Good Governance: Neo Management

ธรรมาภบาล:บรหารแนวการบรหารยคใหม

โดย อรรจน สหะอ ำไพ ผอ ำนวยกำรศนยกำรศกษำตอเนอง

ฝำยวจยและบรกำรวชำกำร มหำวทยำลยรงสต

ทปรกษำดำนพฒนำองคกร

ธรรมาภบาลและความรบผดชอบตอสงคม (Good Governance & Corporate Social Responsibility )

ความหมายของธรรมาภบาล (Good Governance)

ระบบ โครงสราง กระบวนการตาง ๆ ทไดวางแนวปฏบตห รอวางกฎเกณฑความสมพนธระหวางเศรษฐกจการเมองและสงคม เพอใหสวนตาง ๆของสมคมมการพฒนาและอยรวมกนอยางสนตสขและเปนธรรม

ทมา : ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ.2542

4

ความหมายของธรรมาภบาล ธรรมาภบาล ( Good Governance) คอ การปกครอง การบรหาร การจดการการควบคมดแล

กจการตาง ๆ ใหเปนไปในครรลองธรรม นอกจากนยงหมายถงการบรหารจดการทด ซงสามารถน าไปใชไดทงภาครฐและเอกชน ธรรมทใชในการบรหารงานน มความหมายอยางกวาง กลาวคอ หาไดมความหมายเพยงหลกธรรมทางศาสนาเทานน แตรวมถง ศลธรรม คณธรรม จรยธรรม และความถกตองชอบธรรมทงปวง ซงวญญชนพงมและพงประพฤตปฏบต อาท ความโปรงใสตรวจสอบได การปราศจากการแทรกแซงจากองคกรภายนอก เปนตน

ธรรมาภบาล เปนหลกการทน ามาใชบรหารงานในปจจบนอยางแพรหลาย ดวยเหตเพราะ ชวย

สรางสรรคและสงเสรมองคกรใหมศกยภาพและประสทธภาพ อาท พนกงานตางท างานอยางซอสตยสจรตและขยนหมนเพยร ท าใหผลประกอบการขององคกรธรกจนนขยายตว นอกจากนแลวยงท าใหบคคลภายนอกทเกยวของ ศรทธาและเชอมนในองคกรนน ๆ อนจะท าใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง เชน องคกรทโปรงใส ยอมไดรบความไววางใจในการรวมท าธรกจ รฐบาลทโปรงใสตรวจสอบได ยอมสรางความเชอมนใหแกนกลงทนและประชาชน ตลอดจนสงผลดตอเสถยรภาพของรฐบาลและความเจรญกาวหนาของประเทศ เปนตน (http://th.wikipedia.org)

5

ความหมายของธรรมาภบาล UNESCAP ไดก ำหนดวำ หลกธรรมำภบำล ควรประกอบดวย 8 หลกกำรคอ

(What is good governance: http://www.unescap.org/)

1. กำรมสวนรวม (participatory)

2. นตธรรม (rule of law)

3. ควำมโปรงใส(transparency)

4. ควำมรบผดชอบ (responsiveness)

5. ควำมสอดคลอง(consensus oriented)

6. ควำมเสมอภำค (equity and inclusiveness)

7. กำรมประสทธภำพและประสทธผล (effectiveness and efficiency) และ

8. กำรมเหตผลอธบำยได (accountability) (What is good governance: http://www.unescap.org/)

6

ความหมายของธรรมาภบาล ส านกงาน ก.พ. ไดก าหนดไวโดยไดเสนอเปนระเบยบส านกนายกรฐมนตรวา

หลกธรรมาภบาลนนประกอบดวย 6 หลกการคอ 1. หลกคณธรรม 2. หลกนตธรรม 3. หลกความโปรงใส 4. หลกความมสวนรวม 5. หลกความรบผดชอบ 6. หลกความคมคา แตจะเปนหลกการใดกตาม กจะเหนวาหลกการทงหลายลวนมจดมงหมายทจะรกษา “ความสมดล” ในมตตางๆไว เชน หลกคณธรรมกคอการรกษาสมดลระหวางตนเองกบผอน คอไมเบยดเบยน ผอนหรอ ตวเองจนเดอดรอน ซงการทมความโปรงใส เปดโอกาสใหผทเกยวของมสวนรวม ตรวจสอบ กเพอมงให ทกฝายทเกยวของไดเหนถงความสมดลดงกลาววาอยในวสยทยอมรบได สวนหลกความรบผดชอบ กตองสมดลกบเสรภาพทเปนสงทส าคญของทกคน และหลกความคมคา กตองสมดลกบหลกอนๆ เชน บางครงองคการอาจมงความคมคาจนละเลยเรองความเปนธรรมหรอโปรงใส หรอบางครงทหนวยงาน โปรงใสมากจนคแขงขนลวงรความลบทส าคญในการประกอบกจการ ความสมดล หรอ ธรรม จงเปน สวนประกอบทส าคญของธรรมาภบาล

7

หลกของธรรมาภบาลในภาครฐ 1. ยดมนในหลกของวตถประสงคในการใหบรการแกประชาชนหรอผทมาใช

บรการ (Clear statement-high service quality) 2. ท างานอยางมประสทธภาพในหนาทและบทบาทของตน (Public Statement

วาจะท าหนาทอยางไรโดยวธอะไรทจะบรรลเปาหมาย) 3. สงเสรมคานยม (Values) ขององคกร และแสดงใหเหนถงคณคาของ

ธรรมาภบาลโดยการปฏบตหรอพฤตกรรม (Behaviors) (moral integrity and etiquette in the responsiveness to the diverse public)

4. มการสอสารทด การตดสนใจอยางโปรงใส และมการบรหารความเสยง ทรดกม (Providing information to flow two-ways)

5. พฒนาศกยภาพและความสามารถของสวนบรหารจดการอยางตอเนอง และใหมประสทธภาพยงขน (ผบรหารตองมความสามารถและพฒนาตวเองอยางตอเนอง)

6. การเขาถงประชาชน และตองรบผดชอบตอการท างานและผลงานอยางจรงจง

8

1. ธรรมาภบาล คอ การยดมนในวตถประสงคขององคกรและ ผลผลตทจะสงมอบใหแกประชาชนและผทมารบบรการ

• ตองมความเขาใจอยางแจมแจงในวตถประสงคและผลผลตทตงใจจะท าให

• ผรบไดผลผลตทมคณภาพเปนเลศ

• คมคากบภาษทเสยใหแกรฐบาล

องคกรจะตองมการประกาศ (statement) พนธกจและวตถประสงค ขององคกรทชดเจน และใชเปนแนวทางในการวางแผน

การปฏบตงานขององคกรนนๆ

9

2. ธรรมาภบาล คอ การท างานอยางมประสทธภาพในหนาท และบทบาทของตน

• บคลากรตองเขาใจในหนาทของผบรหาร

• เขาใจอยางแจมชดในความรบผดชอบของผใตบงคบบญชา และผบรหาร รวมทงตองมนใจวาทกคนปฏบตหนาทตามความรบผดชอบของตน

• มความเขาใจอยางชดเจนในความสมพนธระหวางผบรหารกบประชาชนผรบบรการ

ผบรหารควรแจงใหประชาชนไดทราบในการประกาศสาธารณะ (Public Statement) ถงหนาทและความรบผดชอบของตน โดยระบใหทราบถงการปฏบตงานทพอเหมาะกบขนาดและความซบซอน (Complexity) ขององคกร

10

3. ธรรมาภบาล คอ การสงเสรมคานยม (Values) ขององคกร และแสดง ใหเหนถงคณคาของธรรมาภบาลโดยการปฏบตหรอพฤตกรรม

• น าคานยมขององคกรมาใชปฏบต

• ผบรหารองคกรประพฤตตนเปนตวอยางทด

• ผบรหารตดสนและวนจฉยอยางโปรงใสและเปดเผย

• บรหารงานอยางมประสทธภาพ

ผบรหารท าตวเปนตวอยางในการใหบรการแกประชาชน ทกชนชนอยางเสมอภาคและเทาเทยมกน

11

4. ธรรมภบาล คอ มการสอสารทด มการตดสนใจอยางโปรงใส และมการบรหารความเสยงทรดกม

• การตดสนใจทกครง ตองกระท าอยางโปรงใสและยตธรรม

• ใชขอมลทด รวมทงค าแนะน าและการสนบสนน

• ตองมนใจวามระบบบรหารความเสยงทมประสทธภาพอยในระบบการท างาน

ตองมระบบตรวจสอบการท างานทกอยาง เพอใหแนใจวา ทกอยางด าเนนไปตามแผนการท างาน

มการตรวจสอบความถกตองของรายงานบญชการเงน รวมทงขอมลตางๆ ทผลตโดยองคกร

12

5. ธรรมภบาล คอ การพฒนาศกยภาพและความสามารถของสวนบรหารจดการอยางตอเนองและใหมประสทธภาพยงขน • ตองมนใจวาผทไดเลอนต าแหนงขนมาเปนผบรหารจดการนน ม

ทกษะ ความร และประสบการณทจ าเปนตองใชในหนาทนนๆ • พฒนาความสามารถของผทท าหนาทในสวนบรหาร รวมทงมการ

ประเมนผลงาน ไมวาจะเปนรายบคคลหรอเปนกลมกได • มความเชอมโยงในการทดแทนบคลากรในสายบรหารจดการ เพอ

ความตอเนองในการปฏบตงานขององคกร

ผบรหารจดการจะตองมความรบผดชอบในผลงาน โดยการประเมนผลงานเปนระยะๆ ทงนรวมทงการประเมนความตองการในการฝกอบรม

หรอการพฒนาทกษะทตองการใชในการปฏบตหนาท

13

6. ธรรมภบาล คอ การเขาถงประชาชนและตองรบผดชอบตอการท างานและผลงานอยางจรงจง

• ตองมความเขาใจถงขอบเขตของความรบผดชอบ

• รเรมการวางแผนทจะตดตอกบประชาชน เพอใหทราบถงหนาทและความรบผดชอบในผลงานของตน

• รเรมการแสดงออกถงความรบผดชอบตอบคลากรภายในองคกร

• ประสานงานกบหนวยเหนอ หรอผบงคบบญชาอยางใกลชด

การสรางธรรมาภบาลในองคกร (บนใด 3 ขนของนายอานนท ปนยารชน)

• ตองเรมจากขางใน "บนไดขนแรก" ธรกจตองพฒนาตนเองเพอด าเนนธรกจ

อยางยงยน

• เชอมโยงสสงคม บนไดขนทสอง ธรกจตองสรางชมชนนาอยและสงคม

เขมแขง "

• ใชสออยางสรางสรรค "บนไดขนท 3" คอการใชสอสรางสรรคเพอสงคมและ

สงแวดลอม

ธรรมาภบาล - หลกพทธธรรม ธรรมมาภบาลถกใชกบสงคมไทยมายาวนานแลว เพยงแตไมไดใชวาธรรมาภบาลเทานนเอง หลกธรรมาภบาลมลกษณะคลายกบหลกธรรมในพระพทธศาสนา อนไดแก หลกทศพธราชธรรม ซงเปนหลกส าหรบผปกครอง รวมถง จกรวรรดวตร 12 ราชสงคหวตถ 4 และอคต 4

หลกทศพธรำชธรรม • ทาน คอ การจดสรรสงเคราะห อนเคราะหใหประชาราษฎรไดรบประโยชนสข

• ศล คอ ความประพฤตทดงาม

• ปรจาคะ คอ ความเสยสละความสขส าราญสวนตนเพอบานเมอง

• อาชชวะ คอ ความซอตรงไมหลอกลวง

• มททวะ คอ ความไมเยอหยงหยาบคาย

• ตปะ คอ การระงบยบยงขมใจได

• อกโกธะ คอ ไมกระท าการดวยอ านาจความโกรธ

• อวหงสา คอ การไมเบยดเบยน

• ขนต คอ ความอดทนตอความเหนอยยาก

• อวโรธะ คอ ไมประพฤตใหผดจากระเบยบแบบแผนหลกการปกครองตลอดจนขนบธรรมเนยมประเพณอนด

จกรวรรดวตร 12 • การสงเคราะหกาลงพล

• การสงเคราะหกษตรยหวเมองทงหลาย

• การสงเคราะห เหลาเชอพระวงศผตามเสดจและบรวาร

• คมครองพราหมณและคหบดทงหลาย

• คมครองชาวราษฎรพนเมองทงหลาย

• คมครองเหลาสมณพราหมณ

• คมครองปศสตวทเอาไวสบพนธ

• หามปรามมใหมการประพฤตอนผดธรรม

• บารงดแลผยากไรดอยโอกาส

• เขาไปหาและสอบถามปญหาสมณพราหมณ

• เวนความกาหนดในกามโดยอาการไมเปนธรรม

• การละเวนความโลภทไมเหมาะไมควร

สงคหวตถ 4 • ความสามารถในการบารงพช

พ น ธ ธ ญ ญ า ห า ร ใ ห อ ด มสมบรณ

• การบารงและสงเสรมคนด มความสามารถในราชการ

• ส ง เ ส ร ม อ า ช พ ส จ ร ต แ กประชาชน

• รจกพดจาปราศรยใหไพเราะมเหตผล และเปนประโยชน

อคต 4 • ไมล ำเอยงเพรำะรก • ไมล ำเอยงเพรำะโกรธเกลยด • ไมล ำเอยงเพรำะกลว • ไมล ำเอยงเพรำะเขลำ

ขนตอนการด าเนนกจกรรมความรบผดชอบตอสงคม • ทบทวนองคกร

• วางกลยทธความรบผดชอบตอสงคม

• มองความตองการ

• เลอกรปแบบกจกรรมความรบผดชอบตอสงคมทเหมาะกบองคกร

• มโครงสรางองคกรรองรบการขบเคลอน

• ด าเนนการตามแผนทวางแผน

• ประเมนผลการด าเนนกจกรรม

ความหมายของความรบผดชอบของธรกจตอสงคม(CSR : Corporate Social Responsibility)

• European Commission Green Paper “CSR เปนแนวคดทบรษทจะบรณาการ งานดานสงคมและสงแวดลอมเขาไปในกจการของประเทศ และการปฏสมพนธ ของผเกยวของ ( Stakeholder) โดยสมครใจ”

• UNCTAD “CSR คอการทบรษทเขาไปเกยวของและมผลกระทบเชงบวกตอความตองการและเปาหมายของสงคม”

• World Business Council on Sustainable Development

“CSR คอค ามนของบรษททจะสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจอยางยงยนโดยท างานรวมกบลกจางและครอบครวของพวกเขา ชมชน และสงคมโดยกวาง เพอจะพฒนาคณภาพชวตทดขนของสงคมโดยรวม”

ผมสวนได สวนเสย

ผมสวนไดสวนเสย คอใคร??...ใคร?? คอ ผมสวนไดสวนเสย

_______________ _______________

_______________

_______________ _______________

_______________

A Self-Agency ARTHUR : Arts of Human Resources

ประโยชนของธรรมาภบาลและความรบผดชอบตอสงคม • เพมคณคาใหแกองคกรในสายตาของบคคลตางๆ ทเกยวของ • เพมมลคาของคาหนใหสงขน • ลดปญหาตางๆ ทอาจเกดขนจากการดาเนนงาน • เพมศกยภาพในการแขงขน • ปองกนการทจรต • รกษาสทธและผลประโยชนของผลงทน • สรางความมนใจวาบรษทไดดาเนนงานถกตองตามหลกเกณฑขอบงคบทกาหนด

ไว • มภาพลกษณทดและแสดงความเปนมออาชพในการบรหารจดการทม

ประสทธภาพ

หลกพนฐานของธรรมาภบาล

หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกควำมโปรงใส

หลกควำมมสวนรวม หลกควำมรบผดชอบ หลกควำมคมคำ

ควำมรบผดชอบตอผมสวนไดเสย-พนกงำน

สงเสรมใหมกำรพฒนำพนกงำนอยำงตอเนอง ไดรบกำรปฏบตทเปนธรรม ตงแตกำรรบสมครเขำเปน พนกงำน ไดรบขำวสำรทเกยวของกบบรษท และแนวทำงกำร ด ำเนนงำนอยำงถกตองและทนสมย

พนกงำนมควำมส ำคญอยำงยงตอควำมเจรญเตบโต อยำงมคณภำพขององคกร

ควำมรบผดชอบตอผมสวนไดเสย - อน ๆ

ใหขอมลขำวสำรตำงๆ แกทกฝำยอยำงพรอมเพรยง ไมใหฝำยใดฝำยหนง รบทรำบลวงหนำ

ก ำหนดรำคำอยำงเปนธรรม ไมเอำเปรยบผบรโภค และไมเอำเปรยบผขำย สนคำหรอผใหบรกำรรำยใดรำยหนง

แจงขอมลอยำงเปดเผยเพยงพอถกตอง เทยงตรง ไมหำประโยชนจำกกำร ใหขอมลเทจ

เคำรพตอสญญำทำงกำรคำและกฎหมำยทเกยวของ และไมสงเสรมใหผด สญญำ/ผดกฎหมำย เปดโอกำสใหมกำรแจงเบำะแสและมำตรกำรกำรคมครอง/กำรปรบปรง

ผรวมงำน คคำ ลกคำ และบรกำร

ก ำหนดหลกเกณฑใหชดเจนและรำยงำนผลตอเนอง

ควำมรบผดชอบตอผมสวนไดเสย - สงคม

ใหควำมส ำคญกบกำรรกษำสงแวดลอม และด ำเนนนโยบำยในเชง Pro-active ก ำหนดใหทกบรษทในเครอฯ ตงมำตรฐำนทสงกวำทก ำหนดโดย ทำงรำชกำร จดสรรงบประมำณเพอสนบสนนกจกรรมสรำงสงคมดำนตำง ๆ ในทกระดบ

Good Corporate Citizen

คานยมสรางสรรคของเจาหนาทของรฐ

เปนคณธรรมประจ ำใจทเจำหนำทของรฐ

พงยดถอเพอใหกำรปฏบตงำนภำครฐ

บงเกดผลตำมแนวทำงของ

แผนปฏรประบบบรหำรภำครฐ

ทมงสรำงคณประโยชนสงสด

ใหแกประชำชนและประเทศชำต

๕. มงผล

สมฤทธของงาน ๓. โปรงใส

ตรวจสอบได

คำนยม

สรำงสรรค

๔. ไมเลอก

ปฏบต

๒. ซอสตยและ

มความรบผดชอบ

๑. กลายนหยด

ท าในสงทถกตอง

บรหารงานยคใหมใหสดใสดวย ธรรมาธบาลและรบผดชอบสงคม

ขอบคณและสวสดครบ

อรรจน สหะอ ำไพ Arthur G.Leo

08-1629-9813 / FB: Arthur G leo