graiméar don mheánscoil freagraí · caibidil 5 an aimsir ghnáthchaite leibhéal 1 a 1. shuínn...

21
Graiméar don Mheánscoil Freagraí Caibidil 1 An Aimsir Chaite Leibhéal 1 A 1. Chaith 2. Ghlanamar 3. Bhris 4. Chíor 5. Cheap 6. Bhéic 7. Níor imir 8. Ar fhan 9. Níor ghlac 10. Níor fhéach B 1. Thosaigh 2. Cheartaigh 3. chodail 4. Chríochnaigh 5. D’ordaigh 6. cheannnaigh 7. Mhothaigh 8. D’imigh 9. dhúisíomar 10. Chuidigh Leibhéal 2 A 1. D’aistrigh 2. Chónaigh 3. a fuair 4. bhí 5. Foilsíodh B 1. Cheannaigh 2. Chuamar 3. Shroicheamar 4. tháinig 5. Chan C 1. Níor bhuail tú 2. níor éist tú 3. Ní dúradh libh 4. ní dheachaigh sibh 5. Níor chaith tú Leibhéal 3 A 1. thángthas (tar) 2. Fuarthas (faigh) 3. tugadh (tabhair) 4. adhlacadh (adhlaic) Dúshlán breise duit! 1. deireadh na bliana (an bhliain) 2. innealtóireachta (innealtóireacht) 3. teilechumarsáide (teilechumarsáid) 4. Ord San Proinsias 5. éisc (iasc) 6. Tuaisceart na Spáinne (An Spáinn)

Upload: others

Post on 04-Feb-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

Graiméar don MheánscoilFreagraí

Caibidil 1 An Aimsir ChaiteLeibhéal 1A1. Chaith2. Ghlanamar3. Bhris4. Chíor 5. Cheap 6. Bhéic7. Níor imir8. Ar fhan9. Níor ghlac10. Níor fhéach

B1. Thosaigh2. Cheartaigh 3. chodail4. Chríochnaigh5. D’ordaigh6. cheannnaigh7. Mhothaigh8. D’imigh9. dhúisíomar10. Chuidigh

Leibhéal 2A1. D’aistrigh2. Chónaigh3. a fuair4. bhí5. Foilsíodh

B1. Cheannaigh2. Chuamar3. Shroicheamar4. tháinig5. Chan

C1. Níor bhuail tú2. níor éist tú3. Ní dúradh libh4. ní dheachaigh sibh5. Níor chaith tú

Leibhéal 3A1. thángthas (tar)2. Fuarthas (faigh)3. tugadh (tabhair)4. adhlacadh (adhlaic)

Dúshlán breise duit!1. deireadh na bliana (an bhliain)2. innealtóireachta (innealtóireacht)3. teilechumarsáide (teilechumarsáid)4. Ord San Proinsias5. éisc (iasc)6. Tuaisceart na Spáinne (An Spáinn)

Page 2: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

��

B1. bunaíodh (bunaigh)2. Tugadh (tabhair)3. Leanadh (lean)4. Réitíodh (réitigh)5. cuireadh (cuir)6. seoladh (seol)

Dúshlán breise duit!1. ag sárú (sáraigh)2. ag baint (bain)3. á ndíol (díol)

Caibidil 2 An Aimsir LáithreachLeibhéal 1A1. Cailleann2. Lasaimid3. An nglaonn4. Béiceann5. An bhfilleann6. Ní ligeann7. Luím8. Ní ghlacaimid 9. An bhféachann10. Ní éistim

B1. Críochnaíonn2. Eirím3. Aimsíonn4. Fáiltímid5. Ceartaíonn6. mbreathnaíonn7. cheannaímid8. oibríonn9. bhfeistíonn 10. gcruinníonn

Leibhéal 2A1. Bíonn2. cuirim3. tugaim4. Imrím5. eagraíonn

B1. Iarrtar2. cabhraím3. Oibrím4. Críochnaím 5. faighim

C1. Cónaíonn2. ní chaitheann3. Fágtar4. teastaíonn5. Tarlaíonn

Leibhéal 3A1. Tá (bí)2. a thugtar (tabhair)3. Deirtear (abair)

Dúshlán breise duit!1. Ba 2. Gurbh (Claoninsint ar ‘Is’)3. Ab fhearr 4. Nárbh (an fhoirm cheisteach dhiúltach den Chopail roimh ghuta nó ‘f’ san Aimsir Chaite)5. Nár ( an fhoirm cheisteach dhiúltach den Chopail roimh chonsan san Aimsir Chaite)

Page 3: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

B1. Creidtear (creid)2. Tuairiscítear (tuairiscigh)

Dúshlán breise duit!1. (faoi) ghníomhaíocht na n-Ubhád

Caibidil 3 An Aimsir FháistineachLeibhéal 1A1. Díolfaidh2. Cuirfidh mé3. Séidfidh4. Ní léifidh5. An sciorrfaidh6. Ní bhéicfidh7. Ní chreidfidh8. An bhféachfaidh9. An gcuirfidh10. Ní sciobfaidh

B1. Deiseoidh2. éireoidh3. Críochnóimid4. Baileoidh5. Oibreoidh6. Aireoidh 7. gcuideoidh8. gceannóidh9. scanróidh10. fhreagróidh

Leibhéal 2A1. bhuailfidh mé2. Beidh3. tabharfaimid4. Cuirfidh mé5. iarrfaidh mé

B1. Tiocfaidh2. rachaidh3. Réabfaidh4. bainfimid5. breathnóimid

C1. gheobhaidh mé2. Caithfidh mé3. go ndéarfar4. Féachfaidh mé5. sula rachaidh mé

Leibhéal 3A1. a tharlóidh (tarlaigh)2. ní chuirfear (cuir)3. ní scanrófar (scanraigh)4. cloisfidh (clois)

Dúshlán breise duit!1. ina mbaill2. ina bhfuil3. an tsíocháin4. i mbaol5. mura gcaitear

Page 4: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

��

B1. go mbeidh/beidh/a bheidh (bí)2. cuirfear (cuir)

Dúshlán breise duit!Réamhfhocal Forainm réamhfhoclachgo fúthu (faoi - an 3ú pearsa iolra)agiardemarleó

Caibidil 4 An Modh CoinníollachLeibhéal 1A1. Ní léifinn2. thuillfinn3. dá mbrisfinn4. lasfadh5. bhfillfeadh6. fhágfainn7. chreidfeadh8. chuirfidís

B1. Dheiseoinn2. D’ullmhódh3. Dhúiseodh4. Bhaileoimis5. bhrostóinn6. imeofá7. chóireoinn8. gcodlófá

Leibhéal 2A1. thabharfainn2. Ní ghlacfainn3. Ní ligfinn4. D’iarrfainn5. Dhéanfainn

B1. chuirfinn2. Rachainn3. chaithfinn4. D’fhillfinn5. thógfainn

C1. bheinn2. Chaithfinn3. chabhróinn4. D’fhanfainn5. d’eagróinn

Page 5: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

Leibhéal 3A 1. Ní thabharfainn (tabhair)2. a bhféadfaí (féad)3. b’fhurasta (An Chopail ‘Is’)4. dá mbeinn (bí)5. Chuirfinn (cuir)6. d’fhoghlaimeoinn (foghlaim)

Dúshlán breise duit!1. múinteoir Gaeilge (Gaeilge)2. Ollscoil Lublin (Lublin)3. oirthear na Polainne (An Pholainn)4. Coláiste na hOllscoile (An Ollscoil)5. lár Mheán Fómhair (Meán Fómhair)6. faoi bhráid an Dochtúra (an Dochtúir)7. conradh bliana (bliain)8. lúcháir an domhain (an domhan)9. ar fud Mhór-Roinn na hEorpa (Mór-Roinn na hEorpa10. M(h)ór-Roinn na hEorpa (An Eoraip)

B1. a bhféadfaí/go bhféadfadh/D’fhéadfaí (féad)2. a déarfaidís (abair)3. nach dtaitneodh (Taitin… le)

Dúshlán breise duit!Ainm Briathartha Aidiacht Bhriathartha1. á thabhairt (tabhair) 1. tugtha (tabhair)2. a chur (cuir) 2. teanntaithe (teanntaigh)3. a bheith (bí)4. a shamhlú (samhlaigh)

Page 6: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

��

Caibidil 5 An Aimsir GhnáthchaiteLeibhéal 1A1. Shuínn2. An gcaitheadh3. Ghlanadh4. An mbuailteá5. Ní óladh6. Ní fhágadh7. An éisteadh8. D’fhéachaimis

B1. Chabhraímis2. ullmhaínn3. Chóiríodh4. gcónaíodh5. thosaíodh6. ndúisíodh7. Bhailíodh8. D’insíodh

C1. Bhíodh 2. fhaighinn3. Thugadh sé4. dtagadh sí5. théadh6. Dhéanadh7. bhfeicteá8. Chloisimis9. deireadh10. mbeireadh

Leibhéal 2A1. Bhuaileadh 2. chónaíodh

3. Bhíodh4. chuireadh5. d’fhilleadh

B1. Thagadh2. Chuireadh 3. Scríobhadh4. labhraíodh 5. chuireadh

C1. Thaitníodh2. bhínn3. Ní bhíodh4. chaitheadh5. D’imrímis

Leibhéal 3A1. Shiúladh (siúil)2. Chreidtí (creid)3. Dhéantaí (déan)4. go mbíodh (bí)5. Théadh (téigh)

Dúshlán breise duit!1. gur áit2. ba ea/ba iad

B1. go gcaitheadh2. d’fháisceadh3. ritheadh

Dúshlán breise duit! 1. a óige2. ina sheasamh

Page 7: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

Caibidil 6 Claoninsint/Caint IndíreachLeibhéal 1A1. Deir Conchúr le Deirdre go mbaileoidh an múinteoir na cóipleabhair amárach.2. Deir Conchúr le Deirdre go gceannóidh sé bronntanas don chóisir.3. Deir Conchúr le Deirdre go gcóiríonn sé a leaba sula dtéann sé ar scoil.4. Deir Conchúr le Deirdre nár dhíol sé an teach mí ó shin.5. Deir Conchúr le Deirdre nach bhfeicfidh sé a chairde go ceann seachtaine.6. Deir Conchúr le Deirdre nach nglacann an múinteoir le leithscéalta áiféiseacha.7. Deir Conchúr le Deirdre gur goideadh a rothar sa chathair inné.8. Deir Conchúr le Deirdre go mbéarfaidh na Gardaí ar na gadaithe go luath.9. Deir Conchúr le Deirdre go gceartaíonn an múinteoir an obair bhaile gach lá.10. Deir Conchúr le Deirdre go ndeiseoidh sé an fhuinneog bhriste ar ball.

B1. Deir Clíodhna le Deasún go mbeidh sí ag bualadh le Síofra ag an bpictiúrlann.2. Deir Clíodhna le Deasún go n-ullmhóidh a máthair béile blasta dóibh.3. Deir Clíodhna le Deasún go ndéarfaidh sí le Cáit go bhfeicfidh sí í ag an gcéilí.4. Deir Clíodhna le Deasún go n-oibreoidh sí go dian sa bhialann.5. Deir Clíodhna le Deasún go ndéanfaidh sí a dícheall sa scrúdú.6. Deir Clíodhna le Deasún gur fhill a n-athair abhaile go luath.7. Deir Clíodhna le Deasún go bhfaighidh sí bronntanas iontach do Mháire.8. Deir Clíodhna le Deasún nach n-imeoidh sí abhaile ag a cúig.9. Deir Clíodhna le Deasún nár tháinig Ciabhán go dtí an chóisir.10. Deir Clíodhna le Deasún go rachaidh Doireann ar saoire amárach.

C1. Dúirt Ciarán le Damhnait go bhfuair sé cuireadh chuig cóisir Aoife inné ach nach bhfuair sé bronntanas di.2. Dúirt Ciarán le Damhnait nach ndeachaigh sé abhaile tar éis scoile arú inné agus go raibh a mháthair ar buile.3. Dúirt Ciarán le Damhnait nach raibh sé ar fónamh agus nach mbeadh sé ag dul ar scoil amárach.4. Dúirt Ciarán le Damhnait go ndúirt an dochtúir leis go raibh feabhas ag teacht ar a sheanathair.5. Dúirt Ciarán le Damhnait go mbeadh sé ag bualadh le Siún san ionad siopadóireachta.6. Dúirt Ciarán le Damhnait go ndéanfadh sé roinnt staidéir do na scrúduithe.

Page 8: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

��

7. Dúirt Ciarán le Damhnait go bhfillfeadh a athair abhaile go luath.8. Dúirt Ciarán le Damhnait go bhfaigheadh sé grád A sa scrúdú Gaeilge.9. Dúirt Ciarán le Damhnait nach bhfeicfeadh sé a chara Ciabhán go ceann cúpla lá.10. Dúirt Ciarán le Damhnait go ndeachaigh Liadh ar saoire inné.

Leibhéal 2A1. gur bhain sí2. gur bhuail sí3. go ndeachaigh sí4. gur thug siad5. gur ith siad

B1. gur chuir2. gur cheannaigh siad 3. gur thaispeáin siad4. gur mhair5. gur bhain siad

C1. bhuailfeadh sí2. go gcroithfeadh sí3. go gcuirfeadh sí4. go n-inseodh sí5. go bhfágfadh sí

D1. go gceannódh sí2. go rachaidís3. go sroichfidís4. go dtiocfadh5. go gcanfaidís

Caibidil 7 Má agus DáLeibhéal 1A1. ghlanann2. n-éisteann3. cheannaíonn4. gcóiríonn5. chodlaíonn6. fheiceann7. n-itheann8. chloiseann

B1. chíor 2. léigh3. chríochnaigh4. chaill5. dhíol6. thug7. ndúirt8. chuaigh

C1. mbeinn2. n-íosfadh3. ndúnfá4. rachadh5. n-éistfeadh6. ndéarfainn7. mbrostódh8. dtiocfadh

Page 9: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

Leibhéal 2A1. d’osclóinn2. chuirfinn3. Rachainn4. mura dtaitneodh5. chaithfinn

B1. thabharfainn2. Ní ghlacfainn3. Ní bheadh4. Déarfainn5. Ní thabharfaí

C1. gheobhainn2. Thabharfainn3. Chaithfimis4. bheimis5. rachaimis

Caibidil 8 An Chopail ‘Is’Leibhéal 1C1. Níor bhreá léi2. Níorbh aoibhinn liom3. Níorbh fhearr liom4. Níor shaighdiúir í5. Níorbh é6. Níorbh í

Leibhéal 2A1. Deir Fionn le Lúc gur cuimhin leis an clár teilifíse sin.2. Deir Fionn le Lúc nach féidir leis an obair bhaile a thuiscint.3. Deir Fionn le Lúc gur fear ciallmhar é.4. Deir Fionn le Lúc gurb álainn an radharc é.5. Deir Fionn le Lúc gur breá leis an geimhreadh.6. Deir Fionn le Lúc gurb aoibhinn leis an clár teilifíse sin.7. Deir Fionn le Lúc gur dalta béasach í.8. Deir Fionn le Lúc nach snámhóir maith é.

B1. Insíonn Cian do Bhairbre nach maith leis stair.2. Insíonn Cian do Bhairbre gur gráin leis corpoideachas.3. Insíonn Cian do Bhairbre nach dóigh leis go rachaidh sé go dtí an cheolchoirm.4. Insíonn Cian do Bhairbre gurb álainn an duine í.5. Insíonn Cian do Bhairbre gur ealaíontóir é.6. Insíonn Cian do Bhairbre nach féidir leis teacht ar an dlúthdhiosca sin.7. Insíonn Cian do Bhairbre nach cuimhin leis an duine sin.8. Insíonn Cian do Bhairbre gur breá leis a bheith ag spraoi lena chairde.

Page 10: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

�0�0

C1. B’iománaithe iontacha iad.2. Níor liomsa an t-airgead sin.3. B’amaideach an gasúr é.4. Ar dhóigh leat go raibh an ceart agam?5. Níorbh fhearr liom an Iodáil ná an Fhrainc.6. B’fhuath liom an scannán sin.7. Ar chuimhin léi an duine sin?8. B’oibrí díograiseach í.

Leibhéal 3A1. Is d’Oifig/Is mór2. gur3. Ba iad4. b’éigean do

Dúshlán breise duit!1. sealbhaíodh (sealbhaigh)2. a rinneadh (déan)

B 1. cad is dráma/is tábhachtaí/is ea2. Ba mhinic3. ní leor (an fhoirm dhiúltach den Chopail)

Dúshlán breise duit!1. is tábhachtaí (tábhachtach)

Caibidil 9 Séimhiú agus UrúLeibhéal 1 Cleachtaí - An SéimhiúA1. Mháire2. mhadra3. charr4. thagaim

5. bhaile6. Thadhg

B1. Chaoilfinn2. dheartháir3. chóipleabhar4. fhaighim5. Bhróna6. chliste

C1. Fhionnuala2. theach3. Chlár4. fhéachaim5. chistin6. chairde

Leibhéal 2 Cleachtaí - An SéimhiúA1. don2. (a) don3. (b) ar4. (b) theach5. thimpiste

B1. chuid2. (a) teach3. shéan4. dheireadh5. (c) mhí

C1. mhaidin2. (a) ghrád3. (a) duine

Page 11: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

��

4. don 5. do

An tUrú - CleachtaíLeibhéal 1A1. mbuachaill2. gcruinniú3. gcapall4. bhfreastalaí5. gcailín6. mbriogáid

B1. dtrioblóid2. gcóipleabhar3. ngeata4. bpríosún5. trá6. ngarda

C1. mbuachaill2. gcarr3. gcónaí4. ngasúr5. mBéal Feirste6. gcailín

An tUrú Leibhéal 2 - Cleachtaí A1. mbosca2. faoin3. mbéaltriail4. i5. dtimpiste6. gcailín

7. ag8. chuig

B1. gcainteoir2. mbád3. leis an4. Dá5. dalta6. gcluichí7. bhfuinneog8. mbaile

C1. as2. mbord3. gcairde4. ar an 5. agam 6. bpríomhoide7. bpáiste8. gcónaí

Leibhéal 3A1. i dtoghcháin2. á dtuar3. faoina bhfuil4 i ndán5. i mbun

Dúshlán breise duit!1. ar2. faoi3. i4. ag5. de

Page 12: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

����

B1. i ngluaisteán2. a bhfuil3. i gcúrsaí4. ar an bpríosún5. na bpríosúnach6. i gcaint

Dúshlán breise duit!An Tuiseal Ginideach, Uatha1. iarthuaisceart Vermont2. ó theorainn Quebec3. c(h)ara taistil (taisteal)4. seisiún comhrá (comhrá)5. scríbhneoireachta (scríbhneoireacht)6. litríocht na hÉireann (Éire)7. an t-aonad smachtúcháin (smachtúchán)

An Tuiseal Ginideach, Iolra1. scata príosúnach/suim na bpríosúnach (príosúnach)2. caint na Stát Aontaithe (Stáit)

Caibidil 10 An Aidiacht ShealbhachLeibhéal 1A (i)1. mháthair2. chuid3. dteach4. dtuismitheoirí5. chairde6. cheachtanna

A (ii)1. lena múinteoir2. lena cara3. phíolóta4. d’athair5. ár gcóipleabhair

6. a máthair

B (i)1. m’athair2. haintín3. aghaidh4. héide scoile5. n-uncail6. bhuachaill

B (ii)1. m’uaireadóir2. a hiris3. bhur mbus4. lena hathair5. a n-aintín6. a aghaidh

C 1. chónaí2. gcónaí3. chodladh4. suí5. haonar6. ndúiseacht

Leibhéal 2 CleachtaíA1. shiúinéir2. (b) dhúiseacht3. gcónaí4. (a) deartháir5. sheanathair6. (d) n-aonar7. n-éidí scoile8. huncail9. (c) óige10. haintín

Page 13: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

��

B1. (d) ndialanna2. luí3. (b) a tuairisce4. timpeall5. cuid6. (b) dhícheall7. (c) faoina8. gcinnirí9. seasamh10. (d) hoide

C1. sheasamh2. múinteoir3. dhiaidh4. dtuismitheoirí5. óige6. údar7. (a) dhúiseacht8. páiste9. dtimpeallacht10. chuid

Leibhéal 3A1. a theaghlach2. dá sheanathair3. a mhuintir4. a chuid Gaeilge

Dúshlán breise duit!1. gurbh é

B1. a gcuid saibhris2. Ina saol oibre3. lena gcultacha4. a gcuid airgid

Dúshlán breise duit!1. daingean2. laethúil3. simplí4. poiblí5. galánta6. d(h)oimhin7. d(h)iúltach(a)8. rachmasach

Caibidil 11 Na RéamhfhocailLeibhéal 1A1. aige2. orthu3. agaibh4. uirthi5. againn6. orm7. agat8. uirthi

B1. leis2. leo3. dom4. léi5. dóibh6. duit7. liom8. dúinn

Page 14: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

����

C1. romhainn2. thairis3. uaim4. faoi5. chuici6. asainn7. ann8. de

Leibhéal 2A1. ina 2. faoi3. fúithi4. (a) de5. (c) le6. de7. ag8. ó

B 1. ó2. uaim3. (b) ar4. le5. shéan6. chuige7. thar8. roimh

C1. ó2. in3. ar4. ar5. (d) acu

6. faoi7. (b) ó8. le

Leibhéal 3A1. dom2. agam3. léi/leis

Dúshlán breise duit!1. mo phost2. a mhuintir

BRéamhfhocal Forainm Réamhfhoclach1. ar 1. acu2. mar 2. thairis3. trí 3. iontu4. faoi 4. de5. i 6. le

Dúshlán breise duit!1. a bheadh (bí)2. a d’fhéadfadh (féad)

Caibidil 12 Na hUimhreachaLeibhéal 1A1. bhliain2. háit3. ceapaire4. haiste5. háit6. uair/huair

Page 15: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

��

B1. charr2. phost3. gceacht4. cúig chrann déag5. francach6. fhéasta7. shéabra8. lúbra9. dhá earra dhéag10. aiste

C1. ceithre bliana déag2. míle3. dhá bhliain4. ochtar5. trí bliana6. céad7. ceathrar8. trí bliana

Leibhéal 2A1. (d) gcóipleabhar2. cúig huaire3. (d) mbliana4. fiche dalta5. dhá earra dhéag6. (a) theach7. dhá chéad is tríocha8. ceathrar mac

B1. ochtar múinteoirí2. (b) marcach3. tríocha

4. séú lá (de mhí) Lúnasa mile naoi gcéad nócha is a naoi/naoi déag nócha naoi5. ocht mbord is fiche6. seachtar7. (d) bhan8. háit

C1. (b) deartháireacha2. (b) n-uaire3. (c) cairde4. trí chéad is caoga5. bhfichiú6. ocht mbliana déag7. (a) ceann8. mairnéalach Caibidil 13 Céimeanna Comparáide na hAidiachtaLeibhéal 1 A1. deacra2. baolaí3. airde4. fearr5. daoire6. suimiúla

B1. moille2. ceolmhaire3. láidre4. giorra5. measa6. lú

Page 16: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

����

C1. H 5. G2. D 6. A3. F 7. E4. B 8. C

Leibhéal 2A1. fearr2. mó3. measa4. greannmhaire5. cáiliúla

B 1. éirimiúla2. teo3. cliste4. leisciúla5. fusa

C1. tapúla2. spéisiúla3. faide4. lú5. saibhre

Leibhéal 3A1. is dóichí (dócha)2. is treise (tréan)3. is gasta (gasta)

Dúshlán breise duit!1. (faoi) dheireadh na haoise (an aois)2. ar fud na cruinne (an chruinn)3. in aghaidh na coicíse (an choicís)

4. leabhar nua an staraí (an staraí)5. fuachta (fuacht)6. teangacha mionlaigh (mionlach)7. muintir an domhain (an domhan)8. c(h)umarsáide (cumarsáid)

B An Tuiseal Ginideach, Uatha1. Stáit Aontaithe Mheiriceá (Meiriceá)2. in aghaidh na sceimhlitheoireachta (sceimhlitheoireacht)3. am sin na cinniúna (cinniúint)4. Aire Gnóthaí Eachtracha na Fraince (An Fhrainc)5. i gcoinne bheartas Mheiriceá (beartas Mheiriceá)6. b(h)eartas Mheiriceá (Meiriceá)7. iompú boise (bos)8. Méara Nua Eabhraic (Nua Eabhrac)9. athoscailt Dhealbh na Saoirse (Dealbh na Saoirse)10. D(h)ealbh na Saoirse (An tSaoirse)11. ar fhocail a chomh-mhéara (comh-mhéara)

An Tuiseal Ginideach, Iolraos comhair na Náisiún Aontaithe (Na Náisiúin Aontaithe)

Caibidil 14 An tAinm BriatharthaLeibhéal 1B1. scuabadh2. freastal3. chreidiúint4. fheiceáil5. críochnú6. bheith

Page 17: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

��

C1. cheannach2. dhéanamh3. scríobh4. dul5. imirt6. fhágáil7. titim8. léim9. ithe10. thabhairt

Leibhéal 2A1. mhúchadh2. breith3. hullmhú4. bhailiú5. réabadh6. bheith

B (i)1. leagadh2. lasadh3. stánadh4. crochadh5. pósadh6. filleadh7. múineadh8. séideadh9. scaipeadh10. teitheadh11. gortú12. mothú13. éalú14. ullmhú15. fiosrú16. ceistiú

17. aimsiú18. oibriú19. fáiltiú20. síniú

C1. siúl2. bhaint3. tarraingt4. dul5. fiosrú6. déanamh

D1. stánadh2. teacht3. tuirlingt4. rith

5. alpadh6. dul

Leibhéal 3A1. a thógáil2. a fhorbairt3. a bhaint4. teacht5. a dhéanamh6. a chur7. bualadh8. a bhunú9. a bhuanú10. a fhoghlaim11. a labhairt

Dúshlán breise duit!1. Tá (bí)

Page 18: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

����

2. Is léir (An Chopail ‘Is’)3. Meabhraíonn (meabhraigh)4. a bhaineann (bain)5. Cuireann (cuir)6. a chothaíonn (cothaigh)7. a neartaíonn (neartaigh)

B1. a chur (cuir)2. a thabhairt (tabhair)3. ag agóid (agóid)4. á dhéanamh (déan) 5. a scaipeadh (scaip)

Dúshlán breise duit!1. ceannairí na dtíortha (tíortha)/c(h)ás na dtíortha (tíortha)2. c(h)omharchumainn na bhfeirmeoirí (feirmeoirí)3. i measc na n-ionadaithe (ionadaithe)

Caibidil 15 An Aidiacht BhriatharthaLeibhéal 1A1. aistrithe2. beirthe3. caillte4. tugtha5. dúisithe6. faighte7. feicthe8. inste9. tite10. ólta

B1. ceannaithe2. imithe

3. déanta4. múchta5. feicthe6. ráite

C1. tagtha2. caillte3. cloiste4. tugtha5. dúnta6. ite

Leibhéal 2A1. ráite2. leagtha3. pósta4. feicthe5. léite6. luaite

B1. caillte2. nite3. cloiste4. ceannaithe5. ólta6. goidte

C1. ite2. íoctha3. críochnaithe4. curtha5. labhairt6. buaite

Page 19: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

��

Leibhéal 3A1. slánaithe (slánaigh)2. tréigthe (tréig)3. aistrithe (aistrigh)

Dúshlán breise duit!An Tuiseal Ginideach Uatha1. pobal an Bhlascaoid (An Blascaod)2. bás Sheáinín Team Uí Chearnaigh (Seáinín Team Ó Cearnaigh)3. Buille na tubaiste (an tubaiste)4. m(h)uintir an oileáin (an t-oileán)5. ceannaire an pháirtí (an páirtí)6. athbheochan na Gaeilge (an Ghaeilge)7. oidhreacht na hÉireann (Éire)8. p(h)ríomhchuspóirí a rialtais (rialtas)9. tréigean an cheantair (ceantar)

An Chopail ‘Is’1. ba thragóidí2. Ba é3. ba ea4. ba mhó

B1. admhaithe (admhaigh)2. curtha (cuir)3. bunaithe (bunaigh)

Dúshlán breise duit!An Tuiseal Ginideach, Uatha1. portráid Uachtarán Bush Mheiriceá/ rialtas Mheiriceá/Seanad Mheiriceá (Meiriceá)2. slándála (slándáil)3. campaí géibhinn (géibheann)4. ar fud an domhain (an domhan)

5. rialtas Bush6. campa géibhinn (géibheann)7. campa géibhinn Chuan Guantanamo (Cuan Guantanamo)8. páirtí Bush9. t(h)each rialtais (rialtas)10. mí na Samhna (Samhain)

An tAinm Briathartha1. ag gabháil (gabh)2. á dtabhairt (tabhair)3. ag cur/a chur/á chur (cuir)4. a dhúnadh (dún)

Caibidil 16 An tAinmfhocal agus An Tuiseal GinideachLeibhéal 1B1. G2. E3. A4. B5. H6. C7. D8. F

Leibhéal 2A (i)1. ainmfhocal san uimhir uatha peileadóir aidiacht iontach2. ainmfhocal san uimhir uatha baile aidiacht beag/gleoite3. ainmfhocal san uimhir uatha meánscoil aidiacht breátha/nua4. ainmfhocal san uimhir uatha baile aidiacht fiosracha5. ainmfhocal san uimhir uatha post/

Page 20: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

�0�0

ollmhargadh aidiacht páirtaimseartha/áitiúil6. ainmfhocal san uimhir uatha Gaeltacht aidiacht álainn

A (ii)1. ainmfhocal san uimhir iolra cuimhní/ laethanta aidiacht áille2. ainmfhocal san uimhir iolra daltaí aidiacht dána3. ainmfhocal san uimhir iolra scannáin aidiacht iontacha4. ainmfhocal san uimhir iolra foirne aidiacht róláidir5. ainmfhocal san uimhir iolra sluaite/ daoine aidiacht ollmhór6. ainmfhocal san uimhir iolra ábhair aidiacht leadránach

B1. (c) na cathrach (an chathair)2. (a) an tí (an teach)3. (c) na míosa (an mhí)4. (d) na Gaeltachta (an Ghaeltacht)5. (c) camógaíochta (an chamógaíocht)6. (a) na sráide (an tsráid)7. (b) na pictiúrlainne (an phictiúrlann)8. (b) na bliana (an bhliain)9. (d) na seachtaine (an tseachtain)10. (c) na fírinne (an fhírinne)

C1. ama2. na mban3. traenach4. na trialach5. na rialach6. na clainne

7. na hamharclainne8. na habhann9. na monarchan10. na hAstráile

Leibhéal 3AAn Tuiseal Guinideach, Uatha1. ardchaighdeán léirithe (léiriú)2. pobal Gaeilge (an Ghaeilge)3. lár na cathrach (an chathair)4. de chuid Amharclann de hÍde (Amharclann de hÍde)/Amharclann de hÍde (de hÍde)

An Tuiseal Ginideach, Iolra1. pobal Gaeilge na mbruachbhailte (na bruachbhailte)

Dúshlán breise duit!An Chopail san fhoirm dhiúltach1. ní leor

B An Tuiseal Ginideach, Uatha1. bás an tSeanadóra (an Seanadóir)2. ar fud an domhain (an domhan)3. ar phríomhscéal na nuachta (an nuacht)4. stáisiún teilifise (teilifís)5. tonn tuile (tuile)6. t(h)eachtaireachtaí comhbhróin (comhbhrón)7. Ceann Comhairle (Comhairle)8. rialtas Mheiriceá (Meiriceá)9. ar thairseach na huachtaránachta (an uachtaránacht)10. a chuid oibre (obair)11. c(h)óras dlí (dlí)

Page 21: Graiméar don Mheánscoil Freagraí · Caibidil 5 An Aimsir Ghnáthchaite Leibhéal 1 A 1. Shuínn 2. An gcaitheadh 3. Ghlanadh 4. An mbuailteá 5. Ní óladh 6. Ní fhágadh 7. An

��

An Tuiseal Ginideach, Iolra1. ó thromlach na gceannairí (ceannairí)2. ar chóras dlí na Stát Aontaithe (Na Stáit Aontaithe)

Dúshlán breise duit!An Saorbhriathar san Aimsir Chaite1. fógraíodh (fógair)2. scaipeadh (scaip)3. a feallmharaíodh (feallmharaigh)4. bunaíodh (bunaigh)

Caibidil 17 Ainmfhocal agus AidiachtLeibhéal 1A1. D2. C3. G4. F5. E6. B7. H8. A

B An Aidiacht sa Chéad Díochlaonadh1. bhlasta2. mhóir3. uaigní

An Aidiacht sa Dara Díochlaonadh1. mhisniúil2. cháiliúil3. ceanúla

An Aidiacht sa Tríú Díochlaonadh1. chliste

2. ghleoite3. fhada

Leibhéal 2A1. mhóir2. ciúine3. cáiliúil4. bhlasta5. móire6. móire7. gleoite8. áitiúla

B1. (c) na cathrach móire2. (b) an tí mhóir3. (a) ranga mhóir4. (b) an aisteora cháiliúil5. (a) corraitheach6. (b) na sráide móire7. (c) na pictiúrlainne áitiúla

C1. an fhir bhoicht2. na mná uaigní3. na n-ógánach drochbhéasach4. an fheirmeora shaibhir5. na gcarachtar greannmhar6. an údair bhisiúil7. na mban misniúil8. an scríbhneora cháiliúil9. na míosa tuirsiúla10. na rialacha dochta11. an chrainn mhóir12. na carraige móire