Pag

e1

GNR : เทคโนโลยแหงอนาคต !?!? รศ.ทนพ. สรพล ศรบญทรง

เลขท ทน. 918

เทคโนโลยใหม 3 ประเภท (GNR) อนไดแก พนธวศวกรรม (G: Genetic Engineering) นาโนเทคโนโลย (N: Nanotechnology) และ หนยนตศาสตร (R: Robotics) นนi อาจจะเปนหนทางในการบรรลเปาหมายชวตในเชงอดมคตของมนษยชาตจนเทยบไดกบการใชชวตในโลกพระศรอารยทเตมไปดวยอดมสขตามคตนยมทางศาสนา เชนการมอายยนยาวจนเขาใกลอมตะโดยอาศยชนสวนอวยวะเทยมจากเทคโนโลยหนยนตและนาโนเทคโนโลย , การตดแตงเอาพนธกรรมแยๆ ทงไป , การปลอดจากการตดเชอโรคตดตอใดๆ โดยใชเทคโนโลยพนธวศวกรรมมาผลตยาส าหรบก าจดเชอโรค, การมแหลงอาหารอดมสมบรณเพยงพอทจะเลยงดมนษยไดทงโลกโดยเทคโนโลยพนธวศวกรรมซงเลอกคดเฉพาะสายพนธของธญพชทเตบโตไดดในทกภาวะอากาศ และทนตอแมลงมาปลก ฯลฯ

แตสดยอดเทคโนโลยจเอนอาร กอาจจะน ามหนตภย อนจะน าไปสการนบถอยหลงสการสญสนเผาพนธมาสมวลมนษยชาตได หากมไดมการวางแผนควบคมการพฒนาไวใหด เพราะทงสามอยางนมแนวโนมทจะพฒนาขนอยางรวดเรว (Amplifying factor) มโอกาสทอาจจะเตบโตขยายปรมาณขนมาไดดวยตวของมนเอง (Self-replicate) และถาไมระมดระวงใหด ผลผลตจากเทคโนโลยเหลานนอาจจะเตบโตขนมากจนเกนกวาก าลงความสามารถของมนษยทจะควบคม (Out of control) ไดอยางงายดาย

เทคโนโลยสมยใหมอนๆ อยางคอมพวเตอรนน แมวาจะมคณสมบตทนากลวทงสามอยางเชนกน แตสงทเกดขนและเพมปรมาณไดเองจนยากจะควบคมภายในเครอขายคอมพวเตอรนนอยางมากกเปนแคการรบ/สงขอมลไปมาระหวางเครองคอมพวเตอร ซงนาจะกอใหเกดความวตกร าคาญเฉยๆ อยางการสง อเมลขยะ การท าใหการสอสารของเซรฟเวอรเกดคบคงจนกระทงท าใหระบบสอสารขอมลดาวน การแฮคขอมลบตรเครดต หรอการวางยาดวยไวรส ฯลฯ ไมใชภยนตรายทรายกาจรนแรงถงขนาดทจะท าใหมนษยสญพนธไดเหมอนเทคโนโลยจเอนอาร

“นาโนเทคโนโลย” ศาสตรแหงศตวรรษใหม

กอนอน อยากอธบายใหทานผอานเขาใจเสยกอนวา สงทเรยกวา เทคโนโลยจเอนอาร ในทนหมายถงอะไร อกษร "G" ตวแรกนนมาจากค าวา Genetic

Engineering หรอมชอเปนไทยวา พนธวศวกรรม ซงเนนไปในเรองการดดแปลงแกไขสารพนธกรรม และผคนทวไปกเรมจะรจกมกคนกบค าค านมากขนเรอยๆ เพราะมทงภาพยนตเรองดงอยางจราสสก พารก ชวยอธบายสงทเปนความรทางวชาการเขาใจยากใหอยรปงายๆ สนกสนาน และมผลผลตของจรงใหเหนในขาวอยางเรองพชตดตอพนธกรรม (GMOs) ใหไดรบฟงกนอยเรอยๆ สวนเทคโนโลยจเอนอารตวทสามทใช อกษร "R" เปนอกษรตวแรกนนกคอ Robotics หรอศาสตรทวาดวยเรอง

i ผเชยวชาญดานอนาคตวทยาทานอนอาจจะมไดเจาะจงลงไปทเทคโนโลย พนธวศวกรรม (G: Genetic Engineering) นาโนเทคโนโลย (N: Nanotechnology) และ หนยนตศาสตร (R: Robotics) แตอาจจะพดถงเทคโนโลยใกลเคยงอยาง เทคโนโลยชวภาพ ทฤษฎควอนตม และปญญาประดษฐ

โลกไดตระหนกถงความส าคญของ นาโนเทคโนโลย เปนครงแรก จากปาฐกถาครงประวตศาสตร “There’s a plenty of room at the bottom” ของนกฟสกสระดบ รางวลโนเบล “ รชารด เฟนยแมน” ในป ค.ศ. 1958

Pag

e2

หนยนต อนนกแทบจะไมตองอธบายอกเชนกน เพราะรถยนตทเราขบขกนอยทกวนน สวนใหญกใชระบบหนยนตในการผลต มหนยนตทใชขดอโมงใตดน ตลอดจนมหนยนตไซบอรกในภาพยนตหลายเรอง และมใหเหนในขาวบอยๆ

แตทพเศษหนอยกคอ Nanotechnology ทใชอกษร "N" เปนตวน า อนเปนเรองของเทคโนโลยของการควบคม ผลตและพฒนาสสารในระดบอะตอมระดบโมเลกลทมขนาดเลกลงไปจากพวกแบคทเรยและเชอราอกเปนพนเทา หรอทนกวทยาศาสตรเรยกกนวาเลกระดบเปนนาโนเมตร (หนงในพนลานเมตร) เลกขนาดทมองดวยกลองจลทรรศนธรรมดาและกลองจลทรรศนอเลกตรอนไมเหน เทยบไดประหนงวาเราน าเอาแบคทเรยซงเลกอยแลวมาบดใหละเอยดจนเปนจณมหาจณลงไป

มขอสงเกตวา ปจจบนนความรบนโลกเราไดพฒนาไปอยางมาก จนบางครงคอนขางยากทสอใหเขาใจกนไดงายๆ ใหเหนภาพ เพราะพฒนาการของความรบนโลกนนกมไดเปนไปในทศทางใดทศทางหนงแตเปนไปในทกดาน มทงทขยายใหญขนไปมากๆ จากทเคยรจกเงนลานกตองพดถงตวหนของประเทศไทยทมยอดเปนลานลาน เคยรจกแคประเทศเพอนบานกตองรจกกบแกแลกซทหางออกไปเปนลานปแสง ซงถาหากถามวาจะเดนทางไปยงแกแลกซทวาจะตองใชเวลาเทาไร นกวทยาศาสตรกคงพอจะค านวนเวลาออกมาไดแตคงบอกกบชาวบานไดแควาชวกปชวกลป ในทางกลบกน ความรกยงดนดนลงลกลงไปในรายละเอยดทสงทเลกมากขนเรอย จากเดมทเคยพดถงการรกษาโรคโดยมองตวคนทงตว หรออวยวะทงระบบ กเปลยนไปเปนระดบเนอเยอของอวยวะ ระดบเซลล จนทายทสดกเรมจะมผพดถงการรกษาโรคระดบโมเลกลกนบางแลว ในขณะทเวลากถกศกษาซอยยอยลงไปจนเปนเสยวของเสยวของเสยววนาท ในการทจะพยายามใหงานประมวลผลทกอยางด าเนนไปเสมอนหนงวาเกดขนไปพรอมๆ กน (Real time, multiprocessing)

ส าหรบนาโนเทคโนโลยนนมทมา จากการทมนกวทยาศาสตรไดตงขอสงเกตวา เทคโนโลยคอมพวเตอรนนไดน ามาซงวธการผลตแบบใหม การผลตซงมตนทนต ามาก ผลผลตของคอมพวเตอรคอขอมล และไมมของเสยเกดขนเลยในกระบวนการผลต เพราะใชวธเอาขอมลแตละบทมาเรยงเขาดวยกน อยากไดตวอกษรกเอาบทมาเรยง อยากไดภาพกราฟฟกกบทมาเรยง อยากไดเสยงเพลงกเอาบทมาเรยง ฯลฯ เรยกวาทกอยางทไดมาจากคอมพวเตอรนนลวนมาจากบท แลวท าไมเราไมเอาแนวคดของเทคโนโลยคอมพวเตอรมาใชในกระบวนการผลต ในกระบวนการอตสาหกรรมทงหลายบางละ จะไดไมตองมานงกงวลกบขยะหรอของเสยทจะตดตามมา นนคอ จะผลตสงของอะไรกใหมแผนการไวเสรจเลยวาสงนนจะมรปลกษณอยางไร จากนนกเรมสรางผลผลตทตองการขนมาจากการเรยงอะตอมแตละอะตอม โมเลกลแตละโมเลกลเลย 2ii

ยกตวอยางเชนโรงงานผลตรองเทานนแตกอนกจะตองผลตวสดส าหรบดานหนา ดานบน และพนรองเทาออกมาเปนผนใหญๆ เวลาจะประกอบกตองตดวสดเหลานนออกมาเปนชนๆ ตามแนวทดไซนเนอรพฒนาไวเปนรองเทาตนแบบ ซงไมวาจะออกแบบมาดเพยงไรกจะมเศษวสดเหลอใชตองทงไปไมนอยกวา 5 เปอรเซนตเสมอ และขยะเหลานกจะตองตกเปนภาระใหกบกระบวนการก าจดขยะทจะตดตามมา ฉนน จะเปนการดกวาไหมหากเราสามารถผลตสสารตางๆ ขนมาใหมรปรางและลกษณะตางๆ ตามทตองการไดเลยดวยการเรยงอะตอมหรอเรยงโมเลกลขนมา ซงถาท าไดจรง สงทเปนความใฝฝนหลายอยางของมนษยกจะเกดขนไดดวยนาโนเทคโนโลย เชน อยากจะไดตวยาทออกฤทธอยางไรกนาโนเทคโนโลย อยากใหเครองคอมพวเตอรมขนาดเลกแคไหน เรวแคไหนกนาโนเทคโนโลย อยากจะออกแบบยานอวกาศขนาดสองทนงส าหรบขบขนไปดมน าผงใกลๆ พระจนทรจรงๆ กนาโนเทคโนโลย ฯลฯ

ค าถามทตามมาคอ เราจะท าใหสงทดเหมอนความเพอฝนนเปนจรงขนมาไดอยางไร นกวทยาศาสตรกบอกวาตองเอาความรดานเคม และวศวกรรมเขามาผสมผสาน มานงศกษาวธการสงเคราะหสารเคมแลวพฒนาเครองจกรขนาด

ii เดยวนมตวอยางทเปรยบเทยบการเรยงโมเลกลเพอขนรปใหเหนงายขน นนคอเทคโนโลยเครองพมพ 3 มต เพยงในกรณนาโนเทคโนโลยคอการเรยงขนมาจาก

อะตอม จากโมเลกลเลย

Pag

e3

ไมกนาโนเมตรขนมาท าหนาทจดเรยงอะตอม (assembler) หรอท าหนาทแกะเอาอะตอมทไมตองการออกทงไป (Dissembler)

และเนองจากตวเครองจกรนาโนเมตรพวกนกอาจถกสรางขนดวยกระบวนการจดเรยงอะตอมเชนทวานไดเชนกน เทคโนโลยทวานจงมลกษณะเปนเทคโนโลยทสามารถพฒนาและเพมปรมาณของมนขนมาไดดวยตนเอง (Self-assembling & Self

replicating) ซงเมอพดถงการเพมจ านวนตวเองไดนหลายคนอาจจะประหลาดใจ แตถาคนเคยกบกระบวนการเพมจ านวนของไวรสแลว กยอมจะเหนถงความเปนไปไดของ "นาโนเทคโนโลย"

ประโยชนจากของการประยกตใชนาโนเทคโนโลยทเหนไดชด ไดแกการเอาชนะอปสรรคในการพฒนาชปไอซเพอใหเปนไปตามกฎของมวร (Moore’s Law) ทระบวาประสทธภาพของชปไมโครโพรเซสเซอรนนจะเพมขนสองเทาตวเสมอในชวงระยะเวลา 24 เดอน ซงเรมจะถกตงขอสงสยวาอาจจะไมเปนความจรงอกตอไป เพราะเมอไมโครชปถกพฒนาไปไดสกระยะ มนกจะตองเผชญกบขอจ ากดทางกายภาพบนตวไมโครชปเอง จนสงผลใหไมสามารถเพมประสทธภาพขนไปดวยการเพมจ านวนทรานซสเตอร พรอมกบลดขนาดของชนสวนอเลกทรอนกสบนตวชปไอซลงไปเรอยๆ เพราะตองเผขญกบภาวะทไมสามารถลดขนาดสายสญญาณลงไปไดอก (ลดขนาดสายสญญาณลงไปถงระดบทความตานทานของสายสญญาณสงเกนกวาจะคงความถกตองของตวสญญาณไวได)

เมอพฒนาการของเทคโนโลยไอซตามทฤษฎของมวรเรมประสบกบทางตน เพราะไมสามารถจะลดระยะหางระหวางทรานซสเตอรลงไปกวาเดมไดอก (ชวงทนาโนเทคโนโลยไดรบการแนะน าชองหางทรานซสเตอรอยทประมาณ 0.18 ไมครอน) กพอดกบนาโนเทคโนโลยเขามาเปนทางออกใหกบปญหาดงกลาวไดอยางพอดบพอด เพราะหากผผลตไอซสามารถน าอะตอมของสสารมาจดเรยงกนเพอสรางชปไอซแตละตวได (หลายคนเรยกเทคโนโลยไอซลกษณะนวาเปน "อเลกทรอนกสระดบโมเลกล" หรอ "Molecular electronics") อตสาหกรรมไอซกจะหมดกงวลกบปญหาขอจ ากดทางกายภาพของตวไอซไปไดอกไมนอยกวา 30 ป นนคอ อตราการพฒนาประสทธภาพของคอมพวเตอรและชปไอซกจะด าเนนไปตามกฏของมวรตอไปอกจนถงป ค.ศ. 2030 เปนอยางนอย หรอถาเทยบเปนประสทธภาพของเครองคอมพวเตอรทมากขน กอาจจะประมาณวาเครองคอมพวเตอรในป ค.ศ. 2030 มประสทธภาพกวาทเปนอยในขณะนสกหนงลานเทาตว

“หนยนต” ศาสตรวาดวยการเลยนแบบ พฒนาการดานเทคโนโลยคอมพวเตอรนนกาวกระโดดไปอยางรวดเรว และมนษยเรากก าลงพฒนาตวเอง

ไปสการเปนหนยนต หรอก าลงผสานรางกายของตนเขากบเครองจกรเครองกลจนมสภาพเปนกงๆ หนยนต จนเปนไปไดวาในอนาคตนน หนยนตจะมจตส านก (Sentient Robot) ได เหมอนเชนทปรากฏอยในนยายวทยาศาสตร เทคโนโลยหนยนตจะน ามาซงประโยชนมหาศาลแกมวลมนษยชาต เชน อาจจะท าใหมนษยมอายยนยาวจนเกอบจะเหมอนเปนอมตะ และท าใหโลกในอนาคตมลกษณะเหมอนโลกพระศรอารย (Utopia) ซงมผลผลตอนเปนปจจย 4 เพยงพอแกประชากรทกคนบนผนพภพ ความเหลอเฟอนนมมากไปจนถงปจจยท 5 อนไดแกการเดนทาง การสอสาร และการโทรคมนาคม ทเจรญกาวหนา จนมนษยสามารถแจงเตอนและปองกนภยใดๆ อนอาจจะมมาไดเสมอ ในขณะเดยวกน ชวตในอนาคตกยอมเตมไปดวยความสะดวกสบาย จากบรรดาเครองจกรเครองกลทงหลายทมประสทธภาพ และความเฉลยวฉลาดมาดขน สามารถตอบสนองความตองการทกอยางของมนษย

อยางไรกตาม บางครงนกวทยาศาสตรกอดสงสยไมไดวา หากเครองจกรหรอหนยนตมความฉลาดมากขนจรง ๆ จะมเหตผลความจ าเปนเพยงไร ทมนตองมาคอยตอบสนองความตองการของมนษย และมความเปนไปไดหรอไม ทหนยนตจะพฒนาความตองการของตนเองขนมา เชนทมนษยเคยววฒนสงตางๆ เหลานมาแลว (หากเราเชอในทฤษฎววฒนาการ) และมโอกาสความเปนไปไดมากนอยเพยงไร ทมนษยจะพลาดทาใหกบ "หนยนต" อนเปนเทคโนโลยทตนเอง

Pag

e4

สรางขน แตมววฒนการไดรวดเรวกวา สามารถปรบตวในสภาวะแวดลอมสมยใหมไดดกวา จนอาจจะสงผลให มนษยตองสญพนธ หรอลดบทบาทตนเอง มาเปนเพยงสตวเลยง หรอผรบใชของเครองจกรแทน

เพราะถามนษยพฒนาเครองจกรทมความชาญฉลาดสง (AI, Artificial Intelligence) สามารถท างานทกสงทกอยางไดดกวามนษยขนมาไดจรงๆ ในอนาคต งานทงหลายทงปวงบนโลกยอมจะถกสงผานไปใหสกระบวนการของเครองจกรกลลวนๆ โดยไมจ าเปนตองมมนษยเขาไปเกยวของ อนจะน ามาซงผลลพธทเครองจกรสามารถครอบครองอ านาจการตดสนใจทกอยางไวไดหมด ไมจ าเปนตองไดรบการดแลควบคมใดๆ จากมนษย หรอหากมนษยยงคงมอ านาจตดสนใจอยบางในกระบวนการ กคงนอยมาก และอยในขอบเขตทจ ากด จนสดทายมนษยเราจะไมมทางคาดเดาไดเลยวาผลลพธทไดจากการค านวนการคาดคะเนของเครองจกรสมองกลนนจะใหผลออกมาเปนเชนไร คงไดแตปลอยใหชะตากรรมของตนนนขนอยกบความเมตตา (ซงไมนาจะม) ของเครองจกร

หลายคนอาจจะแยงวามนษยเราคงไมโงพอทจะปลอยใหอ านาจตดสนใจทงหมดไปตกอยในมอของเครองจกรกล แตการสญเสยอ านาจตดสนใจของมนษยใหกบเครองจกรนนอาจจะไมไดอยทโงหรอไมโง และไมไดเกดจากการทอยๆ มเครองจกรสมองกลฉลาดๆ ลกขนมายดอ านาจไปเสยจากมนษย แตนาจะเปนผลมาจากการทเผาพนธของมนษยเองคอยๆ ปรบตวไปอาศยพงพงตนเองกบวตถและเครองจกรมากขนเรอยๆ (ตวอยางเรองการพงพาเครองจกรมากเกนไปทผเขยนพบกบตวเอง คอ ระยะหลงๆ น ผเขยนพบวากระดาษค าตอบของนกศกษามกจะมผลการค านวนทผดพลาดอยางไมนาเชอ เชน 6 หาร 1 ได 0.5 ซงนาจะเปนผลมาจากการกดเครองคดเลขผด แลวตวนกศกษาเองกไมมสามญส านกพอทจะเตอนตวเองไดวาผลลพธนนไมถกตอง)

จนในทสด แมมนษยจะไมเตมใจพงพาเครองจกรในการตดสนใจกไมสามารถกระท าได เพราะสงคมมนษยจะมความสลบซบซอนมากขน ปญหาตางๆ ทมนษยตองเผชญกจะยงซบซอนมากขน ในขณะเดยวกนบรรดาเครองจกรสมองกลทงหลายกจะไดรบการพฒนาใหมความฉลาดมากขนทกปๆ ในอตราทกาวกระโดด สดทาย เมอปญหาทมนษยเผชญนนซบซอนมากๆ เขา มนษยกตองปลอยใหเครองจกรสมองกลเปนตวแกไขและตดสนปญหาแทนตนในทสดดวยเหตผลงายๆ วาเครองจกรสมองกลสามารถตดสนใจไดดกวามนษย และหลงจากนนไปอกสกพก ความซบซอนของปญหากจะไปไกลถงขนาดวา การตดสนใจใหระบบคอมพวเตอรด าเนนการหรอไมด าเนนการกยากเกนกวาสตปญญาของมนษยจะเขาไปจดการได ตองอาศยผลการตดสนใจของเครองจกรสมองกลอกทหนง ตรงนแหละทจะน าปญหามาสมนษย เพราะมนษยจะเขาสภาวะไรอ านาจการควบคมเครองจกรอยางสนเชง แมแตจะสงใหเครองจกรปดกระแสไฟฟาทเขาไปเลยงเครองกยงกระท าไมไดเพราะนนเทากบเปนการสงใหมนฆาตวตาย (ทกวนน เรากเรมมปญหาในการลบโปรแกรมบางโปรแกรมออกจากเครองคอมพวเตอรแลว)

หรอในกรณทมนษยอาจจะยงคงกมอ านาจในการตดสนใจบางอยางไวได มนกมความเปนไปไดวาอ านาจเชนวานนจะตกอยในมอของคนกลมเลกๆ เฉพาะชนชนสง ชนชนปกครอง ชาวบานสามญธรรมดาสวนใหญอาจจะมโอกาสควบคมเครองจกรเครองกลไดเฉพาะพวกเครองเลกนอย และเครองจกรกลทไมมความสลกส าคญใดๆ ในสงคมอยางรถยนตสวนบคคล เครองคอมพวเตอรสวนบคคล หรออปกรณสอสารมอถอ ในขณะทธรกจเครอขายคอมพวเตอร เครอขายการสอสาร และเครอขายสาธารณปโภคทจะรองรบรถยนต และอปกรณสอสารตกอยภายใตการควบคมของเจาของธรกจไมกคนทชนะการแขงขนแบบเสร

การสญเสยอ านาจตดสนใจ ของมนษยใหกบเครองจกรนนอาจจะ

ไมไดอยทโงหรอไมโง แตนาจะเปนผลมาจากการทเผาพนธของมนษย

เองคอยๆ ปรบตวไปอาศยพงพงวตถและเครองจกรมากขนเรอยๆ

Pag

e5

ทอาจจะเลวรายยงไปกวานนกคอ เมอเจาของทนเจาของธรกจไดครอบครองอ านาจจากการควบคมระบบคอมพวเตอรขนาดใหญไวเรยบรอยแลว สงจะตดตามมากคอการน าเอาเครองจกรกลเขามาแทนทแรงงานมนษยครงมโหฬาร จนอาจน าไปสภาวะทแรงงานมนษยกลายเปนสงเหลอเฟอทไรประโยชน เมอผนวกเขากบแนวคดรงเกยจคนจนของคนรวยบางประเภท วนหนงกอาจจะมคนรวยสตเฟองบางคนลกขนมาเสนอไอเดยใหก าจดสงเหลอเฟอไรประโยชนเหลานไปเสย หรออยางเบาะๆ กอาจจะหาทางควบคมไมใหมจ านวนประชากรระดบลางมากเกนไป โดยอาจจะใชวธโหมโฆษณาชวนเชอ ลอลวงใหเชอดวยกลไกทางจตวทยา หรอแมกระทงการสงเคราะหเชอโรค หรอสารเคมชวภาพขนมาเพอควบคมอตราการเกดของประชากรใหเหลอนอยทสดเทาทจะนอยได และหนกเขาหนกเขา ตวมนษยกเลยเสยงกบภาวะสญพนธในยามทมโรคระบาดรายแรง ทพภกขภยหรอสงครามโลกขนมาอกสกครงหนง จนในทสดกอาจจะเหลอมนษยอยแคเพยงพวกทมทนทรพยเหลอเฟอเพยงพอทจะปกปองตนเองจากทพภกขภยเหลานนได เรยกวาสมใจของพวกคนรวยไรศลธรรมเหลานนไปจนได

หรอหากจะมองโลกในแงดกวานนขนมาสกนด คนรวยทมทงเงนทน อ านาจปกครอง และเทคโนโลย อาจจะเปนพวกเสรนยมจตใจออนโยน มเมตตาตอประชากรสวนใหญทดอยฐานะดอยโอกาสกวาตน และพยายามทกวถทางในการพฒนาคณภาพชวตของผคนในสงคม ท าใหชวตของประชาชนเตมไปดวยความสข ความสะดวกสบาย ปลอดจากความทกขหรอขอยงยากในการด ารงชวต และหากมใครยงมขอคบของใจอยอกกใชวธสงเขาคอรสบ าบดเปนรายๆ ไป ฟงเผนๆ เหมอนกบวานแหละคอโลกพระศรอารยในอดมคต (แตค าถามทตามมาวามนษยสามารถก าจดกเลศความยากมอยากไดทไมรจกพอของตนไดจรงๆ ละหรอ โดยเฉพาะกเลศในเรอง "อ านาจ" ทท าใหโลกวนวายมาโดยตลอดชวประวตศาสตรของมนษย)

แนนอน ชวตทอยสบายไปวนๆ นนดจะไรความหมายจนอาจตองใชเทคนคชววศวกรรม (Biological

engineer) หรอจตวศวกรรม (Psychological engineer) มาบ าบดใหมนษยไมมความปรารถนาในอ านาจอกตอไป (อาจจะใชวธเปลยนอารมณรนแรงไปเปนการระบายออกทสงคมยอมรบ อยางการเลนกฬา หรอดนตร ฯลฯ อยางทบานเรานยมกน) ซงกจะเกดค าถามตอไปอยางไมสนสข เชนวาชวตแบบนนจะมความหมายอะไร ? ภาวะเชนนนเปนความสขเปนความเสรจรงหรอ ? ถาจรง ท าไมมนษยตองถกบงคบใหอยแตในกรอบใหมความคดไดแตเฉพาะทผบรหารตองการ ? และค าถามทหนกหนวงมากๆ กคอ ภาวะเชนนน มนษยจะมความแตกตางอะไรกบสตวเลยงในฟารมของคนรวย ?

มนษย vs หนยนต

ความรดานววฒนาการไดสอนใหเราไดรบรถงกฏธรรมชาตอยางหนง นนคอ "สงมชวตสายพนธทออนแอนน แทบจะไมเคยด ารงเผาพนธของตนเองไวได ในสภาพทมตองมการแขงขนกบสงมชวตประเภทอนทแขงแกรงกวาไดเลย" เชน ทวปอเมรกาเหนอและใตทเคยถกแบงแยกออกจากกนดวยทะเลทางแถบชองแคบปานามา เคยมหลกฐานวาทางแถบอเมรกาใตนนมสงมชวตประเภทมาซเพยล (สตวเลยงลกดวยน านม มกระเปาหนาทองคลายจงโจ) อยชกชมมาก แตหลงจากเปลอกโลกมการเปลยนแปลง ผนพภพใตสมทรถกดนขนเหนอน าจนท าใหทวปอเมรกาเหนอและใตถกเชอมเขาดวย ผลกลบกลายเปนวาพวกมาซเพยลทางใตตองสญพนธไปจนหมดสน เพราะไมสามารถหากนแขงกบบรรดาเสอ สงห กระทง แรด จากภาคเหนอทมความวองไวกวา มระบบประสาททเจรญกวา และมความสามารถในการสบพนธทดกวาได

กระนน กฏแหงววฒนาการและการอยรอดตามธรรมชาตนมกจะบดผนไป เมอมมนษยเขาไปเกยวของ เพราะมนษยมกจะคดเลอกสายพนธทตนเองนยมชมชอบมากกวาสายพนธทดกวาตามธรรมชาต ยกตวอยางเชน สนขพนธปกกงทรวบรวมเอาความดอยทกอยางเขามาไวในตว ไมวาจะเปนตาปดโปนทชดจนมองอะไรไมคอยชด จมกทสนจนนาเปนหวงวาอาจจะเสยความสามารถในการดมกลนอนเปนคณสมบตเดนของสนขไป นอกจากนน โพรงจมกทสนเตอยงสงผลใหมนตดเขอหวดไดคอนขางงาย เมอผนวกเขากบการทมนมขนยาวและขรอนกยงเออใหตดหวดไดงายขนไปอก ทส าคญ หลาย

Pag

e6

คนทเคยเลยงเจาพวกนมากอนยงยนยนวามนมอปนสยทไมนารกเอามากๆ อกดวย คอจองหอง ไมรจกประจบเอาใจเจานาย และเอาใจยาก ซงเทาทผานมานน มนษยไมคอยจะใหความสนใจเกยวกบกฏการแขงขนตามธรรมชาตกนสกเทาใดนก เพราะถงยงไงมนษยกยงคงเปนสงมชวตทฉลาดเหนอกวาบรรดาสรรพสตวทงปวง แตเมอเครองจกรสมองกลทมนษยประดษฐขนมาเรมจะมความฉลาดแซงหนามนษยไปบางนแหละ ทท าใหมนษยหลายๆ คนเรมกลบมากงวลสนใจวาตวเองก าลงจะเปนเหมอนมาซเพยลในทวปอเมรกาใตทตองสญพนธไปเพราะแขงขนกบหนยนตไมไดหรอเปลา ?

ค าถามทมนษยเราควรจะถามตวเองกคอ ทกวนนใครมความสามารถในการตอสแขงขนมากกวากนระหวางหนยนตกบมนษย หากค าตอบคอมนษยกอาจจะตองถามตวเองตอไปวา ทวาเหนอกวานนเปนเพราะสภาพกตกาการแขงขนทมนษยเปนก าหนดหรอเปลา หากแมนวาค าตอบคอการแขงขนนนเสรจรงๆกพอจะใจชนไดบางวามนษยยงคง

เหนอกวาหนยนตเครองจกรจรงๆ แตมนกเปนความชนใจระยะสนๆ เทานน เพราะตองไมลมวากวามนษยจะววฒนาการมาไดถงขนาดนตองอาศยเวลารวมหมนป ในขณะทหนยนตซงเรมจะขนมาแขงกบเรานน เพงมววฒนาการมาไดไมถงศตวรรษเลย (เมอพดถงการแขงขนเสรกบการสญพนธ ท าใหอดเปรยบเทยบกบสภาพเศรษฐกจของไทยไมได มนเหมอนกนกบตลาดการคาเสรทไทยเราชนชมกนนกหนาในชวงทศวรรษทผานมา แลว

กท าใหธรกจการคาในมอคนไทยพากนสญพนธไปตามๆ กน เมอธรกจ และทนตางชาตทแกรงกวา เทคโนโลยสงกวาขยบเขามา)

ดงนน หากเราใชสมการทางคณตศาสตรงายๆ ค านวนเปรยบเทยบอตราเรวในการพฒนาคณภาพระหวางมนษยกบหนยนต เรากจะพบวามนษยเรานาจะถกแซงไปโดยหนยนตไดในชวระยะเวลาอกไมนานนก ยงเมอพจารณาจากสภาพการแขงขนระหวางบรรดาอตสาหกรรมหนยนตดวยแลว เรากจะพบวาววฒนาการของหนยนตนนเปนไปอยางรวดเรวพอๆ กบววฒนาการในแวดวงอตสหกรรมคอมพวเตอรและอเลกทรอนกส เพราะยงหนยนตไดรบการพฒนามากขนเทาไร มนกหมายถงตนทนด าเนนการของธรกจทลดลง ทงในแงวตถดบ พลงงาน และพนทประกอบการ เมอไรทหนยนตไดรบการพฒนาไปจนถงขนท างานแทนมนษยไดทละมากๆ และในทกสายงาน วนนน กอาจจะมนายทนบางคนลกขนมาบอกวาจะจางคนไปท าไมในเมอจางหนยนตประหยดกวาตงไมรกเทา (วากนตามจรง ทกวนนกมสภาพเชนนอยแลวเพยงแตหนยนตยงคงถกจ ากดใหท างานแทนมนษยไดเฉพาะบางงาน และมนษยกยงคงไดรบประโยชนจากสมรรถนะทเพมขนของหนยนต จนอาจเรยกวามนษยเสวยสขจากแรงงานสวนเกนของหนยนตกวาได)

เปรยบเทยบกบสงมชวตทตองใชเวลานบหมนปกวาจะววฒนมาเปนสตวชนสงอยางมนษย คอมพวเตอร

ใชเวลาแคไมถงศตวรรษในการพฒนาจากเครองคดเลขงายๆมาเปนหนวยประมวลผลระดบพนลานค าสงตอวนาท (MIPS)

Pag

e7

“แลวมนษยเราจะถกหนยนตววฒนาการแซงหนาไปเมอไรแน ?” ค าตอบคงตอบใหชดเปนตวป พ.ศ. เลยไมได แตพอจะคาดการณไดวาในครสตศตวรรษท 21 นน งานหลกๆ ของมนษยจะยงไดรบความรวมมอชวยเหลอเปนอยางดจากหนยนต เพยงแตอาจจะตองมกฏบตรกฏหมายออกมาเปนลายลกษณอกษรทชดเจนวาหนยนตท าอะไรได และท าอะไรไมไดบาง คลายๆ กบกฏของหนยนต 3 ขอ ทเคยปรากฏอยในงานเขยนของ ไอแซค อาซมอฟ มากอน ตลอดจนตองมการก าหนดออกมาดวยวาการท าอนตรายแกมนษยนนหมายถงการกระท าลกษณะใดบาง สงทนาเปนหวงทสดคอจดทหนยนตมการพฒนาไปสภาวะ "หนยนตฉลาดล าซงไมอยภายใตการควบคม " เพราะเมอไรทถงจดนน มนษยกเตรยมเผชญหนากบการสญพนธ จากการทไมสามารถเอาตวรอดจากกฎเกณฑของววฒนาการทวา "มแตผทแขงแรงหรอฉลาดกวาเทานน จงจะอยรอดได"

จากการลองประมาณการคราวๆ พบวาหนยนตและอปกรณคอมพวเตอรในยคสมยสามสบปขางหนาจะมประสทธภาพขนกวาเดมถงลานเทา ถงแมวาประดษฐกรรมเหลานนลวนเปราะบาง และไมมอะไรทนาจะเรยกวาเปนความฉลาดได (ดวยพนฐานความคดวา คอมพวเตอรและหนยนตนนถกสรางขนมาเพอชวยอ านวยความสะดวกใหกบมนษย ไมใชถกสรางมาเพอใหคด หรอมความฉลาด สงทฮารดแวรหรอซอฟทแวรเหลานนท าได ลวนแลวแตเปนสงทมนษยโปรแกรมใหมนท าเทานน ไมใชสงทพวกมนจะรจกคดรจกสรางไดเองเลย ) แตกนาสงสยวามนษยเราอาจจะตคาความฉลาดของตวเองไวสงเกนไปหรอไม ?? และจะเปนการดกวาไหม หากเราจะตรตรองอยางรอบคอบกอนทจะเรมคดคนวจยอะไรตอไป ??

“พนธวศวกรรม” เมอมนษยท ำหนำทของพระเจำ

หากลองใครครวญใหด กจะพบวาโลกเราทเปนอยทกวนน ไดรบการหลอหลอมมาอยางคอยเปนคอยไป การทจะมหรอไมมสงมชวตชนดใดลวนเปนผลมาจากการคดเลอก และทดสอบอยางพถพถนจากธรรมชาต (หรอทพวกครสเตยนวาเปนพระประสงคของพระเจา) มนษยจงไมควรจะใชความรทมแตความฉลาด (อาจไมมความเฉลยว) เขาไปดดแปลงแกไขมนตามอ าเภอใจ อกอยาง เราตองไมลมวาสงมชวตทเรยกวาพชนมปรากฏบนพนโลกมากอนการก าเนดของมนษยนบเปนลานๆ ป ดงทนกวทยาศาสตรหลายๆ ส านกไดประมาณการกนวามพชพรรณบนพนพภพมานานราวๆ พนแปดรอยลานปแลว บรรดาพชพรรณทมอยบนผนโลกนลวนคอยๆ ววฒนาการ และคอยๆ ปรบตวตนของมนใหสอดคลองกบกฏเกณฑตามธรรมชาตท นนคอ จะตองมความทนทรหดพอสมควร ไมงนคงไมสามารถรอดพนจากวกฤตการณสารพดมาได ไมวาจะเปน ภาวะน าทวมโลก การพงชนของอกกาบาต แผนดนไหว ภเขาไฟระเบด การเพมขนหรอลดลงอยางผดปรกตของสตวกนพช และสตวทพชจะใชเปนพาหะในการสบพนธ ฯลฯ

อยางไรกตาม แมวาพชจะสามารถเอาตวรอดจากวกฤตใหญๆ ของโลกมาไดโดยตลอด แตไมอาจปรบตวใหอยรอดจากการคกคามของสงมชวตทเรยกวามนษยได ทงๆ ท การเปลยนพฤตกรรมของมนษยจากการอยในถ าและไลลาหาเนอสตวมาบรโภค มาเปนการท าไรไถนาและปลกเรอนอย นบไปนบมากเพงไดระยะเวลาราวๆหนงหมนปเทานนเอง แตสามารถสรางการเปลยนแปลงใหกบพชพรรณบนโลกทผานววฒนาการมานานานบลานปไดอยางมหาศาล พนธพชจ านวนมากมายตองสญพนธลงไปเพราะการคกคามของสงคมมนษยทงโดยเจตนา และความสพเพรา มนษยไดเขาไปบงการและก าหนดคณคาของพนธพชเสยใหมตามแตรสนยมและความตองการบรโภคของตนเอง โดยแทบไมเคยไดใส

โลกเราทเปนอยทกวนน ไดรบการหลอหลอม

มาอยางคอยเปนคอยไป จากการคดเลอกและ ทดสอบอยางพถพถน

ของธรรมชาต (หรอทพวกครสเตยนวำเปน พระประสงคของพระเจำ)

Pag

e8

ใจเลยวาธรรมชาตมเหตผลเชนไรในการก าหนดใหพชชนดหนงมมาก ชนดหนงมนอย หรอพชแตละชนดควรจะปรากฏอยบนต าแหนงใดของพนผวโลก ฯลฯ กวาทมนษยจะเรมตระหนกถงความส าคญของระบบนเวศนวทยา และความหลากหลายทางชวภาพกออกจะเรมจะสายไปเสยแลว

การศกษาดานชววทยา และเกษตรกรรมของมนษยนน ดจะมงเนนไปทการพฒนาพนธพชและสตวทใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจมากกวาจะเปนไปเพอการศกษาหาความรจากมน ซงเมอใชหลกเกณฑเรองความคมคาในเชงเศรษฐกจมาจบเสยเชนนแลว การพฒนาเทคโนโลยตางๆ กจงเปนไปเพอการตอบสนองวตถประสงคดงกลาวเสยหมด เวลาคดเลอกพนธพชกไมไดมองวามนเหมาะสม (fittess) กบธรรมชาตและสงแวดลอมมากแคไหน แตจะมองเพยงวามนใหผลผลตทอดมสมบรณ (fattess) พอจะท าก าไรไดมากนอยขนาดไหน และเมอความคดทมองเหนแตเงนตราและวตถเปนเปาหมายของการพฒนาหนกขอขน เทคโนโลยการเกษตรกเลยขามจากจดทตองการพชซงใหผลผลตมากพอเลยงประชากรทงโลก ไปถงขนทจะพฒนาพชซงสามารถจดสทธบตร และปองกนการละเมดลขสทธได (Patentable) จนทายทสด กยากจะคาดการณไดวาความเหนแกไดและความฉลาดแกมโกงของมนษยจะน าพาอนาคตของพชพรรณตางๆ ไปยงจดใดกนแน จะเหลอพชแคไมกสายพนธเทาทความรอนนอยนดของมนษยจะเชอวามนเหมาะกบการบรโภค หรอจะเหลอแคพนธพชทองคกรธรกจขนาดใหญสามารถครอบครองลขสทธในการผลตเพอจ าหนายไดเทานน

วากนวากวาครงหนงของถวเหลองทบรโภคกนอยทวโลกปจจบนนเปนถวเหลองทผานการตดตอสารพนธกรรม ในขณะทสดสวนของขาวโพดตดตอสารพนธกรรมอาจจะมนอยกวาเลกนอย คอมอยแคราวๆ 30 % ของผลผลตขาวโพดทวโลก จงมความเปนไปไดวาทานผอานอาจจะไดเคยลมรสอาหารแฟรงเกนสไตนเหลานกนไปบางแลวโดยไมรตว เพราะพชพรรณทถกดดแปลงสารพนธกรรมเหลานมกจะมความแตกตางกนเพยงเลกนอย พอใหมลขสทธทไมซ าซอนกบของคนอนๆ ในขณะเดยวกนกจะตองใหมรปลกษณไมตางไปจากสภาพของพชพรรณธญญาหารปรกตทชาวบานชาวชองเขาคนเคยกน ซงกเปนเหตผลใหรฐบาลประเทศกลมยโรปออกมารณรงคใหมการตดฉลากแจงเตอนใหผบรโภคทราบวาผลตภณฑอาหารทจ าหนายอยแตละชนดนนมสวนผสมทไดจากการตดตอสารพนธกรรมบางหรอไม (บางคนมองวา การก าหนดใหตดฉลาก GMOs เปนอกรปแบบหนงของการกดกนทางการคา)

เทคโนโลยการผลตพนธพชโดยอาศยการดดแปลงสารพนธกรรมไดกอใหเกดการแตกแยกทางความคดครงส าคญในหมนกวทยาศาสตร มทงกลมทตอตานและกลมสนบสนน กลมสนบสนนพชดดแปลงสารพนธกรรมมกจะอางเหตผลวามนชวยตอบสนองความตองการดานอาหารของโลกทยงคงมประชากรนบเปนลานๆ คนตองอยในสภาวะทพโภชนาการ และยงมผคนในอกหลายๆ ประเทศทตองอยในสภาพแรนแคนขาดแคลนซงอาหารจะบรโภค การออกแบบพชพรรณใหมผลผลตมากๆ และทนตอสภาพแวดลอม/หรอศตรพชนาจะเขามาตอบสนองความตองการของโลกไดเปนอยางด

ในขณะทกลมตอตานกมเหตผลทนาสนใจไมนอยไปกวากน โดยระบวาสาเหตของการขาดแคลนอาหารในโลกนสวนใหญไมไดเปนผลมาจากการผลตอาหารไดไมพอ แตมกจะเปนผลมาจากการกระจายทรพยากรทไมเหมาะสมมากกวา เพราะยงคงมประชากรบางประเทศบรโภคอยางหรหราฟมเฟอย กนทงกนขวาง ยกตวอยางเชนประเทศสหรฐอเมรกานนมการบรโภคทรพยากรไปมากถง 20 % ของอตราการบรโภคทวทงโลก อกทงเปาหมายของการพฒนาผลตภณฑจเอมโอทงหลายนนดจะมงไปทความมงคงดานการเงนของผผลตมากกวาจะใหความส าคญกบปากทองของคนยากคนจน ดงจะสงเกตไดจากการพยายามท าใหสนคาพชพรรณจเอมโอของตนมสภาพทไมเหมาะจะน าไปผลตซ า เพอกนการละเมดลขสทธ และบงคบใหเกษตรกรตองซอหาพนธพชจากบรษทเจาของลขสทธแตเพยงอยางเดยว

ทราย คอ กลมนกวจยทพฒนาชวตกลายพนธเหลานอาจจะสนกสนานเพลดเพลนกบจนตนาการของตนจนคอนขางจะเกนเลยไปมากเมอเทยบกบการผสมขามพนธ หรอการกลายพนธทางธรรมชาต มการเทยวเอาสารพนธกรรมจากสตวไปใสในพช จากในพชไปใสในแบคทเรย เพยงเพราะอยากจะไดสงมชวตพนธใหมทคณสมบตตามความตองการของ

Pag

e9

ตนเทานน เชนเอายนสทนอากาศหนาวของปลาไปใสใหกบตนสตรอเบอรร โดยการเอายนสของสงมชวตชนดหนงไปเทยวปะเขากบโครโมโซมของสงมชวตอกชนดหนงนน ผวจยแทบไมเคยศกษาท าความเขาใจเลยวายนสแตละอยางภายในโครโมโซมนนมความสมพนธอยางไรระหวางกนบาง

นอกจากนน หากจะตความกนจรงๆ แลว การเรยกเทคนคการตดตอยนสดงกลาววา Genetic Engineering

หรอ พนธวศวกรรม นนออกจะเปนการเรยกชอทคลาดเคลอนไปมใชนอย เพราะสงทถกยายไปมานนแทจรงแลวเปนแคยนส (Gene) ไมใชพนธกรรม (Genetics) ในขณะทการใชค าวาวศวกรรม (Engineering) นนควรจะหมายถงศาสตรทผานการศกษาถงกลไกตางๆ จนทะลปรโปรง กอนทจะเรมตดสนใจออกแบบกระบวนการดดแปลงสารพนธกรรมเพอใหเปนไปตามประสงค ไมใชแคอยากไดยนสตวไหนกไปตดมาปะใสในโครโมโซมของสงมชวตอกตวหนง ทมนเปนแคงานตดๆ ปะๆ (patchwork) เหมอนงานชางบดกรมากกวาทจะเปนงานของวศวกร

และเนองจากการตดตอยนสสวนใหญนนแทบจะไมไดมการศกษาถงความสมพนธระหวางยนสแตละตว ผลลบทไมเดนชดอนสบเนองมาจากการวางยนสใหมเขาไปผดทผดทางจงไมคอยจะไดรบความสนใจ และผลรายในระยะยาวกอาจจะไปปรากฏหลงจากการทดลองเกดขนไปแลวนานนบเปนปๆ ตามแตวาสงมชวตทถกดดแปลงยนสนนจะมชวงอายยนยาวมากนอยขนาดไหน หรอบางครงหากไมออกฤทธในชวงอายของมน กใหสงสยวาจะไปออกฤทธในชวลกชวหลาน ซงบางครงกนานจนสายเกนทจะแกไขเยยวยาภยแอบแฝงเหลานไปแลวกเปนได ยกตวอยางเชน ยนสททนตอยาฆาวชพชทเตมเขาไปในตนฝาย ดวยเจตนาเพอใหสามารถปลกไวในแปลงทมการฉดยาฆาวชชพชไวไดนน หากถกผสมขามพนธไปสวชชพชบางประเภท มนกอาจจะท าใหเกดการแพรระบาดของวชชพชดอยาตดตามมาอยางมหาศาล

การแขงขนกนพฒนาสงมชวตชนดฝนธรรมชาตตางๆ นานาออกมาของบรรดานกวทยาศาสตรทวโลก ท าใหเปนเรองนากงวลวาจะมสงมชวตทพสดารและอาจจะสรางผลกระทบในเชงลบกบสงมชวตตามธรรมชาตประเภทอนๆ หลดออกมาเพนพานบางหรอไม เพราะเมอนกวจยพากนเรงรดกระบวนการท างานของตนเพยงเพอจะไดชอวาท าไดกอนใครในโลก กอาจจะหลงละเลยประเดนผดพลาดเลกๆ นอยๆ ทเกดขน แตนนยงถอเปนการมองโลกในแงทดมาก เพราะตองไมลมวาจตใจมนษยอนหยาบหนาและเตมไปดวยกเลสนนยากทจะหยงได ดงจะเหนไดจากประวตศาสตรซงสอนเรามาโดยตลอดวา อจฉรยะโรคจตนนมก าเนดขนมาทกยคทกสมย และมนคงเปนโศกนาฏกรรมอนใหญหลวง หากมอจฉรยะโรคจตเลอกใชวธเผยแพรเชอโรคตดตอสารพนธกรรมเพอท าลายลางชวตของเพอนมนษยดวยกนเอง แทนทจะเปนแคการกระจายไวรสคอมพวเตอร การวางระเบดสถานทสาธารณะ หรอการปลอยแกสพษในสถานรถไฟใตดน ฯลฯ อยางเราไดเคยหวาดผวากนมาแลวในอดต

ดำบสองคมของเทคโนโลย มนษยยคปจจบนนนดจะไมคอยวตกกงวลถงผลดานลบของเทคโนโลย ทศนคตทมนษยสมยนมตอสงของท

เรยกวา นวตกรรม (Innovation) ดจะเปนไปในเชงบวกเสมอ และมกจะพรอมยอมรบเขามาเปนสวนหนงในชวตประจ าวนไดอยางงายๆ โดยไมคอยจะมการตงค าถามกบตวเองเสยดวยวาท าไมถงตองใชไอของใหมๆ เหลาน เรยกวารสกโกเกหากจะมใครชนชมวาเปนคนรนใหม คนทนสมย จนกลวจะเสยหนาถาตองถามถงเหตผล (อยางใกลตวเรานกไดแกการท พลเมองไทยพรอมจะเปลยนโทรศพทมอถอรนใหมๆ ไดตลอดเวลา ทงทเครองเกากยงคงใชงานไดด หรอการเทคะแนนเสยงใหกบพรรคการเมองทใชสโลแกน “คดใหม ท าใหม” มาเปนรฐบาล และพรอมจะยอมรบแนวคด และนโยบายทดเหมอนเปนของใหมๆ ซงรฐบาล น าเสนอออกมาใหดวยความชนชม)

อยางไรกตาม ตวเทคโนโลยเองกเปนเพยงวตถธรรมทจะน าไปสเปาหมายเทานน เปรยบเหมอนดาบทมทงสองคม หากใชถกใชด กจะน าไปสโลกอดมสข แตหากมวเมา ใชไมระวง กบาดมอผใชไดเชนกน ตวอยางของ

Pag

e10

ขอผดพลาดอนไมตงใจของมนษยนนไดแก การโหมใชยาปฏชวนะกนอยางบาคลงไรการควบคม จนสดทายไดกอใหเกดปญหาทหนกนากวาปญหาโรคตดตอเดมๆ ทมนษยตองเผชญ นนคอ การดอยาอยางมโหฬารของประดาเชอโรค และการกอก าเนดของเชอโรคชนดใหมทอนตรายยงขนกวาเดม (ววฒนาการของ เอดส ซารส หรอไวรสไขหวดนก ฯลฯ นน กคงไมมใครกลายนยนไดวา ไมมเรองของเทคโนโลยเขาไปเกยวของ) หรออยางการโหมใชดดทเพอก าจงยงทเปนพาหะของเชอมาเลเรยนนกน ามาซงยงทเดอตอดดท และตวเชอมาเลเรยทเดอตอยาฆาเชอสารพดชนด (เมอแรกท ดดท และยาทาลโดไมน ถกคดคนขนไดนน โลกรบร และรจกพวกมนแตในแงของคณประโยชน กวาจะตระหนกถงผลรายอนเหมอนดาบคมทหนใสชาวโลก กตองใชเวลารวมทศวรรษ)

ประสบการณของมนษยชาตคอสงทบอกใหเรารไดอยางชดเจนวา ผลลพธอนไมพงประสงคซงมนษยเองไมเคยไดคาดการณไปถงเหลานน มกมสาเหตมาจากกลไกทางธรรมชาตอนสลบซบซอน เกยวพนถงปฏกรยาระหวางองคประกอบตางๆ จ านวนมาก เมอมการเปลยนแปลงขนกบสวนใดสวนหนงของกระบวนการมนยอมสงผลกระทบ และมผลตอบสนองมาจากองคประกอบอนๆ ตดตาม ยงกลไกมความสลบซบซอนมากขนเทาไร เรากยงจะคาดการณถงผลลพธของการเปลยนแปลงไดยากเยนมากขนเทานน และจะยงคาดเดาผลลพธแทบไมไดเลยหากในกระบวนการเปลยนแปลงดงกลาวมมนษยเขาไปเกยวของดวย (พดงายๆ วาเมอไรมคนเขายงดวย มนกจะคนกนจนยง จนไมรวาจะไดผลออกมายงไงนนแหละ)

อยางในศตวรรษทแลวนน (ครสตศวรรษท 20) มนษยเองกเคยตองวตกกงวลกบประดาอาวธยทธภณฑทมขดความสามารถในการท าลายชวตมนษยทละมากๆ (WMD: Weapons of Mass Destructive) อยางเทคโนโลยนวเคลยร อาวธชวภาพ และอาวธเคม ซงในตอนแรกผคนความกจะอางวาพฒนาขนมาเพอวตถประสงคในการเรยนร ตอมาเมอตองประดษฐขนมาในรปอาวธกอางวามเจตนาเพอขและปองกนไมใหเกดสงครามมากกวาจะหวงใชงานจรงๆ แตในทสดกมการใชระเบดปรมาณของจรงทฮโรชมาและนางาซาก สวนอาวธเคมและชวภาพนนกมขาวทไมยนยนวาถกน ามาใชจรงในหลายๆ สมรภม (เรองฮโรชมา และนางาวากนตดใจผเขยนมานาน ดวยเคยสงสยวาหากสหรฐอเมรกาจะใชวธทงระเบดลงไปบนเกาะรางขางญปนเพอขจะไดผลเหมอนกนไหม หรอถาคดวาจ าเปนตองทงใสผคนจรงๆ ท าไมแคฮโรชมาไมพอ ท าไมตองเอาชวตผคนตาด าๆ ในนางาซากมาสงเวยดวย และถาหากในขณะนนสหรฐกาวหนาพอทจะพฒนาอาวธชวภาพทฆาคนผวเหลองตาตๆ อยางญปนไดทงโลก ทมงานวจยของสหรฐฯ จะน าออกมาใชไหม ?)

อยางไรกตาม ความกงวลของในเรองสงครามเยน อาวธนวเคลยร อาวธชวภาพ และอาวธเคมนนยงเปนเรองทคอนขางไกลตว และมโอกาสเกดขนไดยาก เนองจากตองใชทนทรพยสง ตองใชวตถดบเฉพาะซงอยภายใตการควบคมหลายชนไมใชใครตอใครจะมไวครอบครองไดโดยงาย มแตหนวยงานขนาดใหญของรฐเทานนทจะมสทธครอบครอง เพราะมทงรฐบาลทองถน รฐบาลประเทศ (หรอรฐบาลสหพนธรฐ) และต ารวจโลกคอยถอไมเรยวก าชบอยถงสามชน อกทงยงตองใชแรงงานเขามาชวยในกระบวนการผลตจ านวนมากอกดวย จนอาจกลาวไดวามหนตภยแหงศตวรรษท 20 (WMD) นนเปนเรองของรฐตอรฐ หากจะมการน ามาใชจรงกจะตองเปนขอผดพลาดทคอนขางวกฤตจรงๆ (อยางกรณอนเดย-ปากสถานนนเขาใจวาคงจะยงไมวกฤตจรง เพราะไดแตฮมๆ ขกนไปขกนมา )

Pag

e11

ผดกบมหนตภยยคใหมอยางเทคโนโลยจเอนอาร ซงหองแลบดๆ สกหองกอาจจะมไวครอบครองไดในอนาคต เพราะของพวกนอาศยการขวนขวายหาความรเปนกระบวนการผลต ไมจ าเปนตองไปสงซอหรอน าเขาวตถอนตรายอะไรมาใหเปนทผดสงเกตของรฐ เผลอแผลบเดยวโลกเรากอาจจะมสงประดษฐจากเทคโนโลยจเอนอารอยทวไปในทกหองแลบ และเมอวนนนมาถง ใครจะเชอไดวาไมมคนสพเพรา หรออจฉรยะเพยนอยในหองแลบใดหองแลบหนงท าการพฒนาผลตผลทสามารถพฒนาตวเอง (self-assembling) เพมปรมาณไดเอง (Self Replicating) จนกระทงกลายมาเปนอาวธมหาประลยทพรอมจะลางมนษยใหสนเผาพนธลงไปไดเสยในทเดยว เปนอาวธประลยกลปทเกดมาจากความแสนร (KMD :

Knowledge-enabled mass destruction) แตไมเปนผรของมนษยเอง ฉนน หากมนษยยงคงตด

นสยการพฒนาเพอน าไปสปญหาใหมๆ (technofix) เชนทเกดอยทกเมอเชอวนเชนนแลวละก ความกงวลเรองการสญพนธจากความแสนรของมนษยเอง กคงมโอกาสปรากฏเปนจรงขนมาไดในเรวน !!!! (ค าวา Technofix นแปลเปนไทยแบบงายๆ นาจะเทยบไดกบค าวา "การแกปญหาแบบนกเทคโน" ซงเปนค าทใชพดประชดประชนประดานกเทคโนโลยทงหลาย ในท านองวา พวกนถนดทจะน าเอาเทคโนโลยสมยใหมมาแกปญหาเพยงเพอจะใหเกดปญหาใหมทหนกหนาสาหสกวาเดมขนมาแทน เพราะนกเทคโนสวนใหญมกจะมความรลกซงเฉพาะดาน (พดใหชดคอ รลกแตแคบ) จงมองปญหาไดไมครอบคลม มงแตจะแกปญหาเฉพาะหนาทเผชญอยโดยไมค านงถงผลกระทบดานอนๆ (หรอค านงถงบางกไมเขาใจ เพราะความรทคบแคบของตนเองไมเออใหเขาใจ)

เชน ถาเดนสายไฟ สายโทรศพทไปเจอตนไมใหญอายหลายรอยป พวกนกเทคโนกพรอมจะตดตนไมทขวางทางทงเพอประหยดตนทนในการเดนสายมากทสด โดยไมไดสนใจถงผลกระทบอนๆ ทจะตดตามมาไมวาจะเปนคณคาของตนไมใหญในเชงนเวศวทยา เชงสงคม หรอเชงวฒนธรรม และหากมองใหไกลออกไปจากตวอยางทยกขนมา เรากจะเหนวธการแกปญหาแบบนกเทคโนนอยกลาดเกลอนทวไป ยกตวอยางเชนการสรางสงปลกสรางขวางทางน าจนน าไปสภาวะน าทวมในหลายๆ ทองทในเมองไทย และ การสรางเขอนขนาดใหญสามเขอน ในประเทศจน เพอกกเกบน าจดอนถอเปนทรพยากรทก าลงจะมคามากทสดในโลก จนน าไปสปญหาน าแหงขอดในแมน าโขงสวนทผานไทย และลาว สวนปญหาทซบซอนและนาสงสยคอ เหตการณวบตภยทงหลาย ทเกดขนถยบในรอบหลายปทผานมา ไมวาจะเปนวบตภย ทซนาม แผนดนไหว พายหมะ ไฟปาทรนแรงผดปรกต หรอ พายถลมชายฝง ฯลฯ นน มไดมผลสบเนองจาก ประดาเทคโนโลยสมยใหมทงหลาย ทมนษยระดมโถมใสโลกทตนเองอาศยอย

ภาพ "เทคโนโลย" โดย อ.ทว รชนกร

Pag

e12

อหงกำรของนกวทยำศำสตร

ความอหงการของมนษยทน าไปสความเสยหายระดบทอาจลางโลกไดน มใชสงทไมเคยเกดขนเลยมากอน เปนสงทโลกเคยรบรมาแลวทงสน แตมนษยสวนใหญกมวเมาเสยจนไมเคยคดทจะศกษาอดต ตวอยางทเหนไดชดทสดเหนจะเปนเรองของการพฒนาระเบดนวเคลยร (Atomic Bomb) แลวสงผลใหมนษยเราตองแขงขนกนพฒนาและสะสมอาวธกนขนานใหญ เพยงเพอจะไดมาซงฝนรายทคอยหลอนหลอกเรามาตลอดทงศตวรรษ นบแตครงทระเบดนวเคลยรลกแรกถกพฒนาขนโดยอจฉรยะดานฟสกส เจ รอเบรต ออพเพนไฮมมเมอร ผซงไมเคยไดมความสนใจเรองราวการเมองมากอนเลยในชวต จนกระทงถกคกคามจากอาณาจกรไรซทสามของรฐบาลนาซ ตองระหกระเหนมาอาศยชายคาของสหรฐทเมอง ลอส อลาโมส เปนทหลบตาย

ดวยความกลววาหากฮตเลอรมระเบดนวเคลยรไวในครอบครองจะเทากบพยคฆตดปก ท าให ออพเพนไฮมมเมอร ระดมสตปญญาทงหมดทมอย ไมวาจะเปน ความรในเชงฟสกส หรอความเปนผน าทเชยวชาญในการชกจงใจคน โหมเรงพฒนาลกระเบดมหาประลยของโลกออกมาจนส าเรจไดภายในชวระยะเวลาทสนมาก จนเปนเรองนาคดวา หากไมมสถานการณสงครามโลกมาบบบงคบ อจรยะดานฟสกสคนนจะสามารถคดคนและพฒนาอาวธท าลายโลกชนดนออกมาไดเรวขนาดนหรอเปลา ? และทนาคดมากยงขนไปอกกคอ หลงจากทอาณาจกรไรซทสามพายแพแกสมพนธมตรในวนเผดจศก (V-

E day) ซงกเทากบภาวะคกคามทมตอจตใจของออพเพนไฮมมและทมงานวจยไดถกถอดถอนออกไปแลว ท าไมทมงานนกวทยาศาสตรชดนยงคงขมกเขมนกบการผลตลกระเบดมหาประลยกนตอไป ??

มเรองเลากนวามนกฟสกสบางคนในทมเสนอใหหยดโครงการลง แตตวหวหนาทมคอ ออพเพนไฮมมเมอร เสนอวาควรจะด าเนนการวจยตอ โดยใหเหตผลวาฝายสหประชาชาตควรจะไดมความรเรองระเบดนวเคลยรกาวหนากวาฝายตรงขาม อกทงทมงานยงไดด าเนนการทดลองมาจนใกลจะไดเหนผลงานออกมาเปนรปรางแลว หากจะหยดยงเสยกลางคน กคงนาเสยดายเปนอยางมาก พวกเขาจงไดทดลองตอไปจนสามารถน าไประเบดนวเคลยรไปทดลองประสทธภาพไดเปนครงแรกภายใตชอโครงการทรนต (Trinity) แตโครงการทรนตเกอบจะไมมโอกาสไดเกดเมอ เอดเวรด เทลเลอร ทดลองค านวนดผลลพธของระเบดไวลวงหนาไดผลวามนอาจจะสงผลใหบรรยากาศของโลกบางสวนถกท าลายลง และจะกอใหเกดผลเสยอยางมหาศาลจนไมคมกบการทดลอง ตอมาเมอทมงานลองค านวนซ าอกครง กลบปรากฏวาโอกาสทระเบดนวเคลยรจะมผลกระทบตอโลกนนถกลดลงไปเหลอแคนอยนด กระนนเพอความปลอดภยของประชาชน ออพเพนไฮมมไดเสนอใหรฐบาลอพยพเคลอนยายประชาชนออกจากทางตะวนตกเฉยงใตของรฐนวเมกซโก กอนทจะไดด าเนนการทดลอง

หลงจากการทดลองระเบดนวเคลยรททรนตไดเพยงหนงเดอน รฐบาลสหรฐฯ กตกลงใจจะใชระเบดนวเคลยรกบญปนทเมอง ฮโรชมา และนางาซาก ทงๆ ทมนกวจยบางคนเสนอใหแคสาธตประสทธภาพความรนแรงของระเบดใหกบญปนกนาจะเพยงพอทขใหญปนหยดยงการบกยดครองเอเชย และแปซฟคลงไปไดแลว แตเพราะความแคนเคองทมตอเหตการณโจมตฐานทพเพรล ฮาเบอรทเพงเกดขนสดๆ รอนๆ ยงคงระออยในใจของพลเมองสหรฐฯ ในขณะนน ท าใหรฐบาลกรงวอชงตนตองหาทางท าอะไรสกอยางเพอตอบสนองความตองการของผลงคะแนนเสยงของตน เมอบวกกบเหตผลอกขอวาสหรฐฯ ตองการจะหยดสงครามและความเสยหายทเผชญอยใหเรวทสดเทาทจะเรวได กท าใหลกระเบดนวเคลยรถกน าไปทงทเมองฮโรชมา แตค าถามทยงมตอไปอกกคอ ท าไมหลงจากฆาพลเมองตาด าๆ ของญปนไปนบหมนทฮโรชมาแลว ท าไมสหรฐฯ ยงตองฆาเพมทนางาซากอก ค าถามนดเหมอนจะไมมค าตอบ นอกจากค าใหการในภายหลงของ ฟรแมน ไดสน ซงเปนหนงในทมงานสรางอาวธมหาประลยทระบวา "เหตผลทระเบดถกทงลงไปนนเปนเพยงเพราะวาไมมใครมความกลา หรอมองการณไกลเพยงพอทจะบอกไดวา "อยา""

Pag

e13

การทงระเบดปรมาณเมองฮโรชมาในวนท 6 สงหาคม 1945 นน ไดสรางความตนตะลงกบบรรดานกฟสกสทรวมผลตอาวธมหาประลยดงกลาวเปนอยางมาก ความรสกแรกคอความภมใจทโครงการซงเพยรพยายามท ามานานสามารถท างานไดผลจรง แตตอมากลบกลายเปนความสลดหดหเมอตระหนกวามประชาชนพลเมองจ านวนมากตองถกสงเวยใหกบความส าเรจดงกลาว พวกเขาตกลงกนวาไมควรจะมการทงระเบดนวเคลยรอก แตหลงจากนนเพยงสามวน ระเบดปรมาณอกลกกถกทงลงทเมองนางาซากโดยไมมใครใหค าอธบายวาท าไมถงเกดเหตการณเชนนขนได ดวยความไรเหตไรผลดงกลาว ท าใหสาธารณรฐโซเวยตรสเซยซงเปนอกมหาอ านาจหลกของโลกยคสงครามเยน ตองเรงพฒนาอาวธนวเคลยรองตนเองขนมาบาง จนประสบความส าเรจในสามปถดมา และเมอถงป ค.ศ. 1955 ทงสองยกษใหญคอ สหรฐฯ และโซเวยตฯ ตางกพรอมจะทดสอบอาวธชนดใหมทเรยกวาระเบดไฮโดรเจน มหนตภยลกยอมๆ ทสะดวกพรอมส าหรบบการขนไปทงทไหนกไดตามอธยาศย และนบแตบดนนเปนตนมาโลกเรากไมเคยหยดอกสนขวญหายกบอาวธมหาประลยชนดนอกเลย

ดวยความตระหนกในการคกคามจากภยนวเคลยร ท าใหกองบรรณาธการวารสาร The Bulletin of Atomic

Scientists ไดแสดงภาพนาฬกาทนบถอยหลงสวนโลกาวนาศ (Doomsday Clock) ไวบนหนาปกวารสารของตนมาตงแตป ค.ศ. 1947 นบจากวนนน เขมนาฬกาโลกาวนาศถกขยบเดนไปทงหมด 16 ครงตามจ านวนเหตการณเผชญหนาระหวางมหาอ านาจนวเคลยรซงสมพทธกบอนตรายทมนษยชาตตองเผชญ ปจจบน ตวเขมนาฬกาถกปรบใหเลอนเขาใกลตวเลข 12 นาฬกาทถอกนวาเปนเวลาโลกาวนาศเขาไปเรอยๆ (เขมขยบเดนครงลาๆ ในป ค.ศ. 1998 เมอมภาวะขดแยงเรองดนแดนแคชเมยรระหวางอนเดยและปากสถาน แตลาสดน คอเมอประธานาธบด โดนลด ทรมป มการแสดงออกในลกษณะขมขเดกดออยางเกาหลเหนอ) อยางไรกตาม ความเสยงตอหายนะโลกทวานพจารณาจากภาวะคกคามดานนวเคลยรเทานน ยงไมไดน าเอาภาวะคกคามอนๆ อยางเรองโลกรอน อกาบาตชนโลก (อมาเกดดอน) หรอโรคระบาดสายพนธใหมเขามาเกยวของดวย หากคดเอาเรองราวทกอยาง (รวมทงเรองเทคโนโลยจเอนอาร หากมนษยใชงานมนอยางขาดความระมดระวง) กนาใจหายวามนษยเราชางใชความรในทางท าลายตนเองไดอยางมหศจรรย

ราคาของความร และกรรมของส งคม ขณะทการเตบโตของเทคโนโลยจเอนอาร และเทคโนโลย

สมยใหมอนๆ ไมวาจะเปน อเลกทรอนกส คอมพวเตอร สารสนเทศ ฯลฯ ตางลวนเปนไปในอตรากาวกระโดด (เอกซโปเนนเชยล) จนยากทความสามารถในรบรท าความเขาใจของมนษยแตละคน จะตดตามทนได มนสมองของมนษยสมยใหมกบมนสมองของมนษยยคพทธกาลเมอกวาสองพนปทแลวกดเหมอนวาจะไมไดถกพฒนาใหแตกตางไปจากเดมสกเทาใดเลย (ใครจะกลากลาวอางไดเตมปากวาตนเองมมนสมองทเฉลยวฉลาดกวาพระพทธเจา พระเยซ พระโมฮ าหมด ขงจอ หรอ เลาจอบาง)

จนอาจกลาวไดวา สภาพสงคมทสบสนวนวายในยคปจจบนนเปนเพราะมนษยไมรจะรบมอกบเทคโนโลยใหมๆ ทถาโถมเขามาอยตลอดเวลาใหถกตองและเหมาะสมไดอยางไร จนบางครงกนาสงสยวามนษยก าลงใชเทคโนโลย หรอถกเทคโนโลยใชกนแน จรงอย การพฒนาดานวตถและเทคโนโลยอาจจะท าใหชวตมนษยมความเปนอยทสะดวกสบาย และ

หากปลอยใหนกการเมอง ทขาดความรบผดชอบ

เขามาบรหารอยางคกคะนอง ขาดการตรวจสอบจากสภาฯ (ไมวาจะเปนสภาระดบต าบล ระดบมหาวทยาลย ระดบชาต

หรอระดบโลก) เรากตองพลอยชดใชไปดวย

“กรรมของสงคม”

มนสมองของมนษยสมยใหม กบมนสมองของมนษยยคพทธกาล

ไมไดแตกตางไปจากกน หรอใครจะกลากลาวอางไดวา มมนสมองเฉลยวฉลาดกวา

พระพทธเจา พระเยซ พระโมฮ าหมด

Pag

e14

ยนยาวขนกวาเดม แตถามจรงๆ เถอะวามนษยนนมความสขมากขนหรอลดลงกวาเดม หากมนษยมความสขมากขนท าไมจงมคนจนเขญใจอยทวไปหมดทงแผนดน แถมดเหมอนชองวางระหวางคนจนกบคนรวยจะถกถางออกไปจากเดมมากขนเรอยๆ

ทงคนรวยทเพยบพรอมไปดวยทรพยศฤงคารเองกใชจะมความสข เพราะยงตองล าบากแสวงหาสงกลอมตางๆ มาชวยท าใหชวตหมดสนไปเปนวนๆ ไมวาจะเปน เหลา บหร ยาอ ยามา ฯลฯ อกทงอตราการฆาตวตายของประชากรในประเทศทวากนวาพฒนาแลวกยงเพมสงขนไปเรอยๆ ทางเดยวทพอจะปกปองโลกจากการน าเอาเทคโนโลยสมยใหมไปใชในทางทผดกคอ การปลกจตส านกของบรรดานกวทยาศาสตรทวโลก ใหตระหนกถงคณคาทางคณธรรมและจรยธรรมของมนษยไวใหมาก เพอจะไดคอยก ากบสตเวลาทมการประดษฐคดคนหรอพฒนาเทคโนโลยใหมๆ ขนมา ไมใชคดแตวาตนเองจะท าอะไรไดบาง ตองคดวาควรท าหรอไมดวย

นกวทยาศาสตรอาจจะตองมการปฏญานตนในเรองจรยธรรมในลกษณะทชดเจนคลายๆ กบทแพทยมการรกษาจรรยาบรรณแพทย (Hippocratic oath) ทงควรจะหนมาแสวงหาคณคาเดมๆ ในชวตทบรรพบรษเคยคนพบและสงสอนไวในอดต โดยเฉพาะในแงของปรชญาและศาสนา เพราะในขณะทความรในเชงเทคโนโลยนนแคเพยงพนปกลาสมย แตหวใจของศาสนานนยงคงทนสมยอยเสมอแมเวลาจะลวงมานบเปนพนๆ ป (พดแบบภาษาพระกตองวา ศาสนาทถกตองนนเปน "อกาลโก")

อยางไรกตาม การชใหเหนภยแอบแฝงทอาจจะเกดตามมากบการพฒนาเทคโนโลยจเอนอารนน มไดหมายความวาเราควรจะปฏเสธการศกษาวจยเพอใหไดมาซงองคความรใหมทางวทยาศาสตร เพราะความใฝรคอคณคาพนฐานของมนษย ดงทอรสโตเตลไดเคยกลาวไววา "มนษยทกคนทเกดมาลวนมความใฝร (All men by nature desire to

know)" ซงตอกย าดวยค าสอนของสมเดจพระพทธโฆษาจารย (ป.อ.ปยตโต) "ทวามนษยเปนสตวประเสรฐนนเปนการอวดอางลอยๆ ไมเปนความจรง ทถกควรจะพดวามนษยเปนสตวประเสรฐเพราะมการเรยนรได หากไมมการเรยนรมนษยกไมไดประเสรฐไปกวาสตวเดรจฉานอนๆ เลย"

เพราะมนษยเมอแรกเกดนนดอยกวาสตวทกประเภท ดวยไมสามารถปกปองตนเองไดเลยหากไปทงไวทไหนกคงจะตาย ไมรจกชวยตนเอง ไมสามารถหาอาหารกนเอง ตองอาศยพอแมคอยฟมฟกเอาใจใสใหการศกษา สอนใหเดนและพด สอนใหรจกกบภาษา และการท ามาหากน จนกระทงแนใจวาลกหลานของตนเองสามารถเลยงตวได จงปลอยใหออกไปสรางครอบครวใหม กลายเปนสงมชวตทมความเจรญกาวหนามากขนกวาบรรพบรษของตนเอง โดยทงหมดทกลาวมานมไดหมายความวาลกหลานของมนษยจะประเสรฐหรอฉลาดกวาบรรพบรษของตนเองจรงๆ แตเปนผลจากมรดกทางความรหรอทนทางสงคมทถกถายทอดจากรนหนงไปสอกรนหนง ไมตองไปลองผดลองถกหรอประดษฐคดคนความรใหมๆ ขนมาดวยตนเอง

ซงในเรองการศกษาวจยใหไดมาซงองคความรใหมๆ น เปนเรองทมขอถกเถยงกนอยในหมของนกวทยาศาสตรและนกการศกษา นนคอ มกจะมผตงค าถามขนมาเสมอถงตนทนทถกใชไปเพอการศกษาหาความรใหมๆ โดยเฉพาะความรทเมอแรกนนยากจะประเมนถงความคมคา เชน โครงการอวกาศของนาซา โครงการกลองโทรทรรศนฮบเบล หรอการคนหาอนภาคใหมๆ ดวยการสรางเครองยงอนภาคขนาดมโหฬารขนมา ฯลฯ ซงบางครงหลงจากไดองคความรใหมๆ ตรงกบความอยากรอยากเหนของผวจยแลว กอาจจะตองหาทางวจยตอไปอกวาจะน าเอาความรใหมทวานนไปใชประโยชนอะไรได ท าใหเกดเปนความพยายามจ าแนกระหวางงานวจยบรสทธ (pure research) ทมงไปทการแสวงหาความรใหมๆ โดยไมตองค านงถงความคมคา ในท านองวารเพอร กบงานวจยประยกต (Applied research) ทมงไปทการใชประโยชนจากองคความรใหม

แตกอกนนแหละ บางครงกยากมากทจะใหค าจ ากดความงานวจยบางอยางวาเปนงานวจยบรสทธ หรองานวจยประยกต คลายๆ กบทเคยถกเถยงกนอยในอดตเกยวกบเรองศลปะ ในท านองวาศลปะทถกตองควรจะเปนศลปะ

Pag

e15

เพอศลปะ ไมใชศลปะเพอการพาณชย ศลปะเพอชวต หรอศลปะเพอมวลชน ฯลฯ และงานศลปะบางชนกอาจจะถกจดกลมไปอยในประเภทเพอมวลชนทงๆ ทเจาตวผผลตชนงานเองอาจจะไมไดคดมากถงขนาดวางานของตนเองจะเปนศลปะประเภทใดเสยดวยซ า ดงนน หากจะมานงตความกนเรองความรหรอศลปะแลวกคงไมจบลงงายๆ เพราะมแตผสรางงานเทานนจงจะรชดวาตนเองมเหตผลเชนไรในการวจยหรอสรางงานแตละชน

อยางไรกตาม แมวาบางครงผรเรมศกษาองคความรใหมแตละอยางอาจจะมเจตนาบรสทธเพยงอยางเดยว แตเมอความรอนเปนผลทไดจากการศกษานนปรากฏสสายตาสาธารณชนแลว ความรดงกลาวกแทบจะพนไปจากการควบคมของผสรางความรไปอยางเดดขาด คลายๆ กบกรณของ อลเบรต ไอนสไตน ทหลงจากเผยแพรแนวทฤษฎสมพทธภาพ (E =

mc2 ) ออกสสาธารณชนแลว กหมดอ านาจควบคมทศทางการพฒนาองคความรนไปโดยปรยาย หากจะมใครน าไปพฒนาเปนระเบดนวเคลยรสกกรอยกพนลก ไอนสไตน กไมมสทธจะไปหามได (เชนเดยวกบท ออพเพนไฮมเมอร คดระเบดปรมาณขนมาไดแลว กหมดสทธทจะหามไมใหผกอการรายน าไปสงหารผบรสทธ)

ดงนน การวางแผนควบคมการใชความรและเทคโนโลยจเอนอารจงไมใชขนตอนหลงจากทความรถกเผยแพรออกไป แตจะตองเรมตงแตกระบวนการคนควาวจยอนเปนชวงเวลาทผคดคนยงมโอกาสควบคมและก าหนดทศทางการพฒนาความรของตนไดอย เปรยบเสมอนการเลยงดบตรหลานของตน พอแมกมหนาทตองอบรมเลยงดใหลกหลานของตนเตบโตไปในทศทางทจะสรางความเจรญใหกบทงตนเองและสงคม ไมใชสรางอจฉรยะโรคจตออกไปสสงคม เพราะเมอลกโตเปนผใหญมความคดเปนของตนเองแลว พอแมกคงหมดสทธทจะไปชน าไดอก และเมอนนแหละทกรรมจากการไมท าหนาทบพการใหดกจะตามมาสนองใหพอแมตองทนทกขไปตลอดชวงชวตทเหลอ

ถงตรงน อยากจะตงขอสงเกตวา ผคนมกจะตความเรองบาปกรรมในทางพทธศาสนากนอยางผดๆ ในเรอง "กมมนา วตตะตโลโก ทวา สตวโลกยอมเปนไปตามกรรม หรอ กรรมใดใครกอ กรรมกจะตอบสนองกบผนน" ท าใหหลายคนนกแคนใจวา ท าไมคนบางคนท าชวมาสารพดสารพนแตกไมเคยถกกรรมตามสนอง ในขณะท คนท าดมาตลอดชวตกลบถกกระหน าซ าเตมจากมรสมชวตทรนแรง จนท าใหหลายคนตความไปวาเปนผลจากบาปกรรมทท ามาแตชาตปางกอน แลวเลยตองไปเสยเงนเสยทองใหกบผทอวดอางวาสามารถตดรอนกรรมเวรในอดตชาตได เรองนสมเดจพระพทธโฆษาจารย (ป.อ.ปยตโต) ไดเคยอธบายวากรรมนนไมใชเรองเฉพาะตวบคคลแตอยางเดยว แตอาจจะเปนกรรมของสวนรวมคอสงคมและชมชนไดดวย

เพราะเมอเราปลอยใหสงคมหรอชมชนด าเนนไปอยางผดพลาดงมงาย เราทเปนสวนหนงของสงคมกยอมจะตองพลอยไดรบผลกรรมไปกบสงคมดวย เชน หากปลอยใหมนกการเมองทขาดความรบผดชอบ เขามาบรหารประเทศไปอยางคกคะนอง ขาดการตรวจสอบจากสภาฯ (ไมวาจะเปนสภาระดบต าบล ระดบมหาวทยาลย ระดบชาต หรอระดบโลก) เรากตองพลอยชดใชหนสนจากเงนกเพอการฟนฟเศรษฐกจไปดวย หรอ การปลอยใหนกวทยาศาสตรทไมมความรบผดชอบประดษฐคดคนเทคโนโลยใหมๆ ขนโดยปราศจากการตระหนกถงผลกระทบดานลบทจะตดตามมา สงคมโดยรวมกตองทนทกขจากภยทมาจากเทคโนโลยใหมๆ ทถกคดคนขนมาเชนกน ไมวาจะเปน ภยน าทวมจากการสรางสงปลกสรางขวางทางน า การตดไมท าลายปา ภยจากอาวธนวเคลยร อาวธเคม อาวธชวภาพ อบตภยทางธรรมชาตจากการทสงแวดลอมถกท าลาย และลาสด ทอาจจะมาถงในเรววนกคอ การสญสนเผาพนธมนษยดวยผลผลตจากเทคโนโลยจเอนอาร

พทธศาสตรตานกระแสวตถนยม

จากทไดกลาวมาตงแตตน จะเหนไดวาสงทเปนภยคกคามของมนษยชาตจรงๆ นนมใชตวเทคโนโลย แตเปนจตใจของมนษยเอง จตใจทใฝแตดานวตถ มงแสวงหาความรทางวทยาศาสตร และเทคโนโลยมาเพอการตอบสนองความตองการดานวตถของตวมนษยเองเปนหลก จนบางครงลมนกไปถงผลลพธทจะตดตามมาในระยะยาว เชน

Pag

e16

ความกาวหนาในดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยนนเมอดผวเผนอาจจะดเหมอนเปนเรองด เพราะท าใหมนษยมชวตความเปนอยสะดวกสบาย มความสขมากขน และมอายเฉลยยนยาวขนอยางเหนไดชด แตเมอมองลงไปใหลกกลบจะพบวามนษยมความทกขมากขน จากสภาพทตองถกกระตนใหมการบรโภควตถอยางเกนขดพอดจากสภาพสงคมรอบดาน

มนษยบรโภคมากเสยจนกระทงไปรบกวนสภาพแวดลอมทางธรรมชาตเกดเปนภยพบตอยางเอลนญโญ เอลนนา แผนดนไหว และ ทซนามตดตามมา เทานนยงไมพอ ความตองการบรโภคของมนษยมมากเสยจนตองไปเบยดบงเอาจากเพอนมนษยดวยกนเอง ซงถาเบยดบงกนหนกๆ กอาจจะน าไปสสงคราม และภยคกคามดานอาวธ ในขณะทการเบยดบงกนแบบเบาะๆ คอยเปนคอยไปกจะกลายเปนลาอาณานคมซงคลคลายไปเปนการโจมตคาเงน การเขาครอบคลมสภาพเศรษฐกจในประเทศหนงโดยนกธรกจกลมเลกๆ จากอกประเทศ มการแยงชงทรพยากรจากคนพนลานคนทวโลกไปอยในมอของคนทมสถานะทางสงคมและเศรษฐกจระดบสงกวาเพยงไมถงแสนคน มคนเพยงไมกลานทไดรบอนสงคจากความเจรญทางดานวตถ ท าใหมคณภาพชวตดขน แตมนษยทเหลออกนบเปนพนลานทวโลกกลบตองเผชญกบความทกขยากจากการ

แบงสรรทรพยากรทไมเปนธรรม และของเสยทหลงเหลอจากการเรงกระบวนการผลตทางอตสาหกรรม

ลาสด แมวาโลกเราจะพฒนาจากระบบการผลตแบบอตสาหกรรมทใชทรพยากรทางธรรมชาตมากๆ มของเสยเยอะๆ ไปสระบบการผลตทมตรกบธรรมชาต หรอการพฒนาทยงยน (sustainable

development) จนกระทงอตสาหกรรมทเนนในเรองสารสนเทศและความรลวนๆ อยางอตสาหกรรมคอมพวเตอร หรอธรกจอ-คอมเมรซ ทแทบจะไมไดมการน าเอาทรพยากรจากธรรมชาตมาใชในกระบวนการผลต หรอไมมการระบายของเสยจากกระบวนการผลตออกสธรรมชาต

เลยกตาม สภาพความเหลอมล าในสงคมมนษยกยงคงด ารงอย เผลอๆ จะยงมากขนกวาเดมเสยดวยซ า เพราะชนชนลางของสงคมยงคงมโอกาสเขาถงความร หรอสารสนเทศไดนอยกวาเชนเดม

ทหนกหนาสาหสกวานนกคอ แมกระทงตวนกวทยาศาสตร ครบาอาจารย หรอชนชนน าของสงคมทมโอกาสไดเขาถงทรพยากรส าคญของโลกคอ "ความรและสารสนเทศ" ไดมากกวาหรอรวดเรวกวาผคนกลมอนๆ กยงตองทนทกขอยกบกองกเลศและความอยากไดทไมสนสดของตนอยด เพราะทกวนนมขอมลความรใหมๆ เกดขนมากมายในอตราเรวแบบกาวกระโดดเชนเดยวกบเทคโนโลยสมยใหมอนๆ สงผลใหโลกเรายงสลบซบซอนยากท าความเขาใจมากยงขนไปอก เมอบวกกบระบบการศกษาสมยใหมทมงเนนใหมนษยแตละคนมความรความช านาญทลกและจ าเพาะดานลงไปเรอยๆ มนษยกยงคบแคบและตนเขนขนเรอยๆ ดงจะสงเกตไดจากวธการแกปญหาของมนษยสมยใหมทมกจะมงแกปญหาเฉพาะหนาทตนเองเผชญอย เพยงเพอจะน ามาซงปญหาใหมๆ ทสลบซบซอนและแกยากขนกวาเดมไปเรอยๆ

ทางออกของมนษยจงไมใชการพยายามเรยนรและกาวใหทนกบเทคโนโลยสมยใหมแตเพยงอยางเดยว เพราะถงจะกาวใหเรวเพยงไหนกคงไมทน (อยาลมวาเทคโนโลยสมยใหมทกอยางลวนพฒนาไปในอตรากาวกระโดด ในขณะทสมองมนษยแทบจะไมตางไปจากสมองของมนษยยคพทธกาลเลย) ทางออกทดส าหรบมนษย คอจะตองหนกลบมาศกษาตนเอง กลบมาศกษาถงตวตนและความเปนมนษย เหมอนกบยคทพระสทธตถะพทธเจา พระโมฮ าหมด พระเยช เลาจอ ขงจอ อรสโตเตล เดสการต ฯลฯ เคยศกษา คนพบ และถายทอดใหกบสานศษยกนมากอนแลว โดยเฉพาะค าสอนขององคสมเดจสมมาสมพทธเจาดวยแลว กยงจะมความเปนอกาลโก และตอบค าถามในโลกสมยใหมทวนวายสบสนไดเปนอยางด

"ทวามนษยเปนสตวประเสรฐนน เปนการอวดอางลอยๆ ไมเปนความจรง

ทถกควรจะพดวามนษยเปนสตวประเสรฐ เพราะมการเรยนรได หากไมมการเรยนร

มนษยกไมไดประเสรฐ ไปกวาสตวเดรจฉานอนๆ เลย"

สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ป.อ.ปยตโต)

Pag

e17

เอกสารอางอง 1. สรพล ศรบญทรง “GNR : Episode 1 "2001 นบถอยหลงสการสญพนธของมนษย"” IT Soft Vol 8, No 99, 155 – 164 2. สรพล ศรบญทรง “เควน วอรวค มนษยคอมพวเตอรป 2000” IT Soft Vol 8, No 98, 145 – 153 3. Bill Joy “Why the future doesn’t need us.” WIRED, APRIL 2000, 238 – 262 4. Crandall, B.C. and James Lewis “Nanotechnology: Research and Perspectives”, MIT Press, 1992 : 269 5. Amory B. Lovins and L. Hunter Lovins “A Tale of Two Botanies” .” WIRED, APRIL 2000, 247 6. Clarke, Arthur C. “President, Experts, and Asteroids” Science , June 5, 1998