UDK 811.163.41373.21

GOLUB JA[OVI]

STRUKTURA I TVORBA MIKROTOPONIMA I OJKONIMA

U OKOLINI KUR[UMLIJE

Apstrakt. U radu se govori o na~inima tvorbe mikrotoponima i ojkonimakoje smo zabele`ili na isto~nim padinama Kopaonika, na teritoriji koja pripadau najve}oj meri dana{woj op{tini Kur{umlija i mawim delom op{tinama Blace iProkupqe. Ura|ena je klasifikacija toponima na neizvedene i izvedene jedno~la-ne nazive. U posebnu grupu izdvojili smo mikrotoponimske slo`enice sa puno-zna~nim delovima i predlo{ko-pade`ne sintagme u slu`bi mikrotoponima. U za-bele`enoj gra|i nalazi se i dvadesetak vi{e~lanih mikronaziva koji su veoma ret-ki i podelili smo ih u dve podgrupe na tro~lane i ~etvoro~lane.

Kqu~ne re~i. Mikrotoponimi, ojkonimi, okolina Kur{umlije, tvorba mi-kronaziva, struktura, klasifikacija, zna~ewa.

1. NEIZVEDENI JEDNO^LANI NAZIVI

Neizvedeni jedno~lani mikrotoponimi i ojkonimi apelativnog porekla uokolini Kur{umlije upotrebqavaju se za imenovawe tla prema izgledu, obliku isastavu.1 Zatim, za imenovawe hidronima, oronima, dendronima, teonima, hagio-nima, drugih kulturnih objekata i sli~no. To su uglavnom geografski termini ilitoponimske metafore, apelativi ~ije je zna~ewe ~esto poodavno zaboravqeno.2

1 Gra|a je zabele`ena u periodu od 1986. do 1988. godine. Pored mikrotoponimije i ojkonimijeu svakom tre}em selu izvr{en je kompletan onomasti~ki popis ura|en po uputstvima Odbora za ono-mastiku SANU.

2 Jovanka Radi}, Iz onomastike sela oko gorweg toka reke Belice u severnoj Srbiji, Onomato-lo{ki prilozi XI, Beograd 1986, 399449; J. Radi}, Toponimija Belice, Onomatolo{ki prilozi XVI,Beograd 2003, str.180181.

Ajduk @g, Akovi Kv, An @~, Ardov T}, Bagren Pk, Bazva T}, Bazent \, Baj~aDM Kw Dk, Baj~'a Tn, Bander Sg Sl, Bak~a K, Bara Mt MS P|, Bace Bc, Ba{~a R[-OZ, Bedem Md Vs, Blata Vs, Blato M~, Bogaze IK, Boja Dd, Bor V{, Bres PB KB, BrijegR[-Mv-MD, Brod DM Sp NS K~ Vs, Bukva MS, Bukve Rd KT, Bule Db, Buqe DM, Bu-~e Rd-O D{, Bu~e KB Z DD, Valoga M} NS Sp, Vir O, Vis Sk Rd Kp K V O M~ GMVP, Vi{ Tk, Vlaka MS, Vrba Mr, Vrelo Vr, Vu~a DD, Gaj M} Mh Q{ Vs R Rd, Ga}eO, Gvoz/Gvozd DD, Globa V{, Grab [t Dg, Grne L, Danga NS, Di}a IK-Sk, Drum MrTm, Dub Kt Md Sl Sc, Dud G, \ula Pv, Ektere Sm, @e|e Tm, @u~ @~, Zgrade Rs,IveT{, Jasen Kt PB, Kraj Pr, Krevet Kp, Nenad L, Ravne Ks IK Rov GT, Skrep Tn, Cer TZ Pv, Ciga Sl.3

2. IZVEDENICE

2.1. Imeni~ki sufiksi

-ak/-jak; -wak, -etak, -evak/-ovak, -iwak: Baklak Pr, Baretak @~, Basamaci R, Ba-talak DD Sv, Borjak/Borjak L-M, Borwak Vs, Bukovwak V, Busak K, Vewak Sk, VodewakQ, Votwak/Vo}wak Kc Pp T} L \, Vrqak B, Vrtqak Kl, Garinak Mj, Gove|ak Tr, GolakV, Grabak G, Grabqak/Grabqak N Sp Vl Kc, Grabwak V, Gradinak B, Do~ak Kv R[ SpPv, Drenovak V, Drewak/Drewak/Drewak Ks K PB, Dudak V, Dumak/Dumak Kp Mn Sg,Zauzetak Kw, Izvorak Rd Dc N Bg, Jabu~wak Pk Vs, Jelak [t, Jelovak Mj, Jeriwak R[,Jo{jak Mj, Ki`ak M, Kle~ak Vl, Kompirak Tp DD P|, Kri`evak @g, Kremewak Tr,Kreme{tak \, Kresewak V{, Krtiwak @g, Kru{ak M`, Laziwak [ Tp Tn, Levak T},Le{tak Tj, Le{}ak Kt B}, Livadak K~ P, Wivetak Sc Tr, Paprdwak M, Sredwak Sm,Tre}ak T}, Tre{wak Sm, ^uturak Q, [abawak Md, [qepak KB, [u{wak D,4

80 Zbornik radova Filozofskog fakulteta HHH / 2007

3 Najve}i broj ispitivanih punktova pripada Gorwoj ili Tesnoj Toplici i Kosanici. Sela sugrupisana u deset mesnih zajednica (nazivi centralnih naseqa mesnih zajednica ispisani su kurzi-vom): Barlovo (B), Bogujevac (Bg), Dowe To~ane (DT), Gorwe To~ane (GT), Novo Selo (NS); Grabovnica(G), Dedinac (Dc), Mari~i}e (M~); Ba}oglava (B}), Seli{te (S{), Mirnica (Mn), @egrova (@g); DowaMekuqana (DM), Gorwa Mekuqana (GM), Dankovi}e (Dk), Perunika (Pk), Dubrava (Db); @u~ (@~), Vla-hiwa (Vl), Igri{te (I), Sagowevo (Sg), Nevada (N), Selova (Sl); Lukovo (L), Seoce (Sc), [tava ([t),Qutova (Q), Mr~e (Mr), Trebiwa (Tr), Rastelica (Rs), Parada (Pr), Parduse (Pd), Mija~i}e (Mj), Tre-{wica (T{), Kalimance (Kc); Ma~kovac (Mc), Pqakovo (Pq), Belo Poqe (BP), Pepeqevac (Pp), Vr{e-vac (Vv); Spance (Sp), Tmava (Tm), Kowuva (Kw); Markovi}e (Mv), Samokovo (Sm), Tijovac (Tj); Mer}ez(M}), Babica (B), Pa~ara|a (P~), Pava{tica (Pv), Magovo (M), Tre}ak (T}), @alica (@). Kaludra (Kl),Bace (Bc) i Plo~nik (Pl) pripadaju Op{tini Prokupqe a Vi{eselo (V{) Blacu. Ukupno 57 sela. Pro-stor u dolini reke Kosanice podeqen je u devet mesnih zajednica kojima pripada ~etrdeset seoskihatara: Ivan Kula (IK), \ake (\), Zagra|e (Z), Sviwi{te (Sv); Kastrat (K), Visoka (Vs); Ra~a (R), Ma-la Kosanica (MK), Orlovac (O), Kupinovo (Kp), Kutlovo (Kv), Zebice (Zb), Mehane (Mh), De{i{ka(D{), Ravni [ort (R[); Rudare (Rd); Prolom Bawa (PB), Veliko Pupavce (VP); Dobri Do (DD), Trpeze(Tp), Trn (Tn), Sekira~a (Sk); Merdare (Md), Matarova (Mt), Prevetica (Pv); Degrmen (Dg), Ma~ja Ste-na (MS), Vasiqevac (V), Prekora|e (P|); Kur{umlijska Bawa (KB), Krtok (Kt), Dabinovac (D), Ta~e-vac (T), Vukojevac (Vk), [atra ([), Vrelo (Vr), Qu{a (Q{), Trmka (Tk); Kr~mare (K~) i Kosma~a (Ks).

4 Prefiksi su uvek jasno razgrani~eni od osnove. Sufiksi pak na kraju re~i podlo`ni su jakojfonetskoj i morfolo{koj koheziji koja je znatno ja~a na kraju nego na po~etku re~i. Zato je granica iz-

-ava: Dubrava Db,-aga: Vrtqaga D{, Rup~age DT,-aja: Jezerwaja Tr, Kajaja Pl, Kaqaja Pl,-a}: Gluva} Sl Tr @~,-ac; -ovac/-evac, -inac: Androvac Sp Sb, Bairovac Bc, Ba{kovac [t, Bla`e-

vac T}, Banxovac @g, Borovac Md, Brankovac Dk, Brestovac Pk, Vrbovac Tr, Vr{e-vac Vv, Vukojevac Vk, Grabovac Dk, Dedinac Dc, Dabinovac D, Dilaverac Kc, Du-bovac L, @el'evac L-M, @irovac Sv, Zdravac D{, Jel'enac I Rs, Jelovac Mr, Kije-vac Tr, Kotlenac B, Todorovac T, Trupac M-M}, [anac Vs GM DM,

-a~a; -ula~a, -ova~a: Varaka~a Sk, Vlasa~a Ks, Bujarwa~a \, Vrta~a Kt Dk,Gutla~a Q, Doqa~a Pl, Dugul'a~a Sk, Duma~a D{, \erova~a O, Zrnopa~a B, Ivano-va~a Vk, Jevtova~a MS, Klekova~a MS, Kompira~a T} Pk Tk, Kosma~a Ks, Krugqa~aQ, Leskova~a Mt, Lojzna~a B, Petkova~a B, Petrova~a Pl, Rova~a Vs, Rupa~a Tp,Tur{ija~a [t, ]umura~a Sm,

-an: Zabran Sp K P~, Ravan Md Vl M, Buban M~, Kiqan P|, Srdomaon L,Strugan I,

-ana: ]umurana Kv Tn MS, Barutana BP Pq Pl Bc, Mekuqana DM GM, Mea-na/Mejana Mh,

-an(e): Mora~ane Sg, Pe}arane R,-anin/ -janin: Bre`ani GT V{ N DM, Bubqani Sp, Kijev~ani R, Liva|ani \,

Studeni~ani Mc,-ar/-jar: Bagremar DM, Jabukar Sm Mc Dg MK MS KB Kt, Jabu~ar Vl Sp @~,

Jasikar P| Pd DD Dg M| L MS, Kamenar Md, Katan~ar B, Kotar Rs, Lipar @, Mali-}ar NS, Me|ar [, Peskar K Pd, ^ukar DD PB Kt,

-ara: Dubara @g, @utare Mh, Konopqara T} Tm, Ko{ara DD Rd, Kupusara SpQ Kl, Lozara Pr, Strugara Sl B} Ks, ^ukara Vr NS R Sk Bc Kp Zg V{, [imbara T{,5

-are: [ekulare Mn, Kr~mare K~, Kravare Dg, Rudare/Rudare Rd, Merdare Md,-a~: Golima~ Vv, Gruba~i [, Jagoda~ R,-a{: Kompira{i Rd,-a{je: Jela{e [t,-|a (

-ik; -enik, -arnik: Branik DD, Brvenik Sk, Voznik L, Govedarnik Tr, Gu`ve-nik Kc @ B, Zmijarnik Pd Pp Sp GM @~, Ivovik/Ivovik [, Jagodwik Pv, Jasik@~, Kolnik DD, Kopanik Kl, Krupnik Sm P|, Toplik B} B Vl, ]uvik M~ M} Pp R,

-iq: ]uviq MK,-ina; -ovina/-evina: Androvina V, Baj~ina G, Baj~ine Pr, Bak~evina Tp, Bak-

~ina [t, Bak~ine P, Bar~ine Z, Bunarina Mh R, Veqevina R, Virina Vv L Mr, Vlaj-kovina Sk, Vlajovina Sm O, Gajovina Ms, Garina L Mj, Gol'ina DD, Gobovina O,Grolovina Pl, Diqevina Dg, Dragovina Zb, @arine Rs, @arina Mr, Zekovina/Zeko-vina Dg-Sk-MK, Petrovina Rd R[ V, Riqevina Pk Vl,

-inka: Gradinka Q,-ira: Bawira Sp,-i}; -ari}, -evi}: Ba~i}e Pd tr, Do~i}/Do~i} Sl MK, Dubi}i M~, Jasi}e K{

3, Kotari} Vs, Krsti} Kp, Lazi} Kl Sl Pk I, Lugi}e Dk, Pakevi} V, Ravni} P|,To~ki} Dc, ^ukari} Pk,

-ica; -ovica, -enica, -arnica: Alilovica I Mn Rs, Alimovica Sl, Babica B,Barica @, Vaqalica PB Zb, Vaqarovica Tr, Vodenica Tn, Vratnica I, Vrbica Vk,Glavica Sp \ Sl Sm DT, Glavi~ica Pv, Gladnice L, Golice/Golice Sg, Gro{nica[t, \ornica Mr, @alica @, Ki`evica L, Kosanica R, Mirnica Mn, Wivica Q{T{ Pv, Sinanovica L, Slanica Dc, Smonica V{ R, Srebrenica Tr, Stolica [,Stubica Mr, [umarica V{ Sp @g Bg,

-i{: Okoli{ Sc,-i{ta: Krtoli{ta Vk, Seli{ta R[,-i{te; -evi{te/-ovi{te, -i~i{te, -ari{te, -ali{te: Ba~evi{te Pd, Buna-

ri{te DM, Vardi{te L, Vodeni~i{te K B R Tn N Mr VP, Grabi{te Q, Gravi{te[t, Gradi{te Sl L P~, Graovi{te L, Grebali{te Ks, Gumni{te D{ IK, Guxali-{te BP Rd Vv Vr Vs NS K~ Mh Tk, Guxkali{te V{, Di}kali{te VP, Duvani{te SkP} K, Eldi{te Sm, Eldovi{te Rd D{, Zve~al'i{te Rd, Kolibi{te [t, Kompiri-{te O M} Sm R Kp, Kupusi{te Kp Rd, Ku}i{te Vr, Ku}ari{te PB, Mu{i{te MS,Rasadi{te R, Sviwi{te Sv,

-je; -ovqe/-evqe: Borje S{ L, Brezje B, Glogovqe K Vs, Glo`e Pr, Grobl'e G Br,Grabovqe P|, Grbovqe DD, Grobovqe DD, Dubqe P-MS Ks Dg DD, Zabarje Tr, Za-brawe Mn, Ivqe [t, Jabu~e R[, Javorje MK L, Jo{je P~, Kru{evqe T{ B L,Kru{je DT, Le{we Pr, Le{je L, Lo`|e Dc, Oglavqe L, Ora{je V{ Sl Mj Sg, Pa-pra|e [t, Prisoje Tm Rs tk P \ B} MS Mv Vs PB Sg, Raskrsqe Mj, [ipqe [t,

-ka: Karimanka MS,

-ke: Sastavke Ks Mh R Vs,-lak: Mo~ilak Mj,-lija: Dugajlija [, Oxaklija MK, Oxaklije Mh,-lo: Guxalo Sp, @drelo/@drijelo Rs, Zabelo Pr 3, Jagwilo L, Kaslo DT, Ka-

{ilo Rs @~, Klepetalo Sg L, Kleptalo DD VP PB, Mo~ilo Dc, Peralo Pv, PiraloNS, Pojilo Vl DM Kl B} NS, Sol'ilo IK Mt, Tocilo Ks,

-wa (< n + ja): Kr{awa Mt,

82 Zbornik radova Filozofskog fakulteta HHH / 2007

-owa: Skorowa T{,-ova: @egrova @g, Selova Sl, Pqakova Pq, Qutova Q, Kranova Bc,-ovo: Lukovo L, Vojovo Tp, G(v)ozdenovo Bg, Kupinovo Kp, Magovo M, Pqako-

vo Pq , Cerovo D, Ti}ovo Dc,-op: Mazop DD,-ota: Brzota/Brezota Mj,6

-o{: Belo{ Rs,-uq: Vijuq Mh, Kacuq Pr 2, Kacuqa Tp,-uga: Jaruga Sc, Jaruge P~, Ostruga V{, Prquga L,-u{a: Dandaru{a Kc, Klepataru{a Sc, Prqu{a Rd MK, Oskoru{a DD MS

VP Mt, Oskoru{a Sc, Skoru{a Bc,-ce; -ince, -ovce, -ance, -ince, -ence: Burince D{ R, Dedince Dc, Jazovce Dc,

Kalimance Kc, Koritance [, Lajce L, Ledince B, Pe}aonce Dc, Crkvence Vl,-ci; -evci/ -avci, -inci: Bawci O MK IK, Kalimanci K{ 3, Kereqci Pk, Ko-

zarevci DT, Krwci [t Mj, Bubci Sp, Bu|avci Mn, Brwaci [, Burinci D{-R, Bu-saci Sc, Vasiqevci V, Vewaci Sk-DD, Dobriwci Pk, Do{qaci IK, Drewaci G,Livadaci Rd, Zastranci [t,

-~e; -ev~e, -en~e, -ovi~e: Ba~ev~e T{, Bunar~e Pl, Zabran~e Tm Br, Zarep~e Br,Jazben~e K, Jasi~e Sp Kt, Jasi~e/Jasi~e Mj Sc, Kalen~e [, Kr~ev~e Bc, La{~e Mh,Liva~e P| DD BP, Wiv~e K Mn Tj, Obzovi~e Mr, Trwa~e PB,

-~i}: Brek~i} PB, Bunar~i} Vv, Kladen~i} Sl, Lak~i} R{ B, Lo{~i} Pr.

Prema materijalu zabele`enom na terenu lako je uo~iti da je najve}i broj mi-krotoponima nastao sufiksacijom. Sufiksi koji sudeluju u tvorbi re~i, premabroju primera (frekventnosti) pona{aju se dvojako: s jedne strane, grade velikibroj leksema i, s druge strane, mogu biti vrlo niske frekventnosti. Najfrekvent-niji su slede}i sufiksi: -ak/-jak (53 mikrotoponima), -ac, -ica (26 mikrotoponi-ma), -a~a, -i{te (24 naziva), -ina (zabele`eno 22 naziva), -ci (17 toponima), -ija, -ik(14 naziva), -~e (13 naziva), -ar/-jar (12 naziva) i sa sufiksom -ara (deset toponima).Svi navedeni sufiksi su produktivni i zabele`eni su u desetak i vi{e primera.

Sufiksi -ava, -aga, -a}, -aq, -an(e), -are, -a{, -a{je, -|a, -e`, -eq, -er,-iq,-wa, -ira, -ka, -ke, -owa, -op, -ota, -o{, -ura, -lak, -lija imaju veoma nisku fre-kvenciju, odnosno, potvr|eni su u jednom ili u dva primera.

Sufiksima stranog porekla gradi se neznatan broj mikrotoponima: -lak Mo-~ilak, Batalak, Baklak; -lija: Dugajlija, Batalija, Golija; -ija: Metoija, Panija,[tacija, ]uprija, Komesija, Zlatorija, Vrletija, Brdija.7

Golub Ja{ovi}: Struktura i tvorba mikrotoponima 83

6 Ivan Klajn, Tvorba re~i u Savremenom srpskom jeziku 2, Beograd, 2003, str. 182, sufiks -ota.7 Petar Skok, Etimologijski rje~nik hrvatskoga ili srpskoga jezika I, Zagreb 1971, str. 711712; Prvo-

slav Radi}, Turski sufiksi u srpskom jeziku sa osvrtom na stawe u makedonskom i bugarskom jeziku,Beograd, 2001.

3. PREFIKSALNA TVORBA

o-: Obarak VP, Obzovi~e Mr, Obzovwak I, Obre`ag Dk, Oglavqe L, Ozimak L,Osoja DD, Osojak Mj, Osoje/Osoje \ MK B} Tj Tk, Osowik Dg, Osojce Q O,

pri-: Prilat T{, Prijesek Mc, Prisoj I, Prisoja DD, Prisojce DT, Prisoj-nica [t, Prisojak B V{,

pro-: Probrda Kt, Prodo O, Prokop I, Prolom PB, Propus Md, Prosek Kp,Prodoce Rs,

pre-: Prevara Dg, Pregrad @~,iz-: Iscep~i}/Icep~i} Bg,za-: Zabrda Dg R D{, Zabran~e Tm Br, Zabraon Sp K P~ [ M~ Ks, Zaboj Vs Dc,

Zabrijeg Dg, Zavis O, Zavrata T}-B, Zagra|e Z, Zakopine Q, Zakosa PB, Zanoga MSSv, Zaputka B, Zaseda T, Zastranci [t, Zauzetak Kw, Zarepak GT Pk, Zagra|e Z, Za-jednica Vv Dk, Zajnica I, Zarep~e Br, Zapatka T},

raz-: Razdaq M~ L, Razdoqe Ks, Rasadnik MS, Raskrsqe M,nad-: Nadvada Kl,ne-: Nevada N, Nenad L,u-: Ugar PB, Ugarka Pr, Urvina R, Urovan Sc, U{iqak Sp,pod-: Podvada Kl, Podvadnica Vl T} DD Kl Tm, Podvinogradi GT, Podvis

Pd, Podvlasovo PB, Podgove|ak Tr, Podgora PB, Podgorina B, Podgrad Sc, Podje-zero Ks, Podkalamci P, Podkaona [t, Podnasip Vs Kl, Podwivetak Tm, PodrekaKl, Podsokak GT, Pod{anac Vs, Po~anac I, Po~atra Tj, Potkrtiwak Tk, Potkr{Pv, Potkutwice D{, Potku}etina Sv.

U gra|i zabele`enoj u okolini Kur{umlije (zabele`eno 5350 naziva), nalazise 72 mikrotoponima koji su nastali prefiksalno-sufiksalnim na~inom tvorbe.To su uglavnom nazivi nastali dodavawem prefiksa na sufiksalnu izvedenicu:Podvadnica, Podgove|ak, Podgorina, Podkalamci, Potku}etina, Podwivetak,

Potkrtiwak, Ugarka, Raskrsqe, Osojce, Obre`ag, Ozimak.

Osnovna re~ ovakvih naziva mo`e biti imenica, glagol ili pridev.

4. MIKROTOPONIMSKE SLO@ENICESA PUNOZNA^NIM DELOVIMA

Sastavni deo tvorbenog sistema srpskog jezika ~ine i slo`enice, mada uznatno mawem broju. Posebno je malo pravih slo`enica u na{em materijalu.

Ipak, zabele`ili smo tridesetak naziva u formi determinativnih slo`eni-ca tipa: Bajgora Vv, Be}oglava/Ba}oglava B}, Bisinija Db, Golibare Dc, Gorose~eGT, Gromobitnica DD, Dubirog P|-Kp, Dubodolina P|, Dugoluga Dk, @utobariMh, Zlogor Dg, Kolovoz/Kolovoz Pv-Vl, Lomigore/Lomigorovina DD, KozodereQ{, Pravora|a Vl-Mn, Slanopa}ka Sl, Samokov Sm, Samokovo Vs, Vi{eselo V{.

84 Zbornik radova Filozofskog fakulteta HHH / 2007

Ve}ina pomenutih slo`enica sraslica, kako se jo{ ovi oblici nazivaju uonomasti~koj literaturi, nastala je srastawem dva punozna~na ~lana sa spojnimvokalom: Dugoluga, @utobari, Gromobitnica, Kolovoz, Slanopa}ka, Bogomoqa,Vodopoj, ili bez wega: Bajgora, Bisinija, Vrtop, Jov|guxa, [umalivada, Malindu-brava, Carbukva.

Zabele`eno je nekoliko slo`enih toponima u kojima funkciju determinato-ra preuzima imenica, kao u primerima: Malindubrava, [umalivada, Carbukva.

Zanimqiv je i mikrotoponim Zla~uravan, zabele`en u selu Mija~i}i nedale-ko od Lukova, konstrukcija u kojoj se izme|u dve imenice (zlo + ravan) nalazi gla-gol ~uti.

5. PREDLO[KO PADE@NE SINTAGME

DO: Do qute tre{we Q,ZA: Za Petrov lug P~,IZA: Iza brda Md Sp, Iza gaja Vs, Iza Danice M|, Iza kovaonice @~, Iza ~e-

sme Dc, Iza ~uke I,K /KA /KAK: K stuble DD, K bunarovima @g, Ka grope V{, Ka doline Sl, Ka

dr`avnem I, Ka Milanove ku}e M, Ka Cigawa Dc, Ka rekeB}, Kak Vasiqevcu Dg,KOD: Kod bazve @~, Kod bagrena Pk, Kod baja~a Pk-Sg, Kod Baklaka Pr, Kod

banderePr, Kod ba{~e Z, Kod belice Kc, Kod belovke P, Kod beqika T}, Kod BubcaSp, Kod birixike N, Kod bolnice GM, Kod Valoge Dc, Kod vaqavice M}, Kod vija-dukta MK, Kod vodice P, Kod vojskeMv, Kod vrte{ke I, Kod graba Kc, Kod gramadeL, Kod Duca Pl, Kod zakuke T, Kod jeruge Q, Kod karamanke VP, Kod kera Mh, Kodkuna T{, Kod ogumka @, Kod p~ele R[, Kod sena Vs, Kod str{eqa L, Kod frbe Pv,Kod Cigawa Dc,

KOT: Kot to~ka Rd Sg, Kot stare ku}e @~, Kot trafova Pk, Kot crkve DD Pk,NA: Na Bace Tm, Na Br|ane Sp, Na bukvu Vl, Na lazinu Dg, Na Luku L, Na talu

Tm, Na Prevoj Mh, Na Zidinu [,NAD: Nad baj~u Sp, Nad Ba~i}e Tr, Nad valoge T}, Nad laz Pr, Nad Qubi}e N,

Nad vodu Sg, Nad laz Pd, Nada dolinu Sl, Nat krajeve T{, Nad ^a~i}e Pr,OTUD: Otud brda N, Otud kompira Mn,POD/PODA: Pod branu Sl, Pod brezu [t, Pod bukvu M, Pod kulu IK, Pod

longor V, Pod makqen Tp, Pod meane P~, Pod wive Mh, Pod plevwu Pd, Pod Srebr-nicu Tr, Poda tresku [t, Poda crkvu I,

PREKO/PRKO: Preko dolova Q, Preko reke P~, Preko rijeke Vs, Preko{anca Sk, Prko strane Sg, Prko potoka Pk, Prko garina M,

U: U grgursko, V{, U \erovo DT, U \ulu Pv, U kava~e DT, U kaleme KB, Ukqoku P~, U kraj Tr, U Lo`|e GT, U lom KB, U wiva I, U rasje Mj, U reke Tj, U seloTp, U cklad DD,

UZ: Us kr{ R Dg Vr.

Golub Ja{ovi}: Struktura i tvorba mikrotoponima 85

Konstrukcije s predlozima: vi{e, do, za, iza, k/ka/kak, kod, na, nad, otud, pod,preko, u, uz + apelativ predstavqaju mla|i toponomasti~ki sloj. U okolini Kur-{umlije konstrukcijama ovoga tipa obi~no se imenuje prostor nazvan po objektu orijentiru imenovanom geografskim terminom, antroponimom ili apelativomdruge vrste.

6. VI[E^LANI MIKROTOPONIMI

6.1. Tro~lani nazivi

Baba Ru`ina ledina Kw, Baba Ki}ina voda @g, Gorwa Sviwa glava Sc, Izvorna Preslo Kw, Izvor u Osoje S{, Jezero na Ko{are Tp, Kod Vojine livade I, Kod@abine ku}e GM, Kod same bukve I, Kod selova~ke ~e{me P, Kod slatke kru{ke B,Kod starija koliba O, Kod {irokoga puta Kc, Kr~evina nad grobqe Sp, Kr{ od Te-veri~a Dg, Kula Ivana Kosan~i}a IK, Kula Milana Toplice Sl, Laz u RankovicuRs, Votwak iza ku}e R[, Dowa Sviwa glava Sc, Kod Brajkovi}a vodenice Dg, Kodtre}e numere Kt, Laz {to zve~i P|, Mali Jasikov breg I, Milenina Velika lokvaPl, Od op{tine put M~.

Imenovawe lokaliteta nazivima ovoga tipa na ispitivanom terenu je veomaretko. Zabele`ili smo stotinak tro~lanih naziva i desetak ~etvoro~lanih sintag-mi. Uglavnom su to konstrukcije tipa: imenica + pridev + imenica, imenica +predlog + imenica ili toponomasti~ka sintagma, ili pak samo konstrukcija pred-log + toponomasti~ka sintagma.

6.2. ^etvoro~lani nazivi

\e se skida s kowa IK, Vodeniica sa dva jaza Sk, Laz {to beremo jagode P|,Potok od Markovog laza Sg, Potok od lednog izvora P|, Potok od Ostre ~uke Sg,Potok od Male [atre [, Tam dol u reku Vl.

Strukturalno najslo`eniji mikrotoponimi u Kosanici i Gorwoj Toplicijesu navedeni ~etvoro~lani nazivi. Nastanak naziva ovoga tipa uslovqen je potre-bom da se imenuju brojni lokaliteti nastali deobom imawa, usitwavawem potesa,koji su nastali raspadom porodi~nih zadruga. Mi smo ih bele`ili samo onda kadasu to bili jedini nazivi za imenovawe odre|enog prostora ili objekta.

LITERATURA

Bo{kovi}, Radosav, Razvitak sufiksa u ju`noslovenskoj jezi~koj zajednici, pre{tampanou kwizi Osnovi uporedne gramatike, priredio Radojica Jovi}evi}, Beograd 2000,str 330331.

Bogdanovi}, Nedeqko, Mikrotoponimija Svrqiga, Onomatolo{ki prilozi XVIII, Beograd2005, str. 39178.

Bjeleti}, M., Turcizmi u srpskohrvatskoj terminologiji srodstva, Ju`noslovenski filo-log, kw. LI, Beograd 1995, str. 203221.

86 Zbornik radova Filozofskog fakulteta HHH / 2007

Babi}, Stjepan, Tvorba rije~i u hrvatskom knji`evnom jeziku, nacrt za gramatiku, Zagreb 1986, str.1552.

Babi}, Stjepan, Tvorba imenica sufiksima na -(a)c, Na{ Jezik, kw. XXIII, Beograd 1978,sv.5, str. 175186.

Babi}, Stjepan, Tvorba imenica na -~e, Kwi`evnost i jezik 2, Beograd 1970, str. 202 207.Glibanovi} Vajzovi}, H., Tvorba ojkonima sufiksima orijentalnog porekla, Osma jugo-

slovenska onomasti~ka konferencija, Podgorica 1994, 107114.Ivanova, Olga, Ojkonimite so sufiksot -i{te/ -i{ta vo Bitolsko, Jezi~nite pojavi,

297304.Ko{mrq, Maja, Dvo~lenska antroponimija slovenskih krajevnih imenih, Onomastica jugo-

slavica II, Zagreb 1970, 102117.Klajn, Ivan, Tvorba re~i u Savremenom srpskom jeziku 2, Beograd 2003, str. 182, sufiks

-ota.Lubas, Wladislaw, Studije o gra|enju re~i i morfologiji ju`noslovenske toponimije, Anali Filo-

lo{kog fakulteta, Beograd 1969, str. 95144.Loma, Aleksandar, Toponomastika i arheologija, (Anti~ki lokaliteti kod Pqevaqa i

Prijepoqa i mogu}i predslovenski ostaci u tamo{woj toponimiji), Onomatolo-{ki prilozi H, Beograd 1989, str. 132.

Mihajlovi}, Velimir, Sufiks -i{te u toponimiji i mikrotoponimiji Jugoslavije, Pri-lozi prou~avawu jezika 1, Novi Sad 1965, 117155.

Pavlovi}, Zvezdana, Toponimi izvedeni iz li~nih imena koja su tvorena sufiksima o{,-u{, Vtora jugoslovenska onomasti~ka konferencija, Skopje 1980, 229237.

Peco, Asim, Neke napomene o prefiksalno sufiksalnom tipu toponima, Zbornik za fi-lologiju i lingvistiku Matice srpske XVI/2, Novi Sad 1963, 197200.

Prvoslav Radi}, Turski sufiksi u srpskom jeziku sa osvrtom na stawe u makedonskom i bu-garskom jeziku, Beograd 2001.

Radi}, Jovanka, Iz onomastike sela oko gorweg toka reke Belice u severnoj Srbiji, Onoma-tolo{ki prilozi XI, Beograd 1986, 399449.

Radi}, Jovanka, Toponimija Belice, Onomatolo{ki prilozi XVI, Beograd 2003, str.180181.

Skok, Petar,Etimologijski rje~nik hrvatskoga ili srpskoga jezika I, Zagreb 1971, str. 711712.Stijovi}, Svetozar, Neki tvorbeno semanti~ki tipovi ojkonima u severnoj Metohiji,

Zbornik za filologiju i lingvistiku Matice srpske HHHIII, Novi Sad 1990,461465.

[ojat, Antun, Sufiksi -ac/ -ec, -ci u ojkonimiji SR Hrvatske, Vtora jugoslovenska onoma-sti~ka konferencija, Skopje 1980, 411417.

Golub Ja{ovi}: Struktura i tvorba mikrotoponima 87

GOLUB JA[OVI]

THE STRUCTURE AND CREATION OF MICROTOPONYMSAND OIKONYMS IN THE SURROUNDINGS OF KUR[UMLIJA

S umm a r y

This paper deals with the ways of creation of microtoponyms and oikonyms whichwe registered on the eastern slopes of the Kopaonik mountain, in the territory whoselarger part belongs to the present-day municipality of Kur{umlija, and one smaller partbelongs to the municipalities of Blace and Prokuplje. We classified the toponyms intonon-derived and derived single place names. Microtoponymic compounds whoseelements have full meaning and prepositional-case phrases functioning as toponymswere classified as a separate category. The registered corpus also contains about twentymulti-member micro-names, which are very rare, and which have been divided into twosubgroups the three-member ones and the four-member ones.

Key words. Microtoponyms, oikonyms, surroundings of Kur{umlija, creation ofmicro-names, structure, classification, meaning.

88 Zbornik radova Filozofskog fakulteta HHH / 2007

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile () /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

/Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /DocumentCMYK /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice