global ekonomİk krİzİn enerjİ sektÖrÜ Üzerİndekİ etkİlerİ Öztürk selvİtop daire...
DESCRIPTION
GLOBAL EKONOMİK KRİZİN ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Öztürk SELVİTOP Daire Başkanı V. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI OSB 3. Enerji Zirvesi 30-31 EKİM 2009 İSTANBUL. KRİZ ÖNCESİ. Dünya Enerji Talebi ve Projeksiyonlar. Petrol Kömür Doğal Gaz Biyokütle Nükleer Hidrolik - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
GLOBAL EKONOMİK KRİZİN ENERJİ GLOBAL EKONOMİK KRİZİN ENERJİ
SEKTÖRÜ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİSEKTÖRÜ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Öztürk SELVİTOP
Daire Başkanı V.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI
OSB 3. Enerji Zirvesi30-31 EKİM 2009
İSTANBUL
KRİZ ÖNCESİ
Dünya Enerji Talebi ve Projeksiyonlar
Petrol
Kömür
Doğal Gaz
Biyokütle
Nükleer
Hidrolik
Rüzgar, Güneş ve Diğer
International Energy Agency World Energy Outlook 2008
tpe = ton petrol eşdeğeri
% 30
% 22
4
Dünya Enerji Sektörü “2007-2030 döneminde küresel enerji sektörüne 26.3 trilyon ABD $ yatırım
gereksinimi”
Kaynak: World Energy Outlook, 2008
Yeni yatırımların yarısından fazlası gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşecektir.
Elektrik enerjisinin nihai enerji tüketiminde payı artmaya devam edecek, yeni yatırımlardan en büyük payı elektrik sektörü alacaktır.
Yüksek malzeme+enerji fiyatları+işçilik maliyetleri Yüksek üretim tesisi inşa maliyetiArtan arz zinciri kısıtları Artan son kullanıcı fiyatları
Küresel elektrik talebi artışı:- 2006- 2015 %3,2 - 2015-2030 %2,0
OECD’de yıllık ortalama artış %1,1 2006-2030 döneminde yalnızca üçte bir büyüme
OECD haricinde talep yılda ortalama %3,8 2030 %146 büyüme
Küresel Kriz Öncesi Beklentiler- Genel Görünüm (1)
•Yenilenebilirlerin payı:
2006 %18 2015 %20 2030 %23
•2030’a kadar yenilenebilir (başta hidro ve rüzgar) kurulu
gücünün iki kattan fazla artması
• Doğalgazın enerji mixindeki ağırlığının artan fiyatlar
yüzünden azalması
•Nükleer enerjinin payı:
2006 %15 2015 %13 2030 %10
•Kömürün elektrik üretimindeki payı: 2006 %41 2030 %44
Küresel Kriz Öncesi Beklentiler- Genel Görünüm (2)
Türkiye Enerji Sektörü “Temel Tespitler”
• Yüksek talep artışı-Yüksek yatırım ihtiyacı
• İthalat bağımlılığı-Yerli ve Yenilenebilir Kaynakların Önemi
• Yüksek Yenilenebilir kaynak potansiyeli
• Yüksek Verimlilik potansiyeli
• Jeopolitik konum ve getirdiği avantajlar
8
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
Çin TÜRKİYE Hindistan Düny a AB OECD
% a
rtış
Elektrik Tüketimi Doğal Gaz Tüketimi
Elektrik ve Gaz Sektörlerinde Tüketim Artışı (%)
[2000-2007]
Türkiye “Elektrik ve Doğal Gazda Yüksek Talep Artışı”
Türkiye Elektrik Talebi Gelişimi
mil
yar
kWh
10
Türkiye “Elektrik Enerjisi Talebi”
11
Türkiye’de Artan Elektrik Üretim Kapasitesi
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009* TOTAL
ÖZEL SEKTÖR 388 569 1183 619 384 972 2.109 6.224
KAMU - - 795 1.132 301 106 - 2.334
YAP-İŞLET 2.911 798 - - - - - 3.709
YAP-İŞLET-DEVRET - - 100 - - - - 100
TOPLAM 3.299 1.367 2.078 1.751 685 1.077 2.109 12.367
* 30 Eylül 2009 itibariyle
Strateji Belgesi Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği
• Toptan Satış Piyasası • Kapasite Mekanizması • Tarifeler ve Fiyatlandırma • Özelleştirme • Arz Güvenliği • Enterkonneksiyonlar, ithalat-ihracat • Kaynak Kullanım Hedefleri
Cumhuriyetin Yüzüncü Yılı İçin Hedef“Daha Çok Yerli- Yenilenebilir Kaynak,
Daha Güvenilir Çeşitlendirme”
13
KRİZİN ETKİLERİ
Küresel finansal & ekonomik krizin enerji sektörü yatırımlarına etkisi (1)
- Kredi bulmaktaki zorluklar ve artan sermaye maliyetleri:- Riske yönelme isteğinin zayıflaması- Kredi piyasalarının kilitlenmesi- Değer kaybeden hisse değerlerinin borç/özsermaye
oranını artırması- Fiyat artışlarının yavaşlaması ve sermaye akışlarının
yeni yatırımların cazibesini azaltması- Düşen talebin yatırım yapmak için duyulan ivediliği/iştahı
azaltması - Sonuç SEKTÖRE DAHA AZ YATIRIM!
- “Sürdürülebilir Kalkınma” için alınması gereken uzun vadeli
politik ve ekonomik tedbirlerin gecikmesi
- İklim değişikliği önlemlerinin sekteye uğraması veya bu
sürecin fırsata dönüştürülmesi
- Negatif çevresel etkileri olabilecek bazı tedbirlerin
benimsenmesi riski
Küresel finansal & ekonomik krizin enerji sektörü yatırımlarına etkisi (2)
Küresel elektrik tüketimi 2009 yılı içerisinde 1945 yılından bu yana ilk kez azalacaktır. Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı
Dünya Elektrik Tüketiminin Gelişimi
Küresel Ekonomik Krizin Etkileri“Talep tarafındaki etkiler”
Dünya Genelinde Petrol ve Doğal Gaz Arama ve Üretim Yatırımları
2009 yılı Eylül ayı itibariyle petrol ve doğal gaz arama ve üretim yatırımları 2008 yılına göre 100 milyar AB doları daha az gerçekleşmiştir. Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı
Küresel Ekonomik Krizin Etkileri“Arz tarafındaki etkiler”
Küresel Ekonomik Krizin Etkileri“Arz tarafındaki etkiler”
Dünya Genelinde Yenilenebilir Enerji Yatırımları
2009 yılı sonu itibariyle yenilenebilir enerji yatırımlarının 2008 yılına göre 30 milyar AB doları daha az gerçekleşeceği tespit edilmiştir. Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı - 2009 yılı G8 Zirvesi Sunumu
20
2008: % 4,25
2009: % - 5,00
Türkiye Elektrik Talebi Gelişimi(%)
Ekonomik Büyüme ve Elektrik Talebi İlişkisi“Elektrik Talebinin Esnekliği”
TÜRKİYE Revize Büyüme ve Elektrik Talep Projeksiyonu
Revize Elektrik Talebi:
2009 % -2,0
2010 % 4,5
2011 % 6,0
2012 % 7,1
Revize GSYİH:
2009 % -6,0
2010 % 3,5
2011 % 4,0
2012 % 5,0
Doğal gaz arz-talep dengesi (2009-2025)
BOTAŞ tarafından revize edilen yeni talep tahminine göre 2013 yılına kadar olan dönemde yıllık gaz talebini karşılamakta sorun bulunmamaktadır (Revizyon öncesinde bu tarih 2011 idi). Ancak, talebin yoğun olduğu kış aylarında arz kaynaklarındaki aksamalar, dönemsel arz-talep dengesizliklerine yol açabilmektedir.
Alım sözleşmelerinden Rusya Federasyonu Batı Hattı sözleşmelerinin ilki 2011, Cezayir LNG sözleşmesi ise 2014 yılında sona ermektedir.
Küresel finansal & ekonomik krizin Türkiye enerji sektörü yatırımlarına etkisi
TEHDİTLER:
- Talep düşüşü Yatırımlardaki ivmenin azalması
- Kredi ve sermaye maliyetlerinin artması
- Artan teşvik ihtiyacı
- Ekonomik kısıtlar nedeniyle “sürdürülebilir kalkınma”ya yönelik
uygulamalarda aksamalar
FIRSATLAR:
- Talep düşüşü Yatırım aciliyetinin ötelenmesi
- Talep düşüşü emisyon artış ivmesinin yavaşlaması
- Malzeme/Teçhizat temininde kolaylık, fiyatların düşmesi
- Uygulama/mevzuat aksaklıklarının giderilebilmesi için uygun ortam
Teşekkürler…Teşekkürler…