõõõõõõ-|

cenemeekeÀej efHeb[ = DeeefoveeLe====================================

³eeÒeceeCes’DeeefoveeLe les DeeefoveeLe“ ³ee efJeéeeslHeÊeer®e¬eÀe®ee ÒeJele&keÀJee keÀejCe kesÀJeU DeeefoveeLe keÀmee Deens ns Hejle’veeLeeIej®eer G}ìerKetCe“ ³ee efve³eceeves meebefiele}s Deens. ner KetCe mecepeuîeeefµeJee³e veeLeJeeCeerJee %eevesµeJeeCeer mecepeeJetve IesCes DeJeIe[®e Deens. Demees.

’efµeJe ö YewjJeö ÞeerkeÀCþ ö meoeefµeJe ö F&éejö ©ê ö efJe<Ceg ö yeïee“ ³ee Hee³eN³eebveer yeïeosJeeHe³e¥le DeeuîeeJejl³ee®³ee DeJe}eskeÀveeves vejveejerªHe Òeke=ÀefleefHeb[ efveefce&leer Peeuîee®es Jelees Heb®eJeerme iegCeebveer ³egÊeÀ Demes YeeweflekeÀ µejerj Demeuîee®es meebieleele.³eeveblej Heb®eerkeÀjCeele efo}s}er ceeefnleer peer DeeHeCe keÀesäkeÀ ¬eÀ. 1 Jeleoveblej®³ee keÀesäkeÀebÜejs Heeefn}er nesleer, l³ee®e Oeleea®eer ceeefnleerefme×efme×evleHe×leerle Lees[îeeHeÀej HeÀjkeÀeves Je keÌJeef®ele meb#esHele:meebefiele}s}er efomeles.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 294 Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2

Page 75: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

=============================

keÀeeqµcejer µewJeefme×evleevegmeej efJeéeeslHeefÊe¬eÀceõõõõõõõõõõõõõõõöõ

HejceefµeJe |

1. efµeJeöDenced öDeeqmce Je 2.µeÊeÀer } | }Focedö3.meoeefµeJe } | } 1 les 5 µeg× leÊJesDe³ecedö4.F&éej } | }µeg× efJeÐee --5.ef¬eÀ³eeµeÊeÀer } |

6.cee³ee |Heb®ekebÀ®egkesÀ |

õõõõõ-õõõõõõ- } 6 les12- | | | | | }µeg×-Deµeg× 7.keÀuee 8.efJeÐee 9.jeie 10.keÀeue 11.efve³eleer } leÊJes õõõõõõõõõõõõõö

| | 12.Heg©<e 13.Òeke=Àefle (Deµeg× leÊJe)

|Deµeg× leÊJes (13 les 36) 14.yegef×

| 15.DenbkeÀej |

õõõõõõõõõõõö | | |

meÊJeelcekeÀ meie& jpeelcekeÀ meie& leceelcekeÀ meie&| | |

õõõö 22 les 26 27 les 31 | | Heb®e keÀceXefê³es Heb®e levcee$ee16.ceve 17 les 21. (µeyo, mHeµe&, ªHe,

Heb®e %eeveWefê³es jme, iebOe) |

mLet} Heb®eceneYetles | (32 les 36)DeekeÀeµe Jee³et lespe DeeHe He=LJeer=============================

³eesieoe Þeer%eeveséejer 295 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

keÀeeqµcejer µewJeefme×evlemeboYe&: Òel³eefYe%ee - mHeboµeem$e Dee®ee³e& JemegiegHle - efµeJemet$escenÊJee®³ee meb%ee : ef$ekedÀ -Hejye´ïe-Deelcee öêJ³e

mLet}ceeveeves 1les 5 ner leÊJes Hejye´ïee®ee G®®e mlej, 6 les 12ner leÊJes Hejye´ïee®ee ceO³ece mlej Je 13 les 36 ner leÊJes Hejye´ïee®eeefvecve mlej Deµeer Deensle. l³eemeeþer He=.¬eÀ.295 Jej efo}s}e leÊeÀeHeeneJee Deµeer efJevebleer Deens.#es$eJeCe&ve (3):::: mebIeele

³eeveblej DeeHeCe Hegve½e %eeveosJeerkeÀ[s Heg{uîee Je µesJe쮳ee cnCepesmebIeele ³ee íefÊemeeJ³ee leÊJee®³ee efveªHeCeemeeþer JeUt ³ee:

DeeefCe peerJeWmeeR Heeb[Jee~ ³ee íÊeermeeb®ee cesUeJee~lees ne SLe peeCeeJee~ mebIeeleg HeQ ieeb~~13-149~~

’³eeÒeceeCes Heb®eceneYetles, DenbkeÀej, yegef×, oµeWefê³es Je l³eeb®esoµeefJe<e³e, megKe, og:Ke, F®íe, Üs<e, ®eslevee, Oe=efle, ceve Je ³eeb®eepeerJeemen DemeCeeje mecegoe³e Jee mebIeele, ner®e ³ee #es$eele veeboCeejeríÊeerme leÊJe s nesle.“

³eeÒeceeCes #es$eefJemleej meebietve PeeuîeeJej #es$e DeefYeJ³eÊeÀeryeeyele

DeKesj®ee yees} cnCetve %eeveosJe cnCeleele:SJeb íÊeermener Yeso~ meebefiele}s legpe efJeµeo~³e³ee ³eslegef}³eebleQ Òeefme×~ #es$e cnefCepes~~13-150~~jLeebieeb®ee ces}eJee~ pesJeeR jLeg cnefCepes Heeb[Jee~keÀeb DeOeesOJe& DeJesJee~ veebJe osnes~~151~~keÀjerlegjbiemeceepeW~ mesvee veece efveHeÀpes~keÀeb Jeeke̳eW cnCeefle HegbpeW~ De#ejeb®eW~~152~~keÀeb pe}Oejeb®ee ces}e~ Jee®³e nes³e DeeYee}e~veevee }eskeÀ mekeÀ}eb~ veece peie~~153~~keÀeb mvesnmet$eJeÚer~ ces}g SkeWÀ mLeeveeR~Oeefjpes lees peveeR~ oerHeg nes³e~~154~~lewmeeR íÊeermeneR F³eW leÊJeW~ efce}leer pesCeW SkeÀlJeW~lesCeW mecetnHejlJeW~ #es$e cnefCeHes~~155~~

’Deµee ÒekeÀejs leg}e ceer ner íÊeerme efJeefJeOe ÒekeÀej®eer leÊJes mHeäkeÀªve meebefiele}er. ³ee meJee¥vee efceUtve #es$e Demes Òeefme× veebJe Deens.jLee®eer ®eekesÀ, Deejs, pet F.Debies efceUtve pemee jLe cnCetve cnCeleele;efkebÀJee µejerje®ee Kee}er} Je Jejer} Demes Yeeie efceUtve l³ee}e µejerj DemescnCeleele; nÊeer, Iees[s Je mewefvekeÀ efceUtve pemes l³eeme mewv³e Demes cnCeleele;DeLeJee {ieeb®³ee SkeÀJeìtve Deme}suîee mecetneme pemes DeeYeeU cnCeleele;meJe& }eskeÀeb®³ee mecetneme pemes peie ns veebJe osleele; efkebÀJee les}-letHe,Jeele Je p³eesle ³eeb®ee SkesÀþe³eer pees cesU neslees, l³ee}e }eskeÀ oerHe cnCetve

Page 76: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

meJe& Þes³e l³eeb®es iegª ÞeerefveJe=efÊeveeLe ³eebvee osle, l³eeb®eer ner HegC³emeef}}e%eeveJeeCeer DeeHeCee}e leodveblej®³ee %eeveoµe&veeme GlmegkeÀ keÀjle®e, %eevecnCepes mee#eele Hejyeïee®ee pees cetefle&ceble DeeefJe<keÀej Deens, l³ee®³ee YesìermeIesTve peeles!

’DeceeefvelJeceoeqcYelJeced Deefnbmee #eeefvlejepe&Jeced~ ....(13-7)“ ³ee ieerleeµ}eskeÀeHeemetve les ’......~ Slep%eeveefceefle ÒeesÊeÀce%eeveb³eoleesçv³eLee~~(13-11)“ ³ee µ}eskeÀebefveefceÊe YeieJebleebveer %eevee®eerJe %eev³ee®eer peer efJeefµeä }#eCes ÒekeÀì kesÀ}er Deensle, l³eeb®ee Heefj®e³e%eeveosJeeb®³ee JeeCeerletve DeeHeCe HetJeea®e keÀªve Iesle}e Deens. lesJne leer%eeve}#eCes Je leefÜjesOeer De%eeveef®eÚs ³eesieOeejs®³ee ³ece-efve³eceeb®esHeefjµeer}ve keÀjC³eeefveefceÊe DeeHeCe efJe®eejeLe& Iesleuîee®es efpe%eemetbveemcejle®e Demes}.

%eev³eentve ye´ïe JesieUs vemeles, Deµeer peer ê<ìîee $eÝ<eeR®eer GÊeÀerDeens, l³eevegmeej %eev³eeb®eer }#eCes Je Hejye´ïee®eer }#eCes meceeve ceeveeJeer}eieleele. %eeveer ne mee#eele yeïe®e neslees; %eeveer ne YeieJeblee®ee mee#eeleDeelcee®e Demelees; %eeveer cnCepes YeieJeblee®es ®ee}lesyees}les meiegCe ªHeDeens; %eeveer YeieJebleeme DeeHeuîee ªHeeves meekeÀej keÀjlees; ³ee Je lelmeceeveDeveskeÀeveskeÀ GÊeÀer GHeefve<eoeoer Þegle Jee*dce³eele Dee{Uleele. %eeveosJeebveerner³ee®e efJe®eejOeejs®eer Heefjmeercee ieeþtve lesjeJ³ee DeO³ee³ee®³ee GHejesÊeÀµ}eskeÀebJej Yee<³e keÀjleebvee %eeveeme ªHe kesÀ}s}ss Deens.#es$e%e efJe®eeje®ee ÞeerieCesµee

leodveblej®³ee’%es³eb ³eled leled ÒeJe#³eeefce.....~(13-12)“ ³eeµ}eskeÀeHeemetve pes %es³e cnCetve meebefiele}s Deens Je pees Keje lej Gj}s}ecnCepes #es$e%eefJe®eej Deens, l³ee®ee ÞeerieCesµee keÀjleebvee %eeveosJeHeg{s cnCeleele:

pes³eeb %eevee}eieeR~ ieieve efieef}leeleer ³eesieer~mJeiee&®eer Dee[Jebieer~ Gcejes[tefve~~13-162~~ve keÀefjleer efme×er®eer ®ee[~ ve Oeefjleer $eÝ×er®eer Yeer[~³eesieeSsmeW ogJee[~ ns}meleer~~163~~leHeesogiex Jees}ebef[le~ $eÝlegkeÀesefì JeesJeebef[le~G}Letefve meebef[le~ keÀce&Je}Áer~~164~~

’mee#eele peerJevcegÊeÀer osCeeN³ee l³ee YeieJebleemece Goej %eevee®³eeÒeeeHleermeeþer mJeiee&®eer ceesnÒeo Jeeì mees[tve, ³eesefiepeve DeleerJe keÀämeeO³eDemee ieieve efieUC³ee®ee ³eesieHebLe mJeerkeÀejleele. ³eesiemeeOevee keÀjleDemeleebvee Devee³eemes ÒeeHle nesCeeN³ee HeCe meeceev³e peveebme Deefleog}&YeDemeCeeN³ee $eÝef×efme×eR®eer ceesnkeÀ meeo og}&#etve les ³eesiee®³ee efyekeÀìceeiee&mener, l³eeleer} HejekeÀesìer®³ee keÀäebveener veieC³e }sKetve, Dee¬eÀceC³eemekeÀefìye× nesleele. Flejner DeveskeÀ $eÝef<ecegveer-leHemJeer ³ee®e %eeveemeeþerogie&ce leHes Dee®ejleele; De#ejµe: keÀesefìkeÀesìer ³eeie keÀjleele Je keÀcee&®eerJes} mecetU GHeìtve ìekeÀleele.“

DeesUKeleele; l³ee®eÒeceeCes ner íÊeermener leÊJes p³eeþe³eer SkeÀlJeeves veeboleele,l³ee mecetneme #es$e Demes veeceeefYeOeeve Deens.“

DeeefCe Jeenlesefve YeeweflekeWÀ~ HeeHeHegC³e SLe efHekeWÀ~cnCeewefve DeecneR keÀewlegkeWÀ~ #es$e cnCees~~13-156~~SkeÀe®esefve celeW~ osn cnCeefle ³e³eeleQ~Heefj Demees ns DevebleW~ veeceW ³e³ee~~157~~HeQ HejleÊJee DejewleW~ DeeefCe mLeeJejeblee DeebleewleW~peW keÀeneR nesles peeleW~ leQ #es$eef®e ns~~158~~Heefj megjvejGjieeR~ Ie[le Deens ³eesefveefJeYeeieeR~leQ iegCekeÀce&mebieeR~ Heef[}WmeeleW~~159~~nWef®e iegCeefJeJeb®evee~ Heg{eb cnefCeHes} Depe&gvee~Òemlegle Deeleeb %eevee~ ªHe oeTb~~160~~#es$e lebJe meefJemlej~ meebefiele}W meefJekeÀej~.....~~161~~

’³eele keÀcee&®eer }eieJe[ kesÀuîeeves HeeHeHegC³eªHeer GlHeVe ³esles, cnCetveDeecner ³ee}e #es$e Deµeer De}bkeÀeefjkeÀ µeyo³eespevee kesÀ}er Deens! HeCekeÀesCeer ³ee}e osn Demesner cnCeleele; lej Flejebveer l³ee}e Deveble veeJesþsJe}s}er Deensle. Demes pejer Deme}s lejer pes pes HejleÊJeentve JesieUs JemLeeJejeoer HeoeLee¥leie&le GHepele veeµele Demeles, les meJe& #es$e®eDemeles. osJe, ceveg<³e, meHe& F.³eesveerbceO³es ef$eiegCe Je keÀce& ³eeb®³ee ³eesieeves ³ee#es$eeleer} mecemle HeoeLee¥®eer Jeie&Jeejer nesle Demeles. l³ee iegCeebmebyebOeer JekeÀcee&®es efJeJes®eve DeeHeCe veblej Heent. DeeleeHeeJeslees ceer meefJemlejefJekeÀejebmeefnle Demes pes #es$e Deens, les leg}e mecepeeJetve efo}s.“

Deµee ÒekeÀejs DeeHeCe ³ee #es$eefJeYeeiee®es efJeJes®eve mebHeVe keÀjle Deenesle.

³eeveblej®ee efJeYeeie Deens #es$e%ee®ee!#es$e%eefJeYeeie (1) - %eeve:::: %eeve

Þeerke=À<Ce cnCeleele:.....~ cnCeewefve Deeleeb Goej~ %eeve DeeF&keÀ~~161~~

’Deeleeb leg}e cetefle&ceble %eeve keÀmes Demeles, keÀmes efomeles, les meebielees.“%eeve Goej Deens, cnCepes meJeexÊece, meJe&Þesÿ, efoJ³e, Glke=Àä Deens;Demes ³eeefveefceÊeeves %eeveosJe cnCeleele. ³esLeHeeJeslees DeeHeCe l³eebveer kesÀ}s}e#es$eefJe®eej Heeefn}e. l³eeb®eer’mebmke=Àlee®eer leerjW ienveW~ lees[ewefveceNneefì³eeb µeyomeesHeeveW~“ ner GÊeÀer efkeÀleer meeLe& Deens, nsner ³ee keÀejCesDeeHeuîee efveoµe&veeme Dee}s Deens.

%eeveosJe cnCeleele keÀer Òel³e#e $eÝef<ecegveeRvee, ye´ïemet$eeoeRveemeg×ene efJe®eej DeJeIe[ Jeeì}e Je lees veerì keÀjCes l³eebvee pece}s veener. DeµeeefJe<e³eeJej®³ee ieerleesÊeÀ efJe®eejeb®ee efJeÜeveebveer Je mebmke=Àle Yee<es®³eeHebef[leebveermeg×e efkeÀl³eskeÀoe pees efJeHe³ee&me kesÀ}e Je meeceev³eebme ieerleeLe&pees ogjeJe}e neslee, lees les (%eeveosJe) ³ee ÒekeÀejs DeeHeuîee DeekeÀ}veememegmHeä Deµee DeesJ³eebÜejs ÞeerefveJe=efÊeveeLeeb®³ee ke=ÀHesves meesH³ee cejeþerletveÒekeÀì keÀjleele. DeeHeCe mJele: keÀener kesÀ}s}s Deens Demes ve cnCelee,

³eesieoe Þeer%eeveséejer 296 Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2

Page 77: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

meenme keÀjleele, l³ee®eer mlegleer keÀjleebvee %eeveosJeeb®eer JeeCeer peCet HegÀ}tve³esles, leer Deµeer:

pes³eeb %eevee®eer efjieJeCeer~ DeefJeÐes GCeW DeeCeer~peerJe Deelce³eeb yegPeeJeCeer~ ceeb[tefve os~~13-168~~peQ Fbefê³eeb®eer ÜejW Dee[er~ ÒeJe=Êeer®eW Hee³e cees[er~peQ owv³eef®e HesÀ[er~ ceevemee®eW~~169~~Üwlee®eeb ogkeÀe}g HeenW~ meec³ee®eW meg³eeCeW nes³es~pes³eeb %eevee®eer mees³eW~ SsmeW keÀjer~~170~~ceoe®eeb þeDees®eer Hegmeer~ peQ ceneceesneleQ ûeemeer~vesoer DeeHeHe© SsmeeR~ YeeKe Gjes~~171~~

’pes Þesÿ %eeve Lees[sner ÒekeÀì}s Demelee, peerJee}e mebmeejceesnele{keÀ}tve osCeejer peer DeefJeÐee, leer menpe®e veenerµeer nesles; peerJe Je efµeJeSkeÀ nesleele; pes Fbefê³eÒeJe=Êeerbvee DeeUe Iee}les; efJe<e³eeb®es jep³e veenermeskeÀªve ÒeJe=Êeer®ee mJewj efOebieeCee yebo keÀjles; pes ceveesceU #ee}ve keÀªveDeelcemegKe oeKeJeles; p³ee®³ee ³eesies ÜwleyegefתHe og<keÀeU veenermee nesTveDeÜwlee®eer Oeve nesles; FlekesÀ HeÀU p³ee %eevee®eer Heneì Pee}er Demelee®eefceUles; pes mebmeejÒeJe=Êeer®ee ceepe veenermee keÀjles; peerJee}e ÒeHeb®eyebOeveeleDe[keÀJeCeeN³ee ceesnceefn<eemegje®ee pes %eeve ûeeme keÀjles Je DenbkeÀej mecetUveenermee keÀjles;“ DeeefCe

peQ mebmeejebleQ Gvcet}eR~ mebkeÀuHeHebkegÀ HeeKee}er~DeveeJeje JeWìe}er~ %es³eebleQ peQ~~13-172~~pes³ee®esefve Gpee}W~ GIe[leer yeg×er®eW [es}W~peerJeg oeWosJejer }es}W~ Deeveboeef®e³eeb~~173~~

’pes mebmeeje®³ee DeéelLeJe=#eeme GvceUtve ìekeÀles; pes DeeefomebkeÀuHee®eeef®eKe} cnCepes peieoeYeeme Òe#eeUtve peerJeyeg×erme mJe®í keÀjles; p³ee®eeDebleHeej DemebK³e Jesojeµeer, DeieefCele cegveerpeve, leHemJeer, $eÝ<eer F.veemeg×e}eie}s}e veener, l³ee Hejyeïee}emeg×e pes keÀJesle IesC³eeme meceLe& Demeles;pes ÒekeÀìleebvee ÒeeCe HeebiegUleele Je kesÀJe}kegbÀYekeÀ mJe³es®e Gefole neslees;p³ee®eer PegUtkeÀcee$e ³ee peiee®es J³eeHeej Heej Hee[C³eeme meceLe& Demeles;p³ee %eevee®³ee ÒekeÀeµeeves yeg×erJejer} lecee®eer PeeHe[ veenerµeer nesles Jeµeg× meÊJe Deveece³e Demes efveOeeve efle®³eeHeg{s ÒekeÀìles Je peerJee}e megKee®esoeWo megìtve lees DeevebojeµeerJej }esUt }eielees;“

SsmeW pew %eeve~ HeefJe$ewkeÀefveOeeve~pesLe efJeìe}}W ceve~ ®eesKe keÀerpes~~13-174~~Deelce³ee peerJeyeg×er~ peQ }eie}er nesleer #e³eesJ³eeOeer~leQ pes³eeef®e³eeb meefVeOeeR~ efve©pee keÀjer~~175~~leQ DeefveªHe keÀeR efveªefHepes~ SskeÀleeb yeg×er DeeefCepes~Jeeb®etefve [es}eb osefKepes~ SsmeW veeneR~~176~~ceie leQef®e F³eW µejerjeR~ peQ DeeHeg}e ÒeYeeJees keÀjer~leQ Fbefê³eeb J³eeHeejeR~ efoþer ner efomeW~~177~~

veevee YepeveceeieeA~ OeebJele GIe[e DeebieeR~SkeÀ efjieleeleer megjbieeR~ meg<egcvesef®e³es~~13-165~~SsmeeR efpe³eW %eeveeR~ cegveeréejeb®eer GleevneR~Jesoleª®eeb HeeveesJeeveeR~ efnb[leeleer~~166~~osF&} ieg©mesJee~ F³eeb yegef× Heeb[Jee~pevceµeleeb®eeb meeb[esJee~ ìekeÀerle peQ~~167~~

’efkeÀl³eskeÀ YeeqÊeÀ³eesieer Iejeoeje®es Yeeve efJemeªve, }ewefkeÀkeÀe®eernerHeJee& ve keÀjlee Yepeveceeiee&Jeªve OeeJele megìleele; lej efkeÀl³eskeÀ ³eesefiepevemeg<egcves®eer Deefle De©bo efyekeÀì Jeeì HelkeÀjleele. l³ee®e %eevee®ee ceeieesJeeDel³eble GlkebÀþsves Iesle cegveerJej JesoªHeer leª®³ee efJemleerCe& µeeKeesHeµeeKeebJeªve$eÝ®eeªHeer HeeveesHeeveer efnb[le efHeÀjleele. meÃgªb®eer mesJee kesÀuîeeves les %eeveÒeeHle nesF&} Demee þece efJeéeeme DemeCeejs meeqlµe<³e µeskeÀ[es pevcemeg×eieg©GHeeefmlemeeþer DeesJeeUtve ìekeÀC³eeme ceeiesHeg{s Heenle veenerle.“%eeveÒeeHleermeeþer efyekeÀì Jeeì®ee}

³eesiee®eer ogie&ce Jeeì ®ee}leebvee mJeiee&le ÒeJesµeCeeN³ee Dee[JeeìemeeOekeÀebvee KegCeeJele Demeleele. %eeve efceUJeC³eemeeþer ³eesiemeeOekeÀ peskeÀä GHemelees, l³eeb®³ee Del³euHe ÒeceeCeele kesÀ}suîee HeefjÞeceebveermeg×emJeiee&®eer Üejs melee[ GIe[}er peeleele. $eÝef×efme×er lej Jeeìs} lesJneÒekeÀìle Demeleele. Ke[lej leHe½e³ee& keÀjCeeN³ee efJeéeeefce$eeb®³ee JeeìsJej³ee ceesnce³eer DeHmeje YegjU Iee}C³eeme meowJe efme× Demeleele.

³ee DeuHeÞeceele efceUCeeN³ee, p³eeb®³eemeeþer meeceev³e peve nHeeHe}s}sjenleele l³ee megKeeb®ee }esYe ve Oejlee, ³eesi³eebvee %eeveemeeþer DeHeejJe Ke[lej keÀä GHemeeJes }eieleele.’ieieve efieUCes“ efkeÀleerDeJeIe[ Demeles, ns %eeveosJeebveer yeejeJ³ee DeO³ee³eele ieerles®³ee’keÌ}sµeesçefOekeÀlejmles<eeceJ³eÊeÀemeÊeÀ®eslemeeced~ DeJ³eÊeÀe efn ieefleo&g:KebosnJeefÓjJ³eeHeles~~12-5~~“ ³ee µ}eskeÀeJejer} ìerkesÀle megmHeä kesÀ}s}sDeens. les efkeÀleer keÀäoe³ekeÀ Deens, ns oµe&efJeC³eemeeþer lesLeer} DeesJ³eeefpe%eemetbveer HeenCes Gef®ele þjs}.

lesLes les mHeä®e cnCeleele keÀer,’cnCeewefve ³eesieeef®e³eeb Jeeìe~ peQefveiee}W ieeb megYeìe~ les³eeb og:Kee®eeef®e Jeeìe~ Yeeieeb Dee}e~~12-69~~ efkebÀyengvee Heeb[Jee~ ne DeeqiveÒeJesµeg veer®e veJee~ YeeleejWJeerCekeÀjeJee~ lees ne ³eesieg~~66~~ SsmeeneR peNneR efOebJemee~ yeebOeewefve³eebDeekeÀeµee~ PeeWyeleer leNneR keÌ}sµee~ Hee$e nesleer~~74~~“%eevee®eer mlegleer

³eesieeÒeceeCes®e Deefleogie&ce Deµeer leHes Dee®ejCeejs; Òe³elveeb®eer HejekeÀeÿekeÀªve ³e%e³eeie keÀjCeejs; mebmeejekeÀ[s Lees[sner }#e ve oslee YeieJeÓÊeÀerHeesìerosnYeeve efJemeªve OeeJe IesCeejs YeÊeÀpeve; meg<egcvesle ÒeeCeeHeeve-ceve-HeJeve Iee}leebvee peerJee®eer nesCeejer G}Iee} menve keÀjCeejs nþ³eesieerJe lelmece ³eesieefveÿ; ieg©mesJesmeeþer efvejblej leve-ceve-Oeve-JeeCeer-Fbefê³es JeenCeejs meeOekeÀ; ns meieUs p³ee %eeveemeeþer ns DeHeefjefcele

³eesieoe Þeer%eeveséejer 297 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 78: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

oµe&Jeles, leer leg}e mHe<ì meebielees. ns HeeLee&! let leer }#eHetJe&keÀ SskeÀ,“Demes Þeerke=À<Ce cnCee}s.%eev³eeb®eer ceebefo³eeUer

³esLeHeeJeslees DeeHeCe lesjeJ³ee DeO³ee³eeleer} #es$eefJe®eej Je %eeveefJe®eejHeeefn}e. %eeve ÒekeÀìuîeeJej %eeveiegCe}#eCes keÀµeer ÒekeÀì nesleele,³ee®ee efJe®eej DeeHeCe DeceeefvelJeeoer iegCeeb®ee Hejece<e& Iesleebvee (ieerleeµ}eskeÀ ¬eÀ.13-7 les 11) HetJeea®e efJemleejHetJe&keÀ kesÀ}e neslee (Gvces<e:9-

1::%eeveiegCe}#eCes-1 Je Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2;He=.¬eÀ.140

les182Je Gvces<e:11:Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve-185les193).

%eeveosJeebveerner Þeerke=À<Ceeb®³ee’#es$e#es$e³ees%ee&veb ³eÊep%eeveb celebceced(13-2)“ ³ee celee®ee DevegJeeo keÀjleebvee cnì}s nesles keÀer’#es$eDeeefCe #es$e%eeleQ~ peeCeCeW peQ efve©leQ~ %eeve SsmeW les³eeleQ~ ceevetbDeecner~~13-9~~“. #es$e Je #es$e%e ³eebvee efve©les cnCepes mel³elJeevespeeCeCes ner®e %eeveYetefcekeÀe Deens. ner ÒekeÀì keÀjCeeN³ee osnOeejer peerJeeme®e%eeveer Deµeer meb%ee Deens. lees®e peerJe ye´ïeeµeer SkeÀªHe nesTvepeerJevcegÊeÀer®es megKe Yeesiele Demelees.

ne®e peerJe cnCepes efveJe=efÊe Jee Þeeriegª. meÃgª efveJe=efÊeveeLe Jee%eeveosJe DeeefCe lelmece µegkeÀ-³ee%eJeuke̳eeoer cenelces yeïeJesʳeeb®³ee YetefcekeÀeHeej He[leebvee peielee®es keÀuîeeCe keÀjle Demeleele! Deµee peerJeeb®eer ceebefo³eeUerDeveJejle Yetceb[Uer mekeÀU YetleebJej mekeÀUcebieUe®ee Je<ee&Je keÀjle,DeeHeuîee keÀuHeleªJele osnjepeerves efJejepele, DeeHeuîee Heer³et<ece³eDece=leyees}eb®eer HeKejCe peieeJej cegÊeÀ ceveeves keÀjle, peerJeepeerJeebceO³es®esleveeef®ebleeceCeer pees Hejceelcee, l³ee®eer veiejs®³ee veiejs JemeJele, l³ee®eHejcemJeªHe Deµee De}ebíve ®ebêc³ee®eer, l³ee leeHenerve ceele¥[e®eer, meJe&$epeieeme DeesUKe keÀªve osle, l³ee®e DeeefoHeg©Kee®³ee DeKebef[le YepeveermeJe&$eebvee jceceeCe keÀjJele, l³ee meeq®®eoeveboIeve Hejye´ïee®eer mees³ejerkeÀpeiee}e Ie[Jeerle, peiee}e meppeve keÀjle, KeUeb®eer J³ebkeÀìer meeb[Jeerle,ogpe&veeble melkeÀcee&®eer ©ef®e efvecee&Ce keÀjle Je Jee{Jeerle, Yetleeble HejmHejcew$³ee®ee DeeefJe<keÀej keÀjJeerle, DeefJeÐes®³ee ogefjle efleefceje®ee veeµekeÀjle Deve HejcemJeeleb$³eÒeoe³ekeÀ mJeOece&ªHeer met³ee&®es cnCepes Deelc³ee®esÒekeÀeµeefkeÀjCe meJe& efJeéeele HemejJele, ÒeeefCecee$eeb®³ee mecemleF®íeDeekeÀeb#ee p³ee®³ee ÒeleerkeÀ Demeleele l³ee DeelcemJeªHee®eer YesìpeerJeebme ÒesceeojHetJe&keÀ keÀjJele, mJele:yejesyej®e meJe&$eebvee megKeer Je HeefjHetCe&keÀjle eflevner }eskeÀer meoemeJe&oe JeeJejle DemeeJeer, Deµeer l³ee ceeG}ermJeªHepeerJevcegÊeÀeb®eer efJeéemJeªHe osJeeme DeeUJeCeer Demeles. %eeveosJeebveer peieemeeþerefJeéeelcekeÀ osJeekeÀ[s ns®e Hemee³eoeve cnCetve ceeefiele}s Deens!! ³ee®emeeþer

Dece=leevegYeJe j®e}e ies}e DemeeJee.

#es$e%eefJeYeeie (2)-%es³e:::: %eeve ef$eHegìer

%eeveer, %eeve Je %es³e Deµeer %eeveef$eHegìe r pejer µeyoÒe³eesieekeÀjleeJeeHejlee ³esle Deme}er, lejer meejemeej efJe®eejebleer Je µeem$eefme×ebleevegmeejleµeer ef$eHegìer DeefmlelJeele Demet µekeÀle veener. ns®e cele %eevesµeebveer lesjeJ³ee

’Demes pes SkeÀcesJe HeefJe$e %eeve Demeles, l³ee®³ee³eesies efJe<e³eJe=ÊeeRveerefJeìeU}s}s ceve DeeHemegkeÀ µeg× nesles. #e³eemeejKeer Deelc³ee}e efPepeJeCeejerpeerJeyegefתHe peer J³eeOeer, efle®es efveJeejCe keÀªve Deelc³ee}e mJeªHeefmLeleerleHegve: efmLele keÀjCeejs les %eeve efveªefHelee ³esC³eepeesies veener; l³ee®eerceeefnleer SsketÀve mecepeC³eemeejKesner veener. SJe{s®e keÀe³e! les Òel³e#e Heenlee³esC³eemeejKesner veener. Demes pejer Deme}s lejerner pesJne les’³eeef®e osneR“ÒekeÀìles, lesJne’³eeef®e [esUeb“ HeeneJes, FlekesÀ osnWefê³eeb®³ee ef¬eÀ³eebJeªvemet%eeme mecepet µekeÀles.“%eeveÒeekeÀìîe

%eeve DeekeÀUC³eeme efkeÀleer keÀþerCe Deens, ns efpe%eemetbvee meebietve%eeveosJe cnCeleele keÀer p³ee De}ewefkeÀkeÀ Heg©<eebþe³eer les ÒekeÀìles, l³eeb®³eeosn, Fbefê³es F.®³ee J³eeHeejeJeªve, les Heg©<e %eeveer Deensle, ns DeesUKelee³esles. les keÀesCel³ee ef®eÚebveer ÒekeÀì efomeles, l³ee ef®eÚeb®es Jewefµe<ìîe keÀe³e,³ee®ee GHeesodIeele keÀjleebvee %eeveosJe Heg{s cnCeleele:

HeQ Jemeblee®eW efjieJeCeW~ Pee[eb®esefve meepesHeCeW~peeefCepeW lesJeeR keÀjCeW~ meebieleer %eeve~~13-178~~Deieeb Je=#eeefme HeeleeUeR~ pe} meebHe[W ceg}eR~leQ µeeKeebef®e³eeb yeene}eR~ yeensj efomes~~179~~keÀeb Yetceer®eW ceeo&Je~ meebieW keÀeWYee®eer }Je}Je~veevee Dee®eej ieewjJe~ megkegÀef}vee®eW~~180~~

’}lee, Je=#e Deve leªbvee HegÀìCeeN³ee Hee}JeerJeªve pemes Jemeble$eÝlet®esvekeÀUle Pee}s}s Deeieceve meg×e }eie}er®e DeesUKet ³esles; l³ee®eÒeceeCesosneble³ee&ceer ÒekeÀìCeeN³ee %eevee®ee yeesOe Fbefê³eeb®³ee yeo}CeeN³ee}#eCeebJeªve lJeefjle neslees. µeeKeesHeµeeKee Je He}ÁJeeefokeÀebveer yenj}suîeeJe=#eeme Heeefn}s keÀer l³ee®³ee cegUebHeeµeer YetieYee&le}s HeeCeer DemeCeej nspemes efometve ³esles; efkebÀJee }Je}JeCeeN³ee ieJelee®³ee Jee Oeev³ee®³ee }gme}gµeerlekeÀeWYeeJeªve lesLe}er peceerve ce=og Deens ns keÀUles; DeLeJee meoe®eejebJeªvemegkegÀef}velJe pemes efometve ³esles;“ DeeefCe

DeLeJee mebYe´ceeef®e³eeb Dee³eleeR~ mvesnes pewmee ³es J³eÊeÀeR~keÀeb oµe&veeef®e³eW Òeµeefmle~ HegC³eHeg©Ke~~181~~vee leNneR keWÀneR keÀeHegj pee}}e~ pesJeeR Heefjce}W peeCeeQ Dee}e~keÀeb efYebieejeR oerHeg þsefJe}e~ yeensjer HeÀebkeWÀ~~182~~lewmeW Ëo³eeR®eW %eeveW~ efpe³eW osneR Gceìleer ef®eÚW~efle³eW meebieeW Deeleeb DeJeOeeveW~ ®eebieW DeeF&keÀ~~183~~

keÀesCee SkeÀe J³eÊeÀer®³ee oµe&vee®³ee Dees{erves Je l³eeJeªve nesCeeN³eemeblees<eeves, leer J³eÊeÀer HegC³eelcee DemeCeej nsner pemes melJej keÀUtve ³esles;efkebÀJee DeeojeefleL³e Je DeeielemJeeiele ³eebJeªve mvesn pemee ¢µ³eceeveneslees; keÀeHetj peeU}s}e Deens, ns pemes ³esCeeN³ee megJeemeeJeªve mecepetve³esles; nb[îee Pegbyejs ³eeletve HeÀekeÀCeeN³ee ÒekeÀeµeeJeªve pemes l³eeb®³eeleoerHekeÀ þsJeuîee®es keÀUles; lemes®e Ëo³emLe %eeve, osneR peer ef®eÚs ÒekeÀì

³eesieoe Þeer%eeveséejer 298 Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2

Page 79: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

lees meJe&%eeb®ee jepee - cnCee}e keÀer ’leg}e Deeleeb %es³ee®es mJeªHe meebielees.les SskeÀ.“

Deµee jerleerves %es³ee®es mJeªHe efveªefHeC³eeme meg©Jeele Pee}s}erDeens. ne®e efJe<e³e Gj}suîee lesjeJ³ee DeO³ee³eele ®eef®e&}e peelees. ne®eJemlegle: Keje #es$e%eefJe®eej.

%eeve}#eCes efveªHeCe keÀjleebvee DeeHeCe peerJevcegÊeÀeJemLesle ÒeleerlenesCeeN³ee #es$e%ee®ee efJe®eej kesÀ}e neslee. Deelee meiegCeefveie&gCee®³eemeerceejs<esJejer} Je l³eenerHe}erkeÀ[er} peeCeerJes®³ee Deleerle DemeCeeN³eeefvej¡eve #es$e%emJeªHee®eer DeesUKe keÀªve I³eeJe³ee®eer Deens. ieerlee³eeefJe<e³eer keÀe³e cnCeles les Lees[ke̳eele Heentve®e DeeHeCe %eeveséejeb®³eel³eeJej®³ee efJeJes®eveekeÀ[s JeUt.ieerles®ee DeefYeÒee³e

lesjeJ³ee DeO³ee³ee®³ee ÒeLece µ}eskeÀele®e YeieJeble meb#esHeeves metef®elekeÀjleele keÀer µejerj ns #es$e Deens Je l³ee}e peeCeCeeje lees #es$e%e ! ³ee#es$e%ee®³ee J³eeK³esle %eeveer yemelees. lemes®e ogmeN³ee µ}eskeÀele cnìuîeeÒeceeCes’meJe& #es$eebceO³es Þes$e%ener YeieJeble®e Deens,“ cnCepes Hejceelcee #es$e%e Deens.

µ}eskeÀ ¬eÀ. 13-12 les 18 ³eeb®ee DeefYeÒee³e Heg{s efo}s}e Deens.l³eemebyebOeer ieerles®es µ}eskeÀ osTve veblej %eeveosJeeb®³ee DeesJ³ee Heent ³ee!

%es³eb ³eÊelÒeJe#³eeefce ³ep%eelJeece=leceµvegles~DeveeefocelHejb ye´ïe ve meÊeveemeog®³eles~~13-12~~meJe&le: HeeefCeHeeob lelmeJe&leesçef#eefµejescegKeced~meJe&le:Þegeflece}ÁeskesÀ meJe&ceeJe=ʳe efleÿefle~~13-13~~

³ee µ}eskeÀebvegmeej l³ee #es$e%ee}e peeCeCes®e ³eesi³e Deens Je l³ee}epeeCe}s Demelee Dece=lelJe ÒeeHle nesles. l³ee Hejye´ïee}e meled ner cnCelee³esle veener Je Demeledner cnCelee ³esle veener. lees DeefmlelJenerve Deens cnCeeJeslej l³ee}e efJeéeªHeeves DeefmlelJe Deens. efJeéeªHeeves lees DeJeefmLele DeenscnCeeJes lej efJeée ne kesÀJeU efceL³eeYeeme Deens; veéej Deens. cnCetve lesefJeéener veener Demes cnCeeJes }eieles. les Deeefojefnle Deens. l³ee}e meJe&yeepetbveer nmleHeeoeoer DeJe³eJe, [esUs, veekeÀ-keÀeve, leeW[ Je efµej Demetveles meJe& peielee}e J³eeHetve jeefn}s Deens.

meJexeqvê³eiegCeeYeemeb meJexeqvê³eefJeJeefpe&leb~DemeÊeÀb meJe&Ye=®®ewJe efveie&gCeb iegCeYeesÊe=À ®e~~13-14~~yeefnjvle½e Yetleeveece®ejb ®ejcesJe ®e~met#celJeeÊeoefJe%es³eb otjmLeb ®eeefvlekesÀ ®e leled~~13-15~~

’Fbefê³ejefnle Demetvener meJe& Fbefê³eefJe<e³e peeCeCeeje, meJe& Yetleeb®esYejCeHees<eCe keÀjCeeje, meJe& iegCeeb®ee GHeYeesie IesCeeje Demee lees #es$e%eDeens. meJe& ®eje®ej Yetlecee$eele Debleyee&¿e Yeªve Gj}s}e lees ®ejnerDeens Deve De®ejner Deens, met#ce Demeu³eeves peeCeC³eeme Deµeke̳e Deens.otj lemes®e Del³eble peJeUner Deens.“

DeO³ee³eele #es$e#es$e%eefJe®eej meebieleebvee Òel³e#eeÒel³e#e jerleerves ceeb[}sDeens, Demes DeeHeCeebme peeCeJeles. %eeve Je %eeveer ³eeb®ee efJe®eej keÀjC³eemeeþerlesjeJ³ee DeO³ee³eele Jeeefn}su³ee meeleµes DeesJ³ee ³eemeeþer®e Deensle.l³eeb®ee SJe{e efJe®eej kesÀuîeeJej DeeHeCeebme Deelee DeHeefjne³e&HeCes

#es$e%eoµe&veekeÀ[s JeUeJes }eies}.

’ieJnjeR PeekeÀ}s}s“ DeefYeÒee³e³eeHetJeea De%eeveiegCe}#eCes (Gvces<e:12:De%eeve}#eCes (2): He=.¬eÀ.204)

ne Yeeie DeeHeCe efvejeref#e}e neslee. lesJne Þeesl³eebveer %eeveosJeebvee kesÀ}s}erefJevebleer l³eeb®³ee®e µeyoele SsketÀ ³ee:

letleQ Þeercegjejer~ cnefCele}W Òeieì keÀjer~peQ DeefYeÒee³e ieJnjeR~ PeebefkeÀ}W DeecneR~~13-855~~leQ osJee®eW ceveesiele~ oeJeerle Deeneefme cetle&~nWneR cnCeleeb ef®eÊe~ oeìs} legPeW~~856~~cnCeewefve Demees ns ve yees}eW~ Heefj meebefJe³eeb ieeb meblees<e}es~peQ %eeveleefj³eW ces}efJe}es~ ÞeJeCemegKee®eeb~~857~~Deeleeb F³eeJejer~ peQ lees Þeernjer~yeesef}}e leQ keÀjer~ keÀLeve JesieeR~~858~~

Þeesl³eeb®³ee efJevebleer}e Deelegjlesves ceeve osTve %eevesµe l³eebvee ÞeernjervesieJnjeR PeebkeÀ}ss}s DeefYeÒee³e mHeä Keg}Jetve meebieC³eeme meg©JeelekeÀjleebvee efomeleele, les Demes:

F³eeb mebleJeeke̳eemeefjmeW~ cnefCele}W efveJe=efÊeoemeW~peer DeJeOeeje leNneR SsmeW~ yeesef}}W osJeW~~13-859~~cnCeleer legJeeb Heeb[Jee~ ne ef®eÚmecegoeJees DeeIeJeeb~Dee³eefkeÀ}e lees peeCeeJee~ De%eeveYeeieg~~860~~F³eeb De%eeveefJeYeeiee~ HeeþeR osTefve HeQ ieeb~%eeveefJeKeeR ®eebiee~ ¢{e nesF&pes~~861~~ceie efveJee&}}sefve %eeveW~ %es³e Yesow} ceveW~leQ peeCeeJes³eeb Depe&gveW~ Deebme kesÀ}er~~862~~lebJe meJe&%ee®eeb jeJees~ cnCeW peeCeewefve les³ee®eeb YeeJees~Heefjmes %es³ee®ee DeefYeÒeeJees~ meebiees Deeleeb~~863~~

’mebleeb®³ee ³ee efJevebleermejmes efveJe=efÊeoeme %eeveosJe cnCeleele keÀer,’DeeHeuîee F®ísÒeceeCes meebielees, les SskeÀe.“ Þeerke=À<Ce Depe&gvee}e cnCeleelekeÀer, ’DeeleeHeeJeslees leg}e De%eeveef®eÚeb®ee meceg®®e³e (ieerlee µ}eskeÀ ¬eÀ.13-

11) JeCe&ve ke˻ve meebe fiele}e(Gvces<e:10::De%eeve}#eCes (1)-

He =.¬eÀ.187,188;Gvce s<e:12:De%eeve}#eCe s(2)ö198 le s 210).

De%eevee®ee l³eeie keÀªve let %eeve}#eCes DeeHeuîee Debieer ®eebie}er yeeCeJetveIes. leer iegCe}#eCes ne[erceebmeeR veerì efYeve}er keÀer efJeµeg× %eeveÒeeHleer nesF&},efpe®³ee³eesies legPes ceve %es³e Jemlet pes Hejyeïe Deens, l³ee®ee Yeso keÀjC³eememeceLe& nesF&}.“%es³e mJeªHee®es efveªHeCe

Þeerke=À<Ceeb®es ns yees} SsketÀve Depe&gve DeebmeeJe}e keÀer ns keÀmes nesles, lesDeeHeuîee}ener keÀUeJes. l³ee®³ee Deblejer®ee ne YeeJe peeCetve Þeercegjejer -

³eesieoe Þeer%eeveséejer 299 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 80: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

ªHe JeCe& J³eÊeÀer~ veener ¢µ³e êäe efmLeleer~leNneR keÀesCeW kewÀmeW DeeLeer~ cnCeeJeW Heeb~~869~~DeeefCe meeb®eef®e peNneR veener~ leNneR cenoeefokeÀ keÀesCeW þeF¥~mHegÀjle keQÀ®eW keÀeF¥~ lesCeWJeerCe Demes~~870~~

’leer Jemlet ye´ïeekeÀej Deens, Demes cnCet iesuîeeme leer efJeéeªHeevesÒekeÀìleebvee efomeles Je leer meekeÀej Deens Demes cnì}s lej efJeée ne cee³es®eeKesU Deens Demes keÀUles. efme×ebleeÒeceeCes l³ee %es³eeme ªHe, jbie Je DeekeÀejvemeuîeeves ¢µ³e Je êäe ner efmLeleer mebYeJele veener. l³eecegUs efJeée cnCepes%es³e cnCeeJes lejer Heb®eeF&le Je efJeée kesÀJeU DeeYeeme Demeuîeeves %es³emeg×eDeefmlelJeele vemeeJes Demes cnìuîeeme, cenÊeÊJeeoer p³ee®³eeþe³eermHegÀjleebvee efomeleele, les %es³e DeefmlelJenerve cnCeeJes lejer Heb®eeF&le, Deµeerl³ee %es³ee®ee efJe®eej keÀª peeCeeN³eeb®eer efÜOee DeJemLee nesles.“

cnCeewefve DeeLeer veeLeer ns yees}er~ peQ osKeewefve cegkeÀer peen}er~efJe®eejemeeR cees[}er~ Jeeì pesLeW~~13-871~~pewmeeR Yeeb[IeìµejeJeeR~ leoekeÀejW Demes He=LJeer~lewmeW meJe& nesTefve³eeb meJeeA~ Demes peQ Jemlet~~872~~

’Deµee jerleerves Deefmle-veeefmle ner Yee<ee p³ee}e Heentve cegkeÀer

Pee}er, pesLes yeg×er®ee ceeie& mebHe}e, efJe®eej pesLes HeeT}ner Iee}t µekeÀleveener; He=LJeer peµeer Ieeiej, ceeþ, HejU, Yeeb[s F.ceeleer®³ee HeoeLee&le,l³ee l³ee Jemlet®³ee DeekeÀejeves l³ee l³ee DeekeÀeje®eer nesTve Jemeles, Deµeerleer %es³e Jemlet meJe& efJeéeªHeeves ÒekeÀì nesTve meJe& HeoeLee&le Yeªvejeefn}er Deens.“

Deµee jerleerves efme×ebleeÒeceeCes Je µeem$eevegmeej ye´ïee®es pes efveie&gCe,efvejekeÀej, veecenerve, ªHenerve F.JeCe&ve kesÀ}s peeles, l³ee®ee Je DeeHeuîee}eefJeéee®³ee ³esCeeN³ee meekeÀej Òe®eerleer®ee cesU keÀmee yemele veener, ns %eeveosJe³esLes metef®ele keÀjleele Je DeeHe}e efme×eble ceeb[C³eeme meg©Jeele keÀjleelekeÀer ye´ïe ns efJeéeeleuîee ³e®®e³eeJele Jemlegcee$eele l³ee l³ee Jemlet®³eeªHeeves Yeªve jeefn}s}s Deen s. leÊJe%eebveer ³ee}e®e ef®eefÜ}emeJeeoDemes veebJe efo}s}ss Deens. l³ee®ee ceeieesJee DeeHeCeebme %eeveséejer Jee®eleebveeJesUesJesUer I³eeJee }eielees.ef®eefÜ}emeJeeo Demes veebJe efo}s}e leesleÊJe%eevee®ee Yeeie DeeHeCe ÒemebieesHeeÊe Heenle®e peele Deenesle. Demees.%es³e JemletefJe<e³eer Heg{s Heent ³ee.

DeeIeJeebef®e osµeeR keÀe}eR~ veJnlee osµekeÀe}eJesie}eR~peQ ef¬eÀ³ee mLet}emLet}eR~ leQef®e nele pes³eeb®eW~~13-873~~les³eebleQ ³eekeÀejCeW~ efJeéeyeent SsmeW cnCeCeW~peQ meJe&ef®e meJe&HeCeW~ meJe&oe keÀjeR~~874~~DeeefCe mecemleebneR þe³eeb~ SkeWÀ keÀe}eR Oevebpe³ee~Dee}W DemeW cnCeewefve pes³eeb~ efJeéeebefIe´ veebJe~~875~~

’meJe&$e Je meJe& keÀeUer mLet} Je met#ce Yetles, lemes®e J³eÊeÀ Je DeJ³eÊeÀoµesleer} HeoeLe&cee$eeb®³ee ef¬eÀ³ee meJee¥le³ee&ceer DemeCeeN³ee ®ewlev³emeÊesÜejsnesleele, cnCetve l³ee %es³eeme meJe&$e nmle Deensle; lemes®e meJe&$e pes keÀener

DeefJeYeÊeÀb ®e Yetles<eg efJeYeÊeÀefceJe ®e efmLeleced~YetleYele&= ®e lep%es³eb ûeefme<Ceg ÒeYeefJe<Ceg ®e~~13-16~~

’efJeYeeiejefnle HeefjHetCe& Demetvener ®eje®ej Yetleele lees efJeYeeie}s}eefomelees. Demes les %es³e efJe<CegªHeeves Yetleeb®es OeejCe-Hees<eCe keÀjles; ©êªHeevesl³eeb®ee mebnej keÀjles Je ye´ïîee®³ee ªHeeves l³eebvee GlHeVe keÀjles.“

p³eesefle<eeceefHe lepp³eeseflemleceme: Hejceg®³eles~%eeveb %es³eb %eeveiec³eb Ëefo meJe&m³e efJeefÿleced~~13-17~~Fefle #es$eb leLee %eeveb %es³eb ®eesÊeÀb meceemele:~ceÓÊeÀ SleefÜ%ee³e ceÓeJee³eesHeHeÐeles~~13-18~~

’les p³eesleeR®eerner efvepep³eesleer Je cee³eeleerle Deens. les®e %eeve Deens,les®e %es³ener Deens, les %eeveeves®e ÒeeHle nesles. les meJee¥®³ee Ëo³eosµeeleefmLele Demeles. ³eeÒeceeCes #es$e, #es$e%e, %eeve DeeefCe %es³e ³eebvee leÊJele:peeCetve IesCeeje YeÊeÀ YeieJelmJeªHe HeeJelees.“

%ee cnCepes peeCeCes. %es³e cnCepes peeCeC³ee³eesi³e. %eeve cnCepes%es³eeme DeesUKeCes, peeCeCes. %eeveiec³e cnCepes %eeveeves DeesUKelee³esCeejs. #es$e%e cnCepes #es$eele}e %eelee Jee #es$ee®ee %eelee. %eelee cnCepespeeCeCeeje. %eeefveved cnCepes %eeveer cnCepes #es$e-#es$e%e %eeve Pee}s}emelHeg©<e Jee meeOeg Jee cenelcee. ³eele}s meJe& µeyo JesieJesieȳee meboYee&leieerlee-%eeveséejerle ³esleele, les l³eeb®³ee ³ee DeLee¥men, lemes®e meboYee&vegmeej³esCeeN³ee OJev³eLee&men. ns ceveer þsJetve DeeHeCe Jejer} µ}eskeÀeb®ee %eeveosJeke=ÀleDevegJeeo Heent ³ee:

%es³eleNneR %es³e SsmeW cnCeCeW~ JemletleQ ³esCeWef®e keÀejCeW~peQ %eeveWJeeb®etefve keÀJeCeW~ GHee³eW ve ³es~~13-864~~DeeefCe peeCele}s³eeJejewleW~ keÀebneR keÀjCeW veener pesLeW~peeCeCeWef®e levce³eeleQ~ DeeCeer pes³ee®eWW~~865~~peQ peeCe}s³eeef®e meeþeR~ mebmeeje®eer keÀe{tefve³eeb keÀebìer~efpejewefve peeF&pes HeesìeR~ efvel³eeveboe®eeb~~866~~leQ %es³e ieeb SsmeW~ Deeefo pes³eeb vemes~Hejye´ïe DeeHewmeW~ veebJe pes³eeb~~867~~

’l³ee yeïeJemlet}e %es³e cnCeC³ee®es keÀejCe Demes keÀer les %eeveeJee®etveFlej keÀesCel³eener GHee³eeves meeHe[le veener. DeeefCe %eeve Pee}s DemeleecnCepes l³ee Jemlet}e peeCetve Iesleu³eeJej Flej keÀesCeleener GHee³e keÀjeJee}eiele veener; keÀejCe keÀer %eeve nesCes Je l³ee Jemletµeer levce³elee nesCes neroesvner SkeÀmece³eeJe®ísoskeÀªve®e nesleele. DeeefCe %es³e peeCeuîeeyejesyej®emebmeej veenermee nesTve peerJe efvel³eevebomJeªHe nesTve peelees. l³ee%es³ee}e Deveeefo Hejye´ïe cnCetve DeesUKe}s peeles.“

³eeÒeceeCes Jej cnìuîeeÒeceeCes %eelee Je %es³e SkeÀªHe nesCes Je l³eele%eevemeg×e njHetve peeCes, ns®e %eevee®es keÀe³e& mecepelee ³esF&}.

peQ veeneR cnCeeW peeF&pes~ lebJe efJeéeekeÀej osefKepes~DeeefCe efJeéeef®e SsmeW cnefCepes~ leefj ns cee³ee~~13-868~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 300 Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2

Page 81: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

nesle Demeles, kesÀ}s peele Demeles, les ns®e %es³e keÀjle Demeuîeeves, l³ee}eefJeéeyeent Demes veebJe Deens. ns meJe&oe meoe GHeefmLele Demeles, cnCetvemeJe&$e Heeo DemeCeejs les %es³e efJeéeebefIe´ cnCetve DeesUKe}s peeles.“

HeQ meefJele³eeb Deebie [es}W~ veenerle JesieJesie}W~lewmeW meJe&êäW mekeÀ}W~ mJeªHeW peQ~~13-876~~cnCeewefve efJeéele½e#eg~ ne De®e#eg®eeb þe³eeR He#eg~yees}eJe³eeb o#eg~ peen}e Jesog~~877~~

’met³e& efyebyeªHeeves meJe&$e Heenlees, l³ee®eÒeceeCes meJe& Yetleebþe³eer êäecnCetve ns®e %es³e efJeÐeceeve Demeuîeeves, ³ee De®e#et}e Jesomeg×e efJeéele½e#egcnCepes meJe&$e ves$e DemeCeeje Demes cnCet }eie}s. efJeéeele pes keÀener¢µ³eªHeeves efJeÐeceeve Demeles, l³ee meJee¥vee HeenCeeje êäe cnCepes ns%es³e®e nes³e.“

peQ meJee¥ef®e³eeb efµejerJejeR~ peQ veebos efvel³e meJee¥Hejer~Ssefme³es efmLeleerJejer~ efJeéecetOee& cnefCeHes~~13-878~~HeQ ieeb cetefÊe& leQef®e cegKe~ ngleeµeveeR pewmeW osKe~lewmeW meJe&HeCeW DeµesKe~ YeesÊesÀ peQ~~879~~³e³ee}eieeR les³eeb HeeLee&~ efJeéeleescegKe ner JesJemLee~Dee}er JeekeÌHeLee~ Þegefleef®e³eeb~~880~~

’cetOee&mLeeve ns ìeUtJej Demeles. meJe& Yetlecee$es®e p³ee®es osn Deensle,Demes les %es³e Demeuîeeves, l³eeb®³ee ceteqOve&mLeeveer DeJeefmLele DemeCeejs -’l³eefÊeÿled oµee²§}ced“ - ³ee v³ee³eeves jenCeejs les %es³e efJeéecetOee &cnCepes efJeéee®es ceteqOve&mLeeve cnCetve Jesoeblejer Òeefme× Deens. Deiveer®eeosn cnCepes®e l³ee®es pemes cegKe Demeles Je lees meJe& Debieebveer pemee DeengleermJeerkeÀejle Demelees; l³ee®eÒeceeCes efJeéeele pes pes cnCetve Yeesi³e Deens, l³eel³ee meJee¥®ee YeesÊeÀe Demeuîeeves l³ee %es³eeme, ns HeeLee&! ÞegleeRveer peeCetveyegpetveefJeéeleescegKe cnCepes’meJe&$e Deens cegKe p³ee®es“ Demes cnì}s Deens.“

DeeefCe Jemlegcee$eeR ieieve~ pewmeW Demes meb}ive~lewmeW µeyopeeleeR keÀeve~ meJe&$e pes³eeb~~13-881~~cnCeesefve Deecner les³eebleQ~ cnCees meJe&$e DeeFkeÀleW~SJeb peQ meJee¥leQ~ DeeJeªefve Demes~~882~~

’DeeefCe DeekeÀeµe pemes meJe& Jemlegcee$eele Yeªve Demeles, lemesµeyoeoeRþe³eer ÞeewleWefê³emJeªHeeves pes efJeÐeceeve Demeles Je pes keÀener Jee®³eDeens, les meJe& SskeÀCeejs ns %es³e®e Demeuîeeves, l³ee}e meJe&$e keÀCeXefê³esDeensle, Demes cnì}s peeles. Deµee ÒekeÀejs meJe& HeoeLee¥vee J³eeHetve DemeCeeN³eel³ee %es³e Jemlet}e meJe&$e nmle-Heeoeoer Fbefê³es Deensle, Demes cnì}speeles, Deµeer ÞegleeR®eerner mee#e Deens.“Üwle Je DeÜwle

pes Kejs lej efveie&gCe, efveefJe&keÀej Demes Hejye´ïe Deens, l³ee®³eeJejmeiegCelJee®ee Deµee ÒekeÀejs DeejesHe keÀe Je keÀmee kesÀ}e peelees, ns meebieleebvee

%eeveosJe Þeerke=À<Ceeb®³ee’meJexeqvê³eiegCeeYeemeb meJexeqvê³eefJeJeefpe&leced“ ³eeGÊeÀerJej Heg{er} DeesJ³eebÜejs Yee<³e keÀjleele:

SNnJeeR leNneR ceneceefle~ efJeéele½e#eg F³eeb Þegefle~les³eeef®e³eeb J³eeeqHle~ ªHe kesÀ}W~~13-883~~Jeeb®etefve nmle ves$e Hee³eW~ ns Yee<e lesLe keWÀ Deens~meJe&µetv³eles®eeb ve meens~ efve<keÀ<e&g peQ~~884~~HeQ keÀ}Áes}ebleQ keÀ}Áes}W~ ûeeefmepele Demes SsmeW keÀ}W~Heefj ûeefmeleeb ûeemeeJesie}W~ Deens keÀeF¥~~885~~

’ns ceneyegef×ceeve Depe&gvee! %es³e keÀmes meJe&J³eeHekeÀ Deens, ns metef®elekeÀjC³eemeeþer®e kesÀJeU Þegleerves l³ee®es efJeéele½e#eg Demes JeCe&ve kesÀ}sDeens. %es³e meJe&J³eeHekeÀ Deens; meJe&$e l³ee®eer meÊee Deens; ns yees}CesosKeer}Kejs lej pesLes Kegbìles, l³ee}e meJe&$e nele, Hee³e, [esUs Demeleele, nscnCeCes kegÀþHeeJeslees ®ee}s}! HeeC³ee®³ee }eìebveer SkeÀogmeN³eeme efieUeJes,lej HeeC³eeves®e HeeC³ee}e efieU}s Demes Jemlegle: mel³e Demeles; efieUCeejsJe efieU}s peeCeejs ns SkeÀceskeÀebµeer DeefYeVe®e Demeleele.“

lewmeW meeb®eef®e peQ SkeÀ~ lesLe keQÀ J³eeH³e J³eeHekeÀ~Heefj yees}eJes³eeb veebJeskeÀ~ keÀjeJeW }eies~~13-886~~

’l³ee®eÒeceeCes %es³e Je ¢µ³e ner oesvner Jemlegle: SkeÀ®e Demeleebvee,ne HeenCeeje-les Heeefn}s peeCeejs, ne SskeÀCeeje-les SskeÀ}s peeCeejs, neKeeCeeje - les Kee}Ás peeCeejs, ne HeLe¬eÀceCe keÀjCeeje - lees HeLe¬eÀceCeenesCeeje, ne J³eeHeCeeje - les J³eeHe}s peeCeejs; F.Demes YesoeYesolesLes keÀmes DemeCeej! HeCe l³ee kesÀJeU SkeÀcee$e DemeCeeN³ee %es³eemeDeeHeuîee mecepegleer®³ee keÀ#esle DeeCeC³eemeeþer®e ne meieUe KeìeìesHekeÀjeJee }eielees.“

HeQ µetv³e peQ oeJeeJeW peen}W~ leQ efyebog}W SkeÀ Heeefnpes kesÀ}W~lewmeW DeÜwle meebieeJeW yees}W~ leQ Üwle keÀerpes~~13-887~~

’JeemleefJekeÀ µetv³e cnCepes DeYeeJe - pesLes keÀener®e veener les. l³eeµetv³ee}e yeg×er®³ee DeeJeeke̳eele DeeCeC³eemeeþermeg×e l³ee®es ÒeleerkeÀmJeªHeDemes DeeUs (0) cnCetve keÀjeJes }eieles®e vee! l³ee®eÒeceeCes DeÜwle cnCepesogmejs veener®e, Demes pes Hejyeïe, l³ee®ee Heefj®e³e keÀªve osleebvee ÜwleelcekeÀYee<es®ee Òe³eesie keÀjeJee }eielees. ns pes meJe& efomeles, Yeemeles Deens, les meJe&peiele, l³eeleer} ³e®®e³eeJele HeoeLee¥men, iegCeebmen, J³eeefHlemen kesÀJeUSkeÀcee$e %es³e®e Deens, Deµeer Üwleer Yee<ee cnCetve®e JeeHejeJeer }eieles.“

SNnJeeR leNneR HeeLee&~ ieg©efµe<³emelHeLee~Dee[}g He[s meJe&Lee~ yees}g Kegbìs~~13-888~~cnCeewefve ieeb Þegefle~ ÜwleYeeJeW DeÜwleeR~efveªHeCeeef®e Jeenleer~ Jeeì kesÀ}er~~889~~

’ns HeeLee&! Deµeer Yee<ee JeeHeªve®e efµe<³eeme iegª JeemleJe DeÜwlee®eeyeesOe keÀªve osT µekeÀleele. Dev³eLee ieg©efµe<³emebyebOe efµe}ÁkeÀ jenCeej®eveener; keÀejCe l³ee DeÜwlee}e les Deens, les veener, les Demes Deens, les lemesveener, Deµee mJeªHee®eer DeeLeer-veeLeer Yee<eemeg×e }eiet He[le veener.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 301 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 82: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

osleebvee l³ee®ee Deiveerµeer meb³eesie keÀjeJee }eiele Deme}e lejer pemee }esneleDeiveer vemelees; DeLeJee Ieìe®³ee DeekeÀejecegUs DeekeÀeµe JeeìesUs efome}sefkebÀJee ceþele}s DeekeÀeµe ®eewkeÀesveer DeekeÀeje®es efome}s, lejer l³ee l³eeDeekeÀejeb®es les pemes nesle veener; l³ee®eÒeceeCes meJe& efJeéeªHeeves efJe}meleebveeles %es³e pejer efome}s, meJe& Fbefê³eeble les pejer Deme}s, lejerner l³eecegUs lesefJekeÀj}s Deens - Fbefê³eªHeeves Deens, Demes cee$e, ns Heeb[Jee! letmecepet vekeÀesme.“

’Sj meesves leQ meesves“efJekeÀej cnCepes yeo} Jee ªHeeblej. efJeefkeÀjCe cnCepes HemejCes.

efJeke=Àefle cnCepes efJekeÀej, ³ee DeLeea ns µeyo ³esLes mecepe}s Heeefnpesle.%es³e efJeéeªHeele, meJeXefê³eele ªHeebleefjle Pee}s}s efomele Deme}s, lejerl³eele lemes keÀesCelesner yeo} Pee}s}s veenerle, ns ³esLes oµe&Je}s}s Deens.l³eeefJe<e³eer DeefOekeÀ mHeäerkeÀjCe Heg{s Heent ³ee:

ceve cegK³e Fbefê³eeb~ meÊJeeoer iegCeeb ³e³eeb~meeefjKeW SsmeW Oevebpe³ee~ DeeJe[s keÀerj~~13-899~~Heefj HeQ ieg}e®eer iees[er~ veesns yeebOe³ee meebie[er~lewmeeR iegCe Fbefê³eW HegÀ[eR~ veeneR lesLe~~900~~

’ns Oevebpe³ee! meÊJeeoer iegCeebHeemetve Fbefê³es Pee}erle, l³ee meJee¥leceve ns ÒecegKe Deens. l³ee Fbefê³eebmeejKes les %es³e efomeles. Hejbleg p³eeÒeceeCesiegUe®eer iees[er l³ee}e {sHe Jee Flej DeekeÀejebcegUs Demeles, Demes cnCeCespemes ®egkeÀer®es Deens; l³ee®eÒeceeCes ef$eiegCece³e Je Fbefê³eªHe efomele DemeCeeN³ee%es³eeme iegCemebyebOe Jee Fbefê³eefJeefkeÀjCe ns %es³elJe Òeoeve keÀjleele, Demescee$e veener; lej les %es³e iegCe Je Fbefê³es ³eeb®³eentve efYeVe®e Deens.“

Deieeb #eerjeef®e³es oµeW~ Ie=le #eerjekeÀejW DemeW~Heefj #eerjef®e veesns pewmeW~ keÀefHeOJepee~~13-901~~lewmeW peQ F³es efJekeÀejeR~ efJekeÀej veesnW DeJeOeejeR~Hewb DeekeÀeje veece YeeWJejer~ Sj meesves leQ meesves~~902~~F³ee GIe[ ceNneefì³eeb~ leQ Jesie}sHeCe Oevebpe³ee~peeCe iegCeFbefê³eeb~ Heemeewefve³eeb~~903~~

’ogOee®³ee DeJemLesle Ie=le ns ogOee®³ee ªHeele Demeles, Hejbleg ogOee}epemes Ie=le Demes cnCelee ³esle veener, lemes®e, ns keÀefHeOJepee! ³ee efJekeÀefjleiegCeWefê³eeble les %es³e l³ee l³ee ªHeeves Deme}s, lejer leer leer Fbefê³es Jee iegCecnCepes %es³e veJns.yegie[erceO³es meesv³eeves pees DeekeÀej OeejCe kesÀ}s}eDemelees, l³ee DeekeÀejecegUs efle}e yegie[er Demes veece ÒeeHle nesles. HeCel³eele}s meesves DeeHe}s veece ve yeo}lee Je yegie[er ns veece ve OeejCe keÀjleepemes meesves cnCetve®e DeesUKe}s peeles; lemes®e ³ee %es³eeme keÀesCeleenerDeekeÀej ÒeeHle Pee}e lejer les %es³e kesÀJeU %es³eªHeeves®e efJe}meles JeDeesUKe}s peeles. l³ee l³ee DeekeÀej Je efJekeÀejebvee keÀener %es³e ner meb%eeÒeeHle nesle veener; FlekeÀe l³eeb®ee HejmHejmebyebOe, ns Oevebpe³ee! megmHeäDeens. iegCe Je Fbefê³es ³eebHeemetve les %es³e Demes efYeVe Deens.“

ÞegleeRveermeg×e kesÀJeU ns®e meeOeC³eemeeþer - DeÜwlee®ee yeesOe keÀªve oslee³eeJee cnCetve - l³ee %es³ee®eer efJeéeleescegKe, meJe&le½e#eg, meJe&le: HeeefCeHeeob,meJe&leesçef#eefµejescegKeced, meJe&le: Þegeflece}ÁeskesÀ, meJe&ceeJe=ʳeefleÿefleDeµee ÒekeÀej®eer meefJeµes<e JeCe&ves kesÀ}er Deensle.“

meiegCe les®e efveie&gCeleQef®e Deeleeb DeJeOeejebr~ F³eW ves$eiees®ejW DeekeÀejeR~leQ %es³e efpe³eeHeefj~ J³eeHekeÀ Demes~~13-890~~

’ves$eebme iees®ej nesCeejs les %es³ee®es mJeªHe efkeÀleer J³eeHekeÀ Deens, leskeÀmes Deens, les Deelee SskeÀ.“

³ee ÒekeÀejs meebietve’meJexeqvê³eiegCeeYeemeb.....~~13-14~~ les.....%eeveb %es³eb %eeveiec³eb....~~13-17~~“ ³ee ieerleeµ}eskeÀebletveHejye´ïee®es pes oµe&ve keÀªve osC³eele Dee}s Deens; les meiegCe Demetvenerefveie&gCe keÀmes, meefJekeÀejer efomele Demetvener efveefJe&keÀej keÀmes; F.yeeyele efveªHeCekeÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:

leNneR leQ ieeb efkeÀjerìer SsmeW~ DeekeÀeµeeR DeekeÀeµe pewmeW~HeìeR Heìg nesTefve Demes~ lebleg pesJeeR~~13-891~~GokeÀ nesTefve GokeÀeR~ jmeg pewmee DeJe}eskeÀeR~oerHeHeCes oerHekeÀeR~ lespe pewmeW~~892~~keÀHe&tjlJeW keÀeHegjeR~ meewjY³e Demes pes³eeHejer~µejerj nesTefve µejerjeR~ keÀce& pesJeeR~~893~~efkebÀyengvee pewmeW Heeb[Jee~ meesveWef®e meesves³ee®eeb jJee~lewmeW peQ ³ee meJee¥~ meJee¥ieeR Demes~~894~~

’Depe&gvee! DeJekeÀeµeele DeekeÀeµe pemes Demeles; Heìele Jem$eªHeevesOeeies Jee metle pemes Demeles; HeeC³eeceO³es jme pemee HeeCeer nesTve®e jenlees;keÀeHegjeceO³es megiebOe pemee keÀeHetj nesTve Jemelees; osnele keÀce&®e pemesosnªHeeves Demeles; efkebÀyengvee meesves pemes meesv³ee®³ee legkeÀ[îeele jenles;lemes®e les %es³e meJe& efJeéeele efJeéeªHeeves Demeles; efJeéeeleer} ³e®®e³eeJeleYegleeb®eer osnWefê³es cnCepes l³ee®eer®e osnWefê³es nesle.“

Heefj jJesHeCeeceeefpeJe[s~ lebJe jJee SsmeW DeeJe[s~Jeeb®etefve meesves meebie[s~ meesve³ee pesJeeR~~13-895~~HeQ ieeb JeesIegef®e JeebkegÀ[e~ Heefj HeeCeer Gpeg megne[e~JeÚer Dee}e }esKeb[e~ }esn veJnW keÀeR~~896~~IeìekeÀejW JeWìes}W~ lesLe veYe ieces Jeeìes}W~ceþeR leNneR ®eewHeÀ}W~ Dee³eW efomeW~~897~~Heefj leQ DeJekeÀeµe pewmeW~ veesnspeefleef®e keÀeb DeekeÀeµeW~peQ efJekeÀej nesTefve lewmeW~ efJekeÀejer veesnW~~898~~

’Hejbleg meesves pejer meesv³ee®³ee legkeÀ[îee®³ee ªHeeves efomele Deme}s,lejer meesv³ee®es iegCeOece& ®eesKe®e Demeleele l³eele keÀesCelesner v³etve ³esle veener;HeeC³ee®eer Oeej pejer JeekeÀ[er Deme}er lejer HeeC³ee®³ee iegCeOecee&le keÀener®eHeÀjkeÀ He[le veener Je les mJele: JeekeÀ[s Pee}s Demes keÀener cnCelee ³esleveener; efkebÀJee }esKeb[e®eer efveefce&leer keÀjleebvee Je l³ee}e efJeefJeOe DeekeÀej

³eesieoe Þeer%eeveséejer 302 Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2

Page 83: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Debleyee&¿e Yeªve efomele Deme}s; met#ce Demeu³eeves peeCeC³eeme ogie&ceDeme}s Je peJeUHeeme lemes®e meJe&otj Hemej}s}s Yeemele Deme}s; Yetlecee$eeleefJeYeÊeÀHeCeeves veeboleebvee efomele Deme}s; efJeéeeleer} ³e®®e³eeJele Yetleeb®esYejCeHees<eCe, efveefce&leer-mebnej keÀjCeejs Jeeì}s; lejer les keÀmes Deef}HleHeCes®eveeboles, ns J³eÊeÀJeleebvee cnCeleele:

peQ ®eje®ej Yegleeb-~ ceepeeR Demes Heeb[gmeglee~veevee JeÚer G<Celee~ DeYesoW pewmeeR~~13-912~~lewmesefve DeefJeveeµeYeeJeW~ peQ met#ce oµeW DeeIeJeW~J³eeHetefve Demes leQ peeCeeJeW~ %es³e SLe~~913~~peQ SkeÀ Deebleg yeensjer~ peQ SkeÀ peJe} ogjer~pewb SkeÀJeeb®etefve Hejer~ ogpeeR veener~~914~~

’ns Heeb[gHeg$ee! ®ej Je De®ej Deµee Yetlecee$eebceO³es efYeVelJeeves YeemeCeejsles %es³e, p³eeÒeceeCes G<Celee JesieJesieȳee efþkeÀeCe®³ee Deiveerle veeboles,l³eeÒeceeCes veebole Demeles. %es³e Jee ®ewlev³e ner peer l³ee®eer efmLeleerYetlecee$eebceO³es peerJeªHeeves veeboleebvee efomeles, leer efmLeleer met#ce cnCepespeeefCeJesHe}erkeÀ[er} Deens. ®ewlev³e Jee peerJe cnCetve ÒeK³eele DemeCeejerner %es³eefmLeleer DeefJeveeµeer Deens Je mecemle efJeéee}e leer J³eeHetveDeJeefmLele Demeles. peerJe, ®ewlev³e, DeefJeveeµeer Òeke=Àefle Jee cee³ee, HejeÒeke=Àefle F. efJeefJeOe veeceebveer DeesUKe}er peeCeejs les meJe& %es³e Deens. les®emeJee¥le³ee&ceer Deens. o=µ³e HeoeLee&lener les®e Deens. les®e efJeéeele DeLeHeemetveFefleHe³e¥le DeesleÒeesle Deesmeb[le Deens. l³ee SkeÀcesJe %es³eeJee®etve mecemleefJeéeele Flej keÀener®e veener. êäe Je ¢µ³e ner oesvner %es³e®e Deensle.“

#eerjmeeiejeR®eer iees[er~ ceepeeR yeng Leef[³es Lees[er~ns veeneR les³eeb HejJe[er~ HetCe& peQ ieeb~~13-915~~mJesopeÒeYe=efle~ Jesie}e}eb YetleeR~pes³eebef®e³eW Devegm³etleeR~ KeewceCeW veener~~916~~

’#eerjmeeieje®es Hee³eme pemes keÀeþeHeemetve lees lenle ceO³eYeeieeHeeJesleesSkeÀe®e iees[er®es Jee ®eJeer®es Demeles, keÀesþs Lees[s keÀceer Jee DeefOekeÀ ceOegjDemele veener; lemes®e ns %es³e ®ewlev³eªHeeves meJe& Òeke=ÀleeRle meejKes®emeceÒeceeCeele Je HetCe&ªHeeves veeboles. mJesopeeoer ®elegJe&ie& ÒeeC³eeble Jee Yetleele,Òel³eskeÀ peerJeele, les efJeYeeie}s}s efomele Deme}s lejer DeefJeYeÊeÀHeCes,keÀesCeelener Lees[îeemeg×e v³etvecee$esves ve veebolee, HetCe&ªHeeves ÒekeÀìleDemeles. ’HetCe&ceo:~ HetCe&efceob~ HetCee&led HetCe&cego®³eles~“ ³ee ÞegleerÒeceeCesles efJeYeÊeÀ nesT µekeÀle vemeCeejs Deens.“

HeQ ÞeeslescegKeefì}keÀe~ Ieìmenñeeb DeveskeÀeb~ceepeeR efyebyeewefve ®ebefêkeÀe~ ve YesoW pesJeeR~~917~~veevee }JeCekeÀCeeef®e³eW jeµeer~ #eejlee SkeÀef®e pewmeeR~keÀeb keÀes[er SkeÀeR TmeeR~ SkeÀef®e iees[er~~918~~lewmeeR DeveskeÀeR YetlepeeleeR~ peQ Deens SkeÀeR J³eeHleeR~efJeéekeÀe³ee& megceleer~ keÀejCe peQ ieeb~~919~~

veece©HemebyebOeg~ peeefleef¬eÀ³eeYesog~ne DeekeÀejemeeþeR®e ÒeJeeog~ Jemletefme veener~~13-904~~leQ iegCe veJnW keÀneR~ iegCeeb les³eeb mebyebOeg veeneR~leNneR les³eebef®e³eeb þe³eeR~ DeeYeemeleer~~905~~

’les p³ee p³ee Jemletle Demeles, l³ee l³ee Jemletme veece Demeles, JesieJesieUsªHe Demeles; JemletJemletle peeefleef¬eÀ³eeoer Yeso Demeleele; les meJe& kesÀJeUl³ee %es³eeves Iesle}suîee efYeVeefYeVe DeekeÀejebcegUs®e Yeemeleele. Hejbleg veeceªHe-peeefle-ef¬eÀ³eeoer iegCeOece& l³ee %es³eeme Deefpeyeele Demele veenerle; ef$eiegCecnCepes %es³e veJns; Fbefê³eeoer cnCepes %es³e veJns; lej ner meJe& l³ee %es³ee®³eeþe³eer Yeemeleele, ns let veerì }#eele Ies.“

Þeerke=À<CeesÊeÀerleer} efJejesOeeYeemee®ee efvejeme³esleg}s³eemeeþer~ mebYe´ebleeb®eeb HeesìeR~SsmeW pee³e efkeÀjerìer~ vee nsef®e Oejer~~13-906~~leNneR leQ ieeb OejCeW SsmeW~ DeYe´ebleQ pesJeeR DeekeÀeµeW~keÀeb ÒeefleJeove pewmeW~ Deeefjmesefve~~907~~met³e& Òeefleceb[U~ pewmesefve Oejer meef}}~keÀeb jeqµcekeÀjeR ce=iepe}~ Oeefjpes pesJeeR~~908~~

’Demes DemeCeejs les %es³e JeemleefJekeÀle: Deef}Hle Demetvener kesÀJeUcee³eeYe´ceeves ³ee efJeéee}e OeejCe keÀjCeejs Je Hees<eCe keÀjCeejs efomeles, leskesÀJeU DeekeÀeµe pemes {ieebvee OeejCe keÀjles lemes®e; efkebÀJee Deejmee pemeeÒeefleefyebyee}e OeejCe keÀjlees leÜle; efkebÀyengvee pe} pemes met³ee&®es Òeefleefyebye,met³ee&µeer JeemleefJekeÀ mebyebOe vemeleebvee OeejCe keÀjles; efkebÀJee met³e&efkeÀjCe®epemes ce=iepeUe®ee DeeYeeme GlHeVe keÀjleele; l³ee®eÒeceeCes les %es³e efveie&gCecnCepes ef$eiegCeefJejefnle Demetvener, ³ee efJeéeeleer} ³e®®e³eeJele me=äermeOeejCe keÀjles.“

lewmeW ieeb mebyebOesJeerCe~ ³e³eeb meJee¥leQ Oejer efveieg&Ce~Sjer leQ Jeeb³eeb peeCe~ efceL³ee¢äer~~13-909~~DeeefCe ³e³eeHejer efveie&gCeW~ iegCeeleQ YeesieCeW~jbkeÀe jep³e keÀjCeW~ mJeHveeR pewmeW~~910~~cnCeewefve iegCee®eeb mebieg~ DeLeJee iegCeYeesieg~ne efveie&gCeeR }eieg~ yees}eW ve³eW~~911~~

’efJeée Je les efveie&gCe %es³e Jemlegle: mebyebOeefJejefnle®e Deensle. HejblegkesÀJeU efceL³ee Deµee cee³ee¢äer®ee Jee ef$eHegìer®ee DebieerkeÀej keÀjCeeN³eepeerJeebvee Giee®e®e les efveie&gCe meiegCelJeeves veebole Demeu³ee®ee DeeYeeme efvecee&Ceneslees. jbkeÀeves mJeHveeblejer jepee JneJes, ns pemes J³eJenejle: efceL³ee Deens;l³ee®eÒeceeCes l³ee meJeXefê³eefJeJeefpe&le %es³eeves, meJeXefê³es Je ef$eiegCe ÒekeÀìkeÀjle, ³ee efJeéee®ee GHeYeesie Iesle}emes JeeìCes Deens. efveie&gCeeme iegCemebieJee iegCeesHeYeesie ns keÀoeefHener mebYeJele veenerle.“ceneµetv³e Je ef®eefÜ}eme

³eeÒeceeCes%es³eJeCe&ve Je l³ee®ee ÒeefleYeeme keÀmee neslees ns meebefieleu³eeJejÞeer%eeveosJe les %es³e SkeÀcee$e keÀmes Deens ns mHe<ì keÀjleebvee, les Yetlecee$eele

³eesieoe Þeer%eeveséejer 303 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 84: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

cnCeewefve ne YetleekeÀe©~ pesLeewefve leQef®e les³eeb DeeOee©~keÀu}es}eb meeie©~ efpe³eeHejer~~920~~

’ns Þeesl³eeleer} ÞesÿesÊecee! p³eeÒeceeCes ®ebefêkeÀe menñeeJeOeerIeìeleer} pe}ele Òeefleefyebye ªHeeves menñeOee Pee}s}er efome}er, lejerDeeHeuîee HetCe&lJeeves veYeeleer} leejebieCeele SkeÀ}sHeCeeves efJeÐeceeve Demeles,DeKeb[ Demeles, HeefjHetCe& Demeles; Deieoer l³ee®eÒeceeCes, efkebÀyengvee p³eeÒeceeCesceerþe®³ee JesieJesieUeuîee keÀCeele KeejìHeCee meejKee®e jentvener l³eeKeejìHeCee}e l³ee³eesies efJeYeeie}s peeT µekeÀle veener; Jee keÀesefìkeÀesìerGmeebceO³es iees[er efJeYeeie}er ve peelee efpelekeÀer®³ee eflelekeÀer®e Demeles,l³ee®eÒeceeCes efJeéee}e keÀejCeerYetle DemeCeejs les %es³e, DeveskeÀ Yetlecee$eebveeJ³eeHele Demetvener, DeefJeYeÊeÀ ve neslee, Òel³eskeÀ Yetleele HetCe&lJeeves efJe}meleDemeles. meeiej p³eeÒeceeCes keÀesìîeJeOeer lejbieebµeer DeefYeVelJeeves Demelees,l³ee®eÒeceeCes mecemle Yetlecee$eebvee DeeOeej DemeCeejs les %es³e l³ee YetleebµeerDeefYeVelJeeves Demeles.“

³eeÒeceeCes %es³e Deef}Hle Demetvener peerJe-Òeke=Àleerµeer DeefYeVe keÀmes, nsmHeä kesÀuîeeJej %eevesµe peerJeÒeke=Àleer®³ee efJe}³eer, meJe& Yetleeb®ee DemlePee}e Demelee, ef$eiegCeoµee ceeJeUtve µetv³eeJemLee Je l³eeHe}erkeÀ[er}DeJemLee PeeuîeeJejner ceneµetv³elJeeves DeeHe}s DeeHeCe keÀmes veeboles, lesÒekeÀì keÀjleele:

yeeuîeeefo efleneR Je³emeeR~ keÀe³ee SkeÀef®e pewmeeR~lewmeW Deeefo efmLeleer ûeemeeR~ DeKeb[ peQ~~13-921~~mee³ebÒeelece&O³eeÚ~ nesleeb peeleeb efoveceeve~pewmeW keÀeb ieieve~ Hee}ìsvee~~922~~Deieeb me=äerJes}eR efÒe³eesÊecee~ pes³eeb veebJe cnCeleer ye´ïee~J³eeHleer peQ efJe<Cegveecee~ Hee$e peen}W~~923~~ceie DeekeÀe© ne nejHes~ lesJneb ©ê peQ cnefCeHes~leQneR iegCe$e³e pesJneb }esHes~ lewb peQ µetv³e~~924~~veYee®eW µetv³elJe efie}tefve~ iegCe$e³eeleQ vegjJetefve~leQ µetv³e leQ ceneµetv³e~ ÞegefleJe®evemebcele~~925~~

ieerlee µ}eskeÀ ¬eÀ. 7-5 les 7 ³eebceO³es’DeHejs³eefcelemlJev³eeb Òeke=ÀeflebefJeef× ces Hejeced~ peerJeYetleeb ceneyeenes ³e³esob Oee³e&les peieled“ Demes%es³eeHeemetve DemeCeeN³ee DeHeje Jee DeäOee Òeke=Àleer®es Je meJe& peerJeebveeOeejCe keÀjCeeN³ee Heje Òeke=Àefle, l³eeb®³eeHeemetve GlHeVe nesCeejer mecemleYetles, lemes®e ’Denb ke=Àlmvem³e peiele: ÒeYeJe: Òe}³emleLee“ Je’ceÊe:Hejlejb veeefmle efkeÀefáeoefmle Oeve¡e³e~ ceef³e meJe&efceob Òeesleb met$esceefCeieCee FJe~~“ Demes pes %es³e, les®e peiee®³ee GlHeÊeerªHe Je Òe}³eªHeDemeC³ee®eer, lemes®e %es³eeJ³eefleefjÊeÀ ogmejs efkebÀef®evcee$ener vemetve meJe&peiele oesN³eele pemes ceCeer DeesJeeJesle, lemes %es³eeþe³eer DeesJe}s}s DemeC³ee®eerefJeOeeves Dee}er nesleer.

l³eeb®es Jej oeKeJeuîeeÒeceeCes’DeefJeYeÊeÀb ®e Yetles<eg efJeYeÊeÀefceJe ®eefmLeleced~“ Je Flej ’DemeÊeÀb meJe&Ye=®®ewJe,“ ’YetleYele&= ®e lep%es³eb

ûeefme<Ceg ÒeYeefJe<Ceg ®e~“ ³ee efJeOeeveebµeer HejmHejces}ve keÀjleebvee %eeveosJecnCeleele keÀer:

’yeeuîe, lee©C³e Je JeeOe&ke̳e ³ee eflevner Je³eesceeveHejlJes ÒeeHlenesCeeN³ee oµeele osn pemee lees®e Demelees, l³ee®eÒeceeCes efJeéee®³ee DeejbYeer,efJeéeeJemLesle, lemes®e efJeéee®³ee Debleermeg×e les®e %es³e DeKeb[ mJeªHeeleefJeÐeceeve Demeles. Òeele:keÀe}, ceO³eeÚkeÀe} Jee mee³ebmece³eer pemes ieieveHee}ìle veener; l³ee®eÒeceeCes mepe&vemece³eer yeïeeªHeeves DemeCeejs, me=<ìerDemelesJesUer efJe<Cegveeceeves DeesUKe}s peeCeejs, efJeéeÒe}³ekeÀe}er ©ê veebJeevesefJeK³eele DemeCeejs, iegCe$e³eeb®³ee meec³eeJemLesle cenekeÀeµeªHeer µetv³ee}eefieUtve GjCeejs pes µetv³e Jeceneµetv³e cnCepes Heg©<e Je Òeke=Àefle³ee ܳeerHe}erkeÀ[er} pees YeeJe, ner meJe& neslepeele Demeleebveemeg×e l³ee%es³ee®³ee DeKeb[ efmLeleer}e Lees[ener OekeÌkeÀe }eiele veener.“

³ee DeesJ³eele %eevesµe p³ee ÞegleerJe®evee®ee efveoxµe keÀjleele, les cnCepesveemeoer³e metÊeÀeleer}’Demeled Jee Foceûe Deemeerled“ Deens, DemespeeCekeÀejeb®es cele Deens. lemes®e Hegve: DeeHeCeebme %eeveosJe veeLeHebLeesÊeÀHeefjYee<ee µetv³e, ceneµetv³e, veYee®es µetv³elJe ns µeyo GHe³eespetve JeeHejleebveeefomeleele. l³eeb®ee ³eLeesÊeÀ Heefj®e³e ³eesiee®³ee Deblejbieele DeeHeCe pesJne[eskeÀeJet, lesJne DeeHeesDeeHe®e nesF&}.%es³e ns®e efJeéee®es meej Je meJe&mJe

³eeveblej %es³e, %eeve Je peiele ner meJe& SkeÀ®e Demetve les Hejye´ïemeJe¥e®³ee Ëo³emLe DemeCeeN³ee HejceelceªHeeves efmLele Deens, ns %eeveosJeHeg{er} DeesJ³eebletve efoioefµe&le keÀjleele, les Heent ³ee:

peQ Deiveer®eW oerHeve~ peQ ®ebêe®es peerJeve~met³ee&®eW ve³eve~ osKeleer pesCeW~~13-926~~pes³ee®esefve Gefpe³es[W~ leejebieCe Gye[s~cenelespe megjJee[W~ pesCeW jeneìs~~927~~peQ Deeoer®eeR Deeoer~ peQ Je=×er®eer Je=×er~yeg×er®eer peQ yeg×er~ peerJee®ee peerJeg~~928~~peQ cevee®eW ceve~ peQ ves$ee®eW ve³eve~keÀevee®eW keÀeve~ Jee®es®eer Jee®ee~~929~~peQ ÒeeCee®ee ÒeeCe~ peQ ieleer®eW ®ejCe~ef¬eÀ³es®eW keÀlexHeCe~ pes³ee®esefve~~930~~

’les %es³e®e Deiveer}e oerHeefJeles; ®ebêe}e Dece=le Òeoeve keÀjles; met³ee&®eepes ves$e Deens, pesCeskeÀªve lees mecemle efJeée ÒekeÀeµeceeve keÀª µekeÀlees;leejebieCemeg×e l³ee®³ee®e lespeeves }Ke}Keles DeeefCe cenelespemJeerYeemkeÀjmeg×e l³ee®³ee®e DeeOeejeves jeneìlees. les®e me=äer®³ee ÒeejbYeernesles. les®e me=äer®ee efJekeÀeme keÀjCeejs Deens. yeg×er}e yegef×lJe osCeejs les®eleÊJe Deens. peerJee}e peerJeHeCe l³ee®³eecegUs®e }eYeles. cevee®ee ieeYeenerles®e Deens. Deeefocevener les®e Deens. ves$eeleer} p³eesleerner les®e Deens.Þees$eWefê³eeb®eer ÞeJeCeµeÊeÀer l³ee®³ee®e efJeÐeceeves Deens. Jee®es}e Je®evemeeceL³e&

³eesieoe Þeer%eeveséejer 304 Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2

Page 85: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

l³ee®es®e Deens. ÒeeCeeb®es ÒeeCeHeCener les %es³e®e Deens.®ejCeeb®eer ieefleµeer}leel³ee®³ee®eHeemetve Deens. ef¬eÀ³eeµeÊeÀer l³ee®³ee®ecegUs keÀle&=lJeJeeve Deens.“

DeekeÀe© pesCeW DeekeÀejW~ efJemlee© pesCeW efJemleejW~mebne© pesCeW mebnjs~ Heeb[gkegÀceje~~13-931~~peQ cesefoveer®eer cesefoveer~ peQ HeeCeer efHeTefve Demes HeeCeer~lespee efoJes}eieCeer~ pesCeW lespeW~~932~~peQ Jee³eg®eeb éeemeeséeemeg~ peQ ieievee®ee DeJekeÀeµeg~ns Demees DeeIeJeeef®e DeeYeemeg~ DeeYeemeW pesCeW~~933~~

’efJeéeekeÀej l³ee®³eecegUs®e ªHeeme ³eslees; l³ee®ee efJemleej Je efmLeleerl³ee HejceesoeÊe leÊJeecegUs®e Deens; efJeéemebnejkeÀ µeÊeÀermeg×e les®e Deens.He=LJeermeg×e l³ee®³eeHeemetve®e He=LJeerleÊJe DebieerkeÀejles. Òel³e#e pe}meg×el³ee %es³ejmee®³ee Òeeµeveeves®e pe}lJeeme ÒeHle nesles. lespee®eer oerHeefµeKeel³ee lespeeHeemetve®e ÒekeÀìles. Jee³et®ee éeemeesídJeemener l³ee®e DeeefoJee³et®esHeeve keÀªve ®ee}t Demelees. ieievee®esner ef®eÃieve les SkeÀcee$e %es³e®e Deens.SJe{s®e keÀe³e! lej ne SJe{e Òe®eb[ peielee®ee DeeYeememeg×e l³ee %es³ee®³ee®ecee³eeJeµes nesle Demelees.“peerJe ne®e efµeJe

meJe& p³eesleeR®eer efvepep³eesleer Je lecemeebOekeÀejeHe}erkeÀ[er} ke=À<Ce leÊJeles %es³e®e Deens. les®e êäe, ¢µ³e Je oµe&ve ³ee ef$eHegìer®es yeerpe DemetveYetlecee$eeb®³ee ieg¿eeefleieg¿e Deµee ËlmLeeveer DeefOeefÿle Deens. cnCetve%eevesµe GÃejleele:

efkebÀyengvee Heeb[Jee~ peQ DeeIeJeWef®e Demes DeeIeJee~pesLe veeneR efjieeJee~ ÜwleYeeJeemeeR~~13-934~~peQ osefKeef}³eebef®e meJeW~ ¢µ³e êäe ns DeeIeJeW~SkeÀJeeì keÀe}JeW~ meecejm³eW~~935~~ceie leQef®e nes³e %eeve~ %eelee %es³e nve~%eeveW ieefcepes mLeeve~ leQner leQef®e~~936~~

’efkebÀyengvee ns HeeLee&! ÜwleYeeJe pesLes #eCecee$ener efjiet µekeÀle veener,Demes pes meJe& efJeéee®es meJe&mJe , les les®e %es³e nes³e. l³ee®es oµe&ve neslee®eêäe, ¢µ³e Je oµe&ve ³ee ef$eHegìer®ee meecejm³eele }³e neslees Je meJe&$eDeÜwle nesles.meecejm³e cnCepes peerJeeefµeJee®eer Yesì, Heoer Heoe®esÒeJesµeCes, Heo-efHeb[e®eer ieeþYesì nesCes, efHeb[-ye´ïeeb[e®eer efceUJeCeer,efJeéeelcee nesTve efJeée YeesieCes, efJeéeªHe nesCes, HejceHeo ÒeeHle keÀjCes,efvepeOeece Jee HejceOeeceeme Heesnes®eCes; ner DeJemLee ÒeeHle neslee®e lesHejye´ïe®e %eeve nesles; %eelee Deve %es³ener les®e Demeles; %eeveeves ÒeeHlenesC³ee®es mLeevener les®e Demeles.“

pewmeW mejef}³eeb }sKe~ DeebKe nesleer SkeÀ~lewmeW meeO³e meeOeveeefokeÀ~ Sske̳eeefme ³es~~13-937~~Depe&gvee efpe³eW þe³eeR~ ve mejs Üwlee®eer Jener~ns Demees peQ Ëo³eeR~ meJee¥®eeb Demes~~938~~

’pemes efnµesyee®eer efceUJeCeer keÀjlee®e JesieJesieȳee jkeÀcee l³eeefceUJeCeerle meceeefJeä nesleele, lemes®e meeO³e pes Hejye´ïe Je meeOeve pes%eeve, ns meJe& SkeÀªHe nesTve l³eeb®es JesieUsHeCeeves jenC³ee®es Òe³eespeve®eGjle veener. meeOekeÀ, meeO³e Je meeOeve ns meJe& l³ee SkeÀcesJeeefÜleer³eleÊJeele meceeefJeä neslee®e, peieoeYeemeªHeer Üwlee®ee }sKe Hegme}e peeTvevegmeOeeref®e µeeefvle meJe&$e Gjles. Demes les leÊJe, ns Depe&gvee! meJe&Yetlecee$eeb®³ee ieg¿eeefleieg¿e Deµee ËlmLeeveer meJe& DeJemLeele meowJe

Jemele Demeles. peerJe ne Deµee ÒekeÀejs efµeJe®e Deens. lees®e #es$e%e Deens.“SJeb legpeHegÀ[eb~ DeeoeR #es$e megne[e~oeefJe}W HeÀe[esJee[ebb~ efJeJeb®egveer~~13-939~~lewmeWef®e #es$eeHeeþeR~ pewmesefve osKemeeR efoþeR~lewmeW %eevener efkeÀjerìer~ meebefIele}W~~940~~De%eeveeneR keÀJelegkeWÀ~ ªHe kesÀ}W efvekeWÀ~pebJe Dee³eCeer legPeer ìWkesÀ~ Hegjs cnCees~~941~~DeeefCe Deeleeb ns jeskeÀ[W~ GHeHeÊeer®esefve HeJee[W~efveªefHe}W GIe[W~ %es³e HeQ ieeb~~942~~

’ns megËoe! ³eeÒeceeCes meg©Jeeleerme #es$e cnCepes keÀe³e ns leg}eGIe[ kesÀ}s Je l³eeHeeþesHeeþ %eevee®es cete|leceble oµe&ve Ie[efJe}s. l³eeDeveg<ebieeves menpe®e De%eeve cnCepes keÀe³e ³ee®esner mHeä efveªHeCemeebefiele}s. legPes HetCe& meceeOeeve nesF&mleesJej ns efJe<e³e ®eef®e&}s. l³eeveblejcetUeHeemetve mebHetCe& Demee %es³e ne efJe<e³e HeCe meesHeHeefÊekeÀ meefJemlejJeCe&ve kesÀ}e.“ef®eefÜ}eme:::: ef®eefÜ}emee®eer DeesUKe

Þeer%eeveosJeeb®es leÊJe%eeveeme keÀener efJeÜeve ef®eefÜ}emeJeeo cnCetveDeesUKeleele. efJeée ne Deelcee®e Deens. efJeée neslepeele Demeleebveepejer efomele Deme}s, lejer ns meJe& DeeYeeme Deensle; efJeéee®es nsefJeefkeÀjCemeg×e ®ewlev³ee®ee efJe}eme Deens. cegUele meJe&$e SkeÀ®e SkeÀmeeq®®eoevebo Hejceelcee Yeªve jeefn}e Deens. lees me=äerleer} efJeefJeOeªHes uîee³e}s}e Deens; me=äerleer} veeveeefJeOe Jewef®e$³eeves efJeveì}s}eDeens. DevebleªHeeb®³ee l³ee Deveble®e#etme, Deveble nmle, Deveble Heeo,Deveble Þees$eWefê³es DemeCeeN³ee l³ee HejceGoej mJeªHeeme leÊJeJesÊes efJeefJeOeveeceebveer DeesUKeleele.

Hejceelcee, Hejye´ïe, %es³e, êäe, HejceOeece, HejceÞes³eme,efve:Þes³eme, ceneµetv³e, Deefleµetv³e, µetv³e, ef®eÃieve, ef®eoevebo,DeKeb[evebo, DeKeb[wkeÀjme, Hejcep³eesefle, efvepep³eesefle, Ëo³emLe,ef®eled, ®ewlev³e, Deveble, efJeéeªHee, efJeéele½e#eg, efJeéeyeeng, Dece=le,µeeéele, iegHle, Hejceesoej, HejceesoefOe, µes<eµee³eer, veeje³eCe, efvel³e,efvepeevebo, efvel³eevebo, meeq®®eoevebo, ÒeYeg, efJeYeg, ceneye}er, ÒeCeJe,ßkeÀej, Þeerke=À<Ce, efJe<Ceg, efµeJe, HejceefµeJe, efvej¡eve, GoejefOe,SkeÀ, SkeÀcesJeeefÜleer³e, meodmeefÜ}#eCe, ceneosJe DeeefCe lelmece DeveskeÀeveskeÀveebJeebveer lees efJeK³eele Deens. efJeéeeleer} ³e®®e³eeJele HeoeLee&le lees HetCe&lJeeves veebolees.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 305 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 86: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

efJemeebþe³eer Yeeie keÀªve }neve}neve Ieemeebveer l³ee}e YejJeles; Deieoerlemes®e’ns mecemle %es³e®e Deens“ ne ceesþe Ieeme leg}e SkeÀoce Ieslee³esCeej veener, ns peeCetve ceer l³ee®es #es$e, %eeve, De%eeve Je %es³e Demes®eej Ieeme keÀªve YejJe}s Deensle, ns let peeCetve Ies. ne l³ee %es³eemeleÊJele: peeCeC³ee®ee Del³eble meesHee ceeie& Deens.“%eeveosJeeb®es $eÝCe

³eeÒeceeCes Depe&gveeme peJeUHeeme mee[sveTµes DeesJ³eebletve meebefiele}s}e#es$e#es$e%eefJe®eej YeieJeble HeefjmeceeHleerme vesleele. lees lemee vesle Demeleebvee®el³ee®eer HeefjCeleer YeieJelÒeeHleerle keÀµeer nesles, ³ee®ee meesHeeveceeie&ner efJeJes®evekeÀjC³eele les o#e Deensle.

³ee mLeUer %eeveséejebleer} leÊJe%e Òee³eesefiekeÀ YetefcekesÀJej keÀmee ³eslees,³ee®es ËÐe oµe&ve nesles. Dev³eLee %eeve-efJe%eeve, #es$e#es$e%eefJe®eej F.®eerµeg<keÀ ®e®ee& keÀjCeejs keÀener Hebef[le, efpe%eemebtme Je cegceg#etbme Òee³eesefiekeÀHeeleUerJeªve meceeOeeve osC³eele keÀmes DemeceLe& Demeleele, ns DeeHeCeebmeDeµee ceneYeeieeb®es ûebLe Heefjµeer}ve keÀjleebvee melele O³eeveele ³esle®e Demeles!lemes %eeveosJeeb®es keÀOeer®e vemeles, ns DeeHeCeebme l³eeb®es $eÝCe µeleµe:mJeerkeÀejle ceev³e keÀjeJes®e }eieles!

DeÜwle leÊJe%eevee®ee ef®eefÜ}emee®³ee YetefcekesÀJeªve l³eebveer %eeveséejer®³eeÒebieCeele Dece=leme[e efµebHe}e Deens Deve leesmeg×e legcneDeecnemeejK³eemeeceev³eebme l³eele vee®eC³eeyeeie[C³eemeeþer®e! Deve ns meeOes vee®eCesyeeie[Cesmeg×eDeeHeuîee}e yeN³ee®eoe, YeuîeeYeuîeebvee pevcees ve pevce keÀþesj leHem³eekeÀªvemeg×e pes efceUle veener, les meceeOeeve DeYeeefJeleHeCes osTve peeles,ne %eevesµeeb®ee efJeµes<e Deens.

menpe cnCetve ³esLes G}ÁsKe keÀjeJeemee Jeeìlees keÀer p³eeÒeceeCes³eesieJeeefmeÿ ne efveJJeU ³eesiee®ee ûebLe vemetve %eevee®es efveªHeCekeÀjCeeje SkeÀ ÒecegKe ûebLe Deens, leÜle®e %eeveséejer ne efveJJeUleÊJe%eevee®ee ûebLe vemetve, ³eesieOeejs®ee ÒecegKe ûebLe Deens, ns efpe%eemetbveerceveerceevemeer JeeieJeeJes!

³eeefveefceÊeeves ns HeCe peeCeJeles keÀer efveJJeU veeJeeJej peeCeeN³eeb®eer ³esLesHeÀmeiele nesles. %eeve cnCepes keÀener peefì}pebyee} efJe<e³e Deens; ³eesiecnCepes keÀener eqkeÌ}ä meeOevee Deens; Demee ³eesieJeeefmeÿeoer ceneve ûebLeSsketÀve DeeHe}e iewjmecepe Pee}e Demes}, lej lees meg}Ye %eevee®³ee meesHeeve³eesieOeejs®ee %eeveséejer ne GÊece ûebLe mecepetve IesleuîeeJej menpe®eotj neslees!! Demees.meceejesHe

#es$e#es$e%eefJe®eej mecepetve IesleuîeeJej Deelee DeeHeCeebme ³ee®e lesjeJ³eeDeO³ee³eer kesÀ}s}e Òeke=Àefle-Heg©<e efJeJeskeÀ HeeneJe³ee®ee Deens. l³eemeeþer®eHeg{er} Gvces<e ¬eÀ. 20- Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej ³ee®es Òe³eespeve Deens.lej JeUt ³ee eflekeÀ[s!

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

’SNnJeeR DeeIeJeWef®e Deelcee“Deµee ³ee %eevesµeeb®³ee ef®eefÜ}emee®³ee leÊJe%eevee®eer DeeHeCe ÒemebieesHeeÊe

DeesUKe keÀªve Iesle Deenesle®e.’Fefle #es$eb leLee %eeveb %es³eb ®eesÊeÀbmeceemele:~ ceÓÊeÀ SleefÜ%ee³e ceÓeJee³eesHeHeÐeles~~13-18~~“ ³eeµ}eskeÀeJejer} DeeHeuîee j®evesle %eevesµe leÊJe%eevee®ee ne Hew}t, ’SjJeeRDeeIeJeWef®e Deelcee“,’cnCeewefve SkeÀef®e meb®e}W“ ³ee GÊeÀeRÜejs keÀmeemHeä neslees, ns Heent ³ee:

ns DeeIeJeWef®e efJeJeb®evee~ yegef× Yejewefve Depe&gvee~ceeqlmeef×YeeJevee~ ceeefPe³eeb ³esleer~~13-943~~osneefoHeefjûeneR~ mebv³eeme keÀªefve³eeb efpeneR~peerJeg ceePeeb þe³eeR~ Je=efÊekegÀ kesÀ}e~~944~~leQ ceeleW efkeÀjerìer~ nsef®e peeCeewefve³eeb µeWJeìeR~DeeHeCeHes³eeb meebìesJeeìeR~ ceeref®e nesleer~~945~~ceeref®e nesleer Hejer~ ns cegK³e ieeb DeJeOeejeR~meesnesHeer meJee¥Hejer~ jef®e}eR DeecneR~~946~~keÀ[eb Hee³ejer keÀerpes~ efveje}er cee®eg yeebefOepes~DeLeeJeeR megF&pes~ leNneR pewmeeR~~947~~

’ns Depe&gvee! ns meJe& leÊJe%eeve Debieer yeeCeJetve, ³ee meJe& Yetlecee$eeleceePeer®e YeeJevee keÀjCeejs %eeveer YeÊeÀ ceeP³ee®e mJeªHeer ³esTve efceUleele.osnie=neoer HeefjJeeje®ee mebv³eeme keÀªve ceeP³eeþe³eer Je=Êeer DeHe&Ce keÀjCeejsYeÊeÀmeg×e mejlesµesJeìer ’ns mecemlener ÞeerJeemegosJees“ ³ee Òeleereflejmee®³ee%eeveeves mJele:}emeg×e ceoHe&Ce keÀªve celmJeªHeer efme×er ÒeeHle keÀjleele.ceeP³eele ³esTve efceUC³ee®es pes ceeie& Jee ÒekeÀej Deensle, l³ee meJee&le ns®emeesHes Deensle. leg}emeg×e ceer ne®e meesHee ceeie& meebielees Deens. [eWieje®³eeefveceL³eeJej peeTve Heesnes®eC³eemeeþer keÀ[skeÀHeejeRceO³es meesH³ee Hee³eN³eele³eej keÀjeJ³eele efkebÀJee DeLeebie o³ee& leªve peelee ³eeJee cnCetve veewkeÀel³eele }esìtve ÐeeJeer, Demes %es³eeHe³e¥le peeTve Heesnes®eC³eemeeþer efveefce&}s}sns ceeie& ceer®e ÒeJele&}s Deensle.“

SNnJeeR DeeIeJeWef®e Deelcee~ ns meebiees peNneR JeerjesÊecee~leNneR legefPe³eeb ceveesOecee&~ efce}s} veeb~~13-948~~cnCeewefve SkeÀef®e meb®e}W~ ®elegOee& DeecneR kesÀ}W~peQ Deo}HeCe osefKe}W~ legefPe³eW Òe%eW~~949~~HeQ yee} peQ pesJeefJepeW~ leQ Ieemeg efJemeeb þe³eeR keÀerpess~lewmeW SkeÀef®e ®elegJ³ee&peW~ keÀefLe}W DeecneR~~950~~SkeÀ #es$e SkeÀ %eeve~ SkeÀ %es³e SkeÀ De%eeve~ns Yeeie kesÀ}W DeJeOeeve~ peeCeewefve letPeW~~951~~

’meJe&®e Deelcee Deens, ns leÊJe%eeve leg}e SkeÀoce HeìCeej veener,cnCetve ns mecemleele pes SkeÀcee$e ye´ïe®e meb®e}s Deens, l³ee®es #es$e,%eeve, De%eeve Je %es³e Demes ®elegefJe&Oe efJeYeeie keÀªve legP³ee yeg×er®³eeDeeJeeke̳eele ceer les DeeCetve efo}s Deens. DeeF& yeeUe}e YejJeles, lesJnel³ee}e SkeÀ ceesþe Ieeme efieUlee ³esCeej veener, ns peeCetve l³ee Ieemee®es

³eesieoe Þeer%eeveséejer 306 Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2

Page 87: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e::20::::Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej::

ÒeemleeefJekeÀ:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej-307³eesieOeejs®³ee ¢äerletve %eeveefJe%eevemee±îeceleeleer} Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej:³eesie$eÝ<eer Þeer. ke=À.kesÀ. keÀesunìkeÀj³eeb®es cele-308DeefKe} leÊJe%eeveeb®es mecevJee³ekeÀ-Þeer%eeveséejmee±îe leÊJe%eeve:mee±îeeb®ee efJe®eej Je leÊJe%eeve -309Òeke=Àefle Je Heg©<e ³eeb®es keÀe³e&Heg©<eeme iegCeeb®ee Yeesie -310Òeke=Àleer®es keÀle&=lJe:Òeke=Àleer®ee ÒeYeeJe -311DekegÀ}e®es kegÀ}’Heg©<eg Òeke=Àefle Dee}e“ -312Hegve: mHeÀefìkeÀefµe}e ¢äebleHeg©<e:’keÀeve[e jepee Heb{jer®ee“--313meceejesHe

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

Gvces<e 20ieerlee:7:1413:19-22%eeveséejer:13:952-1028G×=le:(?)(He=.¬eÀ.308)keÀesunìkeÀj Hee.³ees.met.

::Gvces<e::21::::#es$e-#es$e%eefJe®eejmeej::

ÒeemleeefJekeÀ:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej-314meeOeveeceeie&:DeeefoHeg©<eeme peeCeC³ee®es GHee³eleÊJe%eeves Je meeOeveeceeiee&®ee mecevJe³e keÀjCeejer ®eleg:µ}eskeÀermeeOeveeceeie&#es$e-#es$e%eefJe®eejmecevJe³e:efme×eble veJeveerle-315mece¢äer-316’G×jsoelceveelceeveced“-317Deelcemee#eelkeÀeje®es mJeªHeef®eefÜ}emee®eer DevegYetleer-318osnyeg×er®ee efvejeme’Deelcee lees SLe Ssmee“ -319#es$eefJenerve lees®e #es$e%e-320#es$e-#es$e%e HejmHejmebyebOeYetleÒeke=Àleer®ee Deble:’YetleÒeke=Àeflecees#eb ®e“ -321%eeveosJeeb®³ee µeyoeble YetleÒeke=Àleer®ee cees#e-322’Sj keÀ}µeeR®eW Sj keÀ}µeeR efj®eefJepes“GHemebnej:Depe&gvee®eer ÞeJeCeemeÊeÀer -323’ÞeJeCeemeJeW megcevee meceeefOe pees[W“’%eeveosDees cnCeW yejJee~ meebiesve ûebLeg~~“-324meceejesHe

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

Gvces<e 21ieerlee:4:406:5,613:1,22-34%eeveséejer:13:1029-1169

³eesieoe Þeer%eeveséejer le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 88: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e::20::::Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej::

ÒeemleeefJekeÀ:::: Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej

#es$e-#es$e%eefJe®eej ®eej efþkeÀeCeer #es$e, %eeve, De%eeve Je %es³eDemes efJeYeeie keÀªve meesH³ee He×leerves mecepeeJetve osTvener pej keÀe leesDepetvener keÀU}e vemes}, lej Hegve: ne®e efJe®eej Òeke=Àefle-Heg©<e ³eeb®³eeefveefceÊeeves %eeveosJe meebieleele. les cnCeleele:

DeeefCe Ssmesvener HeeLee&~ peNnerb ne DeefYeÒeeJees legpe neleeb~ve ³es leNneR ns JesJemLee~ SkeÀ ns} meebiees~~13-952~~Deeleeb ®eewþe³eeR vee keÀªb~ SkeÀner cnCeewefve vee meeªb~Deelceeveelce³ee Oeªb~ meefjmee Hee[g~~953~~Heefj legJeeb ³esleg}W keÀjeJeW~ ceeieewefve leQ Deecneb os³eeJeW~peQ keÀeveeef®e veebJe þsJeeJeW~ DeeHeCe HeQ ieeb~~954~~³e³ee Þeerke=À<Ceeef®e³eeb yees}eb~ HeeLe&g jesceebef®ele Pee}e~lesLe osJees cnCeleer Ye}e~ G®ebye}svee~~955~~Ssmesefve lees ³esleeb Jesieg~ Oeªefve cnCes Þeerjbieg~Òeke=Àefle-Heg©<eg efJeYeeieg~ HeefjmeW meebIees~~956~~

’%es³e Jee ye´ïe ns #es$e, %eeve, De%eeve Je %es³e Demes pes ®elegefJe&Oemeebefiele}s, les pej leg}e Heì}s vemes}, lej ns HeeLee&! leg}e ner keÀuHeveeHegve: SkeÀoe Jesieȳee jerleerves mecepeeJetve meebielees. Deelee ®eewþe³eer efJeYeeieve keÀjlee efkebÀJee ns meJe& DeÜwleeleer} Deens, Demesner ve meebielee, Deelcee JeDeveelcee ³eebvee SkeÀ$e®e yegPeJet. let cee$e ceeP³ee yees}C³eekeÀ[s veerì ef®eÊeos.“ ns Þeerke=À<Ce Jeeke̳e keÀeveer He[lee®e DeeHeuîee}e Deelee keÀuHeveeleerleDeµee yeesOee®ee }eYe nesCeej Deens, ns }#eele ³esTve lees ®elegj ÞeesleeDepe&gve jesceebef®ele Pee}e.

lesJne l³ee®eer leer G®ebyeUtve Dee}s}er GlkebÀþe Heentve osJe nef<e&lePee}s Je ceveele cnCee}s, ’³ee®eer leerJe efpe%eemee leÊJeefveªHeCeeme GÊece®eDeens.“ ceie GIe[ yees}les Pee}s, ’Deelee leg}e Òeke=Àefle-Heg©<e efJeYeeiemeebielees. les SskeÀ.“³eesieOeejs®³ee ¢äerletve %eeve-efJe%eeve

Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej meebieC³eeme %eeveosJe ³eeÒeceeCes GÐegÊeÀ Pee}sDeensle. ³esLes les Jesoeble efJe®eejeleer} SkeÀcesJeeefÜleer³e Deµee ye´ïee®ee Jee%es³ee®ee mee±îeesÊeÀ Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eejeµeer keÀmee íeve cesU Iee}leelener }#eele IesC³eepeesieer yeeye Deens. Òeke=Àefle Je Heg©<e, Deelcee Je Deveelcee

ns meebieC³ee®³ee efce<eeves ³esLes l³eebvee keÀesCee®es leÊJe%eeve DeefYeÒesle Deens,ne Lees[emee efJeJeeÐe cegÎe DeeHeCe ceev³eJej Hebef[leebmeeþer mees[tve osT ³ee.

meJe&meeOeejCeHeCes mee±îe, lemes®e Heele¡e}³eesie ner µeem$esÒeke=Àefle-Heg©<eefJe®eejeJej DeeOeeefjle mecepe}er peeleele. mee±îeesÊeÀÒeke=Àefle-Heg©<e ³eeb®es Jesoevleer Je ieerlesÜejs nesCeejs mecee³eespeve SleefÜ<e³ekeÀefJe®eejeb®ee Dee{eJee Iesleebvee DeeHeCe HetJeea SkeÀoe Heeefn}s}s Deens.

Òee³eesefiekeÀ cnCepes ³eesieOeejs®³ee YetefcekesÀletve Heele¡e}³eesiee®³eeYetefcekesÀ®ee mJeuHe Heefj®e³ener DeeHeCeebme Pee}s}e Deens. meséej mee±îeJe efvejeréej mee±îe ³ee leÊJe®e®exle ve He[lee DeeHeCe lesLes Heeefn}s nesleskeÀer Heele¡e} ³eesiemet$eeleer}’F&éejÒeefCeOeeveeÜe (1-21)“ Je FlejkeÀener met$es les µeem$e meséej mee±îeeb®es Demeuîeeyeeyele efveoxµe keÀjleele.

Þeerieerleslener Òeke=Àefle-Heg©<e ner ®e®ee& JeejbJeej ³esles. HeCe neÒeke=Àefle-Heg©<eeOeeefjle leÊJeefJe®eej keÀmee ®egkeÀer®ee Deens, ns oeKeJeC³eemeeþercee$e leer vemeles; lej ³ee efJe®eejeJej DeeOeeªve ³eesieµeem$e keÀmes mecepeeJetveIesle}s peeT µekeÀles ³eemeeþer®e!

ceieeµeer cnìuîeeÒeceeCes %eeveséejer ne ûebLe efveJJeU %eeveefJe<e³eefveªHeCe keÀjCeeje vemetve ÒecegKele: ³eesieOeejs®es efJeJejCe keÀjCeeje DeensJe Deieoer yees}tve®ee}tve ³eesieefJe<e³eeme®e efveJJeU Jeeefn}suîeeÞeerceÓieJeÃerlee ³ee ûebLee®esner lemes®e Deens. ³eeyeeyele Keg}emesJeej efJe®eejHetJeea Gvces<e ¬eÀ. 4 ceO³es DeeHeCe kesÀ}e neslee Je lesJne DeO³ee³emeceeHleermeeþer}eJeuîee peeCeeN³ee’ÞeerceÓieJeÃerleemetHeefve<elmeg ye´ïeefJeÐee³eeb³eesieµeem$es“ ner peer cegêe Deens, efle®³ee DevegjesOeeves ieerleeµeem$e neye´ïeefJeÐeebleie&le ³esCeeN³ee ³eesieeJejer} ûebLe nes³e, Demes }#eele DeeCetveIesle}s nesles.

³ee meJee¥Jeªve mHeä nesles keÀer ieerlee Je efle}e DevegmejCeeN³ee%eeveséejer}ener DeeHeCe ³eesieµeem$eeJej®es ûebLe Demes efveefJe&Jeeo ceeveuîeemeJe kesÀJeU l³ee DevegjesOeeves®e ye´ïeefJeÐes®³ee %eeve ³ee µeeKes®es, l³eeb®³eeleDeeJeµ³ekeÀlesvegmeej G}ÁsKe, meboYe&, oeKe}s Jee ÒeceeCes, Gleejs Jee DeJeleerCe&kesÀ}s}er Je®eves, lemes®e mHeäerkeÀjCe F.³esleele Demes ie=nerle Oeju³eemel³ee oesvner ûebLeeleer} %eeve ³ee yeïeefJeÐes®³ee µeeKesefJe<e³eer efvecee&Ce Pee}s}syejs®e Jeeo HetCe&efJejece HeeJeleer}.

³eesieµeem$e ns cet}le: leÊJe®e®ex®es µeem$e vemetve Òee³eesefiekeÀ µeem$eDeens, ns lejer efveefJe&Jeeo ceev³e keÀjC³eeme njkeÀle vemeeJeer. Flej Òee³eesefiekeÀµeem$eebvee peµeer leÊJe Jee mew×eefvlekeÀ ®e®ex®eer Je l³eeb®³ee meKees}Heefjµeer}vee®eer HeÀejµeer DeeJeµ³ekeÀlee vemeles, lej les efme×eble ie=nerle OeªveDecegkeÀDecegkeÀ kesÀ}s Demelee, DecegkeÀDecegkeÀ ÒekeÀejs ³eb$e j®e}s Demelee,DecegkeÀDecegkeÀ keÀe³e&#ecelee efvecee&Ce nesles Jee DecegkeÀDecegkeÀ HeÀ}ÒeeHleer nesles,SJe{s®e DeHesef#ele Demeles; l³ee efme×ebleeb®ee J³eeJeneefjkeÀ Jee Òee³eesefiekeÀHeeleȳeebJej ³eµemJeer GHe³eesie cee$e keÀªve I³eeJe³ee®ee Demelees; lemes®e³eesieµeem$e Je %eeveµeeKee ³eeb®es veeles Deens.

ogmejs Demes keÀer ³eesieµeem$e ns Flej Òee³eesefiekeÀ efJe%eeveeÒeceeCesDevegYetefle Jee DevegYeJeeJej DeeOeej}s}s Deens. efme×eble ns Deµee µeem$eebveer³eµemJeerjerl³ee l³eeb®eer GHe³egÊeÀlee J³eJenejele DeeCeuîeeveblej efkeÀleerlejer

³eesieoe Þeer%eeveséejer 307 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 89: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

keÀeUeves Òeme=le Peeuîee®eer Jee ceenerle Peeuîee®eer GoenjCes lej DeeOegefvekeÀefJe%eeve Je DeefYe³eebef$ekeÀerµeem$eele HeeJe}eieefCekeÀ efceUleele. DeeefCeefkeÀl³eskeÀoe lej efme×eble keÀe}yee¿e Jee ®egkeÀer®es þjleele Deve veJeveJesefme×eble l³eeb®eer peeiee Iesleele; HeCe Òee³eesefiekeÀ µeem$e cee$e pemes®³ee lemes®ejenles, Demesner efometve Dee}s}s Deens. GoenjCeeLe& v³etìve®es ieefleefJe<e³ekeÀefve³ece. DeeF&vemìeF&ve®³ee Theory of Relativityve s l³eeb®eerDe®etkeÀlee efJeJeeoemHeo Demeuîee®es oeKeJetve efo}s. HeCe lejerner l³ee®el³ee pegv³ee Dee[eK³eebJej ³eb$es ®ee}le®e nesleer DeeefCe Deenslener!

efkeÀl³eskeÀoe efme×ebleeÒeceeCes }eieCeejer ³eb$eeb®eer HeefjceeCes Je³eb$eµeem$e%eeves ³eb$eefveefce&leermeeþer JeeHej}s}er HeefjceeCes ³eeblener yejer®e efYeVeleeDee{Ules. ³eb$e megJ³eJeefmLelejerl³ee ®ee}eJes cnCetve DeefYe³eebef$ekeÀerµeem$eeleDevegceeve Jee DeevegYeefJekeÀ ÒeceeCes (Empirical Formulae) lej KetHe®eDemeleele. l³ee meJee¥®ee cet}efme×ebleeµeer yeN³ee®eoe lebleesleble cesU Iee}leemeg×e³esle veener. l³eeÒeceeCes®e ³eesieµeem$e Je %eeveµeeKee ³eeb®es HejmHejmebyebOemecepelee ³esleele.

DeeHeCe ³eesieµeem$ee®es efpe%eemet Deenesle ner YetefcekeÀe ve efJemejleepeces} lesJe{e %eeveµeeKes®ee DeemJeeo IesT ³ee. ner®e OeejCee %eeveosJeeb®eernerDeeHeCeeefJe<e³eer Deens, ns DeeHeCeebme %eeveséejer®ee DeY³eeme keÀjleebvee JeejbJeejpeeCeJeles Je efle®³eekeÀ[s DeeHeCeebme og}&#e keÀjlee ³esCeej veener. Demees.mee±îe celeeleer} Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej

Òeke=Àefle-Heg©<e efJe®eej meebieC³eeme DeejbYe keÀjleebvee %eeveosJe menpe®ecnCetve peeleele keÀer, pes SkeÀcesJe ye´ïe %eeve, De%eeve, #es$e Je %es³eDemes ®elegefJe&Yeeie keÀuHetve efveªefHe}s nesles, l³ee®es®e Deelee efveJJeU oesveefJeYeeie - Heg©<e Je Òeke=Àefle - Demes keÀªve meebielees. Deve lesmeg×e neroesvner efceUtve DeÜwle nesles Demes ve ÒeefleHeeefolee®e! ³eeyeeyele efpe%eemetb®es}#e Hegve½e ceneve osµeYeÊeÀ Je DeeojCeer³e keÀce&³eesieer mJe.}eskeÀceev³eefìUkeÀ ef}efKele ieerleejnm³e ³ee ûebLeekeÀ[s DeefveJee³e&HeCes JesOeeJes®e }eieles.lesLeer}keÀeefHe}mee±îeµeem$e efkebÀJee #eje#ejefJe®eej ns ÒekeÀjCel³eemeeþer peªj HeeneJes.

’Òeke=Àefleb Heg©<eb ®ewJe efJe×îeveeoer GYeeJeefHe~~ 13-19~~“ cnCepes’Òeke=Àefle Je Heg©<e Demes oesve mJeleb$e HeoeLe& efJeéee®eer cet}leÊJes Demetveoesvner Deveeoer Deensle.“ l³eele cnìu³eeÒeceeCes keÀeefHe} mee±îeµeem$eDeµeer ner oesve HetCe&le³ee mJeleb$e cet}leÊJes ceeveles.

³ee mee±îeµeem$ee®ee cet}efme×eble Demee Deens keÀer peieele veJes DemeskeÀenerner GlHeVe nesle veener. cnCetve keÀesCelesner keÀe³e& Iesle}s lejer l³ee®esn}Áer®es êJ³eebµe Je iegCe cetU®³ee keÀejCeelener keÀesCel³eelejer mJeªHeeleDeme}s Heeefnpesle. ³eeme®e melkeÀe³e&Jeeo Demes veebJe Deens. Heg©<e, Òeke=Àefle,yeg×er, DenbkeÀej, oµe Fbefê³es, ceve, Heb®e levcee$es Je Heb®e ceneYetlesDeµeer Heb®eJeerme leÊJes mee±îe ceeveleele, Demes F&éejke=À<Cee®³eemee±îekeÀeefjkeÀe, µee*dkeÀjYee<³e, ieew[Heeoe®ee³ee¥®es mee±îekeÀeefjkesÀJejer}Yee<³e , ÞeerceÓeieJele F.ûebLeebJeªve efometve ³esles.

lemes®e Heg©<e mebK³esves Deveble Deensle, Demeener mee±îecelee®ee jesKeDeens. Hejbleg Òeke=Àefle Je Heg©<e ³eeb®³eeHe}erkeÀ[s peiee®es Hejye´ïeªHeerSkeÀ®e cet}Yetle leÊJe Demetve l³eeHeemetve Òeke=Àefle-Heg©<emeg×e meJe& me=äerPee}er Deens, ³ee GHeefve<eoebleer} DeÜwle efme×ebleeme ve mees[lee, yeekeÀer®esmee±îee b®e s e fme×e ble DeeHeCee bme Deûee¿e veene rle, Deme sJesoeblemet$eYee<³eele (yeïemet$es) ÞeerµebkeÀje®ee³ee¥veer cnì}s Deens (Jes.met.µeeb.Yee. 2-1,3). Òeke=Àefle Je Heg©<e ns keÀener JesUe #es$e Je #es$e%e³eeb®³ee meceeveeLeea IesC³eele ³esleele Je ³eebme®e Deveelcee Je Deelcee Deµeenermeb%ee efouîee peeleele, ns %eeveosJeeb®es efJeJes®eve HeeefnuîeeJej DeeHeCeebme peeCeJeles.³eesie$eÝ<eer Þeer.ke=À.kesÀ.keÀesunìkeÀjeb®es cele

mee±îecelee®eer peer ®e®ee& DeeHeCe Heeefn}er, efle®ee meceejesHe keÀjleebveekewÀ. ke=À<Ceepeer kesÀµeJe keÀesunìkeÀj ³ee ceneve Òee³eesefiekeÀ efJe®eejJebleeb®³eeYeejleer³e ceevemeµeem$e DeLeJee Heele¡e}³eesieoµe&ve ³ee ûebLejepeeleer}YetefcekeÀe-Heefj®íso 10(2) - <e[doµe&veeb®ee Giece Je l³eeleer} efJe®eejeb®eeefJekeÀeme ³eeleuîee l³eeb®³ee celee®ee Hejece<e& IesleuîeeefJevee efpe%eemetbveemeceeOeeve JeeìCeej veener. lejer l³eebveer lees Yeeie peªj l³ee ûebLeeletve HeeneJee.

l³eebveer lesLes veceto kesÀ}suîee l³eeb®³ee celeevegmeej :1) v³ee³e, 2)Jewµesef<ekeÀ, 3) efvejeréej mee±îe, 4) meséej mee±îe, 5) HetJe&ceerceebmeeJe 6) GÊejceerceebmee ner <eìdµeem$es Demetve, meséejmee±îeoµe&veeÒeceeCesHeg©<eleÊJeoµe&veeLe& ceveesJe=Êeerb®ee efvejesOe keÀjC³ee®ee ³eesieceeie& ÒeefleHeeefo}eDeens. ³ee meséejmee±îeoµe&ve µeem$ee®es Keb[ve’Slesve ³eesie: Òel³egÊeÀ:“³ee met$eeves ye´ïemet$ekeÀej keÀjleele Je Dee®ee³e&celes ³ee Òel³egÊeÀ³eesieµeem$eeleer} Heefn}s met$e’DeLe leÊJeoµe&veesHee³ees ³eesie:“ Demes Deens.Hejbleg Heele¡e} ³eesieoµe&veeleer} ÒeLece met$e’DeLe ³eesieevegµeemeveced“Demes Deens. Dee®ee³ee¥veer yeïemet$eYee<³eele Òel³egÊeÀ ³eesieµeem$ee®es pes met$eefo}s Deens, les Òe®eef}le Heele¡e}³eesiemet$eentve efYeVe Demeuîeeves, meojye´ïemet$ee®es }#îe Heele¡e}³eesie vemetve }esHe HeeJe}s}s Je keÀoeef®elel³ee®e veeJee®es meséejmee±îe³eesieoµe&ve DemeeJes.

l³eebb®es ns cele efpe%eemetbveer peªj }#eele I³eeJes. l³ee®eÒeceeCesHeele¡e}³eesieµeem$e ns Jesoebleer DeÜwle leÊJe%eeveeJej keÀmes DeeOeeefjleDeens Je l³eeme keÀmes DevegketÀ} Deens, ³ee®ee l³eebveer kesÀ}s}e l³eeb®³eeûebLeebleie&le®ee efJe®eej efpe%eemetbveer cegUeletve®e HeenCes Fä Jeeìles.DeefKe} leÊJe%eeveeb®es mecevJee³ekeÀ Þeer%eeveséej

GHeefjefveefo&ä oesvner ûebLeebleer} meboYee¥efkeÀle efJeYeeie Jee®euîeeJejefpe%eemetb®eer YetefcekeÀe yejer®e mHeä nesC³eeme ceole nesF&} Je Þeer%eeveosJeebveerÒeke=Àefle-Heg©<e efveªHeCe pes lesjeJ³ee DeO³ee³eer kesÀ}s}s Deens Je leefVeefceÊemee±îeoµe&veeµeer efceUleepegUlee pees efJe®eej DeeHeCe DeY³eemeCeej Deenesle,l³ee®es ³eLee³eesi³e DeekeÀ}ve keÀjCes meesHes nesF&}.

³ee®eJesUer menpe cnCetve Heefnuîee DeO³ee³eeleer} ieCesµeªHekeÀekeÀ[speje vepej efHeÀjJeeJeer Demes Jeeìles. keÀejCe %eeveosJeeb®ee Deeefo ÞeerieCesµene DeelceªHee, mJemebJesÐe, ßkeÀejmJeªHe Je JesoÒeefleHeeÐe efJeéeelcee®e

³eesieoe Þeer%eeveséejer 308 Gvces<e:20:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej

Page 90: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Deens. l³eeves Jej G}ÁsefKe}s}er <eìdµeem$es -’osKee <eìdoµe&ves cnefCeHeleer~leQef®e Yegpeeb®eer Deeke=Àefle~ cnCeTefve efJemebJeeos Oeefjleer~ Dee³egOeWneleeR~~1-1 0~~“ Deµeer DeeHeuîee <e[dYegpeebveer meekeÀej kesÀ}s}er DeensleJe l³ee Òel³eskeÀ neleele l³ee l³ee µeem$ee®es ÒeleerkeÀ cnCetve l³ee l³ee mJeªHee®esDee³egOe OeejCe kesÀ}s}s Deens.

Deäeoµe HegjeCes, oµeesHeefve<eos, mce=efle, keÀeJ³eveeìkesÀ, veevee Òeces³es,ÜwleeÜwleefvekegbÀYe F.®es DeebefiekeÀ YeeJe, Yet<eCes, Heg<Hes Demee meepe uîee³e}s}ene’DekeÀej ®ejCe³egieg}~ GkeÀej Goj efJeµee}~ cekeÀej ceneceb[}~cemlekeÀekeÀejW~~“ Demee ieCesµe Deeefoyeerpe Deens. ³ee DeeefoyeerpeemeefJemebJeeoer µeem$es, SkeÀceskeÀeb®es Keb[ve keÀjCeejer oµe&ves Je Flej Òeces³es}er}³ee DeebefiekeÀ µeesYee cnCetve JeeieefJelee ³esleele.

³ee ªHekeÀeÜejs %eeveosJeeb®³ee leÊJe%eeveeJej yeje®e ÒekeÀeµe He[lees.<eìdµeem$es, Deäeoµe HegjeCes, mce=efle F.ceOeer}, lemes®e Üwleer Je DeÜwleerÒeces³eebleer} HejmHej efJemebieleerme Je efJejesOeeme l³eeb®es leÊJe%eeve meceeJetveIesles, Demee®e ³ee ªHekeÀe®ee DeLe& neslees. Deved ns pej ceev³e kesÀ}s lejl³eeb®es leÊJe%eeve keÀesCekeÀesCel³ee Yee<³ekeÀejeb®eer Jeeì Hegmele ®ee}les Deens,³eemebyebOeer®³eener µebkeÀe veenerµee nesleele.

%eeveosJe keÀesCee}ener ve ogKeJelee, l³eeb®³ee leÊJe%eeveeleer} GÊeceYeeie ûenCe keÀjleele; Deve DeeHe}s ef®eefÜ}emee®es leÊJe%eeve Òee³eesefiekeÀDeµee ³eesieYetceerJej Òel³e#eele ªHeebleefjle keÀjleele. l³eeb®ee DeeefoyeerpeieCesµe ne Demee meodmeefÜ}#eCe, ÜwleeÜwleefJe}#eCe, meséej-efvejeréejmee±îeebme Jesoebleele meeceeJetve IesCeeje, ³eesieµeem$ee®ee DeeÐeÒeJele&keÀ,ÒeJe=efÊe Je efveJe=efÊe ³eebvee, %eeve Je De%eeve ³eebvee menpe }er}³eepeJeU keÀjCeeje meJe&µeem$emecevJee³ekeÀ Deens.mee±îe leÊJe%eeve:::: mee±îeefJe®eej Je leÊJe%eeve

³ee ÒemleeJevesveblej DeeHeCe Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej J³eÊeÀJeCeeN³ee%eevesµeeb®³ee DeesJ³eebkeÀ[s JeUt ³ee.

meséej mee±îe Je efvejeréej mee±îe, lemes®e Òeke=Àefle-Heg©<e Je F&éej,Heg©<ee®es mee±îeÒeefleHeeefole DeveskeÀlJe Je SkeÀcesJeeefÜleer³e Hejceelcee, mee±îeJe Jesoebleer ³eeb®³eeleer} celeefYeVelee, ÞeerceoeÐeµebkeÀje®ee³e& celes ceev³eDeme}s}e µeg× mee±îe leÊJe%eevee®ee Yeeie, keÀce& Je l³ee®es keÀejCe JeemelkeÀe³e&Jeeo, µeebkeÀjYee<³eevegmeej Òel³egÊeÀ (Heele¡e}veeces?) ³eesieµeem$eDeve lelmece meJe& yeeyeeR®ee mecevJe³e %eeveosJeebveer kesÀ}s}e Deens.

pes³eeb ceeiee&leQ peieeR~ meebK³e cnCeleeleer ³eesieer~pes³eeef®e³eW YeeefìJes}eieeR~ ceer keÀefHe} peen}es~~13-957~~lees DeeF&keÀ efveoexKeg~ Òeke=ÀefleHeg©<egefJeJeskegÀ~cnCes DeeefoHeg©<eg~ Depe&gveeleQ~~958~~leNneR Heg©<eg Deveeefo DeeLeer~ DeeefCe leQef®e }eieewefve Òeke=Àefle~mebJemeefjmeeR efoJeesjeleer~ oesveeR pewmeeR~~959~~

keÀeb ªHe veesns Jee³eeb~ Hejer ªHee }eie}er íe³ee~efvekeÀCeg Jee{s Oevebpe³ee~ keÀCeWmeeR keÀeW[e~~960~~lewmeeR peeCe peJeìW~ oesvneR F³eW SkeÀJeeìW~Òeke=ÀefleHeg©<e Òeieìs~ Deveeefoefme×W~~961~~

’pes leÊJe%eeve ³eesieceeieea³eeble (meséej Je efvejeréej mee±îe³eesieer -Dee®ee³e& ÞeerµebkeÀjeefYeceles Òel³egÊeÀ ³eesieµeem$ee®es Deveg³ee³eer F.le) mee±îecnCetve DeesUKe}s peeles Je keÀefHe}cegveer®³ee DeJeleejele ceer pes ÒeefleHeeefo}s,l³eele}e Òeke=Àefle-Heg©<eemebyebOeer®ee Keje - µeg× Je efveoex<e efJe®eej SskeÀ,“Demes lees DeeefoHeg©<e Depe&gveeme cnCee}e. ’Heg©<e ne Deveeoer Deens JeÒeke=Àefle l³ee®³ee®eyejesyej DemeCeejer Je leµeer®e Deveeoer Deens. efoveje$eer®eerpees[er peµeer Demeles; efkebÀJee µejerjeyejesyej l³ee®eer meeJe}er Demeles; JeeHeÀes}keÀì pemes Oeev³ee®³ee oeC³eeyejesyej Jee{les; oeCee pemee keÀeW[îeemenDemelees; lemes®e SkeÀ$e DemeCeejs ns Òeke=Àefle-Heg©<ee®es Deveeefoefme× ³egiceDeens, ns Deieoer mHeä Deens.“

HeQ #es$e SCeW veebJeW~ peQ meebefIele}W DeeIeJeW~leQef®e peeCeeJeW~ Òeke=Àefle ns ieeb~~13-962~~DeeefCe #es$e%eg SsmeW~ pes³eebleQ cnefCele}W DemeW~lees Heg©<e ns DeveeefjmeW~ ve yees}eW IesF¥~~963~~F³eW DeeveeveW veebJeW~ Heefj efveªH³e Deeve veesnW~ns }#eCe ve ®egkeÀeJeW~ Heg{le Heg{gefle~~964~~

’#es$e cnCetve p³ee®es meefJemlej JeCe&ve HetJeea kesÀ}s nesles, les cnCepes³eele}er Òeke=Àefle Je #es$e%e p³ee}e cnì}s nesles, lees cnCepes ³eele}eHeg©<e Demes cnCeCes JeeJeies þjCeej veener. #es$e Je #es$e%e ³eebme Òeke==ÀefleJe Heg©<e ³eebJ³eefleefjÊeÀ yejer®e veebJes Deensle; Hejbleg JesieJesieȳee veeJeebveer leerpejer DeesUKe}er ies}er, lejer l³ee l³ee veebJeebveer ³ee®e oesIeeb®ee®e yeesOe neslees;ns ³eele}s cece& let veerì O³eeveer Ies.“

leNneR kesÀJeU peQ meÊee~ lees Heg©<eg ieeb Heeb[gmeglee~Òeke=Àefle leQ mecemleeb~ ef¬eÀ³eeb veebJe~~13-965~~yegef× Fbefê³eW Deble:keÀjCe~ Fl³eeoer efJekeÀjCeYeeJe~DeeefCe leQ eflevneR iegCe~ meÊJeeefokeÀ~~966~~ne DeeIeJeeef®e ces}eJee~ Òeke=Àefle peen}e peeCeeJee~nsef®e nsleg mebYeJee~ keÀcee&ef®e³eeb~~967~~

’efveJJeU meÊee cnCepes µeg× DeefmlelJe, Jee peeCeerJe Jee %eeve Jee%eelee Jee efveie&gCe Jee DeeOeej Jee keÀejCe, Demes l³ee Heg©<ee®es mJeªHe Deens;lej mecemle ef¬eÀ³ee Jee peiele, Jee efJeée Jee keÀe³e&, cnCepes Òeke=Àefle nes³e.yeg×er, Deble:keÀjCe, Fbefê³es F.efJekeÀejpeele Je meÊJejpeleceeoer ef$eiegCe ³eemeJe&$eeb®ee mecegoe³e ner®e Òeke=Àefle Demetve efn®³ee®ecegUs keÀce& mebYeJeles.“

Òeke=Àefle Je Heg©<e ³eeb®es keÀe³e&³eeÒeceeCes ’Òeke=Àefleb Heg©<eb ®ewJe efJe×îeveeoer GYeeJeefHe~ efJekeÀejeb½e

iegCeeb½ewJe efJeef× Òeke=ÀeflemebYeJeeved~~13-19~~“ ³ee µ}eskeÀeJej Yee<³ekesÀuîeeveblej ’keÀe³e&keÀejCekeÀle&=lJes nsleg: Òeke=Àefle©®³eles~ Heg©<e:

³eesieoe Þeer%eeveséejer 309 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 91: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

megKeog:Keeveeb YeesÊe=ÀlJes nsleg©®³eles~~13-20~~“ ³ee µ}eskeÀeJejlemes®e megiece Yee<³e keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:

lesLe F®íe DeeefCe yeg×er~ Ie[Jeer DenbkeÀejsmeeR DeeOeeR~ceie efle³eeb }eefJeleer JesOeeR~ keÀejCee®eeb~~13-968~~leQef®e keÀejCe þekeÀeJes³eeb~ peQ met$e OejCeW GHee³ee~les³eeb veebJe Oevebpe³ee~ keÀe³e& HeQ ieeb~~969~~DeeefCe F®íeceoe®eeb LeeJeeR~ }eie}er ceveeleQ GþJeeR~leQ Fbefê³eW jeneìJeer~ ns keÀle&=lJe HeQ~~970~~cnCeewefve eflevneR ³eeb peeCee~ keÀe³e&keÀle&=lJekeÀejCee~Òeke=Àefle cetU ns jeCee~ efme×eb®ee cnCeW~~971~~

keÀe³e&, keÀejCe Je keÀle=&lJe ³ee meJee¥me Òeke=Àefle cetU keÀejCe Deens Je

megKeog:Kee®³ee Yeesiee}e Heg©<e keÀejCe Deens, Demee mee±îe efme×ebleDeens; lees %eeveosJe DeeHeuîee µew}erves ÒeefleHeeefoleele:

’Òeke=Àefle p³ee yeg×îeeoer Fbefê³es Je ef$eiegCeeb®³ee mecegoe³eeves keÀcex keÀjJeles,l³eeb®eer GHeHeÊeer Deµeer Deens: Òeke=Àefle F®íe Je yeg×er ³eebvee ÒemeJeles.l³eeb®³eeHeemetve DenbkeÀej GÓJelees. ³ee meJee¥me keÀejCee®³ee veeoer leer Òeke=Àefle}eJeles, cnCepes Fä JemlegÒeeHleer®³ee ceeies OeeJeeJe³eeme Yeeie Hee[les.DenbkeÀej cnCepes peerJee®ee met#ce HeeleUerJej®ee DeeefJe<keÀej.“

’Fä JemlegÒeeHleermeeþer peerJeekeÀ[tve kesÀ}er peeCeejer ÒesjCee cnCepeskeÀle&=lJe Je l³ee ÒesjCes³eesies F®ísves }gyOe Pee}s}s ceve Fbefê³eebkeÀjJeer peesÒe³elve keÀjJetve Iesles, l³ee Òe³elveeme keÀe³e& Demes veebJe Deens. Deµee ÒekeÀejsF®íe, yeg×er Je DenbkeÀej ³ee ef$emet$eeRveer ye× Pee}s}e peerJe cnCepes µeg×Heg©<ee®es Deveble ªHeeves ÒekeÀìCeejs mJeªHe, pes keÀejCe cnCepes Feq®í}s}sÒeeHle keÀjC³eemeeþer keÀle&=lJe cnCepes ÒesjCes³eesies, pes pes Òe³elve cnCepeskeÀe³e& Fbefê³eeoeRkeÀ[tve cevee³eesies Ie[Jeles, l³ee meJee¥®es DeeefokeÀejCe JeecetU leer Òeke=Àleer®e nes³e,“ Demes lees efme×eb®ee jeCee Þeerke=À<Ce cnCelees.

SJeb eflevneR®esefve meceJee³eW~ Òeke=Àefle keÀce&ªHe nesSb~Heefj pes³eeb iegCee Jee{s $ee³es~ l³eeef®emeeefjKeer~~13-972~~peQ meÊJeiegCeW DeefOeÿerpes~ leQ melkeÀce& cnefCepes~jpeesiegCeW efveHeÀpes~ ceO³ece leQ~~973~~peQ keÀeb kesÀJe} leceW~ nesleer efpe³eW keÀceX~efveef<e×W DeOeceW~ peeCe efle³eW~~974~~

’³eeÒeceeCes keÀejCe-keÀe³e&-keÀle&=lJe ³ee $e³eer®³ee ªHeeves Òeke=Àleer®e

keÀce&ªHe nesles. Lees[ke̳eele Heg©<ee®ee DeeefJe<keÀej peerJeªHe s neslees, lejÒeke=Àleer®ee DeeefJe<keÀej keÀce&ªHeeves neslees. Deelee ns keÀce& cnCepes keÀce&ªHeÒeke=Àefle ner ef$eOee mJeªHeeves ÒekeÀì nesles. l³eekeÀjlee iegCe keÀejCeerYetleDeensle. meÊJeiegCee®³ee DeefOeÿevecee$eskeÀªve melkeÀce& GHepeles; lejjpeesiegCee®³ee ³eesies efceefÞele Jee ceO³ece mJeªHee®es keÀce& efveHepeles. leceesiegCee®³eemeb³eesieJeµe peer keÀcex nesleele, leer meJe& DeOece mJeªHee®eer efveef<e×keÀcex nesle.“

Ssmesefve mebleemebleW~ keÀceX Òeke=ÀeflemlebJe nesles~les³eebHeemetefve efveJee&}W leQ~ megKeog:Ke~~13-975~~DemebleeR og:Ke GHepes~ melkeÀceeA megKe efveHeÀpeW~les³eeb oesneR®eeb yeesef}peW~ Yeesieg Heg©<ee~~976~~megKeog:KeW pebJeJejer~ efveHeÀpeleer meeb®eeskeÀejeR~lebJe Òeke=Àefle GÐeceg keÀjer~ Heg©<eg Yeesieer~~977~~

’meÊJe-jpeölece ³ee ef$eiegCeeb®³ee keÀceerDeefOekeÀ DeefOeÿeveeves Deµeer

peer GÊece-ceO³ece-DeOece keÀcex Òeke=Àefle GHepeJeles, l³eeb®³ee HeeHeHegC³ee®³eeÒeceeCeevegmeej megKe-og:Ke GlHeVe nesles. HeeHece³e Je leceesiegCe³eesies Pee}suîeekeÀcee¥®es HeÀU og:Ke nes³e Je HegC³ece³e Jee meÊJeiegCe³eesies Pee}suîee keÀcee¥®esHeÀU megKe nes³e. µeem$eevegceles Heg©<ee}e ³ee oesneW®ee cnCepes megKe Jeog:Ke ³eeb®ee Yeesie YeesieeJee }eielees. megKe Je og:Ke ner peesHeeJeslees efveHepeleDemeleele, leesHeeJeslees Heg©<ee}e Yeesie YeesieeJes }eieleele Je Òeke=Àefle DeeHe}eJ³eJemee³e ®ee}efJeles.“

Òeke=ÀefleHeg©<eeb®eer kegÀ}Jee[er~ meebieleeb Demebie[er~peQ Deebyeg}er pees[er~ Deebyeg}e Kee³es~~13-978~~Deebyeg}³eeb Deebyegef}³eW~ mebieleer vee mees³es~keÀeR Deebyeg}er peie efJe³es~ ®eespe DeeF&keÀ~~979~~

’Òeke=Àefle-Heg©<eeb®eer ner µeslekeÀer DeIeefìle Deens. ³esLes m$eer keÀceeJelesJe veJeje yemetve Keelees. ³ee Òeke=Àefle-Heg©<eeb®³ee ³egieg}e®ee SkeÀceskeÀebµeer keÀOeermebyebOener ³esle vemelees Je l³eeb®³eele SkeÀJeeke̳elee HeCe vemeles; lejerner nsDemes efJepees[ pees[Hes veJeje-yee³ekeÀes®ee mebyebOener ve ³eslee, m$eerÜejs(Òeke=ÀefleÜejs) peieeSJe{s ns ceesþs Dee½e³e& keÀmes ÒemeefJeles, leer iebcele SskeÀ.“Heg©<eeme iegCee®ee Yeesie

Heg©<e Je Òeke=Àleer®³ee ³ee peieeJesieȳee J³eeHeej keÀjCeeN³ee pees[H³eeJej%eeveosJe DeefOekeÀ ÒekeÀeµe Hee[leele, lees Heg©<e Òeke=ÀefleJeµe neslmeeleepevcepevceebleje®³ee ®e¬eÀele keÀmee iegjHeÀìlees, les meebieCeeN³ee ³eeieerleeµ}eskeÀeefveefceÊe -

Heg©<e: Òeke=ÀeflemLees efn Yeg*dÊesÀ Òeke=ÀeflepeeviegCeeved~keÀejCeb iegCeme²esçm³e meomeÐeesefvepevcemeg~~13-21~~

’Òeke=Àleerle eqmLele Deme}s}e Heg©<e efle®³eeHeemetve GÓJe}suîeeef$eiegCeelcekeÀ HeoeLee¥®ee Yeesie Ieslees DeeefCe ³ee iegCemebieecegUs®e lees GÊece JeeDeOece ³eesveeRle pevceevegpevce HeeJelees.“

³eeJej %eeveosJe cnCeleele:peQ Devebieg lees HeWOee~ efvekeÀJe[e vegmeOee~peerCe&g DeefleJe=×e-~ Heemeewefve Je=×g~~13-980~~les³eeb Dee[veebJe Heg©<eg~ SNnJeeR m$eer vee veHegbmekegÀ~efkebÀyengvee SkegÀ~ efve½e³eg veJns~~981~~

’Òeke=Àleerþe³eer efmLej DemeCeeje lees Heg©<e Debienerve (efvejekeÀej),HeebieUe (ef¬eÀ³eenerve), êJ³enerve (iegCejefnle Jee efveie&gCe), SkeÀìe, pegveeHegjeCee(Depej, Decej) Deve Deefle cneleeN³eentvener cneleeje (Deveeefo) Demee

³eesieoe Þeer%eeveséejer 310 Gvces<e:20:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej

Page 92: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Deens. lees kesÀJeU veececee$e Heg©<e Deens; Jemlegle: lees m$eer veener Je veHegbmekeÀnerveener; cnCetve®e l³ee}e Heg©<e cnCeeJe³ee®es, Pee}s! l³ee®³eepeJeU m$eer®eerÒemeJe#ecelee veener Je veHegbmekeÀlJener veener; lemes®e Heg©<elJener veener. SJe{s®ekeÀe³e lees SkeÀìe®e Deens, Demeener efve½e³e veener. µeg× mee±îeµeem$el³ee}e DeveskeÀlJeeves ceeveles, lej meséej mee±îe l³ee}e F&éejªHesDeveskeÀlJee®es SkeÀlJe nesles, Demes ceeveles.“

De®e#eg DeÞeJeCeg~ Denmleg De®ejCeg~ªHeg vee JeCe&g~ veeceg DeeLeer~~13-982~~Depe&gvee keÀebneRef®e pesLe veeneR~ lees Òeke=Àefle®eeb YeÊee& HeeneR~keÀeR YeesieCeW Ssmes³eener~ megKeog:Kee®eW~~983~~lees leNneR DekeÀlee&~ Goemeg DeYeesÊeÀe~Heefj F³eeb HeefleJe´lee~ YeesieefJepes~~984~~

’l³ee}e vee ®e#eg, vee ÞeJeCeWefê³e, vee nmleHeeoeoer DeJe³eJe, veeªHe, vee DeekeÀej, vee jbie, vee veece! pees cnCepes keÀener®e veener, Demeelees Heg©<e l³ee Òeke=Àleer®ee Yelee&j Deens Deve veJe} cnCepes pees veener lees®emegKeog:Kee®ee Yeesie Ieslees. lees Heg©<e DekeÀlee& (keÀe³e&-keÀejCe-keÀle&=lJejefnle),

efveefj®í (F®íe-yegef×jefnle-Goeme) Je DeYeesÊeÀe (DenbkeÀejµetv³e) Demetvenerner l³ee®eer HeefleJe´lee (l³ee®eer meowJe HeeþjeKeCe keÀjCeejer, meowJe l³ee®³eeµeer

jle DemeCeejer, efpe}e l³ee®³eeJee®etve keÀesCeerner veener, Deµeer), leer Òeke=Àeflel³ee}e megKeog:Keeb®ee, DeeHeuîee iegCeeb®ee Yeesie I³ee³e}e }eJeles.“Òeke=Àleer®es keÀle&=lJe:::: Òeke=Àleer®ee ÒeYeeJe

meJexeqvê³eefJeJeefpe&le Deµee l³ee Heg©<eeþe³eer meJexeqvê³eiegCeeYeemekeÀmee ÒekeÀìlees, l³ee®es %eeveosJeke=Àle JeCe&ve Heene:

efpe³eWleQ De}gcee}g~ ªHeeiegCee®eeb ®ee}g{e}g~leQ Ye}lewmeener Kes}g~ }sKee DeeCeer~~13-985~~ceeb F³eW Òeke=Àleer lebJe~ iegCece³eer nWef®e veebJe~efkebÀyengvee meeJesJe~ iegCe leQef®e ns~~986~~ns Òeke=Àefle #eCeeR veer®e veJeer~ ªHee®eer®e DeeIeJeer~pe[ebleWner ceepeJeer~ F³es®eeb ceepeg~~987~~veebJes F³ee Òeefme×W~ mvesnes F³eeb eqmveiOeW~Fbefê³eW Òeyeg×W~ F³eW®esefve~~988~~keÀeef³e ceve ns veHegbmekeÀ~ keÀeR leQ YeesieJeer eflevneR }eskeÀ~SsmeW De}ewefkeÀkeÀ~ keÀjCeW F³eW®eW~~989~~

’p³ee m$eer}e Lees[sHeÀej ªHe Demeles, leer DeeHeuîee veKejs} efJeYeceebveerkeÀesCelesner KesU keÀªve Ye}Ye}l³ee Heg©<eebvee DeeHeuîee veeoer }eJet µekeÀles;ceie ner lej meJe&iegCece³eer Òeke=Àleer®e! efkebÀyengvee cetefle&ceble iegCe cnCepes Òeke=Àleer®e!ner Òeke=Àefle #eCees#eCeer efvel³e vetleve ªHe OeejCe keÀjles. efn®eer®e meJe& ªHesnesle. efn®es ceeokeÀ efJeYe´ce lej Òel³e#e pe[e}emeg×e ®eslevee DeeCeleele.ner®e JesieJesieȳee veebJeebveer Jemlegpeeleeb®eer ªHes OeejCe keÀjles. oesve ieesäeR®es

HejmHej DeekeÀ<e&Ce ner®e keÀjefJeles. efn®³eecegUs®e Fbefê³es DeeHeeHe}sJ³eeHeej keÀjleele. ceve lej yees}tve ®ee}tve veHegbmekeÀ! HeCe efle®eerkeÀjCeer Deµeer De}ewefkeÀkeÀ Deens keÀer l³ee}emeg×e leer eflevner }eskeÀYeesiee³e}e }eJeles.“

ns Ye´cee®eW ceneÜerHe~ J³eeHleer®esef®e ªHe~efJekeÀej GceHe~ F³eeb kesÀ}W~~13-990~~ns keÀecee®eer ceeb[Jeer~ ns ceesnJeveeR®eer ceeOeJeer~F³eW Òeefme×ef®e owJeer~ cee³ee ns veebJe~~991~~ns Jee*dce³ee®eer Jee{er~ ns meekeÀejHeCee®eer pees[er~ÒeHeb®ee®eer Oee[er~ DeYebie ns~~992~~

’Depe&gvee! ner Òeke=Àefle cnCepes efJeéeªHeeves ÒekeÀì}s}s l³ee DeLeebieye´ïeeb[meeiejeleer} mebmeejYe´cee®es ceneÜerHe®e nes³e. ner meJe&J³eeHekeÀ JeDeefleefJeµee} Deens. peerJee}e ceneceesnele iegbleJetve þsJeC³eemeeþer efnves®eDeveskeÀeveskeÀ, ®ecelke=ÀleerHetCe& efJekeÀej efveeffce&}s Deensle. ner Òeke=Àefle cnCepeskeÀeceªHe Jes}er p³eeJej efJemleej}suîee Deensle Je Lesì ieieveeHe³e¥le vesTveefYe[Je}suîee Deensle, Demee ceb[He®e cnCesveeme! ner ceesnªHeer Jeveeleer}Jemeble$eÝlegÞeer®e Deens. efn}e owJeer cee³ee (’owJeer ¿es<ee iegCece³eer~ cececee³ee ogjl³e³ee~~7-14~~“) Demes efJeK³eele veebJe Deens. Heje, Heµ³ebleer,ceO³ecee Je JewKejer ³ee ®eejer Jee®eebvee keÀejCe DemeCeejer Je l³eebÜejs efJeéemeekeÀej keÀjCeejer, peerJecee$eebvee ÒeHeb®ee®³ee DeKeb[ JeeJeìUerle efHeÀjJeCeejercee³ee leer ner®e!“

keÀ}e ³esLetefve peeef}³eeb~ efJeÐee F³eWef®e³eeb kesÀef}³eeb~F®íe %eeve ef¬eÀ³ee~ efJe³ee}er ns~~13-993~~ns veeoe®eer ìebkeÀmee}~ ns ®ecelkeÀeje®eW Jes}eT}~efkebÀyengvee mekeÀ}~ Kes}g F³es®eeb~~994~~peQ GlHeefÊe Òe}³ees nesle~ leQ F³eW®eW mee³ebÒeele~ns Demees DeÓgle~ ceesnve ns~~995~~ns Deܳee®eW ogmejW~ ns efve:mebiee®eW mees³ejs~efveje}WmeeR IejW~ veebole Demes~~996~~

’mekeÀ} keÀ}e, mekeÀ} efJeÐee efnves®e kesÀuîee. F®íe, %eeve Je ef¬eÀ³eeefn®³ee®e Heesìer pevceuîee. mecemle veeceªHeelcekeÀ me=äer efn®³eeHeemetve®eefvecee&Ce Pee}er. me=äerleer} mekeÀ} JewefJeO³e efn®³ee®ecegUs Deens. DejsHeeLee&! SJeb ®e keÀe³e! ne meieUe ÒeHeb®ee®ee KesU efleves®e ceeb[}e Deens.efJeéeeslHeÊeer®eer Òeele: Je efJeéeÒe}³ee®eer mee³ebkeÀeU ner®e nes³e. Deµeer nerÒeke=Àefle cnCepes DeÓgle YegjU nes³e. meJe& peiele efnves Yeg}Je}s Deens. nerÒeke=Àefle cnCepes Deܳeeµeer DemeCeejs Üwle Deens. ner GHeeOeer l³ee efve:mebieefvej¡evee®eer mees³ejer Deens. l³ee DeefvekesÀleemen ner efJeéeªHeer efvekesÀleele veeboles.“

DekegÀ}e®es kegÀ}F³eWleW ³esleg}eJejer~ meewYeei³eJ³eeHleer®eer Leesjer~cnCeewefve les³eeb DeeJejer~ DeveeJejeleQ~~13-997~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 311 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 93: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

les³ee®eeb lebJe þe³eeR~ efveHeìtefve keÀebneRef®e veener~keÀeR les³eeb DeeIeJeWner~ DeeHeCeef®e nes³es~~998~~les³eeb mJe³ebYet®eer mebYetefle~ les³eeb DecetÊee&®eer cetÊeea~DeeHeCe nes³e efmLeleer~ þeJees les³eeb~~999~~les³eeb DeveeÊee&®eer DeeÊeea~ les³eeb HetCee&®eer le=Hleer~les³eeb DekegÀ}e®eer peeleer~ ieesle nes³e~~1000~~efvejekeÀeje®ee DeekeÀe©~ les³eeb efveJ³ee&Heeje®eeb J³eeHee©~efvejnbkeÀeje®ee DenbkeÀe©~ nesTefve þekesÀ~~1001~~

’µetv³emJe©He Hejye´ïee®eer ner DeefÜleer³e men®eeefjCeer Deens Jens mecemle efJeée®e efle®es Iej Deens. Demes Leesj meewYeei³e efle}e ÒeeHlePeeuîeeves l³ee DeveeJej Hejceelc³eeme ner DeekeÀejªHes meekeÀej keÀjles.l³ee Hejye´ïeeþe³eer keÀener®e vemeleebvee ner®e l³ee®eer meJe& keÀener nesles; l³eemJe³ebYet®eer ner GlHeÊeer nesles; l³ee Decetlee&®eer ner cetleea nesles; l³ee}e ner®eDeefmlelJe osles; l³ee®es jenC³ee®es efveJeememLeevener ner®e nesles. l³eeefve<keÀecee®eer keÀecevee ner®e nesles. lees HetCe&lJe Yeesielees, les efn®³ee®ecegUs! leeskegÀ}jefnle Deens - DekegÀ} Deens; l³ee®es kegÀ}iees$e ner®e nesles. l³eeefvejekeÀeje®ee efJeéeªHe DeekeÀej, l³ee efveJ³ee&Heeje®ee mebmeejªHeer J³eeHeej,l³ee efvejnbkeÀej efvejbpevee®ee ceneYetlemLe DenbkeÀejer Òel³e³e cnCepes nerÒeke=Àleer®e!“

les³eeb De®e®ee&®eW ef®eÚ~ les³eeb DeHeeje®eW ceeve~les³eeb DecevemkeÀe®eW ceve~ yeg×erner nes³es~~13-1002~~les³eeb Deveecee®eW veece~ les³eeb Depee®eW pevce~DeeHeCe nes³e keÀce&~ ef¬eÀ³ee les³eeb~~1003~~les³eeb efveie&gCee®eW iegCe~ les³eeb De®ejCee®eW ®ejCe~les³eeb®eW ÞeJeCe~ De®e#et®eW ®e#et~~1004~~les³eeb YeeJeeleerlee®eW YeeJe~ les³eeb efvejJe³eJee®eW DeJe³eJe~efkebÀyengvee nesSb meJe&~ Heg©<ee®eW nW~~1005~~

’l³ee JeCe&veeleerlee®³ee DeesUKeer®eer KetCe leer ner®e. l³ee DeHeeje®eerceespeHeÆer leer ner®e! l³ee DecevemkeÀe®es ceve Je yeg×erner ner®e Òeke=ÀefleDeens. l³ee DeveeceOev³e Deesveec³ee®es veecener ner®e! l³ee Depee}epevce I³ee³e}e }eJeles leer ner®e! l³ee®es keÀce& ner®e nesles. l³ee®eeref¬eÀ³eeµeer}leener efn®eer®e Demeles. l³ee efveie&gCee}e iegCe ÒekeÀìeJe³ee}e ner®e}eJeles. Heeoeoer DeJe³eJejefnle Hejceelc³ee®es DeJe³eJe Je nmleHeeoeoer ner®enesles. %eeveWefê³ejefnle Hejye´ïee®es Þees$eWefê³e Je ®e#et ner®e Òeke=Àefle Deens.l³ee‘YeeJeeleerlees efvej¡eve:’ Deµee kesÀJe}e®es ceneYeeJeefJekeÀej cnCepespevce, meÊee, Je=×er, HeefjJele&ve, Nneme Je veeµe ner Òeke=Àleer®e nesles. l³eeefvejJe³eJe mee#eelee®es DeJe³eJe, efkebÀyengvee meJe& keÀener, ner Òeke=Àleer®e Deens.SJeb ®e l³ee Heg©<ee®eer meJexmeJee& keÀejYeejerCe, leer ner Deveeoer Òeke=Àleer®e mecepe!“

’Heg©<e Òeke=Àefle Dee}e“Ssmesefve F³eeb Òeke=Àefle~ DeeHegef}³eeb meJe& J³eeHleer~DeefJekeÀejeleQ efJeke=Àefle-~ ceepeeR keÀerpeQ~~13-1006~~

lesLe Heg©<elJe peQ Demes~ leQ ³es F³eW Òeke=ÀefleoµeW~®ebêcee DebJemeW ~ Heef[}e pewmee~~1007~~efJeo} yeng ®eesKee~ ceerveef}³eeb Jee}e SkeÀeb~keÀmeg nes³es Heebef®ekeÀe~ pes³eebHejer~~1008~~keÀeb meeOetleQ ieeWo}er~ meb®eejewefve met³eW cew}eR~veevee megefovee®eeb DeeYee}eR~ ogefo&veg keÀerpes~~1009~~He³e Heµet®eeb HeesìeR~ JeÚeR pewmeeb keÀeÿeR~iegb[gefve Iesle}e HeìeR~ jlveoerHeg~~1010~~

’DeefJekeÀejer efve<keÀ}eme <ees[µe keÀ}eiegCeebveer ÒekeÀìJetve,DeefJekeÀejeJej efJeke=Àefle HemejJetve, leer Òeke=Àefle l³ee Heg©<eeme J³eeHetve ìekeÀles.l³eecegUs les Heg©<elJe Òeke=Àefleoµesme ÒeeHle nesTve, ®ebê pemee DeceeJeem³esvesJ³eeHeuîeeJej efvemlespe neslees; efkebÀJee meesv³eele Lees[emee nerCekeÀme OeeletefcemeUtve les pemes efveYexUlJee}e cegkeÀles lemee; efkebÀJee meeOet pemee ÒeeHebef®ekeÀPee}e keÀer efvece&}lJeeme cegkeÀlees l³eeÒeceeCes; efkebÀJee DeeYeeU Dee}s keÀerYeevet pemee PeekeÀesUtve peeTve efoveceeve GoemeJeeCes Yeemet }eieles, leÜle;Jee He³e Heµet®³ee Dee®eUeble Demeleebvee DeeHeu³eeþe³eer®es µegYelJe pemes ÒekeÀìJetµekeÀle veener lemes; efkebÀJee jlvee®eer oerHleer Jem$eele iegb[eUuîeeJej peµeernjJeuîeemeejKeer nesles, leµeer;“ DeeefCe

jepee HejeOeerveg peen}e~ keÀeb efmebng jesieW ©bOe}e~lewmee Heg©<eg Òeke=Àefle Dee}e~ mJelespee cegkesÀ~~13-1011~~peeielee ve© menmee~ efveêe Hee[tefve pewmee~mJeHveeRef®e³eeb meesmee~ Jeµ³eg keÀerpes~~1012~~lewmeW Òeke=Àefle pee}sHeCeW~ Heg©<ee iegCeg YeesieCeW~Goemeg DeblegjeriegCeW~ Deebleg[W pesJeeR~~1013~~

’pemee jepee Hejleb$e Pee}e efkebÀJee efmebn jesiepepe&j Pee}e keÀerl³ee®es mJe³ebYet meeceL³e& Je keÀerleea peµee }esHee³eceeve nesleele; l³ee®eÒeceeCesÒeke=ÀefleJeµes Heg©<e DeeHe}s mJelJe njJetve yemeuîeemeejKee Yeemelees. PeesHeeries}suîee Heg©<eeme pemee lesJne He[CeeN³ee mJeHveeleuîee megKeog:Keeb®ee -leer Kejer veme}er lejer, Yeesie I³eeJee®e }eielees; efJejÊeÀ Heg©<eeme peµeerm$eer®³ee DeOeerve PeeuîeeJej ÒeHeb®eeleer} keÀcex keÀjeJeer®e }eieleele Je l³eeb®esHeÀ} YeesieeJes }eieles; l³ee®eÒeceeCes l³ee efveie&gCe Hejyeïeeme Òeke=Àleer®³ee ³eesiesiegCeesHeYeesie I³eeJee }eielees.“

Hegve: mHeÀefìkeÀefµe}e ¢äeblelewmeW Depee efvel³ee nes³es~ DebieeR pevcece=l³eg®eW Iee³eW~Jeepeleer peQ }ens~ iegCemebieeleQ~~13-1014~~Heefj leQ SsmeW Heeb[gmeglee~ leele}s }esn efHeefìleeb~pesJeeR JeÚermeeref®e Oeelee~ yees}leer les³eeb~~1015~~keÀeb Deeboes}ef}³eeb GokeÀ~ Òeeflecee nes³e DeveskeÀ~leQ veeveelJe cnCeleer }eskeÀ~ ®ebêeR pesJeeR~~1016~~oHe&Ceeef®e³eeb peJeef}keÀeb~ ogpesHeCe pewmeW ³es cegKee~keÀeb kegbÀkegÀceW mHeÀefìkeÀe~ }esefnlJe ³es~~1017~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 312 Gvces<e:20:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej

Page 94: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

lewmee iegCemebieceW~ Depevcee ne pevces~HeeJeleg Ssmee ieces~ SNnJeeR veeneR~~1018~~DeOeceesÊecee ³eesveer~ ³eemeeR Ssefme³eeb ceeveeR~pewmee mebv³eemeer nes³e mJeHveeR~ Debl³eeoer peeleer~~1019~~cnCeewefve kesÀJe}e Heg©Kee~ veeneR nesCeW YeesieCeW osKee~³esLe iegCemebiegef®e DeµesKee-~ }eieeR cet}~~1020~~

’lees Depevcee Òeke=Àleer®³ee DeOeerve nesTve pevcece=l³et®es le[eKes menvekeÀjle mebmeej®e¬eÀele efHeÀjleebvee efomelees. ns Heeb[gmeglee! }esKeb[eJej DeiveerleleeHeJeuîeeJej Ieele}s}s IeeJe pemes l³eeletve ÒekeÀìCeeN³ee pJeeUebJej nesleebveeefomeleele; efkebÀJee HeeC³eele He[}s}s ®ebêe®es Òeefleefyebye pemes HeeCeerefnbokeÀUuîeeJej DeveskeÀlJeeves Yeemeles; efkebÀJee Deejµee®³ee meceesj cegKeemepemes efÜlJe ÒeeHle nesles; kegbÀkegÀcee®³ee peJeefUkesÀves mHeÀefìkeÀefµe}e peµeerjÊeÀJeCee&®eer efomet }eieles; lemes iegCemebieleerves efJekeÀejer Pee}suîee l³eemepevce ³esleebvee efomeleele. mebv³eeµeeme mJeHveeblejer peµee Debl³epeeoer ³eesveerÒeeHle JneJ³eele, leÜle l³ee Heg©<eeme DeOeceesÊece ³eesveer ÒeeHle nesleele.kesÀJe} Heg©<eeme pevce Je Yeesie vemeleebvee, kesÀJeU iegCemebie®e l³ee meJe&efJekeÀejebme cetU keÀejCe Deens.“Heg©<e:::: ’keÀeve[e jepee Heb{jer®ee“

Òeke=Àefle Je efle®es ef$eiegCe ³eeb®³eecegUs ne Heg©<e veeveelJes Yeemelees.

YeieJeble cnCeleele:GHeêäevegcevlee ®e Yelee& YeesÊeÀe censéej:~Hejceelcesefle ®eeH³egÊeÀes osnsçeqmcevHeg©<e: Hej:~~13-22~~

’êäe cnCepes meJe& keÀe³e&mebIeelee®³ee peJeU jentve meeef#eªHeevesHeenCeeje, Devegceblee cnCepes osnWefê³es, ceve, yeg×îeeoer DeeHeeHe}s J³eJenejkeÀjle Demeleebvee kesÀJeU meeefVeO³ecee$es l³ee meJee¥me DevegketÀ} efomeCeeje,Yelee& cnCepes Òeke=Àleer®ee mJeeceer, YeesÊeÀe cnCepes J³eJenejeleer} megKeog:KesGHeYeesieleebvee efomeCeeje; censéej cnCepes ye´ïeeoer meJee¥®ee Deble³ee&ceer,mJeleb$e Je µeemlee; Hejceelcee cnCepes DenbkeÀejûemle peerJeelc³eeHes#eeDeefleGlke=Àä, GÊece Demes DeelcemJeªHe. Demee ne JewefJeO³eHetCe&efomeCeeje pees osneble³ee&ceer Heg©<e Deens, lees Jemlegle: Òeke=ÀleerµeerDemebyebefOele Demee Hej Jee Òeke=ÀleerHe}erkeÀ[®ee Deens.“

Deµee l³ee Heg©<ee}e µeyoye× keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:ne Òeke=ÀefleceepeeR GYee~ Hejer pegF¥ pewmee JeesLebyee~³e³ee Òeke=Àefle He=efLeJeerveYee~ lesleg}e Hee[g~~13-1021~~Òeke=Àeflemeefjles®eeb leìeR~ ces© ne efkeÀjerìer~ceepeeR efyebyes Hejer~ }esìeR }esìeW vesCeW~~1022~~Òeke=Àefle nes³e pee³es~ ne lees Demelegef®e Deens~cnCeesefve Deeye´ïee®es nes³es~ µeemeve ne~~1023~~

’ne Heg©<e Òeke=ÀeflemLe Deens, Hejbleg pegF&}er®³ee Jes}erme ceb[He pemeekesÀJeU DeeOeej Demelees, lemee lees leìmLe Je mee#eer Deens. Jemlegle: l³ee®³eele

Deved Òeke=Àleerle, He=LJeer Je veYeele Demeles eflelekesÀ Deblej Deens! Òeke=ÀeflemJeªHeeveoer®³ee keÀeþer ne Heg©<eªHeer cesª HeJe&le efmLele Deens. l³ee®es kesÀJeUÒeefleefyebye l³ee veoer®³ee pe}ele He[leebvee efomeles, HeCe efle®³ee ÒeJeeneyejesyejkeÀener ne Jeenle peele veener. Òeke=Àleerves Ie[efJe}s}s efJeée GlHeVe nesles Jel³ee®ee veeµener neslees. Hejbleg ne Heg©<e pemee®³ee lemee®e Demelees. ³ee®³eeleGlHeÊeer Je veeµee®eer keÀesCeleerner }#eCes ÒekeÀìle vemeu³eeves ne®e DeeyeïeeoermeJe&$eeb®es Je l³eebvee efvecee&Ce keÀjCeeN³ee Òeke=Àleer®ee efve³eblee Deens.“

Òeke=Àefle ³esCeW efpe³es~ ³eeef®e³eeb meÊee peie efJeSb~F³eeb}eieeR F³eW~ Jej³eleg ne~~13-1024~~DevebleW keÀe}W efkeÀjerìer~ efpe³eeb efce}leer F³eeb me=äer~efle³eeb efjieleer ³e³eeb®eeb HeesìeR~ keÀuHeeblemece³eer~~1025~~ne cenodye´ïeieesmeeJeer~ ye´ïeiees}keÀ}eIeJeer~DeHeejHeCesb ceJeer~ ÒeHeb®eeleW~~1026~~HeQ ³e³eeb osneceePeejeR~ Hejceelcee SsmeeR peQ Hejer~yeesef}pes leQ DeJeOeejeR~ ³e³eebleQef®e~~1027~~Deieeb Òeke=ÀefleHejewlee~ SkeÀ DeeLeer Heeb[gmeglee~Ssmee ÒeJeeog pees leÊJeleeb~ Heg©<eg ne HeQ~~1028~~

’Òeke=Àleer}e DeefmlelJe ³ee®³eecegUs®e Demeles. ne Deens, cnCetve®el³ee®³ee meÊesves leer peie ÒemeefJeles. cnCetve Òeke=Àleer®ee Yelee&ner ne Heg©<e®eDeens. Deveble keÀeUeves, Deveble efJeée, keÀuHeeblemece³eer p³ee®³ee HeesìelemeeceeJe}s peeles, leesner ne Heg©<e®e nes³e. cenoeoer me=äer®ee - ³ee yeïeeb[e®eene mJeeceer Deens. ye´ïeeb[e®ee met$eOeej pees keÀesCeer, lees ne®e Deens. DeHeejDeµee efJeéee}e meeceeJetve IesCeeje - p³ee®ee DebleHeej Jesoebveener keÀU}eveener lees ne®e ‘keÀeve[e jepee Heb{jer®ee ’ Demee HejelHej Heg©<e Deens.osneble³ee&ceer JemeCeeje Hejceelcee ³ee}e®e cnCeleele. Òeke=Àleer®³eeHe}erkeÀ[®es DeefmlelJe cnCetve pes mecepe}s peeles, lees ne®e Heg©<e nes³e.³ee}e®e DeeefoHeg©<e Deµeer meb%ee Deens.“meceejesHe

%eeveosJeeb®ee Òeke=Àefle-Heg©<eefJeJeskeÀ Demee mebHeVe neslees. #es$e-#es$e%eefJe®eeje®es meej Je ³ee DeeefoHeg©<eeme peeCeC³ee®es GHee³e ³eeveblejlesjeJ³ee DeO³ee³eer®e %eeveosJe meebieCeej Deensle. les DeeHeCe Heg{er} Gvces<e¬eÀ. 21 - #es$e-#es$e%eefJe®eejmeej ³eele HeenCeej®e Deenesle. letle&Fl³e}ced~

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 313 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 95: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e::21::::#es$e-#es$e%eefJe®eejmeej::

meeOeveeceeie&:::: DeeefoHeg©<eeme peeCeC³ee®es GHee³e

³eeÒeceeCes DeeHeCe DeeleeHe³e¥le pees #es$e-#es$e%eefJe®eej Heeefn}e,l³ee®es meej Heent ³ee.

DeeefoHeg©<ee®es ieewH³e ÒekeÀì kesÀu³eeJej ÞeerieesHee}ke=À<Ce Heg{er} leerveµ}eskeÀebletve l³ee Heg©<eeme l³ee®³ee Òeke=Àeflemen peeCeCes Je l³ee®es GHee³eJeCe&ve keÀªve l³ee®es HeÀ}mJeªHe cnCepes pevce-Hegvepe&vcee®³ee ®e¬eÀeletvecegÊeÀer Demes meebieleele:

³e SJeb JesefÊe Heg©<eb Òeke=Àefleb ®e iegCew: men~meJe&Lee Jele&ceeveesçefHe ve me Yet³eesçefYepee³eles~~13-23~~

’Heg©<eeme Òeke=Àefle Je iegCeebmen pees peeCelees, lees ÒeHeb®eeleer} meJe&keÀcex keÀjle JeeJejle Deme}e, lejer Hegve½e keÀoeefHener pevce HeeJele veener.“

O³eevesveelceefve Heµ³eefvle kesÀef®eoelceeveceelcevee~Dev³es mee±îesve ³eesiesve keÀce&³eesiesve ®eeHejs~~13-24~~

’³ee Deµee Heg©<eeme peeCeC³ee®es JesieJesieUs GHee³e Deensle. efkeÀl³eskeÀpeCe O³eeve³eesieeves DeelceeJeefmLele nesTve, meJe&$e ÒeeefCecee$e Je Yetlepeele³eeb®³eele efJeéeªHeeves JeeJejCeeN³ee l³ee Hejceelc³eeme DeeHeu³ee Deelc³eeµeerDeefYeVe mJeªHeele meJe& ¢µ³ecee$eele Heenleele. Flej efkeÀleerkeÀ peCe l³eememee±îe Jee %eeve³eesieeves peeCeleele; lej efkeÀl³eskeÀ peCe l³eeme efve<keÀecekeÀce&³eesieeÜejs peeCeC³eeme meceLe& nesleele.“

Dev³es lJesJecepeevevle: ÞeglJeev³esY³e GHeemeles~lesçefHe ®eeeflelejvl³esJe ce=l³egb ÞegefleHeje³eCee:~~13-25~~

’ ³eesiee®³ee efJeefJeOe GHee³eebveerner l³eeme yejs®e peCe peeCeleele. FlejDeveskeÀ DepeeCelee®e %eeveer-$eÝef<e -cegveer ³eeb®³ee Je®eveeJej Þe×e þsJetveÞegefleÒeCeerle JesoefJeefnle GHeemevee-keÀce&-YeÊeÀer-³epeve-³eepeve-Yepeve-Hetpeve F.Üejs ne ce=l³egªHe mebmeejmeeiej efve:mebµe³e leªve peeleele.“lelJe%eevee®³ee efJeefJeOe ÒeCee}er:::: efJeefJeOe meeOeveeceeiee¥®eer mecevJee³ekeÀ ®eleg:µ}eskeÀer

ieerles®es ns leerve µ}eskeÀ(13-23les25) DeeefCe l³eeHetJeea®ee’GHeêäevegcevlee ®e....~ Hejceelcesefle ®eeH³egÊeÀes osnsçeqmcevHeg©<e:Hej:~~13-22~~“ ne µ}eskeÀ efceUtve SkeÀ Kegyeeroej ®eleg:µ}eskeÀerj®evee nesles. mee±³eÒeefleHeeÐe Hegg©<e Je Òeke=Àefle (efvejeréej mee±³eeb®³eeceles DeveskeÀlJeeves DemeCeejs Heg©<e Je meséej mee±îe celes l³eeb®eeSkebÀefJeefµeä Heg©<e), ³eesi³eeb®ee Hejceelcee, %eev³eeb®ee Deelcee, Jesoebl³eeb®es

ye´ïe Jee Hejye´ïe,ieerleesÊeÀ ye´ïe Jee HejbOeece F.l³ee DeefÜleer³eemeGÎsµetve JeeHeju³ee peeCeeN³ee Üwleer Je DeÜwleer meb%eeb®ee mecevJe³e ³eeefþkeÀeCeer nesle Demeu³ee®es DeeHeCeebme pemes peeCeJeles, lemes®e ³ee®ecenÊJee®³ee ieerleemLeUer les meeO³e ÒeeHle keÀjC³ee®es efYeVeefYeVe meeOeveceeie&keÀUtve ³esleele Je keÀesCel³eener ceeiee&ves ies}s lejer nesCeejer SkeÀcesJe DebefleceHeefjCeleerner leer®e Demeu³ee®es efveKee}meHeCes keÀUtve ³esles.

ieerlee meJe&mecevJee³ekeÀ Demeu³ee®ee ne SkeÀ meyeU HegjeJee Jee oeKe}emecepelee ³esF&}. lemes®e ieerlesves ÒecegKele: keÀce&³eesie®e ÒeefleHeeefo}e DeenskeÀer %eevee®es®e cenÊJe ieeef³e}s Deens; mebv³eeme®e meJe&Þesÿ ceeie& Deens keÀebYeÊeÀer®e keÀjeJeer Demes DeeJepe&tve meebefiele}s Deens, ns Je lelmece Flejneryejs®e J³eeJe®ísokeÀ Jeeobie keÀe}ewIeele Òe®egj Pee}s}s Deensle; l³eeb®³eeJejnerner ®eleg:µ}eskeÀer meJe&meeceev³eebmeeþer DeKesj®ee He[oe ìekeÀC³eeme ÒeJe=ÊekeÀjCeejer mecepeC³eeme Òel³eJee³e vemeeJee. SJe{s meebietve ³ee efJe<e³eeJejer}%eeveosJeebveer kesÀ}s}s jmeûenCe HeenC³eeme eflekeÀ[s Deelee JeUt ³ee.

meeOeveeceeie&pees efveKe}HeCeW SCeW~ Heg©<eebleQ ³e³eeb peeCeW~DeeefCe iegCeeb®eW keÀjCeW~ Òeke=Àleer®eW leQ~~13-1029~~ns ªHe ns íe³ee~ Hew} pe} ns cee³ee~Ssmee efveJee[g Oevebpe³ee~ pesJeeR keÀerpes~~1030~~lesCeW Hee[W Depe&gvee~ Òeke=ÀefleHeg©<e efJeJeb®evee~pes³eebef®e³eeb cevee~ iees®ej peen}er~~1031~~lees µejerje®esefve ces}W~ keÀªb keÀeb keÀceX mekeÀ}W~Heefj DeekeÀeµe Oeg³eW ve cew}W~ lewmee Demes~~1032~~DeeefLe}sefve osnW~ pees ve IesHes osnceesnW~osn iesef}³eeb veesnW~ HegvejefHe lees~~1033~~

’pees Yeebeflejefnle Deble:keÀjCeeves Fleke̳ee mHeäHeCes l³ee µeg× Heg©<eemepeeCelees Je efJeéeªHe pees peieoeYeeme Deens, lees Òeke=Àefle Je efle®es iegCe³eebcegUs ÒekeÀìlees, ns veerì Gcepelees; l³ee ceveg<³eeme Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eejGÊece mecepe}e Demes cnCeeJes. Jemlet Je efle®eer íe³ee efkebÀJee megotj DemeCeejspe} Je l³eecegUs ÒeefleYeeefmele nesCeejs ceesnkeÀ ce=iepeU ³eele}e HeÀjkeÀefpeleke̳ee mHeäHeCes keÀjlee ³eslees, efleleke̳ee®e mHeäHeCes Heg©<e Je l³ee®eerceesnkeÀ íe³eemJeªHe peer Òeke=Àefle, l³eebleer} Deblej p³eeme ceveesceve iees®ejPee}s Deens; pees ³ee osne®³ee Je l³eeÜejs mebYeJeCeeN³ee efJekeÀejeb®³ee ceesnelemeeHe[le veener; l³eeves l³ee osneÜejs keÀesCeleerner keÀcex kesÀ}er, lejer DeekeÀeµepemes Oegjeves ceef}ve nesle veener, l³eeÒeceeCes Deble:keÀjCe ceef}ve ve neslee,osnebleer lees ceveg<³e HegvejefHe pevceeme ³esle veener.“

Ssmee les³eeb SkegÀ~ Òeke=ÀefleHeg©<eg efJeJeskegÀ~GHekeÀe© De}ewefkeÀkegÀ~ keÀjer HeQ ieeb~~13-1034~~Heefj neef®e DeblejeR~ efJeJeskeÀYeevetef®e³eeb Hejer~Gowpes leQ DeJeOeejeR~ GHee³e yengle~~13-1035~~

’Òeke=Àefle-Heg©<eefJeJeskeÀ mHeäHeCes efveKee}me peeCetve IesC³ee®ee neSJe{e ceesþe }eYe l³ee®³ee Heojer He[lees. ne efJeJeskeÀ Deble:keÀjCeele

³eesieoe Þeer%eeveséejer 314 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 96: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

met³ee&ÒeceeCes mJe®í }Ke}Keerle ÒekeÀìeJee ³eemeeþer yejs®e GHee³e Jee meeOevesDeensle. leer Deelee SskeÀ.“

keÀesCneR SkeÀ megYeìe~ efJe®eeje®eeb Deeefieìeb~DeelceeveelcekeÀerìeb~ HegìW osTefve~~13-1036~~íÊeermener Jeeveer Yeso~ lees[ewefve³eeb efveefJe&Jeeo~efveJeef[leer µeg×~ DeeHeCeHeW~~1037~~les³eeb DeeHeCeHes³eeb®eeb HeesìeR~ DeelceO³eeveeef®e³eeb efoþeR~osKeleer ieeb efkeÀjerìer~ DeeHeCeHeWef®e~~1038~~

’ns megJeerje Depe&gvee! keÀener meeOekeÀ efJeJeskeÀeiveerceO³es DeelceeveelceªHeernerCekeÀme meesv³eeme ef®ebleveªHeer jemee³eefvekeÀ êJ³ee®eer JeejbJeej Hegìs ®e{Jetve,l³eeleer} íÊeermener leÊJeeb®es nerCe efceÞeCe peeUtve ìekeÀleele Je µeg×efveKee}me DeelceleÊJeªHeer megJeCee&®eer ÒeeHleer keÀjleele. l³ee DeelceleÊJee®eskeÀesCeer O³eeve³eesieer meeOekeÀ mJele:®³ee Deble:keÀjCeele ef®ebleve keÀªve,mJele:le Je mebHetCe& efJeéeele meJe&$e meJe&otj Hemej}suîee ¢µ³eele l³ee®ee®emee#eelkeÀej keÀªve IesTve ’ns efJeéeef®e ceePes Iej“ Deµeer efmLej celeerÒeeHle keÀªve Iesleele. efkebÀyengvee ns mecemle ®eje®ej cnCepes ceer®e Demeel³eeb®ee DeelceÒel³e³e Demelees.“

DeeefCekeÀ HeQ owJeyeieW~ ef®eÊe osleer mee±îe³eesieW~SkeÀ leQ Deebie}ieW~ keÀcee&®esefve~~13-1039~~

’Flej efkeÀl³eskeÀ meeOekeÀ owJeJeµeele mee±îe cnCepes efJenbiece Jee%eeve ³eesies l³ee DeelceleÊJee®eer SkeÀe®e PesHesle ÒeeHleer keÀªve Iesleele;efkebÀJee HetJee&Y³eemeeves ÒeeHle Pee}suîee ³eewefiekeÀ Òe%es®ee DeJe}bye keÀªve,ef®eÊeJe=efÊeefvejesOe Jee lelmece Flej ³eesieceeiee¥®ee DeY³eeme kesÀuîeeves l³eeDeelceleÊJeeme ÒeeHle nesleele. keÀesCeer SkeÀ meeOekeÀ efve<keÀece keÀce&³eesiee®esmeebieesHeebie Dee®ejCe keÀªvener efveefJe&keÀej neslmeeles l³ee DeelceleÊJeeleefmLej nesleele.“

SCeW SCesb ÒekeÀejW~ efvemlejleer meeb®eeskeÀejW~ns YeJeYeWTjW~ DeeIeJeWef®e~~13-1040~~Heefj leQ keÀefjleer SsmeW~ DeefYeceeveg oJe[tefve osµeW~SkeÀeef®e³eW efJeéeemeW~ ìWkeÀleer yees}eb~~1041~~

’efkeÀl³eskeÀ FlekesÀ Òe%eemeeceL³e& Jee efme× vemeCeejs }eskeÀ, p³eebveeYeJeYe³e Yes[meeJeles, les Dev³e p³ee ceeiee&ves ³ee YeJemeeiejeme Heej keÀjleele,leesSskeÀ! DeeHeuîee DenbkeÀeje®ee, yeg×er®ee, keÀle&=lJee®ee Je OevemebHeÊeerF.meeceL³ee&&efokeÀeb®ee DeefYeceeveceo l³eeietve, les meeOegmeble-$eÝef<ecegveer F.®³eeJe®eveebJej HetCe& efJeéeeme þsJetve, Þe×eHetJe&keÀ l³eeb®³ee cegKeeves Þegl³eeoeR®es pesefJeJes®eve kesÀ}s peeles, l³ee®es Del³eeojHetJe&keÀ ÞeJeCe keÀjleele.“

peQ efnleeefnle osKeleer~ neefve keÀJeCeeb IesHeleer~Hegmeesefve efµeCeg neefjleer~ osleer megKe~~13-1042~~les³eeb®esefve cegKeW efveIeW~ lesleg}W DeeojW ®eebieW~SskeÀesefve³eeb DeebieW~ ceveW nesleer~~1043~~les³eeb SskeÀCes³eeef®e veebJeW~ þsefJeleer ieeb DeeIeJeW~les³eeb De#ejebmeeR peerJeW~ }esCe keÀefjleer~~1044~~

lesner DebleeR keÀefHeOJepee~ F³eeb cejCeeCe&Jemeceepee-~Heemeewefve efveIeleer Jeespee~ ieesceefì³eeb~~1045~~

’ieg©, DeeHle Je Þegleer ³eebmeceeve DeeojCeer³e, meJee¥®³ee efnleeefnleemepeHeCeejer, og:KeeR®eer efJe®eejHetme keÀªve l³eeb®ee Yeej n}keÀe keÀjCeejer,Deelee¥®eer Deeleea keÀveJeeUtHeCes SskeÀCeejer Je meJe& ÒeeefCecee$eebme megKe ÒeoevekeÀjC³eele lelHej DemeCeejer Deµeer leer meppeve mees³ejer DeeHeuîee Òeleerleer®³eeyees}ebveer, mJe³es®e Þegefle-GHeefve<eoeb®es Òe%eemeeceL³e& ÒekeÀìefJeCeeN³ee ceOegjJeeCeerves pees GHeosµe keÀjleele, l³ee®es DeeojHetJe&keÀ ûenCe keÀªve Je l³eeÒeceeCesDee®ejCe keÀªve, l³ee De#ej Jee*dce³ee®es ceveve Je ef®ebleve keÀªve, l³eeJejpeerJeeHee[ Òesce keÀªve, Demes }eskeÀ De#ejµe: l³eeJeªve leve-ceve-OeveDeesJeeUtve ìeketÀve, Debleer, ns keÀefHeOJepee Depe&gvee! ³ee pevcece=l³et®³eeHejbHejsletve GÊeerCe& nesleele.“#es$e-#es$e%eefJe®eejmecevJe³e:::: ’efme×evle veJeveerle“

³eeÒeceeCes %eeve, ³eesie, efveefoO³eemeve, DeelceeveelceefJeJeskeÀ,efve<keÀece keÀce&, Þe×e, ceneHeg©<eeb®ee mebÞe³e F.meJe& ceeiee¥®es Lees[ke̳eeleefveoxµeve keÀªve %eeveosJe cnCeleele:

SsmewmeW ns GHee³eW~ yengbJeme SLe HeenW~peeCeeJes³eeb nesSb~ SkeÀer Jemleg~~13-1046~~Deeleeb Hegjs ns yengle~ HeQ meJee&Lee&®eW ceefLele~efme×ebleveJeveerle~ osTb legpe~~1047~~³esleg}sefve Heeb[gmeglee~ DevegYeJe }eneCee Deeef³elee~³esj lebJe legpe nesleeb~ mee³eeme veeneR~~1048~~cnCeewefve yegef× j®etb~ celeJeeo Keeb®et~mees}eRJe efveJe¥®et~ HeÀef}leeLe&~~1049~~

’³eeÒeceeCes ns yejs®e GHee³e Jee meeOeves l³ee SkeÀcesJeeefÜleer³e JemletmepeeCeC³eemeeþer®e Deensle. Demees. ³ee meJe& ceeiee¥®es keÀä ve GHemelee Dee³eleeefme×evegYeJe leg}e ÒeeHle JneJee cnCetve ceer Deelee ³ee meJee¥®ee meejªHeDemee pees efme×eble Deens, lees leg}e meebielees. l³ee efme×eblee®eer mel³eleeHeìJeC³eemeeþer Je ogjeûener celeeb®es Keb[ve keÀªve mees}erJe ieefYe&le DeLe&mHeä keÀjC³eemeeþer Òe%ee efme× keÀª ³ee!“

³eeÒeceeCes met®evee osTve %eeveosJe Deelee lesjeJ³ee DeO³ee³ee®³eeGj}suîee ®elegLe & Yeeieeme efJeµeo keÀjC³eeme efme× nesle Deensle. l³eeb®³eeceles ne Yeeie efme×evleveJeveerle Deens; #es$e-#es$e%e efJe®eeje®es DebeflecemebmkeÀjCe Jee efme×lee keÀjCeejs ns µ}eskeÀ ieerles®³ee µ}eskeÀ ¬eÀ.13-36Heemetve megª nesleele. µ}eskeÀ ¬eÀ. 13-26 les 34 ceO³es #es$e-#es$e%eJe efJeée ³eeb®ee mebyebOe keÀe³e Deens, ns oµe&efJe}s Demetve #es$e%ee®ee KejeefJe®eej mHeä kesÀ}e Deens. l³ee®eÒeceeCes ³eebvee pemes Deens, lemes®epeeCeCeeN³ee %eel³ee®eer ¢äer Je Debeflece efmLeleer meebefiele}s}er Deens.

Þeerke=À<CecegKeW ns %eeve ÒekeÀìles, les Demes:³eeJelme¡ee³eles efkeÀef_®elmeÊJeb mLeeJejpe²ceced~#es$e#es$e%emeb³eesieeÊeeqÜef× Yejle<e&Ye~~13-26~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 315 Gvces<e:21:#es$e-#es$e%eefJe®eejmeej

Page 97: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

les cnCeleele; ’ns Depe&gvee! ³e®®e³eeJele pes keÀener efmLej Je ®ejHeoeLe& GlHeVe nesleele, les meJe& #es$e Je #es$e%e ³eeb®³ee meb³eesieeves®e GlHeVePee}s}s peeCe.“

³eeyeÎ} %eeveosJeesÊeÀer Deµeer Deens:leNneR #es$e%e SCeW yees}W~ legpe DeeHeCeHeW peQ oeefJe}W~DeeefCe #es$e meebefIele}W~ DeeIeJeW peQ~~13-1050~~les³eeb SjSjeb®eeb ces}eR~ nesF&pes YetleeR mekeÀ}eR~Deefve}mebieW pe}eR~ keÀ}Áes} pewmeW~~1051~~keÀeb lespee DeeefCe GKeje~ Yesìer peeef}³eeb Jeerje~ce=iepe}eef®e³eeb Hetje~ ªHe nes³es~~1052~~veevee OeejeOejOeejeR~ Pe}byeef}³eeb JemegbOejeR~Gefþpes pesJeeR DebkegÀjeR~ veeveeefJeOeeR~~1053~~lewmeW ®eje®ej DeeIeJeW~ peQ keÀeneR peerJeg veebJeW~leQ lees GYe³e³eesieW mebYeJeW~ SsmeW peeCe~~1054~~F³ee}eieeR Depe&gvee~ #es$e%ee ÒeOeevee~Heemeewefve ve nesleer efYeVee~ YetleJ³eÊeÀer~~1055~~

’³eeÒeceeCes ceer leg}e meefJekeÀej #es$e l³ee®³ee íÊeerme leÊJeebmenmHeä keÀªve meebefiele}s. lemes®e #es$e%e cnCepes pes DeelceleÊJe, lesnerefJeµeo kesÀ}s. ³ee oesIeeb®³eeHeemetve mecemle Yetlecee$es GlHeVe nesleele. Jee³etcegUspeUeJej peµee }eìe efvecee&Ce nesleele; met³e&efkeÀjCes Je Jee}gkeÀece³e Òeosµe³eeb®³ee meb³eesieeves ce=iepeU pemes Yeemeles; efkebÀJee Hepe&v³eOeejebveer efYepe}s}erHe=LJeer pemes veeveeefJeOe Oeev³e-JevemHeleer F.®es DebkegÀj efvecee&Ce keÀjles;l³ee®eÒeceeCes ³ee GYe³e #es$e Je #es$e%e ³eeb®³ee ³eesieeves peerJe cnCetveDeesUKe}er peeCeejer ³ee ®eje®ej me=äerleer} Yetlecee$es GHepeleele. cnCetve®ens Jeerje Depe&gvee! #es$e%e Je ÒeOeeve cnCepes Òeke=Àefle, ³eeb®³eentve YetlesefYeVe veenerle.“mece¢äer

ns %eeve ÒeeHle Pee}s}e Heg©<e mecemle me=äerme p³ee ¢äerves Heenlees,efle®es JeCe&ve ieerlesle Heg{er} µ}eskeÀebÜejs kesÀ}s Deens:

meceb meJex<eg Yetles<eg efleÿvleb Hejceséejced~efJeveµ³emlJeefJeveµ³evleb ³e: Heµ³eefle me Heµ³eefle~~13-27~~meceb Heµ³eeqvn meJe&$e meceJeefmLeleceeréejced~ve efnveml³eelceveelceeveb lelees ³eeefle Hejeb ieefleced~~13-28~~

’mecemle Yetlecee$eebþe³eer JemeCeeN³ee SkeÀe l³ee HejceleÊJeeme peespeeCelees Je Yetleeb®³ee efJeveeµeeyejesyej l³ee Hejceséeje®ee efJeveeµe Ie[le veener,lej les HejceleÊJe DeefJeveeµeer Deens, #es$e%e ns les®e leÊJe Deens, nsnerpeeCelees; lees®e l³ee Hejceséeje®es Kejs mJeªHe peeCelees. meJe&$e YeªveDemeCeeN³ee l³ee F&éejeme l³ee®³ee mel³e mJeªHeele HeenCeeje mJele:®emJele:®ee mebmeej®e¬eÀele Ieele ve keÀªve Ieslee, l³ee Þesÿ ieleerme cnCepesHejye´ïemJeªHeeme HeeJelees.“

Òeke=Àl³ewJe ®e keÀcee&efCe ef¬eÀ³eceeCeeefve meJe&µe:~³e: Heµ³eefle leLeelceevecekeÀlee&jb me Heµ³eefle~~13-29~~

’³ee meJe& efJeéee®³ee HemeeN³eele meJe& ÒekeÀej®eer keÀcex Òeke=ÀleerkeÀ[tve®ekesÀ}er peeleele, Je Deelcee mJele: DekeÀlee& Deens, lemes®e efveefceÊecee$e Deens;ns pees peeCelees, lees®e Keje mece¢äer ÒeeHle Pee}s}e Je ef$eHegìerefJejefnleleg³ee&JemLesle efJenjCeeje %eeveer Demelees.“

³eeÒekeÀejs ieerlesves peer Deelcee Jee Heg©<e Jee #es$e%ee®eer }#eCes ÒekeÀìkeÀjle %eev³ee®eerner efmLeleer oµe&efJe}er Deens, l³eemebyebOeer®³ee %eeveosJeeb®³eeDeesJ³ee Deµee Deensle:

HeQ HeìlJe lebleg veJns~ leNneR lebletefmeef®e leQ Deens~Ssmee Kees}eR [es}eb pees Heens~ Sske̳e ns ieeb~~13-1056~~YetleW DeeIeJeeRef®e nesleer~ SkeÀe®eer SkeÀ Deeneleer~Heefj HeQ YetleÒeleerleebr~ Jesie}erkeÀ Demes~~1057~~³eeb®eer veebJesner DeeveeveW~ Deveeefjmeerb Jele&veW~Jes<ener efmeveeveW~ DeeIeJes³eeb®eW~~1058~~SsmeW osKeewefve efkeÀjerìer~ Yeso metmeeR nve HeesìeR~leNneR pevceeef®e³eeb keÀesìer~ ve }enefme efveIeeW~~1059~~

’Jem$e lebletbveer efJeCe}s}s Demeles. HeCe l³ee}e leblet cnCelee ³esle veener.Jem$elJe ne leblet®ee®e iegCe Deens, l³eeHeemetve®e GÓJe}e Deens, ns pemesKees}Jej efJe®eej kesÀ}e lej Heìles; l³ee®eÒeceeCes Yetles Je %es³e yeïeJemlet Jee#es$e%e ³eeb®ee mebyebOe Deens, ns meKees} efJe®eejebleer Heìles. Òel³eskeÀ YetleJesieJesieUs Òeleerle nesle Deme}s, lejer meJe& Yetles SkeÀe®e leÊJeeHeemetve Pee}s}erDeensle. l³eeb®eer veebJes JesieJesieUer Deensle; Jele&CetkeÀner efYeVeefYeVe Deens;l³eeb®eer ªHes efvejefvejeUer Deensle; ns efYeVelJe Heentve, ns Depe&gvee! pejleg}e Demes Jeeì}s keÀer ner meJe& Yetles SkeÀceskeÀebbHes#ee ogpeer Deensle, lej leg}eÜwleyeeOee nesTve keÀesìîeJeOeer pevceeblejermeg×e HejceelceÒeeHleer nesTµekeÀCeej veener.“

HeQ veevee Òe³eespeveµeer}W~ oerIeX Je¬eWÀ Jele&g}W~nesleer SkeÀeRef®e®eeR HeÀ}W~ legbefyeefCe³eW®eeR~~13-1060~~nesleg keÀeb Gpeg JeebkegÀ[W~ Heefj yeesjer®eW ns ve cees[s~lewmeeR YetleW DeJeIe[W~ Jemlet Gpet~~1061~~

’keÀceerpeemle DeekeÀeje®eer, }ebyees[keÀer, JeebkeÀ[er Deµeer JesieJesieUerYeemeCeejer HeÀUs peµeer SkeÀe®e YeesHeȳee®³ee Jes}erJej }eieleele; efkebÀJeeJeekeÀ[îee Je mejU JesieJesieȳee DeekeÀeje®³ee HeÀebÐee SKeeÐee yeesjer®³eePee[eme }eieuîee, lejer l³eele}s }eketÀ[ pemes yeesjer®es®e Demeles;l³ee®eÒeceeCes Yetles pejer efYeVeefYeVe cnCetve Òeleerle nesle Deme}er, lejer leerl³ee SkeÀcee$e ye´ïeJemletHeemetve®e Pee}s}er Deensle, ns let peeCetve Deme.“

DebieejkeÀCeeR yengbJemeeR~ G<Celee meceeve pewmeeR~lewmee veevee peerJejeµeeR~ Hejsµeg Demes~~13-1062~~ieieveYejer Oeeje~ Heefj HeeCeer SkeÀef®e Jeerje~lewmee ³e³eeb YetleekeÀejeb~ meJee¥ieeR lees~~1063~~ns Yetleûeece efJe<ece~ Heefj Jemlet leQ SLe mece~IeìceþeR J³eesce~ efpe³eeHejer~~1064~~

’DeveskeÀ DeefivekeÀCeele G<Celee peµeer meceYeeJeeves Demeles, lemee®eveevee peerJejeµeerle SkeÀ®e Hejceelcee meceYeeJeeves veebole Demelees. DemebK³e

³eesieoe Þeer%eeveséejer 316 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 98: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Hepe&v³eOeeje pejer DeekeÀeµeeme Jeesmeb[tve Jeenle jeefnuîee lejer l³eeb®³eeleer}pe} JesieJesieUs pemes Demele veener, lemes®e meJe& Yetleebme J³eeHetve, l³eeb®³eemeJee¥ieeletve lees SkeÀ®e Hejceelcee ÒekeÀìlees. Ieìeleer} Je ceþeleer} DeekeÀeµepemes les®e Demeles, l³ee®eÒeceeCes efJeefJeOe DeekeÀeje®³ee Je mJeYeeJee®³ee meJe&Yetlecee$eeletve leer SkeÀ®e ye´ïeJemlet meceevelesves veeboles.“

ne veemeleeb YetleeYeemeg~ SLe Deelcee lees DeefJeveeµeg~pewmee kesÀ³etjeefokeÀeR keÀmeg~ megJeCee&®eeb~~13-1065~~SJeb peerJeg Oece&nerveg~ pees peerJeemeeR DeefYeVeg~osKeW lees megve³eveg~ %eeefve³eebceepeeR~~1066~~%eevee®eeb [es}eb [es}meeb-~ ceepeeR [es}meg lees Jeerjsµee~ns mlegleer veesnW yengbJemee~ Yeei³ee®eeb lees~~1067~~

’kesÀ³etjeefokeÀ megJeCee&Yet<eCeebvee DeeìJe}s Demelee l³eele Yeªvejeefn}s}s SkeÀcee$e megJeCe& DeeHeuîee cetU mJeªHeeme HeeJeles, l³ee®eÒeceeCesmecemle YetleeoeR®ee }esHe neslee®e lees Deelcee DeeHeuîee DeefJeveeµeer mJeªHeeleefve<HeVe neslees. Hejceelcee meJe& peerJeebµeer DeefYeVe Demetvener peerJeYeeJejefnleDeens, ns peeCeCeeje %eev³eeleer} megves$e®e cnCeeJee; ns Depe&gvee! ner mlegleerveJns, lej lees DeefleYeei³eJeeve Demetve lees %eev³eeb®ee ®e#et®e µeesYelees Deve[esUmeeble}e Keje [esUme Demee lees®e cenelcee mecepeeJee.“’G×jsoelceveelceeveb“

Dev³e }eskeÀ DeeHe}e DeeHeCe®e DeelceIeele keÀªve Iesleele. HeCe Demeemece¢äer ÒeeHle Pee}s}e %eeveer mJele:®e mJele:®ee Ieele keÀªve Iesle veener;lej lees HejyeïemJeªHeeme HeeJelees. ieerlesleer} µ}eskeÀ ¬eÀ.6-5ceO³es cnì}snesles keÀer,’G×jsoelceveelceeveb veelceeveceJemeeo³esle~ DeelcewJe ¿eelceveesyebOegjelcewJe efjHegjelceve:~~“; DeeHeCe®e DeeHe}e G×ej keÀjeJee. DeeHeCeDeeHeuîee Deelc³ee}e DeOeesieleerme peeT osT ve³es. Deelcees×dejeefJe<e³eerDeeHeCe®e DeeHe}s efce$e Deenesle Je DeeHeCe®e DeeHe}s µe$et Deenesle. l³eeµ}eskeÀe®eer ³esLes DeeþJeCe nesles. ne®e YeeJe ’ve efnveml³eelceveelceeveb(13-28)“ ³eelener Deens.

lesJne’yebOegjelceelcevemlem³e ³esveelcewJeelcevee efpele:~ Deveelcevemlegµe$eglJes JelexleelcewJe µe$egJeled~~6-6~~“ Demes meebietve ÞeerieesHee}ke=À<Ceebveer³eesie³egÊeÀer meebieC³eeme meg©Jeele kesÀ}er nesleer. l³ee®ee efJe®eej ÒemebieesHeeÊekeÀjC³eele ³esF&}®e. mebµe³eelc³ee®ee efJeveeµe neslees, Demesner ieerlee µ}eskeÀ¬eÀ. 4-40ceO³es ’De%e½eeÞeÎOeeve½e mebµe³eelcee efJeveµ³eefle~ vee³eb}eskeÀesçefmle ve Hejes ve megKeb mebµe³eelceve:~~“ meebefiele}s}s DeeHeCeebmemcejle Demes}®e. mJele:®e mJele:®ee Ieele keÀªve ve Ieslee Deelcees×ejkeÀªve IesCeeN³ee %eev³ee®³ee efmLeleeryeeyele %eeveséej lesjeJ³ee DeO³ee³eeleer}DeÇeefJemeeJ³ee µ}eskeÀeOeejs cnCeleele:

peQ iegCeWefê³eOeeskeÀìer~ osnOeeletb®eer ef$ekegÀìer~Heeb®eces}eJee JeesKeìer~ oe©Ce ns~~13-1068~~ns GIe[ Heeb®eJesT}er~ ns Heb®eOee DeebieeR }eie}er~peerJe Heb®eevevee meebHe[}er~ nefjCekegÀìer ns~~1069~~Ssmee Demetefve F³eW µejerjeR~ keÀesCe efvel³eyeg×er®eer megjer~Deefvel³eYeeJeeef®e³eeb GojeR~ oeìeref®evee~~1070~~

Heefj F³eW osneR Demeleeb~ pees ve³esef®e DeeHeCe³eeb Ieelee~DeeefCe µesKeeR Heeb[gmeglee~ lesLeWef®e efce}W~~1071~~

’Heb®eceneYetles, ef$eiegCe Je Fbefê³es ³eeb®³eeHeemetve le³eej Pee}s}e neosn cnCepes meHle Oeeletbvee OeejCe keÀjCeejer,mLet},met#ce Je keÀejCe Demesleerve keÀHHes Deme}s}er IeeCesj[er Heesle[er Deens. ner®e peerJee}e yebefomlekeÀªve oe©Ce ³eelevee YeesieefJeles. Heb®eefJe<e³eeb®³ee veebi³ee ceejCeejer ner Hee®eveebi³eeb®eer FbieUer®e Deens. efkebÀJee efJe<e³eHeb®ekeÀªHeer Heb®eeiveer®e peCet ³eepeerJee}e nesjHeUJelees Deens pemee keÀener! efmebne}e njCeeb®³ee IejeleÒeJesµe efceUe}e lej lees pemee l³ee njCeebveer le=Hle OeeuîeeefµeJee³e lesLetveyeensj He[Ceej veener; l³ee®eÒeceeCes ne peerJeHeb®eeveve ³ee iegCeWefê³eefJe<e³eªHenjCeeb®³ee osnªHeer Iejeletve le=Hle PeeuîeeefµeJee³e yeensj He[t Feq®íleveener. cnCetve mebmeej}gyOe Heg©<e efvel³eeefvel³eefJeJeskeÀyegefתHe megjer ³eeDeefvel³e Deµee osnYeeJeeJej ®ee}Jet Feq®íle veenerle Je Deelceveeµe keÀªveIesleele. Hejbleg Yeei³eJeble %eeveer cenelces cee$e Deµee ÒekeÀejs osnyeg×erves JeeJeªvemJele:®ee Ieele keÀªve Iesle veenerle.“Deelcemee#eelkeÀeje®es mJeªHe

peQ ³eesie%eeveeef®e³eW Òeew{er~ Jees}eb[tefve³eeb pevcekeÀes[er~ve efveiees F³eeb Yee<ee yeg[er~ osleer ³eesieer~~13-1072~~peQ DeekeÀeje®eW Hew}leerj~ peQ veeoe®eer Hew}cesj~leg³ex®eW ceepeIej~ Hejye´ïe peQ ~~1073~~cees#eemeieì ieleer~ pesLeW ³esleer efJeÞeebleerb~iebieeefo DeeHeebHeleer~ meefjlee pesJeeR~~1074~~leQ megKe SCeWef®e osnW~ Hee³eHeeKee}efCe³eeb }ens~YetleJew<ec³e veesns~ efJe<eceyeg×er~~1075~~

’ns Heeb[gHeg$ee! Demee %eeveer Debleer Hejye´ïeeme®e HeeJelees. ³eesie Je%eeve ³eeb®³ee ÒeYeeJeeves keÀesìîeJeOeer pevce Heej keÀªve ³eesieer Je %eeveer l³eeHejye´ïeeletve Hejle ve ³esC³ee®³ee efve½e³eeves l³eele yeg[er osTve jenleele.meekeÀej efJeéeeefYeJ³eÊeÀer®eer meerceejs<ee Dees}eb[tve, DeJ³eÊeÀeJemLesleDemeCeeN³ee efJeéee®³ee Heuîee[ veeoªHeeDebleer DemeCeejs les Hejye´ïecnCepes leg³ee&JemLes®es ceepeIej Jee efJeÞeecemLeeve®e Demeles. iebiee JeiewjsveÐee p³eeÒeceeCes meefjleeHeleer meeiejele efceUtve efJeÞeyOe nesleele, l³ee®eÒeceeCescees#eemeefnle meJe& ieleer p³eele peerJeemen efcemeUtve peeleele, les ns®eefJeÞeecemLeeve nes³e. Yetlecee$eele efJe<eceyeg×er ve þsJeCeeN³ee l³ee ³eesi³eebme Je%eev³eebme ³ee®e osneR les Demes GÊece Hejye´ïemegKe cegye}keÀ efceUles.“

oerHeeb®eeb keÀes[er pewmeW~ SkeÀef®e lespe meefjmeW~lewmee pees Demes~ meJe&$e F&µeg~~ 13-1076~~Ssmesefve mecelJeW Heeb[gmeglee~ efpe³eW lees osKelemeelee~lees cejCe DeeefCe peerefJelee~ veeieJeW HegÀ[eb~~1077~~cnCeewefve lees owJeie}eb~ Jeeveerle Demees Jes}esJes}eb~peQ meec³emespeW [es}e~ }eie}e les³eeb~~1078~~

’keÀesefìkeÀesìer oerHeeble³ee&ceer pemes SkeÀ®e lespeleÊJe efJejepeles,l³ee®eÒeceeCes ³ee mecemle efJeéee®³ee HemeeN³eele efJeefJeOelesves veìvee®e keÀjCeejelees kesÀJe} SkeÀcee$e F&éej®e Deens; Deµee meceYeeJeeme ÒeeHle Pee}s}e lees

³eesieoe Þeer%eeveséejer 317 Gvces<e:21:#es$e-#es$e%eefJe®eejmeej

Page 99: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

DeeHlekeÀece Heg©<e pevce Deved ce=l³et}e Heej keÀªve peelees. DeµeemeceYeeJeªHeer µespesJej efveêe keÀjCeeN³ee l³ee Heg©<eeme Yeei³eJeble cnCetveceer JeejbJeej JeeKeeCele Demelees, les ³ee®emeeþer!“

DeeefCe ceveesyegef×ÒecegKeW~ keÀceXefê³eW DeµesKeW~keÀjer Òeke=Àefle®eer ns osKeW~ meeb®eW pees ieeb~~13-1079~~IejeRef®e jeneìleer IejeR~ Iej keÀebneR ve keÀjer~DeYe´ OeebJeW DebyejeR~ Debyej leQ Gies~~1080~~lewmeeR Òeke=Àefle DeelceÒeYee~ Kes}W iegCeeR efJeefJeOeejbYee~³esLe Deelcee lees JeesLebyee~ vesCeW keÀesCe~~1081~~Ssmesefve ³esCeW efveJee[W~ pes³ee®eeb peerJeeR GefpeJe[W~DekeÀÊe&³eebleQ HegÀ[W~ osefKe}W lesCeW~~1082~~

’DeeefCe ceve-yeg×er ³eebÜejs keÀceXefê³eeb®ee pees J³eeHeej ®ee}lees, leeskesÀJeU Òeke=ÀleercegUs®e neslees, ns pees peeCelees; p³eeÒeceeCes Iej jeneìleebveeefome}s, lejer l³eele Kejs lej ceeCemeeb®³eecegUs Jeo&U efomeles, Iej keÀenermJele: jeneìle veener; efkebÀJee DeekeÀeµeele {ieeb®³ee nesCeeN³ee ne}®ee}eRcegUsDeekeÀeµe OeeJeleebvee Yeeme}s lejer les Kejs lej mleyOe®e Demeles; l³ee®eÒeceeCesÒeke=Àefle DeelceÒekeÀeµeele pees KesU KesUles, l³eebvee Deelcee ne Yeesp³ee®³eeKeebyeeÒeceeCes Deens; Deµee efveCe&³ee®ee ÒekeÀeµe p³ee®³ee Deble:keÀjCeelemHegÀj}e Deens, l³ee®e %eev³eeves JeemleefJekeÀ DekeÀl³ee& Deelc³eeme Heeefn}sDeens, Demes cnì}s Heeefnpes.“ef®eefÜ}emee®eer DevegYetleer

Deµee®e Heg©<ee}e ye´ïee®eer ÒeeHleer nesles. cnCetve ieerleeceeF& cnCeles:³eoe YetleHe=LeiYeeJeceskeÀmLecevegHeµ³eefle~lele SJe ®e efJemleejb ye´ïe mecHeÐeles leoe~~13-30~~

’Yetleeb®ee efvejefvejeUsHeCee SkeÀe®e Deelc³eeþe³eer efmLele Deens Je l³eeDeelc³ee®³ee mebkeÀuHeeHeemetve®e ³ee meJe& efJeéee®ee efJemleej Pee}s}e Deens,ns oµe&ve PeeuîeeJej l³ee Heg©<eeme ye´ïee®eer ÒeeHleer nesles.“

l³eeJej %eeveosJe cnCeleele:SjJeeR leQef®e Depe&gvee~ nesF&pes ye´ïemebHeVee~peQ ³ee Yetleeke=Àefle efYeVee~ efomeleer SkeÀer~~13-1083~~}njer pewefme³eeb pe}eR~ HejceeCegkeÀefCekeÀe mLe}eR~jµceerkeÀj ceb[}eR~ met³ee&®eeb~~1084~~vee leNneR osneR DeJesJe~ ceveeR DeeIeJeWef®e YeeJe~efJemHegÀef}bie meeJesJe~ JeÚeR SkeÀeR~~1085~~lewmeW YetleekeÀej SkeÀe®eW~ ns efoþeR efjies peQ meeb®eW~leQef®e ye´ïemebHeÊeer®eW~ leeªb }eies~~1086~~ceie pes³eeles³eebkeÀ[s~ ye´ïeWef®e efoþer GIe[s~efkebÀyengvee pees[s~ DeHeej megKe~~1087~~

’JeemleefJekeÀ Heenlee, ns Depe&gvee! pesJne meeOekeÀeme efYeVeefYeVeDeekeÀejeÒekeÀejeb®³ee ³ee meJe& Yetlecee$eele l³ee SkeÀe®e Hejceelc³ee®ee yeesOeneslees, lesJne l³eeme yeïee®eer ÒeeHleer nesles. pe}e®³ee }eìe®e peµee pe}eJejDemeleele; efkebÀJee DeCeg-HejceeCet He=LJeerJej efYeVelJeeves efmLele efome}s lejer

les He=LJeer®es®e Debµe Demeleele; DeLeJee met³e&efkeÀjCe met³e&ceb[Uentve efYeVeYeeme}s lejer l³eebvee met³e&ceb[U®e GiecemLeeve Demeles; DeLeJee osne®esDeJe³eJe Demeleele; efkebÀJee Deble³ee&ceer®es YeeJe pemes ceveele Demeleele; efkebÀJeeefþCei³eeb®³ee ªHeeves Deiveer®e pemee Demelees; l³ee®eÒeceeCes SkeÀeHejceelc³ee®es®e ns efYeVeefYeVe YetleekeÀej Deensle, ³ee®eer Òeleerleer ÒeeHle Pee}su³eemeeOekeÀeme ye´ïeYeeJeves®³ee penepeeJej yemeeJe³eeme efceUles DeeefCe meJe&$emecegêe®³ee HeeC³eeÒeceeCes Hemej}s}e yeïeªHee®ee Hemeeje®e efomet }eielees.³eeÒeceeCes l³eeme DeHeej megKee®eer ÒeeHleer nesles.“

Sleg}sefve legpe HeeLee&~ Òeke=ÀefleHeg©<eJ³eJemLee~þe³eWþeJees ÒeleerefleHeLee-~ ceepeeR peen}eR~~13-1088~~Dece=le pewmeW ³es ®eg}eb~ keÀeb efveOeeve osefKepes [es}eb~lesleg}e efpeJne}e~ ceeveeJee ieeb~~1089~~ne peer peenef}³eW Òeleerleer~ Iej yeebOeCeW peQ ef®eÊeeR~leQ Deeleeb vee megYeêeHeleer~ F³eeJejer~~1090~~leNneR SkeÀ oesvneR leQ yees}~ yeesef}peleer meKees}~osF¥ ceveeleQ Jees}~ ceie leQ IesF¥~~13-1091~~SsmeW osJeW cnefCele}W~ ceie yees}eW Deeoefj}W~lesLes DeJeOeevee®eWef®e kesÀ}W~ meJee¥ie SjW~~1092~~

’Þeerke=À<Ce cnCeleele: ’ns HeeLee&! ³eeÒeceeCes peer Deveeoer DeµeerÒeke=Àefle-Heg©<e ³eebÜejs Deme}s}er efJeéeJ³eJemLee Deens, efle®es leg}emeebieesHeebie oµe&ve Ie[efJe}s Deens. ner®e J³eJemLee ³eesiemeeOekeÀemeÒel³e³eeme ³esles. legP³ee DenesYeei³eeves ³ee®ee Òel³e#e DevegYeJener leg}e IesleeDee}e. Yeei³eJeblee®³ee Jeeìer Dee}s}er Dece=lee®eer ®etU peµeer lees ve LegbkeÀleemeeJekeÀeµe Òeeµeve keÀjlees; efkebÀJee SKeeoe DevegHece þsJee HeenC³eeme efceUe}e,lej lees pemee ¢äerle meeþJetve I³eeJee; l³ee®e ÒekeÀejs ³ee Òeke=Àefle-Heg©<ejnm³ee®es peleve keÀjeJes Je meeJekeÀeµe DeemJeeo I³eeJee. Hejbleg l³eeDeeOeerlet ceePes SkeÀoesve yees} veerì SsketÀve Ies. ceePes cnCeCes legP³ee ceveele Kees}Jej©peJe. cnCepes ne DevegYeJe ef®ejbleve keÀjC³eemeeþer ³ee jnm³ee®³ee ÒeleerkeÀe®esleg}e mJele:®³ee ceveele GÊece mceejkeÀ j®elee ³esF&}.“osnyeg×er®ee efvejeme

osJeeb®es ns yees}Ces SsketÀve HeeLe& meJee¥ieeveer DeJeOeeve osTve l³eeb®esYee<³e Heg{s SskeÀC³eeme meppe Pee}e. l³eeJej Þeerke=À<Ce cnCeleele:

DeveeefolJeeefVeie&gCelJeelHejceelcee³eceJ³e³e:~µejerjmLeesçefHe keÀewvles³e ve keÀjesefle ve ef}H³eles~~13-31~~

’ns keÀeQles³e! Deveeoer Demeuîeeves Je iegCeeleerle Demeuîeeves DeefJeveeµeerDemee ne Hejceelcee µejerjele jentvener JeemleefJekeÀ keÀenerner keÀjle veener JekeÀµeevesner ef}Hle nesle veener.“

osneble³ee&ceer Demetvener osneÜejs Ie[CeeN³ee keÀcee¥®es keÀle&=lJe vemeCeeN³eeJe osnmebIeeleeÜejs nesCeeN³ee keÀce&HeÀ}ebveer, Jeemevee Je F®ísves ef}Hle venesCeeN³ee l³ee DeefJeveeµeer HejceleÊJeemebyebOeer %eeveosJe GÃejleele:

cnCes Hejceelcee cnefCeHes~ lees Ssmee peeCe mJeªHeW~pe}eR pe}W ve ef}bHes~ met³e&g pewmee~~13-1093~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 318 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 100: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’met³ee&®es Òeefleefyebye peUele efYepe}s}s Yeemele Deme}s lejer met³e& pemeeHeeC³ee®ee mHeµe&ner ve neslee pemee®³ee lemee®e jenlees, l³ee®eÒeceeCes p³ee}eHejceelcee cnCeleele, l³ee®es mJeªHe Demeles. Òeke=Àleerþe³eer l³ee®esDeelceªHeeves Òeefleefyebye Yeemeles Je lees Òeke=Àleerves ef}Hle Pee}s}e efomelees.Hejbleg Òeke=Àleer®³ee meJe& keÀe³ee&Heemetve Deef}Hle Demee®e lees HejceelceeJemlegle: Deens.“

keÀeb peQ pe}eb DeeoeR HeeþeR~ met³e&g Demelegef®e Demes efkeÀjerìer~ceepeeR efyebyeW leQ ¢äer~ DeeefCekeÀebef®e³es~~13-1094~~lewmee Deelcee osneR~ DeeefLe cnCeerHes ns keÀebneR~meeb®eW leNneR veeneR~ lees pesLeeR®ee lesLes~~1095~~Deeefjmee cegKe pewmeW~ efyebyeef}³eeb veece Demes~osneR yewmeCeW lewmeW~ DeelceleÊJee~~1096~~

’peU Demees efkebÀJee vemees, met³e& pemee l³eele He[CeeN³ee ÒeefleefyebyeeJejDeeHeuîee DeefmlelJeemeeþer DeJe}byetve vemelees, efkebÀyengvee Flejebvee l³ee®esÒeefleefyebye kesÀJeU mJele:®³ee ¢äerves efomeles; l³ee®eÒeceeCes Deelcee ne l³ee®eeosneble³ee&ceer pees DeeYeeme neslees, l³eeJej DeeHeuîee DeefmlelJeemeeþer DeJe}byetvejenle veener Je lees l³ee osnelener Kejs lej ve jenlee, DeeHe}e pesLeuîeelesLes Giee®e jenlees. Deejµeele cegKee®es Òeefleefyebye efomeuîeeJej l³ee}e pemescegKe Demes cnCeeJes, leÜle®e osneceO³es YeemeCeeN³ee DeelceleÊJee®es Deens.Hejceelc³ee®es Jee ®esleves®es pes ns Òeefleefyebye osneble³ee&ceer efomeles, l³ee}e peieJee³ee®e Deelcee cnCetve mebyeesefOeles.“

les³eeb osn cnCeleer Yesìer~ ns meHeeF¥ efvepeeaJe ieesþer~Jeeefj³eeb Jee}gJeW ieebþer~ kesÀJeeR Deens~~13-1097~~DeeieeR DeeCeer HeeRmee~ oesje megJeeJee kewÀmee~kesÀGleeb meeboe DeekeÀeµee~ Hee<eeCeWmeeR~~1098~~SkeÀ efveIes HetJexkeÀ[s~ SkeÀ leQ Heef½eceskeÀ[s~efle³eW Yesìer®esefve Hee[W~ mebyebOeg ne~~1099~~

’Deelc³ee®ee DeeefCe osne®ee mebyebOe pegUlees Demee pees ÒeJeeo Deens,lees efveJJeU yee<keÀU Deens. Dejs Depe&gvee! Deiveer DeeefCe Heerme ³eebvee DeesJeCeejeoesje µeesOetvener meeHe[s} keÀe! Jeeje DeeefCe Jee}gkeÀe ³eeb®eer ceesì yeebOelee³esF&} keÀe! DeekeÀeµe DeeefCe Hee<eeCe ³eeb®ee meebOee pegUJelee ³esF&} keÀe!SkeÀ ceveg<³e HetJe& efoµes}e ÒeJeemeeme efveIee}e, lej ogmeje Heef½eceskeÀ[s. l³eeoesIeeb®eer Yesì keÀOeer lejer He[s} keÀe!“

GefpeJe[e DeeefCe DebOeejs³eeb~ pees Hee[g ce=lee GYe³ee~leesef®e ieeb Deelce³ee~ osne peeCe~~13-1100~~je$eer DeeefCe efoJemee~ keÀvekeÀe DeeefCe keÀeHegmee~DeHee[g keÀeb pewmee~ lewmeeef®e ne~~1101~~

’Dejs! DebOeej Je Gpes[ ³eeb®ee pesJe{e cesU yemes} efkebÀJee ce=le DeeefCeefpeJeble ceveg<³e ³eeb®³eele pesJe{s mee¢µ³e Demeles, lesJe{sner mee¢µ³e osnDeve Deelcee ³eeb®³eele veener. meesves DeeefCe keÀeHetme, efoJeme DeeefCe je$e,³eeb®³eele pesJe{er efYeVelee Deens, eflelekeÀer®e, efkebÀyengvee l³eentvener yejer®eefYeVelee osn DeeefCe Deelcee ³eeb®³eele Deens. Demes Demelee osn Je DeelceeSkeÀ$e veeboleele, ns Kejs lejer Jeeìs} keÀe³e!“

’Deelcee lees SLe Ssmee“osn ne Demee efveJJeU veeefµeJeble Je Deefvel³e Deens Deve Deelcee lej

Deveeoer Je DeefJeveeµeer Deens. %eeveosJe Heg{s cnCeleele:osn lebJe Heeb®ee®eW pee}W~ ns keÀcee&®eeb iegCeeR iegbLe}W~YebJelemeW ®eekeÀeR meto}W~ pevcece=l³eg®eeb~~13-1102~~ns keÀe}eve}e®eW kegbÀ[eR~ Ieele}er }esefCe³ee®eer Gb[er~ceeµeer HeebKe HeeKe[er~ lebJe ns mejs~~1103~~ns efJeHee³eeR DeeieeR He[W~ leNneR Yemce nesTefve G[s~peen}W éeeve JejHe[W~ leNneR leQ ce}~~1104~~³e³ee ®egkesÀ oesveeR keÀepee~ leNneR nes³e ke=Àceer®eeb Hegbpee~ne HeefjCeeceg keÀefHeOJepee~ keÀµce}g ieeb~~1105~~

’keÀcee&®³ee iegb[îeele iegble}s}e Heb®eceneYetleeb®ee yeveefJe}s}e ne osnlej efveJJeU pevcece=l³eg®e¬eÀele De[ketÀve Yecele Demelees. ne lej keÀe}eiveerleìekeÀ}suîee }esC³ee®³ee Deengleermece Deens. ceeµeer HebKe Hemejles, lesJe{îeeDeuHeeJeOeerle ne veeµe HeeJelees. Debleer Deiveerle He[tve l³ee®eer jeKelejer nesles efkebÀJee éeeveeoeRkeÀ[tve Kee}Ás peeTve l³ee®ee ce} neslees. ³eeoesvner HeefjCeeceelcekeÀ He³ee&³eeletve pej lees megì}e lej Debleer l³eeleefkeÀ[îeeb®ee HegbpekeÀe neslees. ns keÀefHeOJepee! ³ee osne®ee Demee efkeÀUmeJeeCeeµesJeì neslees.“

HeCe ³eeJesieUe Deelcee keÀmee Demelees les Heene:³ee osne®eer ns oµee~ DeeefCe Deelcee lees SLe Ssmee~HeQ efvel³eefme× DeeHewmee~ DeveeefoHeCeW~.13-1106~~mekeÀ}g vee efve<keÀ}g~ Deef¬eÀ³eg vee ef¬eÀ³eeµeer}g~ke=Àµeg vee mLet}g~ efveie&gCeHeCeW~~1107~~DeeYeemeg vee efvejeYeemeg~ ÒekeÀeµeg vee DeÒekeÀeµeg~DeuHe vee yengbJemeg~ DeªHeHeCeW~~1108~~

Deelceeveboe®es leÊJe%eeve meebieleebvee %eeveosJeeb®³ee efme×JeeCeerme,Jemeble$eÝletle JeveÞeerme ³eeJee lemee veJneUer®ee Heeveesje-HegÀ}esje Deve yenj³eslees. les cnCeleele:

’ne osn Demee cel³e& Je veeµeJeble Deens. Deelcee cee$e Deveeoer, efvel³eJe efme× Deens. lees efveie&gCe Deens; HeCe lejerner efvejJe³eJe veener, lemes®emeeJe³eJener veener. meiegCe veener, lemes®e DemeiegCener veener. Deef¬eÀ³e veener,lemee®e ef¬eÀ³eeµeer}ner veener. met#ce veener, lemes®e mLet}ner veener. DeelceeDeªHe Deens, cnCetve lees ÒekeÀì veener, HeCe DeÒekeÀìner veener. l³ee®eeDeeYeeme ³ee osnele vemelees, HeCe JeemleefJekeÀ efvejeYeemener vemelees. DeelceeÒekeÀeµeceeve vemelees, lemee®e DeÒekeÀeµeceevener vemelees. ³ee efJeéeele leesmJeuHeebµeeves meekeÀejner nesle veener, lemes®e yeJnbµeermeg×e meekeÀej nesleveener; HeCe lees efvejekeÀej Deens, Demesner cnCelee ³esle veener, lemes®e leesefvejekeÀej veener, Demesner cnCelee ³esle veener.“

efjlee vee Yeefjleg~ jefnleg vee meefnleg~cetÊe&g vee DecetÊe&g~ µetv³eHeCeW~~13-1109~~Deevebog vee efvejevebog~ SkegÀ vee efJeefJeOeg~ceeskeÀUe vee ye×g~ DeelceHeCeW~~1110~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 319 Gvces<e:21:#es$e-#es$e%eefJe®eejmeej

Page 101: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

³esleg}e vee lesleg}e~ DeeFlee vee jef®e}e~yees}lee ve Gie}e~ De}#eHeCeW~~1111~~

’lees µetv³e Deens, HeCe cnCetve efjÊeÀ Deens Demesner veener; lemes®e leesYej}s}ener veener. Òeke=Àeflejefnlener veener, lemes®e Òeke=Àeflemeefnlener veener.cetle& veener, lemee®e Decetle&ner veener. Deelcee cnCepes HejleÊJe Jee DebefleceleÊJe Jee Debeflece mel³e Deme}e, lejer lees meevebo veener, lemee®e efvejevebonerveener; SkeÀ}e®e Deens Demes veme}s, lejer ‘yengm³eeced ’meg×e veener; cegÊeÀDeens Demesner veener, lejer lees ye×meg×e veener. lees Deelcee efveefJe&<e³e DemeuîeevesceespeceeHejefnle Deens; osJeeCeIesJeeCeerHe}erkeÀ[er} Deens; mJele:efme× JeemJe³ebYet veener, lemes®e efvecee&Ce kesÀ}s}e veener; lees cetkeÀ veener, HeCe DecetkeÀnerveener. lees keÀesCee®esner }#³e nesT µekeÀle veener, Demes DemetvenerDe}#emeg×e veener.“

me=äer®ee nesCeeb ve j®es~ meJe&mebnejW ve JeW®es~DeeLeer veeLeer ³ee oesneR®es~ Heb®elJe lees~~13-1112~~ceJes vee ®e®ex~ Jee{s vee Keeb®es~efJeìs vee JeW®eW~ DeJ³e³eHeCeW~~1113~~SJebªHe HeQ Deelcee~ osneR peQ cnCeleer efÒe³eesÊecee~leQ ceþekeÀejW J³eescee~ veece pewmeW~~1114~~

’lees Hejceelcee me=äer®³ee mepe&veemen GlHeVe nesle veener, lemee®eme=äer®³ee mebnejeyejesyej veäner nesle veener.Deefmle Je veeefmle ³eeoesvener GHeceeveeb®es }³e l³ee Hejceelc³eele®e nesleele. DeJ³e³e DemeuîeevesDeelc³ee®ee Nnemener nesle veener, lemee®e lees Je=×erner HeeJele veener; l³ee®esefJeYeeiener nesle veenerle efkebÀJee l³ee®es iegCeOece&ner Hee}ìle veenerle; l³ee}eceeHelee ³esle veener, lemes®e l³ee®es’lees DecegkeÀDecegkeÀ ÒekeÀej®ee Deens“Demes JeCe&vemeg×e keÀjlee ³esle veener. ns efÒe³eesÊecee Depe&gvee! Deµee mJeªHee®eene Hejceelcee Deens. lees osneble³ee&ceer Deens, Demes cnCeCes cnCepes p³eeDeekeÀeµeecegUs ceþekeÀej mHeä neslees, l³ee ceþekeÀejªHeer FJeuîeeµeeceþekeÀeµee}e®e DeekeÀeµe Deµeer J³eeHekeÀ meb%ee osC³eemeejKes þjs}!“

lewmeW les³eeef®e³eW Devegm³etefle~ nesleer peeleer osneke=Àleer~lees Ies vee meb[er megceleer~ pewmee lewmee~~13-1115~~Denesje$es pewµeeR~ ³esleer peeleer DeekeÀeµeeR~DeelcemeÊeW lewµeeR~ osnW peeCe~~1116~~

’ns megceles! l³ee meJe&J³eeHekeÀ DeKeb[ DeelceleÊJeeJej osneke=Àleer Gceìtveveeµe HeeJeleele, HeCe ³ee me=äer®³ee nesC³eepeeC³eeves l³ee®³eeJej keÀenernerHeefjCeece nesle veener; lees pemee®³ee lemee®e Demelees. DeekeÀeµe efoJeme Jeje$e oeKeefJeles, lemes Demetvener DeeHeCe cee$e efve}xHe jeneles; Deieoer lemes®el³ee DeelcemeÊescegUs osneefokeÀ efomeleele, HeCe cetU Deelcee pemee®³ee lemeeDeef}Hle jenelees.“

cnCeewefve F³eW µejerjeR~ keÀebneR keÀjJeer vee keÀjer~Dee³eleeneR J³eeHeejeR~ meppeg veesnW~~13-1117~~³e³ee}eieW mJeªHeW~ GCee Hegje ve IesHeW~ns Demees lees ve ef}bHes~ osneR osneb~~1118~~

’³ee osneoerb®eer keÀcex keÀjCes Je J³eeHeej-J³eJenej ®ee}efJeCes, ³eeb®³eeµeerl³ee®ee mebyebOe Demele veener. DeeHeesDeeHe l³ee®³ee meÊesves nesCeeN³eeme=äîeJ³eJeneje®ee lees ®ewlev³ece³e Deelcee kesÀJe} meeef#eYetle Demelees.HejceelcemJeªHe ns Demes Deens. osneoer me=äer®³ee J³eeHeej Je J³eJenejeveslees Deelcee efJekeÀjle veener. lemes®e l³eele DeemeÊeÀner nesle veener; menYeeieernesle veener. osne®³ee þe³eer Demetvener lees osnWefê³eebveer ef}Hle nesle veener.“#es$eefJenerve lees #es$e%e

meJe&J³eeHeer Je meJe&$eeJeefmLele DemeCeeje Demee ne Hejceelcee mJeªHeeveskeÀmee Deens, ns meebieleebvee ieerlee Heg{s meebieles:

³eLee meJe&ieleb meew#c³eeoekeÀeµeb veesHeef}H³eles~meJe&$eeJeefmLelees osns leLeelcee veesHeef}H³eles~~13-32~~

’p³eeÒeceeCes meJe&J³eeHeer Demetvener met#celJeecegUs DeekeÀeµe keÀesCel³eenerHeoeLee&µeer ef}Hle nesle veener; l³ee®eÒeceeCes Deelceemeg×e meJe&$e DeJeefmLeleDemetvener osneves ef}Hle nesle veener.“ Deµee DeelceJemlet®eer keÀuHevee megmHeäkeÀjleebvee %eeveosJener cnCeleele:

Deieeb DeekeÀeµe keWÀ veener~ ns ve efjIesef®e keÀJeCeW þe³eeR~Heefj keÀeF&mesvener keÀneR~ ieeefopesvee pewmeW~~13-1119~~lewmee meJe&$e meJe& osneR~ Deelcee Demelegef®e Demes HeeneR~mebieoes<eW SkeWÀneR~ ef}Hleg veesnW~~1120~~Heg{le Heg{efle SLeW~ nWef®e }#eCe efve©leW~peQ peeCeeJeW #es$e%eeleQ~ #es$eefJenervee~~1121~~

’Depe&gvee! DeekeÀeµe veener Demes keÀesCeles mLeU Deens! meJe&J³eeHeer Jemet#ce Deµee l³ee®ee ÒeJesµe ve nesCeejs mLe} Jee HeoeLe& DeefmlelJeele®eveener. Demes Demetvener les meJe&Lee meJe& Jemlegcee$eebHeemetve DemHeµe&®e jenleveener keÀe! Deelceemeg×e meJe&$e Je meJe& osneble Demetvemeg×e osnWefê³eeb®³eemebyebOeecegUs efJekeÀj}e peele veener. Deelc³ee®es ns SkeÀ®e }#eCe ÒecegKeDeens DeeefCe ³ee ³eesies®e l³ee #es$e%e Deelc³eeme veerì DeesUKelee ³esles.osneefomebIeelee®es pes #es$e Demeles, l³eentve Deelc³ee}e cnCepes #es$e%ee}eJesieUs peeCeC³ee®es ns }#eCe cnCepes ÒecegKe ef®eÚ Deens.“#es$e-#es$e%e HejmHejmebyebOe

#es$e-#es$e%eeleer} HejmHejmebyebOe J³eÊeÀJeleebvee Þeerke=À<Ce cnCeleele:³eLee ÒekeÀeµe³el³eskeÀ: ke=Àlmveb }eskeÀefceceb jefJe:~#es$eb #es$eer leLee ke=Àlmveb ÒekeÀeµe³eefle Yeejle~~13-33~~

’ns Yeejlee! p³eeÒeceeCes SkeÀìe met³e& ³ee meJe& peielee}e ÒekeÀeefµelekeÀjlees, l³ee®eÒeceeCes #es$e%e cee$e mebHetCe& #es$ee}e ÒekeÀeefµele keÀjlees.“

’met³e& Deelcee peielemlemLeg<e½e“ Demes Þegefle cnCeles. %eeveosJener GÊeÀer megÒekeÀeefµele keÀjleele, leer Deµeer:

mebmeieX ®esefäpes }esnW~ Heefj }esn Ye´ecekeÀ veesnW~#es$e #es$e%ee Deens~ lesleg}eb Hee[g~~13-1122~~oerHekeÀe®eer Dee®eea~ jeneìer Deens Iejer®eer~Heefj Jesie}erkeÀ keÀes[er®eer~ oerHee DeeefCe Ieje~~1123~~keÀeÿe®eeb HeesìeR~ JeÚer Demes efkeÀjerìer~Heefj keÀeÿ veesns ³ee efoþer~ Heeefnpes ieeb~~1124~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 320 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 102: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’}esn®egbyekeÀe®³ee mebHekeÀe&ves }esKeb[ele #eCeYebiegj ®egbyekeÀlJee®ee DeeYeemeJe ne}®ee} efvecee&Ce nesles, HeCe lesJe{îeeves }esKeb[ keÀener }esn®egbyekeÀcnì}s peele veener. lemes®e #es$e Je #es$e%e ³eeb®es Deens. #es$e%ee®³eemebHekeÀe&ves #es$e ®eslevee OeejCe keÀjleebvee efomeles, HeCe #es$e cnCepes #es$e%eveJns keÀener! oerHekeÀe®³ee ÒekeÀeµeele DebOeejeleer} Iej jeneìt }eieles.cnCeeJes lej oerHekeÀ®e je$eer Iej ®ee}efJelees. HeCe lesJe{îeeves keÀe³e IejcnCepes oerHekeÀ nesles keÀe, keÀer oerHekeÀe}e Iej Demes cnCelee ³esF&}! nsefkeÀjerìer! Depe&gvee! keÀeÿe®³ee Heesìele Deiveer Demelees, HeCe keÀeÿ cnCepesDeiveer veJns. ns®e Deblej #es$e Je #es$e%e ³eeb®³eelener Deens.“

DeHee[g veYee DeeYee}eb~ jefJe DeeefCe ce=iepe}eb~lewmeeef®e nener [es}eb~ osKemeeR peNneR~~13-1125~~ns DeeIeJeWef®e Demees SkegÀ~ ieieveewefve pewmee Deke&gÀ~ÒeieìJeer }eskegÀ~ veebJes veebJeW~~1126~~SLe #es$e%eg lees Ssmee~ ÒekeÀeµekegÀ #es$eeYeemee~³eeJe©leW ns ve Hegmee~ µebkeÀe vesIee~~1127~~

’veYe Je DeYe´ efkebÀJee met³e& Je ce=iepe} ³eeble pees Yeso Deens, lemee®eYeso osn Je Deelcee efkebÀJee #es$e Je #es$e%e ³eeble Deens, ns peeCekeÀejebmeefJeefole Deens®e. Deved ns mecepeC³eeme leµeer®e ¢äer HeCe DemeeJeer }eieles.ns Demees. veYeeblejer SkeÀ}e jJeer pemes }eskeÀ}eskeÀeblej JesUesJesUerÒekeÀì keÀjle $ew}eske̳eeme ÒekeÀeµece³e keÀjlees, l³ee®eÒeceeCes lees #es$e%e JeeDeelcee Jee Hejceelcee ³ee mebHetCe& veeceªHeeves, efJeefJeOelesves Deve efJeHeg}lesvesefJeveì}suîee Òeke=Àefle Jee #es$ee®³ee DeeYeemee}e DeLeJee osnWefê³eeoer mebIeelee}e®esleJele jentve ÒekeÀeµeceeve keÀjlees, ns efveefJe&Jeeo mel³e®e Deens. FleGHHej³eeefJe<e³eer Flej Òeµve vekeÀes Je µebkeÀe lej cegUer®e jent osT vekeÀesme.“YetleÒeke=Àefle®ee Deble:::: ’YetleÒeke=Àeflecees#eb ®e“

³eeÒeceeCes #es$e-#es$e%e efJe®eeje®eer Debeflece µe}ekeÀe ÒekeÀì keÀªvel³eeyeeyele DemeCeeN³ee meJe& JeeoefJeJeeoeb®ee Je leke&ÀkegÀlekeÀe¥®ee mees#ecees#e}eJetve, ÞegleeRveener mHeä keÀjlee ve Dee}suîee, $eÝef<ecegveebr®³ee mebIeeleebveeryengle ®eef®e&}suîee, JesoeR®³ee ye=nlemeeceeoer met$eebvee Deve ye´ïemet$e F.veeleÊJe®e®exle ve ieJeme}suîee ³ee osKeC³ee efJe<e³eeyeeyele YeieJeble cnCeleele:

#es$e#es$e%e³eesjsJecevlejb %eeve®e#eg<ee~YetleÒeke=Àeflecees#eb ®e ³es efJeog³ee&efvle les Hejced~~13-34~~

YetleÒeke=Àeflecees#e ner keÀuHevee peje efJe}#eCe Deens. leer mecepeeJetveIesC³eemeeþer Lees[s leHeefµe}ele efµej}s Heeefnpes.

³ee µ}eskeÀe®ee meJe&meeceev³e DeLe& DevJe³eemen Demee osleele:’³es -pes, SJeb - ³eeÒeceeCes, #es$e#es$e%e³ees: - #es$e Je #es$e%e

³eeb®³eeceOeer}, Devlejb - HejmHejefJe}#eCelee, HeÀjkeÀ, ®e -Je,YetleÒeke=Àeflecees#eb -Òeke=Àefle (Yetleeb®eer Òeke=Àefle) Je efle®es efJekeÀej ³eebHeemetvemegìC³ee®ee GHee³e, %eeve®e#eg<ee - %eeve¢äerves, efJeog: -peeCeleele, les -les %eeveer, Hejb - HejceelceleÊJeeme, ³eeefvle -ÒeeHle nesleele.“

®eewleerme µ}eskeÀeb®³ee lesjeJ³ee DeO³ee³ee®³ee meceeHleer®³ee ³ee µ}eskeÀemelemes®e cenÊJener Deens. ³ee DeO³ee³eeJej %eeveosJeebveerner meeceev³ele³ee 1169DeesJ³ee j®euîee Deensle. l³eele}e yeJnbµe Yeeie DeeHeCe DeJe}eskeÀ}e Deens®e.Gj}suîee DeesJ³ee HeenC³eeHetJeea ³ee µ}eskeÀe®eer µeebkeÀjYee<³eke=Àle Dee}es®eveeHeent ³ee. les cnCeleele:

’#es$e#es$e%e³ees: ³eLeeJ³eele³ees: SJeb ³eLeeoefµe&leÒekeÀejsCe DevlejcedFlejslejJew}#eC³eefJeµes<eb %eeve®e#eg<ee µeem$ee®ee³eexHeosµepeefvelecedDeelceÒeel³eef³ekeÀ%eeveb ®e#eg: lesve %eeve®e#eg<ee YetleÒeke=Àeflecees#eb ®eYetleeveeb Òeke=Àefle: DeefJeÐee}#eCee DeJ³eÊeÀeK³ee lem³ee YetleÒeke=Àles:cees#eCeced DeYeeJeieceveb ®e ³es efJeog: efJepeeveefvle ³eeefvle ie®íefvle lesHejb HejceeLe&leÊJeb ye´ïe ve Hegve: osnced Deeooles Fl³eLe&:~~13-34~~µeeb.Yee.~~“

’pees Heg©<e µeem$e Je Dee®ee³ee¥®³ee GHeosµeeves GlHeVe Pee}suîeeDeelcemee#eelkeÀejªHe %eeveves$eebveer, HetJeea ÒekeÀì kesÀ}suîee #es$e Je #es$e%e³eebleer} Deblej - l³eeb®eer HejmHejefJe}#eCelee - HetJe&oe|µele ÒekeÀejs peeCetveIeslees; lemes®e DeJ³eÊeÀveecekeÀ DeefJeÐeeªHe Yetleeb®³ee Òeke=Àleer®ee cees#ecnCepes Deble Jee l³eeyeeyele®es mel³e, DeeefCe l³ee Òeke=Àleer®ee DeYeeJecnCepes DeeYeemeelcekeÀlee, efceL³eelJe Jee #eCeYebiegjlee DeLeJeeGHecegK³elee efkebÀJee og³³ece opee& DeLeJee DeÒeeOeev³elJe Jee DeefJeµes<eleeJee veeceOeeefjlJe, DeÒekeÀeµelJe Jee HejÒekeÀeefµelelee, DeLee&le efle®es ³eLeeLe&mJeªHe peeCetve Iesleu³eecegUs, efle®³eeHeemetve megìkeÀe keÀªve IesC³ee®eeGHee³e peeCelees, lees Heg©<e HejceeLe&leÊJemJeªHe yeïeeme ÒeeHle neslees; DeLee&leHegvepe&vce HeeJele veener.“

³ee µ}eskeÀeJejer} DeeHeCe Iesle}suîee µeebkeÀjYee<³eeLee&JeªveÞeerceoeÐeµebkeÀje®ee³ee¥®³ee celes Òeke=Àefle cnCepes keÀe³e les mHeä efometve³esles. l³eeb®³ee celes ner Òeke=Àefle -DeJ³eÊeÀveeces DeesUKe}er peeles. leerDeefJeÐeemJeªHe Deens Je Yetleebµeer DeefYeVe Deens. leer DeeYeemeelcekeÀ Deens;efceL³ee Deens; #eCeYebiegj Deens. Heg©<e-Òeke=Àefle ³ee pees[erle}e Heg©<ene cegK³e lej leer GHecegK³e Deens; og³³ece opee&®eer Deens.

Heg©<e ÒeOeevelJeeves Deens lej ner DeÒeOeeve Deens; Heg©<e efJeµes<eDeens lej ner DeefJeµes<e Deens; veeceOeejer Deens. Heg©<e mJeÒekeÀeµe lej nerDeÒekeÀeµe efkebÀJee l³ee®³eeHeemetve ÒekeÀeefµele nesCeejer Deµeer HejÒekeÀeefµeleDeens. ns®e efle®es meJee&Lee&ves Kejs mJeªHe Deens. ns®e peeCetve IesCeejeHeg©<e efle®³eeHeemetve cegÊeÀ nesC³ee®ee GHee³e peeCetve efle®ee Deble cnCepescees#e HeeJelees.

ne µ}eskeÀ SJe{îee efJemleejHetJe&keÀ HeenC³ee®es keÀejCe cnCepes ieerles®³eeµ}eskeÀeb®ee DeLe& }eJeleebvee Hebef[le, Dee®ee³ee&oer ceneve efJeÜppeve JeFlejspeveebveer kesÀ}s}s efJeefJeOe DevJe³eeLe& Je l³ee³eesies SketÀCe ieerles®es®e JesieJesieUsDeLe& }eJeC³eemebyebOeer efJeÜeveeble DemeCeejs celeYeso keÀmes efvecee&Ce nesleele,³ee®ee DeuHe Heefj®e³e DeeHeuîeemeejK³ee efpe%eemetbvee JneJee Je l³ee³eesiesDeeHe}er ¢äer %eeveosJeebveer ieerles®³ee meekeÀuîeeves kesÀ}suîee DeLee&®esmeeJeOeeveleeHetJe&keÀ jmeûenCe keÀjC³eekeÀ[s JeUJeC³eele JneJeer, ner F®íe!

³eesieoe Þeer%eeveséejer 321 Gvces<e:21:#es$e-#es$e%eefJe®eejmeej

Page 103: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Deµee ieerlesleer} efJeefJeOe mLe}eb®es cece&%e jmeûenCe pej DeeHeCeebmekeÀjCes pece}s, lej DeeHeCeebme Flejspeveeb®ee Deeoj þsJetvener DemescnCeC³ee®ee ceesn ogefve&Jeej neslees keÀer ieerlee peµeer Deens leµeer meebieCeejsSkeÀcee$e %eeveosJe®e nesle!!! ne ceeve kesÀJeU l³ee DeOJe³e&g ³eesieerjeìe®ee®eDeens! Demees.%eeveosJeeb®³ee µeyoeble YetleÒeke=Àeflecees#e

YetleÒeke=Àeflecees#e ³ee Heoe®³ee DeLee&mebyebOeeves GþCeejs JeeoU %eeveosJeeb®³ee®eµeyoebveer GHeµeceJet ³ee! les cnCeleele:

µeyoleÊJemeej%ee~ HeQ osKeCeer leQef®e Òe%ee~peQ #es$e #es$e%ee~ DeHee[g osKeW~~13-1128~~F³eeb oesneR®eW Deblej~ osKeeJes³eeb ®elegj~%eeefve³eeb®eW Üej~ DeejeefOeleer~~1129~~³eeef®e}eieeR megceleer~ peesef[leer µeebeflemebHeefÊe~µeem$eeb®eer ogYeleeR~ Heesefmeleer IejeR~~1130~~³eesieeef®e³eeb DeekeÀeµee~ Je}efIepes SJe{eef®e efOebJemee~³eeef®e³eeef®e Deeµee~ Heg©<eemeeR ieeb~~1131~~

’JesoebleleÊJee®es meej peeCeCeeN³ee ns Depe&gvee! #es$e DeeefCe #es$e%e³eele}s ns HejmHejJew}#eC³e Deµee ÒekeÀejs peer Òe%ee Heenles, leer®e Kejer[esUme Je %eeleer nes³e. ns Deblej peeCetve IesC³eemeeþer®e cegceg#et Heg©<e %eeveerHeg©<eeb®³ee Gbyejþîeeme efPepeJeleele. ns megceles! ³ee®e SkeÀe keÀejCeemleJeµeceoceeoer <eìdmebHeÊeer®eer pees[ kesÀ}er peeles Je µeem$eªHe Oesvetb®eer peesHeemeveekeÀjleele. ner Òe%ee ÒeeHle JneJeer cnCetve®e DeeµeeJeble Heg©<e ³eesiee®³ee keÀJesleve ceeJeCeeN³ee efJeµee} ieievee}e ieJemeCeer Iee}C³eeme efme× nesleele.“

µejerjeefo mecemle~ ceeefveleeleer le=CeJele~peerJeW mebleeb®eW nesle~ JeeneCeOe©~~13-1132~~Ssmewefme³eebHejer~ %eeveeef®e³eeb YejesJejeR~keÀªefve³eeb DeblejeR~ efve©les nesle~~1133~~ceie #es$e%ee #es$ee®eW~ peQ Deblej osKeleer meeb®eW~%eeveW GvcesKe les³eeb®eW~ JeesJee}tb DeecneR~~1134~~

’DeeefCe meblemeppeveeb®es HeeF&keÀ nesTve l³eeb®³ee mesJesHeg{s µejerje}ele=CeJele ceeveleele Je DeeHeuîee peerJee®³ee JeneCee keÀªve l³ee mebleeb®³eeHee³eer ®e{Jeleele. Deµee efJeefJeOe ÒekeÀejs µeem$es Je ceneHeg©<eeb®³ee GHeemevesveske=ÀleeLe& nesTve, %eevee®eer HeefjHetCe&lee efceUJetve, Deblejbieer meceeOeeve HeeJeleele.#es$e Je #es$e%ee®es Deblej Deµee jerleerves peeCeCeeN³ee l³ee Deelcemee#eelkeÀejerHeg©<eeb®³ee %eeve®ee#eg<eer ¢äerJeªve Deecner (Hejceelcee Þeerke=À<Ce) Deece®es%eeve DeesJeeUtve l³eeb®eer Deejleer keÀª!“

³eeveblej YetleÒeke=Àeflecees#e efJe<e³ekeÀ DeesJ³ee Heene:

DeeefCe ceneYetleeefokeÀeR~ ÒeYesefo}eR DeveskeÀeR~Hemejef}mes }efìkeÀer~ Òeke=Àefle peQ ner~~13-1135~~leQ µegkeÀveef}keÀev³ee³eW~ ve }ieleer }eie}er Deens~ns pewmeW lewmeW nes³es~ þeGJeW pes³eeb~~1136~~

’³eeHetJeea meefJemlej JeefCe&}s}er, íÊeerme leÊJeebveer yeve}s}er,Heb®eceneYetleeoer efJeefJeOe Yeeieele efJeYeeielee ³esCeejer ner peer efceL³ee Òeke=ÀefleHemej}er Deens Je DeJ³eÊeÀ cnCetve efpe®es JeCe&ve keÀjleele; leer Òeke=ÀefleµegkeÀveef}keÀev³ee³eeves, JeemleefJekeÀ peerJee}e ef®ekeÀì}s}er vemetvener,Deelc³eeµeer meb}ive Deµeer Deme}s}er efomele Deens; ns ³eLeeleL³epeeCeCeeN³ee Heg©<eeb®eer efmLeleer SskeÀ.“

pewmeeR cee}e leQ cee}e~ SsmeeRef®e osefKepes [es}eb~meHe&yegef× ìJee}e~ GKeer nesTefve~~13-1137~~keÀeb µegeqÊeÀ leQ µegeqÊeÀ~ ns meeb®e nes³e Òeleerleer~©Hes³eeef®e Ye´ebefle~ peeTefve³eeb~~1138~~lewmeeR Jesie}er Jesie}sHeCeW~ Òeke=Àefle peQ Deble:keÀjCeW~osKeleer leQ ceer cnCeW~ ye´ïe nesleer~~1139~~

’p³eeÒeceeCes jppeg-meHe& ¢äebleeleer} meHe&, jppet®es DeekeÀ}vePeeuîeeJej efomesveemee neslees; efkebÀJee ceesl³ee®eer efµebHe}er ner efµebHe}er®e Demetveefle®³eeJej Òeleerle nesCeejer ®eeboer Jee ©Hes ne efveJJeU DeeYeeme Deens, nerpeeCeerJe PeeuîeeJej ©Hes efomesveemes nesles; Deieoer l³ee®eÒeceeCes p³eeceneHeg©<eebme Deelcee ne Òeke=Àefle veener, lej efle®³eentve efYeVe Deens, nemee#eelkeÀej neslees; l³eebvee ³ee peieoeYeemeele efomeCeeje cee³es®eeHemeeje efomesveemee neslees Je meJe&$e ye´ïee®es®e oµe&ve nesles; Deve lescelmJeªHe nesleele.“’Sj keÀ}µeeR®eW SjeR efj®eefJepes“

³eeÒeceeCes Depe&gveeme #es$e-#es$e%ee®³ee efce<eeves ye´ïeoµe&ve keÀªveefouîeeJej Depe&gvee®eer keÀµeer efmLeleer nesles, les JeCe&ve keÀjleebvee %eeveosJecnCeleele:

peQ DeekeÀeµeentefve Jee[~ peQ DeJ³eÊeÀe®eer Hew} keÀ[~peQ Yesefìef}³eeb DeHee[e Hee[~ He[es vesoeR~~13-1140~~DeekeÀe© pesLe mejs~ peerJelJe pesLe efJejs~Üwle pesLe vegjs~ Deܳe peQ~~1141~~leQ HejceleÊJeHeeLee&~ nesleer leQ meJe&Lee~peQ DeelceeveelceJ³eJemLee~ jepenbmeg~~1142~~

’DeekeÀeµener p³eeHeg{s LeeskeÀ[s Deens; DeJ³eÊeÀe®³ee cnCepes Òeke=Àleer®³eepes Heuîee[ Deens; p³ee®ee mee#eelkeÀej Pee}e Demelee Òeke=ÀleerceO³es YeemeCeejsyeïe mJe³ecesJe JesieUs Demeuîee®eer iJeener Heìles; p³ee®³eeþe³eer veeceªHeelcekeÀmeekeÀej efJeée veenermes nesles; peerJeYeeJe }³eeme peelees; Üwle veenermes nesles;p³eemece ogmejs veener, Demes pes Deܳe HejceleÊJe ye´ïe Deens, les®e les ye´ïens DeeefCe Deelcee Je Deveelcee (Òeke=Àefle) ³eeb®ee ne pees meefJemlej meebefiele}s}emebyebOe, lees jepenbmeeves HeeCeer les HeeCeer Je otOe les otOe pemes JesieUs keÀjeJeslemee peeCeCeejs Heg©<e Oeerj nesle.“

Ssmee ne peer DeeIeJee~ Þeerke=À<CeW les³ee Heeb[Jee~GieeCee efoOe}e peerJee~ peerJeeef®e³eeb~~13-1143~~³esj keÀ}µeeR®es ³esjeR~ efjpeefJepes pes³eeHejer~DeeHeCeHeW les³eeb njer~ efoOe}W lewmeW~~1144~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 322 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 104: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’³eeÒeceeCes meeÐeble Demee ne Òeke=Àefle-Heg©<e, #es$e-#es$e%e, Deelcee-DeveelceeefJeJeskeÀ Þeerke=À<Ceebveer DeeHeuîee peerJee®eener peerJe FlekeÀe efÒe³e peesDepe&gve, l³ee}e GHeosefµe}e. p³eeÒeceeCes SkeÀe keÀ}µeeleer} HeeCeer ogmeN³eekeÀ}µeele DeesleeJes, l³eeÒeceeCes l³ee Þeernjerves DeeHe}s %eeve Depe&gvee®³eeDeble:keÀjCeele efjÊeÀ kesÀ}s.“

DeeefCe keÀesCne oslee keÀesCn~ lees vej lewmee veeje³eCe~Jejer Depe&gveeleQ ke=À<Ce~ ne ceer cnCeW~~13-1145~~Heefj Demees leQ veeefLe}W~ ve Hegmeleeb keÀeb ceer yees}W~efkebÀyengvee efoOe}W~ meJe&mJe osJeW~~1146~~

’JeemleefJekeÀ Heenlee nsner cnCeCes eflelekesÀmes yejesyej veener. keÀejCeDeµeer osJeeCeIesJeeCe keÀjC³eeFlekeÀe DeeHeHejYeeJe®e Þeerke=À<Ceepe&gveeb®³ee þe³eerveJnlee. vejveeje³eCe $eÝef<eܳeeb®es mee#eele DeJeleej®e lej les oesIes nesles.Deved Jej Þeerke=À<Ceebveer ’HeeC[Jeeveeb Oeve¡e³e:~~10-37~~“ Demes meebietveDepe&gve ner Þeerke=À<Ceeb®eer SkeÀ ÒecegKe efJeYetefle cnCetve ieewjJe}er Deens®e!cnCetve Þeerke=À<Ceebveer Depe&gvee}e ns %eeve efo}s, Demes cnCeCesmeg×e iewj}eiet®eDeens. Demees. keÀesCeer efJe®eej}s vemeleebvee®e ceer ns meJe& keÀe yejs meebieleDeens! lejerner Heene! Þeerke=À<Ceebveer Deµee ÒekeÀejs Depe&gvee}e DeeHe}smeJe&mJe®e efo}s.“GHemebnej:::: Depe&gvee®eer ÞeJeCeemeÊeÀer

#es$e-#es$e%ee fJeJeskeÀemeejKes GÊece %eeve ÒeeHle Pee}s DemeleenerDepe&gveeme le=Hleer nesle veener. ³ee efþkeÀeCeer efpe%eemetbme HetJeea SkeÀoe kesÀ}s}eG}ÁsKe mcejle®e Demes} keÀer ieerlesle SketÀCe 701 µ}eskeÀ Deensle, DemesnerkeÀener mebefnleebÒeceeCes efometve ³esles; Je lesjeJee DeO³ee³e l³ee celes SketÀCe 35µ}eskeÀeb®ee Demetve l³eele}e ÒeLece µ}eskeÀ les Demee osleele keÀer: Depe&gve GJee®e:

Òeke=Àefleb Heg©<eb ®ewJe #es$e #es$e%ecesJe ®e~SleÜsefolegefce®íeefce %eeveb %es³eb ®e kesÀµeJe~~13-1~~

Òeke=Àefle, Heg©<e, #es$e, #es$e%e, %eeve Je %es³e ns ³esLes ÒekeÀì kesÀ}s}sefJe<e³e peeCetve IesC³ee®eer Depe&gvee®eer ner efpe%eemee kesÀµeJeeves HeefjHetCe& kesÀuîee®esDeeHeCe vegkeÀles®e Heeefn}s. lejerner lees DeefOekeÀeefOekeÀ %eeveÞeJeCee®eer le=<CeeJee{Jele jeefn}s}e efometve ³eslees! ³eeefJe<e³eer %eeveosJeeb®es yees}Ces Heene:

keÀeR lees HeeLe&g peer ceveeR~ DeePegefve le=Hleer ve ceeveeR~ DeefOekeÀeefOekeÀ Gleevner~ Jee{efJeleg Demes~~13-1147~~

mvesneef®e³eeb YejesJejer~ DeebyegefLe}e oerHeg Ies Leesjer~®ee[ Depe&gvee DeblejeR~ Heefjmeleeb lewmeeR~~1148~~lesLe megiejCeer GoejW~ jme%e DeeefCe pesJeCeejs~efce}leer ceie DeJelejs~ neleg pewmee~~1149~~

p³ee %eeveeves Oev³elee HeeJeles; YetleÒeke=Àleer®ee cees#e neslees; pes efceUe}sDemelee Dev³e keÀµee®eerner F®íe Gjle veener; meJe& %eeveelener pes GÊeceDeens; p³ee®eer keÀµeeyejesyejner leg}vee nesT µekeÀle veener; Demes les %eevemee#eele Þeerke=À<CecegKes GHeosefµe}s ies}s, lejerner Depe&gvee}e le=Hleer Jeeìle®e

veJnleer. DeeefCe les peielkeÀuîeeCekeÀejkeÀ®e nesles cnCee vee! lees DepetvenerÞeerke=À<Ceebveer %eeveece=lee®ee Heevne mees[eJee cnCetve Deblejer keÀµeer F®íekeÀjlees, les Heene:

’YejHetj les} efkebÀJee letHe Ieele}s}e efoJee pemee DeeCeKeerve®e ÒeoerHleneslees, l³ee®eÒeceeCes ns meJe& %eeve ÞeJeCe kesÀuîeeJej Depe&gvee®³ee ceveeleer}%eeveoerefHekeÀe DeefOekeÀ %eeveÞeJeCee®³ee F®ísves ®esleJe}er ies}er. GoejmegiejCe DemeeJeer Je Yeespeves®ísves mJe³ebHeekeÀe®ee mJeeo IesCeejs Yeespeves®ítefle}e YesìeJesle; cnCepes Jee{C³eemeeþer Deve pesJeC³eemeeþer nele pemesmejmeeJeleele, Deieoer lemes®e Þeerke=À<Ceepe&gveeb®es Pee}s.“

lewmeW peer neslemes osJee~ les³eeb DeJeOeeveeef®e³eeb }Je}Jee~Heeneleeb J³eeK³eeve ®e{}W LeebJee~ ®eewiegCeW Jejer~~13-1150~~megJee³eW cesIeg meebJejs~ pewmee ®ebêW efmebOeg Yejs~lewmee ceeleg}e jmeg DeeojW~ Þeesle³eeb®esefve~~1151~~Deeleeb Deeveboce³e DeeIeJeW~ efJeée keÀerpew} osJeW~leQ je³eW HeefjmeeJeW~ me¡e³ees cnCeW~~13-1152~~

’Depe&gvee®³ee Deblejer®eer %eeveepe&vee®eer DeemLee Je lees osle Deme}s}sDeJeOeeve Heentve kesÀµeJee®ee ngªHe ®eewHeìerntvener peemle Jee{}e Je DevegketÀ}JeeN³eeves megJe=äer keÀjCeejs cesIe pemes pecee JneJesle; efkebÀJee ®ebêe®es HetCe&lJeHeentve meeiejeme peµeer ceesþer Yejleer ³eeJeer; l³eeÒeceeCes Depe&gveeþe³eer®³eeÞeJeCeemeÊeÀerves Þeerke=À<CeveeLeeb®³ee J³eeK³eevee}e ceesþer jbiele Dee}er. DeeleeÞeerke=À<CecegKeeves ñeJeCeejer leer JeekeÌmegOee mecemle efJeéee}e keÀmes Deeveboce³ekeÀjer}, les HeefjmeC³eeme, ns jepee Oe=lejeä^e! let meppe nes,“ Demesme¡e³e cnCee}e.’ÞeJeCeemeJeW megcevee~ meceeefOe pees[s~~“

³eeÒeceeCes #es$e-#es$e%ekeÀLeve mebHetCe& Pee}s. 1100-1200 DeesJ³eeb®ee

ceesþe Demee lesjeJee DeO³ee³ener %eeveosJeebveer efvejesefHele DeeCe}e. meenefpekeÀ®el³eeb®ee Glmeenner Je=ef×biele Pee}s}e Deens Deve Hegve½e SkeÀoe efJemeeJeeIesC³eeHetJeea pes Þeesl³eeb®eer GlkebÀþe Jee{efJeCeejs l³eeb®es Dece=lece³e yees} Deensle,l³eeletve Hegve: mHeä nesCeejer l³eeb®eer ieerlee Je %eeveséejer ³eeb®³eeHejmHejmebyebOeeefJe<e³eer®eer YetefcekeÀe l³eeb®³ee®e cevees%e µeyoeble keÀµeer DebefkeÀlekesÀ}er Deens, les Heene:

SJeb peQ ceneYeejleeR~ ÞeerJ³eemeW DeefleÒeebleceleer~Yeer<ceHeJeeA µeebleer~ cnefCele}er keÀLee~~13-1153~~lees ke=À<Ceepe&gvemebJeeog~ veeiejeR yees}erb efJeµeog~meebieewefve oeTb ÒeyebOeg~ JeesefJe³es®eeb~~1154~~vegmeOeeref®e µeebeflekeÀLee~ DeeefCepes} keÀerj JeekeÌHeLee~peQ µe=bieeje®eeb ceeLeeb~ Hee³e þsefJeleer~~1155~~oeTb Jesune}W osµeer veJeer~ peQ meeefnl³eeleW JeespeeJeer~Dece=leeleQ ®egkeÀer þsJeer~ ieesef[mesHeCeW~.1156~~

’³eeÒeceeCes ceneYeejleeleer} Yeer<ceHeJee¥leie&le, efJeµee}yeg×erJ³eemecen<eeAveer µeeblejmeele ûeefLele kesÀ}s}er Þeerieerlee, l³eeleer}

³eesieoe Þeer%eeveséejer 323 Gvces<e:21:#es$e-#es$e%eefJe®eejmeej

Page 105: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Þeerke=À<Ceepe&gvemebJeeoeme DeesJeerªHeeves íboesye× keÀªve ÒeieuYe DeµeeÒeyebOeªHeele ceer efveªHeCe keÀjle Deens. cet}le: DevegYetle leÊJe%eevee®eeefJe<e³e Demetvener µeeble jmeele ceepe&ve kesÀ}s}er ner J³eemeesÊeÀer ceerµe=bieejjmeentvener Þesÿlej jmee®es mebceepe&ve keÀªve DeeHeuîee ÞeJeCeHeLeeleceOegjlece yees}erYee<esle DeeCetve þsJeerve. Dece=lee}ener yeepet}e meejer} Deµeermeeefnl³eeJej ceveesjce meepe ®e{JeCeeN³ee cejeþer Yee<esleer} ceOegj yees}eb®eerner De}bke=Àle j®evee ceer legcneHeg{s þsJeerle Deens.“

yees} JeesuneJelesefve iegCeW~ ®ebêemeeR Ies GceeCeW~jmejbieeR Yeg}efJeCeW~ veeog }esHeer~~13-1157~~Kes®ejeef®e³eebner cevee~ DeeCeer meeeqÊJekeÀe®ee Heevne~ÞeJeCeemeJeW megcevee~ meceeefOe pees[s~~1158~~lewmee JeeeqiJe}eme efJemlee©~ ieerleeLeXmeeR efJeée Yeªb~Deeveboe®eW DeeJee©~ ceeb[t peieeb~~1159~~

’µeerle}lesle ®ebêe}ener GCes DeeCeCeejss ns yees} l³eeleer}jmejbieeves veeoye´ïeemener le=Hleerle ceeies meejleer}! leceesiegCeebveer HeefjHetCe&DemeCeeN³eebveemeg×e ns yees} meeeqÊJekeÀYeeJee®ee Heevne mees[e³e}e }eJeleer}!DeeefCe µeg× efvece&} Deble:keÀjCee®³ee YeeefJekeÀebme lej les yees} Keef®ele®elelkeÀeU meceeefOemegKe ÒeeHle keÀªve osleer} ³eele µebkeÀe®e veener. ceer legcneÞeeslesmeppeveebHeg{s ne Demee meejmJele JeeeqiJe}eme ÒekeÀìJeerve keÀer l³eecegUsieerleeLee&ves efJeée DeesleÒeesle Deesmeb[tve peeF&} DeeefCe peielee}e ef¬eÀ[C³eemeeþerDeeveboIeve ®ewlev³ee®es DeeJeej®e GHe}yOe nesF&}.“

efHeÀìes efJeJeskeÀe®eer JeeCeer~ nes keÀeveecevee efpeCeer~osKees DeeJe[er leQ KeeCeer~ ye´ïeefJeÐes®eer~~13-1160~~efomees HejleÊJe [es}eb~ Heenes megKee®ee meesnes}e~efjIees ceneyeesOemegkeÀe}e-~ ceepeeR efJeée~~1161~~

’mecemle efJeéeeleer} efJeJeskeÀe®eer GCeerJe veä nesJees Deve ³ee megjbieeryees}ebveer Þeesl³ee®eer ÞeJeCeWefê³es Je ceves le=Hleerves legä nesJeesle! cegceg#etpeveebveelej ³ee ªHeeves ye´ïeefJeÐes®eer KeeCe®e Heenelee ³esJees! HejceleÊJe Òel³e#eDeeHeuîee ®e#etbme efomees Deve yeïemegKee®ee meesnesUe legcne}e GHeYeesieeJe³eemeefceUes! ³ee %eeveosJeer®³ee yees}ebceO³es ns DeeIeJes efJeée ceneyeesOee®³eemebleleJe=äerceO³es ÒeJesµees!“’%eeveosJees cnCesbbb yejJee~ meebiesve ûebLeg“

meÃgª ÞeerefveJe=efÊeveeLeeb®es ieg©$eÝCe efveoxefµele keÀjle %eeveosJe Heg{sDeeéeemeve osle cnCeleele keÀer:

ns efveHeÀpes} Deeleeb DeeIeJeW~ SsmeW yeesef}pes} yejJeW~peQ DeefOeefÿ}e Demes HejceosJeW~ efveJe=efÊe ceer~~13-1162~~cnCeesefve De#ejeR megYesoeR~ GHecee µ}eskeÀ keÀeWoekeÀeWoeR~Pee[e osF&ve ÒeefleHeoeR~ ûebLeeLee&meeR~~1163~~ne þeJeesJejer ceeleW~ Hegjle³eeb meejmJeleW~kesÀ}W Demes ÞeercebleW~ Þeerieg©je³eW~~1164~~

’Hejceesoej Deµee efveJe=efÊeveeLemJe©He owJeleeves ceePee DebieerkeÀej kesÀ}eDemeuîeeves Deelee Deeéeemeve efouîeeÒeceeCes lemes yees} ceeP³ee cegKeeletveÒekeÀì nesTve ns meJe& nesF&}. cnCetve Deelee GHecee-GlÒes#ee Fl³eeoer

De}bkeÀejeb®eer oeìerJeeìer DemeCeeN³ee cece&ûeenkeÀ Deµee De#ejeb®eer js}®es}keÀjle, Òel³eskeÀ µ}eskeÀ Deve l³eeleer} Heoe ved Heoe®ee ceeieesJee Iesle Iesle ceer³ee ieerleeûebLee®ee DeLe& legcneHeg{s mHeä þsJeerve. ns Deeéeemeve Hetle&lesmevesC³eeFlekesÀ meejmJele Oeve ce}e ceeP³ee Þeerceble meÃgªjepeeves HegjefJe}sDeens, ns vekeÌkeÀer®e!“

lesCeW peer ke=ÀHeemeeJee³eW~ ceer yees}W lesleg}W meecee³eW~DeeefCe legceef®e³es meYes }enW~ ieerlee cnCees~~13-1165~~Jejer legcneb mebleeb®eW Hee³eW~ Deeefpe ceer Heele}es Deens~cnCeewefve peer veesnW~ DeìkeÀ keÀebneR~~1166~~ÒeYeg keÀeeqµcejer cegkeWÀ~ vegHepes ns keÀewlegkeWÀ~veeneR GCeer meecegefêkeWÀ~ }#ceer³esmeeR~~1167~~

’l³ee efveJe=efÊeveeLeeb®³ee ke=ÀHeeyeUeves ceer pes pes menpe cnCetve yees}leesDeens, les les legcne meblemeppeveebvee mJeerke=Àle nesle Deens. DeeefCe legce®³eemeejK³eejefmekeÀ DeeefCe cece&%e meblemeppeveeb®³ee meYesle cnCetve®e ieerleeLe& efJeµeokeÀjC³ee®es meeceL³e& ce}e ³esle Deens. l³eeletve legcne meblepeveeb®³ee Hee³eeµeerceer ³esTve þsHe}es Deens! Deelee lej ce}e keÀme}er®e GCeerJe veener DeveieerleeLe& meebieC³eeme keÀesCeleener ÒeefleyebOe cnCetve Gj}s}e veener. DenesÒeYet! mejmJeleer®³ee Heesìer ®egketÀvener cegkesÀ yee}keÀ pevce Iesle veener Deve}#ceerceeles}e meecegefêkeÀ ef®eÚeb®eer keÀesCeleer GCeerJe DemeCeej!“

lewmeeR legcneb mebleebHeemeeR~ De%eevee®eer ieesþer keÀe³emeeR~³ee}eieeR veJejmeeR~ JeefjKesve ceer~~13-1168~~efkebÀyengvee Deeleeb osJee~ DeJeme© cepe os³eeJee~%eeveosJe cnCes yejJee~ meebiesve ûebLeg~~1169~~

’legcne mebleeb®³ee Hee³eeµeer yeme}suîee ceeP³eemeejK³ee meeceev³eeleuîeemeeceev³e Deµeeme De%eevee®eer keÀe³e lecee DemeCeej! Deelee veJejmeebveerHeefjHetCe& Deµee µeyocesIeeletve ceer ieerleeLee&®ee Je<ee&Je keÀjerve! nsÞeeslesmeppevenes! ce}e Demes keÀjC³ee®eer kesÀJeU mebOeer cee$e legcner Ðee®e!cnCepes ceer ne ûebLe megboj jerleerves meebieerve!“meceejesHe

³eeÒeceeCes #es$e-#es$e%e efJe<e³ee®eer meebielee %eeveosJe keÀjleele Je Heg{er}DeeK³eeveeefJe<e³eer DeeHeCeebme GlkebÀefþle keÀjleele. l³eemeeþer efveªHeCe nesCeejDeens ®eewoeJ³ee iegCeeleerleoµe&ve ³ee DeO³ee³ee®es! lej JeUt ³ee l³eemeeþerHeg{er} Gvces<e ¬eÀ.22 - ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle ³eekeÀ[s.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 324 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 106: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e::22:::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle::

Demebiemebie:®eewoeJee DeO³ee³e-iegCeeleerle oµe&ve-325’kewÀmee Heeb Demebiee mebieg“GÊece %eeve’leQ ceer pee}W %eevee ³e³eeb~ Devegmejewefve~“-326’efveªHeCe DeekeÀeµeW~ Jesìe}W vee“ -327YetleeslHeÊeer:cenodyeïeHegve: ’Yee<³ekeÀejeleQ Jeeì Hegmeleg“peerJe ner De%eeveeJemLee®eef®eobµe-328DeelcemeÊee-Deeefocee³ee%eeveosJeeb®ee leÊJeeslHeefÊe¬eÀce Jee yeïeeb[Je=#e-329ieYee&®es mJeªHe-330peiele:Oe=efle, Heb®eerkeÀjCe Je ³eesveerYetleeslHeÊeercee³es®es peielmJeªHeer yee}keÀpeielee®eer ceeleeefHelejs-331ef®eefÜ}eme:’GefKeleW~ DeeIeJeW ceeref®e“De%eev³ee®es Üwle, les®e %eev³ee®ee ef®eefÜ}eme-332HetJe& Je GÊej DevegmebOeeve’ß veceespeer DeeÐee“ Heemetve®e ef®eefÜ}emee®es ÒeefleHeeove®eewoeJ³ee DeO³ee³eeleer} ef®eefÜ}emeef$eiegCe:Òeke=Àeflepe ef$eiegCe-333ef$eiegCeeb®es yebOekeÀlJemegKe Je %eeve ³eeb®es Heeµe-334jpeesiegCee®ee Heeµe-335leceesiegCee®ee ceesnHeeµeefveêe, Dee}m³e Je Òeceeo-336ef$eiegCeeb®ee DeeHeeHemeeleer} KesU-337DeblekeÀe}®eer ieleer: iegCeefJeJe=ef×}#eCes Je DeblekeÀe}®eer ieleermeÊJeefJeJe=×er-338µeg×meÊJeiegCee®eer HeefjCeleer’íefÊemeeb meoeflemeeJeW“ Je ’®eesefJemeeb Heb®eefJemeeJeW“ ³eeb®ee mecevJe³e-339

³eesieoe Þeer%eeveséejer le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

jpeesiegCeeslkeÀ<e&leceesiegCee®es keÀe³e&-340’Heµeg keÀeb He#eer nes³es~ Pee[ keÀeb ke=Àceer“-341ef$eiegCejnm³ee®ee meejebµeceneefme×eble: %eeveosJeeb®ee meJe&mecevJee³ekeÀ ceneefme×eble-342%eeve Je ceneefme×eble -343

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

Gvces<e 22ieerlee:6:41,427:414:1-18%eeveséejer:1:1,214:29,35-27818:1239-1244

Page 107: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

::Gvces<e::22:::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle::

Demebiemebie:::: ®eewoeJee DeO³ee³e - iegCeeleerle oµe&ve

#es$e-#es$e%e efJe®eej lemes®e Òeke=Àefle, cee³ee, Heg©<e, Deelcee, DeveelceeF.®ee efJe®eej DeeHeCe DeeleeHeeJeslees De.7,8Je 13 ³eeb®³ee Deveg<ebieeves kesÀ}e.ne®e efJe®eej Lees[îeeHeÀej HeÀjkeÀeves Je iegCeeleerle Heg©<ee®es JeCe&ve keÀjleebvee®eewoeJ³ee DeO³ee³eejbYeer Dee}s}e Deens. ceeies GHeesodIeele kesÀuîeeÒeceeCesnener Yeeie mecee}esefkeÀle keÀjCes DeeJeµ³ekeÀ þjles.

lesjeJ³ee DeO³ee³eeDebleer %eeveosJeebveer Þeesl³eeb®eer GlkebÀþe JeOe&ceevekeÀªve ®eewoeJ³ee DeO³ee³ee®³ee efveªHeCee®eer le³eejer kesÀ}s}er DeeHeCeHeeefn}er®e nesleer. ®eewoeJ³ee DeO³ee³eejbYeer®³ee ieg©JeboveHej DeesJ³eeb®eeHejece<e &ne r DeeHeCe He tJee a Ie sle}e neslee (Gvces<e:3::ef®ee fÜ}eme

He=.¬eÀ.61-63).

’leNneR Deeleeb SCeW ÒemeeoW~ efJev³eemeW efJeoiOeW~ cetUµeem$eHeoW~JeeKeeCeerve~~14-29~~“ Demes metlee sJee®e keÀªve %eeveosJeefJe<e³eÒeJesµeejbYeer cnCeleele:

leNneR ceeieeb $e³eesoµeeR~ DeO³ee³eeR ieesäer SsmeeR~Þeerke=À<CeW Depe&gveWmeeR~ ®eeJe}}er~~14-32~~peQ #es$e #es$e%e³eesieW~ nesF&pes SCeW peieW~Deelcee iegCemebieW~ mebmeeefj³ee~~33~~DeeefCe neef®e Òeke=Àefleieleg~ megKeog:KeYeesieeR nsleg~DeLeJee iegCeeleerleg~ kesÀJe}g ne~~34~~

ieerleeµeem$ee®eer cetU Heos meebie JeefCe&C³ee®es Deeéeemeve osle %eeveosJecnCeleele:’lesjeJ³ee DeO³ee³eer #es$e-#es$e%eefJeJejCe keÀjleebvee meebefiele}snesles keÀer #es$e%e Je #es$e ³eeb®³ee mebyebOeecegUs ns peie nesles Je DeelceeiegCemebyebOeeves mebmeejyebOeveele He[leebvee efomelees. Òeke=Àleer®³ee mJeeOeervePeeuîeecegUs ³ee Deelc³eeme megKeog:Keeb®ee GHeYeesie Ie[lees. iegCeeleerleDemeleebvee Deelc³ee®es pes mJeªHe Demeles, les®e kesÀJe} cnCetveÒeefme× Deens.“’kewÀmee Heeb Demebiee mebieg“

leNneR kewÀmee Heeb Demebieg mebieg~ keÀesCe lees #es$e#es$e%e³eesieg~megKeog:Keeefo Yeesieg~ kesÀJeeR les³eeb~~14-35~~iegCe leQ kewÀmeW efkeÀleer~ yeebOeleer keÀJeCeW jerleer~vee leNneR iegCeeleerleeR~ ef®eÚW keÀeF¥~~36~~

SJeb ³e³eeb DeeIeJes³eeb~ DeLee& ªHe keÀjeJes³eeb~efJe<ees SLe ®eewoeefJe³eeb~ DeO³ee³eemeeR~~37~~leNneR lees Deeleeb Ssmee~ Òemlegle Heefj³esmee~DeefYeÒeeJees efJeéesµee~ JewkegbÀþe®eeb~~38~~

’Demees. lejer l³ee Demebie Deelc³ee}e Òeke=Àleer®ee mebie keÀmee Ie[lees;#es$e Je #es$e%e ³eeb®ee ³eesie cnCepes keÀe³e; Deelc³ee}e megKeog:KeeoerYeesie keÀmes ÒeeHle nesleele; iegCe efkeÀleer Je l³eeb®es mJeªHe keÀe³e; DeeefCe lesDeelc³ee}e Òeke=ÀefleyebOeele keÀmes yeebOeleele; iegCeeleerle Heg©<ee®eer }#eCeskeÀesCeleer; ³ee meJe& Òeµveeb®eer ®e®ee& ne®e ®eewoeJ³ee DeO³ee³ee®ee efJe<e³e Deens.³eeefJe<e³eer®ee efJeéesµe Þeerke=À<Ceeb®ee DeefYeÒee³e Deelee Òemlegle kesÀ}e peele Deens.“

lees cnCeW ieeb Depe&gvee~ DeJeOeevee®eer meJe& mesvee~ces}ewefve F³eeb %eevee~ PeeWyeeJes nes~~14-39~~DeecneR ceeieeb yengleeR~ oeefJe}W ns GHeHeÊeeR~leNneR DeePetefve Òeleerleer~ kegÀµeer ve efjies~~40~~

les cnCeleele: ’ns Depe&gvee! ³eeefJe<e³eer®es pes %eeve ceer Deelee meebieCeejDeens, l³ee}e let DeJeOeevee®es meJe& mewv³e SkeÀ$e peceJetve Yeer[. Deecnerceeies leg}e Heg<keÀU ³egefÊeÀJeeoebveer ne efJe®eej mecepeeJetve efo}e neslee. HejbleglegPes ceve DeÐeeHener l³ee Òeleerleer®³ee kegÀµeerle efJemeeJet Heenle veener. cnCetveHegve: SskeÀ.“GÊece %eeve

Demes cnCetve Þeerke=À<Ce cnCeleele:Hejb Yet³e: ÒeJe#³eeefce %eeveeveeb %eevecegÊececed~³ep%eelJee cegve³e: meJex Hejeb efmeef×efcelees ielee:~~14-1~~

’%eeveeceO³es GÊece Je Del³eble Þesÿ Demes %eeve ceer Hegve: leg}e meebiesve,pes peeCeuîeeves meJe& cegveer }eskeÀ ³ee mebmeejyebOeveeletve cegÊeÀ nesTveHejceefme×er}e ÒeeHle Pee}s Deensle.“

³eeJej %eeveosJe efveªefHeleele:cnCeewefve ieeb Heg{leer~ meebefiepes} legpe Òeleer~Hej cnCe cnCeesb Þegleer~ [eneefj}W peQ~~14-41~~SNnJeeR %eeve ns DeeHeg}W~ Heefj Hej SsmeW peen}W~peQ DeeJe[ewefve Iesle}W~ YeJemJeiee&efokeÀ~~42~~

’cnCetve Deelee leg}e Hej cnCepes cee³es®³ee He}erkeÀ[er} Demes cnCetveieewjJe}s}s, Jesoe®³ee µeeKeesHeµeeKeer efJemleej}s}s les %eeve leg}e meebielees.Jemlegle: ns %eeve Hej vemetve les cnCepes mJe ®e Deens. Hejbleg YeJemJeiee&oermebmeejele iegbletve jeefnuîeecegUs Je l³ee JeemeveesceeA®ee melele pevcepevceeblejerHeeþHegjeJee keÀjle jeefnuîeeves, les %eeve mJeªHe Demetvener, DeeHeuîee}eHeejKes nesTve Hej cnCetve Òeleerle nesles.“

Deieeb ³eeef®e keÀejCeW~ ns GÊece meJeexHejer ceer cnCeW~peQ JeÚer ns le=CeW~ ³esjW %eeveW~~14-43~~efpe³eW YeJemJeiee¥leQ peeefCeleer~ ³eeieef®e ®eebie cnCeleer~HeejKeer HegÀ[er DeeLeer~ YesoeR F³eW~~44~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 325 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 108: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

efle³eW DeeIeJeeRef®e %eeveW~ kesÀ}er SCeW mJeHveW~pewµee Jeeleesceea ieieveW~ efieef}peleer DebleeR~~45~~

’mJeªHe Demes ns %eeve Demeuîeeves®e ceer l³ee}e GÊece %eeve cnCetveieewjefJe}s Deens.’%eeveeveeb %eevecegÊececed“ ! Flej meJe& %eeves ³ee %eeveeHeg{s,DeiveerHeg{s ieJele pemes peUtve veä nesles, leµeer veä nesleele Je veieC³eDemeleele. YeJemJeiee&leer} ³eelee³eele peeCeCeejer, ³e%eeÜejs megKeesHeYeesieefceUJeC³eeme®e GÊece Heg©<eeLe& cnCetve ceev³elee osCeejer Je mJeªHee®eerDeesUKe efJemejeJe³eeme }eJeCeejer Flej peer %eeve ³ee veeJeeves DeesUKe}erpeeCeejer, HeCe Jemlegle: De%eeve DemeCeejer Flej %eeves ³ee }eskeÀer Òeefme×Deensle, leer ³ee GÊece %eeveeHeg{s, ieieveeves Debleer ûeeme}suîee Òe®eb[JeeJeìUerme¢µe Deensle. leer Flej %eeves cnCepes mJeHves®e cnCesveeme keÀe!“

keÀeb GefoleW jeqµcejepeW~ }esefHe}eR ®ebêeefo lespeW~veevee Òe}³eebyegpe}W~ veoer veo~~14-46~~lewmeW ns SCeW Heen}s³eeb~ %eevepeele peele }³ee~cnCeewefve³eeb Oevebpe³ee~ GÊece ns~~47~~Deveeefo peQ cegÊeÀlee~ DeeHeg}er Demes Heeb[gmeglee~lees cees#eg neleeb ³esleeb~ nes³e pesCeW~~48~~pes³eeef®e³eeb Òeleerleer~ efJe®eejJeerjeR mecemleeR~vesefopesef®e mebme=leer~ ceeLeeb GOeTb~~49~~ceveW ceve Iee}tefve ceeieW~ efJeÞeebleer peeef}³eeb DeebieW~leQ osneR osnepeesies~ nesleeref®e vee~~50~~ceie leQ osne®es yes}W~ Jees}eb[tefve SkeWÀef®e Jes}W~mebJeleg}eR keÀebìe}W~ ceePeW pee}W~~51~~

’pemes jefJejepee®³ee Go³eeyejesyej ®ebêeoer leejkeÀeb®es lespe }esHeles;efkebÀJee Òe}³eesoOeer ÒeeHle Pee}e keÀer veÐee, veo, meeiej F.Yeso }esHe HeeJeleele;lemes®e ns %eeve ÒeeHle Pee}s Demelee Flej meJe& %eeve Demlebiele nesles.cnCetve®e ns Oevebpe³ee! ³ee %eeveeme ceer GÊece cnCetve ieewjefJe}s Deens.Deveeefoefme× Demee pees cees#e Jee DeelcemJeeleb$³e, les ³ee®e %eeveevesÒeeHle nesles.“

’ceveeves®e cevee}e cegj[ Iee}tve peerJevcegÊeÀer®es megKe GHeYeesieCeejsefJeJeskeÀJeble ³ee®e %eevee®eer Òeleerleer HeeJetve mebmeejeme [eskesÀ Jej keÀe{tosle veenerle Je osnele Demeleebveener osneleerle DeJemLee GHeYeesiele, SkeÀeOe#eCeele®e osne®es ogyesUkesÀ G}ÁbIetve ceeP³ee®e ³eesi³eles®es nesleele.“’leQ ceer pee}W %eeveeb ³e³eeb~ Devegmejewefve“

Deµee leNnsves YeieJebleeme¢µe Pee}suîee l³ee ceneve Heg©<eebyeÎ}ieerlee cnCeles:

Fob %eevecegHeeefÞel³e cece meeOec³e&ceeielee :~meiexçefHe veesHepee³evles Òe}³es ve J³eLeefvle ®e~~14-2~~

’³ee GÊece %eevee®³ee GHeemevesves YeieJelmJeªHe Pee}suîee l³eecenelc³eebvee pevcener veener Deve ce=l³etner veener. “

³eeJej %eeveosJe meebieleele:peQ ceeefPe³eeb efvel³elee~ lesCeW efvel³e leQ Heeb[gmeglee~HeefjHetCe& HetCe&lee~ ceeefPe³eebef®e~~14-52~~ceer pewmee Devebleevebog~ pewmeeef®e mel³eefmebOeg~lewmeWef®e leQ Yesog~ Gjsef®e vee~~53~~

’Demes les cenelces ceeP³ee ef®ejblevelesves ef®ejbleve nesleele; ceeP³ee HetCe&lesvesHetCe&lJe HeeJeleele. ceer pemee DeeveboIeve, Deeveboe®ee Deveble kebÀo Deens,lemes®e lesmeg×e nesleele. Deve efveKeU mel³ee®ee pees ceer meeiej Deens,lemes®e lesner nesleele.ceer pesJe{e Deens, pemee Deens, Lesì lemes®e Je les®e lescenelces nesleele. l³eeb®³eele Je ceeP³eele Yeso efµe}ÁkeÀ jenle veener.“

peQ ceer pesJe{W pewmeW~ leWef®e leQ pee}W lewmeW~IeìYebieeR IeìekeÀeµeW~ DeekeÀeµe pesJeeR~~14-54~~vee leNneR oerHecet}keÀeR~ oerHeefµeKee DevesieeR~ceerveef}³eeb DeJe}eskeÀeR~ nes³e pewmeW~~55~~Depe&gvee les³eeHejer~ mej}er Üwlee®eer Jeejer~veeboes veeceeLe& SkeÀenejeR~ ceerletbJeerCe~~56~~

’Ieì Yebie}e Demelee l³eeleer} IeìekeÀeµe pemes JesieUsHeCeeves veGjlee DeekeÀeµe®e nesTve peeles; efkebÀJee oerHep³eesleer®³ee cet}mLeeveer pejDeveskeÀ oerHep³eesleer pegUJetve þsJeuîee, lej l³ee peµee SkeÀe®e oerHeefµeKesmeejK³eeÒeleerle nesleele; l³ee®eÒeceeCes ceer-letHeCee®ee ÜwleYeeJe Deesmej}s}s les cenelcesDeve ceer, veece-ªHe-DeLee&ves SkeÀ®e nesTve, pesLes les, lesLes ceer DevedpesLes ceer, lesLes les, Fleke̳ee DeefYeVelesves l³eeb®³ee }ewefkeÀkeÀ osneble³ee&ceer,lemes®e DeefKe} ye´ïeeb[ele Yeªve jenlees.“

SCeWef®e HeQ keÀejCeW~ peQ Heefn}W me=äer®eW pegbHeCeW~leQner les³ee nesCeW~ He[sef®e vee~~14-57~~me=äeref®e³es meJee&efo~ pes³eeb veeneR osne®eer yeebOeer~leQ keQÀ®eW Òe}³eeJeOeer~ efveceleer} HeQ~~58~~cnCeewefve pevce#e³eeb-~ Deleerle leQ Oevebpe³ee~ceer pee}W %eevee ³e³eeb~ Devegmejewefve~~59~~

’l³eeb®es veece Deve ªHe meJee&Lee&ves ceePes®e nesles. l³eeb®³eeosnWefê³emebIeeleeÜejs ceer®e ÒekeÀì neslees. l³eeb®es mekeÀU keÀle&=lJe cnCepesceePes®e keÀle&=lJe nesles. Deve osneves mekeÀU keÀcex keÀjle Deme}s lejer lescnCepes ceer®e Demeuîeeves, leer keÀcex l³eebvee ef}bHele veenerle. osneke=Àleer®³eecegµeerle Demetvener les osneleerle Demeleele. meeble efomeCeejs les cenelces DevebleDemeleele. efokeÌkeÀe}eleerle Demes ceePes mJeªHe HeeJe}s}s les ceneYeeieme=äer®³ee Deeefo-efmLeefle-Deble ³ee ®e¬eÀvesefce¬eÀceeletve cegÊeÀ®e jenleele.“

’me=äîeeslHeÊeer ¬eÀceevegmeej pes osnyebOeveele De[ketÀve He[le veenerle,l³eebvee me=ef<ìÒe}³eJesUer efveceCes les kegÀþ®es! ³ee GÊece %eevee}e®eDevegmejuîeecegUs, ns Oevebpe³ee! les melHeg©<e ceePes mJeªHe HeeJetve pevce-#e³eoes<ejefnle Demes nesleele, ns vekeÌkeÀer peeCetve Ies!“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 326 Gvces<e:22::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle

Page 109: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’efveªHeCe DeekeÀeµeW~ Jesìe}svee“GÊece %eevee®eer cenleer SsketÀve Depe&gveeJej keÀmee HeefjCeece neslees, les

mHeä keÀjCeeN³ee DeesJ³ee Heg{s ³esleele, l³ee Deµee:SsmeeR %eevee®eer Jee{er~ Jeeefve}eR osJeW DeeJe[er~lesJeeref®e HeeLee&ner iees[er~ }eJeeJe³ee~~14-60~~lebJe les³eeb pee}W Deeve~ meJee¥ieeR efveiee}W keÀeve~meHeeF& meeJeOeeve~ Deele}e Heeb~~61~~Deeleeb osJeeef®e³eeb SsmeW~ peekeÀ}erpeleg DemeW JeesjmeW~cnCeewefve efveªHeCe DeekeÀeµeW~ JeWìe}svee~~62~~

’³eeÒeceeCes GlkebÀþeJeOe&keÀ Demee %eevee®ee ceefncee Þeerke=À<Ceebveer ceesþîeeDeeJe[erves Depe&gveeme l³ee®eer iees[er }eJeC³eemeeþer JeefCe&}e. SkeÀeûeles®eecetefle&ceble HegleUe DemeCeeN³ee Depe&gveeJej l³ee®ee efJe}#eCe HeefjCeece Pee}e.l³ee}e ÞeJeCeemeeþer peCet meJee¥ieeme keÀeve efveIee}s. Deve osJe Heg{s keÀe³emeebieleele, les SskeÀC³eemeeþer lees veKeefµeKeeble, Debleyee&¿e meeJeOeevelee osT}eie}e. cetUele®e YeieJebleeb®es efveªHeCe DeekeÀeµee®³eener keÀJesle ve ceeJeCeejsnesles. HeCe l³eeb®ee®e Jelme Deme}s}e HeeLe& les Òescece³e jmeeves HeefjHetCe&DemeCeejs YeieJeodefveªHeCeªHeer mlev³e ceesþîee DeeJe[erves Òeeµeve keÀª}eie}e. Þeerke=À<Ce Oesvet Deve HeeLe& Jelme Demes nesTve l³ee ieerleece=lee®es pesotOeogYeles peiee®³ee efnleeLe& ÒekeÀì keÀjleele, l³ee®es Heg{s DeemJeeovekeÀª ³ee.“

ceie cnCes ieeb Òe%eekeÀeblee~ GpeJe}er Deepe JeÊe=ÀlJelee~peQ yees}eSJe{e Þeeslee~ pees[}emeeR~~14-63~~leNnerb SkegÀ ceer DeveskeÀeR~ ieesefJepes osnHeeµekeÀeR~ef$eiegCeeR }gyOekeÀeR~ keÀesCeer Hejer~~64~~kewÀmee #es$e³eesieW~ efJeSb F³eW peieW~leQ Heefjme meebieW~ keÀesCeW Hejer~~65~~HeQ #es$e ³esCeW J³eepeW~ ns ³ee}eieeR yeesef}pes~peQ celmebieyeerpeW~ YetleeR efHekesÀ~~66~~

Þeerke=À<Ce cnCeleele: ’ns Òe%es®³ee keÀeblee! Depe&gvee! Deepe ceePeerJeÊe=ÀlJeleeªHeer keÀv³ee efle®³ee JeeCeer®³ee lees}e®ee Þeeslee DemeCeejelegP³eemeejKee Jej efceUeuîeecegUs GpeJe}er ies}er! lej Deelee SskeÀ. ceerSkeÀ®e Demeleebveener DeveskeÀ keÀmee neslees; Deve ef$eiegCeelcekeÀ HeejO³ee®³eeosnHeeµeele keÀmee De[keÀlees; #es$eeµeer mebyebOe ³esTve ³ee peieeme keÀmeeÒemeJelees; ns meebielees. ceeies leg}e #es$eefJe®eej(lesjeJ³ee DeO³ee³eele) mecepeeJetveefo}e neslee. ceeP³ee mebiee®³ee yeerpee®eer OeejCee keÀªve ³eele Yetleeoer efHekesÀ

³esleele; cnCetvener ³ee}e #es$e Demes cnCeleele.

YetleeslHeÊeer:::: cenodye´ïe

ns keÀmes Ie[les, ns meebieleebvee ieerleeieesHee} cnCeleele:cece ³eesefvece&nodye´ïe leeqmcevieYe¥ oOeec³enced~mebYeJe: meJe&Yetleeveeb lelees YeJeefle Yeejle~~14-3~~

’cenled ye´ïe ns ³eesveer cnCepes ceePes yeerpeÒeoevee®es mLeeve Deens.l³eeþe³eer p³eeletve meJe& Yetleeoer efvecee&Ce nesleele, Demee ieYe& ceeP³eeyeerpeeHeemetve ceeP³ee mebieeves efo}e peelees.“

³eeJej %eeveosJe GkeÀ} keÀjleebvee meebieleele:SjJeeR leNneR cenod ye´ïe~³ee}eieeR ns SsmeW veece~peQ cenoeefokeÀ efJeÞeece-~ µeeef}keÀe ns~~14-67~.efJekeÀejeb yengbJeme Leesjer~ Depe&gvee nWef®e keÀjer~cnCeewefve DeJeOeejer~ cenodye´ïe~~68~~

’cenÊeÊJeeoerbvee efJeÞeebleermLeeve DemeCeejs efkebÀJee meJe& leÊJes p³eeleefJejece HeeJeleele, les ns mLeeve DemeuîeecegUs peel³ee®e ³ee}e cenodye´ïeDemes veebJe Deens. efJekeÀejebvee Jee{Jetve yeng} keÀjCeejs ns®e Deens. cnCetvenerns Depe&gvee! ³ee}e cenled ye´ïe Demes cnCeleele.“

DeJ³eÊeÀJeeoceleeR~ DeJ³eÊeÀ SsmeeR Jeobleer~meebK³eeef®e³ee Òeleerleer~ Òeke=Àefle ns~~14-69~~Jesoebleer F³eWleQ cee³ee~ SsmeW cnefCeHes Òee%eje³ee~Demees efkeÀleer yees}eW Jee³eeb~ De%eeve ns~~70~~DeeHe}e DeeHeCeHes³ee~ efJeme© pees Oevebpe³ee~leQef®e ªHe ³e³eeb~ De%eeveemeeR~~71~~

’DeJ³eÊeÀJeeoer ³ee}e DeJ³eÊeÀ Demes cnCeleele; lej mee±³eebvee³ee®eer®e Òeleerleer Òeke=Àefle cnCetve ³esles. ns meg%eeb®³ee je³ee! Jesoebleceles efn}e®ecee³ee Demes cnCeleele. ns Demees. ³ee cenled ye´ïee®eer Deµeer yeN³ee®e ÒekeÀejsDeesUKe keÀªve oslee ³esles. HeCe Kejs lej ns meJe& cetU De%eeve Deens.Deelc³ee®³ee cetU mJeªHee®ee efJemej He[tve l³ee}e peerJe Deµeer peer Ye´ebleefmLeleer ÒeeHle nesles, les®e ³ee De%eevee®es ³eLeeLe& ªHe Deens.“

Hegve:’Yee<³ekeÀejebleQ Jeeì Hegmeleg“Deµee ÒekeÀejs cenodye´ïe cnCepes®e Òeke=Àefle, cee³ee Jee De%eeve

pesLetve peiele J³ee³e}s peeles, leer DeJemLee Jee cetU mebkeÀuHe F.jerleerves³ee®eer DeesUKe %eeveosJe HeìefJeleele Deved SkeÀ cenemecevJe³e meeOeC³ee®eskeÀe³e& keÀjleele. mee±îe, Jesoebleer Deve ieerlee ³eeb®ee Demee ne mecevJe³eDeeHeCe pees Heenle Deenesle, lees keÀjleebvee %eeveosJe vee keÀesCee®es Keb[vekeÀjleele vee ceb[ve. efnefjjerves Jeeo ®ee}efJeCeeN³ee LeesjLeesj Dee®ee³ee¥®³eeYetefcekesÀµeer efkeÀleerlejer efYeVe Deµeer ner %eeveosJeeb®eer mecevJee³ekeÀ YetefcekeÀeDeens! cnCetve®e DeeHeCeebme peeCeJeles keÀer les keÀesCel³eener Leesj Dee®ee³ee¥®esefveoeve Deµee Jeeobieeb®³ee ÒeJe=Êeerves peeC³ee®es DevegkeÀjCe vekeÌkeÀer®e keÀªFeq®íle veenerle! ne HeCe SkeÀ cegÎe’Yee<³ekeÀejebleQ Jeeì Hegmeleg“ ³eeleer}Yee<³ekeÀejebme µeesOet peeCeeN³ee ceneYeeieebveer }#eele I³eeJee Demee®e Deens.peerJe ner De%eeveeJemLee®e

%eeveosJe Heg{s JefCe&leele:DeeefCekeÀner SkeÀ Demes~ peQ efJe®eejeJes}W ve efomes~JeeleeR Heenleeb pewmeW~ DebOeejs keÀeb~~14-72~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 327 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 110: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’³ee De%eevee®ee DeeefCekeÀner SkeÀ efJeµes<e Deens. lees cnCepes DebOeejkeÀe³e Demelees, lees HeneJee cnCetve pej keÀesCeer efoJ³ee®³ee Gpes[ele l³ee®eeµeesOe IesT ies}e, lej De%eeve ¢äerme ³esle veener.“

ne}efJeef}³eeb pee³es~ efve½e}eR leNneR nes³es~otOeeR pewmeeR mee³es~ otOee®eer leQ~~14-73~~HeQ peeie© vee mJeHveg~ vee mJeªHeeJemLeeveg~leQ meg<egeqHle keÀeb Ieveg~ pewmeeR nes³e~~74~~keÀeb ve efJe³eleeb Jee³etleQ~ JeebPes DeekeÀeµe efjles~les³eeb SsmeW efve©les~ De%eeve ieeb~~75~~Hew} Keebye keÀeb Heg©Keg~ Ssmee efve½e³ees veeneR SkegÀ~Heefj keÀe³e vesCeeW Dee}eskegÀ~ efomele Demes~~76~~

’efmLej Deme}suîee ogOeeJejer} mee³e, les n}Je}s efkebÀJee {JeU}sDemelee peµeer veenerµeer nesles; efkebÀJee Jee³etefJevee DeekeÀeµee®es DeefmlelJe pemespeeCeJele veener; DeLeJee peeie=leer veener, mJeHve veener; Jee mJeªHeefmLeleernerveener, Deµeer iee{ meg<egHlîeJemLee peµeer Demeles; efkebÀJee DeuHeÒekeÀeµeeleefomeCeejer Jemlet ner Keebye Deens keÀer ceveg<³e Deens, ³ee®ee efve½e³e nesleveme}e lejer lesLes keÀenerlejer Deens Je les efomele Deens, Demes Yeemeles.“

lesJeeR Jemleg pewmeeR Demes~ lewmeeR keÀerj ve efomes~Heefj keÀebneR DeveeefjmeW~ osefKepesvee~~14-77~~

’l³ee®eÒeceeCes peer meÜmlet Deens leer peµeer Deens leµeerner efomeleveener Je leer l³ee efJeHejerle keÀenerlejer Deens, Demeener efve½e³e keÀjlee ³esleveener, Deµeer De%eeveeJemLee Demeles. ogOeeJejer} mee³e peµeer ogiOemJeªHeDemeuîeeves {JeUtve peµeer otOeele efcemeUtve veenerµeer nesles; l³eeÒeceeCesye´ïeYeeJevee kesÀ}er Demelee De%eeve ie[He nesles. De%eeve pesJne vemeles,lesJne Jee³etefJevee jerl³ee Deme}suîee DeJekeÀeµee®eer peeCeerJe nesle veener; leµeer®eyeïee®eerner, les meJe&otj DeJeefmLele Demetvener peeCeerJe nesle veener. meg<egHleerlep³eeÒeceeCes peeie=efle, mJeHve Jee mJeªHe ³eeb®eer peeCeerJe vemeles,efkebÀyengveekeÀesCeleer®e peeCeerJe jenele veener; l³ee®eÒeceeCes De%eeveeJemLesle peerJee}e

ye´ïe Jee De%eeve ³eebHewkeÀer keÀesCeleerner peeCeerJe vemeles.“

vee jeleer vee lespe~ leQ mebOeer pesJeeR meebpe~lesJeeR efJe©× vee efvepe~ De%eeve DeeLeer~~14-78~~SsmeeR keÀesCner SkeÀer oµee~ efle³eW Jeeog De%eeveg Ssmee~les³eeb iegb[ef}³eeb ÒekeÀeµee~ #es$e%eg veebJe~~79~~

’je$e veener Je efoJemener veener, Deµeer meebpeJesU Demeles.l³eeÒeceeCes mJeªHeeJemLeener veener Je l³ee efJeHejerle DeJemLeener veener, leerDe%eeveeJemLee Demeles. SJeb efJeefµeä Demes pes, l³ee}e De%eeve cnCeleele.³ee De%eeveeves DeeJe=le DemeCeeje pees ef®eled ÒekeÀeµe, l³ee}e #es$e%e DemesveeceeefYeOeeve Deens.“ef®eobµe

De%eeve LeesefjSb DeeefCepes~ DeeHeCeHeW leNneR vesefCepes~leQ ªHe peeefCepes~ #es$e%ee®es~~14-80~~

neef®e GYe³e ³eesieg~ yegPes yeeHee ®eebieg~meÊes®ee vewmeie&g~ mJeYeeJees ne~~81~~Deeleeb De%eeveemeeefjKeW~ Jemleg DeeHeCeHeWef®e efoKeW~Heefj ªHeW DevesieW~ vesCeeW keÀesCeW~~82~~

’ne ef®eobµe #es$e%eªHeeves DeJeefmLele Demelees, HeCe lees mJeªHeemeDeesUKele veener Je De%eeve ÒemeJele Demelees. De%eeve cnCepes®e #es$e.#es$e%ee®eer peer meÊee cnCepes DeefmlelJe Demeles, efle®ee ne vewmeefie&keÀ mJeYeeJeDeens. efle®³eeÜejs De%eevee®eer Jee{ nesles. #es$e Je #es$e%e ³eeb®ee Demee nemebyebOe Deens. De%eeveecegUs®e meÜmletme DeeHeCe®e DeveskeÀ ªHeele efJe}me}s}s¢äerme ³esles. ner ªHes DeveskeÀeveskeÀ, Deveble, Deefcele Deµeer Deensle.“

pewmee jbkegÀ Ye´cee}e~ cnCes pee js ceer jeJees Dee}e~keÀeb cetefí&leg ies}e~ mJeie&}eskeÀeb~~83~~lesJeeR }®ekeÀef}³eeb efoþer~ ceie osKeCeW peQ peQ Gþer~les³eeb veebJe me=äer~ ceeref®e efJe³eW HeQ ieeb~~84~~pewmeW keÀeb mJeHveceesneb~ lees SkeÀekeÀer osefKepes yengJee~leesef®e Hee[g Deelce³eeb~ mcejCeWJeerCe Demes~~85~~nsef®e Deeefve Ye´ebleer~ Òeces³e GHe}Jetb Heg{leer~Heefj letb Òeleerleer~ ³eeef®e Ies Heeb~~86~~

’oefjêer ceveg<³eeme Ye´ce nesTve l³eeves DeeHeCeebme iepeeble }#ceer®eeOeveer mecepeeJes; efkebÀJee yesµeg× ceveg<³eeme mJeie&}eskeÀer iesuîee®ee Ye´ceJneJee; l³ee®eÒeceeCes mJeelceJemletHeemetve ¢äer ®eUe}er keÀer peer peer ¢µ³esefomeleele; pees peieledHeì efJemle=le Pee}s}e efomet }eielees; l³ee efmLeleer}eceeP³eeÜejs ÒemeJe}s}er me=äer Demes cnCeleele. Heg©<e efveefêmle PeeuîeeJejmJeHveeJemLesle p³eeÒeceeCes SkeÀekeÀer Demeleebner mJeHveeleer} Jemlet Je ¢µ³eebÜejsmJe }e®e DeveskeÀeveskeÀ ªHeeble ÒemeJe}s}s Heenlees; Deieoer l³ee®eÒeceeCesmJele:®es efJemcejCe Pee}su³ee #es$e%e ³ee DeJemLesle Deme}suîee peerJeemeJee ef®eobµeeme DeeHeCe®e me=efäªHeeves efomelees. ne®e efme×eble ceer leg}eDepetve Jesieȳee ÒekeÀejs mecepeeJetve osF&ve. Hejbleg let ³ee efme×eblee®eer Òeleerleerpeªj IesTve Heene.“DeelcemeÊee Jee Deeefocee³ee

’SkeÀesçnb, yengm³eece:“ ³ee DeeefomebkeÀuHeeme ³ee efþkeÀeCeer%eeveosJeebveer meÊee efkebÀJee DeelcemeÊee Demes cnì}s}s DeeHeuîeemepeeCeJeles. ³ee®e DeeefomebkeÀuHeecegUs, ³ee®e meÊescegUs, SkeÀ}e DeelceeDevebleªHes IesTve veì}s}e Deens. ns®e efJe}meCes cnCepes me=äer. efn®es®eogmejs veebJe cnCepes #es$e Je DeeefomebkeÀuHe ÒemeJeCeeje Deelcee ne#es$e%e, Demesner cnCelee ³esF&}. DeeefomebkeÀuHe Jee DeelcemeÊee JeemeÊee cnCepes®e cee³ee Jee Deeefocee³ee Jee DeefJeÐee. Heje Je DeHeje nsl³ee meÊes®es®e efJeYeeie. ³ee meieȳee keÀuHeveebvee ieesHee}ke=À<Ce’cece³eesefvece&nodyeïe......“ ³ee µ}eskeÀeÜejs keÀmes J³eÊeÀJeleele, ³ee®ee Keg}emeekeÀjleebvee %eeveosJe Heg{s Demes efveªefHeleele, les Demes:

³eesieoe Þeer%eeveséejer 328 Gvces<e:22::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle

Page 111: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

leNneR ns ie=efnCeer~ Deveeefo le©Ceer~DeefveJee&®³eiegCeer~ DeefJeÐee ns~~14-87~~F³eW veener nsef®e ªHe~ þeCeW ns Deefle GceHe~ns efveefêleeb meceerHe~ ®esleeb ogjeR~~88~~

’DeefJeÐee DeLeJee cee³ee ner Deveeoer le©Ceer ceePeer ie=efnCeer Deens.

efn®³ee Debieer DeefveJee&®³e iegCe Yej}s}s Deensle. DeefmlelJe vemeCes ns®eefn®es ªHe Deens! DeefleefJemle=le, DeHeÀeì, Dece³ee&o, Deveble Demee efle®eeDeekeÀej Deens. DeefveJee&®³e ye´ïe ns efle®es jenC³ee®es efþkeÀeCe Deens.mJeªHeeJemLes®ee efJemej He[}suîee ef®eobµeeme Jee #es$e%eeme ner Del³eblepeJeU®eer Deens, lej mJeªHeeJeefmLele Hejyeïeeme efn®ee mHeµe&ner vemelees.“

HeQ ceePesefveef®e DeebieW~ Heew{uîee ns peeieW~DeeefCe meÊeemebYeesieW~ iegefJe&Ceer nes³e~~14-89~~cenodye´ïe GojeR~ Òeke=Àefle DeeþQ efJekeÀejeR~ieYee&®eer keÀjer~ Hes}esJes}er~~90~~

#es$e%e ner Deelc³ee®eer efveefêleeJemLee Deens, lej peeie=le DeelceemJeªHeer }erve Demelees, Demes ³esLes metef®ele Deens. ’ceer mJele: efveefêmleDemelee ner peeieer Demeles Je ceeP³ee meÊes®³ee mebieeves ner iejesoj nesles.ner®e ceePeer ³eesveer Jee cenodye´ïe Deens.“

GYe³emebieg Heefn}W~ yegef×leÊJe ÒemeJe}s~yegef×leÊJe Yeejw}W~ nesSb ceve~~14-91~~le©Ceer cecelee cevee®eer~ leQ DenbkeÀej leÊJe j®eer~lesCeW ceneYetleeb®eer DeefYeJ³eÊeÀer nes³es~~92~~DeeefCe efJe<e³eWefê³e ieesmeer~ mJeYeeJeW lebJe YetleebmeeR~cnCeewefve ³esleer meefjmeeR~ efle³eWner ªHee~~93~~

’YetefcejeHeesçve}esJee³eg: Keb cevees yegef×jsJe ®e~ DenbkeÀejb Fleer³eb cesefYeVee Òeke=ÀeflejäOee~~7-4~~“ ³ee µ}eskeÀele Òeke=Àleer®es Deä efJekeÀejmeebefiele}s Deensle. ’³ee Deeþ Òeeke=Àle efJekeÀejebveer yeve}s}e ieYe& ner DeeHeuîeeGojer OeejCe keÀjles. ceer DeeefCe DeefJeÐee Deµee oesIeeb®³ee meceeieceeletveÒeLecele: yegef×leÊJe ÒemeJe}s peeles. yegef×leÊJeeHeemetve ceve efvecee&Ce nesles.l³ee cevee®eer cecelee ³ee veeJee®eer m$eer Deens. efn®es®e cecelJe ns mJeªHeDeens. ceer Je ceePes Demes cevee®es mHegÀjCe les ns®e. l³eeHeemetve®e DenbkeÀejleÊJe j®e}s peeles. l³eeletve®e Heb®eceneYetles ÒekeÀì nesleele. ³ee Heb®eceneYetleele®eHeb®eefJe<e³e Je Heb®eefJe<e³eWefê³es (keÀceXefê³es) ³eeb®ee, lemes®e Heb®e %eeveWefê³esJe l³eeb®es Heb®eefJe<e³e ³eeb®ee DebleYee&Je Demelees. cnCetve®e Heb®eceneYetleebyejesyej®ens oµeefJekeÀej DeJelejleele.“

pee}sefve efJekeÀej#eesYeW~ HeeþeR ef$eiegCee®eW GYeW~lesJneb ³es JeemeveeieYeX~ þe³eW þeJees~~14-94~~©Kee®eeb DeebJeekeÀe~ pewmeeR yeerpekeÀefCekeÀe~peerJeeR yeebOeW GokeÀe~ YeWìleKeWJees~~95~~lewmeeR ceePesefve mebieW~ DeefJeÐee veevee peieW~Deej IesJeeW }eieW~ DeefCe³ee®eer~~96~~

ceie ieYe&iees}e les³eeb~ kewÀmeW ªHe leQ ³esDee³ee~leQ HeefjmeW je³ee~ megpeveebef®e³eeb~~97~~

’Òeeke=Àle DeäefJekeÀejebveer le³eej Pee}suîee ³ee ieYee&®ee pesJneDeeefJe<keÀej neslees Je ef$eiegCeelcekeÀ cee³es®³ee meeceL³ee&ves lees pesJne ne}®ee}keÀª }eielees, lesJne DeeefomebkeÀuHemJeªHe Jeemevesves DeeJe=le Deme}s}eef®eobµe l³ee®³ee þe³eer ÒekeÀì neslees. ne®e peerJe nes³e. p³eeÒeceeCes yeerpeemeHeeCeer efceUe}s Demelee l³eele mepeerJe Je=#ee®ee met#ce DebkegÀj ÒekeÀìlees,l³ee®eÒeceeCes ceeP³ee³eesies DeefJeÐee veevee peieleeb®³ee ìeskesÀjer DebkegÀjebveeÒemeJeles. ns megpeveeb®³ee je³ee! Depe&gvee! leogHejeble l³ee ieYe&iees}eme keÀesCelesªHe ÒeeHle nesles, les SskeÀ.“%eeveosJeeb®ee leÊJe GlHeefÊe¬eÀce Jee ye´ïeeb[Je=#e

³ee efþkeÀeCeer Hegve: SkeÀoe %eeveosJe DeeHeuîeekeÀ[tve DeäOee Òeke=Àleer®³eemJeªHee®eer GpeUCeer keÀªve Iesleele. mebHetCe& ieerles®ee Oeeiee DeeHeuîee neletveefvemeìt ve osC³eele les efkeÀleer o#e Demeleele, ns ³ee Òemebieer DeeHeCeebme HejleSkeÀoe peeCeJeles. ceeies DeeHeCe yeïeeb[e®ee JebµeJe=#e Je leefVeefceÊeeves lelme¢µeFlej keÀuHeveeb®ee pees ceeieesJee Iesle}e neslee, l³eekeÀ[s }#e JesOeCesDeeJeµ³ekeÀ Jeeìles (Gvces<e:19-1:#es$e-#es$e%e efJe®eej-1 He=.¬eÀ.282-83,286).

mee±îe Je Jesoebl³eeb®³ee celeevegmeej oeKeefJe}s}e ye´ïeeb[e®ee peesJebµeJe=#e DeeHeCe lesLes meboYee&meeþer Iesle}e neslee, l³eentve Jejer} DeesJ³eebletve%eeveosJeebveer ÒekeÀì kesÀ}s}e leÊJeGlHeefÊe¬eÀce lemee JesieUe Deens. l³eeefþkeÀeCeer cnì}e lemee ’(Heg©<e Je Òeke=Àefle) - yegef× ö DenbkeÀej- J³eÊeÀ Je met#ce Fbefê³eeoer (ceve, Heb®e yegef×befê³es Je Heb®e keÀceXefê³es)“;lemes®e’DenbkeÀej - leeceme me=äer - Heb®e levcee$es - mLet}Heb®eceneYetles“ ne pees Deveg¬eÀce lesLes oeKeJe}s}e Deens, lees %eeveosJeebHes#eeJesieUe®e Deens. ³esLes %eeveosJeceles pees leÊJeeveg¬eÀce Deens, lees Demee:

=============================

Heg©<e Je Òeke=Àefle | yegef×leÊJe | ceve (cecelJeemen) | DenbkeÀej | Heb®eceneYetles |

õõõõõõõõ | |

Heb®e keÀceXefê³es Heb®e %eeveWefê³es Je l³eeb®es Heb®eefJe<e³e Je l³eeb®es Heb®eefJe<e³e==============================

³eesieoe Þeer%eeveséejer 329 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 112: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

meoj keÀesäkeÀele oµe&efJe}er Deensle. %eeveosJeebveer Jejer} DeesJ³eebletve pesmHeäerkeÀjCe kesÀ}s Deens, les Flej ³eesveeR®ee Giece keÀmee neslees, les oµe&efJeles.lemes®e %eeveosJeebveer lesjeJ³ee DeO³ee³ee®³ee DeesJeer ¬eÀ.143les 148 ceO³esmHeä kesÀ}su³ee Oe=efle ³ee leÊJeecegUs Heb®eceneYetleebvee SkeÀceskeÀeble menkeÀe³e&keÀjeJe³ee}e }eJetve (Gvces<e:19-1:#es$e-#es$e%e efJe®eej-1, He=.¬eÀ.289)

(peejpe ³eesveerleer} ceveg<³eeoer) peerJee®ee efHeb[ keÀmee GlHeVe keÀªve OeejCekesÀ}e peelees, lesner efpe%eemetbvee mcejle Demes}®e . Demees.YetleeslHeÊeer

ne pees ieYe&efHeb[ ÒekeÀìlees, l³eeletve peer efJeefYeVe Yetles efvecee&Ce nesleele,l³ee®es %eeveosJeke=Àle Heg{er} JeCe&ve Heent ³ee:

Ssmesb ®eejer ns mekeÀ}~ keÀj®ejCele}~ceneÒeke=Àefle mLet}~ leQef®e efµej~~14-103~~ÒeJe=efÊe Hes}}s Heesì~ efveJe=efÊe leQ HeeþeR veerì~megj³eesveer DeebieW Deeþ~ GOJee&ef®e~~104~~kebÀþg Gunemeleeb mJeie&g~ ce=l³eg}eskegÀ ceO³eDeOe&Yeeieg~DeOeesosµeg ®eebieg~ efvelebyeg lees~~105~~SsmeW }WkeÀ© SkeÀ~ ÒemeJe}er ns osKe~pes³ee®eW eflevneR }eskeÀ~ yee}mes ieeb~~106~~®eewN³eebµeer }#e ³eesveer~ efle³eW keÀeb[eb Hesjeb meeboCeer~Jee{s ÒeefleefoveeR~ yee}keÀ ns~~107~~

’Deb[pe, mJesope, GefÓpe Je peejpe ns l³ee efHeb[e®ess keÀj®ejCeeoerDeJe³eJe nesle. efJemleej}s}er mLet} ceneÒeke=Àefle Jee DeHeje Òeke=Àefle ns l³ee®esefµej nes³e. ÒeJe=efÊe ner l³ee®³ee Heesìe®³ee mLeeveer Deens, lej efveJe=efÊe nerl³ee®eer Heeþ Deens. Deä megj³eesveer ner l³ee®eer Deä GOJee¥ies nesle.mJeie&l³ee®³ee kebÀþmLeeveer, ce=l³eg}eskeÀ l³ee®³ee keÀefìmLeeveer Je HeeleeU}eskeÀl³ee®³ee efvelebyemLeeveer Deensle. Deµee DebieesHeebieeb®es yee}keÀ leer DeefJeÐee Jeecee³ee ÒemeJeles. eflevner }eskeÀeb®ee efJemleej ns l³ee yee}keÀe®es yeeUmes nes³e.®eewN³eebµeer }#e ³eesveer ³ee l³ee®³ee neleeHee³eeb®³ee ne[eb®³ee mebefOemLeeveerJemeleele. Demes ns yee}keÀ efoJemeWefoJeme Jee{erme }eieles.“cee³es®es peieêtHeer yee}keÀ

Deµee l³ee peieêtHeer yee}keÀe®es }e}ve Hee}ve leer cee³ee keÀµeer keÀjles,les Heene:

veevee osn DeJe³eJeeR~ veecee®eer }sCeeR }sJeJeer~ceesnmlev³eW Jee{Jeer~ veer®e veJesefve~~14-108~~me=äer JesieJesieef}³eeb~ efle³eeb keÀjebIe´eR Deebieesef}³eeb~efYeVeeefYeceeve metoef}³eeb~ cegefo³ee lesLe~.109~~ns SkeÀ}ewleW ®eje®ej~ DeefJe®eeefjle megboj~ÒemeJeesefve Leesj~ LeesjeJe}er~~110~~

’l³ee ef$eYegJeveªHeer yee}keÀe®³ee osn Je DeJe³eJeebme veeceªHee®eer efJeefJeOe}sCeer leer cee³ee Iee}les. efvel³e vetleve JeeìCeejs ®eefJeä ceesnmlev³e osTveleer l³ee}e Jee{efJeles. JesieJesieȳee me=äer ³ee l³ee yee}keÀe®³ee neleeHee³eeb®eer

efpe%eemetbveer GHejesÊeÀ ¬eÀce Deieesoj G}ÁsKe}suîee %eeveosJeer®³ee DeesJeer¬eÀ. 13-104 efveefceÊe mHeäerkeÀjCeeLe& efo}suîee leÊeîeeµeer lee[tveHeeneJee. cnCepes ³eeefJe<e³eer DemeCeeN³ee keÀener keÀuHeveeb®ee Hejece<e& IesC³eememees³eer®es þjs}. ³ee efþkeÀeCeer %eeveosJeebveer cevee®es pes mLeeve yegef×leÊJeeveblej®esoeKeefJe}s Deens, les HetJeea®³ee leÊeÌîeeleer} meeeqÊJekeÀ me=äerveblej®³ee mLeeveeHes#eeefJeµes<e efYeVe Deens Je l³ee®ee efpe%eemetbveer peªj efJe®eej keÀjeJee. Demees.ieYee&®es mJeªHe

Deelee %eeveosJeebveer ieYe& keÀesCeles ªHe OeejCe keÀjlees ³ee®es kesÀ}s}sJeCe&ve Heent ³ee:

HeQ ceefCepe mJesope~ GefÓpe peejpe~Gceìleer menpe~ DeJesJe ns~~14-98~~J³eesceJee³egJeµeW~ Jee{}sefve ieYe&jmeW~ceefCepeg GmemeW~ DeJesJeg lees~~99~~HeesìeR metefve lecejpeW~ Deeieef}keÀeb lees³elespeW~Gefþlee efveHeÀpes~ mJesopeg cee~~100~~DeeHeHe=LJeerGlkeÀìW~ DeeefCe leceescee$es efveke=ÀäW~mLeeJe© Gceìs~ GefÓpeg ne~~101~~Heeb®eeHeeb®eener efJejpeer~ nesleer ceveyeg×îeeoer meepeeR~ner nsleg peejpeeR~ SsmeW peeCe~~102~~

’l³ee ieYe&iees}eme Deb[pe (ceefCepe), mJesope, GefÓpe Je peejpeDemes ns DeJe³eJe mJeYeeJele: Gceìleele. DeekeÀeµe Je Jee³et ³eeb®³ee ³eesieevesieYe&jme Jee{uîeeves ceefCepe peerJe GÓJeleele. lece Je jpe ns oesve iegCeHeesìer Iee}tve DeeHe Je lespe ³eeb®es DeeefOeke̳e Pee}s keÀer mJesope ³eesveermebYeJeleele. DeeHe DeeefCe He=LJeer ³eeb®³ee DeeefOeke̳eeves DeeefCe kesÀJeU veer®eDeµee leceesiegCee®³ee ÒeYeeJeeves mLeeJej Demee GefÓpe efveefce&}e peelees.Hee®ener ceneYetles meebIeäîeeves SkeÀceskeÀebme menkeÀe³e& pesJne keÀjleele, lesJneHeb®eerkeÀjCeeefveefceÊe kesÀ}suîee DeeKeCeervegmeej ceve, yeg×dîeeoer meeOeves le}ÁKeDemeCeejer ceveg<³eeoer peejpe ³eesveer GÓJeles. Deµee jerleerves cenodye´ïe³ee ³eesveerHeemetve meJe& ÒekeÀej®eer Yetles GlHeVe nesleele.“peiele:::: Oe=efle, Heb®eerkeÀjCe Je ³eesveer

%eeveosJeebveer peejpeeoer ³eesveer GÓJeleebvee Heb®eceneYetles Je meÊJejpeeoeref$eiegCe ³eeb®ee pees JesieJesieȳee ÒeceeCeeleer} DeeefJe<keÀej JeefCe&}e Deens; leesveerì mecepetve I³ee³e®eer F®íe Deme}suîee efpe%eemetves HetJeea Heb®eerkeÀjCemHeä keÀjleebvee p³ee keÀuHeveeb®ee DeeHeCe Hejece<e& Iesle}e neslee, l³eeb®eeDeeOeej I³eeJee; cnCepes lees Yeeie DeekeÀ}ve nesC³eeme meene³³e nesF&}(Gvces<e:19-2:#es$e-#es$e%e efJe®eej-2,He=.¬eÀ. 290 les 292). ÒecegKele³eekeÀesäkeÀ ¬eÀ.4 HeeneJes.

ceveg<³ee®³ee efHeb[eslHeefÊemeeHes#e JeCe&ve cegK³ele: l³ee Yeeieele kesÀ}sDeens. lemes®e Heb®eceneYetleeb®³ee iegCeeefOeke̳eeÒeceeCes efvecee&Ce nesCeejer leÊJes

³eesieoe Þeer%eeveséejer 330 Gvces<e:22::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle

Page 113: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

yeesìs Deensle. l³eeb®³eele ³eesveermeeHes#e efYeVeefYeVe osneefYeceeveeb®³ee Debieþîeeefleves Ieeleuîee Deensle.DeefJeJeskeÀkeÀe}er megboj YeemeCeejs Demes ns SkegÀ}lesSkeÀ ®eje®ejªHeer yee}keÀ HeeJetve leer cee³eeªHeer ceelee Oev³elee ceeveles.“

ye´ïee Òeele:keÀe}g~ efJe<Ceg lees ceO³eeÚJes}g~meoeefµeJe mee³ebkeÀe}g~ yee}e ³e³eeb~~111~~ceneÒe}³emespeW~ efKe}ewefve Dee}s efveefopes~efJe<ece%eeveW Gcepes~ keÀuHeeso³eeR~~112~~Depe&gvee ³e³eeHejer~ efceL³ee¢äer®eeb IejeR~³egieevegJe=Êeer®eer keÀjer~ ®eespe HeeG}W~~113~~mebkeÀuHeg F³ee®eeb Fäg~ DenbkeÀe© efJeveìg~Ssefme³eeb nes³e µesJeìg~ %eeveW F³eW~~114~~Deeleeb Demees ns yeng yees}er~ SsmeW efJeée cee³ee J³ee}er~lesLe peebIeg pee}er~ ceePeer meÊee~~115~~

’³ee yeeUe®ee Òeele:keÀeU cnCepes ye´ïee, ceO³eeÚ cnCepes efJe<Ceg,lej meoeefµeJe cnCepes mee³ebkeÀeU nesle. efoJemeYej yeeie[tve ns yee}keÀceneÒe}³ee®³ee µe³³esJej efveêe keÀjles. keÀuHee®ee Go³e neslee®e Dev³eLee%eevee®eer ¢äer GIe[tve les peeies nesles. ns Depe&gvee! Deµee ÒekeÀejs nsyee}keÀ mJemJeªHeentve ®eU}suîee cnCepes efceL³ee¢efäªHe Iejele,³egieceeef}keÀeªHe HeeJe}s keÀewlegkeÀeves ìekeÀles. les Heentve leer cee³ee©Heer ceeleeOev³e nesles. ³ee yee}keÀe®ee mebkeÀuHe ne DeeJe[lee efce$e Deens Deve DenbkeÀejne KesUie[er meesyeleerme melele Demelees. Deµee ÒekeÀejs }e[ekeÀes[evesJee{Je}suîee l³ee cee³es®³ee peieêtHeer yee}keÀe®ee %eeveªHeer keÀeUekeÀ[tveIeele neslees.“

ns peeCetve®e peCet keÀener leer cee³eeªHeer ceelee %eeveeme ³ee®³eeDeepetyeepet}e efHeÀjketÀmeg×e osC³eeme le³eej vemeles. cnCetve®e YeieJebleebveer’cece cee³ee ogjl³e³ee“ Demes cnì}s Deens.

’lej Demees. ³ee JeCe&vee®es leelHe³e& FlekesÀ®e keÀer ns efJeée cee³es®³eeGojer pevce}s DeeefCe ceePeer meÊee ner l³eeme keÀejCe Pee}er,“ DemesÞeerke=À<Ce cnCeleele.

peielee®eer ceeleeefHelejscee³ee ner peiee®eerceelee Je Hejye´ïe l³ee®ee efHelee Deensle, ns

meebieleebvee ieesHee}ke=À<Ce cnCeleele:meJe&³eesefve<eg keÀewvles³e cetle&³e: mecYeJeefvle ³ee:~leemeeb ye´ïe cenÐeesefvejnb yeerpeÒeo: efHelee~~14-4~~

’ns keÀeQles³e Depe&gvee! veevee ÒekeÀej®³ee meJe& ³eesveeRle p³ee cetleea DeLee&leµejerjs GlHeVe nesleele, l³ee meJee¥®eer cenledye´ïe cnCepes ef$eiegCece³eercee³ee ner ieYe& OeejCe keÀjCeejer ceelee Deens DeeefCe ceer yeerpe Òeoeve keÀjCeejeefHelee Deens.“

³eeyeeyele %eeveosJe keÀefLeleele:³eekeÀejCeW ceer efHelee~cenodye´ïe ceelee~DeHel³e Heeb[gmeglee~ peie[bye©~~14-116~~

Deeleeb µejerjW yengleW~ osKeewefve ve Yeso nes ef®eÊeW~peQ ceveyeg×îeeoer YetleW~ SkeWÀef®e SLeW~~117~~neb ieeb SkeÀWef®e osneR~ keÀe³e DeveeefjmeW DeJe³eJe veeneR~lesJeeR efJeef®e$e efJeée HeeneR~ SkeÀef®e ns~~118~~

’cenled ye´ïee®³ee Gojer pevce HeeJeCeeN³ee ³ee efJeéee®eer cnCetve®ecee³ee ner ceelee Je ceer efHelee Deenesle. ns ye=nle Demes peie[byejªHeerefJeef®e$e efJeée Deece®es DeHel³e Deens. l³eeleer} YetleeoeR®es efYeVe efYeVe DeekeÀej- ÒekeÀej Je Jewef®e$³eeves legP³ee ceveele leer Yetles HejmHejefYeVe Deensle, DeµeeÜwleYeeJeves®ee Go³e nesT osT vekeÀesme. keÀejCe ³ee Yetlecee$eebletve leer®eHetJeea JeCe&ve kesÀ}s}er SkeÀcee$e DeäOee mJeªHe HeeJe}s}er SkeÀ}ewleerÒeke=Àleer®e DeefYeJ³eÊeÀ nesle Demeles. p³eeÒeceeCes SkeÀe®e osneme efvejefvejeUsDeJe³eJe Demeleele, l³ee®eÒeceeCes SkeÀcee$e Deµee l³ee efJeef®e$e efJeéee®es nsmeJe& Yetlecee$e DeJe³eJe Deensle.“

Hewb Gb®ee veer®ee [eneef}³ee~ efJe<ecee Jesie}eef}³eeb~SkeÀeef®e pesJeeR peeef}³eeb~ yeerpeeef®e³eeb~~14-119~~DeeefCe mebyebOeg leesner Ssmee~ ce=efÊekeWÀ Ieìg }skegÀ pewmee~keÀeb HeìlJe keÀeHegmee~ veelet nes³es~~120~~veevee keÀ}Áes}HejbHeje~ mebleleer pewmeeR meeieje~Deecneb DeeefCe ®eje®ejeb~ mebyebOeg lewmee~~121~~cnCeewefve JeÚer DeeefCe pJee}~ oesvner JeÚeref®e kesÀJe}~lesJeeR ceer ieeb mekeÀ}~ mebyebOeg JeeJees~~122~~

’p³eeÒeceeCes }neveceesþîee JesieJesieȳee DeekeÀeje®³ee Je Pee[e®³eeDebieer efþkeÀefþkeÀeCeer HegÀì}suîee HeÀebÐee peµee SkeÀe®e yeerpeeHeemetve efvecee&Cenesleele; l³ee®eÒeceeCes ceve, yeg×er, DenbkeÀej Je Heb®eceneYetles ³eeDeäOeemJeªHe Òeke=Àleer Heemetve®e ner meJe& Yetles GlHeVe nesleele. DeeefCepemee Ieì ne ce=efÊekesÀ®ee Heg$e Demelees; efkebÀJee Jem$elJe ns keÀeHemee®es Heew$eDemeles; Jee }eìe ner peµeer meeieje®eer mebleleer Demeles; Deieoer lemee®e ³ee®eje®eje®ee DeeefCe ceePee mebyebOe Deens.“

’ns Depe&gvee! p³eeÒekeÀejs Deiveer Je pJeeUe ner kesÀJeU Deiveer®e nesle,l³ee®eÒeceeCes ns mecemle efJeée cnCepes ceer®e Deens. peie, Òeke=Àefle Je Deece®³eeleJej G}ÁsKe}s}e Heg$e-ceelee-efHelee Demee pees mebyebOe meebefiele}e leesmeg×eJeemleefJekeÀ lemee®³ee lemee®e veener, lej Deelee meebefiele}e l³eeÒekeÀej®ee Deens.“ef®eefÜ}eme:::: ’GefKeleW~ DeeIeJeW ceeref®e~“

Deµee ÒekeÀejs Hegve: %eeveosJe DeeHe}s ef®eefÜ}emee®es leÊJe%eeve ÒekeÀeefµelekeÀjleele Deve Heg{s cnCeleele keÀer:

pee}sefve peieW ceer PeebkeWÀ~ leNneR peielJeW keÀesCn HeÀebkeWÀ~efkeÀ}sJejer ceeefCekeWÀ~ }esefHepes keÀeF¥~~14-123~~De}bkeÀejeleW Dee}W~ leNneR meesvesHeCe keÀeF¥ ies}W~keÀeR keÀce} HeÀebkeÀ}W~ keÀce}lJee cegkeWÀ~~124~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 331 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 114: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

meebie Heeb Oevebpe³ee~ DeJe³eJeeR DeJe³eefJe³ee~Dee®íeefopes keÀeR les³eeb~ leWef®e ªHe ~~125~~

’efJeée DeeefCe ceer oesvner JesieJesieUs Deenesle, Demes keÀmes cnCelee³esF&}! ceer pej efJeéeentve JesieUe Deme}es, lej ceie efJeéeªHeeves keÀesCee®eeÒekeÀeµe He[lees! megJeCee&®es De}bkeÀej Ie[Je}s keÀer megJeCe&lJee®ee }esHe nesleeskeÀe! DeLeJee keÀceU Gce}}s keÀer keÀce}lJeeme cegkeÀles keÀer keÀe³e! nsOevebpe³ee! DeJe³eJe ns osnJeeveeme PeeketÀve ìekeÀleele, keÀer l³ee®es ªHeDeJe³eJeebÜejs ÒekeÀì nesles!“

keÀeR efJeefªef{ef}³eeb peeWOe}e~ keÀefCemee®ee efveJee&}e~JeW®e}e keÀeR Deeie}e~ efomelemeW~~14-126~~cnCeewefve peie HejewleW~ meeªefve Heeefnpes ceeleW~lewmee veesnW GefKeleW~ DeeIeJeW ceeref®e~~127~~ne letb meeb®eeskeÀeje~ efve½e³ee®ee Keje~ieebþeR yeebOe Jeerje~ peerJeeef®e³es~~128~~

’Dejs! peebsOeȳee®³ee keÀCemeeHeemetve pesJne DebkegÀj HegÀìtve keÀCeermeGlHeVe nesles, lesJne Hesj}s}e oeCee veä HeeJe}e Demes mecepeeJe³ee®es keÀerlees keÀCemee®³ee oeC³eebFlekeÀe Je=ef×biele Pee}e Demes cnCeeJe³ee®es! Depe&gvee!efJeéee®ee Ye´ce yeepetme meeªve ce}e HeenC³ee®ee Òe³elve efJeHeÀ} Deens;keÀejCe ns DeJeIes efJeée cnCepes ceer®e Deens. ceer meebefiele}suîee ³ee efme×eblee®eerlet DeeHeuîee ceveeµeer KetCeieeþ yeebOetve þsJe.“

De%eev³ee®es Üwle, les®e %eev³ee®ee ef®eefÜ}eme³ee ÒekeÀejs %eeveosJe l³eeb®³ee ef®eefÜ}emeJeeoe®eer mHeä GkeÀ}

keÀªve oeKeefJeleele. ye´ïe, DeO³eelce, keÀce&, DeefOeYetle Je DeefOe³e%e³ee mebkeÀuHevee HetJeea®e ieerles®³ee DeeþJ³ee DeO³ee³eeleer} µ}eskeÀ HeenleebveeDeeHeCe DeJe}eskeÀu³ee nesl³ee. ³eeefveefceÊeeves mHeä nesles keÀer yeïe, DeefOeYetleJe DeefOe³e%e, lemes®e keÀce& ner HejmHej DeefYeVe nesle. ner meJe& JesieJesieUerkesÀJeU De%eev³eebmeeþer Deensle; lej %eeveosJe peer %eeve¢äer DeeHeCeebmeÒeoeve keÀjleele, efle®³eemeeþer ner meJe& Hejye´ïe®e nesle. l³ee®eÒeceeCes yeïeJe DeO³eelce ³eebveemeg×e JesieJesieUs ceeveCes ³eesi³e veener. Demees.

HetJe& Je GÊej DevegmebOeeve³eeÒeceeCes pes efJe%eeve efvejeref#eC³eeme DeeHeCe meg©Jeele kesÀ}er

nesleer (Gvces<e:16:Òeke=ÀefleefJe®eej He=.¬eÀ.243Heemetve), les DeeleeHeeJeslees yeJnbµeerHeentve Pee}s. ³ee®e efJe%eevee®ee DeJeefµeä Yeeie DeeHeCe ÒeecegK³eeves ieerlesleer}HebOejeJ³ee DeO³ee³eeleer} #eje#ejHeg©<eefJeJeskeÀ Je ®eJeoeJ³ee DeO³ee³ee®eeef$eiegCeemebyebOeer GJe&efjle efJeYeeie, lemes®e melejeJ³ee DeO³ee³ee®³ee ®e®exefveefceÊeHeenCeej Deenesle. ne meJe& Yeeie kesÀJeU vegkeÀlee®e pees ef®eefÜ}eme efme×eble%eeveséejebveer ÒemLeeefHele kesÀ}e Deens, l³ee®³ee ÒeefleHeeoveemeeþer JeGjuîeemegjuîee #es$e-#es$e%eefJe®eeje®³ee HeefjHetleeameeþer Deens, ns efpe%eemetbveer}#eele þsJeeJes.

ß veceespeer DeeÐee Heemetve®e ef®eefÜ}emee®es ÒeefleHeeove³ee ef®eefÜ}emee®ee Keje DeejbYe lemee %eeveosJeer®³ee Heefnuîee®e

DeesJeerHeemetve neslees, ns mHeä keÀªve Heg{s peeT ³ee.ß veceespeer DeeÐee~ JesoÒeefleHeeÐee~pe³e pe³e mJemebJesÐee~ DeelceªHee~~1-1~~osJee letbef®e ieCesµeg~ mekeÀ}ceefleÒekeÀeµeg~cnCes efveJe=efÊeoemeg~ DeJeOeeefjpees peer~~1-2~~

ßkeÀej ns efJeéeªHee®³ee leerve cee$ee Je DeJ³eÊeÀefveoµe&keÀ DeOeeacee$ee ³eeb®es ªHekeÀ Deens.’ß vecees peer DeeÐee“ Demes cnì}s keÀer nsefJeée, les veeceªHeeme DeeCeCeejer Hejye´ïee®eer cee³ee Jee DeJ³eÊeÀ DeeefCeDeeÐee cnCepesHejye´ïe ³eeb®ee yeesOe neslees. Deµee l³ee efJeéeªHeevesHeÀekeÀ}suîee DeelceªHeeme®e Jeso ÒeefleHeeefoleele. efveie&gCe, efvejekeÀej DemeCeejsHejyeïe®e efJeéeªHeeves meekeÀej nesTve mJele:®e mJele:me JesÐe nesles; cnCepespeeCeles DeeefCe mJemebJesÐe nesles. cnCepes DevegYeJeles.

Deµee l³ee meekeÀej}suîee mJemebJesÐe, JesoÒeefleHeeÐe, DeelceªHeeme®eÞeer%eeveosJeebveer ieCesµe cnì}s Deens. efJeéee}e ÒekeÀeµ³e keÀjCeeje ne peesieCesµe Deens, lees®e mekeÀ} celeer®ee ÒekeÀeµekeÀ Deens. mekeÀ} celeer cnCepesmJemebJesÐelee efpe®ee iegCe Deens, Deµeer DeelcemLe peeCeerJe. ³ee DeelceªHeieCesµeeme veceve keÀªve %eeveséej l³ee®ee pe³epe³ekeÀej keÀjle DeeHe}eef®eefÜ}emee®ee efme×eble ÒeefleHeeove keÀjC³eeme DeejbYe keÀjleele Je mekeÀ}efpe%eemetbvee lees }#eHetJe&keÀ DeJe}eskeÀve keÀjC³eeme meeJeOe keÀjleele.®eewoeJ³ee DeO³ee³eeleer} ef®eefÜ}eme

%eeveosJeebveer DeeHeCeeHeg{s %eeveséejerÜejs Demes ns ef®eefÜ}emee®es leÊJe%eeveceeb[}s}s Deens. ns leÊJe%eeve Je l³eeb®eer ieg©Heefoä kegbÀ[ef}v³eefOeefÿle³eesieÒeCee}er ner l³eeb®³ee ûebLee®eer þUkeÀ Jewefµeäîes nesle.

³eeveblej DeeHeCe ef$eiegCejnm³e Heent ³ee.ef®eefÜ}eme ner mebkeÀuHevee

Heg{s efJeµeo keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:Deeleeb efce³eeb cepe oeefJe}e~ µejerjeR Jesie}e}e~iegCeeR ceeref®e yeebOe}e~ Ssmee DeeJe[W~~14-129~~

Þeerke=À<Ce cnCeleele: ’DeeleeHeeJeslees efJeefJeOe efveªHeCeebÜejs ceePes mJeªHemHe<ì meebefiele}s. ceer®e efJeefJeOe YetleeefoÒeke=ÀefleÜejs JesieJesieUer ªHes keÀµeerOeejCe keÀjlees, ns leg}e Deelee keÀUtve ®egkeÀ}s Deens. ef$eiegCece³eer cee³esÜejsceePes ns ÒekeÀìve nesles. cnCetve ceer l³ee cee³es®³ee DeOeerve Deens, Demes pejerYeemele Deme}s, lejer les efceL³ee Deens.“

pewmeW mJeHveeR DeeHeCe~ GþJetefve³eeb DeelcecejCe~Yeesefiepes ieeb peeCe~ keÀefHeOJepee~~14-130~~keÀeb keÀJe}ebleW [es}s~ ÒekeÀeµetefve efHebJe}W~osKeleer nsneR keÀ}s~ les³eebmeeref®e~~131~~veevee met³e&ÒekeÀeµeW~ ÒekeÀìer leQ DeYe´ Yeemes~lees }esHe}e nsneR efomeW~ met³eXef®e keÀeR~~132~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 332 Gvces<e:22::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle

Page 115: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

HeQ DeeHeCeHesefve peeef}³eeb~ íe³ee ieeb DeeHegef}³eeb~efyenesefve efyeneef}³eeb~ Deeve Deens~~133~~

’ns keÀefHeOJepee! SKeeÐeeves mJeHveele DeeHe}s cejCe HeneJes Je l³eeog:Keeves J³eefLele JneJes; efkebÀJee keÀeJeerU Pee}suîee ceeCemeeme [esȳeebveermeieUs efHeJeUs efomeeJes Je l³eeJeªve®e l³ee®ee l³eeme®e yeesOe JneJee keÀer nerkeÀeJeerU Peeuîee®eer }#eCes Deensle; DeLeJee met³ee&®ee ÒekeÀeµe }esHeJeCeeN³ee{ieeb®es ÒekeÀeµeve mJele: met³ee&Üejs®e pemes JneJes; Jee mJele:®³ee®e íe³esme,leer DeeHeuîeeHes#ee efYeVe Demetvener SKeeÐeeves Y³eeJes; l³ee®e ÒekeÀej®ee mebyebOeceer DeeefCe ceeP³eeHeemetve GlHeVe Pee}suîee efJeefJeOe DeekeÀeje-ÒekeÀejeb®³eeYetlemecegoe³eele Deens.“

lewmeeR F³eW veevee osnW~ oeTefve ceer veevee nes³es~lesLe Ssmee yebOeg Deens~ lebsner osKeW~~14-134~~

’³ee mebyebOeeme®e cee³es®ee yebOe Demes pejer cnCele Deme}s, lejer leesKejesKej®e yebOe Deens keÀe; ceeP³ee®e mJeªHeeÜejs ÒekeÀeefµele nesCeejeref$eiegCece³eer cee³ee Je efle®³eeHeemetve GÓJeCeejer ner efJeefYeVe Yetles ceeP³eeHes#eeJeemleefJekeÀ efYeVe Deensle keÀe; ns veerì peeCetve Ies.“

yebOeg keÀeb ve yebefOepes~ ns peeCeCeW cepe ceePeW~vesCeCesefve GHepes~ DeeHe}sefve~~14-135~~leNneR keÀesCeW iegCeW kewÀmee~ cepeef®e ceer yebOeg Ssmee~DeeJe[s leQ Heefj³esmee~ Depe&gveosJee~~136~~iegCe efkeÀleer efkebÀOece&~ keÀeef³e ³es³eeb ªHeveece~keWÀ pee}W ns Jece&~ DeJeOeeefjpes~~137~~

’ceieeµeer cnì}suîee mJecejCe HeenCeeN³ee mJeHvepeeie=le Heg©<eeÒeceeCes,Jee mJele:me keÀeJeerU Pee}er Deens ns Gcepet µekeÀCeeN³ee J³eÊeÀerÒeceeCes;efkebÀJee mJeÒekeÀeµeeves cesIeebme ÒekeÀì keÀªve mJele: l³eeb®³eecegUs }esHeCeeN³eemet³ee&ÒeceeCes, DeLeJee mJele:®³ee µejerjeHeemetve GlHeVe nesCeeN³ee íe³es®³eemJeµejerjeµeer Deme}suîee mebyebOeeÒeceeCes, ns ef$eiegCeelcekeÀ efJeée Je ceePeemebyebOe Deens. ns peeCetve IesCeeN³eeme yebOe veener Je ns vesCeCeeN³eeme lees yebOeDeens. ns keÀmes Ie[les; DeeHeCe®e me=pe}suîee ef$eiegCeebÜejs ceer mJele:me®ekeÀmee ye× keÀjlees; iegCe efkeÀleer, l³eeb®eer }#eCes keÀesCeleer, ns keÀmes GlHeVePee}s; ns meJe&, Depe&gveosJee! Deelee }#eHetJe&keÀ DeJeOeeje!“ef$eiegCe:::: Òeke=Àeflepe ef$eiegCe

ef$eiegCejnm³e mHe<ì keÀjleebvee YeieJeble cnCeleele:meÊJeb jpemlece Fefle iegCee: Òeke=ÀeflemecYeJee:~efveyeIveefvle ceneyeenes osns osefnveceJ³e³eced~~14-5~~

’meÊJe, jpe Je lece ner l³ee ef$eiegCeeb®eer veebJes nesle. DeefJeÐeeeqlcekeÀe

Òeke=ÀleerHeemetve les GlHeVe nesleele. ns ceneyeenes! ³eeHetJeea #es$e%eefJe®eejmeebieleebvee (µ}eskeÀ ¬eÀ. 13-31 Je 32) Deveeoer, efveie&gCe, DeJ³e³e DemeCeeN³eeJe osneble³ee&ceer Jemetvener Deef}Hle DemeCeeN³ee p³ee #es$e%e veeJeeves

G}ÁsKe}suîee DeelcemJeªHee®es JeCe&ve kesÀ}s nesles, l³eeme ns l³ee®³ee®eÒeke=ÀleerHeemetve GlHeVe Pee}s}s iegCe peCet keÀener osnele ye× keÀjleele.“

’SkeÀesçnb..“ ³ee DeeefomebkeÀuHee®eer efJeª{er HegÀìtve mJemJeªHeentve¢äer }®ekeÀ}suîee efmLeleerle Deelc³eeme #es$e%e veeces efJeK³eele Deme}s}erpeerJeoµee ÒeeHle neslesJesUer l³eeme ns ef$eiegCeªHeer cee³es®es yebOeve Yeemeles JepeesHeeJeslees Hegve: mJeªHeeJeefmLele nesle veener, peesHeeJeslees iegCeeb®es keÀle&=lJemJele:®es mecepeC³eele Deelc³eeme Oev³elee Jeeìles; leesHeeJeslees l³ee®ee Jecee³es®ee mebyebOe ¢µ³eªHeeves ÒekeÀìle jenlees. Jemlegle: DeelcemJeªHe efve}xHe®eDemeles Je ne yebOe efceL³ee®e Demelees.“ Demes Kejs lej vemeCeejs ef$eiegCeyebOevekeÀmes ÒekeÀìles, ns meebieCeeN³ee %eeveosJeer®³ee DeesJ³ee Deµee Deensle:

leNneR meÊJe jpe lece~ efleIeebmeerner ns veece~DeeefCe Òeke=Àefle pevce-~ YetefcekeÀe ³e³eeb~~14-138~~SLe meÊJe leQ GÊece~ jpe leQ ceO³ece~efleneRceepeeR lece~ meeefJe³eeOeejW~~139~~ns SkeWÀef®e Je=Êeer®eeb þe³eeR~ ef$eiegCelJe DeeJe[s Heener~Je³emee$e³e osneR~ SkeÀeR pesJeeR~~140~~

’meÊJe,jpe Je lece ner veeJes DemeCeejs ef$eiegCe Òeke=ÀleerHeemetve pevce

HeeJeleele. Òeke=Àleer®³ee GÊeceebµeeHeemegve meÊJeiegCe, ceO³eceebµeeHeemetvejpeesiegCe Je DeOeceebµeeHeemegve leceesiegCe nesleele. SkeÀe®e osneþe³eer yeeuîe,lee©C³e Je JeeOe&ke̳e ³ee eflevner DeJemLee peµee ÒekeÀì nesleele, l³ee®eÒeceeCesSkeÀe®e DeeefomebkeÀuHeeþe³eer DemeCeeN³ee cee³es®³ee ³ee leerve iegCeelcekeÀDeJemLee Deensle.“

keÀeb ceerve}sefve keÀer[W~ pebJe pebJe legkeÀ Jee{s~lebJe lebJe meesves nerCe He[s~ Heebef®ekeÀeb keÀmeeR~~14-141~~HeQ meeJeOeHeCeW pewmeW~ JeenefJe}W Dee}meW~meg<egeqHle yewmes~ IeCeeJeesefve~~142~~lewmeeR De%eeveebefiekeÀejW~ efveiee}er Je=efÊe efJeKegjs~leQ meÊJejpeÜejW~ lecener nes³e~~143~~

’µeg× megJeCee&®³ee legkeÀ[îeele nerCe Oeelet efcemeUtve l³ee®es Jepevepemepemes Jee{Jele peeJes, lemelemes les meesves µeg×lJee}e cegkeÀle peeTven}ke̳ee Òeleer®es nesle peeles; efkebÀJee DeeUme Jee{le peeTve meeJeOeeveleekeÀceer keÀceer nesle p³eeÒeceeCes yesmeeJeOe Deµeer iee{ meg<egHl³eeJemLee ÒeeHlenesles; Deieoer leµeer®e µeg× Deelc³eeþe³eer®eer cee³eeJe=Êeer, De%eevee®ee DebieerkeÀejkesÀu³eeyejesyej, efveKeU DeefJeÐeeªHe Deµee meÊJe, jpe Deve SJe{s®e keÀe³elej leceesiegCeelemeg×e yeIelee yeIelee Òemeeefjle nesles. ns Depe&gvee! Demes nsef$eiegCe efvecee&Ce nesleele.“eq$eiegCeeb®es yebOekeÀlJe

les iegCe keÀmes yebOeve keÀjleele, ns meebieleebvee ieerlee cnCeles:le$e meÊJeb efvece&}lJeelÒekeÀeµekeÀceveece³eced~megKeme²sve yeIveeefle %eeveme²sve ®eeveIe~~14-6~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 333 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 116: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

’ns efve<HeeHe Depe&gvee! l³ee ef$eiegCeebHewkeÀermeÊJeiegCe ne yeg×er®eeÒekeÀeµekeÀ Demetve %eeveesceeame keÀejCe Deens; mHeÀefìkeÀme¢µe efvece&} Deens;peerJeeme DeelcemevcegKe keÀjCeeje Deens. lejerner megKe Je %eeve ³ee oesveHeeµeebveer lees yebOeve keÀjlees.“

jpees jeieelcekebÀ efJeef× le=<Ceeme²mecegÓJeced~leefVeyeIveeefle keÀewvles³e keÀce&me²sve osefnveced~~14-7~~

’jpeesiegCe ne DeefYe}e<eelcekeÀ Demelees. le=<Cee Je DeemeÊeÀer ner

³ee®³eeHeemetve GlHeVe nesleele. ne peerJeelc³eeme keÀce&meb³eesieeves yeebOelees.“lecemlJe%eevepeb efJeef× ceesnveb meJe&osefnveeced~Òeceeoe}m³eefveêeefYemleefVeyeIveeefle Yeejle~~14-8~~

’leceesiegCe ne lej De%eeveeHeemetve efvecee&Ce neslees Demes peeCe. lees

meJe& peerJeebvee ceesn Hee[lees. ns Yeejlee! Òeceeo, DeeUme Je efveêe ³eebÜejslees peerJeelc³eeme yebOeve keÀjlees.“

³ee ieerleesÊeÀer®es mHeäerkeÀjCe keÀjleebvee %eeveosJe DeeHeuîeeµew}erle cnCeleele:

Depe&gvee ieeb peeCe~ ³e³eeb veece iegCe~Deeleeb oeKeTb KetCe~ yeebefOeleer leQ~~14-144~~leNneR #es$e%eoµes~ Deelcee ceesìkeÀe Hewmes~ns osn ceer SsmeW~ cegntle& keÀjer~~145~~Deepevce cejCeebleer~ osnOeceeA mecemleeR~cecelJee®eer metleer~ Iesvee pebJe~~146~~pewmeeR ceervee®eeb leeW[eR~ He[svee pebJe Gb[er~lebJe ie} Deemeg[er~ pe} HeejOeer~~147~~

’DeeefomebkeÀuHee®ee Gvces<e nesTve Deelcee #es$e%eoµesle ÒeJesµeleesve ÒeJesµelees, lees®e peerJeelceYeeJe OeejCe keÀjlees. Deve l³eeyejesyej®e nsef$eiegCe l³eeme yebOeve keÀª }eieleele. pevceuîeeHeemetve lenle ce=l³etHe³e¥lemecemle osnOece& ns ceer®e Demes lees ceevet }eielees. l³ee cecelJee®ee Go³ePeeuîeePeeuîee®e, ceeµeeves Deeefce<e leeW[eves HekeÀ[uîeeyejesyej lelkeÀeUkeÀesȳeeves pemee ieU HeeC³eeyeensj keÀe{eJee, lemes ns ef$eiegCe peerJeelc³ee}eDeeveboesoOeerletve efnme[e ceeªve yeensj HesÀkeÀleele.“

lesJeeR meÊJeW }gyOekeWÀ~ megKe%eevee®eer HeeefµekeWÀ~Jeesef{peleer ceie Keg[kesÀ~ ce=ieg pewmee~~148~~ceie %eeveW ®e[HeÀ[er~ peeefCeJes®eW KegjKees[er~mJe³ebmegKe ns Oee[er~ neleeR®eW ieeb~~149~~

’njerCe HeejO³ee®³ee Heeµeele pemes De[keÀles, l³eeÒeceeCes l³eeleuîeemeÊJeiegCeªHe HeejO³ee®³ee megKe Je %eeve ³ee Heeµeele peerJe De[ketÀvele[HeÀ[eJe³eeme }eielees. %eeveHeeµeeves ye× PeeuîeeJej µeebleer njJeuîeemeejKeelees ®ejHeÀ[t }eielees Je peeefCeJes®³ee }eLee Pee[tve nele®es DeelcemegKeDeeHeCe®e J³eLe& oJe[lees.“

megKe Je %eeve ³eeb®es HeeµelesJne efJeÐeeceeveW leesKeW~ }eYecee$eW nefjKeW~ceer meblegä nsneR osKeW~ µ}eIees }eIes~~14-150~~cnCes Yeei³e vee ceePeW~ Deeefpe megefKe³es veener ogpeW~efJekeÀejeäkeWÀ HegbÀpes~ meeeqÊJekeÀe®esefve~~151~~

’peerJeoµesme vegkeÀlee®e DeejbYe kesÀ}su³ee l³ee #es$e%eeme peeefCeJes®eer%eelee, %eeve Je %es³e ner ef$eHegìer ef®ekeÀìles. lesJne efve:meerce Deelceoµesmepejer lees cegkeÀlees, lejer meÊJeiegCee®³ee ÒeYeeJeeves ÒeeHle nesCeeN³ee efJeÐee Jel³eeb®³eeyejesyej ÒeeHle Pee}suîee ceeveceev³elesves Je }eYeebveer lees meblees<etvenjKetve peelees. DeeHeCe megKeer Deenesle, Deµeer DeelceÒeew{er l³ee}e YegjUJet}eieles.’ceeP³eemeejKes megKe keÀesCee}e®e veener; ceeP³eemeejKeeYeei³eJeeve ceer®e!“ Deµee De<ìmeeeqÊJekeÀ efJekeÀejebveer l³ee®eer Je=Êeeref}Hle nesles.“

DeeefCe SCeWner ve mejs~ }ebkeÀCe }eies ogmejs~peQ efJeÜÊes®eW Yejs~ Yetle DeebieeR~~14-152~~DeeHeCeef®e %eevemJeªHe Deens~ leQ ies}W ns og:Ke ve Jeens~keÀeR efJe<e³e%eeveW nes³es~ ieieveeSJe{e~~153~~jeJees pewmee mJeHveeR~ jbkeÀHeCe efjIes O³eeveeR~lees oeW oeCeeb ceeveeR~ Fbêg vee ceer~~154~~lewmeW ieeb osneleerlee~ pee}s³eeb osnJeblee~nes }eies Heeb[gmeglee~ yee¿e%eeveW~~155~~

’³ee megKeesceeaves lees Iegcet }eielees, lees®e l³ee}e DeeHeu³eemeejKeeefJeÜeve keÀesCeer®e veener, ³ee Òeew{er®³ee Yetlee®eer }eieCe nesles. mJemJeªHee®eerDeesUKe efJemejuîee®es og:Ke Jee Kebleer l³ee}e Deefpeyeele vemeles. G}ìmebmeej%eevee®³ee ef$eHegìerves ûemle nesTve lees mJele:me DeekeÀeµeentvenerJee[ mecepet }eielees.SKeeÐee jepee}e DeeHeCe efYekeÀejer Peeuîee®es mJeHveHe[eJes Je l³ee mJeHveele®e l³ee}e cegþYej oeCes efceUeJes. l³eeJesUer mJele:}el³eeves peCet Fbê®e mecepeeJes; lemes®e l³ee osneleerleeme osnJeeve PeeuîeeJejnesT }eieles. Deelce%eevee®es meeceep³e DeeHe}s Demeleebveener peerJeelceeJemLeslenesCeeN³ee yee¿e%eeveeves lees meblegä nesT }eielees. “

ÒeJe=efÊeµeem$e yegPes~ ³e%eefJeÐee Gcepes~efkebÀyengvee megPes~ mJeie&Jejer~~14-156~~DeeefCe cnCes Deeefpe Deeve~ ceerJeeb®etefve veeneR me%eeve~®eeleg³e&®ebêe ieieve~ ef®eÊe ceePeW~~157~~SsmeW meÊJe megKe%eeveeR~ peerJeemeeR }eJetefve keÀeveeR~yew}e®eer keÀjer Jeeveer~ Heebieg}eef®e³eeb~~158~~

’megKes ÒeeHle keÀªve IesC³ee®es µeem$e l³ee}e DeJeiele nesles,mJeie&ÒeeHleer keÀªve osCeejer ³e%eefJeÐee l³ee}e mecepeles. SJeb ®e keÀe³e mecemle$ew}eske̳eeleer} keÀesCeleerner ieesä l³ee}e De%eele vemeles. cnCetve l³ee}eDeeHeuîeeFlekesÀ %eeveer keÀesCeer®e veener, Demes Jeeìt }eieles. mJele:®es ef®eÊecnCepes peCet ®eeleg³e&®ebefêkesÀme efJenjC³ee®es ieieve®e Demeuîee®es l³ee}e

³eesieoe Þeer%eeveséejer 334 Gvces<e:22::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle

Page 117: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Jeeìles. Deµee ÒekeÀejs megKe Je %eeve ³eeb®³ee keÀe{C³ee }eJetve meÊJeiegCepeerJeeme veboeryew}emeejKee efveye&g× keÀjlees.“jpeesiegCee®ee Heeµe

Deeleeb ne®e µejerjeR~ jpeW efpe³eeHejer~yeebefOepes leQ DeJeOeejer~ meebefiepew}~~14-159~~ns jpe ³eeef®e keÀejCeW~ peerJeeleQ jbpeTb peeCeW~ns DeefYe}eKee®eW le©CeW~ meoeef®e ieeb~~160~~ns peerJeeR ceesìkeWÀ efjies~ DeeefCe keÀecee®eeb ceoeR }eies~ceie Jeej³ee Je}Ies~ ef®eblesef®e³eeb~~161~~

’Deelee jpeesiegCe peerJeelc³ee}e osnwke̳eYeeJeves®³ee yebOeele keÀmesDe[keÀJelees, les SskeÀ. DeefYe}e<ee ner peCet keÀesCeer ªHe³eewJevemebHeVe m$eer Jene jpeesiegCe cnCepes efle®es GHeÀeUCeejs lee©C³e! Deµeer ner DeefYe}e<eeªHem$eer DeeHeuîee jpeesce³eer lee©C³eeves peerJeelc³eeme efjPeJeles; DeeHeuîeeceesnHeeµeele ye× keÀjles DeeefCe meoemeeþer l³ee}e DeeHeuîeeµeer yeebOetve Iesles.³ee jpeesiegCee®ee Deble:keÀjCeJe=Êeerle Lees[eHeÀej ÒeJesµe Pee}e ve Pee}e keÀerkeÀececeoeves ceÊe nesTve peerJe efJe<e³eef®ebleveªHeer JeeN³ee®³ee JeeªJejmJeej neslees.“

Ie=leW DeebyegKetefve Deeefie³ee}W~ Jeýeeiveer®eW meeogkeÀ}W~Deeleeb yeng LeWkegÀ}W~ Deens lesLe~~14-162~~lewmeeR KeJe}s ®ee[~ nes³e og:Keemeieì iees[~FbêÞeerner meebkeÀ[~ ieceesb }eieW~~163~~lewmeeR le=<Cee Jeeef{veef}³eeb~ cesªner neleeb Deeef}³eeb~leNneR cnCes SKeeefo³eeb~ oe©Ceener Je}Iees~~164~~

’}ekeÀ[s legHeeves ceeKeeJeerle Deve l³eeb®³eeJej Jeerpes®ee }esU He[eJee;ceie l³eeb®³eeletve GHeÀeUCeeN³ee DeeqivepJeeUebHeg{s keÀenerlejer efìkesÀ}keÀe! l³ee®eÒeceeCes keÀeceeiveer Ye[keÀu³eeJej l³ee®³ee F®íeªHeer }esUebHeg{sog:KeebmekeÀì meieUs mJeene nesles. lesJne l³ee keÀeceesceea®³ee le=HleerHeg{s l³ee}eFbêe®es JewYeJener leg®í Jeeìt }eieles. l³ee peerJeelc³ee®eer le=<Cee FlekeÀer Jee{leskeÀer neleer pejer cesªSJe{e megJeCe&HeJe&le Dee}e, lejer l³eentvener pes keÀenerceesþs ÒeeHleJ³e Demes}, les efceUJeC³eemeeþer oe©Ce keÀä menve keÀjC³eemelees efme× neslees.“

Deeefpe Demeles JeWef®epew}~ Heefj Heens keÀe³e keÀerpew}~Ssmee HeebieeR Je[er}~ J³eJemee³e ceeb[er~~14-165~~peerefJelee®eer kegÀjeW[er~ JeesJee}tb }eies keÀJe[er~ceeveer le=Ceeef®e³eeb pees[er~ ke=Àleke=Àl³elee~~166~~

’Deepe neleer Deme}suîee Oevee®ee GHeYeesie IesTve les veenermesnesF&}; ceie keÀe³e keÀjeJe³ee®es, ³ee efJe®eejeves lees Depetvener DeefOekeÀeefOekeÀOevemebHeÊeer efceUJeC³ee®³ee DeemeÊeÀerves ceesþceesþs J³eJemee³e neleer Ieslees;keÀJe[erkeÀJe[ermeeþer ÒeeCe Jes®ee³e}e le³eej neslees DeeefCe DeefleÒe³eemeevespejer ieJelee®eer keÀe[er ieeþer }eJelee Dee}er, lejer ke=Àleke=Àl³e neslees.“

cnCes mJeiee& nve peeJeW~ leNneR lesLe keÀe³e KeeJeW~³e³ee}eieeR OeebJeW~ ³eeie keÀªb~~14-167~~Je´leeHeeþeR Je´leW~ Dee®ejW FäeHetleX~keÀec³eeJeeb®etefve neleW~ efµeJeCeW veener~~168~~HeQ ûeer<ceebleer®eeb Jeeje~ efJemebJees vesCeW Jeerje~lewmee ve cnCeW J³eeHeeje~ jeefleefoJees~~169~~

’jpeesiegCe DeefleÒeye} Pee}e keÀer lees peerJe Hej}eskeÀer keÀe³e keÀe³eGHeYeesie I³eeJesmes Jeeìleele, l³ee®eermeg×e HetJe&le³eejer keÀªve þsJelees. mJeie&pejer efceUe}e lejer lesLes ³eLes®í KeeC³eeefHeC³eeme efceUeJes cnCetve ³e%e³eeiekeÀjlees; Je´leeHeeþer Je´les keÀjlees; Fä Je Hetle& keÀcee¥efµeJee³e Flej keÀcee¥keÀ[s}#emeg×e osle veener. ûeer<ce $eÝlet mejleebvee pes Jeejs Jeenleele, l³eebveepeµeer Lees[erner Gmeble vemeles; l³ee®eÒeceeCes keÀec³e keÀcee¥meeþer DeOeerjPee}suîee l³ee peerJeelc³ee®ee J³eeHeej vee DeesUKelees efoJeme, vee je$e!“

keÀe³e ®eb®e}g ceemee~ keÀeefceveerkeÀìe#eg pewmee~}Je}enes lewmee~ Jeerpet veener~~14-170~~lesleg}sefve ieeb JesieW~ mJeie&mebmeejHeebieW~DeeieerceepeeR efjieW~ ef¬eÀ³eebef®e³eeb~~171~~Ssmee osneR osneJesie}e~ }s le=<Cesef®e³eeb meebKe}e~KeìeìesHeg Jeens ie}eb~ J³eeHeeje®eeb~~172~~ns jpeesiegCee®eW oe©Ce~ osne osefn³eemeeR yebOeve~...~~173~~

’®eb®e} celm³e HeeC³eele pemee PejkeÀve FkeÀ[tve eflekeÀ[s JeUeJee;efkebÀJee m$eer®ee ves$ekeÀìe#e pemee ®eeb®euîee®eer Heefjmeercee®e keÀjlees; lesJe{e®elees jpeesiegCeer Heg©<e Deefle ®eb®e} Demelees. veYeesceb[}ele efJepes®eer efLejkeÀlep³ee Jesieeves Deve PejkeÀve }Je}Jeles; l³eemener ceeies ìekeÀCeeN³ee Jesieeveslees keÀec³eef¬eÀ³eeb®³ee ceeies }eie}s}e Heg©<e keÀce&pebpeeUe®³ee DeeqivekegbÀ[eleÒeJesµelees, lees kesÀJeU mJeie& Je Fn}eskeÀeleer} keÀeceveeb®eer ³eLes®í HetleeakeÀjlee ³eeJeer cnCetve®e! jpeesiegCee®³ee Deµee oe©Ce yebOeveeHeesìer, osneHes#eeJemlegle: efYeVe DemeCeeje lees peerJeelcee, le=<Ces®eer meeKeUer ieȳeele De[keÀJetveIesTve, osnJ³eeHeeje®ee ceesþe KeìeìesHe GYeeªve, osnele yebefoJeeve neslees.“leceesiegCee®ee ceesnHeeµe

le=<Cee Je DeemeÊeÀer ³eebÜejs jpeesiegCe peerJee®eer HeejOe keÀµeer keÀjlees,ns mHeä kesÀuîeeJej, leceesiegCee®es peerJeeme ceesn Hee[C³ee®es keÀHeìkeÀejmLeeveGIe[keÀerme DeeCeleebvee %eeveosJe cnCeleele:

........~ Heefjme Deeleeb efJeboeCe lecee®eW leQ~~14-173~~J³eJeneje®esner [es}s~ cebo pesCeW He[}W~ceesnje$eer®eW keÀe}W~ cesng[s peQ~~174~~

’J³eJenej cnCepes melele meeJeOeevelee, melele [esUmeHeCee Devemeelel³eeves o#elee! Deµee l³ee J³eJeneje®³eener [esȳeebceO³es ¢efäceebÐeJee DebOelJe DeeCeCeejs Heì} cnCepes leceesiegCe! Dee<ee{e®ee ke=À<CeHe#eYej ³eewJeveele DemeeJee Deve l³ee®³ee keÀeȳeekegÀÆ je$eer veYe keÀeȳeeµeejIevecesIeebveer mebHetCe& Dee¬eÀcetve ìekeÀeJes; l³ee cesIeebveer nÊeer®³ee meeW[sSJe{îee

³eesieoe Þeer%eeveséejer 335 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 118: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

pee[ Oeejebveer me=efäceb[} J³eeHetve mees[eJes; meJe&$e peUce³e keÀªveHe=LJeerJej ÒeU³e keÀªve ìekeÀeJee Deve ÒeeC³eeb®eer owvee owvee keÀ©ve mees[eJeer;Deieoer leÜle®e meÊJejpeesiegCeebveer Ssve keÀceexceea®³ee Yejele Dee}su³eepeerJeelc³ee®³ee ceef}ve ef®eÊeeJej ceesnÒeJe=efÊeªHeer DeHeje$eer ne keÀeUeYeesjleceescesIe Dee¬eÀceCe keÀªve ef®eÊeJe=ÊeeR®ee keÀeUesKe DeefOekeÀ ie[okeÀªve ìekeÀlees.“

De%eevee®eW efpe³ee}W~ les³eeb SkeÀe }eie}W~pesCeW efJeée Yeg}}W~ vee®ele Demes~~14-175~~DeefJeJeskeÀceneceb$e~ peQ ceew{îeceÐee®eW Hee$e~ns Demees ceesnveem$e~ peerJeebmeeR peQ~~176~~

’l³ee leceescesIeeleer} De%eeveªHe HeeJemee®³ee cegmeUOeejeb®³eeJe<ee&Jeeves DeefKe} efJeée [UceUt }eietve peCet ÒeU³e®e neslees. l³eeDe%eeveOeejeb®³ee leeb[Jeele peCet efJeée®e Yeg}tve vee®et }eieles. ceesefnveerªHeefJe<Cet®³ee ve=l³eebieefJe#esHeeves Yeg}tve vee®et }eie}su³ee µebYetÒeceeCes leceesiegCee®esceesnveem$e cet{leeªHeer ceÐee®es Hee$e peerJeelc³ee®³ee neleer osTve,DeefJeJeskeÀªHeer [ceªletve DeefJe®eejªHe ceneceb$e ÒekeÀìJele, l³ee}eDeeHeuîee lee}eJej vee®eJet }eieles.“

HeeLee& leQ ieeb lece~ j®etefve SsmeW Jece&~®eewKegjeR osnelce~ ceeveeR ³eebleW~~14-177~~ns SkeÀef®e keÀerj µejerjeR~ ceepees }eieW ®eje®ejeR~DeeefCe lesLe ogmejer ieesþer veener~~178~~

’Deµeer ³egefÊeÀÒe³egÊeÀer j®etve, keÀeHeìîekeÀejmLeeveeves lees leceesiegCeosn ne®e Deelcee Demes ceeveCeeN³ee peerJeelc³eeme ®eewHesÀj DeeHeuîee HeeµeelepeKe[tve ìekeÀlees. ne lece pejer SkeÀìe®e µejerjele ceepe keÀª }eie}elejer mecemle ®eje®ej J³eeHetve peerJeelc³eeme ogmejs keÀener meg®et osle veener.“

efveêe, Dee}m³e Je ÒeceeomeJeXefê³eeb pee[îe~ ceveeceepeeR ceew{îe~ceeuneleer oe{îe&~ Dee}m³ee®eW~~14-179~~DeebieW Deebie cees[ecees[eR~ keÀe³e&peeleeR DeveeJe[er~vegmeOeer HejJe[er~ peebYe³eeb®eer~~180~~GIeef[³ee®eer efoþer~ osKeCeW veener efkeÀjerìer~veeUJeleebef®e Gþer~ Jees cnCeewefve~~181~~Heef[ef}³eW OeeW[eR~ vesCeW keÀeveeR cegj[er~les³eebef®e Hejer cegjkegbÀ[er~ GkeÀ}tb vesCeW~~182~~

’lees leceesiegCe meJe& Fbefê³eebþe³eer pee[îe DeeCelees; ceveeme cet{keÀjlees DeeefCe DeeUme ¢{ keÀjlees. Debiee}e DeeUesKesefHeUesKes osJeJelees.keÀle&J³eeyeÎ} veeJe[ efvecee&Ce keÀjlees. ÒeeCeer peebYe³eeb®³ee mJeeOeerve neslees.ns Depe&gvee! l³ee®es [esUs melee[ GIe[s Demetvener lees keÀener Heenle veener.keÀesþsner }#e vemeuîeeves lees keÀesCeer nekeÀ efo}er vemeleebveener Dee s oslees.peefceveerJej He[}s}e OeeW[e pemee l³ee®e efmLeleerle ne}®ee} ve keÀjlee

He[tve jenlees, l³ee®eÒeceeCes lees neleeHee³eeb®eer cegjkegbÀ[er JeUtve mleyOeHe[tve jenlees.“

He=LJeer Heelee}eR peeJees~ keÀeb DeekeÀeµener Jejer ³esJees~Heefj GþCeW ne YeeJees~ GHepees vesCeW~~14-183~~Gef®eleevegef®ele DeeIeJeW~ Peebmegjleeb veeþJes®e peerJeW~pesLeeR®ee lesLe }es}eJeW~ SsmeeR cesOee~~184~~GYeTefve keÀjle}W~ Heef[Iee³eW keÀHees}W~Hee³ee®eW efµeefj³ee}W~ ceeb[tb }eies~~ 185~~

’He=LJeer pejer jmeeleUe}e ies}er efkebÀJee DebieeJej DeeYeeU keÀesmeU}s,lejer Deens lesLetve n}C³ee®ee efJe®eejner l³ee®³ee cevee}e mHeµe& keÀjleveener. ³eesi³e keÀe³e DeeefCe De³eesi³e keÀe³e ns lees mcejlener veener Deve pesLesDemes} lesLes }esUeJes, Deµeer l³ee}e yeg×er Demeles. DeeUmeecegUs pej }esUleeDee}s veener, lej lees yemeuîeeyemeuîee®e leUneleebveer keÀeveefµe}s Oeªveieg[I³eele ceeve Iee}tve yemelees.“

DeeefCe efveêsefJe<e³eeR ®eebieg~ peerJeeR DeeLeer }eieg~PeesbHeeR peeleeb mJeie&g~ JeeJees cnCeW~~14-186~~ye´ïee³eg nesF&pes~ ceie efvepe}s³eeef®e Deefmepes~nsJeeb®etefve ogmejss~ J³emeve veener~~187~~Jeeìe peeleeb JeesIeW~ keÀunleebner [es}eb }eies~Dece=lener Heefj vesIes~ peNneR veero Dee}er~~188~~

’DeeefCe efveêe lej l³ee}e ÒeeCeentvener efÒe³e Demeles. efle®³eeHeg{smJeie&megKee}ener lees GCes ceevelees. ye´ïeosJeeFlekesÀ Dee³eg<³e efceUeJes DeveDeeHeCe les PeesHetve keÀe{eJes, ner l³ee®³ee ceveeR®eer DeeJe[leer ieesä Demeles.Jeeìsves ®ee}leebvee menpe cnCetve pejer lees }Jeb[}e, lejer l³ee®ee [esUe}eielees. l³ee}e PeesHeeU}s}e Demelee Dece=le pejer efo}s, lejer lesmeg×e veIeslee lees PeesHeer peelees.“

lesJeeRef®e Dee¬eÀesµeye}W~ J³eeHeejW keÀesCeW SkeWÀ Jes}W~efveiee}W leNneR DeebOe}W~ jes<es pewmeW~~14-189~~kesÀOeJeeb kewÀmeW jeneìeJeW~ keÀesCeWmeeR keÀe³es yees}eJeW~ns þekeÀleW keÀeR veeieJeW~ nsner vesCeW~~190~~JeCeJee efce³eeb DeeIeJeeb~ HeebKeWebff®e Hegmeesefve Ies³eeJee~Helebieg ³ee nebJee~ Iee}eR pesJeeR~~191.~lewmee Je}Ies meenmee~ DekeÀjCeeR®e efOebbJemee~efkebÀyengvee Ssmee Òeceeo ©®es~~192~~

’SKeeoe DeebOeUe lJes<eeves keÀener keÀece keÀjC³eeme peeT }eie}e,lej lees kegÀþs peeF&} Deve keÀe³e keÀjer}, ³ee®ee vesce veener. lemes®eleceesiegCeecegUs DeeHeCe keÀe³e keÀje³e}e nJes, keÀesCeeµeer keÀmes JeeieeJes Je yees}eJes,neleer Iesle}s}s keÀe³e& ³eesi³e keÀer De³eesi³e, ³ee®ee efJeJeskeÀ veenermee Pee}s}elees ceveg<³e Jeeìs} les keÀjlees, Jeeìs} lemes Jeeielees, nJes les yekeÀlees; DevevekeÀes les®e keÀªve yemelees. JeCeJee DeeHeuîee HebKeg[îeebveer meeHeÀ HegmetveìekeÀeJee ³ee neJesves Helebie peµeer DeefJeJeskeÀeves l³eele G[er Iee}lees, lemee®e

³eesieoe Þeer%eeveséejer 336 Gvces<e:22::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle

Page 119: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

lees ceveg<³e ve keÀjC³eemeejK³ee keÀeceekeÀjlee DeÆeneme keÀjlees. efkebÀyengveel³ee}e Demes®e Òeceeoer meenme keÀjCes ©®eles.“

SJeb efveêe}m³eÒeceeoeR~ lece FneR ef$eefJeOeeR~yeebOeW efve©HeeOeer~ ®eesKeìeleW~~14-193~~

’Deµee jerleerves efveêe, Dee}m³e Je Òeceeo ³ee leerve Heeµeele leceesiegCel³ee efve©HeeefOekeÀ Deµee µeg× DeelceleÊJeeme yeebOetve ìekeÀlees. SJeb ®e meÊJe,jpe Je lece ns ef$eiegCe l³ee efvej¡eveeme ye× keÀjleebvee, l³ee®ee Òeke=ÀleerµeerIeefveä mebyebOe mLeeHeve keÀjleebvee Deve l³ee}e osnelceyeg×er pe[Jeleebveeefomeleele. Hejbleg ns Depe&gvee! ner ye×lee YeemeelcekeÀ Deens.

pewmee JeÚer keÀeÿekeÀejW Yejs~ leQ efomes keÀeÿekeÀejW~J³eesce IeìW DeeJejs~ leQ IeìekeÀeµe~~14-194~~veevee mejesJej Yej}s~ leQ ®ebêlJe lesLe efyebye}W~lewmeW iegCeeYeemeeR yeebOe}W~ DeelcelJe ieces~~195~~

’p³eeÒeceeCes Deiveerves keÀeÿ J³eeHe}s keÀer lees keÀe<þekeÀeje®ee efomelees;efkebÀJee Ieìeves DeeJe=le Pee}s}s DeekeÀeµe IeìekeÀeje®es efomeles; Yej}suîeemejesJejer ®ebêe®es Òeefleefyebye He[tve lesLes ®ebêlJe HeeC³eeves J³eeHle efomeles;Deieoer l³ee®eÒeceeCes DeJ³e³e DeelceleÊJe #es$e%eªHeeves osnele ÒekeÀì}s}sJe iegCeeYeeme ÒekeÀeefµele keÀjleebvee efome}s, lejer les iegCeebveer ye× nesle veener.“ef$eiegCeeb®ee DeeHemeeleer} KesU

cee³eeleerlee®³ee Deµee ³ee ef$eiegCece³e DeeJejCee®es DeefOekeÀ efJeµ}s<eCeieerlee keÀjles, les Demes:

meÊJeb megKes me¡e³eefle jpe: keÀce&efCe Yeejle~%eeveceeJe=l³e leg lece: Òeceeos me¡e³el³egle~~14-9~~

’ns Yeejlee! meÊJeiegCe megKeemeÊeÀer, jpeesiegCe keÀcee&meÊeÀer, lejleceesiegCe %eevee}e DeeJe=le keÀªve ÒeceeoemeÊeÀer GlHeVe keÀjleele.“

jpemlece½eeefYeYet³e meÊJeb YeJeefle Yeejle~jpe: meÊJeb lece½ewJe lece: meÊJeb jpemleLee~~14-10~~

’ns Depe&gvee! jpe DeeefCe lece ³eeb®ee efvejesOe keÀªve meÊJeiegCeyeUeJelees. meÊJe DeeefCe lece ³eebvee efpebketÀve jpeesiegCe Jee{lees. Deve meÊJeDeeefCe jpe ³eebvee oeyetve leceesiegCe GHeÀeUlees.“

ef$eiegCeeb®³ee ³ee ÒeJe=Êeer DeeefCe HejmHejmebyebOe ³eebJej ÒekeÀeµe Hee[leebvee%eeveosJe cnCeleele:

Heefj neªefve keÀHeÀJeele~ peQ osneR DeeìesHes efHeÊe~leQ keÀjer mebleHle~ osn pesJeerb~~14-196~~keÀeb Jeefj<e DeeleHe pewmeW~ efpeCeesefve µeerleef®e efomeW~lesJneb nes³e efnbJe SsmeW~ DeekeÀeµe ns~~197~~veevee mJeHve peeie=leer~ }esHetefve ³es meg<egeqHle~leQ #eCeg SkeÀ ef®eÊeJe=Êeer~ leQef®e nes³es~~198~~lewmeeR jpeleceW nejJeer~ peQ meÊJeg ceepeg efcejJeer~leQ peerJeekeÀjJeeR cnCeJeer~ megefKe³ee vee ceer~~199~~

’keÀHeÀ DeeefCe Jeele ³eebvee oeyetve pesJne osnele efHeÊeÒekeÀesHe neslees,lesJne lees osne®ee pemee #eesYe keÀªve leeHeJelees; efkebÀJee GvneUe DeveHeeJemeeUe ³eeb®³ee [eske̳eeJej pesJne efnbJeeUe mJeej neslees, lesJne DeekeÀeµepemes efnceemeejKes Leb[ieej nesles; DeLeJee mJeHve Je peeie=leer ³eeb®ee }esHekeÀªve pesJne meg<egHleer ³esles, lesJne kesÀJeU #eCeYejele®e peµeer ef®eÊeJe=Êeermeg<egeqHlece³e nesTve peeles; l³ee®eÒeceeCes jpe Je lece ³eebvee }esHeJetve pesJnemeÊJeiegCe Òeye} neslees, lesJne lees peerJeekeÀjJeer DeeHeCe efkeÀleer megKeer Deenesle,³ee®ee DeefYeceeve Jee{efJelees.“

lewmeWef®e meÊJe jpe~ }esHetefve lecee®eW Yeespe~Je}Ies leQ menpe~ Òeceeoer nes³e~~200~~les³eebef®e ieeb HeefjHeeþeR~ meÊJeleceeleQ HeesìeR~Iee}tefve pesJneb Gþer~ jpeesiegCe~~201~~lesJneb keÀcee&Jeeb®etefve keÀebneR~ Deeve meeQojef®e vener~SsmeW ceeveeR osneR~ osnjepeg~~202~~ef$eiegCeJe=ef×efveªHeCe~ leeR µ}eskeÀeR meebefiele}W peeCe~..~~203~~

’l³ee®eÒeceeCes meÊJe Je jpe ³eeb®ee veeµe keÀªve leceesyeg×erJee{les, lesJne peerJe DeeHemegkeÀ®e ÒeceeoekeÀ[s Dees{e keÀjlees. ³ee®eÒekeÀejsmeÊJeleceebvee Heesìele Iee}tve jpeesiegCe GHeÀeUtve ³eslees, lesJne keÀcee&meejKesmeeQo³e& keÀµeele®e veener, Demee l³ee osnmLe Deelcejepee®ee efve½e³e yeUeJelees.³eeÒeceeCes ef$eiegCeeb®eer Je=×er keÀµeer nesles, les ³ee µ}eskeÀebletve cegkegbÀoevesefveªefHe}s Deens.“DeblekeÀe}e®eer ieleer:::: iegCeefJeJe=ef×}#eCes Je DeblekeÀe}®eer efmLeleer

Þeerke=À<Ce cnCeleele:....~ Deeleeb meÊJeeefoJe=ef×}#eCe~ meeoj Heefjmee~~14-203~~

’Deeleeb Òel³eskeÀ iegCee®³ee Je=×er®ee HeefjCeece }#eHetJe&keÀ SskeÀ.“ neHeefjCeece ieerles®³ee p³ee Heb®eµ}eskeÀele ÒekeÀì kesÀ}e Deens, les Demes Deensle:

meJe&Üejs<eg osnsçeqmceve ÒekeÀeµe GHepee³eles~%eeveb ³eoe leoe efJeÐeeefÜJe=×b meÊJeefcel³egle~~14-11~~

’³ee osneceO³es meJe& Fbefê³eeb®³ee efþkeÀeCeer pesJne ÒekeÀeµe cnCepesDeelceJemlet®es %eeve GlHeVe nesles, lesJne meÊJeiegCee®eer Je=×er Pee}erDemeuîee®es mecepeeJes.“

}esYe: ÒeJe=efÊejejcYe: keÀce&Ceeceµece: mHe=ne~jpem³esleeefve pee³evles efJeJe=×s Yejle<e&Ye~~14-12~~

’}esYe cnCepes HejêJ³e F.ÒeeHleer®eer F®íe Jee keÀceer ÞeceeleDeefOekeÀeefOekeÀ }eYe Heojele Hee[tve IesC³ee®eer keÀecevee, Demee }esYe,keÀcee&jbYe keÀjC³ee®eer F®íe Jee ke=Àleer, Deµeebleer, n<e& Je efJe<e³eeb®eer DeefYe}e<eeJe meJe& keÀec³e Jemletb®eer }e}mee ner meJe& }#eCes pesJne jpeesiegCe Jee{lees,lesJne, ns YejleÞesÿe ! ÒekeÀìleele.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 337 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 120: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

DeÒekeÀeµeesçÒeJe=efÊe½e Òeceeoes ceesn SJe ®e~lecem³esleeefve pee³evles efJeJe=×s kegÀ©vevove~~14-13~~

’DeÒekeÀeµe cnCepes Deel³ebeflekeÀ DeefJeJeskeÀ, DeÒeJe=Êeer cnCepes ÒeJe=Êeer®eeDeYeeJe, Òeceeo cnCepes Jeeìs} les ienîe& ke=Àl³e keÀjC³ee®es meenme DeeefCeceesn cnCepes DeefJeJeskeÀªHe cet{lee, ner meJe& }#eCes leceesiegCee®eer Je=×erPee}er Demelee efomeleele.“

³eoe meÊJes ÒeJe=×s leg Òe}³eb ³eeefle osnYe=le~leoesÊeceefJeoeb }eskeÀevece}evÒeefleHeÐeles~~14-14~~

’meÊJeiegCee®eer Je=×er Pee}er Demelee l³ee osnOeeN³eeme pej ce=l³etDee}e lej GÊece leÊJe Jee HejceleÊJe peeCeCeeN³ee efvece&} }eskeÀelelees peelees“

jpeefme Òe}³eb ielJee keÀce&meef²<eg pee³eles~leLee Òe}ervemleceefme cet{³eesefve<eg pee³eles~~14-15~~

’jpeesiegCe Jee{}e Demelee ce=l³et HeeJeuîeeme keÀcee&meÊeÀ Deµee ceeveg<eerr³eesveerle pevcelees DeeefCe leceesiegCe ye}JeÊej Demelee osn þsJeCeeN³eeme Heéeeoercet{ ³eesveerle pevce I³eeJee }eielees.“

GHejesÊeÀ µ}eskeÀeÜejs ef$eiegCeeb®eer ÒekeÀì nesCeejer }#eCes DeefOekeÀmeefJemlej meebefiele}s}er Demetve osnHeelee®³ee JesUer p³ee iegCee®eer Je=×er Pee}s}erDemeles, l³eeÒeceeCes peerJeelc³eeme keÀesCeleer ieleer ÒeeHle nesles, lesnermeebefiele}s Deens.meÊJeefJeJe=×er

meÊJee®eer Je=×er PeeuîeeJej keÀe³e nesles, les meebieleebvee %eeveosJe cnCeleele:HeQ jpeleceefJepe³eW~ meÊJe ieeb osneR F³eW~Jee{leeb ef®eÚW efle³eW~ SsmeeR nesleer~~14-204~~peQ Òe%ee Deebleg}erkeÀ[W~ ve meceeleer yeensjer Jeesmeb[W~JemebleeR He¨eKeb[W~ ¢leer pewmeeR~~205~~meJeXefê³ee®eeb DeebieCeeR~ efJeJeskeÀ keÀjer jeyeCeer~meeb®eef®e keÀj®ejCeeR~ nesleer [es}W~~206~~

’ns Depe&gvee! pesJne jpeleceebvee efpebketÀve ³ee osner meÊJee®ee DeeefJeYee&Jeneslees, lesJne ÒekeÀìCeejer }#eCes SskeÀ. Jemeble $eÝletleer} keÀce}e®ee megiebOepemee l³ee®³ee HeekeÀȳeebletve yeensj He[tve Deemecebleele Yejlees, l³eeÒeceeCesmeÊJeOeerj Heg©<ee®eer Òe%ee l³ee®³ee Deblejele ve meeceeJetve efJeéeekeÀej nesTHeenles. meJe& Fbefê³eeb®³ee Üejer efJeJeskeÀ peeie=le jentve efJe<e³e Deve Je=Êeer ³eeb®esefve³eceve keÀjlees. nmleHeeoeoer DeJe³eJe peCet megves$e nesTve keÀe³e Dee®ejeJes,ns efvejKetve l³eeÒeceeCes Jeeieleele.“

jepenbmeeHeg{W~ ®eeb®et®eW Deeiej[W~lees[er pesJeeR Peie[s~ #eerjveerje®eW~~14-207~~lesJeeR oes<eeoes<eefJeJeskeÀeR~ Fbefê³eWef®e nesleer HeejKeeR~efve³eceg yeejs Heeef³ekeÀer~ Jees}ies leQ~~208~~veeFkeÀCeW leQ keÀeveef®e Jee}er~ ve HeenCeW leQ efoþeref®e iee}er~DeJee®³e leQ ìe}eR~ peerYeef®e ieeb~~209~~

Jeeleer Heg{eb pewmeW~ He}es }eies keÀe}JemeW~efveef<e× Fbefê³eeb lewmeW~ meceesj veesns~~210~~

’jepenbmee®³ee ®ees®eer®es Deûe p³eeÒeceeCes l³ee®³ee Heg{îeele þsJe}suîeeotOe Je HeeCeer ³eeb®³ee efceÞeCeeleer} otOe Je HeeCeer JesieJesieUs keÀjles; l³eeÒeceeCesHeeHe Je HegC³e, ke=Àl³e Je Deke=Àl³eefJeJeskeÀ l³ee Heg©<ee®eer Fbefê³es me#ecelesveskeÀjleele. Fbefê³eefve³eceve DeeHemegkeÀ®e nesles. peCet efve³ece l³ee®eer mesJee®eekeÀjerkeÀjle Demeleele. pes SsketÀ ve³es, les keÀeve®e Jep³e&leele. pes Heent ve³es,eflekeÀ[s ¢äer®e JeUle veener. pes yees}t ve³es, l³ee®ee G®®eej peerYe®ekeÀjC³ee®es ìeUles. efoJ³ee®³ee Jeeleermeceesj}e DebOeej pemee DeeHeCe nesTveHeUtve peelees, l³eeÒeceeCes efveef<e× Deµee ieesäer DeeHeCe nesTve®e Fbefê³eeb®³eeJeeìsletve otj nesleele. “

OeejeOejkeÀe}W~ ceneveoer G®ebye}W~lewmeeR yeg×er HeIe}W~ µeem$epeeleer~~14-211~~Deieeb HegveJes®eeb efoJeµeeR~ ®ebêÒeYee OeebJeW DeekeÀeµeeR~%eeveeR Je=Êeer lewmeeR~ HeÀebkesÀ meQIe~~212~~Jeemevee SkeÀJeìs~ ÒeJe=efÊe Jeesnìs~ceeveme efJeìs~ efJe<e³eebJejer~~213~~SJeb meeeqÊJekeÀ Jee{s~ leQ ns ef®eÚ HegÀ[W~...~~214~~

’Je<ee& $eÝletle pemee ceneveoer}e Hetj ³esTve leer Heej ogLe[er YeªveDeesmeb[tve peeles, l³ee®eÒeceeCes l³ee Heg©<ee®eer yeg×er mecemle µeem$eeoer efJe<e³eebleefvejbkegÀµe ®ee}les. pemee ®ebêÒekeÀeµe HegveJes®³ee je$eer DeekeÀeµeele meJe&otjHemejlees, l³eeÒeceeCes l³ee®³ee ef®eÊeJe=Êeer®ee ÒekeÀeµe %eeveekeÀeµeele meJe&$eHewÀ}eJelees. mebmeejemeÊeÀer}e Deesnìer ³esles Je l³ee®³ee mecemle S<eCee kesÀJeUye´ïeJemletJej keWÀefêle nesleele. l³ee®es ceve efJe<e³eebvee Heej efJeìles. DeµeeÒekeÀejs meÊJeiegCeÒeJe=×er nesTve ner ef®eÚs ÒekeÀì nesleele.“

µeg×meÊJeiegCeele HeefjCeleerDeµee l³ee meÊJeiegCee®ee µeg×meÊJeiegCeele HeefjHees<e Pee}suîee DeJemLesle

pej l³ee Heg©<eeme ce=l³et Dee}e, lej lees GÊece ieleer ÒeeHle keÀjlees. l³ee®esJeCe&ve Heene:

....~ DeeefCe efveOevener He[s~ lesJnebef®e peNneR~~14-214~~leNneR pewmeeRef®e IejeRef®e mebHeefÊe~ DeeefCe lewmeeRef®e Goe³e& Oew³e&Je=Êeer~cee Hej$ee Deve keÀerÊeea~ keÀeb veesneJeW~~215~~keÀeb Heene}sefve meg³eeCeW~ pee}³eeb HejiegCeW~Heef{³ebles ³es HeengCeW~ mJeieezefve³eeb~~216~~ceie ieesceìs³eeb les³eeb~ peeJe}er Demes Oevebpe³ee~lesJeeR meÊJe peeCeW osne~ keWÀ DeeLeer ieeb~~217~~

’meÊJeiegCe efJeJe=× Pee}suîee DeJemLesle osn þsJe}suîee ceveg<³ee®esYeei³e keÀe³e JeCee&Jes! mebHeefÊeceeve Heg©<ee}e Deewoe³e& Je Oew³e& Demeuîeemel³ee®eer Fn}eskeÀele keÀerleea Je Hej}eskeÀer ieleer keÀe ve JneJeer! oeve ³e%e³eeieeoerHegC³e Deefpe&le keÀjC³eemeeþer Je Fn Je Hej$e l³eeÜejs meeOeC³eemeeþer®eveener keÀe l³eeme l³ee mebHeÊeer®ee GHe³eesie nesCeej! megyeÊee Demeleebvee cespeJeeveer

³eesieoe Þeer%eeveséejer 338 Gvces<e:22::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle

Page 121: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Dee³eespeeJeer Deve l³ee JesUer Del³eble DeveHesef#ele Demee DeeJe[er®ee ceveg<³eDeJeef®ele GHeefmLele JneJee, lej ³epeceevee®³ee Deeveboe}e keÀener HeejeJeejGjs} keÀe! l³ee®eÒeceeCes meÊJeiegCee}e Yejleer Dee}er Demelee ce=l³etHeeJeCeeN³ee®³ee Yeei³ee}e keÀe³e GCes DemeCeej!“

peQ mJeiegCeeR GÓì~ IesTefve meÊJe ®eesKeì~efveies mees[tefve keÀesHeì~ Yeesie#ece ns~~14-218~~DeJe®eìW Ssmee pees pee³es~ lees meÊJee®eeef®e veJee nes³es~efkebÀyengvee pevce }ens~ %eeefve³eebceepeeR~~219~~meebie Heeb OevegOe&je~ jeJees je³eHeCeW [eWieje~iesef}³eeb DeHegje~ nes³e keÀeF¥~~220~~vee leNneR ³esLeeR®ee efoJee~ vesef}³eeb mesefpe³ee ieebJeeb~lees lesLe leNneR Heeb[Jee~ oerHeef®e keÀeR~~221~~lewmeeR leQ meÊJeµeg×er~ Deeie}er %eeveWmeeR Je=×er~lejbieeJees }eies yeg×er~ efJeJeskeÀeJejer~~222~~

’Þesÿ Deµee meg}#eCeebveer ³egÊeÀ DemeCeeN³ee meÊJeiegCee®ee nele OeªveYeesieebvee ceensjIej®e DemeCeeje ne osn ìeketÀve osCeeN³ee}e efveJJeUmeÊJe³egÊeÀ Demee®e veJee osn ÒeeHle neslees. efkebÀyengvee %eeveJeeve Deµee kegÀ}elelees pevce Ieslees. ns OevegOe&je! meebie yejs! jepee pejer efiejerkebÀojele peeTveJeme}e, lejer l³ee®³ee Ssée³ee&}e keÀenerlejer GCes ³esles keÀe³e! jepeeyejesyejl³ee®es mecemle Heefjpeve DeeefCe Flej DeefOekeÀejer lesLes Jemleer}e peeleer}®evee! DeLeJee ³ee ieeJeele}e efoJee ogmeN³ee ieeJeer ves}e, lejer lees oerHee®es®eiegCeOece& lesLesner vesF&}®e keÀer veener! ef$eiegCeeb®³ee ceteqOve&mLeeveer DemeCeeN³eeJe oerHeeÒeceeCes ÒekeÀeµekeÀ DemeCeeN³ee meÊJeiegCeeyejesyej efvece&}lJe DeeefCe%eeveeoer l³ee Heg©<eemen peeTve efJeJeskeÀ³egÊeÀ yeg×erner meesyeleer}e peeles.“

HeQ cenoeefo HeefjHeeìeR~ efJe®eeªefve µeWJeìer~efJe®eejemeieì HeesìeR~ efpejewefve pee³es~~14-223~~íÊeermeeb meoeflemeeJeW~ ®eesefJemeeb Heb®eefJemeeJeW~eflevneR vegjewefve mJeYeeJeW~ ®elegLe& peQ~~224~~Ssmesb peQ meJeexÊece~ pee}W Demes pes³eeb megiece~les³eebmeJeW efve©Hece~ }ens osn~~225~~

’cnCetve lees %eeveer³eeb®³ee cenÊece Þesÿ Deµee kegÀ}ele®e Hegvepe&vceHeeJelees. DeLeJee cenÊeÊJeeoer me=äerHe}erkeÀ[er}, pes yegef×leÊJee®eener }³ekeÀjJeles, efJe®eej p³eele efJe}erve neslees, íÊeerme leÊJeebHes#ee JesieUs pesmeoeflemeeJes leÊJe Deens; mee±îeefme×ebleeleer} ®eesJeerme leÊJeeb®³eeHe}erkeÀ[er} pes Heb®eefJemeeJes leÊJe Deens; ef$eiegCeeleerle, peeie=efle-mJeHveJe meg<egeqHle ³eeJ³eefleefjÊeÀ leg³ee & pes Deens, efkebÀyengvee pes leg³ee&leerle DeµeerefmLeleer Deens; Demes pes meJeexÊece Deens, les p³eebvee menpe®e DeJeielePee}s Deens, Deµee cenelc³eeb®³ee mebieele jenC³eemeeþer Deefle efve©HeceDemee osn ÒeeHle keÀªve lees Heg©<e l³eeb®³ee }eskeÀele cees#e nesF&mleesJejoerIe& keÀe} JeemleJ³e keÀjlees.“

’íÊeermeeb meoeflemeeJeW“ Je ’®eesefJemeeb Heb®eefJemeeJeW“ ³eeb®ee mecevJe³eDeµee jerleerves µeg×meÊJeOeerj Heg©<ee®eer ce=l³etveblej Debeflece ieleer keÀe³e

nesles, les %eeveosJeebveer ³esLes meebefiele}s Deens. ³eesieYeäe®eer ieleer meebieleebveeYeieJebleebveer pes’µeg®eerveeb Þeerceleeb iesns..~ .....~DeLeJee ³eesefieveecesJekegÀ}s YeJeefle Oeerceleeced~~6-41 Je 42~~“ Demes cnì}s nesles, les ³esLesmenpe®e O³eeveele þmeles. l³ee®eÒeceeCes ³esLes %eeveosJe menpe®e G}ÁsKekeÀjleele, lees ieerlee µ}eskeÀ ¬eÀ. 13-5 Je 6 ³eebÜejs efveªefHe}suîeeíÊeerme leÊJee®³ee #es$ee®ee. l³eeefJejefnle pees #es$e%e cnCepes DeelceeDeens, l³eeme les meoeflemeeJes leÊJe cnCetvener ³esLes ieewjJeleele. ³ee®eleÊJee®ee meee±îeeb®³ee ®eesJeerme leÊJeebJesieȳee Heb®eefJemeeJ³ee leÊJeeµeerpees mecevJe³ener les ³esLes keÀjleele, lees ceesþe cevees%e Deens.

³eeHetJeea®e DeeHeCe mee±îeeb®eer ®eesJeerme leÊJes keÀesCeleer les Heeefn}s nesles.leer Òeke=Àl³eeoer (ceneve, DenbkeÀej, Heb®elevcee$es, ceve, yegef×befê³es-5,keÀceXefê³es-5 Je Heb®eceneYetles Je Òeke=Àefle) ner peer ®eesJeerme leÊJes nesle,l³eebJesieUs leÊJe cnCepes Heg©<e ns Heb®eefJemeeJes leÊJe nes³e. ³eeÜejs Hegve½emHeä nesles keÀer %eeveosJe ³ee}e®e #es$e%e Demes mecepeleele. ³eeHetJeea Dee}s}eSleefÜ<e³ekeÀ Yeeie efpe%eemetbveer Jeeìuîeeme Hegve½e DeJe}eskeÀeJee, ner efJevebleer(Gvces<e:19-1:#es$e-#es$e%e efJe®eej-1 Je Gvces<e:19-2:#es$e-#es$e%e efJe®eej-

2;He=.¬eÀ.273 les 306 Je Flej$e).

jpeesiegCeeslkeÀ<e&Demees. FleGHejeble jpeesiegCeeslkeÀ<e & Je l³ee DeJemLesle osnHeele

Peeuîeeme nesCeejer ieleer Heent ³ee:F³eeef®e Hejer osKe~ lecemeÊJe DeOeescegKe~yewmeesefve peQ Deeie}erkeÀ~ Oejer jpe~~14-226~~DeeHegef}³eeb keÀe³ee&®ee~ Oegcee[ ieebJeeR osne®eeb~ceepeJeer leQ ef®eÚeb®ee~ Goes Ssmee~~227~~Heebpej}er Jeengì}er~ keÀjer Jesie} JeWie}er~lewmeeR efJe<e³eeR mej}eR~ Fbefê³eeb nes³e~~228~~HejoejeefokeÀ He[s~ Heefj efJe©× SsmeW veeJe[s~ceie µesef}³es®esefve leeW[W~ meQIe ®ejs~~229~~

’pesJne lece Je meÊJe iegCeebvee Hejeefpele keÀªve jpeesiegCe GlkeÀ<ee&me®e{lees, lesJne lees ³ee osne®³ee #es$eele DeeHeuîee µeÊeÀerves pees OegceeketÀUceepeJelees, peer }#eCes ÒekeÀìefJelees, leer SskeÀ. JeeJeìU peµeer meieȳeeHee}eHee®eesȳee}e SkeÀ$e keÀjles, l³eele ®eebieuîeeJeeF&ì Deµee meieȳeeJemlet peµee SkeÀ nesleele, l³eeÒeceeCes Fbefê³es jpeesiegCee®³ee ÒeyeUJeeJeìUercegUs yejsJeeF&ì, efJeefOeefve<esOe F.®eer lecee ve yeeUielee meJe& efJe<e³eeleÒeJe=Êe nesleele. Hejm$eermesJeveemeejK³ee ieesäer keÀjleebveemeg×e DeeHeCe keÀenerefveef<e× keÀce& keÀjlees Deenesle, Demes l³ee}e Jeeìle veener. µesUer peµeermeceesj efomeCeeje meJe& ÒekeÀej®ee Hee}e,Hee®eesUe, ieJele F.®ejle megìles,lemee lees jpeesiegCeer Heg©<e Jeeìs} l³ee efJe<e³eele ÒeJe=Êe neslees.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 339 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 122: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

ne þe³eJesjer }esYeg~ keÀjer mJewjlJee®ee jeyeg~JeWìeef}³eeb De}eYeg~ leQ leQ Gjs~~14-230~~DeeefCe Dee[ He[ef}³eeb~ GÐecepeeleeb Ye}les³eeb~ÒeJe=efÊe Oevebpe³ee~ neleg ve keÀe{er~~331~~leWJeeRef®e SKeeoe Òeemeeog~ keÀeb keÀjeJee DeéecesOeg~Ssmee De®eeìg íbog~ IesTefve Gþer~~332~~veiejWef®e j®eeJeer~ pe}eµe³eW efvecee&JeeR~ceneJeveW }eJeeJeeR~ veeveeefJeOeW~~233~~Ssmewmee DeHeÀeìeR keÀceeA~ meceejbYeg GHe¬eÀceeR~DeeefCe ¢äe¢ä keÀeceeR~ Hegjs ve cnCeW~~234~~

’l³ee®³ee DeefYe}e<esletve kesÀJeU l³ee}e DeÒeeH³e lesJe{îee Jemlet DeveefJe<e³e mees[tve Flej keÀener®e megìle veener. mecemle efJe<e³eeb®eer cevecegjeojs}®es} JneJeer, ³eemeeþer keÀesCeleener GÐeesie keÀjC³eeme lees keÀ®ejle veener.l³ee®es íbomeg×e De®eeì Demeleele. jepeJee[e yeebOeeJee, DeéecesOe keÀjeJee,veiejs JemeJeeJeerle, le}eJe yeebOeeJesle, veeveeÒekeÀej®eer GÐeeves Je ceesþer ceesþerJeves }eJeeJeerle,Deµee ÒekeÀej®³ee DeHeÀeì keÀcee¥®ee lees GHe¬eÀce keÀjle jenlees.DeeefCe Fn-Hej}eskeÀer®es Yeesie ÒeeHle keÀªve IesC³eemeeþer lees meJe& ÒekeÀejsOe[He[le Demelees. l³ee®³ee neJes}e Demceevener þWieCes Jeeìles.“

meeie©ner meeb[eR He[W~ Deeieer ve }ens leerve keÀJe[s~SsmeW DeefYe}e<eeR pees[s~ ogYe&jlJe~~14-235~~mHe=ne cevee Heg{eb Heg{eb~ Deeµes®ee Ies oJe[e~efJeée IeeHes ®ee[e~ Hee³eele}eR~~236~~Fl³eeefo Jee{leeb jpeeR~ F³eW ef®eÚW nesleer meepeeR~...~~237~~

’l³ee®eer DeefYe}e<ee SJe{er Demeles keÀer p³eeÒeceeCes meeiejele efkeÀleernerveÐee, veo efjles kesÀ}s lejer lees pemee Yeªve peeCes Deµeke̳e Demeles,l³eeHes#eener l³ee ceveg<³ee®eer JeemeveeHetleea keÀjCes DeJeIe[ Demeles. Deiveer}ekesÀJe{s keÀe FbOeve Iee}e vee, lees le=Hle nesCes DemebYeJe Deens. Demee leesDeiveermeg×e l³ee ceveg<³ee®³ee JeemeveepeeUeHeg{s keÀJe[ercees}ner þjCeejveener. l³ee®eer efJe<e³ele=<Cee ceveeHes#eener DeleerJe Jesieeves Deeµes®³ee ceeies OeeJeIesle Demeles, Deve mebHetCe& efJeée®e efle®³ee Hee³eebleUer leg[Je}s peeles,HeCe leer le=Hle nesle veener. jpeesiegCe meceLe& Pee}e keÀer Deµeer veevee ÒekeÀej®eeref®eÚs DeesUKet ³esleele.“

....~ DeeefCe Ssµee meceepeeR~ JeW®eW peNneR osn~~237~~leNneR DeeIeJeebef®e FneR~ HeefjJeej}e Deve osneR~efjies Heefj ³eesveer~ ceeveg<eeref®e~~238~~megjJee[Wefme efYekeÀejer~ Jemees Heeb jepecebefojeR~leNneR keÀe³e DeJeOeejeR~ jeJees nesF&}~~239~~yew} lesLe keÀjyee[W~ ns ve ®egkesÀ ieeb HegÀ[W~vesFpees keÀeb JeNne[W~ meceLee&®esefve~~240~~cnCeewefve J³eeHeejeneleeR~ Gmebleg efone vee jeleeR~lewme³eebef®e³eW Heebleer~ pegbefHepes lees~~241~~

keÀce&pe[e®eeb þe³eeR~ efkebÀyengvee nes³e osneR~pees jpeesJe=×er®eeb [esneR~ yeg[ewefve efveces~~242~~

’efJe<e³e, Deeµee, le=<Cee, F®íe, Jeemevee, Yeesie, }esYe Deµeeb®³eemebieleerle pesJne l³ee jpeesiegC³ee®ee osn He[lees, lesJne l³ee}e pees ogmejeosn ÒeeHle neslees, lees ceveg<³ee®ee®e Demelees. Depe&gvee! SKeeoe efYekeÀejerjepeÒeemeeoele Jemleer}e jeefn}e, lej jepee nesle veener; efkebÀJee Þeerceeveceveg<³ee®³ee }ivee®³ee JeNne[ele pejer ves}e, lejer yew}e®³ee veefµeyeer®eekeÀ[yee keÀener megìle veener. Þeercebleeb®³ee Heoj®es meJe& }eskeÀ GÊeceesÊeceYeespeve Iesle Deme}s lejer yew}eme les keÀOeer®e }eYele veener. pemes l³eeyew}e®es keÀeyee[keÀä DeeefCe l³ee efYekeÀeN³ee®es pevceoeefjêîe pemes®³ee lemes®ejeneleele; l³eeÒeceeCes®e l³ee jpeesiegCeer ceveg<³eeme ceeveJeosner pejer Hegvepe&vceefceUe}e, lejer je$ebefoJeme Gmeble ve efceUt osCeeN³ee J³eeHeeje}e lees pegbHe}epeelees; efkebÀJee jpeesiegCee®³ee [esnele®e yeg[tve cejCe HeeJe}s}e lees ceveg<³eDeefle keÀce&þ kegÀ}ele pevce HeeJelees.“leceesiegCee®es keÀe³e&

meÊJeiegC³ee®eer ieleer’DeLeJee ³eesefieveecesJe kegÀ}s YeJeefle Oeerceleeced“Je jpeesiegC³eeme Jewµ³e DeLeJee keÀce&þ kegÀUer pevce I³eeJee }eielees, Demesmeebietve Deelee leceesiegCe}#eCes Je ieleer meebieleebvee %eeveosJe cnCeleele:

ceie lewmeeef®e Heg{efle~ jpemeÊJeJe=Êeer~efie}tefve ³es GVeleer~ leceesiegCe~~14-243~~leQef®e efpe³eW ef}bieW~ osneRef®e meyee¿e meebieW~efle³eW Heefjme ®eebieW~ Þees$eye}W~~244~~leNneR nes³e SsmeW ceve~ pewmeW jefJe®ebênerve~je$eeR®eW keÀeb ieieve~ DebJemesef®e³eW~~245~~lewmes Deblej Demeesme~ nes³e mHetÀefÊe&nerve GÜme~efJe®eeje®eer Yee<e~ nejHes leQ~~246~~yegef× ceW®eJesvee OeeW[eR~ ne þe³eJesjer ceJee}s meeb[eR~DeeþJees osµeOe[er~ pee}e efomes~~247~~DeefJeJeskeÀe®esefve ceepeW~ meyee¿e µejerj ieepes~SkeÀ}sefve IesHeW oerpes~ ceew{îeW lesLe~~248~~

’ns Jeerje Depe&gvee! Deelee veerì }#eHetJe&keÀ SskeÀ! jpe Je meÊJeiegCeebveeefieUtve ìekeÀuîeeJej leceesiegCe GVeleerme ³eslees. l³ee®eer osner Debleyee&¿e peer}#eCes ÒekeÀì nesleele, leer meebielees. DeceeJeem³es®³ee je$eer DeekeÀeµe pemesjefJe®ebêefJenerve efvemlespe nesles, lemes l³ee leceesiegCeer Heg©<ee®es ceve nesles.l³ee®es Deble:keÀjCe efjÊeÀ nesles. mHetÀleea veenerµeer nesTve lees efJe®eejnerve JeGoeme neslees. yeg×er®ee yeLLe[HeCee FlekeÀe Jee{lees keÀer efle}e OeeW[îee®eerGHecee #eg}ÁkeÀ þjles, FlekesÀ yeg×er®es met#celJe }esHetve pe[lJe ³esles. l³ee®eermcejCeµeÊeÀer peCet osµeesOe[er}e }eieles. DeefJeJeskeÀ FlekeÀe ceepelees keÀerlees µejerjeme Debleyee&¿e J³eeHetve ìekeÀlees. Deµee JesUer efveJJeU cetKe&HeCeeKesjerpel³ee Heg©<ee®³ee Debieer keÀener®e Gjle veener.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 340 Gvces<e:22::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle

Page 123: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

Dee®eejYebiee®eer ne[s~ ©Heleer Fbefê³eebHeg{W~cejs peNneR lesCeWkeÀ[W~ ef¬eÀ³ee pee³e~~14-249~~Heener DeeefCekeÀner SkeÀ efomes~ pew b og<ke=ÀleeR ef®eÊe GunemeW~DeebOeejeR osKeCeW pewmeW~ [g[g}e®eW~~250~~lewmes efveef<e×e®esefve veebJeW~ Ye}leWner cejs nebJeW~efleSbefJe<e³eeR OeebJeW~ Iesleer keÀjCeW~~251~~

HetJeea ieeJekegÀmeeyeensj ne[Jeȳeele Deepetyeepet}e ces}suîee peveeJejeb®eerne[s He[}s}er Demele. l³eeJeªve lees Yeeie JesieUe efomele Demes. l³ee®eerGHecee osle %eeveosJe cnCeleele: ’Yeive kesÀ}suîee Dee®eejeb®eer ne[kesÀl³ee®³ee Fbefê³eûeeceer He[}s}er Demeleele Je l³eeJeªve leceesiegCe mHeäneslees. Demee ceveg<³e cejsmleesJej leceesiegCeer keÀe³es& keÀjle®e megìlees. Depetvenerl³ee leceesiegC³ee®es SkeÀ }#eCe Deens. les cnCepes Iegye[e}e pemes DebOeejele®eefomeles, l³eeÒeceeCes l³ee ceveg<³ee®es ef®eÊe kesÀJeU og<keÀce&s®e keÀjCes peeCeles.melkeÀcee¥®ee ÒekeÀeµe l³ee®es ef®eÊe menve keÀª µekeÀle veener. cnCetve®ekeÀesCelesner efveef<e× keÀce& cnì}s keÀer DeveeJej }e}mesves l³ee®eer Fbefê³esDeµee keÀcee¥keÀ[s OeeJe Iesleele.“’Heµeg keÀeb He#eer nes³es~ Pee[ keÀeb ke=Àceer“

cetefle&ceble DeefJeJeskeÀe®ee HegleUe Deve cetKe&HeCee®ee keÀUme Demee leesleceesiegCeer Heg©<e Demelees:

ceefoje ve Iesleeb [g}W~ meefVeHeeleWJeerCe yej}W~efve<ÒesceWef®e Yeg}W~ efHemeW pewmeW~~14-252~~ef®eÊe leNneR ies}s Deens~ Heefj Gvceveer leQ veesns~SsmeW ceeuneeflepes ceesnW~ ceeefpejsefve~~253~~efkebÀyengvee SsmewmeeR~ F³esb ef®eÚW lece HeesmeeR~peQ Jee{s Deeef³eleerµeer~ DeeHeg}s³eeb~~254~~

’lees leceesiegCeer Heg©<e ceefoje ve Ieslee®e PeeskeÀeb[îee Keelees DeeefCepJej vemeleebvee®e Jeeìs} lemes yejUlees. Jes[îeeefHeµee ceeCemeemeejKee Gieer®ekeÀµee}ener Yeg}lees. GvceÊe keÀjCeeN³ee ceesnceoeves l³ee}e Jeµe kesÀ}s}sDemeles. ef®eÊe Ye´ä Je veä Pee}s}s Deme}s lejer ner Gvceveer DeJemLeeKeeme®e veJns. efkebÀyengvee ³ee Hee³ejerHe³e&ble Kee}er Heesnes®e}su³ee l³ee ceveg<³eeleJe pe[eoer Hee<eeCeele keÀener®e HeÀjkeÀ veener. leceesiegCe Hejcees®®e keÀesìer}eHeesnes®e}e keÀer lees Deµeer ner meejer ef®eÚs ÒekeÀì keÀjlees.“

DeeefCe nsef®e nes³e ÒemebieW~ cejCee®eW peNneR KeeieW~leNneR lesleg}sefve efjies~ leceWmeeR lees~~14-255~~jeF& jeF&HeCe yeerpeeR~ meebþJetefve³eeb Deebie l³epeer~ceie efJeª{W leQ ogpeer~ ieesþer Deens keÀeb~~256~~HeQ nesTefve oerHekeÀef}keÀe~ S© Deeieer efJePees keÀeb~keÀeb pesLe }eies lesLe DemekeÀe~ leesef®e Deens~~257~~cnCeewefve leceeef®e³eW }esLeW~ yeebOeewefve³eeb mebkeÀuHeeleQ~osn pee³e leQ ceeiegleW~ lecee®eWef®e nes³es~~258~~

Deeleeb keÀe³e ³esCeW yeJnW~ pees leceesJe=ef× ce=l³eg }ens~lees Heµeg keÀeb He#eer nes³es~ Pee[ keÀeb ke=Àceer~~259~~

’Deved l³ee®e DeJemLesle pej lees keÀe}Jeµe Pee}e, lej ner Dee³eleer®eHeesme}s}er leceesiegCejeµeer IesTve Hejle lesJe{îee®e efveke=Àä iegCeeb®³ee ³eesveerlepevce Ieslees. ceesnjer®es Peg[tHe DeeHe}s ceesnjerHeCee®es meieUs iegCeOece& DeeHeu³eeyeerpeele meeþJetve Debie þsJeles. l³ee yeerpeeHeemetve nesCeejs Pee[ pemes ceesnjer®es®eDemeles, l³eeÒeceeCes; efkebÀJee Deiveer pejer oerHeeme HesìJeu³eeJej DeeHeCe efJePe}elejer l³ee oerHep³eesleer®³ee ªHeeves peUle®e jenlees; leÜle®e lecee®³ee ceesìsleDeeHeu³ee ef®eÊeeme Jeemeveebmen yeebOeCeeN³ee®ee ne osn ies}e, lejer Hegvepe&vceerleceesiegCeer ³eesveer®e ÒeeHle nesleele. peemle keÀe³e meebiet! leceesJe=×er Pee}erDemelee ce=l³et HeeJeCeeN³eeme Heéeeoer, He#eer Jee ke=Àceer efkebÀJee Je=#eeoer efveke=Àä³eesveerble pevce I³eeJee }eielees.“ef$eiegCejnm³ee®ee meejebµe

³eeÒekeÀejs ef$eiegCeeb®eer }#eCes meebieesHeebie JeCe&ve kesÀu³eeJej ef$eiegCeeb®esHeefjCeece, HeÀ} Je l³eecegUs ÒeeHle nesCeejer cejCeesÊej ieleer meb#esHeeves ieerles®³eeHeg{er} leerve µ}eskeÀebletve Hejle meebefiele}er Deenss:

keÀce&Ce: megke=Àlem³eeng: meeeqÊJekebÀ efvece&}b HeÀ}ced~jpememleg HeÀ}b og:Kece%eeveb leceme: HeÀ}ced~~14-16~~

’meeeqÊJekeÀ keÀcee¥®es meÊJeÒeOeeve efvece&} HeÀ} ÒeeHle nesles, lej jepemekeÀcee¥Heemetve ÒeeHle nesCeejs HeÀ} og:Keoe³ekeÀ Demeles. De%eeve ns HeÀ}leceesiegCeÒeOeeve keÀcee&®es nes³e.“

meÊJelme¡ee³eles %eeveb jpemees }esYe SJe ®e~Òeceeoceesnew lecemees YeJeleesç%eevecesJe ®e~~14-17~~

’meÊJeiegCeeves %eeve nesles, jpeesiegCeeves }esYe Jee{lees, lej Òeceeo,ceesn lemes®e De%eeve ner leceesiegCepev³e nesle.“

TOJe¥ ie®íefvle meÊJemLee ceO³es efle<þefvle jepemee:peIev³eiegCeJe=efÊemLee DeOees ie®íefvle leecemee:~~14-18~~

’meÊJeOeerj Heg©<eTOJe& cnCepes mJeiee&oer Glke=Àä }eskeÀebÒeefle

peeleele. jpeesce³eer Heg©<e Yet}eskeÀele cnCepes ceveg<³e³eesveer ÒeeHle keÀjleele.leceesiegCeeves efveboveer³e Je=Êeerbveer p³eebvee DeeHe}s keÀªve Iesle}s Deens, Demes}eskeÀ veer®e ³eesveeRceO³es cnCepes Heµeg-He#³eeoerbceO³es pevce Iesleele.“

³eeJej %eeveosJe Hegve: leer®e ieesä mekeÀ}peveefnleeLe& meebieleeble:³esCesef®e HeQ keÀejCeW~ peQ efveHeÀpes meÊJeiegCeW~leQ megke=Àle SsmeW cnCes~ Þeewlemeceew~~14-260~~cnCeewefve les³eeb efvece&}eb~ megKe%eeveeR mej}e~DeHetJe& ³es HeÀ}e~ meeeqÊJekeÀ leQ~~261~~ceie jepemee efpe³eeb ef¬eÀ³ee~ les³eeb FbêeJeCeer efHekeÀ}s³eeb~peQ megKe ef®eleeªefve³eeb~ HeÀ}leer og:KeW~~262~~keÀeb efvebyeesef}³es®eW efHekeÀ~ Jejer iees[ Deeble efJeKe~lewmeW leQ jepeme osKe~ ef¬eÀ³eeHeÀ}~~263~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 341 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Page 124: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

³eesieoe Þeer%eeveséejer 342 Gvces<e:22::ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle

leeceme keÀce& eflelegkeWÀ~ De%eeveHeÀ}ef®e efHekeWÀ~efJe<eebkegÀjs efJeKeW~ efpe³eebHejer~~264~~

’DeeleeHeeJeslees pes meebefiele}s, l³eeJeªve efometve ³esles keÀer DeHetJe& Demesefvece&U, megKe Je %eeve osCeejs meeeqÊJekeÀ HeÀ} meÊJeiegCee®³ee ÒeJe=×ercegUsÒeeHle nesles. Þegleermeg×e Demes HeÀ} osCeejs ke=Àl³e cnCetve meeeqÊJekeÀ keÀcee&meHegC³e Jee megke=Àle cnCetve JeeKeeCeleele. keÀ[tef}bye efHekeÀ}e keÀer ef}byeesȳeeb®eeme[e®e He[lees. l³ee yeensªve megboj efomeleele, HeCe Deeletve keÀ[tpenjDemeleele. lemes®e FbêeJeCeer®es efHekesÀ HeÀU ef®e$eemeejKes megjsKe efomeles.HeCe l³ee®³ee efye³ee og:Keo Demeleele. jepeme ef¬eÀ³eeb®es HeÀ}meg×e efomeleebveeDeekeÀ<e&keÀ Jeeìle Deme}s lejer Debleer keÀìt Demeles. efJe<ee®³ee DebkegÀjelenerefJe<e®e pemes Demeles, l³eeÒeceeCes leeceme keÀcee&®es HeÀ} De%eeveªHeeves YejIeesme³esles. keÀejCe Jemlegle: lece Je De%eeve ner SkeÀ®e nesle.“

cnCeewefve yee Depe&gvee~ ³esLe meÊJeef®e nsleg %eevee~pewmee keÀeb efoveceevee~ met³e&g ne HeQ~~14-265~~DeeefCe lewmesef®e ns peeCe~ }esYeeefme jpe keÀejCe~DeeHeg}W efJemcejCe~ DeÜwlee pesJeeR~~266~~ceesn De%eeve Òeceeoe~ ³e³eeb cew}s³eeb oesKeJe=boe~Heg{leer Heg{leer Òeyeg×e~ leceef®e cet}~~267~~

’cnCetve®e yee Depe&gvee! efoJemee®es keÀejCe met³e& pemee Demelees,l³ee®eÒeceeCes %eevee®es keÀejCe meÊJeiegCe®e Deens. peerJeoµee ÒeeHle nesC³eemeDeÜwlee®es DeeHeCeebme Pee}s}s efJemcejCe pemes keÀejCe Demeles, l³eeÒeceeCes}esYe ÒekeÀìC³eeme jpeesiegCe®e keÀejCeerYetle Demelees.ceesn-De%eeve-Òeceeo³ee oes<eJe=boe®es lece ns cetU Demeles, ns let megpeeCee! O³eeveer þsJe.“

SsmeW efJe®eeje®eeb [es}eb~ eflevneR iegCe ns Jesie}Jesie}eb~oeefJe}s pewmes DeebJe}e~ le}neleeR®ee~~14-268~~lebJe jpeleceW oesvner~ osefKe}er Òeew{ HeleveeR~meÊJeeJeeb®etefve veeCeer~ %eeveekeÀ[s~~269~~cnCeesefve meeeqÊJekeÀe Je=efÊe~ SkeÀ pee}s ieeb pevceJe´leer~meJe&l³eeieW ®elegLeea~ YeÊeÀer pewmeer~~270~~

’keÀjleUeJej®ee DeeJeUe pemee mHeä ¢iiees®ej neslees, l³eeÒeceeCesns Òe%ee®e#et Depe&gvee! ceer leg}e ns eflevner iegCe JesieUe}s mHeä oeKeJe}sDeensle. jpe Je lece ns Demes DeOe:HelevekeÀejkeÀ Deensle DeeefCe SkeÀemeÊJeiegCeeKesjerpe Flej keÀesCeer®e %eeveekeÀ[s vesle veenerle. cnCetve®e keÀener}eskeÀ - %eeveer YeÊeÀeoer p³eeÒeceeCes Flej YeÊeÀer®ee l³eeie keÀjleele, l³eeÒeceeCesjpeleceeoer meeb[tve kesÀJeU meÊJeiegCee®ee DeeÞe³e keÀjC³ee®es Je´lepevceespevceer Iesleele.“

lewmeW meÊJee®esefve veìvee®eW~ DemeCeW peeCeW pes³eeb®eW~lew levegl³eeieeR mJeieeA®eW~ je³e nesleer~~14-271~~F³eebef®e Hejer jpeW~ efpeneR keÀeb peerpes ceefjpes~efleneR ceveg<³e nesF&pes~ ce=l³eg}eskeÀeR~~272~~keÀeb efvebyeesef}³es®eW efHekeÀ~ Jejer iees[ Deeble efJeKe~lewmeW leQ jepeme osKe~ ef¬eÀ³eeHeÀ}~~263~~

DeeefCe pes³eeef®e efmLeleer leceeR~ peQ Jee{ewefve efveceleer Yeesie#esceeR~leQ Iesleer vejkeÀYetceer~ cet}He$e~~274~~

’efveKeU meÊJeiegCe®e p³eeb®³ee osneble³ee&ceer KesUle yeeie[leDemelees, les osnl³eeieeveblej mJeiee&®es jep³e HeeJeleele. ³ee®eÒeceeCes pesjpeesiegCeemeeþer®e kesÀJeU peie}s Je ces}s, les ce=l³etveblej Hegve: cel³e&}eskeÀerceeveJepevce Iesleele Je lesLeer} megKeog:Keeb®es efceÞe GHeYeesie SkeÀe®e JesUerIesleIesle, Hegve: ceªve, lesLes®e pevcele jenleele. ³ee pevcece=l³egªHeer®e¬eÀekeÀej Jeeìsletve pevcepevceeblejerner megìkeÀe nesCes Del³eble ogOe&j Deens.lemes®e leceesiegCee®es p³eebveer leece´He$e ef}ntve Iesle}s Deens, les efveJJeUceesnebOekeÀejele meeHe[tve vejkeÀYetceer®es keÀe³ece jefnJeemeer nesleele.“

SJeb Jemletef®e³eeb meÊee~ ef$eiegCeemeeR Heeb[gmeglee~oeefJe}eR mekeÀejCelee~ DeeIeJeeRef®e~~14-275~~HeQ Jemlet JemleglJeW DeefmekeWÀ~ leQ DeeHeCeHeW iegCeemeeefjKeW~osKeewefve keÀe³e&efJeµesKeW~ DevegkeÀjW ieeb~~276~~pewmeW keÀeb mJeHveeR®esefve jepeW~ peQ Hej®e¬eÀ osefKepes~leQ nejer pewle nesF&pes~ DeeHeCeef®e~~277~~lewmeW ceO³eesOJe&DeOe~ ns peQ iegCeJe=efÊeYeso~leQ ¢äerJeeb®etefve µeg×~ Jemlegef®e Demes~~278~~

’DeeHeuîeeJej Hej®e¬eÀ Dee}s Deens, Demes mJeHveeblejer jepee nesCeeN³eemeYeeme}s, lej l³ee®eer peer nej Jee peerle nesles, efle®³eecegUs l³ee®³ee efmLeleerlecet}le: keÀener HeÀjkeÀ He[le veener. l³ee®eÒeceeCes peer cetU yeïeJemlet Deens,leer mJemJeªHeeHeemetve efJe®eef}le PeeuîeecegUs iegCeefJeµes<eeves Jele&leebvee Je keÀcexkeÀjleebvee Yeemeles Je efle®es ceO³e, TOJe& Je DeOe ns iegCeJe=efÊeHej Yeso keÀefuHe}speeleele; HeCe l³eebcegUs efle®³ee JemleglJeeme keÀener®e yeeOe ³esle veener;ef$eHegìerDeJeefmLele ¢äer®ee l³eeie kesÀ}e keÀer leer Jemlet cetU mJeªHeelepeµeer®³ee leµeer®e DeJeefmLele jenles.“ceneefme×evle:::: %eeveosJeeb®ee meJe&mecevJee³ekeÀ ceneefme×eble

³esLeHeeJeslees DeeHeCe ef$eiegCe Je l³eeb®es Yeso, iegCeeb®es keÀe³e&, iegCeHejlJesefceUCeejs HeÀ} Je Debeflece ieleer F. ceeefnleer meefJemlej Heeefn}er.’cececee³ee ogjl³e³ee“ Demes pes YeieJeble cnCeleele, les ef$eiegCece³eer cee³esmeDeveg}#etve®e ns peeCekeÀejebme ceeefnleer®es Deens. cee³ee Je cee³eeleerleefvej¡eve ³eeb®ee Yeso ³ee®e ef$eiegCeebcegUs J³eÊeÀ neslees. cee³es®es Heje JeDeHeje Òeke=Àefle Jee cee³ee Demes pes Yeso keÀefuHe}s Deensle, les ³ee ef$eiegCeeb®³eemeec³eeJemLesme Jee DeJ³eÊeÀeJemLesme, lemes®e ³ee ef$eiegCeeb®³ee #eesefYeleDeJemLesme }#eele IesTve®e Deensle. ef$eiegCe #eesefYele Demeleebvee®eer leerDeHeje cee³ee Je l³eeb®ee }³e Pee}e Demeleebvee®eer leer Heje cee³ee DemesnermLet} ceeveeves cnCelee ³esF&}.

meJe& leÊJe%eev³eeb®es pes efJeefJeOe celeYeso Deensle, l³eebvee cetU keÀejCecnCepes ³ee ef$eiegCe Je cee³ee, lemes®e cee³eeleerle efvej¡evee®³eeHejmHejmebye bOeee fJe<e³ee r DemeCeejer e fJee fJeOe mew×ebe flekeÀ ye wþkeÀ

Page 125: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

efJeéeJ³eeHeej

(Differences in the perception of Reality and

the Causal Relationship). DeeleeHeeJeslees kesÀ}suîee%eeveosJeer®³ee efJeJes®eveeJeªve DeeHeCeebme efometve Dee}s}s®e Deens keÀer FlejleÊJe%eev³eeb®³ee celeeb®ee Hejece<e& Iesle Demeleebvee®e %eeveosJe l³eeb®ee PeeuîeememecevJe³e keÀjleele Deve l³ee®eyejesyej DeeHe}e ef®eefÜ}emee®ee efme×eblemHeä keÀjle peeleele.

SkeÀe DeewHeefve<eefokeÀ keÀLesvegmeej, JesieJesieȳee ceeCemeebme SkeÀ®e mej[epemee JesieJesieȳee JesUer JesieJesieȳee jbieeb®ee efomeeJee, lemee peerJe, peieleJe F&éej ³eeb®ee mebyebOe, oeµe&efvekeÀeb®³ee ¢efäkeÀesveeletve Jee keÀuHekeÀlesvegmeej,JewefJeO³eeves ¢µ³eceeve neslees. meJe&meceeJesµekeÀ Demes pes keÀener Deens, l³ee®³eelekeÀesCeemener pes pes nJes les les efomeeJes ³eele veJe} les keÀe³e!

l³ee Deveblee®³ee Deµee p³ee efJeefJeOe keÀ#ee Jee efceleer Deensle, l³eeJeemleefJekeÀ DeefYeVe®e Demetve SkeÀe®e ye=nlee®eer JesieJesieȳee ¢efäkeÀesveeletveHeeefn}s}er ªHes Deensle. SkeÀe®e Heg©<ee®es JeCe&ve keÀjleebvee keÀesCeer lees }ebyeveekeÀe®ee Deens Demes cnCeleer}; lej keÀesCeer lees meesvesjer kesÀmeeb®ee Deens,Demes cnCeleer}; lej keÀesCeer lees Gb®e Deens cnCeleer}; lej keÀesCeer l³ee}emeµeÊeÀ yeebO³ee®ee cnCeleer}; keÀesCeer l³ee}e yegef×ceeve Je ®elegj cnCeleer};lej keÀesCeer l³ee}e mee#esHeer cnCeleer}. SkeÀe®e nÊeer}e ®ee®eHe[tve leeskeÀmee Deens, ns JeCe&ve keÀjCeeN³ee DeebOeȳeeb®³ee ieesäerÒeceeCes ner efJeefJeOeoeµe&efvekeÀ celes Deensle.

ûebLeeceeieer} YetefcekeÀe ³ee ÒekeÀjCeele ³ee meJe& ieesäeR®ee GneHeesnDeeHeCe kesÀ}s}e®e Deens. lesJne efJeefJeOe oeµe&efvekeÀeb®eer celes Heenleebvee DeeHeCe³ee efJe<e³ee®ee DeefOekeÀ efJe®eej kesÀ}s}e neslee®e. lesJne ³eesi³e lees Keg}emeekesÀ}s}e®e neslee. letle& %eeveosJeeb®ee efJe®eej DeeHeCe Heenle Deenesle. lejDeµee ÒekeÀej®³ee SkeÀebieer JeCe&veeHe}erkeÀ[s v³eeneUCeeN³ee Deefle Òe%eeJeeve,[esUme Deµee %eeveséejebveer cnCetve®e %eeveosJeer®ee meceejesHe keÀjC³eeHetJeeaDeþjeJ³ee DeO³ee³eele cnì}s Deens keÀer:

DeeefCe ÒemebieW ieerlee~ ne þeJees ner mebHeleeb~cnCeewefve oeJeer DeeÐeblee~ SkeÀeLe&lJeW~~18-1239~~peQ ûebLee®eeb ceO³eYeeieeR~ veevee DeefOekeÀejÒemebieeR~efveªHeCe DevesieeR~ efme×ebleer kesÀ}s~~18-1240leNneR lesleg}Wner efme×eble~ F³eW µeem$eeR Òemlegle~ns HetJee&Hej vesCele~ keÀesCneR peQ ceeveer~~1241~~leQ ceneefme×eblee®ee DeebJeekeÀe~ efme×eblekeÀ#ee DeveskeÀe~efYe[Jetefve DeejbYeg osKee~ mebHeefJeleg Demes~~1242~~

’³ee ûebLeeblejer pes efJeefJeOe oeµe&efvekeÀ efme×eble l³ee l³ee oeµe&efvekeÀeb®³eeDevegYetleerbvegmeej efveªefHe}s Deensle, les lemes®³ee lemes®e %eeveosJe ceev³ekeÀjle Deensle, Demes pes mecepeleer} l³eebveer ³ee ûebLee®ee DevegyebOepeeCe}e®e veener.“

ceneefme×eble cnCepes ns pes %eeveosJeeb®es %eeveséejerÜejs ÒekeÀìCeejsoµe&ve Deens, l³ee®³ee Debleie&le DeveskeÀ oµe&veeb®³ee yeepet meceeefJeä kesÀ}suîeeDeensle. efJeefJeOe oeµe&efvekeÀ celeeb®ee mecevJe³e Je meceeJesµe keÀjCeeN³ee ³eeoeµe&efvekeÀ efme×ebleeme %eeveosJe ceneefme×eble cnCetve ieewjefJeleele.

%eeve Je ceneefme×eble%eeveosJeer®³ee DeejbYeeHeemetve les meceejesHeeHe³e¥le ne SkeÀ®e

ceneefme×eble ÒeefleHeeefo}e Deens. ³ee®e %eeveosJeeb®³ee oeµe&efvekeÀceneefme×ebleeme Hebef[leJe³e& ef®eefÜ}emeJeeo cnCetve DeesUKeleele. nepees l³eeb®ee efme×eble Deens, lees DevegYetleermen peeCetve IesCes, ³ee SkeÀcesJemeeOeveeme les %eeve cnCeleele. %eeve = %eeveosJeeb®ee ef®eefÜ}emee®eeceneefme×eble DevegYetleermen peeCetve IesCes. ns®e Kejs DeHejes#e%eeve.DeefJeÐes®eeveeµe Deve cees#eÒeeHleer ner ³ee %eeveceeiee&®eer HeÀUs Deensle. ne®e ceeie&Jee ns meeOeve Hejle SkeÀoe ¬eÀce³eesie ³ee veeJeeves %eeveosJeebveer DeþjeJ³eeDeO³ee³eer %eeve Je ³eesiemeeOeves®ee meejebµe cnCetve meebefiele}s Deens.

%eeveosJe mebHetCe& ûebLeeletve ³ee meeOeveeJ³eefleefjÊeÀ cegK³e Demes FlejkeÀenerner meebiele veenerle. cnCetve®e les cnCeleele:

SLe DeefJeÐeeveeµeg ns mLe}~ lesCeW cees#eesHeeoeve ns HeÀ}~³ee oesvneR kesÀJe}~ meeOeve %eeve~~18-1243~~ns Fleg}Wef®e veevee Hejer~ efveªefHe}W ûebLeefJemleejeR~leQ Deeleeb oesneR De#ejeR~ DevegJeeoeJes~~1244~~

DevegYetle %eeve ner oesve De#ejs DevegJeeoC³eemeeþer %eeveséejer ³eeDeefYeveJe JeeeqiJe}eefmeveer µeejos®ee DeeefJe<keÀej %eeveosJeebveer p³ee efJeefJeOeHew}tbletve meekeÀej kesÀ}s}e Deens; lees Deeleeb DeeHeCe iegCeeleerle oµe&veeÜejsDeJe}esketÀ. l³eemeeþer ³ee ®eewoeJ³ee DeO³ee³eeleer} keÀener µes<e YeeieekeÀ[sDeeHeCe Heg{er} Gvces<ee®es Dee³eespeve kesÀ}s Deens. lej Deelee JeUt ³ee Heg{er}®elegLe& mkebÀOe - GHeemeves®³ee KeeCeeKegCee ³eeceOeer} Gvces<e ¬eÀ. 23-iegCeeleerleoµe&ve ³eekeÀ[s l³eemeeþer.

lemes®e le=leer³e mkebÀOe -efJeéeJ³eeHeej ³eeleer} mebyebefOele GJe&efjleefJe<e³e DeeHeCe veblej Heáece mkebÀOe - peerJee®es mJeªHe Je <eÿ mkebÀOe -ieerles®ee DevegyebOe ³eeceO³es HeenCeej Deenesle. Demees.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 343 le=leer³e mkebÀOe -(16-22 Gvces<e)

Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer: efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme Je ³eesie (³eesieoe Þeer%eeveséejer -5)
Page 126: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

THE AUTHOR  

VIBHAKAR LELE                                                                                                    

 BE, BSC, LLB  

 

PROFFESSIONAL ENINEERING CONSULTANT 

RESEARCHER WITH INTEREST IN MANY SUBJECTS 

 

(Topics  of  interest: Mathematics,  Astronomy,  Cosmogony,  Science, 

Engineering,  Genetics,  Physics,  Chemistry,  Molecular  Sciences) 

PROFICIENCY  IN  ENGLISH  AND  INDIAN  LANGUAGES  and  in 

Literature 

 

Researcher  of  Oriental  Disciplines  of  Philosophy, Mysticism,  Yoga, 

Jnyan, Bhakti, Tantra, Vedas and the Upanishads 

Connoisseur in Siddha‐Mahayoga Dnyaneshwar's & Patanjali's Yoga 

 

GURU  Tradition:  Main  Line  of  Siddha  tradition  of  Adinatha  – 

Umadevi  –Gorakshanatha  –Gahininatha  –Dnyaneshwar  – 

Satyamalanatha  –  Guptanatha  –  Kesarinatha  –  Shivdeenanatha  – 

Vasudevanatha 

Indebted  To  The  Paramparas  of:  1.  Gaudapada's  tradition  from 

Shrimat Acharya Shankar – Adwaitanand – Satyadevanand 

2. Siddha tradition of Nityanand – Avadhutanand 

 

AUTHOR OF MARATHI BOOK ³eesieoe Þeer%eeveséejer YOGADA SHRI DNYANESHWARI  (Parts 1, 2, 3 & 4) SkeÀe veeLeefme׳eesi³ee®es DeelceJe=Êe (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 1)                                       

ieerlee Je %eeveséejer : ³eesie DeeefCe leÊJe%eeve (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 2) ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe Þeer%eeveséejer 3)

ieerlee Je %eeveséejer: ³eessiemeeOevee (³eesieoe Þeer%eeveséejer 4)

ieerlee Je %eeveséejer: efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme DeeefCe ³eessie [³eesieoe Þeer%eeveséejer 5]

English Books Series: ‘KUNDALINI YOGA: YOGA OF GITA AS EXPOUNDED BY SAINT SHRI DNYANESHWAR IN 

DNYANESHWARI– 1ST AND 2ND PARTS’ 

PART 1: PHILOSOPHY AND YOGA OF GITA AND DNYANESHWARI 

PART 2: AUTOBIOGRAPHY OF A NATHA SIDDHA YOGI 

PART 3: INTRODUCTION TO GITA AND DNYANESHWARI 

FUTURE BOOKS IN THIS SERIES: ‘YOGA OF GITA – 4TH PART’: ‘Yoga Practice, Methods and Processes’ 

Page 127: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

Dear Reader 

If you have reached this page, it means that you must have found my

book interesting. I write on the Yoga of Gita and Dnyaneshwari, in

English and Marathi languages. It is based on what I have learnt from

saint Dnyaneshwar’s commentary on the Shrimad-Bhagwad-Gita and

his other compositions, Amritanubhava and Abhangas. I welcome you

to my further books on the subject, to be published under the same main title ³eesieoe Þeer%eeveséejer in Marathi, a series starting from this book. My

English language series is being published under the main title of

‘Kundalini yoga: Yoga of Gita as Expounded by Saint Shri

Dnyaneshwar’. The English as well as the Marathi language series are

published with suitable subtitles on the topics they deal with. For

example, this book has the subtitle of ieerlee Je %eeveséejer: efJeéeefJe%eeve: ef®eefÜ}eme DeeefCe ³eessie [³eesieoe

Þeer%eeveséejer 5]. The last partS were published under the titles of SkeÀe veeLeefme׳eesi³ee®es DeelceJe=Êe (³eesieoe

Þeer%eeveséejer – 1); ieerlee Je %eeveséejer : ³eesie DeeefCe leÊJe%eeve (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 2) ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe

Þeer%eeveséejer 3) and ieerlee Je %eeveséejer: ³eessiemeeOevee (³eesieoe Þeer%eeveséejer 4). I would like to follow the same

style. The subject of Gita, Dnyaneshwari and its Yoga is vast. Hence I

am giving this treatment to the matter to enable the readers to read it in

short spans of easy to read books.

Thanks for your patronage.

Vibhakar Lele

Author 

 

Page 128: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                

³eesieer Þeer%eeveséej 

I HUMBLY LAY DOWN MY HEAD AT THE SACRED LOTUS AT THE FEET OF DNYANADEV,

EVER IN REVERENCE 

 

YOGI SAINT

SHRI DNYANESHWAR

Page 129: GITA VA DNYANESHWARI 5- Vishwavijnyan-Chidwilas ani Yoga (1).pdf

copyrights reserved by author:V.V.LELE ISBN:13:978-1480157576

IIIIIIIIIIII

HejbHeje:

HejbHeje:

ieg©mebÒeoe

³e³e