दवावष मा

कवाळ ितसयाम

कला अकसर अमना

लावक २०अक ई

वभ०१३क ितसकाश

भव

ितसरा ाशन

व

का

मा

सपकmaz

लॉगhttp

फसबhttpana

ाशक

यामन

क zyama

ग pma

बक psw

ना ई

naah

azyam

wwwfa

काशन

hgm

manaah

acebo

न

mailco

hblog

ookco

m

gspot

omgro

com

oups

mazyaam

सपादकअनघा

उपसपशीतल मोहना

कायकातारा ठ कलासअजय मदा कता ऽक योती

मखपराज क

अक सअनघा

आतीलगगल

क हर

पादक पोट कारखानी

ार सपादकठाकर स माडग आहजा

कनी रासक स लागा क पल

व आतीलकादळगावक

सजावट हर

ल िचऽ या सौज

ीस

क

कर ार

ल िचऽ कर

यान

सा ह य

अ हसामनो-गखर द आलोकाककटबपसाउथ वास महा दवराजःथ

बद ऊज़ह र क

कवनय माधर सजय न रसतोष

यसहभाग

मक पगती अदवाळ गाण hellip

कड पाठ फतीची आआ का सखाचाEacuteवीची पजथानी िचऽक

जमा बरकलाम

क वता वगदो काजव कलकण राम हाऽवाटपाड

तीन त णअ य वाटवावाकडचीचhellipद प ओफरवन उआवयकतसःकती(

Eacutehellip ौीरामजा-एक नवकलचा ख

अ

राजदार

वभाग

ऽ

लख णानी न दव चअडओक भ शासनता ndash सध()hellipअिनम वाघमारवीन वचाख जना hellip म

अ ा र

तारा ठमयर दव पडशात सजय सहास

द वला सा

भाकर

नअडधाकर दवकिनल गो वलर ार hellip मोहनमाधव व

गज़ल

ाक

ठाकर कदम डणकर पनवलकरएम िनकमकद मो

ामा जक

र यरोळकर

ड भाकरकळ लकर

ना कारखव ास

ासतीश दवकमार

र कभ ोर

वचार ह

र

र

खानीस

दवपरकर

सजय घनयासजय सजय रामचि

याचा िन

िसगलवाराम र घ हडाऊ ि ईकार

िनषध

र

जरा हटक ( वडबन ) चारोळ मा फट

िमिलद जोशी कलास माडग सहास मोर मरार भाऊ दशपाड सहासमोर सहास नाडगौडा गजानन लोखड सजय िनकभ

कथा वभाग ःवगाची सहल वषाली गोट खड कर अदाजhelliphelliphellip अ ण व दशपाड गजाची आई सतोष द पाट ल बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

मािननी ( याच व ) ीhellip मदा कनी रासकर मी तीच ी आहhellip खरच नवरा असा असतो का ‐‐‐‐ ःनहल जाधव ती नहा आठवल

आरो य डो याची काळजी दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ

भ गीत मगश मढ

copy सव ह क कवी या लखका या ःवाधीन

सपादक य नमःकार मा यामना ई काशना या सव वाचकाना दवाळ या हा दक शभ छा दर वष माण यदाह आ ह तम यासाठ दवाळ अकाची ह मजवानी आणली आह ग या वषभरात बयाच चाग या वाईट गो ी घड या काह गो ीनी तर माणसक या त डाला कािळमा फसलाय व ास ा श दावर स ा व ास ठवण आता म कल झालय पण आप याला काय करायच hellipआलला आपला आनदाचा ण आपण आनदान जगावा असच असत ना जीवन जीवन गाण गातच रहाव झाल गल वस न जाव पढ पढ चालाव hellip हो अगद असच करायच आह ना आप याला पण आपणह समाजाच दण लागतो याची आठवण ठवन आपण परतफड कशी करणार आहोत उ र एकच - एक आदश नाग रक बनन आप या मलानाह आदशाच धड िशकवन आ ण तोच एकमव चागला माग आप या पढ आह समाजाच झालल ह अधपतन ा सव गो ीचा िनषध क नच आपण आप या आनदाला सरवात करावी आ ण आप या बरोबर इतरानाह आनद कराव आता दवाळ अका या ा गडबड त मी त हाला ह काय सागत असच वाटतय ना त हाला पण त ह सगळ आपलीच आहात ( आपली माणस हणतात ना त तसच ) दवाळ अकाच वशष काय ह अस कती तर िलखाण आ ह फसबक वर सहज आ ण सतत वाचत असतो फसबक वर नहमीच दरवळत राहणार सा ह य आ ण या सा ह याच मालक पालक चालक ह पण आप याला काह नवीन नाह चार ओळ याह सा ह याची जथ वारवार चोर होत याच ऽात भ यामो या सा ह याच काय पण घाब नका इथ असलल सव सा ह य ामा णकपण तम यापढ ठवल

आह व ासान िमळालला आपला ठवा यो य य या हातात पडलाच पा हज ाच तळमळ न मा यामना ई काशनान तयार कलला हा दवाळ अक जो एका लक न लाखो वाचकापयत आ ह पोहचवतो तोच दवाळ अक आपणा सवासाठ ःतत करतोय दवाळ अका या कामात वळोवळ मदत करणार माझ सव िमऽ म ऽणी सहकार याच आभार आम यावर व ास ठवन आपल अम य सा ह य व ासान आम याकड सपत कल या सव लखक कवी मडळ च आभार सव वाचक मडळ चह शतश आभार आपणा सवाना दवाळ या ल ल शभ छा

अनघा हर anaghahiraygmailcom ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

अ हसा मक प तीन त णानी न द वला सामा जक वचार ह याचा िनषध ===============================================

२ ऑ टोबर २०१३ गाधी जयती या िनिम ान आज डॉ दाभोलकरा या ह यचा िनषध हणन महारा सिमती या सामा जक सघटन यावतीन शकडो त णानी आज दादर यथ मक माच क न अ हसा मक प तीन िनषध न द वला सामा जक ह या वचार

िनषध माचच आयोजन बोधनकार ठाकर पतळा पोतगीज चच त दादर च यभमी पयत कर यात आल होत आज सकाळ ११ वाजता बोधनकार ठाकर या या दादर यथील पत याला अिभवादन क न या मक माचला स वात कर यात आली

या माचम य सामील झाल या त णानी माच स हो यापव साम जक आशय असलली गाणी गाऊन समाज वघातक श वरोधात लढ याचा िनधार कला ा माचमधील अनक त ण हातात महा मा गाधी माट न यथर कग आ ण डॉ बाबासाहब आबडकर याच वचार असलल फलक घऊन चालत होत माचन दादर यथील च यभमी पयतचा आपला वास पण क यानतर माच या समारोपा सगी साम जक वषयावर आधा रत पथना य सादर कर यात आल माच या अखर स त णानी हात उचावन डॉ दाभोलकर या या िनघण ह यचा िनषध करत या या ह यमाग असल या व ीला आ हान दत सकारा मक काम करत राह याचा िनधार कला दनाक २० ऑगःट २०१३ रोजी झालली डॉ टर दाभोलकर ाची ह या ह एका य ची ह या नसन ती समाजा या व ानिन आ ण तकिन वचार कर या या बयला थाब व याक रता कर यात आलली

सामा जक वचार ह या आह अशा कार महा मा गाधी माट न यथर कग सफदर हामी या याह ह या समाजबोधनाच काय थाब व या या उ शान कायात आ या हो या याच वचारानी अःवःथ होत सम वचार त णानी य या काळात सवसामा य माणसाला स म आ ण िनभय बन व या या उ शान महारा सिमती या सामा जक सघटनची स वात आज महा मा गाधी जयती या िनिम न कली महारा सिमती ह सामा जक सघटना समाजसधार लोकिश णजनजागतीसघष आ ण स यामह कर या या उ शान वगवगळ कायबम य या पढ ल काळात राब वणार आह

सपक ndash ९७६९६१३९४१ - करण झ बाड ९८३३९३५९६१ - िगर श ढोक जय हद जय महारा

मनो-गती (अकषय वाटव )

==========================================

बऱयाच िदवसापासन मनात काही िवचार यत होत आिण एक िदवस अनघाज बरोबर बोलण झाल बोलता बोलता तयान सहज िदवाळी

अकाचा िवषय काढला आिण एखादा लखही िलहायला सािगतला मी प ीचा लखक नाही पण तया रा ी घरी आलयानतर िकतयक िदवसापासन मनात घोळणाऱया तयाच िवषयान पनहा वर उसळी मारली आिण मग ठरवल चला या िवषयी आपलयाला ज वाटत त िलहन काढ खरतर िदवाळी अकासाठीचया लखाचा साचा मला अवगत नाही महणन जस सचल तस िलहीत गलो कवा जातोय शतकानशतक माणसाला आपलया शरीर ब ल आिण मना ब ल कतहल आह काळाचया आिण िवकासाचया ओघात ह कतहल माग न पडता अिधकच वाढत गल आिण कालातरान या कतहलाच रपातर िजजञासत झाल या िजजञासला मग िवजञानाची साथ िमळाली आिण शरीराचा मनाचा शा ीय अभयास सशोधन सर झाल आजपयत दशािवदशात झाललया सशोधना अती अनक वगवगळ िनषकषर िनघाल एवढच नाही तर सािहतय सगीत कला शया जीवनाचया िविवध अगानाही याची भरळ पडली महणनच की काय सवरसामानय माणसाचया मनो ापाराब ल बिहणा बाईना lsquoमन वढाय वढायrsquo या ओळी सचलया खरच िकती सयि क आहत या ओळी आपल मन दनिदन जीवनात सतत कलपनचया गरड भराऱया घत असत मा तयाच वळी जया माधयमातन या कलपना मतर रप घतात त शरीर िशिथल असत फार थो ा लोकाचया बाबतीत अस घडत की मनाचया गती बरोबर तयाच वगान तयाचया कतीही गितशील होतात हा िवचार जवहा मनात आला तवहा लागलीच िवचारा पाठोपाठ

ही िनमारण झाला की अस का होत मग तया ाच उ र शोधणयासाठी िवचाराची मािलका सर झाली आिण लकषात आल की मन म आह तयाला िदशा वळ काळ सीमा ात जात धमर भाषा कशाचही

बधन नाही आिण महणन तयाची गती अितशय वगवान आह महणनच की काय जवहा एखादी कलपना मनात असत तवहा आपण अनक कार िवचाराचया कल या लढवन ती कलपना मनातलया मनात साकार करतो मा जवहा ती कतीत आणायची वळ यत तवहा तवहा आपलयासमोर अडचण च असखय ड गर उभ राहतात आपलयाच दनिदन जीवनात अनक वळा आपण एखादी गो कशी शकय आह याचा िवचार करणया एवजी ती अशकय कशी आह याचा जासत िवचार करतो आिण काही वळान सवतःलाच ह ठाम पण पटवन दतो की ती गो अशकय आह

आता असा उ वतो की ह तर सगळ मनाच खळ आहत मग यात शरीराचा सबध यतो कठ माझयाही मनात नमका हाच आला आिण काही वळान एक साध उदाहरण आठवल िकतयक वळा आपण रा ी झोपताना सकाळी रोजचया पकषा लवकर उठायच असा िन य करन झोपतो मा ७० वळा आपण दसऱया िदवशी एकतर रोजचया वळीच उठतो कवा तयापकषा उिशरा याच कारण अस की मनान ठरवल तरी शरीराला जी सवय लागलली असत ती बदलत नाही दसऱया िदवशी सकाळी ठरवललया वळला मन जाग होत दहव ी जागया होतात मा शरीर अथरण सोडायला तयार होत नाही कारण सवय ह जवहा मला जाणवल तवहा लगच दसरा िवचार मनात आला की शवटी शरीरावर िनय ण मदच ब ीच िवचाराच महणजच पयारयान मनाच आह पण तरीही मनषय सवरसवी शरीराचया आधीन आह उदाहरणाथर ndash अघोळीला गरम पाणी हव ही शरीराची गरज आह कारण मनाला सपशर जञान नाही पण आपलयाला (ज अघोळीला गरम पाणी वापरतात) आपलया शरीराला याची एवढी सवय झालली असत की आपण ठरवनही थड पाणयाचा वापर कर शकत नाही पण अपवादातमक पिरिसथतीत (उदा व कीय सलला) आपण शरीराची मरड घालन थड पाणी वापरतो जस की मधमहाच रगण नाईलाजान गोड पदाथर खाणयाच टाळतात या वरन अस लकषात आल की अर ा आपलया मनाच िवचार िन य प ा असल तर शरीर हतबल होऊ शकत महणजच आपलया कलपना साकार करणयासाठी आपण आपलया कमाल शारीिरक कषमता वापर शकतो िम ानो हा जो िवचार माझया मनात आला कवा मी जो या लखात माडणयाचा य कला हा िवचार ही कलपना या पव िकतयक वळा

िकतयक िठकाणी माडणयात आली आह पण या लखाचया िनिम ान पनहा याला उजाळा दणयाच कारण एवढच की आपलया दनिदन जीवनात धकाधकीत आपलया मनात आपलयाला जो आनद िमळवायचा असतो तो कवळ शरीरान नकार िदलयान मनातच राहतो आपलयाला वाचनाची आवड असत पण नोकरीवरन कवा इतर कामातन सवड िमळत नाही अशी सबब आपण पढ करतो आिण यासाठी जबाबदार असत आपल शरीर कारण आपल मन ह अशा गो साठी कायम उतसाही असत पण lsquoशरीर थकणrsquo या एका सबबी खाली जीवनात आपलयाला आनद िमळवन दणाऱया अनक गो ी आपलयाकडन करायचया राहन जातात वयो मयारदनसार शरीराचया कमाल कषमता कमी होतात हा भाग वगळा पण अवघया ितशी पसतीशीत आपल शरीर आपण चाकोरी ब जगणयात अडकवन टाकतो ह िकतपत योगय आह कदािचत माझ ह िवधान १०० सगळयाचयाच बाबतीत खर नसल पण जयाचया बाबतीत खर आह तयाची ट वारी स ा काही कमी नाही

एवढा िवचार कलयानतर lsquoया जगात माणसाला अशकय अस काही नाहीrsquo ही सकलपना पटायला लागली मग इितहासात डोकावन पिहल तवहा लकषात आल की आजवर जयाची नाव ठळक अकषरात िलिहली गली आहत तयानी तयाचया शरीरापकषा मनावर आिण मनाचया कलपनावर अिधक िभसत ठवली आिण महणनच शरीराची कमाल कषमता वापर अशयकय गो ी शकय कलया

खरच एकदा य करन बघायला काय हरकत आह मनाचया वगान कलपनावर सवर होवन शरीराची गाडी कमाल मयारदपयरत पळवायला कदािचत पिहलयादा अपघात होईल पण एकदा सराईत चालक झालो की सव ाचया दिनयचा प ा सहज िमळल akshaywatvegmailcom 9420260808 Mumbai

~~0~~

खर दवाळ गावाकडचीच अड भाकर यरोळकर

===========================================================================

आप या अनभवातन जीवनाचा अथ काढण सवसामा य िनकष काढण कवा जीवनावषयक त व ान माडण ह

माणसाची सहजव ीच असत या थोर लखक गगाधर गाडगीळा या मताशी मी शभर ट क सहमत आह स या साजर होत असलली दवाळ आ ण स र या दशकातली दवाळ यात जमीन-अःमानच अतर पडल आह आप याकड सतत कठला ना कठला उ सव चाल असतोच माऽ या उ सवाचा आण मामीण सःकतीचा िनकटचा सबध असतो ह आता आपण यानातच घत नाह आप याला काय रोजच दवाळ आ ण दसरा अस बोलन झाल क जबाबदार सपली पण अस होत नसत आम या लहानपणी दवाळ ला गावाकड जाण बधनकारक अस क यक काय परत वषानवष ह परपरा चालच होती दवाळ चा अथच मळ तो असायचा घरातीलच न ह तर गावातीलह सग यानी एकऽ जमायच माणस नोकर यवसायािनम कठह असली तर दवाळ ला गावाकड जमत कणा या घर कोण आल कोण आल नाह याची खबरबात सग याना अस यावळ मोबाईल फो स न हत माऽ एका या घरातली बातमी दसर कड समज याची एक न ह तर अनक मा यम उपल ध होती आ ण ती सार जवत होती एकतर सकाळ उठ याबरोबर जगमलोक रोज पीठ मागायला यत लहान असतानाच मला चागल आठवत सकाळ तासभर मी पीठ वाढाय याच कामावर बसलला अस एखा ा दवशी त आल नाह त तर आमची आजी अःवःथ हायची कारण गावात हमखास कणी तर

गचकलल असायच दवाळ त कोण आल कणा या घर कोण नाह अशी जगम चौकशी कर त असिशवाय परट ण असच दपार या वळला बारा बलतदारापक सतार ना ह अशा मडळ चा तर नहमीच राबता असायचा सवाचच आपलक च आ ण ज हा याच सबध असत शाळत जाताना कवा यताना लोहारा या भा याजवळ तास तास बसन याच काम कतहलान बघत बसलल मला आठवत नळ फकली सोनारइकडन ितकड जाई वार अशी कठलीह हण नतर मा हत झालीपण सोनाराच काम कस चालत त य ात तथ बसन आ ह पाहलल आह या काळात गावात हअर कट ग सल सची भानगड न हती ना ह घर च यत अस तोह आमचा वरग याचा असा औ स यपण काळ असावयाचा सग या गावात या गजगो ी ितथ कळायची सोय होती दवाळ दर यान पचाग सागायला ा हणह असच या याह झोळ त काह ना काह टाकाव लागएकादशी कधी ादशी क या वार आमावःया कती वाजा स भाऊबीज कशी या वष लाबली अशा गो ी आ हाला या याकडनच कळत गाव सपकाची मा यम एवढय़ावर थाबत नसत तर स याकाळ हल या िश याची ःवार असचकदला या उजडात िश याला रोट वाढा जी अशी हाळ हमखास ठर या वळ यई ती एखा ा दवशी नाह आली क आजी गडय़ाजवळ चौकशी कर त असएक-दोन दवस सलग अस कणी रवाजानसार आल नाह क गडय़ाला कवा अ य कणाला कवा मलाच या या घर चौकशी कर यासाठ पाठवन दत अस दवाळ चा उ सव असला तर या सव मडळ या सहभागािशवाय याची क पनाच करण श य न हत साधा फराळ असला तर सवाचाच सहभाग यात राहायचा दवाळ हणज मामसःकतीचाच एक अ वभा य भाग होता आता ती सःकतीच उरली नाह तर मग दवाळ कसली वाडय़ातच गोठा अस स याकाळ

जनावर घर यत तो ण मोठय़ा औ स याचा अस दन दन दवाळ

गायी हशी ओवाळ या िचरप रिचत ओळ या यासाठ च तर हो या गायी हशीसोबत गराखी आलाच आणल या फटा यापक काह फटाक आम या गरा याला िमळाल क मगच आ ह त उडवायला स कर त अस गावात लआमीपजनाला आ ण पाड याला पानसपार ला लोक बोलावत जवढ हणन काह दकान असत कवा न यान उघड त ितथ सगळ कड भट ावी लाग दवाळ हटल क वाजऽी आलच बड वाज यािशवाय ख या अथान दवाळ आह अस वाटायचच नाह दारात दपार या वळ बड वाजला क आ ह सार शजारपाजार या मलासहत जमत अस नतरह ग लीत बड या पढ-माग कवा सोबत काह काळ िमरवत चालण ह आमची चनच असायची सःकती हणज नमक काय ह मळातन समजन घण तस सोप नसत ती अनभवायलाच हवी आता गावात हअर कट ग सलन झालत कारण नसताना मोबाई सचा सळसळाट झाला आह गरज नसताना िनरिनरा या कप याच टॉवस उभ राहल आहत घरातल गोठ आतागावाबाहर शतात गल आहत तर काह ना त नकोच आहत याऐवजी ड शअटना या छ या उगव या आहत घरातली माणस एकमकाना भट याऐवजीमोबाईलव न शभ छा दऊ लागली आहत तह उपचार हणन आप या गायी हशी वासर कती याऐवजी ट ह वर चन स कोणती दसतात याची आताचचा होत गावात या बसःट डवर इतर सोयी कठ या नका का असनात पण प सी थ सअप बसलर या बाट या िमळतात मग दसर काय होणार पव लोक एकमकाची वचारपस कर त सख-दखात सहभागी होत जवळ क होती ज हाळा होता पव ह लोक दा पत पण दा डय़ा कोण त सा या गावाला मा हत

अस लोक या याकड दल कर त याच काय मनावर यायच हणन गावात कणाचा तर न क च धाक अस वाटल तस वागायची मोकळ क कोणालाह न हती काह सकत होत ढ हो या परपरा चाली रती अस सगळ सगळअ ःत वात होत मामसःकतीचा डोलारा कोसळला आ ण मग चाग या परपरा ढ ज हाळा न होत चालला गावातली पहाट उगवायची ती मोरा या मजळ ककावलीन राऽभर चाल असल या व सपत आल या भजनानी व अभगानी स नसय दय हायचा न होत असल या मामसःकतीचा न स या थाबायच नाव घत नसल या शतक या या आ मह याचा घिन सबध अस याच माझ तर ठाम मत आह लोकाचा आपसातला सवादच हरवत चालला आह लोकपव एकमकाला ध न होत या बलतदार प तीचा समावश असणार गाव सःकतीच याला कारणीभत होती गावातल गावातच िमटवायची मता होती परणीसाठ कवा खतासाठ

कणी अडन बस याची था न हती अगद एखा ा या शतात पकल नाह तर इतरा या कणगीतल धा य हात घालन न याची मभा होती ह कदखील होताआज आपण हा सारा चागलपणा वसरत चाललो आहोत

मो 9860455785 अड भाकर यरोळकर ~~0~~

आ ण (द प ओक) ==================================================================

काह लोकाना खप पडतात यात या काह ना यामळनव शोध लागतात तर काह ना नव पडतातकाह जण उ र टाळ यासाठ ित करतात काह जण जबाबदार तन पळवाट शोध यासाठ

वचारतातशाळम य जस िश कानी वचारण अप त असतिततकच कवा या प ा अिधक व ा यानी त वचारणआवयक असतकाह वळा काह जण

आपली ब म ा िस कर यासाठ ाची सरब ी करतात वचा न ग धळात पाडन आपल वचःव िस द कर याची सवय तर अनकाना असत तर काह जण नसत च घऊन जगत असतात याच जीवन हाच एक कट झालला असतो उ र सापडतनाह त यामळ ाचा िनचरा होत नाह त साठतचजातात आ ण मग याच ओझ आययभर वाहत वाहतशवट या म य या तक सगत अवःथत पोचतात आ णसपतात या या ासकट मग काह वळा पडतो क वचारण चागल कावाईट सवच जाणकार हणतात क पडण ह एक नसिगक बया आह आपला मद ा या व या पडत सम होत असतोबहदा अस हणतात क मदला जत या व या जाःतिततक जाःत ग भता ब म ा असत ती कदािचत ामळ आ ण िमळाल या उ रामळ वाढत असलज माला आ या बरोबर आपण कठ आहोत हा पडतोआ ण पाय पकडन उलट धरणाढया सईणीकड कवाडॉटर कड पाहन प हला पडतो याला भाषा नसतपाठ वर थापट मा न ज उर िमळत याला भाषा नसतपण अथ असतो ती थापट सागत सरळ पण जगायच असल तरजगाकड उलट पहा

या विचऽ उ रान रड फटत आ ण यामळ सग या याचहढयावर हस फटतमग पालथ पडायला िशक पयत उताण पाडनपाळ या या वर टागल या चाद या म य ल बणार िचमणीकावळ पाहत पडलल

डो यात कतहला या पानचमकत असतात पाळ यात डोकावन पाहणार वचारात असतातकोणआह ओळखल का मी तझी कवा तझा काका मामा आ या भाऊ ब हण वगर वगर हसतोयकशा ओळखन काय झालललायला श द कळत नसतात भाव समज लागतात तस नव उभ राहतात मग भाषा िमळत घरा या सीमा ओलाडनआप या पायावर बाहर पड यावर प हा यक ाच समपक उ र िमळतच अस नाह पणजगरहाट या दबावाखाली त अन र त तसच राहतात वचारणाढयाला धमकावल जात वचा नको मीसागतोय न तसच कर ह हणणारा दखील याअन र त ाच ओझ वहातच असतो कारण यानजीवनाचा सोपा माग ःवीकारलला असतो उ र शोधीतबसत नाह बहस य असच असतात वाह पतीत मळल या वाटन जाणारपण

मग असह लोक असतात त तो घऊन फरतराहतात त ह हणता हणन का तसच का मी हणतो तस का नाह र ती या चौकट बाहर पडतातनवा माग शोध लागतात अशाना समाजा कडनउ रिमळतातच अस नाह बहधा द रच िमळतात यातनदखील उ र िमळालीच तर यानी याच समाधान होत नाह मग हाता म य मशाल घऊन त आप या ाची उ र शोध लागतात सापडल या उ रानी त वाह पितत समाजाला दशा दाख व याचा य

करतात या याजवळ सग याच ाची उ र असतात अस नाह पण या या जवळ अस काह असतात याची उ रद याची मता कोणात नसत यामळ या या

माग लोकउभ राहतात या शोधाम य समाजा या चौकट मोड याजातात ढ च अवडबर झगा न दऊन न या दावल याचौकट बाध या जाऊ लागतातप हा चौकट कती द करायची हा वचारणारा नवा कोणी तर पढ होतो ज या

ला याच उ र मा हत नसत या या ीन यान याला हवत उ र िमळ वलल असत आता सघषाची ताकद सपललीअसत मग आप या हातातील मशाल नया क या याहाती सोपवन त थाबतात कधी आपण होऊन थाबल नाह त तर थाब वल जातात न या वाट या वळणावर याच पतळ उभ कल जातात स कार होतात ग यात हार पडतात आ ण याचा वासथाबतोसमाजा या चौकट ची माप सतत बदलत राहतात आ ण ती बदललीच पा हजत अशी चौकट दाव यास मनाई करणारा समाज ःथर होतो आळसावतो याला च पडत नाह त जनी छापील ो र रोजघोटत रा ह यान पाठ झालली असतात पडला नाह क ानाची गगा थाबतती थाबली क याच तळ बनतअजन जाःत वळ थाबली क डबक होत सपलला समाज हणज या डब यातील कडहणन िमऽानो सतत वचार त राहाःवतःला समाजाला ःथा पताना आण बडखोरानादखील वा हत रहा आ ण जवत राहा

द प ओक ~~0~~

लोकाकड पाठ फरवन उभ शासनhelliphellip अड भाकर यरोळकर ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आपला दश बरोजगार चा वःफोट हो या या उबरठय़ावर उभा आह हजार च न ह तर ल ावधी बरोजगाराच ताड नोकर या रोजगारा या शोधात वणवण भटकत आहत याच आठव यातली एक बातमी बघा एका ज हय़ात हणज मराठवा यात याच िलपीक व िशपाई भरती जाह र झाली जागा कती तर अव या ३५ आ ण यातील ३१ जागाक रता ५ हजार ५३१ उमदवार िलपीक हणज कारकन पदासाठ तर उव रत चार िशपाईपदा या जागक रता एक हजार ६४१ उमदवार एवढय़ा चड स यन अज आल पर ा किावर पोलीस बदोबःत ठवावा लागला हणज ३५ जागाक रता ७ हजार १७२ अज आल आ ण माझी खाऽी आह क या सा या अजाची छाननी कली तर अजदाराम य बीए एम ए एम कॉम एलएलबी अगद इ जिनयस दखील असणार िशकल या लोकाना नोकर नाह त न िशकल याचा तर वचारच क नय एक कड अशी भयावह अवःथा तर दसर कड जी मडळ शासनात व वध ख या अडवन बसलली आहत ती आपल कत य बजवायला आ ण लोकाची काम करावयास तयार नाह त काह अपवाद अस शकतात पण त अपवादच परत ःवात या होऊनह एवढा मोठा कालखड उलटला पण अजनह आपल शासन लोकाकड पाठ फरवन उभ आह ह प र ःथती

बदलणार कधी शासनावर कणाचा धाक नाह वचक नाह कामचकार आ ण आळशी कमचार वग आ ण सवदनह न अिधकार ह अस का होत कधीतर एक वळ यणार होती आ ण ती आलीय आता ती अशी क नोक यातील सर तता कमी करण काम करा नाह तर घर बसा हजारो लाखो लोक ज तम याप ा अिधक िशकलल आहत आ ण याना कामाची गरज आह त लोक तमची जागा घ यास स ज आहत याचा वचार करा क पना करा एखाद मोठ कपनी आह खासगी यवःथापन आह ितथ कमचा याना अिधका याना काम कराव लागत हलगज पणा क न अ जबात चालत नाह कामचकारपणा कला तर सरळ वतनात कपात होत दलल काम वळत पण नाह झाल तर सरळ नोकर व न काढल जात कारण याना कपनी न यात चालवायची असत वकिसत रा ात सरकार कमचा याना असच वाग वल जात आप यासारखी अवाजवी सर तता नसत यामळ होत काय तर काय मता वाढ स लागत आप याकड काय मता हा कारच शासनात उरलला नाह उलट भर कशावर दला जातो तर लोकाची अडवणक कर यावर ह अडवणक सपणपण सवदना हरवन बसलल शासन कशा कार करत याच एक ताज उदाहरण मी आता सागणार आह पावलो कोयलो नावाचा एक िस लखक आह आ ण कठ याह लखात आपला म ा अिधक ःप क न साग यासाठ तो एका गो ीचा आधार घतो मीह

अशाच एक घडलली गो ग याच आठव यातली सागणार ती खालीलमाण एका शतक यान आपली जमीन तलावात सपा दत झाली हणन ज हािधकार कायालयात वाढ व नकसानभरपाई िमळावी हणन कलम २८ खाली अज कला यासाठ याच तलावातील इतर लोका या सपा दत जिमनीसदभात सबिधत यायालयान जो िनकाल दला याचा यान आधार घतला ज हािधकार कायालयातील भसपादन वभाग (लघ पाटबधार) या याकड ह करण ल बत होत िनणय काह होईना कारण यायालयातील िनकालाच शासनान अपील हायकोटात कल होत हणन अ पलाचा िनकाल लागपावतो आ ह काह करणार नाह अशी प हली अडवणक स झाली बचा या शतक यान पटवन दल क जर अपील चाल असल तर या िनकालामाण भरपाईच वाटप झालल आह परत ऐकतो कोण मग शतक यान डायर ट हायकोटात धाव घतली आ ण हायकोटान त काळ िनणय दला क शतक याच करण दोन म ह यात िनकाली काढा मग माऽ शासन हालल आ ण ःवत आयएएस कल टरानी ल घालन या करणातील नकसानभरपाईच अवॉड मजर कल एवढ झाल पण शतक या या पदरात र कम कठ पडतय सबिधत इ जिनअर या म यम क प वभागाकडन र कम माग व यास टाळाटाळ स झाली एकण काय तर अडथळय़ाची शयतच लागली ज हािधकार कायालयातच एक सम वयक नावाचा वभाग काह सालापव

ःथापन झाला याआधी काम थोड पटापट हायची पण आता आणखी एक अडवणक च कि आल जवढ टबल जाःत तवढ अडवणक जाःत हणज भसपादन त हाया सम वयक वभाग त म यम क प अिभयता त गोदावर का कणा महामडळ आ ण गरजनसार मऽालय पन ितथन या कागदाचा वापस वास स शतकर अ रश रडकड ला यण साह जकच होत अखर महायासान हणा क या शतक याची वा या या पवजाची काह पवप याई हणा पण त पमट आल म यम क प अिभयता खा याकडन त पमट भसपादन वभागाकड जमाह झाल आ ण शतक याची ससहोलपट एकदाची थाबली अस वाट लागतानाच याला पमट काह िमळना वतनवाढ चा लाभ भोगणा या कमचार व अिधकार याना या शतक या या अडचणी व वदना कळा यात तर कशा चौकशी करता कळाल क या भसपादन खा याचा कारभार पनवसन खा याकड सोपवला गलाय पनवसन अिधका याला भटाव तर त ऑ फसच िनरःत झाल ताल या या उप ज हािधका याकड हालवलय पण त पमट तम याकड जमा होऊन म हना झाला त तर ा यावर अिधका याच हणण क अहो चाळ स वषातन एकदा अशी ःथती उ वत आ ह भोगलय त सगळ एका ज ातन दस या ज ात ऑ फस गलल अहो त ह फाईली का पाठवत नाह मग कमीत कमी अिधक चौकशीअती कळाल क ती फाईलच सापडत नाह वार शासन

अज घऊन गल तर भसपादन खात हणज ितथल कमचार हणणार आ ह घणार नाह पनवसनवाल हणणार आ ह तो अज का यावा हा खळखडोबा बघन हवाल दल झाल या शतक याला घऊन कल टराकड तबार द यास गलो त दौ यावर अस याच कळाल हणन िनवासी ज हािधकार याचकड गलो या याशी झालला वातालाप खालीलमाण फायली पाठ व याच काम चाल आह मी एकदा या वभागात गलो होतो तर त चाल होतपरत हायकोटाचा आदश असलली आ ण चाल फाईल दोन म हन झाल तर सापडत नाह मग आ ह करायच काय दोन म हन नाह द ड म हना झाला त ऑ फस उठन त ह चक ची मा हती सागताय या अिधका याच बोलण ऐकन आ हालाच प चाताप वाट लागला अहो द ड तर द ड म हना पण त ह सागत का नाह कमचा याना फाईल हडकायला काय करायच आता उपोषणाला बसायच क हायकोटात जाव इमज बर होत हणायची वळ आली खर

~~~~~

कटबप तीची आवयकता Eacutehellip ndash सधाकर दवकळ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ मानवान सगम जीवनासाठ अगीकारलली यवःथा ती कटबप ती मानवा या मलभत गरजा अ न ndash व ndash िनवारा साधन सामा जक यवःथा दखील भयम राह ल या भावनतन ह यवःथा ज मास आली कालातरान प र ःथतीज य कारणानी स वाती या यवःथत अनक बदल वळोवळ होवन आपण पा हलली ndash ऐकलली अथवा वाचलली एकऽ कटबप ती ज मास आली जगा या अनक दशात व आप या भारतात दखील अनक भागात एकऽ कटबप तीच अ ःत व अजनह आह सामा यत या प तीसाठ आवयक आह जीवनास ज र वपल अ नपरवठा ndash ज र अथाजन ndash िनवाढयासाठ ज र जागा ndash सर तता आ ण कटबातील यक घटकाची एकमका वषयीची आ मीयतची भावना

सिनय ऽत समाज यवःथतसाठ ndash िनयऽणसाठ ह प ती अितशय उपयोगी आह -व य च सगोपन या या गरजा आरो य व आधार या प तीत अितशय सलभ होतो -कटबातील शार रक खोड व द घ आजारा या य याची दखभाल सरळ होत -कटबातील अ ववा हत या वधवा य ा अशा िनराधार याना आधार िमळतो -कटबातील बाळगोपाळ व कशोरवयीन मला या शार रक ndash मानिसक आरो या या गरजा िश ण सःकार व इतर ज र कड लआय परवण सोप जात -कठ याह एका य वर कामाचा बोजा न पडता जाबा दायाच वभाजन होवन यक य स जीवन जग यासाठ मोकळा वळ िमळतो

-आययातील बढया-वाईट सगाना सभाळण सोप जात -साधन-सप ीच वभाजन न होता व स मदत होत एकऽ कटबप ती महदशी चाल रा हली असती तर अनक सामा जक दषण टाळता आली असती अथवा यावर ल अकश सहजसा य झाला असता आज या समाजात या अनक कठ ण व दगम समःया उ व याच नस या अनक कार या सःथाची गरजच भासली नसती समाज आिथक ndash नितक ndash साःकितक पातळ वर अिधक स म झाला असता या कटब प ती या नाह स हो यान अनक दषण समाजात िनमाण झाली -अनक कार या आिथक-शार रक-मानिसक-भावना मक वकती िनमाण झा या यावर सव कारच अ याचार होऊ लागल - य ची ःवक ित वचारशली वःतत पावली -समाजात आिथक ग ह खन मारामाया जातीवाद ndash धमाधता ndash राजक य अ ःथरता अशा कार या ndashमानिसक व आिथक अःवःथमळ अनक समःया िनमाण झा या - य ची परःपर आ मीयता ओलावा म आदर कमी-नाह स होऊन असरा तच वातावरण िनमाण झाल अशा अनक समःयातन िनमाण झालली अित भयानक व असर त जीवनशली जगण निशबी आली या सवात भर हणन क काय शहराची होणार अमयाद वाढ मामीण भागात होणार अथाजना या साधनाची घट अशा अनक वध कारणामळ कटबसःथा हा कारच न होत चालला आह यावर उपाय सधाकर दवकळ ~~0~~

साउथ आ का सःकती()hellipअिनल गो वलकर ============================================

एखा ा दशात साधारणपण ५ वष रा हल क सवसाधारण समाजाची क पना यऊ शकत साउथ आ का ःप पण ४ समाजात वभागाला आह १] काळ (मळ र हवासी) २] गोर (जवळपास ३०० हन अिधक वष वाःत य) ३] भारतीय वशाच (नकतीच १५० वष पण झाली) ४] कलड ( िमौ सयोगातन ज मलला समाज) अथात मा यासारख नोकर साठ यउन ःथाियक झालल तस बरच आहत पण एकण लोकस य या मानान अजनह माण नग य आह दभगलली कटब यवःथा ह इथ या बहतक सग या समाजाच यव छदक ल ण मानाव लागल जहाजाला कठ भोक पडल आह आ ण कती माणात जहाजात पाणी िशरत आह याचा प ा लागत नाह ल नसःथा अजन अ ःत वात आह हच भा य माझा इथ या समाजातील काह लोकाशी जवळन सबध यायला लाग यावर हळहळ िचऽ ःप हायला लागल सरवातीला मा यावर भारतीय सःकार ःप अस यान इथ या मानिसकतब ल बरच आ य वाटायच नतर जसा जवळन सबध यायला लाग यावर भरजर व ावर ल वख उडन आतील अःतर दसायला लागाव यामाण इथल समाजमन यानात यायला लागल गोरा समाज तम यापासन प ह यापासन थोडासा फटकन वागत असतो का या लोकापासन त ह च जर दर असता तर मळ भारतीय वशीय लोक यात या यात तम या जवळ यऊ शकतात कलड समाज तर बहश या याच व ात रममाण झालल असतात अस जर असल तर सःकती

हणन बघायला गल तर सामाियकता आढळत मी १९९४ साली थम ितकड गलो अथात यावळस मी साउथ आ कतील चौथा महारा ीयन माणस इथ भारतीय समाज १] तिमळतलग २] हदगजराती मसलमान अशा ३ भागात वभागाला गला आह आता हद हणज यात उ र भारतीय गजरातीबगाली सगळ यतात अथात या वभागणीनसार दवळ राहणीमान इ याद गो ीत फरक पडतो भाषा अथात इमजी त हा या समाजातील काह गमतीजमती उदाहरणासह त िल ह याचा य खर तर गमतीजमती हा श द बरोबर नाह कारण थोड तठःथ व ी ठवणार आह मा या प ह याच नोकर त बरचस भारतीय वशाच लोक ओळखीच झाल मा या वभागात सरवातीला निसमा हणन मसलमान मलगी ी (ल न झालल हणन) होती वागायला मोकळपणा आ ण मळात मी मबईहन आलो याच औ ःय य मा या म हतीतील ह च एकमव मलगी जच ल न अजनपयत तर टकलल आह आम या बढयाच वषयावर ग पा हाय या एक गमत मी वारवार अनभवली आह मी मबईतील ह समज यावर लगच यायचा अिमताभशाह खला ओळखतोस का प ह यादा हसायला यायच पण इथ इतका भोळसटपणा सरास दसन यतो जण एकाच शहरात राहतो हणज आम या भट गाठ नहमी याच याच म य कारण वणभद रा य यवःथन इथ या समाजाला इतर जगापासन विचत ठव यान सवसाधारण व ी ह अशीच रा हली आता थोडाफार फरक पडला आह हळहळ जशी ओळख वाढली तशी एकदोनदा घर जवायच िनमऽण िमळाल इथ गमत पाहायला िमळाली ऑ फसम य वाग याबोल यात जो मोकळपणा असायचा याची नामोिनशाणीदखील ित या(च) घर दसत न हती हाताची घड आ ण त डावर बोट मलाच

कटाळा आला कतीह झाल तर ित या नवढयाशी काह ह ओळख नाह यामळ बोल यात अवघडलपण सतत असायच नतर ल ात आल क

ट पकल म ःलम सःकती मानिसक दभगलपण इथ ज दसल त मला नतर पढ ल १७ वषात वारवार इतर घरात आढळल याच ऑ फसम य फरझाना हणन म ःलम यवती भटली वागायला अितशय मोकळ अगद नको त हढ त हा ितच ल न झाल न हत परत बनधाःत व ीन ती दसढया म ःलम माणसाबरोबर राहत होती या यावर ितच म होतआह नतर मला समजल क शर रसबध दखील ठवला होता आता या याच बरोबर ितच ल न झाल आह ह मी बिघतलली प हली म ःलम यवती जी उघडपण नाईट लबम य नाचायला जायची विचतसगी ःमो कगदखील ध कादायक भाग या पढ आह २००४ म य ितच र तसर ल न झाल परत या या यकराची नोकर गली आ ण एकदम ह कटब उघ यावर आल ध कादायक बाब अशी क ित या नवढयान ितला बाजारात आणल अगद उघड नाह परत सोसायट गल या नावान ित त वगात ती िमसळ लागली अथात ह सगळ स झाल त हा एकदा मी पीटरम र झबग शहरात असाच ज या िमऽाना भटायला आलो असताना अचानक फरझाना मला भटली वाःत वक कस बोलायच याचा मला सकोच वाटत होता पण ज या मऽी या आधारावर ितन कसलाह आडपडदा न ठवता ितच आय य मला सािगतल पीटरम र झबग ह माझ साउथ आ कतील प हल शहर नतर नोकर िनिम ान डबन रःटनबग Standerton टो रया आ ण जोहानसबग इथ या शहरात वाःत य झाल यक शहरात वगवगळ नमन अनभवायला िमळाल इथच मला पढ हद समाजातील मली बघायला िमळा या

पीटरम र झबग इथ या कपनीचा याप वाढायला लागला तशी नवीन भरती आवयक झाली यानसार मा या वभागात आधी बट नतर योती नावा या मली कामाला लाग या आ ण मला इथ या भारतीय समाजाची खर ओळख िमळाली वाःत वक या दो ह मली यावळस वशीतील कवा एखाद वष इकडितकड याच वयोगटातील आमच बोलण अथात इमजीतन माझ इमजी हणज भारतीय (ा णी) तर इथल सपण पा ा य सरवातीला माझी फार पचाईत हायची काह उ चाराला लोक नाक मरडायच परत नतर मी जाणीवपवक उ चार सधारल आता ह बट अजनह सःव प ब न त लख परत चा र यान हलक ज हा मा याबरोबर काम करायला सरवात झाली त हा ितची एगजमट झाली होती लवकरच ित या यकराशी माझी ओळख क न दली होती अस असन दखील ह च बाहर यालीपणा चालच असायचा दसायली दखणी अस यान ित या भोवती जी घालणार अगद ऑ फसमधील होत रॉक बरोबर ल न ठरलल असन ती दसढयाशी मसबध ठऊन होती लवकरच ितच दसढया यकराबरोबर फाट याच समजल काह दवसातच ितन ऑ फसमधील िथगसन बरोबर सत जम वल यावळस मी ित याशी बराचवळ बोललो परत पाल या घ यावर पाणी कामात अितशय हशार पण चा र य ह अस तशीच कथा योतीची वाःत वक परपरागत गजराती कटबातील ह मलगी इथ या मली ग पा मारण सगी ऑ फसमधील सहकाढयाबरोबर जवायला जाण यात कणीह िन ष मानत नाह यीती या घर तर मी बरचवळा गलो होतो ित या घरात याशी माझ फार जवळच सबध झाल होत इथच मला खढया अथान इथला भारतीय समाज समाज कळला

यीतीची आई अितशय दखणी हसतमख अशी आह साय हग ःकल यानी काढल होत यामळ घरात नहमीच वदळ योतीच वड ल माऽ दसायला थोड वयःकर होत (२००४ साली त गल) तर ह या कटबात माझ खप चागल ःवागत हायच पढ मी दसढया शहरात गलो तर या कटबाशी सबध राखन होतो जस ित या घर यणजाण वाढल तशी घरातील अनक गो ी समजायला लाग या घर साय हग िशकायला आल या एका त णाशी योती या आईच सबध जळल इतक क ित या नवढयाला दखील याची क पना होती पण जथ नवराच बाहर सबध ठऊन होता ितथ तो हला कठन वरोध करणार पढ १९९७ म य योतीच ल न झाल ( हटल तर ह बातमी) आ ण योती डबन इथ आली पीटरम र झबग पासन डबन कवळ ९० कलोमीटर याचसमारास मला डबन इथ नोकर िमळाली आ ण अधनमधन यीतीशी गाठभट हायला लागली हळद चा रग चार दवस या यायान सरवातीला ती खपच आनद दसायची पढ काह वषानी मी डबन सोडन रःटनबग इथ गलो आ ण एक दवशी योतीचा मला फोन आला कालच अिभ जतन मला घराबाहर काढल आ ण मी आजपासन मा या मावशीकड डबन इथच राहायला सरवात कर त आह ए हाना मला इथ या सःकतीची चागली ओळख झा यान मला तस काह फारस आ य वाटल नाह काह दवसानी मा या डबन इथ या िमऽानी बातमी दली ला नानतर काह दवसातच योतीचा ित या नवढया या िमऽाशी सबध आला आ ण इतका आला क

गावात बा हायला लागला या सगाची प रणीती अशीच होणार होती वाःत वक योती मा याबरोबर काम करायची त हा इतक सालस सरळ होती ( या श दाला आता काह ह अथ नाह तर ह ) क ित याबाबतीत

अस काह घडल अस मला कधीच वाटल न हत ल न होऊन चार(च) वष झाली होती आ ण ितची अशी िच रकथा अशा कतीतर कथा मा या वाःत यात बघायला िमळा या रःटनबग मधील कपनीत मा या वभागात ता या नावाची गोर मलगी होती मा या आययात आलली ह प हली गोर मलगी वाःत वक डबन इथ या कपनीत काह गोढया मलीशी ओळखी झा या हो या पण या मली दसढया डपाटमट म य कामाला अस यान फ जजबी ओळख होती ह जशी क पना कली यामाणच िनघाली गोरा समाज मलत मोकळा (वागायला िन बोलायला दखील) असतो यातन आता इथ तर एकऽ काम करायच हट यावर ओळख चागली झाली साउथ आ कन सःकतीमाण वया या १७ या वष एकट राहायला सरवात अथात Boyfriend आवयक इथ वया या १८ या वषापयत जर का Boyfriend girlfriend नसला तर या मलामलीतच कमतरता आह अस मान यात यत ध य तो समाज थो या ओळखीनतर समजल क यावळचा िमऽ हा ितचा ितसरा Boyfriend एकक यान आय य ःवतऽ काढायच त हा सग या िनणयाची जबाबदार घण यतच एक गो मला ःप पण समजली गोढया रगाची माणस श यतो काह ह लपवन छपवन कर त नाह त वया या ६० या वष समजा आपली आई (एकट असल तरच) दसढया त ण कवा वयःकर प षा या मात पडली तर मलगामलगीच पढाकार घऊन श यतोवर ल न लावन दतात आ ण यात काह ह गर मानत नाह त ह कतपत स य क आह हा वादाचा म ा (आप या ीन) ठ शकतो या या नाह आता एकऽ राहायच हट यावर

शार रक सबध यणारच आ ण ितथ दखील कसलीच लपवाछपवी नाह

अगद उघड याच कपनीत ट ना नावाची गोर मलगी होतीप हल ल न मोडलल तर ह काह च घडल नाह अस वागणार ती दखील ित या गोढया िमऽा या घर राहत होती मलासकट पढ काह म ह यानी याच पटनास झाल ितन याच घर लगच सोडल आ ण ःवतऽ राह लागलीअशा घटनाचा या या आययावर दस यासारखा काह ह प रणाम होत नाह एक या असतील त हा बहदा अौ ढळत असतील असा दखील अनभव मला याच मली या बाबतीत आला एकदा एका स याकाळ ितन मला जवायला घर बोलावल (र ववार दपार) आ ण स स घताना ितन मा याकड मन मोकळ कल गोर य रडताना प ह यादाच पाहत होतो कतीह वाईट वाटल तर अखर मी परका काह दवस(च) इथ राहायला आलला त हा मी तर काय दलासा दणार पण अस सग वरळाच अशा अनक कथा मा या गाठ शी आहत खरतर माझा या या मलीशी सबध आला ित यावर यक एक अस करण िलहाव लागल यक या आययात काह नाकाह तर घडलल आह चागलवाईट दो ह ह इथ मी मलीचीच उदाहरण दली आहत परत प ष कती लपट आहत याच तर कतीतर अफलातन अनभव आहत

अिनल गो वलकर govilkaranilgmailcom

~~~~~~~~~~~~

वास सखाचाEacutehellip ौीराम वाघमार ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सख आ ण दख या एकाच ना या या दोन बाज सखानतर दख आ ण दखानतर सख असा अ वरत वास स च असतो सख साग नय वाटाव दख वाट नय सागाव ह कती सदर त व आह जीवन जग याचपण आपण माऽ दखाचा उगाचच फार मोठा बाऊ करतो ी-प ष ौीमत-गर ब लहान-मोठा या साढया या आय यात कधी ना कधी दख डोकावतच पण आपण माऽ आप याच दखाला कवटाळन बसतो आप याच दखावर इतरानी फकर घालावी अशी आपली अप ा असत इतराच दख आपण कधीच समजन घ याची साधी तसद दखील घत नाह माऽ जो इतराच दख समजन घतो यालाच कळत क इतराप ा आपल दख कती श लक आह जगाम य आप याप ा कतीतर पट न अिधक दख आह इतराच दख जाणन घण ःवतसाठ दखील अस फायदशीर ठरत आपण याच दख समजन घतो या य च आप याजवळ य क यान दख िन तच हलक होत आ ण आपणास दखील जगात आप याप ा अिधक दखी-क ी जीव आहत याची जाणीव होऊन इतरा या तलनत आपल दख काह च नाह अस वाटन िन तच हायस वाटत बढयाचदा अपयश हच दखाच एकमव कारण असत पण अपयश ह तर यशाची प हली पायर आह कधी-कधी यश ह अगद सहज िमळन जात फारस काह ह न करता आ ण कधी-कधी खप य क न दखील अपयश पदर पडत यशःवी हो यासाठ तमची इ छाश सवात मह वाची असत सवाम यच कमी-जाःत माणात गणव ा ह असतच यश िमळव यासाठ जो तो आपाप या पर न प रौम ह घत असतोच माऽ यश सवानाच िमळत अस नाह मग आपण यशाचा सबध निशबाशी जोडतो पण यश ह कधीच निशबावर अवलबन नसत निशबात असल तर यश िमळणार नसल तर नाह हा ीकोन न क च चक चा आह कवळ इ छाश या बळावर अवघडात अवघड यय गाठता यऊ शकत फ याक रता य ात

सात य राखण आवयक आह प ह या य ात यश नाह िमळाल तर नराय न यऊ दता प हा-प हा य करण मह वाच आह अपयशान खचन जाऊ नय आ ण िमळणाढया यशान हरळन जाऊ नय अयशःवी झाल या य नी ह ल ात घतल पा हज क एक माग बद झाला तर इतर अनक माग खल झालल असतात आ ण ज यशःवी झाल आहत यानी यश िमळव याप ा त टकवण दखील िततकच मह वाच आ ण कठ ण आह ह समजन घतल पा हज आय या या यक वळणावर नराय ह यत असत आनदामाणच नराय हा ह जीवनाचा एक अ वभा य घटक आह नराय आ यावर यातन माग काढन पढचा वास करण आवयक असत नरायावर मात कर यासाठ अनक गो ीचा आधार घता यऊ शकतो योग तसच यान करण िनसगा या सािन यात रमण यजनाची तसच आ जनाची भट याचशी चचा स ला-मसलत आप या छदाम य मन रम वण इ याद मला नराय यत त हा मी मा या जवळ या िमऽाना आवजन भटतो याचकडन एक नव बळ उजा नहमीच िमळत तसच काह रणादायी गीत मी ऐकतो आ ण मग आल या प र ःतथीला सामोर जातो आ ण या नतर तीच समःया अगद श लक वाटायला लागत शवट आनद हणज मनाच समाधान समाधान ह भौितक गो ीनी िमळत नाह समाधान ह नहमी मान यावर असत वरवर आनद दसणारा चहरा समाधानी असलच अस नाह त हा जीवनातील दखालाह धयान सामोर जा िमळालल अपयश ःवीकारायला आ ण पचवायला िशका आ ण आलल नराय झटकन टाका न क च त ह समाधानी आ ण पयायान आनद हाल ौीराम वाघमार नािशक shriram25yahoocom

~~0~~

महा दवीची पजा-एक नवीन वचार hellip मोहना कारखानीस ===================================================

शारद य नवराऽीत भ रसान सव आसमत भ न जातो वातावरणात सगळ कड एक वगळाच आनद आ ण ःफत यापन उरत ह नऊ दवस घरोघर दवी मातची ःथापना होत महालआमी दवी अनक पात प जली जातभ न आ ण आदरान लहान- थोर त ण-व या प ष ा दवीची मनोभाव पजा करतात ई राला माता मानण ह भ च अ य च ल ण समजल जात आप या हद धमात दवा या बरोबर न दवीला माता समजन पजल जात असो ा सणा या आगमनान काह दवसापव समाजात घडल या घणाःपद गो ीनी समाजाला आ ण आप या मनाला जी मरगळ आली होती ती नवराऽी सार या सणानी काह अशी दर होत अनक सोसायट म य सकाळ दवीची यथासाग पजा कली जात सरल आवाजात आर या हट या जातात नतर स याकाळ अनक रगी कपड घालन ी प ष मल नटन थटन दा डया-गरबा खळायला जमतात लोकाचा उ साह या या चहढयाव न हावभावा व न तीत होत असतो खर तर दवसभर काम क न थकन आलल लोक प हा एकदा उ साहान ा उ सवात सामील होताना बघन कौतक करावस वाटत नवराऽीच नऊ दवस चालणार पजन पाहन मा या मनात माऽ नहमीच एक वगळ क पना नहमीच आकार घत असतनऊ दवस -नऊ दवीची प कोणी दवळात जाऊन मातची मनोभाव पजा करतो कोणी घर च माता अब या त ःवर ची पजा करतोपज या तहा िनरा या पण मनातील भाव तोच य ात माऽ आप या आजबाजला नजर टाकली तर हच भ आप या समाजातील ीला ए हढा स मान दतात का हा मा या मनात उप ःथत होतो घरातील आ ण समाजातील ी आज इत या स मानान आ ण ःवािभमानान जगताना ितला अनक वळा झगडाव लागत

खर सागायच तर ःवग लोक या ा नउ दवता आप यातच वावरत असतात अस मला वाटल आपली ज मदाऽी आई जी वा स यान मान आप या हाडा र मासापासन आप याला ज म दत ितचा अश घऊन आपण आपल आय य स करतो हणनच सवात थम मी ा महादवीला नमःकार करतआपली आई ह च य जगदबा आह अस मला वाटत दसर माता दवी हणज आपली आजी मग ती आईची आई असो कवा बाबाची ह आप या व वाची थकल या गाऽाची पवा न करता आप याला दप या खप यात आप याला पोटाशी धरत राऽभर उशाशी बसन तापल या डो यावर थड पा या या प या ठवन आप या थकल या परत मळ डो याची िनराजन सतत आप यासाठ तवत ठवणार दसर कोण असत आपली आजीच न कधी आई रागावली क आपली बाज घऊन आईला राग भरणार आज आठवन बघा ती तर रणका आईच दसर पच असत

दवीच ितसर प हणज आपली मावशी माय मरो आ ण मावशी जगो अशी हण हणनच अ ःत वात आली असावीमावशी आपली सखी असतआप या बरोबर अड अडचणीला तीच ठाम उभी असतलहानपणी आ ण नतर कमार वयात आपली ग पत तीच शयर करत मनाचा कटाळा चटक सारख घालव याच काम तीच करत हणनच मला नहमीच मा या मावशीला दगा मावशी हणावस वाटत मा या सासत मला दवीच चौथ प दसत मा या आययात आल या मा या जोड दाराला ज म दणार ल न झा या पासन मा या सख दखात नहमीच सामील झालली माझी सास य पावतीच पच आह असा मला भास होतो पावतीन सख दखात सतत आप या पतीची साथ दली थड वारा सख सोयी धन दौलत कयाचीच पवा न करता महादवाची साथ पावतीन राऽ दन दली आपण पावतीची पजा करतो हणज काय करतो पावती सारखच पतीसवच ोत मनापासन घड द यासाठ ितची ाथना

करतो आप या सास पासन घर-कटब साभाळ याची रणा आप याला सतत िमळत राहत मा या मलीत मला दवीच पाचव प दसतआप या मलीत आप याला समपणाची आ ण माची भावना ओतोत भरलली दसत ित यात कटबाची काळजी आ ण सवाना साभाळन घ याची भावना उपजतच असत हणनच तर ल न झा यावरह ती सास सासयाबरोबर आप या आई व डलाचीह त हढ च मायन काळजी घत मलीची कप या ल याची थोड नट या म याची हौस आप या जीवनात एक वगळाच उ साह आ ण आनद घऊन यत आज या समाजात िशकलली ःवावलबी मलगी अ या कटबाला साव न घत हणनच मला मा या मलीत दवी सरःवती आ ण लआमी ा दोघीच प दसत सहाव दवीच प मला मा या मऽीणीत दसत बालपणापासन त आजपयत मा या जीवाला जीव द यारा अनक म ऽणी भट या मऽ हच एक द वक अश बाळगन असत अनक ना याहन आगळ वगळ अस ह नात ा ना याला अनक पदर असतात ा ना यात मान- अपमान गर ब- ौीमत असा भद भाव नसतो यामळच ह नात दवघरातील तवणाया िनराजनासारख मद तवत राहत बाहर ल वादळ खढया मऽीला कधी तोड शकत नाह मा या मऽीणीत मला दवी गौर च प आढळत

माझी नणद -मा या नवयाची ब हण ह ल न झा यापासन माझी सखी ब हण आ ण सहकार बनन रा हली आ ण मला ित यात दखील दवीचा एक अश अस याचा भास झाला आह नसता भास नाह तर थो याच दवसात ा गो ीवर माझा व ास बसला दवीच आठव प मला मा या ब हणीत पाहायला िमळत ब हणीची माया भाऊ दऊ शकत नाह ब हण कधी भाडल कधी आ यात वाद ववाद होतील पण ह भाडण हणज आळवा वरच पाणी त कधी जाःत वळ टकत नाह आप या सख दखात भागीदार होणार ह आपली ब हण आप या वर जीवा पाड म करत कधी चकलो तर ःप पण आप या चका

दाखवन दत तशा आप या चका दाखवन दणार आ ण आपल मनापासन हत िचतणार हणज आपली ब हण ह ला तर मी शाता दगा हणत कधी नद सारखी शात तर कधी च डक सारखी उम पण दो ह पड हवीहवीशी वाटणार आ ण नवव प मी मा यातच शोधत मी मा या घराची ःवािमनी मा या पतीची अधािगनी मा या मलीची आई माता मायची आ ण वा स याची पखरण क न सग या कटबाची मी काळजी घत मग माझ ःव व माझ शार रक आ ण मानिसक आरो य मी जपल नाह प जल नाह तर मा या बरोबर आ ख कटबच पग होईलपयायान समाज ह अध आ ण कडका होऊन जाईल हा वचार मनात घऊन मी माझा आ म व ास कधी ढळ न दता मा या कामावर आ ण वचारावर आढळ व ास ठवन पढ चालत राहत पजचा खरा अथ वा स यान जपण काळजी घणमी ा सग या दवीना मनापासन नमःकार करत आ ण समाजालाह वनती करत ा सग या दवता तम या आम या बरोबर वावरत आहत याना स न कर यासाठ फार दर दर कशाला दवळ धडाळता आप या मनाची कवाड सताड उघडा आ ण ःव छ िनतळ नजरन आप या ा स याना एकदा बघा मग बघा होतोय न सा ा कार ा दवीना स न कर या साठ उपास तपास करायची गरज नाह एक माची हाक आ ण मायचा आधार परसा आह मग बघा आप या घरात कशी स न सोनर सकाळ उमलत त

मोहना कारखानीस mohanakarkhanisgmailcom

~~~0~~~

jktLFkkuh fp=dyspk [kftuk ^ cqanh ---- ekko fokal

nwjnrsquokZuoj earjh Hkkjrkrhy nqxZ ekfydsr dksVk lsquorsquokgjktoGhy ^ cqanh

fdYkps nwjnrsquokZu gtkys gksrs

rsOgkiklwu fdYkps nrsquokZukph vkslt gksrh- o bPNk iwfrZpk ksx fMlsacj 2005

eks vkyk- jktLFkku lgyheks cqanh vkotqZu ksrys- lgyhPk v[ksjPk

VIIkr cqanh gksrs- tlyesj amp fcdkusj amp mnsiwj amp tiwjps iWysl ikgwu

lgizoklh daVkGysys okVys- bFks osxGs dk vlkkj vls izrsquou cqanh jn~n

djk vls lqpoq ykxys sFks rqEgkl vkYkpk uDdhp vkuan gksbZy- ^^

uky rj Qlky ky rj [kqrsquok Ogky vls lokZauk lkaxr igkVs 5-30

oktrk dksVkl ikspyks- jsYosLFkkudkrhy MkWjesVjh ksAringu loZtk Qszrsquok

gtkkyks- xje ikkh eqcyd RkeqGs FksPN mkksnd Luku xqykch FkaMhr

Qkjp lq[kkog gtkys-eh o lqgkl cl LVkWioj vkyks o cqanhyk tkkkampk

xkMhph podrsquokh d ykxysk- rsoltkr ^cqanhampcqanhvrsquokhksvj thiokYkph

vkjksGh sdw vkyh- o dne cqanh soth eksrhpwj [kkYYkpk vkuan gtkyk-

dksVk cqnh dksVk vlk ijrhpk izokl Bjowu 40 fd-eh varjkojhy cqanhdMs

izLFkku Bsoys- ^ nqu Mksaxj lktjs vrsquokh Egk vkgs- ijarq cqanh toG

xsYkfrsquokok ek= Rkps lkftjs Ik fnlr ukgh-

van xYyh cksGkrqu drsquokhcrsquokh dnkph thi fdYYkpsizosrsquok kjkrsquokh vkyh-

fczVhrsquok izoklh ikMZ fdifyax kus ^euqrdquokph LoIu n`rdquoVh vls k

fdYkps okZu dsys vkgs-cqanh sFkhy

egky o ojpscktwl vlysyk rkjkxM

13 Ok lsquorsquokrdkrhy vkgs-leksjPk egkykph maph dWesjkeks sklkBh

ekxsekxs

ljdr vrsquoorsquokkGsiZar xsyks iMDk fHkarhl Vsdrkp dkskhrjh jsdYkpk

vkokt vkyk ekxs ikghys rj ojkg dGi gksrk- iqltsijr egkykpk xokkkoj

yk dsanzhr dsys- rj dkgh fonsrsquokh nqfcZfkrwu ifjlj igkr gksrs- iqlts fonsrsquokh

ekxs ojkg- dWejk fDyddsyk o iqlts pkyw ykxyks-gkrhiksyk ekwu

jktokMkr izosrsquok dsyk egkykpk izosrsquok kjkoj eksBh gRrhfrsquokYis nksUgh

cktwl vlwu ekslksaMsph deku dsysyh vkgs- fg frsquokYis ojPk cktwl vkgsr-

vkrhy cktwl njckj pkSd vkgs- njoktkps vkrhy cktwgh lqanj vkgs-

dkekxwu detys nkyus ikj djhr ckny egkyktoG vkyks- dk

nkyukr lqanj fp=svkgsr-rlsp d vkjls egkygh vkgs- Rkph vkoLFkk

okbZV vkgs-ijarq iqohZps lqfLFkrhrhy Rkps lkSanZ utjs iqlts rjGwu tkrs-

dk egkykr izRsd [kkackoj rqGoaVh [kkyh pkjgRrh [kqchus clfoysysgh

vkgsr-tkq dkagh rqGoaVhl vkkkj fnYklkj[ks nk[kfoys vkgs- jktdUslkBh

gtksdk kskph rlsp eS=hfklkBh [ksGkph tkxk loZp fBdkkh dYidrk

vkgs- dk fBdkkklkBh lfrtkkkampk fL=kaps iats mBfoysys vkgsr-

RkosGpk izlaxkpkdYiusus vaxkoj lsquorsquokgkjk vkyk-ckny egkykrhy lokZr

map NTkekwu uoylkxj ryko ekksek vlkkjh N=h leksjps Mksaxjkrhy

gejLrk o cqanh xkops ^ fogaxe n`rsquo fnlrs-cqanhpss [kjs lkSnZ vkgs ^^

jaxfoykl ( Egktsp fp=rsquokkGk- ckny egkykps ekxhy cktwl ojPk

cktwlfp=rsquokkGk vkgs- sFks lqanj NksVk cxhpk vkgs- ykWu vkgs- ekksek NksVk

gkSn o cktwl vkVZ xWyjh vkgs- fp=keks कण jkepfj= rlsp brj

ikSjkkhd ns[kkos fp=hr dsys vkgsr-gRrhph gtqat RkosGPk jktkaps njckj

fpf=r dsys vkgsr- कणkps jkl fdzMspsgh lqanj fp= vkgs-

cqanhtoGp N=lkykPk 64 jkk lrhxsYk gksRk RkaPk N=k kjckxsr

vkgsr- TkSrlkxj amp Qwylkxj 8 fd-eh- varjkoj vkgsr- jaxfoyklkps

mRrjsdMhy rkjkxM jktk ujflagkus 1354 es ckakyk- rkjkxMoj [kkl

ckklkj[ks ukgh- cqanh xkokr jkkh ckoMh] lwjt N=h k jkkh

lsquorsquokkelqanjhus rj eksjMh N=h N=lkykph ^^lgiRuh eqjhus ckakyh-

xkokckgsj 84 [kkacvlysys egknso eafnj vkgs- kyk 84 [kkach N=h vlsgh

Egkrkr sFkwu dksVkdMs jLRkk tkrks- nqikjh dksVk sFks vkyks- dksVktoG

pacG cjst o dksVk QjrsquokhPk [kkkh vkgsr- dkWVu ekdsZV Eqqfgte vkgs-

toGikl lgyhph fBdkksgh vkgsr- rj pyk dksVk cqanhps eksrhpwj

igkyk-

ekko fokal

vidwansmadhav91gmailcom

~~~~~~

अ ा र सा बराची यथ नाह तथ नाह अशी भट कठ नाह वीज धरला िमळाली अशी ीत कठ नाह

यथ नाह तथ नाह अशी त णा कोठ नाह नद सागर तडब पण त णा जात नाह

यथ नाह तथ नाह अशी आस कोठ नाह ओढ चिाची नभाला याला करमत नाह

यथ नाह तथ नाह अस उदास ना कोणी चाद यात जळतो मी तस पोळल ना कोणी

यथ नाह तथ नाह असा हर ना कोठ कण कण तजाळला असा बहर ना कोठ

यथ नाह तथ नाह

माझा िन र दव दयात मा या तर सरना अतर

यथ नाह तथ नाह असा जप िनरतर ःपदनात मा या चाल मा या वठचा गजर

यथ नाह तथ नाह मन कोठ ःथर नाह मनासारख कठह फलपाख च नाह

यथ नाह तथ नाह कठ ःमतीचा िनवास तळघरात मना या क द ःमतीचा सवास

यथ नाह तथ नाह मग आहस त कोठ ठायी ठायी त तर ह तला पा हलच कोठ

यथ नाह तथ नाह नाह कठ सभोवती

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर ) sabirsolapurigmailco

तरह गझल

बरक खलाशानी बगड दलाशानी ददशा तझी कली राजरोस चोरानी

काल या ऋतन या चोरल दय माझ घतल लपटनी गार-गार वाढयानी

िचब-िचब दोघह चि चादरातीचा म लीस त मा या फडलस याजानी

यायदान ह खोट स य सपल जथ जायच कठ आता पाग या वचारानी

जाळल ःवतःलाह मद मद योतीनी ज म म यच फर वचलत वालानी

जदगीस जगताना बरजा वजा क या आज मी सखी आह काल या हशोबानी

खप लोक जमल ह आज अतयाऽला सोहळ यशाच या पा हलत डो यानी

कापला गळा यानी पण तर लळा याचा गोडवा तर होता बोललो न श दानी

चालताच यईना आजह िचरबद

टाळल मला आह द मनीत अ ानी

सय चि ताढयानी यापल नभाला या जोडलीत ह नाती आज एकमकानी

घोट एक दखाचा मी कधी रचवला ना तो अस हणाला पण का अस इशाढयानी

पाहशील न याना घोष गजर करताना फसवल गर बाना या अया लटढयानी

गझल ह कशी झाली बोल ना जरा सा बर एक एक श दाला तोलल हजारानी

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर )

गज़ल

घतलल ास मी तफ़ान हाव अऩ मर पयत त आ हान हाव१

एकह घटना अशी घडलीच नाह lsquoजीव ओवाळन मी बभान हाव२

माणसानी माणसाना जाळताना‐ रग-बरगी छप शतान हाव३

लागता माग मरण या जीवना या‐ पार याच का अस अवसान हाव४

ब हशोबी पाप माझ ात lsquoदवाrsquo मा झया साठ पर वरदान हाव५

ज़ह र कलाम १२९१३छद‐ मजघोषा

गझल व मनका लगावली गालगागागालगागागालगा

मी जगाची आसव साभाळतो माऽ मा या आसवाना टाळतो

सा वन कवीलवाणी वाटती जो मला बघतो तसा ओशाळतो

दखह माझ समजस लाघवी यामळ मी वदना करवाळतो

त तझ मी श द दयी ग दल तच मी अ ाप स ा पाळतो

सोसण स ा कला आह अर दख दणाराच मग कटाळतो

‐‐‐‐‐‐‐ासतीश दवपरकर भशा व खािनज तल तऽ ान वभाग नौरोसजी वा डया महा व ालय पण फोन नबर ९८२२७८४९६१

गजल

तझा गध आला कस आव मी ख या या मनाला कस साव मी

तझा भास झाला नद या कणार त या सावलीला कस पाघ मी

तझ ःव न आल सकाळ सकाळ

त या आठवान कस बाव मी

तझा ःपष होता क या लाजल या त या पापनीला कस पाझ मी

तला पाहताना मला मी वसरलो त या सोबतीन कस वाव मी क वकमार -

परवा परवा रः यान जाताना

कचराकड भराभ न वाहत असलली

अन यात एक भगार वाली

यातल भगार आप या पशवीतगोळा करत

सोबत एक २ वषाच मल आ ण पाळलल कऽ

दोघ ह ीण ित या सारखच

आशाळभत नजरन एकमकाकड पाहत

आपाप या राऽी या जवणाची काळजी करत

बाजलाच कसाया या दारासमोर झाडाला

२ ४ श या बाधल या आप या समोर टाकल या

हर यागार चाया ला मनसो खात

थो याच वळान जर या या ग याव न

सरा फरणार असला तर िनधाःत रोज या माण शात

समोरच एक दकानदार आप या हॉटलची सरवात करताना

प हला चहा आ ण पदाथ रः यावर सम पत करतो

( बहतक वाःतपजा )आ ण अगरब ी लाऊन सरवात करतो

आपला धदा रोज या माण

मी या सग याना आळ पाळ न पाहत आप या वचारात

भगार वाली या चहढयावर थो या फार

दवसभरा या कमाई चा

ितचा आनद ितन आप या आशाळभत पोराना दलला

कासाया या दकाना या मोर त तोपयत र ाचा पाट वा हल या

यालापण एक आनद वगळा आज बयापाक ग ला दस याच

दकानदारा या दारा समोर ल टाकलला पदाथ उ हान सकलला

आ ण सकल या या चार डो यानी

( तो डो यात भ न ठवलला दवसभरासाठ )

तव यात मा या मनाला ठच लागत

आ ण णात मी भानावरसव आपाप या मागावर

मा यामाणच रोज प हा न यान

वनय vinay gado

gadovinay667gmailcom

~~~o~~

bull ियाग

कसा कोपला कदारा डोळा उघड ितसरा बद डो याखाली त या रड मलख हसरा हमालया या दयी गल जलाशया तड झाला लय असाक तझी भ यात बड पड ड गर खालतीमाज दगडाच रान खरच का आहस तठचाळल माझ मन वगवान पा याम य सार शहर वहात तारणार तच ह च आशा कठ न रहात कती िनरागस जीव जाती काळा याच पाशी दयावत जग नाथा आली तला का उदासी कस कलस उजाड रखी वनाशाची न ी पड तझी िचरबद राह साढयालाच सा ी

स माधर काजव

भारत िनमाण

स प र ःथतीवर नस या चचा कवळ टाईमपास आह नहमी याच बात या प हा प हा वाच याचा खळा-नाद आह

भकबळ काय थाब वणार त ःवतच उपाशी आह इतक वष खाऊनह अजन खा याचा अ टहास आह

सामा यास कोण र णार यानाच मरणाच भय आह आधळा याय मका राजा ब हर सरकार आह

दवानाच लाज वाटत असा सधीसाधचा ताप आह पाय लटपटती पण एकाती रासब डचा कार आह

पयाच अवम यन कस रोखणार सार िनराधार आह अम रकन अथ यवःथवर अवलबन ाचा सारा कारोबार आह

जोतो उ ा या काळजीन ऽःत महागाईन गाजलला आह दररोज बला कार खन असा भारत िनमाण झाला आह

‐‐ सजय कलकण

कमया शरदाची

िनिशगध पसरला म ध शरदाच चादण

उतरता अवनीवर हष स दयाच लण

कशी कमया मग झाली सोन हळच पसरल यकरा या उबला या मन आससल

नाह कसल बहाण

नाह तसल उखाण

ल जा लाजत यची कशीम य वसावण

थड वायाची झळक गाऽ गाऽ थरारती तर या का सली मग या का हसली

काय कराव सचना यकर झाला खळा शारदाचा यता झोका झाला आ णक बावळा

मान आभार कणाच शारद य चाद याच थडगार या हवच उबदार क यच

राधा एक प झाली कण सावळा दसना शरदा या चाद यात गौर वणह हरवला

पावा कणासाठ होता कण कण झकारता राधा मनी कण कण

कण मनी राधा राधा

न राम हाऽ

ओ बाप परवा बशल हतो एकलाच वावरात यकळ होती सग बोलाया यव यात बाप दसल माला बाप वआपल हा मा बाप

या हणल आयला दवच जण गर बाला पावला त हासल वाई चआन बसल यकळात माला इचारल बापनी कोण र बा त या हणल मी यतकर ह ह ह

मजी कणबीमजी यडाआह ह ह कायबी हणा

तमाख काढली हाताव लाजलो जरासा आन फ़कन दली या हनल तमी यच ना जनी त मीठ आणल हत त हणल हय र बाबा तो मीच या हळच घ यळ चाफ़डल कमरच ह ह ईचाल हाय का बद हाय त ग प रायल

या तनला घराक िनल त हणल बाबा सोतऽ हायस आता या हणल हय बापपर वमज नाह ती फ़कःत बा क समद तसच हाय बाप त घरात आल वाकन गाद व बिशवल फ़ाट याबडकळ होती कापसाची

बाप हणल का र बाबा लईच क ात दसतस त या हणल बाप तमी काव गला आव तम या लोकायनी आ खा मावा फ़ःत कला बाप चाहा पत हतयळ या दधाचा

तनला आमची घरवाली बोलली बाप हारा मजी कचा असतो ओ बापन डॊळ पसल सो यान आग ताई हता तो क हातर आता खा या ढोरायनी पर तमी धाब नगा राम यीलपरभराम यील यो कर ल स द नीट

उठल बाप गाद व नफ़ाटक हगडच यतो र मी दादाकाळजी य चमा हता तर पाणी पा ला या त या डो यात कडाकडान िनगन गल बाप यच बाप जनी दस वािचवला यच बाप जनी माणस वािचवला

सतोष वाटपाड ~~~0~~

bull तळहात मा या तळहातावर तझा तळहात ठव र मना या गाभाढयात तवणार योत ठव काज याइतका जर चमकलास तर चाद याराऽीची साथ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

झ-यासारखा वा हत होशील त हा माझच ित बब दसल तला यात बलोर या आरयाला चमचमणारा काठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

उमलल ज हा पा रजात उमलल सगधी रातराणी हळ या ओ या पाक यावरती नाजक तझ ओठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

मीमा या ज हा खाणाखणा वसत माग सोडन जाईल गलमोहरा या झाडाखाली फलराणीची भट ठव

मा या तळहातावर तझा तळहात ठवhellip helliphellip hellipतारा ठाकर

परपर को हापर

करवीर हणज जण वीराची आह भमी उसळ या र ाला इथ या कसलीच नाह कमी

तािलमीसाठ िस शहर भीमासारख म ल दई राग या छातीत ा या मदताह िनपजली जाई

महालआमी ह श पीठ उभ तया या पाठ शी जोतीबाचीह जोड ग या िसचत भ या राशी

उभा ठाकला प हाळा लऊन शौयाची झळाळ

तबक उ ाना या साथीन िनसगानह कलाकसर कली

िस िगर या गफा हणज ाचीन जीवनाचा सरख मळ को हापरकरा या सािन यात उ हिसत बनतो सगळा वळ

वराम दोःती मऽी हणज होती याची जान आज तच उभ ठाकल दऊन एक पण वराम यार तमची लाख मोलाची र ह इथ फक पडायची कसा सटला मग तो हात का वाटत ह अधर वाट तझ माझ अस कधीच नसायच सगळ शवट आपलच हायच त हा वना न सचायच काह

आज का मग नजर रतीच राह

त हापाशी गवसला तो सर यापायी जगण झाल सदर आज कठ हरवला तो ष ज का हाव नीरस सार जग प हा एकदा हवाय तो उ हास ती व ी आ ण मन दलखलास चला िमटवन टाक हा वराम जोडनी पढ अध वराम ‐‐‐ मयर कदम ०८०९२०१२

‐‐ मयर कदम mayuri1509gmailcom

माझा दव बा पा माझा दव बा पा आज झाला अबोल

भा वकाची मःकटदाबी पाहन

ग प झाला बसला सन helliphellip भो या भ ाना दई गोड आशीवाद

पण बड या या कायापढ

आज परता गलाय गडबडन helliphellip राऽ दन ला वती रागा तर ह करबर नस आ हा बा पा या दशना वड अस

दशन होता तझ नाचतो आनदन helliphellip सली ट या गद त राजा ए हाना गदम न गलाय

खढया भ ासाठ माऽ

बा पा मडपात रा हला बसन helliphellip कणावर रोष नाह दवा तझी कपा ठव सवावर

फ सब दवन काह ना सवा आमची नतची घ त मानन

नटखट र त नदलाला

नटखट र त नदलाला

तर ह तझा आह बोलबाला माखन चोर लड वाळा तर ह राधचा तच दलवाला चाळ कर शी हजारवळा ग डस लाडका त गोकळवाला लळा लावनी गवळणीना फसवतो हसन त मरलीवाला खो या काढन बस बाजला हसत पळतो पाहनी यशोदला लगड चो नी मःतीत रगला

कलमावर बसनी पाह बासर वाला अगाध त या साढया कणलीला तर ह अम या दयी सदा त वणगोपाला

-------- दव पडणकर

धक आ ण समाज

धक होत पसरल वःतीत र सकाळ

ह रोज असच असत मजला काय न हाळ

ध यात रमली वाट पाऊल वाकड पडल जो टाच खाली मला गणगोत याच रडल

ढ च पसरल धक प षाथ अध झाला वश द या या ब हणीचा गभात अत झाला

डाग [ षडा र ] कोणी कली वःती च िा या र पाठ

लपल का डाग को या वड साठ

लागला र ब टा ग या त या भाळ

कालची कौ मद

आज झाली काळ

रोज दर रोज बघ िनयिमत चिाचा तो डाग कसा सराईत

कसा आला डाग अर त या माथा को या प याईन वचा मी आता

शात पनवलकर वधा 9970107591 prashant8panwelkargmailcom

म य अन म म य अन म दारावर दःतक दत नाह

कधी यतील आय यात चाहलह लागत नाह

म यच एक ठ क असत तो आ यावर आययच सपन जात पण म आ यावर आय यात खर जगण स होत असत

म य सोबत साढया वदनाह

या या सोबत जातात म आ यावर खढया अथान वदना कळायला लागतात

एकवळ म यला कवटाळण सो प पण माला कवटाळण खप कठ ण असत कारण ःवतःच अ ःत व वस न एखा ावर म करण खप कठ ण असत

चारो या --- १ माणस नहमी दसढया या चका शोधत रहातो तो ह मानतच नाह

तो ह कधी चकतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

२ जाह र सभतच दशाचा ःवािभमान जागत होतो िनवडन आ यावर याचा िललाव स होतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

३ मी तझा फ तझा ासह कोठ रा हला माझा ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

४ ज घडायला नको होत तच घडन जात आपल जगण िनयती या हातच बाहल बनन जात ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

५ आवडल मला जगान त या नावान ओळखायला त या नावासोबत माझ नाव यायला ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सजय एम िनकभ sanjaynikumbhaymailcom

मो ९८६०७२६५६०

नात

तझ न माझ नात

उच-उच व ासारख

आकाशाला गवसणी घालणार

तझ न माझ नात मद मऊशार गवतासारख वादळातह घ ट असणार

तझ न माझ नात िनर आकाशासारख

सार काह ःव छ दाखवणार

तझ न माझ नात खोल खोल सागरासारख

दया या आत जाणवणार

तझ न माझ नात उमलणाढया फलासारख प वऽ ना याचा गध पसरवणार सहास मकद मोर मोबाईल-९२२४१३८४८३ ई-मल-moresuhas005gmailcom

‐‐‐‐‐चारोळ ------------- तझ ह आनद जीवन फलासारख फलत जाव मी माऽ फल होउन त या कसात झलत रहाव

त दर गलीस क

नहमीच माझी असतस जवळ त अस यावर उगीच ःव न भासतस

पती-प ी या ना याम य व ासाचा सत असतो सार जीवन आनदात जाव हाच याचा हत असतो

ल -ल द या या योती मखी त या उजळ द साथ त या माची अशीच मला मीळ द =====================

जात hellip वचा नका र जात माझी मी थोडा ऽय थोडा ा हण

थोडा वय थोडा शि स ा आह

मी मसलमानह असतो ईद दर यान िशरखरमा खा यापरता

भसमस या वळ

मी आवजन ईसाई बनतो अन २५ त ३१ डसबर ए जॉय करतो फ ल

रः यान एखादा धाबा लागला क मी लगच पजाबी िन दढया खोढयात जगलात फरताना मी आ दवासी

एखादा गोरागोमटा कवा

गोर गोमट

फोरनर दसली क शकहयाड करताना मी इ डयन

सणवारा नसार अन प र ःथतीनसार अनक जाती बदलतो मी

सरकार रकाना भरायचा असताना मी रखडतो यात मा या ट सी वरची जात नाईलाजान

ईतर पण वळ

मी फ माणस असतो हो hellip माणसच

तवढ एक ओळख परसी आह मला जग यासाठ

सजय िसगलवार

मज जमल नाह

भरती या या सीमा रषा आख यास मज जमल नाह

लाट उसळता पाय टकवनी थाब यास मज जमल नाह

अःसल मोती आठवणीच जपन ठ वल दयाम य

शवट या ठो या पावतो पाह यास मज जमल नाह

गतागत अशीच िचरतन गतत गतत गोळा होई

या बो याला दरदरवर फक यास मज जमल नाह

चरगळलला चि िमठ शी हळच हसतो आ ण बलगतो

दतोणा या खणा ह याशा टाळ यास मज जमल नाह

रटाळवा या आय याला दळ याची ह गमत आह

कती पाखडा तर सखाला चाळ यास मज जमल नाह

सधाकर कदम

उरला कवडसा

अधार दाट भवित

सर जाल मन

कानी श द धीराचा नजरस एक कवडसा ll

मगजळ जण भास

रग भाव छटाच

कोण आपल परक

लोकहो भद फकाच ll

परगटन दर कल

पयायी नवी व कळा सोस या फार उपकाराच दडोर ll रा हला हाती न हात उपवर होता काळ बोलणी कच ा बोचणी उमग हतपरःसर ll अनभव तो कसा ndash ई का घाव उम िनमाला दाहक वाःतवाचा हाती उरला कवडसा llhellip ( घनयाम) Ghanshyam Parkale gvparkalegmailcom

अथाग या गद त नाह कणाचा ठाव ठकाणा कळसा काखत ठउनी शोधतो माझी सगणा नजरत भ न ठवीली ती बबीत तझी क पणा जगायच कस आता अतरात तझीच तीमा sanjay R

डो यात आसवाच थब झालत जमा ती ा त या य याची कधी सपल ग रमा उन पावसाची आता नाह मजला तमा नको अधकारात लोट वझल ह शमा

जवन पाखराच आनद ःव छद

आ हास बघा महादवाच नद

नाह आ हा कठलीच बद

तर ह मोजतो लाबी आणी द

सदानकदा दःखी पशाचीच धद

वसरलो माणसक

वदनतच आनद

sanjay R

आठवणीत त या मी वसरलो जग सार तज िशवाय मज आता सचना काह सार पण तह कशी वसरली सोबतीन बघीतलली ःव न तार वाहन गल घर वाळच यकाक सागर कनार सजय र घ

SanjayRongheraymondin

िनःत ध--- जाऊ ा झाल गल वसरल ज हा जीवनच सरल तर मग जगात काय उरल पाषाण ह पडल असतात पवता या पान झलत ह असतात पाऊस पाणी झझावात पण अशात ह त शात िचत साध माण कोणता ह न करत बहाण

ःत ध असतात अस ह नाह उलट ह सव झलन ह त िनखारतात हौशी माणसा या दशन उलट आकषण बनतात ओलावा वःकालतात धबध या या पान सदर वनःपती आ ण वन जकतात सवाची मन तर ह अबोला एक ःपश ओला जग याच कारण बनतो हणन मी हणतो

खामोश प थर खामोश नह होत दल होता ह उनम भी हर मौसम खामोशी स गजार हद होती ह जलम- ओ - िसतम क सजय सगीत

Sanjay Hedaoo

वडबन दादा क डक या या एकटा जीव सदािशव िचऽपटातील काल रातीला सपान पडल या गीताची चाल वडबनासाठ वापर यात आली आह यात कणाचाह उपमद कर याचा हत नाह ___________________________________________________________

काल दसाला अविचत घडल बातमी फोडली कणी अन पय गडगडल अन डॉलरचा तो रट बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर झाला खळा न दसतोय भोळा घाब न पाह नको मौनाच त स ग घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

कला माझा घात त ह अन मी ओरडलो पर करा या घोटा यामद

फायलीचा तो घोळ घालनी जनतला ह दला धडा या घोटा यामद

जाळपोळ चा खळ खळता कणालाच हो नाय सोडल अन ट ह वरती यज पाहनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर बनला गड न लागलाय पड जागवर राह ना बाई त यावर खशी लागलीय िभषी सोडल जाईना चल जनतत िश नी जा हरात क उगाच यळ आता लाव नको पण यवराजाच बोट ध नी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

श दाम य पकडन मजला वचारल काह अहो सभमद

बोल यास ह काह च नाह मौन सोडल नाह अहो सभमद

चक समजलो बराच रडलो ldquoअथrdquo ह माझ गडबडल अन डो यामधल अौ बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त कारण पापाला पाळल सापाला पडल र ह भार पडल र ह भार वरोधकानी कली फतर बालट आल त यावर काय होईल त होऊ द कोटात जाऊ द फक र याची क नको पण या गो ीतन धडा घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

िमिलद जोशी नािशक ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

हणीचा ख जना

हणी खपच खढया असतात आपल हव ल

आजबाज या घटनाबाबत असायला हव द

नीट पा हल द लीकड उघडन आपल डोळ आठवत कोळशा या दलालीतहोतात हात काळ

चला चला अजन पढ पहा साथी आठवत का पहा हण अती ितथ माती

झोपच स ग घतलला नसतोच होत जागा ह हण आठवताच होईल तमचा ऽागा

अित झाल अन हस आल अशीस ा आह हण

घाल आता न चकता घोटा यावर आदश घण

आधळ बचार दळतय अन पीठ खातय कऽ बघा नीट डोळसपण आसपासची िचऽ

चोर सोडन स याशाला दली जाईल फाशी नत वा या त डावरची उडणार नाह माशी

आई जव घालणार नाह भीक मागायला आडवा बाप एक क दोन कती साग भजाला तर हजार ताप

नाव सागायच सोनबाई कथलाचा पण हाती वाळा क ी क ी हणी साग एकह खोट नाह बाळा

पत पडल राव चढल असह हण याचा घात आह सारवासारव करताना हणाव नजरचक न अपघात आह

क बड ठवल झाकन तर सय उगवायचा नाह थाबत सयाःत आला जवळ क ख याची सावलीह असत लाबत

पी हळद अन हो गोर असाह एक िचमटा आह हातचलाखी करणारा खाद म यच भामटा आह

को हा राजी काकड ला ऐकल असलच न क

पहा पडताळन पदोपद खर ठरत प क

सारा गाव मामाचा एकह नाह कामाचा दाम कर काम बाबा बाब असतो दामा चा

नावडतीच मीठ अळणी पहा हसलात ना गालात खोट नाह ठरली हण श दोनश सालात

लाभ ना नफा चाल झपाझपा असह हणण ढ आह कळल यालाच कळल बाक यासाठ गढ आह

ख जना आह हणीचा तर उ खननाच काम नाह

हणी नसतील तर भाषतस ा अ जबातच रामनाह

मरार भाऊ दशपाडसगमनर 9822082497

वाऽ टका

वसली

खासदारक दली मागच कर प ासाठ महनत

त या क र यान आयला िमळल आ हा मत

काय हव त माग तला दवन टाक

चाराला फरायला फ

क नकोस का क ‐ गजाभाऊ (गजानन लोखड )

वाऽ टका

दट पी पालक नीती

वश यायचा शाळत क CONVENT शाळा आठवत

पडल माग मराठ शाळत ह लश िशक या पाठवत

चचा सऽात पालक झोडती भाषण झकास

हाती आह आप याच हणतात मराठ चा वकास

‐ गजाभाऊ

चारोळसजवन ःव न स रगी उ हािसत आय या या स यची चीतारतोय आठवणी कन हास वर पण रग फसाळताना उमटत नाह

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आठवणीत या णाची झळक यत अधन मधन गज साडन अतर ासाची साजवळ नभ यती दाटन

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

थब थब िशप या सर खळाळल हाःय गालावर मोहरला ौावण सरस नी त होऊन बफान सई

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

शोधता पाउलखणा नजरन श दच आज िनश द झाल मा णक मोती लटावस वाट ःफरणार भाव उसास झाल

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कजवनी सरात हाली भ न अतरगी तशारली हरवाईची त तनबावर अवघी नदनगर मोहरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

श द समजतीश द उमगती िचब िभजन राधा ओशाळली ओठामधली ती अबोल ीती हकारवान आसमतात पसरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

म फलीत मःती रगतय इथ त या ःवागता वीणा रमत ओसाड गावात वार िभजत रानातील रानफल बधद होत

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कलास माडग

ldquoःवगाची सहल वषाली गोट खड कर दचकलात ना वाचन हा कसला अ वःमरणीय वास होय िमऽानो हा वास आह याला प वीवर ल ःवग हणतात अशा ldquoकामीरचा ldquo अस हणतात क जीवनात यवन यान

कामीर नाह प हल याच जीवन यथ आह दोन वषा पव मा याह निशबात हा योग आला आ ह ज हा एक मोठ श प करायची ठरवली त हा आमचा प हली िनवड ldquoकामीर ldquoहोती मग ठरवल ldquoकसर ldquoबरोबर कामीर करायच दोन म हन आधी ब कग पण कल ldquoदोन ए लला आ ह मबईत दाखल झालो ौीनगर वमान वासासाठ आणी योगायोग हणज या दवशी आपली वड कप फायनल बकट याच पा कःतान सोबत होती आ ह जथ उतरलो होतो दादर ला ितथ रः यावर मोठा ःब न लावला होता मःत याच पा हली आणी ती जक याचा ldquoथरार ldquoपण अनभवला सपण दादर भागात त हा भयकर धमाल चालली होती सरवात अशी ldquoहटकआणी छान झाली दसढया दवशी सकाळ िनघन अकरा वाजता ौीनगर ला पोचलो कामीर ला पोच यावर थम गलमग पाहायला जा याच ठरल यात तीन ट प असतात प हला ट पा उची ८५०० फट त मग दसरा ट पा गलमग उची ११५०० फट आणी शवट खलमग उची १३५०० फट हवामान ठ क नसल तर दसढया ट या पयत च फ जाता यत जा यापव मोठ गम बट व फरचा कोट भा यान घवन घालावा लागतो

इथ जा यासाठ जी रोप व कबल आह तीला ldquoगो डोलाrdquoराईड हणतात यात बसन अ रश आकाशाला गवसणी घालण हणज काय ह अनभवल

आम या सदवान हवामान अनकल अस यान आ ह खलमग पयत जाव शकलो ितथ बफ पण भरपर अस यान बफात खळण बफातील ःक टग वगर मजा भरपर घतली बफात भरपर लोळलो एकमका या अगावर बफ टाकन खळ यात तर ध माल आली इत या उचीव न प यात फोन क न घर या लोकाशी बोलण पण एक वगळ ाील होत तथ फ बएसनल नटवक होत परत यताना इत या उचीव न गो डोला राईड मधन बफाच ड गर पाहायला मःत वाटत होत व न भरपर फोटो मोबाईल म य गा याच पण व दओ शट घतल आ ह यानतर दोन दवस आमचा म काम असणार होता हाउस ldquoबोट ldquoम य मग आम या ःवाढया ldquoदाल लक कड रवाना झा या ldquoदाल लक ldquoएक अितम सरोवर आह अस हणतात प डत नह रोज दाल लक च पाणी पीत असत आ ह गलो त हा भरपर पाऊस चाल होता िशकायातन हाउसबोट कड जाताना पण डो यावर ला ःटक पाघराव लागल हाउस बोट एकदम दखणी सव सोयीनी य होती आतन पा ह यावर वाटणार पण नाह क ह पा यात आह आणी लाकडाची बाधली आह दोन दवस ितथ रहा याचा अनभव चड वगळा होता बाहर भरपर पावस कडा याची थड बोट खाली त याच पाणी भरपर कप याच थर अगावर असन स दा दात कडकड वाजत होत या थड त झोप या या बड खाली पण हटर होत तर ह थड भागायच नाव घत न हती बाहर या खोलीत एक मोठ उच शकोट होती आ ह आमचा बराचसा वळ ितथच घालवायचो यथ खास का मर प ती या

जवणाची चव चाखायला िमळाली िशवाय यथील खास पय ldquoकहवा ldquoपण आ हाला आमहान यायला द यात आल तथ आ ह चार िचनार लो टग गाडन लो टग शो स प हली िशकायात बसताना कमीर क कली मधील ldquoतार फ क या उसक ldquoया गा याची हमखास आठवण होत होती

यानतर आ ह दोन दवस आ ह तथील िनरिनरा या बागा प ह या यातील ldquoिनशात बाग शालीमार बाग यिलप गाडन या बागा कवळ अितम यिलप गाडन म य फ rdquo एीलrdquo या एकाच म ह यात फल असतात यामळ आ हाला याची मजा घता आली ह बाग पाहताना ldquoिसलीिसला ldquoिसनमाची आठवण झा या िशवाय राहत नाह यथ एक परातन शकराचाय म दर आह तथ व न पण ौीनगर व झलम नद दाल लक पाह याची मजा यत यानतर दोन दवस पहलगाम यथ जायच होत त भारताच ldquo ःव झलडrdquo हणन ओळखल जात तथ जाताना पा पोर यथ कशराच मळ पा हल यानतर ldquoअव तपर ldquoयथ वणच एक सदर म दर पाहायला िमळाल यथ बकट याट या टर आह भारतातील सव याट यथच तयार होतात कारण यासाठ लागणार लाकड यथ तयार होत माऽ याट ची मठ माऽ आसाम मधन यत ldquoतथन पढ माऽ भरपर बफव ी स झाली ldquoलीडर ldquoनद काठ आमच हॉटल होत चोह कड बफ बफ आणी फ बफ च होत सव रःत बफामळ बद अस यान फार फरता आल नाह माऽ बफाची खप मजा घतली का मर सस म य ldquoफोटो सशन ldquoकल पहलगाम हाच अमरनाथ याऽचा बस या प आह यथील नद या काठावर ल असल या पोलीस ःटशन म य एका बोड वर िल हलल एक वा य मनाला ःपशन गल WE DONrsquoT SLEEP FOR YOUR ldquoSLEEP खरच कामीरम य आपण म पण स दयाचा आःवाद घव शकतो याच कारण

सदव बरोबर असणार भारतीय सना यासाठ यथील भारतीय लकराला ध यवाद ाव तवढ थोडच आहत याचा आलला एक ldquoअनभव ldquo हणज आ ह गलमग व न ज हा ौीनगर ला परत यत होतो त हा ldquoलाल चौक ldquoयथ जामा मिशद जवळ झालला ःकटर मधील बॉ बःफोट या बॉ बःफोट म य अचानक क य लावायला लागला त हा िमिलटर न पयटक लोकाना अ यत सर त र या या या हॉटल वर पोचवायची यवःथा कली व काळजी पण घतली या श प च आणखी एक विश य हणज आ हाला यथ सव कारच िसझन एका वळ अनभवायला िमळल एक हणज आ ह बफल पा हली ह हणज बफ अ रश आकाशातन छो या फला या पान अगावर पडत भरपर पाऊस व कडा याची थड अनभवली भरपर बफाचा बफाम पाऊस व यामळ सव प रसर बफमय झालला अनभवला िशवाय भरपर उन याम य बफा छाद त िशखराच अ यत मनमोहक दशन झाल अशी ह कामीर सहल दोन वष झाली तर अजन याची ldquoअनभती ldquoकायम आह अस वा त परत परत जाव आणी ह सहल क न यावी

वषाली गोट खड कर

अदाज अ ण व दशपाड -पण

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आप या मनात खप काह असत या माणच य ात तसच घडल अस माऽ नसत यामळ खपदा आपल अदाज चकतात आ ण भलतच काह तर घडन जात आ ण आप या वा याला काची भिमका यत ह ब याची भिमका - पार पाडण ऽास दणार ठरत ओम -सकाळ पासन अशाच मानिसकतचा अनभव घत होता तो आ ण

याचा िमऽ -राकश एकाच कायालयात नोकर स बाजबाज या डःकवर असणार - जवलग मऽी हो यास काह च वळ लागला न हता मोक या ःवभाव - हा ओम या ःवभावातील सवाना आवडणारा गण होता नमका उलट ःवभाव असलला राकश - हातच राखन वागणारा असला तर या या यावहा रक वाग यामळ इतराना ःमाट-वाटायचा अस असल तर - मऽीतली तडजोड हणन -ओम आ ण राकश या यातील सबध मऽीपण आहत ह सवाना मा हती होत अगद एकमका या घरातील माणसाना दखील ओम आ ण राकश ह स ख- िमऽ आहत ह मा हती झालल होत ओमला ग या काह दवसापव घडलला एक सग आज ह जसा या तसा आठवला - या दवशी आ फस सट या अगोदर - एक अजट -िम टग हणन- मो या साहबानी - ओम आ ण राकश सोबत इतर काह जणाना

थाबन घतल होत ना वन कठल ह ोज ट यणार हणज - या ट मचा - ‐लीडर - ओम क ना राकश या पाक एक असणार ह गह त धरल जायच पण या वळ - राकश न अगद ःप श दात आपल मत सागताना हटल-

मी या ट म म य ओम असल तर काम करणार नाह मला ःवतऽपण ट म हवी आह यात ओम नसल आ ण ओम या ट म म य मी नसल मो या साहबाना धका बसला इतर सहकार थ क झाल राकशच मत ऐकन ओम आ ण राकश याना नहमीच एकऽपण काम करताना पाह याची सवय सवाना होती आ ण आता अचानक हा वगळपणा कशामळ सवाना जतका ध का बसला - याह प ा जाःत ध का ओमला बसन सहा जकच होत राकश आप या वरोधात का बर गला असल या सवालान याची झोप उडन गली होित तस हणाव तर इतरवळ

राकश या वागणक त काह फरक पडला हणाव तर -त ह न हत ओमशी याच बोलण -वागण अगद नहमीसारख - जवलग िमऽा सारखच होत मग- आ फस या ोज ट म य याच वागण अस का झाल अदाज यईना राकश आ ण ओम या रोज या यवहारात तसा काह च फरक पडला न हता

दोघ म-मट आ फसातन घर आ यावर नहमीमाणच सगळ काह सरळ त पार पडत अस एकमका या घरची चवकशी बाक ची याली -खशाली वचारण एवढच न ह तर- जवण करताना अगद मोकळपणान ग पा-ट पा बाहर ग यावर इतर िमऽाशी बोलण - अगद छान आनदात होत होत मग राकश- आ फसात या िमळन काम कर या या वषयी अस का वागतोय आपली सोबत याला का नको वाटत आह अस तर नाह - या या मनात आप या कामा वषयी कामा या प ती वषयी काह ितकल भावना िनमाण झाली

ओम या या शकला फारसा अथ न हता - एका अथान सग या सहकार - िमऽान म य राकश प ा ओमच अिधक पसतीचा उमदवार होता मग आपली ह लोक यता राकशला आवडत नाह का हणन तर तो आप या बरोबर काम करायच नाह अस सागतो आह या एका गो ीमळ आप यात दरावा यत असल तर ह बरोबर नाह राकश ट म-लीडर झाला यात आनदच आह आप याला आ ण

या सठ आप या नावाचा वचार होऊ शकतो- ह ओमला मा हती होत तर मो या मनान तो राकश या हाताखाली काम कर यास तयार होत

आ ण आप या हाताखाली राकशला काम करण कमीपणाच वाटत हणन तर तो आप या ट म म य काम कर यास तयार ना ह ह कारण

असाव- राकश या मऽीत दरावा य याच आपण मो या साहबाना सागया- सर मी राकश या ट म म य आनदान काम कर न मला यात काह कमीपणा नाह त ह राकशला नव ोज ट -लीडर ज र करा यावळ माझा वचार क नका या वचारान ओम या मनावर ल ओझ कमी झाल आपल नात -आपली मऽी आ फसा या बाहर अगद नहमी सारखी आह याची काळजी नाह काह दसर दवशी -आ फसात आ यावर ओम आधी-मो या साहबा या क बन म य गला माग या िम टग म य राकश-काय हणाला कस हणाला याची प हा आठवण क न दत हटल सर राकश या वळ असा का वागला कळना मला मा या कामावरचा याच वःवास उडाला क काय गल अनक वष आ ह कती ोज ट कल सगळ कड आमची जोड िस आह छान काम कर या ब ल आ ण अचानक याला या या ट म म य मी नकोसा झालो आह

राकश इतका बदलन गलाय खर वाटत नाह य या या वाग याचा अदाज यत नाह य मला मोठ साहब ओम कड पाहत हणाल - िमऽ- वाईट वाटाव अस काह झालल नाह उलट राकश या नावाचा वचार ट म-लीडर साठ आ ह मळ च कला न हता आ ण दोन वग या ट मचा करा या अस आमच मत कधीच न हत पण राकश ज हा हणाला ओम या ट म म य मी काम करणार नाह वग या ट म म य मी असन त हा माऽ आ हाला वाटल त ह दोघजण

एकऽ काम कर या ऐवजी वग या ट म म य काम कराव कारण आह या ट म म य तम या जागी राकश ट म लीडर होण - बरोबर न हत आ ण नहमीच ओम लीडर आ ण राकश याचा सोबत ह ह बरोबर न हत याला ह ःवतऽ सधी दली पा हज आ ण राकश हणाला मला- ओम ला बाजला सा न मला त ह

कधीच ट म लीडर क नका मी दसया ट म म य जाईन पण मा याकडन ओम वर अ याय झाला अस मला वाट नय मा या भावना समजन या या साहब

सो मी उ ा या िम टग म य ओम बरोबर

काम करणार नाह अस सागन आ ण बाजला होइन नतर त ह वगळा िनणय घऊ शकता आता बोला ओम- राकश अस का वागला आला का काह अदाज अहो- आप या िमऽा या भ यासाठ तम यासाठ तो अस वागला ओम साहबा या चहयाकड पहात रा हला अदाज चकणार असतात हच खर ‐‐

अ ण व दशपाड -पण मो-९८५०१७७३४२ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ldquoगजाची आईhellip सतोष द पाट ल ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

गजानन उफ गजा हा आम या सव िमऽमडळ पक च एक पण या सव िमऽ मडळ त व गजात एकच सा य होत व त या या वल ण हाःयाच

गजानन आम या कॉलनीत राहायला आला त हा अगद दोन वषाचा होता आप या आई बरोबर हणज समाताई बरोबर लहानगा गजा आला

आम या चचला एक नवीन वषय िमळाला याच दसण हसण सार काह अगद जीव ओवाळन टाकावा असच कधी कधी वाट सपण भारत वषात जर शोधल तर इतका वन िनरागस मलगा िमळणार नाह बघता-बघता हा गजानन अ ठावीस वषाचा झालापण वय वाढल तर वयासोबत यणार ौढ पणाची ल ण काह गजानना या एकन वागणक व न वाटत न हती

वय शर र अ ठावीस वषाच पण मन- ब माऽएका कोव या पाच वषा या मलाची या पाच वषा या मलातआढळणारा अवखळपणा-िनरागस पणा-डोळ आजह गजा या आठवणी ओ या क न जातात समाताईच ऐन ता यात वध य व या वध याला असणार जगातील एकमव आशा हणजच याना वषभरात झालल एकमव अप य गजानन वयाची ऐन ता याची उमद समाताईनी गजानन या सगोपनासाठ खच कलली िश ण कमी अस यामळ चार घरची भाड कड घासली धणी पापड लाटन इ याद काम समाताई करत असतआप याला लाभलल एकमव आय यातील सख हणज आपला मलगा गजानन हाच या मानत गणपती मगलमत गजानन यावर या

समाताईची िनतात ौ ा होती हणनच मलाच नाव दखील गजानन ठवल

साधारणतः चार वषाचा असताना समाताईनी गजाननला एका बालवगात टाकल वगातील बडबडगीत यर-यर पावसा तला दतो पसा नाच र मोर नाच आ या या वनात साग साग भोलानाथ ह गीत त डपाठ असलला गजानन प ह याच वष प हलीला प हला नबर िमळवन मोकळा झाला या प ह या नबरच कौतक होत त फ या माऊलीला सपण कॉलनीभर हा िनकाल सागन साखर वाटत सटल या समाताई मला अजन आठवतात या या भावी जीवनातील सखी जीवनाची लहर घऊनच यईल अस आ हाला वाटल बघता बघता हा lsquoगजाrsquo च क चवथीला गला व शाळतील पर त याच माण शाळत या िशयव ी पर त प हला आलागजाला िशयव ी िमळाली आता या या या िशयव ीन या या िश णाचा दहावी पयत तर सटणार होतापण दवाला दसरच काह तर मजर होत या घटनन गजाच व समाताईच आययच बदलन गल चवथीला गजा खपच समजस व सamp ध य होता

शाळत या एका मध या स ट त आप या िमऽा बरोबर शाळ या मदानात खळत होता तव यात शाळसमोर ल रः यावर कशाचा तर जोरदार गलका ऐक यऊ लागला जोरात घोषणा जोरात आवाज यामळ ह काह लहान मल घाबरली व काह काय झाल हणन पहायला रः यावर आली तोवर रः यावर दोन गटाम य दगड फक चाल झाली होती ह मल अजनच पढ आली आ ण नकळत एक- दोन दगड या मला या डो यावर आदळल यात एक गजाह होतादगडा या या आघातामळ या या डो याला इतका जबरदःत मार बसला क यातन जो र ाचा पाट वा हला यातन तो जगतो क नाह असच आ हाला वाटलपण दव बलव र होत गजा वाचला

मदवर झाल या जबरदःत आघातामळ हा मलगा ःमरणश गमावन बसला सरवातीस हा तर समाताईना ओळखत नस अन हळहळ गजा या ददवी वासास सरवात झाली गजाच शाळत जाण सटलडॉ टरानी समाताईना या मलाला पण वौाती ा काह ऽास ऽाण दऊ नका अस सािगतलतळहातावर ल फोडा माण समाताई गजाची काळजी घत हो या दवसामागन दवस गल वष गली गजा या वागणक त काह च फरक न हता दवसभर हा शजाढया या लहान मला बरोबर गो याचा डाव माडन खळत अस दपारचा जवन झोपत असप हा दवस सारखालहान मलाना हा ऐवढा आप या प पा एवढा माणस आप याशी गो या खळतो याच आकषण वाट व खप िचडवत असत पण हा कधी या यावर रागावत नस मधन मधन यवन समाताईना मला सस ला आली मला शी ला आली अस साग व समाताई या या पायज याची नाड सोडन ती बाध पयत सवच कर त असत गजा अ ठावीस वषाचा होई पयत समाताई कधी याला सोडन कठच ग या नाह त अगर आप या लाड या पाडसाला सोडन कणाजवळ ठवल ह नाह

कधी कधी गजा आम याकड यायचा मला भोलानाथच मोराच गाण हणन दाखवायचा दवाळ चा नवा शटसपण कॉलनीत दाखवणारा गजा हा एकटाच मी सागन त काम हसन करणारा मी याला बहतक वळा जा पपर घवन य जा दकानातन दाढ च लड घऊन य अशी करकोळ काम सागताच ती पटकन करणारा आम या घर यवन टाई स ऑफ इ डयातील िचऽ न चकता पाहणारा मी कधी कधी गजाला ल न करतोस का वचारल ना या नावानच गजा कोठतर हरखन जायचा व प हा लाजन हसायचा एकदा सकाळ च समाताई आम या कड आ या मला हणा या अर त दिनयला कामाला लावतोस मा या पण मलासाठ बघनार नोकर मी एका जवळच असणाढया कायालयात िशपायाची नोकर गजासाठ प हली

व गजाचा गजाशठ झाला रोज सकाळ छान पक भाग पाडन शट-या ट यव ःथत घालन गजा यत अस यताना एका मो या पशवीत यात दहा कलो तादळ मावतील अशात डबा घवन यायचा पण ह काम फ वीस दवसच कल प हा हा आप या मागाला आ ह याला बरच वळा सागायचोअर गजा त आता मोठा झालास त हा िनट मो या सारखा वाग यावर तो हणायचा दादा मो या सारख हणज कस वागायच व मलाच िन र करायचा या या या िनरागस पणाच मला व समाताईस खपच कौतक होतएकदा शजार या एका मलीनसमाताईकड तबार कलीतम या या गजाला काह तर सागन ठवा यता जाता मा याकड पहात असतो आईन गजाला खप समजावलअस क नय बाळ चागली मल अस करत नाह त यानतर माऽ गजान अशी खोड परत नाह कली

एक दवस सकाळ च समाताईचा जोरात आबोश आ हाला ऐकायला आला हणन आ ह समाताई कड लगच गलोतर या राऽीच डो यात मदचा र ाव होवन गजा आ हाला सोडन गला होता

समाताई एक या झा या या आशवर या आप या आययाचा एक एक दवस ढकलत हो या ती आशा आता सपली होतीआपला मलगा हा खप हषारसमजस आह अस समाताईना वाट हा आज ना उ ा चागला होईल मग ल न कर ल व आप याला खप सखाच दवस यतील अस समाताईना वाटगजासाठ यानी खप हालअप ा काढ या नाना उपवास कलषी कल पण सव यथ

ताई या या क ाना कधीच यश नाह आलसमाजान सदव उप त कल या आप या पोट या गो यासाठ यानी दवस-राऽ एक कली होता यानतर एका म ह यातच समाताई ग यागजा या म यमळ अ न पाणी व य कललडॉ टर उपचार थाबलल फ एकच यासव

आजारातच बडबडण

आता या या कडच जायच आईला एकटा सोडन जातोस काय अर लबाडा बघा बघा कसा पळतोय अर थाब र हा एवढासा एकच घास तर खा नाह तर बघ ितकडन बवा यईल खा - हा िचऊचा घास नीट आघोळ कर साबण लाव का अर कती घाम आलाय तला जा काह तर खा - जाह बघ िचवडा तला आवडतोय ना खा -खा या वडातच एका झट यान समाताई ग या एका मलीचा अ याय कायमचा बद झाला मोन- 9820986659 email‐ santoshpatil_2007rediffmailcom

~~~~~~~~~~~~

बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

कतीदा ःव नवत भासत जायच असत लाब लाब या ितजा या पलीकड पण जाता यतच नाह अनबध आहत क फ नसतच भटकतय दशाह न अन िन ल िन वकार

आज न राहवन सोनािलका ःव नील या आठवणीन याकळ झालीपण काल खप काह बोलन गला र राग नाह आला तझा पण मन दःखी झाल त स ा समजन घऊ शकला नाह स काल

बोलता बोलता कती बोलन गलास र हणज त याह मनात आ याच ना या गो ी वाटत होत आप या मात ा सव गो ीना लक ःथान आह

बाहर याली पणा श द खप लागला र मला ठ क आह तला मा याब ल बोलायच न हत पण श द स ा हाच सचला ना तला म आ ण मा या आ वकारातन झालली कती बाहर याली व ी कशी काय अस शकत या कतीतन दोघानाह िग ट आला नाह त सव काह चक कस काय अस शकत र वचार क न सोनालीकच डोक फटायची वळ आली पण उ र काह िमळत न हत अचानक पायाखालची जमीनच खचन घत या सारख ितला वाटायला लागल आ ण ितला ा अया अवःथत टाकणारा कोण तर ितचा जवलग जीवापाड म करतो ना आपण या यावर मग या याच त डन ह असल श द सव नकोस झालल असताना कठन तर एक आशचा करण चमकावा तसा याचा ित या आय यातला वश मग अचानक सार काह सखकार घडतय

असा वाटणारा भास ओढ आतरता हरहर सवाना बरोबर घऊन एका णाला पण पण याच होऊन जा याच ःव न भट ची इ छा

याकळता अन भट नतर िमलनातन िमळालली त ी सार सारकाह सखदाईच होत मग आता अस अचानक काय झाल का सोनाला उदास वाट लागल म हणज नमक काय होत तीच एका पर प षा या शर राच आकषण क या या ःपशाची ओढ क फ शर र सख छ ह असल काह न हत मग नमक काय आ ण बाहर याली हा श द ए हडा मनाला का बोचला ितला तस हटल तर एक कार त स य तर होत नवरा असताना पर प षा या मात पडलली चाळ शीची ी होती ती इतक वष कधीह अस घडल नाह मग ा वयात ितच अस परप षा या मात पडण खरच नमक काय होत म क वासना शर र सख ह तर ितला ित या नवयाकडन िमळत होत () हणज िन य िनयमान नवरा त दतोच जर या या ःपशात आपल पणा नसला तर काय झाल आ ण ित या मनाचा यान वचार कलाच पा हज असा काह िनयम नाह जर वासनन तडब भरलला गिल छ हालचाली आ ण हावभाव करणारा तो असला हणन काय झाल यान काय फरक पडतो याना ा बाबतीत ःवतःच मत नाह हणन ितला म कर याचा अिधकार नाह ितला ितचा मानिसक आधार शोध याचा अिधकार नाह वचारा या ध यात जा ाना याच जीवघ या धरा यात कधी पातर झाल सोनाला समजलच नाह आधार कअर टकर आता ह फ श दाच बडबड आहत का आप याला आधार वाटणारा य आप या आय यात प ह यादा का आला नाह जर आला असता तर तो िततकाच सवदनशील बनन आप या आय यात रा हला असता का क

कालातरान ह पण नात बदलल असत ःव नवत वाटणार वाःत वक पात कस असल कणालाच सागता यत नाह

हशश वचारा या गद त सोनान एक िन ास टाकला एक भोग वःत हणनच सोनाकड बघणारा ितचा नवरा िन य िनयमान सोनाचा नाजक पण कःकरत होता तर दखील चहढयावर हस आ ण मनात ितरःकार ठऊन ती कायमच या यापढ झकत होती कणालाह व ास बसणार नाह वर वर साधा सरळ दसणारा मन य वाःत वक पाहता एक वकत ह पशच होता एखा ा बला कार माणसाचा चहरा या प ा वगळा तो काय असणार सव आवगातन बाहर पड यावर सोना या अगावर पस फकताना आपण नमक कोण असा सोनाला पड या िशवाय राहत न हता वकती करणाला पषाथाच नाव दण आ ण या वाग याच समथन करण अस असताना सोना या मनाची ित या भावनाची कोण काळजी करणार अशा प र ःथतीत जगत असताना ितचा आधार ितचा व ास ितच म ःव नील ह काय बोलन गला न राहवन ितन ःव नीलला फोन कला हलो हः हलो बोल ग सोन काह नाह अग काय झाल तझा आवाज असा का काय झाल तला का बोलत नाह अ ःव नील णा णाला अःवःथ होत होता सोनाला नमक काय झाल ती अशी तटक का वागत याला काह क या समजना

ह बघ सोन मी तला चागलच ओळखतो साग ना तला काय झाल कसला राग आलाय त ह काय बोलन बसलास ःव नील तला ह कस काय बोलवल गल र अर म करतय र मी त यावरमा या माला त ह काय उपमा दलीय ओह अग राणी त काह ह चकली नाह तझ यक वागण चागलाच आह अग पण त इतक सोिशक आहस नवया कडन ए हडा छळ सहन करतस हणन सागतो तला त जरा वाचा फोड ा करणाला काल मी ज श द बोललो त श द ल ात ठवलस आ ण या मागची भिमका ती नाह का ल ात आली त या अग राणी ह माझ श द नाह ह श द तला ऐकाव लागणार आह आ ण तह त यावर अ याय करणारच तला ह श द ऐकवतील आ ण ःवतः त या समोर ताठ मानन जगतील ह बघ दो ह कडन हार तझीच होणार आह त यावर अ याय क न स ा त तला बाहर आधार शोधायला गली हणन डवचत राहतील मग का अ याय सहन करतस लोकाना ह कळ द त यावर काय काय अ याय होतो त तझ ह शात आ ण सोिशक राहण मला नाह पटत तझ तलाच लढायच आह यथ मी तला आधार दऊ शकतो पण लढायला साथ नाह कती हट करतोय मला अग वाःतवतची जाणीव क न दतोय तर ए हड हट होतय आ ण उ ा सामोढया जा या लागणाढया प र ःथतीन कती हट होशील ह नाह का ल ात यत अग राणी मी त यासोबत आहच ना पण तझी ह लढाई तला एकट नच लढावी लागणार आह मडमकाय हणतोय मी समजल ना कठ हरवली आहस नॉमल हो सोन इतका वळ रोखन ठवलला सोनाचा बाध फटला लहान मलासारखी सोना ढसा ढसा रड लागली

हरवण काय असत तला काय समजणार तला हरव या या भीतीन माझी काय वाईट अवःथा झाली होती बोलण आ ण हदक सोनला दोनह काम नीट जमना अर यार चकल माझ मला न हत मा हत मा या ा वा यान ए हड दखावशील माफ कर मला नाह नको त माफ नको मागस ःव नील या बोल यान सोना दखावली होती आ ण आता या याच बोल यान नॉमल स ा झाली सोनान अलगद ःवतःला ःव नील या ःवाधीन कल ःव नीलन स ा नहमी माणच ित या चहढयावरच कस बाजला कल यान थम सोना या कपाळाच चबन घतल तो ित या वर चबनाचा वषाव करत रा हला यान हळच ित या कानाजवळ आपला चहरा नला आ ण तो हळच पटपटलारानो झाली का शात आता ठव का फोन ितत याच अिधरतन ित या त डन श द आल नको र थाब ना अजन थोडा वळ सोनला इतका कसा याचा मानिसक आधार वाटत होता ितचा नवरा रमश हा तर ःव नील प ा बराच मोठा होता मग नवया प ा लहान य त ितन कसा काय आधार शोधला रमश नावाला मोठा होता परत ःव नील म य असणारा समजस पण या यात न हता नवरा ह वगळ किमकल ित या आय यात होत ज ती िगळ ह शकत न हती आ ण ओकह शकत न हती उ च िश त ऑ फसर असलला ितचा नवरा वाग यात एकदम गावनढल होता रानट बर रा स हणज रमश आ ण या द रा सा या तावड तन सोडवायला आलला राजकमार हणज ितच म ितचा ःव नील परत खरच ःव नील राजकमार बन या इतक धय बाळगन होता का राजकमार तर रा सा या तावड तन राजकमार ला सोडवतो पण सोनाचा हा राजकमार तर ितला एकट लाच लढायला सागतोय

सोना आ ण एकट लढणार अवघडच आह ितला एकट ला लढायच असत तर प हलच २० वषा पव च लढली असती ज हा ित या नवया या वकतीच प ित या पढ आल होत कोणीच सोनाची बाज घतली न हती कोणीच ितला याय दला न हता नवरा बायको या मधल भाडण हणन सवानीच याकड दल कल अर पण का का त ह लोक मला याय दत नाह य आहो बघा जरा ा माणसाकड बायकोला कसा जनावरासारखा मारतो आ ण मा न मा न थक यावर थकवा घालवायला ितला लगचच अथ णात ओढतोितच लचक तोडतो हा बायकोला फ भोग वःत समजतो हा कसला प ष हा तर तोच तो दवस आ ण या नतर आलल यक दवस मनातला वालामखी सोना न सारखा सारखा दाबला

बरोबर आह ःव नीलच मला लढलच पा हज मा या दखाचा अत मी करणारच एक ण ित या मनात आल क ःव नील या आ ण ित या ना या वषयी रमशला सागाव पण रमशची इतक समजन घ याची कवतच न हती यान या ना याकड खपच गिल छ नजरन बिघतल असत याला काह सागण

हणज आ बल मझ मार असच झाल असत एक दवशी सोनान ठरवलच आता बस आता ा सव गो ीचा सो मो लावायचाच रमश बस झाल आता आता तसाच ितथ उभा राहा मला नाह मा हत आता त कसा रअ ट होशील त मला आता मोकळ कर मला जाऊ द माझ दसया कणावर म आह मा या आययात आता तला जागा नाह बाहर याली पणा करायला लाज नाह वाटली थाब त या घरा यालाच तझ थर बघायला बोलावन घतो

रमश हातात ज िमळल यान सोनाला मारत सटला सोना प हा प हा गगनभद आबोश करत होती परत मनात या मनातच यान धडा धड मोबाईलवर नबर फरवल आ ण खप साया लोकाना यान घर बोलावल हणता हणता सार नातवाईक जमा झाल सोना या सासरच सोनाला वाईट चालीच ठरवन मोकळ झाल नवरा सोबत असताना ह थर सचतातच कस आता तम या मलीला ध ालाच बसावा भर सभत सोना या च रऽावर िशतोड उडवल गल खाल मड पातळ धड आह तमची मलगी रड कठची रमश घाणरड बोलन या याःवभावाच दशन घडवन आणत होता बस झाली तमची बडबड आ हाला मा हत आह आमची मलगी अशी वागणारच नाह तम या मलान आम या मलाच पार वाटोळ कल बघ सोना बघ तला सागत होतो ना आ ह ा नराधमापासन वगळ हो त हाच म झाली असती साग सोना याना ह सगळ खोट आह त सोना या बाबाचा हा ि अवतार पाहन सगळ शात बसल बाबा आहो ह सगळ खर आह माझ खरच दसया य वर म आह कोण ःव नील ःव नीलकस श य आह त कठ आह तो बाबा हा काय मा या शजार बसलाय हा ःव नील तर आह ःव नीलचा हात हातात धरत सोना बोलली यानी यानी ा करणात सोना व त ड सख घतल त सार अवाक होऊन सोनाकड बघायला लागल सोनाच सग यासमोर ःव नलशी सवाद चाल झाल ःव नीलच ितला धीर दणार वा य ितला बड कर यास मदत करत होत आता भर सभत शातता पसरली

ह काय चाल आह सवाना समजच ना सोना या आईला अौ आवारात यईना आता ितला फ ित या लकराची काळजी वाटत होती मा या बछ या अग भानावर य ग सोन अग ःव नील नाह य ग इथ तो इथच काय तर ा जगात स ा नाह तो तर २५ वषापव च ह जग सोडन गला आह ग भानावर य मा या राजा ःव नील नाह य ल ना आधीह आई बाबा असच काह तर बोलायच बर का ःव नील त हा मी या यावर व ास ठवला होता आता मला कणावरच व ास ठवायचा नाह ःव नील त हणत होता त एकदम बरोबर आह शवट ा जगान मला बाहर याली ठरवलच चल मला घऊन चल त या बरोबर मला नाह राहायच ा जगा बरोबर सोनान रमशच घर कायमचच सोडल आ ण आता ती सखान ससार करतय ःव नील बरोबर मटल हॉ ःपटल या दहा बाय दहा या खोलीत (end )

अनघा हर ~~~~~~~~~~

ीhellip मदा कनी रासकर ी हणज काय फ एक भोगवःत आह ितला ःवतःच अस काह

अ ःत व आह क नाह पोटात मलीचा गभ असला तर पोटातच ितला मारायला पाहतात पण तो गभ वाढतो कणा या पोटात एका ी याच पोटात ना क प षा या ी च जर ज माला नाह आली तर प ष कसा ज मणार मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नाव ह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का लहानपणापासन मलगा आ ण मलगी हा भदभाव होतो मलीनाह मला सारखच सव अिधकार का नाह त कठना कठ काह ना काह कमी असतच मलगा आ ण मलगी बरोबर वाढवताना मलाना सव सखसोयी आ ण मलीना माऽ फ काम सािगतली जातात मलानी राऽभर बाहर रा हल तर ह चालत पण मलीनी माऽ अधार पडाय या आत घरात यायच पदोपद ित या नार वाला धोकाच असतो ती घरातह आ ण बाहरह का सर त जग नाह शकत ितला ित या ःव नाना का मनातच माराव लागत यगानयग चाललली ितची ह घसमट कधी थाबणार ती कधी नार ची नारायणी होणार पहाव ितकड वासनन भरल या नजरा ितला सहन करा या लागतात गद या ठकाणी दखील ितला ःवतःची काळजी यावी लागत क कणी आप याला ःपश तर नाह ना करणार म ाम कती कळसवाणी गो असत ह त एक ी च समज शकत फ या प षाना या वळस या ी म य आपली आई कवा ब हण का नाह दसत मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नावह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का काह ठकाणी तर नवराच एखा ा व प षाला थो या पशासाठ आप या बायकोलाह वकताना पा हल बात याम य ह सव

पाहन आता मन स न होतय या सव गो ी आता रोज याच वाट लाग यात बला कार झाला तर ितन त ड लपवायच पण यान ह काळ क य कल यान माऽ उजळ मा यान िमरवायच अशा नराधमाना ितथच फाशी दली पा हज पण नाह वषानवष खटल स च राहतात रगाळत नसत लाज वाटत आता या सव गो ी रोज रोज घडताना पाहन रोज एक नवीन दािमनी ज माला य याप ा एक दगा कवा कालीमाता ज माला यावी आता फ एक झाशीची राणी कवा एक जजाऊ ज माला यावी मलीनी आता ःवतःच र ण ःवतःच करायला िशकल पा हज आपण जर एका प षाला ज म दव शकतो तर याला सगी अ ल ह घडव शकतो प षाला ज म ीनच दलाय ह आता प क यानात घतल पा हज यक ीनच यक मलीन ःवतःच ःवतःच र ण करायला िशकाव आता आप याह मनगटात जोर आह ह दाखवन ाव घराबाहर पडताना कायम हातात एखाद िमरचीची पावडर सोबत अस ा जर वळ आलीच तर ितचा ज र वापर करा एक राखी आपणच आप या हातात बाधा आ ण ःवतःलाच वचन ा क माझ र ण मी ःवतःच करायला िशकल आता आप यातील आ म व ास जागा करा आपणह कणाप ा कमी नाह ह जगाला दाखवन ा सवच प ष वाईट असतात अस नाह पण काह वाईट प षामळ आज अस बोलाव लागत आह ज प ष चागल आहत याना माझा मनापासन नमःकार helliphellip भावानच ब हणीच र ण कराव अस काह नाह ब ह ण पण आता स म आहत ःवतःच र ण ःवतःच करायला या ह कशातच कमी नाह त

मदा कनी रासकर ________

मी तीच ी आह

जन नऊ म हन तला गभात वाढवल ा सदर रगीबरगी दिनयत नवीन जीवन दल ओठावर प ह या श दाच अकर रो वल ऊन थड पावसातह तला माय या ओला यात जपन ठवल

मी तीच ी आह जन तला मो या भावाच ःथान दल राखीची रशीम गाठ बाधन आपल नात मजबत कल आ ण त मला मा या र णाच वाचन दल

मी तीच ी आह जन तला बघताच त यात परम राच प प हल त याबरोबर स पद चालन त या चरणी माझ जीवन वा हल तला पतीचा दजा दऊन परम राकडन ज मोज मी तलाच मािगतल

मी तीच ी आह जी तला बाबा ‐बाबा हणन कधीच नाह थकल तझ बोट ध न चालताना ःवतःला सर ीत समजल त माझा बाबा आहस ह सग याना अिभमानान सािगतल

मी तीच ी आह जन झाशीची राणी बनन तर कधी सा वऽीबाई फल बनन ीला जग याच धौय दाख वल

ःवतःकड ी हणन गवान प हल

पण आज hellip

मी तीच ी आह जी या दिनयत काय तर घराबाहर पडायला घाबरत इमजाशी लढताना नाह तर आता अधाराला पाहन माग सरकत चार‐ च घासमोर मा यावर होणाढया अ याचारालाह कोण या भावाची धाव नसत

मी तीच ी आह जी ःवतःचा जीव मठ त घऊन जगत आज लोकल शनम य चढतानाह माझ दय फाटत अजनह मी एक अबला नार हणनच फरत

मी तीच ी आह जला ःवतःला ऊन थड पावसातन वाच व याच सामथ आह पण ःवतःची अ वाच व यासाठ ती असमथ आह

मी तीच ी आह

खरच नवरा असा असतो का

खरच नवरा असा असतो का बाहर वाघ आ ण घर घाब न राहतो का ऑ फसची तारवरची कसरत क न घरची यट कर यासाठ स ज असतो का खरच नवरा असा असतो का

कतीह टशन असल तर बायको आ ण आई यातील गता सोडवत असतो का ःवतःची इ छा बाजला ठऊन दोघीना खश ठवत असतो का खरच नवरा असा असतो का

हव ‐हवस वाटणार िमऽ बायकोसाठ दर लोटतो का िमऽाबरोबर पाट ला जायच असतानाह बायकोकड पाहन नाह हणतो का खरच नवरा असा असतो का

ःवतः आजार असताना पन कलर खाऊन झोपी जातो का आ ण बायकोला काह झाल तर स ट टाकन ितची सवा करतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नाआधी बायको अ सरा वाटत का आ ण ल नाचा २५ वा वाढ दवस साजरा करतानाह याला बायकोत तीच अ सरादसत का खरच नवरा असा असतो का

ितन कतीह सव ‐फगव कल तर याला तीच हवी असत का ितची चक असली तर ित या माड वर डोक ठऊन तो sorry बोलतो का खरच नवरा असा असतो का

वाटपोण मला बायकोबरोबर ितला न कळता तो उपाशी राहतो का तोह ित याबरोबर ज मोज मी ह च बायको िमळो हणन साकड घालतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नानतर तो ितला आई ‐ व डलाच मह दतो का माहरची उणीव सासर भ न काढ याचा सतत य करत असतो का खरच नवरा असा असतो का

नवरा आ ण बायकोच नात ःवगातच ठरलल असत का हणनच नवरा असा असतो का

ःनहल अिभ जत जाधव

तीhellip

मखमली वाटवर चाल याची ःव न उराशी बाळगन िनघाली

ःव नाळ डोळ आ ण िनपाप स नता चहढयावर कोमल ःव छद पावलाम य कण कणणार पजण अवखळ भरभरणाढया बटा आवरत मऊशार हरवळ याहाळत - िनघाली

आई या कशीतली माया आ ण

बाबा या नजरतला आधार घ ट ध न ठवन आज वरल सःकार िनघाली समोर दसणाढया चढणी वळण दगड ख ड नजरत साठवत िनघाली

सकमार पावलाला प हली ठच दखावलला जीव सावरत डो यातील अौ आवरत ठचचा अनभव साठवत माग वळन न पाहता आ म व ासान िनघाली

पा हल वळण मागच य ीआड पलीकडल य अिनिमष नऽानी अवलोकत नवीन व ाची िनिमती साधत िनघाली

न यानच दसणाढया दखा यान हरखली रमली रगाळली लोभावली अनक वदना सल जखमा झलत अन सोसत ःवािभमानान सगळ बळ एकवटन िनघाली

चढणीवर नटान ज न चढली चहढयावर अनभवा या रषा अन पावला या भगाची दखल न घता- उरभ न ास घवन िनघाली

डो यात इतराना द यासाठ ःव न अन पा हलली ःव न पर कर याची ज

वाटत या सग याना दत िनघाली

आता समोर उतारच उतार

नहा आठवल nehaathavale64gmailcom

~~~~~~

डो याची काळजी आपण आपल शर र चहरा सदर दसावा हणन बर च काळजी घतो माऽ िततक च काळजी आपण डो याची घतो का डोळ सदर दसावत हणन आपण य करतह अस माऽ याचबरोबर आप याला डो या या आरो याची काळजी घण आवयक आह याकर ता काह मह वाच उपाय खालीलमाण १) डो याची िनरोगी वाढ हावी आ ण त शवटपयत चागल काय म राहाव यासाठ lsquoअlsquo जीवनस व असल या हर यापालभा या दध अड मास मास याचा आहारात समावश करावा २) काजळ सरमाम य समा व कल या रासायिनकपदाथामळ डो याना इजा होव शकत यामळ याचा वापरश यतो टाळावा

३) भवया व पाप याना आकार द यासाठ प सलीचा वापर कला जातो अशा सौदयसाधना या वापरामळडो या या नाजक वचवर गभीर प रणाम होऊ शकतो

४) मधमह र दाब आ ण ट बी असल या णानीआप या डो याची दरमहा तपासणी करावी

५) उ हात जाताना वाहन चाल वताना अथवा कपनीतीलकामगारानी चमा अवय वापरावा

दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ अिधक महनत क यान अथवा भर उ हात फर यान अगाला घाम यणारच माऽ तर ह काह य ना घाम य याच माण इतराप ा जाःत असत आ ण यामळ घामाची दगधी दखील पसरत वयात यईपयत मला या घामाला कठलाह वास नसतोवयात आ यानतर विश ःव पाचा वास स होतो काह म य ह दगधी इत या मोठय़ा माणावर यत क चारचौघात मान खाली घालावी लागतयासाठ काह घरगती उपचार पढ लमाणhellip

१) भरपर पाणी याव पोट साफ ठवाव

२) िनयिमतपण दवसातन दोन वळा आघोळ करावीआघोळ या पा यात सगधी ि याचा जस गलाब पा याच चार त पाच थब डटॉल यड कोलोनचा वापर करावाआघोळ नतर डओसट पावडरचा वापर क यास अिधकफायदशीर ठरत

३) श यतो अिधक घाम यईल अशा कप याचा वापर क नय प रधान कलल कपड हात मालावर सगधी ि याचावापर करावा

४) घाम वचवर साचन रा ह यास व वध आजार हो याचीश यता असत यासाठ डॉ टराचा स ला यावा

भ गीत hellip

गणश वदना नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका वरद वनायक तमची महती ई छापत तव कपनी मगलमत गणाधीपती महड िनवासी जग उ ार व ा ब भ ा वरसी शरण त हासी महागणपती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

त ह कपची सदा सावली ःमरण करता काय िस द दशन घता दख हरती पाप सरती मो ा ी नामःमरण आ मश भ रसाची नवी अनभती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

यऽा करता मन आनद व न टळती भय पळती सगण ःव प स न मत दयी सदव को न नती भव सागर या त न नसी आ मसखाची यई भरती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका कला सःकती तम या दासी सव िस आ हा लभती त हा समप त कलाकती कला सवची आनमती ावी

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ौी वरद वनायक स न तम याच ठायी तम याच ठायी मज राम भ मज राम भ मज गो वद ह र गो वद बालाजी ह र गो वद मज पाडरग ह र व ठल ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज लआमी आइ भवानी मज शारदा माता रणका आइ यमाइ मज स ौगी आइ चतौगी मज श पीठ साडतीन सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज िशव शकर भोलनाथ मज कदार मज राम वर मज व र मज सोमनाथ मज आ मिलग अमरनाथ मज योितिलग ादश सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज ौी ग द ग ःवामी समथ ग गजानन मज समथ नवनाथ मज मज तीथ ःथान समाधी घाट सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज पर सा ात मज मज सरःवती प सदर मज म धाम वकठ अवघ मज िनज धाम परम धाम मज ह वरद वनायका वनायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

बोला हर व ठल व ठल नामा सग वाजतो मदग टाळ हाती घऊनी रग भ नाच माणसा पर अभग आज भा यवत

भगवत सवा सदा सदा सत सग व ठल नामा सग वाजतो मदग चार घटका वसा दख वस पच नामःमरण करता करता साधया परमाथ

व ठल नामा सग वाजतो मदग अ रगी जडला हाच नाम छद मनशाती िमळ िमळ आ मानद

व ठल नामा सग वाजतो मदग भ रस रग चला ध वार वाट साथ झाहला ज म सफ़ल जगण

िच बोल व ठल व ठल वाणी बोल व ठल व ठल

काया बोल व ठल वी ठल आ मा बोल व ठल वी ठल

हणा हर व ठल वी ठल बोला हर व ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल

ौीग क पत सकल सक पाधा

ान तज भाःक सकल ितमीर सहा

कला व ा िसध सकल त णा िनवा

कला याऽी पाम माग दावा वड लधा

लीन चरणी सदग माया धरावी परमश

ौी गणशाय नम

भव सागर या म चा कनारा त ह

अधाढया माग या द ीचा काश त ह

खडतर आय या आशचा करण त ह

अ ानी साधका या ानाचा द प त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

मातीचा गोळा आ ह घड वता ा त ह

अडखळत बालक आ ह चाल वता वण त ह

भरकटत भोगी आ ह करार शीव त ह

पामरस भ आ ह स ात पर त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

शरणागत लीन चरणी अभयदान पडो पदर ज मोज मीचा पापी गगाःनान घडो आजी अत पीड त चब कपामत िमळो त ी

चटक अ ान धगी ानचि लाभो शाती

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

आळ वतो तव सदग राया गतीचा मज साद ावा प रस ःपश योग जळवा सवण-मय ज म घडवा

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

द द ौी ग दव द ौी ग दव द ौी ग दव द

दगबरा दगबरा ौीपाद व लभ दगबरा आवधत िचतन ौी ग दव द ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

राम नाम राम राम बोल ह मन राम राम िच ी हा जप राम नाम ह िशव ःतवन राम नाम शमव वषदाह

राम नाम एक आधार राम नाम ज मो ार राम नाम ह मो ार राम नाम शाती धाम

राम नाम घता सट मोह-पाश अन घोर-पाप राम नाम अमत पान राम नाम म ार

राम नाम याव िन य राम जप अतर िनरतर हाच धम हच कम किलयग एक हा य

फल साद सदा-सव हत ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

मगश मधकर मढ सदःय मसप तळगाव दाभाडमावळ ९८८१४९०१४७

का

मा

सपकmaz

लॉगhttp

फसबhttpana

ाशक

यामन

क zyama

ग pma

बक psw

ना ई

naah

azyam

wwwfa

काशन

hgm

manaah

acebo

न

mailco

hblog

ookco

m

gspot

omgro

com

oups

mazyaam

सपादकअनघा

उपसपशीतल मोहना

कायकातारा ठ कलासअजय मदा कता ऽक योती

मखपराज क

अक सअनघा

आतीलगगल

क हर

पादक पोट कारखानी

ार सपादकठाकर स माडग आहजा

कनी रासक स लागा क पल

व आतीलकादळगावक

सजावट हर

ल िचऽ या सौज

ीस

क

कर ार

ल िचऽ कर

यान

सा ह य

अ हसामनो-गखर द आलोकाककटबपसाउथ वास महा दवराजःथ

बद ऊज़ह र क

कवनय माधर सजय न रसतोष

यसहभाग

मक पगती अदवाळ गाण hellip

कड पाठ फतीची आआ का सखाचाEacuteवीची पजथानी िचऽक

जमा बरकलाम

क वता वगदो काजव कलकण राम हाऽवाटपाड

तीन त णअ य वाटवावाकडचीचhellipद प ओफरवन उआवयकतसःकती(

Eacutehellip ौीरामजा-एक नवकलचा ख

अ

राजदार

वभाग

ऽ

लख णानी न दव चअडओक भ शासनता ndash सध()hellipअिनम वाघमारवीन वचाख जना hellip म

अ ा र

तारा ठमयर दव पडशात सजय सहास

द वला सा

भाकर

नअडधाकर दवकिनल गो वलर ार hellip मोहनमाधव व

गज़ल

ाक

ठाकर कदम डणकर पनवलकरएम िनकमकद मो

ामा जक

र यरोळकर

ड भाकरकळ लकर

ना कारखव ास

ासतीश दवकमार

र कभ ोर

वचार ह

र

र

खानीस

दवपरकर

सजय घनयासजय सजय रामचि

याचा िन

िसगलवाराम र घ हडाऊ ि ईकार

िनषध

र

जरा हटक ( वडबन ) चारोळ मा फट

िमिलद जोशी कलास माडग सहास मोर मरार भाऊ दशपाड सहासमोर सहास नाडगौडा गजानन लोखड सजय िनकभ

कथा वभाग ःवगाची सहल वषाली गोट खड कर अदाजhelliphelliphellip अ ण व दशपाड गजाची आई सतोष द पाट ल बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

मािननी ( याच व ) ीhellip मदा कनी रासकर मी तीच ी आहhellip खरच नवरा असा असतो का ‐‐‐‐ ःनहल जाधव ती नहा आठवल

आरो य डो याची काळजी दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ

भ गीत मगश मढ

copy सव ह क कवी या लखका या ःवाधीन

सपादक य नमःकार मा यामना ई काशना या सव वाचकाना दवाळ या हा दक शभ छा दर वष माण यदाह आ ह तम यासाठ दवाळ अकाची ह मजवानी आणली आह ग या वषभरात बयाच चाग या वाईट गो ी घड या काह गो ीनी तर माणसक या त डाला कािळमा फसलाय व ास ा श दावर स ा व ास ठवण आता म कल झालय पण आप याला काय करायच hellipआलला आपला आनदाचा ण आपण आनदान जगावा असच असत ना जीवन जीवन गाण गातच रहाव झाल गल वस न जाव पढ पढ चालाव hellip हो अगद असच करायच आह ना आप याला पण आपणह समाजाच दण लागतो याची आठवण ठवन आपण परतफड कशी करणार आहोत उ र एकच - एक आदश नाग रक बनन आप या मलानाह आदशाच धड िशकवन आ ण तोच एकमव चागला माग आप या पढ आह समाजाच झालल ह अधपतन ा सव गो ीचा िनषध क नच आपण आप या आनदाला सरवात करावी आ ण आप या बरोबर इतरानाह आनद कराव आता दवाळ अका या ा गडबड त मी त हाला ह काय सागत असच वाटतय ना त हाला पण त ह सगळ आपलीच आहात ( आपली माणस हणतात ना त तसच ) दवाळ अकाच वशष काय ह अस कती तर िलखाण आ ह फसबक वर सहज आ ण सतत वाचत असतो फसबक वर नहमीच दरवळत राहणार सा ह य आ ण या सा ह याच मालक पालक चालक ह पण आप याला काह नवीन नाह चार ओळ याह सा ह याची जथ वारवार चोर होत याच ऽात भ यामो या सा ह याच काय पण घाब नका इथ असलल सव सा ह य ामा णकपण तम यापढ ठवल

आह व ासान िमळालला आपला ठवा यो य य या हातात पडलाच पा हज ाच तळमळ न मा यामना ई काशनान तयार कलला हा दवाळ अक जो एका लक न लाखो वाचकापयत आ ह पोहचवतो तोच दवाळ अक आपणा सवासाठ ःतत करतोय दवाळ अका या कामात वळोवळ मदत करणार माझ सव िमऽ म ऽणी सहकार याच आभार आम यावर व ास ठवन आपल अम य सा ह य व ासान आम याकड सपत कल या सव लखक कवी मडळ च आभार सव वाचक मडळ चह शतश आभार आपणा सवाना दवाळ या ल ल शभ छा

अनघा हर anaghahiraygmailcom ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

अ हसा मक प तीन त णानी न द वला सामा जक वचार ह याचा िनषध ===============================================

२ ऑ टोबर २०१३ गाधी जयती या िनिम ान आज डॉ दाभोलकरा या ह यचा िनषध हणन महारा सिमती या सामा जक सघटन यावतीन शकडो त णानी आज दादर यथ मक माच क न अ हसा मक प तीन िनषध न द वला सामा जक ह या वचार

िनषध माचच आयोजन बोधनकार ठाकर पतळा पोतगीज चच त दादर च यभमी पयत कर यात आल होत आज सकाळ ११ वाजता बोधनकार ठाकर या या दादर यथील पत याला अिभवादन क न या मक माचला स वात कर यात आली

या माचम य सामील झाल या त णानी माच स हो यापव साम जक आशय असलली गाणी गाऊन समाज वघातक श वरोधात लढ याचा िनधार कला ा माचमधील अनक त ण हातात महा मा गाधी माट न यथर कग आ ण डॉ बाबासाहब आबडकर याच वचार असलल फलक घऊन चालत होत माचन दादर यथील च यभमी पयतचा आपला वास पण क यानतर माच या समारोपा सगी साम जक वषयावर आधा रत पथना य सादर कर यात आल माच या अखर स त णानी हात उचावन डॉ दाभोलकर या या िनघण ह यचा िनषध करत या या ह यमाग असल या व ीला आ हान दत सकारा मक काम करत राह याचा िनधार कला दनाक २० ऑगःट २०१३ रोजी झालली डॉ टर दाभोलकर ाची ह या ह एका य ची ह या नसन ती समाजा या व ानिन आ ण तकिन वचार कर या या बयला थाब व याक रता कर यात आलली

सामा जक वचार ह या आह अशा कार महा मा गाधी माट न यथर कग सफदर हामी या याह ह या समाजबोधनाच काय थाब व या या उ शान कायात आ या हो या याच वचारानी अःवःथ होत सम वचार त णानी य या काळात सवसामा य माणसाला स म आ ण िनभय बन व या या उ शान महारा सिमती या सामा जक सघटनची स वात आज महा मा गाधी जयती या िनिम न कली महारा सिमती ह सामा जक सघटना समाजसधार लोकिश णजनजागतीसघष आ ण स यामह कर या या उ शान वगवगळ कायबम य या पढ ल काळात राब वणार आह

सपक ndash ९७६९६१३९४१ - करण झ बाड ९८३३९३५९६१ - िगर श ढोक जय हद जय महारा

मनो-गती (अकषय वाटव )

==========================================

बऱयाच िदवसापासन मनात काही िवचार यत होत आिण एक िदवस अनघाज बरोबर बोलण झाल बोलता बोलता तयान सहज िदवाळी

अकाचा िवषय काढला आिण एखादा लखही िलहायला सािगतला मी प ीचा लखक नाही पण तया रा ी घरी आलयानतर िकतयक िदवसापासन मनात घोळणाऱया तयाच िवषयान पनहा वर उसळी मारली आिण मग ठरवल चला या िवषयी आपलयाला ज वाटत त िलहन काढ खरतर िदवाळी अकासाठीचया लखाचा साचा मला अवगत नाही महणन जस सचल तस िलहीत गलो कवा जातोय शतकानशतक माणसाला आपलया शरीर ब ल आिण मना ब ल कतहल आह काळाचया आिण िवकासाचया ओघात ह कतहल माग न पडता अिधकच वाढत गल आिण कालातरान या कतहलाच रपातर िजजञासत झाल या िजजञासला मग िवजञानाची साथ िमळाली आिण शरीराचा मनाचा शा ीय अभयास सशोधन सर झाल आजपयत दशािवदशात झाललया सशोधना अती अनक वगवगळ िनषकषर िनघाल एवढच नाही तर सािहतय सगीत कला शया जीवनाचया िविवध अगानाही याची भरळ पडली महणनच की काय सवरसामानय माणसाचया मनो ापाराब ल बिहणा बाईना lsquoमन वढाय वढायrsquo या ओळी सचलया खरच िकती सयि क आहत या ओळी आपल मन दनिदन जीवनात सतत कलपनचया गरड भराऱया घत असत मा तयाच वळी जया माधयमातन या कलपना मतर रप घतात त शरीर िशिथल असत फार थो ा लोकाचया बाबतीत अस घडत की मनाचया गती बरोबर तयाच वगान तयाचया कतीही गितशील होतात हा िवचार जवहा मनात आला तवहा लागलीच िवचारा पाठोपाठ

ही िनमारण झाला की अस का होत मग तया ाच उ र शोधणयासाठी िवचाराची मािलका सर झाली आिण लकषात आल की मन म आह तयाला िदशा वळ काळ सीमा ात जात धमर भाषा कशाचही

बधन नाही आिण महणन तयाची गती अितशय वगवान आह महणनच की काय जवहा एखादी कलपना मनात असत तवहा आपण अनक कार िवचाराचया कल या लढवन ती कलपना मनातलया मनात साकार करतो मा जवहा ती कतीत आणायची वळ यत तवहा तवहा आपलयासमोर अडचण च असखय ड गर उभ राहतात आपलयाच दनिदन जीवनात अनक वळा आपण एखादी गो कशी शकय आह याचा िवचार करणया एवजी ती अशकय कशी आह याचा जासत िवचार करतो आिण काही वळान सवतःलाच ह ठाम पण पटवन दतो की ती गो अशकय आह

आता असा उ वतो की ह तर सगळ मनाच खळ आहत मग यात शरीराचा सबध यतो कठ माझयाही मनात नमका हाच आला आिण काही वळान एक साध उदाहरण आठवल िकतयक वळा आपण रा ी झोपताना सकाळी रोजचया पकषा लवकर उठायच असा िन य करन झोपतो मा ७० वळा आपण दसऱया िदवशी एकतर रोजचया वळीच उठतो कवा तयापकषा उिशरा याच कारण अस की मनान ठरवल तरी शरीराला जी सवय लागलली असत ती बदलत नाही दसऱया िदवशी सकाळी ठरवललया वळला मन जाग होत दहव ी जागया होतात मा शरीर अथरण सोडायला तयार होत नाही कारण सवय ह जवहा मला जाणवल तवहा लगच दसरा िवचार मनात आला की शवटी शरीरावर िनय ण मदच ब ीच िवचाराच महणजच पयारयान मनाच आह पण तरीही मनषय सवरसवी शरीराचया आधीन आह उदाहरणाथर ndash अघोळीला गरम पाणी हव ही शरीराची गरज आह कारण मनाला सपशर जञान नाही पण आपलयाला (ज अघोळीला गरम पाणी वापरतात) आपलया शरीराला याची एवढी सवय झालली असत की आपण ठरवनही थड पाणयाचा वापर कर शकत नाही पण अपवादातमक पिरिसथतीत (उदा व कीय सलला) आपण शरीराची मरड घालन थड पाणी वापरतो जस की मधमहाच रगण नाईलाजान गोड पदाथर खाणयाच टाळतात या वरन अस लकषात आल की अर ा आपलया मनाच िवचार िन य प ा असल तर शरीर हतबल होऊ शकत महणजच आपलया कलपना साकार करणयासाठी आपण आपलया कमाल शारीिरक कषमता वापर शकतो िम ानो हा जो िवचार माझया मनात आला कवा मी जो या लखात माडणयाचा य कला हा िवचार ही कलपना या पव िकतयक वळा

िकतयक िठकाणी माडणयात आली आह पण या लखाचया िनिम ान पनहा याला उजाळा दणयाच कारण एवढच की आपलया दनिदन जीवनात धकाधकीत आपलया मनात आपलयाला जो आनद िमळवायचा असतो तो कवळ शरीरान नकार िदलयान मनातच राहतो आपलयाला वाचनाची आवड असत पण नोकरीवरन कवा इतर कामातन सवड िमळत नाही अशी सबब आपण पढ करतो आिण यासाठी जबाबदार असत आपल शरीर कारण आपल मन ह अशा गो साठी कायम उतसाही असत पण lsquoशरीर थकणrsquo या एका सबबी खाली जीवनात आपलयाला आनद िमळवन दणाऱया अनक गो ी आपलयाकडन करायचया राहन जातात वयो मयारदनसार शरीराचया कमाल कषमता कमी होतात हा भाग वगळा पण अवघया ितशी पसतीशीत आपल शरीर आपण चाकोरी ब जगणयात अडकवन टाकतो ह िकतपत योगय आह कदािचत माझ ह िवधान १०० सगळयाचयाच बाबतीत खर नसल पण जयाचया बाबतीत खर आह तयाची ट वारी स ा काही कमी नाही

एवढा िवचार कलयानतर lsquoया जगात माणसाला अशकय अस काही नाहीrsquo ही सकलपना पटायला लागली मग इितहासात डोकावन पिहल तवहा लकषात आल की आजवर जयाची नाव ठळक अकषरात िलिहली गली आहत तयानी तयाचया शरीरापकषा मनावर आिण मनाचया कलपनावर अिधक िभसत ठवली आिण महणनच शरीराची कमाल कषमता वापर अशयकय गो ी शकय कलया

खरच एकदा य करन बघायला काय हरकत आह मनाचया वगान कलपनावर सवर होवन शरीराची गाडी कमाल मयारदपयरत पळवायला कदािचत पिहलयादा अपघात होईल पण एकदा सराईत चालक झालो की सव ाचया दिनयचा प ा सहज िमळल akshaywatvegmailcom 9420260808 Mumbai

~~0~~

खर दवाळ गावाकडचीच अड भाकर यरोळकर

===========================================================================

आप या अनभवातन जीवनाचा अथ काढण सवसामा य िनकष काढण कवा जीवनावषयक त व ान माडण ह

माणसाची सहजव ीच असत या थोर लखक गगाधर गाडगीळा या मताशी मी शभर ट क सहमत आह स या साजर होत असलली दवाळ आ ण स र या दशकातली दवाळ यात जमीन-अःमानच अतर पडल आह आप याकड सतत कठला ना कठला उ सव चाल असतोच माऽ या उ सवाचा आण मामीण सःकतीचा िनकटचा सबध असतो ह आता आपण यानातच घत नाह आप याला काय रोजच दवाळ आ ण दसरा अस बोलन झाल क जबाबदार सपली पण अस होत नसत आम या लहानपणी दवाळ ला गावाकड जाण बधनकारक अस क यक काय परत वषानवष ह परपरा चालच होती दवाळ चा अथच मळ तो असायचा घरातीलच न ह तर गावातीलह सग यानी एकऽ जमायच माणस नोकर यवसायािनम कठह असली तर दवाळ ला गावाकड जमत कणा या घर कोण आल कोण आल नाह याची खबरबात सग याना अस यावळ मोबाईल फो स न हत माऽ एका या घरातली बातमी दसर कड समज याची एक न ह तर अनक मा यम उपल ध होती आ ण ती सार जवत होती एकतर सकाळ उठ याबरोबर जगमलोक रोज पीठ मागायला यत लहान असतानाच मला चागल आठवत सकाळ तासभर मी पीठ वाढाय याच कामावर बसलला अस एखा ा दवशी त आल नाह त तर आमची आजी अःवःथ हायची कारण गावात हमखास कणी तर

गचकलल असायच दवाळ त कोण आल कणा या घर कोण नाह अशी जगम चौकशी कर त असिशवाय परट ण असच दपार या वळला बारा बलतदारापक सतार ना ह अशा मडळ चा तर नहमीच राबता असायचा सवाचच आपलक च आ ण ज हा याच सबध असत शाळत जाताना कवा यताना लोहारा या भा याजवळ तास तास बसन याच काम कतहलान बघत बसलल मला आठवत नळ फकली सोनारइकडन ितकड जाई वार अशी कठलीह हण नतर मा हत झालीपण सोनाराच काम कस चालत त य ात तथ बसन आ ह पाहलल आह या काळात गावात हअर कट ग सल सची भानगड न हती ना ह घर च यत अस तोह आमचा वरग याचा असा औ स यपण काळ असावयाचा सग या गावात या गजगो ी ितथ कळायची सोय होती दवाळ दर यान पचाग सागायला ा हणह असच या याह झोळ त काह ना काह टाकाव लागएकादशी कधी ादशी क या वार आमावःया कती वाजा स भाऊबीज कशी या वष लाबली अशा गो ी आ हाला या याकडनच कळत गाव सपकाची मा यम एवढय़ावर थाबत नसत तर स याकाळ हल या िश याची ःवार असचकदला या उजडात िश याला रोट वाढा जी अशी हाळ हमखास ठर या वळ यई ती एखा ा दवशी नाह आली क आजी गडय़ाजवळ चौकशी कर त असएक-दोन दवस सलग अस कणी रवाजानसार आल नाह क गडय़ाला कवा अ य कणाला कवा मलाच या या घर चौकशी कर यासाठ पाठवन दत अस दवाळ चा उ सव असला तर या सव मडळ या सहभागािशवाय याची क पनाच करण श य न हत साधा फराळ असला तर सवाचाच सहभाग यात राहायचा दवाळ हणज मामसःकतीचाच एक अ वभा य भाग होता आता ती सःकतीच उरली नाह तर मग दवाळ कसली वाडय़ातच गोठा अस स याकाळ

जनावर घर यत तो ण मोठय़ा औ स याचा अस दन दन दवाळ

गायी हशी ओवाळ या िचरप रिचत ओळ या यासाठ च तर हो या गायी हशीसोबत गराखी आलाच आणल या फटा यापक काह फटाक आम या गरा याला िमळाल क मगच आ ह त उडवायला स कर त अस गावात लआमीपजनाला आ ण पाड याला पानसपार ला लोक बोलावत जवढ हणन काह दकान असत कवा न यान उघड त ितथ सगळ कड भट ावी लाग दवाळ हटल क वाजऽी आलच बड वाज यािशवाय ख या अथान दवाळ आह अस वाटायचच नाह दारात दपार या वळ बड वाजला क आ ह सार शजारपाजार या मलासहत जमत अस नतरह ग लीत बड या पढ-माग कवा सोबत काह काळ िमरवत चालण ह आमची चनच असायची सःकती हणज नमक काय ह मळातन समजन घण तस सोप नसत ती अनभवायलाच हवी आता गावात हअर कट ग सलन झालत कारण नसताना मोबाई सचा सळसळाट झाला आह गरज नसताना िनरिनरा या कप याच टॉवस उभ राहल आहत घरातल गोठ आतागावाबाहर शतात गल आहत तर काह ना त नकोच आहत याऐवजी ड शअटना या छ या उगव या आहत घरातली माणस एकमकाना भट याऐवजीमोबाईलव न शभ छा दऊ लागली आहत तह उपचार हणन आप या गायी हशी वासर कती याऐवजी ट ह वर चन स कोणती दसतात याची आताचचा होत गावात या बसःट डवर इतर सोयी कठ या नका का असनात पण प सी थ सअप बसलर या बाट या िमळतात मग दसर काय होणार पव लोक एकमकाची वचारपस कर त सख-दखात सहभागी होत जवळ क होती ज हाळा होता पव ह लोक दा पत पण दा डय़ा कोण त सा या गावाला मा हत

अस लोक या याकड दल कर त याच काय मनावर यायच हणन गावात कणाचा तर न क च धाक अस वाटल तस वागायची मोकळ क कोणालाह न हती काह सकत होत ढ हो या परपरा चाली रती अस सगळ सगळअ ःत वात होत मामसःकतीचा डोलारा कोसळला आ ण मग चाग या परपरा ढ ज हाळा न होत चालला गावातली पहाट उगवायची ती मोरा या मजळ ककावलीन राऽभर चाल असल या व सपत आल या भजनानी व अभगानी स नसय दय हायचा न होत असल या मामसःकतीचा न स या थाबायच नाव घत नसल या शतक या या आ मह याचा घिन सबध अस याच माझ तर ठाम मत आह लोकाचा आपसातला सवादच हरवत चालला आह लोकपव एकमकाला ध न होत या बलतदार प तीचा समावश असणार गाव सःकतीच याला कारणीभत होती गावातल गावातच िमटवायची मता होती परणीसाठ कवा खतासाठ

कणी अडन बस याची था न हती अगद एखा ा या शतात पकल नाह तर इतरा या कणगीतल धा य हात घालन न याची मभा होती ह कदखील होताआज आपण हा सारा चागलपणा वसरत चाललो आहोत

मो 9860455785 अड भाकर यरोळकर ~~0~~

आ ण (द प ओक) ==================================================================

काह लोकाना खप पडतात यात या काह ना यामळनव शोध लागतात तर काह ना नव पडतातकाह जण उ र टाळ यासाठ ित करतात काह जण जबाबदार तन पळवाट शोध यासाठ

वचारतातशाळम य जस िश कानी वचारण अप त असतिततकच कवा या प ा अिधक व ा यानी त वचारणआवयक असतकाह वळा काह जण

आपली ब म ा िस कर यासाठ ाची सरब ी करतात वचा न ग धळात पाडन आपल वचःव िस द कर याची सवय तर अनकाना असत तर काह जण नसत च घऊन जगत असतात याच जीवन हाच एक कट झालला असतो उ र सापडतनाह त यामळ ाचा िनचरा होत नाह त साठतचजातात आ ण मग याच ओझ आययभर वाहत वाहतशवट या म य या तक सगत अवःथत पोचतात आ णसपतात या या ासकट मग काह वळा पडतो क वचारण चागल कावाईट सवच जाणकार हणतात क पडण ह एक नसिगक बया आह आपला मद ा या व या पडत सम होत असतोबहदा अस हणतात क मदला जत या व या जाःतिततक जाःत ग भता ब म ा असत ती कदािचत ामळ आ ण िमळाल या उ रामळ वाढत असलज माला आ या बरोबर आपण कठ आहोत हा पडतोआ ण पाय पकडन उलट धरणाढया सईणीकड कवाडॉटर कड पाहन प हला पडतो याला भाषा नसतपाठ वर थापट मा न ज उर िमळत याला भाषा नसतपण अथ असतो ती थापट सागत सरळ पण जगायच असल तरजगाकड उलट पहा

या विचऽ उ रान रड फटत आ ण यामळ सग या याचहढयावर हस फटतमग पालथ पडायला िशक पयत उताण पाडनपाळ या या वर टागल या चाद या म य ल बणार िचमणीकावळ पाहत पडलल

डो यात कतहला या पानचमकत असतात पाळ यात डोकावन पाहणार वचारात असतातकोणआह ओळखल का मी तझी कवा तझा काका मामा आ या भाऊ ब हण वगर वगर हसतोयकशा ओळखन काय झालललायला श द कळत नसतात भाव समज लागतात तस नव उभ राहतात मग भाषा िमळत घरा या सीमा ओलाडनआप या पायावर बाहर पड यावर प हा यक ाच समपक उ र िमळतच अस नाह पणजगरहाट या दबावाखाली त अन र त तसच राहतात वचारणाढयाला धमकावल जात वचा नको मीसागतोय न तसच कर ह हणणारा दखील याअन र त ाच ओझ वहातच असतो कारण यानजीवनाचा सोपा माग ःवीकारलला असतो उ र शोधीतबसत नाह बहस य असच असतात वाह पतीत मळल या वाटन जाणारपण

मग असह लोक असतात त तो घऊन फरतराहतात त ह हणता हणन का तसच का मी हणतो तस का नाह र ती या चौकट बाहर पडतातनवा माग शोध लागतात अशाना समाजा कडनउ रिमळतातच अस नाह बहधा द रच िमळतात यातनदखील उ र िमळालीच तर यानी याच समाधान होत नाह मग हाता म य मशाल घऊन त आप या ाची उ र शोध लागतात सापडल या उ रानी त वाह पितत समाजाला दशा दाख व याचा य

करतात या याजवळ सग याच ाची उ र असतात अस नाह पण या या जवळ अस काह असतात याची उ रद याची मता कोणात नसत यामळ या या

माग लोकउभ राहतात या शोधाम य समाजा या चौकट मोड याजातात ढ च अवडबर झगा न दऊन न या दावल याचौकट बाध या जाऊ लागतातप हा चौकट कती द करायची हा वचारणारा नवा कोणी तर पढ होतो ज या

ला याच उ र मा हत नसत या या ीन यान याला हवत उ र िमळ वलल असत आता सघषाची ताकद सपललीअसत मग आप या हातातील मशाल नया क या याहाती सोपवन त थाबतात कधी आपण होऊन थाबल नाह त तर थाब वल जातात न या वाट या वळणावर याच पतळ उभ कल जातात स कार होतात ग यात हार पडतात आ ण याचा वासथाबतोसमाजा या चौकट ची माप सतत बदलत राहतात आ ण ती बदललीच पा हजत अशी चौकट दाव यास मनाई करणारा समाज ःथर होतो आळसावतो याला च पडत नाह त जनी छापील ो र रोजघोटत रा ह यान पाठ झालली असतात पडला नाह क ानाची गगा थाबतती थाबली क याच तळ बनतअजन जाःत वळ थाबली क डबक होत सपलला समाज हणज या डब यातील कडहणन िमऽानो सतत वचार त राहाःवतःला समाजाला ःथा पताना आण बडखोरानादखील वा हत रहा आ ण जवत राहा

द प ओक ~~0~~

लोकाकड पाठ फरवन उभ शासनhelliphellip अड भाकर यरोळकर ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आपला दश बरोजगार चा वःफोट हो या या उबरठय़ावर उभा आह हजार च न ह तर ल ावधी बरोजगाराच ताड नोकर या रोजगारा या शोधात वणवण भटकत आहत याच आठव यातली एक बातमी बघा एका ज हय़ात हणज मराठवा यात याच िलपीक व िशपाई भरती जाह र झाली जागा कती तर अव या ३५ आ ण यातील ३१ जागाक रता ५ हजार ५३१ उमदवार िलपीक हणज कारकन पदासाठ तर उव रत चार िशपाईपदा या जागक रता एक हजार ६४१ उमदवार एवढय़ा चड स यन अज आल पर ा किावर पोलीस बदोबःत ठवावा लागला हणज ३५ जागाक रता ७ हजार १७२ अज आल आ ण माझी खाऽी आह क या सा या अजाची छाननी कली तर अजदाराम य बीए एम ए एम कॉम एलएलबी अगद इ जिनयस दखील असणार िशकल या लोकाना नोकर नाह त न िशकल याचा तर वचारच क नय एक कड अशी भयावह अवःथा तर दसर कड जी मडळ शासनात व वध ख या अडवन बसलली आहत ती आपल कत य बजवायला आ ण लोकाची काम करावयास तयार नाह त काह अपवाद अस शकतात पण त अपवादच परत ःवात या होऊनह एवढा मोठा कालखड उलटला पण अजनह आपल शासन लोकाकड पाठ फरवन उभ आह ह प र ःथती

बदलणार कधी शासनावर कणाचा धाक नाह वचक नाह कामचकार आ ण आळशी कमचार वग आ ण सवदनह न अिधकार ह अस का होत कधीतर एक वळ यणार होती आ ण ती आलीय आता ती अशी क नोक यातील सर तता कमी करण काम करा नाह तर घर बसा हजारो लाखो लोक ज तम याप ा अिधक िशकलल आहत आ ण याना कामाची गरज आह त लोक तमची जागा घ यास स ज आहत याचा वचार करा क पना करा एखाद मोठ कपनी आह खासगी यवःथापन आह ितथ कमचा याना अिधका याना काम कराव लागत हलगज पणा क न अ जबात चालत नाह कामचकारपणा कला तर सरळ वतनात कपात होत दलल काम वळत पण नाह झाल तर सरळ नोकर व न काढल जात कारण याना कपनी न यात चालवायची असत वकिसत रा ात सरकार कमचा याना असच वाग वल जात आप यासारखी अवाजवी सर तता नसत यामळ होत काय तर काय मता वाढ स लागत आप याकड काय मता हा कारच शासनात उरलला नाह उलट भर कशावर दला जातो तर लोकाची अडवणक कर यावर ह अडवणक सपणपण सवदना हरवन बसलल शासन कशा कार करत याच एक ताज उदाहरण मी आता सागणार आह पावलो कोयलो नावाचा एक िस लखक आह आ ण कठ याह लखात आपला म ा अिधक ःप क न साग यासाठ तो एका गो ीचा आधार घतो मीह

अशाच एक घडलली गो ग याच आठव यातली सागणार ती खालीलमाण एका शतक यान आपली जमीन तलावात सपा दत झाली हणन ज हािधकार कायालयात वाढ व नकसानभरपाई िमळावी हणन कलम २८ खाली अज कला यासाठ याच तलावातील इतर लोका या सपा दत जिमनीसदभात सबिधत यायालयान जो िनकाल दला याचा यान आधार घतला ज हािधकार कायालयातील भसपादन वभाग (लघ पाटबधार) या याकड ह करण ल बत होत िनणय काह होईना कारण यायालयातील िनकालाच शासनान अपील हायकोटात कल होत हणन अ पलाचा िनकाल लागपावतो आ ह काह करणार नाह अशी प हली अडवणक स झाली बचा या शतक यान पटवन दल क जर अपील चाल असल तर या िनकालामाण भरपाईच वाटप झालल आह परत ऐकतो कोण मग शतक यान डायर ट हायकोटात धाव घतली आ ण हायकोटान त काळ िनणय दला क शतक याच करण दोन म ह यात िनकाली काढा मग माऽ शासन हालल आ ण ःवत आयएएस कल टरानी ल घालन या करणातील नकसानभरपाईच अवॉड मजर कल एवढ झाल पण शतक या या पदरात र कम कठ पडतय सबिधत इ जिनअर या म यम क प वभागाकडन र कम माग व यास टाळाटाळ स झाली एकण काय तर अडथळय़ाची शयतच लागली ज हािधकार कायालयातच एक सम वयक नावाचा वभाग काह सालापव

ःथापन झाला याआधी काम थोड पटापट हायची पण आता आणखी एक अडवणक च कि आल जवढ टबल जाःत तवढ अडवणक जाःत हणज भसपादन त हाया सम वयक वभाग त म यम क प अिभयता त गोदावर का कणा महामडळ आ ण गरजनसार मऽालय पन ितथन या कागदाचा वापस वास स शतकर अ रश रडकड ला यण साह जकच होत अखर महायासान हणा क या शतक याची वा या या पवजाची काह पवप याई हणा पण त पमट आल म यम क प अिभयता खा याकडन त पमट भसपादन वभागाकड जमाह झाल आ ण शतक याची ससहोलपट एकदाची थाबली अस वाट लागतानाच याला पमट काह िमळना वतनवाढ चा लाभ भोगणा या कमचार व अिधकार याना या शतक या या अडचणी व वदना कळा यात तर कशा चौकशी करता कळाल क या भसपादन खा याचा कारभार पनवसन खा याकड सोपवला गलाय पनवसन अिधका याला भटाव तर त ऑ फसच िनरःत झाल ताल या या उप ज हािधका याकड हालवलय पण त पमट तम याकड जमा होऊन म हना झाला त तर ा यावर अिधका याच हणण क अहो चाळ स वषातन एकदा अशी ःथती उ वत आ ह भोगलय त सगळ एका ज ातन दस या ज ात ऑ फस गलल अहो त ह फाईली का पाठवत नाह मग कमीत कमी अिधक चौकशीअती कळाल क ती फाईलच सापडत नाह वार शासन

अज घऊन गल तर भसपादन खात हणज ितथल कमचार हणणार आ ह घणार नाह पनवसनवाल हणणार आ ह तो अज का यावा हा खळखडोबा बघन हवाल दल झाल या शतक याला घऊन कल टराकड तबार द यास गलो त दौ यावर अस याच कळाल हणन िनवासी ज हािधकार याचकड गलो या याशी झालला वातालाप खालीलमाण फायली पाठ व याच काम चाल आह मी एकदा या वभागात गलो होतो तर त चाल होतपरत हायकोटाचा आदश असलली आ ण चाल फाईल दोन म हन झाल तर सापडत नाह मग आ ह करायच काय दोन म हन नाह द ड म हना झाला त ऑ फस उठन त ह चक ची मा हती सागताय या अिधका याच बोलण ऐकन आ हालाच प चाताप वाट लागला अहो द ड तर द ड म हना पण त ह सागत का नाह कमचा याना फाईल हडकायला काय करायच आता उपोषणाला बसायच क हायकोटात जाव इमज बर होत हणायची वळ आली खर

~~~~~

कटबप तीची आवयकता Eacutehellip ndash सधाकर दवकळ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ मानवान सगम जीवनासाठ अगीकारलली यवःथा ती कटबप ती मानवा या मलभत गरजा अ न ndash व ndash िनवारा साधन सामा जक यवःथा दखील भयम राह ल या भावनतन ह यवःथा ज मास आली कालातरान प र ःथतीज य कारणानी स वाती या यवःथत अनक बदल वळोवळ होवन आपण पा हलली ndash ऐकलली अथवा वाचलली एकऽ कटबप ती ज मास आली जगा या अनक दशात व आप या भारतात दखील अनक भागात एकऽ कटबप तीच अ ःत व अजनह आह सामा यत या प तीसाठ आवयक आह जीवनास ज र वपल अ नपरवठा ndash ज र अथाजन ndash िनवाढयासाठ ज र जागा ndash सर तता आ ण कटबातील यक घटकाची एकमका वषयीची आ मीयतची भावना

सिनय ऽत समाज यवःथतसाठ ndash िनयऽणसाठ ह प ती अितशय उपयोगी आह -व य च सगोपन या या गरजा आरो य व आधार या प तीत अितशय सलभ होतो -कटबातील शार रक खोड व द घ आजारा या य याची दखभाल सरळ होत -कटबातील अ ववा हत या वधवा य ा अशा िनराधार याना आधार िमळतो -कटबातील बाळगोपाळ व कशोरवयीन मला या शार रक ndash मानिसक आरो या या गरजा िश ण सःकार व इतर ज र कड लआय परवण सोप जात -कठ याह एका य वर कामाचा बोजा न पडता जाबा दायाच वभाजन होवन यक य स जीवन जग यासाठ मोकळा वळ िमळतो

-आययातील बढया-वाईट सगाना सभाळण सोप जात -साधन-सप ीच वभाजन न होता व स मदत होत एकऽ कटबप ती महदशी चाल रा हली असती तर अनक सामा जक दषण टाळता आली असती अथवा यावर ल अकश सहजसा य झाला असता आज या समाजात या अनक कठ ण व दगम समःया उ व याच नस या अनक कार या सःथाची गरजच भासली नसती समाज आिथक ndash नितक ndash साःकितक पातळ वर अिधक स म झाला असता या कटब प ती या नाह स हो यान अनक दषण समाजात िनमाण झाली -अनक कार या आिथक-शार रक-मानिसक-भावना मक वकती िनमाण झा या यावर सव कारच अ याचार होऊ लागल - य ची ःवक ित वचारशली वःतत पावली -समाजात आिथक ग ह खन मारामाया जातीवाद ndash धमाधता ndash राजक य अ ःथरता अशा कार या ndashमानिसक व आिथक अःवःथमळ अनक समःया िनमाण झा या - य ची परःपर आ मीयता ओलावा म आदर कमी-नाह स होऊन असरा तच वातावरण िनमाण झाल अशा अनक समःयातन िनमाण झालली अित भयानक व असर त जीवनशली जगण निशबी आली या सवात भर हणन क काय शहराची होणार अमयाद वाढ मामीण भागात होणार अथाजना या साधनाची घट अशा अनक वध कारणामळ कटबसःथा हा कारच न होत चालला आह यावर उपाय सधाकर दवकळ ~~0~~

साउथ आ का सःकती()hellipअिनल गो वलकर ============================================

एखा ा दशात साधारणपण ५ वष रा हल क सवसाधारण समाजाची क पना यऊ शकत साउथ आ का ःप पण ४ समाजात वभागाला आह १] काळ (मळ र हवासी) २] गोर (जवळपास ३०० हन अिधक वष वाःत य) ३] भारतीय वशाच (नकतीच १५० वष पण झाली) ४] कलड ( िमौ सयोगातन ज मलला समाज) अथात मा यासारख नोकर साठ यउन ःथाियक झालल तस बरच आहत पण एकण लोकस य या मानान अजनह माण नग य आह दभगलली कटब यवःथा ह इथ या बहतक सग या समाजाच यव छदक ल ण मानाव लागल जहाजाला कठ भोक पडल आह आ ण कती माणात जहाजात पाणी िशरत आह याचा प ा लागत नाह ल नसःथा अजन अ ःत वात आह हच भा य माझा इथ या समाजातील काह लोकाशी जवळन सबध यायला लाग यावर हळहळ िचऽ ःप हायला लागल सरवातीला मा यावर भारतीय सःकार ःप अस यान इथ या मानिसकतब ल बरच आ य वाटायच नतर जसा जवळन सबध यायला लाग यावर भरजर व ावर ल वख उडन आतील अःतर दसायला लागाव यामाण इथल समाजमन यानात यायला लागल गोरा समाज तम यापासन प ह यापासन थोडासा फटकन वागत असतो का या लोकापासन त ह च जर दर असता तर मळ भारतीय वशीय लोक यात या यात तम या जवळ यऊ शकतात कलड समाज तर बहश या याच व ात रममाण झालल असतात अस जर असल तर सःकती

हणन बघायला गल तर सामाियकता आढळत मी १९९४ साली थम ितकड गलो अथात यावळस मी साउथ आ कतील चौथा महारा ीयन माणस इथ भारतीय समाज १] तिमळतलग २] हदगजराती मसलमान अशा ३ भागात वभागाला गला आह आता हद हणज यात उ र भारतीय गजरातीबगाली सगळ यतात अथात या वभागणीनसार दवळ राहणीमान इ याद गो ीत फरक पडतो भाषा अथात इमजी त हा या समाजातील काह गमतीजमती उदाहरणासह त िल ह याचा य खर तर गमतीजमती हा श द बरोबर नाह कारण थोड तठःथ व ी ठवणार आह मा या प ह याच नोकर त बरचस भारतीय वशाच लोक ओळखीच झाल मा या वभागात सरवातीला निसमा हणन मसलमान मलगी ी (ल न झालल हणन) होती वागायला मोकळपणा आ ण मळात मी मबईहन आलो याच औ ःय य मा या म हतीतील ह च एकमव मलगी जच ल न अजनपयत तर टकलल आह आम या बढयाच वषयावर ग पा हाय या एक गमत मी वारवार अनभवली आह मी मबईतील ह समज यावर लगच यायचा अिमताभशाह खला ओळखतोस का प ह यादा हसायला यायच पण इथ इतका भोळसटपणा सरास दसन यतो जण एकाच शहरात राहतो हणज आम या भट गाठ नहमी याच याच म य कारण वणभद रा य यवःथन इथ या समाजाला इतर जगापासन विचत ठव यान सवसाधारण व ी ह अशीच रा हली आता थोडाफार फरक पडला आह हळहळ जशी ओळख वाढली तशी एकदोनदा घर जवायच िनमऽण िमळाल इथ गमत पाहायला िमळाली ऑ फसम य वाग याबोल यात जो मोकळपणा असायचा याची नामोिनशाणीदखील ित या(च) घर दसत न हती हाताची घड आ ण त डावर बोट मलाच

कटाळा आला कतीह झाल तर ित या नवढयाशी काह ह ओळख नाह यामळ बोल यात अवघडलपण सतत असायच नतर ल ात आल क

ट पकल म ःलम सःकती मानिसक दभगलपण इथ ज दसल त मला नतर पढ ल १७ वषात वारवार इतर घरात आढळल याच ऑ फसम य फरझाना हणन म ःलम यवती भटली वागायला अितशय मोकळ अगद नको त हढ त हा ितच ल न झाल न हत परत बनधाःत व ीन ती दसढया म ःलम माणसाबरोबर राहत होती या यावर ितच म होतआह नतर मला समजल क शर रसबध दखील ठवला होता आता या याच बरोबर ितच ल न झाल आह ह मी बिघतलली प हली म ःलम यवती जी उघडपण नाईट लबम य नाचायला जायची विचतसगी ःमो कगदखील ध कादायक भाग या पढ आह २००४ म य ितच र तसर ल न झाल परत या या यकराची नोकर गली आ ण एकदम ह कटब उघ यावर आल ध कादायक बाब अशी क ित या नवढयान ितला बाजारात आणल अगद उघड नाह परत सोसायट गल या नावान ित त वगात ती िमसळ लागली अथात ह सगळ स झाल त हा एकदा मी पीटरम र झबग शहरात असाच ज या िमऽाना भटायला आलो असताना अचानक फरझाना मला भटली वाःत वक कस बोलायच याचा मला सकोच वाटत होता पण ज या मऽी या आधारावर ितन कसलाह आडपडदा न ठवता ितच आय य मला सािगतल पीटरम र झबग ह माझ साउथ आ कतील प हल शहर नतर नोकर िनिम ान डबन रःटनबग Standerton टो रया आ ण जोहानसबग इथ या शहरात वाःत य झाल यक शहरात वगवगळ नमन अनभवायला िमळाल इथच मला पढ हद समाजातील मली बघायला िमळा या

पीटरम र झबग इथ या कपनीचा याप वाढायला लागला तशी नवीन भरती आवयक झाली यानसार मा या वभागात आधी बट नतर योती नावा या मली कामाला लाग या आ ण मला इथ या भारतीय समाजाची खर ओळख िमळाली वाःत वक या दो ह मली यावळस वशीतील कवा एखाद वष इकडितकड याच वयोगटातील आमच बोलण अथात इमजीतन माझ इमजी हणज भारतीय (ा णी) तर इथल सपण पा ा य सरवातीला माझी फार पचाईत हायची काह उ चाराला लोक नाक मरडायच परत नतर मी जाणीवपवक उ चार सधारल आता ह बट अजनह सःव प ब न त लख परत चा र यान हलक ज हा मा याबरोबर काम करायला सरवात झाली त हा ितची एगजमट झाली होती लवकरच ित या यकराशी माझी ओळख क न दली होती अस असन दखील ह च बाहर यालीपणा चालच असायचा दसायली दखणी अस यान ित या भोवती जी घालणार अगद ऑ फसमधील होत रॉक बरोबर ल न ठरलल असन ती दसढयाशी मसबध ठऊन होती लवकरच ितच दसढया यकराबरोबर फाट याच समजल काह दवसातच ितन ऑ फसमधील िथगसन बरोबर सत जम वल यावळस मी ित याशी बराचवळ बोललो परत पाल या घ यावर पाणी कामात अितशय हशार पण चा र य ह अस तशीच कथा योतीची वाःत वक परपरागत गजराती कटबातील ह मलगी इथ या मली ग पा मारण सगी ऑ फसमधील सहकाढयाबरोबर जवायला जाण यात कणीह िन ष मानत नाह यीती या घर तर मी बरचवळा गलो होतो ित या घरात याशी माझ फार जवळच सबध झाल होत इथच मला खढया अथान इथला भारतीय समाज समाज कळला

यीतीची आई अितशय दखणी हसतमख अशी आह साय हग ःकल यानी काढल होत यामळ घरात नहमीच वदळ योतीच वड ल माऽ दसायला थोड वयःकर होत (२००४ साली त गल) तर ह या कटबात माझ खप चागल ःवागत हायच पढ मी दसढया शहरात गलो तर या कटबाशी सबध राखन होतो जस ित या घर यणजाण वाढल तशी घरातील अनक गो ी समजायला लाग या घर साय हग िशकायला आल या एका त णाशी योती या आईच सबध जळल इतक क ित या नवढयाला दखील याची क पना होती पण जथ नवराच बाहर सबध ठऊन होता ितथ तो हला कठन वरोध करणार पढ १९९७ म य योतीच ल न झाल ( हटल तर ह बातमी) आ ण योती डबन इथ आली पीटरम र झबग पासन डबन कवळ ९० कलोमीटर याचसमारास मला डबन इथ नोकर िमळाली आ ण अधनमधन यीतीशी गाठभट हायला लागली हळद चा रग चार दवस या यायान सरवातीला ती खपच आनद दसायची पढ काह वषानी मी डबन सोडन रःटनबग इथ गलो आ ण एक दवशी योतीचा मला फोन आला कालच अिभ जतन मला घराबाहर काढल आ ण मी आजपासन मा या मावशीकड डबन इथच राहायला सरवात कर त आह ए हाना मला इथ या सःकतीची चागली ओळख झा यान मला तस काह फारस आ य वाटल नाह काह दवसानी मा या डबन इथ या िमऽानी बातमी दली ला नानतर काह दवसातच योतीचा ित या नवढया या िमऽाशी सबध आला आ ण इतका आला क

गावात बा हायला लागला या सगाची प रणीती अशीच होणार होती वाःत वक योती मा याबरोबर काम करायची त हा इतक सालस सरळ होती ( या श दाला आता काह ह अथ नाह तर ह ) क ित याबाबतीत

अस काह घडल अस मला कधीच वाटल न हत ल न होऊन चार(च) वष झाली होती आ ण ितची अशी िच रकथा अशा कतीतर कथा मा या वाःत यात बघायला िमळा या रःटनबग मधील कपनीत मा या वभागात ता या नावाची गोर मलगी होती मा या आययात आलली ह प हली गोर मलगी वाःत वक डबन इथ या कपनीत काह गोढया मलीशी ओळखी झा या हो या पण या मली दसढया डपाटमट म य कामाला अस यान फ जजबी ओळख होती ह जशी क पना कली यामाणच िनघाली गोरा समाज मलत मोकळा (वागायला िन बोलायला दखील) असतो यातन आता इथ तर एकऽ काम करायच हट यावर ओळख चागली झाली साउथ आ कन सःकतीमाण वया या १७ या वष एकट राहायला सरवात अथात Boyfriend आवयक इथ वया या १८ या वषापयत जर का Boyfriend girlfriend नसला तर या मलामलीतच कमतरता आह अस मान यात यत ध य तो समाज थो या ओळखीनतर समजल क यावळचा िमऽ हा ितचा ितसरा Boyfriend एकक यान आय य ःवतऽ काढायच त हा सग या िनणयाची जबाबदार घण यतच एक गो मला ःप पण समजली गोढया रगाची माणस श यतो काह ह लपवन छपवन कर त नाह त वया या ६० या वष समजा आपली आई (एकट असल तरच) दसढया त ण कवा वयःकर प षा या मात पडली तर मलगामलगीच पढाकार घऊन श यतोवर ल न लावन दतात आ ण यात काह ह गर मानत नाह त ह कतपत स य क आह हा वादाचा म ा (आप या ीन) ठ शकतो या या नाह आता एकऽ राहायच हट यावर

शार रक सबध यणारच आ ण ितथ दखील कसलीच लपवाछपवी नाह

अगद उघड याच कपनीत ट ना नावाची गोर मलगी होतीप हल ल न मोडलल तर ह काह च घडल नाह अस वागणार ती दखील ित या गोढया िमऽा या घर राहत होती मलासकट पढ काह म ह यानी याच पटनास झाल ितन याच घर लगच सोडल आ ण ःवतऽ राह लागलीअशा घटनाचा या या आययावर दस यासारखा काह ह प रणाम होत नाह एक या असतील त हा बहदा अौ ढळत असतील असा दखील अनभव मला याच मली या बाबतीत आला एकदा एका स याकाळ ितन मला जवायला घर बोलावल (र ववार दपार) आ ण स स घताना ितन मा याकड मन मोकळ कल गोर य रडताना प ह यादाच पाहत होतो कतीह वाईट वाटल तर अखर मी परका काह दवस(च) इथ राहायला आलला त हा मी तर काय दलासा दणार पण अस सग वरळाच अशा अनक कथा मा या गाठ शी आहत खरतर माझा या या मलीशी सबध आला ित यावर यक एक अस करण िलहाव लागल यक या आययात काह नाकाह तर घडलल आह चागलवाईट दो ह ह इथ मी मलीचीच उदाहरण दली आहत परत प ष कती लपट आहत याच तर कतीतर अफलातन अनभव आहत

अिनल गो वलकर govilkaranilgmailcom

~~~~~~~~~~~~

वास सखाचाEacutehellip ौीराम वाघमार ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सख आ ण दख या एकाच ना या या दोन बाज सखानतर दख आ ण दखानतर सख असा अ वरत वास स च असतो सख साग नय वाटाव दख वाट नय सागाव ह कती सदर त व आह जीवन जग याचपण आपण माऽ दखाचा उगाचच फार मोठा बाऊ करतो ी-प ष ौीमत-गर ब लहान-मोठा या साढया या आय यात कधी ना कधी दख डोकावतच पण आपण माऽ आप याच दखाला कवटाळन बसतो आप याच दखावर इतरानी फकर घालावी अशी आपली अप ा असत इतराच दख आपण कधीच समजन घ याची साधी तसद दखील घत नाह माऽ जो इतराच दख समजन घतो यालाच कळत क इतराप ा आपल दख कती श लक आह जगाम य आप याप ा कतीतर पट न अिधक दख आह इतराच दख जाणन घण ःवतसाठ दखील अस फायदशीर ठरत आपण याच दख समजन घतो या य च आप याजवळ य क यान दख िन तच हलक होत आ ण आपणास दखील जगात आप याप ा अिधक दखी-क ी जीव आहत याची जाणीव होऊन इतरा या तलनत आपल दख काह च नाह अस वाटन िन तच हायस वाटत बढयाचदा अपयश हच दखाच एकमव कारण असत पण अपयश ह तर यशाची प हली पायर आह कधी-कधी यश ह अगद सहज िमळन जात फारस काह ह न करता आ ण कधी-कधी खप य क न दखील अपयश पदर पडत यशःवी हो यासाठ तमची इ छाश सवात मह वाची असत सवाम यच कमी-जाःत माणात गणव ा ह असतच यश िमळव यासाठ जो तो आपाप या पर न प रौम ह घत असतोच माऽ यश सवानाच िमळत अस नाह मग आपण यशाचा सबध निशबाशी जोडतो पण यश ह कधीच निशबावर अवलबन नसत निशबात असल तर यश िमळणार नसल तर नाह हा ीकोन न क च चक चा आह कवळ इ छाश या बळावर अवघडात अवघड यय गाठता यऊ शकत फ याक रता य ात

सात य राखण आवयक आह प ह या य ात यश नाह िमळाल तर नराय न यऊ दता प हा-प हा य करण मह वाच आह अपयशान खचन जाऊ नय आ ण िमळणाढया यशान हरळन जाऊ नय अयशःवी झाल या य नी ह ल ात घतल पा हज क एक माग बद झाला तर इतर अनक माग खल झालल असतात आ ण ज यशःवी झाल आहत यानी यश िमळव याप ा त टकवण दखील िततकच मह वाच आ ण कठ ण आह ह समजन घतल पा हज आय या या यक वळणावर नराय ह यत असत आनदामाणच नराय हा ह जीवनाचा एक अ वभा य घटक आह नराय आ यावर यातन माग काढन पढचा वास करण आवयक असत नरायावर मात कर यासाठ अनक गो ीचा आधार घता यऊ शकतो योग तसच यान करण िनसगा या सािन यात रमण यजनाची तसच आ जनाची भट याचशी चचा स ला-मसलत आप या छदाम य मन रम वण इ याद मला नराय यत त हा मी मा या जवळ या िमऽाना आवजन भटतो याचकडन एक नव बळ उजा नहमीच िमळत तसच काह रणादायी गीत मी ऐकतो आ ण मग आल या प र ःतथीला सामोर जातो आ ण या नतर तीच समःया अगद श लक वाटायला लागत शवट आनद हणज मनाच समाधान समाधान ह भौितक गो ीनी िमळत नाह समाधान ह नहमी मान यावर असत वरवर आनद दसणारा चहरा समाधानी असलच अस नाह त हा जीवनातील दखालाह धयान सामोर जा िमळालल अपयश ःवीकारायला आ ण पचवायला िशका आ ण आलल नराय झटकन टाका न क च त ह समाधानी आ ण पयायान आनद हाल ौीराम वाघमार नािशक shriram25yahoocom

~~0~~

महा दवीची पजा-एक नवीन वचार hellip मोहना कारखानीस ===================================================

शारद य नवराऽीत भ रसान सव आसमत भ न जातो वातावरणात सगळ कड एक वगळाच आनद आ ण ःफत यापन उरत ह नऊ दवस घरोघर दवी मातची ःथापना होत महालआमी दवी अनक पात प जली जातभ न आ ण आदरान लहान- थोर त ण-व या प ष ा दवीची मनोभाव पजा करतात ई राला माता मानण ह भ च अ य च ल ण समजल जात आप या हद धमात दवा या बरोबर न दवीला माता समजन पजल जात असो ा सणा या आगमनान काह दवसापव समाजात घडल या घणाःपद गो ीनी समाजाला आ ण आप या मनाला जी मरगळ आली होती ती नवराऽी सार या सणानी काह अशी दर होत अनक सोसायट म य सकाळ दवीची यथासाग पजा कली जात सरल आवाजात आर या हट या जातात नतर स याकाळ अनक रगी कपड घालन ी प ष मल नटन थटन दा डया-गरबा खळायला जमतात लोकाचा उ साह या या चहढयाव न हावभावा व न तीत होत असतो खर तर दवसभर काम क न थकन आलल लोक प हा एकदा उ साहान ा उ सवात सामील होताना बघन कौतक करावस वाटत नवराऽीच नऊ दवस चालणार पजन पाहन मा या मनात माऽ नहमीच एक वगळ क पना नहमीच आकार घत असतनऊ दवस -नऊ दवीची प कोणी दवळात जाऊन मातची मनोभाव पजा करतो कोणी घर च माता अब या त ःवर ची पजा करतोपज या तहा िनरा या पण मनातील भाव तोच य ात माऽ आप या आजबाजला नजर टाकली तर हच भ आप या समाजातील ीला ए हढा स मान दतात का हा मा या मनात उप ःथत होतो घरातील आ ण समाजातील ी आज इत या स मानान आ ण ःवािभमानान जगताना ितला अनक वळा झगडाव लागत

खर सागायच तर ःवग लोक या ा नउ दवता आप यातच वावरत असतात अस मला वाटल आपली ज मदाऽी आई जी वा स यान मान आप या हाडा र मासापासन आप याला ज म दत ितचा अश घऊन आपण आपल आय य स करतो हणनच सवात थम मी ा महादवीला नमःकार करतआपली आई ह च य जगदबा आह अस मला वाटत दसर माता दवी हणज आपली आजी मग ती आईची आई असो कवा बाबाची ह आप या व वाची थकल या गाऽाची पवा न करता आप याला दप या खप यात आप याला पोटाशी धरत राऽभर उशाशी बसन तापल या डो यावर थड पा या या प या ठवन आप या थकल या परत मळ डो याची िनराजन सतत आप यासाठ तवत ठवणार दसर कोण असत आपली आजीच न कधी आई रागावली क आपली बाज घऊन आईला राग भरणार आज आठवन बघा ती तर रणका आईच दसर पच असत

दवीच ितसर प हणज आपली मावशी माय मरो आ ण मावशी जगो अशी हण हणनच अ ःत वात आली असावीमावशी आपली सखी असतआप या बरोबर अड अडचणीला तीच ठाम उभी असतलहानपणी आ ण नतर कमार वयात आपली ग पत तीच शयर करत मनाचा कटाळा चटक सारख घालव याच काम तीच करत हणनच मला नहमीच मा या मावशीला दगा मावशी हणावस वाटत मा या सासत मला दवीच चौथ प दसत मा या आययात आल या मा या जोड दाराला ज म दणार ल न झा या पासन मा या सख दखात नहमीच सामील झालली माझी सास य पावतीच पच आह असा मला भास होतो पावतीन सख दखात सतत आप या पतीची साथ दली थड वारा सख सोयी धन दौलत कयाचीच पवा न करता महादवाची साथ पावतीन राऽ दन दली आपण पावतीची पजा करतो हणज काय करतो पावती सारखच पतीसवच ोत मनापासन घड द यासाठ ितची ाथना

करतो आप या सास पासन घर-कटब साभाळ याची रणा आप याला सतत िमळत राहत मा या मलीत मला दवीच पाचव प दसतआप या मलीत आप याला समपणाची आ ण माची भावना ओतोत भरलली दसत ित यात कटबाची काळजी आ ण सवाना साभाळन घ याची भावना उपजतच असत हणनच तर ल न झा यावरह ती सास सासयाबरोबर आप या आई व डलाचीह त हढ च मायन काळजी घत मलीची कप या ल याची थोड नट या म याची हौस आप या जीवनात एक वगळाच उ साह आ ण आनद घऊन यत आज या समाजात िशकलली ःवावलबी मलगी अ या कटबाला साव न घत हणनच मला मा या मलीत दवी सरःवती आ ण लआमी ा दोघीच प दसत सहाव दवीच प मला मा या मऽीणीत दसत बालपणापासन त आजपयत मा या जीवाला जीव द यारा अनक म ऽणी भट या मऽ हच एक द वक अश बाळगन असत अनक ना याहन आगळ वगळ अस ह नात ा ना याला अनक पदर असतात ा ना यात मान- अपमान गर ब- ौीमत असा भद भाव नसतो यामळच ह नात दवघरातील तवणाया िनराजनासारख मद तवत राहत बाहर ल वादळ खढया मऽीला कधी तोड शकत नाह मा या मऽीणीत मला दवी गौर च प आढळत

माझी नणद -मा या नवयाची ब हण ह ल न झा यापासन माझी सखी ब हण आ ण सहकार बनन रा हली आ ण मला ित यात दखील दवीचा एक अश अस याचा भास झाला आह नसता भास नाह तर थो याच दवसात ा गो ीवर माझा व ास बसला दवीच आठव प मला मा या ब हणीत पाहायला िमळत ब हणीची माया भाऊ दऊ शकत नाह ब हण कधी भाडल कधी आ यात वाद ववाद होतील पण ह भाडण हणज आळवा वरच पाणी त कधी जाःत वळ टकत नाह आप या सख दखात भागीदार होणार ह आपली ब हण आप या वर जीवा पाड म करत कधी चकलो तर ःप पण आप या चका

दाखवन दत तशा आप या चका दाखवन दणार आ ण आपल मनापासन हत िचतणार हणज आपली ब हण ह ला तर मी शाता दगा हणत कधी नद सारखी शात तर कधी च डक सारखी उम पण दो ह पड हवीहवीशी वाटणार आ ण नवव प मी मा यातच शोधत मी मा या घराची ःवािमनी मा या पतीची अधािगनी मा या मलीची आई माता मायची आ ण वा स याची पखरण क न सग या कटबाची मी काळजी घत मग माझ ःव व माझ शार रक आ ण मानिसक आरो य मी जपल नाह प जल नाह तर मा या बरोबर आ ख कटबच पग होईलपयायान समाज ह अध आ ण कडका होऊन जाईल हा वचार मनात घऊन मी माझा आ म व ास कधी ढळ न दता मा या कामावर आ ण वचारावर आढळ व ास ठवन पढ चालत राहत पजचा खरा अथ वा स यान जपण काळजी घणमी ा सग या दवीना मनापासन नमःकार करत आ ण समाजालाह वनती करत ा सग या दवता तम या आम या बरोबर वावरत आहत याना स न कर यासाठ फार दर दर कशाला दवळ धडाळता आप या मनाची कवाड सताड उघडा आ ण ःव छ िनतळ नजरन आप या ा स याना एकदा बघा मग बघा होतोय न सा ा कार ा दवीना स न कर या साठ उपास तपास करायची गरज नाह एक माची हाक आ ण मायचा आधार परसा आह मग बघा आप या घरात कशी स न सोनर सकाळ उमलत त

मोहना कारखानीस mohanakarkhanisgmailcom

~~~0~~~

jktLFkkuh fp=dyspk [kftuk ^ cqanh ---- ekko fokal

nwjnrsquokZuoj earjh Hkkjrkrhy nqxZ ekfydsr dksVk lsquorsquokgjktoGhy ^ cqanh

fdYkps nwjnrsquokZu gtkys gksrs

rsOgkiklwu fdYkps nrsquokZukph vkslt gksrh- o bPNk iwfrZpk ksx fMlsacj 2005

eks vkyk- jktLFkku lgyheks cqanh vkotqZu ksrys- lgyhPk v[ksjPk

VIIkr cqanh gksrs- tlyesj amp fcdkusj amp mnsiwj amp tiwjps iWysl ikgwu

lgizoklh daVkGysys okVys- bFks osxGs dk vlkkj vls izrsquou cqanh jn~n

djk vls lqpoq ykxys sFks rqEgkl vkYkpk uDdhp vkuan gksbZy- ^^

uky rj Qlky ky rj [kqrsquok Ogky vls lokZauk lkaxr igkVs 5-30

oktrk dksVkl ikspyks- jsYosLFkkudkrhy MkWjesVjh ksAringu loZtk Qszrsquok

gtkkyks- xje ikkh eqcyd RkeqGs FksPN mkksnd Luku xqykch FkaMhr

Qkjp lq[kkog gtkys-eh o lqgkl cl LVkWioj vkyks o cqanhyk tkkkampk

xkMhph podrsquokh d ykxysk- rsoltkr ^cqanhampcqanhvrsquokhksvj thiokYkph

vkjksGh sdw vkyh- o dne cqanh soth eksrhpwj [kkYYkpk vkuan gtkyk-

dksVk cqnh dksVk vlk ijrhpk izokl Bjowu 40 fd-eh varjkojhy cqanhdMs

izLFkku Bsoys- ^ nqu Mksaxj lktjs vrsquokh Egk vkgs- ijarq cqanh toG

xsYkfrsquokok ek= Rkps lkftjs Ik fnlr ukgh-

van xYyh cksGkrqu drsquokhcrsquokh dnkph thi fdYYkpsizosrsquok kjkrsquokh vkyh-

fczVhrsquok izoklh ikMZ fdifyax kus ^euqrdquokph LoIu n`rdquoVh vls k

fdYkps okZu dsys vkgs-cqanh sFkhy

egky o ojpscktwl vlysyk rkjkxM

13 Ok lsquorsquokrdkrhy vkgs-leksjPk egkykph maph dWesjkeks sklkBh

ekxsekxs

ljdr vrsquoorsquokkGsiZar xsyks iMDk fHkarhl Vsdrkp dkskhrjh jsdYkpk

vkokt vkyk ekxs ikghys rj ojkg dGi gksrk- iqltsijr egkykpk xokkkoj

yk dsanzhr dsys- rj dkgh fonsrsquokh nqfcZfkrwu ifjlj igkr gksrs- iqlts fonsrsquokh

ekxs ojkg- dWejk fDyddsyk o iqlts pkyw ykxyks-gkrhiksyk ekwu

jktokMkr izosrsquok dsyk egkykpk izosrsquok kjkoj eksBh gRrhfrsquokYis nksUgh

cktwl vlwu ekslksaMsph deku dsysyh vkgs- fg frsquokYis ojPk cktwl vkgsr-

vkrhy cktwl njckj pkSd vkgs- njoktkps vkrhy cktwgh lqanj vkgs-

dkekxwu detys nkyus ikj djhr ckny egkyktoG vkyks- dk

nkyukr lqanj fp=svkgsr-rlsp d vkjls egkygh vkgs- Rkph vkoLFkk

okbZV vkgs-ijarq iqohZps lqfLFkrhrhy Rkps lkSanZ utjs iqlts rjGwu tkrs-

dk egkykr izRsd [kkackoj rqGoaVh [kkyh pkjgRrh [kqchus clfoysysgh

vkgsr-tkq dkagh rqGoaVhl vkkkj fnYklkj[ks nk[kfoys vkgs- jktdUslkBh

gtksdk kskph rlsp eS=hfklkBh [ksGkph tkxk loZp fBdkkh dYidrk

vkgs- dk fBdkkklkBh lfrtkkkampk fL=kaps iats mBfoysys vkgsr-

RkosGpk izlaxkpkdYiusus vaxkoj lsquorsquokgkjk vkyk-ckny egkykrhy lokZr

map NTkekwu uoylkxj ryko ekksek vlkkjh N=h leksjps Mksaxjkrhy

gejLrk o cqanh xkops ^ fogaxe n`rsquo fnlrs-cqanhpss [kjs lkSnZ vkgs ^^

jaxfoykl ( Egktsp fp=rsquokkGk- ckny egkykps ekxhy cktwl ojPk

cktwlfp=rsquokkGk vkgs- sFks lqanj NksVk cxhpk vkgs- ykWu vkgs- ekksek NksVk

gkSn o cktwl vkVZ xWyjh vkgs- fp=keks कण jkepfj= rlsp brj

ikSjkkhd ns[kkos fp=hr dsys vkgsr-gRrhph gtqat RkosGPk jktkaps njckj

fpf=r dsys vkgsr- कणkps jkl fdzMspsgh lqanj fp= vkgs-

cqanhtoGp N=lkykPk 64 jkk lrhxsYk gksRk RkaPk N=k kjckxsr

vkgsr- TkSrlkxj amp Qwylkxj 8 fd-eh- varjkoj vkgsr- jaxfoyklkps

mRrjsdMhy rkjkxM jktk ujflagkus 1354 es ckakyk- rkjkxMoj [kkl

ckklkj[ks ukgh- cqanh xkokr jkkh ckoMh] lwjt N=h k jkkh

lsquorsquokkelqanjhus rj eksjMh N=h N=lkykph ^^lgiRuh eqjhus ckakyh-

xkokckgsj 84 [kkacvlysys egknso eafnj vkgs- kyk 84 [kkach N=h vlsgh

Egkrkr sFkwu dksVkdMs jLRkk tkrks- nqikjh dksVk sFks vkyks- dksVktoG

pacG cjst o dksVk QjrsquokhPk [kkkh vkgsr- dkWVu ekdsZV Eqqfgte vkgs-

toGikl lgyhph fBdkksgh vkgsr- rj pyk dksVk cqanhps eksrhpwj

igkyk-

ekko fokal

vidwansmadhav91gmailcom

~~~~~~

अ ा र सा बराची यथ नाह तथ नाह अशी भट कठ नाह वीज धरला िमळाली अशी ीत कठ नाह

यथ नाह तथ नाह अशी त णा कोठ नाह नद सागर तडब पण त णा जात नाह

यथ नाह तथ नाह अशी आस कोठ नाह ओढ चिाची नभाला याला करमत नाह

यथ नाह तथ नाह अस उदास ना कोणी चाद यात जळतो मी तस पोळल ना कोणी

यथ नाह तथ नाह असा हर ना कोठ कण कण तजाळला असा बहर ना कोठ

यथ नाह तथ नाह

माझा िन र दव दयात मा या तर सरना अतर

यथ नाह तथ नाह असा जप िनरतर ःपदनात मा या चाल मा या वठचा गजर

यथ नाह तथ नाह मन कोठ ःथर नाह मनासारख कठह फलपाख च नाह

यथ नाह तथ नाह कठ ःमतीचा िनवास तळघरात मना या क द ःमतीचा सवास

यथ नाह तथ नाह मग आहस त कोठ ठायी ठायी त तर ह तला पा हलच कोठ

यथ नाह तथ नाह नाह कठ सभोवती

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर ) sabirsolapurigmailco

तरह गझल

बरक खलाशानी बगड दलाशानी ददशा तझी कली राजरोस चोरानी

काल या ऋतन या चोरल दय माझ घतल लपटनी गार-गार वाढयानी

िचब-िचब दोघह चि चादरातीचा म लीस त मा या फडलस याजानी

यायदान ह खोट स य सपल जथ जायच कठ आता पाग या वचारानी

जाळल ःवतःलाह मद मद योतीनी ज म म यच फर वचलत वालानी

जदगीस जगताना बरजा वजा क या आज मी सखी आह काल या हशोबानी

खप लोक जमल ह आज अतयाऽला सोहळ यशाच या पा हलत डो यानी

कापला गळा यानी पण तर लळा याचा गोडवा तर होता बोललो न श दानी

चालताच यईना आजह िचरबद

टाळल मला आह द मनीत अ ानी

सय चि ताढयानी यापल नभाला या जोडलीत ह नाती आज एकमकानी

घोट एक दखाचा मी कधी रचवला ना तो अस हणाला पण का अस इशाढयानी

पाहशील न याना घोष गजर करताना फसवल गर बाना या अया लटढयानी

गझल ह कशी झाली बोल ना जरा सा बर एक एक श दाला तोलल हजारानी

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर )

गज़ल

घतलल ास मी तफ़ान हाव अऩ मर पयत त आ हान हाव१

एकह घटना अशी घडलीच नाह lsquoजीव ओवाळन मी बभान हाव२

माणसानी माणसाना जाळताना‐ रग-बरगी छप शतान हाव३

लागता माग मरण या जीवना या‐ पार याच का अस अवसान हाव४

ब हशोबी पाप माझ ात lsquoदवाrsquo मा झया साठ पर वरदान हाव५

ज़ह र कलाम १२९१३छद‐ मजघोषा

गझल व मनका लगावली गालगागागालगागागालगा

मी जगाची आसव साभाळतो माऽ मा या आसवाना टाळतो

सा वन कवीलवाणी वाटती जो मला बघतो तसा ओशाळतो

दखह माझ समजस लाघवी यामळ मी वदना करवाळतो

त तझ मी श द दयी ग दल तच मी अ ाप स ा पाळतो

सोसण स ा कला आह अर दख दणाराच मग कटाळतो

‐‐‐‐‐‐‐ासतीश दवपरकर भशा व खािनज तल तऽ ान वभाग नौरोसजी वा डया महा व ालय पण फोन नबर ९८२२७८४९६१

गजल

तझा गध आला कस आव मी ख या या मनाला कस साव मी

तझा भास झाला नद या कणार त या सावलीला कस पाघ मी

तझ ःव न आल सकाळ सकाळ

त या आठवान कस बाव मी

तझा ःपष होता क या लाजल या त या पापनीला कस पाझ मी

तला पाहताना मला मी वसरलो त या सोबतीन कस वाव मी क वकमार -

परवा परवा रः यान जाताना

कचराकड भराभ न वाहत असलली

अन यात एक भगार वाली

यातल भगार आप या पशवीतगोळा करत

सोबत एक २ वषाच मल आ ण पाळलल कऽ

दोघ ह ीण ित या सारखच

आशाळभत नजरन एकमकाकड पाहत

आपाप या राऽी या जवणाची काळजी करत

बाजलाच कसाया या दारासमोर झाडाला

२ ४ श या बाधल या आप या समोर टाकल या

हर यागार चाया ला मनसो खात

थो याच वळान जर या या ग याव न

सरा फरणार असला तर िनधाःत रोज या माण शात

समोरच एक दकानदार आप या हॉटलची सरवात करताना

प हला चहा आ ण पदाथ रः यावर सम पत करतो

( बहतक वाःतपजा )आ ण अगरब ी लाऊन सरवात करतो

आपला धदा रोज या माण

मी या सग याना आळ पाळ न पाहत आप या वचारात

भगार वाली या चहढयावर थो या फार

दवसभरा या कमाई चा

ितचा आनद ितन आप या आशाळभत पोराना दलला

कासाया या दकाना या मोर त तोपयत र ाचा पाट वा हल या

यालापण एक आनद वगळा आज बयापाक ग ला दस याच

दकानदारा या दारा समोर ल टाकलला पदाथ उ हान सकलला

आ ण सकल या या चार डो यानी

( तो डो यात भ न ठवलला दवसभरासाठ )

तव यात मा या मनाला ठच लागत

आ ण णात मी भानावरसव आपाप या मागावर

मा यामाणच रोज प हा न यान

वनय vinay gado

gadovinay667gmailcom

~~~o~~

bull ियाग

कसा कोपला कदारा डोळा उघड ितसरा बद डो याखाली त या रड मलख हसरा हमालया या दयी गल जलाशया तड झाला लय असाक तझी भ यात बड पड ड गर खालतीमाज दगडाच रान खरच का आहस तठचाळल माझ मन वगवान पा याम य सार शहर वहात तारणार तच ह च आशा कठ न रहात कती िनरागस जीव जाती काळा याच पाशी दयावत जग नाथा आली तला का उदासी कस कलस उजाड रखी वनाशाची न ी पड तझी िचरबद राह साढयालाच सा ी

स माधर काजव

भारत िनमाण

स प र ःथतीवर नस या चचा कवळ टाईमपास आह नहमी याच बात या प हा प हा वाच याचा खळा-नाद आह

भकबळ काय थाब वणार त ःवतच उपाशी आह इतक वष खाऊनह अजन खा याचा अ टहास आह

सामा यास कोण र णार यानाच मरणाच भय आह आधळा याय मका राजा ब हर सरकार आह

दवानाच लाज वाटत असा सधीसाधचा ताप आह पाय लटपटती पण एकाती रासब डचा कार आह

पयाच अवम यन कस रोखणार सार िनराधार आह अम रकन अथ यवःथवर अवलबन ाचा सारा कारोबार आह

जोतो उ ा या काळजीन ऽःत महागाईन गाजलला आह दररोज बला कार खन असा भारत िनमाण झाला आह

‐‐ सजय कलकण

कमया शरदाची

िनिशगध पसरला म ध शरदाच चादण

उतरता अवनीवर हष स दयाच लण

कशी कमया मग झाली सोन हळच पसरल यकरा या उबला या मन आससल

नाह कसल बहाण

नाह तसल उखाण

ल जा लाजत यची कशीम य वसावण

थड वायाची झळक गाऽ गाऽ थरारती तर या का सली मग या का हसली

काय कराव सचना यकर झाला खळा शारदाचा यता झोका झाला आ णक बावळा

मान आभार कणाच शारद य चाद याच थडगार या हवच उबदार क यच

राधा एक प झाली कण सावळा दसना शरदा या चाद यात गौर वणह हरवला

पावा कणासाठ होता कण कण झकारता राधा मनी कण कण

कण मनी राधा राधा

न राम हाऽ

ओ बाप परवा बशल हतो एकलाच वावरात यकळ होती सग बोलाया यव यात बाप दसल माला बाप वआपल हा मा बाप

या हणल आयला दवच जण गर बाला पावला त हासल वाई चआन बसल यकळात माला इचारल बापनी कोण र बा त या हणल मी यतकर ह ह ह

मजी कणबीमजी यडाआह ह ह कायबी हणा

तमाख काढली हाताव लाजलो जरासा आन फ़कन दली या हनल तमी यच ना जनी त मीठ आणल हत त हणल हय र बाबा तो मीच या हळच घ यळ चाफ़डल कमरच ह ह ईचाल हाय का बद हाय त ग प रायल

या तनला घराक िनल त हणल बाबा सोतऽ हायस आता या हणल हय बापपर वमज नाह ती फ़कःत बा क समद तसच हाय बाप त घरात आल वाकन गाद व बिशवल फ़ाट याबडकळ होती कापसाची

बाप हणल का र बाबा लईच क ात दसतस त या हणल बाप तमी काव गला आव तम या लोकायनी आ खा मावा फ़ःत कला बाप चाहा पत हतयळ या दधाचा

तनला आमची घरवाली बोलली बाप हारा मजी कचा असतो ओ बापन डॊळ पसल सो यान आग ताई हता तो क हातर आता खा या ढोरायनी पर तमी धाब नगा राम यीलपरभराम यील यो कर ल स द नीट

उठल बाप गाद व नफ़ाटक हगडच यतो र मी दादाकाळजी य चमा हता तर पाणी पा ला या त या डो यात कडाकडान िनगन गल बाप यच बाप जनी दस वािचवला यच बाप जनी माणस वािचवला

सतोष वाटपाड ~~~0~~

bull तळहात मा या तळहातावर तझा तळहात ठव र मना या गाभाढयात तवणार योत ठव काज याइतका जर चमकलास तर चाद याराऽीची साथ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

झ-यासारखा वा हत होशील त हा माझच ित बब दसल तला यात बलोर या आरयाला चमचमणारा काठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

उमलल ज हा पा रजात उमलल सगधी रातराणी हळ या ओ या पाक यावरती नाजक तझ ओठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

मीमा या ज हा खाणाखणा वसत माग सोडन जाईल गलमोहरा या झाडाखाली फलराणीची भट ठव

मा या तळहातावर तझा तळहात ठवhellip helliphellip hellipतारा ठाकर

परपर को हापर

करवीर हणज जण वीराची आह भमी उसळ या र ाला इथ या कसलीच नाह कमी

तािलमीसाठ िस शहर भीमासारख म ल दई राग या छातीत ा या मदताह िनपजली जाई

महालआमी ह श पीठ उभ तया या पाठ शी जोतीबाचीह जोड ग या िसचत भ या राशी

उभा ठाकला प हाळा लऊन शौयाची झळाळ

तबक उ ाना या साथीन िनसगानह कलाकसर कली

िस िगर या गफा हणज ाचीन जीवनाचा सरख मळ को हापरकरा या सािन यात उ हिसत बनतो सगळा वळ

वराम दोःती मऽी हणज होती याची जान आज तच उभ ठाकल दऊन एक पण वराम यार तमची लाख मोलाची र ह इथ फक पडायची कसा सटला मग तो हात का वाटत ह अधर वाट तझ माझ अस कधीच नसायच सगळ शवट आपलच हायच त हा वना न सचायच काह

आज का मग नजर रतीच राह

त हापाशी गवसला तो सर यापायी जगण झाल सदर आज कठ हरवला तो ष ज का हाव नीरस सार जग प हा एकदा हवाय तो उ हास ती व ी आ ण मन दलखलास चला िमटवन टाक हा वराम जोडनी पढ अध वराम ‐‐‐ मयर कदम ०८०९२०१२

‐‐ मयर कदम mayuri1509gmailcom

माझा दव बा पा माझा दव बा पा आज झाला अबोल

भा वकाची मःकटदाबी पाहन

ग प झाला बसला सन helliphellip भो या भ ाना दई गोड आशीवाद

पण बड या या कायापढ

आज परता गलाय गडबडन helliphellip राऽ दन ला वती रागा तर ह करबर नस आ हा बा पा या दशना वड अस

दशन होता तझ नाचतो आनदन helliphellip सली ट या गद त राजा ए हाना गदम न गलाय

खढया भ ासाठ माऽ

बा पा मडपात रा हला बसन helliphellip कणावर रोष नाह दवा तझी कपा ठव सवावर

फ सब दवन काह ना सवा आमची नतची घ त मानन

नटखट र त नदलाला

नटखट र त नदलाला

तर ह तझा आह बोलबाला माखन चोर लड वाळा तर ह राधचा तच दलवाला चाळ कर शी हजारवळा ग डस लाडका त गोकळवाला लळा लावनी गवळणीना फसवतो हसन त मरलीवाला खो या काढन बस बाजला हसत पळतो पाहनी यशोदला लगड चो नी मःतीत रगला

कलमावर बसनी पाह बासर वाला अगाध त या साढया कणलीला तर ह अम या दयी सदा त वणगोपाला

-------- दव पडणकर

धक आ ण समाज

धक होत पसरल वःतीत र सकाळ

ह रोज असच असत मजला काय न हाळ

ध यात रमली वाट पाऊल वाकड पडल जो टाच खाली मला गणगोत याच रडल

ढ च पसरल धक प षाथ अध झाला वश द या या ब हणीचा गभात अत झाला

डाग [ षडा र ] कोणी कली वःती च िा या र पाठ

लपल का डाग को या वड साठ

लागला र ब टा ग या त या भाळ

कालची कौ मद

आज झाली काळ

रोज दर रोज बघ िनयिमत चिाचा तो डाग कसा सराईत

कसा आला डाग अर त या माथा को या प याईन वचा मी आता

शात पनवलकर वधा 9970107591 prashant8panwelkargmailcom

म य अन म म य अन म दारावर दःतक दत नाह

कधी यतील आय यात चाहलह लागत नाह

म यच एक ठ क असत तो आ यावर आययच सपन जात पण म आ यावर आय यात खर जगण स होत असत

म य सोबत साढया वदनाह

या या सोबत जातात म आ यावर खढया अथान वदना कळायला लागतात

एकवळ म यला कवटाळण सो प पण माला कवटाळण खप कठ ण असत कारण ःवतःच अ ःत व वस न एखा ावर म करण खप कठ ण असत

चारो या --- १ माणस नहमी दसढया या चका शोधत रहातो तो ह मानतच नाह

तो ह कधी चकतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

२ जाह र सभतच दशाचा ःवािभमान जागत होतो िनवडन आ यावर याचा िललाव स होतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

३ मी तझा फ तझा ासह कोठ रा हला माझा ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

४ ज घडायला नको होत तच घडन जात आपल जगण िनयती या हातच बाहल बनन जात ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

५ आवडल मला जगान त या नावान ओळखायला त या नावासोबत माझ नाव यायला ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सजय एम िनकभ sanjaynikumbhaymailcom

मो ९८६०७२६५६०

नात

तझ न माझ नात

उच-उच व ासारख

आकाशाला गवसणी घालणार

तझ न माझ नात मद मऊशार गवतासारख वादळातह घ ट असणार

तझ न माझ नात िनर आकाशासारख

सार काह ःव छ दाखवणार

तझ न माझ नात खोल खोल सागरासारख

दया या आत जाणवणार

तझ न माझ नात उमलणाढया फलासारख प वऽ ना याचा गध पसरवणार सहास मकद मोर मोबाईल-९२२४१३८४८३ ई-मल-moresuhas005gmailcom

‐‐‐‐‐चारोळ ------------- तझ ह आनद जीवन फलासारख फलत जाव मी माऽ फल होउन त या कसात झलत रहाव

त दर गलीस क

नहमीच माझी असतस जवळ त अस यावर उगीच ःव न भासतस

पती-प ी या ना याम य व ासाचा सत असतो सार जीवन आनदात जाव हाच याचा हत असतो

ल -ल द या या योती मखी त या उजळ द साथ त या माची अशीच मला मीळ द =====================

जात hellip वचा नका र जात माझी मी थोडा ऽय थोडा ा हण

थोडा वय थोडा शि स ा आह

मी मसलमानह असतो ईद दर यान िशरखरमा खा यापरता

भसमस या वळ

मी आवजन ईसाई बनतो अन २५ त ३१ डसबर ए जॉय करतो फ ल

रः यान एखादा धाबा लागला क मी लगच पजाबी िन दढया खोढयात जगलात फरताना मी आ दवासी

एखादा गोरागोमटा कवा

गोर गोमट

फोरनर दसली क शकहयाड करताना मी इ डयन

सणवारा नसार अन प र ःथतीनसार अनक जाती बदलतो मी

सरकार रकाना भरायचा असताना मी रखडतो यात मा या ट सी वरची जात नाईलाजान

ईतर पण वळ

मी फ माणस असतो हो hellip माणसच

तवढ एक ओळख परसी आह मला जग यासाठ

सजय िसगलवार

मज जमल नाह

भरती या या सीमा रषा आख यास मज जमल नाह

लाट उसळता पाय टकवनी थाब यास मज जमल नाह

अःसल मोती आठवणीच जपन ठ वल दयाम य

शवट या ठो या पावतो पाह यास मज जमल नाह

गतागत अशीच िचरतन गतत गतत गोळा होई

या बो याला दरदरवर फक यास मज जमल नाह

चरगळलला चि िमठ शी हळच हसतो आ ण बलगतो

दतोणा या खणा ह याशा टाळ यास मज जमल नाह

रटाळवा या आय याला दळ याची ह गमत आह

कती पाखडा तर सखाला चाळ यास मज जमल नाह

सधाकर कदम

उरला कवडसा

अधार दाट भवित

सर जाल मन

कानी श द धीराचा नजरस एक कवडसा ll

मगजळ जण भास

रग भाव छटाच

कोण आपल परक

लोकहो भद फकाच ll

परगटन दर कल

पयायी नवी व कळा सोस या फार उपकाराच दडोर ll रा हला हाती न हात उपवर होता काळ बोलणी कच ा बोचणी उमग हतपरःसर ll अनभव तो कसा ndash ई का घाव उम िनमाला दाहक वाःतवाचा हाती उरला कवडसा llhellip ( घनयाम) Ghanshyam Parkale gvparkalegmailcom

अथाग या गद त नाह कणाचा ठाव ठकाणा कळसा काखत ठउनी शोधतो माझी सगणा नजरत भ न ठवीली ती बबीत तझी क पणा जगायच कस आता अतरात तझीच तीमा sanjay R

डो यात आसवाच थब झालत जमा ती ा त या य याची कधी सपल ग रमा उन पावसाची आता नाह मजला तमा नको अधकारात लोट वझल ह शमा

जवन पाखराच आनद ःव छद

आ हास बघा महादवाच नद

नाह आ हा कठलीच बद

तर ह मोजतो लाबी आणी द

सदानकदा दःखी पशाचीच धद

वसरलो माणसक

वदनतच आनद

sanjay R

आठवणीत त या मी वसरलो जग सार तज िशवाय मज आता सचना काह सार पण तह कशी वसरली सोबतीन बघीतलली ःव न तार वाहन गल घर वाळच यकाक सागर कनार सजय र घ

SanjayRongheraymondin

िनःत ध--- जाऊ ा झाल गल वसरल ज हा जीवनच सरल तर मग जगात काय उरल पाषाण ह पडल असतात पवता या पान झलत ह असतात पाऊस पाणी झझावात पण अशात ह त शात िचत साध माण कोणता ह न करत बहाण

ःत ध असतात अस ह नाह उलट ह सव झलन ह त िनखारतात हौशी माणसा या दशन उलट आकषण बनतात ओलावा वःकालतात धबध या या पान सदर वनःपती आ ण वन जकतात सवाची मन तर ह अबोला एक ःपश ओला जग याच कारण बनतो हणन मी हणतो

खामोश प थर खामोश नह होत दल होता ह उनम भी हर मौसम खामोशी स गजार हद होती ह जलम- ओ - िसतम क सजय सगीत

Sanjay Hedaoo

वडबन दादा क डक या या एकटा जीव सदािशव िचऽपटातील काल रातीला सपान पडल या गीताची चाल वडबनासाठ वापर यात आली आह यात कणाचाह उपमद कर याचा हत नाह ___________________________________________________________

काल दसाला अविचत घडल बातमी फोडली कणी अन पय गडगडल अन डॉलरचा तो रट बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर झाला खळा न दसतोय भोळा घाब न पाह नको मौनाच त स ग घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

कला माझा घात त ह अन मी ओरडलो पर करा या घोटा यामद

फायलीचा तो घोळ घालनी जनतला ह दला धडा या घोटा यामद

जाळपोळ चा खळ खळता कणालाच हो नाय सोडल अन ट ह वरती यज पाहनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर बनला गड न लागलाय पड जागवर राह ना बाई त यावर खशी लागलीय िभषी सोडल जाईना चल जनतत िश नी जा हरात क उगाच यळ आता लाव नको पण यवराजाच बोट ध नी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

श दाम य पकडन मजला वचारल काह अहो सभमद

बोल यास ह काह च नाह मौन सोडल नाह अहो सभमद

चक समजलो बराच रडलो ldquoअथrdquo ह माझ गडबडल अन डो यामधल अौ बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त कारण पापाला पाळल सापाला पडल र ह भार पडल र ह भार वरोधकानी कली फतर बालट आल त यावर काय होईल त होऊ द कोटात जाऊ द फक र याची क नको पण या गो ीतन धडा घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

िमिलद जोशी नािशक ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

हणीचा ख जना

हणी खपच खढया असतात आपल हव ल

आजबाज या घटनाबाबत असायला हव द

नीट पा हल द लीकड उघडन आपल डोळ आठवत कोळशा या दलालीतहोतात हात काळ

चला चला अजन पढ पहा साथी आठवत का पहा हण अती ितथ माती

झोपच स ग घतलला नसतोच होत जागा ह हण आठवताच होईल तमचा ऽागा

अित झाल अन हस आल अशीस ा आह हण

घाल आता न चकता घोटा यावर आदश घण

आधळ बचार दळतय अन पीठ खातय कऽ बघा नीट डोळसपण आसपासची िचऽ

चोर सोडन स याशाला दली जाईल फाशी नत वा या त डावरची उडणार नाह माशी

आई जव घालणार नाह भीक मागायला आडवा बाप एक क दोन कती साग भजाला तर हजार ताप

नाव सागायच सोनबाई कथलाचा पण हाती वाळा क ी क ी हणी साग एकह खोट नाह बाळा

पत पडल राव चढल असह हण याचा घात आह सारवासारव करताना हणाव नजरचक न अपघात आह

क बड ठवल झाकन तर सय उगवायचा नाह थाबत सयाःत आला जवळ क ख याची सावलीह असत लाबत

पी हळद अन हो गोर असाह एक िचमटा आह हातचलाखी करणारा खाद म यच भामटा आह

को हा राजी काकड ला ऐकल असलच न क

पहा पडताळन पदोपद खर ठरत प क

सारा गाव मामाचा एकह नाह कामाचा दाम कर काम बाबा बाब असतो दामा चा

नावडतीच मीठ अळणी पहा हसलात ना गालात खोट नाह ठरली हण श दोनश सालात

लाभ ना नफा चाल झपाझपा असह हणण ढ आह कळल यालाच कळल बाक यासाठ गढ आह

ख जना आह हणीचा तर उ खननाच काम नाह

हणी नसतील तर भाषतस ा अ जबातच रामनाह

मरार भाऊ दशपाडसगमनर 9822082497

वाऽ टका

वसली

खासदारक दली मागच कर प ासाठ महनत

त या क र यान आयला िमळल आ हा मत

काय हव त माग तला दवन टाक

चाराला फरायला फ

क नकोस का क ‐ गजाभाऊ (गजानन लोखड )

वाऽ टका

दट पी पालक नीती

वश यायचा शाळत क CONVENT शाळा आठवत

पडल माग मराठ शाळत ह लश िशक या पाठवत

चचा सऽात पालक झोडती भाषण झकास

हाती आह आप याच हणतात मराठ चा वकास

‐ गजाभाऊ

चारोळसजवन ःव न स रगी उ हािसत आय या या स यची चीतारतोय आठवणी कन हास वर पण रग फसाळताना उमटत नाह

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आठवणीत या णाची झळक यत अधन मधन गज साडन अतर ासाची साजवळ नभ यती दाटन

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

थब थब िशप या सर खळाळल हाःय गालावर मोहरला ौावण सरस नी त होऊन बफान सई

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

शोधता पाउलखणा नजरन श दच आज िनश द झाल मा णक मोती लटावस वाट ःफरणार भाव उसास झाल

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कजवनी सरात हाली भ न अतरगी तशारली हरवाईची त तनबावर अवघी नदनगर मोहरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

श द समजतीश द उमगती िचब िभजन राधा ओशाळली ओठामधली ती अबोल ीती हकारवान आसमतात पसरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

म फलीत मःती रगतय इथ त या ःवागता वीणा रमत ओसाड गावात वार िभजत रानातील रानफल बधद होत

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कलास माडग

ldquoःवगाची सहल वषाली गोट खड कर दचकलात ना वाचन हा कसला अ वःमरणीय वास होय िमऽानो हा वास आह याला प वीवर ल ःवग हणतात अशा ldquoकामीरचा ldquo अस हणतात क जीवनात यवन यान

कामीर नाह प हल याच जीवन यथ आह दोन वषा पव मा याह निशबात हा योग आला आ ह ज हा एक मोठ श प करायची ठरवली त हा आमचा प हली िनवड ldquoकामीर ldquoहोती मग ठरवल ldquoकसर ldquoबरोबर कामीर करायच दोन म हन आधी ब कग पण कल ldquoदोन ए लला आ ह मबईत दाखल झालो ौीनगर वमान वासासाठ आणी योगायोग हणज या दवशी आपली वड कप फायनल बकट याच पा कःतान सोबत होती आ ह जथ उतरलो होतो दादर ला ितथ रः यावर मोठा ःब न लावला होता मःत याच पा हली आणी ती जक याचा ldquoथरार ldquoपण अनभवला सपण दादर भागात त हा भयकर धमाल चालली होती सरवात अशी ldquoहटकआणी छान झाली दसढया दवशी सकाळ िनघन अकरा वाजता ौीनगर ला पोचलो कामीर ला पोच यावर थम गलमग पाहायला जा याच ठरल यात तीन ट प असतात प हला ट पा उची ८५०० फट त मग दसरा ट पा गलमग उची ११५०० फट आणी शवट खलमग उची १३५०० फट हवामान ठ क नसल तर दसढया ट या पयत च फ जाता यत जा यापव मोठ गम बट व फरचा कोट भा यान घवन घालावा लागतो

इथ जा यासाठ जी रोप व कबल आह तीला ldquoगो डोलाrdquoराईड हणतात यात बसन अ रश आकाशाला गवसणी घालण हणज काय ह अनभवल

आम या सदवान हवामान अनकल अस यान आ ह खलमग पयत जाव शकलो ितथ बफ पण भरपर अस यान बफात खळण बफातील ःक टग वगर मजा भरपर घतली बफात भरपर लोळलो एकमका या अगावर बफ टाकन खळ यात तर ध माल आली इत या उचीव न प यात फोन क न घर या लोकाशी बोलण पण एक वगळ ाील होत तथ फ बएसनल नटवक होत परत यताना इत या उचीव न गो डोला राईड मधन बफाच ड गर पाहायला मःत वाटत होत व न भरपर फोटो मोबाईल म य गा याच पण व दओ शट घतल आ ह यानतर दोन दवस आमचा म काम असणार होता हाउस ldquoबोट ldquoम य मग आम या ःवाढया ldquoदाल लक कड रवाना झा या ldquoदाल लक ldquoएक अितम सरोवर आह अस हणतात प डत नह रोज दाल लक च पाणी पीत असत आ ह गलो त हा भरपर पाऊस चाल होता िशकायातन हाउसबोट कड जाताना पण डो यावर ला ःटक पाघराव लागल हाउस बोट एकदम दखणी सव सोयीनी य होती आतन पा ह यावर वाटणार पण नाह क ह पा यात आह आणी लाकडाची बाधली आह दोन दवस ितथ रहा याचा अनभव चड वगळा होता बाहर भरपर पावस कडा याची थड बोट खाली त याच पाणी भरपर कप याच थर अगावर असन स दा दात कडकड वाजत होत या थड त झोप या या बड खाली पण हटर होत तर ह थड भागायच नाव घत न हती बाहर या खोलीत एक मोठ उच शकोट होती आ ह आमचा बराचसा वळ ितथच घालवायचो यथ खास का मर प ती या

जवणाची चव चाखायला िमळाली िशवाय यथील खास पय ldquoकहवा ldquoपण आ हाला आमहान यायला द यात आल तथ आ ह चार िचनार लो टग गाडन लो टग शो स प हली िशकायात बसताना कमीर क कली मधील ldquoतार फ क या उसक ldquoया गा याची हमखास आठवण होत होती

यानतर आ ह दोन दवस आ ह तथील िनरिनरा या बागा प ह या यातील ldquoिनशात बाग शालीमार बाग यिलप गाडन या बागा कवळ अितम यिलप गाडन म य फ rdquo एीलrdquo या एकाच म ह यात फल असतात यामळ आ हाला याची मजा घता आली ह बाग पाहताना ldquoिसलीिसला ldquoिसनमाची आठवण झा या िशवाय राहत नाह यथ एक परातन शकराचाय म दर आह तथ व न पण ौीनगर व झलम नद दाल लक पाह याची मजा यत यानतर दोन दवस पहलगाम यथ जायच होत त भारताच ldquo ःव झलडrdquo हणन ओळखल जात तथ जाताना पा पोर यथ कशराच मळ पा हल यानतर ldquoअव तपर ldquoयथ वणच एक सदर म दर पाहायला िमळाल यथ बकट याट या टर आह भारतातील सव याट यथच तयार होतात कारण यासाठ लागणार लाकड यथ तयार होत माऽ याट ची मठ माऽ आसाम मधन यत ldquoतथन पढ माऽ भरपर बफव ी स झाली ldquoलीडर ldquoनद काठ आमच हॉटल होत चोह कड बफ बफ आणी फ बफ च होत सव रःत बफामळ बद अस यान फार फरता आल नाह माऽ बफाची खप मजा घतली का मर सस म य ldquoफोटो सशन ldquoकल पहलगाम हाच अमरनाथ याऽचा बस या प आह यथील नद या काठावर ल असल या पोलीस ःटशन म य एका बोड वर िल हलल एक वा य मनाला ःपशन गल WE DONrsquoT SLEEP FOR YOUR ldquoSLEEP खरच कामीरम य आपण म पण स दयाचा आःवाद घव शकतो याच कारण

सदव बरोबर असणार भारतीय सना यासाठ यथील भारतीय लकराला ध यवाद ाव तवढ थोडच आहत याचा आलला एक ldquoअनभव ldquo हणज आ ह गलमग व न ज हा ौीनगर ला परत यत होतो त हा ldquoलाल चौक ldquoयथ जामा मिशद जवळ झालला ःकटर मधील बॉ बःफोट या बॉ बःफोट म य अचानक क य लावायला लागला त हा िमिलटर न पयटक लोकाना अ यत सर त र या या या हॉटल वर पोचवायची यवःथा कली व काळजी पण घतली या श प च आणखी एक विश य हणज आ हाला यथ सव कारच िसझन एका वळ अनभवायला िमळल एक हणज आ ह बफल पा हली ह हणज बफ अ रश आकाशातन छो या फला या पान अगावर पडत भरपर पाऊस व कडा याची थड अनभवली भरपर बफाचा बफाम पाऊस व यामळ सव प रसर बफमय झालला अनभवला िशवाय भरपर उन याम य बफा छाद त िशखराच अ यत मनमोहक दशन झाल अशी ह कामीर सहल दोन वष झाली तर अजन याची ldquoअनभती ldquoकायम आह अस वा त परत परत जाव आणी ह सहल क न यावी

वषाली गोट खड कर

अदाज अ ण व दशपाड -पण

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आप या मनात खप काह असत या माणच य ात तसच घडल अस माऽ नसत यामळ खपदा आपल अदाज चकतात आ ण भलतच काह तर घडन जात आ ण आप या वा याला काची भिमका यत ह ब याची भिमका - पार पाडण ऽास दणार ठरत ओम -सकाळ पासन अशाच मानिसकतचा अनभव घत होता तो आ ण

याचा िमऽ -राकश एकाच कायालयात नोकर स बाजबाज या डःकवर असणार - जवलग मऽी हो यास काह च वळ लागला न हता मोक या ःवभाव - हा ओम या ःवभावातील सवाना आवडणारा गण होता नमका उलट ःवभाव असलला राकश - हातच राखन वागणारा असला तर या या यावहा रक वाग यामळ इतराना ःमाट-वाटायचा अस असल तर - मऽीतली तडजोड हणन -ओम आ ण राकश या यातील सबध मऽीपण आहत ह सवाना मा हती होत अगद एकमका या घरातील माणसाना दखील ओम आ ण राकश ह स ख- िमऽ आहत ह मा हती झालल होत ओमला ग या काह दवसापव घडलला एक सग आज ह जसा या तसा आठवला - या दवशी आ फस सट या अगोदर - एक अजट -िम टग हणन- मो या साहबानी - ओम आ ण राकश सोबत इतर काह जणाना

थाबन घतल होत ना वन कठल ह ोज ट यणार हणज - या ट मचा - ‐लीडर - ओम क ना राकश या पाक एक असणार ह गह त धरल जायच पण या वळ - राकश न अगद ःप श दात आपल मत सागताना हटल-

मी या ट म म य ओम असल तर काम करणार नाह मला ःवतऽपण ट म हवी आह यात ओम नसल आ ण ओम या ट म म य मी नसल मो या साहबाना धका बसला इतर सहकार थ क झाल राकशच मत ऐकन ओम आ ण राकश याना नहमीच एकऽपण काम करताना पाह याची सवय सवाना होती आ ण आता अचानक हा वगळपणा कशामळ सवाना जतका ध का बसला - याह प ा जाःत ध का ओमला बसन सहा जकच होत राकश आप या वरोधात का बर गला असल या सवालान याची झोप उडन गली होित तस हणाव तर इतरवळ

राकश या वागणक त काह फरक पडला हणाव तर -त ह न हत ओमशी याच बोलण -वागण अगद नहमीसारख - जवलग िमऽा सारखच होत मग- आ फस या ोज ट म य याच वागण अस का झाल अदाज यईना राकश आ ण ओम या रोज या यवहारात तसा काह च फरक पडला न हता

दोघ म-मट आ फसातन घर आ यावर नहमीमाणच सगळ काह सरळ त पार पडत अस एकमका या घरची चवकशी बाक ची याली -खशाली वचारण एवढच न ह तर- जवण करताना अगद मोकळपणान ग पा-ट पा बाहर ग यावर इतर िमऽाशी बोलण - अगद छान आनदात होत होत मग राकश- आ फसात या िमळन काम कर या या वषयी अस का वागतोय आपली सोबत याला का नको वाटत आह अस तर नाह - या या मनात आप या कामा वषयी कामा या प ती वषयी काह ितकल भावना िनमाण झाली

ओम या या शकला फारसा अथ न हता - एका अथान सग या सहकार - िमऽान म य राकश प ा ओमच अिधक पसतीचा उमदवार होता मग आपली ह लोक यता राकशला आवडत नाह का हणन तर तो आप या बरोबर काम करायच नाह अस सागतो आह या एका गो ीमळ आप यात दरावा यत असल तर ह बरोबर नाह राकश ट म-लीडर झाला यात आनदच आह आप याला आ ण

या सठ आप या नावाचा वचार होऊ शकतो- ह ओमला मा हती होत तर मो या मनान तो राकश या हाताखाली काम कर यास तयार होत

आ ण आप या हाताखाली राकशला काम करण कमीपणाच वाटत हणन तर तो आप या ट म म य काम कर यास तयार ना ह ह कारण

असाव- राकश या मऽीत दरावा य याच आपण मो या साहबाना सागया- सर मी राकश या ट म म य आनदान काम कर न मला यात काह कमीपणा नाह त ह राकशला नव ोज ट -लीडर ज र करा यावळ माझा वचार क नका या वचारान ओम या मनावर ल ओझ कमी झाल आपल नात -आपली मऽी आ फसा या बाहर अगद नहमी सारखी आह याची काळजी नाह काह दसर दवशी -आ फसात आ यावर ओम आधी-मो या साहबा या क बन म य गला माग या िम टग म य राकश-काय हणाला कस हणाला याची प हा आठवण क न दत हटल सर राकश या वळ असा का वागला कळना मला मा या कामावरचा याच वःवास उडाला क काय गल अनक वष आ ह कती ोज ट कल सगळ कड आमची जोड िस आह छान काम कर या ब ल आ ण अचानक याला या या ट म म य मी नकोसा झालो आह

राकश इतका बदलन गलाय खर वाटत नाह य या या वाग याचा अदाज यत नाह य मला मोठ साहब ओम कड पाहत हणाल - िमऽ- वाईट वाटाव अस काह झालल नाह उलट राकश या नावाचा वचार ट म-लीडर साठ आ ह मळ च कला न हता आ ण दोन वग या ट मचा करा या अस आमच मत कधीच न हत पण राकश ज हा हणाला ओम या ट म म य मी काम करणार नाह वग या ट म म य मी असन त हा माऽ आ हाला वाटल त ह दोघजण

एकऽ काम कर या ऐवजी वग या ट म म य काम कराव कारण आह या ट म म य तम या जागी राकश ट म लीडर होण - बरोबर न हत आ ण नहमीच ओम लीडर आ ण राकश याचा सोबत ह ह बरोबर न हत याला ह ःवतऽ सधी दली पा हज आ ण राकश हणाला मला- ओम ला बाजला सा न मला त ह

कधीच ट म लीडर क नका मी दसया ट म म य जाईन पण मा याकडन ओम वर अ याय झाला अस मला वाट नय मा या भावना समजन या या साहब

सो मी उ ा या िम टग म य ओम बरोबर

काम करणार नाह अस सागन आ ण बाजला होइन नतर त ह वगळा िनणय घऊ शकता आता बोला ओम- राकश अस का वागला आला का काह अदाज अहो- आप या िमऽा या भ यासाठ तम यासाठ तो अस वागला ओम साहबा या चहयाकड पहात रा हला अदाज चकणार असतात हच खर ‐‐

अ ण व दशपाड -पण मो-९८५०१७७३४२ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ldquoगजाची आईhellip सतोष द पाट ल ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

गजानन उफ गजा हा आम या सव िमऽमडळ पक च एक पण या सव िमऽ मडळ त व गजात एकच सा य होत व त या या वल ण हाःयाच

गजानन आम या कॉलनीत राहायला आला त हा अगद दोन वषाचा होता आप या आई बरोबर हणज समाताई बरोबर लहानगा गजा आला

आम या चचला एक नवीन वषय िमळाला याच दसण हसण सार काह अगद जीव ओवाळन टाकावा असच कधी कधी वाट सपण भारत वषात जर शोधल तर इतका वन िनरागस मलगा िमळणार नाह बघता-बघता हा गजानन अ ठावीस वषाचा झालापण वय वाढल तर वयासोबत यणार ौढ पणाची ल ण काह गजानना या एकन वागणक व न वाटत न हती

वय शर र अ ठावीस वषाच पण मन- ब माऽएका कोव या पाच वषा या मलाची या पाच वषा या मलातआढळणारा अवखळपणा-िनरागस पणा-डोळ आजह गजा या आठवणी ओ या क न जातात समाताईच ऐन ता यात वध य व या वध याला असणार जगातील एकमव आशा हणजच याना वषभरात झालल एकमव अप य गजानन वयाची ऐन ता याची उमद समाताईनी गजानन या सगोपनासाठ खच कलली िश ण कमी अस यामळ चार घरची भाड कड घासली धणी पापड लाटन इ याद काम समाताई करत असतआप याला लाभलल एकमव आय यातील सख हणज आपला मलगा गजानन हाच या मानत गणपती मगलमत गजानन यावर या

समाताईची िनतात ौ ा होती हणनच मलाच नाव दखील गजानन ठवल

साधारणतः चार वषाचा असताना समाताईनी गजाननला एका बालवगात टाकल वगातील बडबडगीत यर-यर पावसा तला दतो पसा नाच र मोर नाच आ या या वनात साग साग भोलानाथ ह गीत त डपाठ असलला गजानन प ह याच वष प हलीला प हला नबर िमळवन मोकळा झाला या प ह या नबरच कौतक होत त फ या माऊलीला सपण कॉलनीभर हा िनकाल सागन साखर वाटत सटल या समाताई मला अजन आठवतात या या भावी जीवनातील सखी जीवनाची लहर घऊनच यईल अस आ हाला वाटल बघता बघता हा lsquoगजाrsquo च क चवथीला गला व शाळतील पर त याच माण शाळत या िशयव ी पर त प हला आलागजाला िशयव ी िमळाली आता या या या िशयव ीन या या िश णाचा दहावी पयत तर सटणार होतापण दवाला दसरच काह तर मजर होत या घटनन गजाच व समाताईच आययच बदलन गल चवथीला गजा खपच समजस व सamp ध य होता

शाळत या एका मध या स ट त आप या िमऽा बरोबर शाळ या मदानात खळत होता तव यात शाळसमोर ल रः यावर कशाचा तर जोरदार गलका ऐक यऊ लागला जोरात घोषणा जोरात आवाज यामळ ह काह लहान मल घाबरली व काह काय झाल हणन पहायला रः यावर आली तोवर रः यावर दोन गटाम य दगड फक चाल झाली होती ह मल अजनच पढ आली आ ण नकळत एक- दोन दगड या मला या डो यावर आदळल यात एक गजाह होतादगडा या या आघातामळ या या डो याला इतका जबरदःत मार बसला क यातन जो र ाचा पाट वा हला यातन तो जगतो क नाह असच आ हाला वाटलपण दव बलव र होत गजा वाचला

मदवर झाल या जबरदःत आघातामळ हा मलगा ःमरणश गमावन बसला सरवातीस हा तर समाताईना ओळखत नस अन हळहळ गजा या ददवी वासास सरवात झाली गजाच शाळत जाण सटलडॉ टरानी समाताईना या मलाला पण वौाती ा काह ऽास ऽाण दऊ नका अस सािगतलतळहातावर ल फोडा माण समाताई गजाची काळजी घत हो या दवसामागन दवस गल वष गली गजा या वागणक त काह च फरक न हता दवसभर हा शजाढया या लहान मला बरोबर गो याचा डाव माडन खळत अस दपारचा जवन झोपत असप हा दवस सारखालहान मलाना हा ऐवढा आप या प पा एवढा माणस आप याशी गो या खळतो याच आकषण वाट व खप िचडवत असत पण हा कधी या यावर रागावत नस मधन मधन यवन समाताईना मला सस ला आली मला शी ला आली अस साग व समाताई या या पायज याची नाड सोडन ती बाध पयत सवच कर त असत गजा अ ठावीस वषाचा होई पयत समाताई कधी याला सोडन कठच ग या नाह त अगर आप या लाड या पाडसाला सोडन कणाजवळ ठवल ह नाह

कधी कधी गजा आम याकड यायचा मला भोलानाथच मोराच गाण हणन दाखवायचा दवाळ चा नवा शटसपण कॉलनीत दाखवणारा गजा हा एकटाच मी सागन त काम हसन करणारा मी याला बहतक वळा जा पपर घवन य जा दकानातन दाढ च लड घऊन य अशी करकोळ काम सागताच ती पटकन करणारा आम या घर यवन टाई स ऑफ इ डयातील िचऽ न चकता पाहणारा मी कधी कधी गजाला ल न करतोस का वचारल ना या नावानच गजा कोठतर हरखन जायचा व प हा लाजन हसायचा एकदा सकाळ च समाताई आम या कड आ या मला हणा या अर त दिनयला कामाला लावतोस मा या पण मलासाठ बघनार नोकर मी एका जवळच असणाढया कायालयात िशपायाची नोकर गजासाठ प हली

व गजाचा गजाशठ झाला रोज सकाळ छान पक भाग पाडन शट-या ट यव ःथत घालन गजा यत अस यताना एका मो या पशवीत यात दहा कलो तादळ मावतील अशात डबा घवन यायचा पण ह काम फ वीस दवसच कल प हा हा आप या मागाला आ ह याला बरच वळा सागायचोअर गजा त आता मोठा झालास त हा िनट मो या सारखा वाग यावर तो हणायचा दादा मो या सारख हणज कस वागायच व मलाच िन र करायचा या या या िनरागस पणाच मला व समाताईस खपच कौतक होतएकदा शजार या एका मलीनसमाताईकड तबार कलीतम या या गजाला काह तर सागन ठवा यता जाता मा याकड पहात असतो आईन गजाला खप समजावलअस क नय बाळ चागली मल अस करत नाह त यानतर माऽ गजान अशी खोड परत नाह कली

एक दवस सकाळ च समाताईचा जोरात आबोश आ हाला ऐकायला आला हणन आ ह समाताई कड लगच गलोतर या राऽीच डो यात मदचा र ाव होवन गजा आ हाला सोडन गला होता

समाताई एक या झा या या आशवर या आप या आययाचा एक एक दवस ढकलत हो या ती आशा आता सपली होतीआपला मलगा हा खप हषारसमजस आह अस समाताईना वाट हा आज ना उ ा चागला होईल मग ल न कर ल व आप याला खप सखाच दवस यतील अस समाताईना वाटगजासाठ यानी खप हालअप ा काढ या नाना उपवास कलषी कल पण सव यथ

ताई या या क ाना कधीच यश नाह आलसमाजान सदव उप त कल या आप या पोट या गो यासाठ यानी दवस-राऽ एक कली होता यानतर एका म ह यातच समाताई ग यागजा या म यमळ अ न पाणी व य कललडॉ टर उपचार थाबलल फ एकच यासव

आजारातच बडबडण

आता या या कडच जायच आईला एकटा सोडन जातोस काय अर लबाडा बघा बघा कसा पळतोय अर थाब र हा एवढासा एकच घास तर खा नाह तर बघ ितकडन बवा यईल खा - हा िचऊचा घास नीट आघोळ कर साबण लाव का अर कती घाम आलाय तला जा काह तर खा - जाह बघ िचवडा तला आवडतोय ना खा -खा या वडातच एका झट यान समाताई ग या एका मलीचा अ याय कायमचा बद झाला मोन- 9820986659 email‐ santoshpatil_2007rediffmailcom

~~~~~~~~~~~~

बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

कतीदा ःव नवत भासत जायच असत लाब लाब या ितजा या पलीकड पण जाता यतच नाह अनबध आहत क फ नसतच भटकतय दशाह न अन िन ल िन वकार

आज न राहवन सोनािलका ःव नील या आठवणीन याकळ झालीपण काल खप काह बोलन गला र राग नाह आला तझा पण मन दःखी झाल त स ा समजन घऊ शकला नाह स काल

बोलता बोलता कती बोलन गलास र हणज त याह मनात आ याच ना या गो ी वाटत होत आप या मात ा सव गो ीना लक ःथान आह

बाहर याली पणा श द खप लागला र मला ठ क आह तला मा याब ल बोलायच न हत पण श द स ा हाच सचला ना तला म आ ण मा या आ वकारातन झालली कती बाहर याली व ी कशी काय अस शकत या कतीतन दोघानाह िग ट आला नाह त सव काह चक कस काय अस शकत र वचार क न सोनालीकच डोक फटायची वळ आली पण उ र काह िमळत न हत अचानक पायाखालची जमीनच खचन घत या सारख ितला वाटायला लागल आ ण ितला ा अया अवःथत टाकणारा कोण तर ितचा जवलग जीवापाड म करतो ना आपण या यावर मग या याच त डन ह असल श द सव नकोस झालल असताना कठन तर एक आशचा करण चमकावा तसा याचा ित या आय यातला वश मग अचानक सार काह सखकार घडतय

असा वाटणारा भास ओढ आतरता हरहर सवाना बरोबर घऊन एका णाला पण पण याच होऊन जा याच ःव न भट ची इ छा

याकळता अन भट नतर िमलनातन िमळालली त ी सार सारकाह सखदाईच होत मग आता अस अचानक काय झाल का सोनाला उदास वाट लागल म हणज नमक काय होत तीच एका पर प षा या शर राच आकषण क या या ःपशाची ओढ क फ शर र सख छ ह असल काह न हत मग नमक काय आ ण बाहर याली हा श द ए हडा मनाला का बोचला ितला तस हटल तर एक कार त स य तर होत नवरा असताना पर प षा या मात पडलली चाळ शीची ी होती ती इतक वष कधीह अस घडल नाह मग ा वयात ितच अस परप षा या मात पडण खरच नमक काय होत म क वासना शर र सख ह तर ितला ित या नवयाकडन िमळत होत () हणज िन य िनयमान नवरा त दतोच जर या या ःपशात आपल पणा नसला तर काय झाल आ ण ित या मनाचा यान वचार कलाच पा हज असा काह िनयम नाह जर वासनन तडब भरलला गिल छ हालचाली आ ण हावभाव करणारा तो असला हणन काय झाल यान काय फरक पडतो याना ा बाबतीत ःवतःच मत नाह हणन ितला म कर याचा अिधकार नाह ितला ितचा मानिसक आधार शोध याचा अिधकार नाह वचारा या ध यात जा ाना याच जीवघ या धरा यात कधी पातर झाल सोनाला समजलच नाह आधार कअर टकर आता ह फ श दाच बडबड आहत का आप याला आधार वाटणारा य आप या आय यात प ह यादा का आला नाह जर आला असता तर तो िततकाच सवदनशील बनन आप या आय यात रा हला असता का क

कालातरान ह पण नात बदलल असत ःव नवत वाटणार वाःत वक पात कस असल कणालाच सागता यत नाह

हशश वचारा या गद त सोनान एक िन ास टाकला एक भोग वःत हणनच सोनाकड बघणारा ितचा नवरा िन य िनयमान सोनाचा नाजक पण कःकरत होता तर दखील चहढयावर हस आ ण मनात ितरःकार ठऊन ती कायमच या यापढ झकत होती कणालाह व ास बसणार नाह वर वर साधा सरळ दसणारा मन य वाःत वक पाहता एक वकत ह पशच होता एखा ा बला कार माणसाचा चहरा या प ा वगळा तो काय असणार सव आवगातन बाहर पड यावर सोना या अगावर पस फकताना आपण नमक कोण असा सोनाला पड या िशवाय राहत न हता वकती करणाला पषाथाच नाव दण आ ण या वाग याच समथन करण अस असताना सोना या मनाची ित या भावनाची कोण काळजी करणार अशा प र ःथतीत जगत असताना ितचा आधार ितचा व ास ितच म ःव नील ह काय बोलन गला न राहवन ितन ःव नीलला फोन कला हलो हः हलो बोल ग सोन काह नाह अग काय झाल तझा आवाज असा का काय झाल तला का बोलत नाह अ ःव नील णा णाला अःवःथ होत होता सोनाला नमक काय झाल ती अशी तटक का वागत याला काह क या समजना

ह बघ सोन मी तला चागलच ओळखतो साग ना तला काय झाल कसला राग आलाय त ह काय बोलन बसलास ःव नील तला ह कस काय बोलवल गल र अर म करतय र मी त यावरमा या माला त ह काय उपमा दलीय ओह अग राणी त काह ह चकली नाह तझ यक वागण चागलाच आह अग पण त इतक सोिशक आहस नवया कडन ए हडा छळ सहन करतस हणन सागतो तला त जरा वाचा फोड ा करणाला काल मी ज श द बोललो त श द ल ात ठवलस आ ण या मागची भिमका ती नाह का ल ात आली त या अग राणी ह माझ श द नाह ह श द तला ऐकाव लागणार आह आ ण तह त यावर अ याय करणारच तला ह श द ऐकवतील आ ण ःवतः त या समोर ताठ मानन जगतील ह बघ दो ह कडन हार तझीच होणार आह त यावर अ याय क न स ा त तला बाहर आधार शोधायला गली हणन डवचत राहतील मग का अ याय सहन करतस लोकाना ह कळ द त यावर काय काय अ याय होतो त तझ ह शात आ ण सोिशक राहण मला नाह पटत तझ तलाच लढायच आह यथ मी तला आधार दऊ शकतो पण लढायला साथ नाह कती हट करतोय मला अग वाःतवतची जाणीव क न दतोय तर ए हड हट होतय आ ण उ ा सामोढया जा या लागणाढया प र ःथतीन कती हट होशील ह नाह का ल ात यत अग राणी मी त यासोबत आहच ना पण तझी ह लढाई तला एकट नच लढावी लागणार आह मडमकाय हणतोय मी समजल ना कठ हरवली आहस नॉमल हो सोन इतका वळ रोखन ठवलला सोनाचा बाध फटला लहान मलासारखी सोना ढसा ढसा रड लागली

हरवण काय असत तला काय समजणार तला हरव या या भीतीन माझी काय वाईट अवःथा झाली होती बोलण आ ण हदक सोनला दोनह काम नीट जमना अर यार चकल माझ मला न हत मा हत मा या ा वा यान ए हड दखावशील माफ कर मला नाह नको त माफ नको मागस ःव नील या बोल यान सोना दखावली होती आ ण आता या याच बोल यान नॉमल स ा झाली सोनान अलगद ःवतःला ःव नील या ःवाधीन कल ःव नीलन स ा नहमी माणच ित या चहढयावरच कस बाजला कल यान थम सोना या कपाळाच चबन घतल तो ित या वर चबनाचा वषाव करत रा हला यान हळच ित या कानाजवळ आपला चहरा नला आ ण तो हळच पटपटलारानो झाली का शात आता ठव का फोन ितत याच अिधरतन ित या त डन श द आल नको र थाब ना अजन थोडा वळ सोनला इतका कसा याचा मानिसक आधार वाटत होता ितचा नवरा रमश हा तर ःव नील प ा बराच मोठा होता मग नवया प ा लहान य त ितन कसा काय आधार शोधला रमश नावाला मोठा होता परत ःव नील म य असणारा समजस पण या यात न हता नवरा ह वगळ किमकल ित या आय यात होत ज ती िगळ ह शकत न हती आ ण ओकह शकत न हती उ च िश त ऑ फसर असलला ितचा नवरा वाग यात एकदम गावनढल होता रानट बर रा स हणज रमश आ ण या द रा सा या तावड तन सोडवायला आलला राजकमार हणज ितच म ितचा ःव नील परत खरच ःव नील राजकमार बन या इतक धय बाळगन होता का राजकमार तर रा सा या तावड तन राजकमार ला सोडवतो पण सोनाचा हा राजकमार तर ितला एकट लाच लढायला सागतोय

सोना आ ण एकट लढणार अवघडच आह ितला एकट ला लढायच असत तर प हलच २० वषा पव च लढली असती ज हा ित या नवया या वकतीच प ित या पढ आल होत कोणीच सोनाची बाज घतली न हती कोणीच ितला याय दला न हता नवरा बायको या मधल भाडण हणन सवानीच याकड दल कल अर पण का का त ह लोक मला याय दत नाह य आहो बघा जरा ा माणसाकड बायकोला कसा जनावरासारखा मारतो आ ण मा न मा न थक यावर थकवा घालवायला ितला लगचच अथ णात ओढतोितच लचक तोडतो हा बायकोला फ भोग वःत समजतो हा कसला प ष हा तर तोच तो दवस आ ण या नतर आलल यक दवस मनातला वालामखी सोना न सारखा सारखा दाबला

बरोबर आह ःव नीलच मला लढलच पा हज मा या दखाचा अत मी करणारच एक ण ित या मनात आल क ःव नील या आ ण ित या ना या वषयी रमशला सागाव पण रमशची इतक समजन घ याची कवतच न हती यान या ना याकड खपच गिल छ नजरन बिघतल असत याला काह सागण

हणज आ बल मझ मार असच झाल असत एक दवशी सोनान ठरवलच आता बस आता ा सव गो ीचा सो मो लावायचाच रमश बस झाल आता आता तसाच ितथ उभा राहा मला नाह मा हत आता त कसा रअ ट होशील त मला आता मोकळ कर मला जाऊ द माझ दसया कणावर म आह मा या आययात आता तला जागा नाह बाहर याली पणा करायला लाज नाह वाटली थाब त या घरा यालाच तझ थर बघायला बोलावन घतो

रमश हातात ज िमळल यान सोनाला मारत सटला सोना प हा प हा गगनभद आबोश करत होती परत मनात या मनातच यान धडा धड मोबाईलवर नबर फरवल आ ण खप साया लोकाना यान घर बोलावल हणता हणता सार नातवाईक जमा झाल सोना या सासरच सोनाला वाईट चालीच ठरवन मोकळ झाल नवरा सोबत असताना ह थर सचतातच कस आता तम या मलीला ध ालाच बसावा भर सभत सोना या च रऽावर िशतोड उडवल गल खाल मड पातळ धड आह तमची मलगी रड कठची रमश घाणरड बोलन या याःवभावाच दशन घडवन आणत होता बस झाली तमची बडबड आ हाला मा हत आह आमची मलगी अशी वागणारच नाह तम या मलान आम या मलाच पार वाटोळ कल बघ सोना बघ तला सागत होतो ना आ ह ा नराधमापासन वगळ हो त हाच म झाली असती साग सोना याना ह सगळ खोट आह त सोना या बाबाचा हा ि अवतार पाहन सगळ शात बसल बाबा आहो ह सगळ खर आह माझ खरच दसया य वर म आह कोण ःव नील ःव नीलकस श य आह त कठ आह तो बाबा हा काय मा या शजार बसलाय हा ःव नील तर आह ःव नीलचा हात हातात धरत सोना बोलली यानी यानी ा करणात सोना व त ड सख घतल त सार अवाक होऊन सोनाकड बघायला लागल सोनाच सग यासमोर ःव नलशी सवाद चाल झाल ःव नीलच ितला धीर दणार वा य ितला बड कर यास मदत करत होत आता भर सभत शातता पसरली

ह काय चाल आह सवाना समजच ना सोना या आईला अौ आवारात यईना आता ितला फ ित या लकराची काळजी वाटत होती मा या बछ या अग भानावर य ग सोन अग ःव नील नाह य ग इथ तो इथच काय तर ा जगात स ा नाह तो तर २५ वषापव च ह जग सोडन गला आह ग भानावर य मा या राजा ःव नील नाह य ल ना आधीह आई बाबा असच काह तर बोलायच बर का ःव नील त हा मी या यावर व ास ठवला होता आता मला कणावरच व ास ठवायचा नाह ःव नील त हणत होता त एकदम बरोबर आह शवट ा जगान मला बाहर याली ठरवलच चल मला घऊन चल त या बरोबर मला नाह राहायच ा जगा बरोबर सोनान रमशच घर कायमचच सोडल आ ण आता ती सखान ससार करतय ःव नील बरोबर मटल हॉ ःपटल या दहा बाय दहा या खोलीत (end )

अनघा हर ~~~~~~~~~~

ीhellip मदा कनी रासकर ी हणज काय फ एक भोगवःत आह ितला ःवतःच अस काह

अ ःत व आह क नाह पोटात मलीचा गभ असला तर पोटातच ितला मारायला पाहतात पण तो गभ वाढतो कणा या पोटात एका ी याच पोटात ना क प षा या ी च जर ज माला नाह आली तर प ष कसा ज मणार मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नाव ह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का लहानपणापासन मलगा आ ण मलगी हा भदभाव होतो मलीनाह मला सारखच सव अिधकार का नाह त कठना कठ काह ना काह कमी असतच मलगा आ ण मलगी बरोबर वाढवताना मलाना सव सखसोयी आ ण मलीना माऽ फ काम सािगतली जातात मलानी राऽभर बाहर रा हल तर ह चालत पण मलीनी माऽ अधार पडाय या आत घरात यायच पदोपद ित या नार वाला धोकाच असतो ती घरातह आ ण बाहरह का सर त जग नाह शकत ितला ित या ःव नाना का मनातच माराव लागत यगानयग चाललली ितची ह घसमट कधी थाबणार ती कधी नार ची नारायणी होणार पहाव ितकड वासनन भरल या नजरा ितला सहन करा या लागतात गद या ठकाणी दखील ितला ःवतःची काळजी यावी लागत क कणी आप याला ःपश तर नाह ना करणार म ाम कती कळसवाणी गो असत ह त एक ी च समज शकत फ या प षाना या वळस या ी म य आपली आई कवा ब हण का नाह दसत मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नावह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का काह ठकाणी तर नवराच एखा ा व प षाला थो या पशासाठ आप या बायकोलाह वकताना पा हल बात याम य ह सव

पाहन आता मन स न होतय या सव गो ी आता रोज याच वाट लाग यात बला कार झाला तर ितन त ड लपवायच पण यान ह काळ क य कल यान माऽ उजळ मा यान िमरवायच अशा नराधमाना ितथच फाशी दली पा हज पण नाह वषानवष खटल स च राहतात रगाळत नसत लाज वाटत आता या सव गो ी रोज रोज घडताना पाहन रोज एक नवीन दािमनी ज माला य याप ा एक दगा कवा कालीमाता ज माला यावी आता फ एक झाशीची राणी कवा एक जजाऊ ज माला यावी मलीनी आता ःवतःच र ण ःवतःच करायला िशकल पा हज आपण जर एका प षाला ज म दव शकतो तर याला सगी अ ल ह घडव शकतो प षाला ज म ीनच दलाय ह आता प क यानात घतल पा हज यक ीनच यक मलीन ःवतःच ःवतःच र ण करायला िशकाव आता आप याह मनगटात जोर आह ह दाखवन ाव घराबाहर पडताना कायम हातात एखाद िमरचीची पावडर सोबत अस ा जर वळ आलीच तर ितचा ज र वापर करा एक राखी आपणच आप या हातात बाधा आ ण ःवतःलाच वचन ा क माझ र ण मी ःवतःच करायला िशकल आता आप यातील आ म व ास जागा करा आपणह कणाप ा कमी नाह ह जगाला दाखवन ा सवच प ष वाईट असतात अस नाह पण काह वाईट प षामळ आज अस बोलाव लागत आह ज प ष चागल आहत याना माझा मनापासन नमःकार helliphellip भावानच ब हणीच र ण कराव अस काह नाह ब ह ण पण आता स म आहत ःवतःच र ण ःवतःच करायला या ह कशातच कमी नाह त

मदा कनी रासकर ________

मी तीच ी आह

जन नऊ म हन तला गभात वाढवल ा सदर रगीबरगी दिनयत नवीन जीवन दल ओठावर प ह या श दाच अकर रो वल ऊन थड पावसातह तला माय या ओला यात जपन ठवल

मी तीच ी आह जन तला मो या भावाच ःथान दल राखीची रशीम गाठ बाधन आपल नात मजबत कल आ ण त मला मा या र णाच वाचन दल

मी तीच ी आह जन तला बघताच त यात परम राच प प हल त याबरोबर स पद चालन त या चरणी माझ जीवन वा हल तला पतीचा दजा दऊन परम राकडन ज मोज मी तलाच मािगतल

मी तीच ी आह जी तला बाबा ‐बाबा हणन कधीच नाह थकल तझ बोट ध न चालताना ःवतःला सर ीत समजल त माझा बाबा आहस ह सग याना अिभमानान सािगतल

मी तीच ी आह जन झाशीची राणी बनन तर कधी सा वऽीबाई फल बनन ीला जग याच धौय दाख वल

ःवतःकड ी हणन गवान प हल

पण आज hellip

मी तीच ी आह जी या दिनयत काय तर घराबाहर पडायला घाबरत इमजाशी लढताना नाह तर आता अधाराला पाहन माग सरकत चार‐ च घासमोर मा यावर होणाढया अ याचारालाह कोण या भावाची धाव नसत

मी तीच ी आह जी ःवतःचा जीव मठ त घऊन जगत आज लोकल शनम य चढतानाह माझ दय फाटत अजनह मी एक अबला नार हणनच फरत

मी तीच ी आह जला ःवतःला ऊन थड पावसातन वाच व याच सामथ आह पण ःवतःची अ वाच व यासाठ ती असमथ आह

मी तीच ी आह

खरच नवरा असा असतो का

खरच नवरा असा असतो का बाहर वाघ आ ण घर घाब न राहतो का ऑ फसची तारवरची कसरत क न घरची यट कर यासाठ स ज असतो का खरच नवरा असा असतो का

कतीह टशन असल तर बायको आ ण आई यातील गता सोडवत असतो का ःवतःची इ छा बाजला ठऊन दोघीना खश ठवत असतो का खरच नवरा असा असतो का

हव ‐हवस वाटणार िमऽ बायकोसाठ दर लोटतो का िमऽाबरोबर पाट ला जायच असतानाह बायकोकड पाहन नाह हणतो का खरच नवरा असा असतो का

ःवतः आजार असताना पन कलर खाऊन झोपी जातो का आ ण बायकोला काह झाल तर स ट टाकन ितची सवा करतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नाआधी बायको अ सरा वाटत का आ ण ल नाचा २५ वा वाढ दवस साजरा करतानाह याला बायकोत तीच अ सरादसत का खरच नवरा असा असतो का

ितन कतीह सव ‐फगव कल तर याला तीच हवी असत का ितची चक असली तर ित या माड वर डोक ठऊन तो sorry बोलतो का खरच नवरा असा असतो का

वाटपोण मला बायकोबरोबर ितला न कळता तो उपाशी राहतो का तोह ित याबरोबर ज मोज मी ह च बायको िमळो हणन साकड घालतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नानतर तो ितला आई ‐ व डलाच मह दतो का माहरची उणीव सासर भ न काढ याचा सतत य करत असतो का खरच नवरा असा असतो का

नवरा आ ण बायकोच नात ःवगातच ठरलल असत का हणनच नवरा असा असतो का

ःनहल अिभ जत जाधव

तीhellip

मखमली वाटवर चाल याची ःव न उराशी बाळगन िनघाली

ःव नाळ डोळ आ ण िनपाप स नता चहढयावर कोमल ःव छद पावलाम य कण कणणार पजण अवखळ भरभरणाढया बटा आवरत मऊशार हरवळ याहाळत - िनघाली

आई या कशीतली माया आ ण

बाबा या नजरतला आधार घ ट ध न ठवन आज वरल सःकार िनघाली समोर दसणाढया चढणी वळण दगड ख ड नजरत साठवत िनघाली

सकमार पावलाला प हली ठच दखावलला जीव सावरत डो यातील अौ आवरत ठचचा अनभव साठवत माग वळन न पाहता आ म व ासान िनघाली

पा हल वळण मागच य ीआड पलीकडल य अिनिमष नऽानी अवलोकत नवीन व ाची िनिमती साधत िनघाली

न यानच दसणाढया दखा यान हरखली रमली रगाळली लोभावली अनक वदना सल जखमा झलत अन सोसत ःवािभमानान सगळ बळ एकवटन िनघाली

चढणीवर नटान ज न चढली चहढयावर अनभवा या रषा अन पावला या भगाची दखल न घता- उरभ न ास घवन िनघाली

डो यात इतराना द यासाठ ःव न अन पा हलली ःव न पर कर याची ज

वाटत या सग याना दत िनघाली

आता समोर उतारच उतार

नहा आठवल nehaathavale64gmailcom

~~~~~~

डो याची काळजी आपण आपल शर र चहरा सदर दसावा हणन बर च काळजी घतो माऽ िततक च काळजी आपण डो याची घतो का डोळ सदर दसावत हणन आपण य करतह अस माऽ याचबरोबर आप याला डो या या आरो याची काळजी घण आवयक आह याकर ता काह मह वाच उपाय खालीलमाण १) डो याची िनरोगी वाढ हावी आ ण त शवटपयत चागल काय म राहाव यासाठ lsquoअlsquo जीवनस व असल या हर यापालभा या दध अड मास मास याचा आहारात समावश करावा २) काजळ सरमाम य समा व कल या रासायिनकपदाथामळ डो याना इजा होव शकत यामळ याचा वापरश यतो टाळावा

३) भवया व पाप याना आकार द यासाठ प सलीचा वापर कला जातो अशा सौदयसाधना या वापरामळडो या या नाजक वचवर गभीर प रणाम होऊ शकतो

४) मधमह र दाब आ ण ट बी असल या णानीआप या डो याची दरमहा तपासणी करावी

५) उ हात जाताना वाहन चाल वताना अथवा कपनीतीलकामगारानी चमा अवय वापरावा

दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ अिधक महनत क यान अथवा भर उ हात फर यान अगाला घाम यणारच माऽ तर ह काह य ना घाम य याच माण इतराप ा जाःत असत आ ण यामळ घामाची दगधी दखील पसरत वयात यईपयत मला या घामाला कठलाह वास नसतोवयात आ यानतर विश ःव पाचा वास स होतो काह म य ह दगधी इत या मोठय़ा माणावर यत क चारचौघात मान खाली घालावी लागतयासाठ काह घरगती उपचार पढ लमाणhellip

१) भरपर पाणी याव पोट साफ ठवाव

२) िनयिमतपण दवसातन दोन वळा आघोळ करावीआघोळ या पा यात सगधी ि याचा जस गलाब पा याच चार त पाच थब डटॉल यड कोलोनचा वापर करावाआघोळ नतर डओसट पावडरचा वापर क यास अिधकफायदशीर ठरत

३) श यतो अिधक घाम यईल अशा कप याचा वापर क नय प रधान कलल कपड हात मालावर सगधी ि याचावापर करावा

४) घाम वचवर साचन रा ह यास व वध आजार हो याचीश यता असत यासाठ डॉ टराचा स ला यावा

भ गीत hellip

गणश वदना नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका वरद वनायक तमची महती ई छापत तव कपनी मगलमत गणाधीपती महड िनवासी जग उ ार व ा ब भ ा वरसी शरण त हासी महागणपती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

त ह कपची सदा सावली ःमरण करता काय िस द दशन घता दख हरती पाप सरती मो ा ी नामःमरण आ मश भ रसाची नवी अनभती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

यऽा करता मन आनद व न टळती भय पळती सगण ःव प स न मत दयी सदव को न नती भव सागर या त न नसी आ मसखाची यई भरती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका कला सःकती तम या दासी सव िस आ हा लभती त हा समप त कलाकती कला सवची आनमती ावी

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ौी वरद वनायक स न तम याच ठायी तम याच ठायी मज राम भ मज राम भ मज गो वद ह र गो वद बालाजी ह र गो वद मज पाडरग ह र व ठल ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज लआमी आइ भवानी मज शारदा माता रणका आइ यमाइ मज स ौगी आइ चतौगी मज श पीठ साडतीन सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज िशव शकर भोलनाथ मज कदार मज राम वर मज व र मज सोमनाथ मज आ मिलग अमरनाथ मज योितिलग ादश सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज ौी ग द ग ःवामी समथ ग गजानन मज समथ नवनाथ मज मज तीथ ःथान समाधी घाट सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज पर सा ात मज मज सरःवती प सदर मज म धाम वकठ अवघ मज िनज धाम परम धाम मज ह वरद वनायका वनायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

बोला हर व ठल व ठल नामा सग वाजतो मदग टाळ हाती घऊनी रग भ नाच माणसा पर अभग आज भा यवत

भगवत सवा सदा सदा सत सग व ठल नामा सग वाजतो मदग चार घटका वसा दख वस पच नामःमरण करता करता साधया परमाथ

व ठल नामा सग वाजतो मदग अ रगी जडला हाच नाम छद मनशाती िमळ िमळ आ मानद

व ठल नामा सग वाजतो मदग भ रस रग चला ध वार वाट साथ झाहला ज म सफ़ल जगण

िच बोल व ठल व ठल वाणी बोल व ठल व ठल

काया बोल व ठल वी ठल आ मा बोल व ठल वी ठल

हणा हर व ठल वी ठल बोला हर व ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल

ौीग क पत सकल सक पाधा

ान तज भाःक सकल ितमीर सहा

कला व ा िसध सकल त णा िनवा

कला याऽी पाम माग दावा वड लधा

लीन चरणी सदग माया धरावी परमश

ौी गणशाय नम

भव सागर या म चा कनारा त ह

अधाढया माग या द ीचा काश त ह

खडतर आय या आशचा करण त ह

अ ानी साधका या ानाचा द प त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

मातीचा गोळा आ ह घड वता ा त ह

अडखळत बालक आ ह चाल वता वण त ह

भरकटत भोगी आ ह करार शीव त ह

पामरस भ आ ह स ात पर त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

शरणागत लीन चरणी अभयदान पडो पदर ज मोज मीचा पापी गगाःनान घडो आजी अत पीड त चब कपामत िमळो त ी

चटक अ ान धगी ानचि लाभो शाती

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

आळ वतो तव सदग राया गतीचा मज साद ावा प रस ःपश योग जळवा सवण-मय ज म घडवा

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

द द ौी ग दव द ौी ग दव द ौी ग दव द

दगबरा दगबरा ौीपाद व लभ दगबरा आवधत िचतन ौी ग दव द ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

राम नाम राम राम बोल ह मन राम राम िच ी हा जप राम नाम ह िशव ःतवन राम नाम शमव वषदाह

राम नाम एक आधार राम नाम ज मो ार राम नाम ह मो ार राम नाम शाती धाम

राम नाम घता सट मोह-पाश अन घोर-पाप राम नाम अमत पान राम नाम म ार

राम नाम याव िन य राम जप अतर िनरतर हाच धम हच कम किलयग एक हा य

फल साद सदा-सव हत ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

मगश मधकर मढ सदःय मसप तळगाव दाभाडमावळ ९८८१४९०१४७

सपादकअनघा

उपसपशीतल मोहना

कायकातारा ठ कलासअजय मदा कता ऽक योती

मखपराज क

अक सअनघा

आतीलगगल

क हर

पादक पोट कारखानी

ार सपादकठाकर स माडग आहजा

कनी रासक स लागा क पल

व आतीलकादळगावक

सजावट हर

ल िचऽ या सौज

ीस

क

कर ार

ल िचऽ कर

यान

सा ह य

अ हसामनो-गखर द आलोकाककटबपसाउथ वास महा दवराजःथ

बद ऊज़ह र क

कवनय माधर सजय न रसतोष

यसहभाग

मक पगती अदवाळ गाण hellip

कड पाठ फतीची आआ का सखाचाEacuteवीची पजथानी िचऽक

जमा बरकलाम

क वता वगदो काजव कलकण राम हाऽवाटपाड

तीन त णअ य वाटवावाकडचीचhellipद प ओफरवन उआवयकतसःकती(

Eacutehellip ौीरामजा-एक नवकलचा ख

अ

राजदार

वभाग

ऽ

लख णानी न दव चअडओक भ शासनता ndash सध()hellipअिनम वाघमारवीन वचाख जना hellip म

अ ा र

तारा ठमयर दव पडशात सजय सहास

द वला सा

भाकर

नअडधाकर दवकिनल गो वलर ार hellip मोहनमाधव व

गज़ल

ाक

ठाकर कदम डणकर पनवलकरएम िनकमकद मो

ामा जक

र यरोळकर

ड भाकरकळ लकर

ना कारखव ास

ासतीश दवकमार

र कभ ोर

वचार ह

र

र

खानीस

दवपरकर

सजय घनयासजय सजय रामचि

याचा िन

िसगलवाराम र घ हडाऊ ि ईकार

िनषध

र

जरा हटक ( वडबन ) चारोळ मा फट

िमिलद जोशी कलास माडग सहास मोर मरार भाऊ दशपाड सहासमोर सहास नाडगौडा गजानन लोखड सजय िनकभ

कथा वभाग ःवगाची सहल वषाली गोट खड कर अदाजhelliphelliphellip अ ण व दशपाड गजाची आई सतोष द पाट ल बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

मािननी ( याच व ) ीhellip मदा कनी रासकर मी तीच ी आहhellip खरच नवरा असा असतो का ‐‐‐‐ ःनहल जाधव ती नहा आठवल

आरो य डो याची काळजी दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ

भ गीत मगश मढ

copy सव ह क कवी या लखका या ःवाधीन

सपादक य नमःकार मा यामना ई काशना या सव वाचकाना दवाळ या हा दक शभ छा दर वष माण यदाह आ ह तम यासाठ दवाळ अकाची ह मजवानी आणली आह ग या वषभरात बयाच चाग या वाईट गो ी घड या काह गो ीनी तर माणसक या त डाला कािळमा फसलाय व ास ा श दावर स ा व ास ठवण आता म कल झालय पण आप याला काय करायच hellipआलला आपला आनदाचा ण आपण आनदान जगावा असच असत ना जीवन जीवन गाण गातच रहाव झाल गल वस न जाव पढ पढ चालाव hellip हो अगद असच करायच आह ना आप याला पण आपणह समाजाच दण लागतो याची आठवण ठवन आपण परतफड कशी करणार आहोत उ र एकच - एक आदश नाग रक बनन आप या मलानाह आदशाच धड िशकवन आ ण तोच एकमव चागला माग आप या पढ आह समाजाच झालल ह अधपतन ा सव गो ीचा िनषध क नच आपण आप या आनदाला सरवात करावी आ ण आप या बरोबर इतरानाह आनद कराव आता दवाळ अका या ा गडबड त मी त हाला ह काय सागत असच वाटतय ना त हाला पण त ह सगळ आपलीच आहात ( आपली माणस हणतात ना त तसच ) दवाळ अकाच वशष काय ह अस कती तर िलखाण आ ह फसबक वर सहज आ ण सतत वाचत असतो फसबक वर नहमीच दरवळत राहणार सा ह य आ ण या सा ह याच मालक पालक चालक ह पण आप याला काह नवीन नाह चार ओळ याह सा ह याची जथ वारवार चोर होत याच ऽात भ यामो या सा ह याच काय पण घाब नका इथ असलल सव सा ह य ामा णकपण तम यापढ ठवल

आह व ासान िमळालला आपला ठवा यो य य या हातात पडलाच पा हज ाच तळमळ न मा यामना ई काशनान तयार कलला हा दवाळ अक जो एका लक न लाखो वाचकापयत आ ह पोहचवतो तोच दवाळ अक आपणा सवासाठ ःतत करतोय दवाळ अका या कामात वळोवळ मदत करणार माझ सव िमऽ म ऽणी सहकार याच आभार आम यावर व ास ठवन आपल अम य सा ह य व ासान आम याकड सपत कल या सव लखक कवी मडळ च आभार सव वाचक मडळ चह शतश आभार आपणा सवाना दवाळ या ल ल शभ छा

अनघा हर anaghahiraygmailcom ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

अ हसा मक प तीन त णानी न द वला सामा जक वचार ह याचा िनषध ===============================================

२ ऑ टोबर २०१३ गाधी जयती या िनिम ान आज डॉ दाभोलकरा या ह यचा िनषध हणन महारा सिमती या सामा जक सघटन यावतीन शकडो त णानी आज दादर यथ मक माच क न अ हसा मक प तीन िनषध न द वला सामा जक ह या वचार

िनषध माचच आयोजन बोधनकार ठाकर पतळा पोतगीज चच त दादर च यभमी पयत कर यात आल होत आज सकाळ ११ वाजता बोधनकार ठाकर या या दादर यथील पत याला अिभवादन क न या मक माचला स वात कर यात आली

या माचम य सामील झाल या त णानी माच स हो यापव साम जक आशय असलली गाणी गाऊन समाज वघातक श वरोधात लढ याचा िनधार कला ा माचमधील अनक त ण हातात महा मा गाधी माट न यथर कग आ ण डॉ बाबासाहब आबडकर याच वचार असलल फलक घऊन चालत होत माचन दादर यथील च यभमी पयतचा आपला वास पण क यानतर माच या समारोपा सगी साम जक वषयावर आधा रत पथना य सादर कर यात आल माच या अखर स त णानी हात उचावन डॉ दाभोलकर या या िनघण ह यचा िनषध करत या या ह यमाग असल या व ीला आ हान दत सकारा मक काम करत राह याचा िनधार कला दनाक २० ऑगःट २०१३ रोजी झालली डॉ टर दाभोलकर ाची ह या ह एका य ची ह या नसन ती समाजा या व ानिन आ ण तकिन वचार कर या या बयला थाब व याक रता कर यात आलली

सामा जक वचार ह या आह अशा कार महा मा गाधी माट न यथर कग सफदर हामी या याह ह या समाजबोधनाच काय थाब व या या उ शान कायात आ या हो या याच वचारानी अःवःथ होत सम वचार त णानी य या काळात सवसामा य माणसाला स म आ ण िनभय बन व या या उ शान महारा सिमती या सामा जक सघटनची स वात आज महा मा गाधी जयती या िनिम न कली महारा सिमती ह सामा जक सघटना समाजसधार लोकिश णजनजागतीसघष आ ण स यामह कर या या उ शान वगवगळ कायबम य या पढ ल काळात राब वणार आह

सपक ndash ९७६९६१३९४१ - करण झ बाड ९८३३९३५९६१ - िगर श ढोक जय हद जय महारा

मनो-गती (अकषय वाटव )

==========================================

बऱयाच िदवसापासन मनात काही िवचार यत होत आिण एक िदवस अनघाज बरोबर बोलण झाल बोलता बोलता तयान सहज िदवाळी

अकाचा िवषय काढला आिण एखादा लखही िलहायला सािगतला मी प ीचा लखक नाही पण तया रा ी घरी आलयानतर िकतयक िदवसापासन मनात घोळणाऱया तयाच िवषयान पनहा वर उसळी मारली आिण मग ठरवल चला या िवषयी आपलयाला ज वाटत त िलहन काढ खरतर िदवाळी अकासाठीचया लखाचा साचा मला अवगत नाही महणन जस सचल तस िलहीत गलो कवा जातोय शतकानशतक माणसाला आपलया शरीर ब ल आिण मना ब ल कतहल आह काळाचया आिण िवकासाचया ओघात ह कतहल माग न पडता अिधकच वाढत गल आिण कालातरान या कतहलाच रपातर िजजञासत झाल या िजजञासला मग िवजञानाची साथ िमळाली आिण शरीराचा मनाचा शा ीय अभयास सशोधन सर झाल आजपयत दशािवदशात झाललया सशोधना अती अनक वगवगळ िनषकषर िनघाल एवढच नाही तर सािहतय सगीत कला शया जीवनाचया िविवध अगानाही याची भरळ पडली महणनच की काय सवरसामानय माणसाचया मनो ापाराब ल बिहणा बाईना lsquoमन वढाय वढायrsquo या ओळी सचलया खरच िकती सयि क आहत या ओळी आपल मन दनिदन जीवनात सतत कलपनचया गरड भराऱया घत असत मा तयाच वळी जया माधयमातन या कलपना मतर रप घतात त शरीर िशिथल असत फार थो ा लोकाचया बाबतीत अस घडत की मनाचया गती बरोबर तयाच वगान तयाचया कतीही गितशील होतात हा िवचार जवहा मनात आला तवहा लागलीच िवचारा पाठोपाठ

ही िनमारण झाला की अस का होत मग तया ाच उ र शोधणयासाठी िवचाराची मािलका सर झाली आिण लकषात आल की मन म आह तयाला िदशा वळ काळ सीमा ात जात धमर भाषा कशाचही

बधन नाही आिण महणन तयाची गती अितशय वगवान आह महणनच की काय जवहा एखादी कलपना मनात असत तवहा आपण अनक कार िवचाराचया कल या लढवन ती कलपना मनातलया मनात साकार करतो मा जवहा ती कतीत आणायची वळ यत तवहा तवहा आपलयासमोर अडचण च असखय ड गर उभ राहतात आपलयाच दनिदन जीवनात अनक वळा आपण एखादी गो कशी शकय आह याचा िवचार करणया एवजी ती अशकय कशी आह याचा जासत िवचार करतो आिण काही वळान सवतःलाच ह ठाम पण पटवन दतो की ती गो अशकय आह

आता असा उ वतो की ह तर सगळ मनाच खळ आहत मग यात शरीराचा सबध यतो कठ माझयाही मनात नमका हाच आला आिण काही वळान एक साध उदाहरण आठवल िकतयक वळा आपण रा ी झोपताना सकाळी रोजचया पकषा लवकर उठायच असा िन य करन झोपतो मा ७० वळा आपण दसऱया िदवशी एकतर रोजचया वळीच उठतो कवा तयापकषा उिशरा याच कारण अस की मनान ठरवल तरी शरीराला जी सवय लागलली असत ती बदलत नाही दसऱया िदवशी सकाळी ठरवललया वळला मन जाग होत दहव ी जागया होतात मा शरीर अथरण सोडायला तयार होत नाही कारण सवय ह जवहा मला जाणवल तवहा लगच दसरा िवचार मनात आला की शवटी शरीरावर िनय ण मदच ब ीच िवचाराच महणजच पयारयान मनाच आह पण तरीही मनषय सवरसवी शरीराचया आधीन आह उदाहरणाथर ndash अघोळीला गरम पाणी हव ही शरीराची गरज आह कारण मनाला सपशर जञान नाही पण आपलयाला (ज अघोळीला गरम पाणी वापरतात) आपलया शरीराला याची एवढी सवय झालली असत की आपण ठरवनही थड पाणयाचा वापर कर शकत नाही पण अपवादातमक पिरिसथतीत (उदा व कीय सलला) आपण शरीराची मरड घालन थड पाणी वापरतो जस की मधमहाच रगण नाईलाजान गोड पदाथर खाणयाच टाळतात या वरन अस लकषात आल की अर ा आपलया मनाच िवचार िन य प ा असल तर शरीर हतबल होऊ शकत महणजच आपलया कलपना साकार करणयासाठी आपण आपलया कमाल शारीिरक कषमता वापर शकतो िम ानो हा जो िवचार माझया मनात आला कवा मी जो या लखात माडणयाचा य कला हा िवचार ही कलपना या पव िकतयक वळा

िकतयक िठकाणी माडणयात आली आह पण या लखाचया िनिम ान पनहा याला उजाळा दणयाच कारण एवढच की आपलया दनिदन जीवनात धकाधकीत आपलया मनात आपलयाला जो आनद िमळवायचा असतो तो कवळ शरीरान नकार िदलयान मनातच राहतो आपलयाला वाचनाची आवड असत पण नोकरीवरन कवा इतर कामातन सवड िमळत नाही अशी सबब आपण पढ करतो आिण यासाठी जबाबदार असत आपल शरीर कारण आपल मन ह अशा गो साठी कायम उतसाही असत पण lsquoशरीर थकणrsquo या एका सबबी खाली जीवनात आपलयाला आनद िमळवन दणाऱया अनक गो ी आपलयाकडन करायचया राहन जातात वयो मयारदनसार शरीराचया कमाल कषमता कमी होतात हा भाग वगळा पण अवघया ितशी पसतीशीत आपल शरीर आपण चाकोरी ब जगणयात अडकवन टाकतो ह िकतपत योगय आह कदािचत माझ ह िवधान १०० सगळयाचयाच बाबतीत खर नसल पण जयाचया बाबतीत खर आह तयाची ट वारी स ा काही कमी नाही

एवढा िवचार कलयानतर lsquoया जगात माणसाला अशकय अस काही नाहीrsquo ही सकलपना पटायला लागली मग इितहासात डोकावन पिहल तवहा लकषात आल की आजवर जयाची नाव ठळक अकषरात िलिहली गली आहत तयानी तयाचया शरीरापकषा मनावर आिण मनाचया कलपनावर अिधक िभसत ठवली आिण महणनच शरीराची कमाल कषमता वापर अशयकय गो ी शकय कलया

खरच एकदा य करन बघायला काय हरकत आह मनाचया वगान कलपनावर सवर होवन शरीराची गाडी कमाल मयारदपयरत पळवायला कदािचत पिहलयादा अपघात होईल पण एकदा सराईत चालक झालो की सव ाचया दिनयचा प ा सहज िमळल akshaywatvegmailcom 9420260808 Mumbai

~~0~~

खर दवाळ गावाकडचीच अड भाकर यरोळकर

===========================================================================

आप या अनभवातन जीवनाचा अथ काढण सवसामा य िनकष काढण कवा जीवनावषयक त व ान माडण ह

माणसाची सहजव ीच असत या थोर लखक गगाधर गाडगीळा या मताशी मी शभर ट क सहमत आह स या साजर होत असलली दवाळ आ ण स र या दशकातली दवाळ यात जमीन-अःमानच अतर पडल आह आप याकड सतत कठला ना कठला उ सव चाल असतोच माऽ या उ सवाचा आण मामीण सःकतीचा िनकटचा सबध असतो ह आता आपण यानातच घत नाह आप याला काय रोजच दवाळ आ ण दसरा अस बोलन झाल क जबाबदार सपली पण अस होत नसत आम या लहानपणी दवाळ ला गावाकड जाण बधनकारक अस क यक काय परत वषानवष ह परपरा चालच होती दवाळ चा अथच मळ तो असायचा घरातीलच न ह तर गावातीलह सग यानी एकऽ जमायच माणस नोकर यवसायािनम कठह असली तर दवाळ ला गावाकड जमत कणा या घर कोण आल कोण आल नाह याची खबरबात सग याना अस यावळ मोबाईल फो स न हत माऽ एका या घरातली बातमी दसर कड समज याची एक न ह तर अनक मा यम उपल ध होती आ ण ती सार जवत होती एकतर सकाळ उठ याबरोबर जगमलोक रोज पीठ मागायला यत लहान असतानाच मला चागल आठवत सकाळ तासभर मी पीठ वाढाय याच कामावर बसलला अस एखा ा दवशी त आल नाह त तर आमची आजी अःवःथ हायची कारण गावात हमखास कणी तर

गचकलल असायच दवाळ त कोण आल कणा या घर कोण नाह अशी जगम चौकशी कर त असिशवाय परट ण असच दपार या वळला बारा बलतदारापक सतार ना ह अशा मडळ चा तर नहमीच राबता असायचा सवाचच आपलक च आ ण ज हा याच सबध असत शाळत जाताना कवा यताना लोहारा या भा याजवळ तास तास बसन याच काम कतहलान बघत बसलल मला आठवत नळ फकली सोनारइकडन ितकड जाई वार अशी कठलीह हण नतर मा हत झालीपण सोनाराच काम कस चालत त य ात तथ बसन आ ह पाहलल आह या काळात गावात हअर कट ग सल सची भानगड न हती ना ह घर च यत अस तोह आमचा वरग याचा असा औ स यपण काळ असावयाचा सग या गावात या गजगो ी ितथ कळायची सोय होती दवाळ दर यान पचाग सागायला ा हणह असच या याह झोळ त काह ना काह टाकाव लागएकादशी कधी ादशी क या वार आमावःया कती वाजा स भाऊबीज कशी या वष लाबली अशा गो ी आ हाला या याकडनच कळत गाव सपकाची मा यम एवढय़ावर थाबत नसत तर स याकाळ हल या िश याची ःवार असचकदला या उजडात िश याला रोट वाढा जी अशी हाळ हमखास ठर या वळ यई ती एखा ा दवशी नाह आली क आजी गडय़ाजवळ चौकशी कर त असएक-दोन दवस सलग अस कणी रवाजानसार आल नाह क गडय़ाला कवा अ य कणाला कवा मलाच या या घर चौकशी कर यासाठ पाठवन दत अस दवाळ चा उ सव असला तर या सव मडळ या सहभागािशवाय याची क पनाच करण श य न हत साधा फराळ असला तर सवाचाच सहभाग यात राहायचा दवाळ हणज मामसःकतीचाच एक अ वभा य भाग होता आता ती सःकतीच उरली नाह तर मग दवाळ कसली वाडय़ातच गोठा अस स याकाळ

जनावर घर यत तो ण मोठय़ा औ स याचा अस दन दन दवाळ

गायी हशी ओवाळ या िचरप रिचत ओळ या यासाठ च तर हो या गायी हशीसोबत गराखी आलाच आणल या फटा यापक काह फटाक आम या गरा याला िमळाल क मगच आ ह त उडवायला स कर त अस गावात लआमीपजनाला आ ण पाड याला पानसपार ला लोक बोलावत जवढ हणन काह दकान असत कवा न यान उघड त ितथ सगळ कड भट ावी लाग दवाळ हटल क वाजऽी आलच बड वाज यािशवाय ख या अथान दवाळ आह अस वाटायचच नाह दारात दपार या वळ बड वाजला क आ ह सार शजारपाजार या मलासहत जमत अस नतरह ग लीत बड या पढ-माग कवा सोबत काह काळ िमरवत चालण ह आमची चनच असायची सःकती हणज नमक काय ह मळातन समजन घण तस सोप नसत ती अनभवायलाच हवी आता गावात हअर कट ग सलन झालत कारण नसताना मोबाई सचा सळसळाट झाला आह गरज नसताना िनरिनरा या कप याच टॉवस उभ राहल आहत घरातल गोठ आतागावाबाहर शतात गल आहत तर काह ना त नकोच आहत याऐवजी ड शअटना या छ या उगव या आहत घरातली माणस एकमकाना भट याऐवजीमोबाईलव न शभ छा दऊ लागली आहत तह उपचार हणन आप या गायी हशी वासर कती याऐवजी ट ह वर चन स कोणती दसतात याची आताचचा होत गावात या बसःट डवर इतर सोयी कठ या नका का असनात पण प सी थ सअप बसलर या बाट या िमळतात मग दसर काय होणार पव लोक एकमकाची वचारपस कर त सख-दखात सहभागी होत जवळ क होती ज हाळा होता पव ह लोक दा पत पण दा डय़ा कोण त सा या गावाला मा हत

अस लोक या याकड दल कर त याच काय मनावर यायच हणन गावात कणाचा तर न क च धाक अस वाटल तस वागायची मोकळ क कोणालाह न हती काह सकत होत ढ हो या परपरा चाली रती अस सगळ सगळअ ःत वात होत मामसःकतीचा डोलारा कोसळला आ ण मग चाग या परपरा ढ ज हाळा न होत चालला गावातली पहाट उगवायची ती मोरा या मजळ ककावलीन राऽभर चाल असल या व सपत आल या भजनानी व अभगानी स नसय दय हायचा न होत असल या मामसःकतीचा न स या थाबायच नाव घत नसल या शतक या या आ मह याचा घिन सबध अस याच माझ तर ठाम मत आह लोकाचा आपसातला सवादच हरवत चालला आह लोकपव एकमकाला ध न होत या बलतदार प तीचा समावश असणार गाव सःकतीच याला कारणीभत होती गावातल गावातच िमटवायची मता होती परणीसाठ कवा खतासाठ

कणी अडन बस याची था न हती अगद एखा ा या शतात पकल नाह तर इतरा या कणगीतल धा य हात घालन न याची मभा होती ह कदखील होताआज आपण हा सारा चागलपणा वसरत चाललो आहोत

मो 9860455785 अड भाकर यरोळकर ~~0~~

आ ण (द प ओक) ==================================================================

काह लोकाना खप पडतात यात या काह ना यामळनव शोध लागतात तर काह ना नव पडतातकाह जण उ र टाळ यासाठ ित करतात काह जण जबाबदार तन पळवाट शोध यासाठ

वचारतातशाळम य जस िश कानी वचारण अप त असतिततकच कवा या प ा अिधक व ा यानी त वचारणआवयक असतकाह वळा काह जण

आपली ब म ा िस कर यासाठ ाची सरब ी करतात वचा न ग धळात पाडन आपल वचःव िस द कर याची सवय तर अनकाना असत तर काह जण नसत च घऊन जगत असतात याच जीवन हाच एक कट झालला असतो उ र सापडतनाह त यामळ ाचा िनचरा होत नाह त साठतचजातात आ ण मग याच ओझ आययभर वाहत वाहतशवट या म य या तक सगत अवःथत पोचतात आ णसपतात या या ासकट मग काह वळा पडतो क वचारण चागल कावाईट सवच जाणकार हणतात क पडण ह एक नसिगक बया आह आपला मद ा या व या पडत सम होत असतोबहदा अस हणतात क मदला जत या व या जाःतिततक जाःत ग भता ब म ा असत ती कदािचत ामळ आ ण िमळाल या उ रामळ वाढत असलज माला आ या बरोबर आपण कठ आहोत हा पडतोआ ण पाय पकडन उलट धरणाढया सईणीकड कवाडॉटर कड पाहन प हला पडतो याला भाषा नसतपाठ वर थापट मा न ज उर िमळत याला भाषा नसतपण अथ असतो ती थापट सागत सरळ पण जगायच असल तरजगाकड उलट पहा

या विचऽ उ रान रड फटत आ ण यामळ सग या याचहढयावर हस फटतमग पालथ पडायला िशक पयत उताण पाडनपाळ या या वर टागल या चाद या म य ल बणार िचमणीकावळ पाहत पडलल

डो यात कतहला या पानचमकत असतात पाळ यात डोकावन पाहणार वचारात असतातकोणआह ओळखल का मी तझी कवा तझा काका मामा आ या भाऊ ब हण वगर वगर हसतोयकशा ओळखन काय झालललायला श द कळत नसतात भाव समज लागतात तस नव उभ राहतात मग भाषा िमळत घरा या सीमा ओलाडनआप या पायावर बाहर पड यावर प हा यक ाच समपक उ र िमळतच अस नाह पणजगरहाट या दबावाखाली त अन र त तसच राहतात वचारणाढयाला धमकावल जात वचा नको मीसागतोय न तसच कर ह हणणारा दखील याअन र त ाच ओझ वहातच असतो कारण यानजीवनाचा सोपा माग ःवीकारलला असतो उ र शोधीतबसत नाह बहस य असच असतात वाह पतीत मळल या वाटन जाणारपण

मग असह लोक असतात त तो घऊन फरतराहतात त ह हणता हणन का तसच का मी हणतो तस का नाह र ती या चौकट बाहर पडतातनवा माग शोध लागतात अशाना समाजा कडनउ रिमळतातच अस नाह बहधा द रच िमळतात यातनदखील उ र िमळालीच तर यानी याच समाधान होत नाह मग हाता म य मशाल घऊन त आप या ाची उ र शोध लागतात सापडल या उ रानी त वाह पितत समाजाला दशा दाख व याचा य

करतात या याजवळ सग याच ाची उ र असतात अस नाह पण या या जवळ अस काह असतात याची उ रद याची मता कोणात नसत यामळ या या

माग लोकउभ राहतात या शोधाम य समाजा या चौकट मोड याजातात ढ च अवडबर झगा न दऊन न या दावल याचौकट बाध या जाऊ लागतातप हा चौकट कती द करायची हा वचारणारा नवा कोणी तर पढ होतो ज या

ला याच उ र मा हत नसत या या ीन यान याला हवत उ र िमळ वलल असत आता सघषाची ताकद सपललीअसत मग आप या हातातील मशाल नया क या याहाती सोपवन त थाबतात कधी आपण होऊन थाबल नाह त तर थाब वल जातात न या वाट या वळणावर याच पतळ उभ कल जातात स कार होतात ग यात हार पडतात आ ण याचा वासथाबतोसमाजा या चौकट ची माप सतत बदलत राहतात आ ण ती बदललीच पा हजत अशी चौकट दाव यास मनाई करणारा समाज ःथर होतो आळसावतो याला च पडत नाह त जनी छापील ो र रोजघोटत रा ह यान पाठ झालली असतात पडला नाह क ानाची गगा थाबतती थाबली क याच तळ बनतअजन जाःत वळ थाबली क डबक होत सपलला समाज हणज या डब यातील कडहणन िमऽानो सतत वचार त राहाःवतःला समाजाला ःथा पताना आण बडखोरानादखील वा हत रहा आ ण जवत राहा

द प ओक ~~0~~

लोकाकड पाठ फरवन उभ शासनhelliphellip अड भाकर यरोळकर ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आपला दश बरोजगार चा वःफोट हो या या उबरठय़ावर उभा आह हजार च न ह तर ल ावधी बरोजगाराच ताड नोकर या रोजगारा या शोधात वणवण भटकत आहत याच आठव यातली एक बातमी बघा एका ज हय़ात हणज मराठवा यात याच िलपीक व िशपाई भरती जाह र झाली जागा कती तर अव या ३५ आ ण यातील ३१ जागाक रता ५ हजार ५३१ उमदवार िलपीक हणज कारकन पदासाठ तर उव रत चार िशपाईपदा या जागक रता एक हजार ६४१ उमदवार एवढय़ा चड स यन अज आल पर ा किावर पोलीस बदोबःत ठवावा लागला हणज ३५ जागाक रता ७ हजार १७२ अज आल आ ण माझी खाऽी आह क या सा या अजाची छाननी कली तर अजदाराम य बीए एम ए एम कॉम एलएलबी अगद इ जिनयस दखील असणार िशकल या लोकाना नोकर नाह त न िशकल याचा तर वचारच क नय एक कड अशी भयावह अवःथा तर दसर कड जी मडळ शासनात व वध ख या अडवन बसलली आहत ती आपल कत य बजवायला आ ण लोकाची काम करावयास तयार नाह त काह अपवाद अस शकतात पण त अपवादच परत ःवात या होऊनह एवढा मोठा कालखड उलटला पण अजनह आपल शासन लोकाकड पाठ फरवन उभ आह ह प र ःथती

बदलणार कधी शासनावर कणाचा धाक नाह वचक नाह कामचकार आ ण आळशी कमचार वग आ ण सवदनह न अिधकार ह अस का होत कधीतर एक वळ यणार होती आ ण ती आलीय आता ती अशी क नोक यातील सर तता कमी करण काम करा नाह तर घर बसा हजारो लाखो लोक ज तम याप ा अिधक िशकलल आहत आ ण याना कामाची गरज आह त लोक तमची जागा घ यास स ज आहत याचा वचार करा क पना करा एखाद मोठ कपनी आह खासगी यवःथापन आह ितथ कमचा याना अिधका याना काम कराव लागत हलगज पणा क न अ जबात चालत नाह कामचकारपणा कला तर सरळ वतनात कपात होत दलल काम वळत पण नाह झाल तर सरळ नोकर व न काढल जात कारण याना कपनी न यात चालवायची असत वकिसत रा ात सरकार कमचा याना असच वाग वल जात आप यासारखी अवाजवी सर तता नसत यामळ होत काय तर काय मता वाढ स लागत आप याकड काय मता हा कारच शासनात उरलला नाह उलट भर कशावर दला जातो तर लोकाची अडवणक कर यावर ह अडवणक सपणपण सवदना हरवन बसलल शासन कशा कार करत याच एक ताज उदाहरण मी आता सागणार आह पावलो कोयलो नावाचा एक िस लखक आह आ ण कठ याह लखात आपला म ा अिधक ःप क न साग यासाठ तो एका गो ीचा आधार घतो मीह

अशाच एक घडलली गो ग याच आठव यातली सागणार ती खालीलमाण एका शतक यान आपली जमीन तलावात सपा दत झाली हणन ज हािधकार कायालयात वाढ व नकसानभरपाई िमळावी हणन कलम २८ खाली अज कला यासाठ याच तलावातील इतर लोका या सपा दत जिमनीसदभात सबिधत यायालयान जो िनकाल दला याचा यान आधार घतला ज हािधकार कायालयातील भसपादन वभाग (लघ पाटबधार) या याकड ह करण ल बत होत िनणय काह होईना कारण यायालयातील िनकालाच शासनान अपील हायकोटात कल होत हणन अ पलाचा िनकाल लागपावतो आ ह काह करणार नाह अशी प हली अडवणक स झाली बचा या शतक यान पटवन दल क जर अपील चाल असल तर या िनकालामाण भरपाईच वाटप झालल आह परत ऐकतो कोण मग शतक यान डायर ट हायकोटात धाव घतली आ ण हायकोटान त काळ िनणय दला क शतक याच करण दोन म ह यात िनकाली काढा मग माऽ शासन हालल आ ण ःवत आयएएस कल टरानी ल घालन या करणातील नकसानभरपाईच अवॉड मजर कल एवढ झाल पण शतक या या पदरात र कम कठ पडतय सबिधत इ जिनअर या म यम क प वभागाकडन र कम माग व यास टाळाटाळ स झाली एकण काय तर अडथळय़ाची शयतच लागली ज हािधकार कायालयातच एक सम वयक नावाचा वभाग काह सालापव

ःथापन झाला याआधी काम थोड पटापट हायची पण आता आणखी एक अडवणक च कि आल जवढ टबल जाःत तवढ अडवणक जाःत हणज भसपादन त हाया सम वयक वभाग त म यम क प अिभयता त गोदावर का कणा महामडळ आ ण गरजनसार मऽालय पन ितथन या कागदाचा वापस वास स शतकर अ रश रडकड ला यण साह जकच होत अखर महायासान हणा क या शतक याची वा या या पवजाची काह पवप याई हणा पण त पमट आल म यम क प अिभयता खा याकडन त पमट भसपादन वभागाकड जमाह झाल आ ण शतक याची ससहोलपट एकदाची थाबली अस वाट लागतानाच याला पमट काह िमळना वतनवाढ चा लाभ भोगणा या कमचार व अिधकार याना या शतक या या अडचणी व वदना कळा यात तर कशा चौकशी करता कळाल क या भसपादन खा याचा कारभार पनवसन खा याकड सोपवला गलाय पनवसन अिधका याला भटाव तर त ऑ फसच िनरःत झाल ताल या या उप ज हािधका याकड हालवलय पण त पमट तम याकड जमा होऊन म हना झाला त तर ा यावर अिधका याच हणण क अहो चाळ स वषातन एकदा अशी ःथती उ वत आ ह भोगलय त सगळ एका ज ातन दस या ज ात ऑ फस गलल अहो त ह फाईली का पाठवत नाह मग कमीत कमी अिधक चौकशीअती कळाल क ती फाईलच सापडत नाह वार शासन

अज घऊन गल तर भसपादन खात हणज ितथल कमचार हणणार आ ह घणार नाह पनवसनवाल हणणार आ ह तो अज का यावा हा खळखडोबा बघन हवाल दल झाल या शतक याला घऊन कल टराकड तबार द यास गलो त दौ यावर अस याच कळाल हणन िनवासी ज हािधकार याचकड गलो या याशी झालला वातालाप खालीलमाण फायली पाठ व याच काम चाल आह मी एकदा या वभागात गलो होतो तर त चाल होतपरत हायकोटाचा आदश असलली आ ण चाल फाईल दोन म हन झाल तर सापडत नाह मग आ ह करायच काय दोन म हन नाह द ड म हना झाला त ऑ फस उठन त ह चक ची मा हती सागताय या अिधका याच बोलण ऐकन आ हालाच प चाताप वाट लागला अहो द ड तर द ड म हना पण त ह सागत का नाह कमचा याना फाईल हडकायला काय करायच आता उपोषणाला बसायच क हायकोटात जाव इमज बर होत हणायची वळ आली खर

~~~~~

कटबप तीची आवयकता Eacutehellip ndash सधाकर दवकळ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ मानवान सगम जीवनासाठ अगीकारलली यवःथा ती कटबप ती मानवा या मलभत गरजा अ न ndash व ndash िनवारा साधन सामा जक यवःथा दखील भयम राह ल या भावनतन ह यवःथा ज मास आली कालातरान प र ःथतीज य कारणानी स वाती या यवःथत अनक बदल वळोवळ होवन आपण पा हलली ndash ऐकलली अथवा वाचलली एकऽ कटबप ती ज मास आली जगा या अनक दशात व आप या भारतात दखील अनक भागात एकऽ कटबप तीच अ ःत व अजनह आह सामा यत या प तीसाठ आवयक आह जीवनास ज र वपल अ नपरवठा ndash ज र अथाजन ndash िनवाढयासाठ ज र जागा ndash सर तता आ ण कटबातील यक घटकाची एकमका वषयीची आ मीयतची भावना

सिनय ऽत समाज यवःथतसाठ ndash िनयऽणसाठ ह प ती अितशय उपयोगी आह -व य च सगोपन या या गरजा आरो य व आधार या प तीत अितशय सलभ होतो -कटबातील शार रक खोड व द घ आजारा या य याची दखभाल सरळ होत -कटबातील अ ववा हत या वधवा य ा अशा िनराधार याना आधार िमळतो -कटबातील बाळगोपाळ व कशोरवयीन मला या शार रक ndash मानिसक आरो या या गरजा िश ण सःकार व इतर ज र कड लआय परवण सोप जात -कठ याह एका य वर कामाचा बोजा न पडता जाबा दायाच वभाजन होवन यक य स जीवन जग यासाठ मोकळा वळ िमळतो

-आययातील बढया-वाईट सगाना सभाळण सोप जात -साधन-सप ीच वभाजन न होता व स मदत होत एकऽ कटबप ती महदशी चाल रा हली असती तर अनक सामा जक दषण टाळता आली असती अथवा यावर ल अकश सहजसा य झाला असता आज या समाजात या अनक कठ ण व दगम समःया उ व याच नस या अनक कार या सःथाची गरजच भासली नसती समाज आिथक ndash नितक ndash साःकितक पातळ वर अिधक स म झाला असता या कटब प ती या नाह स हो यान अनक दषण समाजात िनमाण झाली -अनक कार या आिथक-शार रक-मानिसक-भावना मक वकती िनमाण झा या यावर सव कारच अ याचार होऊ लागल - य ची ःवक ित वचारशली वःतत पावली -समाजात आिथक ग ह खन मारामाया जातीवाद ndash धमाधता ndash राजक य अ ःथरता अशा कार या ndashमानिसक व आिथक अःवःथमळ अनक समःया िनमाण झा या - य ची परःपर आ मीयता ओलावा म आदर कमी-नाह स होऊन असरा तच वातावरण िनमाण झाल अशा अनक समःयातन िनमाण झालली अित भयानक व असर त जीवनशली जगण निशबी आली या सवात भर हणन क काय शहराची होणार अमयाद वाढ मामीण भागात होणार अथाजना या साधनाची घट अशा अनक वध कारणामळ कटबसःथा हा कारच न होत चालला आह यावर उपाय सधाकर दवकळ ~~0~~

साउथ आ का सःकती()hellipअिनल गो वलकर ============================================

एखा ा दशात साधारणपण ५ वष रा हल क सवसाधारण समाजाची क पना यऊ शकत साउथ आ का ःप पण ४ समाजात वभागाला आह १] काळ (मळ र हवासी) २] गोर (जवळपास ३०० हन अिधक वष वाःत य) ३] भारतीय वशाच (नकतीच १५० वष पण झाली) ४] कलड ( िमौ सयोगातन ज मलला समाज) अथात मा यासारख नोकर साठ यउन ःथाियक झालल तस बरच आहत पण एकण लोकस य या मानान अजनह माण नग य आह दभगलली कटब यवःथा ह इथ या बहतक सग या समाजाच यव छदक ल ण मानाव लागल जहाजाला कठ भोक पडल आह आ ण कती माणात जहाजात पाणी िशरत आह याचा प ा लागत नाह ल नसःथा अजन अ ःत वात आह हच भा य माझा इथ या समाजातील काह लोकाशी जवळन सबध यायला लाग यावर हळहळ िचऽ ःप हायला लागल सरवातीला मा यावर भारतीय सःकार ःप अस यान इथ या मानिसकतब ल बरच आ य वाटायच नतर जसा जवळन सबध यायला लाग यावर भरजर व ावर ल वख उडन आतील अःतर दसायला लागाव यामाण इथल समाजमन यानात यायला लागल गोरा समाज तम यापासन प ह यापासन थोडासा फटकन वागत असतो का या लोकापासन त ह च जर दर असता तर मळ भारतीय वशीय लोक यात या यात तम या जवळ यऊ शकतात कलड समाज तर बहश या याच व ात रममाण झालल असतात अस जर असल तर सःकती

हणन बघायला गल तर सामाियकता आढळत मी १९९४ साली थम ितकड गलो अथात यावळस मी साउथ आ कतील चौथा महारा ीयन माणस इथ भारतीय समाज १] तिमळतलग २] हदगजराती मसलमान अशा ३ भागात वभागाला गला आह आता हद हणज यात उ र भारतीय गजरातीबगाली सगळ यतात अथात या वभागणीनसार दवळ राहणीमान इ याद गो ीत फरक पडतो भाषा अथात इमजी त हा या समाजातील काह गमतीजमती उदाहरणासह त िल ह याचा य खर तर गमतीजमती हा श द बरोबर नाह कारण थोड तठःथ व ी ठवणार आह मा या प ह याच नोकर त बरचस भारतीय वशाच लोक ओळखीच झाल मा या वभागात सरवातीला निसमा हणन मसलमान मलगी ी (ल न झालल हणन) होती वागायला मोकळपणा आ ण मळात मी मबईहन आलो याच औ ःय य मा या म हतीतील ह च एकमव मलगी जच ल न अजनपयत तर टकलल आह आम या बढयाच वषयावर ग पा हाय या एक गमत मी वारवार अनभवली आह मी मबईतील ह समज यावर लगच यायचा अिमताभशाह खला ओळखतोस का प ह यादा हसायला यायच पण इथ इतका भोळसटपणा सरास दसन यतो जण एकाच शहरात राहतो हणज आम या भट गाठ नहमी याच याच म य कारण वणभद रा य यवःथन इथ या समाजाला इतर जगापासन विचत ठव यान सवसाधारण व ी ह अशीच रा हली आता थोडाफार फरक पडला आह हळहळ जशी ओळख वाढली तशी एकदोनदा घर जवायच िनमऽण िमळाल इथ गमत पाहायला िमळाली ऑ फसम य वाग याबोल यात जो मोकळपणा असायचा याची नामोिनशाणीदखील ित या(च) घर दसत न हती हाताची घड आ ण त डावर बोट मलाच

कटाळा आला कतीह झाल तर ित या नवढयाशी काह ह ओळख नाह यामळ बोल यात अवघडलपण सतत असायच नतर ल ात आल क

ट पकल म ःलम सःकती मानिसक दभगलपण इथ ज दसल त मला नतर पढ ल १७ वषात वारवार इतर घरात आढळल याच ऑ फसम य फरझाना हणन म ःलम यवती भटली वागायला अितशय मोकळ अगद नको त हढ त हा ितच ल न झाल न हत परत बनधाःत व ीन ती दसढया म ःलम माणसाबरोबर राहत होती या यावर ितच म होतआह नतर मला समजल क शर रसबध दखील ठवला होता आता या याच बरोबर ितच ल न झाल आह ह मी बिघतलली प हली म ःलम यवती जी उघडपण नाईट लबम य नाचायला जायची विचतसगी ःमो कगदखील ध कादायक भाग या पढ आह २००४ म य ितच र तसर ल न झाल परत या या यकराची नोकर गली आ ण एकदम ह कटब उघ यावर आल ध कादायक बाब अशी क ित या नवढयान ितला बाजारात आणल अगद उघड नाह परत सोसायट गल या नावान ित त वगात ती िमसळ लागली अथात ह सगळ स झाल त हा एकदा मी पीटरम र झबग शहरात असाच ज या िमऽाना भटायला आलो असताना अचानक फरझाना मला भटली वाःत वक कस बोलायच याचा मला सकोच वाटत होता पण ज या मऽी या आधारावर ितन कसलाह आडपडदा न ठवता ितच आय य मला सािगतल पीटरम र झबग ह माझ साउथ आ कतील प हल शहर नतर नोकर िनिम ान डबन रःटनबग Standerton टो रया आ ण जोहानसबग इथ या शहरात वाःत य झाल यक शहरात वगवगळ नमन अनभवायला िमळाल इथच मला पढ हद समाजातील मली बघायला िमळा या

पीटरम र झबग इथ या कपनीचा याप वाढायला लागला तशी नवीन भरती आवयक झाली यानसार मा या वभागात आधी बट नतर योती नावा या मली कामाला लाग या आ ण मला इथ या भारतीय समाजाची खर ओळख िमळाली वाःत वक या दो ह मली यावळस वशीतील कवा एखाद वष इकडितकड याच वयोगटातील आमच बोलण अथात इमजीतन माझ इमजी हणज भारतीय (ा णी) तर इथल सपण पा ा य सरवातीला माझी फार पचाईत हायची काह उ चाराला लोक नाक मरडायच परत नतर मी जाणीवपवक उ चार सधारल आता ह बट अजनह सःव प ब न त लख परत चा र यान हलक ज हा मा याबरोबर काम करायला सरवात झाली त हा ितची एगजमट झाली होती लवकरच ित या यकराशी माझी ओळख क न दली होती अस असन दखील ह च बाहर यालीपणा चालच असायचा दसायली दखणी अस यान ित या भोवती जी घालणार अगद ऑ फसमधील होत रॉक बरोबर ल न ठरलल असन ती दसढयाशी मसबध ठऊन होती लवकरच ितच दसढया यकराबरोबर फाट याच समजल काह दवसातच ितन ऑ फसमधील िथगसन बरोबर सत जम वल यावळस मी ित याशी बराचवळ बोललो परत पाल या घ यावर पाणी कामात अितशय हशार पण चा र य ह अस तशीच कथा योतीची वाःत वक परपरागत गजराती कटबातील ह मलगी इथ या मली ग पा मारण सगी ऑ फसमधील सहकाढयाबरोबर जवायला जाण यात कणीह िन ष मानत नाह यीती या घर तर मी बरचवळा गलो होतो ित या घरात याशी माझ फार जवळच सबध झाल होत इथच मला खढया अथान इथला भारतीय समाज समाज कळला

यीतीची आई अितशय दखणी हसतमख अशी आह साय हग ःकल यानी काढल होत यामळ घरात नहमीच वदळ योतीच वड ल माऽ दसायला थोड वयःकर होत (२००४ साली त गल) तर ह या कटबात माझ खप चागल ःवागत हायच पढ मी दसढया शहरात गलो तर या कटबाशी सबध राखन होतो जस ित या घर यणजाण वाढल तशी घरातील अनक गो ी समजायला लाग या घर साय हग िशकायला आल या एका त णाशी योती या आईच सबध जळल इतक क ित या नवढयाला दखील याची क पना होती पण जथ नवराच बाहर सबध ठऊन होता ितथ तो हला कठन वरोध करणार पढ १९९७ म य योतीच ल न झाल ( हटल तर ह बातमी) आ ण योती डबन इथ आली पीटरम र झबग पासन डबन कवळ ९० कलोमीटर याचसमारास मला डबन इथ नोकर िमळाली आ ण अधनमधन यीतीशी गाठभट हायला लागली हळद चा रग चार दवस या यायान सरवातीला ती खपच आनद दसायची पढ काह वषानी मी डबन सोडन रःटनबग इथ गलो आ ण एक दवशी योतीचा मला फोन आला कालच अिभ जतन मला घराबाहर काढल आ ण मी आजपासन मा या मावशीकड डबन इथच राहायला सरवात कर त आह ए हाना मला इथ या सःकतीची चागली ओळख झा यान मला तस काह फारस आ य वाटल नाह काह दवसानी मा या डबन इथ या िमऽानी बातमी दली ला नानतर काह दवसातच योतीचा ित या नवढया या िमऽाशी सबध आला आ ण इतका आला क

गावात बा हायला लागला या सगाची प रणीती अशीच होणार होती वाःत वक योती मा याबरोबर काम करायची त हा इतक सालस सरळ होती ( या श दाला आता काह ह अथ नाह तर ह ) क ित याबाबतीत

अस काह घडल अस मला कधीच वाटल न हत ल न होऊन चार(च) वष झाली होती आ ण ितची अशी िच रकथा अशा कतीतर कथा मा या वाःत यात बघायला िमळा या रःटनबग मधील कपनीत मा या वभागात ता या नावाची गोर मलगी होती मा या आययात आलली ह प हली गोर मलगी वाःत वक डबन इथ या कपनीत काह गोढया मलीशी ओळखी झा या हो या पण या मली दसढया डपाटमट म य कामाला अस यान फ जजबी ओळख होती ह जशी क पना कली यामाणच िनघाली गोरा समाज मलत मोकळा (वागायला िन बोलायला दखील) असतो यातन आता इथ तर एकऽ काम करायच हट यावर ओळख चागली झाली साउथ आ कन सःकतीमाण वया या १७ या वष एकट राहायला सरवात अथात Boyfriend आवयक इथ वया या १८ या वषापयत जर का Boyfriend girlfriend नसला तर या मलामलीतच कमतरता आह अस मान यात यत ध य तो समाज थो या ओळखीनतर समजल क यावळचा िमऽ हा ितचा ितसरा Boyfriend एकक यान आय य ःवतऽ काढायच त हा सग या िनणयाची जबाबदार घण यतच एक गो मला ःप पण समजली गोढया रगाची माणस श यतो काह ह लपवन छपवन कर त नाह त वया या ६० या वष समजा आपली आई (एकट असल तरच) दसढया त ण कवा वयःकर प षा या मात पडली तर मलगामलगीच पढाकार घऊन श यतोवर ल न लावन दतात आ ण यात काह ह गर मानत नाह त ह कतपत स य क आह हा वादाचा म ा (आप या ीन) ठ शकतो या या नाह आता एकऽ राहायच हट यावर

शार रक सबध यणारच आ ण ितथ दखील कसलीच लपवाछपवी नाह

अगद उघड याच कपनीत ट ना नावाची गोर मलगी होतीप हल ल न मोडलल तर ह काह च घडल नाह अस वागणार ती दखील ित या गोढया िमऽा या घर राहत होती मलासकट पढ काह म ह यानी याच पटनास झाल ितन याच घर लगच सोडल आ ण ःवतऽ राह लागलीअशा घटनाचा या या आययावर दस यासारखा काह ह प रणाम होत नाह एक या असतील त हा बहदा अौ ढळत असतील असा दखील अनभव मला याच मली या बाबतीत आला एकदा एका स याकाळ ितन मला जवायला घर बोलावल (र ववार दपार) आ ण स स घताना ितन मा याकड मन मोकळ कल गोर य रडताना प ह यादाच पाहत होतो कतीह वाईट वाटल तर अखर मी परका काह दवस(च) इथ राहायला आलला त हा मी तर काय दलासा दणार पण अस सग वरळाच अशा अनक कथा मा या गाठ शी आहत खरतर माझा या या मलीशी सबध आला ित यावर यक एक अस करण िलहाव लागल यक या आययात काह नाकाह तर घडलल आह चागलवाईट दो ह ह इथ मी मलीचीच उदाहरण दली आहत परत प ष कती लपट आहत याच तर कतीतर अफलातन अनभव आहत

अिनल गो वलकर govilkaranilgmailcom

~~~~~~~~~~~~

वास सखाचाEacutehellip ौीराम वाघमार ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सख आ ण दख या एकाच ना या या दोन बाज सखानतर दख आ ण दखानतर सख असा अ वरत वास स च असतो सख साग नय वाटाव दख वाट नय सागाव ह कती सदर त व आह जीवन जग याचपण आपण माऽ दखाचा उगाचच फार मोठा बाऊ करतो ी-प ष ौीमत-गर ब लहान-मोठा या साढया या आय यात कधी ना कधी दख डोकावतच पण आपण माऽ आप याच दखाला कवटाळन बसतो आप याच दखावर इतरानी फकर घालावी अशी आपली अप ा असत इतराच दख आपण कधीच समजन घ याची साधी तसद दखील घत नाह माऽ जो इतराच दख समजन घतो यालाच कळत क इतराप ा आपल दख कती श लक आह जगाम य आप याप ा कतीतर पट न अिधक दख आह इतराच दख जाणन घण ःवतसाठ दखील अस फायदशीर ठरत आपण याच दख समजन घतो या य च आप याजवळ य क यान दख िन तच हलक होत आ ण आपणास दखील जगात आप याप ा अिधक दखी-क ी जीव आहत याची जाणीव होऊन इतरा या तलनत आपल दख काह च नाह अस वाटन िन तच हायस वाटत बढयाचदा अपयश हच दखाच एकमव कारण असत पण अपयश ह तर यशाची प हली पायर आह कधी-कधी यश ह अगद सहज िमळन जात फारस काह ह न करता आ ण कधी-कधी खप य क न दखील अपयश पदर पडत यशःवी हो यासाठ तमची इ छाश सवात मह वाची असत सवाम यच कमी-जाःत माणात गणव ा ह असतच यश िमळव यासाठ जो तो आपाप या पर न प रौम ह घत असतोच माऽ यश सवानाच िमळत अस नाह मग आपण यशाचा सबध निशबाशी जोडतो पण यश ह कधीच निशबावर अवलबन नसत निशबात असल तर यश िमळणार नसल तर नाह हा ीकोन न क च चक चा आह कवळ इ छाश या बळावर अवघडात अवघड यय गाठता यऊ शकत फ याक रता य ात

सात य राखण आवयक आह प ह या य ात यश नाह िमळाल तर नराय न यऊ दता प हा-प हा य करण मह वाच आह अपयशान खचन जाऊ नय आ ण िमळणाढया यशान हरळन जाऊ नय अयशःवी झाल या य नी ह ल ात घतल पा हज क एक माग बद झाला तर इतर अनक माग खल झालल असतात आ ण ज यशःवी झाल आहत यानी यश िमळव याप ा त टकवण दखील िततकच मह वाच आ ण कठ ण आह ह समजन घतल पा हज आय या या यक वळणावर नराय ह यत असत आनदामाणच नराय हा ह जीवनाचा एक अ वभा य घटक आह नराय आ यावर यातन माग काढन पढचा वास करण आवयक असत नरायावर मात कर यासाठ अनक गो ीचा आधार घता यऊ शकतो योग तसच यान करण िनसगा या सािन यात रमण यजनाची तसच आ जनाची भट याचशी चचा स ला-मसलत आप या छदाम य मन रम वण इ याद मला नराय यत त हा मी मा या जवळ या िमऽाना आवजन भटतो याचकडन एक नव बळ उजा नहमीच िमळत तसच काह रणादायी गीत मी ऐकतो आ ण मग आल या प र ःतथीला सामोर जातो आ ण या नतर तीच समःया अगद श लक वाटायला लागत शवट आनद हणज मनाच समाधान समाधान ह भौितक गो ीनी िमळत नाह समाधान ह नहमी मान यावर असत वरवर आनद दसणारा चहरा समाधानी असलच अस नाह त हा जीवनातील दखालाह धयान सामोर जा िमळालल अपयश ःवीकारायला आ ण पचवायला िशका आ ण आलल नराय झटकन टाका न क च त ह समाधानी आ ण पयायान आनद हाल ौीराम वाघमार नािशक shriram25yahoocom

~~0~~

महा दवीची पजा-एक नवीन वचार hellip मोहना कारखानीस ===================================================

शारद य नवराऽीत भ रसान सव आसमत भ न जातो वातावरणात सगळ कड एक वगळाच आनद आ ण ःफत यापन उरत ह नऊ दवस घरोघर दवी मातची ःथापना होत महालआमी दवी अनक पात प जली जातभ न आ ण आदरान लहान- थोर त ण-व या प ष ा दवीची मनोभाव पजा करतात ई राला माता मानण ह भ च अ य च ल ण समजल जात आप या हद धमात दवा या बरोबर न दवीला माता समजन पजल जात असो ा सणा या आगमनान काह दवसापव समाजात घडल या घणाःपद गो ीनी समाजाला आ ण आप या मनाला जी मरगळ आली होती ती नवराऽी सार या सणानी काह अशी दर होत अनक सोसायट म य सकाळ दवीची यथासाग पजा कली जात सरल आवाजात आर या हट या जातात नतर स याकाळ अनक रगी कपड घालन ी प ष मल नटन थटन दा डया-गरबा खळायला जमतात लोकाचा उ साह या या चहढयाव न हावभावा व न तीत होत असतो खर तर दवसभर काम क न थकन आलल लोक प हा एकदा उ साहान ा उ सवात सामील होताना बघन कौतक करावस वाटत नवराऽीच नऊ दवस चालणार पजन पाहन मा या मनात माऽ नहमीच एक वगळ क पना नहमीच आकार घत असतनऊ दवस -नऊ दवीची प कोणी दवळात जाऊन मातची मनोभाव पजा करतो कोणी घर च माता अब या त ःवर ची पजा करतोपज या तहा िनरा या पण मनातील भाव तोच य ात माऽ आप या आजबाजला नजर टाकली तर हच भ आप या समाजातील ीला ए हढा स मान दतात का हा मा या मनात उप ःथत होतो घरातील आ ण समाजातील ी आज इत या स मानान आ ण ःवािभमानान जगताना ितला अनक वळा झगडाव लागत

खर सागायच तर ःवग लोक या ा नउ दवता आप यातच वावरत असतात अस मला वाटल आपली ज मदाऽी आई जी वा स यान मान आप या हाडा र मासापासन आप याला ज म दत ितचा अश घऊन आपण आपल आय य स करतो हणनच सवात थम मी ा महादवीला नमःकार करतआपली आई ह च य जगदबा आह अस मला वाटत दसर माता दवी हणज आपली आजी मग ती आईची आई असो कवा बाबाची ह आप या व वाची थकल या गाऽाची पवा न करता आप याला दप या खप यात आप याला पोटाशी धरत राऽभर उशाशी बसन तापल या डो यावर थड पा या या प या ठवन आप या थकल या परत मळ डो याची िनराजन सतत आप यासाठ तवत ठवणार दसर कोण असत आपली आजीच न कधी आई रागावली क आपली बाज घऊन आईला राग भरणार आज आठवन बघा ती तर रणका आईच दसर पच असत

दवीच ितसर प हणज आपली मावशी माय मरो आ ण मावशी जगो अशी हण हणनच अ ःत वात आली असावीमावशी आपली सखी असतआप या बरोबर अड अडचणीला तीच ठाम उभी असतलहानपणी आ ण नतर कमार वयात आपली ग पत तीच शयर करत मनाचा कटाळा चटक सारख घालव याच काम तीच करत हणनच मला नहमीच मा या मावशीला दगा मावशी हणावस वाटत मा या सासत मला दवीच चौथ प दसत मा या आययात आल या मा या जोड दाराला ज म दणार ल न झा या पासन मा या सख दखात नहमीच सामील झालली माझी सास य पावतीच पच आह असा मला भास होतो पावतीन सख दखात सतत आप या पतीची साथ दली थड वारा सख सोयी धन दौलत कयाचीच पवा न करता महादवाची साथ पावतीन राऽ दन दली आपण पावतीची पजा करतो हणज काय करतो पावती सारखच पतीसवच ोत मनापासन घड द यासाठ ितची ाथना

करतो आप या सास पासन घर-कटब साभाळ याची रणा आप याला सतत िमळत राहत मा या मलीत मला दवीच पाचव प दसतआप या मलीत आप याला समपणाची आ ण माची भावना ओतोत भरलली दसत ित यात कटबाची काळजी आ ण सवाना साभाळन घ याची भावना उपजतच असत हणनच तर ल न झा यावरह ती सास सासयाबरोबर आप या आई व डलाचीह त हढ च मायन काळजी घत मलीची कप या ल याची थोड नट या म याची हौस आप या जीवनात एक वगळाच उ साह आ ण आनद घऊन यत आज या समाजात िशकलली ःवावलबी मलगी अ या कटबाला साव न घत हणनच मला मा या मलीत दवी सरःवती आ ण लआमी ा दोघीच प दसत सहाव दवीच प मला मा या मऽीणीत दसत बालपणापासन त आजपयत मा या जीवाला जीव द यारा अनक म ऽणी भट या मऽ हच एक द वक अश बाळगन असत अनक ना याहन आगळ वगळ अस ह नात ा ना याला अनक पदर असतात ा ना यात मान- अपमान गर ब- ौीमत असा भद भाव नसतो यामळच ह नात दवघरातील तवणाया िनराजनासारख मद तवत राहत बाहर ल वादळ खढया मऽीला कधी तोड शकत नाह मा या मऽीणीत मला दवी गौर च प आढळत

माझी नणद -मा या नवयाची ब हण ह ल न झा यापासन माझी सखी ब हण आ ण सहकार बनन रा हली आ ण मला ित यात दखील दवीचा एक अश अस याचा भास झाला आह नसता भास नाह तर थो याच दवसात ा गो ीवर माझा व ास बसला दवीच आठव प मला मा या ब हणीत पाहायला िमळत ब हणीची माया भाऊ दऊ शकत नाह ब हण कधी भाडल कधी आ यात वाद ववाद होतील पण ह भाडण हणज आळवा वरच पाणी त कधी जाःत वळ टकत नाह आप या सख दखात भागीदार होणार ह आपली ब हण आप या वर जीवा पाड म करत कधी चकलो तर ःप पण आप या चका

दाखवन दत तशा आप या चका दाखवन दणार आ ण आपल मनापासन हत िचतणार हणज आपली ब हण ह ला तर मी शाता दगा हणत कधी नद सारखी शात तर कधी च डक सारखी उम पण दो ह पड हवीहवीशी वाटणार आ ण नवव प मी मा यातच शोधत मी मा या घराची ःवािमनी मा या पतीची अधािगनी मा या मलीची आई माता मायची आ ण वा स याची पखरण क न सग या कटबाची मी काळजी घत मग माझ ःव व माझ शार रक आ ण मानिसक आरो य मी जपल नाह प जल नाह तर मा या बरोबर आ ख कटबच पग होईलपयायान समाज ह अध आ ण कडका होऊन जाईल हा वचार मनात घऊन मी माझा आ म व ास कधी ढळ न दता मा या कामावर आ ण वचारावर आढळ व ास ठवन पढ चालत राहत पजचा खरा अथ वा स यान जपण काळजी घणमी ा सग या दवीना मनापासन नमःकार करत आ ण समाजालाह वनती करत ा सग या दवता तम या आम या बरोबर वावरत आहत याना स न कर यासाठ फार दर दर कशाला दवळ धडाळता आप या मनाची कवाड सताड उघडा आ ण ःव छ िनतळ नजरन आप या ा स याना एकदा बघा मग बघा होतोय न सा ा कार ा दवीना स न कर या साठ उपास तपास करायची गरज नाह एक माची हाक आ ण मायचा आधार परसा आह मग बघा आप या घरात कशी स न सोनर सकाळ उमलत त

मोहना कारखानीस mohanakarkhanisgmailcom

~~~0~~~

jktLFkkuh fp=dyspk [kftuk ^ cqanh ---- ekko fokal

nwjnrsquokZuoj earjh Hkkjrkrhy nqxZ ekfydsr dksVk lsquorsquokgjktoGhy ^ cqanh

fdYkps nwjnrsquokZu gtkys gksrs

rsOgkiklwu fdYkps nrsquokZukph vkslt gksrh- o bPNk iwfrZpk ksx fMlsacj 2005

eks vkyk- jktLFkku lgyheks cqanh vkotqZu ksrys- lgyhPk v[ksjPk

VIIkr cqanh gksrs- tlyesj amp fcdkusj amp mnsiwj amp tiwjps iWysl ikgwu

lgizoklh daVkGysys okVys- bFks osxGs dk vlkkj vls izrsquou cqanh jn~n

djk vls lqpoq ykxys sFks rqEgkl vkYkpk uDdhp vkuan gksbZy- ^^

uky rj Qlky ky rj [kqrsquok Ogky vls lokZauk lkaxr igkVs 5-30

oktrk dksVkl ikspyks- jsYosLFkkudkrhy MkWjesVjh ksAringu loZtk Qszrsquok

gtkkyks- xje ikkh eqcyd RkeqGs FksPN mkksnd Luku xqykch FkaMhr

Qkjp lq[kkog gtkys-eh o lqgkl cl LVkWioj vkyks o cqanhyk tkkkampk

xkMhph podrsquokh d ykxysk- rsoltkr ^cqanhampcqanhvrsquokhksvj thiokYkph

vkjksGh sdw vkyh- o dne cqanh soth eksrhpwj [kkYYkpk vkuan gtkyk-

dksVk cqnh dksVk vlk ijrhpk izokl Bjowu 40 fd-eh varjkojhy cqanhdMs

izLFkku Bsoys- ^ nqu Mksaxj lktjs vrsquokh Egk vkgs- ijarq cqanh toG

xsYkfrsquokok ek= Rkps lkftjs Ik fnlr ukgh-

van xYyh cksGkrqu drsquokhcrsquokh dnkph thi fdYYkpsizosrsquok kjkrsquokh vkyh-

fczVhrsquok izoklh ikMZ fdifyax kus ^euqrdquokph LoIu n`rdquoVh vls k

fdYkps okZu dsys vkgs-cqanh sFkhy

egky o ojpscktwl vlysyk rkjkxM

13 Ok lsquorsquokrdkrhy vkgs-leksjPk egkykph maph dWesjkeks sklkBh

ekxsekxs

ljdr vrsquoorsquokkGsiZar xsyks iMDk fHkarhl Vsdrkp dkskhrjh jsdYkpk

vkokt vkyk ekxs ikghys rj ojkg dGi gksrk- iqltsijr egkykpk xokkkoj

yk dsanzhr dsys- rj dkgh fonsrsquokh nqfcZfkrwu ifjlj igkr gksrs- iqlts fonsrsquokh

ekxs ojkg- dWejk fDyddsyk o iqlts pkyw ykxyks-gkrhiksyk ekwu

jktokMkr izosrsquok dsyk egkykpk izosrsquok kjkoj eksBh gRrhfrsquokYis nksUgh

cktwl vlwu ekslksaMsph deku dsysyh vkgs- fg frsquokYis ojPk cktwl vkgsr-

vkrhy cktwl njckj pkSd vkgs- njoktkps vkrhy cktwgh lqanj vkgs-

dkekxwu detys nkyus ikj djhr ckny egkyktoG vkyks- dk

nkyukr lqanj fp=svkgsr-rlsp d vkjls egkygh vkgs- Rkph vkoLFkk

okbZV vkgs-ijarq iqohZps lqfLFkrhrhy Rkps lkSanZ utjs iqlts rjGwu tkrs-

dk egkykr izRsd [kkackoj rqGoaVh [kkyh pkjgRrh [kqchus clfoysysgh

vkgsr-tkq dkagh rqGoaVhl vkkkj fnYklkj[ks nk[kfoys vkgs- jktdUslkBh

gtksdk kskph rlsp eS=hfklkBh [ksGkph tkxk loZp fBdkkh dYidrk

vkgs- dk fBdkkklkBh lfrtkkkampk fL=kaps iats mBfoysys vkgsr-

RkosGpk izlaxkpkdYiusus vaxkoj lsquorsquokgkjk vkyk-ckny egkykrhy lokZr

map NTkekwu uoylkxj ryko ekksek vlkkjh N=h leksjps Mksaxjkrhy

gejLrk o cqanh xkops ^ fogaxe n`rsquo fnlrs-cqanhpss [kjs lkSnZ vkgs ^^

jaxfoykl ( Egktsp fp=rsquokkGk- ckny egkykps ekxhy cktwl ojPk

cktwlfp=rsquokkGk vkgs- sFks lqanj NksVk cxhpk vkgs- ykWu vkgs- ekksek NksVk

gkSn o cktwl vkVZ xWyjh vkgs- fp=keks कण jkepfj= rlsp brj

ikSjkkhd ns[kkos fp=hr dsys vkgsr-gRrhph gtqat RkosGPk jktkaps njckj

fpf=r dsys vkgsr- कणkps jkl fdzMspsgh lqanj fp= vkgs-

cqanhtoGp N=lkykPk 64 jkk lrhxsYk gksRk RkaPk N=k kjckxsr

vkgsr- TkSrlkxj amp Qwylkxj 8 fd-eh- varjkoj vkgsr- jaxfoyklkps

mRrjsdMhy rkjkxM jktk ujflagkus 1354 es ckakyk- rkjkxMoj [kkl

ckklkj[ks ukgh- cqanh xkokr jkkh ckoMh] lwjt N=h k jkkh

lsquorsquokkelqanjhus rj eksjMh N=h N=lkykph ^^lgiRuh eqjhus ckakyh-

xkokckgsj 84 [kkacvlysys egknso eafnj vkgs- kyk 84 [kkach N=h vlsgh

Egkrkr sFkwu dksVkdMs jLRkk tkrks- nqikjh dksVk sFks vkyks- dksVktoG

pacG cjst o dksVk QjrsquokhPk [kkkh vkgsr- dkWVu ekdsZV Eqqfgte vkgs-

toGikl lgyhph fBdkksgh vkgsr- rj pyk dksVk cqanhps eksrhpwj

igkyk-

ekko fokal

vidwansmadhav91gmailcom

~~~~~~

अ ा र सा बराची यथ नाह तथ नाह अशी भट कठ नाह वीज धरला िमळाली अशी ीत कठ नाह

यथ नाह तथ नाह अशी त णा कोठ नाह नद सागर तडब पण त णा जात नाह

यथ नाह तथ नाह अशी आस कोठ नाह ओढ चिाची नभाला याला करमत नाह

यथ नाह तथ नाह अस उदास ना कोणी चाद यात जळतो मी तस पोळल ना कोणी

यथ नाह तथ नाह असा हर ना कोठ कण कण तजाळला असा बहर ना कोठ

यथ नाह तथ नाह

माझा िन र दव दयात मा या तर सरना अतर

यथ नाह तथ नाह असा जप िनरतर ःपदनात मा या चाल मा या वठचा गजर

यथ नाह तथ नाह मन कोठ ःथर नाह मनासारख कठह फलपाख च नाह

यथ नाह तथ नाह कठ ःमतीचा िनवास तळघरात मना या क द ःमतीचा सवास

यथ नाह तथ नाह मग आहस त कोठ ठायी ठायी त तर ह तला पा हलच कोठ

यथ नाह तथ नाह नाह कठ सभोवती

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर ) sabirsolapurigmailco

तरह गझल

बरक खलाशानी बगड दलाशानी ददशा तझी कली राजरोस चोरानी

काल या ऋतन या चोरल दय माझ घतल लपटनी गार-गार वाढयानी

िचब-िचब दोघह चि चादरातीचा म लीस त मा या फडलस याजानी

यायदान ह खोट स य सपल जथ जायच कठ आता पाग या वचारानी

जाळल ःवतःलाह मद मद योतीनी ज म म यच फर वचलत वालानी

जदगीस जगताना बरजा वजा क या आज मी सखी आह काल या हशोबानी

खप लोक जमल ह आज अतयाऽला सोहळ यशाच या पा हलत डो यानी

कापला गळा यानी पण तर लळा याचा गोडवा तर होता बोललो न श दानी

चालताच यईना आजह िचरबद

टाळल मला आह द मनीत अ ानी

सय चि ताढयानी यापल नभाला या जोडलीत ह नाती आज एकमकानी

घोट एक दखाचा मी कधी रचवला ना तो अस हणाला पण का अस इशाढयानी

पाहशील न याना घोष गजर करताना फसवल गर बाना या अया लटढयानी

गझल ह कशी झाली बोल ना जरा सा बर एक एक श दाला तोलल हजारानी

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर )

गज़ल

घतलल ास मी तफ़ान हाव अऩ मर पयत त आ हान हाव१

एकह घटना अशी घडलीच नाह lsquoजीव ओवाळन मी बभान हाव२

माणसानी माणसाना जाळताना‐ रग-बरगी छप शतान हाव३

लागता माग मरण या जीवना या‐ पार याच का अस अवसान हाव४

ब हशोबी पाप माझ ात lsquoदवाrsquo मा झया साठ पर वरदान हाव५

ज़ह र कलाम १२९१३छद‐ मजघोषा

गझल व मनका लगावली गालगागागालगागागालगा

मी जगाची आसव साभाळतो माऽ मा या आसवाना टाळतो

सा वन कवीलवाणी वाटती जो मला बघतो तसा ओशाळतो

दखह माझ समजस लाघवी यामळ मी वदना करवाळतो

त तझ मी श द दयी ग दल तच मी अ ाप स ा पाळतो

सोसण स ा कला आह अर दख दणाराच मग कटाळतो

‐‐‐‐‐‐‐ासतीश दवपरकर भशा व खािनज तल तऽ ान वभाग नौरोसजी वा डया महा व ालय पण फोन नबर ९८२२७८४९६१

गजल

तझा गध आला कस आव मी ख या या मनाला कस साव मी

तझा भास झाला नद या कणार त या सावलीला कस पाघ मी

तझ ःव न आल सकाळ सकाळ

त या आठवान कस बाव मी

तझा ःपष होता क या लाजल या त या पापनीला कस पाझ मी

तला पाहताना मला मी वसरलो त या सोबतीन कस वाव मी क वकमार -

परवा परवा रः यान जाताना

कचराकड भराभ न वाहत असलली

अन यात एक भगार वाली

यातल भगार आप या पशवीतगोळा करत

सोबत एक २ वषाच मल आ ण पाळलल कऽ

दोघ ह ीण ित या सारखच

आशाळभत नजरन एकमकाकड पाहत

आपाप या राऽी या जवणाची काळजी करत

बाजलाच कसाया या दारासमोर झाडाला

२ ४ श या बाधल या आप या समोर टाकल या

हर यागार चाया ला मनसो खात

थो याच वळान जर या या ग याव न

सरा फरणार असला तर िनधाःत रोज या माण शात

समोरच एक दकानदार आप या हॉटलची सरवात करताना

प हला चहा आ ण पदाथ रः यावर सम पत करतो

( बहतक वाःतपजा )आ ण अगरब ी लाऊन सरवात करतो

आपला धदा रोज या माण

मी या सग याना आळ पाळ न पाहत आप या वचारात

भगार वाली या चहढयावर थो या फार

दवसभरा या कमाई चा

ितचा आनद ितन आप या आशाळभत पोराना दलला

कासाया या दकाना या मोर त तोपयत र ाचा पाट वा हल या

यालापण एक आनद वगळा आज बयापाक ग ला दस याच

दकानदारा या दारा समोर ल टाकलला पदाथ उ हान सकलला

आ ण सकल या या चार डो यानी

( तो डो यात भ न ठवलला दवसभरासाठ )

तव यात मा या मनाला ठच लागत

आ ण णात मी भानावरसव आपाप या मागावर

मा यामाणच रोज प हा न यान

वनय vinay gado

gadovinay667gmailcom

~~~o~~

bull ियाग

कसा कोपला कदारा डोळा उघड ितसरा बद डो याखाली त या रड मलख हसरा हमालया या दयी गल जलाशया तड झाला लय असाक तझी भ यात बड पड ड गर खालतीमाज दगडाच रान खरच का आहस तठचाळल माझ मन वगवान पा याम य सार शहर वहात तारणार तच ह च आशा कठ न रहात कती िनरागस जीव जाती काळा याच पाशी दयावत जग नाथा आली तला का उदासी कस कलस उजाड रखी वनाशाची न ी पड तझी िचरबद राह साढयालाच सा ी

स माधर काजव

भारत िनमाण

स प र ःथतीवर नस या चचा कवळ टाईमपास आह नहमी याच बात या प हा प हा वाच याचा खळा-नाद आह

भकबळ काय थाब वणार त ःवतच उपाशी आह इतक वष खाऊनह अजन खा याचा अ टहास आह

सामा यास कोण र णार यानाच मरणाच भय आह आधळा याय मका राजा ब हर सरकार आह

दवानाच लाज वाटत असा सधीसाधचा ताप आह पाय लटपटती पण एकाती रासब डचा कार आह

पयाच अवम यन कस रोखणार सार िनराधार आह अम रकन अथ यवःथवर अवलबन ाचा सारा कारोबार आह

जोतो उ ा या काळजीन ऽःत महागाईन गाजलला आह दररोज बला कार खन असा भारत िनमाण झाला आह

‐‐ सजय कलकण

कमया शरदाची

िनिशगध पसरला म ध शरदाच चादण

उतरता अवनीवर हष स दयाच लण

कशी कमया मग झाली सोन हळच पसरल यकरा या उबला या मन आससल

नाह कसल बहाण

नाह तसल उखाण

ल जा लाजत यची कशीम य वसावण

थड वायाची झळक गाऽ गाऽ थरारती तर या का सली मग या का हसली

काय कराव सचना यकर झाला खळा शारदाचा यता झोका झाला आ णक बावळा

मान आभार कणाच शारद य चाद याच थडगार या हवच उबदार क यच

राधा एक प झाली कण सावळा दसना शरदा या चाद यात गौर वणह हरवला

पावा कणासाठ होता कण कण झकारता राधा मनी कण कण

कण मनी राधा राधा

न राम हाऽ

ओ बाप परवा बशल हतो एकलाच वावरात यकळ होती सग बोलाया यव यात बाप दसल माला बाप वआपल हा मा बाप

या हणल आयला दवच जण गर बाला पावला त हासल वाई चआन बसल यकळात माला इचारल बापनी कोण र बा त या हणल मी यतकर ह ह ह

मजी कणबीमजी यडाआह ह ह कायबी हणा

तमाख काढली हाताव लाजलो जरासा आन फ़कन दली या हनल तमी यच ना जनी त मीठ आणल हत त हणल हय र बाबा तो मीच या हळच घ यळ चाफ़डल कमरच ह ह ईचाल हाय का बद हाय त ग प रायल

या तनला घराक िनल त हणल बाबा सोतऽ हायस आता या हणल हय बापपर वमज नाह ती फ़कःत बा क समद तसच हाय बाप त घरात आल वाकन गाद व बिशवल फ़ाट याबडकळ होती कापसाची

बाप हणल का र बाबा लईच क ात दसतस त या हणल बाप तमी काव गला आव तम या लोकायनी आ खा मावा फ़ःत कला बाप चाहा पत हतयळ या दधाचा

तनला आमची घरवाली बोलली बाप हारा मजी कचा असतो ओ बापन डॊळ पसल सो यान आग ताई हता तो क हातर आता खा या ढोरायनी पर तमी धाब नगा राम यीलपरभराम यील यो कर ल स द नीट

उठल बाप गाद व नफ़ाटक हगडच यतो र मी दादाकाळजी य चमा हता तर पाणी पा ला या त या डो यात कडाकडान िनगन गल बाप यच बाप जनी दस वािचवला यच बाप जनी माणस वािचवला

सतोष वाटपाड ~~~0~~

bull तळहात मा या तळहातावर तझा तळहात ठव र मना या गाभाढयात तवणार योत ठव काज याइतका जर चमकलास तर चाद याराऽीची साथ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

झ-यासारखा वा हत होशील त हा माझच ित बब दसल तला यात बलोर या आरयाला चमचमणारा काठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

उमलल ज हा पा रजात उमलल सगधी रातराणी हळ या ओ या पाक यावरती नाजक तझ ओठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

मीमा या ज हा खाणाखणा वसत माग सोडन जाईल गलमोहरा या झाडाखाली फलराणीची भट ठव

मा या तळहातावर तझा तळहात ठवhellip helliphellip hellipतारा ठाकर

परपर को हापर

करवीर हणज जण वीराची आह भमी उसळ या र ाला इथ या कसलीच नाह कमी

तािलमीसाठ िस शहर भीमासारख म ल दई राग या छातीत ा या मदताह िनपजली जाई

महालआमी ह श पीठ उभ तया या पाठ शी जोतीबाचीह जोड ग या िसचत भ या राशी

उभा ठाकला प हाळा लऊन शौयाची झळाळ

तबक उ ाना या साथीन िनसगानह कलाकसर कली

िस िगर या गफा हणज ाचीन जीवनाचा सरख मळ को हापरकरा या सािन यात उ हिसत बनतो सगळा वळ

वराम दोःती मऽी हणज होती याची जान आज तच उभ ठाकल दऊन एक पण वराम यार तमची लाख मोलाची र ह इथ फक पडायची कसा सटला मग तो हात का वाटत ह अधर वाट तझ माझ अस कधीच नसायच सगळ शवट आपलच हायच त हा वना न सचायच काह

आज का मग नजर रतीच राह

त हापाशी गवसला तो सर यापायी जगण झाल सदर आज कठ हरवला तो ष ज का हाव नीरस सार जग प हा एकदा हवाय तो उ हास ती व ी आ ण मन दलखलास चला िमटवन टाक हा वराम जोडनी पढ अध वराम ‐‐‐ मयर कदम ०८०९२०१२

‐‐ मयर कदम mayuri1509gmailcom

माझा दव बा पा माझा दव बा पा आज झाला अबोल

भा वकाची मःकटदाबी पाहन

ग प झाला बसला सन helliphellip भो या भ ाना दई गोड आशीवाद

पण बड या या कायापढ

आज परता गलाय गडबडन helliphellip राऽ दन ला वती रागा तर ह करबर नस आ हा बा पा या दशना वड अस

दशन होता तझ नाचतो आनदन helliphellip सली ट या गद त राजा ए हाना गदम न गलाय

खढया भ ासाठ माऽ

बा पा मडपात रा हला बसन helliphellip कणावर रोष नाह दवा तझी कपा ठव सवावर

फ सब दवन काह ना सवा आमची नतची घ त मानन

नटखट र त नदलाला

नटखट र त नदलाला

तर ह तझा आह बोलबाला माखन चोर लड वाळा तर ह राधचा तच दलवाला चाळ कर शी हजारवळा ग डस लाडका त गोकळवाला लळा लावनी गवळणीना फसवतो हसन त मरलीवाला खो या काढन बस बाजला हसत पळतो पाहनी यशोदला लगड चो नी मःतीत रगला

कलमावर बसनी पाह बासर वाला अगाध त या साढया कणलीला तर ह अम या दयी सदा त वणगोपाला

-------- दव पडणकर

धक आ ण समाज

धक होत पसरल वःतीत र सकाळ

ह रोज असच असत मजला काय न हाळ

ध यात रमली वाट पाऊल वाकड पडल जो टाच खाली मला गणगोत याच रडल

ढ च पसरल धक प षाथ अध झाला वश द या या ब हणीचा गभात अत झाला

डाग [ षडा र ] कोणी कली वःती च िा या र पाठ

लपल का डाग को या वड साठ

लागला र ब टा ग या त या भाळ

कालची कौ मद

आज झाली काळ

रोज दर रोज बघ िनयिमत चिाचा तो डाग कसा सराईत

कसा आला डाग अर त या माथा को या प याईन वचा मी आता

शात पनवलकर वधा 9970107591 prashant8panwelkargmailcom

म य अन म म य अन म दारावर दःतक दत नाह

कधी यतील आय यात चाहलह लागत नाह

म यच एक ठ क असत तो आ यावर आययच सपन जात पण म आ यावर आय यात खर जगण स होत असत

म य सोबत साढया वदनाह

या या सोबत जातात म आ यावर खढया अथान वदना कळायला लागतात

एकवळ म यला कवटाळण सो प पण माला कवटाळण खप कठ ण असत कारण ःवतःच अ ःत व वस न एखा ावर म करण खप कठ ण असत

चारो या --- १ माणस नहमी दसढया या चका शोधत रहातो तो ह मानतच नाह

तो ह कधी चकतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

२ जाह र सभतच दशाचा ःवािभमान जागत होतो िनवडन आ यावर याचा िललाव स होतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

३ मी तझा फ तझा ासह कोठ रा हला माझा ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

४ ज घडायला नको होत तच घडन जात आपल जगण िनयती या हातच बाहल बनन जात ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

५ आवडल मला जगान त या नावान ओळखायला त या नावासोबत माझ नाव यायला ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सजय एम िनकभ sanjaynikumbhaymailcom

मो ९८६०७२६५६०

नात

तझ न माझ नात

उच-उच व ासारख

आकाशाला गवसणी घालणार

तझ न माझ नात मद मऊशार गवतासारख वादळातह घ ट असणार

तझ न माझ नात िनर आकाशासारख

सार काह ःव छ दाखवणार

तझ न माझ नात खोल खोल सागरासारख

दया या आत जाणवणार

तझ न माझ नात उमलणाढया फलासारख प वऽ ना याचा गध पसरवणार सहास मकद मोर मोबाईल-९२२४१३८४८३ ई-मल-moresuhas005gmailcom

‐‐‐‐‐चारोळ ------------- तझ ह आनद जीवन फलासारख फलत जाव मी माऽ फल होउन त या कसात झलत रहाव

त दर गलीस क

नहमीच माझी असतस जवळ त अस यावर उगीच ःव न भासतस

पती-प ी या ना याम य व ासाचा सत असतो सार जीवन आनदात जाव हाच याचा हत असतो

ल -ल द या या योती मखी त या उजळ द साथ त या माची अशीच मला मीळ द =====================

जात hellip वचा नका र जात माझी मी थोडा ऽय थोडा ा हण

थोडा वय थोडा शि स ा आह

मी मसलमानह असतो ईद दर यान िशरखरमा खा यापरता

भसमस या वळ

मी आवजन ईसाई बनतो अन २५ त ३१ डसबर ए जॉय करतो फ ल

रः यान एखादा धाबा लागला क मी लगच पजाबी िन दढया खोढयात जगलात फरताना मी आ दवासी

एखादा गोरागोमटा कवा

गोर गोमट

फोरनर दसली क शकहयाड करताना मी इ डयन

सणवारा नसार अन प र ःथतीनसार अनक जाती बदलतो मी

सरकार रकाना भरायचा असताना मी रखडतो यात मा या ट सी वरची जात नाईलाजान

ईतर पण वळ

मी फ माणस असतो हो hellip माणसच

तवढ एक ओळख परसी आह मला जग यासाठ

सजय िसगलवार

मज जमल नाह

भरती या या सीमा रषा आख यास मज जमल नाह

लाट उसळता पाय टकवनी थाब यास मज जमल नाह

अःसल मोती आठवणीच जपन ठ वल दयाम य

शवट या ठो या पावतो पाह यास मज जमल नाह

गतागत अशीच िचरतन गतत गतत गोळा होई

या बो याला दरदरवर फक यास मज जमल नाह

चरगळलला चि िमठ शी हळच हसतो आ ण बलगतो

दतोणा या खणा ह याशा टाळ यास मज जमल नाह

रटाळवा या आय याला दळ याची ह गमत आह

कती पाखडा तर सखाला चाळ यास मज जमल नाह

सधाकर कदम

उरला कवडसा

अधार दाट भवित

सर जाल मन

कानी श द धीराचा नजरस एक कवडसा ll

मगजळ जण भास

रग भाव छटाच

कोण आपल परक

लोकहो भद फकाच ll

परगटन दर कल

पयायी नवी व कळा सोस या फार उपकाराच दडोर ll रा हला हाती न हात उपवर होता काळ बोलणी कच ा बोचणी उमग हतपरःसर ll अनभव तो कसा ndash ई का घाव उम िनमाला दाहक वाःतवाचा हाती उरला कवडसा llhellip ( घनयाम) Ghanshyam Parkale gvparkalegmailcom

अथाग या गद त नाह कणाचा ठाव ठकाणा कळसा काखत ठउनी शोधतो माझी सगणा नजरत भ न ठवीली ती बबीत तझी क पणा जगायच कस आता अतरात तझीच तीमा sanjay R

डो यात आसवाच थब झालत जमा ती ा त या य याची कधी सपल ग रमा उन पावसाची आता नाह मजला तमा नको अधकारात लोट वझल ह शमा

जवन पाखराच आनद ःव छद

आ हास बघा महादवाच नद

नाह आ हा कठलीच बद

तर ह मोजतो लाबी आणी द

सदानकदा दःखी पशाचीच धद

वसरलो माणसक

वदनतच आनद

sanjay R

आठवणीत त या मी वसरलो जग सार तज िशवाय मज आता सचना काह सार पण तह कशी वसरली सोबतीन बघीतलली ःव न तार वाहन गल घर वाळच यकाक सागर कनार सजय र घ

SanjayRongheraymondin

िनःत ध--- जाऊ ा झाल गल वसरल ज हा जीवनच सरल तर मग जगात काय उरल पाषाण ह पडल असतात पवता या पान झलत ह असतात पाऊस पाणी झझावात पण अशात ह त शात िचत साध माण कोणता ह न करत बहाण

ःत ध असतात अस ह नाह उलट ह सव झलन ह त िनखारतात हौशी माणसा या दशन उलट आकषण बनतात ओलावा वःकालतात धबध या या पान सदर वनःपती आ ण वन जकतात सवाची मन तर ह अबोला एक ःपश ओला जग याच कारण बनतो हणन मी हणतो

खामोश प थर खामोश नह होत दल होता ह उनम भी हर मौसम खामोशी स गजार हद होती ह जलम- ओ - िसतम क सजय सगीत

Sanjay Hedaoo

वडबन दादा क डक या या एकटा जीव सदािशव िचऽपटातील काल रातीला सपान पडल या गीताची चाल वडबनासाठ वापर यात आली आह यात कणाचाह उपमद कर याचा हत नाह ___________________________________________________________

काल दसाला अविचत घडल बातमी फोडली कणी अन पय गडगडल अन डॉलरचा तो रट बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर झाला खळा न दसतोय भोळा घाब न पाह नको मौनाच त स ग घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

कला माझा घात त ह अन मी ओरडलो पर करा या घोटा यामद

फायलीचा तो घोळ घालनी जनतला ह दला धडा या घोटा यामद

जाळपोळ चा खळ खळता कणालाच हो नाय सोडल अन ट ह वरती यज पाहनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर बनला गड न लागलाय पड जागवर राह ना बाई त यावर खशी लागलीय िभषी सोडल जाईना चल जनतत िश नी जा हरात क उगाच यळ आता लाव नको पण यवराजाच बोट ध नी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

श दाम य पकडन मजला वचारल काह अहो सभमद

बोल यास ह काह च नाह मौन सोडल नाह अहो सभमद

चक समजलो बराच रडलो ldquoअथrdquo ह माझ गडबडल अन डो यामधल अौ बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त कारण पापाला पाळल सापाला पडल र ह भार पडल र ह भार वरोधकानी कली फतर बालट आल त यावर काय होईल त होऊ द कोटात जाऊ द फक र याची क नको पण या गो ीतन धडा घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

िमिलद जोशी नािशक ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

हणीचा ख जना

हणी खपच खढया असतात आपल हव ल

आजबाज या घटनाबाबत असायला हव द

नीट पा हल द लीकड उघडन आपल डोळ आठवत कोळशा या दलालीतहोतात हात काळ

चला चला अजन पढ पहा साथी आठवत का पहा हण अती ितथ माती

झोपच स ग घतलला नसतोच होत जागा ह हण आठवताच होईल तमचा ऽागा

अित झाल अन हस आल अशीस ा आह हण

घाल आता न चकता घोटा यावर आदश घण

आधळ बचार दळतय अन पीठ खातय कऽ बघा नीट डोळसपण आसपासची िचऽ

चोर सोडन स याशाला दली जाईल फाशी नत वा या त डावरची उडणार नाह माशी

आई जव घालणार नाह भीक मागायला आडवा बाप एक क दोन कती साग भजाला तर हजार ताप

नाव सागायच सोनबाई कथलाचा पण हाती वाळा क ी क ी हणी साग एकह खोट नाह बाळा

पत पडल राव चढल असह हण याचा घात आह सारवासारव करताना हणाव नजरचक न अपघात आह

क बड ठवल झाकन तर सय उगवायचा नाह थाबत सयाःत आला जवळ क ख याची सावलीह असत लाबत

पी हळद अन हो गोर असाह एक िचमटा आह हातचलाखी करणारा खाद म यच भामटा आह

को हा राजी काकड ला ऐकल असलच न क

पहा पडताळन पदोपद खर ठरत प क

सारा गाव मामाचा एकह नाह कामाचा दाम कर काम बाबा बाब असतो दामा चा

नावडतीच मीठ अळणी पहा हसलात ना गालात खोट नाह ठरली हण श दोनश सालात

लाभ ना नफा चाल झपाझपा असह हणण ढ आह कळल यालाच कळल बाक यासाठ गढ आह

ख जना आह हणीचा तर उ खननाच काम नाह

हणी नसतील तर भाषतस ा अ जबातच रामनाह

मरार भाऊ दशपाडसगमनर 9822082497

वाऽ टका

वसली

खासदारक दली मागच कर प ासाठ महनत

त या क र यान आयला िमळल आ हा मत

काय हव त माग तला दवन टाक

चाराला फरायला फ

क नकोस का क ‐ गजाभाऊ (गजानन लोखड )

वाऽ टका

दट पी पालक नीती

वश यायचा शाळत क CONVENT शाळा आठवत

पडल माग मराठ शाळत ह लश िशक या पाठवत

चचा सऽात पालक झोडती भाषण झकास

हाती आह आप याच हणतात मराठ चा वकास

‐ गजाभाऊ

चारोळसजवन ःव न स रगी उ हािसत आय या या स यची चीतारतोय आठवणी कन हास वर पण रग फसाळताना उमटत नाह

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आठवणीत या णाची झळक यत अधन मधन गज साडन अतर ासाची साजवळ नभ यती दाटन

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

थब थब िशप या सर खळाळल हाःय गालावर मोहरला ौावण सरस नी त होऊन बफान सई

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

शोधता पाउलखणा नजरन श दच आज िनश द झाल मा णक मोती लटावस वाट ःफरणार भाव उसास झाल

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कजवनी सरात हाली भ न अतरगी तशारली हरवाईची त तनबावर अवघी नदनगर मोहरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

श द समजतीश द उमगती िचब िभजन राधा ओशाळली ओठामधली ती अबोल ीती हकारवान आसमतात पसरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

म फलीत मःती रगतय इथ त या ःवागता वीणा रमत ओसाड गावात वार िभजत रानातील रानफल बधद होत

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कलास माडग

ldquoःवगाची सहल वषाली गोट खड कर दचकलात ना वाचन हा कसला अ वःमरणीय वास होय िमऽानो हा वास आह याला प वीवर ल ःवग हणतात अशा ldquoकामीरचा ldquo अस हणतात क जीवनात यवन यान

कामीर नाह प हल याच जीवन यथ आह दोन वषा पव मा याह निशबात हा योग आला आ ह ज हा एक मोठ श प करायची ठरवली त हा आमचा प हली िनवड ldquoकामीर ldquoहोती मग ठरवल ldquoकसर ldquoबरोबर कामीर करायच दोन म हन आधी ब कग पण कल ldquoदोन ए लला आ ह मबईत दाखल झालो ौीनगर वमान वासासाठ आणी योगायोग हणज या दवशी आपली वड कप फायनल बकट याच पा कःतान सोबत होती आ ह जथ उतरलो होतो दादर ला ितथ रः यावर मोठा ःब न लावला होता मःत याच पा हली आणी ती जक याचा ldquoथरार ldquoपण अनभवला सपण दादर भागात त हा भयकर धमाल चालली होती सरवात अशी ldquoहटकआणी छान झाली दसढया दवशी सकाळ िनघन अकरा वाजता ौीनगर ला पोचलो कामीर ला पोच यावर थम गलमग पाहायला जा याच ठरल यात तीन ट प असतात प हला ट पा उची ८५०० फट त मग दसरा ट पा गलमग उची ११५०० फट आणी शवट खलमग उची १३५०० फट हवामान ठ क नसल तर दसढया ट या पयत च फ जाता यत जा यापव मोठ गम बट व फरचा कोट भा यान घवन घालावा लागतो

इथ जा यासाठ जी रोप व कबल आह तीला ldquoगो डोलाrdquoराईड हणतात यात बसन अ रश आकाशाला गवसणी घालण हणज काय ह अनभवल

आम या सदवान हवामान अनकल अस यान आ ह खलमग पयत जाव शकलो ितथ बफ पण भरपर अस यान बफात खळण बफातील ःक टग वगर मजा भरपर घतली बफात भरपर लोळलो एकमका या अगावर बफ टाकन खळ यात तर ध माल आली इत या उचीव न प यात फोन क न घर या लोकाशी बोलण पण एक वगळ ाील होत तथ फ बएसनल नटवक होत परत यताना इत या उचीव न गो डोला राईड मधन बफाच ड गर पाहायला मःत वाटत होत व न भरपर फोटो मोबाईल म य गा याच पण व दओ शट घतल आ ह यानतर दोन दवस आमचा म काम असणार होता हाउस ldquoबोट ldquoम य मग आम या ःवाढया ldquoदाल लक कड रवाना झा या ldquoदाल लक ldquoएक अितम सरोवर आह अस हणतात प डत नह रोज दाल लक च पाणी पीत असत आ ह गलो त हा भरपर पाऊस चाल होता िशकायातन हाउसबोट कड जाताना पण डो यावर ला ःटक पाघराव लागल हाउस बोट एकदम दखणी सव सोयीनी य होती आतन पा ह यावर वाटणार पण नाह क ह पा यात आह आणी लाकडाची बाधली आह दोन दवस ितथ रहा याचा अनभव चड वगळा होता बाहर भरपर पावस कडा याची थड बोट खाली त याच पाणी भरपर कप याच थर अगावर असन स दा दात कडकड वाजत होत या थड त झोप या या बड खाली पण हटर होत तर ह थड भागायच नाव घत न हती बाहर या खोलीत एक मोठ उच शकोट होती आ ह आमचा बराचसा वळ ितथच घालवायचो यथ खास का मर प ती या

जवणाची चव चाखायला िमळाली िशवाय यथील खास पय ldquoकहवा ldquoपण आ हाला आमहान यायला द यात आल तथ आ ह चार िचनार लो टग गाडन लो टग शो स प हली िशकायात बसताना कमीर क कली मधील ldquoतार फ क या उसक ldquoया गा याची हमखास आठवण होत होती

यानतर आ ह दोन दवस आ ह तथील िनरिनरा या बागा प ह या यातील ldquoिनशात बाग शालीमार बाग यिलप गाडन या बागा कवळ अितम यिलप गाडन म य फ rdquo एीलrdquo या एकाच म ह यात फल असतात यामळ आ हाला याची मजा घता आली ह बाग पाहताना ldquoिसलीिसला ldquoिसनमाची आठवण झा या िशवाय राहत नाह यथ एक परातन शकराचाय म दर आह तथ व न पण ौीनगर व झलम नद दाल लक पाह याची मजा यत यानतर दोन दवस पहलगाम यथ जायच होत त भारताच ldquo ःव झलडrdquo हणन ओळखल जात तथ जाताना पा पोर यथ कशराच मळ पा हल यानतर ldquoअव तपर ldquoयथ वणच एक सदर म दर पाहायला िमळाल यथ बकट याट या टर आह भारतातील सव याट यथच तयार होतात कारण यासाठ लागणार लाकड यथ तयार होत माऽ याट ची मठ माऽ आसाम मधन यत ldquoतथन पढ माऽ भरपर बफव ी स झाली ldquoलीडर ldquoनद काठ आमच हॉटल होत चोह कड बफ बफ आणी फ बफ च होत सव रःत बफामळ बद अस यान फार फरता आल नाह माऽ बफाची खप मजा घतली का मर सस म य ldquoफोटो सशन ldquoकल पहलगाम हाच अमरनाथ याऽचा बस या प आह यथील नद या काठावर ल असल या पोलीस ःटशन म य एका बोड वर िल हलल एक वा य मनाला ःपशन गल WE DONrsquoT SLEEP FOR YOUR ldquoSLEEP खरच कामीरम य आपण म पण स दयाचा आःवाद घव शकतो याच कारण

सदव बरोबर असणार भारतीय सना यासाठ यथील भारतीय लकराला ध यवाद ाव तवढ थोडच आहत याचा आलला एक ldquoअनभव ldquo हणज आ ह गलमग व न ज हा ौीनगर ला परत यत होतो त हा ldquoलाल चौक ldquoयथ जामा मिशद जवळ झालला ःकटर मधील बॉ बःफोट या बॉ बःफोट म य अचानक क य लावायला लागला त हा िमिलटर न पयटक लोकाना अ यत सर त र या या या हॉटल वर पोचवायची यवःथा कली व काळजी पण घतली या श प च आणखी एक विश य हणज आ हाला यथ सव कारच िसझन एका वळ अनभवायला िमळल एक हणज आ ह बफल पा हली ह हणज बफ अ रश आकाशातन छो या फला या पान अगावर पडत भरपर पाऊस व कडा याची थड अनभवली भरपर बफाचा बफाम पाऊस व यामळ सव प रसर बफमय झालला अनभवला िशवाय भरपर उन याम य बफा छाद त िशखराच अ यत मनमोहक दशन झाल अशी ह कामीर सहल दोन वष झाली तर अजन याची ldquoअनभती ldquoकायम आह अस वा त परत परत जाव आणी ह सहल क न यावी

वषाली गोट खड कर

अदाज अ ण व दशपाड -पण

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आप या मनात खप काह असत या माणच य ात तसच घडल अस माऽ नसत यामळ खपदा आपल अदाज चकतात आ ण भलतच काह तर घडन जात आ ण आप या वा याला काची भिमका यत ह ब याची भिमका - पार पाडण ऽास दणार ठरत ओम -सकाळ पासन अशाच मानिसकतचा अनभव घत होता तो आ ण

याचा िमऽ -राकश एकाच कायालयात नोकर स बाजबाज या डःकवर असणार - जवलग मऽी हो यास काह च वळ लागला न हता मोक या ःवभाव - हा ओम या ःवभावातील सवाना आवडणारा गण होता नमका उलट ःवभाव असलला राकश - हातच राखन वागणारा असला तर या या यावहा रक वाग यामळ इतराना ःमाट-वाटायचा अस असल तर - मऽीतली तडजोड हणन -ओम आ ण राकश या यातील सबध मऽीपण आहत ह सवाना मा हती होत अगद एकमका या घरातील माणसाना दखील ओम आ ण राकश ह स ख- िमऽ आहत ह मा हती झालल होत ओमला ग या काह दवसापव घडलला एक सग आज ह जसा या तसा आठवला - या दवशी आ फस सट या अगोदर - एक अजट -िम टग हणन- मो या साहबानी - ओम आ ण राकश सोबत इतर काह जणाना

थाबन घतल होत ना वन कठल ह ोज ट यणार हणज - या ट मचा - ‐लीडर - ओम क ना राकश या पाक एक असणार ह गह त धरल जायच पण या वळ - राकश न अगद ःप श दात आपल मत सागताना हटल-

मी या ट म म य ओम असल तर काम करणार नाह मला ःवतऽपण ट म हवी आह यात ओम नसल आ ण ओम या ट म म य मी नसल मो या साहबाना धका बसला इतर सहकार थ क झाल राकशच मत ऐकन ओम आ ण राकश याना नहमीच एकऽपण काम करताना पाह याची सवय सवाना होती आ ण आता अचानक हा वगळपणा कशामळ सवाना जतका ध का बसला - याह प ा जाःत ध का ओमला बसन सहा जकच होत राकश आप या वरोधात का बर गला असल या सवालान याची झोप उडन गली होित तस हणाव तर इतरवळ

राकश या वागणक त काह फरक पडला हणाव तर -त ह न हत ओमशी याच बोलण -वागण अगद नहमीसारख - जवलग िमऽा सारखच होत मग- आ फस या ोज ट म य याच वागण अस का झाल अदाज यईना राकश आ ण ओम या रोज या यवहारात तसा काह च फरक पडला न हता

दोघ म-मट आ फसातन घर आ यावर नहमीमाणच सगळ काह सरळ त पार पडत अस एकमका या घरची चवकशी बाक ची याली -खशाली वचारण एवढच न ह तर- जवण करताना अगद मोकळपणान ग पा-ट पा बाहर ग यावर इतर िमऽाशी बोलण - अगद छान आनदात होत होत मग राकश- आ फसात या िमळन काम कर या या वषयी अस का वागतोय आपली सोबत याला का नको वाटत आह अस तर नाह - या या मनात आप या कामा वषयी कामा या प ती वषयी काह ितकल भावना िनमाण झाली

ओम या या शकला फारसा अथ न हता - एका अथान सग या सहकार - िमऽान म य राकश प ा ओमच अिधक पसतीचा उमदवार होता मग आपली ह लोक यता राकशला आवडत नाह का हणन तर तो आप या बरोबर काम करायच नाह अस सागतो आह या एका गो ीमळ आप यात दरावा यत असल तर ह बरोबर नाह राकश ट म-लीडर झाला यात आनदच आह आप याला आ ण

या सठ आप या नावाचा वचार होऊ शकतो- ह ओमला मा हती होत तर मो या मनान तो राकश या हाताखाली काम कर यास तयार होत

आ ण आप या हाताखाली राकशला काम करण कमीपणाच वाटत हणन तर तो आप या ट म म य काम कर यास तयार ना ह ह कारण

असाव- राकश या मऽीत दरावा य याच आपण मो या साहबाना सागया- सर मी राकश या ट म म य आनदान काम कर न मला यात काह कमीपणा नाह त ह राकशला नव ोज ट -लीडर ज र करा यावळ माझा वचार क नका या वचारान ओम या मनावर ल ओझ कमी झाल आपल नात -आपली मऽी आ फसा या बाहर अगद नहमी सारखी आह याची काळजी नाह काह दसर दवशी -आ फसात आ यावर ओम आधी-मो या साहबा या क बन म य गला माग या िम टग म य राकश-काय हणाला कस हणाला याची प हा आठवण क न दत हटल सर राकश या वळ असा का वागला कळना मला मा या कामावरचा याच वःवास उडाला क काय गल अनक वष आ ह कती ोज ट कल सगळ कड आमची जोड िस आह छान काम कर या ब ल आ ण अचानक याला या या ट म म य मी नकोसा झालो आह

राकश इतका बदलन गलाय खर वाटत नाह य या या वाग याचा अदाज यत नाह य मला मोठ साहब ओम कड पाहत हणाल - िमऽ- वाईट वाटाव अस काह झालल नाह उलट राकश या नावाचा वचार ट म-लीडर साठ आ ह मळ च कला न हता आ ण दोन वग या ट मचा करा या अस आमच मत कधीच न हत पण राकश ज हा हणाला ओम या ट म म य मी काम करणार नाह वग या ट म म य मी असन त हा माऽ आ हाला वाटल त ह दोघजण

एकऽ काम कर या ऐवजी वग या ट म म य काम कराव कारण आह या ट म म य तम या जागी राकश ट म लीडर होण - बरोबर न हत आ ण नहमीच ओम लीडर आ ण राकश याचा सोबत ह ह बरोबर न हत याला ह ःवतऽ सधी दली पा हज आ ण राकश हणाला मला- ओम ला बाजला सा न मला त ह

कधीच ट म लीडर क नका मी दसया ट म म य जाईन पण मा याकडन ओम वर अ याय झाला अस मला वाट नय मा या भावना समजन या या साहब

सो मी उ ा या िम टग म य ओम बरोबर

काम करणार नाह अस सागन आ ण बाजला होइन नतर त ह वगळा िनणय घऊ शकता आता बोला ओम- राकश अस का वागला आला का काह अदाज अहो- आप या िमऽा या भ यासाठ तम यासाठ तो अस वागला ओम साहबा या चहयाकड पहात रा हला अदाज चकणार असतात हच खर ‐‐

अ ण व दशपाड -पण मो-९८५०१७७३४२ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ldquoगजाची आईhellip सतोष द पाट ल ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

गजानन उफ गजा हा आम या सव िमऽमडळ पक च एक पण या सव िमऽ मडळ त व गजात एकच सा य होत व त या या वल ण हाःयाच

गजानन आम या कॉलनीत राहायला आला त हा अगद दोन वषाचा होता आप या आई बरोबर हणज समाताई बरोबर लहानगा गजा आला

आम या चचला एक नवीन वषय िमळाला याच दसण हसण सार काह अगद जीव ओवाळन टाकावा असच कधी कधी वाट सपण भारत वषात जर शोधल तर इतका वन िनरागस मलगा िमळणार नाह बघता-बघता हा गजानन अ ठावीस वषाचा झालापण वय वाढल तर वयासोबत यणार ौढ पणाची ल ण काह गजानना या एकन वागणक व न वाटत न हती

वय शर र अ ठावीस वषाच पण मन- ब माऽएका कोव या पाच वषा या मलाची या पाच वषा या मलातआढळणारा अवखळपणा-िनरागस पणा-डोळ आजह गजा या आठवणी ओ या क न जातात समाताईच ऐन ता यात वध य व या वध याला असणार जगातील एकमव आशा हणजच याना वषभरात झालल एकमव अप य गजानन वयाची ऐन ता याची उमद समाताईनी गजानन या सगोपनासाठ खच कलली िश ण कमी अस यामळ चार घरची भाड कड घासली धणी पापड लाटन इ याद काम समाताई करत असतआप याला लाभलल एकमव आय यातील सख हणज आपला मलगा गजानन हाच या मानत गणपती मगलमत गजानन यावर या

समाताईची िनतात ौ ा होती हणनच मलाच नाव दखील गजानन ठवल

साधारणतः चार वषाचा असताना समाताईनी गजाननला एका बालवगात टाकल वगातील बडबडगीत यर-यर पावसा तला दतो पसा नाच र मोर नाच आ या या वनात साग साग भोलानाथ ह गीत त डपाठ असलला गजानन प ह याच वष प हलीला प हला नबर िमळवन मोकळा झाला या प ह या नबरच कौतक होत त फ या माऊलीला सपण कॉलनीभर हा िनकाल सागन साखर वाटत सटल या समाताई मला अजन आठवतात या या भावी जीवनातील सखी जीवनाची लहर घऊनच यईल अस आ हाला वाटल बघता बघता हा lsquoगजाrsquo च क चवथीला गला व शाळतील पर त याच माण शाळत या िशयव ी पर त प हला आलागजाला िशयव ी िमळाली आता या या या िशयव ीन या या िश णाचा दहावी पयत तर सटणार होतापण दवाला दसरच काह तर मजर होत या घटनन गजाच व समाताईच आययच बदलन गल चवथीला गजा खपच समजस व सamp ध य होता

शाळत या एका मध या स ट त आप या िमऽा बरोबर शाळ या मदानात खळत होता तव यात शाळसमोर ल रः यावर कशाचा तर जोरदार गलका ऐक यऊ लागला जोरात घोषणा जोरात आवाज यामळ ह काह लहान मल घाबरली व काह काय झाल हणन पहायला रः यावर आली तोवर रः यावर दोन गटाम य दगड फक चाल झाली होती ह मल अजनच पढ आली आ ण नकळत एक- दोन दगड या मला या डो यावर आदळल यात एक गजाह होतादगडा या या आघातामळ या या डो याला इतका जबरदःत मार बसला क यातन जो र ाचा पाट वा हला यातन तो जगतो क नाह असच आ हाला वाटलपण दव बलव र होत गजा वाचला

मदवर झाल या जबरदःत आघातामळ हा मलगा ःमरणश गमावन बसला सरवातीस हा तर समाताईना ओळखत नस अन हळहळ गजा या ददवी वासास सरवात झाली गजाच शाळत जाण सटलडॉ टरानी समाताईना या मलाला पण वौाती ा काह ऽास ऽाण दऊ नका अस सािगतलतळहातावर ल फोडा माण समाताई गजाची काळजी घत हो या दवसामागन दवस गल वष गली गजा या वागणक त काह च फरक न हता दवसभर हा शजाढया या लहान मला बरोबर गो याचा डाव माडन खळत अस दपारचा जवन झोपत असप हा दवस सारखालहान मलाना हा ऐवढा आप या प पा एवढा माणस आप याशी गो या खळतो याच आकषण वाट व खप िचडवत असत पण हा कधी या यावर रागावत नस मधन मधन यवन समाताईना मला सस ला आली मला शी ला आली अस साग व समाताई या या पायज याची नाड सोडन ती बाध पयत सवच कर त असत गजा अ ठावीस वषाचा होई पयत समाताई कधी याला सोडन कठच ग या नाह त अगर आप या लाड या पाडसाला सोडन कणाजवळ ठवल ह नाह

कधी कधी गजा आम याकड यायचा मला भोलानाथच मोराच गाण हणन दाखवायचा दवाळ चा नवा शटसपण कॉलनीत दाखवणारा गजा हा एकटाच मी सागन त काम हसन करणारा मी याला बहतक वळा जा पपर घवन य जा दकानातन दाढ च लड घऊन य अशी करकोळ काम सागताच ती पटकन करणारा आम या घर यवन टाई स ऑफ इ डयातील िचऽ न चकता पाहणारा मी कधी कधी गजाला ल न करतोस का वचारल ना या नावानच गजा कोठतर हरखन जायचा व प हा लाजन हसायचा एकदा सकाळ च समाताई आम या कड आ या मला हणा या अर त दिनयला कामाला लावतोस मा या पण मलासाठ बघनार नोकर मी एका जवळच असणाढया कायालयात िशपायाची नोकर गजासाठ प हली

व गजाचा गजाशठ झाला रोज सकाळ छान पक भाग पाडन शट-या ट यव ःथत घालन गजा यत अस यताना एका मो या पशवीत यात दहा कलो तादळ मावतील अशात डबा घवन यायचा पण ह काम फ वीस दवसच कल प हा हा आप या मागाला आ ह याला बरच वळा सागायचोअर गजा त आता मोठा झालास त हा िनट मो या सारखा वाग यावर तो हणायचा दादा मो या सारख हणज कस वागायच व मलाच िन र करायचा या या या िनरागस पणाच मला व समाताईस खपच कौतक होतएकदा शजार या एका मलीनसमाताईकड तबार कलीतम या या गजाला काह तर सागन ठवा यता जाता मा याकड पहात असतो आईन गजाला खप समजावलअस क नय बाळ चागली मल अस करत नाह त यानतर माऽ गजान अशी खोड परत नाह कली

एक दवस सकाळ च समाताईचा जोरात आबोश आ हाला ऐकायला आला हणन आ ह समाताई कड लगच गलोतर या राऽीच डो यात मदचा र ाव होवन गजा आ हाला सोडन गला होता

समाताई एक या झा या या आशवर या आप या आययाचा एक एक दवस ढकलत हो या ती आशा आता सपली होतीआपला मलगा हा खप हषारसमजस आह अस समाताईना वाट हा आज ना उ ा चागला होईल मग ल न कर ल व आप याला खप सखाच दवस यतील अस समाताईना वाटगजासाठ यानी खप हालअप ा काढ या नाना उपवास कलषी कल पण सव यथ

ताई या या क ाना कधीच यश नाह आलसमाजान सदव उप त कल या आप या पोट या गो यासाठ यानी दवस-राऽ एक कली होता यानतर एका म ह यातच समाताई ग यागजा या म यमळ अ न पाणी व य कललडॉ टर उपचार थाबलल फ एकच यासव

आजारातच बडबडण

आता या या कडच जायच आईला एकटा सोडन जातोस काय अर लबाडा बघा बघा कसा पळतोय अर थाब र हा एवढासा एकच घास तर खा नाह तर बघ ितकडन बवा यईल खा - हा िचऊचा घास नीट आघोळ कर साबण लाव का अर कती घाम आलाय तला जा काह तर खा - जाह बघ िचवडा तला आवडतोय ना खा -खा या वडातच एका झट यान समाताई ग या एका मलीचा अ याय कायमचा बद झाला मोन- 9820986659 email‐ santoshpatil_2007rediffmailcom

~~~~~~~~~~~~

बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

कतीदा ःव नवत भासत जायच असत लाब लाब या ितजा या पलीकड पण जाता यतच नाह अनबध आहत क फ नसतच भटकतय दशाह न अन िन ल िन वकार

आज न राहवन सोनािलका ःव नील या आठवणीन याकळ झालीपण काल खप काह बोलन गला र राग नाह आला तझा पण मन दःखी झाल त स ा समजन घऊ शकला नाह स काल

बोलता बोलता कती बोलन गलास र हणज त याह मनात आ याच ना या गो ी वाटत होत आप या मात ा सव गो ीना लक ःथान आह

बाहर याली पणा श द खप लागला र मला ठ क आह तला मा याब ल बोलायच न हत पण श द स ा हाच सचला ना तला म आ ण मा या आ वकारातन झालली कती बाहर याली व ी कशी काय अस शकत या कतीतन दोघानाह िग ट आला नाह त सव काह चक कस काय अस शकत र वचार क न सोनालीकच डोक फटायची वळ आली पण उ र काह िमळत न हत अचानक पायाखालची जमीनच खचन घत या सारख ितला वाटायला लागल आ ण ितला ा अया अवःथत टाकणारा कोण तर ितचा जवलग जीवापाड म करतो ना आपण या यावर मग या याच त डन ह असल श द सव नकोस झालल असताना कठन तर एक आशचा करण चमकावा तसा याचा ित या आय यातला वश मग अचानक सार काह सखकार घडतय

असा वाटणारा भास ओढ आतरता हरहर सवाना बरोबर घऊन एका णाला पण पण याच होऊन जा याच ःव न भट ची इ छा

याकळता अन भट नतर िमलनातन िमळालली त ी सार सारकाह सखदाईच होत मग आता अस अचानक काय झाल का सोनाला उदास वाट लागल म हणज नमक काय होत तीच एका पर प षा या शर राच आकषण क या या ःपशाची ओढ क फ शर र सख छ ह असल काह न हत मग नमक काय आ ण बाहर याली हा श द ए हडा मनाला का बोचला ितला तस हटल तर एक कार त स य तर होत नवरा असताना पर प षा या मात पडलली चाळ शीची ी होती ती इतक वष कधीह अस घडल नाह मग ा वयात ितच अस परप षा या मात पडण खरच नमक काय होत म क वासना शर र सख ह तर ितला ित या नवयाकडन िमळत होत () हणज िन य िनयमान नवरा त दतोच जर या या ःपशात आपल पणा नसला तर काय झाल आ ण ित या मनाचा यान वचार कलाच पा हज असा काह िनयम नाह जर वासनन तडब भरलला गिल छ हालचाली आ ण हावभाव करणारा तो असला हणन काय झाल यान काय फरक पडतो याना ा बाबतीत ःवतःच मत नाह हणन ितला म कर याचा अिधकार नाह ितला ितचा मानिसक आधार शोध याचा अिधकार नाह वचारा या ध यात जा ाना याच जीवघ या धरा यात कधी पातर झाल सोनाला समजलच नाह आधार कअर टकर आता ह फ श दाच बडबड आहत का आप याला आधार वाटणारा य आप या आय यात प ह यादा का आला नाह जर आला असता तर तो िततकाच सवदनशील बनन आप या आय यात रा हला असता का क

कालातरान ह पण नात बदलल असत ःव नवत वाटणार वाःत वक पात कस असल कणालाच सागता यत नाह

हशश वचारा या गद त सोनान एक िन ास टाकला एक भोग वःत हणनच सोनाकड बघणारा ितचा नवरा िन य िनयमान सोनाचा नाजक पण कःकरत होता तर दखील चहढयावर हस आ ण मनात ितरःकार ठऊन ती कायमच या यापढ झकत होती कणालाह व ास बसणार नाह वर वर साधा सरळ दसणारा मन य वाःत वक पाहता एक वकत ह पशच होता एखा ा बला कार माणसाचा चहरा या प ा वगळा तो काय असणार सव आवगातन बाहर पड यावर सोना या अगावर पस फकताना आपण नमक कोण असा सोनाला पड या िशवाय राहत न हता वकती करणाला पषाथाच नाव दण आ ण या वाग याच समथन करण अस असताना सोना या मनाची ित या भावनाची कोण काळजी करणार अशा प र ःथतीत जगत असताना ितचा आधार ितचा व ास ितच म ःव नील ह काय बोलन गला न राहवन ितन ःव नीलला फोन कला हलो हः हलो बोल ग सोन काह नाह अग काय झाल तझा आवाज असा का काय झाल तला का बोलत नाह अ ःव नील णा णाला अःवःथ होत होता सोनाला नमक काय झाल ती अशी तटक का वागत याला काह क या समजना

ह बघ सोन मी तला चागलच ओळखतो साग ना तला काय झाल कसला राग आलाय त ह काय बोलन बसलास ःव नील तला ह कस काय बोलवल गल र अर म करतय र मी त यावरमा या माला त ह काय उपमा दलीय ओह अग राणी त काह ह चकली नाह तझ यक वागण चागलाच आह अग पण त इतक सोिशक आहस नवया कडन ए हडा छळ सहन करतस हणन सागतो तला त जरा वाचा फोड ा करणाला काल मी ज श द बोललो त श द ल ात ठवलस आ ण या मागची भिमका ती नाह का ल ात आली त या अग राणी ह माझ श द नाह ह श द तला ऐकाव लागणार आह आ ण तह त यावर अ याय करणारच तला ह श द ऐकवतील आ ण ःवतः त या समोर ताठ मानन जगतील ह बघ दो ह कडन हार तझीच होणार आह त यावर अ याय क न स ा त तला बाहर आधार शोधायला गली हणन डवचत राहतील मग का अ याय सहन करतस लोकाना ह कळ द त यावर काय काय अ याय होतो त तझ ह शात आ ण सोिशक राहण मला नाह पटत तझ तलाच लढायच आह यथ मी तला आधार दऊ शकतो पण लढायला साथ नाह कती हट करतोय मला अग वाःतवतची जाणीव क न दतोय तर ए हड हट होतय आ ण उ ा सामोढया जा या लागणाढया प र ःथतीन कती हट होशील ह नाह का ल ात यत अग राणी मी त यासोबत आहच ना पण तझी ह लढाई तला एकट नच लढावी लागणार आह मडमकाय हणतोय मी समजल ना कठ हरवली आहस नॉमल हो सोन इतका वळ रोखन ठवलला सोनाचा बाध फटला लहान मलासारखी सोना ढसा ढसा रड लागली

हरवण काय असत तला काय समजणार तला हरव या या भीतीन माझी काय वाईट अवःथा झाली होती बोलण आ ण हदक सोनला दोनह काम नीट जमना अर यार चकल माझ मला न हत मा हत मा या ा वा यान ए हड दखावशील माफ कर मला नाह नको त माफ नको मागस ःव नील या बोल यान सोना दखावली होती आ ण आता या याच बोल यान नॉमल स ा झाली सोनान अलगद ःवतःला ःव नील या ःवाधीन कल ःव नीलन स ा नहमी माणच ित या चहढयावरच कस बाजला कल यान थम सोना या कपाळाच चबन घतल तो ित या वर चबनाचा वषाव करत रा हला यान हळच ित या कानाजवळ आपला चहरा नला आ ण तो हळच पटपटलारानो झाली का शात आता ठव का फोन ितत याच अिधरतन ित या त डन श द आल नको र थाब ना अजन थोडा वळ सोनला इतका कसा याचा मानिसक आधार वाटत होता ितचा नवरा रमश हा तर ःव नील प ा बराच मोठा होता मग नवया प ा लहान य त ितन कसा काय आधार शोधला रमश नावाला मोठा होता परत ःव नील म य असणारा समजस पण या यात न हता नवरा ह वगळ किमकल ित या आय यात होत ज ती िगळ ह शकत न हती आ ण ओकह शकत न हती उ च िश त ऑ फसर असलला ितचा नवरा वाग यात एकदम गावनढल होता रानट बर रा स हणज रमश आ ण या द रा सा या तावड तन सोडवायला आलला राजकमार हणज ितच म ितचा ःव नील परत खरच ःव नील राजकमार बन या इतक धय बाळगन होता का राजकमार तर रा सा या तावड तन राजकमार ला सोडवतो पण सोनाचा हा राजकमार तर ितला एकट लाच लढायला सागतोय

सोना आ ण एकट लढणार अवघडच आह ितला एकट ला लढायच असत तर प हलच २० वषा पव च लढली असती ज हा ित या नवया या वकतीच प ित या पढ आल होत कोणीच सोनाची बाज घतली न हती कोणीच ितला याय दला न हता नवरा बायको या मधल भाडण हणन सवानीच याकड दल कल अर पण का का त ह लोक मला याय दत नाह य आहो बघा जरा ा माणसाकड बायकोला कसा जनावरासारखा मारतो आ ण मा न मा न थक यावर थकवा घालवायला ितला लगचच अथ णात ओढतोितच लचक तोडतो हा बायकोला फ भोग वःत समजतो हा कसला प ष हा तर तोच तो दवस आ ण या नतर आलल यक दवस मनातला वालामखी सोना न सारखा सारखा दाबला

बरोबर आह ःव नीलच मला लढलच पा हज मा या दखाचा अत मी करणारच एक ण ित या मनात आल क ःव नील या आ ण ित या ना या वषयी रमशला सागाव पण रमशची इतक समजन घ याची कवतच न हती यान या ना याकड खपच गिल छ नजरन बिघतल असत याला काह सागण

हणज आ बल मझ मार असच झाल असत एक दवशी सोनान ठरवलच आता बस आता ा सव गो ीचा सो मो लावायचाच रमश बस झाल आता आता तसाच ितथ उभा राहा मला नाह मा हत आता त कसा रअ ट होशील त मला आता मोकळ कर मला जाऊ द माझ दसया कणावर म आह मा या आययात आता तला जागा नाह बाहर याली पणा करायला लाज नाह वाटली थाब त या घरा यालाच तझ थर बघायला बोलावन घतो

रमश हातात ज िमळल यान सोनाला मारत सटला सोना प हा प हा गगनभद आबोश करत होती परत मनात या मनातच यान धडा धड मोबाईलवर नबर फरवल आ ण खप साया लोकाना यान घर बोलावल हणता हणता सार नातवाईक जमा झाल सोना या सासरच सोनाला वाईट चालीच ठरवन मोकळ झाल नवरा सोबत असताना ह थर सचतातच कस आता तम या मलीला ध ालाच बसावा भर सभत सोना या च रऽावर िशतोड उडवल गल खाल मड पातळ धड आह तमची मलगी रड कठची रमश घाणरड बोलन या याःवभावाच दशन घडवन आणत होता बस झाली तमची बडबड आ हाला मा हत आह आमची मलगी अशी वागणारच नाह तम या मलान आम या मलाच पार वाटोळ कल बघ सोना बघ तला सागत होतो ना आ ह ा नराधमापासन वगळ हो त हाच म झाली असती साग सोना याना ह सगळ खोट आह त सोना या बाबाचा हा ि अवतार पाहन सगळ शात बसल बाबा आहो ह सगळ खर आह माझ खरच दसया य वर म आह कोण ःव नील ःव नीलकस श य आह त कठ आह तो बाबा हा काय मा या शजार बसलाय हा ःव नील तर आह ःव नीलचा हात हातात धरत सोना बोलली यानी यानी ा करणात सोना व त ड सख घतल त सार अवाक होऊन सोनाकड बघायला लागल सोनाच सग यासमोर ःव नलशी सवाद चाल झाल ःव नीलच ितला धीर दणार वा य ितला बड कर यास मदत करत होत आता भर सभत शातता पसरली

ह काय चाल आह सवाना समजच ना सोना या आईला अौ आवारात यईना आता ितला फ ित या लकराची काळजी वाटत होती मा या बछ या अग भानावर य ग सोन अग ःव नील नाह य ग इथ तो इथच काय तर ा जगात स ा नाह तो तर २५ वषापव च ह जग सोडन गला आह ग भानावर य मा या राजा ःव नील नाह य ल ना आधीह आई बाबा असच काह तर बोलायच बर का ःव नील त हा मी या यावर व ास ठवला होता आता मला कणावरच व ास ठवायचा नाह ःव नील त हणत होता त एकदम बरोबर आह शवट ा जगान मला बाहर याली ठरवलच चल मला घऊन चल त या बरोबर मला नाह राहायच ा जगा बरोबर सोनान रमशच घर कायमचच सोडल आ ण आता ती सखान ससार करतय ःव नील बरोबर मटल हॉ ःपटल या दहा बाय दहा या खोलीत (end )

अनघा हर ~~~~~~~~~~

ीhellip मदा कनी रासकर ी हणज काय फ एक भोगवःत आह ितला ःवतःच अस काह

अ ःत व आह क नाह पोटात मलीचा गभ असला तर पोटातच ितला मारायला पाहतात पण तो गभ वाढतो कणा या पोटात एका ी याच पोटात ना क प षा या ी च जर ज माला नाह आली तर प ष कसा ज मणार मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नाव ह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का लहानपणापासन मलगा आ ण मलगी हा भदभाव होतो मलीनाह मला सारखच सव अिधकार का नाह त कठना कठ काह ना काह कमी असतच मलगा आ ण मलगी बरोबर वाढवताना मलाना सव सखसोयी आ ण मलीना माऽ फ काम सािगतली जातात मलानी राऽभर बाहर रा हल तर ह चालत पण मलीनी माऽ अधार पडाय या आत घरात यायच पदोपद ित या नार वाला धोकाच असतो ती घरातह आ ण बाहरह का सर त जग नाह शकत ितला ित या ःव नाना का मनातच माराव लागत यगानयग चाललली ितची ह घसमट कधी थाबणार ती कधी नार ची नारायणी होणार पहाव ितकड वासनन भरल या नजरा ितला सहन करा या लागतात गद या ठकाणी दखील ितला ःवतःची काळजी यावी लागत क कणी आप याला ःपश तर नाह ना करणार म ाम कती कळसवाणी गो असत ह त एक ी च समज शकत फ या प षाना या वळस या ी म य आपली आई कवा ब हण का नाह दसत मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नावह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का काह ठकाणी तर नवराच एखा ा व प षाला थो या पशासाठ आप या बायकोलाह वकताना पा हल बात याम य ह सव

पाहन आता मन स न होतय या सव गो ी आता रोज याच वाट लाग यात बला कार झाला तर ितन त ड लपवायच पण यान ह काळ क य कल यान माऽ उजळ मा यान िमरवायच अशा नराधमाना ितथच फाशी दली पा हज पण नाह वषानवष खटल स च राहतात रगाळत नसत लाज वाटत आता या सव गो ी रोज रोज घडताना पाहन रोज एक नवीन दािमनी ज माला य याप ा एक दगा कवा कालीमाता ज माला यावी आता फ एक झाशीची राणी कवा एक जजाऊ ज माला यावी मलीनी आता ःवतःच र ण ःवतःच करायला िशकल पा हज आपण जर एका प षाला ज म दव शकतो तर याला सगी अ ल ह घडव शकतो प षाला ज म ीनच दलाय ह आता प क यानात घतल पा हज यक ीनच यक मलीन ःवतःच ःवतःच र ण करायला िशकाव आता आप याह मनगटात जोर आह ह दाखवन ाव घराबाहर पडताना कायम हातात एखाद िमरचीची पावडर सोबत अस ा जर वळ आलीच तर ितचा ज र वापर करा एक राखी आपणच आप या हातात बाधा आ ण ःवतःलाच वचन ा क माझ र ण मी ःवतःच करायला िशकल आता आप यातील आ म व ास जागा करा आपणह कणाप ा कमी नाह ह जगाला दाखवन ा सवच प ष वाईट असतात अस नाह पण काह वाईट प षामळ आज अस बोलाव लागत आह ज प ष चागल आहत याना माझा मनापासन नमःकार helliphellip भावानच ब हणीच र ण कराव अस काह नाह ब ह ण पण आता स म आहत ःवतःच र ण ःवतःच करायला या ह कशातच कमी नाह त

मदा कनी रासकर ________

मी तीच ी आह

जन नऊ म हन तला गभात वाढवल ा सदर रगीबरगी दिनयत नवीन जीवन दल ओठावर प ह या श दाच अकर रो वल ऊन थड पावसातह तला माय या ओला यात जपन ठवल

मी तीच ी आह जन तला मो या भावाच ःथान दल राखीची रशीम गाठ बाधन आपल नात मजबत कल आ ण त मला मा या र णाच वाचन दल

मी तीच ी आह जन तला बघताच त यात परम राच प प हल त याबरोबर स पद चालन त या चरणी माझ जीवन वा हल तला पतीचा दजा दऊन परम राकडन ज मोज मी तलाच मािगतल

मी तीच ी आह जी तला बाबा ‐बाबा हणन कधीच नाह थकल तझ बोट ध न चालताना ःवतःला सर ीत समजल त माझा बाबा आहस ह सग याना अिभमानान सािगतल

मी तीच ी आह जन झाशीची राणी बनन तर कधी सा वऽीबाई फल बनन ीला जग याच धौय दाख वल

ःवतःकड ी हणन गवान प हल

पण आज hellip

मी तीच ी आह जी या दिनयत काय तर घराबाहर पडायला घाबरत इमजाशी लढताना नाह तर आता अधाराला पाहन माग सरकत चार‐ च घासमोर मा यावर होणाढया अ याचारालाह कोण या भावाची धाव नसत

मी तीच ी आह जी ःवतःचा जीव मठ त घऊन जगत आज लोकल शनम य चढतानाह माझ दय फाटत अजनह मी एक अबला नार हणनच फरत

मी तीच ी आह जला ःवतःला ऊन थड पावसातन वाच व याच सामथ आह पण ःवतःची अ वाच व यासाठ ती असमथ आह

मी तीच ी आह

खरच नवरा असा असतो का

खरच नवरा असा असतो का बाहर वाघ आ ण घर घाब न राहतो का ऑ फसची तारवरची कसरत क न घरची यट कर यासाठ स ज असतो का खरच नवरा असा असतो का

कतीह टशन असल तर बायको आ ण आई यातील गता सोडवत असतो का ःवतःची इ छा बाजला ठऊन दोघीना खश ठवत असतो का खरच नवरा असा असतो का

हव ‐हवस वाटणार िमऽ बायकोसाठ दर लोटतो का िमऽाबरोबर पाट ला जायच असतानाह बायकोकड पाहन नाह हणतो का खरच नवरा असा असतो का

ःवतः आजार असताना पन कलर खाऊन झोपी जातो का आ ण बायकोला काह झाल तर स ट टाकन ितची सवा करतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नाआधी बायको अ सरा वाटत का आ ण ल नाचा २५ वा वाढ दवस साजरा करतानाह याला बायकोत तीच अ सरादसत का खरच नवरा असा असतो का

ितन कतीह सव ‐फगव कल तर याला तीच हवी असत का ितची चक असली तर ित या माड वर डोक ठऊन तो sorry बोलतो का खरच नवरा असा असतो का

वाटपोण मला बायकोबरोबर ितला न कळता तो उपाशी राहतो का तोह ित याबरोबर ज मोज मी ह च बायको िमळो हणन साकड घालतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नानतर तो ितला आई ‐ व डलाच मह दतो का माहरची उणीव सासर भ न काढ याचा सतत य करत असतो का खरच नवरा असा असतो का

नवरा आ ण बायकोच नात ःवगातच ठरलल असत का हणनच नवरा असा असतो का

ःनहल अिभ जत जाधव

तीhellip

मखमली वाटवर चाल याची ःव न उराशी बाळगन िनघाली

ःव नाळ डोळ आ ण िनपाप स नता चहढयावर कोमल ःव छद पावलाम य कण कणणार पजण अवखळ भरभरणाढया बटा आवरत मऊशार हरवळ याहाळत - िनघाली

आई या कशीतली माया आ ण

बाबा या नजरतला आधार घ ट ध न ठवन आज वरल सःकार िनघाली समोर दसणाढया चढणी वळण दगड ख ड नजरत साठवत िनघाली

सकमार पावलाला प हली ठच दखावलला जीव सावरत डो यातील अौ आवरत ठचचा अनभव साठवत माग वळन न पाहता आ म व ासान िनघाली

पा हल वळण मागच य ीआड पलीकडल य अिनिमष नऽानी अवलोकत नवीन व ाची िनिमती साधत िनघाली

न यानच दसणाढया दखा यान हरखली रमली रगाळली लोभावली अनक वदना सल जखमा झलत अन सोसत ःवािभमानान सगळ बळ एकवटन िनघाली

चढणीवर नटान ज न चढली चहढयावर अनभवा या रषा अन पावला या भगाची दखल न घता- उरभ न ास घवन िनघाली

डो यात इतराना द यासाठ ःव न अन पा हलली ःव न पर कर याची ज

वाटत या सग याना दत िनघाली

आता समोर उतारच उतार

नहा आठवल nehaathavale64gmailcom

~~~~~~

डो याची काळजी आपण आपल शर र चहरा सदर दसावा हणन बर च काळजी घतो माऽ िततक च काळजी आपण डो याची घतो का डोळ सदर दसावत हणन आपण य करतह अस माऽ याचबरोबर आप याला डो या या आरो याची काळजी घण आवयक आह याकर ता काह मह वाच उपाय खालीलमाण १) डो याची िनरोगी वाढ हावी आ ण त शवटपयत चागल काय म राहाव यासाठ lsquoअlsquo जीवनस व असल या हर यापालभा या दध अड मास मास याचा आहारात समावश करावा २) काजळ सरमाम य समा व कल या रासायिनकपदाथामळ डो याना इजा होव शकत यामळ याचा वापरश यतो टाळावा

३) भवया व पाप याना आकार द यासाठ प सलीचा वापर कला जातो अशा सौदयसाधना या वापरामळडो या या नाजक वचवर गभीर प रणाम होऊ शकतो

४) मधमह र दाब आ ण ट बी असल या णानीआप या डो याची दरमहा तपासणी करावी

५) उ हात जाताना वाहन चाल वताना अथवा कपनीतीलकामगारानी चमा अवय वापरावा

दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ अिधक महनत क यान अथवा भर उ हात फर यान अगाला घाम यणारच माऽ तर ह काह य ना घाम य याच माण इतराप ा जाःत असत आ ण यामळ घामाची दगधी दखील पसरत वयात यईपयत मला या घामाला कठलाह वास नसतोवयात आ यानतर विश ःव पाचा वास स होतो काह म य ह दगधी इत या मोठय़ा माणावर यत क चारचौघात मान खाली घालावी लागतयासाठ काह घरगती उपचार पढ लमाणhellip

१) भरपर पाणी याव पोट साफ ठवाव

२) िनयिमतपण दवसातन दोन वळा आघोळ करावीआघोळ या पा यात सगधी ि याचा जस गलाब पा याच चार त पाच थब डटॉल यड कोलोनचा वापर करावाआघोळ नतर डओसट पावडरचा वापर क यास अिधकफायदशीर ठरत

३) श यतो अिधक घाम यईल अशा कप याचा वापर क नय प रधान कलल कपड हात मालावर सगधी ि याचावापर करावा

४) घाम वचवर साचन रा ह यास व वध आजार हो याचीश यता असत यासाठ डॉ टराचा स ला यावा

भ गीत hellip

गणश वदना नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका वरद वनायक तमची महती ई छापत तव कपनी मगलमत गणाधीपती महड िनवासी जग उ ार व ा ब भ ा वरसी शरण त हासी महागणपती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

त ह कपची सदा सावली ःमरण करता काय िस द दशन घता दख हरती पाप सरती मो ा ी नामःमरण आ मश भ रसाची नवी अनभती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

यऽा करता मन आनद व न टळती भय पळती सगण ःव प स न मत दयी सदव को न नती भव सागर या त न नसी आ मसखाची यई भरती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका कला सःकती तम या दासी सव िस आ हा लभती त हा समप त कलाकती कला सवची आनमती ावी

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ौी वरद वनायक स न तम याच ठायी तम याच ठायी मज राम भ मज राम भ मज गो वद ह र गो वद बालाजी ह र गो वद मज पाडरग ह र व ठल ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज लआमी आइ भवानी मज शारदा माता रणका आइ यमाइ मज स ौगी आइ चतौगी मज श पीठ साडतीन सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज िशव शकर भोलनाथ मज कदार मज राम वर मज व र मज सोमनाथ मज आ मिलग अमरनाथ मज योितिलग ादश सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज ौी ग द ग ःवामी समथ ग गजानन मज समथ नवनाथ मज मज तीथ ःथान समाधी घाट सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज पर सा ात मज मज सरःवती प सदर मज म धाम वकठ अवघ मज िनज धाम परम धाम मज ह वरद वनायका वनायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

बोला हर व ठल व ठल नामा सग वाजतो मदग टाळ हाती घऊनी रग भ नाच माणसा पर अभग आज भा यवत

भगवत सवा सदा सदा सत सग व ठल नामा सग वाजतो मदग चार घटका वसा दख वस पच नामःमरण करता करता साधया परमाथ

व ठल नामा सग वाजतो मदग अ रगी जडला हाच नाम छद मनशाती िमळ िमळ आ मानद

व ठल नामा सग वाजतो मदग भ रस रग चला ध वार वाट साथ झाहला ज म सफ़ल जगण

िच बोल व ठल व ठल वाणी बोल व ठल व ठल

काया बोल व ठल वी ठल आ मा बोल व ठल वी ठल

हणा हर व ठल वी ठल बोला हर व ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल

ौीग क पत सकल सक पाधा

ान तज भाःक सकल ितमीर सहा

कला व ा िसध सकल त णा िनवा

कला याऽी पाम माग दावा वड लधा

लीन चरणी सदग माया धरावी परमश

ौी गणशाय नम

भव सागर या म चा कनारा त ह

अधाढया माग या द ीचा काश त ह

खडतर आय या आशचा करण त ह

अ ानी साधका या ानाचा द प त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

मातीचा गोळा आ ह घड वता ा त ह

अडखळत बालक आ ह चाल वता वण त ह

भरकटत भोगी आ ह करार शीव त ह

पामरस भ आ ह स ात पर त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

शरणागत लीन चरणी अभयदान पडो पदर ज मोज मीचा पापी गगाःनान घडो आजी अत पीड त चब कपामत िमळो त ी

चटक अ ान धगी ानचि लाभो शाती

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

आळ वतो तव सदग राया गतीचा मज साद ावा प रस ःपश योग जळवा सवण-मय ज म घडवा

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

द द ौी ग दव द ौी ग दव द ौी ग दव द

दगबरा दगबरा ौीपाद व लभ दगबरा आवधत िचतन ौी ग दव द ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

राम नाम राम राम बोल ह मन राम राम िच ी हा जप राम नाम ह िशव ःतवन राम नाम शमव वषदाह

राम नाम एक आधार राम नाम ज मो ार राम नाम ह मो ार राम नाम शाती धाम

राम नाम घता सट मोह-पाश अन घोर-पाप राम नाम अमत पान राम नाम म ार

राम नाम याव िन य राम जप अतर िनरतर हाच धम हच कम किलयग एक हा य

फल साद सदा-सव हत ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

मगश मधकर मढ सदःय मसप तळगाव दाभाडमावळ ९८८१४९०१४७

सा ह य

अ हसामनो-गखर द आलोकाककटबपसाउथ वास महा दवराजःथ

बद ऊज़ह र क

कवनय माधर सजय न रसतोष

यसहभाग

मक पगती अदवाळ गाण hellip

कड पाठ फतीची आआ का सखाचाEacuteवीची पजथानी िचऽक

जमा बरकलाम

क वता वगदो काजव कलकण राम हाऽवाटपाड

तीन त णअ य वाटवावाकडचीचhellipद प ओफरवन उआवयकतसःकती(

Eacutehellip ौीरामजा-एक नवकलचा ख

अ

राजदार

वभाग

ऽ

लख णानी न दव चअडओक भ शासनता ndash सध()hellipअिनम वाघमारवीन वचाख जना hellip म

अ ा र

तारा ठमयर दव पडशात सजय सहास

द वला सा

भाकर

नअडधाकर दवकिनल गो वलर ार hellip मोहनमाधव व

गज़ल

ाक

ठाकर कदम डणकर पनवलकरएम िनकमकद मो

ामा जक

र यरोळकर

ड भाकरकळ लकर

ना कारखव ास

ासतीश दवकमार

र कभ ोर

वचार ह

र

र

खानीस

दवपरकर

सजय घनयासजय सजय रामचि

याचा िन

िसगलवाराम र घ हडाऊ ि ईकार

िनषध

र

जरा हटक ( वडबन ) चारोळ मा फट

िमिलद जोशी कलास माडग सहास मोर मरार भाऊ दशपाड सहासमोर सहास नाडगौडा गजानन लोखड सजय िनकभ

कथा वभाग ःवगाची सहल वषाली गोट खड कर अदाजhelliphelliphellip अ ण व दशपाड गजाची आई सतोष द पाट ल बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

मािननी ( याच व ) ीhellip मदा कनी रासकर मी तीच ी आहhellip खरच नवरा असा असतो का ‐‐‐‐ ःनहल जाधव ती नहा आठवल

आरो य डो याची काळजी दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ

भ गीत मगश मढ

copy सव ह क कवी या लखका या ःवाधीन

सपादक य नमःकार मा यामना ई काशना या सव वाचकाना दवाळ या हा दक शभ छा दर वष माण यदाह आ ह तम यासाठ दवाळ अकाची ह मजवानी आणली आह ग या वषभरात बयाच चाग या वाईट गो ी घड या काह गो ीनी तर माणसक या त डाला कािळमा फसलाय व ास ा श दावर स ा व ास ठवण आता म कल झालय पण आप याला काय करायच hellipआलला आपला आनदाचा ण आपण आनदान जगावा असच असत ना जीवन जीवन गाण गातच रहाव झाल गल वस न जाव पढ पढ चालाव hellip हो अगद असच करायच आह ना आप याला पण आपणह समाजाच दण लागतो याची आठवण ठवन आपण परतफड कशी करणार आहोत उ र एकच - एक आदश नाग रक बनन आप या मलानाह आदशाच धड िशकवन आ ण तोच एकमव चागला माग आप या पढ आह समाजाच झालल ह अधपतन ा सव गो ीचा िनषध क नच आपण आप या आनदाला सरवात करावी आ ण आप या बरोबर इतरानाह आनद कराव आता दवाळ अका या ा गडबड त मी त हाला ह काय सागत असच वाटतय ना त हाला पण त ह सगळ आपलीच आहात ( आपली माणस हणतात ना त तसच ) दवाळ अकाच वशष काय ह अस कती तर िलखाण आ ह फसबक वर सहज आ ण सतत वाचत असतो फसबक वर नहमीच दरवळत राहणार सा ह य आ ण या सा ह याच मालक पालक चालक ह पण आप याला काह नवीन नाह चार ओळ याह सा ह याची जथ वारवार चोर होत याच ऽात भ यामो या सा ह याच काय पण घाब नका इथ असलल सव सा ह य ामा णकपण तम यापढ ठवल

आह व ासान िमळालला आपला ठवा यो य य या हातात पडलाच पा हज ाच तळमळ न मा यामना ई काशनान तयार कलला हा दवाळ अक जो एका लक न लाखो वाचकापयत आ ह पोहचवतो तोच दवाळ अक आपणा सवासाठ ःतत करतोय दवाळ अका या कामात वळोवळ मदत करणार माझ सव िमऽ म ऽणी सहकार याच आभार आम यावर व ास ठवन आपल अम य सा ह य व ासान आम याकड सपत कल या सव लखक कवी मडळ च आभार सव वाचक मडळ चह शतश आभार आपणा सवाना दवाळ या ल ल शभ छा

अनघा हर anaghahiraygmailcom ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

अ हसा मक प तीन त णानी न द वला सामा जक वचार ह याचा िनषध ===============================================

२ ऑ टोबर २०१३ गाधी जयती या िनिम ान आज डॉ दाभोलकरा या ह यचा िनषध हणन महारा सिमती या सामा जक सघटन यावतीन शकडो त णानी आज दादर यथ मक माच क न अ हसा मक प तीन िनषध न द वला सामा जक ह या वचार

िनषध माचच आयोजन बोधनकार ठाकर पतळा पोतगीज चच त दादर च यभमी पयत कर यात आल होत आज सकाळ ११ वाजता बोधनकार ठाकर या या दादर यथील पत याला अिभवादन क न या मक माचला स वात कर यात आली

या माचम य सामील झाल या त णानी माच स हो यापव साम जक आशय असलली गाणी गाऊन समाज वघातक श वरोधात लढ याचा िनधार कला ा माचमधील अनक त ण हातात महा मा गाधी माट न यथर कग आ ण डॉ बाबासाहब आबडकर याच वचार असलल फलक घऊन चालत होत माचन दादर यथील च यभमी पयतचा आपला वास पण क यानतर माच या समारोपा सगी साम जक वषयावर आधा रत पथना य सादर कर यात आल माच या अखर स त णानी हात उचावन डॉ दाभोलकर या या िनघण ह यचा िनषध करत या या ह यमाग असल या व ीला आ हान दत सकारा मक काम करत राह याचा िनधार कला दनाक २० ऑगःट २०१३ रोजी झालली डॉ टर दाभोलकर ाची ह या ह एका य ची ह या नसन ती समाजा या व ानिन आ ण तकिन वचार कर या या बयला थाब व याक रता कर यात आलली

सामा जक वचार ह या आह अशा कार महा मा गाधी माट न यथर कग सफदर हामी या याह ह या समाजबोधनाच काय थाब व या या उ शान कायात आ या हो या याच वचारानी अःवःथ होत सम वचार त णानी य या काळात सवसामा य माणसाला स म आ ण िनभय बन व या या उ शान महारा सिमती या सामा जक सघटनची स वात आज महा मा गाधी जयती या िनिम न कली महारा सिमती ह सामा जक सघटना समाजसधार लोकिश णजनजागतीसघष आ ण स यामह कर या या उ शान वगवगळ कायबम य या पढ ल काळात राब वणार आह

सपक ndash ९७६९६१३९४१ - करण झ बाड ९८३३९३५९६१ - िगर श ढोक जय हद जय महारा

मनो-गती (अकषय वाटव )

==========================================

बऱयाच िदवसापासन मनात काही िवचार यत होत आिण एक िदवस अनघाज बरोबर बोलण झाल बोलता बोलता तयान सहज िदवाळी

अकाचा िवषय काढला आिण एखादा लखही िलहायला सािगतला मी प ीचा लखक नाही पण तया रा ी घरी आलयानतर िकतयक िदवसापासन मनात घोळणाऱया तयाच िवषयान पनहा वर उसळी मारली आिण मग ठरवल चला या िवषयी आपलयाला ज वाटत त िलहन काढ खरतर िदवाळी अकासाठीचया लखाचा साचा मला अवगत नाही महणन जस सचल तस िलहीत गलो कवा जातोय शतकानशतक माणसाला आपलया शरीर ब ल आिण मना ब ल कतहल आह काळाचया आिण िवकासाचया ओघात ह कतहल माग न पडता अिधकच वाढत गल आिण कालातरान या कतहलाच रपातर िजजञासत झाल या िजजञासला मग िवजञानाची साथ िमळाली आिण शरीराचा मनाचा शा ीय अभयास सशोधन सर झाल आजपयत दशािवदशात झाललया सशोधना अती अनक वगवगळ िनषकषर िनघाल एवढच नाही तर सािहतय सगीत कला शया जीवनाचया िविवध अगानाही याची भरळ पडली महणनच की काय सवरसामानय माणसाचया मनो ापाराब ल बिहणा बाईना lsquoमन वढाय वढायrsquo या ओळी सचलया खरच िकती सयि क आहत या ओळी आपल मन दनिदन जीवनात सतत कलपनचया गरड भराऱया घत असत मा तयाच वळी जया माधयमातन या कलपना मतर रप घतात त शरीर िशिथल असत फार थो ा लोकाचया बाबतीत अस घडत की मनाचया गती बरोबर तयाच वगान तयाचया कतीही गितशील होतात हा िवचार जवहा मनात आला तवहा लागलीच िवचारा पाठोपाठ

ही िनमारण झाला की अस का होत मग तया ाच उ र शोधणयासाठी िवचाराची मािलका सर झाली आिण लकषात आल की मन म आह तयाला िदशा वळ काळ सीमा ात जात धमर भाषा कशाचही

बधन नाही आिण महणन तयाची गती अितशय वगवान आह महणनच की काय जवहा एखादी कलपना मनात असत तवहा आपण अनक कार िवचाराचया कल या लढवन ती कलपना मनातलया मनात साकार करतो मा जवहा ती कतीत आणायची वळ यत तवहा तवहा आपलयासमोर अडचण च असखय ड गर उभ राहतात आपलयाच दनिदन जीवनात अनक वळा आपण एखादी गो कशी शकय आह याचा िवचार करणया एवजी ती अशकय कशी आह याचा जासत िवचार करतो आिण काही वळान सवतःलाच ह ठाम पण पटवन दतो की ती गो अशकय आह

आता असा उ वतो की ह तर सगळ मनाच खळ आहत मग यात शरीराचा सबध यतो कठ माझयाही मनात नमका हाच आला आिण काही वळान एक साध उदाहरण आठवल िकतयक वळा आपण रा ी झोपताना सकाळी रोजचया पकषा लवकर उठायच असा िन य करन झोपतो मा ७० वळा आपण दसऱया िदवशी एकतर रोजचया वळीच उठतो कवा तयापकषा उिशरा याच कारण अस की मनान ठरवल तरी शरीराला जी सवय लागलली असत ती बदलत नाही दसऱया िदवशी सकाळी ठरवललया वळला मन जाग होत दहव ी जागया होतात मा शरीर अथरण सोडायला तयार होत नाही कारण सवय ह जवहा मला जाणवल तवहा लगच दसरा िवचार मनात आला की शवटी शरीरावर िनय ण मदच ब ीच िवचाराच महणजच पयारयान मनाच आह पण तरीही मनषय सवरसवी शरीराचया आधीन आह उदाहरणाथर ndash अघोळीला गरम पाणी हव ही शरीराची गरज आह कारण मनाला सपशर जञान नाही पण आपलयाला (ज अघोळीला गरम पाणी वापरतात) आपलया शरीराला याची एवढी सवय झालली असत की आपण ठरवनही थड पाणयाचा वापर कर शकत नाही पण अपवादातमक पिरिसथतीत (उदा व कीय सलला) आपण शरीराची मरड घालन थड पाणी वापरतो जस की मधमहाच रगण नाईलाजान गोड पदाथर खाणयाच टाळतात या वरन अस लकषात आल की अर ा आपलया मनाच िवचार िन य प ा असल तर शरीर हतबल होऊ शकत महणजच आपलया कलपना साकार करणयासाठी आपण आपलया कमाल शारीिरक कषमता वापर शकतो िम ानो हा जो िवचार माझया मनात आला कवा मी जो या लखात माडणयाचा य कला हा िवचार ही कलपना या पव िकतयक वळा

िकतयक िठकाणी माडणयात आली आह पण या लखाचया िनिम ान पनहा याला उजाळा दणयाच कारण एवढच की आपलया दनिदन जीवनात धकाधकीत आपलया मनात आपलयाला जो आनद िमळवायचा असतो तो कवळ शरीरान नकार िदलयान मनातच राहतो आपलयाला वाचनाची आवड असत पण नोकरीवरन कवा इतर कामातन सवड िमळत नाही अशी सबब आपण पढ करतो आिण यासाठी जबाबदार असत आपल शरीर कारण आपल मन ह अशा गो साठी कायम उतसाही असत पण lsquoशरीर थकणrsquo या एका सबबी खाली जीवनात आपलयाला आनद िमळवन दणाऱया अनक गो ी आपलयाकडन करायचया राहन जातात वयो मयारदनसार शरीराचया कमाल कषमता कमी होतात हा भाग वगळा पण अवघया ितशी पसतीशीत आपल शरीर आपण चाकोरी ब जगणयात अडकवन टाकतो ह िकतपत योगय आह कदािचत माझ ह िवधान १०० सगळयाचयाच बाबतीत खर नसल पण जयाचया बाबतीत खर आह तयाची ट वारी स ा काही कमी नाही

एवढा िवचार कलयानतर lsquoया जगात माणसाला अशकय अस काही नाहीrsquo ही सकलपना पटायला लागली मग इितहासात डोकावन पिहल तवहा लकषात आल की आजवर जयाची नाव ठळक अकषरात िलिहली गली आहत तयानी तयाचया शरीरापकषा मनावर आिण मनाचया कलपनावर अिधक िभसत ठवली आिण महणनच शरीराची कमाल कषमता वापर अशयकय गो ी शकय कलया

खरच एकदा य करन बघायला काय हरकत आह मनाचया वगान कलपनावर सवर होवन शरीराची गाडी कमाल मयारदपयरत पळवायला कदािचत पिहलयादा अपघात होईल पण एकदा सराईत चालक झालो की सव ाचया दिनयचा प ा सहज िमळल akshaywatvegmailcom 9420260808 Mumbai

~~0~~

खर दवाळ गावाकडचीच अड भाकर यरोळकर

===========================================================================

आप या अनभवातन जीवनाचा अथ काढण सवसामा य िनकष काढण कवा जीवनावषयक त व ान माडण ह

माणसाची सहजव ीच असत या थोर लखक गगाधर गाडगीळा या मताशी मी शभर ट क सहमत आह स या साजर होत असलली दवाळ आ ण स र या दशकातली दवाळ यात जमीन-अःमानच अतर पडल आह आप याकड सतत कठला ना कठला उ सव चाल असतोच माऽ या उ सवाचा आण मामीण सःकतीचा िनकटचा सबध असतो ह आता आपण यानातच घत नाह आप याला काय रोजच दवाळ आ ण दसरा अस बोलन झाल क जबाबदार सपली पण अस होत नसत आम या लहानपणी दवाळ ला गावाकड जाण बधनकारक अस क यक काय परत वषानवष ह परपरा चालच होती दवाळ चा अथच मळ तो असायचा घरातीलच न ह तर गावातीलह सग यानी एकऽ जमायच माणस नोकर यवसायािनम कठह असली तर दवाळ ला गावाकड जमत कणा या घर कोण आल कोण आल नाह याची खबरबात सग याना अस यावळ मोबाईल फो स न हत माऽ एका या घरातली बातमी दसर कड समज याची एक न ह तर अनक मा यम उपल ध होती आ ण ती सार जवत होती एकतर सकाळ उठ याबरोबर जगमलोक रोज पीठ मागायला यत लहान असतानाच मला चागल आठवत सकाळ तासभर मी पीठ वाढाय याच कामावर बसलला अस एखा ा दवशी त आल नाह त तर आमची आजी अःवःथ हायची कारण गावात हमखास कणी तर

गचकलल असायच दवाळ त कोण आल कणा या घर कोण नाह अशी जगम चौकशी कर त असिशवाय परट ण असच दपार या वळला बारा बलतदारापक सतार ना ह अशा मडळ चा तर नहमीच राबता असायचा सवाचच आपलक च आ ण ज हा याच सबध असत शाळत जाताना कवा यताना लोहारा या भा याजवळ तास तास बसन याच काम कतहलान बघत बसलल मला आठवत नळ फकली सोनारइकडन ितकड जाई वार अशी कठलीह हण नतर मा हत झालीपण सोनाराच काम कस चालत त य ात तथ बसन आ ह पाहलल आह या काळात गावात हअर कट ग सल सची भानगड न हती ना ह घर च यत अस तोह आमचा वरग याचा असा औ स यपण काळ असावयाचा सग या गावात या गजगो ी ितथ कळायची सोय होती दवाळ दर यान पचाग सागायला ा हणह असच या याह झोळ त काह ना काह टाकाव लागएकादशी कधी ादशी क या वार आमावःया कती वाजा स भाऊबीज कशी या वष लाबली अशा गो ी आ हाला या याकडनच कळत गाव सपकाची मा यम एवढय़ावर थाबत नसत तर स याकाळ हल या िश याची ःवार असचकदला या उजडात िश याला रोट वाढा जी अशी हाळ हमखास ठर या वळ यई ती एखा ा दवशी नाह आली क आजी गडय़ाजवळ चौकशी कर त असएक-दोन दवस सलग अस कणी रवाजानसार आल नाह क गडय़ाला कवा अ य कणाला कवा मलाच या या घर चौकशी कर यासाठ पाठवन दत अस दवाळ चा उ सव असला तर या सव मडळ या सहभागािशवाय याची क पनाच करण श य न हत साधा फराळ असला तर सवाचाच सहभाग यात राहायचा दवाळ हणज मामसःकतीचाच एक अ वभा य भाग होता आता ती सःकतीच उरली नाह तर मग दवाळ कसली वाडय़ातच गोठा अस स याकाळ

जनावर घर यत तो ण मोठय़ा औ स याचा अस दन दन दवाळ

गायी हशी ओवाळ या िचरप रिचत ओळ या यासाठ च तर हो या गायी हशीसोबत गराखी आलाच आणल या फटा यापक काह फटाक आम या गरा याला िमळाल क मगच आ ह त उडवायला स कर त अस गावात लआमीपजनाला आ ण पाड याला पानसपार ला लोक बोलावत जवढ हणन काह दकान असत कवा न यान उघड त ितथ सगळ कड भट ावी लाग दवाळ हटल क वाजऽी आलच बड वाज यािशवाय ख या अथान दवाळ आह अस वाटायचच नाह दारात दपार या वळ बड वाजला क आ ह सार शजारपाजार या मलासहत जमत अस नतरह ग लीत बड या पढ-माग कवा सोबत काह काळ िमरवत चालण ह आमची चनच असायची सःकती हणज नमक काय ह मळातन समजन घण तस सोप नसत ती अनभवायलाच हवी आता गावात हअर कट ग सलन झालत कारण नसताना मोबाई सचा सळसळाट झाला आह गरज नसताना िनरिनरा या कप याच टॉवस उभ राहल आहत घरातल गोठ आतागावाबाहर शतात गल आहत तर काह ना त नकोच आहत याऐवजी ड शअटना या छ या उगव या आहत घरातली माणस एकमकाना भट याऐवजीमोबाईलव न शभ छा दऊ लागली आहत तह उपचार हणन आप या गायी हशी वासर कती याऐवजी ट ह वर चन स कोणती दसतात याची आताचचा होत गावात या बसःट डवर इतर सोयी कठ या नका का असनात पण प सी थ सअप बसलर या बाट या िमळतात मग दसर काय होणार पव लोक एकमकाची वचारपस कर त सख-दखात सहभागी होत जवळ क होती ज हाळा होता पव ह लोक दा पत पण दा डय़ा कोण त सा या गावाला मा हत

अस लोक या याकड दल कर त याच काय मनावर यायच हणन गावात कणाचा तर न क च धाक अस वाटल तस वागायची मोकळ क कोणालाह न हती काह सकत होत ढ हो या परपरा चाली रती अस सगळ सगळअ ःत वात होत मामसःकतीचा डोलारा कोसळला आ ण मग चाग या परपरा ढ ज हाळा न होत चालला गावातली पहाट उगवायची ती मोरा या मजळ ककावलीन राऽभर चाल असल या व सपत आल या भजनानी व अभगानी स नसय दय हायचा न होत असल या मामसःकतीचा न स या थाबायच नाव घत नसल या शतक या या आ मह याचा घिन सबध अस याच माझ तर ठाम मत आह लोकाचा आपसातला सवादच हरवत चालला आह लोकपव एकमकाला ध न होत या बलतदार प तीचा समावश असणार गाव सःकतीच याला कारणीभत होती गावातल गावातच िमटवायची मता होती परणीसाठ कवा खतासाठ

कणी अडन बस याची था न हती अगद एखा ा या शतात पकल नाह तर इतरा या कणगीतल धा य हात घालन न याची मभा होती ह कदखील होताआज आपण हा सारा चागलपणा वसरत चाललो आहोत

मो 9860455785 अड भाकर यरोळकर ~~0~~

आ ण (द प ओक) ==================================================================

काह लोकाना खप पडतात यात या काह ना यामळनव शोध लागतात तर काह ना नव पडतातकाह जण उ र टाळ यासाठ ित करतात काह जण जबाबदार तन पळवाट शोध यासाठ

वचारतातशाळम य जस िश कानी वचारण अप त असतिततकच कवा या प ा अिधक व ा यानी त वचारणआवयक असतकाह वळा काह जण

आपली ब म ा िस कर यासाठ ाची सरब ी करतात वचा न ग धळात पाडन आपल वचःव िस द कर याची सवय तर अनकाना असत तर काह जण नसत च घऊन जगत असतात याच जीवन हाच एक कट झालला असतो उ र सापडतनाह त यामळ ाचा िनचरा होत नाह त साठतचजातात आ ण मग याच ओझ आययभर वाहत वाहतशवट या म य या तक सगत अवःथत पोचतात आ णसपतात या या ासकट मग काह वळा पडतो क वचारण चागल कावाईट सवच जाणकार हणतात क पडण ह एक नसिगक बया आह आपला मद ा या व या पडत सम होत असतोबहदा अस हणतात क मदला जत या व या जाःतिततक जाःत ग भता ब म ा असत ती कदािचत ामळ आ ण िमळाल या उ रामळ वाढत असलज माला आ या बरोबर आपण कठ आहोत हा पडतोआ ण पाय पकडन उलट धरणाढया सईणीकड कवाडॉटर कड पाहन प हला पडतो याला भाषा नसतपाठ वर थापट मा न ज उर िमळत याला भाषा नसतपण अथ असतो ती थापट सागत सरळ पण जगायच असल तरजगाकड उलट पहा

या विचऽ उ रान रड फटत आ ण यामळ सग या याचहढयावर हस फटतमग पालथ पडायला िशक पयत उताण पाडनपाळ या या वर टागल या चाद या म य ल बणार िचमणीकावळ पाहत पडलल

डो यात कतहला या पानचमकत असतात पाळ यात डोकावन पाहणार वचारात असतातकोणआह ओळखल का मी तझी कवा तझा काका मामा आ या भाऊ ब हण वगर वगर हसतोयकशा ओळखन काय झालललायला श द कळत नसतात भाव समज लागतात तस नव उभ राहतात मग भाषा िमळत घरा या सीमा ओलाडनआप या पायावर बाहर पड यावर प हा यक ाच समपक उ र िमळतच अस नाह पणजगरहाट या दबावाखाली त अन र त तसच राहतात वचारणाढयाला धमकावल जात वचा नको मीसागतोय न तसच कर ह हणणारा दखील याअन र त ाच ओझ वहातच असतो कारण यानजीवनाचा सोपा माग ःवीकारलला असतो उ र शोधीतबसत नाह बहस य असच असतात वाह पतीत मळल या वाटन जाणारपण

मग असह लोक असतात त तो घऊन फरतराहतात त ह हणता हणन का तसच का मी हणतो तस का नाह र ती या चौकट बाहर पडतातनवा माग शोध लागतात अशाना समाजा कडनउ रिमळतातच अस नाह बहधा द रच िमळतात यातनदखील उ र िमळालीच तर यानी याच समाधान होत नाह मग हाता म य मशाल घऊन त आप या ाची उ र शोध लागतात सापडल या उ रानी त वाह पितत समाजाला दशा दाख व याचा य

करतात या याजवळ सग याच ाची उ र असतात अस नाह पण या या जवळ अस काह असतात याची उ रद याची मता कोणात नसत यामळ या या

माग लोकउभ राहतात या शोधाम य समाजा या चौकट मोड याजातात ढ च अवडबर झगा न दऊन न या दावल याचौकट बाध या जाऊ लागतातप हा चौकट कती द करायची हा वचारणारा नवा कोणी तर पढ होतो ज या

ला याच उ र मा हत नसत या या ीन यान याला हवत उ र िमळ वलल असत आता सघषाची ताकद सपललीअसत मग आप या हातातील मशाल नया क या याहाती सोपवन त थाबतात कधी आपण होऊन थाबल नाह त तर थाब वल जातात न या वाट या वळणावर याच पतळ उभ कल जातात स कार होतात ग यात हार पडतात आ ण याचा वासथाबतोसमाजा या चौकट ची माप सतत बदलत राहतात आ ण ती बदललीच पा हजत अशी चौकट दाव यास मनाई करणारा समाज ःथर होतो आळसावतो याला च पडत नाह त जनी छापील ो र रोजघोटत रा ह यान पाठ झालली असतात पडला नाह क ानाची गगा थाबतती थाबली क याच तळ बनतअजन जाःत वळ थाबली क डबक होत सपलला समाज हणज या डब यातील कडहणन िमऽानो सतत वचार त राहाःवतःला समाजाला ःथा पताना आण बडखोरानादखील वा हत रहा आ ण जवत राहा

द प ओक ~~0~~

लोकाकड पाठ फरवन उभ शासनhelliphellip अड भाकर यरोळकर ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आपला दश बरोजगार चा वःफोट हो या या उबरठय़ावर उभा आह हजार च न ह तर ल ावधी बरोजगाराच ताड नोकर या रोजगारा या शोधात वणवण भटकत आहत याच आठव यातली एक बातमी बघा एका ज हय़ात हणज मराठवा यात याच िलपीक व िशपाई भरती जाह र झाली जागा कती तर अव या ३५ आ ण यातील ३१ जागाक रता ५ हजार ५३१ उमदवार िलपीक हणज कारकन पदासाठ तर उव रत चार िशपाईपदा या जागक रता एक हजार ६४१ उमदवार एवढय़ा चड स यन अज आल पर ा किावर पोलीस बदोबःत ठवावा लागला हणज ३५ जागाक रता ७ हजार १७२ अज आल आ ण माझी खाऽी आह क या सा या अजाची छाननी कली तर अजदाराम य बीए एम ए एम कॉम एलएलबी अगद इ जिनयस दखील असणार िशकल या लोकाना नोकर नाह त न िशकल याचा तर वचारच क नय एक कड अशी भयावह अवःथा तर दसर कड जी मडळ शासनात व वध ख या अडवन बसलली आहत ती आपल कत य बजवायला आ ण लोकाची काम करावयास तयार नाह त काह अपवाद अस शकतात पण त अपवादच परत ःवात या होऊनह एवढा मोठा कालखड उलटला पण अजनह आपल शासन लोकाकड पाठ फरवन उभ आह ह प र ःथती

बदलणार कधी शासनावर कणाचा धाक नाह वचक नाह कामचकार आ ण आळशी कमचार वग आ ण सवदनह न अिधकार ह अस का होत कधीतर एक वळ यणार होती आ ण ती आलीय आता ती अशी क नोक यातील सर तता कमी करण काम करा नाह तर घर बसा हजारो लाखो लोक ज तम याप ा अिधक िशकलल आहत आ ण याना कामाची गरज आह त लोक तमची जागा घ यास स ज आहत याचा वचार करा क पना करा एखाद मोठ कपनी आह खासगी यवःथापन आह ितथ कमचा याना अिधका याना काम कराव लागत हलगज पणा क न अ जबात चालत नाह कामचकारपणा कला तर सरळ वतनात कपात होत दलल काम वळत पण नाह झाल तर सरळ नोकर व न काढल जात कारण याना कपनी न यात चालवायची असत वकिसत रा ात सरकार कमचा याना असच वाग वल जात आप यासारखी अवाजवी सर तता नसत यामळ होत काय तर काय मता वाढ स लागत आप याकड काय मता हा कारच शासनात उरलला नाह उलट भर कशावर दला जातो तर लोकाची अडवणक कर यावर ह अडवणक सपणपण सवदना हरवन बसलल शासन कशा कार करत याच एक ताज उदाहरण मी आता सागणार आह पावलो कोयलो नावाचा एक िस लखक आह आ ण कठ याह लखात आपला म ा अिधक ःप क न साग यासाठ तो एका गो ीचा आधार घतो मीह

अशाच एक घडलली गो ग याच आठव यातली सागणार ती खालीलमाण एका शतक यान आपली जमीन तलावात सपा दत झाली हणन ज हािधकार कायालयात वाढ व नकसानभरपाई िमळावी हणन कलम २८ खाली अज कला यासाठ याच तलावातील इतर लोका या सपा दत जिमनीसदभात सबिधत यायालयान जो िनकाल दला याचा यान आधार घतला ज हािधकार कायालयातील भसपादन वभाग (लघ पाटबधार) या याकड ह करण ल बत होत िनणय काह होईना कारण यायालयातील िनकालाच शासनान अपील हायकोटात कल होत हणन अ पलाचा िनकाल लागपावतो आ ह काह करणार नाह अशी प हली अडवणक स झाली बचा या शतक यान पटवन दल क जर अपील चाल असल तर या िनकालामाण भरपाईच वाटप झालल आह परत ऐकतो कोण मग शतक यान डायर ट हायकोटात धाव घतली आ ण हायकोटान त काळ िनणय दला क शतक याच करण दोन म ह यात िनकाली काढा मग माऽ शासन हालल आ ण ःवत आयएएस कल टरानी ल घालन या करणातील नकसानभरपाईच अवॉड मजर कल एवढ झाल पण शतक या या पदरात र कम कठ पडतय सबिधत इ जिनअर या म यम क प वभागाकडन र कम माग व यास टाळाटाळ स झाली एकण काय तर अडथळय़ाची शयतच लागली ज हािधकार कायालयातच एक सम वयक नावाचा वभाग काह सालापव

ःथापन झाला याआधी काम थोड पटापट हायची पण आता आणखी एक अडवणक च कि आल जवढ टबल जाःत तवढ अडवणक जाःत हणज भसपादन त हाया सम वयक वभाग त म यम क प अिभयता त गोदावर का कणा महामडळ आ ण गरजनसार मऽालय पन ितथन या कागदाचा वापस वास स शतकर अ रश रडकड ला यण साह जकच होत अखर महायासान हणा क या शतक याची वा या या पवजाची काह पवप याई हणा पण त पमट आल म यम क प अिभयता खा याकडन त पमट भसपादन वभागाकड जमाह झाल आ ण शतक याची ससहोलपट एकदाची थाबली अस वाट लागतानाच याला पमट काह िमळना वतनवाढ चा लाभ भोगणा या कमचार व अिधकार याना या शतक या या अडचणी व वदना कळा यात तर कशा चौकशी करता कळाल क या भसपादन खा याचा कारभार पनवसन खा याकड सोपवला गलाय पनवसन अिधका याला भटाव तर त ऑ फसच िनरःत झाल ताल या या उप ज हािधका याकड हालवलय पण त पमट तम याकड जमा होऊन म हना झाला त तर ा यावर अिधका याच हणण क अहो चाळ स वषातन एकदा अशी ःथती उ वत आ ह भोगलय त सगळ एका ज ातन दस या ज ात ऑ फस गलल अहो त ह फाईली का पाठवत नाह मग कमीत कमी अिधक चौकशीअती कळाल क ती फाईलच सापडत नाह वार शासन

अज घऊन गल तर भसपादन खात हणज ितथल कमचार हणणार आ ह घणार नाह पनवसनवाल हणणार आ ह तो अज का यावा हा खळखडोबा बघन हवाल दल झाल या शतक याला घऊन कल टराकड तबार द यास गलो त दौ यावर अस याच कळाल हणन िनवासी ज हािधकार याचकड गलो या याशी झालला वातालाप खालीलमाण फायली पाठ व याच काम चाल आह मी एकदा या वभागात गलो होतो तर त चाल होतपरत हायकोटाचा आदश असलली आ ण चाल फाईल दोन म हन झाल तर सापडत नाह मग आ ह करायच काय दोन म हन नाह द ड म हना झाला त ऑ फस उठन त ह चक ची मा हती सागताय या अिधका याच बोलण ऐकन आ हालाच प चाताप वाट लागला अहो द ड तर द ड म हना पण त ह सागत का नाह कमचा याना फाईल हडकायला काय करायच आता उपोषणाला बसायच क हायकोटात जाव इमज बर होत हणायची वळ आली खर

~~~~~

कटबप तीची आवयकता Eacutehellip ndash सधाकर दवकळ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ मानवान सगम जीवनासाठ अगीकारलली यवःथा ती कटबप ती मानवा या मलभत गरजा अ न ndash व ndash िनवारा साधन सामा जक यवःथा दखील भयम राह ल या भावनतन ह यवःथा ज मास आली कालातरान प र ःथतीज य कारणानी स वाती या यवःथत अनक बदल वळोवळ होवन आपण पा हलली ndash ऐकलली अथवा वाचलली एकऽ कटबप ती ज मास आली जगा या अनक दशात व आप या भारतात दखील अनक भागात एकऽ कटबप तीच अ ःत व अजनह आह सामा यत या प तीसाठ आवयक आह जीवनास ज र वपल अ नपरवठा ndash ज र अथाजन ndash िनवाढयासाठ ज र जागा ndash सर तता आ ण कटबातील यक घटकाची एकमका वषयीची आ मीयतची भावना

सिनय ऽत समाज यवःथतसाठ ndash िनयऽणसाठ ह प ती अितशय उपयोगी आह -व य च सगोपन या या गरजा आरो य व आधार या प तीत अितशय सलभ होतो -कटबातील शार रक खोड व द घ आजारा या य याची दखभाल सरळ होत -कटबातील अ ववा हत या वधवा य ा अशा िनराधार याना आधार िमळतो -कटबातील बाळगोपाळ व कशोरवयीन मला या शार रक ndash मानिसक आरो या या गरजा िश ण सःकार व इतर ज र कड लआय परवण सोप जात -कठ याह एका य वर कामाचा बोजा न पडता जाबा दायाच वभाजन होवन यक य स जीवन जग यासाठ मोकळा वळ िमळतो

-आययातील बढया-वाईट सगाना सभाळण सोप जात -साधन-सप ीच वभाजन न होता व स मदत होत एकऽ कटबप ती महदशी चाल रा हली असती तर अनक सामा जक दषण टाळता आली असती अथवा यावर ल अकश सहजसा य झाला असता आज या समाजात या अनक कठ ण व दगम समःया उ व याच नस या अनक कार या सःथाची गरजच भासली नसती समाज आिथक ndash नितक ndash साःकितक पातळ वर अिधक स म झाला असता या कटब प ती या नाह स हो यान अनक दषण समाजात िनमाण झाली -अनक कार या आिथक-शार रक-मानिसक-भावना मक वकती िनमाण झा या यावर सव कारच अ याचार होऊ लागल - य ची ःवक ित वचारशली वःतत पावली -समाजात आिथक ग ह खन मारामाया जातीवाद ndash धमाधता ndash राजक य अ ःथरता अशा कार या ndashमानिसक व आिथक अःवःथमळ अनक समःया िनमाण झा या - य ची परःपर आ मीयता ओलावा म आदर कमी-नाह स होऊन असरा तच वातावरण िनमाण झाल अशा अनक समःयातन िनमाण झालली अित भयानक व असर त जीवनशली जगण निशबी आली या सवात भर हणन क काय शहराची होणार अमयाद वाढ मामीण भागात होणार अथाजना या साधनाची घट अशा अनक वध कारणामळ कटबसःथा हा कारच न होत चालला आह यावर उपाय सधाकर दवकळ ~~0~~

साउथ आ का सःकती()hellipअिनल गो वलकर ============================================

एखा ा दशात साधारणपण ५ वष रा हल क सवसाधारण समाजाची क पना यऊ शकत साउथ आ का ःप पण ४ समाजात वभागाला आह १] काळ (मळ र हवासी) २] गोर (जवळपास ३०० हन अिधक वष वाःत य) ३] भारतीय वशाच (नकतीच १५० वष पण झाली) ४] कलड ( िमौ सयोगातन ज मलला समाज) अथात मा यासारख नोकर साठ यउन ःथाियक झालल तस बरच आहत पण एकण लोकस य या मानान अजनह माण नग य आह दभगलली कटब यवःथा ह इथ या बहतक सग या समाजाच यव छदक ल ण मानाव लागल जहाजाला कठ भोक पडल आह आ ण कती माणात जहाजात पाणी िशरत आह याचा प ा लागत नाह ल नसःथा अजन अ ःत वात आह हच भा य माझा इथ या समाजातील काह लोकाशी जवळन सबध यायला लाग यावर हळहळ िचऽ ःप हायला लागल सरवातीला मा यावर भारतीय सःकार ःप अस यान इथ या मानिसकतब ल बरच आ य वाटायच नतर जसा जवळन सबध यायला लाग यावर भरजर व ावर ल वख उडन आतील अःतर दसायला लागाव यामाण इथल समाजमन यानात यायला लागल गोरा समाज तम यापासन प ह यापासन थोडासा फटकन वागत असतो का या लोकापासन त ह च जर दर असता तर मळ भारतीय वशीय लोक यात या यात तम या जवळ यऊ शकतात कलड समाज तर बहश या याच व ात रममाण झालल असतात अस जर असल तर सःकती

हणन बघायला गल तर सामाियकता आढळत मी १९९४ साली थम ितकड गलो अथात यावळस मी साउथ आ कतील चौथा महारा ीयन माणस इथ भारतीय समाज १] तिमळतलग २] हदगजराती मसलमान अशा ३ भागात वभागाला गला आह आता हद हणज यात उ र भारतीय गजरातीबगाली सगळ यतात अथात या वभागणीनसार दवळ राहणीमान इ याद गो ीत फरक पडतो भाषा अथात इमजी त हा या समाजातील काह गमतीजमती उदाहरणासह त िल ह याचा य खर तर गमतीजमती हा श द बरोबर नाह कारण थोड तठःथ व ी ठवणार आह मा या प ह याच नोकर त बरचस भारतीय वशाच लोक ओळखीच झाल मा या वभागात सरवातीला निसमा हणन मसलमान मलगी ी (ल न झालल हणन) होती वागायला मोकळपणा आ ण मळात मी मबईहन आलो याच औ ःय य मा या म हतीतील ह च एकमव मलगी जच ल न अजनपयत तर टकलल आह आम या बढयाच वषयावर ग पा हाय या एक गमत मी वारवार अनभवली आह मी मबईतील ह समज यावर लगच यायचा अिमताभशाह खला ओळखतोस का प ह यादा हसायला यायच पण इथ इतका भोळसटपणा सरास दसन यतो जण एकाच शहरात राहतो हणज आम या भट गाठ नहमी याच याच म य कारण वणभद रा य यवःथन इथ या समाजाला इतर जगापासन विचत ठव यान सवसाधारण व ी ह अशीच रा हली आता थोडाफार फरक पडला आह हळहळ जशी ओळख वाढली तशी एकदोनदा घर जवायच िनमऽण िमळाल इथ गमत पाहायला िमळाली ऑ फसम य वाग याबोल यात जो मोकळपणा असायचा याची नामोिनशाणीदखील ित या(च) घर दसत न हती हाताची घड आ ण त डावर बोट मलाच

कटाळा आला कतीह झाल तर ित या नवढयाशी काह ह ओळख नाह यामळ बोल यात अवघडलपण सतत असायच नतर ल ात आल क

ट पकल म ःलम सःकती मानिसक दभगलपण इथ ज दसल त मला नतर पढ ल १७ वषात वारवार इतर घरात आढळल याच ऑ फसम य फरझाना हणन म ःलम यवती भटली वागायला अितशय मोकळ अगद नको त हढ त हा ितच ल न झाल न हत परत बनधाःत व ीन ती दसढया म ःलम माणसाबरोबर राहत होती या यावर ितच म होतआह नतर मला समजल क शर रसबध दखील ठवला होता आता या याच बरोबर ितच ल न झाल आह ह मी बिघतलली प हली म ःलम यवती जी उघडपण नाईट लबम य नाचायला जायची विचतसगी ःमो कगदखील ध कादायक भाग या पढ आह २००४ म य ितच र तसर ल न झाल परत या या यकराची नोकर गली आ ण एकदम ह कटब उघ यावर आल ध कादायक बाब अशी क ित या नवढयान ितला बाजारात आणल अगद उघड नाह परत सोसायट गल या नावान ित त वगात ती िमसळ लागली अथात ह सगळ स झाल त हा एकदा मी पीटरम र झबग शहरात असाच ज या िमऽाना भटायला आलो असताना अचानक फरझाना मला भटली वाःत वक कस बोलायच याचा मला सकोच वाटत होता पण ज या मऽी या आधारावर ितन कसलाह आडपडदा न ठवता ितच आय य मला सािगतल पीटरम र झबग ह माझ साउथ आ कतील प हल शहर नतर नोकर िनिम ान डबन रःटनबग Standerton टो रया आ ण जोहानसबग इथ या शहरात वाःत य झाल यक शहरात वगवगळ नमन अनभवायला िमळाल इथच मला पढ हद समाजातील मली बघायला िमळा या

पीटरम र झबग इथ या कपनीचा याप वाढायला लागला तशी नवीन भरती आवयक झाली यानसार मा या वभागात आधी बट नतर योती नावा या मली कामाला लाग या आ ण मला इथ या भारतीय समाजाची खर ओळख िमळाली वाःत वक या दो ह मली यावळस वशीतील कवा एखाद वष इकडितकड याच वयोगटातील आमच बोलण अथात इमजीतन माझ इमजी हणज भारतीय (ा णी) तर इथल सपण पा ा य सरवातीला माझी फार पचाईत हायची काह उ चाराला लोक नाक मरडायच परत नतर मी जाणीवपवक उ चार सधारल आता ह बट अजनह सःव प ब न त लख परत चा र यान हलक ज हा मा याबरोबर काम करायला सरवात झाली त हा ितची एगजमट झाली होती लवकरच ित या यकराशी माझी ओळख क न दली होती अस असन दखील ह च बाहर यालीपणा चालच असायचा दसायली दखणी अस यान ित या भोवती जी घालणार अगद ऑ फसमधील होत रॉक बरोबर ल न ठरलल असन ती दसढयाशी मसबध ठऊन होती लवकरच ितच दसढया यकराबरोबर फाट याच समजल काह दवसातच ितन ऑ फसमधील िथगसन बरोबर सत जम वल यावळस मी ित याशी बराचवळ बोललो परत पाल या घ यावर पाणी कामात अितशय हशार पण चा र य ह अस तशीच कथा योतीची वाःत वक परपरागत गजराती कटबातील ह मलगी इथ या मली ग पा मारण सगी ऑ फसमधील सहकाढयाबरोबर जवायला जाण यात कणीह िन ष मानत नाह यीती या घर तर मी बरचवळा गलो होतो ित या घरात याशी माझ फार जवळच सबध झाल होत इथच मला खढया अथान इथला भारतीय समाज समाज कळला

यीतीची आई अितशय दखणी हसतमख अशी आह साय हग ःकल यानी काढल होत यामळ घरात नहमीच वदळ योतीच वड ल माऽ दसायला थोड वयःकर होत (२००४ साली त गल) तर ह या कटबात माझ खप चागल ःवागत हायच पढ मी दसढया शहरात गलो तर या कटबाशी सबध राखन होतो जस ित या घर यणजाण वाढल तशी घरातील अनक गो ी समजायला लाग या घर साय हग िशकायला आल या एका त णाशी योती या आईच सबध जळल इतक क ित या नवढयाला दखील याची क पना होती पण जथ नवराच बाहर सबध ठऊन होता ितथ तो हला कठन वरोध करणार पढ १९९७ म य योतीच ल न झाल ( हटल तर ह बातमी) आ ण योती डबन इथ आली पीटरम र झबग पासन डबन कवळ ९० कलोमीटर याचसमारास मला डबन इथ नोकर िमळाली आ ण अधनमधन यीतीशी गाठभट हायला लागली हळद चा रग चार दवस या यायान सरवातीला ती खपच आनद दसायची पढ काह वषानी मी डबन सोडन रःटनबग इथ गलो आ ण एक दवशी योतीचा मला फोन आला कालच अिभ जतन मला घराबाहर काढल आ ण मी आजपासन मा या मावशीकड डबन इथच राहायला सरवात कर त आह ए हाना मला इथ या सःकतीची चागली ओळख झा यान मला तस काह फारस आ य वाटल नाह काह दवसानी मा या डबन इथ या िमऽानी बातमी दली ला नानतर काह दवसातच योतीचा ित या नवढया या िमऽाशी सबध आला आ ण इतका आला क

गावात बा हायला लागला या सगाची प रणीती अशीच होणार होती वाःत वक योती मा याबरोबर काम करायची त हा इतक सालस सरळ होती ( या श दाला आता काह ह अथ नाह तर ह ) क ित याबाबतीत

अस काह घडल अस मला कधीच वाटल न हत ल न होऊन चार(च) वष झाली होती आ ण ितची अशी िच रकथा अशा कतीतर कथा मा या वाःत यात बघायला िमळा या रःटनबग मधील कपनीत मा या वभागात ता या नावाची गोर मलगी होती मा या आययात आलली ह प हली गोर मलगी वाःत वक डबन इथ या कपनीत काह गोढया मलीशी ओळखी झा या हो या पण या मली दसढया डपाटमट म य कामाला अस यान फ जजबी ओळख होती ह जशी क पना कली यामाणच िनघाली गोरा समाज मलत मोकळा (वागायला िन बोलायला दखील) असतो यातन आता इथ तर एकऽ काम करायच हट यावर ओळख चागली झाली साउथ आ कन सःकतीमाण वया या १७ या वष एकट राहायला सरवात अथात Boyfriend आवयक इथ वया या १८ या वषापयत जर का Boyfriend girlfriend नसला तर या मलामलीतच कमतरता आह अस मान यात यत ध य तो समाज थो या ओळखीनतर समजल क यावळचा िमऽ हा ितचा ितसरा Boyfriend एकक यान आय य ःवतऽ काढायच त हा सग या िनणयाची जबाबदार घण यतच एक गो मला ःप पण समजली गोढया रगाची माणस श यतो काह ह लपवन छपवन कर त नाह त वया या ६० या वष समजा आपली आई (एकट असल तरच) दसढया त ण कवा वयःकर प षा या मात पडली तर मलगामलगीच पढाकार घऊन श यतोवर ल न लावन दतात आ ण यात काह ह गर मानत नाह त ह कतपत स य क आह हा वादाचा म ा (आप या ीन) ठ शकतो या या नाह आता एकऽ राहायच हट यावर

शार रक सबध यणारच आ ण ितथ दखील कसलीच लपवाछपवी नाह

अगद उघड याच कपनीत ट ना नावाची गोर मलगी होतीप हल ल न मोडलल तर ह काह च घडल नाह अस वागणार ती दखील ित या गोढया िमऽा या घर राहत होती मलासकट पढ काह म ह यानी याच पटनास झाल ितन याच घर लगच सोडल आ ण ःवतऽ राह लागलीअशा घटनाचा या या आययावर दस यासारखा काह ह प रणाम होत नाह एक या असतील त हा बहदा अौ ढळत असतील असा दखील अनभव मला याच मली या बाबतीत आला एकदा एका स याकाळ ितन मला जवायला घर बोलावल (र ववार दपार) आ ण स स घताना ितन मा याकड मन मोकळ कल गोर य रडताना प ह यादाच पाहत होतो कतीह वाईट वाटल तर अखर मी परका काह दवस(च) इथ राहायला आलला त हा मी तर काय दलासा दणार पण अस सग वरळाच अशा अनक कथा मा या गाठ शी आहत खरतर माझा या या मलीशी सबध आला ित यावर यक एक अस करण िलहाव लागल यक या आययात काह नाकाह तर घडलल आह चागलवाईट दो ह ह इथ मी मलीचीच उदाहरण दली आहत परत प ष कती लपट आहत याच तर कतीतर अफलातन अनभव आहत

अिनल गो वलकर govilkaranilgmailcom

~~~~~~~~~~~~

वास सखाचाEacutehellip ौीराम वाघमार ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सख आ ण दख या एकाच ना या या दोन बाज सखानतर दख आ ण दखानतर सख असा अ वरत वास स च असतो सख साग नय वाटाव दख वाट नय सागाव ह कती सदर त व आह जीवन जग याचपण आपण माऽ दखाचा उगाचच फार मोठा बाऊ करतो ी-प ष ौीमत-गर ब लहान-मोठा या साढया या आय यात कधी ना कधी दख डोकावतच पण आपण माऽ आप याच दखाला कवटाळन बसतो आप याच दखावर इतरानी फकर घालावी अशी आपली अप ा असत इतराच दख आपण कधीच समजन घ याची साधी तसद दखील घत नाह माऽ जो इतराच दख समजन घतो यालाच कळत क इतराप ा आपल दख कती श लक आह जगाम य आप याप ा कतीतर पट न अिधक दख आह इतराच दख जाणन घण ःवतसाठ दखील अस फायदशीर ठरत आपण याच दख समजन घतो या य च आप याजवळ य क यान दख िन तच हलक होत आ ण आपणास दखील जगात आप याप ा अिधक दखी-क ी जीव आहत याची जाणीव होऊन इतरा या तलनत आपल दख काह च नाह अस वाटन िन तच हायस वाटत बढयाचदा अपयश हच दखाच एकमव कारण असत पण अपयश ह तर यशाची प हली पायर आह कधी-कधी यश ह अगद सहज िमळन जात फारस काह ह न करता आ ण कधी-कधी खप य क न दखील अपयश पदर पडत यशःवी हो यासाठ तमची इ छाश सवात मह वाची असत सवाम यच कमी-जाःत माणात गणव ा ह असतच यश िमळव यासाठ जो तो आपाप या पर न प रौम ह घत असतोच माऽ यश सवानाच िमळत अस नाह मग आपण यशाचा सबध निशबाशी जोडतो पण यश ह कधीच निशबावर अवलबन नसत निशबात असल तर यश िमळणार नसल तर नाह हा ीकोन न क च चक चा आह कवळ इ छाश या बळावर अवघडात अवघड यय गाठता यऊ शकत फ याक रता य ात

सात य राखण आवयक आह प ह या य ात यश नाह िमळाल तर नराय न यऊ दता प हा-प हा य करण मह वाच आह अपयशान खचन जाऊ नय आ ण िमळणाढया यशान हरळन जाऊ नय अयशःवी झाल या य नी ह ल ात घतल पा हज क एक माग बद झाला तर इतर अनक माग खल झालल असतात आ ण ज यशःवी झाल आहत यानी यश िमळव याप ा त टकवण दखील िततकच मह वाच आ ण कठ ण आह ह समजन घतल पा हज आय या या यक वळणावर नराय ह यत असत आनदामाणच नराय हा ह जीवनाचा एक अ वभा य घटक आह नराय आ यावर यातन माग काढन पढचा वास करण आवयक असत नरायावर मात कर यासाठ अनक गो ीचा आधार घता यऊ शकतो योग तसच यान करण िनसगा या सािन यात रमण यजनाची तसच आ जनाची भट याचशी चचा स ला-मसलत आप या छदाम य मन रम वण इ याद मला नराय यत त हा मी मा या जवळ या िमऽाना आवजन भटतो याचकडन एक नव बळ उजा नहमीच िमळत तसच काह रणादायी गीत मी ऐकतो आ ण मग आल या प र ःतथीला सामोर जातो आ ण या नतर तीच समःया अगद श लक वाटायला लागत शवट आनद हणज मनाच समाधान समाधान ह भौितक गो ीनी िमळत नाह समाधान ह नहमी मान यावर असत वरवर आनद दसणारा चहरा समाधानी असलच अस नाह त हा जीवनातील दखालाह धयान सामोर जा िमळालल अपयश ःवीकारायला आ ण पचवायला िशका आ ण आलल नराय झटकन टाका न क च त ह समाधानी आ ण पयायान आनद हाल ौीराम वाघमार नािशक shriram25yahoocom

~~0~~

महा दवीची पजा-एक नवीन वचार hellip मोहना कारखानीस ===================================================

शारद य नवराऽीत भ रसान सव आसमत भ न जातो वातावरणात सगळ कड एक वगळाच आनद आ ण ःफत यापन उरत ह नऊ दवस घरोघर दवी मातची ःथापना होत महालआमी दवी अनक पात प जली जातभ न आ ण आदरान लहान- थोर त ण-व या प ष ा दवीची मनोभाव पजा करतात ई राला माता मानण ह भ च अ य च ल ण समजल जात आप या हद धमात दवा या बरोबर न दवीला माता समजन पजल जात असो ा सणा या आगमनान काह दवसापव समाजात घडल या घणाःपद गो ीनी समाजाला आ ण आप या मनाला जी मरगळ आली होती ती नवराऽी सार या सणानी काह अशी दर होत अनक सोसायट म य सकाळ दवीची यथासाग पजा कली जात सरल आवाजात आर या हट या जातात नतर स याकाळ अनक रगी कपड घालन ी प ष मल नटन थटन दा डया-गरबा खळायला जमतात लोकाचा उ साह या या चहढयाव न हावभावा व न तीत होत असतो खर तर दवसभर काम क न थकन आलल लोक प हा एकदा उ साहान ा उ सवात सामील होताना बघन कौतक करावस वाटत नवराऽीच नऊ दवस चालणार पजन पाहन मा या मनात माऽ नहमीच एक वगळ क पना नहमीच आकार घत असतनऊ दवस -नऊ दवीची प कोणी दवळात जाऊन मातची मनोभाव पजा करतो कोणी घर च माता अब या त ःवर ची पजा करतोपज या तहा िनरा या पण मनातील भाव तोच य ात माऽ आप या आजबाजला नजर टाकली तर हच भ आप या समाजातील ीला ए हढा स मान दतात का हा मा या मनात उप ःथत होतो घरातील आ ण समाजातील ी आज इत या स मानान आ ण ःवािभमानान जगताना ितला अनक वळा झगडाव लागत

खर सागायच तर ःवग लोक या ा नउ दवता आप यातच वावरत असतात अस मला वाटल आपली ज मदाऽी आई जी वा स यान मान आप या हाडा र मासापासन आप याला ज म दत ितचा अश घऊन आपण आपल आय य स करतो हणनच सवात थम मी ा महादवीला नमःकार करतआपली आई ह च य जगदबा आह अस मला वाटत दसर माता दवी हणज आपली आजी मग ती आईची आई असो कवा बाबाची ह आप या व वाची थकल या गाऽाची पवा न करता आप याला दप या खप यात आप याला पोटाशी धरत राऽभर उशाशी बसन तापल या डो यावर थड पा या या प या ठवन आप या थकल या परत मळ डो याची िनराजन सतत आप यासाठ तवत ठवणार दसर कोण असत आपली आजीच न कधी आई रागावली क आपली बाज घऊन आईला राग भरणार आज आठवन बघा ती तर रणका आईच दसर पच असत

दवीच ितसर प हणज आपली मावशी माय मरो आ ण मावशी जगो अशी हण हणनच अ ःत वात आली असावीमावशी आपली सखी असतआप या बरोबर अड अडचणीला तीच ठाम उभी असतलहानपणी आ ण नतर कमार वयात आपली ग पत तीच शयर करत मनाचा कटाळा चटक सारख घालव याच काम तीच करत हणनच मला नहमीच मा या मावशीला दगा मावशी हणावस वाटत मा या सासत मला दवीच चौथ प दसत मा या आययात आल या मा या जोड दाराला ज म दणार ल न झा या पासन मा या सख दखात नहमीच सामील झालली माझी सास य पावतीच पच आह असा मला भास होतो पावतीन सख दखात सतत आप या पतीची साथ दली थड वारा सख सोयी धन दौलत कयाचीच पवा न करता महादवाची साथ पावतीन राऽ दन दली आपण पावतीची पजा करतो हणज काय करतो पावती सारखच पतीसवच ोत मनापासन घड द यासाठ ितची ाथना

करतो आप या सास पासन घर-कटब साभाळ याची रणा आप याला सतत िमळत राहत मा या मलीत मला दवीच पाचव प दसतआप या मलीत आप याला समपणाची आ ण माची भावना ओतोत भरलली दसत ित यात कटबाची काळजी आ ण सवाना साभाळन घ याची भावना उपजतच असत हणनच तर ल न झा यावरह ती सास सासयाबरोबर आप या आई व डलाचीह त हढ च मायन काळजी घत मलीची कप या ल याची थोड नट या म याची हौस आप या जीवनात एक वगळाच उ साह आ ण आनद घऊन यत आज या समाजात िशकलली ःवावलबी मलगी अ या कटबाला साव न घत हणनच मला मा या मलीत दवी सरःवती आ ण लआमी ा दोघीच प दसत सहाव दवीच प मला मा या मऽीणीत दसत बालपणापासन त आजपयत मा या जीवाला जीव द यारा अनक म ऽणी भट या मऽ हच एक द वक अश बाळगन असत अनक ना याहन आगळ वगळ अस ह नात ा ना याला अनक पदर असतात ा ना यात मान- अपमान गर ब- ौीमत असा भद भाव नसतो यामळच ह नात दवघरातील तवणाया िनराजनासारख मद तवत राहत बाहर ल वादळ खढया मऽीला कधी तोड शकत नाह मा या मऽीणीत मला दवी गौर च प आढळत

माझी नणद -मा या नवयाची ब हण ह ल न झा यापासन माझी सखी ब हण आ ण सहकार बनन रा हली आ ण मला ित यात दखील दवीचा एक अश अस याचा भास झाला आह नसता भास नाह तर थो याच दवसात ा गो ीवर माझा व ास बसला दवीच आठव प मला मा या ब हणीत पाहायला िमळत ब हणीची माया भाऊ दऊ शकत नाह ब हण कधी भाडल कधी आ यात वाद ववाद होतील पण ह भाडण हणज आळवा वरच पाणी त कधी जाःत वळ टकत नाह आप या सख दखात भागीदार होणार ह आपली ब हण आप या वर जीवा पाड म करत कधी चकलो तर ःप पण आप या चका

दाखवन दत तशा आप या चका दाखवन दणार आ ण आपल मनापासन हत िचतणार हणज आपली ब हण ह ला तर मी शाता दगा हणत कधी नद सारखी शात तर कधी च डक सारखी उम पण दो ह पड हवीहवीशी वाटणार आ ण नवव प मी मा यातच शोधत मी मा या घराची ःवािमनी मा या पतीची अधािगनी मा या मलीची आई माता मायची आ ण वा स याची पखरण क न सग या कटबाची मी काळजी घत मग माझ ःव व माझ शार रक आ ण मानिसक आरो य मी जपल नाह प जल नाह तर मा या बरोबर आ ख कटबच पग होईलपयायान समाज ह अध आ ण कडका होऊन जाईल हा वचार मनात घऊन मी माझा आ म व ास कधी ढळ न दता मा या कामावर आ ण वचारावर आढळ व ास ठवन पढ चालत राहत पजचा खरा अथ वा स यान जपण काळजी घणमी ा सग या दवीना मनापासन नमःकार करत आ ण समाजालाह वनती करत ा सग या दवता तम या आम या बरोबर वावरत आहत याना स न कर यासाठ फार दर दर कशाला दवळ धडाळता आप या मनाची कवाड सताड उघडा आ ण ःव छ िनतळ नजरन आप या ा स याना एकदा बघा मग बघा होतोय न सा ा कार ा दवीना स न कर या साठ उपास तपास करायची गरज नाह एक माची हाक आ ण मायचा आधार परसा आह मग बघा आप या घरात कशी स न सोनर सकाळ उमलत त

मोहना कारखानीस mohanakarkhanisgmailcom

~~~0~~~

jktLFkkuh fp=dyspk [kftuk ^ cqanh ---- ekko fokal

nwjnrsquokZuoj earjh Hkkjrkrhy nqxZ ekfydsr dksVk lsquorsquokgjktoGhy ^ cqanh

fdYkps nwjnrsquokZu gtkys gksrs

rsOgkiklwu fdYkps nrsquokZukph vkslt gksrh- o bPNk iwfrZpk ksx fMlsacj 2005

eks vkyk- jktLFkku lgyheks cqanh vkotqZu ksrys- lgyhPk v[ksjPk

VIIkr cqanh gksrs- tlyesj amp fcdkusj amp mnsiwj amp tiwjps iWysl ikgwu

lgizoklh daVkGysys okVys- bFks osxGs dk vlkkj vls izrsquou cqanh jn~n

djk vls lqpoq ykxys sFks rqEgkl vkYkpk uDdhp vkuan gksbZy- ^^

uky rj Qlky ky rj [kqrsquok Ogky vls lokZauk lkaxr igkVs 5-30

oktrk dksVkl ikspyks- jsYosLFkkudkrhy MkWjesVjh ksAringu loZtk Qszrsquok

gtkkyks- xje ikkh eqcyd RkeqGs FksPN mkksnd Luku xqykch FkaMhr

Qkjp lq[kkog gtkys-eh o lqgkl cl LVkWioj vkyks o cqanhyk tkkkampk

xkMhph podrsquokh d ykxysk- rsoltkr ^cqanhampcqanhvrsquokhksvj thiokYkph

vkjksGh sdw vkyh- o dne cqanh soth eksrhpwj [kkYYkpk vkuan gtkyk-

dksVk cqnh dksVk vlk ijrhpk izokl Bjowu 40 fd-eh varjkojhy cqanhdMs

izLFkku Bsoys- ^ nqu Mksaxj lktjs vrsquokh Egk vkgs- ijarq cqanh toG

xsYkfrsquokok ek= Rkps lkftjs Ik fnlr ukgh-

van xYyh cksGkrqu drsquokhcrsquokh dnkph thi fdYYkpsizosrsquok kjkrsquokh vkyh-

fczVhrsquok izoklh ikMZ fdifyax kus ^euqrdquokph LoIu n`rdquoVh vls k

fdYkps okZu dsys vkgs-cqanh sFkhy

egky o ojpscktwl vlysyk rkjkxM

13 Ok lsquorsquokrdkrhy vkgs-leksjPk egkykph maph dWesjkeks sklkBh

ekxsekxs

ljdr vrsquoorsquokkGsiZar xsyks iMDk fHkarhl Vsdrkp dkskhrjh jsdYkpk

vkokt vkyk ekxs ikghys rj ojkg dGi gksrk- iqltsijr egkykpk xokkkoj

yk dsanzhr dsys- rj dkgh fonsrsquokh nqfcZfkrwu ifjlj igkr gksrs- iqlts fonsrsquokh

ekxs ojkg- dWejk fDyddsyk o iqlts pkyw ykxyks-gkrhiksyk ekwu

jktokMkr izosrsquok dsyk egkykpk izosrsquok kjkoj eksBh gRrhfrsquokYis nksUgh

cktwl vlwu ekslksaMsph deku dsysyh vkgs- fg frsquokYis ojPk cktwl vkgsr-

vkrhy cktwl njckj pkSd vkgs- njoktkps vkrhy cktwgh lqanj vkgs-

dkekxwu detys nkyus ikj djhr ckny egkyktoG vkyks- dk

nkyukr lqanj fp=svkgsr-rlsp d vkjls egkygh vkgs- Rkph vkoLFkk

okbZV vkgs-ijarq iqohZps lqfLFkrhrhy Rkps lkSanZ utjs iqlts rjGwu tkrs-

dk egkykr izRsd [kkackoj rqGoaVh [kkyh pkjgRrh [kqchus clfoysysgh

vkgsr-tkq dkagh rqGoaVhl vkkkj fnYklkj[ks nk[kfoys vkgs- jktdUslkBh

gtksdk kskph rlsp eS=hfklkBh [ksGkph tkxk loZp fBdkkh dYidrk

vkgs- dk fBdkkklkBh lfrtkkkampk fL=kaps iats mBfoysys vkgsr-

RkosGpk izlaxkpkdYiusus vaxkoj lsquorsquokgkjk vkyk-ckny egkykrhy lokZr

map NTkekwu uoylkxj ryko ekksek vlkkjh N=h leksjps Mksaxjkrhy

gejLrk o cqanh xkops ^ fogaxe n`rsquo fnlrs-cqanhpss [kjs lkSnZ vkgs ^^

jaxfoykl ( Egktsp fp=rsquokkGk- ckny egkykps ekxhy cktwl ojPk

cktwlfp=rsquokkGk vkgs- sFks lqanj NksVk cxhpk vkgs- ykWu vkgs- ekksek NksVk

gkSn o cktwl vkVZ xWyjh vkgs- fp=keks कण jkepfj= rlsp brj

ikSjkkhd ns[kkos fp=hr dsys vkgsr-gRrhph gtqat RkosGPk jktkaps njckj

fpf=r dsys vkgsr- कणkps jkl fdzMspsgh lqanj fp= vkgs-

cqanhtoGp N=lkykPk 64 jkk lrhxsYk gksRk RkaPk N=k kjckxsr

vkgsr- TkSrlkxj amp Qwylkxj 8 fd-eh- varjkoj vkgsr- jaxfoyklkps

mRrjsdMhy rkjkxM jktk ujflagkus 1354 es ckakyk- rkjkxMoj [kkl

ckklkj[ks ukgh- cqanh xkokr jkkh ckoMh] lwjt N=h k jkkh

lsquorsquokkelqanjhus rj eksjMh N=h N=lkykph ^^lgiRuh eqjhus ckakyh-

xkokckgsj 84 [kkacvlysys egknso eafnj vkgs- kyk 84 [kkach N=h vlsgh

Egkrkr sFkwu dksVkdMs jLRkk tkrks- nqikjh dksVk sFks vkyks- dksVktoG

pacG cjst o dksVk QjrsquokhPk [kkkh vkgsr- dkWVu ekdsZV Eqqfgte vkgs-

toGikl lgyhph fBdkksgh vkgsr- rj pyk dksVk cqanhps eksrhpwj

igkyk-

ekko fokal

vidwansmadhav91gmailcom

~~~~~~

अ ा र सा बराची यथ नाह तथ नाह अशी भट कठ नाह वीज धरला िमळाली अशी ीत कठ नाह

यथ नाह तथ नाह अशी त णा कोठ नाह नद सागर तडब पण त णा जात नाह

यथ नाह तथ नाह अशी आस कोठ नाह ओढ चिाची नभाला याला करमत नाह

यथ नाह तथ नाह अस उदास ना कोणी चाद यात जळतो मी तस पोळल ना कोणी

यथ नाह तथ नाह असा हर ना कोठ कण कण तजाळला असा बहर ना कोठ

यथ नाह तथ नाह

माझा िन र दव दयात मा या तर सरना अतर

यथ नाह तथ नाह असा जप िनरतर ःपदनात मा या चाल मा या वठचा गजर

यथ नाह तथ नाह मन कोठ ःथर नाह मनासारख कठह फलपाख च नाह

यथ नाह तथ नाह कठ ःमतीचा िनवास तळघरात मना या क द ःमतीचा सवास

यथ नाह तथ नाह मग आहस त कोठ ठायी ठायी त तर ह तला पा हलच कोठ

यथ नाह तथ नाह नाह कठ सभोवती

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर ) sabirsolapurigmailco

तरह गझल

बरक खलाशानी बगड दलाशानी ददशा तझी कली राजरोस चोरानी

काल या ऋतन या चोरल दय माझ घतल लपटनी गार-गार वाढयानी

िचब-िचब दोघह चि चादरातीचा म लीस त मा या फडलस याजानी

यायदान ह खोट स य सपल जथ जायच कठ आता पाग या वचारानी

जाळल ःवतःलाह मद मद योतीनी ज म म यच फर वचलत वालानी

जदगीस जगताना बरजा वजा क या आज मी सखी आह काल या हशोबानी

खप लोक जमल ह आज अतयाऽला सोहळ यशाच या पा हलत डो यानी

कापला गळा यानी पण तर लळा याचा गोडवा तर होता बोललो न श दानी

चालताच यईना आजह िचरबद

टाळल मला आह द मनीत अ ानी

सय चि ताढयानी यापल नभाला या जोडलीत ह नाती आज एकमकानी

घोट एक दखाचा मी कधी रचवला ना तो अस हणाला पण का अस इशाढयानी

पाहशील न याना घोष गजर करताना फसवल गर बाना या अया लटढयानी

गझल ह कशी झाली बोल ना जरा सा बर एक एक श दाला तोलल हजारानी

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर )

गज़ल

घतलल ास मी तफ़ान हाव अऩ मर पयत त आ हान हाव१

एकह घटना अशी घडलीच नाह lsquoजीव ओवाळन मी बभान हाव२

माणसानी माणसाना जाळताना‐ रग-बरगी छप शतान हाव३

लागता माग मरण या जीवना या‐ पार याच का अस अवसान हाव४

ब हशोबी पाप माझ ात lsquoदवाrsquo मा झया साठ पर वरदान हाव५

ज़ह र कलाम १२९१३छद‐ मजघोषा

गझल व मनका लगावली गालगागागालगागागालगा

मी जगाची आसव साभाळतो माऽ मा या आसवाना टाळतो

सा वन कवीलवाणी वाटती जो मला बघतो तसा ओशाळतो

दखह माझ समजस लाघवी यामळ मी वदना करवाळतो

त तझ मी श द दयी ग दल तच मी अ ाप स ा पाळतो

सोसण स ा कला आह अर दख दणाराच मग कटाळतो

‐‐‐‐‐‐‐ासतीश दवपरकर भशा व खािनज तल तऽ ान वभाग नौरोसजी वा डया महा व ालय पण फोन नबर ९८२२७८४९६१

गजल

तझा गध आला कस आव मी ख या या मनाला कस साव मी

तझा भास झाला नद या कणार त या सावलीला कस पाघ मी

तझ ःव न आल सकाळ सकाळ

त या आठवान कस बाव मी

तझा ःपष होता क या लाजल या त या पापनीला कस पाझ मी

तला पाहताना मला मी वसरलो त या सोबतीन कस वाव मी क वकमार -

परवा परवा रः यान जाताना

कचराकड भराभ न वाहत असलली

अन यात एक भगार वाली

यातल भगार आप या पशवीतगोळा करत

सोबत एक २ वषाच मल आ ण पाळलल कऽ

दोघ ह ीण ित या सारखच

आशाळभत नजरन एकमकाकड पाहत

आपाप या राऽी या जवणाची काळजी करत

बाजलाच कसाया या दारासमोर झाडाला

२ ४ श या बाधल या आप या समोर टाकल या

हर यागार चाया ला मनसो खात

थो याच वळान जर या या ग याव न

सरा फरणार असला तर िनधाःत रोज या माण शात

समोरच एक दकानदार आप या हॉटलची सरवात करताना

प हला चहा आ ण पदाथ रः यावर सम पत करतो

( बहतक वाःतपजा )आ ण अगरब ी लाऊन सरवात करतो

आपला धदा रोज या माण

मी या सग याना आळ पाळ न पाहत आप या वचारात

भगार वाली या चहढयावर थो या फार

दवसभरा या कमाई चा

ितचा आनद ितन आप या आशाळभत पोराना दलला

कासाया या दकाना या मोर त तोपयत र ाचा पाट वा हल या

यालापण एक आनद वगळा आज बयापाक ग ला दस याच

दकानदारा या दारा समोर ल टाकलला पदाथ उ हान सकलला

आ ण सकल या या चार डो यानी

( तो डो यात भ न ठवलला दवसभरासाठ )

तव यात मा या मनाला ठच लागत

आ ण णात मी भानावरसव आपाप या मागावर

मा यामाणच रोज प हा न यान

वनय vinay gado

gadovinay667gmailcom

~~~o~~

bull ियाग

कसा कोपला कदारा डोळा उघड ितसरा बद डो याखाली त या रड मलख हसरा हमालया या दयी गल जलाशया तड झाला लय असाक तझी भ यात बड पड ड गर खालतीमाज दगडाच रान खरच का आहस तठचाळल माझ मन वगवान पा याम य सार शहर वहात तारणार तच ह च आशा कठ न रहात कती िनरागस जीव जाती काळा याच पाशी दयावत जग नाथा आली तला का उदासी कस कलस उजाड रखी वनाशाची न ी पड तझी िचरबद राह साढयालाच सा ी

स माधर काजव

भारत िनमाण

स प र ःथतीवर नस या चचा कवळ टाईमपास आह नहमी याच बात या प हा प हा वाच याचा खळा-नाद आह

भकबळ काय थाब वणार त ःवतच उपाशी आह इतक वष खाऊनह अजन खा याचा अ टहास आह

सामा यास कोण र णार यानाच मरणाच भय आह आधळा याय मका राजा ब हर सरकार आह

दवानाच लाज वाटत असा सधीसाधचा ताप आह पाय लटपटती पण एकाती रासब डचा कार आह

पयाच अवम यन कस रोखणार सार िनराधार आह अम रकन अथ यवःथवर अवलबन ाचा सारा कारोबार आह

जोतो उ ा या काळजीन ऽःत महागाईन गाजलला आह दररोज बला कार खन असा भारत िनमाण झाला आह

‐‐ सजय कलकण

कमया शरदाची

िनिशगध पसरला म ध शरदाच चादण

उतरता अवनीवर हष स दयाच लण

कशी कमया मग झाली सोन हळच पसरल यकरा या उबला या मन आससल

नाह कसल बहाण

नाह तसल उखाण

ल जा लाजत यची कशीम य वसावण

थड वायाची झळक गाऽ गाऽ थरारती तर या का सली मग या का हसली

काय कराव सचना यकर झाला खळा शारदाचा यता झोका झाला आ णक बावळा

मान आभार कणाच शारद य चाद याच थडगार या हवच उबदार क यच

राधा एक प झाली कण सावळा दसना शरदा या चाद यात गौर वणह हरवला

पावा कणासाठ होता कण कण झकारता राधा मनी कण कण

कण मनी राधा राधा

न राम हाऽ

ओ बाप परवा बशल हतो एकलाच वावरात यकळ होती सग बोलाया यव यात बाप दसल माला बाप वआपल हा मा बाप

या हणल आयला दवच जण गर बाला पावला त हासल वाई चआन बसल यकळात माला इचारल बापनी कोण र बा त या हणल मी यतकर ह ह ह

मजी कणबीमजी यडाआह ह ह कायबी हणा

तमाख काढली हाताव लाजलो जरासा आन फ़कन दली या हनल तमी यच ना जनी त मीठ आणल हत त हणल हय र बाबा तो मीच या हळच घ यळ चाफ़डल कमरच ह ह ईचाल हाय का बद हाय त ग प रायल

या तनला घराक िनल त हणल बाबा सोतऽ हायस आता या हणल हय बापपर वमज नाह ती फ़कःत बा क समद तसच हाय बाप त घरात आल वाकन गाद व बिशवल फ़ाट याबडकळ होती कापसाची

बाप हणल का र बाबा लईच क ात दसतस त या हणल बाप तमी काव गला आव तम या लोकायनी आ खा मावा फ़ःत कला बाप चाहा पत हतयळ या दधाचा

तनला आमची घरवाली बोलली बाप हारा मजी कचा असतो ओ बापन डॊळ पसल सो यान आग ताई हता तो क हातर आता खा या ढोरायनी पर तमी धाब नगा राम यीलपरभराम यील यो कर ल स द नीट

उठल बाप गाद व नफ़ाटक हगडच यतो र मी दादाकाळजी य चमा हता तर पाणी पा ला या त या डो यात कडाकडान िनगन गल बाप यच बाप जनी दस वािचवला यच बाप जनी माणस वािचवला

सतोष वाटपाड ~~~0~~

bull तळहात मा या तळहातावर तझा तळहात ठव र मना या गाभाढयात तवणार योत ठव काज याइतका जर चमकलास तर चाद याराऽीची साथ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

झ-यासारखा वा हत होशील त हा माझच ित बब दसल तला यात बलोर या आरयाला चमचमणारा काठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

उमलल ज हा पा रजात उमलल सगधी रातराणी हळ या ओ या पाक यावरती नाजक तझ ओठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

मीमा या ज हा खाणाखणा वसत माग सोडन जाईल गलमोहरा या झाडाखाली फलराणीची भट ठव

मा या तळहातावर तझा तळहात ठवhellip helliphellip hellipतारा ठाकर

परपर को हापर

करवीर हणज जण वीराची आह भमी उसळ या र ाला इथ या कसलीच नाह कमी

तािलमीसाठ िस शहर भीमासारख म ल दई राग या छातीत ा या मदताह िनपजली जाई

महालआमी ह श पीठ उभ तया या पाठ शी जोतीबाचीह जोड ग या िसचत भ या राशी

उभा ठाकला प हाळा लऊन शौयाची झळाळ

तबक उ ाना या साथीन िनसगानह कलाकसर कली

िस िगर या गफा हणज ाचीन जीवनाचा सरख मळ को हापरकरा या सािन यात उ हिसत बनतो सगळा वळ

वराम दोःती मऽी हणज होती याची जान आज तच उभ ठाकल दऊन एक पण वराम यार तमची लाख मोलाची र ह इथ फक पडायची कसा सटला मग तो हात का वाटत ह अधर वाट तझ माझ अस कधीच नसायच सगळ शवट आपलच हायच त हा वना न सचायच काह

आज का मग नजर रतीच राह

त हापाशी गवसला तो सर यापायी जगण झाल सदर आज कठ हरवला तो ष ज का हाव नीरस सार जग प हा एकदा हवाय तो उ हास ती व ी आ ण मन दलखलास चला िमटवन टाक हा वराम जोडनी पढ अध वराम ‐‐‐ मयर कदम ०८०९२०१२

‐‐ मयर कदम mayuri1509gmailcom

माझा दव बा पा माझा दव बा पा आज झाला अबोल

भा वकाची मःकटदाबी पाहन

ग प झाला बसला सन helliphellip भो या भ ाना दई गोड आशीवाद

पण बड या या कायापढ

आज परता गलाय गडबडन helliphellip राऽ दन ला वती रागा तर ह करबर नस आ हा बा पा या दशना वड अस

दशन होता तझ नाचतो आनदन helliphellip सली ट या गद त राजा ए हाना गदम न गलाय

खढया भ ासाठ माऽ

बा पा मडपात रा हला बसन helliphellip कणावर रोष नाह दवा तझी कपा ठव सवावर

फ सब दवन काह ना सवा आमची नतची घ त मानन

नटखट र त नदलाला

नटखट र त नदलाला

तर ह तझा आह बोलबाला माखन चोर लड वाळा तर ह राधचा तच दलवाला चाळ कर शी हजारवळा ग डस लाडका त गोकळवाला लळा लावनी गवळणीना फसवतो हसन त मरलीवाला खो या काढन बस बाजला हसत पळतो पाहनी यशोदला लगड चो नी मःतीत रगला

कलमावर बसनी पाह बासर वाला अगाध त या साढया कणलीला तर ह अम या दयी सदा त वणगोपाला

-------- दव पडणकर

धक आ ण समाज

धक होत पसरल वःतीत र सकाळ

ह रोज असच असत मजला काय न हाळ

ध यात रमली वाट पाऊल वाकड पडल जो टाच खाली मला गणगोत याच रडल

ढ च पसरल धक प षाथ अध झाला वश द या या ब हणीचा गभात अत झाला

डाग [ षडा र ] कोणी कली वःती च िा या र पाठ

लपल का डाग को या वड साठ

लागला र ब टा ग या त या भाळ

कालची कौ मद

आज झाली काळ

रोज दर रोज बघ िनयिमत चिाचा तो डाग कसा सराईत

कसा आला डाग अर त या माथा को या प याईन वचा मी आता

शात पनवलकर वधा 9970107591 prashant8panwelkargmailcom

म य अन म म य अन म दारावर दःतक दत नाह

कधी यतील आय यात चाहलह लागत नाह

म यच एक ठ क असत तो आ यावर आययच सपन जात पण म आ यावर आय यात खर जगण स होत असत

म य सोबत साढया वदनाह

या या सोबत जातात म आ यावर खढया अथान वदना कळायला लागतात

एकवळ म यला कवटाळण सो प पण माला कवटाळण खप कठ ण असत कारण ःवतःच अ ःत व वस न एखा ावर म करण खप कठ ण असत

चारो या --- १ माणस नहमी दसढया या चका शोधत रहातो तो ह मानतच नाह

तो ह कधी चकतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

२ जाह र सभतच दशाचा ःवािभमान जागत होतो िनवडन आ यावर याचा िललाव स होतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

३ मी तझा फ तझा ासह कोठ रा हला माझा ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

४ ज घडायला नको होत तच घडन जात आपल जगण िनयती या हातच बाहल बनन जात ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

५ आवडल मला जगान त या नावान ओळखायला त या नावासोबत माझ नाव यायला ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सजय एम िनकभ sanjaynikumbhaymailcom

मो ९८६०७२६५६०

नात

तझ न माझ नात

उच-उच व ासारख

आकाशाला गवसणी घालणार

तझ न माझ नात मद मऊशार गवतासारख वादळातह घ ट असणार

तझ न माझ नात िनर आकाशासारख

सार काह ःव छ दाखवणार

तझ न माझ नात खोल खोल सागरासारख

दया या आत जाणवणार

तझ न माझ नात उमलणाढया फलासारख प वऽ ना याचा गध पसरवणार सहास मकद मोर मोबाईल-९२२४१३८४८३ ई-मल-moresuhas005gmailcom

‐‐‐‐‐चारोळ ------------- तझ ह आनद जीवन फलासारख फलत जाव मी माऽ फल होउन त या कसात झलत रहाव

त दर गलीस क

नहमीच माझी असतस जवळ त अस यावर उगीच ःव न भासतस

पती-प ी या ना याम य व ासाचा सत असतो सार जीवन आनदात जाव हाच याचा हत असतो

ल -ल द या या योती मखी त या उजळ द साथ त या माची अशीच मला मीळ द =====================

जात hellip वचा नका र जात माझी मी थोडा ऽय थोडा ा हण

थोडा वय थोडा शि स ा आह

मी मसलमानह असतो ईद दर यान िशरखरमा खा यापरता

भसमस या वळ

मी आवजन ईसाई बनतो अन २५ त ३१ डसबर ए जॉय करतो फ ल

रः यान एखादा धाबा लागला क मी लगच पजाबी िन दढया खोढयात जगलात फरताना मी आ दवासी

एखादा गोरागोमटा कवा

गोर गोमट

फोरनर दसली क शकहयाड करताना मी इ डयन

सणवारा नसार अन प र ःथतीनसार अनक जाती बदलतो मी

सरकार रकाना भरायचा असताना मी रखडतो यात मा या ट सी वरची जात नाईलाजान

ईतर पण वळ

मी फ माणस असतो हो hellip माणसच

तवढ एक ओळख परसी आह मला जग यासाठ

सजय िसगलवार

मज जमल नाह

भरती या या सीमा रषा आख यास मज जमल नाह

लाट उसळता पाय टकवनी थाब यास मज जमल नाह

अःसल मोती आठवणीच जपन ठ वल दयाम य

शवट या ठो या पावतो पाह यास मज जमल नाह

गतागत अशीच िचरतन गतत गतत गोळा होई

या बो याला दरदरवर फक यास मज जमल नाह

चरगळलला चि िमठ शी हळच हसतो आ ण बलगतो

दतोणा या खणा ह याशा टाळ यास मज जमल नाह

रटाळवा या आय याला दळ याची ह गमत आह

कती पाखडा तर सखाला चाळ यास मज जमल नाह

सधाकर कदम

उरला कवडसा

अधार दाट भवित

सर जाल मन

कानी श द धीराचा नजरस एक कवडसा ll

मगजळ जण भास

रग भाव छटाच

कोण आपल परक

लोकहो भद फकाच ll

परगटन दर कल

पयायी नवी व कळा सोस या फार उपकाराच दडोर ll रा हला हाती न हात उपवर होता काळ बोलणी कच ा बोचणी उमग हतपरःसर ll अनभव तो कसा ndash ई का घाव उम िनमाला दाहक वाःतवाचा हाती उरला कवडसा llhellip ( घनयाम) Ghanshyam Parkale gvparkalegmailcom

अथाग या गद त नाह कणाचा ठाव ठकाणा कळसा काखत ठउनी शोधतो माझी सगणा नजरत भ न ठवीली ती बबीत तझी क पणा जगायच कस आता अतरात तझीच तीमा sanjay R

डो यात आसवाच थब झालत जमा ती ा त या य याची कधी सपल ग रमा उन पावसाची आता नाह मजला तमा नको अधकारात लोट वझल ह शमा

जवन पाखराच आनद ःव छद

आ हास बघा महादवाच नद

नाह आ हा कठलीच बद

तर ह मोजतो लाबी आणी द

सदानकदा दःखी पशाचीच धद

वसरलो माणसक

वदनतच आनद

sanjay R

आठवणीत त या मी वसरलो जग सार तज िशवाय मज आता सचना काह सार पण तह कशी वसरली सोबतीन बघीतलली ःव न तार वाहन गल घर वाळच यकाक सागर कनार सजय र घ

SanjayRongheraymondin

िनःत ध--- जाऊ ा झाल गल वसरल ज हा जीवनच सरल तर मग जगात काय उरल पाषाण ह पडल असतात पवता या पान झलत ह असतात पाऊस पाणी झझावात पण अशात ह त शात िचत साध माण कोणता ह न करत बहाण

ःत ध असतात अस ह नाह उलट ह सव झलन ह त िनखारतात हौशी माणसा या दशन उलट आकषण बनतात ओलावा वःकालतात धबध या या पान सदर वनःपती आ ण वन जकतात सवाची मन तर ह अबोला एक ःपश ओला जग याच कारण बनतो हणन मी हणतो

खामोश प थर खामोश नह होत दल होता ह उनम भी हर मौसम खामोशी स गजार हद होती ह जलम- ओ - िसतम क सजय सगीत

Sanjay Hedaoo

वडबन दादा क डक या या एकटा जीव सदािशव िचऽपटातील काल रातीला सपान पडल या गीताची चाल वडबनासाठ वापर यात आली आह यात कणाचाह उपमद कर याचा हत नाह ___________________________________________________________

काल दसाला अविचत घडल बातमी फोडली कणी अन पय गडगडल अन डॉलरचा तो रट बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर झाला खळा न दसतोय भोळा घाब न पाह नको मौनाच त स ग घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

कला माझा घात त ह अन मी ओरडलो पर करा या घोटा यामद

फायलीचा तो घोळ घालनी जनतला ह दला धडा या घोटा यामद

जाळपोळ चा खळ खळता कणालाच हो नाय सोडल अन ट ह वरती यज पाहनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर बनला गड न लागलाय पड जागवर राह ना बाई त यावर खशी लागलीय िभषी सोडल जाईना चल जनतत िश नी जा हरात क उगाच यळ आता लाव नको पण यवराजाच बोट ध नी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

श दाम य पकडन मजला वचारल काह अहो सभमद

बोल यास ह काह च नाह मौन सोडल नाह अहो सभमद

चक समजलो बराच रडलो ldquoअथrdquo ह माझ गडबडल अन डो यामधल अौ बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त कारण पापाला पाळल सापाला पडल र ह भार पडल र ह भार वरोधकानी कली फतर बालट आल त यावर काय होईल त होऊ द कोटात जाऊ द फक र याची क नको पण या गो ीतन धडा घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

िमिलद जोशी नािशक ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

हणीचा ख जना

हणी खपच खढया असतात आपल हव ल

आजबाज या घटनाबाबत असायला हव द

नीट पा हल द लीकड उघडन आपल डोळ आठवत कोळशा या दलालीतहोतात हात काळ

चला चला अजन पढ पहा साथी आठवत का पहा हण अती ितथ माती

झोपच स ग घतलला नसतोच होत जागा ह हण आठवताच होईल तमचा ऽागा

अित झाल अन हस आल अशीस ा आह हण

घाल आता न चकता घोटा यावर आदश घण

आधळ बचार दळतय अन पीठ खातय कऽ बघा नीट डोळसपण आसपासची िचऽ

चोर सोडन स याशाला दली जाईल फाशी नत वा या त डावरची उडणार नाह माशी

आई जव घालणार नाह भीक मागायला आडवा बाप एक क दोन कती साग भजाला तर हजार ताप

नाव सागायच सोनबाई कथलाचा पण हाती वाळा क ी क ी हणी साग एकह खोट नाह बाळा

पत पडल राव चढल असह हण याचा घात आह सारवासारव करताना हणाव नजरचक न अपघात आह

क बड ठवल झाकन तर सय उगवायचा नाह थाबत सयाःत आला जवळ क ख याची सावलीह असत लाबत

पी हळद अन हो गोर असाह एक िचमटा आह हातचलाखी करणारा खाद म यच भामटा आह

को हा राजी काकड ला ऐकल असलच न क

पहा पडताळन पदोपद खर ठरत प क

सारा गाव मामाचा एकह नाह कामाचा दाम कर काम बाबा बाब असतो दामा चा

नावडतीच मीठ अळणी पहा हसलात ना गालात खोट नाह ठरली हण श दोनश सालात

लाभ ना नफा चाल झपाझपा असह हणण ढ आह कळल यालाच कळल बाक यासाठ गढ आह

ख जना आह हणीचा तर उ खननाच काम नाह

हणी नसतील तर भाषतस ा अ जबातच रामनाह

मरार भाऊ दशपाडसगमनर 9822082497

वाऽ टका

वसली

खासदारक दली मागच कर प ासाठ महनत

त या क र यान आयला िमळल आ हा मत

काय हव त माग तला दवन टाक

चाराला फरायला फ

क नकोस का क ‐ गजाभाऊ (गजानन लोखड )

वाऽ टका

दट पी पालक नीती

वश यायचा शाळत क CONVENT शाळा आठवत

पडल माग मराठ शाळत ह लश िशक या पाठवत

चचा सऽात पालक झोडती भाषण झकास

हाती आह आप याच हणतात मराठ चा वकास

‐ गजाभाऊ

चारोळसजवन ःव न स रगी उ हािसत आय या या स यची चीतारतोय आठवणी कन हास वर पण रग फसाळताना उमटत नाह

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आठवणीत या णाची झळक यत अधन मधन गज साडन अतर ासाची साजवळ नभ यती दाटन

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

थब थब िशप या सर खळाळल हाःय गालावर मोहरला ौावण सरस नी त होऊन बफान सई

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

शोधता पाउलखणा नजरन श दच आज िनश द झाल मा णक मोती लटावस वाट ःफरणार भाव उसास झाल

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कजवनी सरात हाली भ न अतरगी तशारली हरवाईची त तनबावर अवघी नदनगर मोहरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

श द समजतीश द उमगती िचब िभजन राधा ओशाळली ओठामधली ती अबोल ीती हकारवान आसमतात पसरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

म फलीत मःती रगतय इथ त या ःवागता वीणा रमत ओसाड गावात वार िभजत रानातील रानफल बधद होत

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कलास माडग

ldquoःवगाची सहल वषाली गोट खड कर दचकलात ना वाचन हा कसला अ वःमरणीय वास होय िमऽानो हा वास आह याला प वीवर ल ःवग हणतात अशा ldquoकामीरचा ldquo अस हणतात क जीवनात यवन यान

कामीर नाह प हल याच जीवन यथ आह दोन वषा पव मा याह निशबात हा योग आला आ ह ज हा एक मोठ श प करायची ठरवली त हा आमचा प हली िनवड ldquoकामीर ldquoहोती मग ठरवल ldquoकसर ldquoबरोबर कामीर करायच दोन म हन आधी ब कग पण कल ldquoदोन ए लला आ ह मबईत दाखल झालो ौीनगर वमान वासासाठ आणी योगायोग हणज या दवशी आपली वड कप फायनल बकट याच पा कःतान सोबत होती आ ह जथ उतरलो होतो दादर ला ितथ रः यावर मोठा ःब न लावला होता मःत याच पा हली आणी ती जक याचा ldquoथरार ldquoपण अनभवला सपण दादर भागात त हा भयकर धमाल चालली होती सरवात अशी ldquoहटकआणी छान झाली दसढया दवशी सकाळ िनघन अकरा वाजता ौीनगर ला पोचलो कामीर ला पोच यावर थम गलमग पाहायला जा याच ठरल यात तीन ट प असतात प हला ट पा उची ८५०० फट त मग दसरा ट पा गलमग उची ११५०० फट आणी शवट खलमग उची १३५०० फट हवामान ठ क नसल तर दसढया ट या पयत च फ जाता यत जा यापव मोठ गम बट व फरचा कोट भा यान घवन घालावा लागतो

इथ जा यासाठ जी रोप व कबल आह तीला ldquoगो डोलाrdquoराईड हणतात यात बसन अ रश आकाशाला गवसणी घालण हणज काय ह अनभवल

आम या सदवान हवामान अनकल अस यान आ ह खलमग पयत जाव शकलो ितथ बफ पण भरपर अस यान बफात खळण बफातील ःक टग वगर मजा भरपर घतली बफात भरपर लोळलो एकमका या अगावर बफ टाकन खळ यात तर ध माल आली इत या उचीव न प यात फोन क न घर या लोकाशी बोलण पण एक वगळ ाील होत तथ फ बएसनल नटवक होत परत यताना इत या उचीव न गो डोला राईड मधन बफाच ड गर पाहायला मःत वाटत होत व न भरपर फोटो मोबाईल म य गा याच पण व दओ शट घतल आ ह यानतर दोन दवस आमचा म काम असणार होता हाउस ldquoबोट ldquoम य मग आम या ःवाढया ldquoदाल लक कड रवाना झा या ldquoदाल लक ldquoएक अितम सरोवर आह अस हणतात प डत नह रोज दाल लक च पाणी पीत असत आ ह गलो त हा भरपर पाऊस चाल होता िशकायातन हाउसबोट कड जाताना पण डो यावर ला ःटक पाघराव लागल हाउस बोट एकदम दखणी सव सोयीनी य होती आतन पा ह यावर वाटणार पण नाह क ह पा यात आह आणी लाकडाची बाधली आह दोन दवस ितथ रहा याचा अनभव चड वगळा होता बाहर भरपर पावस कडा याची थड बोट खाली त याच पाणी भरपर कप याच थर अगावर असन स दा दात कडकड वाजत होत या थड त झोप या या बड खाली पण हटर होत तर ह थड भागायच नाव घत न हती बाहर या खोलीत एक मोठ उच शकोट होती आ ह आमचा बराचसा वळ ितथच घालवायचो यथ खास का मर प ती या

जवणाची चव चाखायला िमळाली िशवाय यथील खास पय ldquoकहवा ldquoपण आ हाला आमहान यायला द यात आल तथ आ ह चार िचनार लो टग गाडन लो टग शो स प हली िशकायात बसताना कमीर क कली मधील ldquoतार फ क या उसक ldquoया गा याची हमखास आठवण होत होती

यानतर आ ह दोन दवस आ ह तथील िनरिनरा या बागा प ह या यातील ldquoिनशात बाग शालीमार बाग यिलप गाडन या बागा कवळ अितम यिलप गाडन म य फ rdquo एीलrdquo या एकाच म ह यात फल असतात यामळ आ हाला याची मजा घता आली ह बाग पाहताना ldquoिसलीिसला ldquoिसनमाची आठवण झा या िशवाय राहत नाह यथ एक परातन शकराचाय म दर आह तथ व न पण ौीनगर व झलम नद दाल लक पाह याची मजा यत यानतर दोन दवस पहलगाम यथ जायच होत त भारताच ldquo ःव झलडrdquo हणन ओळखल जात तथ जाताना पा पोर यथ कशराच मळ पा हल यानतर ldquoअव तपर ldquoयथ वणच एक सदर म दर पाहायला िमळाल यथ बकट याट या टर आह भारतातील सव याट यथच तयार होतात कारण यासाठ लागणार लाकड यथ तयार होत माऽ याट ची मठ माऽ आसाम मधन यत ldquoतथन पढ माऽ भरपर बफव ी स झाली ldquoलीडर ldquoनद काठ आमच हॉटल होत चोह कड बफ बफ आणी फ बफ च होत सव रःत बफामळ बद अस यान फार फरता आल नाह माऽ बफाची खप मजा घतली का मर सस म य ldquoफोटो सशन ldquoकल पहलगाम हाच अमरनाथ याऽचा बस या प आह यथील नद या काठावर ल असल या पोलीस ःटशन म य एका बोड वर िल हलल एक वा य मनाला ःपशन गल WE DONrsquoT SLEEP FOR YOUR ldquoSLEEP खरच कामीरम य आपण म पण स दयाचा आःवाद घव शकतो याच कारण

सदव बरोबर असणार भारतीय सना यासाठ यथील भारतीय लकराला ध यवाद ाव तवढ थोडच आहत याचा आलला एक ldquoअनभव ldquo हणज आ ह गलमग व न ज हा ौीनगर ला परत यत होतो त हा ldquoलाल चौक ldquoयथ जामा मिशद जवळ झालला ःकटर मधील बॉ बःफोट या बॉ बःफोट म य अचानक क य लावायला लागला त हा िमिलटर न पयटक लोकाना अ यत सर त र या या या हॉटल वर पोचवायची यवःथा कली व काळजी पण घतली या श प च आणखी एक विश य हणज आ हाला यथ सव कारच िसझन एका वळ अनभवायला िमळल एक हणज आ ह बफल पा हली ह हणज बफ अ रश आकाशातन छो या फला या पान अगावर पडत भरपर पाऊस व कडा याची थड अनभवली भरपर बफाचा बफाम पाऊस व यामळ सव प रसर बफमय झालला अनभवला िशवाय भरपर उन याम य बफा छाद त िशखराच अ यत मनमोहक दशन झाल अशी ह कामीर सहल दोन वष झाली तर अजन याची ldquoअनभती ldquoकायम आह अस वा त परत परत जाव आणी ह सहल क न यावी

वषाली गोट खड कर

अदाज अ ण व दशपाड -पण

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आप या मनात खप काह असत या माणच य ात तसच घडल अस माऽ नसत यामळ खपदा आपल अदाज चकतात आ ण भलतच काह तर घडन जात आ ण आप या वा याला काची भिमका यत ह ब याची भिमका - पार पाडण ऽास दणार ठरत ओम -सकाळ पासन अशाच मानिसकतचा अनभव घत होता तो आ ण

याचा िमऽ -राकश एकाच कायालयात नोकर स बाजबाज या डःकवर असणार - जवलग मऽी हो यास काह च वळ लागला न हता मोक या ःवभाव - हा ओम या ःवभावातील सवाना आवडणारा गण होता नमका उलट ःवभाव असलला राकश - हातच राखन वागणारा असला तर या या यावहा रक वाग यामळ इतराना ःमाट-वाटायचा अस असल तर - मऽीतली तडजोड हणन -ओम आ ण राकश या यातील सबध मऽीपण आहत ह सवाना मा हती होत अगद एकमका या घरातील माणसाना दखील ओम आ ण राकश ह स ख- िमऽ आहत ह मा हती झालल होत ओमला ग या काह दवसापव घडलला एक सग आज ह जसा या तसा आठवला - या दवशी आ फस सट या अगोदर - एक अजट -िम टग हणन- मो या साहबानी - ओम आ ण राकश सोबत इतर काह जणाना

थाबन घतल होत ना वन कठल ह ोज ट यणार हणज - या ट मचा - ‐लीडर - ओम क ना राकश या पाक एक असणार ह गह त धरल जायच पण या वळ - राकश न अगद ःप श दात आपल मत सागताना हटल-

मी या ट म म य ओम असल तर काम करणार नाह मला ःवतऽपण ट म हवी आह यात ओम नसल आ ण ओम या ट म म य मी नसल मो या साहबाना धका बसला इतर सहकार थ क झाल राकशच मत ऐकन ओम आ ण राकश याना नहमीच एकऽपण काम करताना पाह याची सवय सवाना होती आ ण आता अचानक हा वगळपणा कशामळ सवाना जतका ध का बसला - याह प ा जाःत ध का ओमला बसन सहा जकच होत राकश आप या वरोधात का बर गला असल या सवालान याची झोप उडन गली होित तस हणाव तर इतरवळ

राकश या वागणक त काह फरक पडला हणाव तर -त ह न हत ओमशी याच बोलण -वागण अगद नहमीसारख - जवलग िमऽा सारखच होत मग- आ फस या ोज ट म य याच वागण अस का झाल अदाज यईना राकश आ ण ओम या रोज या यवहारात तसा काह च फरक पडला न हता

दोघ म-मट आ फसातन घर आ यावर नहमीमाणच सगळ काह सरळ त पार पडत अस एकमका या घरची चवकशी बाक ची याली -खशाली वचारण एवढच न ह तर- जवण करताना अगद मोकळपणान ग पा-ट पा बाहर ग यावर इतर िमऽाशी बोलण - अगद छान आनदात होत होत मग राकश- आ फसात या िमळन काम कर या या वषयी अस का वागतोय आपली सोबत याला का नको वाटत आह अस तर नाह - या या मनात आप या कामा वषयी कामा या प ती वषयी काह ितकल भावना िनमाण झाली

ओम या या शकला फारसा अथ न हता - एका अथान सग या सहकार - िमऽान म य राकश प ा ओमच अिधक पसतीचा उमदवार होता मग आपली ह लोक यता राकशला आवडत नाह का हणन तर तो आप या बरोबर काम करायच नाह अस सागतो आह या एका गो ीमळ आप यात दरावा यत असल तर ह बरोबर नाह राकश ट म-लीडर झाला यात आनदच आह आप याला आ ण

या सठ आप या नावाचा वचार होऊ शकतो- ह ओमला मा हती होत तर मो या मनान तो राकश या हाताखाली काम कर यास तयार होत

आ ण आप या हाताखाली राकशला काम करण कमीपणाच वाटत हणन तर तो आप या ट म म य काम कर यास तयार ना ह ह कारण

असाव- राकश या मऽीत दरावा य याच आपण मो या साहबाना सागया- सर मी राकश या ट म म य आनदान काम कर न मला यात काह कमीपणा नाह त ह राकशला नव ोज ट -लीडर ज र करा यावळ माझा वचार क नका या वचारान ओम या मनावर ल ओझ कमी झाल आपल नात -आपली मऽी आ फसा या बाहर अगद नहमी सारखी आह याची काळजी नाह काह दसर दवशी -आ फसात आ यावर ओम आधी-मो या साहबा या क बन म य गला माग या िम टग म य राकश-काय हणाला कस हणाला याची प हा आठवण क न दत हटल सर राकश या वळ असा का वागला कळना मला मा या कामावरचा याच वःवास उडाला क काय गल अनक वष आ ह कती ोज ट कल सगळ कड आमची जोड िस आह छान काम कर या ब ल आ ण अचानक याला या या ट म म य मी नकोसा झालो आह

राकश इतका बदलन गलाय खर वाटत नाह य या या वाग याचा अदाज यत नाह य मला मोठ साहब ओम कड पाहत हणाल - िमऽ- वाईट वाटाव अस काह झालल नाह उलट राकश या नावाचा वचार ट म-लीडर साठ आ ह मळ च कला न हता आ ण दोन वग या ट मचा करा या अस आमच मत कधीच न हत पण राकश ज हा हणाला ओम या ट म म य मी काम करणार नाह वग या ट म म य मी असन त हा माऽ आ हाला वाटल त ह दोघजण

एकऽ काम कर या ऐवजी वग या ट म म य काम कराव कारण आह या ट म म य तम या जागी राकश ट म लीडर होण - बरोबर न हत आ ण नहमीच ओम लीडर आ ण राकश याचा सोबत ह ह बरोबर न हत याला ह ःवतऽ सधी दली पा हज आ ण राकश हणाला मला- ओम ला बाजला सा न मला त ह

कधीच ट म लीडर क नका मी दसया ट म म य जाईन पण मा याकडन ओम वर अ याय झाला अस मला वाट नय मा या भावना समजन या या साहब

सो मी उ ा या िम टग म य ओम बरोबर

काम करणार नाह अस सागन आ ण बाजला होइन नतर त ह वगळा िनणय घऊ शकता आता बोला ओम- राकश अस का वागला आला का काह अदाज अहो- आप या िमऽा या भ यासाठ तम यासाठ तो अस वागला ओम साहबा या चहयाकड पहात रा हला अदाज चकणार असतात हच खर ‐‐

अ ण व दशपाड -पण मो-९८५०१७७३४२ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ldquoगजाची आईhellip सतोष द पाट ल ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

गजानन उफ गजा हा आम या सव िमऽमडळ पक च एक पण या सव िमऽ मडळ त व गजात एकच सा य होत व त या या वल ण हाःयाच

गजानन आम या कॉलनीत राहायला आला त हा अगद दोन वषाचा होता आप या आई बरोबर हणज समाताई बरोबर लहानगा गजा आला

आम या चचला एक नवीन वषय िमळाला याच दसण हसण सार काह अगद जीव ओवाळन टाकावा असच कधी कधी वाट सपण भारत वषात जर शोधल तर इतका वन िनरागस मलगा िमळणार नाह बघता-बघता हा गजानन अ ठावीस वषाचा झालापण वय वाढल तर वयासोबत यणार ौढ पणाची ल ण काह गजानना या एकन वागणक व न वाटत न हती

वय शर र अ ठावीस वषाच पण मन- ब माऽएका कोव या पाच वषा या मलाची या पाच वषा या मलातआढळणारा अवखळपणा-िनरागस पणा-डोळ आजह गजा या आठवणी ओ या क न जातात समाताईच ऐन ता यात वध य व या वध याला असणार जगातील एकमव आशा हणजच याना वषभरात झालल एकमव अप य गजानन वयाची ऐन ता याची उमद समाताईनी गजानन या सगोपनासाठ खच कलली िश ण कमी अस यामळ चार घरची भाड कड घासली धणी पापड लाटन इ याद काम समाताई करत असतआप याला लाभलल एकमव आय यातील सख हणज आपला मलगा गजानन हाच या मानत गणपती मगलमत गजानन यावर या

समाताईची िनतात ौ ा होती हणनच मलाच नाव दखील गजानन ठवल

साधारणतः चार वषाचा असताना समाताईनी गजाननला एका बालवगात टाकल वगातील बडबडगीत यर-यर पावसा तला दतो पसा नाच र मोर नाच आ या या वनात साग साग भोलानाथ ह गीत त डपाठ असलला गजानन प ह याच वष प हलीला प हला नबर िमळवन मोकळा झाला या प ह या नबरच कौतक होत त फ या माऊलीला सपण कॉलनीभर हा िनकाल सागन साखर वाटत सटल या समाताई मला अजन आठवतात या या भावी जीवनातील सखी जीवनाची लहर घऊनच यईल अस आ हाला वाटल बघता बघता हा lsquoगजाrsquo च क चवथीला गला व शाळतील पर त याच माण शाळत या िशयव ी पर त प हला आलागजाला िशयव ी िमळाली आता या या या िशयव ीन या या िश णाचा दहावी पयत तर सटणार होतापण दवाला दसरच काह तर मजर होत या घटनन गजाच व समाताईच आययच बदलन गल चवथीला गजा खपच समजस व सamp ध य होता

शाळत या एका मध या स ट त आप या िमऽा बरोबर शाळ या मदानात खळत होता तव यात शाळसमोर ल रः यावर कशाचा तर जोरदार गलका ऐक यऊ लागला जोरात घोषणा जोरात आवाज यामळ ह काह लहान मल घाबरली व काह काय झाल हणन पहायला रः यावर आली तोवर रः यावर दोन गटाम य दगड फक चाल झाली होती ह मल अजनच पढ आली आ ण नकळत एक- दोन दगड या मला या डो यावर आदळल यात एक गजाह होतादगडा या या आघातामळ या या डो याला इतका जबरदःत मार बसला क यातन जो र ाचा पाट वा हला यातन तो जगतो क नाह असच आ हाला वाटलपण दव बलव र होत गजा वाचला

मदवर झाल या जबरदःत आघातामळ हा मलगा ःमरणश गमावन बसला सरवातीस हा तर समाताईना ओळखत नस अन हळहळ गजा या ददवी वासास सरवात झाली गजाच शाळत जाण सटलडॉ टरानी समाताईना या मलाला पण वौाती ा काह ऽास ऽाण दऊ नका अस सािगतलतळहातावर ल फोडा माण समाताई गजाची काळजी घत हो या दवसामागन दवस गल वष गली गजा या वागणक त काह च फरक न हता दवसभर हा शजाढया या लहान मला बरोबर गो याचा डाव माडन खळत अस दपारचा जवन झोपत असप हा दवस सारखालहान मलाना हा ऐवढा आप या प पा एवढा माणस आप याशी गो या खळतो याच आकषण वाट व खप िचडवत असत पण हा कधी या यावर रागावत नस मधन मधन यवन समाताईना मला सस ला आली मला शी ला आली अस साग व समाताई या या पायज याची नाड सोडन ती बाध पयत सवच कर त असत गजा अ ठावीस वषाचा होई पयत समाताई कधी याला सोडन कठच ग या नाह त अगर आप या लाड या पाडसाला सोडन कणाजवळ ठवल ह नाह

कधी कधी गजा आम याकड यायचा मला भोलानाथच मोराच गाण हणन दाखवायचा दवाळ चा नवा शटसपण कॉलनीत दाखवणारा गजा हा एकटाच मी सागन त काम हसन करणारा मी याला बहतक वळा जा पपर घवन य जा दकानातन दाढ च लड घऊन य अशी करकोळ काम सागताच ती पटकन करणारा आम या घर यवन टाई स ऑफ इ डयातील िचऽ न चकता पाहणारा मी कधी कधी गजाला ल न करतोस का वचारल ना या नावानच गजा कोठतर हरखन जायचा व प हा लाजन हसायचा एकदा सकाळ च समाताई आम या कड आ या मला हणा या अर त दिनयला कामाला लावतोस मा या पण मलासाठ बघनार नोकर मी एका जवळच असणाढया कायालयात िशपायाची नोकर गजासाठ प हली

व गजाचा गजाशठ झाला रोज सकाळ छान पक भाग पाडन शट-या ट यव ःथत घालन गजा यत अस यताना एका मो या पशवीत यात दहा कलो तादळ मावतील अशात डबा घवन यायचा पण ह काम फ वीस दवसच कल प हा हा आप या मागाला आ ह याला बरच वळा सागायचोअर गजा त आता मोठा झालास त हा िनट मो या सारखा वाग यावर तो हणायचा दादा मो या सारख हणज कस वागायच व मलाच िन र करायचा या या या िनरागस पणाच मला व समाताईस खपच कौतक होतएकदा शजार या एका मलीनसमाताईकड तबार कलीतम या या गजाला काह तर सागन ठवा यता जाता मा याकड पहात असतो आईन गजाला खप समजावलअस क नय बाळ चागली मल अस करत नाह त यानतर माऽ गजान अशी खोड परत नाह कली

एक दवस सकाळ च समाताईचा जोरात आबोश आ हाला ऐकायला आला हणन आ ह समाताई कड लगच गलोतर या राऽीच डो यात मदचा र ाव होवन गजा आ हाला सोडन गला होता

समाताई एक या झा या या आशवर या आप या आययाचा एक एक दवस ढकलत हो या ती आशा आता सपली होतीआपला मलगा हा खप हषारसमजस आह अस समाताईना वाट हा आज ना उ ा चागला होईल मग ल न कर ल व आप याला खप सखाच दवस यतील अस समाताईना वाटगजासाठ यानी खप हालअप ा काढ या नाना उपवास कलषी कल पण सव यथ

ताई या या क ाना कधीच यश नाह आलसमाजान सदव उप त कल या आप या पोट या गो यासाठ यानी दवस-राऽ एक कली होता यानतर एका म ह यातच समाताई ग यागजा या म यमळ अ न पाणी व य कललडॉ टर उपचार थाबलल फ एकच यासव

आजारातच बडबडण

आता या या कडच जायच आईला एकटा सोडन जातोस काय अर लबाडा बघा बघा कसा पळतोय अर थाब र हा एवढासा एकच घास तर खा नाह तर बघ ितकडन बवा यईल खा - हा िचऊचा घास नीट आघोळ कर साबण लाव का अर कती घाम आलाय तला जा काह तर खा - जाह बघ िचवडा तला आवडतोय ना खा -खा या वडातच एका झट यान समाताई ग या एका मलीचा अ याय कायमचा बद झाला मोन- 9820986659 email‐ santoshpatil_2007rediffmailcom

~~~~~~~~~~~~

बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

कतीदा ःव नवत भासत जायच असत लाब लाब या ितजा या पलीकड पण जाता यतच नाह अनबध आहत क फ नसतच भटकतय दशाह न अन िन ल िन वकार

आज न राहवन सोनािलका ःव नील या आठवणीन याकळ झालीपण काल खप काह बोलन गला र राग नाह आला तझा पण मन दःखी झाल त स ा समजन घऊ शकला नाह स काल

बोलता बोलता कती बोलन गलास र हणज त याह मनात आ याच ना या गो ी वाटत होत आप या मात ा सव गो ीना लक ःथान आह

बाहर याली पणा श द खप लागला र मला ठ क आह तला मा याब ल बोलायच न हत पण श द स ा हाच सचला ना तला म आ ण मा या आ वकारातन झालली कती बाहर याली व ी कशी काय अस शकत या कतीतन दोघानाह िग ट आला नाह त सव काह चक कस काय अस शकत र वचार क न सोनालीकच डोक फटायची वळ आली पण उ र काह िमळत न हत अचानक पायाखालची जमीनच खचन घत या सारख ितला वाटायला लागल आ ण ितला ा अया अवःथत टाकणारा कोण तर ितचा जवलग जीवापाड म करतो ना आपण या यावर मग या याच त डन ह असल श द सव नकोस झालल असताना कठन तर एक आशचा करण चमकावा तसा याचा ित या आय यातला वश मग अचानक सार काह सखकार घडतय

असा वाटणारा भास ओढ आतरता हरहर सवाना बरोबर घऊन एका णाला पण पण याच होऊन जा याच ःव न भट ची इ छा

याकळता अन भट नतर िमलनातन िमळालली त ी सार सारकाह सखदाईच होत मग आता अस अचानक काय झाल का सोनाला उदास वाट लागल म हणज नमक काय होत तीच एका पर प षा या शर राच आकषण क या या ःपशाची ओढ क फ शर र सख छ ह असल काह न हत मग नमक काय आ ण बाहर याली हा श द ए हडा मनाला का बोचला ितला तस हटल तर एक कार त स य तर होत नवरा असताना पर प षा या मात पडलली चाळ शीची ी होती ती इतक वष कधीह अस घडल नाह मग ा वयात ितच अस परप षा या मात पडण खरच नमक काय होत म क वासना शर र सख ह तर ितला ित या नवयाकडन िमळत होत () हणज िन य िनयमान नवरा त दतोच जर या या ःपशात आपल पणा नसला तर काय झाल आ ण ित या मनाचा यान वचार कलाच पा हज असा काह िनयम नाह जर वासनन तडब भरलला गिल छ हालचाली आ ण हावभाव करणारा तो असला हणन काय झाल यान काय फरक पडतो याना ा बाबतीत ःवतःच मत नाह हणन ितला म कर याचा अिधकार नाह ितला ितचा मानिसक आधार शोध याचा अिधकार नाह वचारा या ध यात जा ाना याच जीवघ या धरा यात कधी पातर झाल सोनाला समजलच नाह आधार कअर टकर आता ह फ श दाच बडबड आहत का आप याला आधार वाटणारा य आप या आय यात प ह यादा का आला नाह जर आला असता तर तो िततकाच सवदनशील बनन आप या आय यात रा हला असता का क

कालातरान ह पण नात बदलल असत ःव नवत वाटणार वाःत वक पात कस असल कणालाच सागता यत नाह

हशश वचारा या गद त सोनान एक िन ास टाकला एक भोग वःत हणनच सोनाकड बघणारा ितचा नवरा िन य िनयमान सोनाचा नाजक पण कःकरत होता तर दखील चहढयावर हस आ ण मनात ितरःकार ठऊन ती कायमच या यापढ झकत होती कणालाह व ास बसणार नाह वर वर साधा सरळ दसणारा मन य वाःत वक पाहता एक वकत ह पशच होता एखा ा बला कार माणसाचा चहरा या प ा वगळा तो काय असणार सव आवगातन बाहर पड यावर सोना या अगावर पस फकताना आपण नमक कोण असा सोनाला पड या िशवाय राहत न हता वकती करणाला पषाथाच नाव दण आ ण या वाग याच समथन करण अस असताना सोना या मनाची ित या भावनाची कोण काळजी करणार अशा प र ःथतीत जगत असताना ितचा आधार ितचा व ास ितच म ःव नील ह काय बोलन गला न राहवन ितन ःव नीलला फोन कला हलो हः हलो बोल ग सोन काह नाह अग काय झाल तझा आवाज असा का काय झाल तला का बोलत नाह अ ःव नील णा णाला अःवःथ होत होता सोनाला नमक काय झाल ती अशी तटक का वागत याला काह क या समजना

ह बघ सोन मी तला चागलच ओळखतो साग ना तला काय झाल कसला राग आलाय त ह काय बोलन बसलास ःव नील तला ह कस काय बोलवल गल र अर म करतय र मी त यावरमा या माला त ह काय उपमा दलीय ओह अग राणी त काह ह चकली नाह तझ यक वागण चागलाच आह अग पण त इतक सोिशक आहस नवया कडन ए हडा छळ सहन करतस हणन सागतो तला त जरा वाचा फोड ा करणाला काल मी ज श द बोललो त श द ल ात ठवलस आ ण या मागची भिमका ती नाह का ल ात आली त या अग राणी ह माझ श द नाह ह श द तला ऐकाव लागणार आह आ ण तह त यावर अ याय करणारच तला ह श द ऐकवतील आ ण ःवतः त या समोर ताठ मानन जगतील ह बघ दो ह कडन हार तझीच होणार आह त यावर अ याय क न स ा त तला बाहर आधार शोधायला गली हणन डवचत राहतील मग का अ याय सहन करतस लोकाना ह कळ द त यावर काय काय अ याय होतो त तझ ह शात आ ण सोिशक राहण मला नाह पटत तझ तलाच लढायच आह यथ मी तला आधार दऊ शकतो पण लढायला साथ नाह कती हट करतोय मला अग वाःतवतची जाणीव क न दतोय तर ए हड हट होतय आ ण उ ा सामोढया जा या लागणाढया प र ःथतीन कती हट होशील ह नाह का ल ात यत अग राणी मी त यासोबत आहच ना पण तझी ह लढाई तला एकट नच लढावी लागणार आह मडमकाय हणतोय मी समजल ना कठ हरवली आहस नॉमल हो सोन इतका वळ रोखन ठवलला सोनाचा बाध फटला लहान मलासारखी सोना ढसा ढसा रड लागली

हरवण काय असत तला काय समजणार तला हरव या या भीतीन माझी काय वाईट अवःथा झाली होती बोलण आ ण हदक सोनला दोनह काम नीट जमना अर यार चकल माझ मला न हत मा हत मा या ा वा यान ए हड दखावशील माफ कर मला नाह नको त माफ नको मागस ःव नील या बोल यान सोना दखावली होती आ ण आता या याच बोल यान नॉमल स ा झाली सोनान अलगद ःवतःला ःव नील या ःवाधीन कल ःव नीलन स ा नहमी माणच ित या चहढयावरच कस बाजला कल यान थम सोना या कपाळाच चबन घतल तो ित या वर चबनाचा वषाव करत रा हला यान हळच ित या कानाजवळ आपला चहरा नला आ ण तो हळच पटपटलारानो झाली का शात आता ठव का फोन ितत याच अिधरतन ित या त डन श द आल नको र थाब ना अजन थोडा वळ सोनला इतका कसा याचा मानिसक आधार वाटत होता ितचा नवरा रमश हा तर ःव नील प ा बराच मोठा होता मग नवया प ा लहान य त ितन कसा काय आधार शोधला रमश नावाला मोठा होता परत ःव नील म य असणारा समजस पण या यात न हता नवरा ह वगळ किमकल ित या आय यात होत ज ती िगळ ह शकत न हती आ ण ओकह शकत न हती उ च िश त ऑ फसर असलला ितचा नवरा वाग यात एकदम गावनढल होता रानट बर रा स हणज रमश आ ण या द रा सा या तावड तन सोडवायला आलला राजकमार हणज ितच म ितचा ःव नील परत खरच ःव नील राजकमार बन या इतक धय बाळगन होता का राजकमार तर रा सा या तावड तन राजकमार ला सोडवतो पण सोनाचा हा राजकमार तर ितला एकट लाच लढायला सागतोय

सोना आ ण एकट लढणार अवघडच आह ितला एकट ला लढायच असत तर प हलच २० वषा पव च लढली असती ज हा ित या नवया या वकतीच प ित या पढ आल होत कोणीच सोनाची बाज घतली न हती कोणीच ितला याय दला न हता नवरा बायको या मधल भाडण हणन सवानीच याकड दल कल अर पण का का त ह लोक मला याय दत नाह य आहो बघा जरा ा माणसाकड बायकोला कसा जनावरासारखा मारतो आ ण मा न मा न थक यावर थकवा घालवायला ितला लगचच अथ णात ओढतोितच लचक तोडतो हा बायकोला फ भोग वःत समजतो हा कसला प ष हा तर तोच तो दवस आ ण या नतर आलल यक दवस मनातला वालामखी सोना न सारखा सारखा दाबला

बरोबर आह ःव नीलच मला लढलच पा हज मा या दखाचा अत मी करणारच एक ण ित या मनात आल क ःव नील या आ ण ित या ना या वषयी रमशला सागाव पण रमशची इतक समजन घ याची कवतच न हती यान या ना याकड खपच गिल छ नजरन बिघतल असत याला काह सागण

हणज आ बल मझ मार असच झाल असत एक दवशी सोनान ठरवलच आता बस आता ा सव गो ीचा सो मो लावायचाच रमश बस झाल आता आता तसाच ितथ उभा राहा मला नाह मा हत आता त कसा रअ ट होशील त मला आता मोकळ कर मला जाऊ द माझ दसया कणावर म आह मा या आययात आता तला जागा नाह बाहर याली पणा करायला लाज नाह वाटली थाब त या घरा यालाच तझ थर बघायला बोलावन घतो

रमश हातात ज िमळल यान सोनाला मारत सटला सोना प हा प हा गगनभद आबोश करत होती परत मनात या मनातच यान धडा धड मोबाईलवर नबर फरवल आ ण खप साया लोकाना यान घर बोलावल हणता हणता सार नातवाईक जमा झाल सोना या सासरच सोनाला वाईट चालीच ठरवन मोकळ झाल नवरा सोबत असताना ह थर सचतातच कस आता तम या मलीला ध ालाच बसावा भर सभत सोना या च रऽावर िशतोड उडवल गल खाल मड पातळ धड आह तमची मलगी रड कठची रमश घाणरड बोलन या याःवभावाच दशन घडवन आणत होता बस झाली तमची बडबड आ हाला मा हत आह आमची मलगी अशी वागणारच नाह तम या मलान आम या मलाच पार वाटोळ कल बघ सोना बघ तला सागत होतो ना आ ह ा नराधमापासन वगळ हो त हाच म झाली असती साग सोना याना ह सगळ खोट आह त सोना या बाबाचा हा ि अवतार पाहन सगळ शात बसल बाबा आहो ह सगळ खर आह माझ खरच दसया य वर म आह कोण ःव नील ःव नीलकस श य आह त कठ आह तो बाबा हा काय मा या शजार बसलाय हा ःव नील तर आह ःव नीलचा हात हातात धरत सोना बोलली यानी यानी ा करणात सोना व त ड सख घतल त सार अवाक होऊन सोनाकड बघायला लागल सोनाच सग यासमोर ःव नलशी सवाद चाल झाल ःव नीलच ितला धीर दणार वा य ितला बड कर यास मदत करत होत आता भर सभत शातता पसरली

ह काय चाल आह सवाना समजच ना सोना या आईला अौ आवारात यईना आता ितला फ ित या लकराची काळजी वाटत होती मा या बछ या अग भानावर य ग सोन अग ःव नील नाह य ग इथ तो इथच काय तर ा जगात स ा नाह तो तर २५ वषापव च ह जग सोडन गला आह ग भानावर य मा या राजा ःव नील नाह य ल ना आधीह आई बाबा असच काह तर बोलायच बर का ःव नील त हा मी या यावर व ास ठवला होता आता मला कणावरच व ास ठवायचा नाह ःव नील त हणत होता त एकदम बरोबर आह शवट ा जगान मला बाहर याली ठरवलच चल मला घऊन चल त या बरोबर मला नाह राहायच ा जगा बरोबर सोनान रमशच घर कायमचच सोडल आ ण आता ती सखान ससार करतय ःव नील बरोबर मटल हॉ ःपटल या दहा बाय दहा या खोलीत (end )

अनघा हर ~~~~~~~~~~

ीhellip मदा कनी रासकर ी हणज काय फ एक भोगवःत आह ितला ःवतःच अस काह

अ ःत व आह क नाह पोटात मलीचा गभ असला तर पोटातच ितला मारायला पाहतात पण तो गभ वाढतो कणा या पोटात एका ी याच पोटात ना क प षा या ी च जर ज माला नाह आली तर प ष कसा ज मणार मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नाव ह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का लहानपणापासन मलगा आ ण मलगी हा भदभाव होतो मलीनाह मला सारखच सव अिधकार का नाह त कठना कठ काह ना काह कमी असतच मलगा आ ण मलगी बरोबर वाढवताना मलाना सव सखसोयी आ ण मलीना माऽ फ काम सािगतली जातात मलानी राऽभर बाहर रा हल तर ह चालत पण मलीनी माऽ अधार पडाय या आत घरात यायच पदोपद ित या नार वाला धोकाच असतो ती घरातह आ ण बाहरह का सर त जग नाह शकत ितला ित या ःव नाना का मनातच माराव लागत यगानयग चाललली ितची ह घसमट कधी थाबणार ती कधी नार ची नारायणी होणार पहाव ितकड वासनन भरल या नजरा ितला सहन करा या लागतात गद या ठकाणी दखील ितला ःवतःची काळजी यावी लागत क कणी आप याला ःपश तर नाह ना करणार म ाम कती कळसवाणी गो असत ह त एक ी च समज शकत फ या प षाना या वळस या ी म य आपली आई कवा ब हण का नाह दसत मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नावह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का काह ठकाणी तर नवराच एखा ा व प षाला थो या पशासाठ आप या बायकोलाह वकताना पा हल बात याम य ह सव

पाहन आता मन स न होतय या सव गो ी आता रोज याच वाट लाग यात बला कार झाला तर ितन त ड लपवायच पण यान ह काळ क य कल यान माऽ उजळ मा यान िमरवायच अशा नराधमाना ितथच फाशी दली पा हज पण नाह वषानवष खटल स च राहतात रगाळत नसत लाज वाटत आता या सव गो ी रोज रोज घडताना पाहन रोज एक नवीन दािमनी ज माला य याप ा एक दगा कवा कालीमाता ज माला यावी आता फ एक झाशीची राणी कवा एक जजाऊ ज माला यावी मलीनी आता ःवतःच र ण ःवतःच करायला िशकल पा हज आपण जर एका प षाला ज म दव शकतो तर याला सगी अ ल ह घडव शकतो प षाला ज म ीनच दलाय ह आता प क यानात घतल पा हज यक ीनच यक मलीन ःवतःच ःवतःच र ण करायला िशकाव आता आप याह मनगटात जोर आह ह दाखवन ाव घराबाहर पडताना कायम हातात एखाद िमरचीची पावडर सोबत अस ा जर वळ आलीच तर ितचा ज र वापर करा एक राखी आपणच आप या हातात बाधा आ ण ःवतःलाच वचन ा क माझ र ण मी ःवतःच करायला िशकल आता आप यातील आ म व ास जागा करा आपणह कणाप ा कमी नाह ह जगाला दाखवन ा सवच प ष वाईट असतात अस नाह पण काह वाईट प षामळ आज अस बोलाव लागत आह ज प ष चागल आहत याना माझा मनापासन नमःकार helliphellip भावानच ब हणीच र ण कराव अस काह नाह ब ह ण पण आता स म आहत ःवतःच र ण ःवतःच करायला या ह कशातच कमी नाह त

मदा कनी रासकर ________

मी तीच ी आह

जन नऊ म हन तला गभात वाढवल ा सदर रगीबरगी दिनयत नवीन जीवन दल ओठावर प ह या श दाच अकर रो वल ऊन थड पावसातह तला माय या ओला यात जपन ठवल

मी तीच ी आह जन तला मो या भावाच ःथान दल राखीची रशीम गाठ बाधन आपल नात मजबत कल आ ण त मला मा या र णाच वाचन दल

मी तीच ी आह जन तला बघताच त यात परम राच प प हल त याबरोबर स पद चालन त या चरणी माझ जीवन वा हल तला पतीचा दजा दऊन परम राकडन ज मोज मी तलाच मािगतल

मी तीच ी आह जी तला बाबा ‐बाबा हणन कधीच नाह थकल तझ बोट ध न चालताना ःवतःला सर ीत समजल त माझा बाबा आहस ह सग याना अिभमानान सािगतल

मी तीच ी आह जन झाशीची राणी बनन तर कधी सा वऽीबाई फल बनन ीला जग याच धौय दाख वल

ःवतःकड ी हणन गवान प हल

पण आज hellip

मी तीच ी आह जी या दिनयत काय तर घराबाहर पडायला घाबरत इमजाशी लढताना नाह तर आता अधाराला पाहन माग सरकत चार‐ च घासमोर मा यावर होणाढया अ याचारालाह कोण या भावाची धाव नसत

मी तीच ी आह जी ःवतःचा जीव मठ त घऊन जगत आज लोकल शनम य चढतानाह माझ दय फाटत अजनह मी एक अबला नार हणनच फरत

मी तीच ी आह जला ःवतःला ऊन थड पावसातन वाच व याच सामथ आह पण ःवतःची अ वाच व यासाठ ती असमथ आह

मी तीच ी आह

खरच नवरा असा असतो का

खरच नवरा असा असतो का बाहर वाघ आ ण घर घाब न राहतो का ऑ फसची तारवरची कसरत क न घरची यट कर यासाठ स ज असतो का खरच नवरा असा असतो का

कतीह टशन असल तर बायको आ ण आई यातील गता सोडवत असतो का ःवतःची इ छा बाजला ठऊन दोघीना खश ठवत असतो का खरच नवरा असा असतो का

हव ‐हवस वाटणार िमऽ बायकोसाठ दर लोटतो का िमऽाबरोबर पाट ला जायच असतानाह बायकोकड पाहन नाह हणतो का खरच नवरा असा असतो का

ःवतः आजार असताना पन कलर खाऊन झोपी जातो का आ ण बायकोला काह झाल तर स ट टाकन ितची सवा करतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नाआधी बायको अ सरा वाटत का आ ण ल नाचा २५ वा वाढ दवस साजरा करतानाह याला बायकोत तीच अ सरादसत का खरच नवरा असा असतो का

ितन कतीह सव ‐फगव कल तर याला तीच हवी असत का ितची चक असली तर ित या माड वर डोक ठऊन तो sorry बोलतो का खरच नवरा असा असतो का

वाटपोण मला बायकोबरोबर ितला न कळता तो उपाशी राहतो का तोह ित याबरोबर ज मोज मी ह च बायको िमळो हणन साकड घालतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नानतर तो ितला आई ‐ व डलाच मह दतो का माहरची उणीव सासर भ न काढ याचा सतत य करत असतो का खरच नवरा असा असतो का

नवरा आ ण बायकोच नात ःवगातच ठरलल असत का हणनच नवरा असा असतो का

ःनहल अिभ जत जाधव

तीhellip

मखमली वाटवर चाल याची ःव न उराशी बाळगन िनघाली

ःव नाळ डोळ आ ण िनपाप स नता चहढयावर कोमल ःव छद पावलाम य कण कणणार पजण अवखळ भरभरणाढया बटा आवरत मऊशार हरवळ याहाळत - िनघाली

आई या कशीतली माया आ ण

बाबा या नजरतला आधार घ ट ध न ठवन आज वरल सःकार िनघाली समोर दसणाढया चढणी वळण दगड ख ड नजरत साठवत िनघाली

सकमार पावलाला प हली ठच दखावलला जीव सावरत डो यातील अौ आवरत ठचचा अनभव साठवत माग वळन न पाहता आ म व ासान िनघाली

पा हल वळण मागच य ीआड पलीकडल य अिनिमष नऽानी अवलोकत नवीन व ाची िनिमती साधत िनघाली

न यानच दसणाढया दखा यान हरखली रमली रगाळली लोभावली अनक वदना सल जखमा झलत अन सोसत ःवािभमानान सगळ बळ एकवटन िनघाली

चढणीवर नटान ज न चढली चहढयावर अनभवा या रषा अन पावला या भगाची दखल न घता- उरभ न ास घवन िनघाली

डो यात इतराना द यासाठ ःव न अन पा हलली ःव न पर कर याची ज

वाटत या सग याना दत िनघाली

आता समोर उतारच उतार

नहा आठवल nehaathavale64gmailcom

~~~~~~

डो याची काळजी आपण आपल शर र चहरा सदर दसावा हणन बर च काळजी घतो माऽ िततक च काळजी आपण डो याची घतो का डोळ सदर दसावत हणन आपण य करतह अस माऽ याचबरोबर आप याला डो या या आरो याची काळजी घण आवयक आह याकर ता काह मह वाच उपाय खालीलमाण १) डो याची िनरोगी वाढ हावी आ ण त शवटपयत चागल काय म राहाव यासाठ lsquoअlsquo जीवनस व असल या हर यापालभा या दध अड मास मास याचा आहारात समावश करावा २) काजळ सरमाम य समा व कल या रासायिनकपदाथामळ डो याना इजा होव शकत यामळ याचा वापरश यतो टाळावा

३) भवया व पाप याना आकार द यासाठ प सलीचा वापर कला जातो अशा सौदयसाधना या वापरामळडो या या नाजक वचवर गभीर प रणाम होऊ शकतो

४) मधमह र दाब आ ण ट बी असल या णानीआप या डो याची दरमहा तपासणी करावी

५) उ हात जाताना वाहन चाल वताना अथवा कपनीतीलकामगारानी चमा अवय वापरावा

दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ अिधक महनत क यान अथवा भर उ हात फर यान अगाला घाम यणारच माऽ तर ह काह य ना घाम य याच माण इतराप ा जाःत असत आ ण यामळ घामाची दगधी दखील पसरत वयात यईपयत मला या घामाला कठलाह वास नसतोवयात आ यानतर विश ःव पाचा वास स होतो काह म य ह दगधी इत या मोठय़ा माणावर यत क चारचौघात मान खाली घालावी लागतयासाठ काह घरगती उपचार पढ लमाणhellip

१) भरपर पाणी याव पोट साफ ठवाव

२) िनयिमतपण दवसातन दोन वळा आघोळ करावीआघोळ या पा यात सगधी ि याचा जस गलाब पा याच चार त पाच थब डटॉल यड कोलोनचा वापर करावाआघोळ नतर डओसट पावडरचा वापर क यास अिधकफायदशीर ठरत

३) श यतो अिधक घाम यईल अशा कप याचा वापर क नय प रधान कलल कपड हात मालावर सगधी ि याचावापर करावा

४) घाम वचवर साचन रा ह यास व वध आजार हो याचीश यता असत यासाठ डॉ टराचा स ला यावा

भ गीत hellip

गणश वदना नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका वरद वनायक तमची महती ई छापत तव कपनी मगलमत गणाधीपती महड िनवासी जग उ ार व ा ब भ ा वरसी शरण त हासी महागणपती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

त ह कपची सदा सावली ःमरण करता काय िस द दशन घता दख हरती पाप सरती मो ा ी नामःमरण आ मश भ रसाची नवी अनभती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

यऽा करता मन आनद व न टळती भय पळती सगण ःव प स न मत दयी सदव को न नती भव सागर या त न नसी आ मसखाची यई भरती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका कला सःकती तम या दासी सव िस आ हा लभती त हा समप त कलाकती कला सवची आनमती ावी

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ौी वरद वनायक स न तम याच ठायी तम याच ठायी मज राम भ मज राम भ मज गो वद ह र गो वद बालाजी ह र गो वद मज पाडरग ह र व ठल ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज लआमी आइ भवानी मज शारदा माता रणका आइ यमाइ मज स ौगी आइ चतौगी मज श पीठ साडतीन सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज िशव शकर भोलनाथ मज कदार मज राम वर मज व र मज सोमनाथ मज आ मिलग अमरनाथ मज योितिलग ादश सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज ौी ग द ग ःवामी समथ ग गजानन मज समथ नवनाथ मज मज तीथ ःथान समाधी घाट सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज पर सा ात मज मज सरःवती प सदर मज म धाम वकठ अवघ मज िनज धाम परम धाम मज ह वरद वनायका वनायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

बोला हर व ठल व ठल नामा सग वाजतो मदग टाळ हाती घऊनी रग भ नाच माणसा पर अभग आज भा यवत

भगवत सवा सदा सदा सत सग व ठल नामा सग वाजतो मदग चार घटका वसा दख वस पच नामःमरण करता करता साधया परमाथ

व ठल नामा सग वाजतो मदग अ रगी जडला हाच नाम छद मनशाती िमळ िमळ आ मानद

व ठल नामा सग वाजतो मदग भ रस रग चला ध वार वाट साथ झाहला ज म सफ़ल जगण

िच बोल व ठल व ठल वाणी बोल व ठल व ठल

काया बोल व ठल वी ठल आ मा बोल व ठल वी ठल

हणा हर व ठल वी ठल बोला हर व ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल

ौीग क पत सकल सक पाधा

ान तज भाःक सकल ितमीर सहा

कला व ा िसध सकल त णा िनवा

कला याऽी पाम माग दावा वड लधा

लीन चरणी सदग माया धरावी परमश

ौी गणशाय नम

भव सागर या म चा कनारा त ह

अधाढया माग या द ीचा काश त ह

खडतर आय या आशचा करण त ह

अ ानी साधका या ानाचा द प त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

मातीचा गोळा आ ह घड वता ा त ह

अडखळत बालक आ ह चाल वता वण त ह

भरकटत भोगी आ ह करार शीव त ह

पामरस भ आ ह स ात पर त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

शरणागत लीन चरणी अभयदान पडो पदर ज मोज मीचा पापी गगाःनान घडो आजी अत पीड त चब कपामत िमळो त ी

चटक अ ान धगी ानचि लाभो शाती

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

आळ वतो तव सदग राया गतीचा मज साद ावा प रस ःपश योग जळवा सवण-मय ज म घडवा

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

द द ौी ग दव द ौी ग दव द ौी ग दव द

दगबरा दगबरा ौीपाद व लभ दगबरा आवधत िचतन ौी ग दव द ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

राम नाम राम राम बोल ह मन राम राम िच ी हा जप राम नाम ह िशव ःतवन राम नाम शमव वषदाह

राम नाम एक आधार राम नाम ज मो ार राम नाम ह मो ार राम नाम शाती धाम

राम नाम घता सट मोह-पाश अन घोर-पाप राम नाम अमत पान राम नाम म ार

राम नाम याव िन य राम जप अतर िनरतर हाच धम हच कम किलयग एक हा य

फल साद सदा-सव हत ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

मगश मधकर मढ सदःय मसप तळगाव दाभाडमावळ ९८८१४९०१४७

जरा हटक ( वडबन ) चारोळ मा फट

िमिलद जोशी कलास माडग सहास मोर मरार भाऊ दशपाड सहासमोर सहास नाडगौडा गजानन लोखड सजय िनकभ

कथा वभाग ःवगाची सहल वषाली गोट खड कर अदाजhelliphelliphellip अ ण व दशपाड गजाची आई सतोष द पाट ल बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

मािननी ( याच व ) ीhellip मदा कनी रासकर मी तीच ी आहhellip खरच नवरा असा असतो का ‐‐‐‐ ःनहल जाधव ती नहा आठवल

आरो य डो याची काळजी दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ

भ गीत मगश मढ

copy सव ह क कवी या लखका या ःवाधीन

सपादक य नमःकार मा यामना ई काशना या सव वाचकाना दवाळ या हा दक शभ छा दर वष माण यदाह आ ह तम यासाठ दवाळ अकाची ह मजवानी आणली आह ग या वषभरात बयाच चाग या वाईट गो ी घड या काह गो ीनी तर माणसक या त डाला कािळमा फसलाय व ास ा श दावर स ा व ास ठवण आता म कल झालय पण आप याला काय करायच hellipआलला आपला आनदाचा ण आपण आनदान जगावा असच असत ना जीवन जीवन गाण गातच रहाव झाल गल वस न जाव पढ पढ चालाव hellip हो अगद असच करायच आह ना आप याला पण आपणह समाजाच दण लागतो याची आठवण ठवन आपण परतफड कशी करणार आहोत उ र एकच - एक आदश नाग रक बनन आप या मलानाह आदशाच धड िशकवन आ ण तोच एकमव चागला माग आप या पढ आह समाजाच झालल ह अधपतन ा सव गो ीचा िनषध क नच आपण आप या आनदाला सरवात करावी आ ण आप या बरोबर इतरानाह आनद कराव आता दवाळ अका या ा गडबड त मी त हाला ह काय सागत असच वाटतय ना त हाला पण त ह सगळ आपलीच आहात ( आपली माणस हणतात ना त तसच ) दवाळ अकाच वशष काय ह अस कती तर िलखाण आ ह फसबक वर सहज आ ण सतत वाचत असतो फसबक वर नहमीच दरवळत राहणार सा ह य आ ण या सा ह याच मालक पालक चालक ह पण आप याला काह नवीन नाह चार ओळ याह सा ह याची जथ वारवार चोर होत याच ऽात भ यामो या सा ह याच काय पण घाब नका इथ असलल सव सा ह य ामा णकपण तम यापढ ठवल

आह व ासान िमळालला आपला ठवा यो य य या हातात पडलाच पा हज ाच तळमळ न मा यामना ई काशनान तयार कलला हा दवाळ अक जो एका लक न लाखो वाचकापयत आ ह पोहचवतो तोच दवाळ अक आपणा सवासाठ ःतत करतोय दवाळ अका या कामात वळोवळ मदत करणार माझ सव िमऽ म ऽणी सहकार याच आभार आम यावर व ास ठवन आपल अम य सा ह य व ासान आम याकड सपत कल या सव लखक कवी मडळ च आभार सव वाचक मडळ चह शतश आभार आपणा सवाना दवाळ या ल ल शभ छा

अनघा हर anaghahiraygmailcom ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

अ हसा मक प तीन त णानी न द वला सामा जक वचार ह याचा िनषध ===============================================

२ ऑ टोबर २०१३ गाधी जयती या िनिम ान आज डॉ दाभोलकरा या ह यचा िनषध हणन महारा सिमती या सामा जक सघटन यावतीन शकडो त णानी आज दादर यथ मक माच क न अ हसा मक प तीन िनषध न द वला सामा जक ह या वचार

िनषध माचच आयोजन बोधनकार ठाकर पतळा पोतगीज चच त दादर च यभमी पयत कर यात आल होत आज सकाळ ११ वाजता बोधनकार ठाकर या या दादर यथील पत याला अिभवादन क न या मक माचला स वात कर यात आली

या माचम य सामील झाल या त णानी माच स हो यापव साम जक आशय असलली गाणी गाऊन समाज वघातक श वरोधात लढ याचा िनधार कला ा माचमधील अनक त ण हातात महा मा गाधी माट न यथर कग आ ण डॉ बाबासाहब आबडकर याच वचार असलल फलक घऊन चालत होत माचन दादर यथील च यभमी पयतचा आपला वास पण क यानतर माच या समारोपा सगी साम जक वषयावर आधा रत पथना य सादर कर यात आल माच या अखर स त णानी हात उचावन डॉ दाभोलकर या या िनघण ह यचा िनषध करत या या ह यमाग असल या व ीला आ हान दत सकारा मक काम करत राह याचा िनधार कला दनाक २० ऑगःट २०१३ रोजी झालली डॉ टर दाभोलकर ाची ह या ह एका य ची ह या नसन ती समाजा या व ानिन आ ण तकिन वचार कर या या बयला थाब व याक रता कर यात आलली

सामा जक वचार ह या आह अशा कार महा मा गाधी माट न यथर कग सफदर हामी या याह ह या समाजबोधनाच काय थाब व या या उ शान कायात आ या हो या याच वचारानी अःवःथ होत सम वचार त णानी य या काळात सवसामा य माणसाला स म आ ण िनभय बन व या या उ शान महारा सिमती या सामा जक सघटनची स वात आज महा मा गाधी जयती या िनिम न कली महारा सिमती ह सामा जक सघटना समाजसधार लोकिश णजनजागतीसघष आ ण स यामह कर या या उ शान वगवगळ कायबम य या पढ ल काळात राब वणार आह

सपक ndash ९७६९६१३९४१ - करण झ बाड ९८३३९३५९६१ - िगर श ढोक जय हद जय महारा

मनो-गती (अकषय वाटव )

==========================================

बऱयाच िदवसापासन मनात काही िवचार यत होत आिण एक िदवस अनघाज बरोबर बोलण झाल बोलता बोलता तयान सहज िदवाळी

अकाचा िवषय काढला आिण एखादा लखही िलहायला सािगतला मी प ीचा लखक नाही पण तया रा ी घरी आलयानतर िकतयक िदवसापासन मनात घोळणाऱया तयाच िवषयान पनहा वर उसळी मारली आिण मग ठरवल चला या िवषयी आपलयाला ज वाटत त िलहन काढ खरतर िदवाळी अकासाठीचया लखाचा साचा मला अवगत नाही महणन जस सचल तस िलहीत गलो कवा जातोय शतकानशतक माणसाला आपलया शरीर ब ल आिण मना ब ल कतहल आह काळाचया आिण िवकासाचया ओघात ह कतहल माग न पडता अिधकच वाढत गल आिण कालातरान या कतहलाच रपातर िजजञासत झाल या िजजञासला मग िवजञानाची साथ िमळाली आिण शरीराचा मनाचा शा ीय अभयास सशोधन सर झाल आजपयत दशािवदशात झाललया सशोधना अती अनक वगवगळ िनषकषर िनघाल एवढच नाही तर सािहतय सगीत कला शया जीवनाचया िविवध अगानाही याची भरळ पडली महणनच की काय सवरसामानय माणसाचया मनो ापाराब ल बिहणा बाईना lsquoमन वढाय वढायrsquo या ओळी सचलया खरच िकती सयि क आहत या ओळी आपल मन दनिदन जीवनात सतत कलपनचया गरड भराऱया घत असत मा तयाच वळी जया माधयमातन या कलपना मतर रप घतात त शरीर िशिथल असत फार थो ा लोकाचया बाबतीत अस घडत की मनाचया गती बरोबर तयाच वगान तयाचया कतीही गितशील होतात हा िवचार जवहा मनात आला तवहा लागलीच िवचारा पाठोपाठ

ही िनमारण झाला की अस का होत मग तया ाच उ र शोधणयासाठी िवचाराची मािलका सर झाली आिण लकषात आल की मन म आह तयाला िदशा वळ काळ सीमा ात जात धमर भाषा कशाचही

बधन नाही आिण महणन तयाची गती अितशय वगवान आह महणनच की काय जवहा एखादी कलपना मनात असत तवहा आपण अनक कार िवचाराचया कल या लढवन ती कलपना मनातलया मनात साकार करतो मा जवहा ती कतीत आणायची वळ यत तवहा तवहा आपलयासमोर अडचण च असखय ड गर उभ राहतात आपलयाच दनिदन जीवनात अनक वळा आपण एखादी गो कशी शकय आह याचा िवचार करणया एवजी ती अशकय कशी आह याचा जासत िवचार करतो आिण काही वळान सवतःलाच ह ठाम पण पटवन दतो की ती गो अशकय आह

आता असा उ वतो की ह तर सगळ मनाच खळ आहत मग यात शरीराचा सबध यतो कठ माझयाही मनात नमका हाच आला आिण काही वळान एक साध उदाहरण आठवल िकतयक वळा आपण रा ी झोपताना सकाळी रोजचया पकषा लवकर उठायच असा िन य करन झोपतो मा ७० वळा आपण दसऱया िदवशी एकतर रोजचया वळीच उठतो कवा तयापकषा उिशरा याच कारण अस की मनान ठरवल तरी शरीराला जी सवय लागलली असत ती बदलत नाही दसऱया िदवशी सकाळी ठरवललया वळला मन जाग होत दहव ी जागया होतात मा शरीर अथरण सोडायला तयार होत नाही कारण सवय ह जवहा मला जाणवल तवहा लगच दसरा िवचार मनात आला की शवटी शरीरावर िनय ण मदच ब ीच िवचाराच महणजच पयारयान मनाच आह पण तरीही मनषय सवरसवी शरीराचया आधीन आह उदाहरणाथर ndash अघोळीला गरम पाणी हव ही शरीराची गरज आह कारण मनाला सपशर जञान नाही पण आपलयाला (ज अघोळीला गरम पाणी वापरतात) आपलया शरीराला याची एवढी सवय झालली असत की आपण ठरवनही थड पाणयाचा वापर कर शकत नाही पण अपवादातमक पिरिसथतीत (उदा व कीय सलला) आपण शरीराची मरड घालन थड पाणी वापरतो जस की मधमहाच रगण नाईलाजान गोड पदाथर खाणयाच टाळतात या वरन अस लकषात आल की अर ा आपलया मनाच िवचार िन य प ा असल तर शरीर हतबल होऊ शकत महणजच आपलया कलपना साकार करणयासाठी आपण आपलया कमाल शारीिरक कषमता वापर शकतो िम ानो हा जो िवचार माझया मनात आला कवा मी जो या लखात माडणयाचा य कला हा िवचार ही कलपना या पव िकतयक वळा

िकतयक िठकाणी माडणयात आली आह पण या लखाचया िनिम ान पनहा याला उजाळा दणयाच कारण एवढच की आपलया दनिदन जीवनात धकाधकीत आपलया मनात आपलयाला जो आनद िमळवायचा असतो तो कवळ शरीरान नकार िदलयान मनातच राहतो आपलयाला वाचनाची आवड असत पण नोकरीवरन कवा इतर कामातन सवड िमळत नाही अशी सबब आपण पढ करतो आिण यासाठी जबाबदार असत आपल शरीर कारण आपल मन ह अशा गो साठी कायम उतसाही असत पण lsquoशरीर थकणrsquo या एका सबबी खाली जीवनात आपलयाला आनद िमळवन दणाऱया अनक गो ी आपलयाकडन करायचया राहन जातात वयो मयारदनसार शरीराचया कमाल कषमता कमी होतात हा भाग वगळा पण अवघया ितशी पसतीशीत आपल शरीर आपण चाकोरी ब जगणयात अडकवन टाकतो ह िकतपत योगय आह कदािचत माझ ह िवधान १०० सगळयाचयाच बाबतीत खर नसल पण जयाचया बाबतीत खर आह तयाची ट वारी स ा काही कमी नाही

एवढा िवचार कलयानतर lsquoया जगात माणसाला अशकय अस काही नाहीrsquo ही सकलपना पटायला लागली मग इितहासात डोकावन पिहल तवहा लकषात आल की आजवर जयाची नाव ठळक अकषरात िलिहली गली आहत तयानी तयाचया शरीरापकषा मनावर आिण मनाचया कलपनावर अिधक िभसत ठवली आिण महणनच शरीराची कमाल कषमता वापर अशयकय गो ी शकय कलया

खरच एकदा य करन बघायला काय हरकत आह मनाचया वगान कलपनावर सवर होवन शरीराची गाडी कमाल मयारदपयरत पळवायला कदािचत पिहलयादा अपघात होईल पण एकदा सराईत चालक झालो की सव ाचया दिनयचा प ा सहज िमळल akshaywatvegmailcom 9420260808 Mumbai

~~0~~

खर दवाळ गावाकडचीच अड भाकर यरोळकर

===========================================================================

आप या अनभवातन जीवनाचा अथ काढण सवसामा य िनकष काढण कवा जीवनावषयक त व ान माडण ह

माणसाची सहजव ीच असत या थोर लखक गगाधर गाडगीळा या मताशी मी शभर ट क सहमत आह स या साजर होत असलली दवाळ आ ण स र या दशकातली दवाळ यात जमीन-अःमानच अतर पडल आह आप याकड सतत कठला ना कठला उ सव चाल असतोच माऽ या उ सवाचा आण मामीण सःकतीचा िनकटचा सबध असतो ह आता आपण यानातच घत नाह आप याला काय रोजच दवाळ आ ण दसरा अस बोलन झाल क जबाबदार सपली पण अस होत नसत आम या लहानपणी दवाळ ला गावाकड जाण बधनकारक अस क यक काय परत वषानवष ह परपरा चालच होती दवाळ चा अथच मळ तो असायचा घरातीलच न ह तर गावातीलह सग यानी एकऽ जमायच माणस नोकर यवसायािनम कठह असली तर दवाळ ला गावाकड जमत कणा या घर कोण आल कोण आल नाह याची खबरबात सग याना अस यावळ मोबाईल फो स न हत माऽ एका या घरातली बातमी दसर कड समज याची एक न ह तर अनक मा यम उपल ध होती आ ण ती सार जवत होती एकतर सकाळ उठ याबरोबर जगमलोक रोज पीठ मागायला यत लहान असतानाच मला चागल आठवत सकाळ तासभर मी पीठ वाढाय याच कामावर बसलला अस एखा ा दवशी त आल नाह त तर आमची आजी अःवःथ हायची कारण गावात हमखास कणी तर

गचकलल असायच दवाळ त कोण आल कणा या घर कोण नाह अशी जगम चौकशी कर त असिशवाय परट ण असच दपार या वळला बारा बलतदारापक सतार ना ह अशा मडळ चा तर नहमीच राबता असायचा सवाचच आपलक च आ ण ज हा याच सबध असत शाळत जाताना कवा यताना लोहारा या भा याजवळ तास तास बसन याच काम कतहलान बघत बसलल मला आठवत नळ फकली सोनारइकडन ितकड जाई वार अशी कठलीह हण नतर मा हत झालीपण सोनाराच काम कस चालत त य ात तथ बसन आ ह पाहलल आह या काळात गावात हअर कट ग सल सची भानगड न हती ना ह घर च यत अस तोह आमचा वरग याचा असा औ स यपण काळ असावयाचा सग या गावात या गजगो ी ितथ कळायची सोय होती दवाळ दर यान पचाग सागायला ा हणह असच या याह झोळ त काह ना काह टाकाव लागएकादशी कधी ादशी क या वार आमावःया कती वाजा स भाऊबीज कशी या वष लाबली अशा गो ी आ हाला या याकडनच कळत गाव सपकाची मा यम एवढय़ावर थाबत नसत तर स याकाळ हल या िश याची ःवार असचकदला या उजडात िश याला रोट वाढा जी अशी हाळ हमखास ठर या वळ यई ती एखा ा दवशी नाह आली क आजी गडय़ाजवळ चौकशी कर त असएक-दोन दवस सलग अस कणी रवाजानसार आल नाह क गडय़ाला कवा अ य कणाला कवा मलाच या या घर चौकशी कर यासाठ पाठवन दत अस दवाळ चा उ सव असला तर या सव मडळ या सहभागािशवाय याची क पनाच करण श य न हत साधा फराळ असला तर सवाचाच सहभाग यात राहायचा दवाळ हणज मामसःकतीचाच एक अ वभा य भाग होता आता ती सःकतीच उरली नाह तर मग दवाळ कसली वाडय़ातच गोठा अस स याकाळ

जनावर घर यत तो ण मोठय़ा औ स याचा अस दन दन दवाळ

गायी हशी ओवाळ या िचरप रिचत ओळ या यासाठ च तर हो या गायी हशीसोबत गराखी आलाच आणल या फटा यापक काह फटाक आम या गरा याला िमळाल क मगच आ ह त उडवायला स कर त अस गावात लआमीपजनाला आ ण पाड याला पानसपार ला लोक बोलावत जवढ हणन काह दकान असत कवा न यान उघड त ितथ सगळ कड भट ावी लाग दवाळ हटल क वाजऽी आलच बड वाज यािशवाय ख या अथान दवाळ आह अस वाटायचच नाह दारात दपार या वळ बड वाजला क आ ह सार शजारपाजार या मलासहत जमत अस नतरह ग लीत बड या पढ-माग कवा सोबत काह काळ िमरवत चालण ह आमची चनच असायची सःकती हणज नमक काय ह मळातन समजन घण तस सोप नसत ती अनभवायलाच हवी आता गावात हअर कट ग सलन झालत कारण नसताना मोबाई सचा सळसळाट झाला आह गरज नसताना िनरिनरा या कप याच टॉवस उभ राहल आहत घरातल गोठ आतागावाबाहर शतात गल आहत तर काह ना त नकोच आहत याऐवजी ड शअटना या छ या उगव या आहत घरातली माणस एकमकाना भट याऐवजीमोबाईलव न शभ छा दऊ लागली आहत तह उपचार हणन आप या गायी हशी वासर कती याऐवजी ट ह वर चन स कोणती दसतात याची आताचचा होत गावात या बसःट डवर इतर सोयी कठ या नका का असनात पण प सी थ सअप बसलर या बाट या िमळतात मग दसर काय होणार पव लोक एकमकाची वचारपस कर त सख-दखात सहभागी होत जवळ क होती ज हाळा होता पव ह लोक दा पत पण दा डय़ा कोण त सा या गावाला मा हत

अस लोक या याकड दल कर त याच काय मनावर यायच हणन गावात कणाचा तर न क च धाक अस वाटल तस वागायची मोकळ क कोणालाह न हती काह सकत होत ढ हो या परपरा चाली रती अस सगळ सगळअ ःत वात होत मामसःकतीचा डोलारा कोसळला आ ण मग चाग या परपरा ढ ज हाळा न होत चालला गावातली पहाट उगवायची ती मोरा या मजळ ककावलीन राऽभर चाल असल या व सपत आल या भजनानी व अभगानी स नसय दय हायचा न होत असल या मामसःकतीचा न स या थाबायच नाव घत नसल या शतक या या आ मह याचा घिन सबध अस याच माझ तर ठाम मत आह लोकाचा आपसातला सवादच हरवत चालला आह लोकपव एकमकाला ध न होत या बलतदार प तीचा समावश असणार गाव सःकतीच याला कारणीभत होती गावातल गावातच िमटवायची मता होती परणीसाठ कवा खतासाठ

कणी अडन बस याची था न हती अगद एखा ा या शतात पकल नाह तर इतरा या कणगीतल धा य हात घालन न याची मभा होती ह कदखील होताआज आपण हा सारा चागलपणा वसरत चाललो आहोत

मो 9860455785 अड भाकर यरोळकर ~~0~~

आ ण (द प ओक) ==================================================================

काह लोकाना खप पडतात यात या काह ना यामळनव शोध लागतात तर काह ना नव पडतातकाह जण उ र टाळ यासाठ ित करतात काह जण जबाबदार तन पळवाट शोध यासाठ

वचारतातशाळम य जस िश कानी वचारण अप त असतिततकच कवा या प ा अिधक व ा यानी त वचारणआवयक असतकाह वळा काह जण

आपली ब म ा िस कर यासाठ ाची सरब ी करतात वचा न ग धळात पाडन आपल वचःव िस द कर याची सवय तर अनकाना असत तर काह जण नसत च घऊन जगत असतात याच जीवन हाच एक कट झालला असतो उ र सापडतनाह त यामळ ाचा िनचरा होत नाह त साठतचजातात आ ण मग याच ओझ आययभर वाहत वाहतशवट या म य या तक सगत अवःथत पोचतात आ णसपतात या या ासकट मग काह वळा पडतो क वचारण चागल कावाईट सवच जाणकार हणतात क पडण ह एक नसिगक बया आह आपला मद ा या व या पडत सम होत असतोबहदा अस हणतात क मदला जत या व या जाःतिततक जाःत ग भता ब म ा असत ती कदािचत ामळ आ ण िमळाल या उ रामळ वाढत असलज माला आ या बरोबर आपण कठ आहोत हा पडतोआ ण पाय पकडन उलट धरणाढया सईणीकड कवाडॉटर कड पाहन प हला पडतो याला भाषा नसतपाठ वर थापट मा न ज उर िमळत याला भाषा नसतपण अथ असतो ती थापट सागत सरळ पण जगायच असल तरजगाकड उलट पहा

या विचऽ उ रान रड फटत आ ण यामळ सग या याचहढयावर हस फटतमग पालथ पडायला िशक पयत उताण पाडनपाळ या या वर टागल या चाद या म य ल बणार िचमणीकावळ पाहत पडलल

डो यात कतहला या पानचमकत असतात पाळ यात डोकावन पाहणार वचारात असतातकोणआह ओळखल का मी तझी कवा तझा काका मामा आ या भाऊ ब हण वगर वगर हसतोयकशा ओळखन काय झालललायला श द कळत नसतात भाव समज लागतात तस नव उभ राहतात मग भाषा िमळत घरा या सीमा ओलाडनआप या पायावर बाहर पड यावर प हा यक ाच समपक उ र िमळतच अस नाह पणजगरहाट या दबावाखाली त अन र त तसच राहतात वचारणाढयाला धमकावल जात वचा नको मीसागतोय न तसच कर ह हणणारा दखील याअन र त ाच ओझ वहातच असतो कारण यानजीवनाचा सोपा माग ःवीकारलला असतो उ र शोधीतबसत नाह बहस य असच असतात वाह पतीत मळल या वाटन जाणारपण

मग असह लोक असतात त तो घऊन फरतराहतात त ह हणता हणन का तसच का मी हणतो तस का नाह र ती या चौकट बाहर पडतातनवा माग शोध लागतात अशाना समाजा कडनउ रिमळतातच अस नाह बहधा द रच िमळतात यातनदखील उ र िमळालीच तर यानी याच समाधान होत नाह मग हाता म य मशाल घऊन त आप या ाची उ र शोध लागतात सापडल या उ रानी त वाह पितत समाजाला दशा दाख व याचा य

करतात या याजवळ सग याच ाची उ र असतात अस नाह पण या या जवळ अस काह असतात याची उ रद याची मता कोणात नसत यामळ या या

माग लोकउभ राहतात या शोधाम य समाजा या चौकट मोड याजातात ढ च अवडबर झगा न दऊन न या दावल याचौकट बाध या जाऊ लागतातप हा चौकट कती द करायची हा वचारणारा नवा कोणी तर पढ होतो ज या

ला याच उ र मा हत नसत या या ीन यान याला हवत उ र िमळ वलल असत आता सघषाची ताकद सपललीअसत मग आप या हातातील मशाल नया क या याहाती सोपवन त थाबतात कधी आपण होऊन थाबल नाह त तर थाब वल जातात न या वाट या वळणावर याच पतळ उभ कल जातात स कार होतात ग यात हार पडतात आ ण याचा वासथाबतोसमाजा या चौकट ची माप सतत बदलत राहतात आ ण ती बदललीच पा हजत अशी चौकट दाव यास मनाई करणारा समाज ःथर होतो आळसावतो याला च पडत नाह त जनी छापील ो र रोजघोटत रा ह यान पाठ झालली असतात पडला नाह क ानाची गगा थाबतती थाबली क याच तळ बनतअजन जाःत वळ थाबली क डबक होत सपलला समाज हणज या डब यातील कडहणन िमऽानो सतत वचार त राहाःवतःला समाजाला ःथा पताना आण बडखोरानादखील वा हत रहा आ ण जवत राहा

द प ओक ~~0~~

लोकाकड पाठ फरवन उभ शासनhelliphellip अड भाकर यरोळकर ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आपला दश बरोजगार चा वःफोट हो या या उबरठय़ावर उभा आह हजार च न ह तर ल ावधी बरोजगाराच ताड नोकर या रोजगारा या शोधात वणवण भटकत आहत याच आठव यातली एक बातमी बघा एका ज हय़ात हणज मराठवा यात याच िलपीक व िशपाई भरती जाह र झाली जागा कती तर अव या ३५ आ ण यातील ३१ जागाक रता ५ हजार ५३१ उमदवार िलपीक हणज कारकन पदासाठ तर उव रत चार िशपाईपदा या जागक रता एक हजार ६४१ उमदवार एवढय़ा चड स यन अज आल पर ा किावर पोलीस बदोबःत ठवावा लागला हणज ३५ जागाक रता ७ हजार १७२ अज आल आ ण माझी खाऽी आह क या सा या अजाची छाननी कली तर अजदाराम य बीए एम ए एम कॉम एलएलबी अगद इ जिनयस दखील असणार िशकल या लोकाना नोकर नाह त न िशकल याचा तर वचारच क नय एक कड अशी भयावह अवःथा तर दसर कड जी मडळ शासनात व वध ख या अडवन बसलली आहत ती आपल कत य बजवायला आ ण लोकाची काम करावयास तयार नाह त काह अपवाद अस शकतात पण त अपवादच परत ःवात या होऊनह एवढा मोठा कालखड उलटला पण अजनह आपल शासन लोकाकड पाठ फरवन उभ आह ह प र ःथती

बदलणार कधी शासनावर कणाचा धाक नाह वचक नाह कामचकार आ ण आळशी कमचार वग आ ण सवदनह न अिधकार ह अस का होत कधीतर एक वळ यणार होती आ ण ती आलीय आता ती अशी क नोक यातील सर तता कमी करण काम करा नाह तर घर बसा हजारो लाखो लोक ज तम याप ा अिधक िशकलल आहत आ ण याना कामाची गरज आह त लोक तमची जागा घ यास स ज आहत याचा वचार करा क पना करा एखाद मोठ कपनी आह खासगी यवःथापन आह ितथ कमचा याना अिधका याना काम कराव लागत हलगज पणा क न अ जबात चालत नाह कामचकारपणा कला तर सरळ वतनात कपात होत दलल काम वळत पण नाह झाल तर सरळ नोकर व न काढल जात कारण याना कपनी न यात चालवायची असत वकिसत रा ात सरकार कमचा याना असच वाग वल जात आप यासारखी अवाजवी सर तता नसत यामळ होत काय तर काय मता वाढ स लागत आप याकड काय मता हा कारच शासनात उरलला नाह उलट भर कशावर दला जातो तर लोकाची अडवणक कर यावर ह अडवणक सपणपण सवदना हरवन बसलल शासन कशा कार करत याच एक ताज उदाहरण मी आता सागणार आह पावलो कोयलो नावाचा एक िस लखक आह आ ण कठ याह लखात आपला म ा अिधक ःप क न साग यासाठ तो एका गो ीचा आधार घतो मीह

अशाच एक घडलली गो ग याच आठव यातली सागणार ती खालीलमाण एका शतक यान आपली जमीन तलावात सपा दत झाली हणन ज हािधकार कायालयात वाढ व नकसानभरपाई िमळावी हणन कलम २८ खाली अज कला यासाठ याच तलावातील इतर लोका या सपा दत जिमनीसदभात सबिधत यायालयान जो िनकाल दला याचा यान आधार घतला ज हािधकार कायालयातील भसपादन वभाग (लघ पाटबधार) या याकड ह करण ल बत होत िनणय काह होईना कारण यायालयातील िनकालाच शासनान अपील हायकोटात कल होत हणन अ पलाचा िनकाल लागपावतो आ ह काह करणार नाह अशी प हली अडवणक स झाली बचा या शतक यान पटवन दल क जर अपील चाल असल तर या िनकालामाण भरपाईच वाटप झालल आह परत ऐकतो कोण मग शतक यान डायर ट हायकोटात धाव घतली आ ण हायकोटान त काळ िनणय दला क शतक याच करण दोन म ह यात िनकाली काढा मग माऽ शासन हालल आ ण ःवत आयएएस कल टरानी ल घालन या करणातील नकसानभरपाईच अवॉड मजर कल एवढ झाल पण शतक या या पदरात र कम कठ पडतय सबिधत इ जिनअर या म यम क प वभागाकडन र कम माग व यास टाळाटाळ स झाली एकण काय तर अडथळय़ाची शयतच लागली ज हािधकार कायालयातच एक सम वयक नावाचा वभाग काह सालापव

ःथापन झाला याआधी काम थोड पटापट हायची पण आता आणखी एक अडवणक च कि आल जवढ टबल जाःत तवढ अडवणक जाःत हणज भसपादन त हाया सम वयक वभाग त म यम क प अिभयता त गोदावर का कणा महामडळ आ ण गरजनसार मऽालय पन ितथन या कागदाचा वापस वास स शतकर अ रश रडकड ला यण साह जकच होत अखर महायासान हणा क या शतक याची वा या या पवजाची काह पवप याई हणा पण त पमट आल म यम क प अिभयता खा याकडन त पमट भसपादन वभागाकड जमाह झाल आ ण शतक याची ससहोलपट एकदाची थाबली अस वाट लागतानाच याला पमट काह िमळना वतनवाढ चा लाभ भोगणा या कमचार व अिधकार याना या शतक या या अडचणी व वदना कळा यात तर कशा चौकशी करता कळाल क या भसपादन खा याचा कारभार पनवसन खा याकड सोपवला गलाय पनवसन अिधका याला भटाव तर त ऑ फसच िनरःत झाल ताल या या उप ज हािधका याकड हालवलय पण त पमट तम याकड जमा होऊन म हना झाला त तर ा यावर अिधका याच हणण क अहो चाळ स वषातन एकदा अशी ःथती उ वत आ ह भोगलय त सगळ एका ज ातन दस या ज ात ऑ फस गलल अहो त ह फाईली का पाठवत नाह मग कमीत कमी अिधक चौकशीअती कळाल क ती फाईलच सापडत नाह वार शासन

अज घऊन गल तर भसपादन खात हणज ितथल कमचार हणणार आ ह घणार नाह पनवसनवाल हणणार आ ह तो अज का यावा हा खळखडोबा बघन हवाल दल झाल या शतक याला घऊन कल टराकड तबार द यास गलो त दौ यावर अस याच कळाल हणन िनवासी ज हािधकार याचकड गलो या याशी झालला वातालाप खालीलमाण फायली पाठ व याच काम चाल आह मी एकदा या वभागात गलो होतो तर त चाल होतपरत हायकोटाचा आदश असलली आ ण चाल फाईल दोन म हन झाल तर सापडत नाह मग आ ह करायच काय दोन म हन नाह द ड म हना झाला त ऑ फस उठन त ह चक ची मा हती सागताय या अिधका याच बोलण ऐकन आ हालाच प चाताप वाट लागला अहो द ड तर द ड म हना पण त ह सागत का नाह कमचा याना फाईल हडकायला काय करायच आता उपोषणाला बसायच क हायकोटात जाव इमज बर होत हणायची वळ आली खर

~~~~~

कटबप तीची आवयकता Eacutehellip ndash सधाकर दवकळ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ मानवान सगम जीवनासाठ अगीकारलली यवःथा ती कटबप ती मानवा या मलभत गरजा अ न ndash व ndash िनवारा साधन सामा जक यवःथा दखील भयम राह ल या भावनतन ह यवःथा ज मास आली कालातरान प र ःथतीज य कारणानी स वाती या यवःथत अनक बदल वळोवळ होवन आपण पा हलली ndash ऐकलली अथवा वाचलली एकऽ कटबप ती ज मास आली जगा या अनक दशात व आप या भारतात दखील अनक भागात एकऽ कटबप तीच अ ःत व अजनह आह सामा यत या प तीसाठ आवयक आह जीवनास ज र वपल अ नपरवठा ndash ज र अथाजन ndash िनवाढयासाठ ज र जागा ndash सर तता आ ण कटबातील यक घटकाची एकमका वषयीची आ मीयतची भावना

सिनय ऽत समाज यवःथतसाठ ndash िनयऽणसाठ ह प ती अितशय उपयोगी आह -व य च सगोपन या या गरजा आरो य व आधार या प तीत अितशय सलभ होतो -कटबातील शार रक खोड व द घ आजारा या य याची दखभाल सरळ होत -कटबातील अ ववा हत या वधवा य ा अशा िनराधार याना आधार िमळतो -कटबातील बाळगोपाळ व कशोरवयीन मला या शार रक ndash मानिसक आरो या या गरजा िश ण सःकार व इतर ज र कड लआय परवण सोप जात -कठ याह एका य वर कामाचा बोजा न पडता जाबा दायाच वभाजन होवन यक य स जीवन जग यासाठ मोकळा वळ िमळतो

-आययातील बढया-वाईट सगाना सभाळण सोप जात -साधन-सप ीच वभाजन न होता व स मदत होत एकऽ कटबप ती महदशी चाल रा हली असती तर अनक सामा जक दषण टाळता आली असती अथवा यावर ल अकश सहजसा य झाला असता आज या समाजात या अनक कठ ण व दगम समःया उ व याच नस या अनक कार या सःथाची गरजच भासली नसती समाज आिथक ndash नितक ndash साःकितक पातळ वर अिधक स म झाला असता या कटब प ती या नाह स हो यान अनक दषण समाजात िनमाण झाली -अनक कार या आिथक-शार रक-मानिसक-भावना मक वकती िनमाण झा या यावर सव कारच अ याचार होऊ लागल - य ची ःवक ित वचारशली वःतत पावली -समाजात आिथक ग ह खन मारामाया जातीवाद ndash धमाधता ndash राजक य अ ःथरता अशा कार या ndashमानिसक व आिथक अःवःथमळ अनक समःया िनमाण झा या - य ची परःपर आ मीयता ओलावा म आदर कमी-नाह स होऊन असरा तच वातावरण िनमाण झाल अशा अनक समःयातन िनमाण झालली अित भयानक व असर त जीवनशली जगण निशबी आली या सवात भर हणन क काय शहराची होणार अमयाद वाढ मामीण भागात होणार अथाजना या साधनाची घट अशा अनक वध कारणामळ कटबसःथा हा कारच न होत चालला आह यावर उपाय सधाकर दवकळ ~~0~~

साउथ आ का सःकती()hellipअिनल गो वलकर ============================================

एखा ा दशात साधारणपण ५ वष रा हल क सवसाधारण समाजाची क पना यऊ शकत साउथ आ का ःप पण ४ समाजात वभागाला आह १] काळ (मळ र हवासी) २] गोर (जवळपास ३०० हन अिधक वष वाःत य) ३] भारतीय वशाच (नकतीच १५० वष पण झाली) ४] कलड ( िमौ सयोगातन ज मलला समाज) अथात मा यासारख नोकर साठ यउन ःथाियक झालल तस बरच आहत पण एकण लोकस य या मानान अजनह माण नग य आह दभगलली कटब यवःथा ह इथ या बहतक सग या समाजाच यव छदक ल ण मानाव लागल जहाजाला कठ भोक पडल आह आ ण कती माणात जहाजात पाणी िशरत आह याचा प ा लागत नाह ल नसःथा अजन अ ःत वात आह हच भा य माझा इथ या समाजातील काह लोकाशी जवळन सबध यायला लाग यावर हळहळ िचऽ ःप हायला लागल सरवातीला मा यावर भारतीय सःकार ःप अस यान इथ या मानिसकतब ल बरच आ य वाटायच नतर जसा जवळन सबध यायला लाग यावर भरजर व ावर ल वख उडन आतील अःतर दसायला लागाव यामाण इथल समाजमन यानात यायला लागल गोरा समाज तम यापासन प ह यापासन थोडासा फटकन वागत असतो का या लोकापासन त ह च जर दर असता तर मळ भारतीय वशीय लोक यात या यात तम या जवळ यऊ शकतात कलड समाज तर बहश या याच व ात रममाण झालल असतात अस जर असल तर सःकती

हणन बघायला गल तर सामाियकता आढळत मी १९९४ साली थम ितकड गलो अथात यावळस मी साउथ आ कतील चौथा महारा ीयन माणस इथ भारतीय समाज १] तिमळतलग २] हदगजराती मसलमान अशा ३ भागात वभागाला गला आह आता हद हणज यात उ र भारतीय गजरातीबगाली सगळ यतात अथात या वभागणीनसार दवळ राहणीमान इ याद गो ीत फरक पडतो भाषा अथात इमजी त हा या समाजातील काह गमतीजमती उदाहरणासह त िल ह याचा य खर तर गमतीजमती हा श द बरोबर नाह कारण थोड तठःथ व ी ठवणार आह मा या प ह याच नोकर त बरचस भारतीय वशाच लोक ओळखीच झाल मा या वभागात सरवातीला निसमा हणन मसलमान मलगी ी (ल न झालल हणन) होती वागायला मोकळपणा आ ण मळात मी मबईहन आलो याच औ ःय य मा या म हतीतील ह च एकमव मलगी जच ल न अजनपयत तर टकलल आह आम या बढयाच वषयावर ग पा हाय या एक गमत मी वारवार अनभवली आह मी मबईतील ह समज यावर लगच यायचा अिमताभशाह खला ओळखतोस का प ह यादा हसायला यायच पण इथ इतका भोळसटपणा सरास दसन यतो जण एकाच शहरात राहतो हणज आम या भट गाठ नहमी याच याच म य कारण वणभद रा य यवःथन इथ या समाजाला इतर जगापासन विचत ठव यान सवसाधारण व ी ह अशीच रा हली आता थोडाफार फरक पडला आह हळहळ जशी ओळख वाढली तशी एकदोनदा घर जवायच िनमऽण िमळाल इथ गमत पाहायला िमळाली ऑ फसम य वाग याबोल यात जो मोकळपणा असायचा याची नामोिनशाणीदखील ित या(च) घर दसत न हती हाताची घड आ ण त डावर बोट मलाच

कटाळा आला कतीह झाल तर ित या नवढयाशी काह ह ओळख नाह यामळ बोल यात अवघडलपण सतत असायच नतर ल ात आल क

ट पकल म ःलम सःकती मानिसक दभगलपण इथ ज दसल त मला नतर पढ ल १७ वषात वारवार इतर घरात आढळल याच ऑ फसम य फरझाना हणन म ःलम यवती भटली वागायला अितशय मोकळ अगद नको त हढ त हा ितच ल न झाल न हत परत बनधाःत व ीन ती दसढया म ःलम माणसाबरोबर राहत होती या यावर ितच म होतआह नतर मला समजल क शर रसबध दखील ठवला होता आता या याच बरोबर ितच ल न झाल आह ह मी बिघतलली प हली म ःलम यवती जी उघडपण नाईट लबम य नाचायला जायची विचतसगी ःमो कगदखील ध कादायक भाग या पढ आह २००४ म य ितच र तसर ल न झाल परत या या यकराची नोकर गली आ ण एकदम ह कटब उघ यावर आल ध कादायक बाब अशी क ित या नवढयान ितला बाजारात आणल अगद उघड नाह परत सोसायट गल या नावान ित त वगात ती िमसळ लागली अथात ह सगळ स झाल त हा एकदा मी पीटरम र झबग शहरात असाच ज या िमऽाना भटायला आलो असताना अचानक फरझाना मला भटली वाःत वक कस बोलायच याचा मला सकोच वाटत होता पण ज या मऽी या आधारावर ितन कसलाह आडपडदा न ठवता ितच आय य मला सािगतल पीटरम र झबग ह माझ साउथ आ कतील प हल शहर नतर नोकर िनिम ान डबन रःटनबग Standerton टो रया आ ण जोहानसबग इथ या शहरात वाःत य झाल यक शहरात वगवगळ नमन अनभवायला िमळाल इथच मला पढ हद समाजातील मली बघायला िमळा या

पीटरम र झबग इथ या कपनीचा याप वाढायला लागला तशी नवीन भरती आवयक झाली यानसार मा या वभागात आधी बट नतर योती नावा या मली कामाला लाग या आ ण मला इथ या भारतीय समाजाची खर ओळख िमळाली वाःत वक या दो ह मली यावळस वशीतील कवा एखाद वष इकडितकड याच वयोगटातील आमच बोलण अथात इमजीतन माझ इमजी हणज भारतीय (ा णी) तर इथल सपण पा ा य सरवातीला माझी फार पचाईत हायची काह उ चाराला लोक नाक मरडायच परत नतर मी जाणीवपवक उ चार सधारल आता ह बट अजनह सःव प ब न त लख परत चा र यान हलक ज हा मा याबरोबर काम करायला सरवात झाली त हा ितची एगजमट झाली होती लवकरच ित या यकराशी माझी ओळख क न दली होती अस असन दखील ह च बाहर यालीपणा चालच असायचा दसायली दखणी अस यान ित या भोवती जी घालणार अगद ऑ फसमधील होत रॉक बरोबर ल न ठरलल असन ती दसढयाशी मसबध ठऊन होती लवकरच ितच दसढया यकराबरोबर फाट याच समजल काह दवसातच ितन ऑ फसमधील िथगसन बरोबर सत जम वल यावळस मी ित याशी बराचवळ बोललो परत पाल या घ यावर पाणी कामात अितशय हशार पण चा र य ह अस तशीच कथा योतीची वाःत वक परपरागत गजराती कटबातील ह मलगी इथ या मली ग पा मारण सगी ऑ फसमधील सहकाढयाबरोबर जवायला जाण यात कणीह िन ष मानत नाह यीती या घर तर मी बरचवळा गलो होतो ित या घरात याशी माझ फार जवळच सबध झाल होत इथच मला खढया अथान इथला भारतीय समाज समाज कळला

यीतीची आई अितशय दखणी हसतमख अशी आह साय हग ःकल यानी काढल होत यामळ घरात नहमीच वदळ योतीच वड ल माऽ दसायला थोड वयःकर होत (२००४ साली त गल) तर ह या कटबात माझ खप चागल ःवागत हायच पढ मी दसढया शहरात गलो तर या कटबाशी सबध राखन होतो जस ित या घर यणजाण वाढल तशी घरातील अनक गो ी समजायला लाग या घर साय हग िशकायला आल या एका त णाशी योती या आईच सबध जळल इतक क ित या नवढयाला दखील याची क पना होती पण जथ नवराच बाहर सबध ठऊन होता ितथ तो हला कठन वरोध करणार पढ १९९७ म य योतीच ल न झाल ( हटल तर ह बातमी) आ ण योती डबन इथ आली पीटरम र झबग पासन डबन कवळ ९० कलोमीटर याचसमारास मला डबन इथ नोकर िमळाली आ ण अधनमधन यीतीशी गाठभट हायला लागली हळद चा रग चार दवस या यायान सरवातीला ती खपच आनद दसायची पढ काह वषानी मी डबन सोडन रःटनबग इथ गलो आ ण एक दवशी योतीचा मला फोन आला कालच अिभ जतन मला घराबाहर काढल आ ण मी आजपासन मा या मावशीकड डबन इथच राहायला सरवात कर त आह ए हाना मला इथ या सःकतीची चागली ओळख झा यान मला तस काह फारस आ य वाटल नाह काह दवसानी मा या डबन इथ या िमऽानी बातमी दली ला नानतर काह दवसातच योतीचा ित या नवढया या िमऽाशी सबध आला आ ण इतका आला क

गावात बा हायला लागला या सगाची प रणीती अशीच होणार होती वाःत वक योती मा याबरोबर काम करायची त हा इतक सालस सरळ होती ( या श दाला आता काह ह अथ नाह तर ह ) क ित याबाबतीत

अस काह घडल अस मला कधीच वाटल न हत ल न होऊन चार(च) वष झाली होती आ ण ितची अशी िच रकथा अशा कतीतर कथा मा या वाःत यात बघायला िमळा या रःटनबग मधील कपनीत मा या वभागात ता या नावाची गोर मलगी होती मा या आययात आलली ह प हली गोर मलगी वाःत वक डबन इथ या कपनीत काह गोढया मलीशी ओळखी झा या हो या पण या मली दसढया डपाटमट म य कामाला अस यान फ जजबी ओळख होती ह जशी क पना कली यामाणच िनघाली गोरा समाज मलत मोकळा (वागायला िन बोलायला दखील) असतो यातन आता इथ तर एकऽ काम करायच हट यावर ओळख चागली झाली साउथ आ कन सःकतीमाण वया या १७ या वष एकट राहायला सरवात अथात Boyfriend आवयक इथ वया या १८ या वषापयत जर का Boyfriend girlfriend नसला तर या मलामलीतच कमतरता आह अस मान यात यत ध य तो समाज थो या ओळखीनतर समजल क यावळचा िमऽ हा ितचा ितसरा Boyfriend एकक यान आय य ःवतऽ काढायच त हा सग या िनणयाची जबाबदार घण यतच एक गो मला ःप पण समजली गोढया रगाची माणस श यतो काह ह लपवन छपवन कर त नाह त वया या ६० या वष समजा आपली आई (एकट असल तरच) दसढया त ण कवा वयःकर प षा या मात पडली तर मलगामलगीच पढाकार घऊन श यतोवर ल न लावन दतात आ ण यात काह ह गर मानत नाह त ह कतपत स य क आह हा वादाचा म ा (आप या ीन) ठ शकतो या या नाह आता एकऽ राहायच हट यावर

शार रक सबध यणारच आ ण ितथ दखील कसलीच लपवाछपवी नाह

अगद उघड याच कपनीत ट ना नावाची गोर मलगी होतीप हल ल न मोडलल तर ह काह च घडल नाह अस वागणार ती दखील ित या गोढया िमऽा या घर राहत होती मलासकट पढ काह म ह यानी याच पटनास झाल ितन याच घर लगच सोडल आ ण ःवतऽ राह लागलीअशा घटनाचा या या आययावर दस यासारखा काह ह प रणाम होत नाह एक या असतील त हा बहदा अौ ढळत असतील असा दखील अनभव मला याच मली या बाबतीत आला एकदा एका स याकाळ ितन मला जवायला घर बोलावल (र ववार दपार) आ ण स स घताना ितन मा याकड मन मोकळ कल गोर य रडताना प ह यादाच पाहत होतो कतीह वाईट वाटल तर अखर मी परका काह दवस(च) इथ राहायला आलला त हा मी तर काय दलासा दणार पण अस सग वरळाच अशा अनक कथा मा या गाठ शी आहत खरतर माझा या या मलीशी सबध आला ित यावर यक एक अस करण िलहाव लागल यक या आययात काह नाकाह तर घडलल आह चागलवाईट दो ह ह इथ मी मलीचीच उदाहरण दली आहत परत प ष कती लपट आहत याच तर कतीतर अफलातन अनभव आहत

अिनल गो वलकर govilkaranilgmailcom

~~~~~~~~~~~~

वास सखाचाEacutehellip ौीराम वाघमार ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सख आ ण दख या एकाच ना या या दोन बाज सखानतर दख आ ण दखानतर सख असा अ वरत वास स च असतो सख साग नय वाटाव दख वाट नय सागाव ह कती सदर त व आह जीवन जग याचपण आपण माऽ दखाचा उगाचच फार मोठा बाऊ करतो ी-प ष ौीमत-गर ब लहान-मोठा या साढया या आय यात कधी ना कधी दख डोकावतच पण आपण माऽ आप याच दखाला कवटाळन बसतो आप याच दखावर इतरानी फकर घालावी अशी आपली अप ा असत इतराच दख आपण कधीच समजन घ याची साधी तसद दखील घत नाह माऽ जो इतराच दख समजन घतो यालाच कळत क इतराप ा आपल दख कती श लक आह जगाम य आप याप ा कतीतर पट न अिधक दख आह इतराच दख जाणन घण ःवतसाठ दखील अस फायदशीर ठरत आपण याच दख समजन घतो या य च आप याजवळ य क यान दख िन तच हलक होत आ ण आपणास दखील जगात आप याप ा अिधक दखी-क ी जीव आहत याची जाणीव होऊन इतरा या तलनत आपल दख काह च नाह अस वाटन िन तच हायस वाटत बढयाचदा अपयश हच दखाच एकमव कारण असत पण अपयश ह तर यशाची प हली पायर आह कधी-कधी यश ह अगद सहज िमळन जात फारस काह ह न करता आ ण कधी-कधी खप य क न दखील अपयश पदर पडत यशःवी हो यासाठ तमची इ छाश सवात मह वाची असत सवाम यच कमी-जाःत माणात गणव ा ह असतच यश िमळव यासाठ जो तो आपाप या पर न प रौम ह घत असतोच माऽ यश सवानाच िमळत अस नाह मग आपण यशाचा सबध निशबाशी जोडतो पण यश ह कधीच निशबावर अवलबन नसत निशबात असल तर यश िमळणार नसल तर नाह हा ीकोन न क च चक चा आह कवळ इ छाश या बळावर अवघडात अवघड यय गाठता यऊ शकत फ याक रता य ात

सात य राखण आवयक आह प ह या य ात यश नाह िमळाल तर नराय न यऊ दता प हा-प हा य करण मह वाच आह अपयशान खचन जाऊ नय आ ण िमळणाढया यशान हरळन जाऊ नय अयशःवी झाल या य नी ह ल ात घतल पा हज क एक माग बद झाला तर इतर अनक माग खल झालल असतात आ ण ज यशःवी झाल आहत यानी यश िमळव याप ा त टकवण दखील िततकच मह वाच आ ण कठ ण आह ह समजन घतल पा हज आय या या यक वळणावर नराय ह यत असत आनदामाणच नराय हा ह जीवनाचा एक अ वभा य घटक आह नराय आ यावर यातन माग काढन पढचा वास करण आवयक असत नरायावर मात कर यासाठ अनक गो ीचा आधार घता यऊ शकतो योग तसच यान करण िनसगा या सािन यात रमण यजनाची तसच आ जनाची भट याचशी चचा स ला-मसलत आप या छदाम य मन रम वण इ याद मला नराय यत त हा मी मा या जवळ या िमऽाना आवजन भटतो याचकडन एक नव बळ उजा नहमीच िमळत तसच काह रणादायी गीत मी ऐकतो आ ण मग आल या प र ःतथीला सामोर जातो आ ण या नतर तीच समःया अगद श लक वाटायला लागत शवट आनद हणज मनाच समाधान समाधान ह भौितक गो ीनी िमळत नाह समाधान ह नहमी मान यावर असत वरवर आनद दसणारा चहरा समाधानी असलच अस नाह त हा जीवनातील दखालाह धयान सामोर जा िमळालल अपयश ःवीकारायला आ ण पचवायला िशका आ ण आलल नराय झटकन टाका न क च त ह समाधानी आ ण पयायान आनद हाल ौीराम वाघमार नािशक shriram25yahoocom

~~0~~

महा दवीची पजा-एक नवीन वचार hellip मोहना कारखानीस ===================================================

शारद य नवराऽीत भ रसान सव आसमत भ न जातो वातावरणात सगळ कड एक वगळाच आनद आ ण ःफत यापन उरत ह नऊ दवस घरोघर दवी मातची ःथापना होत महालआमी दवी अनक पात प जली जातभ न आ ण आदरान लहान- थोर त ण-व या प ष ा दवीची मनोभाव पजा करतात ई राला माता मानण ह भ च अ य च ल ण समजल जात आप या हद धमात दवा या बरोबर न दवीला माता समजन पजल जात असो ा सणा या आगमनान काह दवसापव समाजात घडल या घणाःपद गो ीनी समाजाला आ ण आप या मनाला जी मरगळ आली होती ती नवराऽी सार या सणानी काह अशी दर होत अनक सोसायट म य सकाळ दवीची यथासाग पजा कली जात सरल आवाजात आर या हट या जातात नतर स याकाळ अनक रगी कपड घालन ी प ष मल नटन थटन दा डया-गरबा खळायला जमतात लोकाचा उ साह या या चहढयाव न हावभावा व न तीत होत असतो खर तर दवसभर काम क न थकन आलल लोक प हा एकदा उ साहान ा उ सवात सामील होताना बघन कौतक करावस वाटत नवराऽीच नऊ दवस चालणार पजन पाहन मा या मनात माऽ नहमीच एक वगळ क पना नहमीच आकार घत असतनऊ दवस -नऊ दवीची प कोणी दवळात जाऊन मातची मनोभाव पजा करतो कोणी घर च माता अब या त ःवर ची पजा करतोपज या तहा िनरा या पण मनातील भाव तोच य ात माऽ आप या आजबाजला नजर टाकली तर हच भ आप या समाजातील ीला ए हढा स मान दतात का हा मा या मनात उप ःथत होतो घरातील आ ण समाजातील ी आज इत या स मानान आ ण ःवािभमानान जगताना ितला अनक वळा झगडाव लागत

खर सागायच तर ःवग लोक या ा नउ दवता आप यातच वावरत असतात अस मला वाटल आपली ज मदाऽी आई जी वा स यान मान आप या हाडा र मासापासन आप याला ज म दत ितचा अश घऊन आपण आपल आय य स करतो हणनच सवात थम मी ा महादवीला नमःकार करतआपली आई ह च य जगदबा आह अस मला वाटत दसर माता दवी हणज आपली आजी मग ती आईची आई असो कवा बाबाची ह आप या व वाची थकल या गाऽाची पवा न करता आप याला दप या खप यात आप याला पोटाशी धरत राऽभर उशाशी बसन तापल या डो यावर थड पा या या प या ठवन आप या थकल या परत मळ डो याची िनराजन सतत आप यासाठ तवत ठवणार दसर कोण असत आपली आजीच न कधी आई रागावली क आपली बाज घऊन आईला राग भरणार आज आठवन बघा ती तर रणका आईच दसर पच असत

दवीच ितसर प हणज आपली मावशी माय मरो आ ण मावशी जगो अशी हण हणनच अ ःत वात आली असावीमावशी आपली सखी असतआप या बरोबर अड अडचणीला तीच ठाम उभी असतलहानपणी आ ण नतर कमार वयात आपली ग पत तीच शयर करत मनाचा कटाळा चटक सारख घालव याच काम तीच करत हणनच मला नहमीच मा या मावशीला दगा मावशी हणावस वाटत मा या सासत मला दवीच चौथ प दसत मा या आययात आल या मा या जोड दाराला ज म दणार ल न झा या पासन मा या सख दखात नहमीच सामील झालली माझी सास य पावतीच पच आह असा मला भास होतो पावतीन सख दखात सतत आप या पतीची साथ दली थड वारा सख सोयी धन दौलत कयाचीच पवा न करता महादवाची साथ पावतीन राऽ दन दली आपण पावतीची पजा करतो हणज काय करतो पावती सारखच पतीसवच ोत मनापासन घड द यासाठ ितची ाथना

करतो आप या सास पासन घर-कटब साभाळ याची रणा आप याला सतत िमळत राहत मा या मलीत मला दवीच पाचव प दसतआप या मलीत आप याला समपणाची आ ण माची भावना ओतोत भरलली दसत ित यात कटबाची काळजी आ ण सवाना साभाळन घ याची भावना उपजतच असत हणनच तर ल न झा यावरह ती सास सासयाबरोबर आप या आई व डलाचीह त हढ च मायन काळजी घत मलीची कप या ल याची थोड नट या म याची हौस आप या जीवनात एक वगळाच उ साह आ ण आनद घऊन यत आज या समाजात िशकलली ःवावलबी मलगी अ या कटबाला साव न घत हणनच मला मा या मलीत दवी सरःवती आ ण लआमी ा दोघीच प दसत सहाव दवीच प मला मा या मऽीणीत दसत बालपणापासन त आजपयत मा या जीवाला जीव द यारा अनक म ऽणी भट या मऽ हच एक द वक अश बाळगन असत अनक ना याहन आगळ वगळ अस ह नात ा ना याला अनक पदर असतात ा ना यात मान- अपमान गर ब- ौीमत असा भद भाव नसतो यामळच ह नात दवघरातील तवणाया िनराजनासारख मद तवत राहत बाहर ल वादळ खढया मऽीला कधी तोड शकत नाह मा या मऽीणीत मला दवी गौर च प आढळत

माझी नणद -मा या नवयाची ब हण ह ल न झा यापासन माझी सखी ब हण आ ण सहकार बनन रा हली आ ण मला ित यात दखील दवीचा एक अश अस याचा भास झाला आह नसता भास नाह तर थो याच दवसात ा गो ीवर माझा व ास बसला दवीच आठव प मला मा या ब हणीत पाहायला िमळत ब हणीची माया भाऊ दऊ शकत नाह ब हण कधी भाडल कधी आ यात वाद ववाद होतील पण ह भाडण हणज आळवा वरच पाणी त कधी जाःत वळ टकत नाह आप या सख दखात भागीदार होणार ह आपली ब हण आप या वर जीवा पाड म करत कधी चकलो तर ःप पण आप या चका

दाखवन दत तशा आप या चका दाखवन दणार आ ण आपल मनापासन हत िचतणार हणज आपली ब हण ह ला तर मी शाता दगा हणत कधी नद सारखी शात तर कधी च डक सारखी उम पण दो ह पड हवीहवीशी वाटणार आ ण नवव प मी मा यातच शोधत मी मा या घराची ःवािमनी मा या पतीची अधािगनी मा या मलीची आई माता मायची आ ण वा स याची पखरण क न सग या कटबाची मी काळजी घत मग माझ ःव व माझ शार रक आ ण मानिसक आरो य मी जपल नाह प जल नाह तर मा या बरोबर आ ख कटबच पग होईलपयायान समाज ह अध आ ण कडका होऊन जाईल हा वचार मनात घऊन मी माझा आ म व ास कधी ढळ न दता मा या कामावर आ ण वचारावर आढळ व ास ठवन पढ चालत राहत पजचा खरा अथ वा स यान जपण काळजी घणमी ा सग या दवीना मनापासन नमःकार करत आ ण समाजालाह वनती करत ा सग या दवता तम या आम या बरोबर वावरत आहत याना स न कर यासाठ फार दर दर कशाला दवळ धडाळता आप या मनाची कवाड सताड उघडा आ ण ःव छ िनतळ नजरन आप या ा स याना एकदा बघा मग बघा होतोय न सा ा कार ा दवीना स न कर या साठ उपास तपास करायची गरज नाह एक माची हाक आ ण मायचा आधार परसा आह मग बघा आप या घरात कशी स न सोनर सकाळ उमलत त

मोहना कारखानीस mohanakarkhanisgmailcom

~~~0~~~

jktLFkkuh fp=dyspk [kftuk ^ cqanh ---- ekko fokal

nwjnrsquokZuoj earjh Hkkjrkrhy nqxZ ekfydsr dksVk lsquorsquokgjktoGhy ^ cqanh

fdYkps nwjnrsquokZu gtkys gksrs

rsOgkiklwu fdYkps nrsquokZukph vkslt gksrh- o bPNk iwfrZpk ksx fMlsacj 2005

eks vkyk- jktLFkku lgyheks cqanh vkotqZu ksrys- lgyhPk v[ksjPk

VIIkr cqanh gksrs- tlyesj amp fcdkusj amp mnsiwj amp tiwjps iWysl ikgwu

lgizoklh daVkGysys okVys- bFks osxGs dk vlkkj vls izrsquou cqanh jn~n

djk vls lqpoq ykxys sFks rqEgkl vkYkpk uDdhp vkuan gksbZy- ^^

uky rj Qlky ky rj [kqrsquok Ogky vls lokZauk lkaxr igkVs 5-30

oktrk dksVkl ikspyks- jsYosLFkkudkrhy MkWjesVjh ksAringu loZtk Qszrsquok

gtkkyks- xje ikkh eqcyd RkeqGs FksPN mkksnd Luku xqykch FkaMhr

Qkjp lq[kkog gtkys-eh o lqgkl cl LVkWioj vkyks o cqanhyk tkkkampk

xkMhph podrsquokh d ykxysk- rsoltkr ^cqanhampcqanhvrsquokhksvj thiokYkph

vkjksGh sdw vkyh- o dne cqanh soth eksrhpwj [kkYYkpk vkuan gtkyk-

dksVk cqnh dksVk vlk ijrhpk izokl Bjowu 40 fd-eh varjkojhy cqanhdMs

izLFkku Bsoys- ^ nqu Mksaxj lktjs vrsquokh Egk vkgs- ijarq cqanh toG

xsYkfrsquokok ek= Rkps lkftjs Ik fnlr ukgh-

van xYyh cksGkrqu drsquokhcrsquokh dnkph thi fdYYkpsizosrsquok kjkrsquokh vkyh-

fczVhrsquok izoklh ikMZ fdifyax kus ^euqrdquokph LoIu n`rdquoVh vls k

fdYkps okZu dsys vkgs-cqanh sFkhy

egky o ojpscktwl vlysyk rkjkxM

13 Ok lsquorsquokrdkrhy vkgs-leksjPk egkykph maph dWesjkeks sklkBh

ekxsekxs

ljdr vrsquoorsquokkGsiZar xsyks iMDk fHkarhl Vsdrkp dkskhrjh jsdYkpk

vkokt vkyk ekxs ikghys rj ojkg dGi gksrk- iqltsijr egkykpk xokkkoj

yk dsanzhr dsys- rj dkgh fonsrsquokh nqfcZfkrwu ifjlj igkr gksrs- iqlts fonsrsquokh

ekxs ojkg- dWejk fDyddsyk o iqlts pkyw ykxyks-gkrhiksyk ekwu

jktokMkr izosrsquok dsyk egkykpk izosrsquok kjkoj eksBh gRrhfrsquokYis nksUgh

cktwl vlwu ekslksaMsph deku dsysyh vkgs- fg frsquokYis ojPk cktwl vkgsr-

vkrhy cktwl njckj pkSd vkgs- njoktkps vkrhy cktwgh lqanj vkgs-

dkekxwu detys nkyus ikj djhr ckny egkyktoG vkyks- dk

nkyukr lqanj fp=svkgsr-rlsp d vkjls egkygh vkgs- Rkph vkoLFkk

okbZV vkgs-ijarq iqohZps lqfLFkrhrhy Rkps lkSanZ utjs iqlts rjGwu tkrs-

dk egkykr izRsd [kkackoj rqGoaVh [kkyh pkjgRrh [kqchus clfoysysgh

vkgsr-tkq dkagh rqGoaVhl vkkkj fnYklkj[ks nk[kfoys vkgs- jktdUslkBh

gtksdk kskph rlsp eS=hfklkBh [ksGkph tkxk loZp fBdkkh dYidrk

vkgs- dk fBdkkklkBh lfrtkkkampk fL=kaps iats mBfoysys vkgsr-

RkosGpk izlaxkpkdYiusus vaxkoj lsquorsquokgkjk vkyk-ckny egkykrhy lokZr

map NTkekwu uoylkxj ryko ekksek vlkkjh N=h leksjps Mksaxjkrhy

gejLrk o cqanh xkops ^ fogaxe n`rsquo fnlrs-cqanhpss [kjs lkSnZ vkgs ^^

jaxfoykl ( Egktsp fp=rsquokkGk- ckny egkykps ekxhy cktwl ojPk

cktwlfp=rsquokkGk vkgs- sFks lqanj NksVk cxhpk vkgs- ykWu vkgs- ekksek NksVk

gkSn o cktwl vkVZ xWyjh vkgs- fp=keks कण jkepfj= rlsp brj

ikSjkkhd ns[kkos fp=hr dsys vkgsr-gRrhph gtqat RkosGPk jktkaps njckj

fpf=r dsys vkgsr- कणkps jkl fdzMspsgh lqanj fp= vkgs-

cqanhtoGp N=lkykPk 64 jkk lrhxsYk gksRk RkaPk N=k kjckxsr

vkgsr- TkSrlkxj amp Qwylkxj 8 fd-eh- varjkoj vkgsr- jaxfoyklkps

mRrjsdMhy rkjkxM jktk ujflagkus 1354 es ckakyk- rkjkxMoj [kkl

ckklkj[ks ukgh- cqanh xkokr jkkh ckoMh] lwjt N=h k jkkh

lsquorsquokkelqanjhus rj eksjMh N=h N=lkykph ^^lgiRuh eqjhus ckakyh-

xkokckgsj 84 [kkacvlysys egknso eafnj vkgs- kyk 84 [kkach N=h vlsgh

Egkrkr sFkwu dksVkdMs jLRkk tkrks- nqikjh dksVk sFks vkyks- dksVktoG

pacG cjst o dksVk QjrsquokhPk [kkkh vkgsr- dkWVu ekdsZV Eqqfgte vkgs-

toGikl lgyhph fBdkksgh vkgsr- rj pyk dksVk cqanhps eksrhpwj

igkyk-

ekko fokal

vidwansmadhav91gmailcom

~~~~~~

अ ा र सा बराची यथ नाह तथ नाह अशी भट कठ नाह वीज धरला िमळाली अशी ीत कठ नाह

यथ नाह तथ नाह अशी त णा कोठ नाह नद सागर तडब पण त णा जात नाह

यथ नाह तथ नाह अशी आस कोठ नाह ओढ चिाची नभाला याला करमत नाह

यथ नाह तथ नाह अस उदास ना कोणी चाद यात जळतो मी तस पोळल ना कोणी

यथ नाह तथ नाह असा हर ना कोठ कण कण तजाळला असा बहर ना कोठ

यथ नाह तथ नाह

माझा िन र दव दयात मा या तर सरना अतर

यथ नाह तथ नाह असा जप िनरतर ःपदनात मा या चाल मा या वठचा गजर

यथ नाह तथ नाह मन कोठ ःथर नाह मनासारख कठह फलपाख च नाह

यथ नाह तथ नाह कठ ःमतीचा िनवास तळघरात मना या क द ःमतीचा सवास

यथ नाह तथ नाह मग आहस त कोठ ठायी ठायी त तर ह तला पा हलच कोठ

यथ नाह तथ नाह नाह कठ सभोवती

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर ) sabirsolapurigmailco

तरह गझल

बरक खलाशानी बगड दलाशानी ददशा तझी कली राजरोस चोरानी

काल या ऋतन या चोरल दय माझ घतल लपटनी गार-गार वाढयानी

िचब-िचब दोघह चि चादरातीचा म लीस त मा या फडलस याजानी

यायदान ह खोट स य सपल जथ जायच कठ आता पाग या वचारानी

जाळल ःवतःलाह मद मद योतीनी ज म म यच फर वचलत वालानी

जदगीस जगताना बरजा वजा क या आज मी सखी आह काल या हशोबानी

खप लोक जमल ह आज अतयाऽला सोहळ यशाच या पा हलत डो यानी

कापला गळा यानी पण तर लळा याचा गोडवा तर होता बोललो न श दानी

चालताच यईना आजह िचरबद

टाळल मला आह द मनीत अ ानी

सय चि ताढयानी यापल नभाला या जोडलीत ह नाती आज एकमकानी

घोट एक दखाचा मी कधी रचवला ना तो अस हणाला पण का अस इशाढयानी

पाहशील न याना घोष गजर करताना फसवल गर बाना या अया लटढयानी

गझल ह कशी झाली बोल ना जरा सा बर एक एक श दाला तोलल हजारानी

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर )

गज़ल

घतलल ास मी तफ़ान हाव अऩ मर पयत त आ हान हाव१

एकह घटना अशी घडलीच नाह lsquoजीव ओवाळन मी बभान हाव२

माणसानी माणसाना जाळताना‐ रग-बरगी छप शतान हाव३

लागता माग मरण या जीवना या‐ पार याच का अस अवसान हाव४

ब हशोबी पाप माझ ात lsquoदवाrsquo मा झया साठ पर वरदान हाव५

ज़ह र कलाम १२९१३छद‐ मजघोषा

गझल व मनका लगावली गालगागागालगागागालगा

मी जगाची आसव साभाळतो माऽ मा या आसवाना टाळतो

सा वन कवीलवाणी वाटती जो मला बघतो तसा ओशाळतो

दखह माझ समजस लाघवी यामळ मी वदना करवाळतो

त तझ मी श द दयी ग दल तच मी अ ाप स ा पाळतो

सोसण स ा कला आह अर दख दणाराच मग कटाळतो

‐‐‐‐‐‐‐ासतीश दवपरकर भशा व खािनज तल तऽ ान वभाग नौरोसजी वा डया महा व ालय पण फोन नबर ९८२२७८४९६१

गजल

तझा गध आला कस आव मी ख या या मनाला कस साव मी

तझा भास झाला नद या कणार त या सावलीला कस पाघ मी

तझ ःव न आल सकाळ सकाळ

त या आठवान कस बाव मी

तझा ःपष होता क या लाजल या त या पापनीला कस पाझ मी

तला पाहताना मला मी वसरलो त या सोबतीन कस वाव मी क वकमार -

परवा परवा रः यान जाताना

कचराकड भराभ न वाहत असलली

अन यात एक भगार वाली

यातल भगार आप या पशवीतगोळा करत

सोबत एक २ वषाच मल आ ण पाळलल कऽ

दोघ ह ीण ित या सारखच

आशाळभत नजरन एकमकाकड पाहत

आपाप या राऽी या जवणाची काळजी करत

बाजलाच कसाया या दारासमोर झाडाला

२ ४ श या बाधल या आप या समोर टाकल या

हर यागार चाया ला मनसो खात

थो याच वळान जर या या ग याव न

सरा फरणार असला तर िनधाःत रोज या माण शात

समोरच एक दकानदार आप या हॉटलची सरवात करताना

प हला चहा आ ण पदाथ रः यावर सम पत करतो

( बहतक वाःतपजा )आ ण अगरब ी लाऊन सरवात करतो

आपला धदा रोज या माण

मी या सग याना आळ पाळ न पाहत आप या वचारात

भगार वाली या चहढयावर थो या फार

दवसभरा या कमाई चा

ितचा आनद ितन आप या आशाळभत पोराना दलला

कासाया या दकाना या मोर त तोपयत र ाचा पाट वा हल या

यालापण एक आनद वगळा आज बयापाक ग ला दस याच

दकानदारा या दारा समोर ल टाकलला पदाथ उ हान सकलला

आ ण सकल या या चार डो यानी

( तो डो यात भ न ठवलला दवसभरासाठ )

तव यात मा या मनाला ठच लागत

आ ण णात मी भानावरसव आपाप या मागावर

मा यामाणच रोज प हा न यान

वनय vinay gado

gadovinay667gmailcom

~~~o~~

bull ियाग

कसा कोपला कदारा डोळा उघड ितसरा बद डो याखाली त या रड मलख हसरा हमालया या दयी गल जलाशया तड झाला लय असाक तझी भ यात बड पड ड गर खालतीमाज दगडाच रान खरच का आहस तठचाळल माझ मन वगवान पा याम य सार शहर वहात तारणार तच ह च आशा कठ न रहात कती िनरागस जीव जाती काळा याच पाशी दयावत जग नाथा आली तला का उदासी कस कलस उजाड रखी वनाशाची न ी पड तझी िचरबद राह साढयालाच सा ी

स माधर काजव

भारत िनमाण

स प र ःथतीवर नस या चचा कवळ टाईमपास आह नहमी याच बात या प हा प हा वाच याचा खळा-नाद आह

भकबळ काय थाब वणार त ःवतच उपाशी आह इतक वष खाऊनह अजन खा याचा अ टहास आह

सामा यास कोण र णार यानाच मरणाच भय आह आधळा याय मका राजा ब हर सरकार आह

दवानाच लाज वाटत असा सधीसाधचा ताप आह पाय लटपटती पण एकाती रासब डचा कार आह

पयाच अवम यन कस रोखणार सार िनराधार आह अम रकन अथ यवःथवर अवलबन ाचा सारा कारोबार आह

जोतो उ ा या काळजीन ऽःत महागाईन गाजलला आह दररोज बला कार खन असा भारत िनमाण झाला आह

‐‐ सजय कलकण

कमया शरदाची

िनिशगध पसरला म ध शरदाच चादण

उतरता अवनीवर हष स दयाच लण

कशी कमया मग झाली सोन हळच पसरल यकरा या उबला या मन आससल

नाह कसल बहाण

नाह तसल उखाण

ल जा लाजत यची कशीम य वसावण

थड वायाची झळक गाऽ गाऽ थरारती तर या का सली मग या का हसली

काय कराव सचना यकर झाला खळा शारदाचा यता झोका झाला आ णक बावळा

मान आभार कणाच शारद य चाद याच थडगार या हवच उबदार क यच

राधा एक प झाली कण सावळा दसना शरदा या चाद यात गौर वणह हरवला

पावा कणासाठ होता कण कण झकारता राधा मनी कण कण

कण मनी राधा राधा

न राम हाऽ

ओ बाप परवा बशल हतो एकलाच वावरात यकळ होती सग बोलाया यव यात बाप दसल माला बाप वआपल हा मा बाप

या हणल आयला दवच जण गर बाला पावला त हासल वाई चआन बसल यकळात माला इचारल बापनी कोण र बा त या हणल मी यतकर ह ह ह

मजी कणबीमजी यडाआह ह ह कायबी हणा

तमाख काढली हाताव लाजलो जरासा आन फ़कन दली या हनल तमी यच ना जनी त मीठ आणल हत त हणल हय र बाबा तो मीच या हळच घ यळ चाफ़डल कमरच ह ह ईचाल हाय का बद हाय त ग प रायल

या तनला घराक िनल त हणल बाबा सोतऽ हायस आता या हणल हय बापपर वमज नाह ती फ़कःत बा क समद तसच हाय बाप त घरात आल वाकन गाद व बिशवल फ़ाट याबडकळ होती कापसाची

बाप हणल का र बाबा लईच क ात दसतस त या हणल बाप तमी काव गला आव तम या लोकायनी आ खा मावा फ़ःत कला बाप चाहा पत हतयळ या दधाचा

तनला आमची घरवाली बोलली बाप हारा मजी कचा असतो ओ बापन डॊळ पसल सो यान आग ताई हता तो क हातर आता खा या ढोरायनी पर तमी धाब नगा राम यीलपरभराम यील यो कर ल स द नीट

उठल बाप गाद व नफ़ाटक हगडच यतो र मी दादाकाळजी य चमा हता तर पाणी पा ला या त या डो यात कडाकडान िनगन गल बाप यच बाप जनी दस वािचवला यच बाप जनी माणस वािचवला

सतोष वाटपाड ~~~0~~

bull तळहात मा या तळहातावर तझा तळहात ठव र मना या गाभाढयात तवणार योत ठव काज याइतका जर चमकलास तर चाद याराऽीची साथ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

झ-यासारखा वा हत होशील त हा माझच ित बब दसल तला यात बलोर या आरयाला चमचमणारा काठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

उमलल ज हा पा रजात उमलल सगधी रातराणी हळ या ओ या पाक यावरती नाजक तझ ओठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

मीमा या ज हा खाणाखणा वसत माग सोडन जाईल गलमोहरा या झाडाखाली फलराणीची भट ठव

मा या तळहातावर तझा तळहात ठवhellip helliphellip hellipतारा ठाकर

परपर को हापर

करवीर हणज जण वीराची आह भमी उसळ या र ाला इथ या कसलीच नाह कमी

तािलमीसाठ िस शहर भीमासारख म ल दई राग या छातीत ा या मदताह िनपजली जाई

महालआमी ह श पीठ उभ तया या पाठ शी जोतीबाचीह जोड ग या िसचत भ या राशी

उभा ठाकला प हाळा लऊन शौयाची झळाळ

तबक उ ाना या साथीन िनसगानह कलाकसर कली

िस िगर या गफा हणज ाचीन जीवनाचा सरख मळ को हापरकरा या सािन यात उ हिसत बनतो सगळा वळ

वराम दोःती मऽी हणज होती याची जान आज तच उभ ठाकल दऊन एक पण वराम यार तमची लाख मोलाची र ह इथ फक पडायची कसा सटला मग तो हात का वाटत ह अधर वाट तझ माझ अस कधीच नसायच सगळ शवट आपलच हायच त हा वना न सचायच काह

आज का मग नजर रतीच राह

त हापाशी गवसला तो सर यापायी जगण झाल सदर आज कठ हरवला तो ष ज का हाव नीरस सार जग प हा एकदा हवाय तो उ हास ती व ी आ ण मन दलखलास चला िमटवन टाक हा वराम जोडनी पढ अध वराम ‐‐‐ मयर कदम ०८०९२०१२

‐‐ मयर कदम mayuri1509gmailcom

माझा दव बा पा माझा दव बा पा आज झाला अबोल

भा वकाची मःकटदाबी पाहन

ग प झाला बसला सन helliphellip भो या भ ाना दई गोड आशीवाद

पण बड या या कायापढ

आज परता गलाय गडबडन helliphellip राऽ दन ला वती रागा तर ह करबर नस आ हा बा पा या दशना वड अस

दशन होता तझ नाचतो आनदन helliphellip सली ट या गद त राजा ए हाना गदम न गलाय

खढया भ ासाठ माऽ

बा पा मडपात रा हला बसन helliphellip कणावर रोष नाह दवा तझी कपा ठव सवावर

फ सब दवन काह ना सवा आमची नतची घ त मानन

नटखट र त नदलाला

नटखट र त नदलाला

तर ह तझा आह बोलबाला माखन चोर लड वाळा तर ह राधचा तच दलवाला चाळ कर शी हजारवळा ग डस लाडका त गोकळवाला लळा लावनी गवळणीना फसवतो हसन त मरलीवाला खो या काढन बस बाजला हसत पळतो पाहनी यशोदला लगड चो नी मःतीत रगला

कलमावर बसनी पाह बासर वाला अगाध त या साढया कणलीला तर ह अम या दयी सदा त वणगोपाला

-------- दव पडणकर

धक आ ण समाज

धक होत पसरल वःतीत र सकाळ

ह रोज असच असत मजला काय न हाळ

ध यात रमली वाट पाऊल वाकड पडल जो टाच खाली मला गणगोत याच रडल

ढ च पसरल धक प षाथ अध झाला वश द या या ब हणीचा गभात अत झाला

डाग [ षडा र ] कोणी कली वःती च िा या र पाठ

लपल का डाग को या वड साठ

लागला र ब टा ग या त या भाळ

कालची कौ मद

आज झाली काळ

रोज दर रोज बघ िनयिमत चिाचा तो डाग कसा सराईत

कसा आला डाग अर त या माथा को या प याईन वचा मी आता

शात पनवलकर वधा 9970107591 prashant8panwelkargmailcom

म य अन म म य अन म दारावर दःतक दत नाह

कधी यतील आय यात चाहलह लागत नाह

म यच एक ठ क असत तो आ यावर आययच सपन जात पण म आ यावर आय यात खर जगण स होत असत

म य सोबत साढया वदनाह

या या सोबत जातात म आ यावर खढया अथान वदना कळायला लागतात

एकवळ म यला कवटाळण सो प पण माला कवटाळण खप कठ ण असत कारण ःवतःच अ ःत व वस न एखा ावर म करण खप कठ ण असत

चारो या --- १ माणस नहमी दसढया या चका शोधत रहातो तो ह मानतच नाह

तो ह कधी चकतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

२ जाह र सभतच दशाचा ःवािभमान जागत होतो िनवडन आ यावर याचा िललाव स होतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

३ मी तझा फ तझा ासह कोठ रा हला माझा ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

४ ज घडायला नको होत तच घडन जात आपल जगण िनयती या हातच बाहल बनन जात ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

५ आवडल मला जगान त या नावान ओळखायला त या नावासोबत माझ नाव यायला ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सजय एम िनकभ sanjaynikumbhaymailcom

मो ९८६०७२६५६०

नात

तझ न माझ नात

उच-उच व ासारख

आकाशाला गवसणी घालणार

तझ न माझ नात मद मऊशार गवतासारख वादळातह घ ट असणार

तझ न माझ नात िनर आकाशासारख

सार काह ःव छ दाखवणार

तझ न माझ नात खोल खोल सागरासारख

दया या आत जाणवणार

तझ न माझ नात उमलणाढया फलासारख प वऽ ना याचा गध पसरवणार सहास मकद मोर मोबाईल-९२२४१३८४८३ ई-मल-moresuhas005gmailcom

‐‐‐‐‐चारोळ ------------- तझ ह आनद जीवन फलासारख फलत जाव मी माऽ फल होउन त या कसात झलत रहाव

त दर गलीस क

नहमीच माझी असतस जवळ त अस यावर उगीच ःव न भासतस

पती-प ी या ना याम य व ासाचा सत असतो सार जीवन आनदात जाव हाच याचा हत असतो

ल -ल द या या योती मखी त या उजळ द साथ त या माची अशीच मला मीळ द =====================

जात hellip वचा नका र जात माझी मी थोडा ऽय थोडा ा हण

थोडा वय थोडा शि स ा आह

मी मसलमानह असतो ईद दर यान िशरखरमा खा यापरता

भसमस या वळ

मी आवजन ईसाई बनतो अन २५ त ३१ डसबर ए जॉय करतो फ ल

रः यान एखादा धाबा लागला क मी लगच पजाबी िन दढया खोढयात जगलात फरताना मी आ दवासी

एखादा गोरागोमटा कवा

गोर गोमट

फोरनर दसली क शकहयाड करताना मी इ डयन

सणवारा नसार अन प र ःथतीनसार अनक जाती बदलतो मी

सरकार रकाना भरायचा असताना मी रखडतो यात मा या ट सी वरची जात नाईलाजान

ईतर पण वळ

मी फ माणस असतो हो hellip माणसच

तवढ एक ओळख परसी आह मला जग यासाठ

सजय िसगलवार

मज जमल नाह

भरती या या सीमा रषा आख यास मज जमल नाह

लाट उसळता पाय टकवनी थाब यास मज जमल नाह

अःसल मोती आठवणीच जपन ठ वल दयाम य

शवट या ठो या पावतो पाह यास मज जमल नाह

गतागत अशीच िचरतन गतत गतत गोळा होई

या बो याला दरदरवर फक यास मज जमल नाह

चरगळलला चि िमठ शी हळच हसतो आ ण बलगतो

दतोणा या खणा ह याशा टाळ यास मज जमल नाह

रटाळवा या आय याला दळ याची ह गमत आह

कती पाखडा तर सखाला चाळ यास मज जमल नाह

सधाकर कदम

उरला कवडसा

अधार दाट भवित

सर जाल मन

कानी श द धीराचा नजरस एक कवडसा ll

मगजळ जण भास

रग भाव छटाच

कोण आपल परक

लोकहो भद फकाच ll

परगटन दर कल

पयायी नवी व कळा सोस या फार उपकाराच दडोर ll रा हला हाती न हात उपवर होता काळ बोलणी कच ा बोचणी उमग हतपरःसर ll अनभव तो कसा ndash ई का घाव उम िनमाला दाहक वाःतवाचा हाती उरला कवडसा llhellip ( घनयाम) Ghanshyam Parkale gvparkalegmailcom

अथाग या गद त नाह कणाचा ठाव ठकाणा कळसा काखत ठउनी शोधतो माझी सगणा नजरत भ न ठवीली ती बबीत तझी क पणा जगायच कस आता अतरात तझीच तीमा sanjay R

डो यात आसवाच थब झालत जमा ती ा त या य याची कधी सपल ग रमा उन पावसाची आता नाह मजला तमा नको अधकारात लोट वझल ह शमा

जवन पाखराच आनद ःव छद

आ हास बघा महादवाच नद

नाह आ हा कठलीच बद

तर ह मोजतो लाबी आणी द

सदानकदा दःखी पशाचीच धद

वसरलो माणसक

वदनतच आनद

sanjay R

आठवणीत त या मी वसरलो जग सार तज िशवाय मज आता सचना काह सार पण तह कशी वसरली सोबतीन बघीतलली ःव न तार वाहन गल घर वाळच यकाक सागर कनार सजय र घ

SanjayRongheraymondin

िनःत ध--- जाऊ ा झाल गल वसरल ज हा जीवनच सरल तर मग जगात काय उरल पाषाण ह पडल असतात पवता या पान झलत ह असतात पाऊस पाणी झझावात पण अशात ह त शात िचत साध माण कोणता ह न करत बहाण

ःत ध असतात अस ह नाह उलट ह सव झलन ह त िनखारतात हौशी माणसा या दशन उलट आकषण बनतात ओलावा वःकालतात धबध या या पान सदर वनःपती आ ण वन जकतात सवाची मन तर ह अबोला एक ःपश ओला जग याच कारण बनतो हणन मी हणतो

खामोश प थर खामोश नह होत दल होता ह उनम भी हर मौसम खामोशी स गजार हद होती ह जलम- ओ - िसतम क सजय सगीत

Sanjay Hedaoo

वडबन दादा क डक या या एकटा जीव सदािशव िचऽपटातील काल रातीला सपान पडल या गीताची चाल वडबनासाठ वापर यात आली आह यात कणाचाह उपमद कर याचा हत नाह ___________________________________________________________

काल दसाला अविचत घडल बातमी फोडली कणी अन पय गडगडल अन डॉलरचा तो रट बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर झाला खळा न दसतोय भोळा घाब न पाह नको मौनाच त स ग घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

कला माझा घात त ह अन मी ओरडलो पर करा या घोटा यामद

फायलीचा तो घोळ घालनी जनतला ह दला धडा या घोटा यामद

जाळपोळ चा खळ खळता कणालाच हो नाय सोडल अन ट ह वरती यज पाहनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर बनला गड न लागलाय पड जागवर राह ना बाई त यावर खशी लागलीय िभषी सोडल जाईना चल जनतत िश नी जा हरात क उगाच यळ आता लाव नको पण यवराजाच बोट ध नी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

श दाम य पकडन मजला वचारल काह अहो सभमद

बोल यास ह काह च नाह मौन सोडल नाह अहो सभमद

चक समजलो बराच रडलो ldquoअथrdquo ह माझ गडबडल अन डो यामधल अौ बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त कारण पापाला पाळल सापाला पडल र ह भार पडल र ह भार वरोधकानी कली फतर बालट आल त यावर काय होईल त होऊ द कोटात जाऊ द फक र याची क नको पण या गो ीतन धडा घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

िमिलद जोशी नािशक ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

हणीचा ख जना

हणी खपच खढया असतात आपल हव ल

आजबाज या घटनाबाबत असायला हव द

नीट पा हल द लीकड उघडन आपल डोळ आठवत कोळशा या दलालीतहोतात हात काळ

चला चला अजन पढ पहा साथी आठवत का पहा हण अती ितथ माती

झोपच स ग घतलला नसतोच होत जागा ह हण आठवताच होईल तमचा ऽागा

अित झाल अन हस आल अशीस ा आह हण

घाल आता न चकता घोटा यावर आदश घण

आधळ बचार दळतय अन पीठ खातय कऽ बघा नीट डोळसपण आसपासची िचऽ

चोर सोडन स याशाला दली जाईल फाशी नत वा या त डावरची उडणार नाह माशी

आई जव घालणार नाह भीक मागायला आडवा बाप एक क दोन कती साग भजाला तर हजार ताप

नाव सागायच सोनबाई कथलाचा पण हाती वाळा क ी क ी हणी साग एकह खोट नाह बाळा

पत पडल राव चढल असह हण याचा घात आह सारवासारव करताना हणाव नजरचक न अपघात आह

क बड ठवल झाकन तर सय उगवायचा नाह थाबत सयाःत आला जवळ क ख याची सावलीह असत लाबत

पी हळद अन हो गोर असाह एक िचमटा आह हातचलाखी करणारा खाद म यच भामटा आह

को हा राजी काकड ला ऐकल असलच न क

पहा पडताळन पदोपद खर ठरत प क

सारा गाव मामाचा एकह नाह कामाचा दाम कर काम बाबा बाब असतो दामा चा

नावडतीच मीठ अळणी पहा हसलात ना गालात खोट नाह ठरली हण श दोनश सालात

लाभ ना नफा चाल झपाझपा असह हणण ढ आह कळल यालाच कळल बाक यासाठ गढ आह

ख जना आह हणीचा तर उ खननाच काम नाह

हणी नसतील तर भाषतस ा अ जबातच रामनाह

मरार भाऊ दशपाडसगमनर 9822082497

वाऽ टका

वसली

खासदारक दली मागच कर प ासाठ महनत

त या क र यान आयला िमळल आ हा मत

काय हव त माग तला दवन टाक

चाराला फरायला फ

क नकोस का क ‐ गजाभाऊ (गजानन लोखड )

वाऽ टका

दट पी पालक नीती

वश यायचा शाळत क CONVENT शाळा आठवत

पडल माग मराठ शाळत ह लश िशक या पाठवत

चचा सऽात पालक झोडती भाषण झकास

हाती आह आप याच हणतात मराठ चा वकास

‐ गजाभाऊ

चारोळसजवन ःव न स रगी उ हािसत आय या या स यची चीतारतोय आठवणी कन हास वर पण रग फसाळताना उमटत नाह

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आठवणीत या णाची झळक यत अधन मधन गज साडन अतर ासाची साजवळ नभ यती दाटन

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

थब थब िशप या सर खळाळल हाःय गालावर मोहरला ौावण सरस नी त होऊन बफान सई

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

शोधता पाउलखणा नजरन श दच आज िनश द झाल मा णक मोती लटावस वाट ःफरणार भाव उसास झाल

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कजवनी सरात हाली भ न अतरगी तशारली हरवाईची त तनबावर अवघी नदनगर मोहरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

श द समजतीश द उमगती िचब िभजन राधा ओशाळली ओठामधली ती अबोल ीती हकारवान आसमतात पसरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

म फलीत मःती रगतय इथ त या ःवागता वीणा रमत ओसाड गावात वार िभजत रानातील रानफल बधद होत

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कलास माडग

ldquoःवगाची सहल वषाली गोट खड कर दचकलात ना वाचन हा कसला अ वःमरणीय वास होय िमऽानो हा वास आह याला प वीवर ल ःवग हणतात अशा ldquoकामीरचा ldquo अस हणतात क जीवनात यवन यान

कामीर नाह प हल याच जीवन यथ आह दोन वषा पव मा याह निशबात हा योग आला आ ह ज हा एक मोठ श प करायची ठरवली त हा आमचा प हली िनवड ldquoकामीर ldquoहोती मग ठरवल ldquoकसर ldquoबरोबर कामीर करायच दोन म हन आधी ब कग पण कल ldquoदोन ए लला आ ह मबईत दाखल झालो ौीनगर वमान वासासाठ आणी योगायोग हणज या दवशी आपली वड कप फायनल बकट याच पा कःतान सोबत होती आ ह जथ उतरलो होतो दादर ला ितथ रः यावर मोठा ःब न लावला होता मःत याच पा हली आणी ती जक याचा ldquoथरार ldquoपण अनभवला सपण दादर भागात त हा भयकर धमाल चालली होती सरवात अशी ldquoहटकआणी छान झाली दसढया दवशी सकाळ िनघन अकरा वाजता ौीनगर ला पोचलो कामीर ला पोच यावर थम गलमग पाहायला जा याच ठरल यात तीन ट प असतात प हला ट पा उची ८५०० फट त मग दसरा ट पा गलमग उची ११५०० फट आणी शवट खलमग उची १३५०० फट हवामान ठ क नसल तर दसढया ट या पयत च फ जाता यत जा यापव मोठ गम बट व फरचा कोट भा यान घवन घालावा लागतो

इथ जा यासाठ जी रोप व कबल आह तीला ldquoगो डोलाrdquoराईड हणतात यात बसन अ रश आकाशाला गवसणी घालण हणज काय ह अनभवल

आम या सदवान हवामान अनकल अस यान आ ह खलमग पयत जाव शकलो ितथ बफ पण भरपर अस यान बफात खळण बफातील ःक टग वगर मजा भरपर घतली बफात भरपर लोळलो एकमका या अगावर बफ टाकन खळ यात तर ध माल आली इत या उचीव न प यात फोन क न घर या लोकाशी बोलण पण एक वगळ ाील होत तथ फ बएसनल नटवक होत परत यताना इत या उचीव न गो डोला राईड मधन बफाच ड गर पाहायला मःत वाटत होत व न भरपर फोटो मोबाईल म य गा याच पण व दओ शट घतल आ ह यानतर दोन दवस आमचा म काम असणार होता हाउस ldquoबोट ldquoम य मग आम या ःवाढया ldquoदाल लक कड रवाना झा या ldquoदाल लक ldquoएक अितम सरोवर आह अस हणतात प डत नह रोज दाल लक च पाणी पीत असत आ ह गलो त हा भरपर पाऊस चाल होता िशकायातन हाउसबोट कड जाताना पण डो यावर ला ःटक पाघराव लागल हाउस बोट एकदम दखणी सव सोयीनी य होती आतन पा ह यावर वाटणार पण नाह क ह पा यात आह आणी लाकडाची बाधली आह दोन दवस ितथ रहा याचा अनभव चड वगळा होता बाहर भरपर पावस कडा याची थड बोट खाली त याच पाणी भरपर कप याच थर अगावर असन स दा दात कडकड वाजत होत या थड त झोप या या बड खाली पण हटर होत तर ह थड भागायच नाव घत न हती बाहर या खोलीत एक मोठ उच शकोट होती आ ह आमचा बराचसा वळ ितथच घालवायचो यथ खास का मर प ती या

जवणाची चव चाखायला िमळाली िशवाय यथील खास पय ldquoकहवा ldquoपण आ हाला आमहान यायला द यात आल तथ आ ह चार िचनार लो टग गाडन लो टग शो स प हली िशकायात बसताना कमीर क कली मधील ldquoतार फ क या उसक ldquoया गा याची हमखास आठवण होत होती

यानतर आ ह दोन दवस आ ह तथील िनरिनरा या बागा प ह या यातील ldquoिनशात बाग शालीमार बाग यिलप गाडन या बागा कवळ अितम यिलप गाडन म य फ rdquo एीलrdquo या एकाच म ह यात फल असतात यामळ आ हाला याची मजा घता आली ह बाग पाहताना ldquoिसलीिसला ldquoिसनमाची आठवण झा या िशवाय राहत नाह यथ एक परातन शकराचाय म दर आह तथ व न पण ौीनगर व झलम नद दाल लक पाह याची मजा यत यानतर दोन दवस पहलगाम यथ जायच होत त भारताच ldquo ःव झलडrdquo हणन ओळखल जात तथ जाताना पा पोर यथ कशराच मळ पा हल यानतर ldquoअव तपर ldquoयथ वणच एक सदर म दर पाहायला िमळाल यथ बकट याट या टर आह भारतातील सव याट यथच तयार होतात कारण यासाठ लागणार लाकड यथ तयार होत माऽ याट ची मठ माऽ आसाम मधन यत ldquoतथन पढ माऽ भरपर बफव ी स झाली ldquoलीडर ldquoनद काठ आमच हॉटल होत चोह कड बफ बफ आणी फ बफ च होत सव रःत बफामळ बद अस यान फार फरता आल नाह माऽ बफाची खप मजा घतली का मर सस म य ldquoफोटो सशन ldquoकल पहलगाम हाच अमरनाथ याऽचा बस या प आह यथील नद या काठावर ल असल या पोलीस ःटशन म य एका बोड वर िल हलल एक वा य मनाला ःपशन गल WE DONrsquoT SLEEP FOR YOUR ldquoSLEEP खरच कामीरम य आपण म पण स दयाचा आःवाद घव शकतो याच कारण

सदव बरोबर असणार भारतीय सना यासाठ यथील भारतीय लकराला ध यवाद ाव तवढ थोडच आहत याचा आलला एक ldquoअनभव ldquo हणज आ ह गलमग व न ज हा ौीनगर ला परत यत होतो त हा ldquoलाल चौक ldquoयथ जामा मिशद जवळ झालला ःकटर मधील बॉ बःफोट या बॉ बःफोट म य अचानक क य लावायला लागला त हा िमिलटर न पयटक लोकाना अ यत सर त र या या या हॉटल वर पोचवायची यवःथा कली व काळजी पण घतली या श प च आणखी एक विश य हणज आ हाला यथ सव कारच िसझन एका वळ अनभवायला िमळल एक हणज आ ह बफल पा हली ह हणज बफ अ रश आकाशातन छो या फला या पान अगावर पडत भरपर पाऊस व कडा याची थड अनभवली भरपर बफाचा बफाम पाऊस व यामळ सव प रसर बफमय झालला अनभवला िशवाय भरपर उन याम य बफा छाद त िशखराच अ यत मनमोहक दशन झाल अशी ह कामीर सहल दोन वष झाली तर अजन याची ldquoअनभती ldquoकायम आह अस वा त परत परत जाव आणी ह सहल क न यावी

वषाली गोट खड कर

अदाज अ ण व दशपाड -पण

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आप या मनात खप काह असत या माणच य ात तसच घडल अस माऽ नसत यामळ खपदा आपल अदाज चकतात आ ण भलतच काह तर घडन जात आ ण आप या वा याला काची भिमका यत ह ब याची भिमका - पार पाडण ऽास दणार ठरत ओम -सकाळ पासन अशाच मानिसकतचा अनभव घत होता तो आ ण

याचा िमऽ -राकश एकाच कायालयात नोकर स बाजबाज या डःकवर असणार - जवलग मऽी हो यास काह च वळ लागला न हता मोक या ःवभाव - हा ओम या ःवभावातील सवाना आवडणारा गण होता नमका उलट ःवभाव असलला राकश - हातच राखन वागणारा असला तर या या यावहा रक वाग यामळ इतराना ःमाट-वाटायचा अस असल तर - मऽीतली तडजोड हणन -ओम आ ण राकश या यातील सबध मऽीपण आहत ह सवाना मा हती होत अगद एकमका या घरातील माणसाना दखील ओम आ ण राकश ह स ख- िमऽ आहत ह मा हती झालल होत ओमला ग या काह दवसापव घडलला एक सग आज ह जसा या तसा आठवला - या दवशी आ फस सट या अगोदर - एक अजट -िम टग हणन- मो या साहबानी - ओम आ ण राकश सोबत इतर काह जणाना

थाबन घतल होत ना वन कठल ह ोज ट यणार हणज - या ट मचा - ‐लीडर - ओम क ना राकश या पाक एक असणार ह गह त धरल जायच पण या वळ - राकश न अगद ःप श दात आपल मत सागताना हटल-

मी या ट म म य ओम असल तर काम करणार नाह मला ःवतऽपण ट म हवी आह यात ओम नसल आ ण ओम या ट म म य मी नसल मो या साहबाना धका बसला इतर सहकार थ क झाल राकशच मत ऐकन ओम आ ण राकश याना नहमीच एकऽपण काम करताना पाह याची सवय सवाना होती आ ण आता अचानक हा वगळपणा कशामळ सवाना जतका ध का बसला - याह प ा जाःत ध का ओमला बसन सहा जकच होत राकश आप या वरोधात का बर गला असल या सवालान याची झोप उडन गली होित तस हणाव तर इतरवळ

राकश या वागणक त काह फरक पडला हणाव तर -त ह न हत ओमशी याच बोलण -वागण अगद नहमीसारख - जवलग िमऽा सारखच होत मग- आ फस या ोज ट म य याच वागण अस का झाल अदाज यईना राकश आ ण ओम या रोज या यवहारात तसा काह च फरक पडला न हता

दोघ म-मट आ फसातन घर आ यावर नहमीमाणच सगळ काह सरळ त पार पडत अस एकमका या घरची चवकशी बाक ची याली -खशाली वचारण एवढच न ह तर- जवण करताना अगद मोकळपणान ग पा-ट पा बाहर ग यावर इतर िमऽाशी बोलण - अगद छान आनदात होत होत मग राकश- आ फसात या िमळन काम कर या या वषयी अस का वागतोय आपली सोबत याला का नको वाटत आह अस तर नाह - या या मनात आप या कामा वषयी कामा या प ती वषयी काह ितकल भावना िनमाण झाली

ओम या या शकला फारसा अथ न हता - एका अथान सग या सहकार - िमऽान म य राकश प ा ओमच अिधक पसतीचा उमदवार होता मग आपली ह लोक यता राकशला आवडत नाह का हणन तर तो आप या बरोबर काम करायच नाह अस सागतो आह या एका गो ीमळ आप यात दरावा यत असल तर ह बरोबर नाह राकश ट म-लीडर झाला यात आनदच आह आप याला आ ण

या सठ आप या नावाचा वचार होऊ शकतो- ह ओमला मा हती होत तर मो या मनान तो राकश या हाताखाली काम कर यास तयार होत

आ ण आप या हाताखाली राकशला काम करण कमीपणाच वाटत हणन तर तो आप या ट म म य काम कर यास तयार ना ह ह कारण

असाव- राकश या मऽीत दरावा य याच आपण मो या साहबाना सागया- सर मी राकश या ट म म य आनदान काम कर न मला यात काह कमीपणा नाह त ह राकशला नव ोज ट -लीडर ज र करा यावळ माझा वचार क नका या वचारान ओम या मनावर ल ओझ कमी झाल आपल नात -आपली मऽी आ फसा या बाहर अगद नहमी सारखी आह याची काळजी नाह काह दसर दवशी -आ फसात आ यावर ओम आधी-मो या साहबा या क बन म य गला माग या िम टग म य राकश-काय हणाला कस हणाला याची प हा आठवण क न दत हटल सर राकश या वळ असा का वागला कळना मला मा या कामावरचा याच वःवास उडाला क काय गल अनक वष आ ह कती ोज ट कल सगळ कड आमची जोड िस आह छान काम कर या ब ल आ ण अचानक याला या या ट म म य मी नकोसा झालो आह

राकश इतका बदलन गलाय खर वाटत नाह य या या वाग याचा अदाज यत नाह य मला मोठ साहब ओम कड पाहत हणाल - िमऽ- वाईट वाटाव अस काह झालल नाह उलट राकश या नावाचा वचार ट म-लीडर साठ आ ह मळ च कला न हता आ ण दोन वग या ट मचा करा या अस आमच मत कधीच न हत पण राकश ज हा हणाला ओम या ट म म य मी काम करणार नाह वग या ट म म य मी असन त हा माऽ आ हाला वाटल त ह दोघजण

एकऽ काम कर या ऐवजी वग या ट म म य काम कराव कारण आह या ट म म य तम या जागी राकश ट म लीडर होण - बरोबर न हत आ ण नहमीच ओम लीडर आ ण राकश याचा सोबत ह ह बरोबर न हत याला ह ःवतऽ सधी दली पा हज आ ण राकश हणाला मला- ओम ला बाजला सा न मला त ह

कधीच ट म लीडर क नका मी दसया ट म म य जाईन पण मा याकडन ओम वर अ याय झाला अस मला वाट नय मा या भावना समजन या या साहब

सो मी उ ा या िम टग म य ओम बरोबर

काम करणार नाह अस सागन आ ण बाजला होइन नतर त ह वगळा िनणय घऊ शकता आता बोला ओम- राकश अस का वागला आला का काह अदाज अहो- आप या िमऽा या भ यासाठ तम यासाठ तो अस वागला ओम साहबा या चहयाकड पहात रा हला अदाज चकणार असतात हच खर ‐‐

अ ण व दशपाड -पण मो-९८५०१७७३४२ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ldquoगजाची आईhellip सतोष द पाट ल ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

गजानन उफ गजा हा आम या सव िमऽमडळ पक च एक पण या सव िमऽ मडळ त व गजात एकच सा य होत व त या या वल ण हाःयाच

गजानन आम या कॉलनीत राहायला आला त हा अगद दोन वषाचा होता आप या आई बरोबर हणज समाताई बरोबर लहानगा गजा आला

आम या चचला एक नवीन वषय िमळाला याच दसण हसण सार काह अगद जीव ओवाळन टाकावा असच कधी कधी वाट सपण भारत वषात जर शोधल तर इतका वन िनरागस मलगा िमळणार नाह बघता-बघता हा गजानन अ ठावीस वषाचा झालापण वय वाढल तर वयासोबत यणार ौढ पणाची ल ण काह गजानना या एकन वागणक व न वाटत न हती

वय शर र अ ठावीस वषाच पण मन- ब माऽएका कोव या पाच वषा या मलाची या पाच वषा या मलातआढळणारा अवखळपणा-िनरागस पणा-डोळ आजह गजा या आठवणी ओ या क न जातात समाताईच ऐन ता यात वध य व या वध याला असणार जगातील एकमव आशा हणजच याना वषभरात झालल एकमव अप य गजानन वयाची ऐन ता याची उमद समाताईनी गजानन या सगोपनासाठ खच कलली िश ण कमी अस यामळ चार घरची भाड कड घासली धणी पापड लाटन इ याद काम समाताई करत असतआप याला लाभलल एकमव आय यातील सख हणज आपला मलगा गजानन हाच या मानत गणपती मगलमत गजानन यावर या

समाताईची िनतात ौ ा होती हणनच मलाच नाव दखील गजानन ठवल

साधारणतः चार वषाचा असताना समाताईनी गजाननला एका बालवगात टाकल वगातील बडबडगीत यर-यर पावसा तला दतो पसा नाच र मोर नाच आ या या वनात साग साग भोलानाथ ह गीत त डपाठ असलला गजानन प ह याच वष प हलीला प हला नबर िमळवन मोकळा झाला या प ह या नबरच कौतक होत त फ या माऊलीला सपण कॉलनीभर हा िनकाल सागन साखर वाटत सटल या समाताई मला अजन आठवतात या या भावी जीवनातील सखी जीवनाची लहर घऊनच यईल अस आ हाला वाटल बघता बघता हा lsquoगजाrsquo च क चवथीला गला व शाळतील पर त याच माण शाळत या िशयव ी पर त प हला आलागजाला िशयव ी िमळाली आता या या या िशयव ीन या या िश णाचा दहावी पयत तर सटणार होतापण दवाला दसरच काह तर मजर होत या घटनन गजाच व समाताईच आययच बदलन गल चवथीला गजा खपच समजस व सamp ध य होता

शाळत या एका मध या स ट त आप या िमऽा बरोबर शाळ या मदानात खळत होता तव यात शाळसमोर ल रः यावर कशाचा तर जोरदार गलका ऐक यऊ लागला जोरात घोषणा जोरात आवाज यामळ ह काह लहान मल घाबरली व काह काय झाल हणन पहायला रः यावर आली तोवर रः यावर दोन गटाम य दगड फक चाल झाली होती ह मल अजनच पढ आली आ ण नकळत एक- दोन दगड या मला या डो यावर आदळल यात एक गजाह होतादगडा या या आघातामळ या या डो याला इतका जबरदःत मार बसला क यातन जो र ाचा पाट वा हला यातन तो जगतो क नाह असच आ हाला वाटलपण दव बलव र होत गजा वाचला

मदवर झाल या जबरदःत आघातामळ हा मलगा ःमरणश गमावन बसला सरवातीस हा तर समाताईना ओळखत नस अन हळहळ गजा या ददवी वासास सरवात झाली गजाच शाळत जाण सटलडॉ टरानी समाताईना या मलाला पण वौाती ा काह ऽास ऽाण दऊ नका अस सािगतलतळहातावर ल फोडा माण समाताई गजाची काळजी घत हो या दवसामागन दवस गल वष गली गजा या वागणक त काह च फरक न हता दवसभर हा शजाढया या लहान मला बरोबर गो याचा डाव माडन खळत अस दपारचा जवन झोपत असप हा दवस सारखालहान मलाना हा ऐवढा आप या प पा एवढा माणस आप याशी गो या खळतो याच आकषण वाट व खप िचडवत असत पण हा कधी या यावर रागावत नस मधन मधन यवन समाताईना मला सस ला आली मला शी ला आली अस साग व समाताई या या पायज याची नाड सोडन ती बाध पयत सवच कर त असत गजा अ ठावीस वषाचा होई पयत समाताई कधी याला सोडन कठच ग या नाह त अगर आप या लाड या पाडसाला सोडन कणाजवळ ठवल ह नाह

कधी कधी गजा आम याकड यायचा मला भोलानाथच मोराच गाण हणन दाखवायचा दवाळ चा नवा शटसपण कॉलनीत दाखवणारा गजा हा एकटाच मी सागन त काम हसन करणारा मी याला बहतक वळा जा पपर घवन य जा दकानातन दाढ च लड घऊन य अशी करकोळ काम सागताच ती पटकन करणारा आम या घर यवन टाई स ऑफ इ डयातील िचऽ न चकता पाहणारा मी कधी कधी गजाला ल न करतोस का वचारल ना या नावानच गजा कोठतर हरखन जायचा व प हा लाजन हसायचा एकदा सकाळ च समाताई आम या कड आ या मला हणा या अर त दिनयला कामाला लावतोस मा या पण मलासाठ बघनार नोकर मी एका जवळच असणाढया कायालयात िशपायाची नोकर गजासाठ प हली

व गजाचा गजाशठ झाला रोज सकाळ छान पक भाग पाडन शट-या ट यव ःथत घालन गजा यत अस यताना एका मो या पशवीत यात दहा कलो तादळ मावतील अशात डबा घवन यायचा पण ह काम फ वीस दवसच कल प हा हा आप या मागाला आ ह याला बरच वळा सागायचोअर गजा त आता मोठा झालास त हा िनट मो या सारखा वाग यावर तो हणायचा दादा मो या सारख हणज कस वागायच व मलाच िन र करायचा या या या िनरागस पणाच मला व समाताईस खपच कौतक होतएकदा शजार या एका मलीनसमाताईकड तबार कलीतम या या गजाला काह तर सागन ठवा यता जाता मा याकड पहात असतो आईन गजाला खप समजावलअस क नय बाळ चागली मल अस करत नाह त यानतर माऽ गजान अशी खोड परत नाह कली

एक दवस सकाळ च समाताईचा जोरात आबोश आ हाला ऐकायला आला हणन आ ह समाताई कड लगच गलोतर या राऽीच डो यात मदचा र ाव होवन गजा आ हाला सोडन गला होता

समाताई एक या झा या या आशवर या आप या आययाचा एक एक दवस ढकलत हो या ती आशा आता सपली होतीआपला मलगा हा खप हषारसमजस आह अस समाताईना वाट हा आज ना उ ा चागला होईल मग ल न कर ल व आप याला खप सखाच दवस यतील अस समाताईना वाटगजासाठ यानी खप हालअप ा काढ या नाना उपवास कलषी कल पण सव यथ

ताई या या क ाना कधीच यश नाह आलसमाजान सदव उप त कल या आप या पोट या गो यासाठ यानी दवस-राऽ एक कली होता यानतर एका म ह यातच समाताई ग यागजा या म यमळ अ न पाणी व य कललडॉ टर उपचार थाबलल फ एकच यासव

आजारातच बडबडण

आता या या कडच जायच आईला एकटा सोडन जातोस काय अर लबाडा बघा बघा कसा पळतोय अर थाब र हा एवढासा एकच घास तर खा नाह तर बघ ितकडन बवा यईल खा - हा िचऊचा घास नीट आघोळ कर साबण लाव का अर कती घाम आलाय तला जा काह तर खा - जाह बघ िचवडा तला आवडतोय ना खा -खा या वडातच एका झट यान समाताई ग या एका मलीचा अ याय कायमचा बद झाला मोन- 9820986659 email‐ santoshpatil_2007rediffmailcom

~~~~~~~~~~~~

बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

कतीदा ःव नवत भासत जायच असत लाब लाब या ितजा या पलीकड पण जाता यतच नाह अनबध आहत क फ नसतच भटकतय दशाह न अन िन ल िन वकार

आज न राहवन सोनािलका ःव नील या आठवणीन याकळ झालीपण काल खप काह बोलन गला र राग नाह आला तझा पण मन दःखी झाल त स ा समजन घऊ शकला नाह स काल

बोलता बोलता कती बोलन गलास र हणज त याह मनात आ याच ना या गो ी वाटत होत आप या मात ा सव गो ीना लक ःथान आह

बाहर याली पणा श द खप लागला र मला ठ क आह तला मा याब ल बोलायच न हत पण श द स ा हाच सचला ना तला म आ ण मा या आ वकारातन झालली कती बाहर याली व ी कशी काय अस शकत या कतीतन दोघानाह िग ट आला नाह त सव काह चक कस काय अस शकत र वचार क न सोनालीकच डोक फटायची वळ आली पण उ र काह िमळत न हत अचानक पायाखालची जमीनच खचन घत या सारख ितला वाटायला लागल आ ण ितला ा अया अवःथत टाकणारा कोण तर ितचा जवलग जीवापाड म करतो ना आपण या यावर मग या याच त डन ह असल श द सव नकोस झालल असताना कठन तर एक आशचा करण चमकावा तसा याचा ित या आय यातला वश मग अचानक सार काह सखकार घडतय

असा वाटणारा भास ओढ आतरता हरहर सवाना बरोबर घऊन एका णाला पण पण याच होऊन जा याच ःव न भट ची इ छा

याकळता अन भट नतर िमलनातन िमळालली त ी सार सारकाह सखदाईच होत मग आता अस अचानक काय झाल का सोनाला उदास वाट लागल म हणज नमक काय होत तीच एका पर प षा या शर राच आकषण क या या ःपशाची ओढ क फ शर र सख छ ह असल काह न हत मग नमक काय आ ण बाहर याली हा श द ए हडा मनाला का बोचला ितला तस हटल तर एक कार त स य तर होत नवरा असताना पर प षा या मात पडलली चाळ शीची ी होती ती इतक वष कधीह अस घडल नाह मग ा वयात ितच अस परप षा या मात पडण खरच नमक काय होत म क वासना शर र सख ह तर ितला ित या नवयाकडन िमळत होत () हणज िन य िनयमान नवरा त दतोच जर या या ःपशात आपल पणा नसला तर काय झाल आ ण ित या मनाचा यान वचार कलाच पा हज असा काह िनयम नाह जर वासनन तडब भरलला गिल छ हालचाली आ ण हावभाव करणारा तो असला हणन काय झाल यान काय फरक पडतो याना ा बाबतीत ःवतःच मत नाह हणन ितला म कर याचा अिधकार नाह ितला ितचा मानिसक आधार शोध याचा अिधकार नाह वचारा या ध यात जा ाना याच जीवघ या धरा यात कधी पातर झाल सोनाला समजलच नाह आधार कअर टकर आता ह फ श दाच बडबड आहत का आप याला आधार वाटणारा य आप या आय यात प ह यादा का आला नाह जर आला असता तर तो िततकाच सवदनशील बनन आप या आय यात रा हला असता का क

कालातरान ह पण नात बदलल असत ःव नवत वाटणार वाःत वक पात कस असल कणालाच सागता यत नाह

हशश वचारा या गद त सोनान एक िन ास टाकला एक भोग वःत हणनच सोनाकड बघणारा ितचा नवरा िन य िनयमान सोनाचा नाजक पण कःकरत होता तर दखील चहढयावर हस आ ण मनात ितरःकार ठऊन ती कायमच या यापढ झकत होती कणालाह व ास बसणार नाह वर वर साधा सरळ दसणारा मन य वाःत वक पाहता एक वकत ह पशच होता एखा ा बला कार माणसाचा चहरा या प ा वगळा तो काय असणार सव आवगातन बाहर पड यावर सोना या अगावर पस फकताना आपण नमक कोण असा सोनाला पड या िशवाय राहत न हता वकती करणाला पषाथाच नाव दण आ ण या वाग याच समथन करण अस असताना सोना या मनाची ित या भावनाची कोण काळजी करणार अशा प र ःथतीत जगत असताना ितचा आधार ितचा व ास ितच म ःव नील ह काय बोलन गला न राहवन ितन ःव नीलला फोन कला हलो हः हलो बोल ग सोन काह नाह अग काय झाल तझा आवाज असा का काय झाल तला का बोलत नाह अ ःव नील णा णाला अःवःथ होत होता सोनाला नमक काय झाल ती अशी तटक का वागत याला काह क या समजना

ह बघ सोन मी तला चागलच ओळखतो साग ना तला काय झाल कसला राग आलाय त ह काय बोलन बसलास ःव नील तला ह कस काय बोलवल गल र अर म करतय र मी त यावरमा या माला त ह काय उपमा दलीय ओह अग राणी त काह ह चकली नाह तझ यक वागण चागलाच आह अग पण त इतक सोिशक आहस नवया कडन ए हडा छळ सहन करतस हणन सागतो तला त जरा वाचा फोड ा करणाला काल मी ज श द बोललो त श द ल ात ठवलस आ ण या मागची भिमका ती नाह का ल ात आली त या अग राणी ह माझ श द नाह ह श द तला ऐकाव लागणार आह आ ण तह त यावर अ याय करणारच तला ह श द ऐकवतील आ ण ःवतः त या समोर ताठ मानन जगतील ह बघ दो ह कडन हार तझीच होणार आह त यावर अ याय क न स ा त तला बाहर आधार शोधायला गली हणन डवचत राहतील मग का अ याय सहन करतस लोकाना ह कळ द त यावर काय काय अ याय होतो त तझ ह शात आ ण सोिशक राहण मला नाह पटत तझ तलाच लढायच आह यथ मी तला आधार दऊ शकतो पण लढायला साथ नाह कती हट करतोय मला अग वाःतवतची जाणीव क न दतोय तर ए हड हट होतय आ ण उ ा सामोढया जा या लागणाढया प र ःथतीन कती हट होशील ह नाह का ल ात यत अग राणी मी त यासोबत आहच ना पण तझी ह लढाई तला एकट नच लढावी लागणार आह मडमकाय हणतोय मी समजल ना कठ हरवली आहस नॉमल हो सोन इतका वळ रोखन ठवलला सोनाचा बाध फटला लहान मलासारखी सोना ढसा ढसा रड लागली

हरवण काय असत तला काय समजणार तला हरव या या भीतीन माझी काय वाईट अवःथा झाली होती बोलण आ ण हदक सोनला दोनह काम नीट जमना अर यार चकल माझ मला न हत मा हत मा या ा वा यान ए हड दखावशील माफ कर मला नाह नको त माफ नको मागस ःव नील या बोल यान सोना दखावली होती आ ण आता या याच बोल यान नॉमल स ा झाली सोनान अलगद ःवतःला ःव नील या ःवाधीन कल ःव नीलन स ा नहमी माणच ित या चहढयावरच कस बाजला कल यान थम सोना या कपाळाच चबन घतल तो ित या वर चबनाचा वषाव करत रा हला यान हळच ित या कानाजवळ आपला चहरा नला आ ण तो हळच पटपटलारानो झाली का शात आता ठव का फोन ितत याच अिधरतन ित या त डन श द आल नको र थाब ना अजन थोडा वळ सोनला इतका कसा याचा मानिसक आधार वाटत होता ितचा नवरा रमश हा तर ःव नील प ा बराच मोठा होता मग नवया प ा लहान य त ितन कसा काय आधार शोधला रमश नावाला मोठा होता परत ःव नील म य असणारा समजस पण या यात न हता नवरा ह वगळ किमकल ित या आय यात होत ज ती िगळ ह शकत न हती आ ण ओकह शकत न हती उ च िश त ऑ फसर असलला ितचा नवरा वाग यात एकदम गावनढल होता रानट बर रा स हणज रमश आ ण या द रा सा या तावड तन सोडवायला आलला राजकमार हणज ितच म ितचा ःव नील परत खरच ःव नील राजकमार बन या इतक धय बाळगन होता का राजकमार तर रा सा या तावड तन राजकमार ला सोडवतो पण सोनाचा हा राजकमार तर ितला एकट लाच लढायला सागतोय

सोना आ ण एकट लढणार अवघडच आह ितला एकट ला लढायच असत तर प हलच २० वषा पव च लढली असती ज हा ित या नवया या वकतीच प ित या पढ आल होत कोणीच सोनाची बाज घतली न हती कोणीच ितला याय दला न हता नवरा बायको या मधल भाडण हणन सवानीच याकड दल कल अर पण का का त ह लोक मला याय दत नाह य आहो बघा जरा ा माणसाकड बायकोला कसा जनावरासारखा मारतो आ ण मा न मा न थक यावर थकवा घालवायला ितला लगचच अथ णात ओढतोितच लचक तोडतो हा बायकोला फ भोग वःत समजतो हा कसला प ष हा तर तोच तो दवस आ ण या नतर आलल यक दवस मनातला वालामखी सोना न सारखा सारखा दाबला

बरोबर आह ःव नीलच मला लढलच पा हज मा या दखाचा अत मी करणारच एक ण ित या मनात आल क ःव नील या आ ण ित या ना या वषयी रमशला सागाव पण रमशची इतक समजन घ याची कवतच न हती यान या ना याकड खपच गिल छ नजरन बिघतल असत याला काह सागण

हणज आ बल मझ मार असच झाल असत एक दवशी सोनान ठरवलच आता बस आता ा सव गो ीचा सो मो लावायचाच रमश बस झाल आता आता तसाच ितथ उभा राहा मला नाह मा हत आता त कसा रअ ट होशील त मला आता मोकळ कर मला जाऊ द माझ दसया कणावर म आह मा या आययात आता तला जागा नाह बाहर याली पणा करायला लाज नाह वाटली थाब त या घरा यालाच तझ थर बघायला बोलावन घतो

रमश हातात ज िमळल यान सोनाला मारत सटला सोना प हा प हा गगनभद आबोश करत होती परत मनात या मनातच यान धडा धड मोबाईलवर नबर फरवल आ ण खप साया लोकाना यान घर बोलावल हणता हणता सार नातवाईक जमा झाल सोना या सासरच सोनाला वाईट चालीच ठरवन मोकळ झाल नवरा सोबत असताना ह थर सचतातच कस आता तम या मलीला ध ालाच बसावा भर सभत सोना या च रऽावर िशतोड उडवल गल खाल मड पातळ धड आह तमची मलगी रड कठची रमश घाणरड बोलन या याःवभावाच दशन घडवन आणत होता बस झाली तमची बडबड आ हाला मा हत आह आमची मलगी अशी वागणारच नाह तम या मलान आम या मलाच पार वाटोळ कल बघ सोना बघ तला सागत होतो ना आ ह ा नराधमापासन वगळ हो त हाच म झाली असती साग सोना याना ह सगळ खोट आह त सोना या बाबाचा हा ि अवतार पाहन सगळ शात बसल बाबा आहो ह सगळ खर आह माझ खरच दसया य वर म आह कोण ःव नील ःव नीलकस श य आह त कठ आह तो बाबा हा काय मा या शजार बसलाय हा ःव नील तर आह ःव नीलचा हात हातात धरत सोना बोलली यानी यानी ा करणात सोना व त ड सख घतल त सार अवाक होऊन सोनाकड बघायला लागल सोनाच सग यासमोर ःव नलशी सवाद चाल झाल ःव नीलच ितला धीर दणार वा य ितला बड कर यास मदत करत होत आता भर सभत शातता पसरली

ह काय चाल आह सवाना समजच ना सोना या आईला अौ आवारात यईना आता ितला फ ित या लकराची काळजी वाटत होती मा या बछ या अग भानावर य ग सोन अग ःव नील नाह य ग इथ तो इथच काय तर ा जगात स ा नाह तो तर २५ वषापव च ह जग सोडन गला आह ग भानावर य मा या राजा ःव नील नाह य ल ना आधीह आई बाबा असच काह तर बोलायच बर का ःव नील त हा मी या यावर व ास ठवला होता आता मला कणावरच व ास ठवायचा नाह ःव नील त हणत होता त एकदम बरोबर आह शवट ा जगान मला बाहर याली ठरवलच चल मला घऊन चल त या बरोबर मला नाह राहायच ा जगा बरोबर सोनान रमशच घर कायमचच सोडल आ ण आता ती सखान ससार करतय ःव नील बरोबर मटल हॉ ःपटल या दहा बाय दहा या खोलीत (end )

अनघा हर ~~~~~~~~~~

ीhellip मदा कनी रासकर ी हणज काय फ एक भोगवःत आह ितला ःवतःच अस काह

अ ःत व आह क नाह पोटात मलीचा गभ असला तर पोटातच ितला मारायला पाहतात पण तो गभ वाढतो कणा या पोटात एका ी याच पोटात ना क प षा या ी च जर ज माला नाह आली तर प ष कसा ज मणार मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नाव ह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का लहानपणापासन मलगा आ ण मलगी हा भदभाव होतो मलीनाह मला सारखच सव अिधकार का नाह त कठना कठ काह ना काह कमी असतच मलगा आ ण मलगी बरोबर वाढवताना मलाना सव सखसोयी आ ण मलीना माऽ फ काम सािगतली जातात मलानी राऽभर बाहर रा हल तर ह चालत पण मलीनी माऽ अधार पडाय या आत घरात यायच पदोपद ित या नार वाला धोकाच असतो ती घरातह आ ण बाहरह का सर त जग नाह शकत ितला ित या ःव नाना का मनातच माराव लागत यगानयग चाललली ितची ह घसमट कधी थाबणार ती कधी नार ची नारायणी होणार पहाव ितकड वासनन भरल या नजरा ितला सहन करा या लागतात गद या ठकाणी दखील ितला ःवतःची काळजी यावी लागत क कणी आप याला ःपश तर नाह ना करणार म ाम कती कळसवाणी गो असत ह त एक ी च समज शकत फ या प षाना या वळस या ी म य आपली आई कवा ब हण का नाह दसत मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नावह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का काह ठकाणी तर नवराच एखा ा व प षाला थो या पशासाठ आप या बायकोलाह वकताना पा हल बात याम य ह सव

पाहन आता मन स न होतय या सव गो ी आता रोज याच वाट लाग यात बला कार झाला तर ितन त ड लपवायच पण यान ह काळ क य कल यान माऽ उजळ मा यान िमरवायच अशा नराधमाना ितथच फाशी दली पा हज पण नाह वषानवष खटल स च राहतात रगाळत नसत लाज वाटत आता या सव गो ी रोज रोज घडताना पाहन रोज एक नवीन दािमनी ज माला य याप ा एक दगा कवा कालीमाता ज माला यावी आता फ एक झाशीची राणी कवा एक जजाऊ ज माला यावी मलीनी आता ःवतःच र ण ःवतःच करायला िशकल पा हज आपण जर एका प षाला ज म दव शकतो तर याला सगी अ ल ह घडव शकतो प षाला ज म ीनच दलाय ह आता प क यानात घतल पा हज यक ीनच यक मलीन ःवतःच ःवतःच र ण करायला िशकाव आता आप याह मनगटात जोर आह ह दाखवन ाव घराबाहर पडताना कायम हातात एखाद िमरचीची पावडर सोबत अस ा जर वळ आलीच तर ितचा ज र वापर करा एक राखी आपणच आप या हातात बाधा आ ण ःवतःलाच वचन ा क माझ र ण मी ःवतःच करायला िशकल आता आप यातील आ म व ास जागा करा आपणह कणाप ा कमी नाह ह जगाला दाखवन ा सवच प ष वाईट असतात अस नाह पण काह वाईट प षामळ आज अस बोलाव लागत आह ज प ष चागल आहत याना माझा मनापासन नमःकार helliphellip भावानच ब हणीच र ण कराव अस काह नाह ब ह ण पण आता स म आहत ःवतःच र ण ःवतःच करायला या ह कशातच कमी नाह त

मदा कनी रासकर ________

मी तीच ी आह

जन नऊ म हन तला गभात वाढवल ा सदर रगीबरगी दिनयत नवीन जीवन दल ओठावर प ह या श दाच अकर रो वल ऊन थड पावसातह तला माय या ओला यात जपन ठवल

मी तीच ी आह जन तला मो या भावाच ःथान दल राखीची रशीम गाठ बाधन आपल नात मजबत कल आ ण त मला मा या र णाच वाचन दल

मी तीच ी आह जन तला बघताच त यात परम राच प प हल त याबरोबर स पद चालन त या चरणी माझ जीवन वा हल तला पतीचा दजा दऊन परम राकडन ज मोज मी तलाच मािगतल

मी तीच ी आह जी तला बाबा ‐बाबा हणन कधीच नाह थकल तझ बोट ध न चालताना ःवतःला सर ीत समजल त माझा बाबा आहस ह सग याना अिभमानान सािगतल

मी तीच ी आह जन झाशीची राणी बनन तर कधी सा वऽीबाई फल बनन ीला जग याच धौय दाख वल

ःवतःकड ी हणन गवान प हल

पण आज hellip

मी तीच ी आह जी या दिनयत काय तर घराबाहर पडायला घाबरत इमजाशी लढताना नाह तर आता अधाराला पाहन माग सरकत चार‐ च घासमोर मा यावर होणाढया अ याचारालाह कोण या भावाची धाव नसत

मी तीच ी आह जी ःवतःचा जीव मठ त घऊन जगत आज लोकल शनम य चढतानाह माझ दय फाटत अजनह मी एक अबला नार हणनच फरत

मी तीच ी आह जला ःवतःला ऊन थड पावसातन वाच व याच सामथ आह पण ःवतःची अ वाच व यासाठ ती असमथ आह

मी तीच ी आह

खरच नवरा असा असतो का

खरच नवरा असा असतो का बाहर वाघ आ ण घर घाब न राहतो का ऑ फसची तारवरची कसरत क न घरची यट कर यासाठ स ज असतो का खरच नवरा असा असतो का

कतीह टशन असल तर बायको आ ण आई यातील गता सोडवत असतो का ःवतःची इ छा बाजला ठऊन दोघीना खश ठवत असतो का खरच नवरा असा असतो का

हव ‐हवस वाटणार िमऽ बायकोसाठ दर लोटतो का िमऽाबरोबर पाट ला जायच असतानाह बायकोकड पाहन नाह हणतो का खरच नवरा असा असतो का

ःवतः आजार असताना पन कलर खाऊन झोपी जातो का आ ण बायकोला काह झाल तर स ट टाकन ितची सवा करतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नाआधी बायको अ सरा वाटत का आ ण ल नाचा २५ वा वाढ दवस साजरा करतानाह याला बायकोत तीच अ सरादसत का खरच नवरा असा असतो का

ितन कतीह सव ‐फगव कल तर याला तीच हवी असत का ितची चक असली तर ित या माड वर डोक ठऊन तो sorry बोलतो का खरच नवरा असा असतो का

वाटपोण मला बायकोबरोबर ितला न कळता तो उपाशी राहतो का तोह ित याबरोबर ज मोज मी ह च बायको िमळो हणन साकड घालतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नानतर तो ितला आई ‐ व डलाच मह दतो का माहरची उणीव सासर भ न काढ याचा सतत य करत असतो का खरच नवरा असा असतो का

नवरा आ ण बायकोच नात ःवगातच ठरलल असत का हणनच नवरा असा असतो का

ःनहल अिभ जत जाधव

तीhellip

मखमली वाटवर चाल याची ःव न उराशी बाळगन िनघाली

ःव नाळ डोळ आ ण िनपाप स नता चहढयावर कोमल ःव छद पावलाम य कण कणणार पजण अवखळ भरभरणाढया बटा आवरत मऊशार हरवळ याहाळत - िनघाली

आई या कशीतली माया आ ण

बाबा या नजरतला आधार घ ट ध न ठवन आज वरल सःकार िनघाली समोर दसणाढया चढणी वळण दगड ख ड नजरत साठवत िनघाली

सकमार पावलाला प हली ठच दखावलला जीव सावरत डो यातील अौ आवरत ठचचा अनभव साठवत माग वळन न पाहता आ म व ासान िनघाली

पा हल वळण मागच य ीआड पलीकडल य अिनिमष नऽानी अवलोकत नवीन व ाची िनिमती साधत िनघाली

न यानच दसणाढया दखा यान हरखली रमली रगाळली लोभावली अनक वदना सल जखमा झलत अन सोसत ःवािभमानान सगळ बळ एकवटन िनघाली

चढणीवर नटान ज न चढली चहढयावर अनभवा या रषा अन पावला या भगाची दखल न घता- उरभ न ास घवन िनघाली

डो यात इतराना द यासाठ ःव न अन पा हलली ःव न पर कर याची ज

वाटत या सग याना दत िनघाली

आता समोर उतारच उतार

नहा आठवल nehaathavale64gmailcom

~~~~~~

डो याची काळजी आपण आपल शर र चहरा सदर दसावा हणन बर च काळजी घतो माऽ िततक च काळजी आपण डो याची घतो का डोळ सदर दसावत हणन आपण य करतह अस माऽ याचबरोबर आप याला डो या या आरो याची काळजी घण आवयक आह याकर ता काह मह वाच उपाय खालीलमाण १) डो याची िनरोगी वाढ हावी आ ण त शवटपयत चागल काय म राहाव यासाठ lsquoअlsquo जीवनस व असल या हर यापालभा या दध अड मास मास याचा आहारात समावश करावा २) काजळ सरमाम य समा व कल या रासायिनकपदाथामळ डो याना इजा होव शकत यामळ याचा वापरश यतो टाळावा

३) भवया व पाप याना आकार द यासाठ प सलीचा वापर कला जातो अशा सौदयसाधना या वापरामळडो या या नाजक वचवर गभीर प रणाम होऊ शकतो

४) मधमह र दाब आ ण ट बी असल या णानीआप या डो याची दरमहा तपासणी करावी

५) उ हात जाताना वाहन चाल वताना अथवा कपनीतीलकामगारानी चमा अवय वापरावा

दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ अिधक महनत क यान अथवा भर उ हात फर यान अगाला घाम यणारच माऽ तर ह काह य ना घाम य याच माण इतराप ा जाःत असत आ ण यामळ घामाची दगधी दखील पसरत वयात यईपयत मला या घामाला कठलाह वास नसतोवयात आ यानतर विश ःव पाचा वास स होतो काह म य ह दगधी इत या मोठय़ा माणावर यत क चारचौघात मान खाली घालावी लागतयासाठ काह घरगती उपचार पढ लमाणhellip

१) भरपर पाणी याव पोट साफ ठवाव

२) िनयिमतपण दवसातन दोन वळा आघोळ करावीआघोळ या पा यात सगधी ि याचा जस गलाब पा याच चार त पाच थब डटॉल यड कोलोनचा वापर करावाआघोळ नतर डओसट पावडरचा वापर क यास अिधकफायदशीर ठरत

३) श यतो अिधक घाम यईल अशा कप याचा वापर क नय प रधान कलल कपड हात मालावर सगधी ि याचावापर करावा

४) घाम वचवर साचन रा ह यास व वध आजार हो याचीश यता असत यासाठ डॉ टराचा स ला यावा

भ गीत hellip

गणश वदना नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका वरद वनायक तमची महती ई छापत तव कपनी मगलमत गणाधीपती महड िनवासी जग उ ार व ा ब भ ा वरसी शरण त हासी महागणपती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

त ह कपची सदा सावली ःमरण करता काय िस द दशन घता दख हरती पाप सरती मो ा ी नामःमरण आ मश भ रसाची नवी अनभती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

यऽा करता मन आनद व न टळती भय पळती सगण ःव प स न मत दयी सदव को न नती भव सागर या त न नसी आ मसखाची यई भरती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका कला सःकती तम या दासी सव िस आ हा लभती त हा समप त कलाकती कला सवची आनमती ावी

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ौी वरद वनायक स न तम याच ठायी तम याच ठायी मज राम भ मज राम भ मज गो वद ह र गो वद बालाजी ह र गो वद मज पाडरग ह र व ठल ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज लआमी आइ भवानी मज शारदा माता रणका आइ यमाइ मज स ौगी आइ चतौगी मज श पीठ साडतीन सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज िशव शकर भोलनाथ मज कदार मज राम वर मज व र मज सोमनाथ मज आ मिलग अमरनाथ मज योितिलग ादश सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज ौी ग द ग ःवामी समथ ग गजानन मज समथ नवनाथ मज मज तीथ ःथान समाधी घाट सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज पर सा ात मज मज सरःवती प सदर मज म धाम वकठ अवघ मज िनज धाम परम धाम मज ह वरद वनायका वनायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

बोला हर व ठल व ठल नामा सग वाजतो मदग टाळ हाती घऊनी रग भ नाच माणसा पर अभग आज भा यवत

भगवत सवा सदा सदा सत सग व ठल नामा सग वाजतो मदग चार घटका वसा दख वस पच नामःमरण करता करता साधया परमाथ

व ठल नामा सग वाजतो मदग अ रगी जडला हाच नाम छद मनशाती िमळ िमळ आ मानद

व ठल नामा सग वाजतो मदग भ रस रग चला ध वार वाट साथ झाहला ज म सफ़ल जगण

िच बोल व ठल व ठल वाणी बोल व ठल व ठल

काया बोल व ठल वी ठल आ मा बोल व ठल वी ठल

हणा हर व ठल वी ठल बोला हर व ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल

ौीग क पत सकल सक पाधा

ान तज भाःक सकल ितमीर सहा

कला व ा िसध सकल त णा िनवा

कला याऽी पाम माग दावा वड लधा

लीन चरणी सदग माया धरावी परमश

ौी गणशाय नम

भव सागर या म चा कनारा त ह

अधाढया माग या द ीचा काश त ह

खडतर आय या आशचा करण त ह

अ ानी साधका या ानाचा द प त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

मातीचा गोळा आ ह घड वता ा त ह

अडखळत बालक आ ह चाल वता वण त ह

भरकटत भोगी आ ह करार शीव त ह

पामरस भ आ ह स ात पर त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

शरणागत लीन चरणी अभयदान पडो पदर ज मोज मीचा पापी गगाःनान घडो आजी अत पीड त चब कपामत िमळो त ी

चटक अ ान धगी ानचि लाभो शाती

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

आळ वतो तव सदग राया गतीचा मज साद ावा प रस ःपश योग जळवा सवण-मय ज म घडवा

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

द द ौी ग दव द ौी ग दव द ौी ग दव द

दगबरा दगबरा ौीपाद व लभ दगबरा आवधत िचतन ौी ग दव द ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

राम नाम राम राम बोल ह मन राम राम िच ी हा जप राम नाम ह िशव ःतवन राम नाम शमव वषदाह

राम नाम एक आधार राम नाम ज मो ार राम नाम ह मो ार राम नाम शाती धाम

राम नाम घता सट मोह-पाश अन घोर-पाप राम नाम अमत पान राम नाम म ार

राम नाम याव िन य राम जप अतर िनरतर हाच धम हच कम किलयग एक हा य

फल साद सदा-सव हत ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

मगश मधकर मढ सदःय मसप तळगाव दाभाडमावळ ९८८१४९०१४७

सपादक य नमःकार मा यामना ई काशना या सव वाचकाना दवाळ या हा दक शभ छा दर वष माण यदाह आ ह तम यासाठ दवाळ अकाची ह मजवानी आणली आह ग या वषभरात बयाच चाग या वाईट गो ी घड या काह गो ीनी तर माणसक या त डाला कािळमा फसलाय व ास ा श दावर स ा व ास ठवण आता म कल झालय पण आप याला काय करायच hellipआलला आपला आनदाचा ण आपण आनदान जगावा असच असत ना जीवन जीवन गाण गातच रहाव झाल गल वस न जाव पढ पढ चालाव hellip हो अगद असच करायच आह ना आप याला पण आपणह समाजाच दण लागतो याची आठवण ठवन आपण परतफड कशी करणार आहोत उ र एकच - एक आदश नाग रक बनन आप या मलानाह आदशाच धड िशकवन आ ण तोच एकमव चागला माग आप या पढ आह समाजाच झालल ह अधपतन ा सव गो ीचा िनषध क नच आपण आप या आनदाला सरवात करावी आ ण आप या बरोबर इतरानाह आनद कराव आता दवाळ अका या ा गडबड त मी त हाला ह काय सागत असच वाटतय ना त हाला पण त ह सगळ आपलीच आहात ( आपली माणस हणतात ना त तसच ) दवाळ अकाच वशष काय ह अस कती तर िलखाण आ ह फसबक वर सहज आ ण सतत वाचत असतो फसबक वर नहमीच दरवळत राहणार सा ह य आ ण या सा ह याच मालक पालक चालक ह पण आप याला काह नवीन नाह चार ओळ याह सा ह याची जथ वारवार चोर होत याच ऽात भ यामो या सा ह याच काय पण घाब नका इथ असलल सव सा ह य ामा णकपण तम यापढ ठवल

आह व ासान िमळालला आपला ठवा यो य य या हातात पडलाच पा हज ाच तळमळ न मा यामना ई काशनान तयार कलला हा दवाळ अक जो एका लक न लाखो वाचकापयत आ ह पोहचवतो तोच दवाळ अक आपणा सवासाठ ःतत करतोय दवाळ अका या कामात वळोवळ मदत करणार माझ सव िमऽ म ऽणी सहकार याच आभार आम यावर व ास ठवन आपल अम य सा ह य व ासान आम याकड सपत कल या सव लखक कवी मडळ च आभार सव वाचक मडळ चह शतश आभार आपणा सवाना दवाळ या ल ल शभ छा

अनघा हर anaghahiraygmailcom ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

अ हसा मक प तीन त णानी न द वला सामा जक वचार ह याचा िनषध ===============================================

२ ऑ टोबर २०१३ गाधी जयती या िनिम ान आज डॉ दाभोलकरा या ह यचा िनषध हणन महारा सिमती या सामा जक सघटन यावतीन शकडो त णानी आज दादर यथ मक माच क न अ हसा मक प तीन िनषध न द वला सामा जक ह या वचार

िनषध माचच आयोजन बोधनकार ठाकर पतळा पोतगीज चच त दादर च यभमी पयत कर यात आल होत आज सकाळ ११ वाजता बोधनकार ठाकर या या दादर यथील पत याला अिभवादन क न या मक माचला स वात कर यात आली

या माचम य सामील झाल या त णानी माच स हो यापव साम जक आशय असलली गाणी गाऊन समाज वघातक श वरोधात लढ याचा िनधार कला ा माचमधील अनक त ण हातात महा मा गाधी माट न यथर कग आ ण डॉ बाबासाहब आबडकर याच वचार असलल फलक घऊन चालत होत माचन दादर यथील च यभमी पयतचा आपला वास पण क यानतर माच या समारोपा सगी साम जक वषयावर आधा रत पथना य सादर कर यात आल माच या अखर स त णानी हात उचावन डॉ दाभोलकर या या िनघण ह यचा िनषध करत या या ह यमाग असल या व ीला आ हान दत सकारा मक काम करत राह याचा िनधार कला दनाक २० ऑगःट २०१३ रोजी झालली डॉ टर दाभोलकर ाची ह या ह एका य ची ह या नसन ती समाजा या व ानिन आ ण तकिन वचार कर या या बयला थाब व याक रता कर यात आलली

सामा जक वचार ह या आह अशा कार महा मा गाधी माट न यथर कग सफदर हामी या याह ह या समाजबोधनाच काय थाब व या या उ शान कायात आ या हो या याच वचारानी अःवःथ होत सम वचार त णानी य या काळात सवसामा य माणसाला स म आ ण िनभय बन व या या उ शान महारा सिमती या सामा जक सघटनची स वात आज महा मा गाधी जयती या िनिम न कली महारा सिमती ह सामा जक सघटना समाजसधार लोकिश णजनजागतीसघष आ ण स यामह कर या या उ शान वगवगळ कायबम य या पढ ल काळात राब वणार आह

सपक ndash ९७६९६१३९४१ - करण झ बाड ९८३३९३५९६१ - िगर श ढोक जय हद जय महारा

मनो-गती (अकषय वाटव )

==========================================

बऱयाच िदवसापासन मनात काही िवचार यत होत आिण एक िदवस अनघाज बरोबर बोलण झाल बोलता बोलता तयान सहज िदवाळी

अकाचा िवषय काढला आिण एखादा लखही िलहायला सािगतला मी प ीचा लखक नाही पण तया रा ी घरी आलयानतर िकतयक िदवसापासन मनात घोळणाऱया तयाच िवषयान पनहा वर उसळी मारली आिण मग ठरवल चला या िवषयी आपलयाला ज वाटत त िलहन काढ खरतर िदवाळी अकासाठीचया लखाचा साचा मला अवगत नाही महणन जस सचल तस िलहीत गलो कवा जातोय शतकानशतक माणसाला आपलया शरीर ब ल आिण मना ब ल कतहल आह काळाचया आिण िवकासाचया ओघात ह कतहल माग न पडता अिधकच वाढत गल आिण कालातरान या कतहलाच रपातर िजजञासत झाल या िजजञासला मग िवजञानाची साथ िमळाली आिण शरीराचा मनाचा शा ीय अभयास सशोधन सर झाल आजपयत दशािवदशात झाललया सशोधना अती अनक वगवगळ िनषकषर िनघाल एवढच नाही तर सािहतय सगीत कला शया जीवनाचया िविवध अगानाही याची भरळ पडली महणनच की काय सवरसामानय माणसाचया मनो ापाराब ल बिहणा बाईना lsquoमन वढाय वढायrsquo या ओळी सचलया खरच िकती सयि क आहत या ओळी आपल मन दनिदन जीवनात सतत कलपनचया गरड भराऱया घत असत मा तयाच वळी जया माधयमातन या कलपना मतर रप घतात त शरीर िशिथल असत फार थो ा लोकाचया बाबतीत अस घडत की मनाचया गती बरोबर तयाच वगान तयाचया कतीही गितशील होतात हा िवचार जवहा मनात आला तवहा लागलीच िवचारा पाठोपाठ

ही िनमारण झाला की अस का होत मग तया ाच उ र शोधणयासाठी िवचाराची मािलका सर झाली आिण लकषात आल की मन म आह तयाला िदशा वळ काळ सीमा ात जात धमर भाषा कशाचही

बधन नाही आिण महणन तयाची गती अितशय वगवान आह महणनच की काय जवहा एखादी कलपना मनात असत तवहा आपण अनक कार िवचाराचया कल या लढवन ती कलपना मनातलया मनात साकार करतो मा जवहा ती कतीत आणायची वळ यत तवहा तवहा आपलयासमोर अडचण च असखय ड गर उभ राहतात आपलयाच दनिदन जीवनात अनक वळा आपण एखादी गो कशी शकय आह याचा िवचार करणया एवजी ती अशकय कशी आह याचा जासत िवचार करतो आिण काही वळान सवतःलाच ह ठाम पण पटवन दतो की ती गो अशकय आह

आता असा उ वतो की ह तर सगळ मनाच खळ आहत मग यात शरीराचा सबध यतो कठ माझयाही मनात नमका हाच आला आिण काही वळान एक साध उदाहरण आठवल िकतयक वळा आपण रा ी झोपताना सकाळी रोजचया पकषा लवकर उठायच असा िन य करन झोपतो मा ७० वळा आपण दसऱया िदवशी एकतर रोजचया वळीच उठतो कवा तयापकषा उिशरा याच कारण अस की मनान ठरवल तरी शरीराला जी सवय लागलली असत ती बदलत नाही दसऱया िदवशी सकाळी ठरवललया वळला मन जाग होत दहव ी जागया होतात मा शरीर अथरण सोडायला तयार होत नाही कारण सवय ह जवहा मला जाणवल तवहा लगच दसरा िवचार मनात आला की शवटी शरीरावर िनय ण मदच ब ीच िवचाराच महणजच पयारयान मनाच आह पण तरीही मनषय सवरसवी शरीराचया आधीन आह उदाहरणाथर ndash अघोळीला गरम पाणी हव ही शरीराची गरज आह कारण मनाला सपशर जञान नाही पण आपलयाला (ज अघोळीला गरम पाणी वापरतात) आपलया शरीराला याची एवढी सवय झालली असत की आपण ठरवनही थड पाणयाचा वापर कर शकत नाही पण अपवादातमक पिरिसथतीत (उदा व कीय सलला) आपण शरीराची मरड घालन थड पाणी वापरतो जस की मधमहाच रगण नाईलाजान गोड पदाथर खाणयाच टाळतात या वरन अस लकषात आल की अर ा आपलया मनाच िवचार िन य प ा असल तर शरीर हतबल होऊ शकत महणजच आपलया कलपना साकार करणयासाठी आपण आपलया कमाल शारीिरक कषमता वापर शकतो िम ानो हा जो िवचार माझया मनात आला कवा मी जो या लखात माडणयाचा य कला हा िवचार ही कलपना या पव िकतयक वळा

िकतयक िठकाणी माडणयात आली आह पण या लखाचया िनिम ान पनहा याला उजाळा दणयाच कारण एवढच की आपलया दनिदन जीवनात धकाधकीत आपलया मनात आपलयाला जो आनद िमळवायचा असतो तो कवळ शरीरान नकार िदलयान मनातच राहतो आपलयाला वाचनाची आवड असत पण नोकरीवरन कवा इतर कामातन सवड िमळत नाही अशी सबब आपण पढ करतो आिण यासाठी जबाबदार असत आपल शरीर कारण आपल मन ह अशा गो साठी कायम उतसाही असत पण lsquoशरीर थकणrsquo या एका सबबी खाली जीवनात आपलयाला आनद िमळवन दणाऱया अनक गो ी आपलयाकडन करायचया राहन जातात वयो मयारदनसार शरीराचया कमाल कषमता कमी होतात हा भाग वगळा पण अवघया ितशी पसतीशीत आपल शरीर आपण चाकोरी ब जगणयात अडकवन टाकतो ह िकतपत योगय आह कदािचत माझ ह िवधान १०० सगळयाचयाच बाबतीत खर नसल पण जयाचया बाबतीत खर आह तयाची ट वारी स ा काही कमी नाही

एवढा िवचार कलयानतर lsquoया जगात माणसाला अशकय अस काही नाहीrsquo ही सकलपना पटायला लागली मग इितहासात डोकावन पिहल तवहा लकषात आल की आजवर जयाची नाव ठळक अकषरात िलिहली गली आहत तयानी तयाचया शरीरापकषा मनावर आिण मनाचया कलपनावर अिधक िभसत ठवली आिण महणनच शरीराची कमाल कषमता वापर अशयकय गो ी शकय कलया

खरच एकदा य करन बघायला काय हरकत आह मनाचया वगान कलपनावर सवर होवन शरीराची गाडी कमाल मयारदपयरत पळवायला कदािचत पिहलयादा अपघात होईल पण एकदा सराईत चालक झालो की सव ाचया दिनयचा प ा सहज िमळल akshaywatvegmailcom 9420260808 Mumbai

~~0~~

खर दवाळ गावाकडचीच अड भाकर यरोळकर

===========================================================================

आप या अनभवातन जीवनाचा अथ काढण सवसामा य िनकष काढण कवा जीवनावषयक त व ान माडण ह

माणसाची सहजव ीच असत या थोर लखक गगाधर गाडगीळा या मताशी मी शभर ट क सहमत आह स या साजर होत असलली दवाळ आ ण स र या दशकातली दवाळ यात जमीन-अःमानच अतर पडल आह आप याकड सतत कठला ना कठला उ सव चाल असतोच माऽ या उ सवाचा आण मामीण सःकतीचा िनकटचा सबध असतो ह आता आपण यानातच घत नाह आप याला काय रोजच दवाळ आ ण दसरा अस बोलन झाल क जबाबदार सपली पण अस होत नसत आम या लहानपणी दवाळ ला गावाकड जाण बधनकारक अस क यक काय परत वषानवष ह परपरा चालच होती दवाळ चा अथच मळ तो असायचा घरातीलच न ह तर गावातीलह सग यानी एकऽ जमायच माणस नोकर यवसायािनम कठह असली तर दवाळ ला गावाकड जमत कणा या घर कोण आल कोण आल नाह याची खबरबात सग याना अस यावळ मोबाईल फो स न हत माऽ एका या घरातली बातमी दसर कड समज याची एक न ह तर अनक मा यम उपल ध होती आ ण ती सार जवत होती एकतर सकाळ उठ याबरोबर जगमलोक रोज पीठ मागायला यत लहान असतानाच मला चागल आठवत सकाळ तासभर मी पीठ वाढाय याच कामावर बसलला अस एखा ा दवशी त आल नाह त तर आमची आजी अःवःथ हायची कारण गावात हमखास कणी तर

गचकलल असायच दवाळ त कोण आल कणा या घर कोण नाह अशी जगम चौकशी कर त असिशवाय परट ण असच दपार या वळला बारा बलतदारापक सतार ना ह अशा मडळ चा तर नहमीच राबता असायचा सवाचच आपलक च आ ण ज हा याच सबध असत शाळत जाताना कवा यताना लोहारा या भा याजवळ तास तास बसन याच काम कतहलान बघत बसलल मला आठवत नळ फकली सोनारइकडन ितकड जाई वार अशी कठलीह हण नतर मा हत झालीपण सोनाराच काम कस चालत त य ात तथ बसन आ ह पाहलल आह या काळात गावात हअर कट ग सल सची भानगड न हती ना ह घर च यत अस तोह आमचा वरग याचा असा औ स यपण काळ असावयाचा सग या गावात या गजगो ी ितथ कळायची सोय होती दवाळ दर यान पचाग सागायला ा हणह असच या याह झोळ त काह ना काह टाकाव लागएकादशी कधी ादशी क या वार आमावःया कती वाजा स भाऊबीज कशी या वष लाबली अशा गो ी आ हाला या याकडनच कळत गाव सपकाची मा यम एवढय़ावर थाबत नसत तर स याकाळ हल या िश याची ःवार असचकदला या उजडात िश याला रोट वाढा जी अशी हाळ हमखास ठर या वळ यई ती एखा ा दवशी नाह आली क आजी गडय़ाजवळ चौकशी कर त असएक-दोन दवस सलग अस कणी रवाजानसार आल नाह क गडय़ाला कवा अ य कणाला कवा मलाच या या घर चौकशी कर यासाठ पाठवन दत अस दवाळ चा उ सव असला तर या सव मडळ या सहभागािशवाय याची क पनाच करण श य न हत साधा फराळ असला तर सवाचाच सहभाग यात राहायचा दवाळ हणज मामसःकतीचाच एक अ वभा य भाग होता आता ती सःकतीच उरली नाह तर मग दवाळ कसली वाडय़ातच गोठा अस स याकाळ

जनावर घर यत तो ण मोठय़ा औ स याचा अस दन दन दवाळ

गायी हशी ओवाळ या िचरप रिचत ओळ या यासाठ च तर हो या गायी हशीसोबत गराखी आलाच आणल या फटा यापक काह फटाक आम या गरा याला िमळाल क मगच आ ह त उडवायला स कर त अस गावात लआमीपजनाला आ ण पाड याला पानसपार ला लोक बोलावत जवढ हणन काह दकान असत कवा न यान उघड त ितथ सगळ कड भट ावी लाग दवाळ हटल क वाजऽी आलच बड वाज यािशवाय ख या अथान दवाळ आह अस वाटायचच नाह दारात दपार या वळ बड वाजला क आ ह सार शजारपाजार या मलासहत जमत अस नतरह ग लीत बड या पढ-माग कवा सोबत काह काळ िमरवत चालण ह आमची चनच असायची सःकती हणज नमक काय ह मळातन समजन घण तस सोप नसत ती अनभवायलाच हवी आता गावात हअर कट ग सलन झालत कारण नसताना मोबाई सचा सळसळाट झाला आह गरज नसताना िनरिनरा या कप याच टॉवस उभ राहल आहत घरातल गोठ आतागावाबाहर शतात गल आहत तर काह ना त नकोच आहत याऐवजी ड शअटना या छ या उगव या आहत घरातली माणस एकमकाना भट याऐवजीमोबाईलव न शभ छा दऊ लागली आहत तह उपचार हणन आप या गायी हशी वासर कती याऐवजी ट ह वर चन स कोणती दसतात याची आताचचा होत गावात या बसःट डवर इतर सोयी कठ या नका का असनात पण प सी थ सअप बसलर या बाट या िमळतात मग दसर काय होणार पव लोक एकमकाची वचारपस कर त सख-दखात सहभागी होत जवळ क होती ज हाळा होता पव ह लोक दा पत पण दा डय़ा कोण त सा या गावाला मा हत

अस लोक या याकड दल कर त याच काय मनावर यायच हणन गावात कणाचा तर न क च धाक अस वाटल तस वागायची मोकळ क कोणालाह न हती काह सकत होत ढ हो या परपरा चाली रती अस सगळ सगळअ ःत वात होत मामसःकतीचा डोलारा कोसळला आ ण मग चाग या परपरा ढ ज हाळा न होत चालला गावातली पहाट उगवायची ती मोरा या मजळ ककावलीन राऽभर चाल असल या व सपत आल या भजनानी व अभगानी स नसय दय हायचा न होत असल या मामसःकतीचा न स या थाबायच नाव घत नसल या शतक या या आ मह याचा घिन सबध अस याच माझ तर ठाम मत आह लोकाचा आपसातला सवादच हरवत चालला आह लोकपव एकमकाला ध न होत या बलतदार प तीचा समावश असणार गाव सःकतीच याला कारणीभत होती गावातल गावातच िमटवायची मता होती परणीसाठ कवा खतासाठ

कणी अडन बस याची था न हती अगद एखा ा या शतात पकल नाह तर इतरा या कणगीतल धा य हात घालन न याची मभा होती ह कदखील होताआज आपण हा सारा चागलपणा वसरत चाललो आहोत

मो 9860455785 अड भाकर यरोळकर ~~0~~

आ ण (द प ओक) ==================================================================

काह लोकाना खप पडतात यात या काह ना यामळनव शोध लागतात तर काह ना नव पडतातकाह जण उ र टाळ यासाठ ित करतात काह जण जबाबदार तन पळवाट शोध यासाठ

वचारतातशाळम य जस िश कानी वचारण अप त असतिततकच कवा या प ा अिधक व ा यानी त वचारणआवयक असतकाह वळा काह जण

आपली ब म ा िस कर यासाठ ाची सरब ी करतात वचा न ग धळात पाडन आपल वचःव िस द कर याची सवय तर अनकाना असत तर काह जण नसत च घऊन जगत असतात याच जीवन हाच एक कट झालला असतो उ र सापडतनाह त यामळ ाचा िनचरा होत नाह त साठतचजातात आ ण मग याच ओझ आययभर वाहत वाहतशवट या म य या तक सगत अवःथत पोचतात आ णसपतात या या ासकट मग काह वळा पडतो क वचारण चागल कावाईट सवच जाणकार हणतात क पडण ह एक नसिगक बया आह आपला मद ा या व या पडत सम होत असतोबहदा अस हणतात क मदला जत या व या जाःतिततक जाःत ग भता ब म ा असत ती कदािचत ामळ आ ण िमळाल या उ रामळ वाढत असलज माला आ या बरोबर आपण कठ आहोत हा पडतोआ ण पाय पकडन उलट धरणाढया सईणीकड कवाडॉटर कड पाहन प हला पडतो याला भाषा नसतपाठ वर थापट मा न ज उर िमळत याला भाषा नसतपण अथ असतो ती थापट सागत सरळ पण जगायच असल तरजगाकड उलट पहा

या विचऽ उ रान रड फटत आ ण यामळ सग या याचहढयावर हस फटतमग पालथ पडायला िशक पयत उताण पाडनपाळ या या वर टागल या चाद या म य ल बणार िचमणीकावळ पाहत पडलल

डो यात कतहला या पानचमकत असतात पाळ यात डोकावन पाहणार वचारात असतातकोणआह ओळखल का मी तझी कवा तझा काका मामा आ या भाऊ ब हण वगर वगर हसतोयकशा ओळखन काय झालललायला श द कळत नसतात भाव समज लागतात तस नव उभ राहतात मग भाषा िमळत घरा या सीमा ओलाडनआप या पायावर बाहर पड यावर प हा यक ाच समपक उ र िमळतच अस नाह पणजगरहाट या दबावाखाली त अन र त तसच राहतात वचारणाढयाला धमकावल जात वचा नको मीसागतोय न तसच कर ह हणणारा दखील याअन र त ाच ओझ वहातच असतो कारण यानजीवनाचा सोपा माग ःवीकारलला असतो उ र शोधीतबसत नाह बहस य असच असतात वाह पतीत मळल या वाटन जाणारपण

मग असह लोक असतात त तो घऊन फरतराहतात त ह हणता हणन का तसच का मी हणतो तस का नाह र ती या चौकट बाहर पडतातनवा माग शोध लागतात अशाना समाजा कडनउ रिमळतातच अस नाह बहधा द रच िमळतात यातनदखील उ र िमळालीच तर यानी याच समाधान होत नाह मग हाता म य मशाल घऊन त आप या ाची उ र शोध लागतात सापडल या उ रानी त वाह पितत समाजाला दशा दाख व याचा य

करतात या याजवळ सग याच ाची उ र असतात अस नाह पण या या जवळ अस काह असतात याची उ रद याची मता कोणात नसत यामळ या या

माग लोकउभ राहतात या शोधाम य समाजा या चौकट मोड याजातात ढ च अवडबर झगा न दऊन न या दावल याचौकट बाध या जाऊ लागतातप हा चौकट कती द करायची हा वचारणारा नवा कोणी तर पढ होतो ज या

ला याच उ र मा हत नसत या या ीन यान याला हवत उ र िमळ वलल असत आता सघषाची ताकद सपललीअसत मग आप या हातातील मशाल नया क या याहाती सोपवन त थाबतात कधी आपण होऊन थाबल नाह त तर थाब वल जातात न या वाट या वळणावर याच पतळ उभ कल जातात स कार होतात ग यात हार पडतात आ ण याचा वासथाबतोसमाजा या चौकट ची माप सतत बदलत राहतात आ ण ती बदललीच पा हजत अशी चौकट दाव यास मनाई करणारा समाज ःथर होतो आळसावतो याला च पडत नाह त जनी छापील ो र रोजघोटत रा ह यान पाठ झालली असतात पडला नाह क ानाची गगा थाबतती थाबली क याच तळ बनतअजन जाःत वळ थाबली क डबक होत सपलला समाज हणज या डब यातील कडहणन िमऽानो सतत वचार त राहाःवतःला समाजाला ःथा पताना आण बडखोरानादखील वा हत रहा आ ण जवत राहा

द प ओक ~~0~~

लोकाकड पाठ फरवन उभ शासनhelliphellip अड भाकर यरोळकर ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आपला दश बरोजगार चा वःफोट हो या या उबरठय़ावर उभा आह हजार च न ह तर ल ावधी बरोजगाराच ताड नोकर या रोजगारा या शोधात वणवण भटकत आहत याच आठव यातली एक बातमी बघा एका ज हय़ात हणज मराठवा यात याच िलपीक व िशपाई भरती जाह र झाली जागा कती तर अव या ३५ आ ण यातील ३१ जागाक रता ५ हजार ५३१ उमदवार िलपीक हणज कारकन पदासाठ तर उव रत चार िशपाईपदा या जागक रता एक हजार ६४१ उमदवार एवढय़ा चड स यन अज आल पर ा किावर पोलीस बदोबःत ठवावा लागला हणज ३५ जागाक रता ७ हजार १७२ अज आल आ ण माझी खाऽी आह क या सा या अजाची छाननी कली तर अजदाराम य बीए एम ए एम कॉम एलएलबी अगद इ जिनयस दखील असणार िशकल या लोकाना नोकर नाह त न िशकल याचा तर वचारच क नय एक कड अशी भयावह अवःथा तर दसर कड जी मडळ शासनात व वध ख या अडवन बसलली आहत ती आपल कत य बजवायला आ ण लोकाची काम करावयास तयार नाह त काह अपवाद अस शकतात पण त अपवादच परत ःवात या होऊनह एवढा मोठा कालखड उलटला पण अजनह आपल शासन लोकाकड पाठ फरवन उभ आह ह प र ःथती

बदलणार कधी शासनावर कणाचा धाक नाह वचक नाह कामचकार आ ण आळशी कमचार वग आ ण सवदनह न अिधकार ह अस का होत कधीतर एक वळ यणार होती आ ण ती आलीय आता ती अशी क नोक यातील सर तता कमी करण काम करा नाह तर घर बसा हजारो लाखो लोक ज तम याप ा अिधक िशकलल आहत आ ण याना कामाची गरज आह त लोक तमची जागा घ यास स ज आहत याचा वचार करा क पना करा एखाद मोठ कपनी आह खासगी यवःथापन आह ितथ कमचा याना अिधका याना काम कराव लागत हलगज पणा क न अ जबात चालत नाह कामचकारपणा कला तर सरळ वतनात कपात होत दलल काम वळत पण नाह झाल तर सरळ नोकर व न काढल जात कारण याना कपनी न यात चालवायची असत वकिसत रा ात सरकार कमचा याना असच वाग वल जात आप यासारखी अवाजवी सर तता नसत यामळ होत काय तर काय मता वाढ स लागत आप याकड काय मता हा कारच शासनात उरलला नाह उलट भर कशावर दला जातो तर लोकाची अडवणक कर यावर ह अडवणक सपणपण सवदना हरवन बसलल शासन कशा कार करत याच एक ताज उदाहरण मी आता सागणार आह पावलो कोयलो नावाचा एक िस लखक आह आ ण कठ याह लखात आपला म ा अिधक ःप क न साग यासाठ तो एका गो ीचा आधार घतो मीह

अशाच एक घडलली गो ग याच आठव यातली सागणार ती खालीलमाण एका शतक यान आपली जमीन तलावात सपा दत झाली हणन ज हािधकार कायालयात वाढ व नकसानभरपाई िमळावी हणन कलम २८ खाली अज कला यासाठ याच तलावातील इतर लोका या सपा दत जिमनीसदभात सबिधत यायालयान जो िनकाल दला याचा यान आधार घतला ज हािधकार कायालयातील भसपादन वभाग (लघ पाटबधार) या याकड ह करण ल बत होत िनणय काह होईना कारण यायालयातील िनकालाच शासनान अपील हायकोटात कल होत हणन अ पलाचा िनकाल लागपावतो आ ह काह करणार नाह अशी प हली अडवणक स झाली बचा या शतक यान पटवन दल क जर अपील चाल असल तर या िनकालामाण भरपाईच वाटप झालल आह परत ऐकतो कोण मग शतक यान डायर ट हायकोटात धाव घतली आ ण हायकोटान त काळ िनणय दला क शतक याच करण दोन म ह यात िनकाली काढा मग माऽ शासन हालल आ ण ःवत आयएएस कल टरानी ल घालन या करणातील नकसानभरपाईच अवॉड मजर कल एवढ झाल पण शतक या या पदरात र कम कठ पडतय सबिधत इ जिनअर या म यम क प वभागाकडन र कम माग व यास टाळाटाळ स झाली एकण काय तर अडथळय़ाची शयतच लागली ज हािधकार कायालयातच एक सम वयक नावाचा वभाग काह सालापव

ःथापन झाला याआधी काम थोड पटापट हायची पण आता आणखी एक अडवणक च कि आल जवढ टबल जाःत तवढ अडवणक जाःत हणज भसपादन त हाया सम वयक वभाग त म यम क प अिभयता त गोदावर का कणा महामडळ आ ण गरजनसार मऽालय पन ितथन या कागदाचा वापस वास स शतकर अ रश रडकड ला यण साह जकच होत अखर महायासान हणा क या शतक याची वा या या पवजाची काह पवप याई हणा पण त पमट आल म यम क प अिभयता खा याकडन त पमट भसपादन वभागाकड जमाह झाल आ ण शतक याची ससहोलपट एकदाची थाबली अस वाट लागतानाच याला पमट काह िमळना वतनवाढ चा लाभ भोगणा या कमचार व अिधकार याना या शतक या या अडचणी व वदना कळा यात तर कशा चौकशी करता कळाल क या भसपादन खा याचा कारभार पनवसन खा याकड सोपवला गलाय पनवसन अिधका याला भटाव तर त ऑ फसच िनरःत झाल ताल या या उप ज हािधका याकड हालवलय पण त पमट तम याकड जमा होऊन म हना झाला त तर ा यावर अिधका याच हणण क अहो चाळ स वषातन एकदा अशी ःथती उ वत आ ह भोगलय त सगळ एका ज ातन दस या ज ात ऑ फस गलल अहो त ह फाईली का पाठवत नाह मग कमीत कमी अिधक चौकशीअती कळाल क ती फाईलच सापडत नाह वार शासन

अज घऊन गल तर भसपादन खात हणज ितथल कमचार हणणार आ ह घणार नाह पनवसनवाल हणणार आ ह तो अज का यावा हा खळखडोबा बघन हवाल दल झाल या शतक याला घऊन कल टराकड तबार द यास गलो त दौ यावर अस याच कळाल हणन िनवासी ज हािधकार याचकड गलो या याशी झालला वातालाप खालीलमाण फायली पाठ व याच काम चाल आह मी एकदा या वभागात गलो होतो तर त चाल होतपरत हायकोटाचा आदश असलली आ ण चाल फाईल दोन म हन झाल तर सापडत नाह मग आ ह करायच काय दोन म हन नाह द ड म हना झाला त ऑ फस उठन त ह चक ची मा हती सागताय या अिधका याच बोलण ऐकन आ हालाच प चाताप वाट लागला अहो द ड तर द ड म हना पण त ह सागत का नाह कमचा याना फाईल हडकायला काय करायच आता उपोषणाला बसायच क हायकोटात जाव इमज बर होत हणायची वळ आली खर

~~~~~

कटबप तीची आवयकता Eacutehellip ndash सधाकर दवकळ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ मानवान सगम जीवनासाठ अगीकारलली यवःथा ती कटबप ती मानवा या मलभत गरजा अ न ndash व ndash िनवारा साधन सामा जक यवःथा दखील भयम राह ल या भावनतन ह यवःथा ज मास आली कालातरान प र ःथतीज य कारणानी स वाती या यवःथत अनक बदल वळोवळ होवन आपण पा हलली ndash ऐकलली अथवा वाचलली एकऽ कटबप ती ज मास आली जगा या अनक दशात व आप या भारतात दखील अनक भागात एकऽ कटबप तीच अ ःत व अजनह आह सामा यत या प तीसाठ आवयक आह जीवनास ज र वपल अ नपरवठा ndash ज र अथाजन ndash िनवाढयासाठ ज र जागा ndash सर तता आ ण कटबातील यक घटकाची एकमका वषयीची आ मीयतची भावना

सिनय ऽत समाज यवःथतसाठ ndash िनयऽणसाठ ह प ती अितशय उपयोगी आह -व य च सगोपन या या गरजा आरो य व आधार या प तीत अितशय सलभ होतो -कटबातील शार रक खोड व द घ आजारा या य याची दखभाल सरळ होत -कटबातील अ ववा हत या वधवा य ा अशा िनराधार याना आधार िमळतो -कटबातील बाळगोपाळ व कशोरवयीन मला या शार रक ndash मानिसक आरो या या गरजा िश ण सःकार व इतर ज र कड लआय परवण सोप जात -कठ याह एका य वर कामाचा बोजा न पडता जाबा दायाच वभाजन होवन यक य स जीवन जग यासाठ मोकळा वळ िमळतो

-आययातील बढया-वाईट सगाना सभाळण सोप जात -साधन-सप ीच वभाजन न होता व स मदत होत एकऽ कटबप ती महदशी चाल रा हली असती तर अनक सामा जक दषण टाळता आली असती अथवा यावर ल अकश सहजसा य झाला असता आज या समाजात या अनक कठ ण व दगम समःया उ व याच नस या अनक कार या सःथाची गरजच भासली नसती समाज आिथक ndash नितक ndash साःकितक पातळ वर अिधक स म झाला असता या कटब प ती या नाह स हो यान अनक दषण समाजात िनमाण झाली -अनक कार या आिथक-शार रक-मानिसक-भावना मक वकती िनमाण झा या यावर सव कारच अ याचार होऊ लागल - य ची ःवक ित वचारशली वःतत पावली -समाजात आिथक ग ह खन मारामाया जातीवाद ndash धमाधता ndash राजक य अ ःथरता अशा कार या ndashमानिसक व आिथक अःवःथमळ अनक समःया िनमाण झा या - य ची परःपर आ मीयता ओलावा म आदर कमी-नाह स होऊन असरा तच वातावरण िनमाण झाल अशा अनक समःयातन िनमाण झालली अित भयानक व असर त जीवनशली जगण निशबी आली या सवात भर हणन क काय शहराची होणार अमयाद वाढ मामीण भागात होणार अथाजना या साधनाची घट अशा अनक वध कारणामळ कटबसःथा हा कारच न होत चालला आह यावर उपाय सधाकर दवकळ ~~0~~

साउथ आ का सःकती()hellipअिनल गो वलकर ============================================

एखा ा दशात साधारणपण ५ वष रा हल क सवसाधारण समाजाची क पना यऊ शकत साउथ आ का ःप पण ४ समाजात वभागाला आह १] काळ (मळ र हवासी) २] गोर (जवळपास ३०० हन अिधक वष वाःत य) ३] भारतीय वशाच (नकतीच १५० वष पण झाली) ४] कलड ( िमौ सयोगातन ज मलला समाज) अथात मा यासारख नोकर साठ यउन ःथाियक झालल तस बरच आहत पण एकण लोकस य या मानान अजनह माण नग य आह दभगलली कटब यवःथा ह इथ या बहतक सग या समाजाच यव छदक ल ण मानाव लागल जहाजाला कठ भोक पडल आह आ ण कती माणात जहाजात पाणी िशरत आह याचा प ा लागत नाह ल नसःथा अजन अ ःत वात आह हच भा य माझा इथ या समाजातील काह लोकाशी जवळन सबध यायला लाग यावर हळहळ िचऽ ःप हायला लागल सरवातीला मा यावर भारतीय सःकार ःप अस यान इथ या मानिसकतब ल बरच आ य वाटायच नतर जसा जवळन सबध यायला लाग यावर भरजर व ावर ल वख उडन आतील अःतर दसायला लागाव यामाण इथल समाजमन यानात यायला लागल गोरा समाज तम यापासन प ह यापासन थोडासा फटकन वागत असतो का या लोकापासन त ह च जर दर असता तर मळ भारतीय वशीय लोक यात या यात तम या जवळ यऊ शकतात कलड समाज तर बहश या याच व ात रममाण झालल असतात अस जर असल तर सःकती

हणन बघायला गल तर सामाियकता आढळत मी १९९४ साली थम ितकड गलो अथात यावळस मी साउथ आ कतील चौथा महारा ीयन माणस इथ भारतीय समाज १] तिमळतलग २] हदगजराती मसलमान अशा ३ भागात वभागाला गला आह आता हद हणज यात उ र भारतीय गजरातीबगाली सगळ यतात अथात या वभागणीनसार दवळ राहणीमान इ याद गो ीत फरक पडतो भाषा अथात इमजी त हा या समाजातील काह गमतीजमती उदाहरणासह त िल ह याचा य खर तर गमतीजमती हा श द बरोबर नाह कारण थोड तठःथ व ी ठवणार आह मा या प ह याच नोकर त बरचस भारतीय वशाच लोक ओळखीच झाल मा या वभागात सरवातीला निसमा हणन मसलमान मलगी ी (ल न झालल हणन) होती वागायला मोकळपणा आ ण मळात मी मबईहन आलो याच औ ःय य मा या म हतीतील ह च एकमव मलगी जच ल न अजनपयत तर टकलल आह आम या बढयाच वषयावर ग पा हाय या एक गमत मी वारवार अनभवली आह मी मबईतील ह समज यावर लगच यायचा अिमताभशाह खला ओळखतोस का प ह यादा हसायला यायच पण इथ इतका भोळसटपणा सरास दसन यतो जण एकाच शहरात राहतो हणज आम या भट गाठ नहमी याच याच म य कारण वणभद रा य यवःथन इथ या समाजाला इतर जगापासन विचत ठव यान सवसाधारण व ी ह अशीच रा हली आता थोडाफार फरक पडला आह हळहळ जशी ओळख वाढली तशी एकदोनदा घर जवायच िनमऽण िमळाल इथ गमत पाहायला िमळाली ऑ फसम य वाग याबोल यात जो मोकळपणा असायचा याची नामोिनशाणीदखील ित या(च) घर दसत न हती हाताची घड आ ण त डावर बोट मलाच

कटाळा आला कतीह झाल तर ित या नवढयाशी काह ह ओळख नाह यामळ बोल यात अवघडलपण सतत असायच नतर ल ात आल क

ट पकल म ःलम सःकती मानिसक दभगलपण इथ ज दसल त मला नतर पढ ल १७ वषात वारवार इतर घरात आढळल याच ऑ फसम य फरझाना हणन म ःलम यवती भटली वागायला अितशय मोकळ अगद नको त हढ त हा ितच ल न झाल न हत परत बनधाःत व ीन ती दसढया म ःलम माणसाबरोबर राहत होती या यावर ितच म होतआह नतर मला समजल क शर रसबध दखील ठवला होता आता या याच बरोबर ितच ल न झाल आह ह मी बिघतलली प हली म ःलम यवती जी उघडपण नाईट लबम य नाचायला जायची विचतसगी ःमो कगदखील ध कादायक भाग या पढ आह २००४ म य ितच र तसर ल न झाल परत या या यकराची नोकर गली आ ण एकदम ह कटब उघ यावर आल ध कादायक बाब अशी क ित या नवढयान ितला बाजारात आणल अगद उघड नाह परत सोसायट गल या नावान ित त वगात ती िमसळ लागली अथात ह सगळ स झाल त हा एकदा मी पीटरम र झबग शहरात असाच ज या िमऽाना भटायला आलो असताना अचानक फरझाना मला भटली वाःत वक कस बोलायच याचा मला सकोच वाटत होता पण ज या मऽी या आधारावर ितन कसलाह आडपडदा न ठवता ितच आय य मला सािगतल पीटरम र झबग ह माझ साउथ आ कतील प हल शहर नतर नोकर िनिम ान डबन रःटनबग Standerton टो रया आ ण जोहानसबग इथ या शहरात वाःत य झाल यक शहरात वगवगळ नमन अनभवायला िमळाल इथच मला पढ हद समाजातील मली बघायला िमळा या

पीटरम र झबग इथ या कपनीचा याप वाढायला लागला तशी नवीन भरती आवयक झाली यानसार मा या वभागात आधी बट नतर योती नावा या मली कामाला लाग या आ ण मला इथ या भारतीय समाजाची खर ओळख िमळाली वाःत वक या दो ह मली यावळस वशीतील कवा एखाद वष इकडितकड याच वयोगटातील आमच बोलण अथात इमजीतन माझ इमजी हणज भारतीय (ा णी) तर इथल सपण पा ा य सरवातीला माझी फार पचाईत हायची काह उ चाराला लोक नाक मरडायच परत नतर मी जाणीवपवक उ चार सधारल आता ह बट अजनह सःव प ब न त लख परत चा र यान हलक ज हा मा याबरोबर काम करायला सरवात झाली त हा ितची एगजमट झाली होती लवकरच ित या यकराशी माझी ओळख क न दली होती अस असन दखील ह च बाहर यालीपणा चालच असायचा दसायली दखणी अस यान ित या भोवती जी घालणार अगद ऑ फसमधील होत रॉक बरोबर ल न ठरलल असन ती दसढयाशी मसबध ठऊन होती लवकरच ितच दसढया यकराबरोबर फाट याच समजल काह दवसातच ितन ऑ फसमधील िथगसन बरोबर सत जम वल यावळस मी ित याशी बराचवळ बोललो परत पाल या घ यावर पाणी कामात अितशय हशार पण चा र य ह अस तशीच कथा योतीची वाःत वक परपरागत गजराती कटबातील ह मलगी इथ या मली ग पा मारण सगी ऑ फसमधील सहकाढयाबरोबर जवायला जाण यात कणीह िन ष मानत नाह यीती या घर तर मी बरचवळा गलो होतो ित या घरात याशी माझ फार जवळच सबध झाल होत इथच मला खढया अथान इथला भारतीय समाज समाज कळला

यीतीची आई अितशय दखणी हसतमख अशी आह साय हग ःकल यानी काढल होत यामळ घरात नहमीच वदळ योतीच वड ल माऽ दसायला थोड वयःकर होत (२००४ साली त गल) तर ह या कटबात माझ खप चागल ःवागत हायच पढ मी दसढया शहरात गलो तर या कटबाशी सबध राखन होतो जस ित या घर यणजाण वाढल तशी घरातील अनक गो ी समजायला लाग या घर साय हग िशकायला आल या एका त णाशी योती या आईच सबध जळल इतक क ित या नवढयाला दखील याची क पना होती पण जथ नवराच बाहर सबध ठऊन होता ितथ तो हला कठन वरोध करणार पढ १९९७ म य योतीच ल न झाल ( हटल तर ह बातमी) आ ण योती डबन इथ आली पीटरम र झबग पासन डबन कवळ ९० कलोमीटर याचसमारास मला डबन इथ नोकर िमळाली आ ण अधनमधन यीतीशी गाठभट हायला लागली हळद चा रग चार दवस या यायान सरवातीला ती खपच आनद दसायची पढ काह वषानी मी डबन सोडन रःटनबग इथ गलो आ ण एक दवशी योतीचा मला फोन आला कालच अिभ जतन मला घराबाहर काढल आ ण मी आजपासन मा या मावशीकड डबन इथच राहायला सरवात कर त आह ए हाना मला इथ या सःकतीची चागली ओळख झा यान मला तस काह फारस आ य वाटल नाह काह दवसानी मा या डबन इथ या िमऽानी बातमी दली ला नानतर काह दवसातच योतीचा ित या नवढया या िमऽाशी सबध आला आ ण इतका आला क

गावात बा हायला लागला या सगाची प रणीती अशीच होणार होती वाःत वक योती मा याबरोबर काम करायची त हा इतक सालस सरळ होती ( या श दाला आता काह ह अथ नाह तर ह ) क ित याबाबतीत

अस काह घडल अस मला कधीच वाटल न हत ल न होऊन चार(च) वष झाली होती आ ण ितची अशी िच रकथा अशा कतीतर कथा मा या वाःत यात बघायला िमळा या रःटनबग मधील कपनीत मा या वभागात ता या नावाची गोर मलगी होती मा या आययात आलली ह प हली गोर मलगी वाःत वक डबन इथ या कपनीत काह गोढया मलीशी ओळखी झा या हो या पण या मली दसढया डपाटमट म य कामाला अस यान फ जजबी ओळख होती ह जशी क पना कली यामाणच िनघाली गोरा समाज मलत मोकळा (वागायला िन बोलायला दखील) असतो यातन आता इथ तर एकऽ काम करायच हट यावर ओळख चागली झाली साउथ आ कन सःकतीमाण वया या १७ या वष एकट राहायला सरवात अथात Boyfriend आवयक इथ वया या १८ या वषापयत जर का Boyfriend girlfriend नसला तर या मलामलीतच कमतरता आह अस मान यात यत ध य तो समाज थो या ओळखीनतर समजल क यावळचा िमऽ हा ितचा ितसरा Boyfriend एकक यान आय य ःवतऽ काढायच त हा सग या िनणयाची जबाबदार घण यतच एक गो मला ःप पण समजली गोढया रगाची माणस श यतो काह ह लपवन छपवन कर त नाह त वया या ६० या वष समजा आपली आई (एकट असल तरच) दसढया त ण कवा वयःकर प षा या मात पडली तर मलगामलगीच पढाकार घऊन श यतोवर ल न लावन दतात आ ण यात काह ह गर मानत नाह त ह कतपत स य क आह हा वादाचा म ा (आप या ीन) ठ शकतो या या नाह आता एकऽ राहायच हट यावर

शार रक सबध यणारच आ ण ितथ दखील कसलीच लपवाछपवी नाह

अगद उघड याच कपनीत ट ना नावाची गोर मलगी होतीप हल ल न मोडलल तर ह काह च घडल नाह अस वागणार ती दखील ित या गोढया िमऽा या घर राहत होती मलासकट पढ काह म ह यानी याच पटनास झाल ितन याच घर लगच सोडल आ ण ःवतऽ राह लागलीअशा घटनाचा या या आययावर दस यासारखा काह ह प रणाम होत नाह एक या असतील त हा बहदा अौ ढळत असतील असा दखील अनभव मला याच मली या बाबतीत आला एकदा एका स याकाळ ितन मला जवायला घर बोलावल (र ववार दपार) आ ण स स घताना ितन मा याकड मन मोकळ कल गोर य रडताना प ह यादाच पाहत होतो कतीह वाईट वाटल तर अखर मी परका काह दवस(च) इथ राहायला आलला त हा मी तर काय दलासा दणार पण अस सग वरळाच अशा अनक कथा मा या गाठ शी आहत खरतर माझा या या मलीशी सबध आला ित यावर यक एक अस करण िलहाव लागल यक या आययात काह नाकाह तर घडलल आह चागलवाईट दो ह ह इथ मी मलीचीच उदाहरण दली आहत परत प ष कती लपट आहत याच तर कतीतर अफलातन अनभव आहत

अिनल गो वलकर govilkaranilgmailcom

~~~~~~~~~~~~

वास सखाचाEacutehellip ौीराम वाघमार ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सख आ ण दख या एकाच ना या या दोन बाज सखानतर दख आ ण दखानतर सख असा अ वरत वास स च असतो सख साग नय वाटाव दख वाट नय सागाव ह कती सदर त व आह जीवन जग याचपण आपण माऽ दखाचा उगाचच फार मोठा बाऊ करतो ी-प ष ौीमत-गर ब लहान-मोठा या साढया या आय यात कधी ना कधी दख डोकावतच पण आपण माऽ आप याच दखाला कवटाळन बसतो आप याच दखावर इतरानी फकर घालावी अशी आपली अप ा असत इतराच दख आपण कधीच समजन घ याची साधी तसद दखील घत नाह माऽ जो इतराच दख समजन घतो यालाच कळत क इतराप ा आपल दख कती श लक आह जगाम य आप याप ा कतीतर पट न अिधक दख आह इतराच दख जाणन घण ःवतसाठ दखील अस फायदशीर ठरत आपण याच दख समजन घतो या य च आप याजवळ य क यान दख िन तच हलक होत आ ण आपणास दखील जगात आप याप ा अिधक दखी-क ी जीव आहत याची जाणीव होऊन इतरा या तलनत आपल दख काह च नाह अस वाटन िन तच हायस वाटत बढयाचदा अपयश हच दखाच एकमव कारण असत पण अपयश ह तर यशाची प हली पायर आह कधी-कधी यश ह अगद सहज िमळन जात फारस काह ह न करता आ ण कधी-कधी खप य क न दखील अपयश पदर पडत यशःवी हो यासाठ तमची इ छाश सवात मह वाची असत सवाम यच कमी-जाःत माणात गणव ा ह असतच यश िमळव यासाठ जो तो आपाप या पर न प रौम ह घत असतोच माऽ यश सवानाच िमळत अस नाह मग आपण यशाचा सबध निशबाशी जोडतो पण यश ह कधीच निशबावर अवलबन नसत निशबात असल तर यश िमळणार नसल तर नाह हा ीकोन न क च चक चा आह कवळ इ छाश या बळावर अवघडात अवघड यय गाठता यऊ शकत फ याक रता य ात

सात य राखण आवयक आह प ह या य ात यश नाह िमळाल तर नराय न यऊ दता प हा-प हा य करण मह वाच आह अपयशान खचन जाऊ नय आ ण िमळणाढया यशान हरळन जाऊ नय अयशःवी झाल या य नी ह ल ात घतल पा हज क एक माग बद झाला तर इतर अनक माग खल झालल असतात आ ण ज यशःवी झाल आहत यानी यश िमळव याप ा त टकवण दखील िततकच मह वाच आ ण कठ ण आह ह समजन घतल पा हज आय या या यक वळणावर नराय ह यत असत आनदामाणच नराय हा ह जीवनाचा एक अ वभा य घटक आह नराय आ यावर यातन माग काढन पढचा वास करण आवयक असत नरायावर मात कर यासाठ अनक गो ीचा आधार घता यऊ शकतो योग तसच यान करण िनसगा या सािन यात रमण यजनाची तसच आ जनाची भट याचशी चचा स ला-मसलत आप या छदाम य मन रम वण इ याद मला नराय यत त हा मी मा या जवळ या िमऽाना आवजन भटतो याचकडन एक नव बळ उजा नहमीच िमळत तसच काह रणादायी गीत मी ऐकतो आ ण मग आल या प र ःतथीला सामोर जातो आ ण या नतर तीच समःया अगद श लक वाटायला लागत शवट आनद हणज मनाच समाधान समाधान ह भौितक गो ीनी िमळत नाह समाधान ह नहमी मान यावर असत वरवर आनद दसणारा चहरा समाधानी असलच अस नाह त हा जीवनातील दखालाह धयान सामोर जा िमळालल अपयश ःवीकारायला आ ण पचवायला िशका आ ण आलल नराय झटकन टाका न क च त ह समाधानी आ ण पयायान आनद हाल ौीराम वाघमार नािशक shriram25yahoocom

~~0~~

महा दवीची पजा-एक नवीन वचार hellip मोहना कारखानीस ===================================================

शारद य नवराऽीत भ रसान सव आसमत भ न जातो वातावरणात सगळ कड एक वगळाच आनद आ ण ःफत यापन उरत ह नऊ दवस घरोघर दवी मातची ःथापना होत महालआमी दवी अनक पात प जली जातभ न आ ण आदरान लहान- थोर त ण-व या प ष ा दवीची मनोभाव पजा करतात ई राला माता मानण ह भ च अ य च ल ण समजल जात आप या हद धमात दवा या बरोबर न दवीला माता समजन पजल जात असो ा सणा या आगमनान काह दवसापव समाजात घडल या घणाःपद गो ीनी समाजाला आ ण आप या मनाला जी मरगळ आली होती ती नवराऽी सार या सणानी काह अशी दर होत अनक सोसायट म य सकाळ दवीची यथासाग पजा कली जात सरल आवाजात आर या हट या जातात नतर स याकाळ अनक रगी कपड घालन ी प ष मल नटन थटन दा डया-गरबा खळायला जमतात लोकाचा उ साह या या चहढयाव न हावभावा व न तीत होत असतो खर तर दवसभर काम क न थकन आलल लोक प हा एकदा उ साहान ा उ सवात सामील होताना बघन कौतक करावस वाटत नवराऽीच नऊ दवस चालणार पजन पाहन मा या मनात माऽ नहमीच एक वगळ क पना नहमीच आकार घत असतनऊ दवस -नऊ दवीची प कोणी दवळात जाऊन मातची मनोभाव पजा करतो कोणी घर च माता अब या त ःवर ची पजा करतोपज या तहा िनरा या पण मनातील भाव तोच य ात माऽ आप या आजबाजला नजर टाकली तर हच भ आप या समाजातील ीला ए हढा स मान दतात का हा मा या मनात उप ःथत होतो घरातील आ ण समाजातील ी आज इत या स मानान आ ण ःवािभमानान जगताना ितला अनक वळा झगडाव लागत

खर सागायच तर ःवग लोक या ा नउ दवता आप यातच वावरत असतात अस मला वाटल आपली ज मदाऽी आई जी वा स यान मान आप या हाडा र मासापासन आप याला ज म दत ितचा अश घऊन आपण आपल आय य स करतो हणनच सवात थम मी ा महादवीला नमःकार करतआपली आई ह च य जगदबा आह अस मला वाटत दसर माता दवी हणज आपली आजी मग ती आईची आई असो कवा बाबाची ह आप या व वाची थकल या गाऽाची पवा न करता आप याला दप या खप यात आप याला पोटाशी धरत राऽभर उशाशी बसन तापल या डो यावर थड पा या या प या ठवन आप या थकल या परत मळ डो याची िनराजन सतत आप यासाठ तवत ठवणार दसर कोण असत आपली आजीच न कधी आई रागावली क आपली बाज घऊन आईला राग भरणार आज आठवन बघा ती तर रणका आईच दसर पच असत

दवीच ितसर प हणज आपली मावशी माय मरो आ ण मावशी जगो अशी हण हणनच अ ःत वात आली असावीमावशी आपली सखी असतआप या बरोबर अड अडचणीला तीच ठाम उभी असतलहानपणी आ ण नतर कमार वयात आपली ग पत तीच शयर करत मनाचा कटाळा चटक सारख घालव याच काम तीच करत हणनच मला नहमीच मा या मावशीला दगा मावशी हणावस वाटत मा या सासत मला दवीच चौथ प दसत मा या आययात आल या मा या जोड दाराला ज म दणार ल न झा या पासन मा या सख दखात नहमीच सामील झालली माझी सास य पावतीच पच आह असा मला भास होतो पावतीन सख दखात सतत आप या पतीची साथ दली थड वारा सख सोयी धन दौलत कयाचीच पवा न करता महादवाची साथ पावतीन राऽ दन दली आपण पावतीची पजा करतो हणज काय करतो पावती सारखच पतीसवच ोत मनापासन घड द यासाठ ितची ाथना

करतो आप या सास पासन घर-कटब साभाळ याची रणा आप याला सतत िमळत राहत मा या मलीत मला दवीच पाचव प दसतआप या मलीत आप याला समपणाची आ ण माची भावना ओतोत भरलली दसत ित यात कटबाची काळजी आ ण सवाना साभाळन घ याची भावना उपजतच असत हणनच तर ल न झा यावरह ती सास सासयाबरोबर आप या आई व डलाचीह त हढ च मायन काळजी घत मलीची कप या ल याची थोड नट या म याची हौस आप या जीवनात एक वगळाच उ साह आ ण आनद घऊन यत आज या समाजात िशकलली ःवावलबी मलगी अ या कटबाला साव न घत हणनच मला मा या मलीत दवी सरःवती आ ण लआमी ा दोघीच प दसत सहाव दवीच प मला मा या मऽीणीत दसत बालपणापासन त आजपयत मा या जीवाला जीव द यारा अनक म ऽणी भट या मऽ हच एक द वक अश बाळगन असत अनक ना याहन आगळ वगळ अस ह नात ा ना याला अनक पदर असतात ा ना यात मान- अपमान गर ब- ौीमत असा भद भाव नसतो यामळच ह नात दवघरातील तवणाया िनराजनासारख मद तवत राहत बाहर ल वादळ खढया मऽीला कधी तोड शकत नाह मा या मऽीणीत मला दवी गौर च प आढळत

माझी नणद -मा या नवयाची ब हण ह ल न झा यापासन माझी सखी ब हण आ ण सहकार बनन रा हली आ ण मला ित यात दखील दवीचा एक अश अस याचा भास झाला आह नसता भास नाह तर थो याच दवसात ा गो ीवर माझा व ास बसला दवीच आठव प मला मा या ब हणीत पाहायला िमळत ब हणीची माया भाऊ दऊ शकत नाह ब हण कधी भाडल कधी आ यात वाद ववाद होतील पण ह भाडण हणज आळवा वरच पाणी त कधी जाःत वळ टकत नाह आप या सख दखात भागीदार होणार ह आपली ब हण आप या वर जीवा पाड म करत कधी चकलो तर ःप पण आप या चका

दाखवन दत तशा आप या चका दाखवन दणार आ ण आपल मनापासन हत िचतणार हणज आपली ब हण ह ला तर मी शाता दगा हणत कधी नद सारखी शात तर कधी च डक सारखी उम पण दो ह पड हवीहवीशी वाटणार आ ण नवव प मी मा यातच शोधत मी मा या घराची ःवािमनी मा या पतीची अधािगनी मा या मलीची आई माता मायची आ ण वा स याची पखरण क न सग या कटबाची मी काळजी घत मग माझ ःव व माझ शार रक आ ण मानिसक आरो य मी जपल नाह प जल नाह तर मा या बरोबर आ ख कटबच पग होईलपयायान समाज ह अध आ ण कडका होऊन जाईल हा वचार मनात घऊन मी माझा आ म व ास कधी ढळ न दता मा या कामावर आ ण वचारावर आढळ व ास ठवन पढ चालत राहत पजचा खरा अथ वा स यान जपण काळजी घणमी ा सग या दवीना मनापासन नमःकार करत आ ण समाजालाह वनती करत ा सग या दवता तम या आम या बरोबर वावरत आहत याना स न कर यासाठ फार दर दर कशाला दवळ धडाळता आप या मनाची कवाड सताड उघडा आ ण ःव छ िनतळ नजरन आप या ा स याना एकदा बघा मग बघा होतोय न सा ा कार ा दवीना स न कर या साठ उपास तपास करायची गरज नाह एक माची हाक आ ण मायचा आधार परसा आह मग बघा आप या घरात कशी स न सोनर सकाळ उमलत त

मोहना कारखानीस mohanakarkhanisgmailcom

~~~0~~~

jktLFkkuh fp=dyspk [kftuk ^ cqanh ---- ekko fokal

nwjnrsquokZuoj earjh Hkkjrkrhy nqxZ ekfydsr dksVk lsquorsquokgjktoGhy ^ cqanh

fdYkps nwjnrsquokZu gtkys gksrs

rsOgkiklwu fdYkps nrsquokZukph vkslt gksrh- o bPNk iwfrZpk ksx fMlsacj 2005

eks vkyk- jktLFkku lgyheks cqanh vkotqZu ksrys- lgyhPk v[ksjPk

VIIkr cqanh gksrs- tlyesj amp fcdkusj amp mnsiwj amp tiwjps iWysl ikgwu

lgizoklh daVkGysys okVys- bFks osxGs dk vlkkj vls izrsquou cqanh jn~n

djk vls lqpoq ykxys sFks rqEgkl vkYkpk uDdhp vkuan gksbZy- ^^

uky rj Qlky ky rj [kqrsquok Ogky vls lokZauk lkaxr igkVs 5-30

oktrk dksVkl ikspyks- jsYosLFkkudkrhy MkWjesVjh ksAringu loZtk Qszrsquok

gtkkyks- xje ikkh eqcyd RkeqGs FksPN mkksnd Luku xqykch FkaMhr

Qkjp lq[kkog gtkys-eh o lqgkl cl LVkWioj vkyks o cqanhyk tkkkampk

xkMhph podrsquokh d ykxysk- rsoltkr ^cqanhampcqanhvrsquokhksvj thiokYkph

vkjksGh sdw vkyh- o dne cqanh soth eksrhpwj [kkYYkpk vkuan gtkyk-

dksVk cqnh dksVk vlk ijrhpk izokl Bjowu 40 fd-eh varjkojhy cqanhdMs

izLFkku Bsoys- ^ nqu Mksaxj lktjs vrsquokh Egk vkgs- ijarq cqanh toG

xsYkfrsquokok ek= Rkps lkftjs Ik fnlr ukgh-

van xYyh cksGkrqu drsquokhcrsquokh dnkph thi fdYYkpsizosrsquok kjkrsquokh vkyh-

fczVhrsquok izoklh ikMZ fdifyax kus ^euqrdquokph LoIu n`rdquoVh vls k

fdYkps okZu dsys vkgs-cqanh sFkhy

egky o ojpscktwl vlysyk rkjkxM

13 Ok lsquorsquokrdkrhy vkgs-leksjPk egkykph maph dWesjkeks sklkBh

ekxsekxs

ljdr vrsquoorsquokkGsiZar xsyks iMDk fHkarhl Vsdrkp dkskhrjh jsdYkpk

vkokt vkyk ekxs ikghys rj ojkg dGi gksrk- iqltsijr egkykpk xokkkoj

yk dsanzhr dsys- rj dkgh fonsrsquokh nqfcZfkrwu ifjlj igkr gksrs- iqlts fonsrsquokh

ekxs ojkg- dWejk fDyddsyk o iqlts pkyw ykxyks-gkrhiksyk ekwu

jktokMkr izosrsquok dsyk egkykpk izosrsquok kjkoj eksBh gRrhfrsquokYis nksUgh

cktwl vlwu ekslksaMsph deku dsysyh vkgs- fg frsquokYis ojPk cktwl vkgsr-

vkrhy cktwl njckj pkSd vkgs- njoktkps vkrhy cktwgh lqanj vkgs-

dkekxwu detys nkyus ikj djhr ckny egkyktoG vkyks- dk

nkyukr lqanj fp=svkgsr-rlsp d vkjls egkygh vkgs- Rkph vkoLFkk

okbZV vkgs-ijarq iqohZps lqfLFkrhrhy Rkps lkSanZ utjs iqlts rjGwu tkrs-

dk egkykr izRsd [kkackoj rqGoaVh [kkyh pkjgRrh [kqchus clfoysysgh

vkgsr-tkq dkagh rqGoaVhl vkkkj fnYklkj[ks nk[kfoys vkgs- jktdUslkBh

gtksdk kskph rlsp eS=hfklkBh [ksGkph tkxk loZp fBdkkh dYidrk

vkgs- dk fBdkkklkBh lfrtkkkampk fL=kaps iats mBfoysys vkgsr-

RkosGpk izlaxkpkdYiusus vaxkoj lsquorsquokgkjk vkyk-ckny egkykrhy lokZr

map NTkekwu uoylkxj ryko ekksek vlkkjh N=h leksjps Mksaxjkrhy

gejLrk o cqanh xkops ^ fogaxe n`rsquo fnlrs-cqanhpss [kjs lkSnZ vkgs ^^

jaxfoykl ( Egktsp fp=rsquokkGk- ckny egkykps ekxhy cktwl ojPk

cktwlfp=rsquokkGk vkgs- sFks lqanj NksVk cxhpk vkgs- ykWu vkgs- ekksek NksVk

gkSn o cktwl vkVZ xWyjh vkgs- fp=keks कण jkepfj= rlsp brj

ikSjkkhd ns[kkos fp=hr dsys vkgsr-gRrhph gtqat RkosGPk jktkaps njckj

fpf=r dsys vkgsr- कणkps jkl fdzMspsgh lqanj fp= vkgs-

cqanhtoGp N=lkykPk 64 jkk lrhxsYk gksRk RkaPk N=k kjckxsr

vkgsr- TkSrlkxj amp Qwylkxj 8 fd-eh- varjkoj vkgsr- jaxfoyklkps

mRrjsdMhy rkjkxM jktk ujflagkus 1354 es ckakyk- rkjkxMoj [kkl

ckklkj[ks ukgh- cqanh xkokr jkkh ckoMh] lwjt N=h k jkkh

lsquorsquokkelqanjhus rj eksjMh N=h N=lkykph ^^lgiRuh eqjhus ckakyh-

xkokckgsj 84 [kkacvlysys egknso eafnj vkgs- kyk 84 [kkach N=h vlsgh

Egkrkr sFkwu dksVkdMs jLRkk tkrks- nqikjh dksVk sFks vkyks- dksVktoG

pacG cjst o dksVk QjrsquokhPk [kkkh vkgsr- dkWVu ekdsZV Eqqfgte vkgs-

toGikl lgyhph fBdkksgh vkgsr- rj pyk dksVk cqanhps eksrhpwj

igkyk-

ekko fokal

vidwansmadhav91gmailcom

~~~~~~

अ ा र सा बराची यथ नाह तथ नाह अशी भट कठ नाह वीज धरला िमळाली अशी ीत कठ नाह

यथ नाह तथ नाह अशी त णा कोठ नाह नद सागर तडब पण त णा जात नाह

यथ नाह तथ नाह अशी आस कोठ नाह ओढ चिाची नभाला याला करमत नाह

यथ नाह तथ नाह अस उदास ना कोणी चाद यात जळतो मी तस पोळल ना कोणी

यथ नाह तथ नाह असा हर ना कोठ कण कण तजाळला असा बहर ना कोठ

यथ नाह तथ नाह

माझा िन र दव दयात मा या तर सरना अतर

यथ नाह तथ नाह असा जप िनरतर ःपदनात मा या चाल मा या वठचा गजर

यथ नाह तथ नाह मन कोठ ःथर नाह मनासारख कठह फलपाख च नाह

यथ नाह तथ नाह कठ ःमतीचा िनवास तळघरात मना या क द ःमतीचा सवास

यथ नाह तथ नाह मग आहस त कोठ ठायी ठायी त तर ह तला पा हलच कोठ

यथ नाह तथ नाह नाह कठ सभोवती

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर ) sabirsolapurigmailco

तरह गझल

बरक खलाशानी बगड दलाशानी ददशा तझी कली राजरोस चोरानी

काल या ऋतन या चोरल दय माझ घतल लपटनी गार-गार वाढयानी

िचब-िचब दोघह चि चादरातीचा म लीस त मा या फडलस याजानी

यायदान ह खोट स य सपल जथ जायच कठ आता पाग या वचारानी

जाळल ःवतःलाह मद मद योतीनी ज म म यच फर वचलत वालानी

जदगीस जगताना बरजा वजा क या आज मी सखी आह काल या हशोबानी

खप लोक जमल ह आज अतयाऽला सोहळ यशाच या पा हलत डो यानी

कापला गळा यानी पण तर लळा याचा गोडवा तर होता बोललो न श दानी

चालताच यईना आजह िचरबद

टाळल मला आह द मनीत अ ानी

सय चि ताढयानी यापल नभाला या जोडलीत ह नाती आज एकमकानी

घोट एक दखाचा मी कधी रचवला ना तो अस हणाला पण का अस इशाढयानी

पाहशील न याना घोष गजर करताना फसवल गर बाना या अया लटढयानी

गझल ह कशी झाली बोल ना जरा सा बर एक एक श दाला तोलल हजारानी

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर )

गज़ल

घतलल ास मी तफ़ान हाव अऩ मर पयत त आ हान हाव१

एकह घटना अशी घडलीच नाह lsquoजीव ओवाळन मी बभान हाव२

माणसानी माणसाना जाळताना‐ रग-बरगी छप शतान हाव३

लागता माग मरण या जीवना या‐ पार याच का अस अवसान हाव४

ब हशोबी पाप माझ ात lsquoदवाrsquo मा झया साठ पर वरदान हाव५

ज़ह र कलाम १२९१३छद‐ मजघोषा

गझल व मनका लगावली गालगागागालगागागालगा

मी जगाची आसव साभाळतो माऽ मा या आसवाना टाळतो

सा वन कवीलवाणी वाटती जो मला बघतो तसा ओशाळतो

दखह माझ समजस लाघवी यामळ मी वदना करवाळतो

त तझ मी श द दयी ग दल तच मी अ ाप स ा पाळतो

सोसण स ा कला आह अर दख दणाराच मग कटाळतो

‐‐‐‐‐‐‐ासतीश दवपरकर भशा व खािनज तल तऽ ान वभाग नौरोसजी वा डया महा व ालय पण फोन नबर ९८२२७८४९६१

गजल

तझा गध आला कस आव मी ख या या मनाला कस साव मी

तझा भास झाला नद या कणार त या सावलीला कस पाघ मी

तझ ःव न आल सकाळ सकाळ

त या आठवान कस बाव मी

तझा ःपष होता क या लाजल या त या पापनीला कस पाझ मी

तला पाहताना मला मी वसरलो त या सोबतीन कस वाव मी क वकमार -

परवा परवा रः यान जाताना

कचराकड भराभ न वाहत असलली

अन यात एक भगार वाली

यातल भगार आप या पशवीतगोळा करत

सोबत एक २ वषाच मल आ ण पाळलल कऽ

दोघ ह ीण ित या सारखच

आशाळभत नजरन एकमकाकड पाहत

आपाप या राऽी या जवणाची काळजी करत

बाजलाच कसाया या दारासमोर झाडाला

२ ४ श या बाधल या आप या समोर टाकल या

हर यागार चाया ला मनसो खात

थो याच वळान जर या या ग याव न

सरा फरणार असला तर िनधाःत रोज या माण शात

समोरच एक दकानदार आप या हॉटलची सरवात करताना

प हला चहा आ ण पदाथ रः यावर सम पत करतो

( बहतक वाःतपजा )आ ण अगरब ी लाऊन सरवात करतो

आपला धदा रोज या माण

मी या सग याना आळ पाळ न पाहत आप या वचारात

भगार वाली या चहढयावर थो या फार

दवसभरा या कमाई चा

ितचा आनद ितन आप या आशाळभत पोराना दलला

कासाया या दकाना या मोर त तोपयत र ाचा पाट वा हल या

यालापण एक आनद वगळा आज बयापाक ग ला दस याच

दकानदारा या दारा समोर ल टाकलला पदाथ उ हान सकलला

आ ण सकल या या चार डो यानी

( तो डो यात भ न ठवलला दवसभरासाठ )

तव यात मा या मनाला ठच लागत

आ ण णात मी भानावरसव आपाप या मागावर

मा यामाणच रोज प हा न यान

वनय vinay gado

gadovinay667gmailcom

~~~o~~

bull ियाग

कसा कोपला कदारा डोळा उघड ितसरा बद डो याखाली त या रड मलख हसरा हमालया या दयी गल जलाशया तड झाला लय असाक तझी भ यात बड पड ड गर खालतीमाज दगडाच रान खरच का आहस तठचाळल माझ मन वगवान पा याम य सार शहर वहात तारणार तच ह च आशा कठ न रहात कती िनरागस जीव जाती काळा याच पाशी दयावत जग नाथा आली तला का उदासी कस कलस उजाड रखी वनाशाची न ी पड तझी िचरबद राह साढयालाच सा ी

स माधर काजव

भारत िनमाण

स प र ःथतीवर नस या चचा कवळ टाईमपास आह नहमी याच बात या प हा प हा वाच याचा खळा-नाद आह

भकबळ काय थाब वणार त ःवतच उपाशी आह इतक वष खाऊनह अजन खा याचा अ टहास आह

सामा यास कोण र णार यानाच मरणाच भय आह आधळा याय मका राजा ब हर सरकार आह

दवानाच लाज वाटत असा सधीसाधचा ताप आह पाय लटपटती पण एकाती रासब डचा कार आह

पयाच अवम यन कस रोखणार सार िनराधार आह अम रकन अथ यवःथवर अवलबन ाचा सारा कारोबार आह

जोतो उ ा या काळजीन ऽःत महागाईन गाजलला आह दररोज बला कार खन असा भारत िनमाण झाला आह

‐‐ सजय कलकण

कमया शरदाची

िनिशगध पसरला म ध शरदाच चादण

उतरता अवनीवर हष स दयाच लण

कशी कमया मग झाली सोन हळच पसरल यकरा या उबला या मन आससल

नाह कसल बहाण

नाह तसल उखाण

ल जा लाजत यची कशीम य वसावण

थड वायाची झळक गाऽ गाऽ थरारती तर या का सली मग या का हसली

काय कराव सचना यकर झाला खळा शारदाचा यता झोका झाला आ णक बावळा

मान आभार कणाच शारद य चाद याच थडगार या हवच उबदार क यच

राधा एक प झाली कण सावळा दसना शरदा या चाद यात गौर वणह हरवला

पावा कणासाठ होता कण कण झकारता राधा मनी कण कण

कण मनी राधा राधा

न राम हाऽ

ओ बाप परवा बशल हतो एकलाच वावरात यकळ होती सग बोलाया यव यात बाप दसल माला बाप वआपल हा मा बाप

या हणल आयला दवच जण गर बाला पावला त हासल वाई चआन बसल यकळात माला इचारल बापनी कोण र बा त या हणल मी यतकर ह ह ह

मजी कणबीमजी यडाआह ह ह कायबी हणा

तमाख काढली हाताव लाजलो जरासा आन फ़कन दली या हनल तमी यच ना जनी त मीठ आणल हत त हणल हय र बाबा तो मीच या हळच घ यळ चाफ़डल कमरच ह ह ईचाल हाय का बद हाय त ग प रायल

या तनला घराक िनल त हणल बाबा सोतऽ हायस आता या हणल हय बापपर वमज नाह ती फ़कःत बा क समद तसच हाय बाप त घरात आल वाकन गाद व बिशवल फ़ाट याबडकळ होती कापसाची

बाप हणल का र बाबा लईच क ात दसतस त या हणल बाप तमी काव गला आव तम या लोकायनी आ खा मावा फ़ःत कला बाप चाहा पत हतयळ या दधाचा

तनला आमची घरवाली बोलली बाप हारा मजी कचा असतो ओ बापन डॊळ पसल सो यान आग ताई हता तो क हातर आता खा या ढोरायनी पर तमी धाब नगा राम यीलपरभराम यील यो कर ल स द नीट

उठल बाप गाद व नफ़ाटक हगडच यतो र मी दादाकाळजी य चमा हता तर पाणी पा ला या त या डो यात कडाकडान िनगन गल बाप यच बाप जनी दस वािचवला यच बाप जनी माणस वािचवला

सतोष वाटपाड ~~~0~~

bull तळहात मा या तळहातावर तझा तळहात ठव र मना या गाभाढयात तवणार योत ठव काज याइतका जर चमकलास तर चाद याराऽीची साथ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

झ-यासारखा वा हत होशील त हा माझच ित बब दसल तला यात बलोर या आरयाला चमचमणारा काठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

उमलल ज हा पा रजात उमलल सगधी रातराणी हळ या ओ या पाक यावरती नाजक तझ ओठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

मीमा या ज हा खाणाखणा वसत माग सोडन जाईल गलमोहरा या झाडाखाली फलराणीची भट ठव

मा या तळहातावर तझा तळहात ठवhellip helliphellip hellipतारा ठाकर

परपर को हापर

करवीर हणज जण वीराची आह भमी उसळ या र ाला इथ या कसलीच नाह कमी

तािलमीसाठ िस शहर भीमासारख म ल दई राग या छातीत ा या मदताह िनपजली जाई

महालआमी ह श पीठ उभ तया या पाठ शी जोतीबाचीह जोड ग या िसचत भ या राशी

उभा ठाकला प हाळा लऊन शौयाची झळाळ

तबक उ ाना या साथीन िनसगानह कलाकसर कली

िस िगर या गफा हणज ाचीन जीवनाचा सरख मळ को हापरकरा या सािन यात उ हिसत बनतो सगळा वळ

वराम दोःती मऽी हणज होती याची जान आज तच उभ ठाकल दऊन एक पण वराम यार तमची लाख मोलाची र ह इथ फक पडायची कसा सटला मग तो हात का वाटत ह अधर वाट तझ माझ अस कधीच नसायच सगळ शवट आपलच हायच त हा वना न सचायच काह

आज का मग नजर रतीच राह

त हापाशी गवसला तो सर यापायी जगण झाल सदर आज कठ हरवला तो ष ज का हाव नीरस सार जग प हा एकदा हवाय तो उ हास ती व ी आ ण मन दलखलास चला िमटवन टाक हा वराम जोडनी पढ अध वराम ‐‐‐ मयर कदम ०८०९२०१२

‐‐ मयर कदम mayuri1509gmailcom

माझा दव बा पा माझा दव बा पा आज झाला अबोल

भा वकाची मःकटदाबी पाहन

ग प झाला बसला सन helliphellip भो या भ ाना दई गोड आशीवाद

पण बड या या कायापढ

आज परता गलाय गडबडन helliphellip राऽ दन ला वती रागा तर ह करबर नस आ हा बा पा या दशना वड अस

दशन होता तझ नाचतो आनदन helliphellip सली ट या गद त राजा ए हाना गदम न गलाय

खढया भ ासाठ माऽ

बा पा मडपात रा हला बसन helliphellip कणावर रोष नाह दवा तझी कपा ठव सवावर

फ सब दवन काह ना सवा आमची नतची घ त मानन

नटखट र त नदलाला

नटखट र त नदलाला

तर ह तझा आह बोलबाला माखन चोर लड वाळा तर ह राधचा तच दलवाला चाळ कर शी हजारवळा ग डस लाडका त गोकळवाला लळा लावनी गवळणीना फसवतो हसन त मरलीवाला खो या काढन बस बाजला हसत पळतो पाहनी यशोदला लगड चो नी मःतीत रगला

कलमावर बसनी पाह बासर वाला अगाध त या साढया कणलीला तर ह अम या दयी सदा त वणगोपाला

-------- दव पडणकर

धक आ ण समाज

धक होत पसरल वःतीत र सकाळ

ह रोज असच असत मजला काय न हाळ

ध यात रमली वाट पाऊल वाकड पडल जो टाच खाली मला गणगोत याच रडल

ढ च पसरल धक प षाथ अध झाला वश द या या ब हणीचा गभात अत झाला

डाग [ षडा र ] कोणी कली वःती च िा या र पाठ

लपल का डाग को या वड साठ

लागला र ब टा ग या त या भाळ

कालची कौ मद

आज झाली काळ

रोज दर रोज बघ िनयिमत चिाचा तो डाग कसा सराईत

कसा आला डाग अर त या माथा को या प याईन वचा मी आता

शात पनवलकर वधा 9970107591 prashant8panwelkargmailcom

म य अन म म य अन म दारावर दःतक दत नाह

कधी यतील आय यात चाहलह लागत नाह

म यच एक ठ क असत तो आ यावर आययच सपन जात पण म आ यावर आय यात खर जगण स होत असत

म य सोबत साढया वदनाह

या या सोबत जातात म आ यावर खढया अथान वदना कळायला लागतात

एकवळ म यला कवटाळण सो प पण माला कवटाळण खप कठ ण असत कारण ःवतःच अ ःत व वस न एखा ावर म करण खप कठ ण असत

चारो या --- १ माणस नहमी दसढया या चका शोधत रहातो तो ह मानतच नाह

तो ह कधी चकतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

२ जाह र सभतच दशाचा ःवािभमान जागत होतो िनवडन आ यावर याचा िललाव स होतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

३ मी तझा फ तझा ासह कोठ रा हला माझा ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

४ ज घडायला नको होत तच घडन जात आपल जगण िनयती या हातच बाहल बनन जात ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

५ आवडल मला जगान त या नावान ओळखायला त या नावासोबत माझ नाव यायला ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सजय एम िनकभ sanjaynikumbhaymailcom

मो ९८६०७२६५६०

नात

तझ न माझ नात

उच-उच व ासारख

आकाशाला गवसणी घालणार

तझ न माझ नात मद मऊशार गवतासारख वादळातह घ ट असणार

तझ न माझ नात िनर आकाशासारख

सार काह ःव छ दाखवणार

तझ न माझ नात खोल खोल सागरासारख

दया या आत जाणवणार

तझ न माझ नात उमलणाढया फलासारख प वऽ ना याचा गध पसरवणार सहास मकद मोर मोबाईल-९२२४१३८४८३ ई-मल-moresuhas005gmailcom

‐‐‐‐‐चारोळ ------------- तझ ह आनद जीवन फलासारख फलत जाव मी माऽ फल होउन त या कसात झलत रहाव

त दर गलीस क

नहमीच माझी असतस जवळ त अस यावर उगीच ःव न भासतस

पती-प ी या ना याम य व ासाचा सत असतो सार जीवन आनदात जाव हाच याचा हत असतो

ल -ल द या या योती मखी त या उजळ द साथ त या माची अशीच मला मीळ द =====================

जात hellip वचा नका र जात माझी मी थोडा ऽय थोडा ा हण

थोडा वय थोडा शि स ा आह

मी मसलमानह असतो ईद दर यान िशरखरमा खा यापरता

भसमस या वळ

मी आवजन ईसाई बनतो अन २५ त ३१ डसबर ए जॉय करतो फ ल

रः यान एखादा धाबा लागला क मी लगच पजाबी िन दढया खोढयात जगलात फरताना मी आ दवासी

एखादा गोरागोमटा कवा

गोर गोमट

फोरनर दसली क शकहयाड करताना मी इ डयन

सणवारा नसार अन प र ःथतीनसार अनक जाती बदलतो मी

सरकार रकाना भरायचा असताना मी रखडतो यात मा या ट सी वरची जात नाईलाजान

ईतर पण वळ

मी फ माणस असतो हो hellip माणसच

तवढ एक ओळख परसी आह मला जग यासाठ

सजय िसगलवार

मज जमल नाह

भरती या या सीमा रषा आख यास मज जमल नाह

लाट उसळता पाय टकवनी थाब यास मज जमल नाह

अःसल मोती आठवणीच जपन ठ वल दयाम य

शवट या ठो या पावतो पाह यास मज जमल नाह

गतागत अशीच िचरतन गतत गतत गोळा होई

या बो याला दरदरवर फक यास मज जमल नाह

चरगळलला चि िमठ शी हळच हसतो आ ण बलगतो

दतोणा या खणा ह याशा टाळ यास मज जमल नाह

रटाळवा या आय याला दळ याची ह गमत आह

कती पाखडा तर सखाला चाळ यास मज जमल नाह

सधाकर कदम

उरला कवडसा

अधार दाट भवित

सर जाल मन

कानी श द धीराचा नजरस एक कवडसा ll

मगजळ जण भास

रग भाव छटाच

कोण आपल परक

लोकहो भद फकाच ll

परगटन दर कल

पयायी नवी व कळा सोस या फार उपकाराच दडोर ll रा हला हाती न हात उपवर होता काळ बोलणी कच ा बोचणी उमग हतपरःसर ll अनभव तो कसा ndash ई का घाव उम िनमाला दाहक वाःतवाचा हाती उरला कवडसा llhellip ( घनयाम) Ghanshyam Parkale gvparkalegmailcom

अथाग या गद त नाह कणाचा ठाव ठकाणा कळसा काखत ठउनी शोधतो माझी सगणा नजरत भ न ठवीली ती बबीत तझी क पणा जगायच कस आता अतरात तझीच तीमा sanjay R

डो यात आसवाच थब झालत जमा ती ा त या य याची कधी सपल ग रमा उन पावसाची आता नाह मजला तमा नको अधकारात लोट वझल ह शमा

जवन पाखराच आनद ःव छद

आ हास बघा महादवाच नद

नाह आ हा कठलीच बद

तर ह मोजतो लाबी आणी द

सदानकदा दःखी पशाचीच धद

वसरलो माणसक

वदनतच आनद

sanjay R

आठवणीत त या मी वसरलो जग सार तज िशवाय मज आता सचना काह सार पण तह कशी वसरली सोबतीन बघीतलली ःव न तार वाहन गल घर वाळच यकाक सागर कनार सजय र घ

SanjayRongheraymondin

िनःत ध--- जाऊ ा झाल गल वसरल ज हा जीवनच सरल तर मग जगात काय उरल पाषाण ह पडल असतात पवता या पान झलत ह असतात पाऊस पाणी झझावात पण अशात ह त शात िचत साध माण कोणता ह न करत बहाण

ःत ध असतात अस ह नाह उलट ह सव झलन ह त िनखारतात हौशी माणसा या दशन उलट आकषण बनतात ओलावा वःकालतात धबध या या पान सदर वनःपती आ ण वन जकतात सवाची मन तर ह अबोला एक ःपश ओला जग याच कारण बनतो हणन मी हणतो

खामोश प थर खामोश नह होत दल होता ह उनम भी हर मौसम खामोशी स गजार हद होती ह जलम- ओ - िसतम क सजय सगीत

Sanjay Hedaoo

वडबन दादा क डक या या एकटा जीव सदािशव िचऽपटातील काल रातीला सपान पडल या गीताची चाल वडबनासाठ वापर यात आली आह यात कणाचाह उपमद कर याचा हत नाह ___________________________________________________________

काल दसाला अविचत घडल बातमी फोडली कणी अन पय गडगडल अन डॉलरचा तो रट बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर झाला खळा न दसतोय भोळा घाब न पाह नको मौनाच त स ग घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

कला माझा घात त ह अन मी ओरडलो पर करा या घोटा यामद

फायलीचा तो घोळ घालनी जनतला ह दला धडा या घोटा यामद

जाळपोळ चा खळ खळता कणालाच हो नाय सोडल अन ट ह वरती यज पाहनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर बनला गड न लागलाय पड जागवर राह ना बाई त यावर खशी लागलीय िभषी सोडल जाईना चल जनतत िश नी जा हरात क उगाच यळ आता लाव नको पण यवराजाच बोट ध नी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

श दाम य पकडन मजला वचारल काह अहो सभमद

बोल यास ह काह च नाह मौन सोडल नाह अहो सभमद

चक समजलो बराच रडलो ldquoअथrdquo ह माझ गडबडल अन डो यामधल अौ बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त कारण पापाला पाळल सापाला पडल र ह भार पडल र ह भार वरोधकानी कली फतर बालट आल त यावर काय होईल त होऊ द कोटात जाऊ द फक र याची क नको पण या गो ीतन धडा घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

िमिलद जोशी नािशक ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

हणीचा ख जना

हणी खपच खढया असतात आपल हव ल

आजबाज या घटनाबाबत असायला हव द

नीट पा हल द लीकड उघडन आपल डोळ आठवत कोळशा या दलालीतहोतात हात काळ

चला चला अजन पढ पहा साथी आठवत का पहा हण अती ितथ माती

झोपच स ग घतलला नसतोच होत जागा ह हण आठवताच होईल तमचा ऽागा

अित झाल अन हस आल अशीस ा आह हण

घाल आता न चकता घोटा यावर आदश घण

आधळ बचार दळतय अन पीठ खातय कऽ बघा नीट डोळसपण आसपासची िचऽ

चोर सोडन स याशाला दली जाईल फाशी नत वा या त डावरची उडणार नाह माशी

आई जव घालणार नाह भीक मागायला आडवा बाप एक क दोन कती साग भजाला तर हजार ताप

नाव सागायच सोनबाई कथलाचा पण हाती वाळा क ी क ी हणी साग एकह खोट नाह बाळा

पत पडल राव चढल असह हण याचा घात आह सारवासारव करताना हणाव नजरचक न अपघात आह

क बड ठवल झाकन तर सय उगवायचा नाह थाबत सयाःत आला जवळ क ख याची सावलीह असत लाबत

पी हळद अन हो गोर असाह एक िचमटा आह हातचलाखी करणारा खाद म यच भामटा आह

को हा राजी काकड ला ऐकल असलच न क

पहा पडताळन पदोपद खर ठरत प क

सारा गाव मामाचा एकह नाह कामाचा दाम कर काम बाबा बाब असतो दामा चा

नावडतीच मीठ अळणी पहा हसलात ना गालात खोट नाह ठरली हण श दोनश सालात

लाभ ना नफा चाल झपाझपा असह हणण ढ आह कळल यालाच कळल बाक यासाठ गढ आह

ख जना आह हणीचा तर उ खननाच काम नाह

हणी नसतील तर भाषतस ा अ जबातच रामनाह

मरार भाऊ दशपाडसगमनर 9822082497

वाऽ टका

वसली

खासदारक दली मागच कर प ासाठ महनत

त या क र यान आयला िमळल आ हा मत

काय हव त माग तला दवन टाक

चाराला फरायला फ

क नकोस का क ‐ गजाभाऊ (गजानन लोखड )

वाऽ टका

दट पी पालक नीती

वश यायचा शाळत क CONVENT शाळा आठवत

पडल माग मराठ शाळत ह लश िशक या पाठवत

चचा सऽात पालक झोडती भाषण झकास

हाती आह आप याच हणतात मराठ चा वकास

‐ गजाभाऊ

चारोळसजवन ःव न स रगी उ हािसत आय या या स यची चीतारतोय आठवणी कन हास वर पण रग फसाळताना उमटत नाह

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आठवणीत या णाची झळक यत अधन मधन गज साडन अतर ासाची साजवळ नभ यती दाटन

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

थब थब िशप या सर खळाळल हाःय गालावर मोहरला ौावण सरस नी त होऊन बफान सई

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

शोधता पाउलखणा नजरन श दच आज िनश द झाल मा णक मोती लटावस वाट ःफरणार भाव उसास झाल

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कजवनी सरात हाली भ न अतरगी तशारली हरवाईची त तनबावर अवघी नदनगर मोहरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

श द समजतीश द उमगती िचब िभजन राधा ओशाळली ओठामधली ती अबोल ीती हकारवान आसमतात पसरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

म फलीत मःती रगतय इथ त या ःवागता वीणा रमत ओसाड गावात वार िभजत रानातील रानफल बधद होत

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कलास माडग

ldquoःवगाची सहल वषाली गोट खड कर दचकलात ना वाचन हा कसला अ वःमरणीय वास होय िमऽानो हा वास आह याला प वीवर ल ःवग हणतात अशा ldquoकामीरचा ldquo अस हणतात क जीवनात यवन यान

कामीर नाह प हल याच जीवन यथ आह दोन वषा पव मा याह निशबात हा योग आला आ ह ज हा एक मोठ श प करायची ठरवली त हा आमचा प हली िनवड ldquoकामीर ldquoहोती मग ठरवल ldquoकसर ldquoबरोबर कामीर करायच दोन म हन आधी ब कग पण कल ldquoदोन ए लला आ ह मबईत दाखल झालो ौीनगर वमान वासासाठ आणी योगायोग हणज या दवशी आपली वड कप फायनल बकट याच पा कःतान सोबत होती आ ह जथ उतरलो होतो दादर ला ितथ रः यावर मोठा ःब न लावला होता मःत याच पा हली आणी ती जक याचा ldquoथरार ldquoपण अनभवला सपण दादर भागात त हा भयकर धमाल चालली होती सरवात अशी ldquoहटकआणी छान झाली दसढया दवशी सकाळ िनघन अकरा वाजता ौीनगर ला पोचलो कामीर ला पोच यावर थम गलमग पाहायला जा याच ठरल यात तीन ट प असतात प हला ट पा उची ८५०० फट त मग दसरा ट पा गलमग उची ११५०० फट आणी शवट खलमग उची १३५०० फट हवामान ठ क नसल तर दसढया ट या पयत च फ जाता यत जा यापव मोठ गम बट व फरचा कोट भा यान घवन घालावा लागतो

इथ जा यासाठ जी रोप व कबल आह तीला ldquoगो डोलाrdquoराईड हणतात यात बसन अ रश आकाशाला गवसणी घालण हणज काय ह अनभवल

आम या सदवान हवामान अनकल अस यान आ ह खलमग पयत जाव शकलो ितथ बफ पण भरपर अस यान बफात खळण बफातील ःक टग वगर मजा भरपर घतली बफात भरपर लोळलो एकमका या अगावर बफ टाकन खळ यात तर ध माल आली इत या उचीव न प यात फोन क न घर या लोकाशी बोलण पण एक वगळ ाील होत तथ फ बएसनल नटवक होत परत यताना इत या उचीव न गो डोला राईड मधन बफाच ड गर पाहायला मःत वाटत होत व न भरपर फोटो मोबाईल म य गा याच पण व दओ शट घतल आ ह यानतर दोन दवस आमचा म काम असणार होता हाउस ldquoबोट ldquoम य मग आम या ःवाढया ldquoदाल लक कड रवाना झा या ldquoदाल लक ldquoएक अितम सरोवर आह अस हणतात प डत नह रोज दाल लक च पाणी पीत असत आ ह गलो त हा भरपर पाऊस चाल होता िशकायातन हाउसबोट कड जाताना पण डो यावर ला ःटक पाघराव लागल हाउस बोट एकदम दखणी सव सोयीनी य होती आतन पा ह यावर वाटणार पण नाह क ह पा यात आह आणी लाकडाची बाधली आह दोन दवस ितथ रहा याचा अनभव चड वगळा होता बाहर भरपर पावस कडा याची थड बोट खाली त याच पाणी भरपर कप याच थर अगावर असन स दा दात कडकड वाजत होत या थड त झोप या या बड खाली पण हटर होत तर ह थड भागायच नाव घत न हती बाहर या खोलीत एक मोठ उच शकोट होती आ ह आमचा बराचसा वळ ितथच घालवायचो यथ खास का मर प ती या

जवणाची चव चाखायला िमळाली िशवाय यथील खास पय ldquoकहवा ldquoपण आ हाला आमहान यायला द यात आल तथ आ ह चार िचनार लो टग गाडन लो टग शो स प हली िशकायात बसताना कमीर क कली मधील ldquoतार फ क या उसक ldquoया गा याची हमखास आठवण होत होती

यानतर आ ह दोन दवस आ ह तथील िनरिनरा या बागा प ह या यातील ldquoिनशात बाग शालीमार बाग यिलप गाडन या बागा कवळ अितम यिलप गाडन म य फ rdquo एीलrdquo या एकाच म ह यात फल असतात यामळ आ हाला याची मजा घता आली ह बाग पाहताना ldquoिसलीिसला ldquoिसनमाची आठवण झा या िशवाय राहत नाह यथ एक परातन शकराचाय म दर आह तथ व न पण ौीनगर व झलम नद दाल लक पाह याची मजा यत यानतर दोन दवस पहलगाम यथ जायच होत त भारताच ldquo ःव झलडrdquo हणन ओळखल जात तथ जाताना पा पोर यथ कशराच मळ पा हल यानतर ldquoअव तपर ldquoयथ वणच एक सदर म दर पाहायला िमळाल यथ बकट याट या टर आह भारतातील सव याट यथच तयार होतात कारण यासाठ लागणार लाकड यथ तयार होत माऽ याट ची मठ माऽ आसाम मधन यत ldquoतथन पढ माऽ भरपर बफव ी स झाली ldquoलीडर ldquoनद काठ आमच हॉटल होत चोह कड बफ बफ आणी फ बफ च होत सव रःत बफामळ बद अस यान फार फरता आल नाह माऽ बफाची खप मजा घतली का मर सस म य ldquoफोटो सशन ldquoकल पहलगाम हाच अमरनाथ याऽचा बस या प आह यथील नद या काठावर ल असल या पोलीस ःटशन म य एका बोड वर िल हलल एक वा य मनाला ःपशन गल WE DONrsquoT SLEEP FOR YOUR ldquoSLEEP खरच कामीरम य आपण म पण स दयाचा आःवाद घव शकतो याच कारण

सदव बरोबर असणार भारतीय सना यासाठ यथील भारतीय लकराला ध यवाद ाव तवढ थोडच आहत याचा आलला एक ldquoअनभव ldquo हणज आ ह गलमग व न ज हा ौीनगर ला परत यत होतो त हा ldquoलाल चौक ldquoयथ जामा मिशद जवळ झालला ःकटर मधील बॉ बःफोट या बॉ बःफोट म य अचानक क य लावायला लागला त हा िमिलटर न पयटक लोकाना अ यत सर त र या या या हॉटल वर पोचवायची यवःथा कली व काळजी पण घतली या श प च आणखी एक विश य हणज आ हाला यथ सव कारच िसझन एका वळ अनभवायला िमळल एक हणज आ ह बफल पा हली ह हणज बफ अ रश आकाशातन छो या फला या पान अगावर पडत भरपर पाऊस व कडा याची थड अनभवली भरपर बफाचा बफाम पाऊस व यामळ सव प रसर बफमय झालला अनभवला िशवाय भरपर उन याम य बफा छाद त िशखराच अ यत मनमोहक दशन झाल अशी ह कामीर सहल दोन वष झाली तर अजन याची ldquoअनभती ldquoकायम आह अस वा त परत परत जाव आणी ह सहल क न यावी

वषाली गोट खड कर

अदाज अ ण व दशपाड -पण

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आप या मनात खप काह असत या माणच य ात तसच घडल अस माऽ नसत यामळ खपदा आपल अदाज चकतात आ ण भलतच काह तर घडन जात आ ण आप या वा याला काची भिमका यत ह ब याची भिमका - पार पाडण ऽास दणार ठरत ओम -सकाळ पासन अशाच मानिसकतचा अनभव घत होता तो आ ण

याचा िमऽ -राकश एकाच कायालयात नोकर स बाजबाज या डःकवर असणार - जवलग मऽी हो यास काह च वळ लागला न हता मोक या ःवभाव - हा ओम या ःवभावातील सवाना आवडणारा गण होता नमका उलट ःवभाव असलला राकश - हातच राखन वागणारा असला तर या या यावहा रक वाग यामळ इतराना ःमाट-वाटायचा अस असल तर - मऽीतली तडजोड हणन -ओम आ ण राकश या यातील सबध मऽीपण आहत ह सवाना मा हती होत अगद एकमका या घरातील माणसाना दखील ओम आ ण राकश ह स ख- िमऽ आहत ह मा हती झालल होत ओमला ग या काह दवसापव घडलला एक सग आज ह जसा या तसा आठवला - या दवशी आ फस सट या अगोदर - एक अजट -िम टग हणन- मो या साहबानी - ओम आ ण राकश सोबत इतर काह जणाना

थाबन घतल होत ना वन कठल ह ोज ट यणार हणज - या ट मचा - ‐लीडर - ओम क ना राकश या पाक एक असणार ह गह त धरल जायच पण या वळ - राकश न अगद ःप श दात आपल मत सागताना हटल-

मी या ट म म य ओम असल तर काम करणार नाह मला ःवतऽपण ट म हवी आह यात ओम नसल आ ण ओम या ट म म य मी नसल मो या साहबाना धका बसला इतर सहकार थ क झाल राकशच मत ऐकन ओम आ ण राकश याना नहमीच एकऽपण काम करताना पाह याची सवय सवाना होती आ ण आता अचानक हा वगळपणा कशामळ सवाना जतका ध का बसला - याह प ा जाःत ध का ओमला बसन सहा जकच होत राकश आप या वरोधात का बर गला असल या सवालान याची झोप उडन गली होित तस हणाव तर इतरवळ

राकश या वागणक त काह फरक पडला हणाव तर -त ह न हत ओमशी याच बोलण -वागण अगद नहमीसारख - जवलग िमऽा सारखच होत मग- आ फस या ोज ट म य याच वागण अस का झाल अदाज यईना राकश आ ण ओम या रोज या यवहारात तसा काह च फरक पडला न हता

दोघ म-मट आ फसातन घर आ यावर नहमीमाणच सगळ काह सरळ त पार पडत अस एकमका या घरची चवकशी बाक ची याली -खशाली वचारण एवढच न ह तर- जवण करताना अगद मोकळपणान ग पा-ट पा बाहर ग यावर इतर िमऽाशी बोलण - अगद छान आनदात होत होत मग राकश- आ फसात या िमळन काम कर या या वषयी अस का वागतोय आपली सोबत याला का नको वाटत आह अस तर नाह - या या मनात आप या कामा वषयी कामा या प ती वषयी काह ितकल भावना िनमाण झाली

ओम या या शकला फारसा अथ न हता - एका अथान सग या सहकार - िमऽान म य राकश प ा ओमच अिधक पसतीचा उमदवार होता मग आपली ह लोक यता राकशला आवडत नाह का हणन तर तो आप या बरोबर काम करायच नाह अस सागतो आह या एका गो ीमळ आप यात दरावा यत असल तर ह बरोबर नाह राकश ट म-लीडर झाला यात आनदच आह आप याला आ ण

या सठ आप या नावाचा वचार होऊ शकतो- ह ओमला मा हती होत तर मो या मनान तो राकश या हाताखाली काम कर यास तयार होत

आ ण आप या हाताखाली राकशला काम करण कमीपणाच वाटत हणन तर तो आप या ट म म य काम कर यास तयार ना ह ह कारण

असाव- राकश या मऽीत दरावा य याच आपण मो या साहबाना सागया- सर मी राकश या ट म म य आनदान काम कर न मला यात काह कमीपणा नाह त ह राकशला नव ोज ट -लीडर ज र करा यावळ माझा वचार क नका या वचारान ओम या मनावर ल ओझ कमी झाल आपल नात -आपली मऽी आ फसा या बाहर अगद नहमी सारखी आह याची काळजी नाह काह दसर दवशी -आ फसात आ यावर ओम आधी-मो या साहबा या क बन म य गला माग या िम टग म य राकश-काय हणाला कस हणाला याची प हा आठवण क न दत हटल सर राकश या वळ असा का वागला कळना मला मा या कामावरचा याच वःवास उडाला क काय गल अनक वष आ ह कती ोज ट कल सगळ कड आमची जोड िस आह छान काम कर या ब ल आ ण अचानक याला या या ट म म य मी नकोसा झालो आह

राकश इतका बदलन गलाय खर वाटत नाह य या या वाग याचा अदाज यत नाह य मला मोठ साहब ओम कड पाहत हणाल - िमऽ- वाईट वाटाव अस काह झालल नाह उलट राकश या नावाचा वचार ट म-लीडर साठ आ ह मळ च कला न हता आ ण दोन वग या ट मचा करा या अस आमच मत कधीच न हत पण राकश ज हा हणाला ओम या ट म म य मी काम करणार नाह वग या ट म म य मी असन त हा माऽ आ हाला वाटल त ह दोघजण

एकऽ काम कर या ऐवजी वग या ट म म य काम कराव कारण आह या ट म म य तम या जागी राकश ट म लीडर होण - बरोबर न हत आ ण नहमीच ओम लीडर आ ण राकश याचा सोबत ह ह बरोबर न हत याला ह ःवतऽ सधी दली पा हज आ ण राकश हणाला मला- ओम ला बाजला सा न मला त ह

कधीच ट म लीडर क नका मी दसया ट म म य जाईन पण मा याकडन ओम वर अ याय झाला अस मला वाट नय मा या भावना समजन या या साहब

सो मी उ ा या िम टग म य ओम बरोबर

काम करणार नाह अस सागन आ ण बाजला होइन नतर त ह वगळा िनणय घऊ शकता आता बोला ओम- राकश अस का वागला आला का काह अदाज अहो- आप या िमऽा या भ यासाठ तम यासाठ तो अस वागला ओम साहबा या चहयाकड पहात रा हला अदाज चकणार असतात हच खर ‐‐

अ ण व दशपाड -पण मो-९८५०१७७३४२ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ldquoगजाची आईhellip सतोष द पाट ल ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

गजानन उफ गजा हा आम या सव िमऽमडळ पक च एक पण या सव िमऽ मडळ त व गजात एकच सा य होत व त या या वल ण हाःयाच

गजानन आम या कॉलनीत राहायला आला त हा अगद दोन वषाचा होता आप या आई बरोबर हणज समाताई बरोबर लहानगा गजा आला

आम या चचला एक नवीन वषय िमळाला याच दसण हसण सार काह अगद जीव ओवाळन टाकावा असच कधी कधी वाट सपण भारत वषात जर शोधल तर इतका वन िनरागस मलगा िमळणार नाह बघता-बघता हा गजानन अ ठावीस वषाचा झालापण वय वाढल तर वयासोबत यणार ौढ पणाची ल ण काह गजानना या एकन वागणक व न वाटत न हती

वय शर र अ ठावीस वषाच पण मन- ब माऽएका कोव या पाच वषा या मलाची या पाच वषा या मलातआढळणारा अवखळपणा-िनरागस पणा-डोळ आजह गजा या आठवणी ओ या क न जातात समाताईच ऐन ता यात वध य व या वध याला असणार जगातील एकमव आशा हणजच याना वषभरात झालल एकमव अप य गजानन वयाची ऐन ता याची उमद समाताईनी गजानन या सगोपनासाठ खच कलली िश ण कमी अस यामळ चार घरची भाड कड घासली धणी पापड लाटन इ याद काम समाताई करत असतआप याला लाभलल एकमव आय यातील सख हणज आपला मलगा गजानन हाच या मानत गणपती मगलमत गजानन यावर या

समाताईची िनतात ौ ा होती हणनच मलाच नाव दखील गजानन ठवल

साधारणतः चार वषाचा असताना समाताईनी गजाननला एका बालवगात टाकल वगातील बडबडगीत यर-यर पावसा तला दतो पसा नाच र मोर नाच आ या या वनात साग साग भोलानाथ ह गीत त डपाठ असलला गजानन प ह याच वष प हलीला प हला नबर िमळवन मोकळा झाला या प ह या नबरच कौतक होत त फ या माऊलीला सपण कॉलनीभर हा िनकाल सागन साखर वाटत सटल या समाताई मला अजन आठवतात या या भावी जीवनातील सखी जीवनाची लहर घऊनच यईल अस आ हाला वाटल बघता बघता हा lsquoगजाrsquo च क चवथीला गला व शाळतील पर त याच माण शाळत या िशयव ी पर त प हला आलागजाला िशयव ी िमळाली आता या या या िशयव ीन या या िश णाचा दहावी पयत तर सटणार होतापण दवाला दसरच काह तर मजर होत या घटनन गजाच व समाताईच आययच बदलन गल चवथीला गजा खपच समजस व सamp ध य होता

शाळत या एका मध या स ट त आप या िमऽा बरोबर शाळ या मदानात खळत होता तव यात शाळसमोर ल रः यावर कशाचा तर जोरदार गलका ऐक यऊ लागला जोरात घोषणा जोरात आवाज यामळ ह काह लहान मल घाबरली व काह काय झाल हणन पहायला रः यावर आली तोवर रः यावर दोन गटाम य दगड फक चाल झाली होती ह मल अजनच पढ आली आ ण नकळत एक- दोन दगड या मला या डो यावर आदळल यात एक गजाह होतादगडा या या आघातामळ या या डो याला इतका जबरदःत मार बसला क यातन जो र ाचा पाट वा हला यातन तो जगतो क नाह असच आ हाला वाटलपण दव बलव र होत गजा वाचला

मदवर झाल या जबरदःत आघातामळ हा मलगा ःमरणश गमावन बसला सरवातीस हा तर समाताईना ओळखत नस अन हळहळ गजा या ददवी वासास सरवात झाली गजाच शाळत जाण सटलडॉ टरानी समाताईना या मलाला पण वौाती ा काह ऽास ऽाण दऊ नका अस सािगतलतळहातावर ल फोडा माण समाताई गजाची काळजी घत हो या दवसामागन दवस गल वष गली गजा या वागणक त काह च फरक न हता दवसभर हा शजाढया या लहान मला बरोबर गो याचा डाव माडन खळत अस दपारचा जवन झोपत असप हा दवस सारखालहान मलाना हा ऐवढा आप या प पा एवढा माणस आप याशी गो या खळतो याच आकषण वाट व खप िचडवत असत पण हा कधी या यावर रागावत नस मधन मधन यवन समाताईना मला सस ला आली मला शी ला आली अस साग व समाताई या या पायज याची नाड सोडन ती बाध पयत सवच कर त असत गजा अ ठावीस वषाचा होई पयत समाताई कधी याला सोडन कठच ग या नाह त अगर आप या लाड या पाडसाला सोडन कणाजवळ ठवल ह नाह

कधी कधी गजा आम याकड यायचा मला भोलानाथच मोराच गाण हणन दाखवायचा दवाळ चा नवा शटसपण कॉलनीत दाखवणारा गजा हा एकटाच मी सागन त काम हसन करणारा मी याला बहतक वळा जा पपर घवन य जा दकानातन दाढ च लड घऊन य अशी करकोळ काम सागताच ती पटकन करणारा आम या घर यवन टाई स ऑफ इ डयातील िचऽ न चकता पाहणारा मी कधी कधी गजाला ल न करतोस का वचारल ना या नावानच गजा कोठतर हरखन जायचा व प हा लाजन हसायचा एकदा सकाळ च समाताई आम या कड आ या मला हणा या अर त दिनयला कामाला लावतोस मा या पण मलासाठ बघनार नोकर मी एका जवळच असणाढया कायालयात िशपायाची नोकर गजासाठ प हली

व गजाचा गजाशठ झाला रोज सकाळ छान पक भाग पाडन शट-या ट यव ःथत घालन गजा यत अस यताना एका मो या पशवीत यात दहा कलो तादळ मावतील अशात डबा घवन यायचा पण ह काम फ वीस दवसच कल प हा हा आप या मागाला आ ह याला बरच वळा सागायचोअर गजा त आता मोठा झालास त हा िनट मो या सारखा वाग यावर तो हणायचा दादा मो या सारख हणज कस वागायच व मलाच िन र करायचा या या या िनरागस पणाच मला व समाताईस खपच कौतक होतएकदा शजार या एका मलीनसमाताईकड तबार कलीतम या या गजाला काह तर सागन ठवा यता जाता मा याकड पहात असतो आईन गजाला खप समजावलअस क नय बाळ चागली मल अस करत नाह त यानतर माऽ गजान अशी खोड परत नाह कली

एक दवस सकाळ च समाताईचा जोरात आबोश आ हाला ऐकायला आला हणन आ ह समाताई कड लगच गलोतर या राऽीच डो यात मदचा र ाव होवन गजा आ हाला सोडन गला होता

समाताई एक या झा या या आशवर या आप या आययाचा एक एक दवस ढकलत हो या ती आशा आता सपली होतीआपला मलगा हा खप हषारसमजस आह अस समाताईना वाट हा आज ना उ ा चागला होईल मग ल न कर ल व आप याला खप सखाच दवस यतील अस समाताईना वाटगजासाठ यानी खप हालअप ा काढ या नाना उपवास कलषी कल पण सव यथ

ताई या या क ाना कधीच यश नाह आलसमाजान सदव उप त कल या आप या पोट या गो यासाठ यानी दवस-राऽ एक कली होता यानतर एका म ह यातच समाताई ग यागजा या म यमळ अ न पाणी व य कललडॉ टर उपचार थाबलल फ एकच यासव

आजारातच बडबडण

आता या या कडच जायच आईला एकटा सोडन जातोस काय अर लबाडा बघा बघा कसा पळतोय अर थाब र हा एवढासा एकच घास तर खा नाह तर बघ ितकडन बवा यईल खा - हा िचऊचा घास नीट आघोळ कर साबण लाव का अर कती घाम आलाय तला जा काह तर खा - जाह बघ िचवडा तला आवडतोय ना खा -खा या वडातच एका झट यान समाताई ग या एका मलीचा अ याय कायमचा बद झाला मोन- 9820986659 email‐ santoshpatil_2007rediffmailcom

~~~~~~~~~~~~

बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

कतीदा ःव नवत भासत जायच असत लाब लाब या ितजा या पलीकड पण जाता यतच नाह अनबध आहत क फ नसतच भटकतय दशाह न अन िन ल िन वकार

आज न राहवन सोनािलका ःव नील या आठवणीन याकळ झालीपण काल खप काह बोलन गला र राग नाह आला तझा पण मन दःखी झाल त स ा समजन घऊ शकला नाह स काल

बोलता बोलता कती बोलन गलास र हणज त याह मनात आ याच ना या गो ी वाटत होत आप या मात ा सव गो ीना लक ःथान आह

बाहर याली पणा श द खप लागला र मला ठ क आह तला मा याब ल बोलायच न हत पण श द स ा हाच सचला ना तला म आ ण मा या आ वकारातन झालली कती बाहर याली व ी कशी काय अस शकत या कतीतन दोघानाह िग ट आला नाह त सव काह चक कस काय अस शकत र वचार क न सोनालीकच डोक फटायची वळ आली पण उ र काह िमळत न हत अचानक पायाखालची जमीनच खचन घत या सारख ितला वाटायला लागल आ ण ितला ा अया अवःथत टाकणारा कोण तर ितचा जवलग जीवापाड म करतो ना आपण या यावर मग या याच त डन ह असल श द सव नकोस झालल असताना कठन तर एक आशचा करण चमकावा तसा याचा ित या आय यातला वश मग अचानक सार काह सखकार घडतय

असा वाटणारा भास ओढ आतरता हरहर सवाना बरोबर घऊन एका णाला पण पण याच होऊन जा याच ःव न भट ची इ छा

याकळता अन भट नतर िमलनातन िमळालली त ी सार सारकाह सखदाईच होत मग आता अस अचानक काय झाल का सोनाला उदास वाट लागल म हणज नमक काय होत तीच एका पर प षा या शर राच आकषण क या या ःपशाची ओढ क फ शर र सख छ ह असल काह न हत मग नमक काय आ ण बाहर याली हा श द ए हडा मनाला का बोचला ितला तस हटल तर एक कार त स य तर होत नवरा असताना पर प षा या मात पडलली चाळ शीची ी होती ती इतक वष कधीह अस घडल नाह मग ा वयात ितच अस परप षा या मात पडण खरच नमक काय होत म क वासना शर र सख ह तर ितला ित या नवयाकडन िमळत होत () हणज िन य िनयमान नवरा त दतोच जर या या ःपशात आपल पणा नसला तर काय झाल आ ण ित या मनाचा यान वचार कलाच पा हज असा काह िनयम नाह जर वासनन तडब भरलला गिल छ हालचाली आ ण हावभाव करणारा तो असला हणन काय झाल यान काय फरक पडतो याना ा बाबतीत ःवतःच मत नाह हणन ितला म कर याचा अिधकार नाह ितला ितचा मानिसक आधार शोध याचा अिधकार नाह वचारा या ध यात जा ाना याच जीवघ या धरा यात कधी पातर झाल सोनाला समजलच नाह आधार कअर टकर आता ह फ श दाच बडबड आहत का आप याला आधार वाटणारा य आप या आय यात प ह यादा का आला नाह जर आला असता तर तो िततकाच सवदनशील बनन आप या आय यात रा हला असता का क

कालातरान ह पण नात बदलल असत ःव नवत वाटणार वाःत वक पात कस असल कणालाच सागता यत नाह

हशश वचारा या गद त सोनान एक िन ास टाकला एक भोग वःत हणनच सोनाकड बघणारा ितचा नवरा िन य िनयमान सोनाचा नाजक पण कःकरत होता तर दखील चहढयावर हस आ ण मनात ितरःकार ठऊन ती कायमच या यापढ झकत होती कणालाह व ास बसणार नाह वर वर साधा सरळ दसणारा मन य वाःत वक पाहता एक वकत ह पशच होता एखा ा बला कार माणसाचा चहरा या प ा वगळा तो काय असणार सव आवगातन बाहर पड यावर सोना या अगावर पस फकताना आपण नमक कोण असा सोनाला पड या िशवाय राहत न हता वकती करणाला पषाथाच नाव दण आ ण या वाग याच समथन करण अस असताना सोना या मनाची ित या भावनाची कोण काळजी करणार अशा प र ःथतीत जगत असताना ितचा आधार ितचा व ास ितच म ःव नील ह काय बोलन गला न राहवन ितन ःव नीलला फोन कला हलो हः हलो बोल ग सोन काह नाह अग काय झाल तझा आवाज असा का काय झाल तला का बोलत नाह अ ःव नील णा णाला अःवःथ होत होता सोनाला नमक काय झाल ती अशी तटक का वागत याला काह क या समजना

ह बघ सोन मी तला चागलच ओळखतो साग ना तला काय झाल कसला राग आलाय त ह काय बोलन बसलास ःव नील तला ह कस काय बोलवल गल र अर म करतय र मी त यावरमा या माला त ह काय उपमा दलीय ओह अग राणी त काह ह चकली नाह तझ यक वागण चागलाच आह अग पण त इतक सोिशक आहस नवया कडन ए हडा छळ सहन करतस हणन सागतो तला त जरा वाचा फोड ा करणाला काल मी ज श द बोललो त श द ल ात ठवलस आ ण या मागची भिमका ती नाह का ल ात आली त या अग राणी ह माझ श द नाह ह श द तला ऐकाव लागणार आह आ ण तह त यावर अ याय करणारच तला ह श द ऐकवतील आ ण ःवतः त या समोर ताठ मानन जगतील ह बघ दो ह कडन हार तझीच होणार आह त यावर अ याय क न स ा त तला बाहर आधार शोधायला गली हणन डवचत राहतील मग का अ याय सहन करतस लोकाना ह कळ द त यावर काय काय अ याय होतो त तझ ह शात आ ण सोिशक राहण मला नाह पटत तझ तलाच लढायच आह यथ मी तला आधार दऊ शकतो पण लढायला साथ नाह कती हट करतोय मला अग वाःतवतची जाणीव क न दतोय तर ए हड हट होतय आ ण उ ा सामोढया जा या लागणाढया प र ःथतीन कती हट होशील ह नाह का ल ात यत अग राणी मी त यासोबत आहच ना पण तझी ह लढाई तला एकट नच लढावी लागणार आह मडमकाय हणतोय मी समजल ना कठ हरवली आहस नॉमल हो सोन इतका वळ रोखन ठवलला सोनाचा बाध फटला लहान मलासारखी सोना ढसा ढसा रड लागली

हरवण काय असत तला काय समजणार तला हरव या या भीतीन माझी काय वाईट अवःथा झाली होती बोलण आ ण हदक सोनला दोनह काम नीट जमना अर यार चकल माझ मला न हत मा हत मा या ा वा यान ए हड दखावशील माफ कर मला नाह नको त माफ नको मागस ःव नील या बोल यान सोना दखावली होती आ ण आता या याच बोल यान नॉमल स ा झाली सोनान अलगद ःवतःला ःव नील या ःवाधीन कल ःव नीलन स ा नहमी माणच ित या चहढयावरच कस बाजला कल यान थम सोना या कपाळाच चबन घतल तो ित या वर चबनाचा वषाव करत रा हला यान हळच ित या कानाजवळ आपला चहरा नला आ ण तो हळच पटपटलारानो झाली का शात आता ठव का फोन ितत याच अिधरतन ित या त डन श द आल नको र थाब ना अजन थोडा वळ सोनला इतका कसा याचा मानिसक आधार वाटत होता ितचा नवरा रमश हा तर ःव नील प ा बराच मोठा होता मग नवया प ा लहान य त ितन कसा काय आधार शोधला रमश नावाला मोठा होता परत ःव नील म य असणारा समजस पण या यात न हता नवरा ह वगळ किमकल ित या आय यात होत ज ती िगळ ह शकत न हती आ ण ओकह शकत न हती उ च िश त ऑ फसर असलला ितचा नवरा वाग यात एकदम गावनढल होता रानट बर रा स हणज रमश आ ण या द रा सा या तावड तन सोडवायला आलला राजकमार हणज ितच म ितचा ःव नील परत खरच ःव नील राजकमार बन या इतक धय बाळगन होता का राजकमार तर रा सा या तावड तन राजकमार ला सोडवतो पण सोनाचा हा राजकमार तर ितला एकट लाच लढायला सागतोय

सोना आ ण एकट लढणार अवघडच आह ितला एकट ला लढायच असत तर प हलच २० वषा पव च लढली असती ज हा ित या नवया या वकतीच प ित या पढ आल होत कोणीच सोनाची बाज घतली न हती कोणीच ितला याय दला न हता नवरा बायको या मधल भाडण हणन सवानीच याकड दल कल अर पण का का त ह लोक मला याय दत नाह य आहो बघा जरा ा माणसाकड बायकोला कसा जनावरासारखा मारतो आ ण मा न मा न थक यावर थकवा घालवायला ितला लगचच अथ णात ओढतोितच लचक तोडतो हा बायकोला फ भोग वःत समजतो हा कसला प ष हा तर तोच तो दवस आ ण या नतर आलल यक दवस मनातला वालामखी सोना न सारखा सारखा दाबला

बरोबर आह ःव नीलच मला लढलच पा हज मा या दखाचा अत मी करणारच एक ण ित या मनात आल क ःव नील या आ ण ित या ना या वषयी रमशला सागाव पण रमशची इतक समजन घ याची कवतच न हती यान या ना याकड खपच गिल छ नजरन बिघतल असत याला काह सागण

हणज आ बल मझ मार असच झाल असत एक दवशी सोनान ठरवलच आता बस आता ा सव गो ीचा सो मो लावायचाच रमश बस झाल आता आता तसाच ितथ उभा राहा मला नाह मा हत आता त कसा रअ ट होशील त मला आता मोकळ कर मला जाऊ द माझ दसया कणावर म आह मा या आययात आता तला जागा नाह बाहर याली पणा करायला लाज नाह वाटली थाब त या घरा यालाच तझ थर बघायला बोलावन घतो

रमश हातात ज िमळल यान सोनाला मारत सटला सोना प हा प हा गगनभद आबोश करत होती परत मनात या मनातच यान धडा धड मोबाईलवर नबर फरवल आ ण खप साया लोकाना यान घर बोलावल हणता हणता सार नातवाईक जमा झाल सोना या सासरच सोनाला वाईट चालीच ठरवन मोकळ झाल नवरा सोबत असताना ह थर सचतातच कस आता तम या मलीला ध ालाच बसावा भर सभत सोना या च रऽावर िशतोड उडवल गल खाल मड पातळ धड आह तमची मलगी रड कठची रमश घाणरड बोलन या याःवभावाच दशन घडवन आणत होता बस झाली तमची बडबड आ हाला मा हत आह आमची मलगी अशी वागणारच नाह तम या मलान आम या मलाच पार वाटोळ कल बघ सोना बघ तला सागत होतो ना आ ह ा नराधमापासन वगळ हो त हाच म झाली असती साग सोना याना ह सगळ खोट आह त सोना या बाबाचा हा ि अवतार पाहन सगळ शात बसल बाबा आहो ह सगळ खर आह माझ खरच दसया य वर म आह कोण ःव नील ःव नीलकस श य आह त कठ आह तो बाबा हा काय मा या शजार बसलाय हा ःव नील तर आह ःव नीलचा हात हातात धरत सोना बोलली यानी यानी ा करणात सोना व त ड सख घतल त सार अवाक होऊन सोनाकड बघायला लागल सोनाच सग यासमोर ःव नलशी सवाद चाल झाल ःव नीलच ितला धीर दणार वा य ितला बड कर यास मदत करत होत आता भर सभत शातता पसरली

ह काय चाल आह सवाना समजच ना सोना या आईला अौ आवारात यईना आता ितला फ ित या लकराची काळजी वाटत होती मा या बछ या अग भानावर य ग सोन अग ःव नील नाह य ग इथ तो इथच काय तर ा जगात स ा नाह तो तर २५ वषापव च ह जग सोडन गला आह ग भानावर य मा या राजा ःव नील नाह य ल ना आधीह आई बाबा असच काह तर बोलायच बर का ःव नील त हा मी या यावर व ास ठवला होता आता मला कणावरच व ास ठवायचा नाह ःव नील त हणत होता त एकदम बरोबर आह शवट ा जगान मला बाहर याली ठरवलच चल मला घऊन चल त या बरोबर मला नाह राहायच ा जगा बरोबर सोनान रमशच घर कायमचच सोडल आ ण आता ती सखान ससार करतय ःव नील बरोबर मटल हॉ ःपटल या दहा बाय दहा या खोलीत (end )

अनघा हर ~~~~~~~~~~

ीhellip मदा कनी रासकर ी हणज काय फ एक भोगवःत आह ितला ःवतःच अस काह

अ ःत व आह क नाह पोटात मलीचा गभ असला तर पोटातच ितला मारायला पाहतात पण तो गभ वाढतो कणा या पोटात एका ी याच पोटात ना क प षा या ी च जर ज माला नाह आली तर प ष कसा ज मणार मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नाव ह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का लहानपणापासन मलगा आ ण मलगी हा भदभाव होतो मलीनाह मला सारखच सव अिधकार का नाह त कठना कठ काह ना काह कमी असतच मलगा आ ण मलगी बरोबर वाढवताना मलाना सव सखसोयी आ ण मलीना माऽ फ काम सािगतली जातात मलानी राऽभर बाहर रा हल तर ह चालत पण मलीनी माऽ अधार पडाय या आत घरात यायच पदोपद ित या नार वाला धोकाच असतो ती घरातह आ ण बाहरह का सर त जग नाह शकत ितला ित या ःव नाना का मनातच माराव लागत यगानयग चाललली ितची ह घसमट कधी थाबणार ती कधी नार ची नारायणी होणार पहाव ितकड वासनन भरल या नजरा ितला सहन करा या लागतात गद या ठकाणी दखील ितला ःवतःची काळजी यावी लागत क कणी आप याला ःपश तर नाह ना करणार म ाम कती कळसवाणी गो असत ह त एक ी च समज शकत फ या प षाना या वळस या ी म य आपली आई कवा ब हण का नाह दसत मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नावह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का काह ठकाणी तर नवराच एखा ा व प षाला थो या पशासाठ आप या बायकोलाह वकताना पा हल बात याम य ह सव

पाहन आता मन स न होतय या सव गो ी आता रोज याच वाट लाग यात बला कार झाला तर ितन त ड लपवायच पण यान ह काळ क य कल यान माऽ उजळ मा यान िमरवायच अशा नराधमाना ितथच फाशी दली पा हज पण नाह वषानवष खटल स च राहतात रगाळत नसत लाज वाटत आता या सव गो ी रोज रोज घडताना पाहन रोज एक नवीन दािमनी ज माला य याप ा एक दगा कवा कालीमाता ज माला यावी आता फ एक झाशीची राणी कवा एक जजाऊ ज माला यावी मलीनी आता ःवतःच र ण ःवतःच करायला िशकल पा हज आपण जर एका प षाला ज म दव शकतो तर याला सगी अ ल ह घडव शकतो प षाला ज म ीनच दलाय ह आता प क यानात घतल पा हज यक ीनच यक मलीन ःवतःच ःवतःच र ण करायला िशकाव आता आप याह मनगटात जोर आह ह दाखवन ाव घराबाहर पडताना कायम हातात एखाद िमरचीची पावडर सोबत अस ा जर वळ आलीच तर ितचा ज र वापर करा एक राखी आपणच आप या हातात बाधा आ ण ःवतःलाच वचन ा क माझ र ण मी ःवतःच करायला िशकल आता आप यातील आ म व ास जागा करा आपणह कणाप ा कमी नाह ह जगाला दाखवन ा सवच प ष वाईट असतात अस नाह पण काह वाईट प षामळ आज अस बोलाव लागत आह ज प ष चागल आहत याना माझा मनापासन नमःकार helliphellip भावानच ब हणीच र ण कराव अस काह नाह ब ह ण पण आता स म आहत ःवतःच र ण ःवतःच करायला या ह कशातच कमी नाह त

मदा कनी रासकर ________

मी तीच ी आह

जन नऊ म हन तला गभात वाढवल ा सदर रगीबरगी दिनयत नवीन जीवन दल ओठावर प ह या श दाच अकर रो वल ऊन थड पावसातह तला माय या ओला यात जपन ठवल

मी तीच ी आह जन तला मो या भावाच ःथान दल राखीची रशीम गाठ बाधन आपल नात मजबत कल आ ण त मला मा या र णाच वाचन दल

मी तीच ी आह जन तला बघताच त यात परम राच प प हल त याबरोबर स पद चालन त या चरणी माझ जीवन वा हल तला पतीचा दजा दऊन परम राकडन ज मोज मी तलाच मािगतल

मी तीच ी आह जी तला बाबा ‐बाबा हणन कधीच नाह थकल तझ बोट ध न चालताना ःवतःला सर ीत समजल त माझा बाबा आहस ह सग याना अिभमानान सािगतल

मी तीच ी आह जन झाशीची राणी बनन तर कधी सा वऽीबाई फल बनन ीला जग याच धौय दाख वल

ःवतःकड ी हणन गवान प हल

पण आज hellip

मी तीच ी आह जी या दिनयत काय तर घराबाहर पडायला घाबरत इमजाशी लढताना नाह तर आता अधाराला पाहन माग सरकत चार‐ च घासमोर मा यावर होणाढया अ याचारालाह कोण या भावाची धाव नसत

मी तीच ी आह जी ःवतःचा जीव मठ त घऊन जगत आज लोकल शनम य चढतानाह माझ दय फाटत अजनह मी एक अबला नार हणनच फरत

मी तीच ी आह जला ःवतःला ऊन थड पावसातन वाच व याच सामथ आह पण ःवतःची अ वाच व यासाठ ती असमथ आह

मी तीच ी आह

खरच नवरा असा असतो का

खरच नवरा असा असतो का बाहर वाघ आ ण घर घाब न राहतो का ऑ फसची तारवरची कसरत क न घरची यट कर यासाठ स ज असतो का खरच नवरा असा असतो का

कतीह टशन असल तर बायको आ ण आई यातील गता सोडवत असतो का ःवतःची इ छा बाजला ठऊन दोघीना खश ठवत असतो का खरच नवरा असा असतो का

हव ‐हवस वाटणार िमऽ बायकोसाठ दर लोटतो का िमऽाबरोबर पाट ला जायच असतानाह बायकोकड पाहन नाह हणतो का खरच नवरा असा असतो का

ःवतः आजार असताना पन कलर खाऊन झोपी जातो का आ ण बायकोला काह झाल तर स ट टाकन ितची सवा करतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नाआधी बायको अ सरा वाटत का आ ण ल नाचा २५ वा वाढ दवस साजरा करतानाह याला बायकोत तीच अ सरादसत का खरच नवरा असा असतो का

ितन कतीह सव ‐फगव कल तर याला तीच हवी असत का ितची चक असली तर ित या माड वर डोक ठऊन तो sorry बोलतो का खरच नवरा असा असतो का

वाटपोण मला बायकोबरोबर ितला न कळता तो उपाशी राहतो का तोह ित याबरोबर ज मोज मी ह च बायको िमळो हणन साकड घालतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नानतर तो ितला आई ‐ व डलाच मह दतो का माहरची उणीव सासर भ न काढ याचा सतत य करत असतो का खरच नवरा असा असतो का

नवरा आ ण बायकोच नात ःवगातच ठरलल असत का हणनच नवरा असा असतो का

ःनहल अिभ जत जाधव

तीhellip

मखमली वाटवर चाल याची ःव न उराशी बाळगन िनघाली

ःव नाळ डोळ आ ण िनपाप स नता चहढयावर कोमल ःव छद पावलाम य कण कणणार पजण अवखळ भरभरणाढया बटा आवरत मऊशार हरवळ याहाळत - िनघाली

आई या कशीतली माया आ ण

बाबा या नजरतला आधार घ ट ध न ठवन आज वरल सःकार िनघाली समोर दसणाढया चढणी वळण दगड ख ड नजरत साठवत िनघाली

सकमार पावलाला प हली ठच दखावलला जीव सावरत डो यातील अौ आवरत ठचचा अनभव साठवत माग वळन न पाहता आ म व ासान िनघाली

पा हल वळण मागच य ीआड पलीकडल य अिनिमष नऽानी अवलोकत नवीन व ाची िनिमती साधत िनघाली

न यानच दसणाढया दखा यान हरखली रमली रगाळली लोभावली अनक वदना सल जखमा झलत अन सोसत ःवािभमानान सगळ बळ एकवटन िनघाली

चढणीवर नटान ज न चढली चहढयावर अनभवा या रषा अन पावला या भगाची दखल न घता- उरभ न ास घवन िनघाली

डो यात इतराना द यासाठ ःव न अन पा हलली ःव न पर कर याची ज

वाटत या सग याना दत िनघाली

आता समोर उतारच उतार

नहा आठवल nehaathavale64gmailcom

~~~~~~

डो याची काळजी आपण आपल शर र चहरा सदर दसावा हणन बर च काळजी घतो माऽ िततक च काळजी आपण डो याची घतो का डोळ सदर दसावत हणन आपण य करतह अस माऽ याचबरोबर आप याला डो या या आरो याची काळजी घण आवयक आह याकर ता काह मह वाच उपाय खालीलमाण १) डो याची िनरोगी वाढ हावी आ ण त शवटपयत चागल काय म राहाव यासाठ lsquoअlsquo जीवनस व असल या हर यापालभा या दध अड मास मास याचा आहारात समावश करावा २) काजळ सरमाम य समा व कल या रासायिनकपदाथामळ डो याना इजा होव शकत यामळ याचा वापरश यतो टाळावा

३) भवया व पाप याना आकार द यासाठ प सलीचा वापर कला जातो अशा सौदयसाधना या वापरामळडो या या नाजक वचवर गभीर प रणाम होऊ शकतो

४) मधमह र दाब आ ण ट बी असल या णानीआप या डो याची दरमहा तपासणी करावी

५) उ हात जाताना वाहन चाल वताना अथवा कपनीतीलकामगारानी चमा अवय वापरावा

दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ अिधक महनत क यान अथवा भर उ हात फर यान अगाला घाम यणारच माऽ तर ह काह य ना घाम य याच माण इतराप ा जाःत असत आ ण यामळ घामाची दगधी दखील पसरत वयात यईपयत मला या घामाला कठलाह वास नसतोवयात आ यानतर विश ःव पाचा वास स होतो काह म य ह दगधी इत या मोठय़ा माणावर यत क चारचौघात मान खाली घालावी लागतयासाठ काह घरगती उपचार पढ लमाणhellip

१) भरपर पाणी याव पोट साफ ठवाव

२) िनयिमतपण दवसातन दोन वळा आघोळ करावीआघोळ या पा यात सगधी ि याचा जस गलाब पा याच चार त पाच थब डटॉल यड कोलोनचा वापर करावाआघोळ नतर डओसट पावडरचा वापर क यास अिधकफायदशीर ठरत

३) श यतो अिधक घाम यईल अशा कप याचा वापर क नय प रधान कलल कपड हात मालावर सगधी ि याचावापर करावा

४) घाम वचवर साचन रा ह यास व वध आजार हो याचीश यता असत यासाठ डॉ टराचा स ला यावा

भ गीत hellip

गणश वदना नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका वरद वनायक तमची महती ई छापत तव कपनी मगलमत गणाधीपती महड िनवासी जग उ ार व ा ब भ ा वरसी शरण त हासी महागणपती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

त ह कपची सदा सावली ःमरण करता काय िस द दशन घता दख हरती पाप सरती मो ा ी नामःमरण आ मश भ रसाची नवी अनभती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

यऽा करता मन आनद व न टळती भय पळती सगण ःव प स न मत दयी सदव को न नती भव सागर या त न नसी आ मसखाची यई भरती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका कला सःकती तम या दासी सव िस आ हा लभती त हा समप त कलाकती कला सवची आनमती ावी

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ौी वरद वनायक स न तम याच ठायी तम याच ठायी मज राम भ मज राम भ मज गो वद ह र गो वद बालाजी ह र गो वद मज पाडरग ह र व ठल ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज लआमी आइ भवानी मज शारदा माता रणका आइ यमाइ मज स ौगी आइ चतौगी मज श पीठ साडतीन सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज िशव शकर भोलनाथ मज कदार मज राम वर मज व र मज सोमनाथ मज आ मिलग अमरनाथ मज योितिलग ादश सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज ौी ग द ग ःवामी समथ ग गजानन मज समथ नवनाथ मज मज तीथ ःथान समाधी घाट सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज पर सा ात मज मज सरःवती प सदर मज म धाम वकठ अवघ मज िनज धाम परम धाम मज ह वरद वनायका वनायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

बोला हर व ठल व ठल नामा सग वाजतो मदग टाळ हाती घऊनी रग भ नाच माणसा पर अभग आज भा यवत

भगवत सवा सदा सदा सत सग व ठल नामा सग वाजतो मदग चार घटका वसा दख वस पच नामःमरण करता करता साधया परमाथ

व ठल नामा सग वाजतो मदग अ रगी जडला हाच नाम छद मनशाती िमळ िमळ आ मानद

व ठल नामा सग वाजतो मदग भ रस रग चला ध वार वाट साथ झाहला ज म सफ़ल जगण

िच बोल व ठल व ठल वाणी बोल व ठल व ठल

काया बोल व ठल वी ठल आ मा बोल व ठल वी ठल

हणा हर व ठल वी ठल बोला हर व ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल

ौीग क पत सकल सक पाधा

ान तज भाःक सकल ितमीर सहा

कला व ा िसध सकल त णा िनवा

कला याऽी पाम माग दावा वड लधा

लीन चरणी सदग माया धरावी परमश

ौी गणशाय नम

भव सागर या म चा कनारा त ह

अधाढया माग या द ीचा काश त ह

खडतर आय या आशचा करण त ह

अ ानी साधका या ानाचा द प त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

मातीचा गोळा आ ह घड वता ा त ह

अडखळत बालक आ ह चाल वता वण त ह

भरकटत भोगी आ ह करार शीव त ह

पामरस भ आ ह स ात पर त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

शरणागत लीन चरणी अभयदान पडो पदर ज मोज मीचा पापी गगाःनान घडो आजी अत पीड त चब कपामत िमळो त ी

चटक अ ान धगी ानचि लाभो शाती

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

आळ वतो तव सदग राया गतीचा मज साद ावा प रस ःपश योग जळवा सवण-मय ज म घडवा

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

द द ौी ग दव द ौी ग दव द ौी ग दव द

दगबरा दगबरा ौीपाद व लभ दगबरा आवधत िचतन ौी ग दव द ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

राम नाम राम राम बोल ह मन राम राम िच ी हा जप राम नाम ह िशव ःतवन राम नाम शमव वषदाह

राम नाम एक आधार राम नाम ज मो ार राम नाम ह मो ार राम नाम शाती धाम

राम नाम घता सट मोह-पाश अन घोर-पाप राम नाम अमत पान राम नाम म ार

राम नाम याव िन य राम जप अतर िनरतर हाच धम हच कम किलयग एक हा य

फल साद सदा-सव हत ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

मगश मधकर मढ सदःय मसप तळगाव दाभाडमावळ ९८८१४९०१४७

आह व ासान िमळालला आपला ठवा यो य य या हातात पडलाच पा हज ाच तळमळ न मा यामना ई काशनान तयार कलला हा दवाळ अक जो एका लक न लाखो वाचकापयत आ ह पोहचवतो तोच दवाळ अक आपणा सवासाठ ःतत करतोय दवाळ अका या कामात वळोवळ मदत करणार माझ सव िमऽ म ऽणी सहकार याच आभार आम यावर व ास ठवन आपल अम य सा ह य व ासान आम याकड सपत कल या सव लखक कवी मडळ च आभार सव वाचक मडळ चह शतश आभार आपणा सवाना दवाळ या ल ल शभ छा

अनघा हर anaghahiraygmailcom ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

अ हसा मक प तीन त णानी न द वला सामा जक वचार ह याचा िनषध ===============================================

२ ऑ टोबर २०१३ गाधी जयती या िनिम ान आज डॉ दाभोलकरा या ह यचा िनषध हणन महारा सिमती या सामा जक सघटन यावतीन शकडो त णानी आज दादर यथ मक माच क न अ हसा मक प तीन िनषध न द वला सामा जक ह या वचार

िनषध माचच आयोजन बोधनकार ठाकर पतळा पोतगीज चच त दादर च यभमी पयत कर यात आल होत आज सकाळ ११ वाजता बोधनकार ठाकर या या दादर यथील पत याला अिभवादन क न या मक माचला स वात कर यात आली

या माचम य सामील झाल या त णानी माच स हो यापव साम जक आशय असलली गाणी गाऊन समाज वघातक श वरोधात लढ याचा िनधार कला ा माचमधील अनक त ण हातात महा मा गाधी माट न यथर कग आ ण डॉ बाबासाहब आबडकर याच वचार असलल फलक घऊन चालत होत माचन दादर यथील च यभमी पयतचा आपला वास पण क यानतर माच या समारोपा सगी साम जक वषयावर आधा रत पथना य सादर कर यात आल माच या अखर स त णानी हात उचावन डॉ दाभोलकर या या िनघण ह यचा िनषध करत या या ह यमाग असल या व ीला आ हान दत सकारा मक काम करत राह याचा िनधार कला दनाक २० ऑगःट २०१३ रोजी झालली डॉ टर दाभोलकर ाची ह या ह एका य ची ह या नसन ती समाजा या व ानिन आ ण तकिन वचार कर या या बयला थाब व याक रता कर यात आलली

सामा जक वचार ह या आह अशा कार महा मा गाधी माट न यथर कग सफदर हामी या याह ह या समाजबोधनाच काय थाब व या या उ शान कायात आ या हो या याच वचारानी अःवःथ होत सम वचार त णानी य या काळात सवसामा य माणसाला स म आ ण िनभय बन व या या उ शान महारा सिमती या सामा जक सघटनची स वात आज महा मा गाधी जयती या िनिम न कली महारा सिमती ह सामा जक सघटना समाजसधार लोकिश णजनजागतीसघष आ ण स यामह कर या या उ शान वगवगळ कायबम य या पढ ल काळात राब वणार आह

सपक ndash ९७६९६१३९४१ - करण झ बाड ९८३३९३५९६१ - िगर श ढोक जय हद जय महारा

मनो-गती (अकषय वाटव )

==========================================

बऱयाच िदवसापासन मनात काही िवचार यत होत आिण एक िदवस अनघाज बरोबर बोलण झाल बोलता बोलता तयान सहज िदवाळी

अकाचा िवषय काढला आिण एखादा लखही िलहायला सािगतला मी प ीचा लखक नाही पण तया रा ी घरी आलयानतर िकतयक िदवसापासन मनात घोळणाऱया तयाच िवषयान पनहा वर उसळी मारली आिण मग ठरवल चला या िवषयी आपलयाला ज वाटत त िलहन काढ खरतर िदवाळी अकासाठीचया लखाचा साचा मला अवगत नाही महणन जस सचल तस िलहीत गलो कवा जातोय शतकानशतक माणसाला आपलया शरीर ब ल आिण मना ब ल कतहल आह काळाचया आिण िवकासाचया ओघात ह कतहल माग न पडता अिधकच वाढत गल आिण कालातरान या कतहलाच रपातर िजजञासत झाल या िजजञासला मग िवजञानाची साथ िमळाली आिण शरीराचा मनाचा शा ीय अभयास सशोधन सर झाल आजपयत दशािवदशात झाललया सशोधना अती अनक वगवगळ िनषकषर िनघाल एवढच नाही तर सािहतय सगीत कला शया जीवनाचया िविवध अगानाही याची भरळ पडली महणनच की काय सवरसामानय माणसाचया मनो ापाराब ल बिहणा बाईना lsquoमन वढाय वढायrsquo या ओळी सचलया खरच िकती सयि क आहत या ओळी आपल मन दनिदन जीवनात सतत कलपनचया गरड भराऱया घत असत मा तयाच वळी जया माधयमातन या कलपना मतर रप घतात त शरीर िशिथल असत फार थो ा लोकाचया बाबतीत अस घडत की मनाचया गती बरोबर तयाच वगान तयाचया कतीही गितशील होतात हा िवचार जवहा मनात आला तवहा लागलीच िवचारा पाठोपाठ

ही िनमारण झाला की अस का होत मग तया ाच उ र शोधणयासाठी िवचाराची मािलका सर झाली आिण लकषात आल की मन म आह तयाला िदशा वळ काळ सीमा ात जात धमर भाषा कशाचही

बधन नाही आिण महणन तयाची गती अितशय वगवान आह महणनच की काय जवहा एखादी कलपना मनात असत तवहा आपण अनक कार िवचाराचया कल या लढवन ती कलपना मनातलया मनात साकार करतो मा जवहा ती कतीत आणायची वळ यत तवहा तवहा आपलयासमोर अडचण च असखय ड गर उभ राहतात आपलयाच दनिदन जीवनात अनक वळा आपण एखादी गो कशी शकय आह याचा िवचार करणया एवजी ती अशकय कशी आह याचा जासत िवचार करतो आिण काही वळान सवतःलाच ह ठाम पण पटवन दतो की ती गो अशकय आह

आता असा उ वतो की ह तर सगळ मनाच खळ आहत मग यात शरीराचा सबध यतो कठ माझयाही मनात नमका हाच आला आिण काही वळान एक साध उदाहरण आठवल िकतयक वळा आपण रा ी झोपताना सकाळी रोजचया पकषा लवकर उठायच असा िन य करन झोपतो मा ७० वळा आपण दसऱया िदवशी एकतर रोजचया वळीच उठतो कवा तयापकषा उिशरा याच कारण अस की मनान ठरवल तरी शरीराला जी सवय लागलली असत ती बदलत नाही दसऱया िदवशी सकाळी ठरवललया वळला मन जाग होत दहव ी जागया होतात मा शरीर अथरण सोडायला तयार होत नाही कारण सवय ह जवहा मला जाणवल तवहा लगच दसरा िवचार मनात आला की शवटी शरीरावर िनय ण मदच ब ीच िवचाराच महणजच पयारयान मनाच आह पण तरीही मनषय सवरसवी शरीराचया आधीन आह उदाहरणाथर ndash अघोळीला गरम पाणी हव ही शरीराची गरज आह कारण मनाला सपशर जञान नाही पण आपलयाला (ज अघोळीला गरम पाणी वापरतात) आपलया शरीराला याची एवढी सवय झालली असत की आपण ठरवनही थड पाणयाचा वापर कर शकत नाही पण अपवादातमक पिरिसथतीत (उदा व कीय सलला) आपण शरीराची मरड घालन थड पाणी वापरतो जस की मधमहाच रगण नाईलाजान गोड पदाथर खाणयाच टाळतात या वरन अस लकषात आल की अर ा आपलया मनाच िवचार िन य प ा असल तर शरीर हतबल होऊ शकत महणजच आपलया कलपना साकार करणयासाठी आपण आपलया कमाल शारीिरक कषमता वापर शकतो िम ानो हा जो िवचार माझया मनात आला कवा मी जो या लखात माडणयाचा य कला हा िवचार ही कलपना या पव िकतयक वळा

िकतयक िठकाणी माडणयात आली आह पण या लखाचया िनिम ान पनहा याला उजाळा दणयाच कारण एवढच की आपलया दनिदन जीवनात धकाधकीत आपलया मनात आपलयाला जो आनद िमळवायचा असतो तो कवळ शरीरान नकार िदलयान मनातच राहतो आपलयाला वाचनाची आवड असत पण नोकरीवरन कवा इतर कामातन सवड िमळत नाही अशी सबब आपण पढ करतो आिण यासाठी जबाबदार असत आपल शरीर कारण आपल मन ह अशा गो साठी कायम उतसाही असत पण lsquoशरीर थकणrsquo या एका सबबी खाली जीवनात आपलयाला आनद िमळवन दणाऱया अनक गो ी आपलयाकडन करायचया राहन जातात वयो मयारदनसार शरीराचया कमाल कषमता कमी होतात हा भाग वगळा पण अवघया ितशी पसतीशीत आपल शरीर आपण चाकोरी ब जगणयात अडकवन टाकतो ह िकतपत योगय आह कदािचत माझ ह िवधान १०० सगळयाचयाच बाबतीत खर नसल पण जयाचया बाबतीत खर आह तयाची ट वारी स ा काही कमी नाही

एवढा िवचार कलयानतर lsquoया जगात माणसाला अशकय अस काही नाहीrsquo ही सकलपना पटायला लागली मग इितहासात डोकावन पिहल तवहा लकषात आल की आजवर जयाची नाव ठळक अकषरात िलिहली गली आहत तयानी तयाचया शरीरापकषा मनावर आिण मनाचया कलपनावर अिधक िभसत ठवली आिण महणनच शरीराची कमाल कषमता वापर अशयकय गो ी शकय कलया

खरच एकदा य करन बघायला काय हरकत आह मनाचया वगान कलपनावर सवर होवन शरीराची गाडी कमाल मयारदपयरत पळवायला कदािचत पिहलयादा अपघात होईल पण एकदा सराईत चालक झालो की सव ाचया दिनयचा प ा सहज िमळल akshaywatvegmailcom 9420260808 Mumbai

~~0~~

खर दवाळ गावाकडचीच अड भाकर यरोळकर

===========================================================================

आप या अनभवातन जीवनाचा अथ काढण सवसामा य िनकष काढण कवा जीवनावषयक त व ान माडण ह

माणसाची सहजव ीच असत या थोर लखक गगाधर गाडगीळा या मताशी मी शभर ट क सहमत आह स या साजर होत असलली दवाळ आ ण स र या दशकातली दवाळ यात जमीन-अःमानच अतर पडल आह आप याकड सतत कठला ना कठला उ सव चाल असतोच माऽ या उ सवाचा आण मामीण सःकतीचा िनकटचा सबध असतो ह आता आपण यानातच घत नाह आप याला काय रोजच दवाळ आ ण दसरा अस बोलन झाल क जबाबदार सपली पण अस होत नसत आम या लहानपणी दवाळ ला गावाकड जाण बधनकारक अस क यक काय परत वषानवष ह परपरा चालच होती दवाळ चा अथच मळ तो असायचा घरातीलच न ह तर गावातीलह सग यानी एकऽ जमायच माणस नोकर यवसायािनम कठह असली तर दवाळ ला गावाकड जमत कणा या घर कोण आल कोण आल नाह याची खबरबात सग याना अस यावळ मोबाईल फो स न हत माऽ एका या घरातली बातमी दसर कड समज याची एक न ह तर अनक मा यम उपल ध होती आ ण ती सार जवत होती एकतर सकाळ उठ याबरोबर जगमलोक रोज पीठ मागायला यत लहान असतानाच मला चागल आठवत सकाळ तासभर मी पीठ वाढाय याच कामावर बसलला अस एखा ा दवशी त आल नाह त तर आमची आजी अःवःथ हायची कारण गावात हमखास कणी तर

गचकलल असायच दवाळ त कोण आल कणा या घर कोण नाह अशी जगम चौकशी कर त असिशवाय परट ण असच दपार या वळला बारा बलतदारापक सतार ना ह अशा मडळ चा तर नहमीच राबता असायचा सवाचच आपलक च आ ण ज हा याच सबध असत शाळत जाताना कवा यताना लोहारा या भा याजवळ तास तास बसन याच काम कतहलान बघत बसलल मला आठवत नळ फकली सोनारइकडन ितकड जाई वार अशी कठलीह हण नतर मा हत झालीपण सोनाराच काम कस चालत त य ात तथ बसन आ ह पाहलल आह या काळात गावात हअर कट ग सल सची भानगड न हती ना ह घर च यत अस तोह आमचा वरग याचा असा औ स यपण काळ असावयाचा सग या गावात या गजगो ी ितथ कळायची सोय होती दवाळ दर यान पचाग सागायला ा हणह असच या याह झोळ त काह ना काह टाकाव लागएकादशी कधी ादशी क या वार आमावःया कती वाजा स भाऊबीज कशी या वष लाबली अशा गो ी आ हाला या याकडनच कळत गाव सपकाची मा यम एवढय़ावर थाबत नसत तर स याकाळ हल या िश याची ःवार असचकदला या उजडात िश याला रोट वाढा जी अशी हाळ हमखास ठर या वळ यई ती एखा ा दवशी नाह आली क आजी गडय़ाजवळ चौकशी कर त असएक-दोन दवस सलग अस कणी रवाजानसार आल नाह क गडय़ाला कवा अ य कणाला कवा मलाच या या घर चौकशी कर यासाठ पाठवन दत अस दवाळ चा उ सव असला तर या सव मडळ या सहभागािशवाय याची क पनाच करण श य न हत साधा फराळ असला तर सवाचाच सहभाग यात राहायचा दवाळ हणज मामसःकतीचाच एक अ वभा य भाग होता आता ती सःकतीच उरली नाह तर मग दवाळ कसली वाडय़ातच गोठा अस स याकाळ

जनावर घर यत तो ण मोठय़ा औ स याचा अस दन दन दवाळ

गायी हशी ओवाळ या िचरप रिचत ओळ या यासाठ च तर हो या गायी हशीसोबत गराखी आलाच आणल या फटा यापक काह फटाक आम या गरा याला िमळाल क मगच आ ह त उडवायला स कर त अस गावात लआमीपजनाला आ ण पाड याला पानसपार ला लोक बोलावत जवढ हणन काह दकान असत कवा न यान उघड त ितथ सगळ कड भट ावी लाग दवाळ हटल क वाजऽी आलच बड वाज यािशवाय ख या अथान दवाळ आह अस वाटायचच नाह दारात दपार या वळ बड वाजला क आ ह सार शजारपाजार या मलासहत जमत अस नतरह ग लीत बड या पढ-माग कवा सोबत काह काळ िमरवत चालण ह आमची चनच असायची सःकती हणज नमक काय ह मळातन समजन घण तस सोप नसत ती अनभवायलाच हवी आता गावात हअर कट ग सलन झालत कारण नसताना मोबाई सचा सळसळाट झाला आह गरज नसताना िनरिनरा या कप याच टॉवस उभ राहल आहत घरातल गोठ आतागावाबाहर शतात गल आहत तर काह ना त नकोच आहत याऐवजी ड शअटना या छ या उगव या आहत घरातली माणस एकमकाना भट याऐवजीमोबाईलव न शभ छा दऊ लागली आहत तह उपचार हणन आप या गायी हशी वासर कती याऐवजी ट ह वर चन स कोणती दसतात याची आताचचा होत गावात या बसःट डवर इतर सोयी कठ या नका का असनात पण प सी थ सअप बसलर या बाट या िमळतात मग दसर काय होणार पव लोक एकमकाची वचारपस कर त सख-दखात सहभागी होत जवळ क होती ज हाळा होता पव ह लोक दा पत पण दा डय़ा कोण त सा या गावाला मा हत

अस लोक या याकड दल कर त याच काय मनावर यायच हणन गावात कणाचा तर न क च धाक अस वाटल तस वागायची मोकळ क कोणालाह न हती काह सकत होत ढ हो या परपरा चाली रती अस सगळ सगळअ ःत वात होत मामसःकतीचा डोलारा कोसळला आ ण मग चाग या परपरा ढ ज हाळा न होत चालला गावातली पहाट उगवायची ती मोरा या मजळ ककावलीन राऽभर चाल असल या व सपत आल या भजनानी व अभगानी स नसय दय हायचा न होत असल या मामसःकतीचा न स या थाबायच नाव घत नसल या शतक या या आ मह याचा घिन सबध अस याच माझ तर ठाम मत आह लोकाचा आपसातला सवादच हरवत चालला आह लोकपव एकमकाला ध न होत या बलतदार प तीचा समावश असणार गाव सःकतीच याला कारणीभत होती गावातल गावातच िमटवायची मता होती परणीसाठ कवा खतासाठ

कणी अडन बस याची था न हती अगद एखा ा या शतात पकल नाह तर इतरा या कणगीतल धा य हात घालन न याची मभा होती ह कदखील होताआज आपण हा सारा चागलपणा वसरत चाललो आहोत

मो 9860455785 अड भाकर यरोळकर ~~0~~

आ ण (द प ओक) ==================================================================

काह लोकाना खप पडतात यात या काह ना यामळनव शोध लागतात तर काह ना नव पडतातकाह जण उ र टाळ यासाठ ित करतात काह जण जबाबदार तन पळवाट शोध यासाठ

वचारतातशाळम य जस िश कानी वचारण अप त असतिततकच कवा या प ा अिधक व ा यानी त वचारणआवयक असतकाह वळा काह जण

आपली ब म ा िस कर यासाठ ाची सरब ी करतात वचा न ग धळात पाडन आपल वचःव िस द कर याची सवय तर अनकाना असत तर काह जण नसत च घऊन जगत असतात याच जीवन हाच एक कट झालला असतो उ र सापडतनाह त यामळ ाचा िनचरा होत नाह त साठतचजातात आ ण मग याच ओझ आययभर वाहत वाहतशवट या म य या तक सगत अवःथत पोचतात आ णसपतात या या ासकट मग काह वळा पडतो क वचारण चागल कावाईट सवच जाणकार हणतात क पडण ह एक नसिगक बया आह आपला मद ा या व या पडत सम होत असतोबहदा अस हणतात क मदला जत या व या जाःतिततक जाःत ग भता ब म ा असत ती कदािचत ामळ आ ण िमळाल या उ रामळ वाढत असलज माला आ या बरोबर आपण कठ आहोत हा पडतोआ ण पाय पकडन उलट धरणाढया सईणीकड कवाडॉटर कड पाहन प हला पडतो याला भाषा नसतपाठ वर थापट मा न ज उर िमळत याला भाषा नसतपण अथ असतो ती थापट सागत सरळ पण जगायच असल तरजगाकड उलट पहा

या विचऽ उ रान रड फटत आ ण यामळ सग या याचहढयावर हस फटतमग पालथ पडायला िशक पयत उताण पाडनपाळ या या वर टागल या चाद या म य ल बणार िचमणीकावळ पाहत पडलल

डो यात कतहला या पानचमकत असतात पाळ यात डोकावन पाहणार वचारात असतातकोणआह ओळखल का मी तझी कवा तझा काका मामा आ या भाऊ ब हण वगर वगर हसतोयकशा ओळखन काय झालललायला श द कळत नसतात भाव समज लागतात तस नव उभ राहतात मग भाषा िमळत घरा या सीमा ओलाडनआप या पायावर बाहर पड यावर प हा यक ाच समपक उ र िमळतच अस नाह पणजगरहाट या दबावाखाली त अन र त तसच राहतात वचारणाढयाला धमकावल जात वचा नको मीसागतोय न तसच कर ह हणणारा दखील याअन र त ाच ओझ वहातच असतो कारण यानजीवनाचा सोपा माग ःवीकारलला असतो उ र शोधीतबसत नाह बहस य असच असतात वाह पतीत मळल या वाटन जाणारपण

मग असह लोक असतात त तो घऊन फरतराहतात त ह हणता हणन का तसच का मी हणतो तस का नाह र ती या चौकट बाहर पडतातनवा माग शोध लागतात अशाना समाजा कडनउ रिमळतातच अस नाह बहधा द रच िमळतात यातनदखील उ र िमळालीच तर यानी याच समाधान होत नाह मग हाता म य मशाल घऊन त आप या ाची उ र शोध लागतात सापडल या उ रानी त वाह पितत समाजाला दशा दाख व याचा य

करतात या याजवळ सग याच ाची उ र असतात अस नाह पण या या जवळ अस काह असतात याची उ रद याची मता कोणात नसत यामळ या या

माग लोकउभ राहतात या शोधाम य समाजा या चौकट मोड याजातात ढ च अवडबर झगा न दऊन न या दावल याचौकट बाध या जाऊ लागतातप हा चौकट कती द करायची हा वचारणारा नवा कोणी तर पढ होतो ज या

ला याच उ र मा हत नसत या या ीन यान याला हवत उ र िमळ वलल असत आता सघषाची ताकद सपललीअसत मग आप या हातातील मशाल नया क या याहाती सोपवन त थाबतात कधी आपण होऊन थाबल नाह त तर थाब वल जातात न या वाट या वळणावर याच पतळ उभ कल जातात स कार होतात ग यात हार पडतात आ ण याचा वासथाबतोसमाजा या चौकट ची माप सतत बदलत राहतात आ ण ती बदललीच पा हजत अशी चौकट दाव यास मनाई करणारा समाज ःथर होतो आळसावतो याला च पडत नाह त जनी छापील ो र रोजघोटत रा ह यान पाठ झालली असतात पडला नाह क ानाची गगा थाबतती थाबली क याच तळ बनतअजन जाःत वळ थाबली क डबक होत सपलला समाज हणज या डब यातील कडहणन िमऽानो सतत वचार त राहाःवतःला समाजाला ःथा पताना आण बडखोरानादखील वा हत रहा आ ण जवत राहा

द प ओक ~~0~~

लोकाकड पाठ फरवन उभ शासनhelliphellip अड भाकर यरोळकर ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आपला दश बरोजगार चा वःफोट हो या या उबरठय़ावर उभा आह हजार च न ह तर ल ावधी बरोजगाराच ताड नोकर या रोजगारा या शोधात वणवण भटकत आहत याच आठव यातली एक बातमी बघा एका ज हय़ात हणज मराठवा यात याच िलपीक व िशपाई भरती जाह र झाली जागा कती तर अव या ३५ आ ण यातील ३१ जागाक रता ५ हजार ५३१ उमदवार िलपीक हणज कारकन पदासाठ तर उव रत चार िशपाईपदा या जागक रता एक हजार ६४१ उमदवार एवढय़ा चड स यन अज आल पर ा किावर पोलीस बदोबःत ठवावा लागला हणज ३५ जागाक रता ७ हजार १७२ अज आल आ ण माझी खाऽी आह क या सा या अजाची छाननी कली तर अजदाराम य बीए एम ए एम कॉम एलएलबी अगद इ जिनयस दखील असणार िशकल या लोकाना नोकर नाह त न िशकल याचा तर वचारच क नय एक कड अशी भयावह अवःथा तर दसर कड जी मडळ शासनात व वध ख या अडवन बसलली आहत ती आपल कत य बजवायला आ ण लोकाची काम करावयास तयार नाह त काह अपवाद अस शकतात पण त अपवादच परत ःवात या होऊनह एवढा मोठा कालखड उलटला पण अजनह आपल शासन लोकाकड पाठ फरवन उभ आह ह प र ःथती

बदलणार कधी शासनावर कणाचा धाक नाह वचक नाह कामचकार आ ण आळशी कमचार वग आ ण सवदनह न अिधकार ह अस का होत कधीतर एक वळ यणार होती आ ण ती आलीय आता ती अशी क नोक यातील सर तता कमी करण काम करा नाह तर घर बसा हजारो लाखो लोक ज तम याप ा अिधक िशकलल आहत आ ण याना कामाची गरज आह त लोक तमची जागा घ यास स ज आहत याचा वचार करा क पना करा एखाद मोठ कपनी आह खासगी यवःथापन आह ितथ कमचा याना अिधका याना काम कराव लागत हलगज पणा क न अ जबात चालत नाह कामचकारपणा कला तर सरळ वतनात कपात होत दलल काम वळत पण नाह झाल तर सरळ नोकर व न काढल जात कारण याना कपनी न यात चालवायची असत वकिसत रा ात सरकार कमचा याना असच वाग वल जात आप यासारखी अवाजवी सर तता नसत यामळ होत काय तर काय मता वाढ स लागत आप याकड काय मता हा कारच शासनात उरलला नाह उलट भर कशावर दला जातो तर लोकाची अडवणक कर यावर ह अडवणक सपणपण सवदना हरवन बसलल शासन कशा कार करत याच एक ताज उदाहरण मी आता सागणार आह पावलो कोयलो नावाचा एक िस लखक आह आ ण कठ याह लखात आपला म ा अिधक ःप क न साग यासाठ तो एका गो ीचा आधार घतो मीह

अशाच एक घडलली गो ग याच आठव यातली सागणार ती खालीलमाण एका शतक यान आपली जमीन तलावात सपा दत झाली हणन ज हािधकार कायालयात वाढ व नकसानभरपाई िमळावी हणन कलम २८ खाली अज कला यासाठ याच तलावातील इतर लोका या सपा दत जिमनीसदभात सबिधत यायालयान जो िनकाल दला याचा यान आधार घतला ज हािधकार कायालयातील भसपादन वभाग (लघ पाटबधार) या याकड ह करण ल बत होत िनणय काह होईना कारण यायालयातील िनकालाच शासनान अपील हायकोटात कल होत हणन अ पलाचा िनकाल लागपावतो आ ह काह करणार नाह अशी प हली अडवणक स झाली बचा या शतक यान पटवन दल क जर अपील चाल असल तर या िनकालामाण भरपाईच वाटप झालल आह परत ऐकतो कोण मग शतक यान डायर ट हायकोटात धाव घतली आ ण हायकोटान त काळ िनणय दला क शतक याच करण दोन म ह यात िनकाली काढा मग माऽ शासन हालल आ ण ःवत आयएएस कल टरानी ल घालन या करणातील नकसानभरपाईच अवॉड मजर कल एवढ झाल पण शतक या या पदरात र कम कठ पडतय सबिधत इ जिनअर या म यम क प वभागाकडन र कम माग व यास टाळाटाळ स झाली एकण काय तर अडथळय़ाची शयतच लागली ज हािधकार कायालयातच एक सम वयक नावाचा वभाग काह सालापव

ःथापन झाला याआधी काम थोड पटापट हायची पण आता आणखी एक अडवणक च कि आल जवढ टबल जाःत तवढ अडवणक जाःत हणज भसपादन त हाया सम वयक वभाग त म यम क प अिभयता त गोदावर का कणा महामडळ आ ण गरजनसार मऽालय पन ितथन या कागदाचा वापस वास स शतकर अ रश रडकड ला यण साह जकच होत अखर महायासान हणा क या शतक याची वा या या पवजाची काह पवप याई हणा पण त पमट आल म यम क प अिभयता खा याकडन त पमट भसपादन वभागाकड जमाह झाल आ ण शतक याची ससहोलपट एकदाची थाबली अस वाट लागतानाच याला पमट काह िमळना वतनवाढ चा लाभ भोगणा या कमचार व अिधकार याना या शतक या या अडचणी व वदना कळा यात तर कशा चौकशी करता कळाल क या भसपादन खा याचा कारभार पनवसन खा याकड सोपवला गलाय पनवसन अिधका याला भटाव तर त ऑ फसच िनरःत झाल ताल या या उप ज हािधका याकड हालवलय पण त पमट तम याकड जमा होऊन म हना झाला त तर ा यावर अिधका याच हणण क अहो चाळ स वषातन एकदा अशी ःथती उ वत आ ह भोगलय त सगळ एका ज ातन दस या ज ात ऑ फस गलल अहो त ह फाईली का पाठवत नाह मग कमीत कमी अिधक चौकशीअती कळाल क ती फाईलच सापडत नाह वार शासन

अज घऊन गल तर भसपादन खात हणज ितथल कमचार हणणार आ ह घणार नाह पनवसनवाल हणणार आ ह तो अज का यावा हा खळखडोबा बघन हवाल दल झाल या शतक याला घऊन कल टराकड तबार द यास गलो त दौ यावर अस याच कळाल हणन िनवासी ज हािधकार याचकड गलो या याशी झालला वातालाप खालीलमाण फायली पाठ व याच काम चाल आह मी एकदा या वभागात गलो होतो तर त चाल होतपरत हायकोटाचा आदश असलली आ ण चाल फाईल दोन म हन झाल तर सापडत नाह मग आ ह करायच काय दोन म हन नाह द ड म हना झाला त ऑ फस उठन त ह चक ची मा हती सागताय या अिधका याच बोलण ऐकन आ हालाच प चाताप वाट लागला अहो द ड तर द ड म हना पण त ह सागत का नाह कमचा याना फाईल हडकायला काय करायच आता उपोषणाला बसायच क हायकोटात जाव इमज बर होत हणायची वळ आली खर

~~~~~

कटबप तीची आवयकता Eacutehellip ndash सधाकर दवकळ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ मानवान सगम जीवनासाठ अगीकारलली यवःथा ती कटबप ती मानवा या मलभत गरजा अ न ndash व ndash िनवारा साधन सामा जक यवःथा दखील भयम राह ल या भावनतन ह यवःथा ज मास आली कालातरान प र ःथतीज य कारणानी स वाती या यवःथत अनक बदल वळोवळ होवन आपण पा हलली ndash ऐकलली अथवा वाचलली एकऽ कटबप ती ज मास आली जगा या अनक दशात व आप या भारतात दखील अनक भागात एकऽ कटबप तीच अ ःत व अजनह आह सामा यत या प तीसाठ आवयक आह जीवनास ज र वपल अ नपरवठा ndash ज र अथाजन ndash िनवाढयासाठ ज र जागा ndash सर तता आ ण कटबातील यक घटकाची एकमका वषयीची आ मीयतची भावना

सिनय ऽत समाज यवःथतसाठ ndash िनयऽणसाठ ह प ती अितशय उपयोगी आह -व य च सगोपन या या गरजा आरो य व आधार या प तीत अितशय सलभ होतो -कटबातील शार रक खोड व द घ आजारा या य याची दखभाल सरळ होत -कटबातील अ ववा हत या वधवा य ा अशा िनराधार याना आधार िमळतो -कटबातील बाळगोपाळ व कशोरवयीन मला या शार रक ndash मानिसक आरो या या गरजा िश ण सःकार व इतर ज र कड लआय परवण सोप जात -कठ याह एका य वर कामाचा बोजा न पडता जाबा दायाच वभाजन होवन यक य स जीवन जग यासाठ मोकळा वळ िमळतो

-आययातील बढया-वाईट सगाना सभाळण सोप जात -साधन-सप ीच वभाजन न होता व स मदत होत एकऽ कटबप ती महदशी चाल रा हली असती तर अनक सामा जक दषण टाळता आली असती अथवा यावर ल अकश सहजसा य झाला असता आज या समाजात या अनक कठ ण व दगम समःया उ व याच नस या अनक कार या सःथाची गरजच भासली नसती समाज आिथक ndash नितक ndash साःकितक पातळ वर अिधक स म झाला असता या कटब प ती या नाह स हो यान अनक दषण समाजात िनमाण झाली -अनक कार या आिथक-शार रक-मानिसक-भावना मक वकती िनमाण झा या यावर सव कारच अ याचार होऊ लागल - य ची ःवक ित वचारशली वःतत पावली -समाजात आिथक ग ह खन मारामाया जातीवाद ndash धमाधता ndash राजक य अ ःथरता अशा कार या ndashमानिसक व आिथक अःवःथमळ अनक समःया िनमाण झा या - य ची परःपर आ मीयता ओलावा म आदर कमी-नाह स होऊन असरा तच वातावरण िनमाण झाल अशा अनक समःयातन िनमाण झालली अित भयानक व असर त जीवनशली जगण निशबी आली या सवात भर हणन क काय शहराची होणार अमयाद वाढ मामीण भागात होणार अथाजना या साधनाची घट अशा अनक वध कारणामळ कटबसःथा हा कारच न होत चालला आह यावर उपाय सधाकर दवकळ ~~0~~

साउथ आ का सःकती()hellipअिनल गो वलकर ============================================

एखा ा दशात साधारणपण ५ वष रा हल क सवसाधारण समाजाची क पना यऊ शकत साउथ आ का ःप पण ४ समाजात वभागाला आह १] काळ (मळ र हवासी) २] गोर (जवळपास ३०० हन अिधक वष वाःत य) ३] भारतीय वशाच (नकतीच १५० वष पण झाली) ४] कलड ( िमौ सयोगातन ज मलला समाज) अथात मा यासारख नोकर साठ यउन ःथाियक झालल तस बरच आहत पण एकण लोकस य या मानान अजनह माण नग य आह दभगलली कटब यवःथा ह इथ या बहतक सग या समाजाच यव छदक ल ण मानाव लागल जहाजाला कठ भोक पडल आह आ ण कती माणात जहाजात पाणी िशरत आह याचा प ा लागत नाह ल नसःथा अजन अ ःत वात आह हच भा य माझा इथ या समाजातील काह लोकाशी जवळन सबध यायला लाग यावर हळहळ िचऽ ःप हायला लागल सरवातीला मा यावर भारतीय सःकार ःप अस यान इथ या मानिसकतब ल बरच आ य वाटायच नतर जसा जवळन सबध यायला लाग यावर भरजर व ावर ल वख उडन आतील अःतर दसायला लागाव यामाण इथल समाजमन यानात यायला लागल गोरा समाज तम यापासन प ह यापासन थोडासा फटकन वागत असतो का या लोकापासन त ह च जर दर असता तर मळ भारतीय वशीय लोक यात या यात तम या जवळ यऊ शकतात कलड समाज तर बहश या याच व ात रममाण झालल असतात अस जर असल तर सःकती

हणन बघायला गल तर सामाियकता आढळत मी १९९४ साली थम ितकड गलो अथात यावळस मी साउथ आ कतील चौथा महारा ीयन माणस इथ भारतीय समाज १] तिमळतलग २] हदगजराती मसलमान अशा ३ भागात वभागाला गला आह आता हद हणज यात उ र भारतीय गजरातीबगाली सगळ यतात अथात या वभागणीनसार दवळ राहणीमान इ याद गो ीत फरक पडतो भाषा अथात इमजी त हा या समाजातील काह गमतीजमती उदाहरणासह त िल ह याचा य खर तर गमतीजमती हा श द बरोबर नाह कारण थोड तठःथ व ी ठवणार आह मा या प ह याच नोकर त बरचस भारतीय वशाच लोक ओळखीच झाल मा या वभागात सरवातीला निसमा हणन मसलमान मलगी ी (ल न झालल हणन) होती वागायला मोकळपणा आ ण मळात मी मबईहन आलो याच औ ःय य मा या म हतीतील ह च एकमव मलगी जच ल न अजनपयत तर टकलल आह आम या बढयाच वषयावर ग पा हाय या एक गमत मी वारवार अनभवली आह मी मबईतील ह समज यावर लगच यायचा अिमताभशाह खला ओळखतोस का प ह यादा हसायला यायच पण इथ इतका भोळसटपणा सरास दसन यतो जण एकाच शहरात राहतो हणज आम या भट गाठ नहमी याच याच म य कारण वणभद रा य यवःथन इथ या समाजाला इतर जगापासन विचत ठव यान सवसाधारण व ी ह अशीच रा हली आता थोडाफार फरक पडला आह हळहळ जशी ओळख वाढली तशी एकदोनदा घर जवायच िनमऽण िमळाल इथ गमत पाहायला िमळाली ऑ फसम य वाग याबोल यात जो मोकळपणा असायचा याची नामोिनशाणीदखील ित या(च) घर दसत न हती हाताची घड आ ण त डावर बोट मलाच

कटाळा आला कतीह झाल तर ित या नवढयाशी काह ह ओळख नाह यामळ बोल यात अवघडलपण सतत असायच नतर ल ात आल क

ट पकल म ःलम सःकती मानिसक दभगलपण इथ ज दसल त मला नतर पढ ल १७ वषात वारवार इतर घरात आढळल याच ऑ फसम य फरझाना हणन म ःलम यवती भटली वागायला अितशय मोकळ अगद नको त हढ त हा ितच ल न झाल न हत परत बनधाःत व ीन ती दसढया म ःलम माणसाबरोबर राहत होती या यावर ितच म होतआह नतर मला समजल क शर रसबध दखील ठवला होता आता या याच बरोबर ितच ल न झाल आह ह मी बिघतलली प हली म ःलम यवती जी उघडपण नाईट लबम य नाचायला जायची विचतसगी ःमो कगदखील ध कादायक भाग या पढ आह २००४ म य ितच र तसर ल न झाल परत या या यकराची नोकर गली आ ण एकदम ह कटब उघ यावर आल ध कादायक बाब अशी क ित या नवढयान ितला बाजारात आणल अगद उघड नाह परत सोसायट गल या नावान ित त वगात ती िमसळ लागली अथात ह सगळ स झाल त हा एकदा मी पीटरम र झबग शहरात असाच ज या िमऽाना भटायला आलो असताना अचानक फरझाना मला भटली वाःत वक कस बोलायच याचा मला सकोच वाटत होता पण ज या मऽी या आधारावर ितन कसलाह आडपडदा न ठवता ितच आय य मला सािगतल पीटरम र झबग ह माझ साउथ आ कतील प हल शहर नतर नोकर िनिम ान डबन रःटनबग Standerton टो रया आ ण जोहानसबग इथ या शहरात वाःत य झाल यक शहरात वगवगळ नमन अनभवायला िमळाल इथच मला पढ हद समाजातील मली बघायला िमळा या

पीटरम र झबग इथ या कपनीचा याप वाढायला लागला तशी नवीन भरती आवयक झाली यानसार मा या वभागात आधी बट नतर योती नावा या मली कामाला लाग या आ ण मला इथ या भारतीय समाजाची खर ओळख िमळाली वाःत वक या दो ह मली यावळस वशीतील कवा एखाद वष इकडितकड याच वयोगटातील आमच बोलण अथात इमजीतन माझ इमजी हणज भारतीय (ा णी) तर इथल सपण पा ा य सरवातीला माझी फार पचाईत हायची काह उ चाराला लोक नाक मरडायच परत नतर मी जाणीवपवक उ चार सधारल आता ह बट अजनह सःव प ब न त लख परत चा र यान हलक ज हा मा याबरोबर काम करायला सरवात झाली त हा ितची एगजमट झाली होती लवकरच ित या यकराशी माझी ओळख क न दली होती अस असन दखील ह च बाहर यालीपणा चालच असायचा दसायली दखणी अस यान ित या भोवती जी घालणार अगद ऑ फसमधील होत रॉक बरोबर ल न ठरलल असन ती दसढयाशी मसबध ठऊन होती लवकरच ितच दसढया यकराबरोबर फाट याच समजल काह दवसातच ितन ऑ फसमधील िथगसन बरोबर सत जम वल यावळस मी ित याशी बराचवळ बोललो परत पाल या घ यावर पाणी कामात अितशय हशार पण चा र य ह अस तशीच कथा योतीची वाःत वक परपरागत गजराती कटबातील ह मलगी इथ या मली ग पा मारण सगी ऑ फसमधील सहकाढयाबरोबर जवायला जाण यात कणीह िन ष मानत नाह यीती या घर तर मी बरचवळा गलो होतो ित या घरात याशी माझ फार जवळच सबध झाल होत इथच मला खढया अथान इथला भारतीय समाज समाज कळला

यीतीची आई अितशय दखणी हसतमख अशी आह साय हग ःकल यानी काढल होत यामळ घरात नहमीच वदळ योतीच वड ल माऽ दसायला थोड वयःकर होत (२००४ साली त गल) तर ह या कटबात माझ खप चागल ःवागत हायच पढ मी दसढया शहरात गलो तर या कटबाशी सबध राखन होतो जस ित या घर यणजाण वाढल तशी घरातील अनक गो ी समजायला लाग या घर साय हग िशकायला आल या एका त णाशी योती या आईच सबध जळल इतक क ित या नवढयाला दखील याची क पना होती पण जथ नवराच बाहर सबध ठऊन होता ितथ तो हला कठन वरोध करणार पढ १९९७ म य योतीच ल न झाल ( हटल तर ह बातमी) आ ण योती डबन इथ आली पीटरम र झबग पासन डबन कवळ ९० कलोमीटर याचसमारास मला डबन इथ नोकर िमळाली आ ण अधनमधन यीतीशी गाठभट हायला लागली हळद चा रग चार दवस या यायान सरवातीला ती खपच आनद दसायची पढ काह वषानी मी डबन सोडन रःटनबग इथ गलो आ ण एक दवशी योतीचा मला फोन आला कालच अिभ जतन मला घराबाहर काढल आ ण मी आजपासन मा या मावशीकड डबन इथच राहायला सरवात कर त आह ए हाना मला इथ या सःकतीची चागली ओळख झा यान मला तस काह फारस आ य वाटल नाह काह दवसानी मा या डबन इथ या िमऽानी बातमी दली ला नानतर काह दवसातच योतीचा ित या नवढया या िमऽाशी सबध आला आ ण इतका आला क

गावात बा हायला लागला या सगाची प रणीती अशीच होणार होती वाःत वक योती मा याबरोबर काम करायची त हा इतक सालस सरळ होती ( या श दाला आता काह ह अथ नाह तर ह ) क ित याबाबतीत

अस काह घडल अस मला कधीच वाटल न हत ल न होऊन चार(च) वष झाली होती आ ण ितची अशी िच रकथा अशा कतीतर कथा मा या वाःत यात बघायला िमळा या रःटनबग मधील कपनीत मा या वभागात ता या नावाची गोर मलगी होती मा या आययात आलली ह प हली गोर मलगी वाःत वक डबन इथ या कपनीत काह गोढया मलीशी ओळखी झा या हो या पण या मली दसढया डपाटमट म य कामाला अस यान फ जजबी ओळख होती ह जशी क पना कली यामाणच िनघाली गोरा समाज मलत मोकळा (वागायला िन बोलायला दखील) असतो यातन आता इथ तर एकऽ काम करायच हट यावर ओळख चागली झाली साउथ आ कन सःकतीमाण वया या १७ या वष एकट राहायला सरवात अथात Boyfriend आवयक इथ वया या १८ या वषापयत जर का Boyfriend girlfriend नसला तर या मलामलीतच कमतरता आह अस मान यात यत ध य तो समाज थो या ओळखीनतर समजल क यावळचा िमऽ हा ितचा ितसरा Boyfriend एकक यान आय य ःवतऽ काढायच त हा सग या िनणयाची जबाबदार घण यतच एक गो मला ःप पण समजली गोढया रगाची माणस श यतो काह ह लपवन छपवन कर त नाह त वया या ६० या वष समजा आपली आई (एकट असल तरच) दसढया त ण कवा वयःकर प षा या मात पडली तर मलगामलगीच पढाकार घऊन श यतोवर ल न लावन दतात आ ण यात काह ह गर मानत नाह त ह कतपत स य क आह हा वादाचा म ा (आप या ीन) ठ शकतो या या नाह आता एकऽ राहायच हट यावर

शार रक सबध यणारच आ ण ितथ दखील कसलीच लपवाछपवी नाह

अगद उघड याच कपनीत ट ना नावाची गोर मलगी होतीप हल ल न मोडलल तर ह काह च घडल नाह अस वागणार ती दखील ित या गोढया िमऽा या घर राहत होती मलासकट पढ काह म ह यानी याच पटनास झाल ितन याच घर लगच सोडल आ ण ःवतऽ राह लागलीअशा घटनाचा या या आययावर दस यासारखा काह ह प रणाम होत नाह एक या असतील त हा बहदा अौ ढळत असतील असा दखील अनभव मला याच मली या बाबतीत आला एकदा एका स याकाळ ितन मला जवायला घर बोलावल (र ववार दपार) आ ण स स घताना ितन मा याकड मन मोकळ कल गोर य रडताना प ह यादाच पाहत होतो कतीह वाईट वाटल तर अखर मी परका काह दवस(च) इथ राहायला आलला त हा मी तर काय दलासा दणार पण अस सग वरळाच अशा अनक कथा मा या गाठ शी आहत खरतर माझा या या मलीशी सबध आला ित यावर यक एक अस करण िलहाव लागल यक या आययात काह नाकाह तर घडलल आह चागलवाईट दो ह ह इथ मी मलीचीच उदाहरण दली आहत परत प ष कती लपट आहत याच तर कतीतर अफलातन अनभव आहत

अिनल गो वलकर govilkaranilgmailcom

~~~~~~~~~~~~

वास सखाचाEacutehellip ौीराम वाघमार ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सख आ ण दख या एकाच ना या या दोन बाज सखानतर दख आ ण दखानतर सख असा अ वरत वास स च असतो सख साग नय वाटाव दख वाट नय सागाव ह कती सदर त व आह जीवन जग याचपण आपण माऽ दखाचा उगाचच फार मोठा बाऊ करतो ी-प ष ौीमत-गर ब लहान-मोठा या साढया या आय यात कधी ना कधी दख डोकावतच पण आपण माऽ आप याच दखाला कवटाळन बसतो आप याच दखावर इतरानी फकर घालावी अशी आपली अप ा असत इतराच दख आपण कधीच समजन घ याची साधी तसद दखील घत नाह माऽ जो इतराच दख समजन घतो यालाच कळत क इतराप ा आपल दख कती श लक आह जगाम य आप याप ा कतीतर पट न अिधक दख आह इतराच दख जाणन घण ःवतसाठ दखील अस फायदशीर ठरत आपण याच दख समजन घतो या य च आप याजवळ य क यान दख िन तच हलक होत आ ण आपणास दखील जगात आप याप ा अिधक दखी-क ी जीव आहत याची जाणीव होऊन इतरा या तलनत आपल दख काह च नाह अस वाटन िन तच हायस वाटत बढयाचदा अपयश हच दखाच एकमव कारण असत पण अपयश ह तर यशाची प हली पायर आह कधी-कधी यश ह अगद सहज िमळन जात फारस काह ह न करता आ ण कधी-कधी खप य क न दखील अपयश पदर पडत यशःवी हो यासाठ तमची इ छाश सवात मह वाची असत सवाम यच कमी-जाःत माणात गणव ा ह असतच यश िमळव यासाठ जो तो आपाप या पर न प रौम ह घत असतोच माऽ यश सवानाच िमळत अस नाह मग आपण यशाचा सबध निशबाशी जोडतो पण यश ह कधीच निशबावर अवलबन नसत निशबात असल तर यश िमळणार नसल तर नाह हा ीकोन न क च चक चा आह कवळ इ छाश या बळावर अवघडात अवघड यय गाठता यऊ शकत फ याक रता य ात

सात य राखण आवयक आह प ह या य ात यश नाह िमळाल तर नराय न यऊ दता प हा-प हा य करण मह वाच आह अपयशान खचन जाऊ नय आ ण िमळणाढया यशान हरळन जाऊ नय अयशःवी झाल या य नी ह ल ात घतल पा हज क एक माग बद झाला तर इतर अनक माग खल झालल असतात आ ण ज यशःवी झाल आहत यानी यश िमळव याप ा त टकवण दखील िततकच मह वाच आ ण कठ ण आह ह समजन घतल पा हज आय या या यक वळणावर नराय ह यत असत आनदामाणच नराय हा ह जीवनाचा एक अ वभा य घटक आह नराय आ यावर यातन माग काढन पढचा वास करण आवयक असत नरायावर मात कर यासाठ अनक गो ीचा आधार घता यऊ शकतो योग तसच यान करण िनसगा या सािन यात रमण यजनाची तसच आ जनाची भट याचशी चचा स ला-मसलत आप या छदाम य मन रम वण इ याद मला नराय यत त हा मी मा या जवळ या िमऽाना आवजन भटतो याचकडन एक नव बळ उजा नहमीच िमळत तसच काह रणादायी गीत मी ऐकतो आ ण मग आल या प र ःतथीला सामोर जातो आ ण या नतर तीच समःया अगद श लक वाटायला लागत शवट आनद हणज मनाच समाधान समाधान ह भौितक गो ीनी िमळत नाह समाधान ह नहमी मान यावर असत वरवर आनद दसणारा चहरा समाधानी असलच अस नाह त हा जीवनातील दखालाह धयान सामोर जा िमळालल अपयश ःवीकारायला आ ण पचवायला िशका आ ण आलल नराय झटकन टाका न क च त ह समाधानी आ ण पयायान आनद हाल ौीराम वाघमार नािशक shriram25yahoocom

~~0~~

महा दवीची पजा-एक नवीन वचार hellip मोहना कारखानीस ===================================================

शारद य नवराऽीत भ रसान सव आसमत भ न जातो वातावरणात सगळ कड एक वगळाच आनद आ ण ःफत यापन उरत ह नऊ दवस घरोघर दवी मातची ःथापना होत महालआमी दवी अनक पात प जली जातभ न आ ण आदरान लहान- थोर त ण-व या प ष ा दवीची मनोभाव पजा करतात ई राला माता मानण ह भ च अ य च ल ण समजल जात आप या हद धमात दवा या बरोबर न दवीला माता समजन पजल जात असो ा सणा या आगमनान काह दवसापव समाजात घडल या घणाःपद गो ीनी समाजाला आ ण आप या मनाला जी मरगळ आली होती ती नवराऽी सार या सणानी काह अशी दर होत अनक सोसायट म य सकाळ दवीची यथासाग पजा कली जात सरल आवाजात आर या हट या जातात नतर स याकाळ अनक रगी कपड घालन ी प ष मल नटन थटन दा डया-गरबा खळायला जमतात लोकाचा उ साह या या चहढयाव न हावभावा व न तीत होत असतो खर तर दवसभर काम क न थकन आलल लोक प हा एकदा उ साहान ा उ सवात सामील होताना बघन कौतक करावस वाटत नवराऽीच नऊ दवस चालणार पजन पाहन मा या मनात माऽ नहमीच एक वगळ क पना नहमीच आकार घत असतनऊ दवस -नऊ दवीची प कोणी दवळात जाऊन मातची मनोभाव पजा करतो कोणी घर च माता अब या त ःवर ची पजा करतोपज या तहा िनरा या पण मनातील भाव तोच य ात माऽ आप या आजबाजला नजर टाकली तर हच भ आप या समाजातील ीला ए हढा स मान दतात का हा मा या मनात उप ःथत होतो घरातील आ ण समाजातील ी आज इत या स मानान आ ण ःवािभमानान जगताना ितला अनक वळा झगडाव लागत

खर सागायच तर ःवग लोक या ा नउ दवता आप यातच वावरत असतात अस मला वाटल आपली ज मदाऽी आई जी वा स यान मान आप या हाडा र मासापासन आप याला ज म दत ितचा अश घऊन आपण आपल आय य स करतो हणनच सवात थम मी ा महादवीला नमःकार करतआपली आई ह च य जगदबा आह अस मला वाटत दसर माता दवी हणज आपली आजी मग ती आईची आई असो कवा बाबाची ह आप या व वाची थकल या गाऽाची पवा न करता आप याला दप या खप यात आप याला पोटाशी धरत राऽभर उशाशी बसन तापल या डो यावर थड पा या या प या ठवन आप या थकल या परत मळ डो याची िनराजन सतत आप यासाठ तवत ठवणार दसर कोण असत आपली आजीच न कधी आई रागावली क आपली बाज घऊन आईला राग भरणार आज आठवन बघा ती तर रणका आईच दसर पच असत

दवीच ितसर प हणज आपली मावशी माय मरो आ ण मावशी जगो अशी हण हणनच अ ःत वात आली असावीमावशी आपली सखी असतआप या बरोबर अड अडचणीला तीच ठाम उभी असतलहानपणी आ ण नतर कमार वयात आपली ग पत तीच शयर करत मनाचा कटाळा चटक सारख घालव याच काम तीच करत हणनच मला नहमीच मा या मावशीला दगा मावशी हणावस वाटत मा या सासत मला दवीच चौथ प दसत मा या आययात आल या मा या जोड दाराला ज म दणार ल न झा या पासन मा या सख दखात नहमीच सामील झालली माझी सास य पावतीच पच आह असा मला भास होतो पावतीन सख दखात सतत आप या पतीची साथ दली थड वारा सख सोयी धन दौलत कयाचीच पवा न करता महादवाची साथ पावतीन राऽ दन दली आपण पावतीची पजा करतो हणज काय करतो पावती सारखच पतीसवच ोत मनापासन घड द यासाठ ितची ाथना

करतो आप या सास पासन घर-कटब साभाळ याची रणा आप याला सतत िमळत राहत मा या मलीत मला दवीच पाचव प दसतआप या मलीत आप याला समपणाची आ ण माची भावना ओतोत भरलली दसत ित यात कटबाची काळजी आ ण सवाना साभाळन घ याची भावना उपजतच असत हणनच तर ल न झा यावरह ती सास सासयाबरोबर आप या आई व डलाचीह त हढ च मायन काळजी घत मलीची कप या ल याची थोड नट या म याची हौस आप या जीवनात एक वगळाच उ साह आ ण आनद घऊन यत आज या समाजात िशकलली ःवावलबी मलगी अ या कटबाला साव न घत हणनच मला मा या मलीत दवी सरःवती आ ण लआमी ा दोघीच प दसत सहाव दवीच प मला मा या मऽीणीत दसत बालपणापासन त आजपयत मा या जीवाला जीव द यारा अनक म ऽणी भट या मऽ हच एक द वक अश बाळगन असत अनक ना याहन आगळ वगळ अस ह नात ा ना याला अनक पदर असतात ा ना यात मान- अपमान गर ब- ौीमत असा भद भाव नसतो यामळच ह नात दवघरातील तवणाया िनराजनासारख मद तवत राहत बाहर ल वादळ खढया मऽीला कधी तोड शकत नाह मा या मऽीणीत मला दवी गौर च प आढळत

माझी नणद -मा या नवयाची ब हण ह ल न झा यापासन माझी सखी ब हण आ ण सहकार बनन रा हली आ ण मला ित यात दखील दवीचा एक अश अस याचा भास झाला आह नसता भास नाह तर थो याच दवसात ा गो ीवर माझा व ास बसला दवीच आठव प मला मा या ब हणीत पाहायला िमळत ब हणीची माया भाऊ दऊ शकत नाह ब हण कधी भाडल कधी आ यात वाद ववाद होतील पण ह भाडण हणज आळवा वरच पाणी त कधी जाःत वळ टकत नाह आप या सख दखात भागीदार होणार ह आपली ब हण आप या वर जीवा पाड म करत कधी चकलो तर ःप पण आप या चका

दाखवन दत तशा आप या चका दाखवन दणार आ ण आपल मनापासन हत िचतणार हणज आपली ब हण ह ला तर मी शाता दगा हणत कधी नद सारखी शात तर कधी च डक सारखी उम पण दो ह पड हवीहवीशी वाटणार आ ण नवव प मी मा यातच शोधत मी मा या घराची ःवािमनी मा या पतीची अधािगनी मा या मलीची आई माता मायची आ ण वा स याची पखरण क न सग या कटबाची मी काळजी घत मग माझ ःव व माझ शार रक आ ण मानिसक आरो य मी जपल नाह प जल नाह तर मा या बरोबर आ ख कटबच पग होईलपयायान समाज ह अध आ ण कडका होऊन जाईल हा वचार मनात घऊन मी माझा आ म व ास कधी ढळ न दता मा या कामावर आ ण वचारावर आढळ व ास ठवन पढ चालत राहत पजचा खरा अथ वा स यान जपण काळजी घणमी ा सग या दवीना मनापासन नमःकार करत आ ण समाजालाह वनती करत ा सग या दवता तम या आम या बरोबर वावरत आहत याना स न कर यासाठ फार दर दर कशाला दवळ धडाळता आप या मनाची कवाड सताड उघडा आ ण ःव छ िनतळ नजरन आप या ा स याना एकदा बघा मग बघा होतोय न सा ा कार ा दवीना स न कर या साठ उपास तपास करायची गरज नाह एक माची हाक आ ण मायचा आधार परसा आह मग बघा आप या घरात कशी स न सोनर सकाळ उमलत त

मोहना कारखानीस mohanakarkhanisgmailcom

~~~0~~~

jktLFkkuh fp=dyspk [kftuk ^ cqanh ---- ekko fokal

nwjnrsquokZuoj earjh Hkkjrkrhy nqxZ ekfydsr dksVk lsquorsquokgjktoGhy ^ cqanh

fdYkps nwjnrsquokZu gtkys gksrs

rsOgkiklwu fdYkps nrsquokZukph vkslt gksrh- o bPNk iwfrZpk ksx fMlsacj 2005

eks vkyk- jktLFkku lgyheks cqanh vkotqZu ksrys- lgyhPk v[ksjPk

VIIkr cqanh gksrs- tlyesj amp fcdkusj amp mnsiwj amp tiwjps iWysl ikgwu

lgizoklh daVkGysys okVys- bFks osxGs dk vlkkj vls izrsquou cqanh jn~n

djk vls lqpoq ykxys sFks rqEgkl vkYkpk uDdhp vkuan gksbZy- ^^

uky rj Qlky ky rj [kqrsquok Ogky vls lokZauk lkaxr igkVs 5-30

oktrk dksVkl ikspyks- jsYosLFkkudkrhy MkWjesVjh ksAringu loZtk Qszrsquok

gtkkyks- xje ikkh eqcyd RkeqGs FksPN mkksnd Luku xqykch FkaMhr

Qkjp lq[kkog gtkys-eh o lqgkl cl LVkWioj vkyks o cqanhyk tkkkampk

xkMhph podrsquokh d ykxysk- rsoltkr ^cqanhampcqanhvrsquokhksvj thiokYkph

vkjksGh sdw vkyh- o dne cqanh soth eksrhpwj [kkYYkpk vkuan gtkyk-

dksVk cqnh dksVk vlk ijrhpk izokl Bjowu 40 fd-eh varjkojhy cqanhdMs

izLFkku Bsoys- ^ nqu Mksaxj lktjs vrsquokh Egk vkgs- ijarq cqanh toG

xsYkfrsquokok ek= Rkps lkftjs Ik fnlr ukgh-

van xYyh cksGkrqu drsquokhcrsquokh dnkph thi fdYYkpsizosrsquok kjkrsquokh vkyh-

fczVhrsquok izoklh ikMZ fdifyax kus ^euqrdquokph LoIu n`rdquoVh vls k

fdYkps okZu dsys vkgs-cqanh sFkhy

egky o ojpscktwl vlysyk rkjkxM

13 Ok lsquorsquokrdkrhy vkgs-leksjPk egkykph maph dWesjkeks sklkBh

ekxsekxs

ljdr vrsquoorsquokkGsiZar xsyks iMDk fHkarhl Vsdrkp dkskhrjh jsdYkpk

vkokt vkyk ekxs ikghys rj ojkg dGi gksrk- iqltsijr egkykpk xokkkoj

yk dsanzhr dsys- rj dkgh fonsrsquokh nqfcZfkrwu ifjlj igkr gksrs- iqlts fonsrsquokh

ekxs ojkg- dWejk fDyddsyk o iqlts pkyw ykxyks-gkrhiksyk ekwu

jktokMkr izosrsquok dsyk egkykpk izosrsquok kjkoj eksBh gRrhfrsquokYis nksUgh

cktwl vlwu ekslksaMsph deku dsysyh vkgs- fg frsquokYis ojPk cktwl vkgsr-

vkrhy cktwl njckj pkSd vkgs- njoktkps vkrhy cktwgh lqanj vkgs-

dkekxwu detys nkyus ikj djhr ckny egkyktoG vkyks- dk

nkyukr lqanj fp=svkgsr-rlsp d vkjls egkygh vkgs- Rkph vkoLFkk

okbZV vkgs-ijarq iqohZps lqfLFkrhrhy Rkps lkSanZ utjs iqlts rjGwu tkrs-

dk egkykr izRsd [kkackoj rqGoaVh [kkyh pkjgRrh [kqchus clfoysysgh

vkgsr-tkq dkagh rqGoaVhl vkkkj fnYklkj[ks nk[kfoys vkgs- jktdUslkBh

gtksdk kskph rlsp eS=hfklkBh [ksGkph tkxk loZp fBdkkh dYidrk

vkgs- dk fBdkkklkBh lfrtkkkampk fL=kaps iats mBfoysys vkgsr-

RkosGpk izlaxkpkdYiusus vaxkoj lsquorsquokgkjk vkyk-ckny egkykrhy lokZr

map NTkekwu uoylkxj ryko ekksek vlkkjh N=h leksjps Mksaxjkrhy

gejLrk o cqanh xkops ^ fogaxe n`rsquo fnlrs-cqanhpss [kjs lkSnZ vkgs ^^

jaxfoykl ( Egktsp fp=rsquokkGk- ckny egkykps ekxhy cktwl ojPk

cktwlfp=rsquokkGk vkgs- sFks lqanj NksVk cxhpk vkgs- ykWu vkgs- ekksek NksVk

gkSn o cktwl vkVZ xWyjh vkgs- fp=keks कण jkepfj= rlsp brj

ikSjkkhd ns[kkos fp=hr dsys vkgsr-gRrhph gtqat RkosGPk jktkaps njckj

fpf=r dsys vkgsr- कणkps jkl fdzMspsgh lqanj fp= vkgs-

cqanhtoGp N=lkykPk 64 jkk lrhxsYk gksRk RkaPk N=k kjckxsr

vkgsr- TkSrlkxj amp Qwylkxj 8 fd-eh- varjkoj vkgsr- jaxfoyklkps

mRrjsdMhy rkjkxM jktk ujflagkus 1354 es ckakyk- rkjkxMoj [kkl

ckklkj[ks ukgh- cqanh xkokr jkkh ckoMh] lwjt N=h k jkkh

lsquorsquokkelqanjhus rj eksjMh N=h N=lkykph ^^lgiRuh eqjhus ckakyh-

xkokckgsj 84 [kkacvlysys egknso eafnj vkgs- kyk 84 [kkach N=h vlsgh

Egkrkr sFkwu dksVkdMs jLRkk tkrks- nqikjh dksVk sFks vkyks- dksVktoG

pacG cjst o dksVk QjrsquokhPk [kkkh vkgsr- dkWVu ekdsZV Eqqfgte vkgs-

toGikl lgyhph fBdkksgh vkgsr- rj pyk dksVk cqanhps eksrhpwj

igkyk-

ekko fokal

vidwansmadhav91gmailcom

~~~~~~

अ ा र सा बराची यथ नाह तथ नाह अशी भट कठ नाह वीज धरला िमळाली अशी ीत कठ नाह

यथ नाह तथ नाह अशी त णा कोठ नाह नद सागर तडब पण त णा जात नाह

यथ नाह तथ नाह अशी आस कोठ नाह ओढ चिाची नभाला याला करमत नाह

यथ नाह तथ नाह अस उदास ना कोणी चाद यात जळतो मी तस पोळल ना कोणी

यथ नाह तथ नाह असा हर ना कोठ कण कण तजाळला असा बहर ना कोठ

यथ नाह तथ नाह

माझा िन र दव दयात मा या तर सरना अतर

यथ नाह तथ नाह असा जप िनरतर ःपदनात मा या चाल मा या वठचा गजर

यथ नाह तथ नाह मन कोठ ःथर नाह मनासारख कठह फलपाख च नाह

यथ नाह तथ नाह कठ ःमतीचा िनवास तळघरात मना या क द ःमतीचा सवास

यथ नाह तथ नाह मग आहस त कोठ ठायी ठायी त तर ह तला पा हलच कोठ

यथ नाह तथ नाह नाह कठ सभोवती

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर ) sabirsolapurigmailco

तरह गझल

बरक खलाशानी बगड दलाशानी ददशा तझी कली राजरोस चोरानी

काल या ऋतन या चोरल दय माझ घतल लपटनी गार-गार वाढयानी

िचब-िचब दोघह चि चादरातीचा म लीस त मा या फडलस याजानी

यायदान ह खोट स य सपल जथ जायच कठ आता पाग या वचारानी

जाळल ःवतःलाह मद मद योतीनी ज म म यच फर वचलत वालानी

जदगीस जगताना बरजा वजा क या आज मी सखी आह काल या हशोबानी

खप लोक जमल ह आज अतयाऽला सोहळ यशाच या पा हलत डो यानी

कापला गळा यानी पण तर लळा याचा गोडवा तर होता बोललो न श दानी

चालताच यईना आजह िचरबद

टाळल मला आह द मनीत अ ानी

सय चि ताढयानी यापल नभाला या जोडलीत ह नाती आज एकमकानी

घोट एक दखाचा मी कधी रचवला ना तो अस हणाला पण का अस इशाढयानी

पाहशील न याना घोष गजर करताना फसवल गर बाना या अया लटढयानी

गझल ह कशी झाली बोल ना जरा सा बर एक एक श दाला तोलल हजारानी

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर )

गज़ल

घतलल ास मी तफ़ान हाव अऩ मर पयत त आ हान हाव१

एकह घटना अशी घडलीच नाह lsquoजीव ओवाळन मी बभान हाव२

माणसानी माणसाना जाळताना‐ रग-बरगी छप शतान हाव३

लागता माग मरण या जीवना या‐ पार याच का अस अवसान हाव४

ब हशोबी पाप माझ ात lsquoदवाrsquo मा झया साठ पर वरदान हाव५

ज़ह र कलाम १२९१३छद‐ मजघोषा

गझल व मनका लगावली गालगागागालगागागालगा

मी जगाची आसव साभाळतो माऽ मा या आसवाना टाळतो

सा वन कवीलवाणी वाटती जो मला बघतो तसा ओशाळतो

दखह माझ समजस लाघवी यामळ मी वदना करवाळतो

त तझ मी श द दयी ग दल तच मी अ ाप स ा पाळतो

सोसण स ा कला आह अर दख दणाराच मग कटाळतो

‐‐‐‐‐‐‐ासतीश दवपरकर भशा व खािनज तल तऽ ान वभाग नौरोसजी वा डया महा व ालय पण फोन नबर ९८२२७८४९६१

गजल

तझा गध आला कस आव मी ख या या मनाला कस साव मी

तझा भास झाला नद या कणार त या सावलीला कस पाघ मी

तझ ःव न आल सकाळ सकाळ

त या आठवान कस बाव मी

तझा ःपष होता क या लाजल या त या पापनीला कस पाझ मी

तला पाहताना मला मी वसरलो त या सोबतीन कस वाव मी क वकमार -

परवा परवा रः यान जाताना

कचराकड भराभ न वाहत असलली

अन यात एक भगार वाली

यातल भगार आप या पशवीतगोळा करत

सोबत एक २ वषाच मल आ ण पाळलल कऽ

दोघ ह ीण ित या सारखच

आशाळभत नजरन एकमकाकड पाहत

आपाप या राऽी या जवणाची काळजी करत

बाजलाच कसाया या दारासमोर झाडाला

२ ४ श या बाधल या आप या समोर टाकल या

हर यागार चाया ला मनसो खात

थो याच वळान जर या या ग याव न

सरा फरणार असला तर िनधाःत रोज या माण शात

समोरच एक दकानदार आप या हॉटलची सरवात करताना

प हला चहा आ ण पदाथ रः यावर सम पत करतो

( बहतक वाःतपजा )आ ण अगरब ी लाऊन सरवात करतो

आपला धदा रोज या माण

मी या सग याना आळ पाळ न पाहत आप या वचारात

भगार वाली या चहढयावर थो या फार

दवसभरा या कमाई चा

ितचा आनद ितन आप या आशाळभत पोराना दलला

कासाया या दकाना या मोर त तोपयत र ाचा पाट वा हल या

यालापण एक आनद वगळा आज बयापाक ग ला दस याच

दकानदारा या दारा समोर ल टाकलला पदाथ उ हान सकलला

आ ण सकल या या चार डो यानी

( तो डो यात भ न ठवलला दवसभरासाठ )

तव यात मा या मनाला ठच लागत

आ ण णात मी भानावरसव आपाप या मागावर

मा यामाणच रोज प हा न यान

वनय vinay gado

gadovinay667gmailcom

~~~o~~

bull ियाग

कसा कोपला कदारा डोळा उघड ितसरा बद डो याखाली त या रड मलख हसरा हमालया या दयी गल जलाशया तड झाला लय असाक तझी भ यात बड पड ड गर खालतीमाज दगडाच रान खरच का आहस तठचाळल माझ मन वगवान पा याम य सार शहर वहात तारणार तच ह च आशा कठ न रहात कती िनरागस जीव जाती काळा याच पाशी दयावत जग नाथा आली तला का उदासी कस कलस उजाड रखी वनाशाची न ी पड तझी िचरबद राह साढयालाच सा ी

स माधर काजव

भारत िनमाण

स प र ःथतीवर नस या चचा कवळ टाईमपास आह नहमी याच बात या प हा प हा वाच याचा खळा-नाद आह

भकबळ काय थाब वणार त ःवतच उपाशी आह इतक वष खाऊनह अजन खा याचा अ टहास आह

सामा यास कोण र णार यानाच मरणाच भय आह आधळा याय मका राजा ब हर सरकार आह

दवानाच लाज वाटत असा सधीसाधचा ताप आह पाय लटपटती पण एकाती रासब डचा कार आह

पयाच अवम यन कस रोखणार सार िनराधार आह अम रकन अथ यवःथवर अवलबन ाचा सारा कारोबार आह

जोतो उ ा या काळजीन ऽःत महागाईन गाजलला आह दररोज बला कार खन असा भारत िनमाण झाला आह

‐‐ सजय कलकण

कमया शरदाची

िनिशगध पसरला म ध शरदाच चादण

उतरता अवनीवर हष स दयाच लण

कशी कमया मग झाली सोन हळच पसरल यकरा या उबला या मन आससल

नाह कसल बहाण

नाह तसल उखाण

ल जा लाजत यची कशीम य वसावण

थड वायाची झळक गाऽ गाऽ थरारती तर या का सली मग या का हसली

काय कराव सचना यकर झाला खळा शारदाचा यता झोका झाला आ णक बावळा

मान आभार कणाच शारद य चाद याच थडगार या हवच उबदार क यच

राधा एक प झाली कण सावळा दसना शरदा या चाद यात गौर वणह हरवला

पावा कणासाठ होता कण कण झकारता राधा मनी कण कण

कण मनी राधा राधा

न राम हाऽ

ओ बाप परवा बशल हतो एकलाच वावरात यकळ होती सग बोलाया यव यात बाप दसल माला बाप वआपल हा मा बाप

या हणल आयला दवच जण गर बाला पावला त हासल वाई चआन बसल यकळात माला इचारल बापनी कोण र बा त या हणल मी यतकर ह ह ह

मजी कणबीमजी यडाआह ह ह कायबी हणा

तमाख काढली हाताव लाजलो जरासा आन फ़कन दली या हनल तमी यच ना जनी त मीठ आणल हत त हणल हय र बाबा तो मीच या हळच घ यळ चाफ़डल कमरच ह ह ईचाल हाय का बद हाय त ग प रायल

या तनला घराक िनल त हणल बाबा सोतऽ हायस आता या हणल हय बापपर वमज नाह ती फ़कःत बा क समद तसच हाय बाप त घरात आल वाकन गाद व बिशवल फ़ाट याबडकळ होती कापसाची

बाप हणल का र बाबा लईच क ात दसतस त या हणल बाप तमी काव गला आव तम या लोकायनी आ खा मावा फ़ःत कला बाप चाहा पत हतयळ या दधाचा

तनला आमची घरवाली बोलली बाप हारा मजी कचा असतो ओ बापन डॊळ पसल सो यान आग ताई हता तो क हातर आता खा या ढोरायनी पर तमी धाब नगा राम यीलपरभराम यील यो कर ल स द नीट

उठल बाप गाद व नफ़ाटक हगडच यतो र मी दादाकाळजी य चमा हता तर पाणी पा ला या त या डो यात कडाकडान िनगन गल बाप यच बाप जनी दस वािचवला यच बाप जनी माणस वािचवला

सतोष वाटपाड ~~~0~~

bull तळहात मा या तळहातावर तझा तळहात ठव र मना या गाभाढयात तवणार योत ठव काज याइतका जर चमकलास तर चाद याराऽीची साथ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

झ-यासारखा वा हत होशील त हा माझच ित बब दसल तला यात बलोर या आरयाला चमचमणारा काठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

उमलल ज हा पा रजात उमलल सगधी रातराणी हळ या ओ या पाक यावरती नाजक तझ ओठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

मीमा या ज हा खाणाखणा वसत माग सोडन जाईल गलमोहरा या झाडाखाली फलराणीची भट ठव

मा या तळहातावर तझा तळहात ठवhellip helliphellip hellipतारा ठाकर

परपर को हापर

करवीर हणज जण वीराची आह भमी उसळ या र ाला इथ या कसलीच नाह कमी

तािलमीसाठ िस शहर भीमासारख म ल दई राग या छातीत ा या मदताह िनपजली जाई

महालआमी ह श पीठ उभ तया या पाठ शी जोतीबाचीह जोड ग या िसचत भ या राशी

उभा ठाकला प हाळा लऊन शौयाची झळाळ

तबक उ ाना या साथीन िनसगानह कलाकसर कली

िस िगर या गफा हणज ाचीन जीवनाचा सरख मळ को हापरकरा या सािन यात उ हिसत बनतो सगळा वळ

वराम दोःती मऽी हणज होती याची जान आज तच उभ ठाकल दऊन एक पण वराम यार तमची लाख मोलाची र ह इथ फक पडायची कसा सटला मग तो हात का वाटत ह अधर वाट तझ माझ अस कधीच नसायच सगळ शवट आपलच हायच त हा वना न सचायच काह

आज का मग नजर रतीच राह

त हापाशी गवसला तो सर यापायी जगण झाल सदर आज कठ हरवला तो ष ज का हाव नीरस सार जग प हा एकदा हवाय तो उ हास ती व ी आ ण मन दलखलास चला िमटवन टाक हा वराम जोडनी पढ अध वराम ‐‐‐ मयर कदम ०८०९२०१२

‐‐ मयर कदम mayuri1509gmailcom

माझा दव बा पा माझा दव बा पा आज झाला अबोल

भा वकाची मःकटदाबी पाहन

ग प झाला बसला सन helliphellip भो या भ ाना दई गोड आशीवाद

पण बड या या कायापढ

आज परता गलाय गडबडन helliphellip राऽ दन ला वती रागा तर ह करबर नस आ हा बा पा या दशना वड अस

दशन होता तझ नाचतो आनदन helliphellip सली ट या गद त राजा ए हाना गदम न गलाय

खढया भ ासाठ माऽ

बा पा मडपात रा हला बसन helliphellip कणावर रोष नाह दवा तझी कपा ठव सवावर

फ सब दवन काह ना सवा आमची नतची घ त मानन

नटखट र त नदलाला

नटखट र त नदलाला

तर ह तझा आह बोलबाला माखन चोर लड वाळा तर ह राधचा तच दलवाला चाळ कर शी हजारवळा ग डस लाडका त गोकळवाला लळा लावनी गवळणीना फसवतो हसन त मरलीवाला खो या काढन बस बाजला हसत पळतो पाहनी यशोदला लगड चो नी मःतीत रगला

कलमावर बसनी पाह बासर वाला अगाध त या साढया कणलीला तर ह अम या दयी सदा त वणगोपाला

-------- दव पडणकर

धक आ ण समाज

धक होत पसरल वःतीत र सकाळ

ह रोज असच असत मजला काय न हाळ

ध यात रमली वाट पाऊल वाकड पडल जो टाच खाली मला गणगोत याच रडल

ढ च पसरल धक प षाथ अध झाला वश द या या ब हणीचा गभात अत झाला

डाग [ षडा र ] कोणी कली वःती च िा या र पाठ

लपल का डाग को या वड साठ

लागला र ब टा ग या त या भाळ

कालची कौ मद

आज झाली काळ

रोज दर रोज बघ िनयिमत चिाचा तो डाग कसा सराईत

कसा आला डाग अर त या माथा को या प याईन वचा मी आता

शात पनवलकर वधा 9970107591 prashant8panwelkargmailcom

म य अन म म य अन म दारावर दःतक दत नाह

कधी यतील आय यात चाहलह लागत नाह

म यच एक ठ क असत तो आ यावर आययच सपन जात पण म आ यावर आय यात खर जगण स होत असत

म य सोबत साढया वदनाह

या या सोबत जातात म आ यावर खढया अथान वदना कळायला लागतात

एकवळ म यला कवटाळण सो प पण माला कवटाळण खप कठ ण असत कारण ःवतःच अ ःत व वस न एखा ावर म करण खप कठ ण असत

चारो या --- १ माणस नहमी दसढया या चका शोधत रहातो तो ह मानतच नाह

तो ह कधी चकतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

२ जाह र सभतच दशाचा ःवािभमान जागत होतो िनवडन आ यावर याचा िललाव स होतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

३ मी तझा फ तझा ासह कोठ रा हला माझा ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

४ ज घडायला नको होत तच घडन जात आपल जगण िनयती या हातच बाहल बनन जात ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

५ आवडल मला जगान त या नावान ओळखायला त या नावासोबत माझ नाव यायला ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सजय एम िनकभ sanjaynikumbhaymailcom

मो ९८६०७२६५६०

नात

तझ न माझ नात

उच-उच व ासारख

आकाशाला गवसणी घालणार

तझ न माझ नात मद मऊशार गवतासारख वादळातह घ ट असणार

तझ न माझ नात िनर आकाशासारख

सार काह ःव छ दाखवणार

तझ न माझ नात खोल खोल सागरासारख

दया या आत जाणवणार

तझ न माझ नात उमलणाढया फलासारख प वऽ ना याचा गध पसरवणार सहास मकद मोर मोबाईल-९२२४१३८४८३ ई-मल-moresuhas005gmailcom

‐‐‐‐‐चारोळ ------------- तझ ह आनद जीवन फलासारख फलत जाव मी माऽ फल होउन त या कसात झलत रहाव

त दर गलीस क

नहमीच माझी असतस जवळ त अस यावर उगीच ःव न भासतस

पती-प ी या ना याम य व ासाचा सत असतो सार जीवन आनदात जाव हाच याचा हत असतो

ल -ल द या या योती मखी त या उजळ द साथ त या माची अशीच मला मीळ द =====================

जात hellip वचा नका र जात माझी मी थोडा ऽय थोडा ा हण

थोडा वय थोडा शि स ा आह

मी मसलमानह असतो ईद दर यान िशरखरमा खा यापरता

भसमस या वळ

मी आवजन ईसाई बनतो अन २५ त ३१ डसबर ए जॉय करतो फ ल

रः यान एखादा धाबा लागला क मी लगच पजाबी िन दढया खोढयात जगलात फरताना मी आ दवासी

एखादा गोरागोमटा कवा

गोर गोमट

फोरनर दसली क शकहयाड करताना मी इ डयन

सणवारा नसार अन प र ःथतीनसार अनक जाती बदलतो मी

सरकार रकाना भरायचा असताना मी रखडतो यात मा या ट सी वरची जात नाईलाजान

ईतर पण वळ

मी फ माणस असतो हो hellip माणसच

तवढ एक ओळख परसी आह मला जग यासाठ

सजय िसगलवार

मज जमल नाह

भरती या या सीमा रषा आख यास मज जमल नाह

लाट उसळता पाय टकवनी थाब यास मज जमल नाह

अःसल मोती आठवणीच जपन ठ वल दयाम य

शवट या ठो या पावतो पाह यास मज जमल नाह

गतागत अशीच िचरतन गतत गतत गोळा होई

या बो याला दरदरवर फक यास मज जमल नाह

चरगळलला चि िमठ शी हळच हसतो आ ण बलगतो

दतोणा या खणा ह याशा टाळ यास मज जमल नाह

रटाळवा या आय याला दळ याची ह गमत आह

कती पाखडा तर सखाला चाळ यास मज जमल नाह

सधाकर कदम

उरला कवडसा

अधार दाट भवित

सर जाल मन

कानी श द धीराचा नजरस एक कवडसा ll

मगजळ जण भास

रग भाव छटाच

कोण आपल परक

लोकहो भद फकाच ll

परगटन दर कल

पयायी नवी व कळा सोस या फार उपकाराच दडोर ll रा हला हाती न हात उपवर होता काळ बोलणी कच ा बोचणी उमग हतपरःसर ll अनभव तो कसा ndash ई का घाव उम िनमाला दाहक वाःतवाचा हाती उरला कवडसा llhellip ( घनयाम) Ghanshyam Parkale gvparkalegmailcom

अथाग या गद त नाह कणाचा ठाव ठकाणा कळसा काखत ठउनी शोधतो माझी सगणा नजरत भ न ठवीली ती बबीत तझी क पणा जगायच कस आता अतरात तझीच तीमा sanjay R

डो यात आसवाच थब झालत जमा ती ा त या य याची कधी सपल ग रमा उन पावसाची आता नाह मजला तमा नको अधकारात लोट वझल ह शमा

जवन पाखराच आनद ःव छद

आ हास बघा महादवाच नद

नाह आ हा कठलीच बद

तर ह मोजतो लाबी आणी द

सदानकदा दःखी पशाचीच धद

वसरलो माणसक

वदनतच आनद

sanjay R

आठवणीत त या मी वसरलो जग सार तज िशवाय मज आता सचना काह सार पण तह कशी वसरली सोबतीन बघीतलली ःव न तार वाहन गल घर वाळच यकाक सागर कनार सजय र घ

SanjayRongheraymondin

िनःत ध--- जाऊ ा झाल गल वसरल ज हा जीवनच सरल तर मग जगात काय उरल पाषाण ह पडल असतात पवता या पान झलत ह असतात पाऊस पाणी झझावात पण अशात ह त शात िचत साध माण कोणता ह न करत बहाण

ःत ध असतात अस ह नाह उलट ह सव झलन ह त िनखारतात हौशी माणसा या दशन उलट आकषण बनतात ओलावा वःकालतात धबध या या पान सदर वनःपती आ ण वन जकतात सवाची मन तर ह अबोला एक ःपश ओला जग याच कारण बनतो हणन मी हणतो

खामोश प थर खामोश नह होत दल होता ह उनम भी हर मौसम खामोशी स गजार हद होती ह जलम- ओ - िसतम क सजय सगीत

Sanjay Hedaoo

वडबन दादा क डक या या एकटा जीव सदािशव िचऽपटातील काल रातीला सपान पडल या गीताची चाल वडबनासाठ वापर यात आली आह यात कणाचाह उपमद कर याचा हत नाह ___________________________________________________________

काल दसाला अविचत घडल बातमी फोडली कणी अन पय गडगडल अन डॉलरचा तो रट बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर झाला खळा न दसतोय भोळा घाब न पाह नको मौनाच त स ग घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

कला माझा घात त ह अन मी ओरडलो पर करा या घोटा यामद

फायलीचा तो घोळ घालनी जनतला ह दला धडा या घोटा यामद

जाळपोळ चा खळ खळता कणालाच हो नाय सोडल अन ट ह वरती यज पाहनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर बनला गड न लागलाय पड जागवर राह ना बाई त यावर खशी लागलीय िभषी सोडल जाईना चल जनतत िश नी जा हरात क उगाच यळ आता लाव नको पण यवराजाच बोट ध नी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

श दाम य पकडन मजला वचारल काह अहो सभमद

बोल यास ह काह च नाह मौन सोडल नाह अहो सभमद

चक समजलो बराच रडलो ldquoअथrdquo ह माझ गडबडल अन डो यामधल अौ बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त कारण पापाला पाळल सापाला पडल र ह भार पडल र ह भार वरोधकानी कली फतर बालट आल त यावर काय होईल त होऊ द कोटात जाऊ द फक र याची क नको पण या गो ीतन धडा घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

िमिलद जोशी नािशक ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

हणीचा ख जना

हणी खपच खढया असतात आपल हव ल

आजबाज या घटनाबाबत असायला हव द

नीट पा हल द लीकड उघडन आपल डोळ आठवत कोळशा या दलालीतहोतात हात काळ

चला चला अजन पढ पहा साथी आठवत का पहा हण अती ितथ माती

झोपच स ग घतलला नसतोच होत जागा ह हण आठवताच होईल तमचा ऽागा

अित झाल अन हस आल अशीस ा आह हण

घाल आता न चकता घोटा यावर आदश घण

आधळ बचार दळतय अन पीठ खातय कऽ बघा नीट डोळसपण आसपासची िचऽ

चोर सोडन स याशाला दली जाईल फाशी नत वा या त डावरची उडणार नाह माशी

आई जव घालणार नाह भीक मागायला आडवा बाप एक क दोन कती साग भजाला तर हजार ताप

नाव सागायच सोनबाई कथलाचा पण हाती वाळा क ी क ी हणी साग एकह खोट नाह बाळा

पत पडल राव चढल असह हण याचा घात आह सारवासारव करताना हणाव नजरचक न अपघात आह

क बड ठवल झाकन तर सय उगवायचा नाह थाबत सयाःत आला जवळ क ख याची सावलीह असत लाबत

पी हळद अन हो गोर असाह एक िचमटा आह हातचलाखी करणारा खाद म यच भामटा आह

को हा राजी काकड ला ऐकल असलच न क

पहा पडताळन पदोपद खर ठरत प क

सारा गाव मामाचा एकह नाह कामाचा दाम कर काम बाबा बाब असतो दामा चा

नावडतीच मीठ अळणी पहा हसलात ना गालात खोट नाह ठरली हण श दोनश सालात

लाभ ना नफा चाल झपाझपा असह हणण ढ आह कळल यालाच कळल बाक यासाठ गढ आह

ख जना आह हणीचा तर उ खननाच काम नाह

हणी नसतील तर भाषतस ा अ जबातच रामनाह

मरार भाऊ दशपाडसगमनर 9822082497

वाऽ टका

वसली

खासदारक दली मागच कर प ासाठ महनत

त या क र यान आयला िमळल आ हा मत

काय हव त माग तला दवन टाक

चाराला फरायला फ

क नकोस का क ‐ गजाभाऊ (गजानन लोखड )

वाऽ टका

दट पी पालक नीती

वश यायचा शाळत क CONVENT शाळा आठवत

पडल माग मराठ शाळत ह लश िशक या पाठवत

चचा सऽात पालक झोडती भाषण झकास

हाती आह आप याच हणतात मराठ चा वकास

‐ गजाभाऊ

चारोळसजवन ःव न स रगी उ हािसत आय या या स यची चीतारतोय आठवणी कन हास वर पण रग फसाळताना उमटत नाह

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आठवणीत या णाची झळक यत अधन मधन गज साडन अतर ासाची साजवळ नभ यती दाटन

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

थब थब िशप या सर खळाळल हाःय गालावर मोहरला ौावण सरस नी त होऊन बफान सई

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

शोधता पाउलखणा नजरन श दच आज िनश द झाल मा णक मोती लटावस वाट ःफरणार भाव उसास झाल

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कजवनी सरात हाली भ न अतरगी तशारली हरवाईची त तनबावर अवघी नदनगर मोहरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

श द समजतीश द उमगती िचब िभजन राधा ओशाळली ओठामधली ती अबोल ीती हकारवान आसमतात पसरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

म फलीत मःती रगतय इथ त या ःवागता वीणा रमत ओसाड गावात वार िभजत रानातील रानफल बधद होत

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कलास माडग

ldquoःवगाची सहल वषाली गोट खड कर दचकलात ना वाचन हा कसला अ वःमरणीय वास होय िमऽानो हा वास आह याला प वीवर ल ःवग हणतात अशा ldquoकामीरचा ldquo अस हणतात क जीवनात यवन यान

कामीर नाह प हल याच जीवन यथ आह दोन वषा पव मा याह निशबात हा योग आला आ ह ज हा एक मोठ श प करायची ठरवली त हा आमचा प हली िनवड ldquoकामीर ldquoहोती मग ठरवल ldquoकसर ldquoबरोबर कामीर करायच दोन म हन आधी ब कग पण कल ldquoदोन ए लला आ ह मबईत दाखल झालो ौीनगर वमान वासासाठ आणी योगायोग हणज या दवशी आपली वड कप फायनल बकट याच पा कःतान सोबत होती आ ह जथ उतरलो होतो दादर ला ितथ रः यावर मोठा ःब न लावला होता मःत याच पा हली आणी ती जक याचा ldquoथरार ldquoपण अनभवला सपण दादर भागात त हा भयकर धमाल चालली होती सरवात अशी ldquoहटकआणी छान झाली दसढया दवशी सकाळ िनघन अकरा वाजता ौीनगर ला पोचलो कामीर ला पोच यावर थम गलमग पाहायला जा याच ठरल यात तीन ट प असतात प हला ट पा उची ८५०० फट त मग दसरा ट पा गलमग उची ११५०० फट आणी शवट खलमग उची १३५०० फट हवामान ठ क नसल तर दसढया ट या पयत च फ जाता यत जा यापव मोठ गम बट व फरचा कोट भा यान घवन घालावा लागतो

इथ जा यासाठ जी रोप व कबल आह तीला ldquoगो डोलाrdquoराईड हणतात यात बसन अ रश आकाशाला गवसणी घालण हणज काय ह अनभवल

आम या सदवान हवामान अनकल अस यान आ ह खलमग पयत जाव शकलो ितथ बफ पण भरपर अस यान बफात खळण बफातील ःक टग वगर मजा भरपर घतली बफात भरपर लोळलो एकमका या अगावर बफ टाकन खळ यात तर ध माल आली इत या उचीव न प यात फोन क न घर या लोकाशी बोलण पण एक वगळ ाील होत तथ फ बएसनल नटवक होत परत यताना इत या उचीव न गो डोला राईड मधन बफाच ड गर पाहायला मःत वाटत होत व न भरपर फोटो मोबाईल म य गा याच पण व दओ शट घतल आ ह यानतर दोन दवस आमचा म काम असणार होता हाउस ldquoबोट ldquoम य मग आम या ःवाढया ldquoदाल लक कड रवाना झा या ldquoदाल लक ldquoएक अितम सरोवर आह अस हणतात प डत नह रोज दाल लक च पाणी पीत असत आ ह गलो त हा भरपर पाऊस चाल होता िशकायातन हाउसबोट कड जाताना पण डो यावर ला ःटक पाघराव लागल हाउस बोट एकदम दखणी सव सोयीनी य होती आतन पा ह यावर वाटणार पण नाह क ह पा यात आह आणी लाकडाची बाधली आह दोन दवस ितथ रहा याचा अनभव चड वगळा होता बाहर भरपर पावस कडा याची थड बोट खाली त याच पाणी भरपर कप याच थर अगावर असन स दा दात कडकड वाजत होत या थड त झोप या या बड खाली पण हटर होत तर ह थड भागायच नाव घत न हती बाहर या खोलीत एक मोठ उच शकोट होती आ ह आमचा बराचसा वळ ितथच घालवायचो यथ खास का मर प ती या

जवणाची चव चाखायला िमळाली िशवाय यथील खास पय ldquoकहवा ldquoपण आ हाला आमहान यायला द यात आल तथ आ ह चार िचनार लो टग गाडन लो टग शो स प हली िशकायात बसताना कमीर क कली मधील ldquoतार फ क या उसक ldquoया गा याची हमखास आठवण होत होती

यानतर आ ह दोन दवस आ ह तथील िनरिनरा या बागा प ह या यातील ldquoिनशात बाग शालीमार बाग यिलप गाडन या बागा कवळ अितम यिलप गाडन म य फ rdquo एीलrdquo या एकाच म ह यात फल असतात यामळ आ हाला याची मजा घता आली ह बाग पाहताना ldquoिसलीिसला ldquoिसनमाची आठवण झा या िशवाय राहत नाह यथ एक परातन शकराचाय म दर आह तथ व न पण ौीनगर व झलम नद दाल लक पाह याची मजा यत यानतर दोन दवस पहलगाम यथ जायच होत त भारताच ldquo ःव झलडrdquo हणन ओळखल जात तथ जाताना पा पोर यथ कशराच मळ पा हल यानतर ldquoअव तपर ldquoयथ वणच एक सदर म दर पाहायला िमळाल यथ बकट याट या टर आह भारतातील सव याट यथच तयार होतात कारण यासाठ लागणार लाकड यथ तयार होत माऽ याट ची मठ माऽ आसाम मधन यत ldquoतथन पढ माऽ भरपर बफव ी स झाली ldquoलीडर ldquoनद काठ आमच हॉटल होत चोह कड बफ बफ आणी फ बफ च होत सव रःत बफामळ बद अस यान फार फरता आल नाह माऽ बफाची खप मजा घतली का मर सस म य ldquoफोटो सशन ldquoकल पहलगाम हाच अमरनाथ याऽचा बस या प आह यथील नद या काठावर ल असल या पोलीस ःटशन म य एका बोड वर िल हलल एक वा य मनाला ःपशन गल WE DONrsquoT SLEEP FOR YOUR ldquoSLEEP खरच कामीरम य आपण म पण स दयाचा आःवाद घव शकतो याच कारण

सदव बरोबर असणार भारतीय सना यासाठ यथील भारतीय लकराला ध यवाद ाव तवढ थोडच आहत याचा आलला एक ldquoअनभव ldquo हणज आ ह गलमग व न ज हा ौीनगर ला परत यत होतो त हा ldquoलाल चौक ldquoयथ जामा मिशद जवळ झालला ःकटर मधील बॉ बःफोट या बॉ बःफोट म य अचानक क य लावायला लागला त हा िमिलटर न पयटक लोकाना अ यत सर त र या या या हॉटल वर पोचवायची यवःथा कली व काळजी पण घतली या श प च आणखी एक विश य हणज आ हाला यथ सव कारच िसझन एका वळ अनभवायला िमळल एक हणज आ ह बफल पा हली ह हणज बफ अ रश आकाशातन छो या फला या पान अगावर पडत भरपर पाऊस व कडा याची थड अनभवली भरपर बफाचा बफाम पाऊस व यामळ सव प रसर बफमय झालला अनभवला िशवाय भरपर उन याम य बफा छाद त िशखराच अ यत मनमोहक दशन झाल अशी ह कामीर सहल दोन वष झाली तर अजन याची ldquoअनभती ldquoकायम आह अस वा त परत परत जाव आणी ह सहल क न यावी

वषाली गोट खड कर

अदाज अ ण व दशपाड -पण

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आप या मनात खप काह असत या माणच य ात तसच घडल अस माऽ नसत यामळ खपदा आपल अदाज चकतात आ ण भलतच काह तर घडन जात आ ण आप या वा याला काची भिमका यत ह ब याची भिमका - पार पाडण ऽास दणार ठरत ओम -सकाळ पासन अशाच मानिसकतचा अनभव घत होता तो आ ण

याचा िमऽ -राकश एकाच कायालयात नोकर स बाजबाज या डःकवर असणार - जवलग मऽी हो यास काह च वळ लागला न हता मोक या ःवभाव - हा ओम या ःवभावातील सवाना आवडणारा गण होता नमका उलट ःवभाव असलला राकश - हातच राखन वागणारा असला तर या या यावहा रक वाग यामळ इतराना ःमाट-वाटायचा अस असल तर - मऽीतली तडजोड हणन -ओम आ ण राकश या यातील सबध मऽीपण आहत ह सवाना मा हती होत अगद एकमका या घरातील माणसाना दखील ओम आ ण राकश ह स ख- िमऽ आहत ह मा हती झालल होत ओमला ग या काह दवसापव घडलला एक सग आज ह जसा या तसा आठवला - या दवशी आ फस सट या अगोदर - एक अजट -िम टग हणन- मो या साहबानी - ओम आ ण राकश सोबत इतर काह जणाना

थाबन घतल होत ना वन कठल ह ोज ट यणार हणज - या ट मचा - ‐लीडर - ओम क ना राकश या पाक एक असणार ह गह त धरल जायच पण या वळ - राकश न अगद ःप श दात आपल मत सागताना हटल-

मी या ट म म य ओम असल तर काम करणार नाह मला ःवतऽपण ट म हवी आह यात ओम नसल आ ण ओम या ट म म य मी नसल मो या साहबाना धका बसला इतर सहकार थ क झाल राकशच मत ऐकन ओम आ ण राकश याना नहमीच एकऽपण काम करताना पाह याची सवय सवाना होती आ ण आता अचानक हा वगळपणा कशामळ सवाना जतका ध का बसला - याह प ा जाःत ध का ओमला बसन सहा जकच होत राकश आप या वरोधात का बर गला असल या सवालान याची झोप उडन गली होित तस हणाव तर इतरवळ

राकश या वागणक त काह फरक पडला हणाव तर -त ह न हत ओमशी याच बोलण -वागण अगद नहमीसारख - जवलग िमऽा सारखच होत मग- आ फस या ोज ट म य याच वागण अस का झाल अदाज यईना राकश आ ण ओम या रोज या यवहारात तसा काह च फरक पडला न हता

दोघ म-मट आ फसातन घर आ यावर नहमीमाणच सगळ काह सरळ त पार पडत अस एकमका या घरची चवकशी बाक ची याली -खशाली वचारण एवढच न ह तर- जवण करताना अगद मोकळपणान ग पा-ट पा बाहर ग यावर इतर िमऽाशी बोलण - अगद छान आनदात होत होत मग राकश- आ फसात या िमळन काम कर या या वषयी अस का वागतोय आपली सोबत याला का नको वाटत आह अस तर नाह - या या मनात आप या कामा वषयी कामा या प ती वषयी काह ितकल भावना िनमाण झाली

ओम या या शकला फारसा अथ न हता - एका अथान सग या सहकार - िमऽान म य राकश प ा ओमच अिधक पसतीचा उमदवार होता मग आपली ह लोक यता राकशला आवडत नाह का हणन तर तो आप या बरोबर काम करायच नाह अस सागतो आह या एका गो ीमळ आप यात दरावा यत असल तर ह बरोबर नाह राकश ट म-लीडर झाला यात आनदच आह आप याला आ ण

या सठ आप या नावाचा वचार होऊ शकतो- ह ओमला मा हती होत तर मो या मनान तो राकश या हाताखाली काम कर यास तयार होत

आ ण आप या हाताखाली राकशला काम करण कमीपणाच वाटत हणन तर तो आप या ट म म य काम कर यास तयार ना ह ह कारण

असाव- राकश या मऽीत दरावा य याच आपण मो या साहबाना सागया- सर मी राकश या ट म म य आनदान काम कर न मला यात काह कमीपणा नाह त ह राकशला नव ोज ट -लीडर ज र करा यावळ माझा वचार क नका या वचारान ओम या मनावर ल ओझ कमी झाल आपल नात -आपली मऽी आ फसा या बाहर अगद नहमी सारखी आह याची काळजी नाह काह दसर दवशी -आ फसात आ यावर ओम आधी-मो या साहबा या क बन म य गला माग या िम टग म य राकश-काय हणाला कस हणाला याची प हा आठवण क न दत हटल सर राकश या वळ असा का वागला कळना मला मा या कामावरचा याच वःवास उडाला क काय गल अनक वष आ ह कती ोज ट कल सगळ कड आमची जोड िस आह छान काम कर या ब ल आ ण अचानक याला या या ट म म य मी नकोसा झालो आह

राकश इतका बदलन गलाय खर वाटत नाह य या या वाग याचा अदाज यत नाह य मला मोठ साहब ओम कड पाहत हणाल - िमऽ- वाईट वाटाव अस काह झालल नाह उलट राकश या नावाचा वचार ट म-लीडर साठ आ ह मळ च कला न हता आ ण दोन वग या ट मचा करा या अस आमच मत कधीच न हत पण राकश ज हा हणाला ओम या ट म म य मी काम करणार नाह वग या ट म म य मी असन त हा माऽ आ हाला वाटल त ह दोघजण

एकऽ काम कर या ऐवजी वग या ट म म य काम कराव कारण आह या ट म म य तम या जागी राकश ट म लीडर होण - बरोबर न हत आ ण नहमीच ओम लीडर आ ण राकश याचा सोबत ह ह बरोबर न हत याला ह ःवतऽ सधी दली पा हज आ ण राकश हणाला मला- ओम ला बाजला सा न मला त ह

कधीच ट म लीडर क नका मी दसया ट म म य जाईन पण मा याकडन ओम वर अ याय झाला अस मला वाट नय मा या भावना समजन या या साहब

सो मी उ ा या िम टग म य ओम बरोबर

काम करणार नाह अस सागन आ ण बाजला होइन नतर त ह वगळा िनणय घऊ शकता आता बोला ओम- राकश अस का वागला आला का काह अदाज अहो- आप या िमऽा या भ यासाठ तम यासाठ तो अस वागला ओम साहबा या चहयाकड पहात रा हला अदाज चकणार असतात हच खर ‐‐

अ ण व दशपाड -पण मो-९८५०१७७३४२ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ldquoगजाची आईhellip सतोष द पाट ल ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

गजानन उफ गजा हा आम या सव िमऽमडळ पक च एक पण या सव िमऽ मडळ त व गजात एकच सा य होत व त या या वल ण हाःयाच

गजानन आम या कॉलनीत राहायला आला त हा अगद दोन वषाचा होता आप या आई बरोबर हणज समाताई बरोबर लहानगा गजा आला

आम या चचला एक नवीन वषय िमळाला याच दसण हसण सार काह अगद जीव ओवाळन टाकावा असच कधी कधी वाट सपण भारत वषात जर शोधल तर इतका वन िनरागस मलगा िमळणार नाह बघता-बघता हा गजानन अ ठावीस वषाचा झालापण वय वाढल तर वयासोबत यणार ौढ पणाची ल ण काह गजानना या एकन वागणक व न वाटत न हती

वय शर र अ ठावीस वषाच पण मन- ब माऽएका कोव या पाच वषा या मलाची या पाच वषा या मलातआढळणारा अवखळपणा-िनरागस पणा-डोळ आजह गजा या आठवणी ओ या क न जातात समाताईच ऐन ता यात वध य व या वध याला असणार जगातील एकमव आशा हणजच याना वषभरात झालल एकमव अप य गजानन वयाची ऐन ता याची उमद समाताईनी गजानन या सगोपनासाठ खच कलली िश ण कमी अस यामळ चार घरची भाड कड घासली धणी पापड लाटन इ याद काम समाताई करत असतआप याला लाभलल एकमव आय यातील सख हणज आपला मलगा गजानन हाच या मानत गणपती मगलमत गजानन यावर या

समाताईची िनतात ौ ा होती हणनच मलाच नाव दखील गजानन ठवल

साधारणतः चार वषाचा असताना समाताईनी गजाननला एका बालवगात टाकल वगातील बडबडगीत यर-यर पावसा तला दतो पसा नाच र मोर नाच आ या या वनात साग साग भोलानाथ ह गीत त डपाठ असलला गजानन प ह याच वष प हलीला प हला नबर िमळवन मोकळा झाला या प ह या नबरच कौतक होत त फ या माऊलीला सपण कॉलनीभर हा िनकाल सागन साखर वाटत सटल या समाताई मला अजन आठवतात या या भावी जीवनातील सखी जीवनाची लहर घऊनच यईल अस आ हाला वाटल बघता बघता हा lsquoगजाrsquo च क चवथीला गला व शाळतील पर त याच माण शाळत या िशयव ी पर त प हला आलागजाला िशयव ी िमळाली आता या या या िशयव ीन या या िश णाचा दहावी पयत तर सटणार होतापण दवाला दसरच काह तर मजर होत या घटनन गजाच व समाताईच आययच बदलन गल चवथीला गजा खपच समजस व सamp ध य होता

शाळत या एका मध या स ट त आप या िमऽा बरोबर शाळ या मदानात खळत होता तव यात शाळसमोर ल रः यावर कशाचा तर जोरदार गलका ऐक यऊ लागला जोरात घोषणा जोरात आवाज यामळ ह काह लहान मल घाबरली व काह काय झाल हणन पहायला रः यावर आली तोवर रः यावर दोन गटाम य दगड फक चाल झाली होती ह मल अजनच पढ आली आ ण नकळत एक- दोन दगड या मला या डो यावर आदळल यात एक गजाह होतादगडा या या आघातामळ या या डो याला इतका जबरदःत मार बसला क यातन जो र ाचा पाट वा हला यातन तो जगतो क नाह असच आ हाला वाटलपण दव बलव र होत गजा वाचला

मदवर झाल या जबरदःत आघातामळ हा मलगा ःमरणश गमावन बसला सरवातीस हा तर समाताईना ओळखत नस अन हळहळ गजा या ददवी वासास सरवात झाली गजाच शाळत जाण सटलडॉ टरानी समाताईना या मलाला पण वौाती ा काह ऽास ऽाण दऊ नका अस सािगतलतळहातावर ल फोडा माण समाताई गजाची काळजी घत हो या दवसामागन दवस गल वष गली गजा या वागणक त काह च फरक न हता दवसभर हा शजाढया या लहान मला बरोबर गो याचा डाव माडन खळत अस दपारचा जवन झोपत असप हा दवस सारखालहान मलाना हा ऐवढा आप या प पा एवढा माणस आप याशी गो या खळतो याच आकषण वाट व खप िचडवत असत पण हा कधी या यावर रागावत नस मधन मधन यवन समाताईना मला सस ला आली मला शी ला आली अस साग व समाताई या या पायज याची नाड सोडन ती बाध पयत सवच कर त असत गजा अ ठावीस वषाचा होई पयत समाताई कधी याला सोडन कठच ग या नाह त अगर आप या लाड या पाडसाला सोडन कणाजवळ ठवल ह नाह

कधी कधी गजा आम याकड यायचा मला भोलानाथच मोराच गाण हणन दाखवायचा दवाळ चा नवा शटसपण कॉलनीत दाखवणारा गजा हा एकटाच मी सागन त काम हसन करणारा मी याला बहतक वळा जा पपर घवन य जा दकानातन दाढ च लड घऊन य अशी करकोळ काम सागताच ती पटकन करणारा आम या घर यवन टाई स ऑफ इ डयातील िचऽ न चकता पाहणारा मी कधी कधी गजाला ल न करतोस का वचारल ना या नावानच गजा कोठतर हरखन जायचा व प हा लाजन हसायचा एकदा सकाळ च समाताई आम या कड आ या मला हणा या अर त दिनयला कामाला लावतोस मा या पण मलासाठ बघनार नोकर मी एका जवळच असणाढया कायालयात िशपायाची नोकर गजासाठ प हली

व गजाचा गजाशठ झाला रोज सकाळ छान पक भाग पाडन शट-या ट यव ःथत घालन गजा यत अस यताना एका मो या पशवीत यात दहा कलो तादळ मावतील अशात डबा घवन यायचा पण ह काम फ वीस दवसच कल प हा हा आप या मागाला आ ह याला बरच वळा सागायचोअर गजा त आता मोठा झालास त हा िनट मो या सारखा वाग यावर तो हणायचा दादा मो या सारख हणज कस वागायच व मलाच िन र करायचा या या या िनरागस पणाच मला व समाताईस खपच कौतक होतएकदा शजार या एका मलीनसमाताईकड तबार कलीतम या या गजाला काह तर सागन ठवा यता जाता मा याकड पहात असतो आईन गजाला खप समजावलअस क नय बाळ चागली मल अस करत नाह त यानतर माऽ गजान अशी खोड परत नाह कली

एक दवस सकाळ च समाताईचा जोरात आबोश आ हाला ऐकायला आला हणन आ ह समाताई कड लगच गलोतर या राऽीच डो यात मदचा र ाव होवन गजा आ हाला सोडन गला होता

समाताई एक या झा या या आशवर या आप या आययाचा एक एक दवस ढकलत हो या ती आशा आता सपली होतीआपला मलगा हा खप हषारसमजस आह अस समाताईना वाट हा आज ना उ ा चागला होईल मग ल न कर ल व आप याला खप सखाच दवस यतील अस समाताईना वाटगजासाठ यानी खप हालअप ा काढ या नाना उपवास कलषी कल पण सव यथ

ताई या या क ाना कधीच यश नाह आलसमाजान सदव उप त कल या आप या पोट या गो यासाठ यानी दवस-राऽ एक कली होता यानतर एका म ह यातच समाताई ग यागजा या म यमळ अ न पाणी व य कललडॉ टर उपचार थाबलल फ एकच यासव

आजारातच बडबडण

आता या या कडच जायच आईला एकटा सोडन जातोस काय अर लबाडा बघा बघा कसा पळतोय अर थाब र हा एवढासा एकच घास तर खा नाह तर बघ ितकडन बवा यईल खा - हा िचऊचा घास नीट आघोळ कर साबण लाव का अर कती घाम आलाय तला जा काह तर खा - जाह बघ िचवडा तला आवडतोय ना खा -खा या वडातच एका झट यान समाताई ग या एका मलीचा अ याय कायमचा बद झाला मोन- 9820986659 email‐ santoshpatil_2007rediffmailcom

~~~~~~~~~~~~

बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

कतीदा ःव नवत भासत जायच असत लाब लाब या ितजा या पलीकड पण जाता यतच नाह अनबध आहत क फ नसतच भटकतय दशाह न अन िन ल िन वकार

आज न राहवन सोनािलका ःव नील या आठवणीन याकळ झालीपण काल खप काह बोलन गला र राग नाह आला तझा पण मन दःखी झाल त स ा समजन घऊ शकला नाह स काल

बोलता बोलता कती बोलन गलास र हणज त याह मनात आ याच ना या गो ी वाटत होत आप या मात ा सव गो ीना लक ःथान आह

बाहर याली पणा श द खप लागला र मला ठ क आह तला मा याब ल बोलायच न हत पण श द स ा हाच सचला ना तला म आ ण मा या आ वकारातन झालली कती बाहर याली व ी कशी काय अस शकत या कतीतन दोघानाह िग ट आला नाह त सव काह चक कस काय अस शकत र वचार क न सोनालीकच डोक फटायची वळ आली पण उ र काह िमळत न हत अचानक पायाखालची जमीनच खचन घत या सारख ितला वाटायला लागल आ ण ितला ा अया अवःथत टाकणारा कोण तर ितचा जवलग जीवापाड म करतो ना आपण या यावर मग या याच त डन ह असल श द सव नकोस झालल असताना कठन तर एक आशचा करण चमकावा तसा याचा ित या आय यातला वश मग अचानक सार काह सखकार घडतय

असा वाटणारा भास ओढ आतरता हरहर सवाना बरोबर घऊन एका णाला पण पण याच होऊन जा याच ःव न भट ची इ छा

याकळता अन भट नतर िमलनातन िमळालली त ी सार सारकाह सखदाईच होत मग आता अस अचानक काय झाल का सोनाला उदास वाट लागल म हणज नमक काय होत तीच एका पर प षा या शर राच आकषण क या या ःपशाची ओढ क फ शर र सख छ ह असल काह न हत मग नमक काय आ ण बाहर याली हा श द ए हडा मनाला का बोचला ितला तस हटल तर एक कार त स य तर होत नवरा असताना पर प षा या मात पडलली चाळ शीची ी होती ती इतक वष कधीह अस घडल नाह मग ा वयात ितच अस परप षा या मात पडण खरच नमक काय होत म क वासना शर र सख ह तर ितला ित या नवयाकडन िमळत होत () हणज िन य िनयमान नवरा त दतोच जर या या ःपशात आपल पणा नसला तर काय झाल आ ण ित या मनाचा यान वचार कलाच पा हज असा काह िनयम नाह जर वासनन तडब भरलला गिल छ हालचाली आ ण हावभाव करणारा तो असला हणन काय झाल यान काय फरक पडतो याना ा बाबतीत ःवतःच मत नाह हणन ितला म कर याचा अिधकार नाह ितला ितचा मानिसक आधार शोध याचा अिधकार नाह वचारा या ध यात जा ाना याच जीवघ या धरा यात कधी पातर झाल सोनाला समजलच नाह आधार कअर टकर आता ह फ श दाच बडबड आहत का आप याला आधार वाटणारा य आप या आय यात प ह यादा का आला नाह जर आला असता तर तो िततकाच सवदनशील बनन आप या आय यात रा हला असता का क

कालातरान ह पण नात बदलल असत ःव नवत वाटणार वाःत वक पात कस असल कणालाच सागता यत नाह

हशश वचारा या गद त सोनान एक िन ास टाकला एक भोग वःत हणनच सोनाकड बघणारा ितचा नवरा िन य िनयमान सोनाचा नाजक पण कःकरत होता तर दखील चहढयावर हस आ ण मनात ितरःकार ठऊन ती कायमच या यापढ झकत होती कणालाह व ास बसणार नाह वर वर साधा सरळ दसणारा मन य वाःत वक पाहता एक वकत ह पशच होता एखा ा बला कार माणसाचा चहरा या प ा वगळा तो काय असणार सव आवगातन बाहर पड यावर सोना या अगावर पस फकताना आपण नमक कोण असा सोनाला पड या िशवाय राहत न हता वकती करणाला पषाथाच नाव दण आ ण या वाग याच समथन करण अस असताना सोना या मनाची ित या भावनाची कोण काळजी करणार अशा प र ःथतीत जगत असताना ितचा आधार ितचा व ास ितच म ःव नील ह काय बोलन गला न राहवन ितन ःव नीलला फोन कला हलो हः हलो बोल ग सोन काह नाह अग काय झाल तझा आवाज असा का काय झाल तला का बोलत नाह अ ःव नील णा णाला अःवःथ होत होता सोनाला नमक काय झाल ती अशी तटक का वागत याला काह क या समजना

ह बघ सोन मी तला चागलच ओळखतो साग ना तला काय झाल कसला राग आलाय त ह काय बोलन बसलास ःव नील तला ह कस काय बोलवल गल र अर म करतय र मी त यावरमा या माला त ह काय उपमा दलीय ओह अग राणी त काह ह चकली नाह तझ यक वागण चागलाच आह अग पण त इतक सोिशक आहस नवया कडन ए हडा छळ सहन करतस हणन सागतो तला त जरा वाचा फोड ा करणाला काल मी ज श द बोललो त श द ल ात ठवलस आ ण या मागची भिमका ती नाह का ल ात आली त या अग राणी ह माझ श द नाह ह श द तला ऐकाव लागणार आह आ ण तह त यावर अ याय करणारच तला ह श द ऐकवतील आ ण ःवतः त या समोर ताठ मानन जगतील ह बघ दो ह कडन हार तझीच होणार आह त यावर अ याय क न स ा त तला बाहर आधार शोधायला गली हणन डवचत राहतील मग का अ याय सहन करतस लोकाना ह कळ द त यावर काय काय अ याय होतो त तझ ह शात आ ण सोिशक राहण मला नाह पटत तझ तलाच लढायच आह यथ मी तला आधार दऊ शकतो पण लढायला साथ नाह कती हट करतोय मला अग वाःतवतची जाणीव क न दतोय तर ए हड हट होतय आ ण उ ा सामोढया जा या लागणाढया प र ःथतीन कती हट होशील ह नाह का ल ात यत अग राणी मी त यासोबत आहच ना पण तझी ह लढाई तला एकट नच लढावी लागणार आह मडमकाय हणतोय मी समजल ना कठ हरवली आहस नॉमल हो सोन इतका वळ रोखन ठवलला सोनाचा बाध फटला लहान मलासारखी सोना ढसा ढसा रड लागली

हरवण काय असत तला काय समजणार तला हरव या या भीतीन माझी काय वाईट अवःथा झाली होती बोलण आ ण हदक सोनला दोनह काम नीट जमना अर यार चकल माझ मला न हत मा हत मा या ा वा यान ए हड दखावशील माफ कर मला नाह नको त माफ नको मागस ःव नील या बोल यान सोना दखावली होती आ ण आता या याच बोल यान नॉमल स ा झाली सोनान अलगद ःवतःला ःव नील या ःवाधीन कल ःव नीलन स ा नहमी माणच ित या चहढयावरच कस बाजला कल यान थम सोना या कपाळाच चबन घतल तो ित या वर चबनाचा वषाव करत रा हला यान हळच ित या कानाजवळ आपला चहरा नला आ ण तो हळच पटपटलारानो झाली का शात आता ठव का फोन ितत याच अिधरतन ित या त डन श द आल नको र थाब ना अजन थोडा वळ सोनला इतका कसा याचा मानिसक आधार वाटत होता ितचा नवरा रमश हा तर ःव नील प ा बराच मोठा होता मग नवया प ा लहान य त ितन कसा काय आधार शोधला रमश नावाला मोठा होता परत ःव नील म य असणारा समजस पण या यात न हता नवरा ह वगळ किमकल ित या आय यात होत ज ती िगळ ह शकत न हती आ ण ओकह शकत न हती उ च िश त ऑ फसर असलला ितचा नवरा वाग यात एकदम गावनढल होता रानट बर रा स हणज रमश आ ण या द रा सा या तावड तन सोडवायला आलला राजकमार हणज ितच म ितचा ःव नील परत खरच ःव नील राजकमार बन या इतक धय बाळगन होता का राजकमार तर रा सा या तावड तन राजकमार ला सोडवतो पण सोनाचा हा राजकमार तर ितला एकट लाच लढायला सागतोय

सोना आ ण एकट लढणार अवघडच आह ितला एकट ला लढायच असत तर प हलच २० वषा पव च लढली असती ज हा ित या नवया या वकतीच प ित या पढ आल होत कोणीच सोनाची बाज घतली न हती कोणीच ितला याय दला न हता नवरा बायको या मधल भाडण हणन सवानीच याकड दल कल अर पण का का त ह लोक मला याय दत नाह य आहो बघा जरा ा माणसाकड बायकोला कसा जनावरासारखा मारतो आ ण मा न मा न थक यावर थकवा घालवायला ितला लगचच अथ णात ओढतोितच लचक तोडतो हा बायकोला फ भोग वःत समजतो हा कसला प ष हा तर तोच तो दवस आ ण या नतर आलल यक दवस मनातला वालामखी सोना न सारखा सारखा दाबला

बरोबर आह ःव नीलच मला लढलच पा हज मा या दखाचा अत मी करणारच एक ण ित या मनात आल क ःव नील या आ ण ित या ना या वषयी रमशला सागाव पण रमशची इतक समजन घ याची कवतच न हती यान या ना याकड खपच गिल छ नजरन बिघतल असत याला काह सागण

हणज आ बल मझ मार असच झाल असत एक दवशी सोनान ठरवलच आता बस आता ा सव गो ीचा सो मो लावायचाच रमश बस झाल आता आता तसाच ितथ उभा राहा मला नाह मा हत आता त कसा रअ ट होशील त मला आता मोकळ कर मला जाऊ द माझ दसया कणावर म आह मा या आययात आता तला जागा नाह बाहर याली पणा करायला लाज नाह वाटली थाब त या घरा यालाच तझ थर बघायला बोलावन घतो

रमश हातात ज िमळल यान सोनाला मारत सटला सोना प हा प हा गगनभद आबोश करत होती परत मनात या मनातच यान धडा धड मोबाईलवर नबर फरवल आ ण खप साया लोकाना यान घर बोलावल हणता हणता सार नातवाईक जमा झाल सोना या सासरच सोनाला वाईट चालीच ठरवन मोकळ झाल नवरा सोबत असताना ह थर सचतातच कस आता तम या मलीला ध ालाच बसावा भर सभत सोना या च रऽावर िशतोड उडवल गल खाल मड पातळ धड आह तमची मलगी रड कठची रमश घाणरड बोलन या याःवभावाच दशन घडवन आणत होता बस झाली तमची बडबड आ हाला मा हत आह आमची मलगी अशी वागणारच नाह तम या मलान आम या मलाच पार वाटोळ कल बघ सोना बघ तला सागत होतो ना आ ह ा नराधमापासन वगळ हो त हाच म झाली असती साग सोना याना ह सगळ खोट आह त सोना या बाबाचा हा ि अवतार पाहन सगळ शात बसल बाबा आहो ह सगळ खर आह माझ खरच दसया य वर म आह कोण ःव नील ःव नीलकस श य आह त कठ आह तो बाबा हा काय मा या शजार बसलाय हा ःव नील तर आह ःव नीलचा हात हातात धरत सोना बोलली यानी यानी ा करणात सोना व त ड सख घतल त सार अवाक होऊन सोनाकड बघायला लागल सोनाच सग यासमोर ःव नलशी सवाद चाल झाल ःव नीलच ितला धीर दणार वा य ितला बड कर यास मदत करत होत आता भर सभत शातता पसरली

ह काय चाल आह सवाना समजच ना सोना या आईला अौ आवारात यईना आता ितला फ ित या लकराची काळजी वाटत होती मा या बछ या अग भानावर य ग सोन अग ःव नील नाह य ग इथ तो इथच काय तर ा जगात स ा नाह तो तर २५ वषापव च ह जग सोडन गला आह ग भानावर य मा या राजा ःव नील नाह य ल ना आधीह आई बाबा असच काह तर बोलायच बर का ःव नील त हा मी या यावर व ास ठवला होता आता मला कणावरच व ास ठवायचा नाह ःव नील त हणत होता त एकदम बरोबर आह शवट ा जगान मला बाहर याली ठरवलच चल मला घऊन चल त या बरोबर मला नाह राहायच ा जगा बरोबर सोनान रमशच घर कायमचच सोडल आ ण आता ती सखान ससार करतय ःव नील बरोबर मटल हॉ ःपटल या दहा बाय दहा या खोलीत (end )

अनघा हर ~~~~~~~~~~

ीhellip मदा कनी रासकर ी हणज काय फ एक भोगवःत आह ितला ःवतःच अस काह

अ ःत व आह क नाह पोटात मलीचा गभ असला तर पोटातच ितला मारायला पाहतात पण तो गभ वाढतो कणा या पोटात एका ी याच पोटात ना क प षा या ी च जर ज माला नाह आली तर प ष कसा ज मणार मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नाव ह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का लहानपणापासन मलगा आ ण मलगी हा भदभाव होतो मलीनाह मला सारखच सव अिधकार का नाह त कठना कठ काह ना काह कमी असतच मलगा आ ण मलगी बरोबर वाढवताना मलाना सव सखसोयी आ ण मलीना माऽ फ काम सािगतली जातात मलानी राऽभर बाहर रा हल तर ह चालत पण मलीनी माऽ अधार पडाय या आत घरात यायच पदोपद ित या नार वाला धोकाच असतो ती घरातह आ ण बाहरह का सर त जग नाह शकत ितला ित या ःव नाना का मनातच माराव लागत यगानयग चाललली ितची ह घसमट कधी थाबणार ती कधी नार ची नारायणी होणार पहाव ितकड वासनन भरल या नजरा ितला सहन करा या लागतात गद या ठकाणी दखील ितला ःवतःची काळजी यावी लागत क कणी आप याला ःपश तर नाह ना करणार म ाम कती कळसवाणी गो असत ह त एक ी च समज शकत फ या प षाना या वळस या ी म य आपली आई कवा ब हण का नाह दसत मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नावह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का काह ठकाणी तर नवराच एखा ा व प षाला थो या पशासाठ आप या बायकोलाह वकताना पा हल बात याम य ह सव

पाहन आता मन स न होतय या सव गो ी आता रोज याच वाट लाग यात बला कार झाला तर ितन त ड लपवायच पण यान ह काळ क य कल यान माऽ उजळ मा यान िमरवायच अशा नराधमाना ितथच फाशी दली पा हज पण नाह वषानवष खटल स च राहतात रगाळत नसत लाज वाटत आता या सव गो ी रोज रोज घडताना पाहन रोज एक नवीन दािमनी ज माला य याप ा एक दगा कवा कालीमाता ज माला यावी आता फ एक झाशीची राणी कवा एक जजाऊ ज माला यावी मलीनी आता ःवतःच र ण ःवतःच करायला िशकल पा हज आपण जर एका प षाला ज म दव शकतो तर याला सगी अ ल ह घडव शकतो प षाला ज म ीनच दलाय ह आता प क यानात घतल पा हज यक ीनच यक मलीन ःवतःच ःवतःच र ण करायला िशकाव आता आप याह मनगटात जोर आह ह दाखवन ाव घराबाहर पडताना कायम हातात एखाद िमरचीची पावडर सोबत अस ा जर वळ आलीच तर ितचा ज र वापर करा एक राखी आपणच आप या हातात बाधा आ ण ःवतःलाच वचन ा क माझ र ण मी ःवतःच करायला िशकल आता आप यातील आ म व ास जागा करा आपणह कणाप ा कमी नाह ह जगाला दाखवन ा सवच प ष वाईट असतात अस नाह पण काह वाईट प षामळ आज अस बोलाव लागत आह ज प ष चागल आहत याना माझा मनापासन नमःकार helliphellip भावानच ब हणीच र ण कराव अस काह नाह ब ह ण पण आता स म आहत ःवतःच र ण ःवतःच करायला या ह कशातच कमी नाह त

मदा कनी रासकर ________

मी तीच ी आह

जन नऊ म हन तला गभात वाढवल ा सदर रगीबरगी दिनयत नवीन जीवन दल ओठावर प ह या श दाच अकर रो वल ऊन थड पावसातह तला माय या ओला यात जपन ठवल

मी तीच ी आह जन तला मो या भावाच ःथान दल राखीची रशीम गाठ बाधन आपल नात मजबत कल आ ण त मला मा या र णाच वाचन दल

मी तीच ी आह जन तला बघताच त यात परम राच प प हल त याबरोबर स पद चालन त या चरणी माझ जीवन वा हल तला पतीचा दजा दऊन परम राकडन ज मोज मी तलाच मािगतल

मी तीच ी आह जी तला बाबा ‐बाबा हणन कधीच नाह थकल तझ बोट ध न चालताना ःवतःला सर ीत समजल त माझा बाबा आहस ह सग याना अिभमानान सािगतल

मी तीच ी आह जन झाशीची राणी बनन तर कधी सा वऽीबाई फल बनन ीला जग याच धौय दाख वल

ःवतःकड ी हणन गवान प हल

पण आज hellip

मी तीच ी आह जी या दिनयत काय तर घराबाहर पडायला घाबरत इमजाशी लढताना नाह तर आता अधाराला पाहन माग सरकत चार‐ च घासमोर मा यावर होणाढया अ याचारालाह कोण या भावाची धाव नसत

मी तीच ी आह जी ःवतःचा जीव मठ त घऊन जगत आज लोकल शनम य चढतानाह माझ दय फाटत अजनह मी एक अबला नार हणनच फरत

मी तीच ी आह जला ःवतःला ऊन थड पावसातन वाच व याच सामथ आह पण ःवतःची अ वाच व यासाठ ती असमथ आह

मी तीच ी आह

खरच नवरा असा असतो का

खरच नवरा असा असतो का बाहर वाघ आ ण घर घाब न राहतो का ऑ फसची तारवरची कसरत क न घरची यट कर यासाठ स ज असतो का खरच नवरा असा असतो का

कतीह टशन असल तर बायको आ ण आई यातील गता सोडवत असतो का ःवतःची इ छा बाजला ठऊन दोघीना खश ठवत असतो का खरच नवरा असा असतो का

हव ‐हवस वाटणार िमऽ बायकोसाठ दर लोटतो का िमऽाबरोबर पाट ला जायच असतानाह बायकोकड पाहन नाह हणतो का खरच नवरा असा असतो का

ःवतः आजार असताना पन कलर खाऊन झोपी जातो का आ ण बायकोला काह झाल तर स ट टाकन ितची सवा करतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नाआधी बायको अ सरा वाटत का आ ण ल नाचा २५ वा वाढ दवस साजरा करतानाह याला बायकोत तीच अ सरादसत का खरच नवरा असा असतो का

ितन कतीह सव ‐फगव कल तर याला तीच हवी असत का ितची चक असली तर ित या माड वर डोक ठऊन तो sorry बोलतो का खरच नवरा असा असतो का

वाटपोण मला बायकोबरोबर ितला न कळता तो उपाशी राहतो का तोह ित याबरोबर ज मोज मी ह च बायको िमळो हणन साकड घालतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नानतर तो ितला आई ‐ व डलाच मह दतो का माहरची उणीव सासर भ न काढ याचा सतत य करत असतो का खरच नवरा असा असतो का

नवरा आ ण बायकोच नात ःवगातच ठरलल असत का हणनच नवरा असा असतो का

ःनहल अिभ जत जाधव

तीhellip

मखमली वाटवर चाल याची ःव न उराशी बाळगन िनघाली

ःव नाळ डोळ आ ण िनपाप स नता चहढयावर कोमल ःव छद पावलाम य कण कणणार पजण अवखळ भरभरणाढया बटा आवरत मऊशार हरवळ याहाळत - िनघाली

आई या कशीतली माया आ ण

बाबा या नजरतला आधार घ ट ध न ठवन आज वरल सःकार िनघाली समोर दसणाढया चढणी वळण दगड ख ड नजरत साठवत िनघाली

सकमार पावलाला प हली ठच दखावलला जीव सावरत डो यातील अौ आवरत ठचचा अनभव साठवत माग वळन न पाहता आ म व ासान िनघाली

पा हल वळण मागच य ीआड पलीकडल य अिनिमष नऽानी अवलोकत नवीन व ाची िनिमती साधत िनघाली

न यानच दसणाढया दखा यान हरखली रमली रगाळली लोभावली अनक वदना सल जखमा झलत अन सोसत ःवािभमानान सगळ बळ एकवटन िनघाली

चढणीवर नटान ज न चढली चहढयावर अनभवा या रषा अन पावला या भगाची दखल न घता- उरभ न ास घवन िनघाली

डो यात इतराना द यासाठ ःव न अन पा हलली ःव न पर कर याची ज

वाटत या सग याना दत िनघाली

आता समोर उतारच उतार

नहा आठवल nehaathavale64gmailcom

~~~~~~

डो याची काळजी आपण आपल शर र चहरा सदर दसावा हणन बर च काळजी घतो माऽ िततक च काळजी आपण डो याची घतो का डोळ सदर दसावत हणन आपण य करतह अस माऽ याचबरोबर आप याला डो या या आरो याची काळजी घण आवयक आह याकर ता काह मह वाच उपाय खालीलमाण १) डो याची िनरोगी वाढ हावी आ ण त शवटपयत चागल काय म राहाव यासाठ lsquoअlsquo जीवनस व असल या हर यापालभा या दध अड मास मास याचा आहारात समावश करावा २) काजळ सरमाम य समा व कल या रासायिनकपदाथामळ डो याना इजा होव शकत यामळ याचा वापरश यतो टाळावा

३) भवया व पाप याना आकार द यासाठ प सलीचा वापर कला जातो अशा सौदयसाधना या वापरामळडो या या नाजक वचवर गभीर प रणाम होऊ शकतो

४) मधमह र दाब आ ण ट बी असल या णानीआप या डो याची दरमहा तपासणी करावी

५) उ हात जाताना वाहन चाल वताना अथवा कपनीतीलकामगारानी चमा अवय वापरावा

दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ अिधक महनत क यान अथवा भर उ हात फर यान अगाला घाम यणारच माऽ तर ह काह य ना घाम य याच माण इतराप ा जाःत असत आ ण यामळ घामाची दगधी दखील पसरत वयात यईपयत मला या घामाला कठलाह वास नसतोवयात आ यानतर विश ःव पाचा वास स होतो काह म य ह दगधी इत या मोठय़ा माणावर यत क चारचौघात मान खाली घालावी लागतयासाठ काह घरगती उपचार पढ लमाणhellip

१) भरपर पाणी याव पोट साफ ठवाव

२) िनयिमतपण दवसातन दोन वळा आघोळ करावीआघोळ या पा यात सगधी ि याचा जस गलाब पा याच चार त पाच थब डटॉल यड कोलोनचा वापर करावाआघोळ नतर डओसट पावडरचा वापर क यास अिधकफायदशीर ठरत

३) श यतो अिधक घाम यईल अशा कप याचा वापर क नय प रधान कलल कपड हात मालावर सगधी ि याचावापर करावा

४) घाम वचवर साचन रा ह यास व वध आजार हो याचीश यता असत यासाठ डॉ टराचा स ला यावा

भ गीत hellip

गणश वदना नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका वरद वनायक तमची महती ई छापत तव कपनी मगलमत गणाधीपती महड िनवासी जग उ ार व ा ब भ ा वरसी शरण त हासी महागणपती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

त ह कपची सदा सावली ःमरण करता काय िस द दशन घता दख हरती पाप सरती मो ा ी नामःमरण आ मश भ रसाची नवी अनभती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

यऽा करता मन आनद व न टळती भय पळती सगण ःव प स न मत दयी सदव को न नती भव सागर या त न नसी आ मसखाची यई भरती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका कला सःकती तम या दासी सव िस आ हा लभती त हा समप त कलाकती कला सवची आनमती ावी

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ौी वरद वनायक स न तम याच ठायी तम याच ठायी मज राम भ मज राम भ मज गो वद ह र गो वद बालाजी ह र गो वद मज पाडरग ह र व ठल ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज लआमी आइ भवानी मज शारदा माता रणका आइ यमाइ मज स ौगी आइ चतौगी मज श पीठ साडतीन सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज िशव शकर भोलनाथ मज कदार मज राम वर मज व र मज सोमनाथ मज आ मिलग अमरनाथ मज योितिलग ादश सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज ौी ग द ग ःवामी समथ ग गजानन मज समथ नवनाथ मज मज तीथ ःथान समाधी घाट सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज पर सा ात मज मज सरःवती प सदर मज म धाम वकठ अवघ मज िनज धाम परम धाम मज ह वरद वनायका वनायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

बोला हर व ठल व ठल नामा सग वाजतो मदग टाळ हाती घऊनी रग भ नाच माणसा पर अभग आज भा यवत

भगवत सवा सदा सदा सत सग व ठल नामा सग वाजतो मदग चार घटका वसा दख वस पच नामःमरण करता करता साधया परमाथ

व ठल नामा सग वाजतो मदग अ रगी जडला हाच नाम छद मनशाती िमळ िमळ आ मानद

व ठल नामा सग वाजतो मदग भ रस रग चला ध वार वाट साथ झाहला ज म सफ़ल जगण

िच बोल व ठल व ठल वाणी बोल व ठल व ठल

काया बोल व ठल वी ठल आ मा बोल व ठल वी ठल

हणा हर व ठल वी ठल बोला हर व ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल

ौीग क पत सकल सक पाधा

ान तज भाःक सकल ितमीर सहा

कला व ा िसध सकल त णा िनवा

कला याऽी पाम माग दावा वड लधा

लीन चरणी सदग माया धरावी परमश

ौी गणशाय नम

भव सागर या म चा कनारा त ह

अधाढया माग या द ीचा काश त ह

खडतर आय या आशचा करण त ह

अ ानी साधका या ानाचा द प त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

मातीचा गोळा आ ह घड वता ा त ह

अडखळत बालक आ ह चाल वता वण त ह

भरकटत भोगी आ ह करार शीव त ह

पामरस भ आ ह स ात पर त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

शरणागत लीन चरणी अभयदान पडो पदर ज मोज मीचा पापी गगाःनान घडो आजी अत पीड त चब कपामत िमळो त ी

चटक अ ान धगी ानचि लाभो शाती

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

आळ वतो तव सदग राया गतीचा मज साद ावा प रस ःपश योग जळवा सवण-मय ज म घडवा

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

द द ौी ग दव द ौी ग दव द ौी ग दव द

दगबरा दगबरा ौीपाद व लभ दगबरा आवधत िचतन ौी ग दव द ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

राम नाम राम राम बोल ह मन राम राम िच ी हा जप राम नाम ह िशव ःतवन राम नाम शमव वषदाह

राम नाम एक आधार राम नाम ज मो ार राम नाम ह मो ार राम नाम शाती धाम

राम नाम घता सट मोह-पाश अन घोर-पाप राम नाम अमत पान राम नाम म ार

राम नाम याव िन य राम जप अतर िनरतर हाच धम हच कम किलयग एक हा य

फल साद सदा-सव हत ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

मगश मधकर मढ सदःय मसप तळगाव दाभाडमावळ ९८८१४९०१४७

अ हसा मक प तीन त णानी न द वला सामा जक वचार ह याचा िनषध ===============================================

२ ऑ टोबर २०१३ गाधी जयती या िनिम ान आज डॉ दाभोलकरा या ह यचा िनषध हणन महारा सिमती या सामा जक सघटन यावतीन शकडो त णानी आज दादर यथ मक माच क न अ हसा मक प तीन िनषध न द वला सामा जक ह या वचार

िनषध माचच आयोजन बोधनकार ठाकर पतळा पोतगीज चच त दादर च यभमी पयत कर यात आल होत आज सकाळ ११ वाजता बोधनकार ठाकर या या दादर यथील पत याला अिभवादन क न या मक माचला स वात कर यात आली

या माचम य सामील झाल या त णानी माच स हो यापव साम जक आशय असलली गाणी गाऊन समाज वघातक श वरोधात लढ याचा िनधार कला ा माचमधील अनक त ण हातात महा मा गाधी माट न यथर कग आ ण डॉ बाबासाहब आबडकर याच वचार असलल फलक घऊन चालत होत माचन दादर यथील च यभमी पयतचा आपला वास पण क यानतर माच या समारोपा सगी साम जक वषयावर आधा रत पथना य सादर कर यात आल माच या अखर स त णानी हात उचावन डॉ दाभोलकर या या िनघण ह यचा िनषध करत या या ह यमाग असल या व ीला आ हान दत सकारा मक काम करत राह याचा िनधार कला दनाक २० ऑगःट २०१३ रोजी झालली डॉ टर दाभोलकर ाची ह या ह एका य ची ह या नसन ती समाजा या व ानिन आ ण तकिन वचार कर या या बयला थाब व याक रता कर यात आलली

सामा जक वचार ह या आह अशा कार महा मा गाधी माट न यथर कग सफदर हामी या याह ह या समाजबोधनाच काय थाब व या या उ शान कायात आ या हो या याच वचारानी अःवःथ होत सम वचार त णानी य या काळात सवसामा य माणसाला स म आ ण िनभय बन व या या उ शान महारा सिमती या सामा जक सघटनची स वात आज महा मा गाधी जयती या िनिम न कली महारा सिमती ह सामा जक सघटना समाजसधार लोकिश णजनजागतीसघष आ ण स यामह कर या या उ शान वगवगळ कायबम य या पढ ल काळात राब वणार आह

सपक ndash ९७६९६१३९४१ - करण झ बाड ९८३३९३५९६१ - िगर श ढोक जय हद जय महारा

मनो-गती (अकषय वाटव )

==========================================

बऱयाच िदवसापासन मनात काही िवचार यत होत आिण एक िदवस अनघाज बरोबर बोलण झाल बोलता बोलता तयान सहज िदवाळी

अकाचा िवषय काढला आिण एखादा लखही िलहायला सािगतला मी प ीचा लखक नाही पण तया रा ी घरी आलयानतर िकतयक िदवसापासन मनात घोळणाऱया तयाच िवषयान पनहा वर उसळी मारली आिण मग ठरवल चला या िवषयी आपलयाला ज वाटत त िलहन काढ खरतर िदवाळी अकासाठीचया लखाचा साचा मला अवगत नाही महणन जस सचल तस िलहीत गलो कवा जातोय शतकानशतक माणसाला आपलया शरीर ब ल आिण मना ब ल कतहल आह काळाचया आिण िवकासाचया ओघात ह कतहल माग न पडता अिधकच वाढत गल आिण कालातरान या कतहलाच रपातर िजजञासत झाल या िजजञासला मग िवजञानाची साथ िमळाली आिण शरीराचा मनाचा शा ीय अभयास सशोधन सर झाल आजपयत दशािवदशात झाललया सशोधना अती अनक वगवगळ िनषकषर िनघाल एवढच नाही तर सािहतय सगीत कला शया जीवनाचया िविवध अगानाही याची भरळ पडली महणनच की काय सवरसामानय माणसाचया मनो ापाराब ल बिहणा बाईना lsquoमन वढाय वढायrsquo या ओळी सचलया खरच िकती सयि क आहत या ओळी आपल मन दनिदन जीवनात सतत कलपनचया गरड भराऱया घत असत मा तयाच वळी जया माधयमातन या कलपना मतर रप घतात त शरीर िशिथल असत फार थो ा लोकाचया बाबतीत अस घडत की मनाचया गती बरोबर तयाच वगान तयाचया कतीही गितशील होतात हा िवचार जवहा मनात आला तवहा लागलीच िवचारा पाठोपाठ

ही िनमारण झाला की अस का होत मग तया ाच उ र शोधणयासाठी िवचाराची मािलका सर झाली आिण लकषात आल की मन म आह तयाला िदशा वळ काळ सीमा ात जात धमर भाषा कशाचही

बधन नाही आिण महणन तयाची गती अितशय वगवान आह महणनच की काय जवहा एखादी कलपना मनात असत तवहा आपण अनक कार िवचाराचया कल या लढवन ती कलपना मनातलया मनात साकार करतो मा जवहा ती कतीत आणायची वळ यत तवहा तवहा आपलयासमोर अडचण च असखय ड गर उभ राहतात आपलयाच दनिदन जीवनात अनक वळा आपण एखादी गो कशी शकय आह याचा िवचार करणया एवजी ती अशकय कशी आह याचा जासत िवचार करतो आिण काही वळान सवतःलाच ह ठाम पण पटवन दतो की ती गो अशकय आह

आता असा उ वतो की ह तर सगळ मनाच खळ आहत मग यात शरीराचा सबध यतो कठ माझयाही मनात नमका हाच आला आिण काही वळान एक साध उदाहरण आठवल िकतयक वळा आपण रा ी झोपताना सकाळी रोजचया पकषा लवकर उठायच असा िन य करन झोपतो मा ७० वळा आपण दसऱया िदवशी एकतर रोजचया वळीच उठतो कवा तयापकषा उिशरा याच कारण अस की मनान ठरवल तरी शरीराला जी सवय लागलली असत ती बदलत नाही दसऱया िदवशी सकाळी ठरवललया वळला मन जाग होत दहव ी जागया होतात मा शरीर अथरण सोडायला तयार होत नाही कारण सवय ह जवहा मला जाणवल तवहा लगच दसरा िवचार मनात आला की शवटी शरीरावर िनय ण मदच ब ीच िवचाराच महणजच पयारयान मनाच आह पण तरीही मनषय सवरसवी शरीराचया आधीन आह उदाहरणाथर ndash अघोळीला गरम पाणी हव ही शरीराची गरज आह कारण मनाला सपशर जञान नाही पण आपलयाला (ज अघोळीला गरम पाणी वापरतात) आपलया शरीराला याची एवढी सवय झालली असत की आपण ठरवनही थड पाणयाचा वापर कर शकत नाही पण अपवादातमक पिरिसथतीत (उदा व कीय सलला) आपण शरीराची मरड घालन थड पाणी वापरतो जस की मधमहाच रगण नाईलाजान गोड पदाथर खाणयाच टाळतात या वरन अस लकषात आल की अर ा आपलया मनाच िवचार िन य प ा असल तर शरीर हतबल होऊ शकत महणजच आपलया कलपना साकार करणयासाठी आपण आपलया कमाल शारीिरक कषमता वापर शकतो िम ानो हा जो िवचार माझया मनात आला कवा मी जो या लखात माडणयाचा य कला हा िवचार ही कलपना या पव िकतयक वळा

िकतयक िठकाणी माडणयात आली आह पण या लखाचया िनिम ान पनहा याला उजाळा दणयाच कारण एवढच की आपलया दनिदन जीवनात धकाधकीत आपलया मनात आपलयाला जो आनद िमळवायचा असतो तो कवळ शरीरान नकार िदलयान मनातच राहतो आपलयाला वाचनाची आवड असत पण नोकरीवरन कवा इतर कामातन सवड िमळत नाही अशी सबब आपण पढ करतो आिण यासाठी जबाबदार असत आपल शरीर कारण आपल मन ह अशा गो साठी कायम उतसाही असत पण lsquoशरीर थकणrsquo या एका सबबी खाली जीवनात आपलयाला आनद िमळवन दणाऱया अनक गो ी आपलयाकडन करायचया राहन जातात वयो मयारदनसार शरीराचया कमाल कषमता कमी होतात हा भाग वगळा पण अवघया ितशी पसतीशीत आपल शरीर आपण चाकोरी ब जगणयात अडकवन टाकतो ह िकतपत योगय आह कदािचत माझ ह िवधान १०० सगळयाचयाच बाबतीत खर नसल पण जयाचया बाबतीत खर आह तयाची ट वारी स ा काही कमी नाही

एवढा िवचार कलयानतर lsquoया जगात माणसाला अशकय अस काही नाहीrsquo ही सकलपना पटायला लागली मग इितहासात डोकावन पिहल तवहा लकषात आल की आजवर जयाची नाव ठळक अकषरात िलिहली गली आहत तयानी तयाचया शरीरापकषा मनावर आिण मनाचया कलपनावर अिधक िभसत ठवली आिण महणनच शरीराची कमाल कषमता वापर अशयकय गो ी शकय कलया

खरच एकदा य करन बघायला काय हरकत आह मनाचया वगान कलपनावर सवर होवन शरीराची गाडी कमाल मयारदपयरत पळवायला कदािचत पिहलयादा अपघात होईल पण एकदा सराईत चालक झालो की सव ाचया दिनयचा प ा सहज िमळल akshaywatvegmailcom 9420260808 Mumbai

~~0~~

खर दवाळ गावाकडचीच अड भाकर यरोळकर

===========================================================================

आप या अनभवातन जीवनाचा अथ काढण सवसामा य िनकष काढण कवा जीवनावषयक त व ान माडण ह

माणसाची सहजव ीच असत या थोर लखक गगाधर गाडगीळा या मताशी मी शभर ट क सहमत आह स या साजर होत असलली दवाळ आ ण स र या दशकातली दवाळ यात जमीन-अःमानच अतर पडल आह आप याकड सतत कठला ना कठला उ सव चाल असतोच माऽ या उ सवाचा आण मामीण सःकतीचा िनकटचा सबध असतो ह आता आपण यानातच घत नाह आप याला काय रोजच दवाळ आ ण दसरा अस बोलन झाल क जबाबदार सपली पण अस होत नसत आम या लहानपणी दवाळ ला गावाकड जाण बधनकारक अस क यक काय परत वषानवष ह परपरा चालच होती दवाळ चा अथच मळ तो असायचा घरातीलच न ह तर गावातीलह सग यानी एकऽ जमायच माणस नोकर यवसायािनम कठह असली तर दवाळ ला गावाकड जमत कणा या घर कोण आल कोण आल नाह याची खबरबात सग याना अस यावळ मोबाईल फो स न हत माऽ एका या घरातली बातमी दसर कड समज याची एक न ह तर अनक मा यम उपल ध होती आ ण ती सार जवत होती एकतर सकाळ उठ याबरोबर जगमलोक रोज पीठ मागायला यत लहान असतानाच मला चागल आठवत सकाळ तासभर मी पीठ वाढाय याच कामावर बसलला अस एखा ा दवशी त आल नाह त तर आमची आजी अःवःथ हायची कारण गावात हमखास कणी तर

गचकलल असायच दवाळ त कोण आल कणा या घर कोण नाह अशी जगम चौकशी कर त असिशवाय परट ण असच दपार या वळला बारा बलतदारापक सतार ना ह अशा मडळ चा तर नहमीच राबता असायचा सवाचच आपलक च आ ण ज हा याच सबध असत शाळत जाताना कवा यताना लोहारा या भा याजवळ तास तास बसन याच काम कतहलान बघत बसलल मला आठवत नळ फकली सोनारइकडन ितकड जाई वार अशी कठलीह हण नतर मा हत झालीपण सोनाराच काम कस चालत त य ात तथ बसन आ ह पाहलल आह या काळात गावात हअर कट ग सल सची भानगड न हती ना ह घर च यत अस तोह आमचा वरग याचा असा औ स यपण काळ असावयाचा सग या गावात या गजगो ी ितथ कळायची सोय होती दवाळ दर यान पचाग सागायला ा हणह असच या याह झोळ त काह ना काह टाकाव लागएकादशी कधी ादशी क या वार आमावःया कती वाजा स भाऊबीज कशी या वष लाबली अशा गो ी आ हाला या याकडनच कळत गाव सपकाची मा यम एवढय़ावर थाबत नसत तर स याकाळ हल या िश याची ःवार असचकदला या उजडात िश याला रोट वाढा जी अशी हाळ हमखास ठर या वळ यई ती एखा ा दवशी नाह आली क आजी गडय़ाजवळ चौकशी कर त असएक-दोन दवस सलग अस कणी रवाजानसार आल नाह क गडय़ाला कवा अ य कणाला कवा मलाच या या घर चौकशी कर यासाठ पाठवन दत अस दवाळ चा उ सव असला तर या सव मडळ या सहभागािशवाय याची क पनाच करण श य न हत साधा फराळ असला तर सवाचाच सहभाग यात राहायचा दवाळ हणज मामसःकतीचाच एक अ वभा य भाग होता आता ती सःकतीच उरली नाह तर मग दवाळ कसली वाडय़ातच गोठा अस स याकाळ

जनावर घर यत तो ण मोठय़ा औ स याचा अस दन दन दवाळ

गायी हशी ओवाळ या िचरप रिचत ओळ या यासाठ च तर हो या गायी हशीसोबत गराखी आलाच आणल या फटा यापक काह फटाक आम या गरा याला िमळाल क मगच आ ह त उडवायला स कर त अस गावात लआमीपजनाला आ ण पाड याला पानसपार ला लोक बोलावत जवढ हणन काह दकान असत कवा न यान उघड त ितथ सगळ कड भट ावी लाग दवाळ हटल क वाजऽी आलच बड वाज यािशवाय ख या अथान दवाळ आह अस वाटायचच नाह दारात दपार या वळ बड वाजला क आ ह सार शजारपाजार या मलासहत जमत अस नतरह ग लीत बड या पढ-माग कवा सोबत काह काळ िमरवत चालण ह आमची चनच असायची सःकती हणज नमक काय ह मळातन समजन घण तस सोप नसत ती अनभवायलाच हवी आता गावात हअर कट ग सलन झालत कारण नसताना मोबाई सचा सळसळाट झाला आह गरज नसताना िनरिनरा या कप याच टॉवस उभ राहल आहत घरातल गोठ आतागावाबाहर शतात गल आहत तर काह ना त नकोच आहत याऐवजी ड शअटना या छ या उगव या आहत घरातली माणस एकमकाना भट याऐवजीमोबाईलव न शभ छा दऊ लागली आहत तह उपचार हणन आप या गायी हशी वासर कती याऐवजी ट ह वर चन स कोणती दसतात याची आताचचा होत गावात या बसःट डवर इतर सोयी कठ या नका का असनात पण प सी थ सअप बसलर या बाट या िमळतात मग दसर काय होणार पव लोक एकमकाची वचारपस कर त सख-दखात सहभागी होत जवळ क होती ज हाळा होता पव ह लोक दा पत पण दा डय़ा कोण त सा या गावाला मा हत

अस लोक या याकड दल कर त याच काय मनावर यायच हणन गावात कणाचा तर न क च धाक अस वाटल तस वागायची मोकळ क कोणालाह न हती काह सकत होत ढ हो या परपरा चाली रती अस सगळ सगळअ ःत वात होत मामसःकतीचा डोलारा कोसळला आ ण मग चाग या परपरा ढ ज हाळा न होत चालला गावातली पहाट उगवायची ती मोरा या मजळ ककावलीन राऽभर चाल असल या व सपत आल या भजनानी व अभगानी स नसय दय हायचा न होत असल या मामसःकतीचा न स या थाबायच नाव घत नसल या शतक या या आ मह याचा घिन सबध अस याच माझ तर ठाम मत आह लोकाचा आपसातला सवादच हरवत चालला आह लोकपव एकमकाला ध न होत या बलतदार प तीचा समावश असणार गाव सःकतीच याला कारणीभत होती गावातल गावातच िमटवायची मता होती परणीसाठ कवा खतासाठ

कणी अडन बस याची था न हती अगद एखा ा या शतात पकल नाह तर इतरा या कणगीतल धा य हात घालन न याची मभा होती ह कदखील होताआज आपण हा सारा चागलपणा वसरत चाललो आहोत

मो 9860455785 अड भाकर यरोळकर ~~0~~

आ ण (द प ओक) ==================================================================

काह लोकाना खप पडतात यात या काह ना यामळनव शोध लागतात तर काह ना नव पडतातकाह जण उ र टाळ यासाठ ित करतात काह जण जबाबदार तन पळवाट शोध यासाठ

वचारतातशाळम य जस िश कानी वचारण अप त असतिततकच कवा या प ा अिधक व ा यानी त वचारणआवयक असतकाह वळा काह जण

आपली ब म ा िस कर यासाठ ाची सरब ी करतात वचा न ग धळात पाडन आपल वचःव िस द कर याची सवय तर अनकाना असत तर काह जण नसत च घऊन जगत असतात याच जीवन हाच एक कट झालला असतो उ र सापडतनाह त यामळ ाचा िनचरा होत नाह त साठतचजातात आ ण मग याच ओझ आययभर वाहत वाहतशवट या म य या तक सगत अवःथत पोचतात आ णसपतात या या ासकट मग काह वळा पडतो क वचारण चागल कावाईट सवच जाणकार हणतात क पडण ह एक नसिगक बया आह आपला मद ा या व या पडत सम होत असतोबहदा अस हणतात क मदला जत या व या जाःतिततक जाःत ग भता ब म ा असत ती कदािचत ामळ आ ण िमळाल या उ रामळ वाढत असलज माला आ या बरोबर आपण कठ आहोत हा पडतोआ ण पाय पकडन उलट धरणाढया सईणीकड कवाडॉटर कड पाहन प हला पडतो याला भाषा नसतपाठ वर थापट मा न ज उर िमळत याला भाषा नसतपण अथ असतो ती थापट सागत सरळ पण जगायच असल तरजगाकड उलट पहा

या विचऽ उ रान रड फटत आ ण यामळ सग या याचहढयावर हस फटतमग पालथ पडायला िशक पयत उताण पाडनपाळ या या वर टागल या चाद या म य ल बणार िचमणीकावळ पाहत पडलल

डो यात कतहला या पानचमकत असतात पाळ यात डोकावन पाहणार वचारात असतातकोणआह ओळखल का मी तझी कवा तझा काका मामा आ या भाऊ ब हण वगर वगर हसतोयकशा ओळखन काय झालललायला श द कळत नसतात भाव समज लागतात तस नव उभ राहतात मग भाषा िमळत घरा या सीमा ओलाडनआप या पायावर बाहर पड यावर प हा यक ाच समपक उ र िमळतच अस नाह पणजगरहाट या दबावाखाली त अन र त तसच राहतात वचारणाढयाला धमकावल जात वचा नको मीसागतोय न तसच कर ह हणणारा दखील याअन र त ाच ओझ वहातच असतो कारण यानजीवनाचा सोपा माग ःवीकारलला असतो उ र शोधीतबसत नाह बहस य असच असतात वाह पतीत मळल या वाटन जाणारपण

मग असह लोक असतात त तो घऊन फरतराहतात त ह हणता हणन का तसच का मी हणतो तस का नाह र ती या चौकट बाहर पडतातनवा माग शोध लागतात अशाना समाजा कडनउ रिमळतातच अस नाह बहधा द रच िमळतात यातनदखील उ र िमळालीच तर यानी याच समाधान होत नाह मग हाता म य मशाल घऊन त आप या ाची उ र शोध लागतात सापडल या उ रानी त वाह पितत समाजाला दशा दाख व याचा य

करतात या याजवळ सग याच ाची उ र असतात अस नाह पण या या जवळ अस काह असतात याची उ रद याची मता कोणात नसत यामळ या या

माग लोकउभ राहतात या शोधाम य समाजा या चौकट मोड याजातात ढ च अवडबर झगा न दऊन न या दावल याचौकट बाध या जाऊ लागतातप हा चौकट कती द करायची हा वचारणारा नवा कोणी तर पढ होतो ज या

ला याच उ र मा हत नसत या या ीन यान याला हवत उ र िमळ वलल असत आता सघषाची ताकद सपललीअसत मग आप या हातातील मशाल नया क या याहाती सोपवन त थाबतात कधी आपण होऊन थाबल नाह त तर थाब वल जातात न या वाट या वळणावर याच पतळ उभ कल जातात स कार होतात ग यात हार पडतात आ ण याचा वासथाबतोसमाजा या चौकट ची माप सतत बदलत राहतात आ ण ती बदललीच पा हजत अशी चौकट दाव यास मनाई करणारा समाज ःथर होतो आळसावतो याला च पडत नाह त जनी छापील ो र रोजघोटत रा ह यान पाठ झालली असतात पडला नाह क ानाची गगा थाबतती थाबली क याच तळ बनतअजन जाःत वळ थाबली क डबक होत सपलला समाज हणज या डब यातील कडहणन िमऽानो सतत वचार त राहाःवतःला समाजाला ःथा पताना आण बडखोरानादखील वा हत रहा आ ण जवत राहा

द प ओक ~~0~~

लोकाकड पाठ फरवन उभ शासनhelliphellip अड भाकर यरोळकर ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आपला दश बरोजगार चा वःफोट हो या या उबरठय़ावर उभा आह हजार च न ह तर ल ावधी बरोजगाराच ताड नोकर या रोजगारा या शोधात वणवण भटकत आहत याच आठव यातली एक बातमी बघा एका ज हय़ात हणज मराठवा यात याच िलपीक व िशपाई भरती जाह र झाली जागा कती तर अव या ३५ आ ण यातील ३१ जागाक रता ५ हजार ५३१ उमदवार िलपीक हणज कारकन पदासाठ तर उव रत चार िशपाईपदा या जागक रता एक हजार ६४१ उमदवार एवढय़ा चड स यन अज आल पर ा किावर पोलीस बदोबःत ठवावा लागला हणज ३५ जागाक रता ७ हजार १७२ अज आल आ ण माझी खाऽी आह क या सा या अजाची छाननी कली तर अजदाराम य बीए एम ए एम कॉम एलएलबी अगद इ जिनयस दखील असणार िशकल या लोकाना नोकर नाह त न िशकल याचा तर वचारच क नय एक कड अशी भयावह अवःथा तर दसर कड जी मडळ शासनात व वध ख या अडवन बसलली आहत ती आपल कत य बजवायला आ ण लोकाची काम करावयास तयार नाह त काह अपवाद अस शकतात पण त अपवादच परत ःवात या होऊनह एवढा मोठा कालखड उलटला पण अजनह आपल शासन लोकाकड पाठ फरवन उभ आह ह प र ःथती

बदलणार कधी शासनावर कणाचा धाक नाह वचक नाह कामचकार आ ण आळशी कमचार वग आ ण सवदनह न अिधकार ह अस का होत कधीतर एक वळ यणार होती आ ण ती आलीय आता ती अशी क नोक यातील सर तता कमी करण काम करा नाह तर घर बसा हजारो लाखो लोक ज तम याप ा अिधक िशकलल आहत आ ण याना कामाची गरज आह त लोक तमची जागा घ यास स ज आहत याचा वचार करा क पना करा एखाद मोठ कपनी आह खासगी यवःथापन आह ितथ कमचा याना अिधका याना काम कराव लागत हलगज पणा क न अ जबात चालत नाह कामचकारपणा कला तर सरळ वतनात कपात होत दलल काम वळत पण नाह झाल तर सरळ नोकर व न काढल जात कारण याना कपनी न यात चालवायची असत वकिसत रा ात सरकार कमचा याना असच वाग वल जात आप यासारखी अवाजवी सर तता नसत यामळ होत काय तर काय मता वाढ स लागत आप याकड काय मता हा कारच शासनात उरलला नाह उलट भर कशावर दला जातो तर लोकाची अडवणक कर यावर ह अडवणक सपणपण सवदना हरवन बसलल शासन कशा कार करत याच एक ताज उदाहरण मी आता सागणार आह पावलो कोयलो नावाचा एक िस लखक आह आ ण कठ याह लखात आपला म ा अिधक ःप क न साग यासाठ तो एका गो ीचा आधार घतो मीह

अशाच एक घडलली गो ग याच आठव यातली सागणार ती खालीलमाण एका शतक यान आपली जमीन तलावात सपा दत झाली हणन ज हािधकार कायालयात वाढ व नकसानभरपाई िमळावी हणन कलम २८ खाली अज कला यासाठ याच तलावातील इतर लोका या सपा दत जिमनीसदभात सबिधत यायालयान जो िनकाल दला याचा यान आधार घतला ज हािधकार कायालयातील भसपादन वभाग (लघ पाटबधार) या याकड ह करण ल बत होत िनणय काह होईना कारण यायालयातील िनकालाच शासनान अपील हायकोटात कल होत हणन अ पलाचा िनकाल लागपावतो आ ह काह करणार नाह अशी प हली अडवणक स झाली बचा या शतक यान पटवन दल क जर अपील चाल असल तर या िनकालामाण भरपाईच वाटप झालल आह परत ऐकतो कोण मग शतक यान डायर ट हायकोटात धाव घतली आ ण हायकोटान त काळ िनणय दला क शतक याच करण दोन म ह यात िनकाली काढा मग माऽ शासन हालल आ ण ःवत आयएएस कल टरानी ल घालन या करणातील नकसानभरपाईच अवॉड मजर कल एवढ झाल पण शतक या या पदरात र कम कठ पडतय सबिधत इ जिनअर या म यम क प वभागाकडन र कम माग व यास टाळाटाळ स झाली एकण काय तर अडथळय़ाची शयतच लागली ज हािधकार कायालयातच एक सम वयक नावाचा वभाग काह सालापव

ःथापन झाला याआधी काम थोड पटापट हायची पण आता आणखी एक अडवणक च कि आल जवढ टबल जाःत तवढ अडवणक जाःत हणज भसपादन त हाया सम वयक वभाग त म यम क प अिभयता त गोदावर का कणा महामडळ आ ण गरजनसार मऽालय पन ितथन या कागदाचा वापस वास स शतकर अ रश रडकड ला यण साह जकच होत अखर महायासान हणा क या शतक याची वा या या पवजाची काह पवप याई हणा पण त पमट आल म यम क प अिभयता खा याकडन त पमट भसपादन वभागाकड जमाह झाल आ ण शतक याची ससहोलपट एकदाची थाबली अस वाट लागतानाच याला पमट काह िमळना वतनवाढ चा लाभ भोगणा या कमचार व अिधकार याना या शतक या या अडचणी व वदना कळा यात तर कशा चौकशी करता कळाल क या भसपादन खा याचा कारभार पनवसन खा याकड सोपवला गलाय पनवसन अिधका याला भटाव तर त ऑ फसच िनरःत झाल ताल या या उप ज हािधका याकड हालवलय पण त पमट तम याकड जमा होऊन म हना झाला त तर ा यावर अिधका याच हणण क अहो चाळ स वषातन एकदा अशी ःथती उ वत आ ह भोगलय त सगळ एका ज ातन दस या ज ात ऑ फस गलल अहो त ह फाईली का पाठवत नाह मग कमीत कमी अिधक चौकशीअती कळाल क ती फाईलच सापडत नाह वार शासन

अज घऊन गल तर भसपादन खात हणज ितथल कमचार हणणार आ ह घणार नाह पनवसनवाल हणणार आ ह तो अज का यावा हा खळखडोबा बघन हवाल दल झाल या शतक याला घऊन कल टराकड तबार द यास गलो त दौ यावर अस याच कळाल हणन िनवासी ज हािधकार याचकड गलो या याशी झालला वातालाप खालीलमाण फायली पाठ व याच काम चाल आह मी एकदा या वभागात गलो होतो तर त चाल होतपरत हायकोटाचा आदश असलली आ ण चाल फाईल दोन म हन झाल तर सापडत नाह मग आ ह करायच काय दोन म हन नाह द ड म हना झाला त ऑ फस उठन त ह चक ची मा हती सागताय या अिधका याच बोलण ऐकन आ हालाच प चाताप वाट लागला अहो द ड तर द ड म हना पण त ह सागत का नाह कमचा याना फाईल हडकायला काय करायच आता उपोषणाला बसायच क हायकोटात जाव इमज बर होत हणायची वळ आली खर

~~~~~

कटबप तीची आवयकता Eacutehellip ndash सधाकर दवकळ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ मानवान सगम जीवनासाठ अगीकारलली यवःथा ती कटबप ती मानवा या मलभत गरजा अ न ndash व ndash िनवारा साधन सामा जक यवःथा दखील भयम राह ल या भावनतन ह यवःथा ज मास आली कालातरान प र ःथतीज य कारणानी स वाती या यवःथत अनक बदल वळोवळ होवन आपण पा हलली ndash ऐकलली अथवा वाचलली एकऽ कटबप ती ज मास आली जगा या अनक दशात व आप या भारतात दखील अनक भागात एकऽ कटबप तीच अ ःत व अजनह आह सामा यत या प तीसाठ आवयक आह जीवनास ज र वपल अ नपरवठा ndash ज र अथाजन ndash िनवाढयासाठ ज र जागा ndash सर तता आ ण कटबातील यक घटकाची एकमका वषयीची आ मीयतची भावना

सिनय ऽत समाज यवःथतसाठ ndash िनयऽणसाठ ह प ती अितशय उपयोगी आह -व य च सगोपन या या गरजा आरो य व आधार या प तीत अितशय सलभ होतो -कटबातील शार रक खोड व द घ आजारा या य याची दखभाल सरळ होत -कटबातील अ ववा हत या वधवा य ा अशा िनराधार याना आधार िमळतो -कटबातील बाळगोपाळ व कशोरवयीन मला या शार रक ndash मानिसक आरो या या गरजा िश ण सःकार व इतर ज र कड लआय परवण सोप जात -कठ याह एका य वर कामाचा बोजा न पडता जाबा दायाच वभाजन होवन यक य स जीवन जग यासाठ मोकळा वळ िमळतो

-आययातील बढया-वाईट सगाना सभाळण सोप जात -साधन-सप ीच वभाजन न होता व स मदत होत एकऽ कटबप ती महदशी चाल रा हली असती तर अनक सामा जक दषण टाळता आली असती अथवा यावर ल अकश सहजसा य झाला असता आज या समाजात या अनक कठ ण व दगम समःया उ व याच नस या अनक कार या सःथाची गरजच भासली नसती समाज आिथक ndash नितक ndash साःकितक पातळ वर अिधक स म झाला असता या कटब प ती या नाह स हो यान अनक दषण समाजात िनमाण झाली -अनक कार या आिथक-शार रक-मानिसक-भावना मक वकती िनमाण झा या यावर सव कारच अ याचार होऊ लागल - य ची ःवक ित वचारशली वःतत पावली -समाजात आिथक ग ह खन मारामाया जातीवाद ndash धमाधता ndash राजक य अ ःथरता अशा कार या ndashमानिसक व आिथक अःवःथमळ अनक समःया िनमाण झा या - य ची परःपर आ मीयता ओलावा म आदर कमी-नाह स होऊन असरा तच वातावरण िनमाण झाल अशा अनक समःयातन िनमाण झालली अित भयानक व असर त जीवनशली जगण निशबी आली या सवात भर हणन क काय शहराची होणार अमयाद वाढ मामीण भागात होणार अथाजना या साधनाची घट अशा अनक वध कारणामळ कटबसःथा हा कारच न होत चालला आह यावर उपाय सधाकर दवकळ ~~0~~

साउथ आ का सःकती()hellipअिनल गो वलकर ============================================

एखा ा दशात साधारणपण ५ वष रा हल क सवसाधारण समाजाची क पना यऊ शकत साउथ आ का ःप पण ४ समाजात वभागाला आह १] काळ (मळ र हवासी) २] गोर (जवळपास ३०० हन अिधक वष वाःत य) ३] भारतीय वशाच (नकतीच १५० वष पण झाली) ४] कलड ( िमौ सयोगातन ज मलला समाज) अथात मा यासारख नोकर साठ यउन ःथाियक झालल तस बरच आहत पण एकण लोकस य या मानान अजनह माण नग य आह दभगलली कटब यवःथा ह इथ या बहतक सग या समाजाच यव छदक ल ण मानाव लागल जहाजाला कठ भोक पडल आह आ ण कती माणात जहाजात पाणी िशरत आह याचा प ा लागत नाह ल नसःथा अजन अ ःत वात आह हच भा य माझा इथ या समाजातील काह लोकाशी जवळन सबध यायला लाग यावर हळहळ िचऽ ःप हायला लागल सरवातीला मा यावर भारतीय सःकार ःप अस यान इथ या मानिसकतब ल बरच आ य वाटायच नतर जसा जवळन सबध यायला लाग यावर भरजर व ावर ल वख उडन आतील अःतर दसायला लागाव यामाण इथल समाजमन यानात यायला लागल गोरा समाज तम यापासन प ह यापासन थोडासा फटकन वागत असतो का या लोकापासन त ह च जर दर असता तर मळ भारतीय वशीय लोक यात या यात तम या जवळ यऊ शकतात कलड समाज तर बहश या याच व ात रममाण झालल असतात अस जर असल तर सःकती

हणन बघायला गल तर सामाियकता आढळत मी १९९४ साली थम ितकड गलो अथात यावळस मी साउथ आ कतील चौथा महारा ीयन माणस इथ भारतीय समाज १] तिमळतलग २] हदगजराती मसलमान अशा ३ भागात वभागाला गला आह आता हद हणज यात उ र भारतीय गजरातीबगाली सगळ यतात अथात या वभागणीनसार दवळ राहणीमान इ याद गो ीत फरक पडतो भाषा अथात इमजी त हा या समाजातील काह गमतीजमती उदाहरणासह त िल ह याचा य खर तर गमतीजमती हा श द बरोबर नाह कारण थोड तठःथ व ी ठवणार आह मा या प ह याच नोकर त बरचस भारतीय वशाच लोक ओळखीच झाल मा या वभागात सरवातीला निसमा हणन मसलमान मलगी ी (ल न झालल हणन) होती वागायला मोकळपणा आ ण मळात मी मबईहन आलो याच औ ःय य मा या म हतीतील ह च एकमव मलगी जच ल न अजनपयत तर टकलल आह आम या बढयाच वषयावर ग पा हाय या एक गमत मी वारवार अनभवली आह मी मबईतील ह समज यावर लगच यायचा अिमताभशाह खला ओळखतोस का प ह यादा हसायला यायच पण इथ इतका भोळसटपणा सरास दसन यतो जण एकाच शहरात राहतो हणज आम या भट गाठ नहमी याच याच म य कारण वणभद रा य यवःथन इथ या समाजाला इतर जगापासन विचत ठव यान सवसाधारण व ी ह अशीच रा हली आता थोडाफार फरक पडला आह हळहळ जशी ओळख वाढली तशी एकदोनदा घर जवायच िनमऽण िमळाल इथ गमत पाहायला िमळाली ऑ फसम य वाग याबोल यात जो मोकळपणा असायचा याची नामोिनशाणीदखील ित या(च) घर दसत न हती हाताची घड आ ण त डावर बोट मलाच

कटाळा आला कतीह झाल तर ित या नवढयाशी काह ह ओळख नाह यामळ बोल यात अवघडलपण सतत असायच नतर ल ात आल क

ट पकल म ःलम सःकती मानिसक दभगलपण इथ ज दसल त मला नतर पढ ल १७ वषात वारवार इतर घरात आढळल याच ऑ फसम य फरझाना हणन म ःलम यवती भटली वागायला अितशय मोकळ अगद नको त हढ त हा ितच ल न झाल न हत परत बनधाःत व ीन ती दसढया म ःलम माणसाबरोबर राहत होती या यावर ितच म होतआह नतर मला समजल क शर रसबध दखील ठवला होता आता या याच बरोबर ितच ल न झाल आह ह मी बिघतलली प हली म ःलम यवती जी उघडपण नाईट लबम य नाचायला जायची विचतसगी ःमो कगदखील ध कादायक भाग या पढ आह २००४ म य ितच र तसर ल न झाल परत या या यकराची नोकर गली आ ण एकदम ह कटब उघ यावर आल ध कादायक बाब अशी क ित या नवढयान ितला बाजारात आणल अगद उघड नाह परत सोसायट गल या नावान ित त वगात ती िमसळ लागली अथात ह सगळ स झाल त हा एकदा मी पीटरम र झबग शहरात असाच ज या िमऽाना भटायला आलो असताना अचानक फरझाना मला भटली वाःत वक कस बोलायच याचा मला सकोच वाटत होता पण ज या मऽी या आधारावर ितन कसलाह आडपडदा न ठवता ितच आय य मला सािगतल पीटरम र झबग ह माझ साउथ आ कतील प हल शहर नतर नोकर िनिम ान डबन रःटनबग Standerton टो रया आ ण जोहानसबग इथ या शहरात वाःत य झाल यक शहरात वगवगळ नमन अनभवायला िमळाल इथच मला पढ हद समाजातील मली बघायला िमळा या

पीटरम र झबग इथ या कपनीचा याप वाढायला लागला तशी नवीन भरती आवयक झाली यानसार मा या वभागात आधी बट नतर योती नावा या मली कामाला लाग या आ ण मला इथ या भारतीय समाजाची खर ओळख िमळाली वाःत वक या दो ह मली यावळस वशीतील कवा एखाद वष इकडितकड याच वयोगटातील आमच बोलण अथात इमजीतन माझ इमजी हणज भारतीय (ा णी) तर इथल सपण पा ा य सरवातीला माझी फार पचाईत हायची काह उ चाराला लोक नाक मरडायच परत नतर मी जाणीवपवक उ चार सधारल आता ह बट अजनह सःव प ब न त लख परत चा र यान हलक ज हा मा याबरोबर काम करायला सरवात झाली त हा ितची एगजमट झाली होती लवकरच ित या यकराशी माझी ओळख क न दली होती अस असन दखील ह च बाहर यालीपणा चालच असायचा दसायली दखणी अस यान ित या भोवती जी घालणार अगद ऑ फसमधील होत रॉक बरोबर ल न ठरलल असन ती दसढयाशी मसबध ठऊन होती लवकरच ितच दसढया यकराबरोबर फाट याच समजल काह दवसातच ितन ऑ फसमधील िथगसन बरोबर सत जम वल यावळस मी ित याशी बराचवळ बोललो परत पाल या घ यावर पाणी कामात अितशय हशार पण चा र य ह अस तशीच कथा योतीची वाःत वक परपरागत गजराती कटबातील ह मलगी इथ या मली ग पा मारण सगी ऑ फसमधील सहकाढयाबरोबर जवायला जाण यात कणीह िन ष मानत नाह यीती या घर तर मी बरचवळा गलो होतो ित या घरात याशी माझ फार जवळच सबध झाल होत इथच मला खढया अथान इथला भारतीय समाज समाज कळला

यीतीची आई अितशय दखणी हसतमख अशी आह साय हग ःकल यानी काढल होत यामळ घरात नहमीच वदळ योतीच वड ल माऽ दसायला थोड वयःकर होत (२००४ साली त गल) तर ह या कटबात माझ खप चागल ःवागत हायच पढ मी दसढया शहरात गलो तर या कटबाशी सबध राखन होतो जस ित या घर यणजाण वाढल तशी घरातील अनक गो ी समजायला लाग या घर साय हग िशकायला आल या एका त णाशी योती या आईच सबध जळल इतक क ित या नवढयाला दखील याची क पना होती पण जथ नवराच बाहर सबध ठऊन होता ितथ तो हला कठन वरोध करणार पढ १९९७ म य योतीच ल न झाल ( हटल तर ह बातमी) आ ण योती डबन इथ आली पीटरम र झबग पासन डबन कवळ ९० कलोमीटर याचसमारास मला डबन इथ नोकर िमळाली आ ण अधनमधन यीतीशी गाठभट हायला लागली हळद चा रग चार दवस या यायान सरवातीला ती खपच आनद दसायची पढ काह वषानी मी डबन सोडन रःटनबग इथ गलो आ ण एक दवशी योतीचा मला फोन आला कालच अिभ जतन मला घराबाहर काढल आ ण मी आजपासन मा या मावशीकड डबन इथच राहायला सरवात कर त आह ए हाना मला इथ या सःकतीची चागली ओळख झा यान मला तस काह फारस आ य वाटल नाह काह दवसानी मा या डबन इथ या िमऽानी बातमी दली ला नानतर काह दवसातच योतीचा ित या नवढया या िमऽाशी सबध आला आ ण इतका आला क

गावात बा हायला लागला या सगाची प रणीती अशीच होणार होती वाःत वक योती मा याबरोबर काम करायची त हा इतक सालस सरळ होती ( या श दाला आता काह ह अथ नाह तर ह ) क ित याबाबतीत

अस काह घडल अस मला कधीच वाटल न हत ल न होऊन चार(च) वष झाली होती आ ण ितची अशी िच रकथा अशा कतीतर कथा मा या वाःत यात बघायला िमळा या रःटनबग मधील कपनीत मा या वभागात ता या नावाची गोर मलगी होती मा या आययात आलली ह प हली गोर मलगी वाःत वक डबन इथ या कपनीत काह गोढया मलीशी ओळखी झा या हो या पण या मली दसढया डपाटमट म य कामाला अस यान फ जजबी ओळख होती ह जशी क पना कली यामाणच िनघाली गोरा समाज मलत मोकळा (वागायला िन बोलायला दखील) असतो यातन आता इथ तर एकऽ काम करायच हट यावर ओळख चागली झाली साउथ आ कन सःकतीमाण वया या १७ या वष एकट राहायला सरवात अथात Boyfriend आवयक इथ वया या १८ या वषापयत जर का Boyfriend girlfriend नसला तर या मलामलीतच कमतरता आह अस मान यात यत ध य तो समाज थो या ओळखीनतर समजल क यावळचा िमऽ हा ितचा ितसरा Boyfriend एकक यान आय य ःवतऽ काढायच त हा सग या िनणयाची जबाबदार घण यतच एक गो मला ःप पण समजली गोढया रगाची माणस श यतो काह ह लपवन छपवन कर त नाह त वया या ६० या वष समजा आपली आई (एकट असल तरच) दसढया त ण कवा वयःकर प षा या मात पडली तर मलगामलगीच पढाकार घऊन श यतोवर ल न लावन दतात आ ण यात काह ह गर मानत नाह त ह कतपत स य क आह हा वादाचा म ा (आप या ीन) ठ शकतो या या नाह आता एकऽ राहायच हट यावर

शार रक सबध यणारच आ ण ितथ दखील कसलीच लपवाछपवी नाह

अगद उघड याच कपनीत ट ना नावाची गोर मलगी होतीप हल ल न मोडलल तर ह काह च घडल नाह अस वागणार ती दखील ित या गोढया िमऽा या घर राहत होती मलासकट पढ काह म ह यानी याच पटनास झाल ितन याच घर लगच सोडल आ ण ःवतऽ राह लागलीअशा घटनाचा या या आययावर दस यासारखा काह ह प रणाम होत नाह एक या असतील त हा बहदा अौ ढळत असतील असा दखील अनभव मला याच मली या बाबतीत आला एकदा एका स याकाळ ितन मला जवायला घर बोलावल (र ववार दपार) आ ण स स घताना ितन मा याकड मन मोकळ कल गोर य रडताना प ह यादाच पाहत होतो कतीह वाईट वाटल तर अखर मी परका काह दवस(च) इथ राहायला आलला त हा मी तर काय दलासा दणार पण अस सग वरळाच अशा अनक कथा मा या गाठ शी आहत खरतर माझा या या मलीशी सबध आला ित यावर यक एक अस करण िलहाव लागल यक या आययात काह नाकाह तर घडलल आह चागलवाईट दो ह ह इथ मी मलीचीच उदाहरण दली आहत परत प ष कती लपट आहत याच तर कतीतर अफलातन अनभव आहत

अिनल गो वलकर govilkaranilgmailcom

~~~~~~~~~~~~

वास सखाचाEacutehellip ौीराम वाघमार ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सख आ ण दख या एकाच ना या या दोन बाज सखानतर दख आ ण दखानतर सख असा अ वरत वास स च असतो सख साग नय वाटाव दख वाट नय सागाव ह कती सदर त व आह जीवन जग याचपण आपण माऽ दखाचा उगाचच फार मोठा बाऊ करतो ी-प ष ौीमत-गर ब लहान-मोठा या साढया या आय यात कधी ना कधी दख डोकावतच पण आपण माऽ आप याच दखाला कवटाळन बसतो आप याच दखावर इतरानी फकर घालावी अशी आपली अप ा असत इतराच दख आपण कधीच समजन घ याची साधी तसद दखील घत नाह माऽ जो इतराच दख समजन घतो यालाच कळत क इतराप ा आपल दख कती श लक आह जगाम य आप याप ा कतीतर पट न अिधक दख आह इतराच दख जाणन घण ःवतसाठ दखील अस फायदशीर ठरत आपण याच दख समजन घतो या य च आप याजवळ य क यान दख िन तच हलक होत आ ण आपणास दखील जगात आप याप ा अिधक दखी-क ी जीव आहत याची जाणीव होऊन इतरा या तलनत आपल दख काह च नाह अस वाटन िन तच हायस वाटत बढयाचदा अपयश हच दखाच एकमव कारण असत पण अपयश ह तर यशाची प हली पायर आह कधी-कधी यश ह अगद सहज िमळन जात फारस काह ह न करता आ ण कधी-कधी खप य क न दखील अपयश पदर पडत यशःवी हो यासाठ तमची इ छाश सवात मह वाची असत सवाम यच कमी-जाःत माणात गणव ा ह असतच यश िमळव यासाठ जो तो आपाप या पर न प रौम ह घत असतोच माऽ यश सवानाच िमळत अस नाह मग आपण यशाचा सबध निशबाशी जोडतो पण यश ह कधीच निशबावर अवलबन नसत निशबात असल तर यश िमळणार नसल तर नाह हा ीकोन न क च चक चा आह कवळ इ छाश या बळावर अवघडात अवघड यय गाठता यऊ शकत फ याक रता य ात

सात य राखण आवयक आह प ह या य ात यश नाह िमळाल तर नराय न यऊ दता प हा-प हा य करण मह वाच आह अपयशान खचन जाऊ नय आ ण िमळणाढया यशान हरळन जाऊ नय अयशःवी झाल या य नी ह ल ात घतल पा हज क एक माग बद झाला तर इतर अनक माग खल झालल असतात आ ण ज यशःवी झाल आहत यानी यश िमळव याप ा त टकवण दखील िततकच मह वाच आ ण कठ ण आह ह समजन घतल पा हज आय या या यक वळणावर नराय ह यत असत आनदामाणच नराय हा ह जीवनाचा एक अ वभा य घटक आह नराय आ यावर यातन माग काढन पढचा वास करण आवयक असत नरायावर मात कर यासाठ अनक गो ीचा आधार घता यऊ शकतो योग तसच यान करण िनसगा या सािन यात रमण यजनाची तसच आ जनाची भट याचशी चचा स ला-मसलत आप या छदाम य मन रम वण इ याद मला नराय यत त हा मी मा या जवळ या िमऽाना आवजन भटतो याचकडन एक नव बळ उजा नहमीच िमळत तसच काह रणादायी गीत मी ऐकतो आ ण मग आल या प र ःतथीला सामोर जातो आ ण या नतर तीच समःया अगद श लक वाटायला लागत शवट आनद हणज मनाच समाधान समाधान ह भौितक गो ीनी िमळत नाह समाधान ह नहमी मान यावर असत वरवर आनद दसणारा चहरा समाधानी असलच अस नाह त हा जीवनातील दखालाह धयान सामोर जा िमळालल अपयश ःवीकारायला आ ण पचवायला िशका आ ण आलल नराय झटकन टाका न क च त ह समाधानी आ ण पयायान आनद हाल ौीराम वाघमार नािशक shriram25yahoocom

~~0~~

महा दवीची पजा-एक नवीन वचार hellip मोहना कारखानीस ===================================================

शारद य नवराऽीत भ रसान सव आसमत भ न जातो वातावरणात सगळ कड एक वगळाच आनद आ ण ःफत यापन उरत ह नऊ दवस घरोघर दवी मातची ःथापना होत महालआमी दवी अनक पात प जली जातभ न आ ण आदरान लहान- थोर त ण-व या प ष ा दवीची मनोभाव पजा करतात ई राला माता मानण ह भ च अ य च ल ण समजल जात आप या हद धमात दवा या बरोबर न दवीला माता समजन पजल जात असो ा सणा या आगमनान काह दवसापव समाजात घडल या घणाःपद गो ीनी समाजाला आ ण आप या मनाला जी मरगळ आली होती ती नवराऽी सार या सणानी काह अशी दर होत अनक सोसायट म य सकाळ दवीची यथासाग पजा कली जात सरल आवाजात आर या हट या जातात नतर स याकाळ अनक रगी कपड घालन ी प ष मल नटन थटन दा डया-गरबा खळायला जमतात लोकाचा उ साह या या चहढयाव न हावभावा व न तीत होत असतो खर तर दवसभर काम क न थकन आलल लोक प हा एकदा उ साहान ा उ सवात सामील होताना बघन कौतक करावस वाटत नवराऽीच नऊ दवस चालणार पजन पाहन मा या मनात माऽ नहमीच एक वगळ क पना नहमीच आकार घत असतनऊ दवस -नऊ दवीची प कोणी दवळात जाऊन मातची मनोभाव पजा करतो कोणी घर च माता अब या त ःवर ची पजा करतोपज या तहा िनरा या पण मनातील भाव तोच य ात माऽ आप या आजबाजला नजर टाकली तर हच भ आप या समाजातील ीला ए हढा स मान दतात का हा मा या मनात उप ःथत होतो घरातील आ ण समाजातील ी आज इत या स मानान आ ण ःवािभमानान जगताना ितला अनक वळा झगडाव लागत

खर सागायच तर ःवग लोक या ा नउ दवता आप यातच वावरत असतात अस मला वाटल आपली ज मदाऽी आई जी वा स यान मान आप या हाडा र मासापासन आप याला ज म दत ितचा अश घऊन आपण आपल आय य स करतो हणनच सवात थम मी ा महादवीला नमःकार करतआपली आई ह च य जगदबा आह अस मला वाटत दसर माता दवी हणज आपली आजी मग ती आईची आई असो कवा बाबाची ह आप या व वाची थकल या गाऽाची पवा न करता आप याला दप या खप यात आप याला पोटाशी धरत राऽभर उशाशी बसन तापल या डो यावर थड पा या या प या ठवन आप या थकल या परत मळ डो याची िनराजन सतत आप यासाठ तवत ठवणार दसर कोण असत आपली आजीच न कधी आई रागावली क आपली बाज घऊन आईला राग भरणार आज आठवन बघा ती तर रणका आईच दसर पच असत

दवीच ितसर प हणज आपली मावशी माय मरो आ ण मावशी जगो अशी हण हणनच अ ःत वात आली असावीमावशी आपली सखी असतआप या बरोबर अड अडचणीला तीच ठाम उभी असतलहानपणी आ ण नतर कमार वयात आपली ग पत तीच शयर करत मनाचा कटाळा चटक सारख घालव याच काम तीच करत हणनच मला नहमीच मा या मावशीला दगा मावशी हणावस वाटत मा या सासत मला दवीच चौथ प दसत मा या आययात आल या मा या जोड दाराला ज म दणार ल न झा या पासन मा या सख दखात नहमीच सामील झालली माझी सास य पावतीच पच आह असा मला भास होतो पावतीन सख दखात सतत आप या पतीची साथ दली थड वारा सख सोयी धन दौलत कयाचीच पवा न करता महादवाची साथ पावतीन राऽ दन दली आपण पावतीची पजा करतो हणज काय करतो पावती सारखच पतीसवच ोत मनापासन घड द यासाठ ितची ाथना

करतो आप या सास पासन घर-कटब साभाळ याची रणा आप याला सतत िमळत राहत मा या मलीत मला दवीच पाचव प दसतआप या मलीत आप याला समपणाची आ ण माची भावना ओतोत भरलली दसत ित यात कटबाची काळजी आ ण सवाना साभाळन घ याची भावना उपजतच असत हणनच तर ल न झा यावरह ती सास सासयाबरोबर आप या आई व डलाचीह त हढ च मायन काळजी घत मलीची कप या ल याची थोड नट या म याची हौस आप या जीवनात एक वगळाच उ साह आ ण आनद घऊन यत आज या समाजात िशकलली ःवावलबी मलगी अ या कटबाला साव न घत हणनच मला मा या मलीत दवी सरःवती आ ण लआमी ा दोघीच प दसत सहाव दवीच प मला मा या मऽीणीत दसत बालपणापासन त आजपयत मा या जीवाला जीव द यारा अनक म ऽणी भट या मऽ हच एक द वक अश बाळगन असत अनक ना याहन आगळ वगळ अस ह नात ा ना याला अनक पदर असतात ा ना यात मान- अपमान गर ब- ौीमत असा भद भाव नसतो यामळच ह नात दवघरातील तवणाया िनराजनासारख मद तवत राहत बाहर ल वादळ खढया मऽीला कधी तोड शकत नाह मा या मऽीणीत मला दवी गौर च प आढळत

माझी नणद -मा या नवयाची ब हण ह ल न झा यापासन माझी सखी ब हण आ ण सहकार बनन रा हली आ ण मला ित यात दखील दवीचा एक अश अस याचा भास झाला आह नसता भास नाह तर थो याच दवसात ा गो ीवर माझा व ास बसला दवीच आठव प मला मा या ब हणीत पाहायला िमळत ब हणीची माया भाऊ दऊ शकत नाह ब हण कधी भाडल कधी आ यात वाद ववाद होतील पण ह भाडण हणज आळवा वरच पाणी त कधी जाःत वळ टकत नाह आप या सख दखात भागीदार होणार ह आपली ब हण आप या वर जीवा पाड म करत कधी चकलो तर ःप पण आप या चका

दाखवन दत तशा आप या चका दाखवन दणार आ ण आपल मनापासन हत िचतणार हणज आपली ब हण ह ला तर मी शाता दगा हणत कधी नद सारखी शात तर कधी च डक सारखी उम पण दो ह पड हवीहवीशी वाटणार आ ण नवव प मी मा यातच शोधत मी मा या घराची ःवािमनी मा या पतीची अधािगनी मा या मलीची आई माता मायची आ ण वा स याची पखरण क न सग या कटबाची मी काळजी घत मग माझ ःव व माझ शार रक आ ण मानिसक आरो य मी जपल नाह प जल नाह तर मा या बरोबर आ ख कटबच पग होईलपयायान समाज ह अध आ ण कडका होऊन जाईल हा वचार मनात घऊन मी माझा आ म व ास कधी ढळ न दता मा या कामावर आ ण वचारावर आढळ व ास ठवन पढ चालत राहत पजचा खरा अथ वा स यान जपण काळजी घणमी ा सग या दवीना मनापासन नमःकार करत आ ण समाजालाह वनती करत ा सग या दवता तम या आम या बरोबर वावरत आहत याना स न कर यासाठ फार दर दर कशाला दवळ धडाळता आप या मनाची कवाड सताड उघडा आ ण ःव छ िनतळ नजरन आप या ा स याना एकदा बघा मग बघा होतोय न सा ा कार ा दवीना स न कर या साठ उपास तपास करायची गरज नाह एक माची हाक आ ण मायचा आधार परसा आह मग बघा आप या घरात कशी स न सोनर सकाळ उमलत त

मोहना कारखानीस mohanakarkhanisgmailcom

~~~0~~~

jktLFkkuh fp=dyspk [kftuk ^ cqanh ---- ekko fokal

nwjnrsquokZuoj earjh Hkkjrkrhy nqxZ ekfydsr dksVk lsquorsquokgjktoGhy ^ cqanh

fdYkps nwjnrsquokZu gtkys gksrs

rsOgkiklwu fdYkps nrsquokZukph vkslt gksrh- o bPNk iwfrZpk ksx fMlsacj 2005

eks vkyk- jktLFkku lgyheks cqanh vkotqZu ksrys- lgyhPk v[ksjPk

VIIkr cqanh gksrs- tlyesj amp fcdkusj amp mnsiwj amp tiwjps iWysl ikgwu

lgizoklh daVkGysys okVys- bFks osxGs dk vlkkj vls izrsquou cqanh jn~n

djk vls lqpoq ykxys sFks rqEgkl vkYkpk uDdhp vkuan gksbZy- ^^

uky rj Qlky ky rj [kqrsquok Ogky vls lokZauk lkaxr igkVs 5-30

oktrk dksVkl ikspyks- jsYosLFkkudkrhy MkWjesVjh ksAringu loZtk Qszrsquok

gtkkyks- xje ikkh eqcyd RkeqGs FksPN mkksnd Luku xqykch FkaMhr

Qkjp lq[kkog gtkys-eh o lqgkl cl LVkWioj vkyks o cqanhyk tkkkampk

xkMhph podrsquokh d ykxysk- rsoltkr ^cqanhampcqanhvrsquokhksvj thiokYkph

vkjksGh sdw vkyh- o dne cqanh soth eksrhpwj [kkYYkpk vkuan gtkyk-

dksVk cqnh dksVk vlk ijrhpk izokl Bjowu 40 fd-eh varjkojhy cqanhdMs

izLFkku Bsoys- ^ nqu Mksaxj lktjs vrsquokh Egk vkgs- ijarq cqanh toG

xsYkfrsquokok ek= Rkps lkftjs Ik fnlr ukgh-

van xYyh cksGkrqu drsquokhcrsquokh dnkph thi fdYYkpsizosrsquok kjkrsquokh vkyh-

fczVhrsquok izoklh ikMZ fdifyax kus ^euqrdquokph LoIu n`rdquoVh vls k

fdYkps okZu dsys vkgs-cqanh sFkhy

egky o ojpscktwl vlysyk rkjkxM

13 Ok lsquorsquokrdkrhy vkgs-leksjPk egkykph maph dWesjkeks sklkBh

ekxsekxs

ljdr vrsquoorsquokkGsiZar xsyks iMDk fHkarhl Vsdrkp dkskhrjh jsdYkpk

vkokt vkyk ekxs ikghys rj ojkg dGi gksrk- iqltsijr egkykpk xokkkoj

yk dsanzhr dsys- rj dkgh fonsrsquokh nqfcZfkrwu ifjlj igkr gksrs- iqlts fonsrsquokh

ekxs ojkg- dWejk fDyddsyk o iqlts pkyw ykxyks-gkrhiksyk ekwu

jktokMkr izosrsquok dsyk egkykpk izosrsquok kjkoj eksBh gRrhfrsquokYis nksUgh

cktwl vlwu ekslksaMsph deku dsysyh vkgs- fg frsquokYis ojPk cktwl vkgsr-

vkrhy cktwl njckj pkSd vkgs- njoktkps vkrhy cktwgh lqanj vkgs-

dkekxwu detys nkyus ikj djhr ckny egkyktoG vkyks- dk

nkyukr lqanj fp=svkgsr-rlsp d vkjls egkygh vkgs- Rkph vkoLFkk

okbZV vkgs-ijarq iqohZps lqfLFkrhrhy Rkps lkSanZ utjs iqlts rjGwu tkrs-

dk egkykr izRsd [kkackoj rqGoaVh [kkyh pkjgRrh [kqchus clfoysysgh

vkgsr-tkq dkagh rqGoaVhl vkkkj fnYklkj[ks nk[kfoys vkgs- jktdUslkBh

gtksdk kskph rlsp eS=hfklkBh [ksGkph tkxk loZp fBdkkh dYidrk

vkgs- dk fBdkkklkBh lfrtkkkampk fL=kaps iats mBfoysys vkgsr-

RkosGpk izlaxkpkdYiusus vaxkoj lsquorsquokgkjk vkyk-ckny egkykrhy lokZr

map NTkekwu uoylkxj ryko ekksek vlkkjh N=h leksjps Mksaxjkrhy

gejLrk o cqanh xkops ^ fogaxe n`rsquo fnlrs-cqanhpss [kjs lkSnZ vkgs ^^

jaxfoykl ( Egktsp fp=rsquokkGk- ckny egkykps ekxhy cktwl ojPk

cktwlfp=rsquokkGk vkgs- sFks lqanj NksVk cxhpk vkgs- ykWu vkgs- ekksek NksVk

gkSn o cktwl vkVZ xWyjh vkgs- fp=keks कण jkepfj= rlsp brj

ikSjkkhd ns[kkos fp=hr dsys vkgsr-gRrhph gtqat RkosGPk jktkaps njckj

fpf=r dsys vkgsr- कणkps jkl fdzMspsgh lqanj fp= vkgs-

cqanhtoGp N=lkykPk 64 jkk lrhxsYk gksRk RkaPk N=k kjckxsr

vkgsr- TkSrlkxj amp Qwylkxj 8 fd-eh- varjkoj vkgsr- jaxfoyklkps

mRrjsdMhy rkjkxM jktk ujflagkus 1354 es ckakyk- rkjkxMoj [kkl

ckklkj[ks ukgh- cqanh xkokr jkkh ckoMh] lwjt N=h k jkkh

lsquorsquokkelqanjhus rj eksjMh N=h N=lkykph ^^lgiRuh eqjhus ckakyh-

xkokckgsj 84 [kkacvlysys egknso eafnj vkgs- kyk 84 [kkach N=h vlsgh

Egkrkr sFkwu dksVkdMs jLRkk tkrks- nqikjh dksVk sFks vkyks- dksVktoG

pacG cjst o dksVk QjrsquokhPk [kkkh vkgsr- dkWVu ekdsZV Eqqfgte vkgs-

toGikl lgyhph fBdkksgh vkgsr- rj pyk dksVk cqanhps eksrhpwj

igkyk-

ekko fokal

vidwansmadhav91gmailcom

~~~~~~

अ ा र सा बराची यथ नाह तथ नाह अशी भट कठ नाह वीज धरला िमळाली अशी ीत कठ नाह

यथ नाह तथ नाह अशी त णा कोठ नाह नद सागर तडब पण त णा जात नाह

यथ नाह तथ नाह अशी आस कोठ नाह ओढ चिाची नभाला याला करमत नाह

यथ नाह तथ नाह अस उदास ना कोणी चाद यात जळतो मी तस पोळल ना कोणी

यथ नाह तथ नाह असा हर ना कोठ कण कण तजाळला असा बहर ना कोठ

यथ नाह तथ नाह

माझा िन र दव दयात मा या तर सरना अतर

यथ नाह तथ नाह असा जप िनरतर ःपदनात मा या चाल मा या वठचा गजर

यथ नाह तथ नाह मन कोठ ःथर नाह मनासारख कठह फलपाख च नाह

यथ नाह तथ नाह कठ ःमतीचा िनवास तळघरात मना या क द ःमतीचा सवास

यथ नाह तथ नाह मग आहस त कोठ ठायी ठायी त तर ह तला पा हलच कोठ

यथ नाह तथ नाह नाह कठ सभोवती

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर ) sabirsolapurigmailco

तरह गझल

बरक खलाशानी बगड दलाशानी ददशा तझी कली राजरोस चोरानी

काल या ऋतन या चोरल दय माझ घतल लपटनी गार-गार वाढयानी

िचब-िचब दोघह चि चादरातीचा म लीस त मा या फडलस याजानी

यायदान ह खोट स य सपल जथ जायच कठ आता पाग या वचारानी

जाळल ःवतःलाह मद मद योतीनी ज म म यच फर वचलत वालानी

जदगीस जगताना बरजा वजा क या आज मी सखी आह काल या हशोबानी

खप लोक जमल ह आज अतयाऽला सोहळ यशाच या पा हलत डो यानी

कापला गळा यानी पण तर लळा याचा गोडवा तर होता बोललो न श दानी

चालताच यईना आजह िचरबद

टाळल मला आह द मनीत अ ानी

सय चि ताढयानी यापल नभाला या जोडलीत ह नाती आज एकमकानी

घोट एक दखाचा मी कधी रचवला ना तो अस हणाला पण का अस इशाढयानी

पाहशील न याना घोष गजर करताना फसवल गर बाना या अया लटढयानी

गझल ह कशी झाली बोल ना जरा सा बर एक एक श दाला तोलल हजारानी

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर )

गज़ल

घतलल ास मी तफ़ान हाव अऩ मर पयत त आ हान हाव१

एकह घटना अशी घडलीच नाह lsquoजीव ओवाळन मी बभान हाव२

माणसानी माणसाना जाळताना‐ रग-बरगी छप शतान हाव३

लागता माग मरण या जीवना या‐ पार याच का अस अवसान हाव४

ब हशोबी पाप माझ ात lsquoदवाrsquo मा झया साठ पर वरदान हाव५

ज़ह र कलाम १२९१३छद‐ मजघोषा

गझल व मनका लगावली गालगागागालगागागालगा

मी जगाची आसव साभाळतो माऽ मा या आसवाना टाळतो

सा वन कवीलवाणी वाटती जो मला बघतो तसा ओशाळतो

दखह माझ समजस लाघवी यामळ मी वदना करवाळतो

त तझ मी श द दयी ग दल तच मी अ ाप स ा पाळतो

सोसण स ा कला आह अर दख दणाराच मग कटाळतो

‐‐‐‐‐‐‐ासतीश दवपरकर भशा व खािनज तल तऽ ान वभाग नौरोसजी वा डया महा व ालय पण फोन नबर ९८२२७८४९६१

गजल

तझा गध आला कस आव मी ख या या मनाला कस साव मी

तझा भास झाला नद या कणार त या सावलीला कस पाघ मी

तझ ःव न आल सकाळ सकाळ

त या आठवान कस बाव मी

तझा ःपष होता क या लाजल या त या पापनीला कस पाझ मी

तला पाहताना मला मी वसरलो त या सोबतीन कस वाव मी क वकमार -

परवा परवा रः यान जाताना

कचराकड भराभ न वाहत असलली

अन यात एक भगार वाली

यातल भगार आप या पशवीतगोळा करत

सोबत एक २ वषाच मल आ ण पाळलल कऽ

दोघ ह ीण ित या सारखच

आशाळभत नजरन एकमकाकड पाहत

आपाप या राऽी या जवणाची काळजी करत

बाजलाच कसाया या दारासमोर झाडाला

२ ४ श या बाधल या आप या समोर टाकल या

हर यागार चाया ला मनसो खात

थो याच वळान जर या या ग याव न

सरा फरणार असला तर िनधाःत रोज या माण शात

समोरच एक दकानदार आप या हॉटलची सरवात करताना

प हला चहा आ ण पदाथ रः यावर सम पत करतो

( बहतक वाःतपजा )आ ण अगरब ी लाऊन सरवात करतो

आपला धदा रोज या माण

मी या सग याना आळ पाळ न पाहत आप या वचारात

भगार वाली या चहढयावर थो या फार

दवसभरा या कमाई चा

ितचा आनद ितन आप या आशाळभत पोराना दलला

कासाया या दकाना या मोर त तोपयत र ाचा पाट वा हल या

यालापण एक आनद वगळा आज बयापाक ग ला दस याच

दकानदारा या दारा समोर ल टाकलला पदाथ उ हान सकलला

आ ण सकल या या चार डो यानी

( तो डो यात भ न ठवलला दवसभरासाठ )

तव यात मा या मनाला ठच लागत

आ ण णात मी भानावरसव आपाप या मागावर

मा यामाणच रोज प हा न यान

वनय vinay gado

gadovinay667gmailcom

~~~o~~

bull ियाग

कसा कोपला कदारा डोळा उघड ितसरा बद डो याखाली त या रड मलख हसरा हमालया या दयी गल जलाशया तड झाला लय असाक तझी भ यात बड पड ड गर खालतीमाज दगडाच रान खरच का आहस तठचाळल माझ मन वगवान पा याम य सार शहर वहात तारणार तच ह च आशा कठ न रहात कती िनरागस जीव जाती काळा याच पाशी दयावत जग नाथा आली तला का उदासी कस कलस उजाड रखी वनाशाची न ी पड तझी िचरबद राह साढयालाच सा ी

स माधर काजव

भारत िनमाण

स प र ःथतीवर नस या चचा कवळ टाईमपास आह नहमी याच बात या प हा प हा वाच याचा खळा-नाद आह

भकबळ काय थाब वणार त ःवतच उपाशी आह इतक वष खाऊनह अजन खा याचा अ टहास आह

सामा यास कोण र णार यानाच मरणाच भय आह आधळा याय मका राजा ब हर सरकार आह

दवानाच लाज वाटत असा सधीसाधचा ताप आह पाय लटपटती पण एकाती रासब डचा कार आह

पयाच अवम यन कस रोखणार सार िनराधार आह अम रकन अथ यवःथवर अवलबन ाचा सारा कारोबार आह

जोतो उ ा या काळजीन ऽःत महागाईन गाजलला आह दररोज बला कार खन असा भारत िनमाण झाला आह

‐‐ सजय कलकण

कमया शरदाची

िनिशगध पसरला म ध शरदाच चादण

उतरता अवनीवर हष स दयाच लण

कशी कमया मग झाली सोन हळच पसरल यकरा या उबला या मन आससल

नाह कसल बहाण

नाह तसल उखाण

ल जा लाजत यची कशीम य वसावण

थड वायाची झळक गाऽ गाऽ थरारती तर या का सली मग या का हसली

काय कराव सचना यकर झाला खळा शारदाचा यता झोका झाला आ णक बावळा

मान आभार कणाच शारद य चाद याच थडगार या हवच उबदार क यच

राधा एक प झाली कण सावळा दसना शरदा या चाद यात गौर वणह हरवला

पावा कणासाठ होता कण कण झकारता राधा मनी कण कण

कण मनी राधा राधा

न राम हाऽ

ओ बाप परवा बशल हतो एकलाच वावरात यकळ होती सग बोलाया यव यात बाप दसल माला बाप वआपल हा मा बाप

या हणल आयला दवच जण गर बाला पावला त हासल वाई चआन बसल यकळात माला इचारल बापनी कोण र बा त या हणल मी यतकर ह ह ह

मजी कणबीमजी यडाआह ह ह कायबी हणा

तमाख काढली हाताव लाजलो जरासा आन फ़कन दली या हनल तमी यच ना जनी त मीठ आणल हत त हणल हय र बाबा तो मीच या हळच घ यळ चाफ़डल कमरच ह ह ईचाल हाय का बद हाय त ग प रायल

या तनला घराक िनल त हणल बाबा सोतऽ हायस आता या हणल हय बापपर वमज नाह ती फ़कःत बा क समद तसच हाय बाप त घरात आल वाकन गाद व बिशवल फ़ाट याबडकळ होती कापसाची

बाप हणल का र बाबा लईच क ात दसतस त या हणल बाप तमी काव गला आव तम या लोकायनी आ खा मावा फ़ःत कला बाप चाहा पत हतयळ या दधाचा

तनला आमची घरवाली बोलली बाप हारा मजी कचा असतो ओ बापन डॊळ पसल सो यान आग ताई हता तो क हातर आता खा या ढोरायनी पर तमी धाब नगा राम यीलपरभराम यील यो कर ल स द नीट

उठल बाप गाद व नफ़ाटक हगडच यतो र मी दादाकाळजी य चमा हता तर पाणी पा ला या त या डो यात कडाकडान िनगन गल बाप यच बाप जनी दस वािचवला यच बाप जनी माणस वािचवला

सतोष वाटपाड ~~~0~~

bull तळहात मा या तळहातावर तझा तळहात ठव र मना या गाभाढयात तवणार योत ठव काज याइतका जर चमकलास तर चाद याराऽीची साथ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

झ-यासारखा वा हत होशील त हा माझच ित बब दसल तला यात बलोर या आरयाला चमचमणारा काठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

उमलल ज हा पा रजात उमलल सगधी रातराणी हळ या ओ या पाक यावरती नाजक तझ ओठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

मीमा या ज हा खाणाखणा वसत माग सोडन जाईल गलमोहरा या झाडाखाली फलराणीची भट ठव

मा या तळहातावर तझा तळहात ठवhellip helliphellip hellipतारा ठाकर

परपर को हापर

करवीर हणज जण वीराची आह भमी उसळ या र ाला इथ या कसलीच नाह कमी

तािलमीसाठ िस शहर भीमासारख म ल दई राग या छातीत ा या मदताह िनपजली जाई

महालआमी ह श पीठ उभ तया या पाठ शी जोतीबाचीह जोड ग या िसचत भ या राशी

उभा ठाकला प हाळा लऊन शौयाची झळाळ

तबक उ ाना या साथीन िनसगानह कलाकसर कली

िस िगर या गफा हणज ाचीन जीवनाचा सरख मळ को हापरकरा या सािन यात उ हिसत बनतो सगळा वळ

वराम दोःती मऽी हणज होती याची जान आज तच उभ ठाकल दऊन एक पण वराम यार तमची लाख मोलाची र ह इथ फक पडायची कसा सटला मग तो हात का वाटत ह अधर वाट तझ माझ अस कधीच नसायच सगळ शवट आपलच हायच त हा वना न सचायच काह

आज का मग नजर रतीच राह

त हापाशी गवसला तो सर यापायी जगण झाल सदर आज कठ हरवला तो ष ज का हाव नीरस सार जग प हा एकदा हवाय तो उ हास ती व ी आ ण मन दलखलास चला िमटवन टाक हा वराम जोडनी पढ अध वराम ‐‐‐ मयर कदम ०८०९२०१२

‐‐ मयर कदम mayuri1509gmailcom

माझा दव बा पा माझा दव बा पा आज झाला अबोल

भा वकाची मःकटदाबी पाहन

ग प झाला बसला सन helliphellip भो या भ ाना दई गोड आशीवाद

पण बड या या कायापढ

आज परता गलाय गडबडन helliphellip राऽ दन ला वती रागा तर ह करबर नस आ हा बा पा या दशना वड अस

दशन होता तझ नाचतो आनदन helliphellip सली ट या गद त राजा ए हाना गदम न गलाय

खढया भ ासाठ माऽ

बा पा मडपात रा हला बसन helliphellip कणावर रोष नाह दवा तझी कपा ठव सवावर

फ सब दवन काह ना सवा आमची नतची घ त मानन

नटखट र त नदलाला

नटखट र त नदलाला

तर ह तझा आह बोलबाला माखन चोर लड वाळा तर ह राधचा तच दलवाला चाळ कर शी हजारवळा ग डस लाडका त गोकळवाला लळा लावनी गवळणीना फसवतो हसन त मरलीवाला खो या काढन बस बाजला हसत पळतो पाहनी यशोदला लगड चो नी मःतीत रगला

कलमावर बसनी पाह बासर वाला अगाध त या साढया कणलीला तर ह अम या दयी सदा त वणगोपाला

-------- दव पडणकर

धक आ ण समाज

धक होत पसरल वःतीत र सकाळ

ह रोज असच असत मजला काय न हाळ

ध यात रमली वाट पाऊल वाकड पडल जो टाच खाली मला गणगोत याच रडल

ढ च पसरल धक प षाथ अध झाला वश द या या ब हणीचा गभात अत झाला

डाग [ षडा र ] कोणी कली वःती च िा या र पाठ

लपल का डाग को या वड साठ

लागला र ब टा ग या त या भाळ

कालची कौ मद

आज झाली काळ

रोज दर रोज बघ िनयिमत चिाचा तो डाग कसा सराईत

कसा आला डाग अर त या माथा को या प याईन वचा मी आता

शात पनवलकर वधा 9970107591 prashant8panwelkargmailcom

म य अन म म य अन म दारावर दःतक दत नाह

कधी यतील आय यात चाहलह लागत नाह

म यच एक ठ क असत तो आ यावर आययच सपन जात पण म आ यावर आय यात खर जगण स होत असत

म य सोबत साढया वदनाह

या या सोबत जातात म आ यावर खढया अथान वदना कळायला लागतात

एकवळ म यला कवटाळण सो प पण माला कवटाळण खप कठ ण असत कारण ःवतःच अ ःत व वस न एखा ावर म करण खप कठ ण असत

चारो या --- १ माणस नहमी दसढया या चका शोधत रहातो तो ह मानतच नाह

तो ह कधी चकतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

२ जाह र सभतच दशाचा ःवािभमान जागत होतो िनवडन आ यावर याचा िललाव स होतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

३ मी तझा फ तझा ासह कोठ रा हला माझा ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

४ ज घडायला नको होत तच घडन जात आपल जगण िनयती या हातच बाहल बनन जात ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

५ आवडल मला जगान त या नावान ओळखायला त या नावासोबत माझ नाव यायला ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सजय एम िनकभ sanjaynikumbhaymailcom

मो ९८६०७२६५६०

नात

तझ न माझ नात

उच-उच व ासारख

आकाशाला गवसणी घालणार

तझ न माझ नात मद मऊशार गवतासारख वादळातह घ ट असणार

तझ न माझ नात िनर आकाशासारख

सार काह ःव छ दाखवणार

तझ न माझ नात खोल खोल सागरासारख

दया या आत जाणवणार

तझ न माझ नात उमलणाढया फलासारख प वऽ ना याचा गध पसरवणार सहास मकद मोर मोबाईल-९२२४१३८४८३ ई-मल-moresuhas005gmailcom

‐‐‐‐‐चारोळ ------------- तझ ह आनद जीवन फलासारख फलत जाव मी माऽ फल होउन त या कसात झलत रहाव

त दर गलीस क

नहमीच माझी असतस जवळ त अस यावर उगीच ःव न भासतस

पती-प ी या ना याम य व ासाचा सत असतो सार जीवन आनदात जाव हाच याचा हत असतो

ल -ल द या या योती मखी त या उजळ द साथ त या माची अशीच मला मीळ द =====================

जात hellip वचा नका र जात माझी मी थोडा ऽय थोडा ा हण

थोडा वय थोडा शि स ा आह

मी मसलमानह असतो ईद दर यान िशरखरमा खा यापरता

भसमस या वळ

मी आवजन ईसाई बनतो अन २५ त ३१ डसबर ए जॉय करतो फ ल

रः यान एखादा धाबा लागला क मी लगच पजाबी िन दढया खोढयात जगलात फरताना मी आ दवासी

एखादा गोरागोमटा कवा

गोर गोमट

फोरनर दसली क शकहयाड करताना मी इ डयन

सणवारा नसार अन प र ःथतीनसार अनक जाती बदलतो मी

सरकार रकाना भरायचा असताना मी रखडतो यात मा या ट सी वरची जात नाईलाजान

ईतर पण वळ

मी फ माणस असतो हो hellip माणसच

तवढ एक ओळख परसी आह मला जग यासाठ

सजय िसगलवार

मज जमल नाह

भरती या या सीमा रषा आख यास मज जमल नाह

लाट उसळता पाय टकवनी थाब यास मज जमल नाह

अःसल मोती आठवणीच जपन ठ वल दयाम य

शवट या ठो या पावतो पाह यास मज जमल नाह

गतागत अशीच िचरतन गतत गतत गोळा होई

या बो याला दरदरवर फक यास मज जमल नाह

चरगळलला चि िमठ शी हळच हसतो आ ण बलगतो

दतोणा या खणा ह याशा टाळ यास मज जमल नाह

रटाळवा या आय याला दळ याची ह गमत आह

कती पाखडा तर सखाला चाळ यास मज जमल नाह

सधाकर कदम

उरला कवडसा

अधार दाट भवित

सर जाल मन

कानी श द धीराचा नजरस एक कवडसा ll

मगजळ जण भास

रग भाव छटाच

कोण आपल परक

लोकहो भद फकाच ll

परगटन दर कल

पयायी नवी व कळा सोस या फार उपकाराच दडोर ll रा हला हाती न हात उपवर होता काळ बोलणी कच ा बोचणी उमग हतपरःसर ll अनभव तो कसा ndash ई का घाव उम िनमाला दाहक वाःतवाचा हाती उरला कवडसा llhellip ( घनयाम) Ghanshyam Parkale gvparkalegmailcom

अथाग या गद त नाह कणाचा ठाव ठकाणा कळसा काखत ठउनी शोधतो माझी सगणा नजरत भ न ठवीली ती बबीत तझी क पणा जगायच कस आता अतरात तझीच तीमा sanjay R

डो यात आसवाच थब झालत जमा ती ा त या य याची कधी सपल ग रमा उन पावसाची आता नाह मजला तमा नको अधकारात लोट वझल ह शमा

जवन पाखराच आनद ःव छद

आ हास बघा महादवाच नद

नाह आ हा कठलीच बद

तर ह मोजतो लाबी आणी द

सदानकदा दःखी पशाचीच धद

वसरलो माणसक

वदनतच आनद

sanjay R

आठवणीत त या मी वसरलो जग सार तज िशवाय मज आता सचना काह सार पण तह कशी वसरली सोबतीन बघीतलली ःव न तार वाहन गल घर वाळच यकाक सागर कनार सजय र घ

SanjayRongheraymondin

िनःत ध--- जाऊ ा झाल गल वसरल ज हा जीवनच सरल तर मग जगात काय उरल पाषाण ह पडल असतात पवता या पान झलत ह असतात पाऊस पाणी झझावात पण अशात ह त शात िचत साध माण कोणता ह न करत बहाण

ःत ध असतात अस ह नाह उलट ह सव झलन ह त िनखारतात हौशी माणसा या दशन उलट आकषण बनतात ओलावा वःकालतात धबध या या पान सदर वनःपती आ ण वन जकतात सवाची मन तर ह अबोला एक ःपश ओला जग याच कारण बनतो हणन मी हणतो

खामोश प थर खामोश नह होत दल होता ह उनम भी हर मौसम खामोशी स गजार हद होती ह जलम- ओ - िसतम क सजय सगीत

Sanjay Hedaoo

वडबन दादा क डक या या एकटा जीव सदािशव िचऽपटातील काल रातीला सपान पडल या गीताची चाल वडबनासाठ वापर यात आली आह यात कणाचाह उपमद कर याचा हत नाह ___________________________________________________________

काल दसाला अविचत घडल बातमी फोडली कणी अन पय गडगडल अन डॉलरचा तो रट बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर झाला खळा न दसतोय भोळा घाब न पाह नको मौनाच त स ग घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

कला माझा घात त ह अन मी ओरडलो पर करा या घोटा यामद

फायलीचा तो घोळ घालनी जनतला ह दला धडा या घोटा यामद

जाळपोळ चा खळ खळता कणालाच हो नाय सोडल अन ट ह वरती यज पाहनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर बनला गड न लागलाय पड जागवर राह ना बाई त यावर खशी लागलीय िभषी सोडल जाईना चल जनतत िश नी जा हरात क उगाच यळ आता लाव नको पण यवराजाच बोट ध नी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

श दाम य पकडन मजला वचारल काह अहो सभमद

बोल यास ह काह च नाह मौन सोडल नाह अहो सभमद

चक समजलो बराच रडलो ldquoअथrdquo ह माझ गडबडल अन डो यामधल अौ बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त कारण पापाला पाळल सापाला पडल र ह भार पडल र ह भार वरोधकानी कली फतर बालट आल त यावर काय होईल त होऊ द कोटात जाऊ द फक र याची क नको पण या गो ीतन धडा घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

िमिलद जोशी नािशक ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

हणीचा ख जना

हणी खपच खढया असतात आपल हव ल

आजबाज या घटनाबाबत असायला हव द

नीट पा हल द लीकड उघडन आपल डोळ आठवत कोळशा या दलालीतहोतात हात काळ

चला चला अजन पढ पहा साथी आठवत का पहा हण अती ितथ माती

झोपच स ग घतलला नसतोच होत जागा ह हण आठवताच होईल तमचा ऽागा

अित झाल अन हस आल अशीस ा आह हण

घाल आता न चकता घोटा यावर आदश घण

आधळ बचार दळतय अन पीठ खातय कऽ बघा नीट डोळसपण आसपासची िचऽ

चोर सोडन स याशाला दली जाईल फाशी नत वा या त डावरची उडणार नाह माशी

आई जव घालणार नाह भीक मागायला आडवा बाप एक क दोन कती साग भजाला तर हजार ताप

नाव सागायच सोनबाई कथलाचा पण हाती वाळा क ी क ी हणी साग एकह खोट नाह बाळा

पत पडल राव चढल असह हण याचा घात आह सारवासारव करताना हणाव नजरचक न अपघात आह

क बड ठवल झाकन तर सय उगवायचा नाह थाबत सयाःत आला जवळ क ख याची सावलीह असत लाबत

पी हळद अन हो गोर असाह एक िचमटा आह हातचलाखी करणारा खाद म यच भामटा आह

को हा राजी काकड ला ऐकल असलच न क

पहा पडताळन पदोपद खर ठरत प क

सारा गाव मामाचा एकह नाह कामाचा दाम कर काम बाबा बाब असतो दामा चा

नावडतीच मीठ अळणी पहा हसलात ना गालात खोट नाह ठरली हण श दोनश सालात

लाभ ना नफा चाल झपाझपा असह हणण ढ आह कळल यालाच कळल बाक यासाठ गढ आह

ख जना आह हणीचा तर उ खननाच काम नाह

हणी नसतील तर भाषतस ा अ जबातच रामनाह

मरार भाऊ दशपाडसगमनर 9822082497

वाऽ टका

वसली

खासदारक दली मागच कर प ासाठ महनत

त या क र यान आयला िमळल आ हा मत

काय हव त माग तला दवन टाक

चाराला फरायला फ

क नकोस का क ‐ गजाभाऊ (गजानन लोखड )

वाऽ टका

दट पी पालक नीती

वश यायचा शाळत क CONVENT शाळा आठवत

पडल माग मराठ शाळत ह लश िशक या पाठवत

चचा सऽात पालक झोडती भाषण झकास

हाती आह आप याच हणतात मराठ चा वकास

‐ गजाभाऊ

चारोळसजवन ःव न स रगी उ हािसत आय या या स यची चीतारतोय आठवणी कन हास वर पण रग फसाळताना उमटत नाह

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आठवणीत या णाची झळक यत अधन मधन गज साडन अतर ासाची साजवळ नभ यती दाटन

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

थब थब िशप या सर खळाळल हाःय गालावर मोहरला ौावण सरस नी त होऊन बफान सई

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

शोधता पाउलखणा नजरन श दच आज िनश द झाल मा णक मोती लटावस वाट ःफरणार भाव उसास झाल

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कजवनी सरात हाली भ न अतरगी तशारली हरवाईची त तनबावर अवघी नदनगर मोहरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

श द समजतीश द उमगती िचब िभजन राधा ओशाळली ओठामधली ती अबोल ीती हकारवान आसमतात पसरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

म फलीत मःती रगतय इथ त या ःवागता वीणा रमत ओसाड गावात वार िभजत रानातील रानफल बधद होत

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कलास माडग

ldquoःवगाची सहल वषाली गोट खड कर दचकलात ना वाचन हा कसला अ वःमरणीय वास होय िमऽानो हा वास आह याला प वीवर ल ःवग हणतात अशा ldquoकामीरचा ldquo अस हणतात क जीवनात यवन यान

कामीर नाह प हल याच जीवन यथ आह दोन वषा पव मा याह निशबात हा योग आला आ ह ज हा एक मोठ श प करायची ठरवली त हा आमचा प हली िनवड ldquoकामीर ldquoहोती मग ठरवल ldquoकसर ldquoबरोबर कामीर करायच दोन म हन आधी ब कग पण कल ldquoदोन ए लला आ ह मबईत दाखल झालो ौीनगर वमान वासासाठ आणी योगायोग हणज या दवशी आपली वड कप फायनल बकट याच पा कःतान सोबत होती आ ह जथ उतरलो होतो दादर ला ितथ रः यावर मोठा ःब न लावला होता मःत याच पा हली आणी ती जक याचा ldquoथरार ldquoपण अनभवला सपण दादर भागात त हा भयकर धमाल चालली होती सरवात अशी ldquoहटकआणी छान झाली दसढया दवशी सकाळ िनघन अकरा वाजता ौीनगर ला पोचलो कामीर ला पोच यावर थम गलमग पाहायला जा याच ठरल यात तीन ट प असतात प हला ट पा उची ८५०० फट त मग दसरा ट पा गलमग उची ११५०० फट आणी शवट खलमग उची १३५०० फट हवामान ठ क नसल तर दसढया ट या पयत च फ जाता यत जा यापव मोठ गम बट व फरचा कोट भा यान घवन घालावा लागतो

इथ जा यासाठ जी रोप व कबल आह तीला ldquoगो डोलाrdquoराईड हणतात यात बसन अ रश आकाशाला गवसणी घालण हणज काय ह अनभवल

आम या सदवान हवामान अनकल अस यान आ ह खलमग पयत जाव शकलो ितथ बफ पण भरपर अस यान बफात खळण बफातील ःक टग वगर मजा भरपर घतली बफात भरपर लोळलो एकमका या अगावर बफ टाकन खळ यात तर ध माल आली इत या उचीव न प यात फोन क न घर या लोकाशी बोलण पण एक वगळ ाील होत तथ फ बएसनल नटवक होत परत यताना इत या उचीव न गो डोला राईड मधन बफाच ड गर पाहायला मःत वाटत होत व न भरपर फोटो मोबाईल म य गा याच पण व दओ शट घतल आ ह यानतर दोन दवस आमचा म काम असणार होता हाउस ldquoबोट ldquoम य मग आम या ःवाढया ldquoदाल लक कड रवाना झा या ldquoदाल लक ldquoएक अितम सरोवर आह अस हणतात प डत नह रोज दाल लक च पाणी पीत असत आ ह गलो त हा भरपर पाऊस चाल होता िशकायातन हाउसबोट कड जाताना पण डो यावर ला ःटक पाघराव लागल हाउस बोट एकदम दखणी सव सोयीनी य होती आतन पा ह यावर वाटणार पण नाह क ह पा यात आह आणी लाकडाची बाधली आह दोन दवस ितथ रहा याचा अनभव चड वगळा होता बाहर भरपर पावस कडा याची थड बोट खाली त याच पाणी भरपर कप याच थर अगावर असन स दा दात कडकड वाजत होत या थड त झोप या या बड खाली पण हटर होत तर ह थड भागायच नाव घत न हती बाहर या खोलीत एक मोठ उच शकोट होती आ ह आमचा बराचसा वळ ितथच घालवायचो यथ खास का मर प ती या

जवणाची चव चाखायला िमळाली िशवाय यथील खास पय ldquoकहवा ldquoपण आ हाला आमहान यायला द यात आल तथ आ ह चार िचनार लो टग गाडन लो टग शो स प हली िशकायात बसताना कमीर क कली मधील ldquoतार फ क या उसक ldquoया गा याची हमखास आठवण होत होती

यानतर आ ह दोन दवस आ ह तथील िनरिनरा या बागा प ह या यातील ldquoिनशात बाग शालीमार बाग यिलप गाडन या बागा कवळ अितम यिलप गाडन म य फ rdquo एीलrdquo या एकाच म ह यात फल असतात यामळ आ हाला याची मजा घता आली ह बाग पाहताना ldquoिसलीिसला ldquoिसनमाची आठवण झा या िशवाय राहत नाह यथ एक परातन शकराचाय म दर आह तथ व न पण ौीनगर व झलम नद दाल लक पाह याची मजा यत यानतर दोन दवस पहलगाम यथ जायच होत त भारताच ldquo ःव झलडrdquo हणन ओळखल जात तथ जाताना पा पोर यथ कशराच मळ पा हल यानतर ldquoअव तपर ldquoयथ वणच एक सदर म दर पाहायला िमळाल यथ बकट याट या टर आह भारतातील सव याट यथच तयार होतात कारण यासाठ लागणार लाकड यथ तयार होत माऽ याट ची मठ माऽ आसाम मधन यत ldquoतथन पढ माऽ भरपर बफव ी स झाली ldquoलीडर ldquoनद काठ आमच हॉटल होत चोह कड बफ बफ आणी फ बफ च होत सव रःत बफामळ बद अस यान फार फरता आल नाह माऽ बफाची खप मजा घतली का मर सस म य ldquoफोटो सशन ldquoकल पहलगाम हाच अमरनाथ याऽचा बस या प आह यथील नद या काठावर ल असल या पोलीस ःटशन म य एका बोड वर िल हलल एक वा य मनाला ःपशन गल WE DONrsquoT SLEEP FOR YOUR ldquoSLEEP खरच कामीरम य आपण म पण स दयाचा आःवाद घव शकतो याच कारण

सदव बरोबर असणार भारतीय सना यासाठ यथील भारतीय लकराला ध यवाद ाव तवढ थोडच आहत याचा आलला एक ldquoअनभव ldquo हणज आ ह गलमग व न ज हा ौीनगर ला परत यत होतो त हा ldquoलाल चौक ldquoयथ जामा मिशद जवळ झालला ःकटर मधील बॉ बःफोट या बॉ बःफोट म य अचानक क य लावायला लागला त हा िमिलटर न पयटक लोकाना अ यत सर त र या या या हॉटल वर पोचवायची यवःथा कली व काळजी पण घतली या श प च आणखी एक विश य हणज आ हाला यथ सव कारच िसझन एका वळ अनभवायला िमळल एक हणज आ ह बफल पा हली ह हणज बफ अ रश आकाशातन छो या फला या पान अगावर पडत भरपर पाऊस व कडा याची थड अनभवली भरपर बफाचा बफाम पाऊस व यामळ सव प रसर बफमय झालला अनभवला िशवाय भरपर उन याम य बफा छाद त िशखराच अ यत मनमोहक दशन झाल अशी ह कामीर सहल दोन वष झाली तर अजन याची ldquoअनभती ldquoकायम आह अस वा त परत परत जाव आणी ह सहल क न यावी

वषाली गोट खड कर

अदाज अ ण व दशपाड -पण

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आप या मनात खप काह असत या माणच य ात तसच घडल अस माऽ नसत यामळ खपदा आपल अदाज चकतात आ ण भलतच काह तर घडन जात आ ण आप या वा याला काची भिमका यत ह ब याची भिमका - पार पाडण ऽास दणार ठरत ओम -सकाळ पासन अशाच मानिसकतचा अनभव घत होता तो आ ण

याचा िमऽ -राकश एकाच कायालयात नोकर स बाजबाज या डःकवर असणार - जवलग मऽी हो यास काह च वळ लागला न हता मोक या ःवभाव - हा ओम या ःवभावातील सवाना आवडणारा गण होता नमका उलट ःवभाव असलला राकश - हातच राखन वागणारा असला तर या या यावहा रक वाग यामळ इतराना ःमाट-वाटायचा अस असल तर - मऽीतली तडजोड हणन -ओम आ ण राकश या यातील सबध मऽीपण आहत ह सवाना मा हती होत अगद एकमका या घरातील माणसाना दखील ओम आ ण राकश ह स ख- िमऽ आहत ह मा हती झालल होत ओमला ग या काह दवसापव घडलला एक सग आज ह जसा या तसा आठवला - या दवशी आ फस सट या अगोदर - एक अजट -िम टग हणन- मो या साहबानी - ओम आ ण राकश सोबत इतर काह जणाना

थाबन घतल होत ना वन कठल ह ोज ट यणार हणज - या ट मचा - ‐लीडर - ओम क ना राकश या पाक एक असणार ह गह त धरल जायच पण या वळ - राकश न अगद ःप श दात आपल मत सागताना हटल-

मी या ट म म य ओम असल तर काम करणार नाह मला ःवतऽपण ट म हवी आह यात ओम नसल आ ण ओम या ट म म य मी नसल मो या साहबाना धका बसला इतर सहकार थ क झाल राकशच मत ऐकन ओम आ ण राकश याना नहमीच एकऽपण काम करताना पाह याची सवय सवाना होती आ ण आता अचानक हा वगळपणा कशामळ सवाना जतका ध का बसला - याह प ा जाःत ध का ओमला बसन सहा जकच होत राकश आप या वरोधात का बर गला असल या सवालान याची झोप उडन गली होित तस हणाव तर इतरवळ

राकश या वागणक त काह फरक पडला हणाव तर -त ह न हत ओमशी याच बोलण -वागण अगद नहमीसारख - जवलग िमऽा सारखच होत मग- आ फस या ोज ट म य याच वागण अस का झाल अदाज यईना राकश आ ण ओम या रोज या यवहारात तसा काह च फरक पडला न हता

दोघ म-मट आ फसातन घर आ यावर नहमीमाणच सगळ काह सरळ त पार पडत अस एकमका या घरची चवकशी बाक ची याली -खशाली वचारण एवढच न ह तर- जवण करताना अगद मोकळपणान ग पा-ट पा बाहर ग यावर इतर िमऽाशी बोलण - अगद छान आनदात होत होत मग राकश- आ फसात या िमळन काम कर या या वषयी अस का वागतोय आपली सोबत याला का नको वाटत आह अस तर नाह - या या मनात आप या कामा वषयी कामा या प ती वषयी काह ितकल भावना िनमाण झाली

ओम या या शकला फारसा अथ न हता - एका अथान सग या सहकार - िमऽान म य राकश प ा ओमच अिधक पसतीचा उमदवार होता मग आपली ह लोक यता राकशला आवडत नाह का हणन तर तो आप या बरोबर काम करायच नाह अस सागतो आह या एका गो ीमळ आप यात दरावा यत असल तर ह बरोबर नाह राकश ट म-लीडर झाला यात आनदच आह आप याला आ ण

या सठ आप या नावाचा वचार होऊ शकतो- ह ओमला मा हती होत तर मो या मनान तो राकश या हाताखाली काम कर यास तयार होत

आ ण आप या हाताखाली राकशला काम करण कमीपणाच वाटत हणन तर तो आप या ट म म य काम कर यास तयार ना ह ह कारण

असाव- राकश या मऽीत दरावा य याच आपण मो या साहबाना सागया- सर मी राकश या ट म म य आनदान काम कर न मला यात काह कमीपणा नाह त ह राकशला नव ोज ट -लीडर ज र करा यावळ माझा वचार क नका या वचारान ओम या मनावर ल ओझ कमी झाल आपल नात -आपली मऽी आ फसा या बाहर अगद नहमी सारखी आह याची काळजी नाह काह दसर दवशी -आ फसात आ यावर ओम आधी-मो या साहबा या क बन म य गला माग या िम टग म य राकश-काय हणाला कस हणाला याची प हा आठवण क न दत हटल सर राकश या वळ असा का वागला कळना मला मा या कामावरचा याच वःवास उडाला क काय गल अनक वष आ ह कती ोज ट कल सगळ कड आमची जोड िस आह छान काम कर या ब ल आ ण अचानक याला या या ट म म य मी नकोसा झालो आह

राकश इतका बदलन गलाय खर वाटत नाह य या या वाग याचा अदाज यत नाह य मला मोठ साहब ओम कड पाहत हणाल - िमऽ- वाईट वाटाव अस काह झालल नाह उलट राकश या नावाचा वचार ट म-लीडर साठ आ ह मळ च कला न हता आ ण दोन वग या ट मचा करा या अस आमच मत कधीच न हत पण राकश ज हा हणाला ओम या ट म म य मी काम करणार नाह वग या ट म म य मी असन त हा माऽ आ हाला वाटल त ह दोघजण

एकऽ काम कर या ऐवजी वग या ट म म य काम कराव कारण आह या ट म म य तम या जागी राकश ट म लीडर होण - बरोबर न हत आ ण नहमीच ओम लीडर आ ण राकश याचा सोबत ह ह बरोबर न हत याला ह ःवतऽ सधी दली पा हज आ ण राकश हणाला मला- ओम ला बाजला सा न मला त ह

कधीच ट म लीडर क नका मी दसया ट म म य जाईन पण मा याकडन ओम वर अ याय झाला अस मला वाट नय मा या भावना समजन या या साहब

सो मी उ ा या िम टग म य ओम बरोबर

काम करणार नाह अस सागन आ ण बाजला होइन नतर त ह वगळा िनणय घऊ शकता आता बोला ओम- राकश अस का वागला आला का काह अदाज अहो- आप या िमऽा या भ यासाठ तम यासाठ तो अस वागला ओम साहबा या चहयाकड पहात रा हला अदाज चकणार असतात हच खर ‐‐

अ ण व दशपाड -पण मो-९८५०१७७३४२ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ldquoगजाची आईhellip सतोष द पाट ल ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

गजानन उफ गजा हा आम या सव िमऽमडळ पक च एक पण या सव िमऽ मडळ त व गजात एकच सा य होत व त या या वल ण हाःयाच

गजानन आम या कॉलनीत राहायला आला त हा अगद दोन वषाचा होता आप या आई बरोबर हणज समाताई बरोबर लहानगा गजा आला

आम या चचला एक नवीन वषय िमळाला याच दसण हसण सार काह अगद जीव ओवाळन टाकावा असच कधी कधी वाट सपण भारत वषात जर शोधल तर इतका वन िनरागस मलगा िमळणार नाह बघता-बघता हा गजानन अ ठावीस वषाचा झालापण वय वाढल तर वयासोबत यणार ौढ पणाची ल ण काह गजानना या एकन वागणक व न वाटत न हती

वय शर र अ ठावीस वषाच पण मन- ब माऽएका कोव या पाच वषा या मलाची या पाच वषा या मलातआढळणारा अवखळपणा-िनरागस पणा-डोळ आजह गजा या आठवणी ओ या क न जातात समाताईच ऐन ता यात वध य व या वध याला असणार जगातील एकमव आशा हणजच याना वषभरात झालल एकमव अप य गजानन वयाची ऐन ता याची उमद समाताईनी गजानन या सगोपनासाठ खच कलली िश ण कमी अस यामळ चार घरची भाड कड घासली धणी पापड लाटन इ याद काम समाताई करत असतआप याला लाभलल एकमव आय यातील सख हणज आपला मलगा गजानन हाच या मानत गणपती मगलमत गजानन यावर या

समाताईची िनतात ौ ा होती हणनच मलाच नाव दखील गजानन ठवल

साधारणतः चार वषाचा असताना समाताईनी गजाननला एका बालवगात टाकल वगातील बडबडगीत यर-यर पावसा तला दतो पसा नाच र मोर नाच आ या या वनात साग साग भोलानाथ ह गीत त डपाठ असलला गजानन प ह याच वष प हलीला प हला नबर िमळवन मोकळा झाला या प ह या नबरच कौतक होत त फ या माऊलीला सपण कॉलनीभर हा िनकाल सागन साखर वाटत सटल या समाताई मला अजन आठवतात या या भावी जीवनातील सखी जीवनाची लहर घऊनच यईल अस आ हाला वाटल बघता बघता हा lsquoगजाrsquo च क चवथीला गला व शाळतील पर त याच माण शाळत या िशयव ी पर त प हला आलागजाला िशयव ी िमळाली आता या या या िशयव ीन या या िश णाचा दहावी पयत तर सटणार होतापण दवाला दसरच काह तर मजर होत या घटनन गजाच व समाताईच आययच बदलन गल चवथीला गजा खपच समजस व सamp ध य होता

शाळत या एका मध या स ट त आप या िमऽा बरोबर शाळ या मदानात खळत होता तव यात शाळसमोर ल रः यावर कशाचा तर जोरदार गलका ऐक यऊ लागला जोरात घोषणा जोरात आवाज यामळ ह काह लहान मल घाबरली व काह काय झाल हणन पहायला रः यावर आली तोवर रः यावर दोन गटाम य दगड फक चाल झाली होती ह मल अजनच पढ आली आ ण नकळत एक- दोन दगड या मला या डो यावर आदळल यात एक गजाह होतादगडा या या आघातामळ या या डो याला इतका जबरदःत मार बसला क यातन जो र ाचा पाट वा हला यातन तो जगतो क नाह असच आ हाला वाटलपण दव बलव र होत गजा वाचला

मदवर झाल या जबरदःत आघातामळ हा मलगा ःमरणश गमावन बसला सरवातीस हा तर समाताईना ओळखत नस अन हळहळ गजा या ददवी वासास सरवात झाली गजाच शाळत जाण सटलडॉ टरानी समाताईना या मलाला पण वौाती ा काह ऽास ऽाण दऊ नका अस सािगतलतळहातावर ल फोडा माण समाताई गजाची काळजी घत हो या दवसामागन दवस गल वष गली गजा या वागणक त काह च फरक न हता दवसभर हा शजाढया या लहान मला बरोबर गो याचा डाव माडन खळत अस दपारचा जवन झोपत असप हा दवस सारखालहान मलाना हा ऐवढा आप या प पा एवढा माणस आप याशी गो या खळतो याच आकषण वाट व खप िचडवत असत पण हा कधी या यावर रागावत नस मधन मधन यवन समाताईना मला सस ला आली मला शी ला आली अस साग व समाताई या या पायज याची नाड सोडन ती बाध पयत सवच कर त असत गजा अ ठावीस वषाचा होई पयत समाताई कधी याला सोडन कठच ग या नाह त अगर आप या लाड या पाडसाला सोडन कणाजवळ ठवल ह नाह

कधी कधी गजा आम याकड यायचा मला भोलानाथच मोराच गाण हणन दाखवायचा दवाळ चा नवा शटसपण कॉलनीत दाखवणारा गजा हा एकटाच मी सागन त काम हसन करणारा मी याला बहतक वळा जा पपर घवन य जा दकानातन दाढ च लड घऊन य अशी करकोळ काम सागताच ती पटकन करणारा आम या घर यवन टाई स ऑफ इ डयातील िचऽ न चकता पाहणारा मी कधी कधी गजाला ल न करतोस का वचारल ना या नावानच गजा कोठतर हरखन जायचा व प हा लाजन हसायचा एकदा सकाळ च समाताई आम या कड आ या मला हणा या अर त दिनयला कामाला लावतोस मा या पण मलासाठ बघनार नोकर मी एका जवळच असणाढया कायालयात िशपायाची नोकर गजासाठ प हली

व गजाचा गजाशठ झाला रोज सकाळ छान पक भाग पाडन शट-या ट यव ःथत घालन गजा यत अस यताना एका मो या पशवीत यात दहा कलो तादळ मावतील अशात डबा घवन यायचा पण ह काम फ वीस दवसच कल प हा हा आप या मागाला आ ह याला बरच वळा सागायचोअर गजा त आता मोठा झालास त हा िनट मो या सारखा वाग यावर तो हणायचा दादा मो या सारख हणज कस वागायच व मलाच िन र करायचा या या या िनरागस पणाच मला व समाताईस खपच कौतक होतएकदा शजार या एका मलीनसमाताईकड तबार कलीतम या या गजाला काह तर सागन ठवा यता जाता मा याकड पहात असतो आईन गजाला खप समजावलअस क नय बाळ चागली मल अस करत नाह त यानतर माऽ गजान अशी खोड परत नाह कली

एक दवस सकाळ च समाताईचा जोरात आबोश आ हाला ऐकायला आला हणन आ ह समाताई कड लगच गलोतर या राऽीच डो यात मदचा र ाव होवन गजा आ हाला सोडन गला होता

समाताई एक या झा या या आशवर या आप या आययाचा एक एक दवस ढकलत हो या ती आशा आता सपली होतीआपला मलगा हा खप हषारसमजस आह अस समाताईना वाट हा आज ना उ ा चागला होईल मग ल न कर ल व आप याला खप सखाच दवस यतील अस समाताईना वाटगजासाठ यानी खप हालअप ा काढ या नाना उपवास कलषी कल पण सव यथ

ताई या या क ाना कधीच यश नाह आलसमाजान सदव उप त कल या आप या पोट या गो यासाठ यानी दवस-राऽ एक कली होता यानतर एका म ह यातच समाताई ग यागजा या म यमळ अ न पाणी व य कललडॉ टर उपचार थाबलल फ एकच यासव

आजारातच बडबडण

आता या या कडच जायच आईला एकटा सोडन जातोस काय अर लबाडा बघा बघा कसा पळतोय अर थाब र हा एवढासा एकच घास तर खा नाह तर बघ ितकडन बवा यईल खा - हा िचऊचा घास नीट आघोळ कर साबण लाव का अर कती घाम आलाय तला जा काह तर खा - जाह बघ िचवडा तला आवडतोय ना खा -खा या वडातच एका झट यान समाताई ग या एका मलीचा अ याय कायमचा बद झाला मोन- 9820986659 email‐ santoshpatil_2007rediffmailcom

~~~~~~~~~~~~

बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

कतीदा ःव नवत भासत जायच असत लाब लाब या ितजा या पलीकड पण जाता यतच नाह अनबध आहत क फ नसतच भटकतय दशाह न अन िन ल िन वकार

आज न राहवन सोनािलका ःव नील या आठवणीन याकळ झालीपण काल खप काह बोलन गला र राग नाह आला तझा पण मन दःखी झाल त स ा समजन घऊ शकला नाह स काल

बोलता बोलता कती बोलन गलास र हणज त याह मनात आ याच ना या गो ी वाटत होत आप या मात ा सव गो ीना लक ःथान आह

बाहर याली पणा श द खप लागला र मला ठ क आह तला मा याब ल बोलायच न हत पण श द स ा हाच सचला ना तला म आ ण मा या आ वकारातन झालली कती बाहर याली व ी कशी काय अस शकत या कतीतन दोघानाह िग ट आला नाह त सव काह चक कस काय अस शकत र वचार क न सोनालीकच डोक फटायची वळ आली पण उ र काह िमळत न हत अचानक पायाखालची जमीनच खचन घत या सारख ितला वाटायला लागल आ ण ितला ा अया अवःथत टाकणारा कोण तर ितचा जवलग जीवापाड म करतो ना आपण या यावर मग या याच त डन ह असल श द सव नकोस झालल असताना कठन तर एक आशचा करण चमकावा तसा याचा ित या आय यातला वश मग अचानक सार काह सखकार घडतय

असा वाटणारा भास ओढ आतरता हरहर सवाना बरोबर घऊन एका णाला पण पण याच होऊन जा याच ःव न भट ची इ छा

याकळता अन भट नतर िमलनातन िमळालली त ी सार सारकाह सखदाईच होत मग आता अस अचानक काय झाल का सोनाला उदास वाट लागल म हणज नमक काय होत तीच एका पर प षा या शर राच आकषण क या या ःपशाची ओढ क फ शर र सख छ ह असल काह न हत मग नमक काय आ ण बाहर याली हा श द ए हडा मनाला का बोचला ितला तस हटल तर एक कार त स य तर होत नवरा असताना पर प षा या मात पडलली चाळ शीची ी होती ती इतक वष कधीह अस घडल नाह मग ा वयात ितच अस परप षा या मात पडण खरच नमक काय होत म क वासना शर र सख ह तर ितला ित या नवयाकडन िमळत होत () हणज िन य िनयमान नवरा त दतोच जर या या ःपशात आपल पणा नसला तर काय झाल आ ण ित या मनाचा यान वचार कलाच पा हज असा काह िनयम नाह जर वासनन तडब भरलला गिल छ हालचाली आ ण हावभाव करणारा तो असला हणन काय झाल यान काय फरक पडतो याना ा बाबतीत ःवतःच मत नाह हणन ितला म कर याचा अिधकार नाह ितला ितचा मानिसक आधार शोध याचा अिधकार नाह वचारा या ध यात जा ाना याच जीवघ या धरा यात कधी पातर झाल सोनाला समजलच नाह आधार कअर टकर आता ह फ श दाच बडबड आहत का आप याला आधार वाटणारा य आप या आय यात प ह यादा का आला नाह जर आला असता तर तो िततकाच सवदनशील बनन आप या आय यात रा हला असता का क

कालातरान ह पण नात बदलल असत ःव नवत वाटणार वाःत वक पात कस असल कणालाच सागता यत नाह

हशश वचारा या गद त सोनान एक िन ास टाकला एक भोग वःत हणनच सोनाकड बघणारा ितचा नवरा िन य िनयमान सोनाचा नाजक पण कःकरत होता तर दखील चहढयावर हस आ ण मनात ितरःकार ठऊन ती कायमच या यापढ झकत होती कणालाह व ास बसणार नाह वर वर साधा सरळ दसणारा मन य वाःत वक पाहता एक वकत ह पशच होता एखा ा बला कार माणसाचा चहरा या प ा वगळा तो काय असणार सव आवगातन बाहर पड यावर सोना या अगावर पस फकताना आपण नमक कोण असा सोनाला पड या िशवाय राहत न हता वकती करणाला पषाथाच नाव दण आ ण या वाग याच समथन करण अस असताना सोना या मनाची ित या भावनाची कोण काळजी करणार अशा प र ःथतीत जगत असताना ितचा आधार ितचा व ास ितच म ःव नील ह काय बोलन गला न राहवन ितन ःव नीलला फोन कला हलो हः हलो बोल ग सोन काह नाह अग काय झाल तझा आवाज असा का काय झाल तला का बोलत नाह अ ःव नील णा णाला अःवःथ होत होता सोनाला नमक काय झाल ती अशी तटक का वागत याला काह क या समजना

ह बघ सोन मी तला चागलच ओळखतो साग ना तला काय झाल कसला राग आलाय त ह काय बोलन बसलास ःव नील तला ह कस काय बोलवल गल र अर म करतय र मी त यावरमा या माला त ह काय उपमा दलीय ओह अग राणी त काह ह चकली नाह तझ यक वागण चागलाच आह अग पण त इतक सोिशक आहस नवया कडन ए हडा छळ सहन करतस हणन सागतो तला त जरा वाचा फोड ा करणाला काल मी ज श द बोललो त श द ल ात ठवलस आ ण या मागची भिमका ती नाह का ल ात आली त या अग राणी ह माझ श द नाह ह श द तला ऐकाव लागणार आह आ ण तह त यावर अ याय करणारच तला ह श द ऐकवतील आ ण ःवतः त या समोर ताठ मानन जगतील ह बघ दो ह कडन हार तझीच होणार आह त यावर अ याय क न स ा त तला बाहर आधार शोधायला गली हणन डवचत राहतील मग का अ याय सहन करतस लोकाना ह कळ द त यावर काय काय अ याय होतो त तझ ह शात आ ण सोिशक राहण मला नाह पटत तझ तलाच लढायच आह यथ मी तला आधार दऊ शकतो पण लढायला साथ नाह कती हट करतोय मला अग वाःतवतची जाणीव क न दतोय तर ए हड हट होतय आ ण उ ा सामोढया जा या लागणाढया प र ःथतीन कती हट होशील ह नाह का ल ात यत अग राणी मी त यासोबत आहच ना पण तझी ह लढाई तला एकट नच लढावी लागणार आह मडमकाय हणतोय मी समजल ना कठ हरवली आहस नॉमल हो सोन इतका वळ रोखन ठवलला सोनाचा बाध फटला लहान मलासारखी सोना ढसा ढसा रड लागली

हरवण काय असत तला काय समजणार तला हरव या या भीतीन माझी काय वाईट अवःथा झाली होती बोलण आ ण हदक सोनला दोनह काम नीट जमना अर यार चकल माझ मला न हत मा हत मा या ा वा यान ए हड दखावशील माफ कर मला नाह नको त माफ नको मागस ःव नील या बोल यान सोना दखावली होती आ ण आता या याच बोल यान नॉमल स ा झाली सोनान अलगद ःवतःला ःव नील या ःवाधीन कल ःव नीलन स ा नहमी माणच ित या चहढयावरच कस बाजला कल यान थम सोना या कपाळाच चबन घतल तो ित या वर चबनाचा वषाव करत रा हला यान हळच ित या कानाजवळ आपला चहरा नला आ ण तो हळच पटपटलारानो झाली का शात आता ठव का फोन ितत याच अिधरतन ित या त डन श द आल नको र थाब ना अजन थोडा वळ सोनला इतका कसा याचा मानिसक आधार वाटत होता ितचा नवरा रमश हा तर ःव नील प ा बराच मोठा होता मग नवया प ा लहान य त ितन कसा काय आधार शोधला रमश नावाला मोठा होता परत ःव नील म य असणारा समजस पण या यात न हता नवरा ह वगळ किमकल ित या आय यात होत ज ती िगळ ह शकत न हती आ ण ओकह शकत न हती उ च िश त ऑ फसर असलला ितचा नवरा वाग यात एकदम गावनढल होता रानट बर रा स हणज रमश आ ण या द रा सा या तावड तन सोडवायला आलला राजकमार हणज ितच म ितचा ःव नील परत खरच ःव नील राजकमार बन या इतक धय बाळगन होता का राजकमार तर रा सा या तावड तन राजकमार ला सोडवतो पण सोनाचा हा राजकमार तर ितला एकट लाच लढायला सागतोय

सोना आ ण एकट लढणार अवघडच आह ितला एकट ला लढायच असत तर प हलच २० वषा पव च लढली असती ज हा ित या नवया या वकतीच प ित या पढ आल होत कोणीच सोनाची बाज घतली न हती कोणीच ितला याय दला न हता नवरा बायको या मधल भाडण हणन सवानीच याकड दल कल अर पण का का त ह लोक मला याय दत नाह य आहो बघा जरा ा माणसाकड बायकोला कसा जनावरासारखा मारतो आ ण मा न मा न थक यावर थकवा घालवायला ितला लगचच अथ णात ओढतोितच लचक तोडतो हा बायकोला फ भोग वःत समजतो हा कसला प ष हा तर तोच तो दवस आ ण या नतर आलल यक दवस मनातला वालामखी सोना न सारखा सारखा दाबला

बरोबर आह ःव नीलच मला लढलच पा हज मा या दखाचा अत मी करणारच एक ण ित या मनात आल क ःव नील या आ ण ित या ना या वषयी रमशला सागाव पण रमशची इतक समजन घ याची कवतच न हती यान या ना याकड खपच गिल छ नजरन बिघतल असत याला काह सागण

हणज आ बल मझ मार असच झाल असत एक दवशी सोनान ठरवलच आता बस आता ा सव गो ीचा सो मो लावायचाच रमश बस झाल आता आता तसाच ितथ उभा राहा मला नाह मा हत आता त कसा रअ ट होशील त मला आता मोकळ कर मला जाऊ द माझ दसया कणावर म आह मा या आययात आता तला जागा नाह बाहर याली पणा करायला लाज नाह वाटली थाब त या घरा यालाच तझ थर बघायला बोलावन घतो

रमश हातात ज िमळल यान सोनाला मारत सटला सोना प हा प हा गगनभद आबोश करत होती परत मनात या मनातच यान धडा धड मोबाईलवर नबर फरवल आ ण खप साया लोकाना यान घर बोलावल हणता हणता सार नातवाईक जमा झाल सोना या सासरच सोनाला वाईट चालीच ठरवन मोकळ झाल नवरा सोबत असताना ह थर सचतातच कस आता तम या मलीला ध ालाच बसावा भर सभत सोना या च रऽावर िशतोड उडवल गल खाल मड पातळ धड आह तमची मलगी रड कठची रमश घाणरड बोलन या याःवभावाच दशन घडवन आणत होता बस झाली तमची बडबड आ हाला मा हत आह आमची मलगी अशी वागणारच नाह तम या मलान आम या मलाच पार वाटोळ कल बघ सोना बघ तला सागत होतो ना आ ह ा नराधमापासन वगळ हो त हाच म झाली असती साग सोना याना ह सगळ खोट आह त सोना या बाबाचा हा ि अवतार पाहन सगळ शात बसल बाबा आहो ह सगळ खर आह माझ खरच दसया य वर म आह कोण ःव नील ःव नीलकस श य आह त कठ आह तो बाबा हा काय मा या शजार बसलाय हा ःव नील तर आह ःव नीलचा हात हातात धरत सोना बोलली यानी यानी ा करणात सोना व त ड सख घतल त सार अवाक होऊन सोनाकड बघायला लागल सोनाच सग यासमोर ःव नलशी सवाद चाल झाल ःव नीलच ितला धीर दणार वा य ितला बड कर यास मदत करत होत आता भर सभत शातता पसरली

ह काय चाल आह सवाना समजच ना सोना या आईला अौ आवारात यईना आता ितला फ ित या लकराची काळजी वाटत होती मा या बछ या अग भानावर य ग सोन अग ःव नील नाह य ग इथ तो इथच काय तर ा जगात स ा नाह तो तर २५ वषापव च ह जग सोडन गला आह ग भानावर य मा या राजा ःव नील नाह य ल ना आधीह आई बाबा असच काह तर बोलायच बर का ःव नील त हा मी या यावर व ास ठवला होता आता मला कणावरच व ास ठवायचा नाह ःव नील त हणत होता त एकदम बरोबर आह शवट ा जगान मला बाहर याली ठरवलच चल मला घऊन चल त या बरोबर मला नाह राहायच ा जगा बरोबर सोनान रमशच घर कायमचच सोडल आ ण आता ती सखान ससार करतय ःव नील बरोबर मटल हॉ ःपटल या दहा बाय दहा या खोलीत (end )

अनघा हर ~~~~~~~~~~

ीhellip मदा कनी रासकर ी हणज काय फ एक भोगवःत आह ितला ःवतःच अस काह

अ ःत व आह क नाह पोटात मलीचा गभ असला तर पोटातच ितला मारायला पाहतात पण तो गभ वाढतो कणा या पोटात एका ी याच पोटात ना क प षा या ी च जर ज माला नाह आली तर प ष कसा ज मणार मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नाव ह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का लहानपणापासन मलगा आ ण मलगी हा भदभाव होतो मलीनाह मला सारखच सव अिधकार का नाह त कठना कठ काह ना काह कमी असतच मलगा आ ण मलगी बरोबर वाढवताना मलाना सव सखसोयी आ ण मलीना माऽ फ काम सािगतली जातात मलानी राऽभर बाहर रा हल तर ह चालत पण मलीनी माऽ अधार पडाय या आत घरात यायच पदोपद ित या नार वाला धोकाच असतो ती घरातह आ ण बाहरह का सर त जग नाह शकत ितला ित या ःव नाना का मनातच माराव लागत यगानयग चाललली ितची ह घसमट कधी थाबणार ती कधी नार ची नारायणी होणार पहाव ितकड वासनन भरल या नजरा ितला सहन करा या लागतात गद या ठकाणी दखील ितला ःवतःची काळजी यावी लागत क कणी आप याला ःपश तर नाह ना करणार म ाम कती कळसवाणी गो असत ह त एक ी च समज शकत फ या प षाना या वळस या ी म य आपली आई कवा ब हण का नाह दसत मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नावह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का काह ठकाणी तर नवराच एखा ा व प षाला थो या पशासाठ आप या बायकोलाह वकताना पा हल बात याम य ह सव

पाहन आता मन स न होतय या सव गो ी आता रोज याच वाट लाग यात बला कार झाला तर ितन त ड लपवायच पण यान ह काळ क य कल यान माऽ उजळ मा यान िमरवायच अशा नराधमाना ितथच फाशी दली पा हज पण नाह वषानवष खटल स च राहतात रगाळत नसत लाज वाटत आता या सव गो ी रोज रोज घडताना पाहन रोज एक नवीन दािमनी ज माला य याप ा एक दगा कवा कालीमाता ज माला यावी आता फ एक झाशीची राणी कवा एक जजाऊ ज माला यावी मलीनी आता ःवतःच र ण ःवतःच करायला िशकल पा हज आपण जर एका प षाला ज म दव शकतो तर याला सगी अ ल ह घडव शकतो प षाला ज म ीनच दलाय ह आता प क यानात घतल पा हज यक ीनच यक मलीन ःवतःच ःवतःच र ण करायला िशकाव आता आप याह मनगटात जोर आह ह दाखवन ाव घराबाहर पडताना कायम हातात एखाद िमरचीची पावडर सोबत अस ा जर वळ आलीच तर ितचा ज र वापर करा एक राखी आपणच आप या हातात बाधा आ ण ःवतःलाच वचन ा क माझ र ण मी ःवतःच करायला िशकल आता आप यातील आ म व ास जागा करा आपणह कणाप ा कमी नाह ह जगाला दाखवन ा सवच प ष वाईट असतात अस नाह पण काह वाईट प षामळ आज अस बोलाव लागत आह ज प ष चागल आहत याना माझा मनापासन नमःकार helliphellip भावानच ब हणीच र ण कराव अस काह नाह ब ह ण पण आता स म आहत ःवतःच र ण ःवतःच करायला या ह कशातच कमी नाह त

मदा कनी रासकर ________

मी तीच ी आह

जन नऊ म हन तला गभात वाढवल ा सदर रगीबरगी दिनयत नवीन जीवन दल ओठावर प ह या श दाच अकर रो वल ऊन थड पावसातह तला माय या ओला यात जपन ठवल

मी तीच ी आह जन तला मो या भावाच ःथान दल राखीची रशीम गाठ बाधन आपल नात मजबत कल आ ण त मला मा या र णाच वाचन दल

मी तीच ी आह जन तला बघताच त यात परम राच प प हल त याबरोबर स पद चालन त या चरणी माझ जीवन वा हल तला पतीचा दजा दऊन परम राकडन ज मोज मी तलाच मािगतल

मी तीच ी आह जी तला बाबा ‐बाबा हणन कधीच नाह थकल तझ बोट ध न चालताना ःवतःला सर ीत समजल त माझा बाबा आहस ह सग याना अिभमानान सािगतल

मी तीच ी आह जन झाशीची राणी बनन तर कधी सा वऽीबाई फल बनन ीला जग याच धौय दाख वल

ःवतःकड ी हणन गवान प हल

पण आज hellip

मी तीच ी आह जी या दिनयत काय तर घराबाहर पडायला घाबरत इमजाशी लढताना नाह तर आता अधाराला पाहन माग सरकत चार‐ च घासमोर मा यावर होणाढया अ याचारालाह कोण या भावाची धाव नसत

मी तीच ी आह जी ःवतःचा जीव मठ त घऊन जगत आज लोकल शनम य चढतानाह माझ दय फाटत अजनह मी एक अबला नार हणनच फरत

मी तीच ी आह जला ःवतःला ऊन थड पावसातन वाच व याच सामथ आह पण ःवतःची अ वाच व यासाठ ती असमथ आह

मी तीच ी आह

खरच नवरा असा असतो का

खरच नवरा असा असतो का बाहर वाघ आ ण घर घाब न राहतो का ऑ फसची तारवरची कसरत क न घरची यट कर यासाठ स ज असतो का खरच नवरा असा असतो का

कतीह टशन असल तर बायको आ ण आई यातील गता सोडवत असतो का ःवतःची इ छा बाजला ठऊन दोघीना खश ठवत असतो का खरच नवरा असा असतो का

हव ‐हवस वाटणार िमऽ बायकोसाठ दर लोटतो का िमऽाबरोबर पाट ला जायच असतानाह बायकोकड पाहन नाह हणतो का खरच नवरा असा असतो का

ःवतः आजार असताना पन कलर खाऊन झोपी जातो का आ ण बायकोला काह झाल तर स ट टाकन ितची सवा करतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नाआधी बायको अ सरा वाटत का आ ण ल नाचा २५ वा वाढ दवस साजरा करतानाह याला बायकोत तीच अ सरादसत का खरच नवरा असा असतो का

ितन कतीह सव ‐फगव कल तर याला तीच हवी असत का ितची चक असली तर ित या माड वर डोक ठऊन तो sorry बोलतो का खरच नवरा असा असतो का

वाटपोण मला बायकोबरोबर ितला न कळता तो उपाशी राहतो का तोह ित याबरोबर ज मोज मी ह च बायको िमळो हणन साकड घालतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नानतर तो ितला आई ‐ व डलाच मह दतो का माहरची उणीव सासर भ न काढ याचा सतत य करत असतो का खरच नवरा असा असतो का

नवरा आ ण बायकोच नात ःवगातच ठरलल असत का हणनच नवरा असा असतो का

ःनहल अिभ जत जाधव

तीhellip

मखमली वाटवर चाल याची ःव न उराशी बाळगन िनघाली

ःव नाळ डोळ आ ण िनपाप स नता चहढयावर कोमल ःव छद पावलाम य कण कणणार पजण अवखळ भरभरणाढया बटा आवरत मऊशार हरवळ याहाळत - िनघाली

आई या कशीतली माया आ ण

बाबा या नजरतला आधार घ ट ध न ठवन आज वरल सःकार िनघाली समोर दसणाढया चढणी वळण दगड ख ड नजरत साठवत िनघाली

सकमार पावलाला प हली ठच दखावलला जीव सावरत डो यातील अौ आवरत ठचचा अनभव साठवत माग वळन न पाहता आ म व ासान िनघाली

पा हल वळण मागच य ीआड पलीकडल य अिनिमष नऽानी अवलोकत नवीन व ाची िनिमती साधत िनघाली

न यानच दसणाढया दखा यान हरखली रमली रगाळली लोभावली अनक वदना सल जखमा झलत अन सोसत ःवािभमानान सगळ बळ एकवटन िनघाली

चढणीवर नटान ज न चढली चहढयावर अनभवा या रषा अन पावला या भगाची दखल न घता- उरभ न ास घवन िनघाली

डो यात इतराना द यासाठ ःव न अन पा हलली ःव न पर कर याची ज

वाटत या सग याना दत िनघाली

आता समोर उतारच उतार

नहा आठवल nehaathavale64gmailcom

~~~~~~

डो याची काळजी आपण आपल शर र चहरा सदर दसावा हणन बर च काळजी घतो माऽ िततक च काळजी आपण डो याची घतो का डोळ सदर दसावत हणन आपण य करतह अस माऽ याचबरोबर आप याला डो या या आरो याची काळजी घण आवयक आह याकर ता काह मह वाच उपाय खालीलमाण १) डो याची िनरोगी वाढ हावी आ ण त शवटपयत चागल काय म राहाव यासाठ lsquoअlsquo जीवनस व असल या हर यापालभा या दध अड मास मास याचा आहारात समावश करावा २) काजळ सरमाम य समा व कल या रासायिनकपदाथामळ डो याना इजा होव शकत यामळ याचा वापरश यतो टाळावा

३) भवया व पाप याना आकार द यासाठ प सलीचा वापर कला जातो अशा सौदयसाधना या वापरामळडो या या नाजक वचवर गभीर प रणाम होऊ शकतो

४) मधमह र दाब आ ण ट बी असल या णानीआप या डो याची दरमहा तपासणी करावी

५) उ हात जाताना वाहन चाल वताना अथवा कपनीतीलकामगारानी चमा अवय वापरावा

दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ अिधक महनत क यान अथवा भर उ हात फर यान अगाला घाम यणारच माऽ तर ह काह य ना घाम य याच माण इतराप ा जाःत असत आ ण यामळ घामाची दगधी दखील पसरत वयात यईपयत मला या घामाला कठलाह वास नसतोवयात आ यानतर विश ःव पाचा वास स होतो काह म य ह दगधी इत या मोठय़ा माणावर यत क चारचौघात मान खाली घालावी लागतयासाठ काह घरगती उपचार पढ लमाणhellip

१) भरपर पाणी याव पोट साफ ठवाव

२) िनयिमतपण दवसातन दोन वळा आघोळ करावीआघोळ या पा यात सगधी ि याचा जस गलाब पा याच चार त पाच थब डटॉल यड कोलोनचा वापर करावाआघोळ नतर डओसट पावडरचा वापर क यास अिधकफायदशीर ठरत

३) श यतो अिधक घाम यईल अशा कप याचा वापर क नय प रधान कलल कपड हात मालावर सगधी ि याचावापर करावा

४) घाम वचवर साचन रा ह यास व वध आजार हो याचीश यता असत यासाठ डॉ टराचा स ला यावा

भ गीत hellip

गणश वदना नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका वरद वनायक तमची महती ई छापत तव कपनी मगलमत गणाधीपती महड िनवासी जग उ ार व ा ब भ ा वरसी शरण त हासी महागणपती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

त ह कपची सदा सावली ःमरण करता काय िस द दशन घता दख हरती पाप सरती मो ा ी नामःमरण आ मश भ रसाची नवी अनभती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

यऽा करता मन आनद व न टळती भय पळती सगण ःव प स न मत दयी सदव को न नती भव सागर या त न नसी आ मसखाची यई भरती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका कला सःकती तम या दासी सव िस आ हा लभती त हा समप त कलाकती कला सवची आनमती ावी

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ौी वरद वनायक स न तम याच ठायी तम याच ठायी मज राम भ मज राम भ मज गो वद ह र गो वद बालाजी ह र गो वद मज पाडरग ह र व ठल ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज लआमी आइ भवानी मज शारदा माता रणका आइ यमाइ मज स ौगी आइ चतौगी मज श पीठ साडतीन सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज िशव शकर भोलनाथ मज कदार मज राम वर मज व र मज सोमनाथ मज आ मिलग अमरनाथ मज योितिलग ादश सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज ौी ग द ग ःवामी समथ ग गजानन मज समथ नवनाथ मज मज तीथ ःथान समाधी घाट सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज पर सा ात मज मज सरःवती प सदर मज म धाम वकठ अवघ मज िनज धाम परम धाम मज ह वरद वनायका वनायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

बोला हर व ठल व ठल नामा सग वाजतो मदग टाळ हाती घऊनी रग भ नाच माणसा पर अभग आज भा यवत

भगवत सवा सदा सदा सत सग व ठल नामा सग वाजतो मदग चार घटका वसा दख वस पच नामःमरण करता करता साधया परमाथ

व ठल नामा सग वाजतो मदग अ रगी जडला हाच नाम छद मनशाती िमळ िमळ आ मानद

व ठल नामा सग वाजतो मदग भ रस रग चला ध वार वाट साथ झाहला ज म सफ़ल जगण

िच बोल व ठल व ठल वाणी बोल व ठल व ठल

काया बोल व ठल वी ठल आ मा बोल व ठल वी ठल

हणा हर व ठल वी ठल बोला हर व ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल

ौीग क पत सकल सक पाधा

ान तज भाःक सकल ितमीर सहा

कला व ा िसध सकल त णा िनवा

कला याऽी पाम माग दावा वड लधा

लीन चरणी सदग माया धरावी परमश

ौी गणशाय नम

भव सागर या म चा कनारा त ह

अधाढया माग या द ीचा काश त ह

खडतर आय या आशचा करण त ह

अ ानी साधका या ानाचा द प त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

मातीचा गोळा आ ह घड वता ा त ह

अडखळत बालक आ ह चाल वता वण त ह

भरकटत भोगी आ ह करार शीव त ह

पामरस भ आ ह स ात पर त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

शरणागत लीन चरणी अभयदान पडो पदर ज मोज मीचा पापी गगाःनान घडो आजी अत पीड त चब कपामत िमळो त ी

चटक अ ान धगी ानचि लाभो शाती

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

आळ वतो तव सदग राया गतीचा मज साद ावा प रस ःपश योग जळवा सवण-मय ज म घडवा

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

द द ौी ग दव द ौी ग दव द ौी ग दव द

दगबरा दगबरा ौीपाद व लभ दगबरा आवधत िचतन ौी ग दव द ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

राम नाम राम राम बोल ह मन राम राम िच ी हा जप राम नाम ह िशव ःतवन राम नाम शमव वषदाह

राम नाम एक आधार राम नाम ज मो ार राम नाम ह मो ार राम नाम शाती धाम

राम नाम घता सट मोह-पाश अन घोर-पाप राम नाम अमत पान राम नाम म ार

राम नाम याव िन य राम जप अतर िनरतर हाच धम हच कम किलयग एक हा य

फल साद सदा-सव हत ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

मगश मधकर मढ सदःय मसप तळगाव दाभाडमावळ ९८८१४९०१४७

सामा जक वचार ह या आह अशा कार महा मा गाधी माट न यथर कग सफदर हामी या याह ह या समाजबोधनाच काय थाब व या या उ शान कायात आ या हो या याच वचारानी अःवःथ होत सम वचार त णानी य या काळात सवसामा य माणसाला स म आ ण िनभय बन व या या उ शान महारा सिमती या सामा जक सघटनची स वात आज महा मा गाधी जयती या िनिम न कली महारा सिमती ह सामा जक सघटना समाजसधार लोकिश णजनजागतीसघष आ ण स यामह कर या या उ शान वगवगळ कायबम य या पढ ल काळात राब वणार आह

सपक ndash ९७६९६१३९४१ - करण झ बाड ९८३३९३५९६१ - िगर श ढोक जय हद जय महारा

मनो-गती (अकषय वाटव )

==========================================

बऱयाच िदवसापासन मनात काही िवचार यत होत आिण एक िदवस अनघाज बरोबर बोलण झाल बोलता बोलता तयान सहज िदवाळी

अकाचा िवषय काढला आिण एखादा लखही िलहायला सािगतला मी प ीचा लखक नाही पण तया रा ी घरी आलयानतर िकतयक िदवसापासन मनात घोळणाऱया तयाच िवषयान पनहा वर उसळी मारली आिण मग ठरवल चला या िवषयी आपलयाला ज वाटत त िलहन काढ खरतर िदवाळी अकासाठीचया लखाचा साचा मला अवगत नाही महणन जस सचल तस िलहीत गलो कवा जातोय शतकानशतक माणसाला आपलया शरीर ब ल आिण मना ब ल कतहल आह काळाचया आिण िवकासाचया ओघात ह कतहल माग न पडता अिधकच वाढत गल आिण कालातरान या कतहलाच रपातर िजजञासत झाल या िजजञासला मग िवजञानाची साथ िमळाली आिण शरीराचा मनाचा शा ीय अभयास सशोधन सर झाल आजपयत दशािवदशात झाललया सशोधना अती अनक वगवगळ िनषकषर िनघाल एवढच नाही तर सािहतय सगीत कला शया जीवनाचया िविवध अगानाही याची भरळ पडली महणनच की काय सवरसामानय माणसाचया मनो ापाराब ल बिहणा बाईना lsquoमन वढाय वढायrsquo या ओळी सचलया खरच िकती सयि क आहत या ओळी आपल मन दनिदन जीवनात सतत कलपनचया गरड भराऱया घत असत मा तयाच वळी जया माधयमातन या कलपना मतर रप घतात त शरीर िशिथल असत फार थो ा लोकाचया बाबतीत अस घडत की मनाचया गती बरोबर तयाच वगान तयाचया कतीही गितशील होतात हा िवचार जवहा मनात आला तवहा लागलीच िवचारा पाठोपाठ

ही िनमारण झाला की अस का होत मग तया ाच उ र शोधणयासाठी िवचाराची मािलका सर झाली आिण लकषात आल की मन म आह तयाला िदशा वळ काळ सीमा ात जात धमर भाषा कशाचही

बधन नाही आिण महणन तयाची गती अितशय वगवान आह महणनच की काय जवहा एखादी कलपना मनात असत तवहा आपण अनक कार िवचाराचया कल या लढवन ती कलपना मनातलया मनात साकार करतो मा जवहा ती कतीत आणायची वळ यत तवहा तवहा आपलयासमोर अडचण च असखय ड गर उभ राहतात आपलयाच दनिदन जीवनात अनक वळा आपण एखादी गो कशी शकय आह याचा िवचार करणया एवजी ती अशकय कशी आह याचा जासत िवचार करतो आिण काही वळान सवतःलाच ह ठाम पण पटवन दतो की ती गो अशकय आह

आता असा उ वतो की ह तर सगळ मनाच खळ आहत मग यात शरीराचा सबध यतो कठ माझयाही मनात नमका हाच आला आिण काही वळान एक साध उदाहरण आठवल िकतयक वळा आपण रा ी झोपताना सकाळी रोजचया पकषा लवकर उठायच असा िन य करन झोपतो मा ७० वळा आपण दसऱया िदवशी एकतर रोजचया वळीच उठतो कवा तयापकषा उिशरा याच कारण अस की मनान ठरवल तरी शरीराला जी सवय लागलली असत ती बदलत नाही दसऱया िदवशी सकाळी ठरवललया वळला मन जाग होत दहव ी जागया होतात मा शरीर अथरण सोडायला तयार होत नाही कारण सवय ह जवहा मला जाणवल तवहा लगच दसरा िवचार मनात आला की शवटी शरीरावर िनय ण मदच ब ीच िवचाराच महणजच पयारयान मनाच आह पण तरीही मनषय सवरसवी शरीराचया आधीन आह उदाहरणाथर ndash अघोळीला गरम पाणी हव ही शरीराची गरज आह कारण मनाला सपशर जञान नाही पण आपलयाला (ज अघोळीला गरम पाणी वापरतात) आपलया शरीराला याची एवढी सवय झालली असत की आपण ठरवनही थड पाणयाचा वापर कर शकत नाही पण अपवादातमक पिरिसथतीत (उदा व कीय सलला) आपण शरीराची मरड घालन थड पाणी वापरतो जस की मधमहाच रगण नाईलाजान गोड पदाथर खाणयाच टाळतात या वरन अस लकषात आल की अर ा आपलया मनाच िवचार िन य प ा असल तर शरीर हतबल होऊ शकत महणजच आपलया कलपना साकार करणयासाठी आपण आपलया कमाल शारीिरक कषमता वापर शकतो िम ानो हा जो िवचार माझया मनात आला कवा मी जो या लखात माडणयाचा य कला हा िवचार ही कलपना या पव िकतयक वळा

िकतयक िठकाणी माडणयात आली आह पण या लखाचया िनिम ान पनहा याला उजाळा दणयाच कारण एवढच की आपलया दनिदन जीवनात धकाधकीत आपलया मनात आपलयाला जो आनद िमळवायचा असतो तो कवळ शरीरान नकार िदलयान मनातच राहतो आपलयाला वाचनाची आवड असत पण नोकरीवरन कवा इतर कामातन सवड िमळत नाही अशी सबब आपण पढ करतो आिण यासाठी जबाबदार असत आपल शरीर कारण आपल मन ह अशा गो साठी कायम उतसाही असत पण lsquoशरीर थकणrsquo या एका सबबी खाली जीवनात आपलयाला आनद िमळवन दणाऱया अनक गो ी आपलयाकडन करायचया राहन जातात वयो मयारदनसार शरीराचया कमाल कषमता कमी होतात हा भाग वगळा पण अवघया ितशी पसतीशीत आपल शरीर आपण चाकोरी ब जगणयात अडकवन टाकतो ह िकतपत योगय आह कदािचत माझ ह िवधान १०० सगळयाचयाच बाबतीत खर नसल पण जयाचया बाबतीत खर आह तयाची ट वारी स ा काही कमी नाही

एवढा िवचार कलयानतर lsquoया जगात माणसाला अशकय अस काही नाहीrsquo ही सकलपना पटायला लागली मग इितहासात डोकावन पिहल तवहा लकषात आल की आजवर जयाची नाव ठळक अकषरात िलिहली गली आहत तयानी तयाचया शरीरापकषा मनावर आिण मनाचया कलपनावर अिधक िभसत ठवली आिण महणनच शरीराची कमाल कषमता वापर अशयकय गो ी शकय कलया

खरच एकदा य करन बघायला काय हरकत आह मनाचया वगान कलपनावर सवर होवन शरीराची गाडी कमाल मयारदपयरत पळवायला कदािचत पिहलयादा अपघात होईल पण एकदा सराईत चालक झालो की सव ाचया दिनयचा प ा सहज िमळल akshaywatvegmailcom 9420260808 Mumbai

~~0~~

खर दवाळ गावाकडचीच अड भाकर यरोळकर

===========================================================================

आप या अनभवातन जीवनाचा अथ काढण सवसामा य िनकष काढण कवा जीवनावषयक त व ान माडण ह

माणसाची सहजव ीच असत या थोर लखक गगाधर गाडगीळा या मताशी मी शभर ट क सहमत आह स या साजर होत असलली दवाळ आ ण स र या दशकातली दवाळ यात जमीन-अःमानच अतर पडल आह आप याकड सतत कठला ना कठला उ सव चाल असतोच माऽ या उ सवाचा आण मामीण सःकतीचा िनकटचा सबध असतो ह आता आपण यानातच घत नाह आप याला काय रोजच दवाळ आ ण दसरा अस बोलन झाल क जबाबदार सपली पण अस होत नसत आम या लहानपणी दवाळ ला गावाकड जाण बधनकारक अस क यक काय परत वषानवष ह परपरा चालच होती दवाळ चा अथच मळ तो असायचा घरातीलच न ह तर गावातीलह सग यानी एकऽ जमायच माणस नोकर यवसायािनम कठह असली तर दवाळ ला गावाकड जमत कणा या घर कोण आल कोण आल नाह याची खबरबात सग याना अस यावळ मोबाईल फो स न हत माऽ एका या घरातली बातमी दसर कड समज याची एक न ह तर अनक मा यम उपल ध होती आ ण ती सार जवत होती एकतर सकाळ उठ याबरोबर जगमलोक रोज पीठ मागायला यत लहान असतानाच मला चागल आठवत सकाळ तासभर मी पीठ वाढाय याच कामावर बसलला अस एखा ा दवशी त आल नाह त तर आमची आजी अःवःथ हायची कारण गावात हमखास कणी तर

गचकलल असायच दवाळ त कोण आल कणा या घर कोण नाह अशी जगम चौकशी कर त असिशवाय परट ण असच दपार या वळला बारा बलतदारापक सतार ना ह अशा मडळ चा तर नहमीच राबता असायचा सवाचच आपलक च आ ण ज हा याच सबध असत शाळत जाताना कवा यताना लोहारा या भा याजवळ तास तास बसन याच काम कतहलान बघत बसलल मला आठवत नळ फकली सोनारइकडन ितकड जाई वार अशी कठलीह हण नतर मा हत झालीपण सोनाराच काम कस चालत त य ात तथ बसन आ ह पाहलल आह या काळात गावात हअर कट ग सल सची भानगड न हती ना ह घर च यत अस तोह आमचा वरग याचा असा औ स यपण काळ असावयाचा सग या गावात या गजगो ी ितथ कळायची सोय होती दवाळ दर यान पचाग सागायला ा हणह असच या याह झोळ त काह ना काह टाकाव लागएकादशी कधी ादशी क या वार आमावःया कती वाजा स भाऊबीज कशी या वष लाबली अशा गो ी आ हाला या याकडनच कळत गाव सपकाची मा यम एवढय़ावर थाबत नसत तर स याकाळ हल या िश याची ःवार असचकदला या उजडात िश याला रोट वाढा जी अशी हाळ हमखास ठर या वळ यई ती एखा ा दवशी नाह आली क आजी गडय़ाजवळ चौकशी कर त असएक-दोन दवस सलग अस कणी रवाजानसार आल नाह क गडय़ाला कवा अ य कणाला कवा मलाच या या घर चौकशी कर यासाठ पाठवन दत अस दवाळ चा उ सव असला तर या सव मडळ या सहभागािशवाय याची क पनाच करण श य न हत साधा फराळ असला तर सवाचाच सहभाग यात राहायचा दवाळ हणज मामसःकतीचाच एक अ वभा य भाग होता आता ती सःकतीच उरली नाह तर मग दवाळ कसली वाडय़ातच गोठा अस स याकाळ

जनावर घर यत तो ण मोठय़ा औ स याचा अस दन दन दवाळ

गायी हशी ओवाळ या िचरप रिचत ओळ या यासाठ च तर हो या गायी हशीसोबत गराखी आलाच आणल या फटा यापक काह फटाक आम या गरा याला िमळाल क मगच आ ह त उडवायला स कर त अस गावात लआमीपजनाला आ ण पाड याला पानसपार ला लोक बोलावत जवढ हणन काह दकान असत कवा न यान उघड त ितथ सगळ कड भट ावी लाग दवाळ हटल क वाजऽी आलच बड वाज यािशवाय ख या अथान दवाळ आह अस वाटायचच नाह दारात दपार या वळ बड वाजला क आ ह सार शजारपाजार या मलासहत जमत अस नतरह ग लीत बड या पढ-माग कवा सोबत काह काळ िमरवत चालण ह आमची चनच असायची सःकती हणज नमक काय ह मळातन समजन घण तस सोप नसत ती अनभवायलाच हवी आता गावात हअर कट ग सलन झालत कारण नसताना मोबाई सचा सळसळाट झाला आह गरज नसताना िनरिनरा या कप याच टॉवस उभ राहल आहत घरातल गोठ आतागावाबाहर शतात गल आहत तर काह ना त नकोच आहत याऐवजी ड शअटना या छ या उगव या आहत घरातली माणस एकमकाना भट याऐवजीमोबाईलव न शभ छा दऊ लागली आहत तह उपचार हणन आप या गायी हशी वासर कती याऐवजी ट ह वर चन स कोणती दसतात याची आताचचा होत गावात या बसःट डवर इतर सोयी कठ या नका का असनात पण प सी थ सअप बसलर या बाट या िमळतात मग दसर काय होणार पव लोक एकमकाची वचारपस कर त सख-दखात सहभागी होत जवळ क होती ज हाळा होता पव ह लोक दा पत पण दा डय़ा कोण त सा या गावाला मा हत

अस लोक या याकड दल कर त याच काय मनावर यायच हणन गावात कणाचा तर न क च धाक अस वाटल तस वागायची मोकळ क कोणालाह न हती काह सकत होत ढ हो या परपरा चाली रती अस सगळ सगळअ ःत वात होत मामसःकतीचा डोलारा कोसळला आ ण मग चाग या परपरा ढ ज हाळा न होत चालला गावातली पहाट उगवायची ती मोरा या मजळ ककावलीन राऽभर चाल असल या व सपत आल या भजनानी व अभगानी स नसय दय हायचा न होत असल या मामसःकतीचा न स या थाबायच नाव घत नसल या शतक या या आ मह याचा घिन सबध अस याच माझ तर ठाम मत आह लोकाचा आपसातला सवादच हरवत चालला आह लोकपव एकमकाला ध न होत या बलतदार प तीचा समावश असणार गाव सःकतीच याला कारणीभत होती गावातल गावातच िमटवायची मता होती परणीसाठ कवा खतासाठ

कणी अडन बस याची था न हती अगद एखा ा या शतात पकल नाह तर इतरा या कणगीतल धा य हात घालन न याची मभा होती ह कदखील होताआज आपण हा सारा चागलपणा वसरत चाललो आहोत

मो 9860455785 अड भाकर यरोळकर ~~0~~

आ ण (द प ओक) ==================================================================

काह लोकाना खप पडतात यात या काह ना यामळनव शोध लागतात तर काह ना नव पडतातकाह जण उ र टाळ यासाठ ित करतात काह जण जबाबदार तन पळवाट शोध यासाठ

वचारतातशाळम य जस िश कानी वचारण अप त असतिततकच कवा या प ा अिधक व ा यानी त वचारणआवयक असतकाह वळा काह जण

आपली ब म ा िस कर यासाठ ाची सरब ी करतात वचा न ग धळात पाडन आपल वचःव िस द कर याची सवय तर अनकाना असत तर काह जण नसत च घऊन जगत असतात याच जीवन हाच एक कट झालला असतो उ र सापडतनाह त यामळ ाचा िनचरा होत नाह त साठतचजातात आ ण मग याच ओझ आययभर वाहत वाहतशवट या म य या तक सगत अवःथत पोचतात आ णसपतात या या ासकट मग काह वळा पडतो क वचारण चागल कावाईट सवच जाणकार हणतात क पडण ह एक नसिगक बया आह आपला मद ा या व या पडत सम होत असतोबहदा अस हणतात क मदला जत या व या जाःतिततक जाःत ग भता ब म ा असत ती कदािचत ामळ आ ण िमळाल या उ रामळ वाढत असलज माला आ या बरोबर आपण कठ आहोत हा पडतोआ ण पाय पकडन उलट धरणाढया सईणीकड कवाडॉटर कड पाहन प हला पडतो याला भाषा नसतपाठ वर थापट मा न ज उर िमळत याला भाषा नसतपण अथ असतो ती थापट सागत सरळ पण जगायच असल तरजगाकड उलट पहा

या विचऽ उ रान रड फटत आ ण यामळ सग या याचहढयावर हस फटतमग पालथ पडायला िशक पयत उताण पाडनपाळ या या वर टागल या चाद या म य ल बणार िचमणीकावळ पाहत पडलल

डो यात कतहला या पानचमकत असतात पाळ यात डोकावन पाहणार वचारात असतातकोणआह ओळखल का मी तझी कवा तझा काका मामा आ या भाऊ ब हण वगर वगर हसतोयकशा ओळखन काय झालललायला श द कळत नसतात भाव समज लागतात तस नव उभ राहतात मग भाषा िमळत घरा या सीमा ओलाडनआप या पायावर बाहर पड यावर प हा यक ाच समपक उ र िमळतच अस नाह पणजगरहाट या दबावाखाली त अन र त तसच राहतात वचारणाढयाला धमकावल जात वचा नको मीसागतोय न तसच कर ह हणणारा दखील याअन र त ाच ओझ वहातच असतो कारण यानजीवनाचा सोपा माग ःवीकारलला असतो उ र शोधीतबसत नाह बहस य असच असतात वाह पतीत मळल या वाटन जाणारपण

मग असह लोक असतात त तो घऊन फरतराहतात त ह हणता हणन का तसच का मी हणतो तस का नाह र ती या चौकट बाहर पडतातनवा माग शोध लागतात अशाना समाजा कडनउ रिमळतातच अस नाह बहधा द रच िमळतात यातनदखील उ र िमळालीच तर यानी याच समाधान होत नाह मग हाता म य मशाल घऊन त आप या ाची उ र शोध लागतात सापडल या उ रानी त वाह पितत समाजाला दशा दाख व याचा य

करतात या याजवळ सग याच ाची उ र असतात अस नाह पण या या जवळ अस काह असतात याची उ रद याची मता कोणात नसत यामळ या या

माग लोकउभ राहतात या शोधाम य समाजा या चौकट मोड याजातात ढ च अवडबर झगा न दऊन न या दावल याचौकट बाध या जाऊ लागतातप हा चौकट कती द करायची हा वचारणारा नवा कोणी तर पढ होतो ज या

ला याच उ र मा हत नसत या या ीन यान याला हवत उ र िमळ वलल असत आता सघषाची ताकद सपललीअसत मग आप या हातातील मशाल नया क या याहाती सोपवन त थाबतात कधी आपण होऊन थाबल नाह त तर थाब वल जातात न या वाट या वळणावर याच पतळ उभ कल जातात स कार होतात ग यात हार पडतात आ ण याचा वासथाबतोसमाजा या चौकट ची माप सतत बदलत राहतात आ ण ती बदललीच पा हजत अशी चौकट दाव यास मनाई करणारा समाज ःथर होतो आळसावतो याला च पडत नाह त जनी छापील ो र रोजघोटत रा ह यान पाठ झालली असतात पडला नाह क ानाची गगा थाबतती थाबली क याच तळ बनतअजन जाःत वळ थाबली क डबक होत सपलला समाज हणज या डब यातील कडहणन िमऽानो सतत वचार त राहाःवतःला समाजाला ःथा पताना आण बडखोरानादखील वा हत रहा आ ण जवत राहा

द प ओक ~~0~~

लोकाकड पाठ फरवन उभ शासनhelliphellip अड भाकर यरोळकर ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आपला दश बरोजगार चा वःफोट हो या या उबरठय़ावर उभा आह हजार च न ह तर ल ावधी बरोजगाराच ताड नोकर या रोजगारा या शोधात वणवण भटकत आहत याच आठव यातली एक बातमी बघा एका ज हय़ात हणज मराठवा यात याच िलपीक व िशपाई भरती जाह र झाली जागा कती तर अव या ३५ आ ण यातील ३१ जागाक रता ५ हजार ५३१ उमदवार िलपीक हणज कारकन पदासाठ तर उव रत चार िशपाईपदा या जागक रता एक हजार ६४१ उमदवार एवढय़ा चड स यन अज आल पर ा किावर पोलीस बदोबःत ठवावा लागला हणज ३५ जागाक रता ७ हजार १७२ अज आल आ ण माझी खाऽी आह क या सा या अजाची छाननी कली तर अजदाराम य बीए एम ए एम कॉम एलएलबी अगद इ जिनयस दखील असणार िशकल या लोकाना नोकर नाह त न िशकल याचा तर वचारच क नय एक कड अशी भयावह अवःथा तर दसर कड जी मडळ शासनात व वध ख या अडवन बसलली आहत ती आपल कत य बजवायला आ ण लोकाची काम करावयास तयार नाह त काह अपवाद अस शकतात पण त अपवादच परत ःवात या होऊनह एवढा मोठा कालखड उलटला पण अजनह आपल शासन लोकाकड पाठ फरवन उभ आह ह प र ःथती

बदलणार कधी शासनावर कणाचा धाक नाह वचक नाह कामचकार आ ण आळशी कमचार वग आ ण सवदनह न अिधकार ह अस का होत कधीतर एक वळ यणार होती आ ण ती आलीय आता ती अशी क नोक यातील सर तता कमी करण काम करा नाह तर घर बसा हजारो लाखो लोक ज तम याप ा अिधक िशकलल आहत आ ण याना कामाची गरज आह त लोक तमची जागा घ यास स ज आहत याचा वचार करा क पना करा एखाद मोठ कपनी आह खासगी यवःथापन आह ितथ कमचा याना अिधका याना काम कराव लागत हलगज पणा क न अ जबात चालत नाह कामचकारपणा कला तर सरळ वतनात कपात होत दलल काम वळत पण नाह झाल तर सरळ नोकर व न काढल जात कारण याना कपनी न यात चालवायची असत वकिसत रा ात सरकार कमचा याना असच वाग वल जात आप यासारखी अवाजवी सर तता नसत यामळ होत काय तर काय मता वाढ स लागत आप याकड काय मता हा कारच शासनात उरलला नाह उलट भर कशावर दला जातो तर लोकाची अडवणक कर यावर ह अडवणक सपणपण सवदना हरवन बसलल शासन कशा कार करत याच एक ताज उदाहरण मी आता सागणार आह पावलो कोयलो नावाचा एक िस लखक आह आ ण कठ याह लखात आपला म ा अिधक ःप क न साग यासाठ तो एका गो ीचा आधार घतो मीह

अशाच एक घडलली गो ग याच आठव यातली सागणार ती खालीलमाण एका शतक यान आपली जमीन तलावात सपा दत झाली हणन ज हािधकार कायालयात वाढ व नकसानभरपाई िमळावी हणन कलम २८ खाली अज कला यासाठ याच तलावातील इतर लोका या सपा दत जिमनीसदभात सबिधत यायालयान जो िनकाल दला याचा यान आधार घतला ज हािधकार कायालयातील भसपादन वभाग (लघ पाटबधार) या याकड ह करण ल बत होत िनणय काह होईना कारण यायालयातील िनकालाच शासनान अपील हायकोटात कल होत हणन अ पलाचा िनकाल लागपावतो आ ह काह करणार नाह अशी प हली अडवणक स झाली बचा या शतक यान पटवन दल क जर अपील चाल असल तर या िनकालामाण भरपाईच वाटप झालल आह परत ऐकतो कोण मग शतक यान डायर ट हायकोटात धाव घतली आ ण हायकोटान त काळ िनणय दला क शतक याच करण दोन म ह यात िनकाली काढा मग माऽ शासन हालल आ ण ःवत आयएएस कल टरानी ल घालन या करणातील नकसानभरपाईच अवॉड मजर कल एवढ झाल पण शतक या या पदरात र कम कठ पडतय सबिधत इ जिनअर या म यम क प वभागाकडन र कम माग व यास टाळाटाळ स झाली एकण काय तर अडथळय़ाची शयतच लागली ज हािधकार कायालयातच एक सम वयक नावाचा वभाग काह सालापव

ःथापन झाला याआधी काम थोड पटापट हायची पण आता आणखी एक अडवणक च कि आल जवढ टबल जाःत तवढ अडवणक जाःत हणज भसपादन त हाया सम वयक वभाग त म यम क प अिभयता त गोदावर का कणा महामडळ आ ण गरजनसार मऽालय पन ितथन या कागदाचा वापस वास स शतकर अ रश रडकड ला यण साह जकच होत अखर महायासान हणा क या शतक याची वा या या पवजाची काह पवप याई हणा पण त पमट आल म यम क प अिभयता खा याकडन त पमट भसपादन वभागाकड जमाह झाल आ ण शतक याची ससहोलपट एकदाची थाबली अस वाट लागतानाच याला पमट काह िमळना वतनवाढ चा लाभ भोगणा या कमचार व अिधकार याना या शतक या या अडचणी व वदना कळा यात तर कशा चौकशी करता कळाल क या भसपादन खा याचा कारभार पनवसन खा याकड सोपवला गलाय पनवसन अिधका याला भटाव तर त ऑ फसच िनरःत झाल ताल या या उप ज हािधका याकड हालवलय पण त पमट तम याकड जमा होऊन म हना झाला त तर ा यावर अिधका याच हणण क अहो चाळ स वषातन एकदा अशी ःथती उ वत आ ह भोगलय त सगळ एका ज ातन दस या ज ात ऑ फस गलल अहो त ह फाईली का पाठवत नाह मग कमीत कमी अिधक चौकशीअती कळाल क ती फाईलच सापडत नाह वार शासन

अज घऊन गल तर भसपादन खात हणज ितथल कमचार हणणार आ ह घणार नाह पनवसनवाल हणणार आ ह तो अज का यावा हा खळखडोबा बघन हवाल दल झाल या शतक याला घऊन कल टराकड तबार द यास गलो त दौ यावर अस याच कळाल हणन िनवासी ज हािधकार याचकड गलो या याशी झालला वातालाप खालीलमाण फायली पाठ व याच काम चाल आह मी एकदा या वभागात गलो होतो तर त चाल होतपरत हायकोटाचा आदश असलली आ ण चाल फाईल दोन म हन झाल तर सापडत नाह मग आ ह करायच काय दोन म हन नाह द ड म हना झाला त ऑ फस उठन त ह चक ची मा हती सागताय या अिधका याच बोलण ऐकन आ हालाच प चाताप वाट लागला अहो द ड तर द ड म हना पण त ह सागत का नाह कमचा याना फाईल हडकायला काय करायच आता उपोषणाला बसायच क हायकोटात जाव इमज बर होत हणायची वळ आली खर

~~~~~

कटबप तीची आवयकता Eacutehellip ndash सधाकर दवकळ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ मानवान सगम जीवनासाठ अगीकारलली यवःथा ती कटबप ती मानवा या मलभत गरजा अ न ndash व ndash िनवारा साधन सामा जक यवःथा दखील भयम राह ल या भावनतन ह यवःथा ज मास आली कालातरान प र ःथतीज य कारणानी स वाती या यवःथत अनक बदल वळोवळ होवन आपण पा हलली ndash ऐकलली अथवा वाचलली एकऽ कटबप ती ज मास आली जगा या अनक दशात व आप या भारतात दखील अनक भागात एकऽ कटबप तीच अ ःत व अजनह आह सामा यत या प तीसाठ आवयक आह जीवनास ज र वपल अ नपरवठा ndash ज र अथाजन ndash िनवाढयासाठ ज र जागा ndash सर तता आ ण कटबातील यक घटकाची एकमका वषयीची आ मीयतची भावना

सिनय ऽत समाज यवःथतसाठ ndash िनयऽणसाठ ह प ती अितशय उपयोगी आह -व य च सगोपन या या गरजा आरो य व आधार या प तीत अितशय सलभ होतो -कटबातील शार रक खोड व द घ आजारा या य याची दखभाल सरळ होत -कटबातील अ ववा हत या वधवा य ा अशा िनराधार याना आधार िमळतो -कटबातील बाळगोपाळ व कशोरवयीन मला या शार रक ndash मानिसक आरो या या गरजा िश ण सःकार व इतर ज र कड लआय परवण सोप जात -कठ याह एका य वर कामाचा बोजा न पडता जाबा दायाच वभाजन होवन यक य स जीवन जग यासाठ मोकळा वळ िमळतो

-आययातील बढया-वाईट सगाना सभाळण सोप जात -साधन-सप ीच वभाजन न होता व स मदत होत एकऽ कटबप ती महदशी चाल रा हली असती तर अनक सामा जक दषण टाळता आली असती अथवा यावर ल अकश सहजसा य झाला असता आज या समाजात या अनक कठ ण व दगम समःया उ व याच नस या अनक कार या सःथाची गरजच भासली नसती समाज आिथक ndash नितक ndash साःकितक पातळ वर अिधक स म झाला असता या कटब प ती या नाह स हो यान अनक दषण समाजात िनमाण झाली -अनक कार या आिथक-शार रक-मानिसक-भावना मक वकती िनमाण झा या यावर सव कारच अ याचार होऊ लागल - य ची ःवक ित वचारशली वःतत पावली -समाजात आिथक ग ह खन मारामाया जातीवाद ndash धमाधता ndash राजक य अ ःथरता अशा कार या ndashमानिसक व आिथक अःवःथमळ अनक समःया िनमाण झा या - य ची परःपर आ मीयता ओलावा म आदर कमी-नाह स होऊन असरा तच वातावरण िनमाण झाल अशा अनक समःयातन िनमाण झालली अित भयानक व असर त जीवनशली जगण निशबी आली या सवात भर हणन क काय शहराची होणार अमयाद वाढ मामीण भागात होणार अथाजना या साधनाची घट अशा अनक वध कारणामळ कटबसःथा हा कारच न होत चालला आह यावर उपाय सधाकर दवकळ ~~0~~

साउथ आ का सःकती()hellipअिनल गो वलकर ============================================

एखा ा दशात साधारणपण ५ वष रा हल क सवसाधारण समाजाची क पना यऊ शकत साउथ आ का ःप पण ४ समाजात वभागाला आह १] काळ (मळ र हवासी) २] गोर (जवळपास ३०० हन अिधक वष वाःत य) ३] भारतीय वशाच (नकतीच १५० वष पण झाली) ४] कलड ( िमौ सयोगातन ज मलला समाज) अथात मा यासारख नोकर साठ यउन ःथाियक झालल तस बरच आहत पण एकण लोकस य या मानान अजनह माण नग य आह दभगलली कटब यवःथा ह इथ या बहतक सग या समाजाच यव छदक ल ण मानाव लागल जहाजाला कठ भोक पडल आह आ ण कती माणात जहाजात पाणी िशरत आह याचा प ा लागत नाह ल नसःथा अजन अ ःत वात आह हच भा य माझा इथ या समाजातील काह लोकाशी जवळन सबध यायला लाग यावर हळहळ िचऽ ःप हायला लागल सरवातीला मा यावर भारतीय सःकार ःप अस यान इथ या मानिसकतब ल बरच आ य वाटायच नतर जसा जवळन सबध यायला लाग यावर भरजर व ावर ल वख उडन आतील अःतर दसायला लागाव यामाण इथल समाजमन यानात यायला लागल गोरा समाज तम यापासन प ह यापासन थोडासा फटकन वागत असतो का या लोकापासन त ह च जर दर असता तर मळ भारतीय वशीय लोक यात या यात तम या जवळ यऊ शकतात कलड समाज तर बहश या याच व ात रममाण झालल असतात अस जर असल तर सःकती

हणन बघायला गल तर सामाियकता आढळत मी १९९४ साली थम ितकड गलो अथात यावळस मी साउथ आ कतील चौथा महारा ीयन माणस इथ भारतीय समाज १] तिमळतलग २] हदगजराती मसलमान अशा ३ भागात वभागाला गला आह आता हद हणज यात उ र भारतीय गजरातीबगाली सगळ यतात अथात या वभागणीनसार दवळ राहणीमान इ याद गो ीत फरक पडतो भाषा अथात इमजी त हा या समाजातील काह गमतीजमती उदाहरणासह त िल ह याचा य खर तर गमतीजमती हा श द बरोबर नाह कारण थोड तठःथ व ी ठवणार आह मा या प ह याच नोकर त बरचस भारतीय वशाच लोक ओळखीच झाल मा या वभागात सरवातीला निसमा हणन मसलमान मलगी ी (ल न झालल हणन) होती वागायला मोकळपणा आ ण मळात मी मबईहन आलो याच औ ःय य मा या म हतीतील ह च एकमव मलगी जच ल न अजनपयत तर टकलल आह आम या बढयाच वषयावर ग पा हाय या एक गमत मी वारवार अनभवली आह मी मबईतील ह समज यावर लगच यायचा अिमताभशाह खला ओळखतोस का प ह यादा हसायला यायच पण इथ इतका भोळसटपणा सरास दसन यतो जण एकाच शहरात राहतो हणज आम या भट गाठ नहमी याच याच म य कारण वणभद रा य यवःथन इथ या समाजाला इतर जगापासन विचत ठव यान सवसाधारण व ी ह अशीच रा हली आता थोडाफार फरक पडला आह हळहळ जशी ओळख वाढली तशी एकदोनदा घर जवायच िनमऽण िमळाल इथ गमत पाहायला िमळाली ऑ फसम य वाग याबोल यात जो मोकळपणा असायचा याची नामोिनशाणीदखील ित या(च) घर दसत न हती हाताची घड आ ण त डावर बोट मलाच

कटाळा आला कतीह झाल तर ित या नवढयाशी काह ह ओळख नाह यामळ बोल यात अवघडलपण सतत असायच नतर ल ात आल क

ट पकल म ःलम सःकती मानिसक दभगलपण इथ ज दसल त मला नतर पढ ल १७ वषात वारवार इतर घरात आढळल याच ऑ फसम य फरझाना हणन म ःलम यवती भटली वागायला अितशय मोकळ अगद नको त हढ त हा ितच ल न झाल न हत परत बनधाःत व ीन ती दसढया म ःलम माणसाबरोबर राहत होती या यावर ितच म होतआह नतर मला समजल क शर रसबध दखील ठवला होता आता या याच बरोबर ितच ल न झाल आह ह मी बिघतलली प हली म ःलम यवती जी उघडपण नाईट लबम य नाचायला जायची विचतसगी ःमो कगदखील ध कादायक भाग या पढ आह २००४ म य ितच र तसर ल न झाल परत या या यकराची नोकर गली आ ण एकदम ह कटब उघ यावर आल ध कादायक बाब अशी क ित या नवढयान ितला बाजारात आणल अगद उघड नाह परत सोसायट गल या नावान ित त वगात ती िमसळ लागली अथात ह सगळ स झाल त हा एकदा मी पीटरम र झबग शहरात असाच ज या िमऽाना भटायला आलो असताना अचानक फरझाना मला भटली वाःत वक कस बोलायच याचा मला सकोच वाटत होता पण ज या मऽी या आधारावर ितन कसलाह आडपडदा न ठवता ितच आय य मला सािगतल पीटरम र झबग ह माझ साउथ आ कतील प हल शहर नतर नोकर िनिम ान डबन रःटनबग Standerton टो रया आ ण जोहानसबग इथ या शहरात वाःत य झाल यक शहरात वगवगळ नमन अनभवायला िमळाल इथच मला पढ हद समाजातील मली बघायला िमळा या

पीटरम र झबग इथ या कपनीचा याप वाढायला लागला तशी नवीन भरती आवयक झाली यानसार मा या वभागात आधी बट नतर योती नावा या मली कामाला लाग या आ ण मला इथ या भारतीय समाजाची खर ओळख िमळाली वाःत वक या दो ह मली यावळस वशीतील कवा एखाद वष इकडितकड याच वयोगटातील आमच बोलण अथात इमजीतन माझ इमजी हणज भारतीय (ा णी) तर इथल सपण पा ा य सरवातीला माझी फार पचाईत हायची काह उ चाराला लोक नाक मरडायच परत नतर मी जाणीवपवक उ चार सधारल आता ह बट अजनह सःव प ब न त लख परत चा र यान हलक ज हा मा याबरोबर काम करायला सरवात झाली त हा ितची एगजमट झाली होती लवकरच ित या यकराशी माझी ओळख क न दली होती अस असन दखील ह च बाहर यालीपणा चालच असायचा दसायली दखणी अस यान ित या भोवती जी घालणार अगद ऑ फसमधील होत रॉक बरोबर ल न ठरलल असन ती दसढयाशी मसबध ठऊन होती लवकरच ितच दसढया यकराबरोबर फाट याच समजल काह दवसातच ितन ऑ फसमधील िथगसन बरोबर सत जम वल यावळस मी ित याशी बराचवळ बोललो परत पाल या घ यावर पाणी कामात अितशय हशार पण चा र य ह अस तशीच कथा योतीची वाःत वक परपरागत गजराती कटबातील ह मलगी इथ या मली ग पा मारण सगी ऑ फसमधील सहकाढयाबरोबर जवायला जाण यात कणीह िन ष मानत नाह यीती या घर तर मी बरचवळा गलो होतो ित या घरात याशी माझ फार जवळच सबध झाल होत इथच मला खढया अथान इथला भारतीय समाज समाज कळला

यीतीची आई अितशय दखणी हसतमख अशी आह साय हग ःकल यानी काढल होत यामळ घरात नहमीच वदळ योतीच वड ल माऽ दसायला थोड वयःकर होत (२००४ साली त गल) तर ह या कटबात माझ खप चागल ःवागत हायच पढ मी दसढया शहरात गलो तर या कटबाशी सबध राखन होतो जस ित या घर यणजाण वाढल तशी घरातील अनक गो ी समजायला लाग या घर साय हग िशकायला आल या एका त णाशी योती या आईच सबध जळल इतक क ित या नवढयाला दखील याची क पना होती पण जथ नवराच बाहर सबध ठऊन होता ितथ तो हला कठन वरोध करणार पढ १९९७ म य योतीच ल न झाल ( हटल तर ह बातमी) आ ण योती डबन इथ आली पीटरम र झबग पासन डबन कवळ ९० कलोमीटर याचसमारास मला डबन इथ नोकर िमळाली आ ण अधनमधन यीतीशी गाठभट हायला लागली हळद चा रग चार दवस या यायान सरवातीला ती खपच आनद दसायची पढ काह वषानी मी डबन सोडन रःटनबग इथ गलो आ ण एक दवशी योतीचा मला फोन आला कालच अिभ जतन मला घराबाहर काढल आ ण मी आजपासन मा या मावशीकड डबन इथच राहायला सरवात कर त आह ए हाना मला इथ या सःकतीची चागली ओळख झा यान मला तस काह फारस आ य वाटल नाह काह दवसानी मा या डबन इथ या िमऽानी बातमी दली ला नानतर काह दवसातच योतीचा ित या नवढया या िमऽाशी सबध आला आ ण इतका आला क

गावात बा हायला लागला या सगाची प रणीती अशीच होणार होती वाःत वक योती मा याबरोबर काम करायची त हा इतक सालस सरळ होती ( या श दाला आता काह ह अथ नाह तर ह ) क ित याबाबतीत

अस काह घडल अस मला कधीच वाटल न हत ल न होऊन चार(च) वष झाली होती आ ण ितची अशी िच रकथा अशा कतीतर कथा मा या वाःत यात बघायला िमळा या रःटनबग मधील कपनीत मा या वभागात ता या नावाची गोर मलगी होती मा या आययात आलली ह प हली गोर मलगी वाःत वक डबन इथ या कपनीत काह गोढया मलीशी ओळखी झा या हो या पण या मली दसढया डपाटमट म य कामाला अस यान फ जजबी ओळख होती ह जशी क पना कली यामाणच िनघाली गोरा समाज मलत मोकळा (वागायला िन बोलायला दखील) असतो यातन आता इथ तर एकऽ काम करायच हट यावर ओळख चागली झाली साउथ आ कन सःकतीमाण वया या १७ या वष एकट राहायला सरवात अथात Boyfriend आवयक इथ वया या १८ या वषापयत जर का Boyfriend girlfriend नसला तर या मलामलीतच कमतरता आह अस मान यात यत ध य तो समाज थो या ओळखीनतर समजल क यावळचा िमऽ हा ितचा ितसरा Boyfriend एकक यान आय य ःवतऽ काढायच त हा सग या िनणयाची जबाबदार घण यतच एक गो मला ःप पण समजली गोढया रगाची माणस श यतो काह ह लपवन छपवन कर त नाह त वया या ६० या वष समजा आपली आई (एकट असल तरच) दसढया त ण कवा वयःकर प षा या मात पडली तर मलगामलगीच पढाकार घऊन श यतोवर ल न लावन दतात आ ण यात काह ह गर मानत नाह त ह कतपत स य क आह हा वादाचा म ा (आप या ीन) ठ शकतो या या नाह आता एकऽ राहायच हट यावर

शार रक सबध यणारच आ ण ितथ दखील कसलीच लपवाछपवी नाह

अगद उघड याच कपनीत ट ना नावाची गोर मलगी होतीप हल ल न मोडलल तर ह काह च घडल नाह अस वागणार ती दखील ित या गोढया िमऽा या घर राहत होती मलासकट पढ काह म ह यानी याच पटनास झाल ितन याच घर लगच सोडल आ ण ःवतऽ राह लागलीअशा घटनाचा या या आययावर दस यासारखा काह ह प रणाम होत नाह एक या असतील त हा बहदा अौ ढळत असतील असा दखील अनभव मला याच मली या बाबतीत आला एकदा एका स याकाळ ितन मला जवायला घर बोलावल (र ववार दपार) आ ण स स घताना ितन मा याकड मन मोकळ कल गोर य रडताना प ह यादाच पाहत होतो कतीह वाईट वाटल तर अखर मी परका काह दवस(च) इथ राहायला आलला त हा मी तर काय दलासा दणार पण अस सग वरळाच अशा अनक कथा मा या गाठ शी आहत खरतर माझा या या मलीशी सबध आला ित यावर यक एक अस करण िलहाव लागल यक या आययात काह नाकाह तर घडलल आह चागलवाईट दो ह ह इथ मी मलीचीच उदाहरण दली आहत परत प ष कती लपट आहत याच तर कतीतर अफलातन अनभव आहत

अिनल गो वलकर govilkaranilgmailcom

~~~~~~~~~~~~

वास सखाचाEacutehellip ौीराम वाघमार ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सख आ ण दख या एकाच ना या या दोन बाज सखानतर दख आ ण दखानतर सख असा अ वरत वास स च असतो सख साग नय वाटाव दख वाट नय सागाव ह कती सदर त व आह जीवन जग याचपण आपण माऽ दखाचा उगाचच फार मोठा बाऊ करतो ी-प ष ौीमत-गर ब लहान-मोठा या साढया या आय यात कधी ना कधी दख डोकावतच पण आपण माऽ आप याच दखाला कवटाळन बसतो आप याच दखावर इतरानी फकर घालावी अशी आपली अप ा असत इतराच दख आपण कधीच समजन घ याची साधी तसद दखील घत नाह माऽ जो इतराच दख समजन घतो यालाच कळत क इतराप ा आपल दख कती श लक आह जगाम य आप याप ा कतीतर पट न अिधक दख आह इतराच दख जाणन घण ःवतसाठ दखील अस फायदशीर ठरत आपण याच दख समजन घतो या य च आप याजवळ य क यान दख िन तच हलक होत आ ण आपणास दखील जगात आप याप ा अिधक दखी-क ी जीव आहत याची जाणीव होऊन इतरा या तलनत आपल दख काह च नाह अस वाटन िन तच हायस वाटत बढयाचदा अपयश हच दखाच एकमव कारण असत पण अपयश ह तर यशाची प हली पायर आह कधी-कधी यश ह अगद सहज िमळन जात फारस काह ह न करता आ ण कधी-कधी खप य क न दखील अपयश पदर पडत यशःवी हो यासाठ तमची इ छाश सवात मह वाची असत सवाम यच कमी-जाःत माणात गणव ा ह असतच यश िमळव यासाठ जो तो आपाप या पर न प रौम ह घत असतोच माऽ यश सवानाच िमळत अस नाह मग आपण यशाचा सबध निशबाशी जोडतो पण यश ह कधीच निशबावर अवलबन नसत निशबात असल तर यश िमळणार नसल तर नाह हा ीकोन न क च चक चा आह कवळ इ छाश या बळावर अवघडात अवघड यय गाठता यऊ शकत फ याक रता य ात

सात य राखण आवयक आह प ह या य ात यश नाह िमळाल तर नराय न यऊ दता प हा-प हा य करण मह वाच आह अपयशान खचन जाऊ नय आ ण िमळणाढया यशान हरळन जाऊ नय अयशःवी झाल या य नी ह ल ात घतल पा हज क एक माग बद झाला तर इतर अनक माग खल झालल असतात आ ण ज यशःवी झाल आहत यानी यश िमळव याप ा त टकवण दखील िततकच मह वाच आ ण कठ ण आह ह समजन घतल पा हज आय या या यक वळणावर नराय ह यत असत आनदामाणच नराय हा ह जीवनाचा एक अ वभा य घटक आह नराय आ यावर यातन माग काढन पढचा वास करण आवयक असत नरायावर मात कर यासाठ अनक गो ीचा आधार घता यऊ शकतो योग तसच यान करण िनसगा या सािन यात रमण यजनाची तसच आ जनाची भट याचशी चचा स ला-मसलत आप या छदाम य मन रम वण इ याद मला नराय यत त हा मी मा या जवळ या िमऽाना आवजन भटतो याचकडन एक नव बळ उजा नहमीच िमळत तसच काह रणादायी गीत मी ऐकतो आ ण मग आल या प र ःतथीला सामोर जातो आ ण या नतर तीच समःया अगद श लक वाटायला लागत शवट आनद हणज मनाच समाधान समाधान ह भौितक गो ीनी िमळत नाह समाधान ह नहमी मान यावर असत वरवर आनद दसणारा चहरा समाधानी असलच अस नाह त हा जीवनातील दखालाह धयान सामोर जा िमळालल अपयश ःवीकारायला आ ण पचवायला िशका आ ण आलल नराय झटकन टाका न क च त ह समाधानी आ ण पयायान आनद हाल ौीराम वाघमार नािशक shriram25yahoocom

~~0~~

महा दवीची पजा-एक नवीन वचार hellip मोहना कारखानीस ===================================================

शारद य नवराऽीत भ रसान सव आसमत भ न जातो वातावरणात सगळ कड एक वगळाच आनद आ ण ःफत यापन उरत ह नऊ दवस घरोघर दवी मातची ःथापना होत महालआमी दवी अनक पात प जली जातभ न आ ण आदरान लहान- थोर त ण-व या प ष ा दवीची मनोभाव पजा करतात ई राला माता मानण ह भ च अ य च ल ण समजल जात आप या हद धमात दवा या बरोबर न दवीला माता समजन पजल जात असो ा सणा या आगमनान काह दवसापव समाजात घडल या घणाःपद गो ीनी समाजाला आ ण आप या मनाला जी मरगळ आली होती ती नवराऽी सार या सणानी काह अशी दर होत अनक सोसायट म य सकाळ दवीची यथासाग पजा कली जात सरल आवाजात आर या हट या जातात नतर स याकाळ अनक रगी कपड घालन ी प ष मल नटन थटन दा डया-गरबा खळायला जमतात लोकाचा उ साह या या चहढयाव न हावभावा व न तीत होत असतो खर तर दवसभर काम क न थकन आलल लोक प हा एकदा उ साहान ा उ सवात सामील होताना बघन कौतक करावस वाटत नवराऽीच नऊ दवस चालणार पजन पाहन मा या मनात माऽ नहमीच एक वगळ क पना नहमीच आकार घत असतनऊ दवस -नऊ दवीची प कोणी दवळात जाऊन मातची मनोभाव पजा करतो कोणी घर च माता अब या त ःवर ची पजा करतोपज या तहा िनरा या पण मनातील भाव तोच य ात माऽ आप या आजबाजला नजर टाकली तर हच भ आप या समाजातील ीला ए हढा स मान दतात का हा मा या मनात उप ःथत होतो घरातील आ ण समाजातील ी आज इत या स मानान आ ण ःवािभमानान जगताना ितला अनक वळा झगडाव लागत

खर सागायच तर ःवग लोक या ा नउ दवता आप यातच वावरत असतात अस मला वाटल आपली ज मदाऽी आई जी वा स यान मान आप या हाडा र मासापासन आप याला ज म दत ितचा अश घऊन आपण आपल आय य स करतो हणनच सवात थम मी ा महादवीला नमःकार करतआपली आई ह च य जगदबा आह अस मला वाटत दसर माता दवी हणज आपली आजी मग ती आईची आई असो कवा बाबाची ह आप या व वाची थकल या गाऽाची पवा न करता आप याला दप या खप यात आप याला पोटाशी धरत राऽभर उशाशी बसन तापल या डो यावर थड पा या या प या ठवन आप या थकल या परत मळ डो याची िनराजन सतत आप यासाठ तवत ठवणार दसर कोण असत आपली आजीच न कधी आई रागावली क आपली बाज घऊन आईला राग भरणार आज आठवन बघा ती तर रणका आईच दसर पच असत

दवीच ितसर प हणज आपली मावशी माय मरो आ ण मावशी जगो अशी हण हणनच अ ःत वात आली असावीमावशी आपली सखी असतआप या बरोबर अड अडचणीला तीच ठाम उभी असतलहानपणी आ ण नतर कमार वयात आपली ग पत तीच शयर करत मनाचा कटाळा चटक सारख घालव याच काम तीच करत हणनच मला नहमीच मा या मावशीला दगा मावशी हणावस वाटत मा या सासत मला दवीच चौथ प दसत मा या आययात आल या मा या जोड दाराला ज म दणार ल न झा या पासन मा या सख दखात नहमीच सामील झालली माझी सास य पावतीच पच आह असा मला भास होतो पावतीन सख दखात सतत आप या पतीची साथ दली थड वारा सख सोयी धन दौलत कयाचीच पवा न करता महादवाची साथ पावतीन राऽ दन दली आपण पावतीची पजा करतो हणज काय करतो पावती सारखच पतीसवच ोत मनापासन घड द यासाठ ितची ाथना

करतो आप या सास पासन घर-कटब साभाळ याची रणा आप याला सतत िमळत राहत मा या मलीत मला दवीच पाचव प दसतआप या मलीत आप याला समपणाची आ ण माची भावना ओतोत भरलली दसत ित यात कटबाची काळजी आ ण सवाना साभाळन घ याची भावना उपजतच असत हणनच तर ल न झा यावरह ती सास सासयाबरोबर आप या आई व डलाचीह त हढ च मायन काळजी घत मलीची कप या ल याची थोड नट या म याची हौस आप या जीवनात एक वगळाच उ साह आ ण आनद घऊन यत आज या समाजात िशकलली ःवावलबी मलगी अ या कटबाला साव न घत हणनच मला मा या मलीत दवी सरःवती आ ण लआमी ा दोघीच प दसत सहाव दवीच प मला मा या मऽीणीत दसत बालपणापासन त आजपयत मा या जीवाला जीव द यारा अनक म ऽणी भट या मऽ हच एक द वक अश बाळगन असत अनक ना याहन आगळ वगळ अस ह नात ा ना याला अनक पदर असतात ा ना यात मान- अपमान गर ब- ौीमत असा भद भाव नसतो यामळच ह नात दवघरातील तवणाया िनराजनासारख मद तवत राहत बाहर ल वादळ खढया मऽीला कधी तोड शकत नाह मा या मऽीणीत मला दवी गौर च प आढळत

माझी नणद -मा या नवयाची ब हण ह ल न झा यापासन माझी सखी ब हण आ ण सहकार बनन रा हली आ ण मला ित यात दखील दवीचा एक अश अस याचा भास झाला आह नसता भास नाह तर थो याच दवसात ा गो ीवर माझा व ास बसला दवीच आठव प मला मा या ब हणीत पाहायला िमळत ब हणीची माया भाऊ दऊ शकत नाह ब हण कधी भाडल कधी आ यात वाद ववाद होतील पण ह भाडण हणज आळवा वरच पाणी त कधी जाःत वळ टकत नाह आप या सख दखात भागीदार होणार ह आपली ब हण आप या वर जीवा पाड म करत कधी चकलो तर ःप पण आप या चका

दाखवन दत तशा आप या चका दाखवन दणार आ ण आपल मनापासन हत िचतणार हणज आपली ब हण ह ला तर मी शाता दगा हणत कधी नद सारखी शात तर कधी च डक सारखी उम पण दो ह पड हवीहवीशी वाटणार आ ण नवव प मी मा यातच शोधत मी मा या घराची ःवािमनी मा या पतीची अधािगनी मा या मलीची आई माता मायची आ ण वा स याची पखरण क न सग या कटबाची मी काळजी घत मग माझ ःव व माझ शार रक आ ण मानिसक आरो य मी जपल नाह प जल नाह तर मा या बरोबर आ ख कटबच पग होईलपयायान समाज ह अध आ ण कडका होऊन जाईल हा वचार मनात घऊन मी माझा आ म व ास कधी ढळ न दता मा या कामावर आ ण वचारावर आढळ व ास ठवन पढ चालत राहत पजचा खरा अथ वा स यान जपण काळजी घणमी ा सग या दवीना मनापासन नमःकार करत आ ण समाजालाह वनती करत ा सग या दवता तम या आम या बरोबर वावरत आहत याना स न कर यासाठ फार दर दर कशाला दवळ धडाळता आप या मनाची कवाड सताड उघडा आ ण ःव छ िनतळ नजरन आप या ा स याना एकदा बघा मग बघा होतोय न सा ा कार ा दवीना स न कर या साठ उपास तपास करायची गरज नाह एक माची हाक आ ण मायचा आधार परसा आह मग बघा आप या घरात कशी स न सोनर सकाळ उमलत त

मोहना कारखानीस mohanakarkhanisgmailcom

~~~0~~~

jktLFkkuh fp=dyspk [kftuk ^ cqanh ---- ekko fokal

nwjnrsquokZuoj earjh Hkkjrkrhy nqxZ ekfydsr dksVk lsquorsquokgjktoGhy ^ cqanh

fdYkps nwjnrsquokZu gtkys gksrs

rsOgkiklwu fdYkps nrsquokZukph vkslt gksrh- o bPNk iwfrZpk ksx fMlsacj 2005

eks vkyk- jktLFkku lgyheks cqanh vkotqZu ksrys- lgyhPk v[ksjPk

VIIkr cqanh gksrs- tlyesj amp fcdkusj amp mnsiwj amp tiwjps iWysl ikgwu

lgizoklh daVkGysys okVys- bFks osxGs dk vlkkj vls izrsquou cqanh jn~n

djk vls lqpoq ykxys sFks rqEgkl vkYkpk uDdhp vkuan gksbZy- ^^

uky rj Qlky ky rj [kqrsquok Ogky vls lokZauk lkaxr igkVs 5-30

oktrk dksVkl ikspyks- jsYosLFkkudkrhy MkWjesVjh ksAringu loZtk Qszrsquok

gtkkyks- xje ikkh eqcyd RkeqGs FksPN mkksnd Luku xqykch FkaMhr

Qkjp lq[kkog gtkys-eh o lqgkl cl LVkWioj vkyks o cqanhyk tkkkampk

xkMhph podrsquokh d ykxysk- rsoltkr ^cqanhampcqanhvrsquokhksvj thiokYkph

vkjksGh sdw vkyh- o dne cqanh soth eksrhpwj [kkYYkpk vkuan gtkyk-

dksVk cqnh dksVk vlk ijrhpk izokl Bjowu 40 fd-eh varjkojhy cqanhdMs

izLFkku Bsoys- ^ nqu Mksaxj lktjs vrsquokh Egk vkgs- ijarq cqanh toG

xsYkfrsquokok ek= Rkps lkftjs Ik fnlr ukgh-

van xYyh cksGkrqu drsquokhcrsquokh dnkph thi fdYYkpsizosrsquok kjkrsquokh vkyh-

fczVhrsquok izoklh ikMZ fdifyax kus ^euqrdquokph LoIu n`rdquoVh vls k

fdYkps okZu dsys vkgs-cqanh sFkhy

egky o ojpscktwl vlysyk rkjkxM

13 Ok lsquorsquokrdkrhy vkgs-leksjPk egkykph maph dWesjkeks sklkBh

ekxsekxs

ljdr vrsquoorsquokkGsiZar xsyks iMDk fHkarhl Vsdrkp dkskhrjh jsdYkpk

vkokt vkyk ekxs ikghys rj ojkg dGi gksrk- iqltsijr egkykpk xokkkoj

yk dsanzhr dsys- rj dkgh fonsrsquokh nqfcZfkrwu ifjlj igkr gksrs- iqlts fonsrsquokh

ekxs ojkg- dWejk fDyddsyk o iqlts pkyw ykxyks-gkrhiksyk ekwu

jktokMkr izosrsquok dsyk egkykpk izosrsquok kjkoj eksBh gRrhfrsquokYis nksUgh

cktwl vlwu ekslksaMsph deku dsysyh vkgs- fg frsquokYis ojPk cktwl vkgsr-

vkrhy cktwl njckj pkSd vkgs- njoktkps vkrhy cktwgh lqanj vkgs-

dkekxwu detys nkyus ikj djhr ckny egkyktoG vkyks- dk

nkyukr lqanj fp=svkgsr-rlsp d vkjls egkygh vkgs- Rkph vkoLFkk

okbZV vkgs-ijarq iqohZps lqfLFkrhrhy Rkps lkSanZ utjs iqlts rjGwu tkrs-

dk egkykr izRsd [kkackoj rqGoaVh [kkyh pkjgRrh [kqchus clfoysysgh

vkgsr-tkq dkagh rqGoaVhl vkkkj fnYklkj[ks nk[kfoys vkgs- jktdUslkBh

gtksdk kskph rlsp eS=hfklkBh [ksGkph tkxk loZp fBdkkh dYidrk

vkgs- dk fBdkkklkBh lfrtkkkampk fL=kaps iats mBfoysys vkgsr-

RkosGpk izlaxkpkdYiusus vaxkoj lsquorsquokgkjk vkyk-ckny egkykrhy lokZr

map NTkekwu uoylkxj ryko ekksek vlkkjh N=h leksjps Mksaxjkrhy

gejLrk o cqanh xkops ^ fogaxe n`rsquo fnlrs-cqanhpss [kjs lkSnZ vkgs ^^

jaxfoykl ( Egktsp fp=rsquokkGk- ckny egkykps ekxhy cktwl ojPk

cktwlfp=rsquokkGk vkgs- sFks lqanj NksVk cxhpk vkgs- ykWu vkgs- ekksek NksVk

gkSn o cktwl vkVZ xWyjh vkgs- fp=keks कण jkepfj= rlsp brj

ikSjkkhd ns[kkos fp=hr dsys vkgsr-gRrhph gtqat RkosGPk jktkaps njckj

fpf=r dsys vkgsr- कणkps jkl fdzMspsgh lqanj fp= vkgs-

cqanhtoGp N=lkykPk 64 jkk lrhxsYk gksRk RkaPk N=k kjckxsr

vkgsr- TkSrlkxj amp Qwylkxj 8 fd-eh- varjkoj vkgsr- jaxfoyklkps

mRrjsdMhy rkjkxM jktk ujflagkus 1354 es ckakyk- rkjkxMoj [kkl

ckklkj[ks ukgh- cqanh xkokr jkkh ckoMh] lwjt N=h k jkkh

lsquorsquokkelqanjhus rj eksjMh N=h N=lkykph ^^lgiRuh eqjhus ckakyh-

xkokckgsj 84 [kkacvlysys egknso eafnj vkgs- kyk 84 [kkach N=h vlsgh

Egkrkr sFkwu dksVkdMs jLRkk tkrks- nqikjh dksVk sFks vkyks- dksVktoG

pacG cjst o dksVk QjrsquokhPk [kkkh vkgsr- dkWVu ekdsZV Eqqfgte vkgs-

toGikl lgyhph fBdkksgh vkgsr- rj pyk dksVk cqanhps eksrhpwj

igkyk-

ekko fokal

vidwansmadhav91gmailcom

~~~~~~

अ ा र सा बराची यथ नाह तथ नाह अशी भट कठ नाह वीज धरला िमळाली अशी ीत कठ नाह

यथ नाह तथ नाह अशी त णा कोठ नाह नद सागर तडब पण त णा जात नाह

यथ नाह तथ नाह अशी आस कोठ नाह ओढ चिाची नभाला याला करमत नाह

यथ नाह तथ नाह अस उदास ना कोणी चाद यात जळतो मी तस पोळल ना कोणी

यथ नाह तथ नाह असा हर ना कोठ कण कण तजाळला असा बहर ना कोठ

यथ नाह तथ नाह

माझा िन र दव दयात मा या तर सरना अतर

यथ नाह तथ नाह असा जप िनरतर ःपदनात मा या चाल मा या वठचा गजर

यथ नाह तथ नाह मन कोठ ःथर नाह मनासारख कठह फलपाख च नाह

यथ नाह तथ नाह कठ ःमतीचा िनवास तळघरात मना या क द ःमतीचा सवास

यथ नाह तथ नाह मग आहस त कोठ ठायी ठायी त तर ह तला पा हलच कोठ

यथ नाह तथ नाह नाह कठ सभोवती

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर ) sabirsolapurigmailco

तरह गझल

बरक खलाशानी बगड दलाशानी ददशा तझी कली राजरोस चोरानी

काल या ऋतन या चोरल दय माझ घतल लपटनी गार-गार वाढयानी

िचब-िचब दोघह चि चादरातीचा म लीस त मा या फडलस याजानी

यायदान ह खोट स य सपल जथ जायच कठ आता पाग या वचारानी

जाळल ःवतःलाह मद मद योतीनी ज म म यच फर वचलत वालानी

जदगीस जगताना बरजा वजा क या आज मी सखी आह काल या हशोबानी

खप लोक जमल ह आज अतयाऽला सोहळ यशाच या पा हलत डो यानी

कापला गळा यानी पण तर लळा याचा गोडवा तर होता बोललो न श दानी

चालताच यईना आजह िचरबद

टाळल मला आह द मनीत अ ानी

सय चि ताढयानी यापल नभाला या जोडलीत ह नाती आज एकमकानी

घोट एक दखाचा मी कधी रचवला ना तो अस हणाला पण का अस इशाढयानी

पाहशील न याना घोष गजर करताना फसवल गर बाना या अया लटढयानी

गझल ह कशी झाली बोल ना जरा सा बर एक एक श दाला तोलल हजारानी

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर )

गज़ल

घतलल ास मी तफ़ान हाव अऩ मर पयत त आ हान हाव१

एकह घटना अशी घडलीच नाह lsquoजीव ओवाळन मी बभान हाव२

माणसानी माणसाना जाळताना‐ रग-बरगी छप शतान हाव३

लागता माग मरण या जीवना या‐ पार याच का अस अवसान हाव४

ब हशोबी पाप माझ ात lsquoदवाrsquo मा झया साठ पर वरदान हाव५

ज़ह र कलाम १२९१३छद‐ मजघोषा

गझल व मनका लगावली गालगागागालगागागालगा

मी जगाची आसव साभाळतो माऽ मा या आसवाना टाळतो

सा वन कवीलवाणी वाटती जो मला बघतो तसा ओशाळतो

दखह माझ समजस लाघवी यामळ मी वदना करवाळतो

त तझ मी श द दयी ग दल तच मी अ ाप स ा पाळतो

सोसण स ा कला आह अर दख दणाराच मग कटाळतो

‐‐‐‐‐‐‐ासतीश दवपरकर भशा व खािनज तल तऽ ान वभाग नौरोसजी वा डया महा व ालय पण फोन नबर ९८२२७८४९६१

गजल

तझा गध आला कस आव मी ख या या मनाला कस साव मी

तझा भास झाला नद या कणार त या सावलीला कस पाघ मी

तझ ःव न आल सकाळ सकाळ

त या आठवान कस बाव मी

तझा ःपष होता क या लाजल या त या पापनीला कस पाझ मी

तला पाहताना मला मी वसरलो त या सोबतीन कस वाव मी क वकमार -

परवा परवा रः यान जाताना

कचराकड भराभ न वाहत असलली

अन यात एक भगार वाली

यातल भगार आप या पशवीतगोळा करत

सोबत एक २ वषाच मल आ ण पाळलल कऽ

दोघ ह ीण ित या सारखच

आशाळभत नजरन एकमकाकड पाहत

आपाप या राऽी या जवणाची काळजी करत

बाजलाच कसाया या दारासमोर झाडाला

२ ४ श या बाधल या आप या समोर टाकल या

हर यागार चाया ला मनसो खात

थो याच वळान जर या या ग याव न

सरा फरणार असला तर िनधाःत रोज या माण शात

समोरच एक दकानदार आप या हॉटलची सरवात करताना

प हला चहा आ ण पदाथ रः यावर सम पत करतो

( बहतक वाःतपजा )आ ण अगरब ी लाऊन सरवात करतो

आपला धदा रोज या माण

मी या सग याना आळ पाळ न पाहत आप या वचारात

भगार वाली या चहढयावर थो या फार

दवसभरा या कमाई चा

ितचा आनद ितन आप या आशाळभत पोराना दलला

कासाया या दकाना या मोर त तोपयत र ाचा पाट वा हल या

यालापण एक आनद वगळा आज बयापाक ग ला दस याच

दकानदारा या दारा समोर ल टाकलला पदाथ उ हान सकलला

आ ण सकल या या चार डो यानी

( तो डो यात भ न ठवलला दवसभरासाठ )

तव यात मा या मनाला ठच लागत

आ ण णात मी भानावरसव आपाप या मागावर

मा यामाणच रोज प हा न यान

वनय vinay gado

gadovinay667gmailcom

~~~o~~

bull ियाग

कसा कोपला कदारा डोळा उघड ितसरा बद डो याखाली त या रड मलख हसरा हमालया या दयी गल जलाशया तड झाला लय असाक तझी भ यात बड पड ड गर खालतीमाज दगडाच रान खरच का आहस तठचाळल माझ मन वगवान पा याम य सार शहर वहात तारणार तच ह च आशा कठ न रहात कती िनरागस जीव जाती काळा याच पाशी दयावत जग नाथा आली तला का उदासी कस कलस उजाड रखी वनाशाची न ी पड तझी िचरबद राह साढयालाच सा ी

स माधर काजव

भारत िनमाण

स प र ःथतीवर नस या चचा कवळ टाईमपास आह नहमी याच बात या प हा प हा वाच याचा खळा-नाद आह

भकबळ काय थाब वणार त ःवतच उपाशी आह इतक वष खाऊनह अजन खा याचा अ टहास आह

सामा यास कोण र णार यानाच मरणाच भय आह आधळा याय मका राजा ब हर सरकार आह

दवानाच लाज वाटत असा सधीसाधचा ताप आह पाय लटपटती पण एकाती रासब डचा कार आह

पयाच अवम यन कस रोखणार सार िनराधार आह अम रकन अथ यवःथवर अवलबन ाचा सारा कारोबार आह

जोतो उ ा या काळजीन ऽःत महागाईन गाजलला आह दररोज बला कार खन असा भारत िनमाण झाला आह

‐‐ सजय कलकण

कमया शरदाची

िनिशगध पसरला म ध शरदाच चादण

उतरता अवनीवर हष स दयाच लण

कशी कमया मग झाली सोन हळच पसरल यकरा या उबला या मन आससल

नाह कसल बहाण

नाह तसल उखाण

ल जा लाजत यची कशीम य वसावण

थड वायाची झळक गाऽ गाऽ थरारती तर या का सली मग या का हसली

काय कराव सचना यकर झाला खळा शारदाचा यता झोका झाला आ णक बावळा

मान आभार कणाच शारद य चाद याच थडगार या हवच उबदार क यच

राधा एक प झाली कण सावळा दसना शरदा या चाद यात गौर वणह हरवला

पावा कणासाठ होता कण कण झकारता राधा मनी कण कण

कण मनी राधा राधा

न राम हाऽ

ओ बाप परवा बशल हतो एकलाच वावरात यकळ होती सग बोलाया यव यात बाप दसल माला बाप वआपल हा मा बाप

या हणल आयला दवच जण गर बाला पावला त हासल वाई चआन बसल यकळात माला इचारल बापनी कोण र बा त या हणल मी यतकर ह ह ह

मजी कणबीमजी यडाआह ह ह कायबी हणा

तमाख काढली हाताव लाजलो जरासा आन फ़कन दली या हनल तमी यच ना जनी त मीठ आणल हत त हणल हय र बाबा तो मीच या हळच घ यळ चाफ़डल कमरच ह ह ईचाल हाय का बद हाय त ग प रायल

या तनला घराक िनल त हणल बाबा सोतऽ हायस आता या हणल हय बापपर वमज नाह ती फ़कःत बा क समद तसच हाय बाप त घरात आल वाकन गाद व बिशवल फ़ाट याबडकळ होती कापसाची

बाप हणल का र बाबा लईच क ात दसतस त या हणल बाप तमी काव गला आव तम या लोकायनी आ खा मावा फ़ःत कला बाप चाहा पत हतयळ या दधाचा

तनला आमची घरवाली बोलली बाप हारा मजी कचा असतो ओ बापन डॊळ पसल सो यान आग ताई हता तो क हातर आता खा या ढोरायनी पर तमी धाब नगा राम यीलपरभराम यील यो कर ल स द नीट

उठल बाप गाद व नफ़ाटक हगडच यतो र मी दादाकाळजी य चमा हता तर पाणी पा ला या त या डो यात कडाकडान िनगन गल बाप यच बाप जनी दस वािचवला यच बाप जनी माणस वािचवला

सतोष वाटपाड ~~~0~~

bull तळहात मा या तळहातावर तझा तळहात ठव र मना या गाभाढयात तवणार योत ठव काज याइतका जर चमकलास तर चाद याराऽीची साथ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

झ-यासारखा वा हत होशील त हा माझच ित बब दसल तला यात बलोर या आरयाला चमचमणारा काठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

उमलल ज हा पा रजात उमलल सगधी रातराणी हळ या ओ या पाक यावरती नाजक तझ ओठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

मीमा या ज हा खाणाखणा वसत माग सोडन जाईल गलमोहरा या झाडाखाली फलराणीची भट ठव

मा या तळहातावर तझा तळहात ठवhellip helliphellip hellipतारा ठाकर

परपर को हापर

करवीर हणज जण वीराची आह भमी उसळ या र ाला इथ या कसलीच नाह कमी

तािलमीसाठ िस शहर भीमासारख म ल दई राग या छातीत ा या मदताह िनपजली जाई

महालआमी ह श पीठ उभ तया या पाठ शी जोतीबाचीह जोड ग या िसचत भ या राशी

उभा ठाकला प हाळा लऊन शौयाची झळाळ

तबक उ ाना या साथीन िनसगानह कलाकसर कली

िस िगर या गफा हणज ाचीन जीवनाचा सरख मळ को हापरकरा या सािन यात उ हिसत बनतो सगळा वळ

वराम दोःती मऽी हणज होती याची जान आज तच उभ ठाकल दऊन एक पण वराम यार तमची लाख मोलाची र ह इथ फक पडायची कसा सटला मग तो हात का वाटत ह अधर वाट तझ माझ अस कधीच नसायच सगळ शवट आपलच हायच त हा वना न सचायच काह

आज का मग नजर रतीच राह

त हापाशी गवसला तो सर यापायी जगण झाल सदर आज कठ हरवला तो ष ज का हाव नीरस सार जग प हा एकदा हवाय तो उ हास ती व ी आ ण मन दलखलास चला िमटवन टाक हा वराम जोडनी पढ अध वराम ‐‐‐ मयर कदम ०८०९२०१२

‐‐ मयर कदम mayuri1509gmailcom

माझा दव बा पा माझा दव बा पा आज झाला अबोल

भा वकाची मःकटदाबी पाहन

ग प झाला बसला सन helliphellip भो या भ ाना दई गोड आशीवाद

पण बड या या कायापढ

आज परता गलाय गडबडन helliphellip राऽ दन ला वती रागा तर ह करबर नस आ हा बा पा या दशना वड अस

दशन होता तझ नाचतो आनदन helliphellip सली ट या गद त राजा ए हाना गदम न गलाय

खढया भ ासाठ माऽ

बा पा मडपात रा हला बसन helliphellip कणावर रोष नाह दवा तझी कपा ठव सवावर

फ सब दवन काह ना सवा आमची नतची घ त मानन

नटखट र त नदलाला

नटखट र त नदलाला

तर ह तझा आह बोलबाला माखन चोर लड वाळा तर ह राधचा तच दलवाला चाळ कर शी हजारवळा ग डस लाडका त गोकळवाला लळा लावनी गवळणीना फसवतो हसन त मरलीवाला खो या काढन बस बाजला हसत पळतो पाहनी यशोदला लगड चो नी मःतीत रगला

कलमावर बसनी पाह बासर वाला अगाध त या साढया कणलीला तर ह अम या दयी सदा त वणगोपाला

-------- दव पडणकर

धक आ ण समाज

धक होत पसरल वःतीत र सकाळ

ह रोज असच असत मजला काय न हाळ

ध यात रमली वाट पाऊल वाकड पडल जो टाच खाली मला गणगोत याच रडल

ढ च पसरल धक प षाथ अध झाला वश द या या ब हणीचा गभात अत झाला

डाग [ षडा र ] कोणी कली वःती च िा या र पाठ

लपल का डाग को या वड साठ

लागला र ब टा ग या त या भाळ

कालची कौ मद

आज झाली काळ

रोज दर रोज बघ िनयिमत चिाचा तो डाग कसा सराईत

कसा आला डाग अर त या माथा को या प याईन वचा मी आता

शात पनवलकर वधा 9970107591 prashant8panwelkargmailcom

म य अन म म य अन म दारावर दःतक दत नाह

कधी यतील आय यात चाहलह लागत नाह

म यच एक ठ क असत तो आ यावर आययच सपन जात पण म आ यावर आय यात खर जगण स होत असत

म य सोबत साढया वदनाह

या या सोबत जातात म आ यावर खढया अथान वदना कळायला लागतात

एकवळ म यला कवटाळण सो प पण माला कवटाळण खप कठ ण असत कारण ःवतःच अ ःत व वस न एखा ावर म करण खप कठ ण असत

चारो या --- १ माणस नहमी दसढया या चका शोधत रहातो तो ह मानतच नाह

तो ह कधी चकतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

२ जाह र सभतच दशाचा ःवािभमान जागत होतो िनवडन आ यावर याचा िललाव स होतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

३ मी तझा फ तझा ासह कोठ रा हला माझा ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

४ ज घडायला नको होत तच घडन जात आपल जगण िनयती या हातच बाहल बनन जात ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

५ आवडल मला जगान त या नावान ओळखायला त या नावासोबत माझ नाव यायला ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सजय एम िनकभ sanjaynikumbhaymailcom

मो ९८६०७२६५६०

नात

तझ न माझ नात

उच-उच व ासारख

आकाशाला गवसणी घालणार

तझ न माझ नात मद मऊशार गवतासारख वादळातह घ ट असणार

तझ न माझ नात िनर आकाशासारख

सार काह ःव छ दाखवणार

तझ न माझ नात खोल खोल सागरासारख

दया या आत जाणवणार

तझ न माझ नात उमलणाढया फलासारख प वऽ ना याचा गध पसरवणार सहास मकद मोर मोबाईल-९२२४१३८४८३ ई-मल-moresuhas005gmailcom

‐‐‐‐‐चारोळ ------------- तझ ह आनद जीवन फलासारख फलत जाव मी माऽ फल होउन त या कसात झलत रहाव

त दर गलीस क

नहमीच माझी असतस जवळ त अस यावर उगीच ःव न भासतस

पती-प ी या ना याम य व ासाचा सत असतो सार जीवन आनदात जाव हाच याचा हत असतो

ल -ल द या या योती मखी त या उजळ द साथ त या माची अशीच मला मीळ द =====================

जात hellip वचा नका र जात माझी मी थोडा ऽय थोडा ा हण

थोडा वय थोडा शि स ा आह

मी मसलमानह असतो ईद दर यान िशरखरमा खा यापरता

भसमस या वळ

मी आवजन ईसाई बनतो अन २५ त ३१ डसबर ए जॉय करतो फ ल

रः यान एखादा धाबा लागला क मी लगच पजाबी िन दढया खोढयात जगलात फरताना मी आ दवासी

एखादा गोरागोमटा कवा

गोर गोमट

फोरनर दसली क शकहयाड करताना मी इ डयन

सणवारा नसार अन प र ःथतीनसार अनक जाती बदलतो मी

सरकार रकाना भरायचा असताना मी रखडतो यात मा या ट सी वरची जात नाईलाजान

ईतर पण वळ

मी फ माणस असतो हो hellip माणसच

तवढ एक ओळख परसी आह मला जग यासाठ

सजय िसगलवार

मज जमल नाह

भरती या या सीमा रषा आख यास मज जमल नाह

लाट उसळता पाय टकवनी थाब यास मज जमल नाह

अःसल मोती आठवणीच जपन ठ वल दयाम य

शवट या ठो या पावतो पाह यास मज जमल नाह

गतागत अशीच िचरतन गतत गतत गोळा होई

या बो याला दरदरवर फक यास मज जमल नाह

चरगळलला चि िमठ शी हळच हसतो आ ण बलगतो

दतोणा या खणा ह याशा टाळ यास मज जमल नाह

रटाळवा या आय याला दळ याची ह गमत आह

कती पाखडा तर सखाला चाळ यास मज जमल नाह

सधाकर कदम

उरला कवडसा

अधार दाट भवित

सर जाल मन

कानी श द धीराचा नजरस एक कवडसा ll

मगजळ जण भास

रग भाव छटाच

कोण आपल परक

लोकहो भद फकाच ll

परगटन दर कल

पयायी नवी व कळा सोस या फार उपकाराच दडोर ll रा हला हाती न हात उपवर होता काळ बोलणी कच ा बोचणी उमग हतपरःसर ll अनभव तो कसा ndash ई का घाव उम िनमाला दाहक वाःतवाचा हाती उरला कवडसा llhellip ( घनयाम) Ghanshyam Parkale gvparkalegmailcom

अथाग या गद त नाह कणाचा ठाव ठकाणा कळसा काखत ठउनी शोधतो माझी सगणा नजरत भ न ठवीली ती बबीत तझी क पणा जगायच कस आता अतरात तझीच तीमा sanjay R

डो यात आसवाच थब झालत जमा ती ा त या य याची कधी सपल ग रमा उन पावसाची आता नाह मजला तमा नको अधकारात लोट वझल ह शमा

जवन पाखराच आनद ःव छद

आ हास बघा महादवाच नद

नाह आ हा कठलीच बद

तर ह मोजतो लाबी आणी द

सदानकदा दःखी पशाचीच धद

वसरलो माणसक

वदनतच आनद

sanjay R

आठवणीत त या मी वसरलो जग सार तज िशवाय मज आता सचना काह सार पण तह कशी वसरली सोबतीन बघीतलली ःव न तार वाहन गल घर वाळच यकाक सागर कनार सजय र घ

SanjayRongheraymondin

िनःत ध--- जाऊ ा झाल गल वसरल ज हा जीवनच सरल तर मग जगात काय उरल पाषाण ह पडल असतात पवता या पान झलत ह असतात पाऊस पाणी झझावात पण अशात ह त शात िचत साध माण कोणता ह न करत बहाण

ःत ध असतात अस ह नाह उलट ह सव झलन ह त िनखारतात हौशी माणसा या दशन उलट आकषण बनतात ओलावा वःकालतात धबध या या पान सदर वनःपती आ ण वन जकतात सवाची मन तर ह अबोला एक ःपश ओला जग याच कारण बनतो हणन मी हणतो

खामोश प थर खामोश नह होत दल होता ह उनम भी हर मौसम खामोशी स गजार हद होती ह जलम- ओ - िसतम क सजय सगीत

Sanjay Hedaoo

वडबन दादा क डक या या एकटा जीव सदािशव िचऽपटातील काल रातीला सपान पडल या गीताची चाल वडबनासाठ वापर यात आली आह यात कणाचाह उपमद कर याचा हत नाह ___________________________________________________________

काल दसाला अविचत घडल बातमी फोडली कणी अन पय गडगडल अन डॉलरचा तो रट बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर झाला खळा न दसतोय भोळा घाब न पाह नको मौनाच त स ग घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

कला माझा घात त ह अन मी ओरडलो पर करा या घोटा यामद

फायलीचा तो घोळ घालनी जनतला ह दला धडा या घोटा यामद

जाळपोळ चा खळ खळता कणालाच हो नाय सोडल अन ट ह वरती यज पाहनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर बनला गड न लागलाय पड जागवर राह ना बाई त यावर खशी लागलीय िभषी सोडल जाईना चल जनतत िश नी जा हरात क उगाच यळ आता लाव नको पण यवराजाच बोट ध नी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

श दाम य पकडन मजला वचारल काह अहो सभमद

बोल यास ह काह च नाह मौन सोडल नाह अहो सभमद

चक समजलो बराच रडलो ldquoअथrdquo ह माझ गडबडल अन डो यामधल अौ बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त कारण पापाला पाळल सापाला पडल र ह भार पडल र ह भार वरोधकानी कली फतर बालट आल त यावर काय होईल त होऊ द कोटात जाऊ द फक र याची क नको पण या गो ीतन धडा घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

िमिलद जोशी नािशक ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

हणीचा ख जना

हणी खपच खढया असतात आपल हव ल

आजबाज या घटनाबाबत असायला हव द

नीट पा हल द लीकड उघडन आपल डोळ आठवत कोळशा या दलालीतहोतात हात काळ

चला चला अजन पढ पहा साथी आठवत का पहा हण अती ितथ माती

झोपच स ग घतलला नसतोच होत जागा ह हण आठवताच होईल तमचा ऽागा

अित झाल अन हस आल अशीस ा आह हण

घाल आता न चकता घोटा यावर आदश घण

आधळ बचार दळतय अन पीठ खातय कऽ बघा नीट डोळसपण आसपासची िचऽ

चोर सोडन स याशाला दली जाईल फाशी नत वा या त डावरची उडणार नाह माशी

आई जव घालणार नाह भीक मागायला आडवा बाप एक क दोन कती साग भजाला तर हजार ताप

नाव सागायच सोनबाई कथलाचा पण हाती वाळा क ी क ी हणी साग एकह खोट नाह बाळा

पत पडल राव चढल असह हण याचा घात आह सारवासारव करताना हणाव नजरचक न अपघात आह

क बड ठवल झाकन तर सय उगवायचा नाह थाबत सयाःत आला जवळ क ख याची सावलीह असत लाबत

पी हळद अन हो गोर असाह एक िचमटा आह हातचलाखी करणारा खाद म यच भामटा आह

को हा राजी काकड ला ऐकल असलच न क

पहा पडताळन पदोपद खर ठरत प क

सारा गाव मामाचा एकह नाह कामाचा दाम कर काम बाबा बाब असतो दामा चा

नावडतीच मीठ अळणी पहा हसलात ना गालात खोट नाह ठरली हण श दोनश सालात

लाभ ना नफा चाल झपाझपा असह हणण ढ आह कळल यालाच कळल बाक यासाठ गढ आह

ख जना आह हणीचा तर उ खननाच काम नाह

हणी नसतील तर भाषतस ा अ जबातच रामनाह

मरार भाऊ दशपाडसगमनर 9822082497

वाऽ टका

वसली

खासदारक दली मागच कर प ासाठ महनत

त या क र यान आयला िमळल आ हा मत

काय हव त माग तला दवन टाक

चाराला फरायला फ

क नकोस का क ‐ गजाभाऊ (गजानन लोखड )

वाऽ टका

दट पी पालक नीती

वश यायचा शाळत क CONVENT शाळा आठवत

पडल माग मराठ शाळत ह लश िशक या पाठवत

चचा सऽात पालक झोडती भाषण झकास

हाती आह आप याच हणतात मराठ चा वकास

‐ गजाभाऊ

चारोळसजवन ःव न स रगी उ हािसत आय या या स यची चीतारतोय आठवणी कन हास वर पण रग फसाळताना उमटत नाह

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आठवणीत या णाची झळक यत अधन मधन गज साडन अतर ासाची साजवळ नभ यती दाटन

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

थब थब िशप या सर खळाळल हाःय गालावर मोहरला ौावण सरस नी त होऊन बफान सई

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

शोधता पाउलखणा नजरन श दच आज िनश द झाल मा णक मोती लटावस वाट ःफरणार भाव उसास झाल

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कजवनी सरात हाली भ न अतरगी तशारली हरवाईची त तनबावर अवघी नदनगर मोहरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

श द समजतीश द उमगती िचब िभजन राधा ओशाळली ओठामधली ती अबोल ीती हकारवान आसमतात पसरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

म फलीत मःती रगतय इथ त या ःवागता वीणा रमत ओसाड गावात वार िभजत रानातील रानफल बधद होत

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कलास माडग

ldquoःवगाची सहल वषाली गोट खड कर दचकलात ना वाचन हा कसला अ वःमरणीय वास होय िमऽानो हा वास आह याला प वीवर ल ःवग हणतात अशा ldquoकामीरचा ldquo अस हणतात क जीवनात यवन यान

कामीर नाह प हल याच जीवन यथ आह दोन वषा पव मा याह निशबात हा योग आला आ ह ज हा एक मोठ श प करायची ठरवली त हा आमचा प हली िनवड ldquoकामीर ldquoहोती मग ठरवल ldquoकसर ldquoबरोबर कामीर करायच दोन म हन आधी ब कग पण कल ldquoदोन ए लला आ ह मबईत दाखल झालो ौीनगर वमान वासासाठ आणी योगायोग हणज या दवशी आपली वड कप फायनल बकट याच पा कःतान सोबत होती आ ह जथ उतरलो होतो दादर ला ितथ रः यावर मोठा ःब न लावला होता मःत याच पा हली आणी ती जक याचा ldquoथरार ldquoपण अनभवला सपण दादर भागात त हा भयकर धमाल चालली होती सरवात अशी ldquoहटकआणी छान झाली दसढया दवशी सकाळ िनघन अकरा वाजता ौीनगर ला पोचलो कामीर ला पोच यावर थम गलमग पाहायला जा याच ठरल यात तीन ट प असतात प हला ट पा उची ८५०० फट त मग दसरा ट पा गलमग उची ११५०० फट आणी शवट खलमग उची १३५०० फट हवामान ठ क नसल तर दसढया ट या पयत च फ जाता यत जा यापव मोठ गम बट व फरचा कोट भा यान घवन घालावा लागतो

इथ जा यासाठ जी रोप व कबल आह तीला ldquoगो डोलाrdquoराईड हणतात यात बसन अ रश आकाशाला गवसणी घालण हणज काय ह अनभवल

आम या सदवान हवामान अनकल अस यान आ ह खलमग पयत जाव शकलो ितथ बफ पण भरपर अस यान बफात खळण बफातील ःक टग वगर मजा भरपर घतली बफात भरपर लोळलो एकमका या अगावर बफ टाकन खळ यात तर ध माल आली इत या उचीव न प यात फोन क न घर या लोकाशी बोलण पण एक वगळ ाील होत तथ फ बएसनल नटवक होत परत यताना इत या उचीव न गो डोला राईड मधन बफाच ड गर पाहायला मःत वाटत होत व न भरपर फोटो मोबाईल म य गा याच पण व दओ शट घतल आ ह यानतर दोन दवस आमचा म काम असणार होता हाउस ldquoबोट ldquoम य मग आम या ःवाढया ldquoदाल लक कड रवाना झा या ldquoदाल लक ldquoएक अितम सरोवर आह अस हणतात प डत नह रोज दाल लक च पाणी पीत असत आ ह गलो त हा भरपर पाऊस चाल होता िशकायातन हाउसबोट कड जाताना पण डो यावर ला ःटक पाघराव लागल हाउस बोट एकदम दखणी सव सोयीनी य होती आतन पा ह यावर वाटणार पण नाह क ह पा यात आह आणी लाकडाची बाधली आह दोन दवस ितथ रहा याचा अनभव चड वगळा होता बाहर भरपर पावस कडा याची थड बोट खाली त याच पाणी भरपर कप याच थर अगावर असन स दा दात कडकड वाजत होत या थड त झोप या या बड खाली पण हटर होत तर ह थड भागायच नाव घत न हती बाहर या खोलीत एक मोठ उच शकोट होती आ ह आमचा बराचसा वळ ितथच घालवायचो यथ खास का मर प ती या

जवणाची चव चाखायला िमळाली िशवाय यथील खास पय ldquoकहवा ldquoपण आ हाला आमहान यायला द यात आल तथ आ ह चार िचनार लो टग गाडन लो टग शो स प हली िशकायात बसताना कमीर क कली मधील ldquoतार फ क या उसक ldquoया गा याची हमखास आठवण होत होती

यानतर आ ह दोन दवस आ ह तथील िनरिनरा या बागा प ह या यातील ldquoिनशात बाग शालीमार बाग यिलप गाडन या बागा कवळ अितम यिलप गाडन म य फ rdquo एीलrdquo या एकाच म ह यात फल असतात यामळ आ हाला याची मजा घता आली ह बाग पाहताना ldquoिसलीिसला ldquoिसनमाची आठवण झा या िशवाय राहत नाह यथ एक परातन शकराचाय म दर आह तथ व न पण ौीनगर व झलम नद दाल लक पाह याची मजा यत यानतर दोन दवस पहलगाम यथ जायच होत त भारताच ldquo ःव झलडrdquo हणन ओळखल जात तथ जाताना पा पोर यथ कशराच मळ पा हल यानतर ldquoअव तपर ldquoयथ वणच एक सदर म दर पाहायला िमळाल यथ बकट याट या टर आह भारतातील सव याट यथच तयार होतात कारण यासाठ लागणार लाकड यथ तयार होत माऽ याट ची मठ माऽ आसाम मधन यत ldquoतथन पढ माऽ भरपर बफव ी स झाली ldquoलीडर ldquoनद काठ आमच हॉटल होत चोह कड बफ बफ आणी फ बफ च होत सव रःत बफामळ बद अस यान फार फरता आल नाह माऽ बफाची खप मजा घतली का मर सस म य ldquoफोटो सशन ldquoकल पहलगाम हाच अमरनाथ याऽचा बस या प आह यथील नद या काठावर ल असल या पोलीस ःटशन म य एका बोड वर िल हलल एक वा य मनाला ःपशन गल WE DONrsquoT SLEEP FOR YOUR ldquoSLEEP खरच कामीरम य आपण म पण स दयाचा आःवाद घव शकतो याच कारण

सदव बरोबर असणार भारतीय सना यासाठ यथील भारतीय लकराला ध यवाद ाव तवढ थोडच आहत याचा आलला एक ldquoअनभव ldquo हणज आ ह गलमग व न ज हा ौीनगर ला परत यत होतो त हा ldquoलाल चौक ldquoयथ जामा मिशद जवळ झालला ःकटर मधील बॉ बःफोट या बॉ बःफोट म य अचानक क य लावायला लागला त हा िमिलटर न पयटक लोकाना अ यत सर त र या या या हॉटल वर पोचवायची यवःथा कली व काळजी पण घतली या श प च आणखी एक विश य हणज आ हाला यथ सव कारच िसझन एका वळ अनभवायला िमळल एक हणज आ ह बफल पा हली ह हणज बफ अ रश आकाशातन छो या फला या पान अगावर पडत भरपर पाऊस व कडा याची थड अनभवली भरपर बफाचा बफाम पाऊस व यामळ सव प रसर बफमय झालला अनभवला िशवाय भरपर उन याम य बफा छाद त िशखराच अ यत मनमोहक दशन झाल अशी ह कामीर सहल दोन वष झाली तर अजन याची ldquoअनभती ldquoकायम आह अस वा त परत परत जाव आणी ह सहल क न यावी

वषाली गोट खड कर

अदाज अ ण व दशपाड -पण

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आप या मनात खप काह असत या माणच य ात तसच घडल अस माऽ नसत यामळ खपदा आपल अदाज चकतात आ ण भलतच काह तर घडन जात आ ण आप या वा याला काची भिमका यत ह ब याची भिमका - पार पाडण ऽास दणार ठरत ओम -सकाळ पासन अशाच मानिसकतचा अनभव घत होता तो आ ण

याचा िमऽ -राकश एकाच कायालयात नोकर स बाजबाज या डःकवर असणार - जवलग मऽी हो यास काह च वळ लागला न हता मोक या ःवभाव - हा ओम या ःवभावातील सवाना आवडणारा गण होता नमका उलट ःवभाव असलला राकश - हातच राखन वागणारा असला तर या या यावहा रक वाग यामळ इतराना ःमाट-वाटायचा अस असल तर - मऽीतली तडजोड हणन -ओम आ ण राकश या यातील सबध मऽीपण आहत ह सवाना मा हती होत अगद एकमका या घरातील माणसाना दखील ओम आ ण राकश ह स ख- िमऽ आहत ह मा हती झालल होत ओमला ग या काह दवसापव घडलला एक सग आज ह जसा या तसा आठवला - या दवशी आ फस सट या अगोदर - एक अजट -िम टग हणन- मो या साहबानी - ओम आ ण राकश सोबत इतर काह जणाना

थाबन घतल होत ना वन कठल ह ोज ट यणार हणज - या ट मचा - ‐लीडर - ओम क ना राकश या पाक एक असणार ह गह त धरल जायच पण या वळ - राकश न अगद ःप श दात आपल मत सागताना हटल-

मी या ट म म य ओम असल तर काम करणार नाह मला ःवतऽपण ट म हवी आह यात ओम नसल आ ण ओम या ट म म य मी नसल मो या साहबाना धका बसला इतर सहकार थ क झाल राकशच मत ऐकन ओम आ ण राकश याना नहमीच एकऽपण काम करताना पाह याची सवय सवाना होती आ ण आता अचानक हा वगळपणा कशामळ सवाना जतका ध का बसला - याह प ा जाःत ध का ओमला बसन सहा जकच होत राकश आप या वरोधात का बर गला असल या सवालान याची झोप उडन गली होित तस हणाव तर इतरवळ

राकश या वागणक त काह फरक पडला हणाव तर -त ह न हत ओमशी याच बोलण -वागण अगद नहमीसारख - जवलग िमऽा सारखच होत मग- आ फस या ोज ट म य याच वागण अस का झाल अदाज यईना राकश आ ण ओम या रोज या यवहारात तसा काह च फरक पडला न हता

दोघ म-मट आ फसातन घर आ यावर नहमीमाणच सगळ काह सरळ त पार पडत अस एकमका या घरची चवकशी बाक ची याली -खशाली वचारण एवढच न ह तर- जवण करताना अगद मोकळपणान ग पा-ट पा बाहर ग यावर इतर िमऽाशी बोलण - अगद छान आनदात होत होत मग राकश- आ फसात या िमळन काम कर या या वषयी अस का वागतोय आपली सोबत याला का नको वाटत आह अस तर नाह - या या मनात आप या कामा वषयी कामा या प ती वषयी काह ितकल भावना िनमाण झाली

ओम या या शकला फारसा अथ न हता - एका अथान सग या सहकार - िमऽान म य राकश प ा ओमच अिधक पसतीचा उमदवार होता मग आपली ह लोक यता राकशला आवडत नाह का हणन तर तो आप या बरोबर काम करायच नाह अस सागतो आह या एका गो ीमळ आप यात दरावा यत असल तर ह बरोबर नाह राकश ट म-लीडर झाला यात आनदच आह आप याला आ ण

या सठ आप या नावाचा वचार होऊ शकतो- ह ओमला मा हती होत तर मो या मनान तो राकश या हाताखाली काम कर यास तयार होत

आ ण आप या हाताखाली राकशला काम करण कमीपणाच वाटत हणन तर तो आप या ट म म य काम कर यास तयार ना ह ह कारण

असाव- राकश या मऽीत दरावा य याच आपण मो या साहबाना सागया- सर मी राकश या ट म म य आनदान काम कर न मला यात काह कमीपणा नाह त ह राकशला नव ोज ट -लीडर ज र करा यावळ माझा वचार क नका या वचारान ओम या मनावर ल ओझ कमी झाल आपल नात -आपली मऽी आ फसा या बाहर अगद नहमी सारखी आह याची काळजी नाह काह दसर दवशी -आ फसात आ यावर ओम आधी-मो या साहबा या क बन म य गला माग या िम टग म य राकश-काय हणाला कस हणाला याची प हा आठवण क न दत हटल सर राकश या वळ असा का वागला कळना मला मा या कामावरचा याच वःवास उडाला क काय गल अनक वष आ ह कती ोज ट कल सगळ कड आमची जोड िस आह छान काम कर या ब ल आ ण अचानक याला या या ट म म य मी नकोसा झालो आह

राकश इतका बदलन गलाय खर वाटत नाह य या या वाग याचा अदाज यत नाह य मला मोठ साहब ओम कड पाहत हणाल - िमऽ- वाईट वाटाव अस काह झालल नाह उलट राकश या नावाचा वचार ट म-लीडर साठ आ ह मळ च कला न हता आ ण दोन वग या ट मचा करा या अस आमच मत कधीच न हत पण राकश ज हा हणाला ओम या ट म म य मी काम करणार नाह वग या ट म म य मी असन त हा माऽ आ हाला वाटल त ह दोघजण

एकऽ काम कर या ऐवजी वग या ट म म य काम कराव कारण आह या ट म म य तम या जागी राकश ट म लीडर होण - बरोबर न हत आ ण नहमीच ओम लीडर आ ण राकश याचा सोबत ह ह बरोबर न हत याला ह ःवतऽ सधी दली पा हज आ ण राकश हणाला मला- ओम ला बाजला सा न मला त ह

कधीच ट म लीडर क नका मी दसया ट म म य जाईन पण मा याकडन ओम वर अ याय झाला अस मला वाट नय मा या भावना समजन या या साहब

सो मी उ ा या िम टग म य ओम बरोबर

काम करणार नाह अस सागन आ ण बाजला होइन नतर त ह वगळा िनणय घऊ शकता आता बोला ओम- राकश अस का वागला आला का काह अदाज अहो- आप या िमऽा या भ यासाठ तम यासाठ तो अस वागला ओम साहबा या चहयाकड पहात रा हला अदाज चकणार असतात हच खर ‐‐

अ ण व दशपाड -पण मो-९८५०१७७३४२ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ldquoगजाची आईhellip सतोष द पाट ल ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

गजानन उफ गजा हा आम या सव िमऽमडळ पक च एक पण या सव िमऽ मडळ त व गजात एकच सा य होत व त या या वल ण हाःयाच

गजानन आम या कॉलनीत राहायला आला त हा अगद दोन वषाचा होता आप या आई बरोबर हणज समाताई बरोबर लहानगा गजा आला

आम या चचला एक नवीन वषय िमळाला याच दसण हसण सार काह अगद जीव ओवाळन टाकावा असच कधी कधी वाट सपण भारत वषात जर शोधल तर इतका वन िनरागस मलगा िमळणार नाह बघता-बघता हा गजानन अ ठावीस वषाचा झालापण वय वाढल तर वयासोबत यणार ौढ पणाची ल ण काह गजानना या एकन वागणक व न वाटत न हती

वय शर र अ ठावीस वषाच पण मन- ब माऽएका कोव या पाच वषा या मलाची या पाच वषा या मलातआढळणारा अवखळपणा-िनरागस पणा-डोळ आजह गजा या आठवणी ओ या क न जातात समाताईच ऐन ता यात वध य व या वध याला असणार जगातील एकमव आशा हणजच याना वषभरात झालल एकमव अप य गजानन वयाची ऐन ता याची उमद समाताईनी गजानन या सगोपनासाठ खच कलली िश ण कमी अस यामळ चार घरची भाड कड घासली धणी पापड लाटन इ याद काम समाताई करत असतआप याला लाभलल एकमव आय यातील सख हणज आपला मलगा गजानन हाच या मानत गणपती मगलमत गजानन यावर या

समाताईची िनतात ौ ा होती हणनच मलाच नाव दखील गजानन ठवल

साधारणतः चार वषाचा असताना समाताईनी गजाननला एका बालवगात टाकल वगातील बडबडगीत यर-यर पावसा तला दतो पसा नाच र मोर नाच आ या या वनात साग साग भोलानाथ ह गीत त डपाठ असलला गजानन प ह याच वष प हलीला प हला नबर िमळवन मोकळा झाला या प ह या नबरच कौतक होत त फ या माऊलीला सपण कॉलनीभर हा िनकाल सागन साखर वाटत सटल या समाताई मला अजन आठवतात या या भावी जीवनातील सखी जीवनाची लहर घऊनच यईल अस आ हाला वाटल बघता बघता हा lsquoगजाrsquo च क चवथीला गला व शाळतील पर त याच माण शाळत या िशयव ी पर त प हला आलागजाला िशयव ी िमळाली आता या या या िशयव ीन या या िश णाचा दहावी पयत तर सटणार होतापण दवाला दसरच काह तर मजर होत या घटनन गजाच व समाताईच आययच बदलन गल चवथीला गजा खपच समजस व सamp ध य होता

शाळत या एका मध या स ट त आप या िमऽा बरोबर शाळ या मदानात खळत होता तव यात शाळसमोर ल रः यावर कशाचा तर जोरदार गलका ऐक यऊ लागला जोरात घोषणा जोरात आवाज यामळ ह काह लहान मल घाबरली व काह काय झाल हणन पहायला रः यावर आली तोवर रः यावर दोन गटाम य दगड फक चाल झाली होती ह मल अजनच पढ आली आ ण नकळत एक- दोन दगड या मला या डो यावर आदळल यात एक गजाह होतादगडा या या आघातामळ या या डो याला इतका जबरदःत मार बसला क यातन जो र ाचा पाट वा हला यातन तो जगतो क नाह असच आ हाला वाटलपण दव बलव र होत गजा वाचला

मदवर झाल या जबरदःत आघातामळ हा मलगा ःमरणश गमावन बसला सरवातीस हा तर समाताईना ओळखत नस अन हळहळ गजा या ददवी वासास सरवात झाली गजाच शाळत जाण सटलडॉ टरानी समाताईना या मलाला पण वौाती ा काह ऽास ऽाण दऊ नका अस सािगतलतळहातावर ल फोडा माण समाताई गजाची काळजी घत हो या दवसामागन दवस गल वष गली गजा या वागणक त काह च फरक न हता दवसभर हा शजाढया या लहान मला बरोबर गो याचा डाव माडन खळत अस दपारचा जवन झोपत असप हा दवस सारखालहान मलाना हा ऐवढा आप या प पा एवढा माणस आप याशी गो या खळतो याच आकषण वाट व खप िचडवत असत पण हा कधी या यावर रागावत नस मधन मधन यवन समाताईना मला सस ला आली मला शी ला आली अस साग व समाताई या या पायज याची नाड सोडन ती बाध पयत सवच कर त असत गजा अ ठावीस वषाचा होई पयत समाताई कधी याला सोडन कठच ग या नाह त अगर आप या लाड या पाडसाला सोडन कणाजवळ ठवल ह नाह

कधी कधी गजा आम याकड यायचा मला भोलानाथच मोराच गाण हणन दाखवायचा दवाळ चा नवा शटसपण कॉलनीत दाखवणारा गजा हा एकटाच मी सागन त काम हसन करणारा मी याला बहतक वळा जा पपर घवन य जा दकानातन दाढ च लड घऊन य अशी करकोळ काम सागताच ती पटकन करणारा आम या घर यवन टाई स ऑफ इ डयातील िचऽ न चकता पाहणारा मी कधी कधी गजाला ल न करतोस का वचारल ना या नावानच गजा कोठतर हरखन जायचा व प हा लाजन हसायचा एकदा सकाळ च समाताई आम या कड आ या मला हणा या अर त दिनयला कामाला लावतोस मा या पण मलासाठ बघनार नोकर मी एका जवळच असणाढया कायालयात िशपायाची नोकर गजासाठ प हली

व गजाचा गजाशठ झाला रोज सकाळ छान पक भाग पाडन शट-या ट यव ःथत घालन गजा यत अस यताना एका मो या पशवीत यात दहा कलो तादळ मावतील अशात डबा घवन यायचा पण ह काम फ वीस दवसच कल प हा हा आप या मागाला आ ह याला बरच वळा सागायचोअर गजा त आता मोठा झालास त हा िनट मो या सारखा वाग यावर तो हणायचा दादा मो या सारख हणज कस वागायच व मलाच िन र करायचा या या या िनरागस पणाच मला व समाताईस खपच कौतक होतएकदा शजार या एका मलीनसमाताईकड तबार कलीतम या या गजाला काह तर सागन ठवा यता जाता मा याकड पहात असतो आईन गजाला खप समजावलअस क नय बाळ चागली मल अस करत नाह त यानतर माऽ गजान अशी खोड परत नाह कली

एक दवस सकाळ च समाताईचा जोरात आबोश आ हाला ऐकायला आला हणन आ ह समाताई कड लगच गलोतर या राऽीच डो यात मदचा र ाव होवन गजा आ हाला सोडन गला होता

समाताई एक या झा या या आशवर या आप या आययाचा एक एक दवस ढकलत हो या ती आशा आता सपली होतीआपला मलगा हा खप हषारसमजस आह अस समाताईना वाट हा आज ना उ ा चागला होईल मग ल न कर ल व आप याला खप सखाच दवस यतील अस समाताईना वाटगजासाठ यानी खप हालअप ा काढ या नाना उपवास कलषी कल पण सव यथ

ताई या या क ाना कधीच यश नाह आलसमाजान सदव उप त कल या आप या पोट या गो यासाठ यानी दवस-राऽ एक कली होता यानतर एका म ह यातच समाताई ग यागजा या म यमळ अ न पाणी व य कललडॉ टर उपचार थाबलल फ एकच यासव

आजारातच बडबडण

आता या या कडच जायच आईला एकटा सोडन जातोस काय अर लबाडा बघा बघा कसा पळतोय अर थाब र हा एवढासा एकच घास तर खा नाह तर बघ ितकडन बवा यईल खा - हा िचऊचा घास नीट आघोळ कर साबण लाव का अर कती घाम आलाय तला जा काह तर खा - जाह बघ िचवडा तला आवडतोय ना खा -खा या वडातच एका झट यान समाताई ग या एका मलीचा अ याय कायमचा बद झाला मोन- 9820986659 email‐ santoshpatil_2007rediffmailcom

~~~~~~~~~~~~

बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

कतीदा ःव नवत भासत जायच असत लाब लाब या ितजा या पलीकड पण जाता यतच नाह अनबध आहत क फ नसतच भटकतय दशाह न अन िन ल िन वकार

आज न राहवन सोनािलका ःव नील या आठवणीन याकळ झालीपण काल खप काह बोलन गला र राग नाह आला तझा पण मन दःखी झाल त स ा समजन घऊ शकला नाह स काल

बोलता बोलता कती बोलन गलास र हणज त याह मनात आ याच ना या गो ी वाटत होत आप या मात ा सव गो ीना लक ःथान आह

बाहर याली पणा श द खप लागला र मला ठ क आह तला मा याब ल बोलायच न हत पण श द स ा हाच सचला ना तला म आ ण मा या आ वकारातन झालली कती बाहर याली व ी कशी काय अस शकत या कतीतन दोघानाह िग ट आला नाह त सव काह चक कस काय अस शकत र वचार क न सोनालीकच डोक फटायची वळ आली पण उ र काह िमळत न हत अचानक पायाखालची जमीनच खचन घत या सारख ितला वाटायला लागल आ ण ितला ा अया अवःथत टाकणारा कोण तर ितचा जवलग जीवापाड म करतो ना आपण या यावर मग या याच त डन ह असल श द सव नकोस झालल असताना कठन तर एक आशचा करण चमकावा तसा याचा ित या आय यातला वश मग अचानक सार काह सखकार घडतय

असा वाटणारा भास ओढ आतरता हरहर सवाना बरोबर घऊन एका णाला पण पण याच होऊन जा याच ःव न भट ची इ छा

याकळता अन भट नतर िमलनातन िमळालली त ी सार सारकाह सखदाईच होत मग आता अस अचानक काय झाल का सोनाला उदास वाट लागल म हणज नमक काय होत तीच एका पर प षा या शर राच आकषण क या या ःपशाची ओढ क फ शर र सख छ ह असल काह न हत मग नमक काय आ ण बाहर याली हा श द ए हडा मनाला का बोचला ितला तस हटल तर एक कार त स य तर होत नवरा असताना पर प षा या मात पडलली चाळ शीची ी होती ती इतक वष कधीह अस घडल नाह मग ा वयात ितच अस परप षा या मात पडण खरच नमक काय होत म क वासना शर र सख ह तर ितला ित या नवयाकडन िमळत होत () हणज िन य िनयमान नवरा त दतोच जर या या ःपशात आपल पणा नसला तर काय झाल आ ण ित या मनाचा यान वचार कलाच पा हज असा काह िनयम नाह जर वासनन तडब भरलला गिल छ हालचाली आ ण हावभाव करणारा तो असला हणन काय झाल यान काय फरक पडतो याना ा बाबतीत ःवतःच मत नाह हणन ितला म कर याचा अिधकार नाह ितला ितचा मानिसक आधार शोध याचा अिधकार नाह वचारा या ध यात जा ाना याच जीवघ या धरा यात कधी पातर झाल सोनाला समजलच नाह आधार कअर टकर आता ह फ श दाच बडबड आहत का आप याला आधार वाटणारा य आप या आय यात प ह यादा का आला नाह जर आला असता तर तो िततकाच सवदनशील बनन आप या आय यात रा हला असता का क

कालातरान ह पण नात बदलल असत ःव नवत वाटणार वाःत वक पात कस असल कणालाच सागता यत नाह

हशश वचारा या गद त सोनान एक िन ास टाकला एक भोग वःत हणनच सोनाकड बघणारा ितचा नवरा िन य िनयमान सोनाचा नाजक पण कःकरत होता तर दखील चहढयावर हस आ ण मनात ितरःकार ठऊन ती कायमच या यापढ झकत होती कणालाह व ास बसणार नाह वर वर साधा सरळ दसणारा मन य वाःत वक पाहता एक वकत ह पशच होता एखा ा बला कार माणसाचा चहरा या प ा वगळा तो काय असणार सव आवगातन बाहर पड यावर सोना या अगावर पस फकताना आपण नमक कोण असा सोनाला पड या िशवाय राहत न हता वकती करणाला पषाथाच नाव दण आ ण या वाग याच समथन करण अस असताना सोना या मनाची ित या भावनाची कोण काळजी करणार अशा प र ःथतीत जगत असताना ितचा आधार ितचा व ास ितच म ःव नील ह काय बोलन गला न राहवन ितन ःव नीलला फोन कला हलो हः हलो बोल ग सोन काह नाह अग काय झाल तझा आवाज असा का काय झाल तला का बोलत नाह अ ःव नील णा णाला अःवःथ होत होता सोनाला नमक काय झाल ती अशी तटक का वागत याला काह क या समजना

ह बघ सोन मी तला चागलच ओळखतो साग ना तला काय झाल कसला राग आलाय त ह काय बोलन बसलास ःव नील तला ह कस काय बोलवल गल र अर म करतय र मी त यावरमा या माला त ह काय उपमा दलीय ओह अग राणी त काह ह चकली नाह तझ यक वागण चागलाच आह अग पण त इतक सोिशक आहस नवया कडन ए हडा छळ सहन करतस हणन सागतो तला त जरा वाचा फोड ा करणाला काल मी ज श द बोललो त श द ल ात ठवलस आ ण या मागची भिमका ती नाह का ल ात आली त या अग राणी ह माझ श द नाह ह श द तला ऐकाव लागणार आह आ ण तह त यावर अ याय करणारच तला ह श द ऐकवतील आ ण ःवतः त या समोर ताठ मानन जगतील ह बघ दो ह कडन हार तझीच होणार आह त यावर अ याय क न स ा त तला बाहर आधार शोधायला गली हणन डवचत राहतील मग का अ याय सहन करतस लोकाना ह कळ द त यावर काय काय अ याय होतो त तझ ह शात आ ण सोिशक राहण मला नाह पटत तझ तलाच लढायच आह यथ मी तला आधार दऊ शकतो पण लढायला साथ नाह कती हट करतोय मला अग वाःतवतची जाणीव क न दतोय तर ए हड हट होतय आ ण उ ा सामोढया जा या लागणाढया प र ःथतीन कती हट होशील ह नाह का ल ात यत अग राणी मी त यासोबत आहच ना पण तझी ह लढाई तला एकट नच लढावी लागणार आह मडमकाय हणतोय मी समजल ना कठ हरवली आहस नॉमल हो सोन इतका वळ रोखन ठवलला सोनाचा बाध फटला लहान मलासारखी सोना ढसा ढसा रड लागली

हरवण काय असत तला काय समजणार तला हरव या या भीतीन माझी काय वाईट अवःथा झाली होती बोलण आ ण हदक सोनला दोनह काम नीट जमना अर यार चकल माझ मला न हत मा हत मा या ा वा यान ए हड दखावशील माफ कर मला नाह नको त माफ नको मागस ःव नील या बोल यान सोना दखावली होती आ ण आता या याच बोल यान नॉमल स ा झाली सोनान अलगद ःवतःला ःव नील या ःवाधीन कल ःव नीलन स ा नहमी माणच ित या चहढयावरच कस बाजला कल यान थम सोना या कपाळाच चबन घतल तो ित या वर चबनाचा वषाव करत रा हला यान हळच ित या कानाजवळ आपला चहरा नला आ ण तो हळच पटपटलारानो झाली का शात आता ठव का फोन ितत याच अिधरतन ित या त डन श द आल नको र थाब ना अजन थोडा वळ सोनला इतका कसा याचा मानिसक आधार वाटत होता ितचा नवरा रमश हा तर ःव नील प ा बराच मोठा होता मग नवया प ा लहान य त ितन कसा काय आधार शोधला रमश नावाला मोठा होता परत ःव नील म य असणारा समजस पण या यात न हता नवरा ह वगळ किमकल ित या आय यात होत ज ती िगळ ह शकत न हती आ ण ओकह शकत न हती उ च िश त ऑ फसर असलला ितचा नवरा वाग यात एकदम गावनढल होता रानट बर रा स हणज रमश आ ण या द रा सा या तावड तन सोडवायला आलला राजकमार हणज ितच म ितचा ःव नील परत खरच ःव नील राजकमार बन या इतक धय बाळगन होता का राजकमार तर रा सा या तावड तन राजकमार ला सोडवतो पण सोनाचा हा राजकमार तर ितला एकट लाच लढायला सागतोय

सोना आ ण एकट लढणार अवघडच आह ितला एकट ला लढायच असत तर प हलच २० वषा पव च लढली असती ज हा ित या नवया या वकतीच प ित या पढ आल होत कोणीच सोनाची बाज घतली न हती कोणीच ितला याय दला न हता नवरा बायको या मधल भाडण हणन सवानीच याकड दल कल अर पण का का त ह लोक मला याय दत नाह य आहो बघा जरा ा माणसाकड बायकोला कसा जनावरासारखा मारतो आ ण मा न मा न थक यावर थकवा घालवायला ितला लगचच अथ णात ओढतोितच लचक तोडतो हा बायकोला फ भोग वःत समजतो हा कसला प ष हा तर तोच तो दवस आ ण या नतर आलल यक दवस मनातला वालामखी सोना न सारखा सारखा दाबला

बरोबर आह ःव नीलच मला लढलच पा हज मा या दखाचा अत मी करणारच एक ण ित या मनात आल क ःव नील या आ ण ित या ना या वषयी रमशला सागाव पण रमशची इतक समजन घ याची कवतच न हती यान या ना याकड खपच गिल छ नजरन बिघतल असत याला काह सागण

हणज आ बल मझ मार असच झाल असत एक दवशी सोनान ठरवलच आता बस आता ा सव गो ीचा सो मो लावायचाच रमश बस झाल आता आता तसाच ितथ उभा राहा मला नाह मा हत आता त कसा रअ ट होशील त मला आता मोकळ कर मला जाऊ द माझ दसया कणावर म आह मा या आययात आता तला जागा नाह बाहर याली पणा करायला लाज नाह वाटली थाब त या घरा यालाच तझ थर बघायला बोलावन घतो

रमश हातात ज िमळल यान सोनाला मारत सटला सोना प हा प हा गगनभद आबोश करत होती परत मनात या मनातच यान धडा धड मोबाईलवर नबर फरवल आ ण खप साया लोकाना यान घर बोलावल हणता हणता सार नातवाईक जमा झाल सोना या सासरच सोनाला वाईट चालीच ठरवन मोकळ झाल नवरा सोबत असताना ह थर सचतातच कस आता तम या मलीला ध ालाच बसावा भर सभत सोना या च रऽावर िशतोड उडवल गल खाल मड पातळ धड आह तमची मलगी रड कठची रमश घाणरड बोलन या याःवभावाच दशन घडवन आणत होता बस झाली तमची बडबड आ हाला मा हत आह आमची मलगी अशी वागणारच नाह तम या मलान आम या मलाच पार वाटोळ कल बघ सोना बघ तला सागत होतो ना आ ह ा नराधमापासन वगळ हो त हाच म झाली असती साग सोना याना ह सगळ खोट आह त सोना या बाबाचा हा ि अवतार पाहन सगळ शात बसल बाबा आहो ह सगळ खर आह माझ खरच दसया य वर म आह कोण ःव नील ःव नीलकस श य आह त कठ आह तो बाबा हा काय मा या शजार बसलाय हा ःव नील तर आह ःव नीलचा हात हातात धरत सोना बोलली यानी यानी ा करणात सोना व त ड सख घतल त सार अवाक होऊन सोनाकड बघायला लागल सोनाच सग यासमोर ःव नलशी सवाद चाल झाल ःव नीलच ितला धीर दणार वा य ितला बड कर यास मदत करत होत आता भर सभत शातता पसरली

ह काय चाल आह सवाना समजच ना सोना या आईला अौ आवारात यईना आता ितला फ ित या लकराची काळजी वाटत होती मा या बछ या अग भानावर य ग सोन अग ःव नील नाह य ग इथ तो इथच काय तर ा जगात स ा नाह तो तर २५ वषापव च ह जग सोडन गला आह ग भानावर य मा या राजा ःव नील नाह य ल ना आधीह आई बाबा असच काह तर बोलायच बर का ःव नील त हा मी या यावर व ास ठवला होता आता मला कणावरच व ास ठवायचा नाह ःव नील त हणत होता त एकदम बरोबर आह शवट ा जगान मला बाहर याली ठरवलच चल मला घऊन चल त या बरोबर मला नाह राहायच ा जगा बरोबर सोनान रमशच घर कायमचच सोडल आ ण आता ती सखान ससार करतय ःव नील बरोबर मटल हॉ ःपटल या दहा बाय दहा या खोलीत (end )

अनघा हर ~~~~~~~~~~

ीhellip मदा कनी रासकर ी हणज काय फ एक भोगवःत आह ितला ःवतःच अस काह

अ ःत व आह क नाह पोटात मलीचा गभ असला तर पोटातच ितला मारायला पाहतात पण तो गभ वाढतो कणा या पोटात एका ी याच पोटात ना क प षा या ी च जर ज माला नाह आली तर प ष कसा ज मणार मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नाव ह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का लहानपणापासन मलगा आ ण मलगी हा भदभाव होतो मलीनाह मला सारखच सव अिधकार का नाह त कठना कठ काह ना काह कमी असतच मलगा आ ण मलगी बरोबर वाढवताना मलाना सव सखसोयी आ ण मलीना माऽ फ काम सािगतली जातात मलानी राऽभर बाहर रा हल तर ह चालत पण मलीनी माऽ अधार पडाय या आत घरात यायच पदोपद ित या नार वाला धोकाच असतो ती घरातह आ ण बाहरह का सर त जग नाह शकत ितला ित या ःव नाना का मनातच माराव लागत यगानयग चाललली ितची ह घसमट कधी थाबणार ती कधी नार ची नारायणी होणार पहाव ितकड वासनन भरल या नजरा ितला सहन करा या लागतात गद या ठकाणी दखील ितला ःवतःची काळजी यावी लागत क कणी आप याला ःपश तर नाह ना करणार म ाम कती कळसवाणी गो असत ह त एक ी च समज शकत फ या प षाना या वळस या ी म य आपली आई कवा ब हण का नाह दसत मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नावह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का काह ठकाणी तर नवराच एखा ा व प षाला थो या पशासाठ आप या बायकोलाह वकताना पा हल बात याम य ह सव

पाहन आता मन स न होतय या सव गो ी आता रोज याच वाट लाग यात बला कार झाला तर ितन त ड लपवायच पण यान ह काळ क य कल यान माऽ उजळ मा यान िमरवायच अशा नराधमाना ितथच फाशी दली पा हज पण नाह वषानवष खटल स च राहतात रगाळत नसत लाज वाटत आता या सव गो ी रोज रोज घडताना पाहन रोज एक नवीन दािमनी ज माला य याप ा एक दगा कवा कालीमाता ज माला यावी आता फ एक झाशीची राणी कवा एक जजाऊ ज माला यावी मलीनी आता ःवतःच र ण ःवतःच करायला िशकल पा हज आपण जर एका प षाला ज म दव शकतो तर याला सगी अ ल ह घडव शकतो प षाला ज म ीनच दलाय ह आता प क यानात घतल पा हज यक ीनच यक मलीन ःवतःच ःवतःच र ण करायला िशकाव आता आप याह मनगटात जोर आह ह दाखवन ाव घराबाहर पडताना कायम हातात एखाद िमरचीची पावडर सोबत अस ा जर वळ आलीच तर ितचा ज र वापर करा एक राखी आपणच आप या हातात बाधा आ ण ःवतःलाच वचन ा क माझ र ण मी ःवतःच करायला िशकल आता आप यातील आ म व ास जागा करा आपणह कणाप ा कमी नाह ह जगाला दाखवन ा सवच प ष वाईट असतात अस नाह पण काह वाईट प षामळ आज अस बोलाव लागत आह ज प ष चागल आहत याना माझा मनापासन नमःकार helliphellip भावानच ब हणीच र ण कराव अस काह नाह ब ह ण पण आता स म आहत ःवतःच र ण ःवतःच करायला या ह कशातच कमी नाह त

मदा कनी रासकर ________

मी तीच ी आह

जन नऊ म हन तला गभात वाढवल ा सदर रगीबरगी दिनयत नवीन जीवन दल ओठावर प ह या श दाच अकर रो वल ऊन थड पावसातह तला माय या ओला यात जपन ठवल

मी तीच ी आह जन तला मो या भावाच ःथान दल राखीची रशीम गाठ बाधन आपल नात मजबत कल आ ण त मला मा या र णाच वाचन दल

मी तीच ी आह जन तला बघताच त यात परम राच प प हल त याबरोबर स पद चालन त या चरणी माझ जीवन वा हल तला पतीचा दजा दऊन परम राकडन ज मोज मी तलाच मािगतल

मी तीच ी आह जी तला बाबा ‐बाबा हणन कधीच नाह थकल तझ बोट ध न चालताना ःवतःला सर ीत समजल त माझा बाबा आहस ह सग याना अिभमानान सािगतल

मी तीच ी आह जन झाशीची राणी बनन तर कधी सा वऽीबाई फल बनन ीला जग याच धौय दाख वल

ःवतःकड ी हणन गवान प हल

पण आज hellip

मी तीच ी आह जी या दिनयत काय तर घराबाहर पडायला घाबरत इमजाशी लढताना नाह तर आता अधाराला पाहन माग सरकत चार‐ च घासमोर मा यावर होणाढया अ याचारालाह कोण या भावाची धाव नसत

मी तीच ी आह जी ःवतःचा जीव मठ त घऊन जगत आज लोकल शनम य चढतानाह माझ दय फाटत अजनह मी एक अबला नार हणनच फरत

मी तीच ी आह जला ःवतःला ऊन थड पावसातन वाच व याच सामथ आह पण ःवतःची अ वाच व यासाठ ती असमथ आह

मी तीच ी आह

खरच नवरा असा असतो का

खरच नवरा असा असतो का बाहर वाघ आ ण घर घाब न राहतो का ऑ फसची तारवरची कसरत क न घरची यट कर यासाठ स ज असतो का खरच नवरा असा असतो का

कतीह टशन असल तर बायको आ ण आई यातील गता सोडवत असतो का ःवतःची इ छा बाजला ठऊन दोघीना खश ठवत असतो का खरच नवरा असा असतो का

हव ‐हवस वाटणार िमऽ बायकोसाठ दर लोटतो का िमऽाबरोबर पाट ला जायच असतानाह बायकोकड पाहन नाह हणतो का खरच नवरा असा असतो का

ःवतः आजार असताना पन कलर खाऊन झोपी जातो का आ ण बायकोला काह झाल तर स ट टाकन ितची सवा करतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नाआधी बायको अ सरा वाटत का आ ण ल नाचा २५ वा वाढ दवस साजरा करतानाह याला बायकोत तीच अ सरादसत का खरच नवरा असा असतो का

ितन कतीह सव ‐फगव कल तर याला तीच हवी असत का ितची चक असली तर ित या माड वर डोक ठऊन तो sorry बोलतो का खरच नवरा असा असतो का

वाटपोण मला बायकोबरोबर ितला न कळता तो उपाशी राहतो का तोह ित याबरोबर ज मोज मी ह च बायको िमळो हणन साकड घालतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नानतर तो ितला आई ‐ व डलाच मह दतो का माहरची उणीव सासर भ न काढ याचा सतत य करत असतो का खरच नवरा असा असतो का

नवरा आ ण बायकोच नात ःवगातच ठरलल असत का हणनच नवरा असा असतो का

ःनहल अिभ जत जाधव

तीhellip

मखमली वाटवर चाल याची ःव न उराशी बाळगन िनघाली

ःव नाळ डोळ आ ण िनपाप स नता चहढयावर कोमल ःव छद पावलाम य कण कणणार पजण अवखळ भरभरणाढया बटा आवरत मऊशार हरवळ याहाळत - िनघाली

आई या कशीतली माया आ ण

बाबा या नजरतला आधार घ ट ध न ठवन आज वरल सःकार िनघाली समोर दसणाढया चढणी वळण दगड ख ड नजरत साठवत िनघाली

सकमार पावलाला प हली ठच दखावलला जीव सावरत डो यातील अौ आवरत ठचचा अनभव साठवत माग वळन न पाहता आ म व ासान िनघाली

पा हल वळण मागच य ीआड पलीकडल य अिनिमष नऽानी अवलोकत नवीन व ाची िनिमती साधत िनघाली

न यानच दसणाढया दखा यान हरखली रमली रगाळली लोभावली अनक वदना सल जखमा झलत अन सोसत ःवािभमानान सगळ बळ एकवटन िनघाली

चढणीवर नटान ज न चढली चहढयावर अनभवा या रषा अन पावला या भगाची दखल न घता- उरभ न ास घवन िनघाली

डो यात इतराना द यासाठ ःव न अन पा हलली ःव न पर कर याची ज

वाटत या सग याना दत िनघाली

आता समोर उतारच उतार

नहा आठवल nehaathavale64gmailcom

~~~~~~

डो याची काळजी आपण आपल शर र चहरा सदर दसावा हणन बर च काळजी घतो माऽ िततक च काळजी आपण डो याची घतो का डोळ सदर दसावत हणन आपण य करतह अस माऽ याचबरोबर आप याला डो या या आरो याची काळजी घण आवयक आह याकर ता काह मह वाच उपाय खालीलमाण १) डो याची िनरोगी वाढ हावी आ ण त शवटपयत चागल काय म राहाव यासाठ lsquoअlsquo जीवनस व असल या हर यापालभा या दध अड मास मास याचा आहारात समावश करावा २) काजळ सरमाम य समा व कल या रासायिनकपदाथामळ डो याना इजा होव शकत यामळ याचा वापरश यतो टाळावा

३) भवया व पाप याना आकार द यासाठ प सलीचा वापर कला जातो अशा सौदयसाधना या वापरामळडो या या नाजक वचवर गभीर प रणाम होऊ शकतो

४) मधमह र दाब आ ण ट बी असल या णानीआप या डो याची दरमहा तपासणी करावी

५) उ हात जाताना वाहन चाल वताना अथवा कपनीतीलकामगारानी चमा अवय वापरावा

दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ अिधक महनत क यान अथवा भर उ हात फर यान अगाला घाम यणारच माऽ तर ह काह य ना घाम य याच माण इतराप ा जाःत असत आ ण यामळ घामाची दगधी दखील पसरत वयात यईपयत मला या घामाला कठलाह वास नसतोवयात आ यानतर विश ःव पाचा वास स होतो काह म य ह दगधी इत या मोठय़ा माणावर यत क चारचौघात मान खाली घालावी लागतयासाठ काह घरगती उपचार पढ लमाणhellip

१) भरपर पाणी याव पोट साफ ठवाव

२) िनयिमतपण दवसातन दोन वळा आघोळ करावीआघोळ या पा यात सगधी ि याचा जस गलाब पा याच चार त पाच थब डटॉल यड कोलोनचा वापर करावाआघोळ नतर डओसट पावडरचा वापर क यास अिधकफायदशीर ठरत

३) श यतो अिधक घाम यईल अशा कप याचा वापर क नय प रधान कलल कपड हात मालावर सगधी ि याचावापर करावा

४) घाम वचवर साचन रा ह यास व वध आजार हो याचीश यता असत यासाठ डॉ टराचा स ला यावा

भ गीत hellip

गणश वदना नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका वरद वनायक तमची महती ई छापत तव कपनी मगलमत गणाधीपती महड िनवासी जग उ ार व ा ब भ ा वरसी शरण त हासी महागणपती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

त ह कपची सदा सावली ःमरण करता काय िस द दशन घता दख हरती पाप सरती मो ा ी नामःमरण आ मश भ रसाची नवी अनभती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

यऽा करता मन आनद व न टळती भय पळती सगण ःव प स न मत दयी सदव को न नती भव सागर या त न नसी आ मसखाची यई भरती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका कला सःकती तम या दासी सव िस आ हा लभती त हा समप त कलाकती कला सवची आनमती ावी

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ौी वरद वनायक स न तम याच ठायी तम याच ठायी मज राम भ मज राम भ मज गो वद ह र गो वद बालाजी ह र गो वद मज पाडरग ह र व ठल ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज लआमी आइ भवानी मज शारदा माता रणका आइ यमाइ मज स ौगी आइ चतौगी मज श पीठ साडतीन सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज िशव शकर भोलनाथ मज कदार मज राम वर मज व र मज सोमनाथ मज आ मिलग अमरनाथ मज योितिलग ादश सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज ौी ग द ग ःवामी समथ ग गजानन मज समथ नवनाथ मज मज तीथ ःथान समाधी घाट सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज पर सा ात मज मज सरःवती प सदर मज म धाम वकठ अवघ मज िनज धाम परम धाम मज ह वरद वनायका वनायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

बोला हर व ठल व ठल नामा सग वाजतो मदग टाळ हाती घऊनी रग भ नाच माणसा पर अभग आज भा यवत

भगवत सवा सदा सदा सत सग व ठल नामा सग वाजतो मदग चार घटका वसा दख वस पच नामःमरण करता करता साधया परमाथ

व ठल नामा सग वाजतो मदग अ रगी जडला हाच नाम छद मनशाती िमळ िमळ आ मानद

व ठल नामा सग वाजतो मदग भ रस रग चला ध वार वाट साथ झाहला ज म सफ़ल जगण

िच बोल व ठल व ठल वाणी बोल व ठल व ठल

काया बोल व ठल वी ठल आ मा बोल व ठल वी ठल

हणा हर व ठल वी ठल बोला हर व ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल

ौीग क पत सकल सक पाधा

ान तज भाःक सकल ितमीर सहा

कला व ा िसध सकल त णा िनवा

कला याऽी पाम माग दावा वड लधा

लीन चरणी सदग माया धरावी परमश

ौी गणशाय नम

भव सागर या म चा कनारा त ह

अधाढया माग या द ीचा काश त ह

खडतर आय या आशचा करण त ह

अ ानी साधका या ानाचा द प त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

मातीचा गोळा आ ह घड वता ा त ह

अडखळत बालक आ ह चाल वता वण त ह

भरकटत भोगी आ ह करार शीव त ह

पामरस भ आ ह स ात पर त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

शरणागत लीन चरणी अभयदान पडो पदर ज मोज मीचा पापी गगाःनान घडो आजी अत पीड त चब कपामत िमळो त ी

चटक अ ान धगी ानचि लाभो शाती

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

आळ वतो तव सदग राया गतीचा मज साद ावा प रस ःपश योग जळवा सवण-मय ज म घडवा

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

द द ौी ग दव द ौी ग दव द ौी ग दव द

दगबरा दगबरा ौीपाद व लभ दगबरा आवधत िचतन ौी ग दव द ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

राम नाम राम राम बोल ह मन राम राम िच ी हा जप राम नाम ह िशव ःतवन राम नाम शमव वषदाह

राम नाम एक आधार राम नाम ज मो ार राम नाम ह मो ार राम नाम शाती धाम

राम नाम घता सट मोह-पाश अन घोर-पाप राम नाम अमत पान राम नाम म ार

राम नाम याव िन य राम जप अतर िनरतर हाच धम हच कम किलयग एक हा य

फल साद सदा-सव हत ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

मगश मधकर मढ सदःय मसप तळगाव दाभाडमावळ ९८८१४९०१४७

मनो-गती (अकषय वाटव )

==========================================

बऱयाच िदवसापासन मनात काही िवचार यत होत आिण एक िदवस अनघाज बरोबर बोलण झाल बोलता बोलता तयान सहज िदवाळी

अकाचा िवषय काढला आिण एखादा लखही िलहायला सािगतला मी प ीचा लखक नाही पण तया रा ी घरी आलयानतर िकतयक िदवसापासन मनात घोळणाऱया तयाच िवषयान पनहा वर उसळी मारली आिण मग ठरवल चला या िवषयी आपलयाला ज वाटत त िलहन काढ खरतर िदवाळी अकासाठीचया लखाचा साचा मला अवगत नाही महणन जस सचल तस िलहीत गलो कवा जातोय शतकानशतक माणसाला आपलया शरीर ब ल आिण मना ब ल कतहल आह काळाचया आिण िवकासाचया ओघात ह कतहल माग न पडता अिधकच वाढत गल आिण कालातरान या कतहलाच रपातर िजजञासत झाल या िजजञासला मग िवजञानाची साथ िमळाली आिण शरीराचा मनाचा शा ीय अभयास सशोधन सर झाल आजपयत दशािवदशात झाललया सशोधना अती अनक वगवगळ िनषकषर िनघाल एवढच नाही तर सािहतय सगीत कला शया जीवनाचया िविवध अगानाही याची भरळ पडली महणनच की काय सवरसामानय माणसाचया मनो ापाराब ल बिहणा बाईना lsquoमन वढाय वढायrsquo या ओळी सचलया खरच िकती सयि क आहत या ओळी आपल मन दनिदन जीवनात सतत कलपनचया गरड भराऱया घत असत मा तयाच वळी जया माधयमातन या कलपना मतर रप घतात त शरीर िशिथल असत फार थो ा लोकाचया बाबतीत अस घडत की मनाचया गती बरोबर तयाच वगान तयाचया कतीही गितशील होतात हा िवचार जवहा मनात आला तवहा लागलीच िवचारा पाठोपाठ

ही िनमारण झाला की अस का होत मग तया ाच उ र शोधणयासाठी िवचाराची मािलका सर झाली आिण लकषात आल की मन म आह तयाला िदशा वळ काळ सीमा ात जात धमर भाषा कशाचही

बधन नाही आिण महणन तयाची गती अितशय वगवान आह महणनच की काय जवहा एखादी कलपना मनात असत तवहा आपण अनक कार िवचाराचया कल या लढवन ती कलपना मनातलया मनात साकार करतो मा जवहा ती कतीत आणायची वळ यत तवहा तवहा आपलयासमोर अडचण च असखय ड गर उभ राहतात आपलयाच दनिदन जीवनात अनक वळा आपण एखादी गो कशी शकय आह याचा िवचार करणया एवजी ती अशकय कशी आह याचा जासत िवचार करतो आिण काही वळान सवतःलाच ह ठाम पण पटवन दतो की ती गो अशकय आह

आता असा उ वतो की ह तर सगळ मनाच खळ आहत मग यात शरीराचा सबध यतो कठ माझयाही मनात नमका हाच आला आिण काही वळान एक साध उदाहरण आठवल िकतयक वळा आपण रा ी झोपताना सकाळी रोजचया पकषा लवकर उठायच असा िन य करन झोपतो मा ७० वळा आपण दसऱया िदवशी एकतर रोजचया वळीच उठतो कवा तयापकषा उिशरा याच कारण अस की मनान ठरवल तरी शरीराला जी सवय लागलली असत ती बदलत नाही दसऱया िदवशी सकाळी ठरवललया वळला मन जाग होत दहव ी जागया होतात मा शरीर अथरण सोडायला तयार होत नाही कारण सवय ह जवहा मला जाणवल तवहा लगच दसरा िवचार मनात आला की शवटी शरीरावर िनय ण मदच ब ीच िवचाराच महणजच पयारयान मनाच आह पण तरीही मनषय सवरसवी शरीराचया आधीन आह उदाहरणाथर ndash अघोळीला गरम पाणी हव ही शरीराची गरज आह कारण मनाला सपशर जञान नाही पण आपलयाला (ज अघोळीला गरम पाणी वापरतात) आपलया शरीराला याची एवढी सवय झालली असत की आपण ठरवनही थड पाणयाचा वापर कर शकत नाही पण अपवादातमक पिरिसथतीत (उदा व कीय सलला) आपण शरीराची मरड घालन थड पाणी वापरतो जस की मधमहाच रगण नाईलाजान गोड पदाथर खाणयाच टाळतात या वरन अस लकषात आल की अर ा आपलया मनाच िवचार िन य प ा असल तर शरीर हतबल होऊ शकत महणजच आपलया कलपना साकार करणयासाठी आपण आपलया कमाल शारीिरक कषमता वापर शकतो िम ानो हा जो िवचार माझया मनात आला कवा मी जो या लखात माडणयाचा य कला हा िवचार ही कलपना या पव िकतयक वळा

िकतयक िठकाणी माडणयात आली आह पण या लखाचया िनिम ान पनहा याला उजाळा दणयाच कारण एवढच की आपलया दनिदन जीवनात धकाधकीत आपलया मनात आपलयाला जो आनद िमळवायचा असतो तो कवळ शरीरान नकार िदलयान मनातच राहतो आपलयाला वाचनाची आवड असत पण नोकरीवरन कवा इतर कामातन सवड िमळत नाही अशी सबब आपण पढ करतो आिण यासाठी जबाबदार असत आपल शरीर कारण आपल मन ह अशा गो साठी कायम उतसाही असत पण lsquoशरीर थकणrsquo या एका सबबी खाली जीवनात आपलयाला आनद िमळवन दणाऱया अनक गो ी आपलयाकडन करायचया राहन जातात वयो मयारदनसार शरीराचया कमाल कषमता कमी होतात हा भाग वगळा पण अवघया ितशी पसतीशीत आपल शरीर आपण चाकोरी ब जगणयात अडकवन टाकतो ह िकतपत योगय आह कदािचत माझ ह िवधान १०० सगळयाचयाच बाबतीत खर नसल पण जयाचया बाबतीत खर आह तयाची ट वारी स ा काही कमी नाही

एवढा िवचार कलयानतर lsquoया जगात माणसाला अशकय अस काही नाहीrsquo ही सकलपना पटायला लागली मग इितहासात डोकावन पिहल तवहा लकषात आल की आजवर जयाची नाव ठळक अकषरात िलिहली गली आहत तयानी तयाचया शरीरापकषा मनावर आिण मनाचया कलपनावर अिधक िभसत ठवली आिण महणनच शरीराची कमाल कषमता वापर अशयकय गो ी शकय कलया

खरच एकदा य करन बघायला काय हरकत आह मनाचया वगान कलपनावर सवर होवन शरीराची गाडी कमाल मयारदपयरत पळवायला कदािचत पिहलयादा अपघात होईल पण एकदा सराईत चालक झालो की सव ाचया दिनयचा प ा सहज िमळल akshaywatvegmailcom 9420260808 Mumbai

~~0~~

खर दवाळ गावाकडचीच अड भाकर यरोळकर

===========================================================================

आप या अनभवातन जीवनाचा अथ काढण सवसामा य िनकष काढण कवा जीवनावषयक त व ान माडण ह

माणसाची सहजव ीच असत या थोर लखक गगाधर गाडगीळा या मताशी मी शभर ट क सहमत आह स या साजर होत असलली दवाळ आ ण स र या दशकातली दवाळ यात जमीन-अःमानच अतर पडल आह आप याकड सतत कठला ना कठला उ सव चाल असतोच माऽ या उ सवाचा आण मामीण सःकतीचा िनकटचा सबध असतो ह आता आपण यानातच घत नाह आप याला काय रोजच दवाळ आ ण दसरा अस बोलन झाल क जबाबदार सपली पण अस होत नसत आम या लहानपणी दवाळ ला गावाकड जाण बधनकारक अस क यक काय परत वषानवष ह परपरा चालच होती दवाळ चा अथच मळ तो असायचा घरातीलच न ह तर गावातीलह सग यानी एकऽ जमायच माणस नोकर यवसायािनम कठह असली तर दवाळ ला गावाकड जमत कणा या घर कोण आल कोण आल नाह याची खबरबात सग याना अस यावळ मोबाईल फो स न हत माऽ एका या घरातली बातमी दसर कड समज याची एक न ह तर अनक मा यम उपल ध होती आ ण ती सार जवत होती एकतर सकाळ उठ याबरोबर जगमलोक रोज पीठ मागायला यत लहान असतानाच मला चागल आठवत सकाळ तासभर मी पीठ वाढाय याच कामावर बसलला अस एखा ा दवशी त आल नाह त तर आमची आजी अःवःथ हायची कारण गावात हमखास कणी तर

गचकलल असायच दवाळ त कोण आल कणा या घर कोण नाह अशी जगम चौकशी कर त असिशवाय परट ण असच दपार या वळला बारा बलतदारापक सतार ना ह अशा मडळ चा तर नहमीच राबता असायचा सवाचच आपलक च आ ण ज हा याच सबध असत शाळत जाताना कवा यताना लोहारा या भा याजवळ तास तास बसन याच काम कतहलान बघत बसलल मला आठवत नळ फकली सोनारइकडन ितकड जाई वार अशी कठलीह हण नतर मा हत झालीपण सोनाराच काम कस चालत त य ात तथ बसन आ ह पाहलल आह या काळात गावात हअर कट ग सल सची भानगड न हती ना ह घर च यत अस तोह आमचा वरग याचा असा औ स यपण काळ असावयाचा सग या गावात या गजगो ी ितथ कळायची सोय होती दवाळ दर यान पचाग सागायला ा हणह असच या याह झोळ त काह ना काह टाकाव लागएकादशी कधी ादशी क या वार आमावःया कती वाजा स भाऊबीज कशी या वष लाबली अशा गो ी आ हाला या याकडनच कळत गाव सपकाची मा यम एवढय़ावर थाबत नसत तर स याकाळ हल या िश याची ःवार असचकदला या उजडात िश याला रोट वाढा जी अशी हाळ हमखास ठर या वळ यई ती एखा ा दवशी नाह आली क आजी गडय़ाजवळ चौकशी कर त असएक-दोन दवस सलग अस कणी रवाजानसार आल नाह क गडय़ाला कवा अ य कणाला कवा मलाच या या घर चौकशी कर यासाठ पाठवन दत अस दवाळ चा उ सव असला तर या सव मडळ या सहभागािशवाय याची क पनाच करण श य न हत साधा फराळ असला तर सवाचाच सहभाग यात राहायचा दवाळ हणज मामसःकतीचाच एक अ वभा य भाग होता आता ती सःकतीच उरली नाह तर मग दवाळ कसली वाडय़ातच गोठा अस स याकाळ

जनावर घर यत तो ण मोठय़ा औ स याचा अस दन दन दवाळ

गायी हशी ओवाळ या िचरप रिचत ओळ या यासाठ च तर हो या गायी हशीसोबत गराखी आलाच आणल या फटा यापक काह फटाक आम या गरा याला िमळाल क मगच आ ह त उडवायला स कर त अस गावात लआमीपजनाला आ ण पाड याला पानसपार ला लोक बोलावत जवढ हणन काह दकान असत कवा न यान उघड त ितथ सगळ कड भट ावी लाग दवाळ हटल क वाजऽी आलच बड वाज यािशवाय ख या अथान दवाळ आह अस वाटायचच नाह दारात दपार या वळ बड वाजला क आ ह सार शजारपाजार या मलासहत जमत अस नतरह ग लीत बड या पढ-माग कवा सोबत काह काळ िमरवत चालण ह आमची चनच असायची सःकती हणज नमक काय ह मळातन समजन घण तस सोप नसत ती अनभवायलाच हवी आता गावात हअर कट ग सलन झालत कारण नसताना मोबाई सचा सळसळाट झाला आह गरज नसताना िनरिनरा या कप याच टॉवस उभ राहल आहत घरातल गोठ आतागावाबाहर शतात गल आहत तर काह ना त नकोच आहत याऐवजी ड शअटना या छ या उगव या आहत घरातली माणस एकमकाना भट याऐवजीमोबाईलव न शभ छा दऊ लागली आहत तह उपचार हणन आप या गायी हशी वासर कती याऐवजी ट ह वर चन स कोणती दसतात याची आताचचा होत गावात या बसःट डवर इतर सोयी कठ या नका का असनात पण प सी थ सअप बसलर या बाट या िमळतात मग दसर काय होणार पव लोक एकमकाची वचारपस कर त सख-दखात सहभागी होत जवळ क होती ज हाळा होता पव ह लोक दा पत पण दा डय़ा कोण त सा या गावाला मा हत

अस लोक या याकड दल कर त याच काय मनावर यायच हणन गावात कणाचा तर न क च धाक अस वाटल तस वागायची मोकळ क कोणालाह न हती काह सकत होत ढ हो या परपरा चाली रती अस सगळ सगळअ ःत वात होत मामसःकतीचा डोलारा कोसळला आ ण मग चाग या परपरा ढ ज हाळा न होत चालला गावातली पहाट उगवायची ती मोरा या मजळ ककावलीन राऽभर चाल असल या व सपत आल या भजनानी व अभगानी स नसय दय हायचा न होत असल या मामसःकतीचा न स या थाबायच नाव घत नसल या शतक या या आ मह याचा घिन सबध अस याच माझ तर ठाम मत आह लोकाचा आपसातला सवादच हरवत चालला आह लोकपव एकमकाला ध न होत या बलतदार प तीचा समावश असणार गाव सःकतीच याला कारणीभत होती गावातल गावातच िमटवायची मता होती परणीसाठ कवा खतासाठ

कणी अडन बस याची था न हती अगद एखा ा या शतात पकल नाह तर इतरा या कणगीतल धा य हात घालन न याची मभा होती ह कदखील होताआज आपण हा सारा चागलपणा वसरत चाललो आहोत

मो 9860455785 अड भाकर यरोळकर ~~0~~

आ ण (द प ओक) ==================================================================

काह लोकाना खप पडतात यात या काह ना यामळनव शोध लागतात तर काह ना नव पडतातकाह जण उ र टाळ यासाठ ित करतात काह जण जबाबदार तन पळवाट शोध यासाठ

वचारतातशाळम य जस िश कानी वचारण अप त असतिततकच कवा या प ा अिधक व ा यानी त वचारणआवयक असतकाह वळा काह जण

आपली ब म ा िस कर यासाठ ाची सरब ी करतात वचा न ग धळात पाडन आपल वचःव िस द कर याची सवय तर अनकाना असत तर काह जण नसत च घऊन जगत असतात याच जीवन हाच एक कट झालला असतो उ र सापडतनाह त यामळ ाचा िनचरा होत नाह त साठतचजातात आ ण मग याच ओझ आययभर वाहत वाहतशवट या म य या तक सगत अवःथत पोचतात आ णसपतात या या ासकट मग काह वळा पडतो क वचारण चागल कावाईट सवच जाणकार हणतात क पडण ह एक नसिगक बया आह आपला मद ा या व या पडत सम होत असतोबहदा अस हणतात क मदला जत या व या जाःतिततक जाःत ग भता ब म ा असत ती कदािचत ामळ आ ण िमळाल या उ रामळ वाढत असलज माला आ या बरोबर आपण कठ आहोत हा पडतोआ ण पाय पकडन उलट धरणाढया सईणीकड कवाडॉटर कड पाहन प हला पडतो याला भाषा नसतपाठ वर थापट मा न ज उर िमळत याला भाषा नसतपण अथ असतो ती थापट सागत सरळ पण जगायच असल तरजगाकड उलट पहा

या विचऽ उ रान रड फटत आ ण यामळ सग या याचहढयावर हस फटतमग पालथ पडायला िशक पयत उताण पाडनपाळ या या वर टागल या चाद या म य ल बणार िचमणीकावळ पाहत पडलल

डो यात कतहला या पानचमकत असतात पाळ यात डोकावन पाहणार वचारात असतातकोणआह ओळखल का मी तझी कवा तझा काका मामा आ या भाऊ ब हण वगर वगर हसतोयकशा ओळखन काय झालललायला श द कळत नसतात भाव समज लागतात तस नव उभ राहतात मग भाषा िमळत घरा या सीमा ओलाडनआप या पायावर बाहर पड यावर प हा यक ाच समपक उ र िमळतच अस नाह पणजगरहाट या दबावाखाली त अन र त तसच राहतात वचारणाढयाला धमकावल जात वचा नको मीसागतोय न तसच कर ह हणणारा दखील याअन र त ाच ओझ वहातच असतो कारण यानजीवनाचा सोपा माग ःवीकारलला असतो उ र शोधीतबसत नाह बहस य असच असतात वाह पतीत मळल या वाटन जाणारपण

मग असह लोक असतात त तो घऊन फरतराहतात त ह हणता हणन का तसच का मी हणतो तस का नाह र ती या चौकट बाहर पडतातनवा माग शोध लागतात अशाना समाजा कडनउ रिमळतातच अस नाह बहधा द रच िमळतात यातनदखील उ र िमळालीच तर यानी याच समाधान होत नाह मग हाता म य मशाल घऊन त आप या ाची उ र शोध लागतात सापडल या उ रानी त वाह पितत समाजाला दशा दाख व याचा य

करतात या याजवळ सग याच ाची उ र असतात अस नाह पण या या जवळ अस काह असतात याची उ रद याची मता कोणात नसत यामळ या या

माग लोकउभ राहतात या शोधाम य समाजा या चौकट मोड याजातात ढ च अवडबर झगा न दऊन न या दावल याचौकट बाध या जाऊ लागतातप हा चौकट कती द करायची हा वचारणारा नवा कोणी तर पढ होतो ज या

ला याच उ र मा हत नसत या या ीन यान याला हवत उ र िमळ वलल असत आता सघषाची ताकद सपललीअसत मग आप या हातातील मशाल नया क या याहाती सोपवन त थाबतात कधी आपण होऊन थाबल नाह त तर थाब वल जातात न या वाट या वळणावर याच पतळ उभ कल जातात स कार होतात ग यात हार पडतात आ ण याचा वासथाबतोसमाजा या चौकट ची माप सतत बदलत राहतात आ ण ती बदललीच पा हजत अशी चौकट दाव यास मनाई करणारा समाज ःथर होतो आळसावतो याला च पडत नाह त जनी छापील ो र रोजघोटत रा ह यान पाठ झालली असतात पडला नाह क ानाची गगा थाबतती थाबली क याच तळ बनतअजन जाःत वळ थाबली क डबक होत सपलला समाज हणज या डब यातील कडहणन िमऽानो सतत वचार त राहाःवतःला समाजाला ःथा पताना आण बडखोरानादखील वा हत रहा आ ण जवत राहा

द प ओक ~~0~~

लोकाकड पाठ फरवन उभ शासनhelliphellip अड भाकर यरोळकर ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आपला दश बरोजगार चा वःफोट हो या या उबरठय़ावर उभा आह हजार च न ह तर ल ावधी बरोजगाराच ताड नोकर या रोजगारा या शोधात वणवण भटकत आहत याच आठव यातली एक बातमी बघा एका ज हय़ात हणज मराठवा यात याच िलपीक व िशपाई भरती जाह र झाली जागा कती तर अव या ३५ आ ण यातील ३१ जागाक रता ५ हजार ५३१ उमदवार िलपीक हणज कारकन पदासाठ तर उव रत चार िशपाईपदा या जागक रता एक हजार ६४१ उमदवार एवढय़ा चड स यन अज आल पर ा किावर पोलीस बदोबःत ठवावा लागला हणज ३५ जागाक रता ७ हजार १७२ अज आल आ ण माझी खाऽी आह क या सा या अजाची छाननी कली तर अजदाराम य बीए एम ए एम कॉम एलएलबी अगद इ जिनयस दखील असणार िशकल या लोकाना नोकर नाह त न िशकल याचा तर वचारच क नय एक कड अशी भयावह अवःथा तर दसर कड जी मडळ शासनात व वध ख या अडवन बसलली आहत ती आपल कत य बजवायला आ ण लोकाची काम करावयास तयार नाह त काह अपवाद अस शकतात पण त अपवादच परत ःवात या होऊनह एवढा मोठा कालखड उलटला पण अजनह आपल शासन लोकाकड पाठ फरवन उभ आह ह प र ःथती

बदलणार कधी शासनावर कणाचा धाक नाह वचक नाह कामचकार आ ण आळशी कमचार वग आ ण सवदनह न अिधकार ह अस का होत कधीतर एक वळ यणार होती आ ण ती आलीय आता ती अशी क नोक यातील सर तता कमी करण काम करा नाह तर घर बसा हजारो लाखो लोक ज तम याप ा अिधक िशकलल आहत आ ण याना कामाची गरज आह त लोक तमची जागा घ यास स ज आहत याचा वचार करा क पना करा एखाद मोठ कपनी आह खासगी यवःथापन आह ितथ कमचा याना अिधका याना काम कराव लागत हलगज पणा क न अ जबात चालत नाह कामचकारपणा कला तर सरळ वतनात कपात होत दलल काम वळत पण नाह झाल तर सरळ नोकर व न काढल जात कारण याना कपनी न यात चालवायची असत वकिसत रा ात सरकार कमचा याना असच वाग वल जात आप यासारखी अवाजवी सर तता नसत यामळ होत काय तर काय मता वाढ स लागत आप याकड काय मता हा कारच शासनात उरलला नाह उलट भर कशावर दला जातो तर लोकाची अडवणक कर यावर ह अडवणक सपणपण सवदना हरवन बसलल शासन कशा कार करत याच एक ताज उदाहरण मी आता सागणार आह पावलो कोयलो नावाचा एक िस लखक आह आ ण कठ याह लखात आपला म ा अिधक ःप क न साग यासाठ तो एका गो ीचा आधार घतो मीह

अशाच एक घडलली गो ग याच आठव यातली सागणार ती खालीलमाण एका शतक यान आपली जमीन तलावात सपा दत झाली हणन ज हािधकार कायालयात वाढ व नकसानभरपाई िमळावी हणन कलम २८ खाली अज कला यासाठ याच तलावातील इतर लोका या सपा दत जिमनीसदभात सबिधत यायालयान जो िनकाल दला याचा यान आधार घतला ज हािधकार कायालयातील भसपादन वभाग (लघ पाटबधार) या याकड ह करण ल बत होत िनणय काह होईना कारण यायालयातील िनकालाच शासनान अपील हायकोटात कल होत हणन अ पलाचा िनकाल लागपावतो आ ह काह करणार नाह अशी प हली अडवणक स झाली बचा या शतक यान पटवन दल क जर अपील चाल असल तर या िनकालामाण भरपाईच वाटप झालल आह परत ऐकतो कोण मग शतक यान डायर ट हायकोटात धाव घतली आ ण हायकोटान त काळ िनणय दला क शतक याच करण दोन म ह यात िनकाली काढा मग माऽ शासन हालल आ ण ःवत आयएएस कल टरानी ल घालन या करणातील नकसानभरपाईच अवॉड मजर कल एवढ झाल पण शतक या या पदरात र कम कठ पडतय सबिधत इ जिनअर या म यम क प वभागाकडन र कम माग व यास टाळाटाळ स झाली एकण काय तर अडथळय़ाची शयतच लागली ज हािधकार कायालयातच एक सम वयक नावाचा वभाग काह सालापव

ःथापन झाला याआधी काम थोड पटापट हायची पण आता आणखी एक अडवणक च कि आल जवढ टबल जाःत तवढ अडवणक जाःत हणज भसपादन त हाया सम वयक वभाग त म यम क प अिभयता त गोदावर का कणा महामडळ आ ण गरजनसार मऽालय पन ितथन या कागदाचा वापस वास स शतकर अ रश रडकड ला यण साह जकच होत अखर महायासान हणा क या शतक याची वा या या पवजाची काह पवप याई हणा पण त पमट आल म यम क प अिभयता खा याकडन त पमट भसपादन वभागाकड जमाह झाल आ ण शतक याची ससहोलपट एकदाची थाबली अस वाट लागतानाच याला पमट काह िमळना वतनवाढ चा लाभ भोगणा या कमचार व अिधकार याना या शतक या या अडचणी व वदना कळा यात तर कशा चौकशी करता कळाल क या भसपादन खा याचा कारभार पनवसन खा याकड सोपवला गलाय पनवसन अिधका याला भटाव तर त ऑ फसच िनरःत झाल ताल या या उप ज हािधका याकड हालवलय पण त पमट तम याकड जमा होऊन म हना झाला त तर ा यावर अिधका याच हणण क अहो चाळ स वषातन एकदा अशी ःथती उ वत आ ह भोगलय त सगळ एका ज ातन दस या ज ात ऑ फस गलल अहो त ह फाईली का पाठवत नाह मग कमीत कमी अिधक चौकशीअती कळाल क ती फाईलच सापडत नाह वार शासन

अज घऊन गल तर भसपादन खात हणज ितथल कमचार हणणार आ ह घणार नाह पनवसनवाल हणणार आ ह तो अज का यावा हा खळखडोबा बघन हवाल दल झाल या शतक याला घऊन कल टराकड तबार द यास गलो त दौ यावर अस याच कळाल हणन िनवासी ज हािधकार याचकड गलो या याशी झालला वातालाप खालीलमाण फायली पाठ व याच काम चाल आह मी एकदा या वभागात गलो होतो तर त चाल होतपरत हायकोटाचा आदश असलली आ ण चाल फाईल दोन म हन झाल तर सापडत नाह मग आ ह करायच काय दोन म हन नाह द ड म हना झाला त ऑ फस उठन त ह चक ची मा हती सागताय या अिधका याच बोलण ऐकन आ हालाच प चाताप वाट लागला अहो द ड तर द ड म हना पण त ह सागत का नाह कमचा याना फाईल हडकायला काय करायच आता उपोषणाला बसायच क हायकोटात जाव इमज बर होत हणायची वळ आली खर

~~~~~

कटबप तीची आवयकता Eacutehellip ndash सधाकर दवकळ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ मानवान सगम जीवनासाठ अगीकारलली यवःथा ती कटबप ती मानवा या मलभत गरजा अ न ndash व ndash िनवारा साधन सामा जक यवःथा दखील भयम राह ल या भावनतन ह यवःथा ज मास आली कालातरान प र ःथतीज य कारणानी स वाती या यवःथत अनक बदल वळोवळ होवन आपण पा हलली ndash ऐकलली अथवा वाचलली एकऽ कटबप ती ज मास आली जगा या अनक दशात व आप या भारतात दखील अनक भागात एकऽ कटबप तीच अ ःत व अजनह आह सामा यत या प तीसाठ आवयक आह जीवनास ज र वपल अ नपरवठा ndash ज र अथाजन ndash िनवाढयासाठ ज र जागा ndash सर तता आ ण कटबातील यक घटकाची एकमका वषयीची आ मीयतची भावना

सिनय ऽत समाज यवःथतसाठ ndash िनयऽणसाठ ह प ती अितशय उपयोगी आह -व य च सगोपन या या गरजा आरो य व आधार या प तीत अितशय सलभ होतो -कटबातील शार रक खोड व द घ आजारा या य याची दखभाल सरळ होत -कटबातील अ ववा हत या वधवा य ा अशा िनराधार याना आधार िमळतो -कटबातील बाळगोपाळ व कशोरवयीन मला या शार रक ndash मानिसक आरो या या गरजा िश ण सःकार व इतर ज र कड लआय परवण सोप जात -कठ याह एका य वर कामाचा बोजा न पडता जाबा दायाच वभाजन होवन यक य स जीवन जग यासाठ मोकळा वळ िमळतो

-आययातील बढया-वाईट सगाना सभाळण सोप जात -साधन-सप ीच वभाजन न होता व स मदत होत एकऽ कटबप ती महदशी चाल रा हली असती तर अनक सामा जक दषण टाळता आली असती अथवा यावर ल अकश सहजसा य झाला असता आज या समाजात या अनक कठ ण व दगम समःया उ व याच नस या अनक कार या सःथाची गरजच भासली नसती समाज आिथक ndash नितक ndash साःकितक पातळ वर अिधक स म झाला असता या कटब प ती या नाह स हो यान अनक दषण समाजात िनमाण झाली -अनक कार या आिथक-शार रक-मानिसक-भावना मक वकती िनमाण झा या यावर सव कारच अ याचार होऊ लागल - य ची ःवक ित वचारशली वःतत पावली -समाजात आिथक ग ह खन मारामाया जातीवाद ndash धमाधता ndash राजक य अ ःथरता अशा कार या ndashमानिसक व आिथक अःवःथमळ अनक समःया िनमाण झा या - य ची परःपर आ मीयता ओलावा म आदर कमी-नाह स होऊन असरा तच वातावरण िनमाण झाल अशा अनक समःयातन िनमाण झालली अित भयानक व असर त जीवनशली जगण निशबी आली या सवात भर हणन क काय शहराची होणार अमयाद वाढ मामीण भागात होणार अथाजना या साधनाची घट अशा अनक वध कारणामळ कटबसःथा हा कारच न होत चालला आह यावर उपाय सधाकर दवकळ ~~0~~

साउथ आ का सःकती()hellipअिनल गो वलकर ============================================

एखा ा दशात साधारणपण ५ वष रा हल क सवसाधारण समाजाची क पना यऊ शकत साउथ आ का ःप पण ४ समाजात वभागाला आह १] काळ (मळ र हवासी) २] गोर (जवळपास ३०० हन अिधक वष वाःत य) ३] भारतीय वशाच (नकतीच १५० वष पण झाली) ४] कलड ( िमौ सयोगातन ज मलला समाज) अथात मा यासारख नोकर साठ यउन ःथाियक झालल तस बरच आहत पण एकण लोकस य या मानान अजनह माण नग य आह दभगलली कटब यवःथा ह इथ या बहतक सग या समाजाच यव छदक ल ण मानाव लागल जहाजाला कठ भोक पडल आह आ ण कती माणात जहाजात पाणी िशरत आह याचा प ा लागत नाह ल नसःथा अजन अ ःत वात आह हच भा य माझा इथ या समाजातील काह लोकाशी जवळन सबध यायला लाग यावर हळहळ िचऽ ःप हायला लागल सरवातीला मा यावर भारतीय सःकार ःप अस यान इथ या मानिसकतब ल बरच आ य वाटायच नतर जसा जवळन सबध यायला लाग यावर भरजर व ावर ल वख उडन आतील अःतर दसायला लागाव यामाण इथल समाजमन यानात यायला लागल गोरा समाज तम यापासन प ह यापासन थोडासा फटकन वागत असतो का या लोकापासन त ह च जर दर असता तर मळ भारतीय वशीय लोक यात या यात तम या जवळ यऊ शकतात कलड समाज तर बहश या याच व ात रममाण झालल असतात अस जर असल तर सःकती

हणन बघायला गल तर सामाियकता आढळत मी १९९४ साली थम ितकड गलो अथात यावळस मी साउथ आ कतील चौथा महारा ीयन माणस इथ भारतीय समाज १] तिमळतलग २] हदगजराती मसलमान अशा ३ भागात वभागाला गला आह आता हद हणज यात उ र भारतीय गजरातीबगाली सगळ यतात अथात या वभागणीनसार दवळ राहणीमान इ याद गो ीत फरक पडतो भाषा अथात इमजी त हा या समाजातील काह गमतीजमती उदाहरणासह त िल ह याचा य खर तर गमतीजमती हा श द बरोबर नाह कारण थोड तठःथ व ी ठवणार आह मा या प ह याच नोकर त बरचस भारतीय वशाच लोक ओळखीच झाल मा या वभागात सरवातीला निसमा हणन मसलमान मलगी ी (ल न झालल हणन) होती वागायला मोकळपणा आ ण मळात मी मबईहन आलो याच औ ःय य मा या म हतीतील ह च एकमव मलगी जच ल न अजनपयत तर टकलल आह आम या बढयाच वषयावर ग पा हाय या एक गमत मी वारवार अनभवली आह मी मबईतील ह समज यावर लगच यायचा अिमताभशाह खला ओळखतोस का प ह यादा हसायला यायच पण इथ इतका भोळसटपणा सरास दसन यतो जण एकाच शहरात राहतो हणज आम या भट गाठ नहमी याच याच म य कारण वणभद रा य यवःथन इथ या समाजाला इतर जगापासन विचत ठव यान सवसाधारण व ी ह अशीच रा हली आता थोडाफार फरक पडला आह हळहळ जशी ओळख वाढली तशी एकदोनदा घर जवायच िनमऽण िमळाल इथ गमत पाहायला िमळाली ऑ फसम य वाग याबोल यात जो मोकळपणा असायचा याची नामोिनशाणीदखील ित या(च) घर दसत न हती हाताची घड आ ण त डावर बोट मलाच

कटाळा आला कतीह झाल तर ित या नवढयाशी काह ह ओळख नाह यामळ बोल यात अवघडलपण सतत असायच नतर ल ात आल क

ट पकल म ःलम सःकती मानिसक दभगलपण इथ ज दसल त मला नतर पढ ल १७ वषात वारवार इतर घरात आढळल याच ऑ फसम य फरझाना हणन म ःलम यवती भटली वागायला अितशय मोकळ अगद नको त हढ त हा ितच ल न झाल न हत परत बनधाःत व ीन ती दसढया म ःलम माणसाबरोबर राहत होती या यावर ितच म होतआह नतर मला समजल क शर रसबध दखील ठवला होता आता या याच बरोबर ितच ल न झाल आह ह मी बिघतलली प हली म ःलम यवती जी उघडपण नाईट लबम य नाचायला जायची विचतसगी ःमो कगदखील ध कादायक भाग या पढ आह २००४ म य ितच र तसर ल न झाल परत या या यकराची नोकर गली आ ण एकदम ह कटब उघ यावर आल ध कादायक बाब अशी क ित या नवढयान ितला बाजारात आणल अगद उघड नाह परत सोसायट गल या नावान ित त वगात ती िमसळ लागली अथात ह सगळ स झाल त हा एकदा मी पीटरम र झबग शहरात असाच ज या िमऽाना भटायला आलो असताना अचानक फरझाना मला भटली वाःत वक कस बोलायच याचा मला सकोच वाटत होता पण ज या मऽी या आधारावर ितन कसलाह आडपडदा न ठवता ितच आय य मला सािगतल पीटरम र झबग ह माझ साउथ आ कतील प हल शहर नतर नोकर िनिम ान डबन रःटनबग Standerton टो रया आ ण जोहानसबग इथ या शहरात वाःत य झाल यक शहरात वगवगळ नमन अनभवायला िमळाल इथच मला पढ हद समाजातील मली बघायला िमळा या

पीटरम र झबग इथ या कपनीचा याप वाढायला लागला तशी नवीन भरती आवयक झाली यानसार मा या वभागात आधी बट नतर योती नावा या मली कामाला लाग या आ ण मला इथ या भारतीय समाजाची खर ओळख िमळाली वाःत वक या दो ह मली यावळस वशीतील कवा एखाद वष इकडितकड याच वयोगटातील आमच बोलण अथात इमजीतन माझ इमजी हणज भारतीय (ा णी) तर इथल सपण पा ा य सरवातीला माझी फार पचाईत हायची काह उ चाराला लोक नाक मरडायच परत नतर मी जाणीवपवक उ चार सधारल आता ह बट अजनह सःव प ब न त लख परत चा र यान हलक ज हा मा याबरोबर काम करायला सरवात झाली त हा ितची एगजमट झाली होती लवकरच ित या यकराशी माझी ओळख क न दली होती अस असन दखील ह च बाहर यालीपणा चालच असायचा दसायली दखणी अस यान ित या भोवती जी घालणार अगद ऑ फसमधील होत रॉक बरोबर ल न ठरलल असन ती दसढयाशी मसबध ठऊन होती लवकरच ितच दसढया यकराबरोबर फाट याच समजल काह दवसातच ितन ऑ फसमधील िथगसन बरोबर सत जम वल यावळस मी ित याशी बराचवळ बोललो परत पाल या घ यावर पाणी कामात अितशय हशार पण चा र य ह अस तशीच कथा योतीची वाःत वक परपरागत गजराती कटबातील ह मलगी इथ या मली ग पा मारण सगी ऑ फसमधील सहकाढयाबरोबर जवायला जाण यात कणीह िन ष मानत नाह यीती या घर तर मी बरचवळा गलो होतो ित या घरात याशी माझ फार जवळच सबध झाल होत इथच मला खढया अथान इथला भारतीय समाज समाज कळला

यीतीची आई अितशय दखणी हसतमख अशी आह साय हग ःकल यानी काढल होत यामळ घरात नहमीच वदळ योतीच वड ल माऽ दसायला थोड वयःकर होत (२००४ साली त गल) तर ह या कटबात माझ खप चागल ःवागत हायच पढ मी दसढया शहरात गलो तर या कटबाशी सबध राखन होतो जस ित या घर यणजाण वाढल तशी घरातील अनक गो ी समजायला लाग या घर साय हग िशकायला आल या एका त णाशी योती या आईच सबध जळल इतक क ित या नवढयाला दखील याची क पना होती पण जथ नवराच बाहर सबध ठऊन होता ितथ तो हला कठन वरोध करणार पढ १९९७ म य योतीच ल न झाल ( हटल तर ह बातमी) आ ण योती डबन इथ आली पीटरम र झबग पासन डबन कवळ ९० कलोमीटर याचसमारास मला डबन इथ नोकर िमळाली आ ण अधनमधन यीतीशी गाठभट हायला लागली हळद चा रग चार दवस या यायान सरवातीला ती खपच आनद दसायची पढ काह वषानी मी डबन सोडन रःटनबग इथ गलो आ ण एक दवशी योतीचा मला फोन आला कालच अिभ जतन मला घराबाहर काढल आ ण मी आजपासन मा या मावशीकड डबन इथच राहायला सरवात कर त आह ए हाना मला इथ या सःकतीची चागली ओळख झा यान मला तस काह फारस आ य वाटल नाह काह दवसानी मा या डबन इथ या िमऽानी बातमी दली ला नानतर काह दवसातच योतीचा ित या नवढया या िमऽाशी सबध आला आ ण इतका आला क

गावात बा हायला लागला या सगाची प रणीती अशीच होणार होती वाःत वक योती मा याबरोबर काम करायची त हा इतक सालस सरळ होती ( या श दाला आता काह ह अथ नाह तर ह ) क ित याबाबतीत

अस काह घडल अस मला कधीच वाटल न हत ल न होऊन चार(च) वष झाली होती आ ण ितची अशी िच रकथा अशा कतीतर कथा मा या वाःत यात बघायला िमळा या रःटनबग मधील कपनीत मा या वभागात ता या नावाची गोर मलगी होती मा या आययात आलली ह प हली गोर मलगी वाःत वक डबन इथ या कपनीत काह गोढया मलीशी ओळखी झा या हो या पण या मली दसढया डपाटमट म य कामाला अस यान फ जजबी ओळख होती ह जशी क पना कली यामाणच िनघाली गोरा समाज मलत मोकळा (वागायला िन बोलायला दखील) असतो यातन आता इथ तर एकऽ काम करायच हट यावर ओळख चागली झाली साउथ आ कन सःकतीमाण वया या १७ या वष एकट राहायला सरवात अथात Boyfriend आवयक इथ वया या १८ या वषापयत जर का Boyfriend girlfriend नसला तर या मलामलीतच कमतरता आह अस मान यात यत ध य तो समाज थो या ओळखीनतर समजल क यावळचा िमऽ हा ितचा ितसरा Boyfriend एकक यान आय य ःवतऽ काढायच त हा सग या िनणयाची जबाबदार घण यतच एक गो मला ःप पण समजली गोढया रगाची माणस श यतो काह ह लपवन छपवन कर त नाह त वया या ६० या वष समजा आपली आई (एकट असल तरच) दसढया त ण कवा वयःकर प षा या मात पडली तर मलगामलगीच पढाकार घऊन श यतोवर ल न लावन दतात आ ण यात काह ह गर मानत नाह त ह कतपत स य क आह हा वादाचा म ा (आप या ीन) ठ शकतो या या नाह आता एकऽ राहायच हट यावर

शार रक सबध यणारच आ ण ितथ दखील कसलीच लपवाछपवी नाह

अगद उघड याच कपनीत ट ना नावाची गोर मलगी होतीप हल ल न मोडलल तर ह काह च घडल नाह अस वागणार ती दखील ित या गोढया िमऽा या घर राहत होती मलासकट पढ काह म ह यानी याच पटनास झाल ितन याच घर लगच सोडल आ ण ःवतऽ राह लागलीअशा घटनाचा या या आययावर दस यासारखा काह ह प रणाम होत नाह एक या असतील त हा बहदा अौ ढळत असतील असा दखील अनभव मला याच मली या बाबतीत आला एकदा एका स याकाळ ितन मला जवायला घर बोलावल (र ववार दपार) आ ण स स घताना ितन मा याकड मन मोकळ कल गोर य रडताना प ह यादाच पाहत होतो कतीह वाईट वाटल तर अखर मी परका काह दवस(च) इथ राहायला आलला त हा मी तर काय दलासा दणार पण अस सग वरळाच अशा अनक कथा मा या गाठ शी आहत खरतर माझा या या मलीशी सबध आला ित यावर यक एक अस करण िलहाव लागल यक या आययात काह नाकाह तर घडलल आह चागलवाईट दो ह ह इथ मी मलीचीच उदाहरण दली आहत परत प ष कती लपट आहत याच तर कतीतर अफलातन अनभव आहत

अिनल गो वलकर govilkaranilgmailcom

~~~~~~~~~~~~

वास सखाचाEacutehellip ौीराम वाघमार ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सख आ ण दख या एकाच ना या या दोन बाज सखानतर दख आ ण दखानतर सख असा अ वरत वास स च असतो सख साग नय वाटाव दख वाट नय सागाव ह कती सदर त व आह जीवन जग याचपण आपण माऽ दखाचा उगाचच फार मोठा बाऊ करतो ी-प ष ौीमत-गर ब लहान-मोठा या साढया या आय यात कधी ना कधी दख डोकावतच पण आपण माऽ आप याच दखाला कवटाळन बसतो आप याच दखावर इतरानी फकर घालावी अशी आपली अप ा असत इतराच दख आपण कधीच समजन घ याची साधी तसद दखील घत नाह माऽ जो इतराच दख समजन घतो यालाच कळत क इतराप ा आपल दख कती श लक आह जगाम य आप याप ा कतीतर पट न अिधक दख आह इतराच दख जाणन घण ःवतसाठ दखील अस फायदशीर ठरत आपण याच दख समजन घतो या य च आप याजवळ य क यान दख िन तच हलक होत आ ण आपणास दखील जगात आप याप ा अिधक दखी-क ी जीव आहत याची जाणीव होऊन इतरा या तलनत आपल दख काह च नाह अस वाटन िन तच हायस वाटत बढयाचदा अपयश हच दखाच एकमव कारण असत पण अपयश ह तर यशाची प हली पायर आह कधी-कधी यश ह अगद सहज िमळन जात फारस काह ह न करता आ ण कधी-कधी खप य क न दखील अपयश पदर पडत यशःवी हो यासाठ तमची इ छाश सवात मह वाची असत सवाम यच कमी-जाःत माणात गणव ा ह असतच यश िमळव यासाठ जो तो आपाप या पर न प रौम ह घत असतोच माऽ यश सवानाच िमळत अस नाह मग आपण यशाचा सबध निशबाशी जोडतो पण यश ह कधीच निशबावर अवलबन नसत निशबात असल तर यश िमळणार नसल तर नाह हा ीकोन न क च चक चा आह कवळ इ छाश या बळावर अवघडात अवघड यय गाठता यऊ शकत फ याक रता य ात

सात य राखण आवयक आह प ह या य ात यश नाह िमळाल तर नराय न यऊ दता प हा-प हा य करण मह वाच आह अपयशान खचन जाऊ नय आ ण िमळणाढया यशान हरळन जाऊ नय अयशःवी झाल या य नी ह ल ात घतल पा हज क एक माग बद झाला तर इतर अनक माग खल झालल असतात आ ण ज यशःवी झाल आहत यानी यश िमळव याप ा त टकवण दखील िततकच मह वाच आ ण कठ ण आह ह समजन घतल पा हज आय या या यक वळणावर नराय ह यत असत आनदामाणच नराय हा ह जीवनाचा एक अ वभा य घटक आह नराय आ यावर यातन माग काढन पढचा वास करण आवयक असत नरायावर मात कर यासाठ अनक गो ीचा आधार घता यऊ शकतो योग तसच यान करण िनसगा या सािन यात रमण यजनाची तसच आ जनाची भट याचशी चचा स ला-मसलत आप या छदाम य मन रम वण इ याद मला नराय यत त हा मी मा या जवळ या िमऽाना आवजन भटतो याचकडन एक नव बळ उजा नहमीच िमळत तसच काह रणादायी गीत मी ऐकतो आ ण मग आल या प र ःतथीला सामोर जातो आ ण या नतर तीच समःया अगद श लक वाटायला लागत शवट आनद हणज मनाच समाधान समाधान ह भौितक गो ीनी िमळत नाह समाधान ह नहमी मान यावर असत वरवर आनद दसणारा चहरा समाधानी असलच अस नाह त हा जीवनातील दखालाह धयान सामोर जा िमळालल अपयश ःवीकारायला आ ण पचवायला िशका आ ण आलल नराय झटकन टाका न क च त ह समाधानी आ ण पयायान आनद हाल ौीराम वाघमार नािशक shriram25yahoocom

~~0~~

महा दवीची पजा-एक नवीन वचार hellip मोहना कारखानीस ===================================================

शारद य नवराऽीत भ रसान सव आसमत भ न जातो वातावरणात सगळ कड एक वगळाच आनद आ ण ःफत यापन उरत ह नऊ दवस घरोघर दवी मातची ःथापना होत महालआमी दवी अनक पात प जली जातभ न आ ण आदरान लहान- थोर त ण-व या प ष ा दवीची मनोभाव पजा करतात ई राला माता मानण ह भ च अ य च ल ण समजल जात आप या हद धमात दवा या बरोबर न दवीला माता समजन पजल जात असो ा सणा या आगमनान काह दवसापव समाजात घडल या घणाःपद गो ीनी समाजाला आ ण आप या मनाला जी मरगळ आली होती ती नवराऽी सार या सणानी काह अशी दर होत अनक सोसायट म य सकाळ दवीची यथासाग पजा कली जात सरल आवाजात आर या हट या जातात नतर स याकाळ अनक रगी कपड घालन ी प ष मल नटन थटन दा डया-गरबा खळायला जमतात लोकाचा उ साह या या चहढयाव न हावभावा व न तीत होत असतो खर तर दवसभर काम क न थकन आलल लोक प हा एकदा उ साहान ा उ सवात सामील होताना बघन कौतक करावस वाटत नवराऽीच नऊ दवस चालणार पजन पाहन मा या मनात माऽ नहमीच एक वगळ क पना नहमीच आकार घत असतनऊ दवस -नऊ दवीची प कोणी दवळात जाऊन मातची मनोभाव पजा करतो कोणी घर च माता अब या त ःवर ची पजा करतोपज या तहा िनरा या पण मनातील भाव तोच य ात माऽ आप या आजबाजला नजर टाकली तर हच भ आप या समाजातील ीला ए हढा स मान दतात का हा मा या मनात उप ःथत होतो घरातील आ ण समाजातील ी आज इत या स मानान आ ण ःवािभमानान जगताना ितला अनक वळा झगडाव लागत

खर सागायच तर ःवग लोक या ा नउ दवता आप यातच वावरत असतात अस मला वाटल आपली ज मदाऽी आई जी वा स यान मान आप या हाडा र मासापासन आप याला ज म दत ितचा अश घऊन आपण आपल आय य स करतो हणनच सवात थम मी ा महादवीला नमःकार करतआपली आई ह च य जगदबा आह अस मला वाटत दसर माता दवी हणज आपली आजी मग ती आईची आई असो कवा बाबाची ह आप या व वाची थकल या गाऽाची पवा न करता आप याला दप या खप यात आप याला पोटाशी धरत राऽभर उशाशी बसन तापल या डो यावर थड पा या या प या ठवन आप या थकल या परत मळ डो याची िनराजन सतत आप यासाठ तवत ठवणार दसर कोण असत आपली आजीच न कधी आई रागावली क आपली बाज घऊन आईला राग भरणार आज आठवन बघा ती तर रणका आईच दसर पच असत

दवीच ितसर प हणज आपली मावशी माय मरो आ ण मावशी जगो अशी हण हणनच अ ःत वात आली असावीमावशी आपली सखी असतआप या बरोबर अड अडचणीला तीच ठाम उभी असतलहानपणी आ ण नतर कमार वयात आपली ग पत तीच शयर करत मनाचा कटाळा चटक सारख घालव याच काम तीच करत हणनच मला नहमीच मा या मावशीला दगा मावशी हणावस वाटत मा या सासत मला दवीच चौथ प दसत मा या आययात आल या मा या जोड दाराला ज म दणार ल न झा या पासन मा या सख दखात नहमीच सामील झालली माझी सास य पावतीच पच आह असा मला भास होतो पावतीन सख दखात सतत आप या पतीची साथ दली थड वारा सख सोयी धन दौलत कयाचीच पवा न करता महादवाची साथ पावतीन राऽ दन दली आपण पावतीची पजा करतो हणज काय करतो पावती सारखच पतीसवच ोत मनापासन घड द यासाठ ितची ाथना

करतो आप या सास पासन घर-कटब साभाळ याची रणा आप याला सतत िमळत राहत मा या मलीत मला दवीच पाचव प दसतआप या मलीत आप याला समपणाची आ ण माची भावना ओतोत भरलली दसत ित यात कटबाची काळजी आ ण सवाना साभाळन घ याची भावना उपजतच असत हणनच तर ल न झा यावरह ती सास सासयाबरोबर आप या आई व डलाचीह त हढ च मायन काळजी घत मलीची कप या ल याची थोड नट या म याची हौस आप या जीवनात एक वगळाच उ साह आ ण आनद घऊन यत आज या समाजात िशकलली ःवावलबी मलगी अ या कटबाला साव न घत हणनच मला मा या मलीत दवी सरःवती आ ण लआमी ा दोघीच प दसत सहाव दवीच प मला मा या मऽीणीत दसत बालपणापासन त आजपयत मा या जीवाला जीव द यारा अनक म ऽणी भट या मऽ हच एक द वक अश बाळगन असत अनक ना याहन आगळ वगळ अस ह नात ा ना याला अनक पदर असतात ा ना यात मान- अपमान गर ब- ौीमत असा भद भाव नसतो यामळच ह नात दवघरातील तवणाया िनराजनासारख मद तवत राहत बाहर ल वादळ खढया मऽीला कधी तोड शकत नाह मा या मऽीणीत मला दवी गौर च प आढळत

माझी नणद -मा या नवयाची ब हण ह ल न झा यापासन माझी सखी ब हण आ ण सहकार बनन रा हली आ ण मला ित यात दखील दवीचा एक अश अस याचा भास झाला आह नसता भास नाह तर थो याच दवसात ा गो ीवर माझा व ास बसला दवीच आठव प मला मा या ब हणीत पाहायला िमळत ब हणीची माया भाऊ दऊ शकत नाह ब हण कधी भाडल कधी आ यात वाद ववाद होतील पण ह भाडण हणज आळवा वरच पाणी त कधी जाःत वळ टकत नाह आप या सख दखात भागीदार होणार ह आपली ब हण आप या वर जीवा पाड म करत कधी चकलो तर ःप पण आप या चका

दाखवन दत तशा आप या चका दाखवन दणार आ ण आपल मनापासन हत िचतणार हणज आपली ब हण ह ला तर मी शाता दगा हणत कधी नद सारखी शात तर कधी च डक सारखी उम पण दो ह पड हवीहवीशी वाटणार आ ण नवव प मी मा यातच शोधत मी मा या घराची ःवािमनी मा या पतीची अधािगनी मा या मलीची आई माता मायची आ ण वा स याची पखरण क न सग या कटबाची मी काळजी घत मग माझ ःव व माझ शार रक आ ण मानिसक आरो य मी जपल नाह प जल नाह तर मा या बरोबर आ ख कटबच पग होईलपयायान समाज ह अध आ ण कडका होऊन जाईल हा वचार मनात घऊन मी माझा आ म व ास कधी ढळ न दता मा या कामावर आ ण वचारावर आढळ व ास ठवन पढ चालत राहत पजचा खरा अथ वा स यान जपण काळजी घणमी ा सग या दवीना मनापासन नमःकार करत आ ण समाजालाह वनती करत ा सग या दवता तम या आम या बरोबर वावरत आहत याना स न कर यासाठ फार दर दर कशाला दवळ धडाळता आप या मनाची कवाड सताड उघडा आ ण ःव छ िनतळ नजरन आप या ा स याना एकदा बघा मग बघा होतोय न सा ा कार ा दवीना स न कर या साठ उपास तपास करायची गरज नाह एक माची हाक आ ण मायचा आधार परसा आह मग बघा आप या घरात कशी स न सोनर सकाळ उमलत त

मोहना कारखानीस mohanakarkhanisgmailcom

~~~0~~~

jktLFkkuh fp=dyspk [kftuk ^ cqanh ---- ekko fokal

nwjnrsquokZuoj earjh Hkkjrkrhy nqxZ ekfydsr dksVk lsquorsquokgjktoGhy ^ cqanh

fdYkps nwjnrsquokZu gtkys gksrs

rsOgkiklwu fdYkps nrsquokZukph vkslt gksrh- o bPNk iwfrZpk ksx fMlsacj 2005

eks vkyk- jktLFkku lgyheks cqanh vkotqZu ksrys- lgyhPk v[ksjPk

VIIkr cqanh gksrs- tlyesj amp fcdkusj amp mnsiwj amp tiwjps iWysl ikgwu

lgizoklh daVkGysys okVys- bFks osxGs dk vlkkj vls izrsquou cqanh jn~n

djk vls lqpoq ykxys sFks rqEgkl vkYkpk uDdhp vkuan gksbZy- ^^

uky rj Qlky ky rj [kqrsquok Ogky vls lokZauk lkaxr igkVs 5-30

oktrk dksVkl ikspyks- jsYosLFkkudkrhy MkWjesVjh ksAringu loZtk Qszrsquok

gtkkyks- xje ikkh eqcyd RkeqGs FksPN mkksnd Luku xqykch FkaMhr

Qkjp lq[kkog gtkys-eh o lqgkl cl LVkWioj vkyks o cqanhyk tkkkampk

xkMhph podrsquokh d ykxysk- rsoltkr ^cqanhampcqanhvrsquokhksvj thiokYkph

vkjksGh sdw vkyh- o dne cqanh soth eksrhpwj [kkYYkpk vkuan gtkyk-

dksVk cqnh dksVk vlk ijrhpk izokl Bjowu 40 fd-eh varjkojhy cqanhdMs

izLFkku Bsoys- ^ nqu Mksaxj lktjs vrsquokh Egk vkgs- ijarq cqanh toG

xsYkfrsquokok ek= Rkps lkftjs Ik fnlr ukgh-

van xYyh cksGkrqu drsquokhcrsquokh dnkph thi fdYYkpsizosrsquok kjkrsquokh vkyh-

fczVhrsquok izoklh ikMZ fdifyax kus ^euqrdquokph LoIu n`rdquoVh vls k

fdYkps okZu dsys vkgs-cqanh sFkhy

egky o ojpscktwl vlysyk rkjkxM

13 Ok lsquorsquokrdkrhy vkgs-leksjPk egkykph maph dWesjkeks sklkBh

ekxsekxs

ljdr vrsquoorsquokkGsiZar xsyks iMDk fHkarhl Vsdrkp dkskhrjh jsdYkpk

vkokt vkyk ekxs ikghys rj ojkg dGi gksrk- iqltsijr egkykpk xokkkoj

yk dsanzhr dsys- rj dkgh fonsrsquokh nqfcZfkrwu ifjlj igkr gksrs- iqlts fonsrsquokh

ekxs ojkg- dWejk fDyddsyk o iqlts pkyw ykxyks-gkrhiksyk ekwu

jktokMkr izosrsquok dsyk egkykpk izosrsquok kjkoj eksBh gRrhfrsquokYis nksUgh

cktwl vlwu ekslksaMsph deku dsysyh vkgs- fg frsquokYis ojPk cktwl vkgsr-

vkrhy cktwl njckj pkSd vkgs- njoktkps vkrhy cktwgh lqanj vkgs-

dkekxwu detys nkyus ikj djhr ckny egkyktoG vkyks- dk

nkyukr lqanj fp=svkgsr-rlsp d vkjls egkygh vkgs- Rkph vkoLFkk

okbZV vkgs-ijarq iqohZps lqfLFkrhrhy Rkps lkSanZ utjs iqlts rjGwu tkrs-

dk egkykr izRsd [kkackoj rqGoaVh [kkyh pkjgRrh [kqchus clfoysysgh

vkgsr-tkq dkagh rqGoaVhl vkkkj fnYklkj[ks nk[kfoys vkgs- jktdUslkBh

gtksdk kskph rlsp eS=hfklkBh [ksGkph tkxk loZp fBdkkh dYidrk

vkgs- dk fBdkkklkBh lfrtkkkampk fL=kaps iats mBfoysys vkgsr-

RkosGpk izlaxkpkdYiusus vaxkoj lsquorsquokgkjk vkyk-ckny egkykrhy lokZr

map NTkekwu uoylkxj ryko ekksek vlkkjh N=h leksjps Mksaxjkrhy

gejLrk o cqanh xkops ^ fogaxe n`rsquo fnlrs-cqanhpss [kjs lkSnZ vkgs ^^

jaxfoykl ( Egktsp fp=rsquokkGk- ckny egkykps ekxhy cktwl ojPk

cktwlfp=rsquokkGk vkgs- sFks lqanj NksVk cxhpk vkgs- ykWu vkgs- ekksek NksVk

gkSn o cktwl vkVZ xWyjh vkgs- fp=keks कण jkepfj= rlsp brj

ikSjkkhd ns[kkos fp=hr dsys vkgsr-gRrhph gtqat RkosGPk jktkaps njckj

fpf=r dsys vkgsr- कणkps jkl fdzMspsgh lqanj fp= vkgs-

cqanhtoGp N=lkykPk 64 jkk lrhxsYk gksRk RkaPk N=k kjckxsr

vkgsr- TkSrlkxj amp Qwylkxj 8 fd-eh- varjkoj vkgsr- jaxfoyklkps

mRrjsdMhy rkjkxM jktk ujflagkus 1354 es ckakyk- rkjkxMoj [kkl

ckklkj[ks ukgh- cqanh xkokr jkkh ckoMh] lwjt N=h k jkkh

lsquorsquokkelqanjhus rj eksjMh N=h N=lkykph ^^lgiRuh eqjhus ckakyh-

xkokckgsj 84 [kkacvlysys egknso eafnj vkgs- kyk 84 [kkach N=h vlsgh

Egkrkr sFkwu dksVkdMs jLRkk tkrks- nqikjh dksVk sFks vkyks- dksVktoG

pacG cjst o dksVk QjrsquokhPk [kkkh vkgsr- dkWVu ekdsZV Eqqfgte vkgs-

toGikl lgyhph fBdkksgh vkgsr- rj pyk dksVk cqanhps eksrhpwj

igkyk-

ekko fokal

vidwansmadhav91gmailcom

~~~~~~

अ ा र सा बराची यथ नाह तथ नाह अशी भट कठ नाह वीज धरला िमळाली अशी ीत कठ नाह

यथ नाह तथ नाह अशी त णा कोठ नाह नद सागर तडब पण त णा जात नाह

यथ नाह तथ नाह अशी आस कोठ नाह ओढ चिाची नभाला याला करमत नाह

यथ नाह तथ नाह अस उदास ना कोणी चाद यात जळतो मी तस पोळल ना कोणी

यथ नाह तथ नाह असा हर ना कोठ कण कण तजाळला असा बहर ना कोठ

यथ नाह तथ नाह

माझा िन र दव दयात मा या तर सरना अतर

यथ नाह तथ नाह असा जप िनरतर ःपदनात मा या चाल मा या वठचा गजर

यथ नाह तथ नाह मन कोठ ःथर नाह मनासारख कठह फलपाख च नाह

यथ नाह तथ नाह कठ ःमतीचा िनवास तळघरात मना या क द ःमतीचा सवास

यथ नाह तथ नाह मग आहस त कोठ ठायी ठायी त तर ह तला पा हलच कोठ

यथ नाह तथ नाह नाह कठ सभोवती

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर ) sabirsolapurigmailco

तरह गझल

बरक खलाशानी बगड दलाशानी ददशा तझी कली राजरोस चोरानी

काल या ऋतन या चोरल दय माझ घतल लपटनी गार-गार वाढयानी

िचब-िचब दोघह चि चादरातीचा म लीस त मा या फडलस याजानी

यायदान ह खोट स य सपल जथ जायच कठ आता पाग या वचारानी

जाळल ःवतःलाह मद मद योतीनी ज म म यच फर वचलत वालानी

जदगीस जगताना बरजा वजा क या आज मी सखी आह काल या हशोबानी

खप लोक जमल ह आज अतयाऽला सोहळ यशाच या पा हलत डो यानी

कापला गळा यानी पण तर लळा याचा गोडवा तर होता बोललो न श दानी

चालताच यईना आजह िचरबद

टाळल मला आह द मनीत अ ानी

सय चि ताढयानी यापल नभाला या जोडलीत ह नाती आज एकमकानी

घोट एक दखाचा मी कधी रचवला ना तो अस हणाला पण का अस इशाढयानी

पाहशील न याना घोष गजर करताना फसवल गर बाना या अया लटढयानी

गझल ह कशी झाली बोल ना जरा सा बर एक एक श दाला तोलल हजारानी

बद ऊ जमा बराजदार (सा बर शोलापर )

गज़ल

घतलल ास मी तफ़ान हाव अऩ मर पयत त आ हान हाव१

एकह घटना अशी घडलीच नाह lsquoजीव ओवाळन मी बभान हाव२

माणसानी माणसाना जाळताना‐ रग-बरगी छप शतान हाव३

लागता माग मरण या जीवना या‐ पार याच का अस अवसान हाव४

ब हशोबी पाप माझ ात lsquoदवाrsquo मा झया साठ पर वरदान हाव५

ज़ह र कलाम १२९१३छद‐ मजघोषा

गझल व मनका लगावली गालगागागालगागागालगा

मी जगाची आसव साभाळतो माऽ मा या आसवाना टाळतो

सा वन कवीलवाणी वाटती जो मला बघतो तसा ओशाळतो

दखह माझ समजस लाघवी यामळ मी वदना करवाळतो

त तझ मी श द दयी ग दल तच मी अ ाप स ा पाळतो

सोसण स ा कला आह अर दख दणाराच मग कटाळतो

‐‐‐‐‐‐‐ासतीश दवपरकर भशा व खािनज तल तऽ ान वभाग नौरोसजी वा डया महा व ालय पण फोन नबर ९८२२७८४९६१

गजल

तझा गध आला कस आव मी ख या या मनाला कस साव मी

तझा भास झाला नद या कणार त या सावलीला कस पाघ मी

तझ ःव न आल सकाळ सकाळ

त या आठवान कस बाव मी

तझा ःपष होता क या लाजल या त या पापनीला कस पाझ मी

तला पाहताना मला मी वसरलो त या सोबतीन कस वाव मी क वकमार -

परवा परवा रः यान जाताना

कचराकड भराभ न वाहत असलली

अन यात एक भगार वाली

यातल भगार आप या पशवीतगोळा करत

सोबत एक २ वषाच मल आ ण पाळलल कऽ

दोघ ह ीण ित या सारखच

आशाळभत नजरन एकमकाकड पाहत

आपाप या राऽी या जवणाची काळजी करत

बाजलाच कसाया या दारासमोर झाडाला

२ ४ श या बाधल या आप या समोर टाकल या

हर यागार चाया ला मनसो खात

थो याच वळान जर या या ग याव न

सरा फरणार असला तर िनधाःत रोज या माण शात

समोरच एक दकानदार आप या हॉटलची सरवात करताना

प हला चहा आ ण पदाथ रः यावर सम पत करतो

( बहतक वाःतपजा )आ ण अगरब ी लाऊन सरवात करतो

आपला धदा रोज या माण

मी या सग याना आळ पाळ न पाहत आप या वचारात

भगार वाली या चहढयावर थो या फार

दवसभरा या कमाई चा

ितचा आनद ितन आप या आशाळभत पोराना दलला

कासाया या दकाना या मोर त तोपयत र ाचा पाट वा हल या

यालापण एक आनद वगळा आज बयापाक ग ला दस याच

दकानदारा या दारा समोर ल टाकलला पदाथ उ हान सकलला

आ ण सकल या या चार डो यानी

( तो डो यात भ न ठवलला दवसभरासाठ )

तव यात मा या मनाला ठच लागत

आ ण णात मी भानावरसव आपाप या मागावर

मा यामाणच रोज प हा न यान

वनय vinay gado

gadovinay667gmailcom

~~~o~~

bull ियाग

कसा कोपला कदारा डोळा उघड ितसरा बद डो याखाली त या रड मलख हसरा हमालया या दयी गल जलाशया तड झाला लय असाक तझी भ यात बड पड ड गर खालतीमाज दगडाच रान खरच का आहस तठचाळल माझ मन वगवान पा याम य सार शहर वहात तारणार तच ह च आशा कठ न रहात कती िनरागस जीव जाती काळा याच पाशी दयावत जग नाथा आली तला का उदासी कस कलस उजाड रखी वनाशाची न ी पड तझी िचरबद राह साढयालाच सा ी

स माधर काजव

भारत िनमाण

स प र ःथतीवर नस या चचा कवळ टाईमपास आह नहमी याच बात या प हा प हा वाच याचा खळा-नाद आह

भकबळ काय थाब वणार त ःवतच उपाशी आह इतक वष खाऊनह अजन खा याचा अ टहास आह

सामा यास कोण र णार यानाच मरणाच भय आह आधळा याय मका राजा ब हर सरकार आह

दवानाच लाज वाटत असा सधीसाधचा ताप आह पाय लटपटती पण एकाती रासब डचा कार आह

पयाच अवम यन कस रोखणार सार िनराधार आह अम रकन अथ यवःथवर अवलबन ाचा सारा कारोबार आह

जोतो उ ा या काळजीन ऽःत महागाईन गाजलला आह दररोज बला कार खन असा भारत िनमाण झाला आह

‐‐ सजय कलकण

कमया शरदाची

िनिशगध पसरला म ध शरदाच चादण

उतरता अवनीवर हष स दयाच लण

कशी कमया मग झाली सोन हळच पसरल यकरा या उबला या मन आससल

नाह कसल बहाण

नाह तसल उखाण

ल जा लाजत यची कशीम य वसावण

थड वायाची झळक गाऽ गाऽ थरारती तर या का सली मग या का हसली

काय कराव सचना यकर झाला खळा शारदाचा यता झोका झाला आ णक बावळा

मान आभार कणाच शारद य चाद याच थडगार या हवच उबदार क यच

राधा एक प झाली कण सावळा दसना शरदा या चाद यात गौर वणह हरवला

पावा कणासाठ होता कण कण झकारता राधा मनी कण कण

कण मनी राधा राधा

न राम हाऽ

ओ बाप परवा बशल हतो एकलाच वावरात यकळ होती सग बोलाया यव यात बाप दसल माला बाप वआपल हा मा बाप

या हणल आयला दवच जण गर बाला पावला त हासल वाई चआन बसल यकळात माला इचारल बापनी कोण र बा त या हणल मी यतकर ह ह ह

मजी कणबीमजी यडाआह ह ह कायबी हणा

तमाख काढली हाताव लाजलो जरासा आन फ़कन दली या हनल तमी यच ना जनी त मीठ आणल हत त हणल हय र बाबा तो मीच या हळच घ यळ चाफ़डल कमरच ह ह ईचाल हाय का बद हाय त ग प रायल

या तनला घराक िनल त हणल बाबा सोतऽ हायस आता या हणल हय बापपर वमज नाह ती फ़कःत बा क समद तसच हाय बाप त घरात आल वाकन गाद व बिशवल फ़ाट याबडकळ होती कापसाची

बाप हणल का र बाबा लईच क ात दसतस त या हणल बाप तमी काव गला आव तम या लोकायनी आ खा मावा फ़ःत कला बाप चाहा पत हतयळ या दधाचा

तनला आमची घरवाली बोलली बाप हारा मजी कचा असतो ओ बापन डॊळ पसल सो यान आग ताई हता तो क हातर आता खा या ढोरायनी पर तमी धाब नगा राम यीलपरभराम यील यो कर ल स द नीट

उठल बाप गाद व नफ़ाटक हगडच यतो र मी दादाकाळजी य चमा हता तर पाणी पा ला या त या डो यात कडाकडान िनगन गल बाप यच बाप जनी दस वािचवला यच बाप जनी माणस वािचवला

सतोष वाटपाड ~~~0~~

bull तळहात मा या तळहातावर तझा तळहात ठव र मना या गाभाढयात तवणार योत ठव काज याइतका जर चमकलास तर चाद याराऽीची साथ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

झ-यासारखा वा हत होशील त हा माझच ित बब दसल तला यात बलोर या आरयाला चमचमणारा काठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

उमलल ज हा पा रजात उमलल सगधी रातराणी हळ या ओ या पाक यावरती नाजक तझ ओठ ठव मा या तळहातावर तझा तळहात ठव hellip

मीमा या ज हा खाणाखणा वसत माग सोडन जाईल गलमोहरा या झाडाखाली फलराणीची भट ठव

मा या तळहातावर तझा तळहात ठवhellip helliphellip hellipतारा ठाकर

परपर को हापर

करवीर हणज जण वीराची आह भमी उसळ या र ाला इथ या कसलीच नाह कमी

तािलमीसाठ िस शहर भीमासारख म ल दई राग या छातीत ा या मदताह िनपजली जाई

महालआमी ह श पीठ उभ तया या पाठ शी जोतीबाचीह जोड ग या िसचत भ या राशी

उभा ठाकला प हाळा लऊन शौयाची झळाळ

तबक उ ाना या साथीन िनसगानह कलाकसर कली

िस िगर या गफा हणज ाचीन जीवनाचा सरख मळ को हापरकरा या सािन यात उ हिसत बनतो सगळा वळ

वराम दोःती मऽी हणज होती याची जान आज तच उभ ठाकल दऊन एक पण वराम यार तमची लाख मोलाची र ह इथ फक पडायची कसा सटला मग तो हात का वाटत ह अधर वाट तझ माझ अस कधीच नसायच सगळ शवट आपलच हायच त हा वना न सचायच काह

आज का मग नजर रतीच राह

त हापाशी गवसला तो सर यापायी जगण झाल सदर आज कठ हरवला तो ष ज का हाव नीरस सार जग प हा एकदा हवाय तो उ हास ती व ी आ ण मन दलखलास चला िमटवन टाक हा वराम जोडनी पढ अध वराम ‐‐‐ मयर कदम ०८०९२०१२

‐‐ मयर कदम mayuri1509gmailcom

माझा दव बा पा माझा दव बा पा आज झाला अबोल

भा वकाची मःकटदाबी पाहन

ग प झाला बसला सन helliphellip भो या भ ाना दई गोड आशीवाद

पण बड या या कायापढ

आज परता गलाय गडबडन helliphellip राऽ दन ला वती रागा तर ह करबर नस आ हा बा पा या दशना वड अस

दशन होता तझ नाचतो आनदन helliphellip सली ट या गद त राजा ए हाना गदम न गलाय

खढया भ ासाठ माऽ

बा पा मडपात रा हला बसन helliphellip कणावर रोष नाह दवा तझी कपा ठव सवावर

फ सब दवन काह ना सवा आमची नतची घ त मानन

नटखट र त नदलाला

नटखट र त नदलाला

तर ह तझा आह बोलबाला माखन चोर लड वाळा तर ह राधचा तच दलवाला चाळ कर शी हजारवळा ग डस लाडका त गोकळवाला लळा लावनी गवळणीना फसवतो हसन त मरलीवाला खो या काढन बस बाजला हसत पळतो पाहनी यशोदला लगड चो नी मःतीत रगला

कलमावर बसनी पाह बासर वाला अगाध त या साढया कणलीला तर ह अम या दयी सदा त वणगोपाला

-------- दव पडणकर

धक आ ण समाज

धक होत पसरल वःतीत र सकाळ

ह रोज असच असत मजला काय न हाळ

ध यात रमली वाट पाऊल वाकड पडल जो टाच खाली मला गणगोत याच रडल

ढ च पसरल धक प षाथ अध झाला वश द या या ब हणीचा गभात अत झाला

डाग [ षडा र ] कोणी कली वःती च िा या र पाठ

लपल का डाग को या वड साठ

लागला र ब टा ग या त या भाळ

कालची कौ मद

आज झाली काळ

रोज दर रोज बघ िनयिमत चिाचा तो डाग कसा सराईत

कसा आला डाग अर त या माथा को या प याईन वचा मी आता

शात पनवलकर वधा 9970107591 prashant8panwelkargmailcom

म य अन म म य अन म दारावर दःतक दत नाह

कधी यतील आय यात चाहलह लागत नाह

म यच एक ठ क असत तो आ यावर आययच सपन जात पण म आ यावर आय यात खर जगण स होत असत

म य सोबत साढया वदनाह

या या सोबत जातात म आ यावर खढया अथान वदना कळायला लागतात

एकवळ म यला कवटाळण सो प पण माला कवटाळण खप कठ ण असत कारण ःवतःच अ ःत व वस न एखा ावर म करण खप कठ ण असत

चारो या --- १ माणस नहमी दसढया या चका शोधत रहातो तो ह मानतच नाह

तो ह कधी चकतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

२ जाह र सभतच दशाचा ःवािभमान जागत होतो िनवडन आ यावर याचा िललाव स होतो ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

३ मी तझा फ तझा ासह कोठ रा हला माझा ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

४ ज घडायला नको होत तच घडन जात आपल जगण िनयती या हातच बाहल बनन जात ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

५ आवडल मला जगान त या नावान ओळखायला त या नावासोबत माझ नाव यायला ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

सजय एम िनकभ sanjaynikumbhaymailcom

मो ९८६०७२६५६०

नात

तझ न माझ नात

उच-उच व ासारख

आकाशाला गवसणी घालणार

तझ न माझ नात मद मऊशार गवतासारख वादळातह घ ट असणार

तझ न माझ नात िनर आकाशासारख

सार काह ःव छ दाखवणार

तझ न माझ नात खोल खोल सागरासारख

दया या आत जाणवणार

तझ न माझ नात उमलणाढया फलासारख प वऽ ना याचा गध पसरवणार सहास मकद मोर मोबाईल-९२२४१३८४८३ ई-मल-moresuhas005gmailcom

‐‐‐‐‐चारोळ ------------- तझ ह आनद जीवन फलासारख फलत जाव मी माऽ फल होउन त या कसात झलत रहाव

त दर गलीस क

नहमीच माझी असतस जवळ त अस यावर उगीच ःव न भासतस

पती-प ी या ना याम य व ासाचा सत असतो सार जीवन आनदात जाव हाच याचा हत असतो

ल -ल द या या योती मखी त या उजळ द साथ त या माची अशीच मला मीळ द =====================

जात hellip वचा नका र जात माझी मी थोडा ऽय थोडा ा हण

थोडा वय थोडा शि स ा आह

मी मसलमानह असतो ईद दर यान िशरखरमा खा यापरता

भसमस या वळ

मी आवजन ईसाई बनतो अन २५ त ३१ डसबर ए जॉय करतो फ ल

रः यान एखादा धाबा लागला क मी लगच पजाबी िन दढया खोढयात जगलात फरताना मी आ दवासी

एखादा गोरागोमटा कवा

गोर गोमट

फोरनर दसली क शकहयाड करताना मी इ डयन

सणवारा नसार अन प र ःथतीनसार अनक जाती बदलतो मी

सरकार रकाना भरायचा असताना मी रखडतो यात मा या ट सी वरची जात नाईलाजान

ईतर पण वळ

मी फ माणस असतो हो hellip माणसच

तवढ एक ओळख परसी आह मला जग यासाठ

सजय िसगलवार

मज जमल नाह

भरती या या सीमा रषा आख यास मज जमल नाह

लाट उसळता पाय टकवनी थाब यास मज जमल नाह

अःसल मोती आठवणीच जपन ठ वल दयाम य

शवट या ठो या पावतो पाह यास मज जमल नाह

गतागत अशीच िचरतन गतत गतत गोळा होई

या बो याला दरदरवर फक यास मज जमल नाह

चरगळलला चि िमठ शी हळच हसतो आ ण बलगतो

दतोणा या खणा ह याशा टाळ यास मज जमल नाह

रटाळवा या आय याला दळ याची ह गमत आह

कती पाखडा तर सखाला चाळ यास मज जमल नाह

सधाकर कदम

उरला कवडसा

अधार दाट भवित

सर जाल मन

कानी श द धीराचा नजरस एक कवडसा ll

मगजळ जण भास

रग भाव छटाच

कोण आपल परक

लोकहो भद फकाच ll

परगटन दर कल

पयायी नवी व कळा सोस या फार उपकाराच दडोर ll रा हला हाती न हात उपवर होता काळ बोलणी कच ा बोचणी उमग हतपरःसर ll अनभव तो कसा ndash ई का घाव उम िनमाला दाहक वाःतवाचा हाती उरला कवडसा llhellip ( घनयाम) Ghanshyam Parkale gvparkalegmailcom

अथाग या गद त नाह कणाचा ठाव ठकाणा कळसा काखत ठउनी शोधतो माझी सगणा नजरत भ न ठवीली ती बबीत तझी क पणा जगायच कस आता अतरात तझीच तीमा sanjay R

डो यात आसवाच थब झालत जमा ती ा त या य याची कधी सपल ग रमा उन पावसाची आता नाह मजला तमा नको अधकारात लोट वझल ह शमा

जवन पाखराच आनद ःव छद

आ हास बघा महादवाच नद

नाह आ हा कठलीच बद

तर ह मोजतो लाबी आणी द

सदानकदा दःखी पशाचीच धद

वसरलो माणसक

वदनतच आनद

sanjay R

आठवणीत त या मी वसरलो जग सार तज िशवाय मज आता सचना काह सार पण तह कशी वसरली सोबतीन बघीतलली ःव न तार वाहन गल घर वाळच यकाक सागर कनार सजय र घ

SanjayRongheraymondin

िनःत ध--- जाऊ ा झाल गल वसरल ज हा जीवनच सरल तर मग जगात काय उरल पाषाण ह पडल असतात पवता या पान झलत ह असतात पाऊस पाणी झझावात पण अशात ह त शात िचत साध माण कोणता ह न करत बहाण

ःत ध असतात अस ह नाह उलट ह सव झलन ह त िनखारतात हौशी माणसा या दशन उलट आकषण बनतात ओलावा वःकालतात धबध या या पान सदर वनःपती आ ण वन जकतात सवाची मन तर ह अबोला एक ःपश ओला जग याच कारण बनतो हणन मी हणतो

खामोश प थर खामोश नह होत दल होता ह उनम भी हर मौसम खामोशी स गजार हद होती ह जलम- ओ - िसतम क सजय सगीत

Sanjay Hedaoo

वडबन दादा क डक या या एकटा जीव सदािशव िचऽपटातील काल रातीला सपान पडल या गीताची चाल वडबनासाठ वापर यात आली आह यात कणाचाह उपमद कर याचा हत नाह ___________________________________________________________

काल दसाला अविचत घडल बातमी फोडली कणी अन पय गडगडल अन डॉलरचा तो रट बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर झाला खळा न दसतोय भोळा घाब न पाह नको मौनाच त स ग घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

कला माझा घात त ह अन मी ओरडलो पर करा या घोटा यामद

फायलीचा तो घोळ घालनी जनतला ह दला धडा या घोटा यामद

जाळपोळ चा खळ खळता कणालाच हो नाय सोडल अन ट ह वरती यज पाहनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त तर बनला गड न लागलाय पड जागवर राह ना बाई त यावर खशी लागलीय िभषी सोडल जाईना चल जनतत िश नी जा हरात क उगाच यळ आता लाव नको पण यवराजाच बोट ध नी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

श दाम य पकडन मजला वचारल काह अहो सभमद

बोल यास ह काह च नाह मौन सोडल नाह अहो सभमद

चक समजलो बराच रडलो ldquoअथrdquo ह माझ गडबडल अन डो यामधल अौ बघनी बाई हणाली काय घडल आता साग कसा बोल कसा राज ितथ तो खोल कसा मी

त कारण पापाला पाळल सापाला पडल र ह भार पडल र ह भार वरोधकानी कली फतर बालट आल त यावर काय होईल त होऊ द कोटात जाऊ द फक र याची क नको पण या गो ीतन धडा घवनी लोकासमोर जाऊ नको थाब समोर त जाव नको थाब समोर त जाव नको

िमिलद जोशी नािशक ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

हणीचा ख जना

हणी खपच खढया असतात आपल हव ल

आजबाज या घटनाबाबत असायला हव द

नीट पा हल द लीकड उघडन आपल डोळ आठवत कोळशा या दलालीतहोतात हात काळ

चला चला अजन पढ पहा साथी आठवत का पहा हण अती ितथ माती

झोपच स ग घतलला नसतोच होत जागा ह हण आठवताच होईल तमचा ऽागा

अित झाल अन हस आल अशीस ा आह हण

घाल आता न चकता घोटा यावर आदश घण

आधळ बचार दळतय अन पीठ खातय कऽ बघा नीट डोळसपण आसपासची िचऽ

चोर सोडन स याशाला दली जाईल फाशी नत वा या त डावरची उडणार नाह माशी

आई जव घालणार नाह भीक मागायला आडवा बाप एक क दोन कती साग भजाला तर हजार ताप

नाव सागायच सोनबाई कथलाचा पण हाती वाळा क ी क ी हणी साग एकह खोट नाह बाळा

पत पडल राव चढल असह हण याचा घात आह सारवासारव करताना हणाव नजरचक न अपघात आह

क बड ठवल झाकन तर सय उगवायचा नाह थाबत सयाःत आला जवळ क ख याची सावलीह असत लाबत

पी हळद अन हो गोर असाह एक िचमटा आह हातचलाखी करणारा खाद म यच भामटा आह

को हा राजी काकड ला ऐकल असलच न क

पहा पडताळन पदोपद खर ठरत प क

सारा गाव मामाचा एकह नाह कामाचा दाम कर काम बाबा बाब असतो दामा चा

नावडतीच मीठ अळणी पहा हसलात ना गालात खोट नाह ठरली हण श दोनश सालात

लाभ ना नफा चाल झपाझपा असह हणण ढ आह कळल यालाच कळल बाक यासाठ गढ आह

ख जना आह हणीचा तर उ खननाच काम नाह

हणी नसतील तर भाषतस ा अ जबातच रामनाह

मरार भाऊ दशपाडसगमनर 9822082497

वाऽ टका

वसली

खासदारक दली मागच कर प ासाठ महनत

त या क र यान आयला िमळल आ हा मत

काय हव त माग तला दवन टाक

चाराला फरायला फ

क नकोस का क ‐ गजाभाऊ (गजानन लोखड )

वाऽ टका

दट पी पालक नीती

वश यायचा शाळत क CONVENT शाळा आठवत

पडल माग मराठ शाळत ह लश िशक या पाठवत

चचा सऽात पालक झोडती भाषण झकास

हाती आह आप याच हणतात मराठ चा वकास

‐ गजाभाऊ

चारोळसजवन ःव न स रगी उ हािसत आय या या स यची चीतारतोय आठवणी कन हास वर पण रग फसाळताना उमटत नाह

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आठवणीत या णाची झळक यत अधन मधन गज साडन अतर ासाची साजवळ नभ यती दाटन

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

थब थब िशप या सर खळाळल हाःय गालावर मोहरला ौावण सरस नी त होऊन बफान सई

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

शोधता पाउलखणा नजरन श दच आज िनश द झाल मा णक मोती लटावस वाट ःफरणार भाव उसास झाल

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कजवनी सरात हाली भ न अतरगी तशारली हरवाईची त तनबावर अवघी नदनगर मोहरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

श द समजतीश द उमगती िचब िभजन राधा ओशाळली ओठामधली ती अबोल ीती हकारवान आसमतात पसरली

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

म फलीत मःती रगतय इथ त या ःवागता वीणा रमत ओसाड गावात वार िभजत रानातील रानफल बधद होत

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

कलास माडग

ldquoःवगाची सहल वषाली गोट खड कर दचकलात ना वाचन हा कसला अ वःमरणीय वास होय िमऽानो हा वास आह याला प वीवर ल ःवग हणतात अशा ldquoकामीरचा ldquo अस हणतात क जीवनात यवन यान

कामीर नाह प हल याच जीवन यथ आह दोन वषा पव मा याह निशबात हा योग आला आ ह ज हा एक मोठ श प करायची ठरवली त हा आमचा प हली िनवड ldquoकामीर ldquoहोती मग ठरवल ldquoकसर ldquoबरोबर कामीर करायच दोन म हन आधी ब कग पण कल ldquoदोन ए लला आ ह मबईत दाखल झालो ौीनगर वमान वासासाठ आणी योगायोग हणज या दवशी आपली वड कप फायनल बकट याच पा कःतान सोबत होती आ ह जथ उतरलो होतो दादर ला ितथ रः यावर मोठा ःब न लावला होता मःत याच पा हली आणी ती जक याचा ldquoथरार ldquoपण अनभवला सपण दादर भागात त हा भयकर धमाल चालली होती सरवात अशी ldquoहटकआणी छान झाली दसढया दवशी सकाळ िनघन अकरा वाजता ौीनगर ला पोचलो कामीर ला पोच यावर थम गलमग पाहायला जा याच ठरल यात तीन ट प असतात प हला ट पा उची ८५०० फट त मग दसरा ट पा गलमग उची ११५०० फट आणी शवट खलमग उची १३५०० फट हवामान ठ क नसल तर दसढया ट या पयत च फ जाता यत जा यापव मोठ गम बट व फरचा कोट भा यान घवन घालावा लागतो

इथ जा यासाठ जी रोप व कबल आह तीला ldquoगो डोलाrdquoराईड हणतात यात बसन अ रश आकाशाला गवसणी घालण हणज काय ह अनभवल

आम या सदवान हवामान अनकल अस यान आ ह खलमग पयत जाव शकलो ितथ बफ पण भरपर अस यान बफात खळण बफातील ःक टग वगर मजा भरपर घतली बफात भरपर लोळलो एकमका या अगावर बफ टाकन खळ यात तर ध माल आली इत या उचीव न प यात फोन क न घर या लोकाशी बोलण पण एक वगळ ाील होत तथ फ बएसनल नटवक होत परत यताना इत या उचीव न गो डोला राईड मधन बफाच ड गर पाहायला मःत वाटत होत व न भरपर फोटो मोबाईल म य गा याच पण व दओ शट घतल आ ह यानतर दोन दवस आमचा म काम असणार होता हाउस ldquoबोट ldquoम य मग आम या ःवाढया ldquoदाल लक कड रवाना झा या ldquoदाल लक ldquoएक अितम सरोवर आह अस हणतात प डत नह रोज दाल लक च पाणी पीत असत आ ह गलो त हा भरपर पाऊस चाल होता िशकायातन हाउसबोट कड जाताना पण डो यावर ला ःटक पाघराव लागल हाउस बोट एकदम दखणी सव सोयीनी य होती आतन पा ह यावर वाटणार पण नाह क ह पा यात आह आणी लाकडाची बाधली आह दोन दवस ितथ रहा याचा अनभव चड वगळा होता बाहर भरपर पावस कडा याची थड बोट खाली त याच पाणी भरपर कप याच थर अगावर असन स दा दात कडकड वाजत होत या थड त झोप या या बड खाली पण हटर होत तर ह थड भागायच नाव घत न हती बाहर या खोलीत एक मोठ उच शकोट होती आ ह आमचा बराचसा वळ ितथच घालवायचो यथ खास का मर प ती या

जवणाची चव चाखायला िमळाली िशवाय यथील खास पय ldquoकहवा ldquoपण आ हाला आमहान यायला द यात आल तथ आ ह चार िचनार लो टग गाडन लो टग शो स प हली िशकायात बसताना कमीर क कली मधील ldquoतार फ क या उसक ldquoया गा याची हमखास आठवण होत होती

यानतर आ ह दोन दवस आ ह तथील िनरिनरा या बागा प ह या यातील ldquoिनशात बाग शालीमार बाग यिलप गाडन या बागा कवळ अितम यिलप गाडन म य फ rdquo एीलrdquo या एकाच म ह यात फल असतात यामळ आ हाला याची मजा घता आली ह बाग पाहताना ldquoिसलीिसला ldquoिसनमाची आठवण झा या िशवाय राहत नाह यथ एक परातन शकराचाय म दर आह तथ व न पण ौीनगर व झलम नद दाल लक पाह याची मजा यत यानतर दोन दवस पहलगाम यथ जायच होत त भारताच ldquo ःव झलडrdquo हणन ओळखल जात तथ जाताना पा पोर यथ कशराच मळ पा हल यानतर ldquoअव तपर ldquoयथ वणच एक सदर म दर पाहायला िमळाल यथ बकट याट या टर आह भारतातील सव याट यथच तयार होतात कारण यासाठ लागणार लाकड यथ तयार होत माऽ याट ची मठ माऽ आसाम मधन यत ldquoतथन पढ माऽ भरपर बफव ी स झाली ldquoलीडर ldquoनद काठ आमच हॉटल होत चोह कड बफ बफ आणी फ बफ च होत सव रःत बफामळ बद अस यान फार फरता आल नाह माऽ बफाची खप मजा घतली का मर सस म य ldquoफोटो सशन ldquoकल पहलगाम हाच अमरनाथ याऽचा बस या प आह यथील नद या काठावर ल असल या पोलीस ःटशन म य एका बोड वर िल हलल एक वा य मनाला ःपशन गल WE DONrsquoT SLEEP FOR YOUR ldquoSLEEP खरच कामीरम य आपण म पण स दयाचा आःवाद घव शकतो याच कारण

सदव बरोबर असणार भारतीय सना यासाठ यथील भारतीय लकराला ध यवाद ाव तवढ थोडच आहत याचा आलला एक ldquoअनभव ldquo हणज आ ह गलमग व न ज हा ौीनगर ला परत यत होतो त हा ldquoलाल चौक ldquoयथ जामा मिशद जवळ झालला ःकटर मधील बॉ बःफोट या बॉ बःफोट म य अचानक क य लावायला लागला त हा िमिलटर न पयटक लोकाना अ यत सर त र या या या हॉटल वर पोचवायची यवःथा कली व काळजी पण घतली या श प च आणखी एक विश य हणज आ हाला यथ सव कारच िसझन एका वळ अनभवायला िमळल एक हणज आ ह बफल पा हली ह हणज बफ अ रश आकाशातन छो या फला या पान अगावर पडत भरपर पाऊस व कडा याची थड अनभवली भरपर बफाचा बफाम पाऊस व यामळ सव प रसर बफमय झालला अनभवला िशवाय भरपर उन याम य बफा छाद त िशखराच अ यत मनमोहक दशन झाल अशी ह कामीर सहल दोन वष झाली तर अजन याची ldquoअनभती ldquoकायम आह अस वा त परत परत जाव आणी ह सहल क न यावी

वषाली गोट खड कर

अदाज अ ण व दशपाड -पण

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

आप या मनात खप काह असत या माणच य ात तसच घडल अस माऽ नसत यामळ खपदा आपल अदाज चकतात आ ण भलतच काह तर घडन जात आ ण आप या वा याला काची भिमका यत ह ब याची भिमका - पार पाडण ऽास दणार ठरत ओम -सकाळ पासन अशाच मानिसकतचा अनभव घत होता तो आ ण

याचा िमऽ -राकश एकाच कायालयात नोकर स बाजबाज या डःकवर असणार - जवलग मऽी हो यास काह च वळ लागला न हता मोक या ःवभाव - हा ओम या ःवभावातील सवाना आवडणारा गण होता नमका उलट ःवभाव असलला राकश - हातच राखन वागणारा असला तर या या यावहा रक वाग यामळ इतराना ःमाट-वाटायचा अस असल तर - मऽीतली तडजोड हणन -ओम आ ण राकश या यातील सबध मऽीपण आहत ह सवाना मा हती होत अगद एकमका या घरातील माणसाना दखील ओम आ ण राकश ह स ख- िमऽ आहत ह मा हती झालल होत ओमला ग या काह दवसापव घडलला एक सग आज ह जसा या तसा आठवला - या दवशी आ फस सट या अगोदर - एक अजट -िम टग हणन- मो या साहबानी - ओम आ ण राकश सोबत इतर काह जणाना

थाबन घतल होत ना वन कठल ह ोज ट यणार हणज - या ट मचा - ‐लीडर - ओम क ना राकश या पाक एक असणार ह गह त धरल जायच पण या वळ - राकश न अगद ःप श दात आपल मत सागताना हटल-

मी या ट म म य ओम असल तर काम करणार नाह मला ःवतऽपण ट म हवी आह यात ओम नसल आ ण ओम या ट म म य मी नसल मो या साहबाना धका बसला इतर सहकार थ क झाल राकशच मत ऐकन ओम आ ण राकश याना नहमीच एकऽपण काम करताना पाह याची सवय सवाना होती आ ण आता अचानक हा वगळपणा कशामळ सवाना जतका ध का बसला - याह प ा जाःत ध का ओमला बसन सहा जकच होत राकश आप या वरोधात का बर गला असल या सवालान याची झोप उडन गली होित तस हणाव तर इतरवळ

राकश या वागणक त काह फरक पडला हणाव तर -त ह न हत ओमशी याच बोलण -वागण अगद नहमीसारख - जवलग िमऽा सारखच होत मग- आ फस या ोज ट म य याच वागण अस का झाल अदाज यईना राकश आ ण ओम या रोज या यवहारात तसा काह च फरक पडला न हता

दोघ म-मट आ फसातन घर आ यावर नहमीमाणच सगळ काह सरळ त पार पडत अस एकमका या घरची चवकशी बाक ची याली -खशाली वचारण एवढच न ह तर- जवण करताना अगद मोकळपणान ग पा-ट पा बाहर ग यावर इतर िमऽाशी बोलण - अगद छान आनदात होत होत मग राकश- आ फसात या िमळन काम कर या या वषयी अस का वागतोय आपली सोबत याला का नको वाटत आह अस तर नाह - या या मनात आप या कामा वषयी कामा या प ती वषयी काह ितकल भावना िनमाण झाली

ओम या या शकला फारसा अथ न हता - एका अथान सग या सहकार - िमऽान म य राकश प ा ओमच अिधक पसतीचा उमदवार होता मग आपली ह लोक यता राकशला आवडत नाह का हणन तर तो आप या बरोबर काम करायच नाह अस सागतो आह या एका गो ीमळ आप यात दरावा यत असल तर ह बरोबर नाह राकश ट म-लीडर झाला यात आनदच आह आप याला आ ण

या सठ आप या नावाचा वचार होऊ शकतो- ह ओमला मा हती होत तर मो या मनान तो राकश या हाताखाली काम कर यास तयार होत

आ ण आप या हाताखाली राकशला काम करण कमीपणाच वाटत हणन तर तो आप या ट म म य काम कर यास तयार ना ह ह कारण

असाव- राकश या मऽीत दरावा य याच आपण मो या साहबाना सागया- सर मी राकश या ट म म य आनदान काम कर न मला यात काह कमीपणा नाह त ह राकशला नव ोज ट -लीडर ज र करा यावळ माझा वचार क नका या वचारान ओम या मनावर ल ओझ कमी झाल आपल नात -आपली मऽी आ फसा या बाहर अगद नहमी सारखी आह याची काळजी नाह काह दसर दवशी -आ फसात आ यावर ओम आधी-मो या साहबा या क बन म य गला माग या िम टग म य राकश-काय हणाला कस हणाला याची प हा आठवण क न दत हटल सर राकश या वळ असा का वागला कळना मला मा या कामावरचा याच वःवास उडाला क काय गल अनक वष आ ह कती ोज ट कल सगळ कड आमची जोड िस आह छान काम कर या ब ल आ ण अचानक याला या या ट म म य मी नकोसा झालो आह

राकश इतका बदलन गलाय खर वाटत नाह य या या वाग याचा अदाज यत नाह य मला मोठ साहब ओम कड पाहत हणाल - िमऽ- वाईट वाटाव अस काह झालल नाह उलट राकश या नावाचा वचार ट म-लीडर साठ आ ह मळ च कला न हता आ ण दोन वग या ट मचा करा या अस आमच मत कधीच न हत पण राकश ज हा हणाला ओम या ट म म य मी काम करणार नाह वग या ट म म य मी असन त हा माऽ आ हाला वाटल त ह दोघजण

एकऽ काम कर या ऐवजी वग या ट म म य काम कराव कारण आह या ट म म य तम या जागी राकश ट म लीडर होण - बरोबर न हत आ ण नहमीच ओम लीडर आ ण राकश याचा सोबत ह ह बरोबर न हत याला ह ःवतऽ सधी दली पा हज आ ण राकश हणाला मला- ओम ला बाजला सा न मला त ह

कधीच ट म लीडर क नका मी दसया ट म म य जाईन पण मा याकडन ओम वर अ याय झाला अस मला वाट नय मा या भावना समजन या या साहब

सो मी उ ा या िम टग म य ओम बरोबर

काम करणार नाह अस सागन आ ण बाजला होइन नतर त ह वगळा िनणय घऊ शकता आता बोला ओम- राकश अस का वागला आला का काह अदाज अहो- आप या िमऽा या भ यासाठ तम यासाठ तो अस वागला ओम साहबा या चहयाकड पहात रा हला अदाज चकणार असतात हच खर ‐‐

अ ण व दशपाड -पण मो-९८५०१७७३४२ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ldquoगजाची आईhellip सतोष द पाट ल ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

गजानन उफ गजा हा आम या सव िमऽमडळ पक च एक पण या सव िमऽ मडळ त व गजात एकच सा य होत व त या या वल ण हाःयाच

गजानन आम या कॉलनीत राहायला आला त हा अगद दोन वषाचा होता आप या आई बरोबर हणज समाताई बरोबर लहानगा गजा आला

आम या चचला एक नवीन वषय िमळाला याच दसण हसण सार काह अगद जीव ओवाळन टाकावा असच कधी कधी वाट सपण भारत वषात जर शोधल तर इतका वन िनरागस मलगा िमळणार नाह बघता-बघता हा गजानन अ ठावीस वषाचा झालापण वय वाढल तर वयासोबत यणार ौढ पणाची ल ण काह गजानना या एकन वागणक व न वाटत न हती

वय शर र अ ठावीस वषाच पण मन- ब माऽएका कोव या पाच वषा या मलाची या पाच वषा या मलातआढळणारा अवखळपणा-िनरागस पणा-डोळ आजह गजा या आठवणी ओ या क न जातात समाताईच ऐन ता यात वध य व या वध याला असणार जगातील एकमव आशा हणजच याना वषभरात झालल एकमव अप य गजानन वयाची ऐन ता याची उमद समाताईनी गजानन या सगोपनासाठ खच कलली िश ण कमी अस यामळ चार घरची भाड कड घासली धणी पापड लाटन इ याद काम समाताई करत असतआप याला लाभलल एकमव आय यातील सख हणज आपला मलगा गजानन हाच या मानत गणपती मगलमत गजानन यावर या

समाताईची िनतात ौ ा होती हणनच मलाच नाव दखील गजानन ठवल

साधारणतः चार वषाचा असताना समाताईनी गजाननला एका बालवगात टाकल वगातील बडबडगीत यर-यर पावसा तला दतो पसा नाच र मोर नाच आ या या वनात साग साग भोलानाथ ह गीत त डपाठ असलला गजानन प ह याच वष प हलीला प हला नबर िमळवन मोकळा झाला या प ह या नबरच कौतक होत त फ या माऊलीला सपण कॉलनीभर हा िनकाल सागन साखर वाटत सटल या समाताई मला अजन आठवतात या या भावी जीवनातील सखी जीवनाची लहर घऊनच यईल अस आ हाला वाटल बघता बघता हा lsquoगजाrsquo च क चवथीला गला व शाळतील पर त याच माण शाळत या िशयव ी पर त प हला आलागजाला िशयव ी िमळाली आता या या या िशयव ीन या या िश णाचा दहावी पयत तर सटणार होतापण दवाला दसरच काह तर मजर होत या घटनन गजाच व समाताईच आययच बदलन गल चवथीला गजा खपच समजस व सamp ध य होता

शाळत या एका मध या स ट त आप या िमऽा बरोबर शाळ या मदानात खळत होता तव यात शाळसमोर ल रः यावर कशाचा तर जोरदार गलका ऐक यऊ लागला जोरात घोषणा जोरात आवाज यामळ ह काह लहान मल घाबरली व काह काय झाल हणन पहायला रः यावर आली तोवर रः यावर दोन गटाम य दगड फक चाल झाली होती ह मल अजनच पढ आली आ ण नकळत एक- दोन दगड या मला या डो यावर आदळल यात एक गजाह होतादगडा या या आघातामळ या या डो याला इतका जबरदःत मार बसला क यातन जो र ाचा पाट वा हला यातन तो जगतो क नाह असच आ हाला वाटलपण दव बलव र होत गजा वाचला

मदवर झाल या जबरदःत आघातामळ हा मलगा ःमरणश गमावन बसला सरवातीस हा तर समाताईना ओळखत नस अन हळहळ गजा या ददवी वासास सरवात झाली गजाच शाळत जाण सटलडॉ टरानी समाताईना या मलाला पण वौाती ा काह ऽास ऽाण दऊ नका अस सािगतलतळहातावर ल फोडा माण समाताई गजाची काळजी घत हो या दवसामागन दवस गल वष गली गजा या वागणक त काह च फरक न हता दवसभर हा शजाढया या लहान मला बरोबर गो याचा डाव माडन खळत अस दपारचा जवन झोपत असप हा दवस सारखालहान मलाना हा ऐवढा आप या प पा एवढा माणस आप याशी गो या खळतो याच आकषण वाट व खप िचडवत असत पण हा कधी या यावर रागावत नस मधन मधन यवन समाताईना मला सस ला आली मला शी ला आली अस साग व समाताई या या पायज याची नाड सोडन ती बाध पयत सवच कर त असत गजा अ ठावीस वषाचा होई पयत समाताई कधी याला सोडन कठच ग या नाह त अगर आप या लाड या पाडसाला सोडन कणाजवळ ठवल ह नाह

कधी कधी गजा आम याकड यायचा मला भोलानाथच मोराच गाण हणन दाखवायचा दवाळ चा नवा शटसपण कॉलनीत दाखवणारा गजा हा एकटाच मी सागन त काम हसन करणारा मी याला बहतक वळा जा पपर घवन य जा दकानातन दाढ च लड घऊन य अशी करकोळ काम सागताच ती पटकन करणारा आम या घर यवन टाई स ऑफ इ डयातील िचऽ न चकता पाहणारा मी कधी कधी गजाला ल न करतोस का वचारल ना या नावानच गजा कोठतर हरखन जायचा व प हा लाजन हसायचा एकदा सकाळ च समाताई आम या कड आ या मला हणा या अर त दिनयला कामाला लावतोस मा या पण मलासाठ बघनार नोकर मी एका जवळच असणाढया कायालयात िशपायाची नोकर गजासाठ प हली

व गजाचा गजाशठ झाला रोज सकाळ छान पक भाग पाडन शट-या ट यव ःथत घालन गजा यत अस यताना एका मो या पशवीत यात दहा कलो तादळ मावतील अशात डबा घवन यायचा पण ह काम फ वीस दवसच कल प हा हा आप या मागाला आ ह याला बरच वळा सागायचोअर गजा त आता मोठा झालास त हा िनट मो या सारखा वाग यावर तो हणायचा दादा मो या सारख हणज कस वागायच व मलाच िन र करायचा या या या िनरागस पणाच मला व समाताईस खपच कौतक होतएकदा शजार या एका मलीनसमाताईकड तबार कलीतम या या गजाला काह तर सागन ठवा यता जाता मा याकड पहात असतो आईन गजाला खप समजावलअस क नय बाळ चागली मल अस करत नाह त यानतर माऽ गजान अशी खोड परत नाह कली

एक दवस सकाळ च समाताईचा जोरात आबोश आ हाला ऐकायला आला हणन आ ह समाताई कड लगच गलोतर या राऽीच डो यात मदचा र ाव होवन गजा आ हाला सोडन गला होता

समाताई एक या झा या या आशवर या आप या आययाचा एक एक दवस ढकलत हो या ती आशा आता सपली होतीआपला मलगा हा खप हषारसमजस आह अस समाताईना वाट हा आज ना उ ा चागला होईल मग ल न कर ल व आप याला खप सखाच दवस यतील अस समाताईना वाटगजासाठ यानी खप हालअप ा काढ या नाना उपवास कलषी कल पण सव यथ

ताई या या क ाना कधीच यश नाह आलसमाजान सदव उप त कल या आप या पोट या गो यासाठ यानी दवस-राऽ एक कली होता यानतर एका म ह यातच समाताई ग यागजा या म यमळ अ न पाणी व य कललडॉ टर उपचार थाबलल फ एकच यासव

आजारातच बडबडण

आता या या कडच जायच आईला एकटा सोडन जातोस काय अर लबाडा बघा बघा कसा पळतोय अर थाब र हा एवढासा एकच घास तर खा नाह तर बघ ितकडन बवा यईल खा - हा िचऊचा घास नीट आघोळ कर साबण लाव का अर कती घाम आलाय तला जा काह तर खा - जाह बघ िचवडा तला आवडतोय ना खा -खा या वडातच एका झट यान समाताई ग या एका मलीचा अ याय कायमचा बद झाला मोन- 9820986659 email‐ santoshpatil_2007rediffmailcom

~~~~~~~~~~~~

बाहर यालीhelliphellip अनघा हर

कतीदा ःव नवत भासत जायच असत लाब लाब या ितजा या पलीकड पण जाता यतच नाह अनबध आहत क फ नसतच भटकतय दशाह न अन िन ल िन वकार

आज न राहवन सोनािलका ःव नील या आठवणीन याकळ झालीपण काल खप काह बोलन गला र राग नाह आला तझा पण मन दःखी झाल त स ा समजन घऊ शकला नाह स काल

बोलता बोलता कती बोलन गलास र हणज त याह मनात आ याच ना या गो ी वाटत होत आप या मात ा सव गो ीना लक ःथान आह

बाहर याली पणा श द खप लागला र मला ठ क आह तला मा याब ल बोलायच न हत पण श द स ा हाच सचला ना तला म आ ण मा या आ वकारातन झालली कती बाहर याली व ी कशी काय अस शकत या कतीतन दोघानाह िग ट आला नाह त सव काह चक कस काय अस शकत र वचार क न सोनालीकच डोक फटायची वळ आली पण उ र काह िमळत न हत अचानक पायाखालची जमीनच खचन घत या सारख ितला वाटायला लागल आ ण ितला ा अया अवःथत टाकणारा कोण तर ितचा जवलग जीवापाड म करतो ना आपण या यावर मग या याच त डन ह असल श द सव नकोस झालल असताना कठन तर एक आशचा करण चमकावा तसा याचा ित या आय यातला वश मग अचानक सार काह सखकार घडतय

असा वाटणारा भास ओढ आतरता हरहर सवाना बरोबर घऊन एका णाला पण पण याच होऊन जा याच ःव न भट ची इ छा

याकळता अन भट नतर िमलनातन िमळालली त ी सार सारकाह सखदाईच होत मग आता अस अचानक काय झाल का सोनाला उदास वाट लागल म हणज नमक काय होत तीच एका पर प षा या शर राच आकषण क या या ःपशाची ओढ क फ शर र सख छ ह असल काह न हत मग नमक काय आ ण बाहर याली हा श द ए हडा मनाला का बोचला ितला तस हटल तर एक कार त स य तर होत नवरा असताना पर प षा या मात पडलली चाळ शीची ी होती ती इतक वष कधीह अस घडल नाह मग ा वयात ितच अस परप षा या मात पडण खरच नमक काय होत म क वासना शर र सख ह तर ितला ित या नवयाकडन िमळत होत () हणज िन य िनयमान नवरा त दतोच जर या या ःपशात आपल पणा नसला तर काय झाल आ ण ित या मनाचा यान वचार कलाच पा हज असा काह िनयम नाह जर वासनन तडब भरलला गिल छ हालचाली आ ण हावभाव करणारा तो असला हणन काय झाल यान काय फरक पडतो याना ा बाबतीत ःवतःच मत नाह हणन ितला म कर याचा अिधकार नाह ितला ितचा मानिसक आधार शोध याचा अिधकार नाह वचारा या ध यात जा ाना याच जीवघ या धरा यात कधी पातर झाल सोनाला समजलच नाह आधार कअर टकर आता ह फ श दाच बडबड आहत का आप याला आधार वाटणारा य आप या आय यात प ह यादा का आला नाह जर आला असता तर तो िततकाच सवदनशील बनन आप या आय यात रा हला असता का क

कालातरान ह पण नात बदलल असत ःव नवत वाटणार वाःत वक पात कस असल कणालाच सागता यत नाह

हशश वचारा या गद त सोनान एक िन ास टाकला एक भोग वःत हणनच सोनाकड बघणारा ितचा नवरा िन य िनयमान सोनाचा नाजक पण कःकरत होता तर दखील चहढयावर हस आ ण मनात ितरःकार ठऊन ती कायमच या यापढ झकत होती कणालाह व ास बसणार नाह वर वर साधा सरळ दसणारा मन य वाःत वक पाहता एक वकत ह पशच होता एखा ा बला कार माणसाचा चहरा या प ा वगळा तो काय असणार सव आवगातन बाहर पड यावर सोना या अगावर पस फकताना आपण नमक कोण असा सोनाला पड या िशवाय राहत न हता वकती करणाला पषाथाच नाव दण आ ण या वाग याच समथन करण अस असताना सोना या मनाची ित या भावनाची कोण काळजी करणार अशा प र ःथतीत जगत असताना ितचा आधार ितचा व ास ितच म ःव नील ह काय बोलन गला न राहवन ितन ःव नीलला फोन कला हलो हः हलो बोल ग सोन काह नाह अग काय झाल तझा आवाज असा का काय झाल तला का बोलत नाह अ ःव नील णा णाला अःवःथ होत होता सोनाला नमक काय झाल ती अशी तटक का वागत याला काह क या समजना

ह बघ सोन मी तला चागलच ओळखतो साग ना तला काय झाल कसला राग आलाय त ह काय बोलन बसलास ःव नील तला ह कस काय बोलवल गल र अर म करतय र मी त यावरमा या माला त ह काय उपमा दलीय ओह अग राणी त काह ह चकली नाह तझ यक वागण चागलाच आह अग पण त इतक सोिशक आहस नवया कडन ए हडा छळ सहन करतस हणन सागतो तला त जरा वाचा फोड ा करणाला काल मी ज श द बोललो त श द ल ात ठवलस आ ण या मागची भिमका ती नाह का ल ात आली त या अग राणी ह माझ श द नाह ह श द तला ऐकाव लागणार आह आ ण तह त यावर अ याय करणारच तला ह श द ऐकवतील आ ण ःवतः त या समोर ताठ मानन जगतील ह बघ दो ह कडन हार तझीच होणार आह त यावर अ याय क न स ा त तला बाहर आधार शोधायला गली हणन डवचत राहतील मग का अ याय सहन करतस लोकाना ह कळ द त यावर काय काय अ याय होतो त तझ ह शात आ ण सोिशक राहण मला नाह पटत तझ तलाच लढायच आह यथ मी तला आधार दऊ शकतो पण लढायला साथ नाह कती हट करतोय मला अग वाःतवतची जाणीव क न दतोय तर ए हड हट होतय आ ण उ ा सामोढया जा या लागणाढया प र ःथतीन कती हट होशील ह नाह का ल ात यत अग राणी मी त यासोबत आहच ना पण तझी ह लढाई तला एकट नच लढावी लागणार आह मडमकाय हणतोय मी समजल ना कठ हरवली आहस नॉमल हो सोन इतका वळ रोखन ठवलला सोनाचा बाध फटला लहान मलासारखी सोना ढसा ढसा रड लागली

हरवण काय असत तला काय समजणार तला हरव या या भीतीन माझी काय वाईट अवःथा झाली होती बोलण आ ण हदक सोनला दोनह काम नीट जमना अर यार चकल माझ मला न हत मा हत मा या ा वा यान ए हड दखावशील माफ कर मला नाह नको त माफ नको मागस ःव नील या बोल यान सोना दखावली होती आ ण आता या याच बोल यान नॉमल स ा झाली सोनान अलगद ःवतःला ःव नील या ःवाधीन कल ःव नीलन स ा नहमी माणच ित या चहढयावरच कस बाजला कल यान थम सोना या कपाळाच चबन घतल तो ित या वर चबनाचा वषाव करत रा हला यान हळच ित या कानाजवळ आपला चहरा नला आ ण तो हळच पटपटलारानो झाली का शात आता ठव का फोन ितत याच अिधरतन ित या त डन श द आल नको र थाब ना अजन थोडा वळ सोनला इतका कसा याचा मानिसक आधार वाटत होता ितचा नवरा रमश हा तर ःव नील प ा बराच मोठा होता मग नवया प ा लहान य त ितन कसा काय आधार शोधला रमश नावाला मोठा होता परत ःव नील म य असणारा समजस पण या यात न हता नवरा ह वगळ किमकल ित या आय यात होत ज ती िगळ ह शकत न हती आ ण ओकह शकत न हती उ च िश त ऑ फसर असलला ितचा नवरा वाग यात एकदम गावनढल होता रानट बर रा स हणज रमश आ ण या द रा सा या तावड तन सोडवायला आलला राजकमार हणज ितच म ितचा ःव नील परत खरच ःव नील राजकमार बन या इतक धय बाळगन होता का राजकमार तर रा सा या तावड तन राजकमार ला सोडवतो पण सोनाचा हा राजकमार तर ितला एकट लाच लढायला सागतोय

सोना आ ण एकट लढणार अवघडच आह ितला एकट ला लढायच असत तर प हलच २० वषा पव च लढली असती ज हा ित या नवया या वकतीच प ित या पढ आल होत कोणीच सोनाची बाज घतली न हती कोणीच ितला याय दला न हता नवरा बायको या मधल भाडण हणन सवानीच याकड दल कल अर पण का का त ह लोक मला याय दत नाह य आहो बघा जरा ा माणसाकड बायकोला कसा जनावरासारखा मारतो आ ण मा न मा न थक यावर थकवा घालवायला ितला लगचच अथ णात ओढतोितच लचक तोडतो हा बायकोला फ भोग वःत समजतो हा कसला प ष हा तर तोच तो दवस आ ण या नतर आलल यक दवस मनातला वालामखी सोना न सारखा सारखा दाबला

बरोबर आह ःव नीलच मला लढलच पा हज मा या दखाचा अत मी करणारच एक ण ित या मनात आल क ःव नील या आ ण ित या ना या वषयी रमशला सागाव पण रमशची इतक समजन घ याची कवतच न हती यान या ना याकड खपच गिल छ नजरन बिघतल असत याला काह सागण

हणज आ बल मझ मार असच झाल असत एक दवशी सोनान ठरवलच आता बस आता ा सव गो ीचा सो मो लावायचाच रमश बस झाल आता आता तसाच ितथ उभा राहा मला नाह मा हत आता त कसा रअ ट होशील त मला आता मोकळ कर मला जाऊ द माझ दसया कणावर म आह मा या आययात आता तला जागा नाह बाहर याली पणा करायला लाज नाह वाटली थाब त या घरा यालाच तझ थर बघायला बोलावन घतो

रमश हातात ज िमळल यान सोनाला मारत सटला सोना प हा प हा गगनभद आबोश करत होती परत मनात या मनातच यान धडा धड मोबाईलवर नबर फरवल आ ण खप साया लोकाना यान घर बोलावल हणता हणता सार नातवाईक जमा झाल सोना या सासरच सोनाला वाईट चालीच ठरवन मोकळ झाल नवरा सोबत असताना ह थर सचतातच कस आता तम या मलीला ध ालाच बसावा भर सभत सोना या च रऽावर िशतोड उडवल गल खाल मड पातळ धड आह तमची मलगी रड कठची रमश घाणरड बोलन या याःवभावाच दशन घडवन आणत होता बस झाली तमची बडबड आ हाला मा हत आह आमची मलगी अशी वागणारच नाह तम या मलान आम या मलाच पार वाटोळ कल बघ सोना बघ तला सागत होतो ना आ ह ा नराधमापासन वगळ हो त हाच म झाली असती साग सोना याना ह सगळ खोट आह त सोना या बाबाचा हा ि अवतार पाहन सगळ शात बसल बाबा आहो ह सगळ खर आह माझ खरच दसया य वर म आह कोण ःव नील ःव नीलकस श य आह त कठ आह तो बाबा हा काय मा या शजार बसलाय हा ःव नील तर आह ःव नीलचा हात हातात धरत सोना बोलली यानी यानी ा करणात सोना व त ड सख घतल त सार अवाक होऊन सोनाकड बघायला लागल सोनाच सग यासमोर ःव नलशी सवाद चाल झाल ःव नीलच ितला धीर दणार वा य ितला बड कर यास मदत करत होत आता भर सभत शातता पसरली

ह काय चाल आह सवाना समजच ना सोना या आईला अौ आवारात यईना आता ितला फ ित या लकराची काळजी वाटत होती मा या बछ या अग भानावर य ग सोन अग ःव नील नाह य ग इथ तो इथच काय तर ा जगात स ा नाह तो तर २५ वषापव च ह जग सोडन गला आह ग भानावर य मा या राजा ःव नील नाह य ल ना आधीह आई बाबा असच काह तर बोलायच बर का ःव नील त हा मी या यावर व ास ठवला होता आता मला कणावरच व ास ठवायचा नाह ःव नील त हणत होता त एकदम बरोबर आह शवट ा जगान मला बाहर याली ठरवलच चल मला घऊन चल त या बरोबर मला नाह राहायच ा जगा बरोबर सोनान रमशच घर कायमचच सोडल आ ण आता ती सखान ससार करतय ःव नील बरोबर मटल हॉ ःपटल या दहा बाय दहा या खोलीत (end )

अनघा हर ~~~~~~~~~~

ीhellip मदा कनी रासकर ी हणज काय फ एक भोगवःत आह ितला ःवतःच अस काह

अ ःत व आह क नाह पोटात मलीचा गभ असला तर पोटातच ितला मारायला पाहतात पण तो गभ वाढतो कणा या पोटात एका ी याच पोटात ना क प षा या ी च जर ज माला नाह आली तर प ष कसा ज मणार मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नाव ह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का लहानपणापासन मलगा आ ण मलगी हा भदभाव होतो मलीनाह मला सारखच सव अिधकार का नाह त कठना कठ काह ना काह कमी असतच मलगा आ ण मलगी बरोबर वाढवताना मलाना सव सखसोयी आ ण मलीना माऽ फ काम सािगतली जातात मलानी राऽभर बाहर रा हल तर ह चालत पण मलीनी माऽ अधार पडाय या आत घरात यायच पदोपद ित या नार वाला धोकाच असतो ती घरातह आ ण बाहरह का सर त जग नाह शकत ितला ित या ःव नाना का मनातच माराव लागत यगानयग चाललली ितची ह घसमट कधी थाबणार ती कधी नार ची नारायणी होणार पहाव ितकड वासनन भरल या नजरा ितला सहन करा या लागतात गद या ठकाणी दखील ितला ःवतःची काळजी यावी लागत क कणी आप याला ःपश तर नाह ना करणार म ाम कती कळसवाणी गो असत ह त एक ी च समज शकत फ या प षाना या वळस या ी म य आपली आई कवा ब हण का नाह दसत मल ज माला घालताना अस य यातना ीन सहन कराय या पण ज म यावर नाव माऽ व डलाच लागत मग आईच नावह का नाह लागत ितला काह च मह व नाह का काह ठकाणी तर नवराच एखा ा व प षाला थो या पशासाठ आप या बायकोलाह वकताना पा हल बात याम य ह सव

पाहन आता मन स न होतय या सव गो ी आता रोज याच वाट लाग यात बला कार झाला तर ितन त ड लपवायच पण यान ह काळ क य कल यान माऽ उजळ मा यान िमरवायच अशा नराधमाना ितथच फाशी दली पा हज पण नाह वषानवष खटल स च राहतात रगाळत नसत लाज वाटत आता या सव गो ी रोज रोज घडताना पाहन रोज एक नवीन दािमनी ज माला य याप ा एक दगा कवा कालीमाता ज माला यावी आता फ एक झाशीची राणी कवा एक जजाऊ ज माला यावी मलीनी आता ःवतःच र ण ःवतःच करायला िशकल पा हज आपण जर एका प षाला ज म दव शकतो तर याला सगी अ ल ह घडव शकतो प षाला ज म ीनच दलाय ह आता प क यानात घतल पा हज यक ीनच यक मलीन ःवतःच ःवतःच र ण करायला िशकाव आता आप याह मनगटात जोर आह ह दाखवन ाव घराबाहर पडताना कायम हातात एखाद िमरचीची पावडर सोबत अस ा जर वळ आलीच तर ितचा ज र वापर करा एक राखी आपणच आप या हातात बाधा आ ण ःवतःलाच वचन ा क माझ र ण मी ःवतःच करायला िशकल आता आप यातील आ म व ास जागा करा आपणह कणाप ा कमी नाह ह जगाला दाखवन ा सवच प ष वाईट असतात अस नाह पण काह वाईट प षामळ आज अस बोलाव लागत आह ज प ष चागल आहत याना माझा मनापासन नमःकार helliphellip भावानच ब हणीच र ण कराव अस काह नाह ब ह ण पण आता स म आहत ःवतःच र ण ःवतःच करायला या ह कशातच कमी नाह त

मदा कनी रासकर ________

मी तीच ी आह

जन नऊ म हन तला गभात वाढवल ा सदर रगीबरगी दिनयत नवीन जीवन दल ओठावर प ह या श दाच अकर रो वल ऊन थड पावसातह तला माय या ओला यात जपन ठवल

मी तीच ी आह जन तला मो या भावाच ःथान दल राखीची रशीम गाठ बाधन आपल नात मजबत कल आ ण त मला मा या र णाच वाचन दल

मी तीच ी आह जन तला बघताच त यात परम राच प प हल त याबरोबर स पद चालन त या चरणी माझ जीवन वा हल तला पतीचा दजा दऊन परम राकडन ज मोज मी तलाच मािगतल

मी तीच ी आह जी तला बाबा ‐बाबा हणन कधीच नाह थकल तझ बोट ध न चालताना ःवतःला सर ीत समजल त माझा बाबा आहस ह सग याना अिभमानान सािगतल

मी तीच ी आह जन झाशीची राणी बनन तर कधी सा वऽीबाई फल बनन ीला जग याच धौय दाख वल

ःवतःकड ी हणन गवान प हल

पण आज hellip

मी तीच ी आह जी या दिनयत काय तर घराबाहर पडायला घाबरत इमजाशी लढताना नाह तर आता अधाराला पाहन माग सरकत चार‐ च घासमोर मा यावर होणाढया अ याचारालाह कोण या भावाची धाव नसत

मी तीच ी आह जी ःवतःचा जीव मठ त घऊन जगत आज लोकल शनम य चढतानाह माझ दय फाटत अजनह मी एक अबला नार हणनच फरत

मी तीच ी आह जला ःवतःला ऊन थड पावसातन वाच व याच सामथ आह पण ःवतःची अ वाच व यासाठ ती असमथ आह

मी तीच ी आह

खरच नवरा असा असतो का

खरच नवरा असा असतो का बाहर वाघ आ ण घर घाब न राहतो का ऑ फसची तारवरची कसरत क न घरची यट कर यासाठ स ज असतो का खरच नवरा असा असतो का

कतीह टशन असल तर बायको आ ण आई यातील गता सोडवत असतो का ःवतःची इ छा बाजला ठऊन दोघीना खश ठवत असतो का खरच नवरा असा असतो का

हव ‐हवस वाटणार िमऽ बायकोसाठ दर लोटतो का िमऽाबरोबर पाट ला जायच असतानाह बायकोकड पाहन नाह हणतो का खरच नवरा असा असतो का

ःवतः आजार असताना पन कलर खाऊन झोपी जातो का आ ण बायकोला काह झाल तर स ट टाकन ितची सवा करतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नाआधी बायको अ सरा वाटत का आ ण ल नाचा २५ वा वाढ दवस साजरा करतानाह याला बायकोत तीच अ सरादसत का खरच नवरा असा असतो का

ितन कतीह सव ‐फगव कल तर याला तीच हवी असत का ितची चक असली तर ित या माड वर डोक ठऊन तो sorry बोलतो का खरच नवरा असा असतो का

वाटपोण मला बायकोबरोबर ितला न कळता तो उपाशी राहतो का तोह ित याबरोबर ज मोज मी ह च बायको िमळो हणन साकड घालतो का खरच नवरा असा असतो का

ल नानतर तो ितला आई ‐ व डलाच मह दतो का माहरची उणीव सासर भ न काढ याचा सतत य करत असतो का खरच नवरा असा असतो का

नवरा आ ण बायकोच नात ःवगातच ठरलल असत का हणनच नवरा असा असतो का

ःनहल अिभ जत जाधव

तीhellip

मखमली वाटवर चाल याची ःव न उराशी बाळगन िनघाली

ःव नाळ डोळ आ ण िनपाप स नता चहढयावर कोमल ःव छद पावलाम य कण कणणार पजण अवखळ भरभरणाढया बटा आवरत मऊशार हरवळ याहाळत - िनघाली

आई या कशीतली माया आ ण

बाबा या नजरतला आधार घ ट ध न ठवन आज वरल सःकार िनघाली समोर दसणाढया चढणी वळण दगड ख ड नजरत साठवत िनघाली

सकमार पावलाला प हली ठच दखावलला जीव सावरत डो यातील अौ आवरत ठचचा अनभव साठवत माग वळन न पाहता आ म व ासान िनघाली

पा हल वळण मागच य ीआड पलीकडल य अिनिमष नऽानी अवलोकत नवीन व ाची िनिमती साधत िनघाली

न यानच दसणाढया दखा यान हरखली रमली रगाळली लोभावली अनक वदना सल जखमा झलत अन सोसत ःवािभमानान सगळ बळ एकवटन िनघाली

चढणीवर नटान ज न चढली चहढयावर अनभवा या रषा अन पावला या भगाची दखल न घता- उरभ न ास घवन िनघाली

डो यात इतराना द यासाठ ःव न अन पा हलली ःव न पर कर याची ज

वाटत या सग याना दत िनघाली

आता समोर उतारच उतार

नहा आठवल nehaathavale64gmailcom

~~~~~~

डो याची काळजी आपण आपल शर र चहरा सदर दसावा हणन बर च काळजी घतो माऽ िततक च काळजी आपण डो याची घतो का डोळ सदर दसावत हणन आपण य करतह अस माऽ याचबरोबर आप याला डो या या आरो याची काळजी घण आवयक आह याकर ता काह मह वाच उपाय खालीलमाण १) डो याची िनरोगी वाढ हावी आ ण त शवटपयत चागल काय म राहाव यासाठ lsquoअlsquo जीवनस व असल या हर यापालभा या दध अड मास मास याचा आहारात समावश करावा २) काजळ सरमाम य समा व कल या रासायिनकपदाथामळ डो याना इजा होव शकत यामळ याचा वापरश यतो टाळावा

३) भवया व पाप याना आकार द यासाठ प सलीचा वापर कला जातो अशा सौदयसाधना या वापरामळडो या या नाजक वचवर गभीर प रणाम होऊ शकतो

४) मधमह र दाब आ ण ट बी असल या णानीआप या डो याची दरमहा तपासणी करावी

५) उ हात जाताना वाहन चाल वताना अथवा कपनीतीलकामगारानी चमा अवय वापरावा

दगधीय घामापासन सटका हो यासाठ अिधक महनत क यान अथवा भर उ हात फर यान अगाला घाम यणारच माऽ तर ह काह य ना घाम य याच माण इतराप ा जाःत असत आ ण यामळ घामाची दगधी दखील पसरत वयात यईपयत मला या घामाला कठलाह वास नसतोवयात आ यानतर विश ःव पाचा वास स होतो काह म य ह दगधी इत या मोठय़ा माणावर यत क चारचौघात मान खाली घालावी लागतयासाठ काह घरगती उपचार पढ लमाणhellip

१) भरपर पाणी याव पोट साफ ठवाव

२) िनयिमतपण दवसातन दोन वळा आघोळ करावीआघोळ या पा यात सगधी ि याचा जस गलाब पा याच चार त पाच थब डटॉल यड कोलोनचा वापर करावाआघोळ नतर डओसट पावडरचा वापर क यास अिधकफायदशीर ठरत

३) श यतो अिधक घाम यईल अशा कप याचा वापर क नय प रधान कलल कपड हात मालावर सगधी ि याचावापर करावा

४) घाम वचवर साचन रा ह यास व वध आजार हो याचीश यता असत यासाठ डॉ टराचा स ला यावा

भ गीत hellip

गणश वदना नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका वरद वनायक तमची महती ई छापत तव कपनी मगलमत गणाधीपती महड िनवासी जग उ ार व ा ब भ ा वरसी शरण त हासी महागणपती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

त ह कपची सदा सावली ःमरण करता काय िस द दशन घता दख हरती पाप सरती मो ा ी नामःमरण आ मश भ रसाची नवी अनभती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका

यऽा करता मन आनद व न टळती भय पळती सगण ःव प स न मत दयी सदव को न नती भव सागर या त न नसी आ मसखाची यई भरती

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका कला सःकती तम या दासी सव िस आ हा लभती त हा समप त कलाकती कला सवची आनमती ावी

नमीतो तव चरणासी गजानना वरदायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

ौी वरद वनायक स न तम याच ठायी तम याच ठायी मज राम भ मज राम भ मज गो वद ह र गो वद बालाजी ह र गो वद मज पाडरग ह र व ठल ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज लआमी आइ भवानी मज शारदा माता रणका आइ यमाइ मज स ौगी आइ चतौगी मज श पीठ साडतीन सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज िशव शकर भोलनाथ मज कदार मज राम वर मज व र मज सोमनाथ मज आ मिलग अमरनाथ मज योितिलग ादश सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज ौी ग द ग ःवामी समथ ग गजानन मज समथ नवनाथ मज मज तीथ ःथान समाधी घाट सार ह वरद वनायका वनायका

तम याच ठायी तम याच ठायी मज पर सा ात मज मज सरःवती प सदर मज म धाम वकठ अवघ मज िनज धाम परम धाम मज ह वरद वनायका वनायका ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

बोला हर व ठल व ठल नामा सग वाजतो मदग टाळ हाती घऊनी रग भ नाच माणसा पर अभग आज भा यवत

भगवत सवा सदा सदा सत सग व ठल नामा सग वाजतो मदग चार घटका वसा दख वस पच नामःमरण करता करता साधया परमाथ

व ठल नामा सग वाजतो मदग अ रगी जडला हाच नाम छद मनशाती िमळ िमळ आ मानद

व ठल नामा सग वाजतो मदग भ रस रग चला ध वार वाट साथ झाहला ज म सफ़ल जगण

िच बोल व ठल व ठल वाणी बोल व ठल व ठल

काया बोल व ठल वी ठल आ मा बोल व ठल वी ठल

हणा हर व ठल वी ठल बोला हर व ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल व ठल वी ठल वी ठल

ौीग क पत सकल सक पाधा

ान तज भाःक सकल ितमीर सहा

कला व ा िसध सकल त णा िनवा

कला याऽी पाम माग दावा वड लधा

लीन चरणी सदग माया धरावी परमश

ौी गणशाय नम

भव सागर या म चा कनारा त ह

अधाढया माग या द ीचा काश त ह

खडतर आय या आशचा करण त ह

अ ानी साधका या ानाचा द प त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

मातीचा गोळा आ ह घड वता ा त ह

अडखळत बालक आ ह चाल वता वण त ह

भरकटत भोगी आ ह करार शीव त ह

पामरस भ आ ह स ात पर त ह

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

शरणागत लीन चरणी अभयदान पडो पदर ज मोज मीचा पापी गगाःनान घडो आजी अत पीड त चब कपामत िमळो त ी

चटक अ ान धगी ानचि लाभो शाती

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

आळ वतो तव सदग राया गतीचा मज साद ावा प रस ःपश योग जळवा सवण-मय ज म घडवा

जय ग दव जय जय ग दव ौी ग दव जय जय ग दव

द द ौी ग दव द ौी ग दव द ौी ग दव द

दगबरा दगबरा ौीपाद व लभ दगबरा आवधत िचतन ौी ग दव द ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

राम नाम राम राम बोल ह मन राम राम िच ी हा जप राम नाम ह िशव ःतवन राम नाम शमव वषदाह

राम नाम एक आधार राम नाम ज मो ार राम नाम ह मो ार राम नाम शाती धाम

राम नाम घता सट मोह-पाश अन घोर-पाप राम नाम अमत पान राम नाम म ार

राम नाम याव िन य राम जप अतर िनरतर हाच धम हच कम किलयग एक हा य

फल साद सदा-सव हत ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐

मगश मधकर मढ सदःय मसप तळगाव दाभाडमावळ ९८८१४९०१४७