gÖĞÜs hastaliklari polİklİnİĞİnde sİgara biraktirma ve solunum fonksİyon testİnİn...
DESCRIPTION
GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNDE SİGARA BIRAKTIRMA VE SOLUNUM FONKSİYON TESTİNİN ROLÜ. Şeref Özkara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve GCEA Hastanesi, Ankara. Temel cephede, geceleyin iki çatışma arası bir boşlukta sigarayı yakmış. “Temel, ne yapıyorsun, öleceksin.” - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNDE
SİGARA BIRAKTIRMA VE SOLUNUM FONKSİYON TESTİNİN ROLÜ
Şeref ÖzkaraAtatürk Göğüs Hastalıkları ve
GCEA Hastanesi, Ankara
Temel cephede, geceleyin iki çatışma arası bir boşlukta sigarayı yakmış.
- “Temel, ne yapıyorsun, öleceksin.”
- “Üzülmeyesun yiğenum, içime çekmeyrum.”
Sigarayı bırakmada doktorun rolü
0,3
1,8
4,7
9,8
0
2
4
6
8
10
12
Müdahale yok Sormak Sormak+öneri sormak+öneri+ broşür
Yaklaşım
Bır
akan
ları
n y
üzd
esi
ÖÖÖDD SİGARA BIRAKMAYI İSTEYEN KİŞİLERDE
5 “A”
Öğren Sigara alışkanlığını sor, öğren Ask
Öner Sigara bırakmanın yararlarını anlat, bırakmayı öner
Advice
Ölç Sigara bırakma istek ve arzusunu ölç
Assess
Destekle Destek ve ilaç tedavisi, bilgilendirme, sigara bırakma polikliniğine yönlendirme
Assist
Düzenle Sigarasız olmasını sağlamada takip planı düzenle
Arrange
İZYET İSTEKSİZ KİŞİYE SİGARA BIRAKTIRMA
5 “R”
İlişkilendir Sigara bırakma ile sağlık sorunları arası bağlantı kur
Relevance
Zararlar Sigara içmenin vereceği zararları, tehlikeleri anlat
Risk
Yararlar Sigarayı bırakınca elde edeceği yararları anlat
Reward
Engeller Sigarayı bırakmada engelleri, barikatları bil
Roadblocks
Tekrarlamalar Olumlu örneklerle hep destekleyici hatırlatmalar
Repetetion
Amaç
• Tütünün zararını yaşayanlara sigarayı bıraktırmak daha kolaydır.
• Özellikle polikliniğe başvuran hastaya sigarayı bıraktırmada hekimin rolü önemlidir.
• Bu çalışmada bir göğüs hastalıkları polikliniğinde solunum fonksiyon testi (SFT) bulguları ve hasta semptomları ile sigara bırakma önerisinin etkisi incelenmiştir.
Yöntem
• Hastalıkları, semptomları ve SFT bulguları anlatılan hastaların sigarayı bırakmaları ve bir hafta sonra tekrar başvurmaları istenmiştir.
• İkinci başvuruda semptomlarındaki ve tekrarlanan SFT bulgularındaki düzelme hasta ile tartışılmış ve sigarasız yaşaması önerilmiştir.
• İki ayrı SFT sonucu olan hastalar çalışmaya alınmış, SFT bulgularındaki değişim analiz edilmiştir.
Bulgular
• 48 hasta, erkek/kadın 35/13
• Ortalama yaş 47,4±12,1 (26-75)
• Sigara içme süresi, yıl 26,4±12,8 (6-55)
• İçilen sigara, adet/gün 16,5±10,2 (2-40)
• Sigara paket/yıl 25,4±20,8 (0,8-80)
Sigarasız ortanca 10 (4-87) gün önce ve sonrası arası SFT farkı.
Tüm hastalar n=48 1. SFT (yüzde) 2. SFT (yüzde) p Artış
görülen
FVC 77,8 ± 18,8 84,6 ± 19,8; <0,001 %73
FEV1 67,1 ± 22,3 73,6 ± 23,4 <0,001 %79
FEV1/FVC 69,9 ± 12,2 70,7 ± 12,9 0,443 %54
FEF25-75 46,1 ± 28,1 52,0 ± 31,0 0,003 %67
Sigarasız ortanca 10 (4-87) gün önce ve sonrası arası SFT farkı. Pnömoni olmayan hastalar, n=44
1. SFT (yüzde) 2. SFT (yüzde) p
FVC 77,9 ± 19,4 84,5 ± 20,4; <0,001
FEV1 66,6 ± 22,5 73,1 ± 23,6 0,000
FEV1/FVC 69,2 ± 12,4 70,3 ± 13,2 0,271
FEF25-75 44,6 ± 26,4 50,9 ± 29,5 0,003
Pnömoni olmayan grupta Solunum fonksiyon testleri farkı
Sayı Fark
ortalamaStandart sapma
%95 güvenlik aralığı p
FVC44
6,5 9,7 9,5 3,6 <0,001
FEV144
6,5 8,5 9,1 3,9 0,000
FEV1/FVC44
1,1 5,5 2,8 0,6 0,271
FEF 25-7544
6,3 15,1 10,9 1,7 0,003
Sigarasız ortanca 10 günde SFT değerlerindeki değişim
6,5 6,5
1,1
6,3
0
1
2
3
4
5
6
7
FVC FEV1 FEV1/FVC FEF 25-75
Yü
zde
Semptomlarda değişim
• Başlangıçta – öksürük ve nefes darlığı %72, – balgam %43 hastada vardı.
• Sigarayı bırakınca semptomlarda– değişme yok %11– düzelme var %64 – belirgin düzelme var%24
• Bu kısa dönemde 2 hasta sigarayı bırakamamış, sadece miktarını azaltmıştı; diğerleri bırakmıştı.
Yorum
• Bu bulgularla, poliklinikte semptomlar ve SFT bulgularının sigarayı bıraktırmada etkili şekilde kullanılabileceği görülmüştür.
• Kısa süreli sigara bırakmanın FVC, FEV1 ve FEF25-75’de artışa yol açtığı görülmüştür.
Yaşlı bir hasta:
2 hafta sigara içmedi.
Sigarasız olmanın nefesini açtığını ve dinçleştiğini söyledi.
“Tekrar sigara içecek misin?”
“Hayır. Artık sigara benim anam-bacım oldu!”
• Sigarayı bırakmak, – solunum semptomlarını ve bronş aşırı
duyarlılığını iyileştirmektedir; – akciğer fonksiyonlarındaki hızlı düşüşü
önlemektedir.
Willemse MWM, et al. (review) Eur Respir J. 2004; 23:46476
The impact of smoking cessation on respiratory symptoms, lung function, airway hyperresponsiveness and inflammation.
Anthonisen NR, et al. JAMA,1994;272;14971505
Sigarayı bırakmanın bronkodilatör sonrası FEV1 düşüşüne etkisi. Sürekli sigarayı bırakmış. Sigara içmeyi sürdürüyor.
Bro
nko
dil
atö
r so
nra
sı F
EV
1, l
itre
Yıllık ölçüm
Burada düz çizgi 4-55 yaş arası sigara içen, 55-60 yaş arası sigarayı bırakan ve 60-65 yaş arası tekrar içenleri gösteriyor. Kesik çizgi ise, aynı kişilerin sigarayı hiç bırakmamış olması durumunda öngörülen gidişi gösteriyor. Sigarayı bırakanlardaki iyileşme (EX) önceki bir çalışmadan alınmıştır.
Sherrill DL, et al. Chest; 1996:109:10015
Sigara kısa sürede SFT’yi etkiler
• 18 öğrenci, ortalama 19 yaş, sigara içen:– Tek bir sigara ile solunum fonksiyonlarında %4,4
düşüş oluyor.
• 44 öğrenci, ortalama yaş 18.
University of TexasProkhorov AV, et al. Prev Med. 1996;25:63340.
Sigara içen Sigara içmeyen
FEV1 %90,5 %94,6
PEF %80,3 %92,1
FEF%50 %88,4 %102,8
Semptomlar fazla az
Bir yıl sigara bırakmanın havayolu inflamasyonuna etkisi
• KOAH’lı 12 hasta:– Bronş biyopsilerinde havayolu inflamasyonu
devam ediyor. – Balgamda eozinofil, nötrofil, lenfosit, IL-8 ve
eozinofil-katyonik protein düzeyleri 12 ayda artıyor.
• Sigara içen semptomsuz 16 kişide:– İnflamasyon belirgin düşüş gösteriyor.– Balgam makrofaj sayısı, eozinofil yüzdesi ve IL-8
düzeyleri azalıyor ya da aynı kalıyor.
Willemse BWM, et al. Eur Respir J. 2005;26:83545.
Doktorların tütün kontrolünde etkili olabilecek özel güçleri vardır
• Hastalık konusunda ayrıntılı tıbbi bilgiye sahiptirler
• Sadece sağlığa taraf olan bağımsız, sigara konusunda çıkar gütmeyen bireylerdir
• Çeşitli toplumsal veya özel kuruluşlara, basına danışmanlık görevleri olabilmektedir
• Hastaların en hazır olduğu zaman teke tek ilişki içinde olabilmektedirler
• Karar vericilere ulaşabilmektedirler
• Çoğunlukla toplumda güvenilir ve saygın bir konumları vardır
Dr. Celal Karlıkaya’dan alınmıştır.