GRAFIKI RAD

Tema: Proraun rune dizalice sa navojnim vretenom

Uenik:Danijela Aleksi

Potrebno je :

1. Proraunati osnovne geometrijske mere delova dizalice; 2. Dati tehniki opis konstrukcije sa analizom funkcionisanja;

3. Propisati nain montae, demontae, odravanja i rukovanja; 4. Osvrnuti se na primenu standardnih i tipiziranih elemenata i nain izrade osnovnih elemenata; 5. Nacrtati sklopni crte i detaljne crtee delova koje treba izraditi.

Optereenje F, Kn

25

Runa sila Fr, N

100

Broja radnika, n

1

Materijal navojnog vretena

.0370

Materijal navrtke

Bronza

Visina dizanja h, mm

250

Vrsta navoja

Kosi

Koeficijent trenja klizanja

0,12

Potrebna sigurnost navojanog vretena prema ReH, S

2,5

Konstrukcione veliine prema slici 1.1

U knjizi Konstruisanje za IV razred mainske kole

1.1. Navojno vreteno rune dizalice izloeno je pritisku i uvijanju.

Za odreivanje prenika navojnog vretena, pretpostavljamo da je sloeni napon u jezgru navojnog vretena:i = 1,25 p pd1

gde je:p= dozvoljeni napon pritiskivanja1 = 0,7 - koeficijent kvaliteta izrade navoja za grubu obraduReH= 220 najmanja vrednost granice teenja za .0370Za stepen sigurnosti S=2,5 (zadata vrednost) dozvoljeni naponpd = = 88 Povrina jezgra navojnog vretenaA3 = = = 507 mm2Usvaja se privremeno JUS M.B0.062, sa povrinom jezgra A3 = 572 mm2, prednjim prenikom navoja d2=D2= 31 mm, prenikom jezgra d3= 27 mm i uglom zavojnice =3,52

1.2. Zavrni proraun navojnog vretena

Moment uvijanja u navojnom vretenu iznosi:T = Tv+T= F tg (+') + Frm= 25 000 tg (3,52 + 7,08) + 25 000 0,12 20,4 = 25 000 0,18714 15,5 + 25 000 0,12 20,4 = 133 716 [Nmm]tg ' = ' = = = = 0,12423' = 7,08 ugao trenjarm 0,6 d = 0,6 34 = 20,4 mm srednji poluprenik dodira glave dizalice i navojnog vretena. Napon pritiskivanja u jezgru navojnog vretena iznosi:p= = = 43,7 N/mm2Napon uvijanja u jezgru navojnog vretena iznosi:

= = = 34,6 Sloeni napon u jezgru navojnog vretena iznosi:i = = = 60,28 N/mm2Stepen sigurnosti poprenog preseka navojnog vretena:

S = = = 3,64 to zadovoljava, jer je Smin = 2,5Vitkost navojanog vretena rune dizalice:= = = 89to se provera izvijanja vri po Tetmajerovoj jednaini:s = = = 5,8to zadovoljava jer je stepen sigurnosti protiv izvijanja smin = 4Povrinski pritisak u navojnom spoju:

P = = = = 10,7 N/mm2Gde je: P = 6 mm korak navojaln = (1,2...1,5) d Usvojeno ln = 48 mmZa navrtke od bronze dozvoljeni povrinski pritisak pd = 15...20 N/mm2prema tome povrinski pritisak zadovoljava.

1.3. Proraun ruice

Momenat uvijanja ostvaruje jedan radnik runom silom F = 100 N delujui na kraku ruice:Ako dizalicom rukuje jedan radnik potrebna duina ruice iznosi:L1 = = 1338 mmUkupna duina ruice, uzimajui u obzir duinu navoja za kugle na ruici iznosi:L = L1 + 1,8 d + 100mm = 1338+1,832 + 100 = 1495,6 usvaja se L=1500 mm

Prenik ruice:d4 = = = 23,5 mmusvaja se d4 = 25 mmU jednaini za prenik ruice, moment savijanja Ms = FtL1 = 100 1338= 133 800 Nmm, a dozvoljeni napon savijanja d = = = 104 N/mm2Gde je d(o) = 260 N/mm2 dinamika izdrljivosti elika .0370 pri jednosmernom promenjivom savijanju S stepen sigurnosti ruice

Ostale mere se mogu odrediti na osnovu preporuka u tabeli1.1 i konstrukciono.

1.4. Usvaja se kolutni leaj 51306 koji ima statiku nosivost Cu = 65,5 kN spoljni prenik D =60 mm, unutranji prenik koluta i rukavca d=30 mm i visinu H =21 mm. Ekvivalentno optereenje F0 = Fa = 25 kN to je manje od statike nosivosti leaja.

2. Tehniki opis

Navojno vreteno (3) sa trapeznim navojem S 34 x 6 postavljeno je u navrtku (5) koja sa trupom dizalice obrazuje naleganje H7/m6, a osigurana je od uzdunog I obrtnog pomeranja pomou zavrtnja (10).

Glava dizalice (9) nalae na kolutni leaj (12) 51306.

Kolutni leaj postavljen je na navojno vreteno. Njegov donji kolut obrazuje vrsto naleganje sa zavretkom navojnog vretena. Gornji kolut je sa radijalnim unutranjim zazorom, to omoguuje da on bude nepokretan u odnosu na glavu dizalice koja nema obrtno kretanje pri podizanju i sputanju tereta.

Glava dizalice osigurana je od uzdunog pomeranja pomou zavrtnja (7) i podlone ploice (8). Zatitni lim (14), koji je pomou zavrtnja (13) spojen sa glavom dizalice, spreava prodiranje spoljnih neistoa u leaj. Osiguranje navojnog vretena od aksijalnih pomeranja iznad predviene visine dizanja obezbeeno je pomou zavrtnja (2) i podlone ploice (1).

Ruica (11) postavljena je kroz cilindrini otvor u proirenom delu navojnog vretena, a osigurana je od razdvajanja pomou kugli (6). Okretanjem ruice obrtno kretanje prenosi se na navojno vreteno i posredstvom navojnog spoja nastaje translatorno kretanje navojnog vretena i podizanje, odnosno sputanje tereta.

Teret prihvata glava dizalice, a kolutni leaj omoguuje da se prenese aksijalno optereenje od glave dizalice, koja se ne obre, na navojno vreteno.

3. Nain montae, odravanja i rukovanja

U trup dizalice prvo se montira navrtka. Sklapanje treba obaviti na presi jer je naleganje navrtke i trupa H7/m6. Zatim se navrtka osigurava od uzdunog obrtnog kretanja zavrtnjem (10). Posle toga se navojno vreteno vraa u navrtku i sa donje strane osigurava podlonom poloicom (1) i zavrtnjem (2).

Posle montiranja kolutnog leaja (12) i glave dizalice (9), glava dizalice osigurava od uzdunog pomeranja pomou podlone ploice (8) i zavrtnja i postavlja se zatitni lim (14) koji se osigurava pomou dva zavrtnja (13).

Na kraju se montira ruica (11) koja se s obe strane osigurava od izvlaenja navojnog vretena pomou kugli (6).

Demontaa se obavlja obrnutim redom u odnosu na redosled montae. Odravanje rune dizalice sa navojnim vretenom svodi se na povremeno podmazivanje navojnog vretena i leaja mau i pritezanje zavrtnja (2,10 ) i kugli (6).

Dizalicom se rukuju jednostavno. Postavlja se ispod tereta na vrstu i stabilnu podlogu, pa se kontakt izmeu glave dizalice i tereta postie paljivim okretanjem ruice (11). Zatim se teret podize delovanjem runom silom Ft = 100 kN na kraku L = 1500 mm ako je teret do jedne tone. Za podizanje tereta do dve tone potrebna su dva radnika.

Navojni spoj je samokoiv. To znai da se i prilikom sputanja tereta deluje runom silom manjeg intenziteta nego kada se teret podie.

4. Osvrt na primenu standardnih i tipiziranih elemenata i nain izrade ostalih elemenata.

Iz sastavnice uz sklopni crte (sl 1.2) moe se sastaviti posebna lista standardnih delova . To su : Zavrtanj M12 x 32 JUS M.B0.012, zavrtnj M10 x 25 JUS M.B0.012, zavrtnj M5 x 13 JUS

M.B1.291, zavrtnja M4 x 8 JUS M.B1.458 i kolutni leaj 51306 JUS M.C0.501.

Zavrtnje proizvode specijalizovana preduzea a mogu se izraditi i u radionici, a leaj se nabavlja. Trup dizalice izrauje se livenjem (ili krojenjem, oblikovanjem i zavarivanjem plata od elinoglima).

Na trupu dizalice treba obraditi sve nalene povrine, izbuiti otvor i narezati navoj M4. Potrebne mere, kao i klase hrapavosti povrina za obradu date su na detaljnom crteu trupa dizalice i na osnovu njih se propisuje odgovarajui postupak obrade.

Navojno vreteno izrauje se kovanjem prema crteu otkovka, koji se izrauje na osnovu detaljnog crtea. Zavrna obrada obavlja se na osnovu razraenog tehnolokog postupka, a obuhvata obradu cilindrinih povrina, buenja otvora za metrike navoje i rezanje metrikih i trapeznog navoja, izradu sedita za kolutni leaj. Osim toga, treba izraditi leb B koji omoguava pravilno naleganje navojnog vretena na navrtku, kao i izradu trapeznog navoja.

Navrtka se izrauje livenjem od kalajne bronze, glava dizalice od sivog liva, ruica od eline ipke25H11, a kugle od aluminijuma.