ББактерийг грамынактерийг грамынаргаар будаж шинжлэхаргаар будаж шинжлэх

►A-421A-421►АлтанзулАлтанзул►ОргилболдОргилболд►МаралмааМаралмаа►ЦэрэндолгорЦэрэндолгор

Hans Christian Joachim GramHans Christian Joachim Gram Danish BacteriologistDanish Bacteriologist

Грам эерэг бактериГрам эерэг бактери

o Пептидогликан болон Пептидогликан болон бусад полимерууд бүхий бусад полимерууд бүхий зузаан эсийн ханатай.зузаан эсийн ханатай.

o Пептидогликан нь Пептидогликан нь ацетилмурамын хүчил ацетилмурамын хүчил болон болон ацитейлглюкозамины ацитейлглюкозамины мономеруудаас бүрдсэн мономеруудаас бүрдсэн утаслаг давхраануудаа утаслаг давхраануудаа бүрдэнэ.бүрдэнэ.

o Эсийн хана болон Эсийн хана болон мембраны хооронд мембраны хооронд техойвын хүчилтэй.техойвын хүчилтэй.

Грам сөрөг бактериГрам сөрөг бактери

o Гадна мемран нь Гадна мемран нь фосфолипидээс тогтсон ба фосфолипидээс тогтсон ба нимгэн пептидогликаны нимгэн пептидогликаны давхаргын гадуур давхаргын гадуур липополисахаридтай липополисахаридтай

o Гадна мемран болон Гадна мемран болон пептидогликаны давхаргын пептидогликаны давхаргын хоорондох зайг хоорондох зайг периплазмын зай гэнэ. периплазмын зай гэнэ.

o Гадна мембран нь Гадна мембран нь пенциллин ба пенциллин ба лизосомуудын үйлчлэлээс лизосомуудын үйлчлэлээс бактерийг хамгаалнабактерийг хамгаална. .

Эсийн ханын ялгааЭсийн ханын ялгаа

Эсийн ханын ялгаа Эсийн ханын ялгаа ((үргэлжилэлүргэлжилэл))

Organizing the Staining BottlesOrganizing the Staining Bottles

Түрхэц бэлтгэхТүрхэц бэлтгэх

• • Бамбараар авсан арчдасБамбараар авсан арчдас► Бамбарыг тавиур шилэн дээр эргэлдүүлэх Бамбарыг тавиур шилэн дээр эргэлдүүлэх хөдөлгөөнөөр түрхэнэ.хөдөлгөөнөөр түрхэнэ.► Хэрэв нэг арчдас авсан бол, хуруу шилэн Хэрэв нэг арчдас авсан бол, хуруу шилэн дахь физиологийн уусмалд хийж сэгсэрнэ. дахь физиологийн уусмалд хийж сэгсэрнэ. Хуруу шилэн дэхь уусмалаас түрхэц бэлтгэнэ, Хуруу шилэн дэхь уусмалаас түрхэц бэлтгэнэ, үлдсэн уусмалыг өсгөвөрлөхдөө хэрэглэнэүлдсэн уусмалыг өсгөвөрлөхдөө хэрэглэнэ

БУРУУ зөвБУРУУ зөв

►ХалаахХалаах

- Түрхцийг агаарт хатаана эсвэл 60 С хэмд хатаана.- Түрхцийг агаарт хатаана эсвэл 60 С хэмд хатаана.

- Дэнгийн дөлөнд 5-10 сек халааж бэхжүүлнэ. - Дэнгийн дөлөнд 5-10 сек халааж бэхжүүлнэ. ► Метанолоор бэхжүүлэхМетанолоор бэхжүүлэх

- - AAгаарт хатаана.гаарт хатаана.

- 1 дусал метанолыг дусаана, 1 мин нөлөөлүүлээд - 1 дусал метанолыг дусаана, 1 мин нөлөөлүүлээд агаарт хатаана.агаарт хатаана.

- Халаахгүй- Халаахгүй

Шингэн өсгөвөрөөс бактериологийнШингэн өсгөвөрөөс бактериологийнгогцоогоор авч нимгэн түрхэц бэлдэх.гогцоогоор авч нимгэн түрхэц бэлдэх.

Түрхэц бэлтгэхТүрхэц бэлтгэх

Грамын будгийн хувилбаруудГрамын будгийн хувилбарууд

Грамын урвалГрамын урвал

► Грамын урвалын ялгаа нь грам-сөрөг, грам-эерэг Грамын урвалын ялгаа нь грам-сөрөг, грам-эерэг организмуудын эсийн хана нь будгийг янз бүрээр хүлээн организмуудын эсийн хана нь будгийг янз бүрээр хүлээн авдагтай холбоотой юм .авдагтай холбоотой юм .

Будах үйл явцад кристал виолет будгийн суурь трифенил Будах үйл явцад кристал виолет будгийн суурь трифенил метанаар будагдаад дараа нь иодоор боловсруулахад иодын метанаар будагдаад дараа нь иодоор боловсруулахад иодын комплекс үүсч энэ нь нэвчимхий чанар сайтай Грам-сөрөг комплекс үүсч энэ нь нэвчимхий чанар сайтай Грам-сөрөг бактерийн эсийн хананаас амархан чөлөөлөгдөж харин бактерийн эсийн хананаас амархан чөлөөлөгдөж харин нэвчимхий чанар муутай Грам-эерэгнэвчимхий чанар муутай Грам-эерэг

бактерийн эсийн хананд үлддэг байна . бактерийн эсийн хананд үлддэг байна .

Мөн Грам-эерэг бактерийн кристал виолет будгийг барьж Мөн Грам-эерэг бактерийн кристал виолет будгийг барьж үлдэх шинж нь тэдний хүчиллэг протоплазмтай холбоотой.үлдэх шинж нь тэдний хүчиллэг протоплазмтай холбоотой.

Шаардагдах материалШаардагдах материал

► Кристал виолет Кристал виолет ► Люголь-иодийн уусмал урвалж Люголь-иодийн уусмал урвалж ►Ацетон-спиртийн өнгөгүйжүүлэгчАцетон-спиртийн өнгөгүйжүүлэгч► Нейтрал-улаанНейтрал-улаан

Грамаар будах техник ажиллагааГрамаар будах техник ажиллагаа

Грам-эерэг бактери: Кристал виолетоор (метил Грам-эерэг бактери: Кристал виолетоор (метил виолет) хөх өнгөөр будагдах ба виолет) хөх өнгөөр будагдах ба aaццeeтон болон тон болон этилийн спиртээр өнгөгүйждэггүй . Жишээлбэлэтилийн спиртээр өнгөгүйждэггүй . Жишээлбэл►доорхи бактерийн зүйлүүд багтана:доорхи бактерийн зүйлүүд багтана:►StaphylococcusStaphylococcus►StreptococcusStreptococcus►ClostridiumClostridium►CorynebacteriumCorynebacterium

►Грам-сөрөг бактери: Улаанаар будагдана. Грам-сөрөг бактери: Улаанаар будагдана. Кристал виолетоор (метил виолет) будагдсны Кристал виолетоор (метил виолет) будагдсны дараа өнгөгүйжүүлэх уусмалын нөлөөгөөр дараа өнгөгүйжүүлэх уусмалын нөлөөгөөр өнгөгүйжиж дараа нь эсрэг улаан будгийн өнгөгүйжиж дараа нь эсрэг улаан будгийн өнгийг шингээдэг.(жишээ нь: нейтрал улаан, өнгийг шингээдэг.(жишээ нь: нейтрал улаан, сафранин, шингэрүүлсэн карбол фуксинсафранин, шингэрүүлсэн карбол фуксин

►Neisseria, Haemophilus, Salmonella, Shigella, Neisseria, Haemophilus, Salmonella, Shigella, Vibrio, Klebsiella, Brucella,Vibrio, Klebsiella, Brucella, Yersinia, ColiformsYersinia, Coliforms

Арга зүйАрга зүй► 1. Хатаасан түрхэцийг дээр зааснаар бэхжүүлнэ. Хэрэв 1. Хатаасан түрхэцийг дээр зааснаар бэхжүүлнэ. Хэрэв

менингококк, гонококк илрүүлэх түрхэц бол метилийн менингококк, гонококк илрүүлэх түрхэц бол метилийн спиртээр 2 минут бэхжүүлнэ. (цагаан эсийг гэмтэхээс спиртээр 2 минут бэхжүүлнэ. (цагаан эсийг гэмтэхээс болгоомжил)болгоомжил)

► 2. Бэхжүүлсэн түрхэц дээр кристал виолет будгийг дусааж 2. Бэхжүүлсэн түрхэц дээр кристал виолет будгийг дусааж 30-60 секунд байлгана.30-60 секунд байлгана.

► 3. Будгийг цэвэр усаар хурдан угаана. Хэрэв хэрэглээний ус 3. Будгийг цэвэр усаар хурдан угаана. Хэрэв хэрэглээний ус цэвэр биш бол, шүүсэн ус, эсвэл буцалгасан ус хэрэглэхцэвэр биш бол, шүүсэн ус, эсвэл буцалгасан ус хэрэглэх

► 4. Бүх усыг гоожуулсны дараа түрхэц дээр Люголь-иодын 4. Бүх усыг гоожуулсны дараа түрхэц дээр Люголь-иодын уусмал дусааж 30-60 секунд байлгана.уусмал дусааж 30-60 секунд байлгана.

► 5. Иодыг цэвэр усаар угаана.5. Иодыг цэвэр усаар угаана.► 6. Ацетон-спиртийн холимог уусмалаар хурдан өнгөгүйжүүлнэ.6. Ацетон-спиртийн холимог уусмалаар хурдан өнгөгүйжүүлнэ.

(хэдхэн секунд) дараа нь шууд цэвэр усаар угаана. Санамж:(хэдхэн секунд) дараа нь шууд цэвэр усаар угаана. Санамж:

Ацетон-спирт нь шатамхай тул галын аюулаас болгоомжлохАцетон-спирт нь шатамхай тул галын аюулаас болгоомжлох

хэрэгтэй .хэрэгтэй .► 7. Түрхэц дээр нейтрал улаан будгийг дусааж 2 минут байлгана.7. Түрхэц дээр нейтрал улаан будгийг дусааж 2 минут байлгана.► 8. Будгийг цэвэр усаар угаана.8. Будгийг цэвэр усаар угаана.► 9. Шилний түрхэцгүй хэсгийг арчиж, хатаах тавиур дээр тавьж 9. Шилний түрхэцгүй хэсгийг арчиж, хатаах тавиур дээр тавьж

агаартагаарт хатаана.хатаана.► 10. Микроскопоор түрхэцийг харж дүгнэхдээ эхлээд 40х 10. Микроскопоор түрхэцийг харж дүгнэхдээ эхлээд 40х

объективооробъективоор будалт болон эс, нянгийн тархацыг шалгаад дараа будалт болон эс, нянгийн тархацыг шалгаад дараа нь иммерсийннь иммерсийн

(100х) тосны объективоор нян болон эсийг дүгнэнэ.(100х) тосны объективоор нян болон эсийг дүгнэнэ.

АлхамАлхам 1 1

АлхамАлхам 2 2

АлхамАлхам 3 3

АлхамАлхам 4 4

АлхамАлхам 5 5

АлхамАлхам 6 6

АлхамАлхам 7 7

Будагдах ялгааБудагдах ялгаа

ДүгнэлтДүгнэлт

►Грам-эерэг нян ………………Бараан хөх Грам-эерэг нян ………………Бараан хөх ягаанягаан

►Хөрөнгөний эсүүд ……………… ..Бараан хөх Хөрөнгөний эсүүд ……………… ..Бараан хөх ягаанягаан

►Грам-сөрөг нян ……………...Цайвараас Грам-сөрөг нян ……………...Цайвараас бараан улаанбараан улаан

►Цагаан эсийн бөөм ………………УлаанЦагаан эсийн бөөм ………………Улаан►Хучуур эсүүд ………………….Цайвар улаанХучуур эсүүд ………………….Цайвар улаан

Gram Stain Differentiates Gram Gram Stain Differentiates Gram positive from Gram negativepositive from Gram negative

►Differential Stains: Gram StainDifferential Stains: Gram Stain

Үтрээний Грамын түрхэцэнд ГрамэерэгҮтрээний Грамын түрхэцэнд ГрамэерэгCandida albicans-Candida albicans-ийнийн

хөрөнгөний эсүүд ба мицел харагдажхөрөнгөний эсүүд ба мицел харагдажбайна.байна.

Шанкрын шингэнд Шанкрын шингэнд TreponemaTreponemapallidum pallidum бараан талбайтбараан талбайт

микроскопийн 40х объективоормикроскопийн 40х объективоорхарагдаж байна.харагдаж байна.

SStaphylococcus taphylococcus Хос хосоор эсвэл тетрад, бөөгнөрөл үүсгэж Хос хосоор эсвэл тетрад, бөөгнөрөл үүсгэж байрласан грам эерэг байрласан грам эерэг

кокккокк

Neisseria gonorrhoea,Neisseria gonorrhoea, Том хосоор Том хосоор байрласан, кофены үр мэт грам сөрөг байрласан, кофены үр мэт грам сөрөг

савханцарсавханцар

Зүүн: Гимзагийн түрхэцэндЗүүн: Гимзагийн түрхэцэндэпителийн эсэн доторхи эпителийн эсэн доторхи ChlamydiaChlamydia

trachomatis-trachomatis-ийн эсийн доторхиийн эсийн доторхибиеүүд харагдаж байна. Баруун:биеүүд харагдаж байна. Баруун:

Chlamydia trachomatis-Chlamydia trachomatis-ийн иодийнийн иодийнбэлдэц, эсийн доторхи биеүүд хүрэнбэлдэц, эсийн доторхи биеүүд хүрэн

өнгөтэй харагдаж байна.өнгөтэй харагдаж байна.

Үтрээний түрхэцийн ГрамынҮтрээний түрхэцийн Грамынбудалтанд клу эсүүд Грам-сөрөгбудалтанд клу эсүүд Грам-сөрөг

савханцар ба Грам-вариаблсавханцар ба Грам-вариаблкоккобациллуудтай харагдаж байна.коккобациллуудтай харагдаж байна.

ХариуХариу

►х10/х20 өсгөлтөөр цусны цагаан эс болон х10/х20 өсгөлтөөр цусны цагаан эс болон хучуур эсийг тоолно (3-р хучуур эсийг тоолно (3-р

►бүлэг)бүлэг)►- Хэд хэдэн талбайг харна.- Хэд хэдэн талбайг харна.►- Грамын шинж сөрөг: ягаан эерэг: нил яга- Грамын шинж сөрөг: ягаан эерэг: нил ягаaaн н

өнгөөр будагдах.өнгөөр будагдах.►- Үүсгэгчийн хэлбэр : кокк, савханцар, - Үүсгэгчийн хэлбэр : кокк, савханцар,

коккобацилл, утаслаг, эсгэг төст.коккобацилл, утаслаг, эсгэг төст.

►Үүсгэгчийн төгсгөл: дугуйрсан, хөөсөн, Үүсгэгчийн төгсгөл: дугуйрсан, хөөсөн, хавтгай, хонхойсон,хавтгай, хонхойсон,

► Байрлал: гинжилсэн, бөөгнөрсөн, хос, ханз Байрлал: гинжилсэн, бөөгнөрсөн, хос, ханз мэт, эмх замбраагүймэт, эмх замбраагүй

► Хэмжээ: (<0.3 мкм) бичил, (0.3 - 0.5 мкм) Хэмжээ: (<0.3 мкм) бичил, (0.3 - 0.5 мкм) жижиг, дунд, том.жижиг, дунд, том.

► Урт: богино, дунд зэрэг, уртУрт: богино, дунд зэрэг, урт►Өргөн: нарийн, дунд зэрэг, бүдүүнӨргөн: нарийн, дунд зэрэг, бүдүүн►Плеоморф: хэмжээний хувьд янз бүрПлеоморф: хэмжээний хувьд янз бүр►Плеоморфизм: хэлбэрийн хувьд янз бүрПлеоморфизм: хэлбэрийн хувьд янз бүр►ТооТоо

Анхаарал хандуулсанд баярлаа Анхаарал хандуулсанд баярлаа ;);)