glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/glukometry_lublin_2017... ·...
TRANSCRIPT
![Page 1: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/1.jpg)
Glukometry – 45 lat minęło
i co dalej...?
Bogdan Solnica
Katedra Biochemii Klinicznej
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Kraków
Oddział Lubelski
07.12.2017.
![Page 2: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/2.jpg)
Glukometr
ma ~45 lat…
Cel – umożliwienie
samokontroli glikemii
![Page 3: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/3.jpg)
Samokontrola glikemii
• Samokontrola glikemii jest integralną częścią leczenia
cukrzycy
• Chorzy leczeni metodą wielokrotnych wstrzyknięć
insulin lub przy użyciu ciągłego podskórnego wlewu
insulin powinni na co dzień wykonywać dobowy profil
glikemii
• Samokontrola glikemii jest również zalecana, by
osiągnąć cele terapeutyczne u chorych leczonych
pojedynczymi wstrzyknięciami insuliny, doustnymi
lekami przeciwcukrzycowymi, dietą i dozowanym
wysiłkiem fizycznym
![Page 4: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/4.jpg)
Minitorowanie glikemii przed erą
glukometrów• Oznaczenia we krwi żylnej pobieranej na
inhibitor glikolizy (NaF)
• Oznaczenia we krwi włośniczkowej
pobieranej np. na TCA
… oznaczenia
w laboratorium
![Page 5: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/5.jpg)
Samokontrola glikemii –
podstawowe zastosowanie
glukometrów
![Page 6: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/6.jpg)
Pomiar reflektometryczny
![Page 7: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/7.jpg)
Pomiar reflektometryczny
Stężenie glukozy w próbce jest określane przez
pomiar światła odbitego od przebarwionego pola
reakcyjnego paska – jest ono odwrotnie
proporcjonalne do intensywności odbitego światła
![Page 8: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/8.jpg)
Stężenie glukozy we frakcjach krwi
J Diabetes Sci Technol 2009;3:903-913
[Gluk]OS =
1,12 ×
[Gluk]PK
![Page 9: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/9.jpg)
Doskonalenie glukometrów
• Optymalizacja enzymatycznych metod
oznaczania glukozy
• Amperometryczna technika pomiarowa
• Budowa / funkcje pasków testowych
• Oprogramowanie
✓no coding
✓komunikacja z użytkownikiem
✓gromadzenie i przesyłanie danych
![Page 10: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/10.jpg)
Enzymy i koenzymy w glukometrach
![Page 11: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/11.jpg)
Glukoza i maltoza
Efekt – oznaczenie sumy
stężeń glukozy i maltozy
jako stężenie glukozy
![Page 12: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/12.jpg)
Enzymy i koenzymy w glukometrach
![Page 13: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/13.jpg)
NADPH-GDH pochodzenia
bakteryjnego (Sulfolobus
solfataricus ) – rozpuszczalne
cytoplazmatyczne białko;
swoista dla glukozy
J Diabetes Sci Technol 2011;5:1068-1076
![Page 14: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/14.jpg)
Reakcje utleniania
glukozy
amperometryczna/poten
cjometryczna technika
pomiarowa
![Page 15: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/15.jpg)
Pomiar amperometryczny
![Page 16: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/16.jpg)
Generacje metod z dehydrogenazą
glukozy (GDH)
J Diabetes Sci Technol 2011;5:1068-1076
![Page 17: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/17.jpg)
Metody oznaczania glukozy przy
użyciu pasków testowych i
glukometrów oraz techniki
pomiarowe są co do zasady takie
same, jak metody stosowane w
analizatorach laboratoryjnych
![Page 18: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/18.jpg)
Jakość glukometru
• Walory użytkowe
• Dokładność / precyzja oznaczeń –
niezbędne do:
✓adekwatnej oceny wyrównania metabolicznego
✓wykrywania tanów wymagających doraźnej
interwencji, głównie hipoglikemii
![Page 19: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/19.jpg)
Dane US Food and Drug Administration
(FDA)
• Niewystarczająca dokładność oznaczeń przy
użyciu glukometrów była (możliwą) przyczyną:
✓100 zgonów w latach 1992 – 2009
✓12 672 przypadków ciężkich powikłań w latach
2004 - 2008
J Diabetes Sci Technol 2012;6:466-474.
![Page 20: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/20.jpg)
Dokładność - błąd glukometru
[(Ggluk – Gref)/Gref] × 100
Ggluk – wynik oznaczenia przy użyciu glukometru
Gref – wartość refrencyjna (nominalna)
![Page 21: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/21.jpg)
Norma PN-EN ISO 15197:2013 – dla
samokontroli glikemii
• Dla stężeń glukozy ≥5,55
mmol/l (100 mg/dl) 95%
wyników z błędem do 15%
wartości referencyjnej; dla
stężeń <5,55 mmol/l (100 mg/dl)
95% wyników z błędem do
0,83 mmol/l (15 mg/dl)
• 99% wyników w strefie A i B
siatki błędów (Consensus Error
Grid) dla cukrzycy typu 1
![Page 22: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/23.jpg)
Zalecenia dotyczące jakości oznaczeń
w samokontroli glikemii (PTD 2017)
zaleca się używanie glukometrów
przedstawiających jako wynik badania
stężenie glukozy w osoczu krwi, których
deklarowany błąd oznaczenia nie
przekracza 15% dla stężeń glukozy ≥100
mg/dl (5,6 mmol/l) i 15 mg/dl (0,8 mmol/l)
w przypadku stężeń glukozy <100 mg/dl
(5,6 mmol/l)
![Page 24: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/24.jpg)
W przypadku glukometrów
spełniających normę ISO
15197:2013, 5 na 100 wyników
oznaczeń może być obciążonych
błędem przekraczającym
dopuszczalny
![Page 25: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/25.jpg)
Glukometry w POCT
• Monitorowanie glikemii u hospitalizowanych
chorych na cukrzycę, w tym u chorych z
ostrymi powikłaniami (CKK, SHH)
• Monitorowanie glikemii w OIT, w tym ścisła
kontrola glikemii (TGC)
• Diagnostyka hipoglikemii noworodkowej
![Page 26: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/26.jpg)
Glukometry “szpitalne”
• Minimalizacja ryzyka przeniesienia zakażeń
krwiopochodnych
• Krótki czas pomiaru
• Pozytywna identyfikacja pacjenta i
operatora
• Połączenie z LIS / HIS
![Page 27: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/27.jpg)
Dobowy profil glikemii – kiedyś…
Pobieranie krwi, zebranie
próbek
Oznaczenia w laboratorium,
przekazanie wyników
Analiza wyników, modyfikacja
leczenia
Profil kontrolny – pobieranie
krwi, zebranie próbek
24 h
24 h
24 h
24 h
![Page 28: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/28.jpg)
Dobowy profil glikemii – dzisiaj…
Oznaczenia glikemii w czasie
rzeczywistym (POCT), doraźne
modyfikacje leczenia
Analiza wyników, modyfikacja
postępowania, profil kontrolny
24 h
24 h
![Page 29: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/29.jpg)
Stany wpływające na dokładność oznaczeń przyużyciu glukometrów
1. ciężkie odwodnienie
2. hipotonia/wstrząs
3. cukrzycowa kwasica ketonowa
4. stan hiperglikemiczno-hipermolarny
5. ciężka niedokrwistość
![Page 30: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/30.jpg)
Hiperglikemia u chorych w ciężkim stanie
Uraz, rozległa operacja,
OZW, sepsa etc.
Uraz, rozległa operacja,
OZW, sepsa etc.
katecholaminy,
kortyzol, glukagon, GH
TNF, IL-1, IL-6
Insulinooporność Insulinooporność
Insulinooporność
wychwyt glukozy
proteoliza
wychwyt glukozy
lipoliza
glukoneogeneza
glikogenoliza
H I P E R G L I K E M I A
![Page 31: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/31.jpg)
~2x
Um
iera
lność
(%)
Średnia glikemia (mg/dl)
Mayo Clin Proc. 2003;78:1471-1478
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
80-99 100-119 120-139 140-159160-179180-199 200-249 250-299 >3000
5
10
15
20
25
30
35
40
45
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Hiperglikemia i umieralność w OIOM
~4x~3x
31
1826 pacjentów OIOM
![Page 32: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/32.jpg)
Ścisła kontrola glikemii (Tight glycemic
control, TGC)
Utrzymywanie u krytycznie chorych
glikemii w przyjętym przedziale przy
zastosowaniu różnych modeli
insulinoterapii prowadzonej od kontrolą
stężenia glukozy we krwi
Greet Van den Berghe
![Page 33: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/33.jpg)
Ścisła kontrola glikemii u pacjentów
chirurgicznych OIT
N Engl J Med. 2001;345:1359–1367
Redukcja
(%)
Mortality Sepsis Dialysis Polyneuropathy
Blood
Transfusion
34%
46%41%
44%
50%
N = 1 548
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
Umieralność Sepsa Dializy Transfuzje Polineuropatia
![Page 34: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/34.jpg)
Moghissi ES, et al. Endocr Pract. 2009;15:353-369.
Docelowe stężenia glukozy u pacjentów
OIOM (wg AACE/ADA)
• Na początku leczenia ≤180 mg/dl
• Po rozpoczęciu wlewu insuliny i.v. 140 - 180 mg/dl
• Mniejsze stężenia docelowe (110-140 mg/dl) u
wybranych pacjentów
• Docelowe stężenia <110 mg/dl lub >180 mg/dl nie
są zalecane
Zalecane
40-180
Dopuszczalne
110-140
Niezalecane
<110
Niezalecane
>180
34
![Page 35: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/35.jpg)
Glukometry w OIT
• Nie wykonywać oznaczeń we krwi
włośniczkowej
• Uwzględnić czynniki zakłócqjące –
odwodnienie, kwasica etc.
• Uwzględniać interferencje leków
![Page 36: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/36.jpg)
Hej, dałbyś trochę
glukozy…?
Hipoglikemia noworodkowa
![Page 37: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/37.jpg)
Zmiany glikemii po urodzeniu
0
20
40
60
80
100
120
birth 1 2 3 4 5 6
Glucosevalue
Hours of age
Reserves needed in immediate neonatal period when transfer of glucose is abruptly stopped
Prawidłowa glikemia
u noworodka:
>55 mg/dl
Glikemia
godziny życia
![Page 38: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/38.jpg)
Hipoglikemia noworodkowa – kryteria
rozpoznania
Pierwsze 24 godz. życia
Zdrowy noworodek
a) Brak objawów: <36 mg/dl (2,0 mmol/l)
b) Objawy: <45 mg/dl (2,5 mmol/l)
Noworodki chore, z niedoborem wagi, niedotlenione, matka z cukrzycą:
<45 mg/dl (2,5 mmol/l)
![Page 39: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/39.jpg)
Rozpoznawanie hipoglikemii
noworodkowej
•Ocena kliniczna – objawy czynniki
ryzyka
•Pomiary glikemii
•CZAS
![Page 40: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/40.jpg)
Glukometry, oznaczenia u noworodków
– problemy • Dokładność i precyzja oznaczeń przy
stężeniach glukozy <50 mg/dl
• Czynniki zakłócające
✓duże wartości hematokrytu
✓wahania pH krwi
✓wahania pO2 krwi
✓hiperbilirubinemia
✓inne cukry proste
![Page 41: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/41.jpg)
Glukometry w POCT
✓ Monitorowanie glikemii u chorych na cukrzycę (+)✓ Chorzy w ciężkim stanie (ostre powikłania cukrzycy,
ścisła kontrola glikemii w OIT) (+/-)
✓ Wykrywanie hipoglikemii noworodkowej) (+/-)
![Page 42: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/42.jpg)
• Czynniki endogenne
✓Hematokryt
✓pH krwi
✓pO2 krwi
✓Substancje endogenne (mocznik, kwas moczowy, bilirubina i in.)
• Czynniki egzogenne
✓Inne sacharydy (maltoza)
✓Leki
✓Temperatura otoczenia
Glukometry – czynniki zakłócające
![Page 43: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/43.jpg)
Wpływ hematokrytu
Stężenie glukozy w osoczu
krwi włośniczkowej
✓HCT objętości osocza
(volume displacement effect)
i mechaniczne utrudnienie
dopływu osocza do warstwy
reakcyjnej/elektrod
✓Zmiany lepkości krwi
W próbkach krwi z wysokim hematokrytem oznaczone
stężenia glukozy są zaniżone, a w próbkach z niskim
hematokrytem - zawyżone
![Page 44: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/44.jpg)
Wpływ hematokrytu
Solnica i wsp., CCLM 2011
Znamienny, ciągły wpływ
hematokrytu w zakresie
20% - 60%
od -0,07% do -1,3%
na 1% HCT
![Page 45: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/45.jpg)
• Niedokrwistości
• Ciężkie odwodnienie – CKK, SHH
• Policytemia / poliglobulia
Możliwy wpływ zmian hematokrytu na jakość oznaczeń glikemii
![Page 46: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/46.jpg)
Oznaczanie glukozy – czynniki
interferujące• Substancje endogenne: kwas moczowy,
hemoglobina (hemoliza), bilirubina, glutation
• Inne węglowodany: maltoza (ikodekstryna),
galaktoza, ksyloza
• Leki/metabolity: kwas askorbinowy, tetracykliny,
acetaminofen, -metyldopa, metamizol,
dopamina, dobutamina
![Page 47: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/47.jpg)
Interferencje leków - acetaminofen
Am J Clin Pathol 2000;113:75–86
![Page 48: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/48.jpg)
Glukometry w POCT – dokładność
oznaczeń
• Wytyczne Clinical and Laboratory Standards
Institute (CLSI) 2013 - POCT12-A3
• Wytyczne US Food and Drug Administration
2016
• Norma EN ISO 15197 dotyczy samokontroli
glikemii
![Page 49: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/49.jpg)
Wytyczne Clinical and Laboratory
Standards Institute (CLSI) 2013
Oznaczanie glukozy w miejscu
opieki nad pacjentem w stanach
ostrych i przewleklych (POCT12-A3)
![Page 50: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/50.jpg)
Zalecana dokładność oznaczeń wg CLSI
POCT12-A3• Dla stężeń glukozy >5,55 mmol/l (100 mg/dl) 95%
wyników z błędem do ±12,5% wartości referencyjnej
• Dla stężeń glukozy ≤5,55 mmol/l (100 mg/dl) 95%
wyników z błędem do ±0,7 mmol/l (12 mg/dl)
JEDNOCZEŚNIE:
• Dla stężeń glukozy >4,2 mmol/l (75 mg/dl) 98%
wyników z błędem do ±20% wartości referencyjnej
• Dla stężeń glukozy ≤4,2 mmol/l (75 mg/dl) 98%
wyników z błędem do ±0,83 mmol/l (15 mg/dl)
![Page 51: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/51.jpg)
2016
![Page 52: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/52.jpg)
Wymogi dokładności glukometrów –
FDA 2016
• POCT: dla stężeń glukozy ≥4,2 mmol/l (75
mg/dl) 99% wyników z błędem do 12%
wartości referencyjnej, dla żadnego wyniku
błąd nie mi\oże przekroczyć 20%; dla
stężeń <4,2 mmol/l (75 mg/dl) 99%
wyników z błędem do 0,66 mmol/l (12
mg/dl), dla żadnego wyniku błąd nie może
przekroczyć 15 mg/dl
![Page 53: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/53.jpg)
Dokładność - błąd glukometru
[(Ggluk – Gref)/Gref] × 100
Ggluk – wynik oznaczenia przy użyciu glukometru
Gref – wartość refrencyjna (nominalna)
![Page 54: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/54.jpg)
Wartość referencyjna (nominalna)
• Wynik oznaczenia stężenie glukozy w tym
samym materiale przy użyciu standaryzowanej,
kontrolowanej metody laboratoryjnej
• Wartość nominalna dla materiału kontrolnego
(krwi kontrolnej)
✓odrębne wartości nominalne dla różnych
glukometrów
✓zmienność zależna od serii pasków testowych
![Page 55: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/55.jpg)
Kontrola dokładności glukometrów
1. Używanych do badań w miejscu opieki nad
pacjentem (POCT)
2. Używanych do samokontroli glikemii
(SMBG)
![Page 56: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/56.jpg)
Błędu glukometru nie da się określić
przy użyciu firmowych materiałów
kontrolnych – nie ma wyznaczonych
dla nich nominalnych stężeń
glukozy, jedynie “dopuszczalne”
przedziały stężeń
![Page 57: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/57.jpg)
Nie można porównywać stężeń
glukozy oznaczonych we krwi
włośniczkowej i we krwi
żylnej, nawet jeśli próbki
zostały pobrane w tym samym
czasie
![Page 58: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/58.jpg)
[G]
[G]
[G]
▪ Stężenie glukozy we krwi
tętniczej / włośniczkowej jest
większe niż w żylnej
▪ Na czczo stężenie glukozy
we krwi włośniczkowej jest
średnio o ~5% większe niż w
żylnej
▪ Po posiłku ta różnica stężeń
zwiększa się do 10-15%
![Page 59: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/59.jpg)
Błędu glukometru nie da się określić
przy użyciu materiałów kontrolnych
na bazie surowicy / osocza – paski
testowe są przystosowane do
oznaczeń w pełnej krwi
![Page 60: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/60.jpg)
Materiał do wyznaczania błędu
glukometru
Pełna krew żylna• Należy uwzględnić
✓antykoagulant – EDTA(?), heparyna(?) – dopuszczalny
dla danej metody oznaczania glukozy przy pomocy
pasków testowych / glukometru
✓glikolizę in vitro
![Page 61: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/61.jpg)
J Diabetes Sci Technol 2012;6(2):396-411
![Page 62: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/62.jpg)
Rekomendowana jakość analityczna
oznaczeń glukozy w laboratorium
•nieprecyzyjność (CV) 2,9%
•obciążenie analityczne (bias) 2,2%
•błąd całkowity 6,9%
Guidelines and Recommendations for Laboratory
Analysis in the Diagnosis and Management of
Diabetes Mellitus, 2011
![Page 63: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/63.jpg)
Glukometry przedstawiają
jako wynik pomiaru stężenie
glukozy w osoczu
![Page 64: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/64.jpg)
Kontrola glukometrów używanych
w POCT• Wybór 2(3) próbek pełnej krwi ze stężeniem glukozy w
2(3) przedziałach, z prawidłowym hematokrytem
• Odwirowanie części każdej próbki, odciągnięcie osocza
oznaczenie glukozy w osoczu w laboratorium
• Jak najszybsze wykonanie oznaczeń w tych samych
próbkach krwi przy użyciu ocenianych glukometrów
• Wyliczenie błędu glukometrów dla każdego stężenia
traktując jako dopuszczalny błąd do ±15% [lub wg
zaleceń CLSI, FDA]
• Jeśli błąd jest większy powtórzyć oznaczenia przy
użyciu pasków innej serii; jeśli błąd się utrzymuje
kontakt z producentem
![Page 65: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/65.jpg)
Kontrola glukometrów wraz z oceną
poprawności posługiwania się nimi
powinna być przeprowadzana, kiedy
istnieje podejrzenie nieprawidłowości
oraz przynajmniej raz w roku, w
placówce, w której chory jest leczony
ambulatoryjnie
![Page 66: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/66.jpg)
Kontrola glukometrów używanych
w samokontroli glikemii (1)• Wybór 2(3) próbek pełnej krwi ze stężeniem glukozy w
2(3) przedziałach, z prawidłowym hematokrytem
• Odwirowanie części każdej próbki, odciągnięcie osocza
oznaczenie glukozy w osoczu w laboratorium
• Jak najszybsze wykonanie oznaczeń w tych samych
próbkach krwi przy użyciu ocenianych glukometrów
• Wyliczenie błędu glukometrów dla każdego stężenia
traktując jako dopuszczalny błąd do ±15%
• Jeśli błąd jest większy powtórzyć oznaczenia przy
użyciu pasków innej serii; jeśli błąd się utrzymuje
kontakt z producentem
![Page 67: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/67.jpg)
Kontrola glukometrów używanych
w samokontroli glikemii (2)• Wybór porównawczego analizatora POCT
wykonującego oznaczenia glukozy we krwi włośniczkowej
✓porównanie z metodą laboratoryjną (min. 100 par wyników,
dystrybucja stężeń glukozy zgodnie z ISO 15197, korelacja wyników,
optymalnie: błąd <6,9%)
✓bieżąca kontrola – porównanie z metoda laboratoryjną, 1-2 x w
tygodniu przy użyciu pełnej krwi żylnej
• Kontrola glukometru pacjenta
✓ocena stanu glukometru, terminu ważności pasków
✓ocena samodzielnego pomiaru glikemii przez pacjenta
✓oznaczenie (to samo nakłucie) glikdmii przy użyciu analizatora
porównawczego
✓porównanie wyników zgodnie z ISO 15197:2013 [zaleceniami PTD]
![Page 68: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/68.jpg)
Glukometry – co dalej…?
•Kierunek zmniejszanie inwazyjności
/ dyskomfortu pomiarów
✓systemy ciągłego monitorowania glikemii
(CGMS), systemy typu sensor-skaner
✓nieinwazyjne systemy pomiaru glikemii
![Page 69: Glukometry 45 lat minęłoodiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2017/12/Glukometry_Lublin_2017... · •Czynniki endogenne Hematokryt pH krwi pO 2 krwi Substancje endogenne (mocznik,](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021914/5c77546f09d3f2cd0e8b89bf/html5/thumbnails/69.jpg)
Nieinwazyjny system pomiaru glikemii