greek-language.grproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/aggeio_a… · web...

Π322 Δημιουργία πολυμεσικών εφαρμογών για την κατασκευή σεναρίων και δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς στο

μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών

Σχεδιασμός και ανάπτυξη σεναρίων βασισμένων στο περιβάλλον (για τα ομηρικά έπη)

Τίτλος σεναρίου δραστηριοτήτωνlaquoΓύρω από ένα αγγείοraquo

ΜΑΡΙΑ ΑΚΡΙΤΙΔΟΥ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Θεσσαλονίκη 2014

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ laquoΔημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθμια και

Ββάθμια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) mdash ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες

προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος laquoΕκπαίδευση και Δια Βίου Μάθησηraquo η

οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

πόρους

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π322 Δημιουργία πολυμεσικών εφαρμογών για την κατασκευή σεναρίων και

δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥ

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

http www greeklanguage gr

Καραμαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαμαριά Θεσσαλονίκη

Τηλ 2310 459101 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΥπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π322 Δημιουργία πολυμεσικών εφαρμογών για την κατασκευή σεναρίων και δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς στο

μάθημα των Αρχαίων ΕλληνικώνΣελίδα 2 από 27

Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Τίτλος Γύρω από ένα αγγείο

Δημιουργός

Μαρία Ακριτίδου

Διδακτικό αντικείμενο

Αρχαία ελληνική γλώσσα και γραμματεία

(Προτεινόμενη) Τάξη

Β΄ Γυμνασίου

Χρονολογία

Ιούλιος 2014

Διδακτικήθεματική ενότητα

Αρχαία Ελληνικά (ΜΤΦΡ) Ομηρικά Έπη Ιλιάδα (Β΄ Γυμνασίου) Γενική θεώρηση

Ανακεφαλαίωση (εναλλακτικά με την ολοκλήρωση της ραψωδίας Σ)

Διαθεματικό

Ναι

Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα

Αρχαία Ελληνικά Νεοελληνική Γλώσσα Εικαστικά

Χρονική διάρκεια

Το συγκεκριμένο σενάριο είναι ειδικού τύπου προτείνει μια πλειάδα δραστηριοτήτων

για την αξιοποίηση των ψηφιακών πόρων της Πύλης και των Ψηφίδων για την

ελληνική γλώσσα ndash η επιλογή και ο χρονισμός των δραστηριοτήτων εξαρτάται από




την ένταξή τους σε ένα τυπικό σενάριο διδασκαλίας από τον εκπαιδευτικό που θα τις

εφαρμόσει

Χώρος

Εντός σχολείου αίθουσα διδασκαλίας εργαστήριο πληροφορικής

Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή



ελληνική γλώσσα mdash βασική προϋπόθεση υλοποίησης επομένως είναι η ολοκλήρωση

και δημοσίευση των αρχαιογνωστικών περιβαλλόντων των Ψηφίδων (τη στιγμή

σύνταξης του σεναρίου οι ψηφιακοί πόροι είναι ακόμα υπό εκπόνηση και σε συνεχή

εμπλουτισμό όπου είναι ήδη διαθέσιμοι δίνεται το σχετικό λινκ) Επιπλέον καλό

είναι

Οη εκπαιδευτικός

να έχει εξοικειωθεί με το περιβάλλον Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα και

να γνωρίζει τις δυνατότητές του

να έχει πείρα στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία

Οι μαθητές και οι μαθήτριες

να έχουν κάποια εμπειρία στην ομαδική συνεργασία

να μπορούν να χειρίζονται ένα πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου όπως το

Word να αποθηκεύουν εικόνες από το διαδίκτυο και να χειρίζονται

προγράμματα επεξεργασίας εικόνων και εκπόνησης πολυμεσικών

παρουσιάσεων

Ως προς το σχολείο

να υπάρχει εργαστήριο πληροφορικής με ικανό αριθμό λειτουργικών ΗΥ και

σύνδεση στο διαδίκτυο

Εφαρμογή στην τάξη

Το συγκεκριμένο σενάριο είναι πρόταση διδασκαλίας




Το σενάριο στηρίζεται

mdash

Το σενάριο αντλεί

mdash

Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι δραστηριότητες που προτείνονται μπορούν να υλοποιηθούν κατά τη διάρκεια της

συνολικής θεώρησης της Ιλιάδας ή μετά το πέρας της διδασκαλίας της 17ης ενότητας

(Β΄ Γυμνασίου) Με αφετηρία την παρατήρηση ενός αγγείου (Louvre G 482) οι

μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται να διερευνήσουν την διττή εικονογραφική του

όψη και τη σχέση της με το ομηρικό έπος ήκαι τον τρωικό μύθο τον σκοπό

δημιουργίας και χρήσης του τις σύνθετες λεξικογραφικές διαδρομές που εκκινούν

από την παρατήρησή του και γενικότερα μια σειρά ερωτήματα που επιχειρούν να

προσεγγίσουν το αγγείο από εικονιστική συμβολική ερμηνευτική αλλά και υλική

αρχαιολογική άποψη

Πηγή τεκμηρίωσης για το αγγείο είναι η βάση αρχαίας ελληνικής τέχνης στον

δικτυακό τόπο των Ψηφίδων για την ελληνική γλώσσα και τη γλωσσική εκπαίδευση

Βασικός σκοπός του συγκεκριμένου laquoσεναρίουraquo (ειδικού τύπου) είναι να προτείνει

μια σειρά από δραστηριότητες που αξιοποιούν τα αρχαιογνωστικά εργαλεία και

πολυμεσικά περιβάλλοντα του συγκεκριμένου δικτυακού τόπου

Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο






ελληνική γλώσσα mdash η επιλογή και ο χρονισμός των δραστηριοτήτων εξαρτάται από

την ένταξή τους σε ένα τυπικό σενάριο διδασκαλίας από τον εκπαιδευτικό σε μια

διδακτική πορεία με νόημα για τους μαθητές και τις μαθήτριες Οι δραστηριότητες

προκύπτουν από ένα θεωρητικό πλαίσιο που επιζητά την

παράλληλη προσέγγιση έργων της ΑΕ λογοτεχνίας και της ΑΕ τέχνης [η

οποία] επιτρέπει να συνειδητοποιήσει ο μαθητής ότι η ΑΕ λογοτεχνία και

τέχνη αποτελούν συμβατικά συστήματα αναπαράστασης της πραγματικότητας

(ότι δηλαδή αναπαριστάνουν τον κόσμο με βάση όχι την υποκειμενική

εμπειρία αλλά μια συλλογική πίστη αντίληψη και ερμηνεία του) και έτσι να

κατανοήσει ευκολότερα τους κοινούς κώδικες επικοινωνίας ανά εποχή

(Γιάννου 2014)

Επιπλέον η προτεινόμενη διδακτική αξιοποίηση των αγγειογραφιών δεν εμμένει στον

παραλληλισμό των δύο σημειωτικών συστημάτων αλλά επεκτείνεται ώστε να

συμπεριλάβει ερωτήματα που προσεγγίζουν το αγγείο πολύπλευρα στην ολότητά του

ως τεχνούργημα

Σε αυτό το πλαίσιο χρήσιμη στάθηκε η ταξινόμηση των πιθανών ερωτημάτων

για την προσέγγιση της αγγειογραφίας που οργανώνει o Mark Stansbury-ODonnell

(2011)

μορφολογικάτυπολογικά (style)

ερμηνευτικά (meaning)

συγκειμενικά ερωτήματα για το πλαίσιο παραγωγής και χρήσης των αγγείων

(context)

ερωτήματα σχετικά με την ταυτότητα (φύλο τάξη κλπ) των παραγωγών των

καταναλωτών και των απεικονιζόμενων (identity)




Δ ΣΤΟΧΟΙ-ΣΚΕΠΤΙΚΟ

Η επιλογή του συγκεκριμένου αγγείου γίνεται γιατί ακριβώς επιτρέπει τη

διατύπωση μιας σειράς τέτοιων ερωτημάτων πχ οι αγγειογραφίες στις δύο όψεις

επιτρέπουν τον προβληματισμό για τη σχέση επικού κύκλου ομηρικού έπους και

αγγειογραφίας καθώς η μία από τις δύο σκηνές δεν υπάρχει στο έπος (η καταδίωξη

της Ελένης από τον Μενέλαο μετά την άλωση της Τροίας) ενώ η άλλη αποτελεί

σύμπτυξη και διαπραγμάτευση διαφορετικών στιγμιότυπων (θρήνος του Αχιλλέα ndash

παράδοση δεύτερης πανοπλίας)

Το θεματικό περιεχόμενο των δύο αγγειογραφιών επιτρέπει επιπλέον όχι μόνο

την ανακεφαλαίωση της διδασκαλίας της Ιλιάδας στη Β΄ Γυμνασίου αλλά και την

προετοιμασία της διδασκαλίας της ευριπίδειας Ελένης στη Γ΄ Γυμνασίου

Γνώσεις για τον κόσμο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής

Να κατανοήσουν την ερμηνεία ως κάτι το ιστορικά και πολιτισμικά

καθορισμένο και να μπορούν να συγκρίνουν και να αξιολογούν διαφορετικές

οπτικές

Να κατανοήσουν ότι τα έργα λόγου και τέχνης ως αισθητικά γεγονότα

αντιστέκονται συχνά στις μονοδιάστατες ερμηνείες και επιδέχονται

πολλαπλές αναγνώσεις

Γνώσεις για τη γλώσσα [αρχαιογλωσσία - νεογλωσσία] και το γνωστικό

αντικείμενο [Γνώσεις για τον ΑΕ πολιτισμό (αρχαιογνωσία) ndash Γνώσεις για την ΑΕ

γραμματεία και ΑΕ τέχνη (γνώσεις για τη σημείωση)]

Να ασκηθούν στη σύγκριση του λεξιλογίου της αρχαίας με τη νέα ελληνική

γλώσσα αντιλαμβανόμενοι την εξέλιξη τις μεταβολές και τις μεταλλάξεις

που έχει υποστεί στην ιστορική διαδρομή της η ελληνική γλώσσα




Να αποκτήσουν επίγνωση της πολυσημίας ορισμένων όρων και ότι η λεξική

σημασία προσδιορίζεται από τα συμφραζόμενα της χρήσης

Να εξοικειωθούν με το κειμενικό είδος της περιγραφής ιδιαίτερα με την

περιγραφή έργων τέχνης και με το αντίστοιχο ειδικό λεξιλόγιο

Να αποκτήσουν κριτική επίγνωση των δυνατοτήτων και των αδυναμιών ενός

ερμηνευτικού λεξικού και μιας εικονογραφικής βάσης δεδομένων

Να αντιληφθούν ότι πέρα από τη λογοτεχνική τους αποτύπωση στα ομηρικά

έπη οι ιστορίες του τρωικού μύθου αποτέλεσαν ένα ευρύτερο αφηγηματικό

απόθεμα (επικός κύκλος) που ήταν κοινή κληρονομιά κατά την αρχαϊκή και

κλασική περίοδο

Να συνειδητοποιήσουν πως ο ίδιος μύθος μπορεί να αναπαρασταθεί με

διαφορετικούς τρόπους και πως η αναπαράσταση ήκαι θεματοποίηση

συνδέεται και με την ιστορική στιγμή παραγωγής της

Να κατανοήσουν την έννοια της φόρμουλας ή του μοτίβου στην τέχνη της

αγγειογραφίας (στάση θρήνου σκηνή καταδίωξης) αλλά και την ένταση

μεταξύ παραδεδομένου και επινόησης

Να διερευνήσουν το πολιτισμικό πλαίσιο παραγωγής και χρήσης των αγγείων

και των αγγειογραφιών

Γραμματισμοί

Να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν ανοιχτά ψηφιακά περιβάλλοντα όπως

είναι τα λεξικά και τα σώματα κειμένων και οι εικονογραφικές βάσεις

δεδομένων (ειδικότερα της Πύλης και των Ψηφίδων για την ελληνική γλώσσα)

τα οποία μαθαίνουν να αξιοποιούν ως περιβάλλοντα έρευνας και συλλογής

δεδομένων

Να εντοπίζουν και να κρίνουν την ιδιαιτερότητα κάθε μέσου σημείωσης και

αναπαράστασης ως προς τη διαμόρφωση του νοήματος




Να εμπλακούν σε δραστηριότητες σχεδιασμού δημιουργίας και αξιολόγησης

σύνθετων σημειωτικών laquoκειμένωνraquo με τα ηλεκτρονικά περιβάλλοντα

παραγωγής μονοτροπικού ή πολυτροπικού κειμένου (επεξεργαστής κειμένου

πρόγραμμα παρουσίασης) (με τη λέξη laquoκείμενοraquo εννοείται οποιοδήποτε

σημειωτικό συμβάν) [πχ η διαθεματική σύνδεση με τη Γλώσσα και τα

Εικαστικά μπορεί να πάρει τη μορφή δημιουργίας μιας ψηφιακής

καλλιτεχνικής έκθεσης και ενός πολυμεσικού συνοδευτικού καταλόγου ενώ η

διαθεματική σύνδεση με την Ιστορία τη μορφή συγγραφής μικρών ιστορικών

εργασιών με βάση πρωτογενείς πηγές]

Διδακτικές πρακτικές

Στην πρώτη φάση ο εκπαιδευτικός έχει κατευθυντικό σε γενικές γραμμές ρόλο

καθοδηγώντας την σχετική συζήτηση και ενεργοποιώντας την προηγούμενη γνώση

mdash η έμφαση ωστόσο της καθοδήγησης είναι στην ενθάρρυνση προς τους μαθητές και

τις μαθήτριες να διατυπώσουν υποθέσεις και εικασίες και στη συνέχεια να συλλέξουν

τα στοιχεία αυτά που επιτρέπουν την τεκμηρίωσή τους (εξοικειώνοντάς τους

παράλληλα με τα ψηφιακά αρχαιογνωστικά εργαλεία των Ψηφίδων) Στις φάσεις

διερεύνησης προτείνεται οι μαθητές και οι μαθήτριες σε δυάδες να κρατούν

σημειώσεις mdash οι σημειώσεις αυτές θα αξιοποιηθούν στην τελευταία φάση της

διδακτικής πορείας για την παραγωγή λόγου Στην τελευταία φάση οι προτεινόμενες

δραστηριότητες εντάσσονται σε ένα αυθεντικό πλαίσιο επίλυσης προβλήματος (που

περιλαμβάνει και την κριτική στάση απέναντι στα εργαλεία που αξιοποίησαν στις

προηγούμενες φάσεις) mdash εδώ συγκλίνουν όλα τα προηγούμενα και οι μαθητές

καλούνται αρχικά σε έναν αγώνα αντιλογίας και στη συνέχεια στη σύνταξη ενός

συγκεκριμένου κειμενικού είδους (λήμματος και ερωτηματολογίου)




Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Αντικείμενο διερεύνησης αποτελεί το (Louvre G 482) και η ερμηνεία των

αγγειογραφιών του Καθώς βρισκόμαστε στο τέλος του σχολικού έτους αφετηρία για

τις δραστηριότητες που ακολουθούν είναι όχι το κείμενο (που έχουν ήδη διδαχθεί)

αλλά η εικόνα Η αγγειογραφία δεν έρχεται να laquoφωτίσειraquo ή να laquoεικονογραφήσειraquo το

κείμενο αλλά να αποτελέσει σημείο γνωστικής σύγκρουσης και προβληματισμού

Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο

Το παρόν σενάριο ακολουθεί τους γενικούς σκοπούς διδασκαλίας των Αρχαίων

Ελληνικών (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών 2002) Επιπλέον

συνδέεται με τη διαθεματική εργασία 6 (σ 166 του σχολικού εγχειριδίου της Β΄

Γυμνασίου)

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Στο σενάριο αξιοποιούνται κατά κύριο λόγο οι ψηφιακοί πόροι που είναι διαθέσιμοι

στις Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα Αξιοποιείται επίσης το εκπαιδευτικό

εργαλείο των google maps (lthttpmapsgooglecomhelpmapseducationgt)

Τα ψηφιακά μέσα στις προτεινόμενες δραστηριότητες

α) δίνουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε ψηφιακές βιβλιοθήκες κειμένων και σε

έργα αναφοράς (με τη λογική του βιβλίου)

β) αξιοποιούνται για δραστηριότητες λεξικογραφικής και εικονογραφικής

διερεύνηση (ανοιχτά περιβάλλοντα)

Σε ένα δεύτερο επίπεδο ως περιβάλλον εργασίας με στόχο όχι την άντληση

πληροφοριών αλλά την ανάπτυξη δημιουργικών δεξιοτήτων όπως η χρήση ποικίλων

σημειωτικών πόρων mdash σε αυτό το πλαίσιο ορισμένες δραστηριότητες απαιτούν τη

χρήση επεξεργαστή κειμένου ή λογισμικού δημιουργίας πολυμεσικής παρουσίασης




Στόχος-επιδιωκόμενη δεξιότητα η δημιουργική άσκηση στη χρήση ποικίλων

σημειωτικών πόρων για την παραγωγή νοήματος

Διδακτική πορείαστάδιαφάσεις

Αφόρμηση

Συγκεκριμένα στην ολομέλεια της τάξης προβάλλονται αρχικά οι δύο όψεις του

επιλεγμένου αγγείου από την αντίστοιχη εικονογραφική βάση για τον τρωικό μύθο

στις Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα και τη γλωσσική εκπαίδευση χωρίς να

προβάλλεται το επεξηγηματικό λήμμα Οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται με την

τεχνική του καταιγισμού ιδεών να κάνουν διάφορες υποθέσεις για το τι βλέπουν

Εικόνα 1

Στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός αποκαλύπτει το λήμμα κάτω από τις εικόνες




Εικόνα 2 Ενδεικτική εικόνα του εγκυκλοπαιδικού λήμματος για το συγκεκριμένο αγγείο

Α ΦΑΣΗ Ονοματίζοντας τα πράγματα (γλωσσικές δραστηριότητες)

Προτεινόμενες δραστηριότητες

Με αφορμή την περιγραφή του αγγείου ως laquoκρατήραraquo αξιοποιούμε τα λεξικά και τα

σώματα κειμένων για να διερευνήσουμε τη σημασία και την ετυμολογία της λέξης

Αρχικά ζητάμε από τους μαθητές και τις μαθήτριες

α) να κάνουν υποθέσεις ως προς την ετυμολογία της λέξης

β) να κάνουν υποθέσεις ως προς τη σημασία της

Στη συνέχεια

α) αναζητούμε τον τύπο κρατηρ στον συμφραστικό πίνακα της ψηφιακής

βιβλιοθήκης laquoΜνημοσύνηraquo




Εικόνα 3 Ενδεικτική οθόνη αποτελεσμάτων1

Από τα αποτελέσματα αναζήτησης οδηγούνται στα ίδια τα κείμενα που συνοδεύονται

από παράλληλες νεοελληνικές μεταφράσεις Χωρισμένοι σε ομάδες αναλαμβάνει

ορισμένο αριθμό κειμένων κάθε ομάδα με αποστολή να

α) εντοπίσουν την πρόταση στην οποία εμφανίζεται ο τύπος που μας απασχολεί

β) εντοπίσουν την αντίστοιχη μετάφραση (ή μεταφράσεις)

Από τα αποτελέσματα αυτής της εργασίας (πολλά κείμενα οδηγούν σε περιγραφή

συμποσίου) οι μαθητές και οι μαθήτριες μπορούν ήδη να τροποποιήσουν τις αρχικές

τους υποθέσεις ως προς το είδος και τη χρήση του αγγείου

Στη συνέχεια αναζητούμε τη λέξη και στο Λεξικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας των

H G Liddell amp R Scott

1 Τα στιγμιότυπα οθόνης από τους ψηφιακούς πόρους των Ψηφίδων είναι ενδεικτικά καθώς τη στιγμή

συγγραφής του κειμένου οι ψηφιακοί πόροι είναι ακόμα υπό εκπόνηση και σε συνεχή εμπλουτισμό




Εικόνα 4 Η σελίδα αποτελεσμάτων του λεξικού

Στη συνέχεια διερευνούμε αν η λέξη με τη σημασία που δίνει το λεξικό επιβιώνει στη

νέα ελληνική γλώσσα αξιοποιώντας τόσο τα νεοελληνικά σώματα κειμένων όσο και

το λεξικό της κοινής νεοελληνικής (Λεξικό Τριανταφυλλίδη) Οι μαθητές εντοπίζουν

έτσι τη μεταφορική σημασία της λέξης σήμερα και τη διαδρομή της στον χρόνο και

συνειδητοποιούν ότι οι αρχικές τους υποθέσεις εργασίας για τη σημασία της λέξης

προέκυψαν από την αδιαφάνεια της μεταφοράς ενός είδους ασυνέχειας Κατά τη

διαδικασία αυτή έμφαση λοιπόν δίνεται στην χρήση των δεδομένων της εμπειρίας για

εξαγωγή συμπερασμάτων




Εικόνα 5 Παράλληλη αναζήτηση στα Λεξικά της Πύλης για την ελληνική γλώσσα2

Καθώς βρισκόμαστε στο περιβάλλον των νεοελληνικών λεξικών μπορούμε να

αναρωτηθούμε ποια λέξη που συναντήσαμε μέχρι τώρα στους ορισμούς σε σχέση με

το συγκεκριμένο αγγείο φαίνεται να έχει την ίδια ρίζα [κρασί] Με την ευκαιρία αυτή

ρωτάμε πώς έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες το κρασί [οίνος] mdash γιατί σήμερα εμείς μιλάμε

για κρασί και όχι για οίνο Αφού καταγραφούν όλες οι υποθέσεις αναζητούμε στα

λεξικά της νέας ελληνικής και το λήμμα κρασί mdash πέρα από την ερμηνεία δίνουμε

έμφαση στην ανάγνωση των στοιχείων ετυμολογίας ώστε οι μαθητέςτριες να είναι

σε θέση να laquoδιαβάζουνraquo πλέον πληρέστερα ένα λεξικογραφικό λήμμα

2 Αν θέλουμε μπορούμε να επεκτείνουμε την αναζήτηση και στο laquoσώμα των λημμάτωνraquo (τικάροντας

τη σχετική επιλογή κάτω από το πλαίσιο αναζήτησης) mdash έτσι θα πάρουμε μια σειρά από

αποτελέσματα όπως επίθετα που μπορούν να χαρακτηρίσουν έναν κρατήρα (οι μαθητέςτριες μπορούν

να τα κρατήσουν στο καλάθι τους και να τα αξιοποιήσουν για τη συγγραφή του δικού τους κειμένου

στην τελευταία φάση)




Β΄ Φάση

Β1 Οι αγγειογραφίες μύθος και εικόνα


Σημειώνουμε εδώ προκαταρκτικά ότι στο περιβάλλον των Ψηφίδων ο εκπαιδευτικός

έχει στη διάθεσή του και έργα αναφοράς για την αρχαία ελληνική τέχνη και

γραμματεία τα οποία μπορεί επίσης να αξιοποιήσει στον διδακτικό του σχεδιασμό

όπως το Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της των Μανόλη Βουτυρά amp

Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά

Διερεύνηση της σχέσης της σκηνής της μπροστινής όψης του αγγείου με την ομηρική

αφήγηση

Ενδεικτικά ερωτήματα

ποια είναι η κεντρική φιγούρα στο μέσο της σύνθεσης πώς θα περιγράφατε τη

στάση της

μπορείτε να αναγνωρίσετε τα υπόλοιπα πρόσωπα με ποια σειρά τα τοποθετεί ο

αγγειογράφος γιατί υπάρχουν πρόσωπα που δεν αναγνωρίζουμε

ποιο είναι το θέμα της σκηνής μπορούμε να εντοπίσουμε αντίστοιχους στίχους

στο ομηρικό κείμενο ποιες οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές πού πιστεύετε

ότι οφείλονται [εδώ ανάλογα με τον προγραμματισμό του ο εκπαιδευτικός

μπορεί να επιμείνει περισσότερο σε επιμέρους στοιχεία όπως είναι η ασπίδα mdash

τι είδους ασπίδα περιγράφει το ομηρικό κείμενο ποια ασπίδα συναντάμε στην

αναπαράσταση ποια η σχέση της κάθε ασπίδας με την εποχή της λεκτικής ή

εικονικής αναπαράστασής της κλπ Εδώ χρειάζεται προσοχή ώστε η ομηρική

περιγραφή να μην αποστεωθεί σε κείμενο που παρέχει αρχαιογνωστικού τύπου

πληροφορίες mdash η περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα εξυπηρετεί λογοτεχνικούς

και όχι αρχαιογνωστικούς σκοπούς]

Στη συνέχεια οι μαθητέςτριες μπορούν να αναλάβουν ενεργητικότερο ρόλο

αξιοποιώντας τις δυνατότητες αναζήτησης στη συγκεκριμένη εικονογραφική βάση με

άξονα λέξεις-κλειδιά και άλλα κριτήρια Πχ




-μπορούν να αναζητήσουν άλλες σκηνές θρήνου και να οδηγηθούν σε

συμπεράσματα για το συγκεκριμένο μοτίβο (σε ποιες έχει την ίδια στάση το

κεντρικό πρόσωπο για ποιο λόγο κάθε φορά)

-μπορούν να εντοπίσουν άλλα αγγεία με την ίδια θεματική (laquoτα όπλα του

Αχιλλέαraquo) και να προχωρήσουν σε αντίστοιχες συγκρίσεις

-μπορούν να κατατάξουν τα ευρήματά τους χρονολογικά ανά είδος κλπ και να

προχωρήσουν σε παρατηρήσεις για την εξέλιξη της αγγειογραφικής τεχνικής για

την πρόσληψη του μύθου κλπ

Διερεύνηση της σχέσης της σκηνής της πίσω όψης του αγγείου

Έχοντας διαβάσει το περιγραφικό λήμμα τα παιδιά προσπαθούν να εντάξουν την

σκηνή σε ότι ξέρουν για τον τρωικό μύθο αυτό αποτελεί αφετηρία για μια ευρύτερη

αναθεώρηση της ομηρικής αφήγησης και της σχέσης της με τον τρωικό μύθο

Στη συνέχεια μπορούν να αναζητήσουν άλλες εικόνες καταδίωξης-αρπαγών με τους

ίδιους πρωταγωνιστές (με βάση κριτήρια αναζήτησης στη συγκεκριμένη

εικονογραφική βάση) Μπορούν επίσης να επιχειρήσουν να ταξινομήσουν περαιτέρω

τις αγγειογραφίες της laquoανάκτησης της Ελένηςraquo (καταδίωξη - συνοδεία στα πλοία)

αλλά και να ανασυνθέσουν τα τυπικά στοιχεία της σκηνής και να εκτιμήσουν τις

διαφορές κάθε αγγειογράφου Επιστρέφοντας στο αγγείο που μας απασχολεί

μπορούμε να αναρωτηθούμε ποια είναι τα στοιχεία που οδηγούν τους ερευνητές

στην ταύτιση του θέματος της συγκεκριμένης σκηνής με το θέμα της ανάκτησης της

Ελένης [σε αυτό το ερώτημα θα επιστρέψουμε και στην τελευταία φάση]

Στη συνέχεια μπορούν να ανατρέξουν στο μυθολογικό λεξικό ΑΡΙΑΔΝΗ




Εικόνα 6 Ενδεικτική οθόνη του λήμματος για τον Μενέλαο

Εικόνα 7 Ενδεικτική εικόνα του λήμματος για την Ελένη

Με βάση όσο υλικό έχουν συγκεντρώσει από τις δικές τους αναζητήσεις στην

εικονογραφική βάση μπορούν να προχωρήσουν σε μια κριτική ανάγνωση των δύο

λημμάτων




πώς αποδίδεται σε κάθε λήμμα η laquoιστορίαraquo της ανάκτησης της Ελένης Σε ποιες

πηγές έχουν βασιστεί τα λήμματα Ποιες αγγειογραφίες έχουν επιλέξει να

χρησιμοποιήσουν και ποιες έχουν αφήσει απέξω Πώς θα μπορούσαν να

συμπληρωθούν τα λήμματα

Αυτή η ομάδα των ερωτημάτων μπορεί να συμπληρωθεί με μια άλλη

γιατί ο αγγειογράφος έχει επιλέξει τις συγκεκριμένες σκηνές για το αγγείο του

και όχι λόγου χάρη μια σκηνή δράσης3 Τι θα σήμαιναν για τους αρχικούς

θεατές τους Τι για μας σήμερα Τις βλέπουμε με τον ίδιο τρόπο

Αυτή η ομάδα ερωτήσεων λειτουργεί ως γέφυρα με τις επόμενες προτεινόμενες

δραστηριότητες καθώς τοποθετεί το αγγείο σε συγκεκριμένο ιστορικό και

πολιτιστικό πλαίσιο

Στο σημείο αυτό ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέξει μια δημιουργική

δραστηριότητα οι μαθητές και οι μαθήτριες σε ομάδες να επιλέξουν μιαν άλλη

στιγμή της ιστορίας του Μενέλαου και της Ελένης και να επιχειρήσουν να την

εικονογραφήσουν με τεχνικές της αγγειογραφίας [ένα ενδεικτικό σχέδιο εργασίας

προσφέρει το Μουσείο Γκετί

lthttpwwwgettyedueducationteachersclassroom_resourcescurriculamythology

lesson01htmlgt]

Β2 Το αγγείο υλικότητα παραγωγή και κατανάλωση


Οι δραστηριότητες μπορούν να γίνουν παράλληλα με τις προηγούμενες (από

διαφορετικές ομάδες μαθητώντριών) ή γραμμικά στη συνέχεια από την ολομέλεια

Αρχικά οι μαθητές και οι μαθήτριες επιστρέφουν στο αρχικό λήμμα και το

3 Βλ Woodford 2003 σ 38 laquoillustrating the moment before the climax of a myth can produce an

extraordinary impact so too can illustrating the moment afterraquo




ξαναδιαβάζουν δίνοντας προσοχή στα laquoτεχνικάraquo στοιχεία της περιγραφής του

αγγείου

πότε δημιουργήθηκε (βλ και παραπάνω για μια σειρά ερωτήσεων που καλούν τα

παιδιά να σκεφτούν τη διαφορά της σημερινής θέασης με την εποχή της

δημιουργίας της αγγειογραφίας) από ποιο υλικό και για ποιο σκοπό (εδώ

αξιοποιούνται οι λεξικογραφικές διαδρομές της πρώτης φάσης mdash οι πήλινοι

ελικωτοί κρατήρες ως αγγείο μίξης ανήκουν στα σχήματα που σχετίζονται με το

συμπόσιο είτε απλών θνητών είτε στην αγγειογραφία θεών και ηρώων) γιατί

είναι τόσο πλούσια διακοσμημένο και γιατί για τη διακόσμηση έχει επιλεγεί

σκηνή του τρωικού μύθου (λόγω της χρήσης λόγω της εποχής δημιουργίας)

πού δημιουργήθηκε πού βρέθηκε υπάρχουν πληροφορίες που θα θέλατε να

περιλαμβάνει το λήμμα αλλά απουσιάζουν

Εικόνα 8 Πληροφορίες για την ιστορική πραγματικότητα της εποχής μπορούν να αντληθούν από το έργο αναφοράς Η Ελληνική Αρχαιότητα Πόλεμος - Πολιτική ndash Πολιτισμός των Δ Ι Κυρτάτα και Σπ Ι

Ράγκου [Ψηφίδες]

Στη συνέχεια η εργασία εστιάζεται στις υλικές συνθήκες παραγωγής και κυκλοφορίας

του αγγείου Αρχικά οι μαθητέςτριες εντοπίζουν σε χάρτη (google maps) την αρχαία

Ταρκινία (κάτι που απαιτεί πρώτα την ταύτισή της με τη σημερινή ονομασία της

κλπ) Στη συνέχεια τίθεται το ερώτημα γιατί βρέθηκε κρατήρας σε έναν ετρουσκικό




τάφο της συγκεκριμένης εποχής πίναν οι Ετρούσκοι μεμιγμένο κρασί Οι παραπάνω

ερωτήσεις δεν έχουν πάντα ξεκάθαρες απαντήσεις mdash στόχος είναι να λειτουργήσουν

ως αφετηρίες προβληματισμού όχι να διατυπωθούν εν είδει κλειστών

ερωταποκρίσεων σε ένα παραδοσιακό φύλλο εργασίας

Η εργασία των μαθητών είναι όχι η απάντηση στα ερωτήματα αλλά η επιχειρούμενη

αναπαράσταση του συγκεκριμένου εμπορικού δικτύου Συγκεκριμένα επιστρέφουν

στα αποτελέσματα της μέχρι τώρα εργασίας τους και στα αγγεία που έχουν εντοπίσει

και συγκεντρώσει μέχρι τώρα (αγγεία με κοινή θεματική είτε με τα όπλα του Αχιλλέα

είτε με την ανάκτηση της Ελένης βλ προτεινόμενες δραστηριότητες φάσης Β1) Στη

συνέχεια χωρισμένοι σε δυάδες ή σε ομάδες αξιοποιούν το εργαλείο του google

maps (lthttpmapsgooglecomhelpmapseducationgt για να φτιάξουν έναν δικό

τους χάρτη πάνω στο οποίο σημειώνουν (καρφιτσώνοντας την εικόνα του κάθε

αγγείου στο κατάλληλο σημείο και σημειώνοντας και την χρονολογία δημιουργίας

του αγγείου) τα σημεία κατασκευής και εύρεσης των επιλεγμένων αγγείων και

οδηγούνται σε συμπεράσματα για την εμπορική κυκλοφορία των αγγείων

Γ΄ Φάση


Στην τελευταία φάση προτείνεται αρχικά μια ενότητα αναστοχασμού και

διαμορφωτικής αξιολόγησης Στο στάδιο αυτό πραγματοποιείται η επιστροφή στο

αρχικό αγγείο και δίνεται έμφαση σε μία πιο προσεκτική κριτική-αναλυτική

ανάγνωση όχι με απώτερο σκοπό την εύρεση του laquoσωστούraquo νοήματος αλλά με

σκοπό τον εντοπισμό των διαφόρων στοιχείων ενός κειμένου που οδηγούν τον

αναγνώστη προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση

Συγκεκριμένα ξανατίθεται το ερώτημα ελαφρά τροποποιημένο




ποια είναι τα στοιχεία που οδηγούν τους ερευνητές στην ταύτιση του θέματος της

συγκεκριμένης σκηνής με το θέμα της ανάκτησης της Ελένης ποια είναι τα

στοιχεία που ίσως οδηγούν σε μια άλλη άποψη

Για να απαντήσουμε οργανώνεται ένας αγώνας επιχειρηματολογίας αντιλογίας

(παραγωγή προσχεδιασμένου προφορικού λόγου)

Εικόνα 9 Λεπτομέρεια της αγγειογραφίας Στις σκηνές ανάκτησης της Ελένης συνήθως παρίσταται η Αφροδίτη και πολλοί μελετητές ταυτίζουν την γυναικεία μορφή εδώ με αυτήν

Τα επιχειρήματα των ομάδων διαμορφώνονται με βάση την προσεκτική

παρατήρησηανάγνωση των υπολοίπων αγγείων που ταυτίζονται με αυτήν τη

θεματική (τα παιδιά έχουν ήδη συγκεντρώσει άλλα αγγεία και έχουν εντοπίσει

ομοιότητες και διαφορές ένας βασικός άξονας θα μπορούσε να είναι η παρουσία ή

όχι της Αφροδίτης η σύνδεση ή μη με την αγγειογραφία στην μπροστινή όψη κλπ)

Σκοπός της παραπάνω δραστηριότητας είναι να αντιληφθούν οι μαθητές και

οι μαθήτριες την ερμηνεία ως πρόβλημα και όχι ως κάτι δεδομένο Στη συνέχεια ως

επιστέγασμα της μέχρι τώρα εργασίας τους μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με ένα

πραγματικό πρόβλημα προς επίλυση τη λημματογράφηση του παρακάτω αγγείου




Leipzig Antikenmuseum der Universitaumlt T 3327 (1 Inv)

H Woodford (2003 σ 203) προτείνει το συγκεκριμένο αγγείο ως παραδειγματικό για

το πρόβλημα της ερμηνείας οι επιγραφές ταυτίζουν την κεντρική μορφή με τον

Μενέλαο και την δεξιά με τη Θέτιδα Όμως σκηνή οπλισμού του Μενέλαου από την

Θέτιδα δεν παραδίδεται πουθενά αλλού mdash το πιθανότερο είναι ότι η επιγραφή είναι

λανθασμένη και αντί για τον Μενέλαο οπλίζεται ο Αχιλλέας

Το πρόβλημα πώς θα ταξινομηθεί και θα ενταχθεί στη βάση αυτή η εικόνα Οι

μαθητές και οι μαθήτριες αναλαμβάνουν σε δυάδες να προτείνουν μια λύση στη

συνέχεια οι προτάσεις συζητούνται στην ολομέλεια και δημιουργούνται πολυμελείς

ομάδες που αναλαμβάνουν να γράψουν το περιγραφικό λήμμα τέχνης (διαθεματική




σύνδεση με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας) mdash στην ολομέλεια γίνεται

τελικά διάλογος και επιλογή της τελικής πρότασης [στο λήμμα θα πρέπει να

αξιοποιήσουν το λεξιλόγιο με το οποίο έχουν εξοικειωθεί κατά τη διάρκεια

εκπόνησης των δραστηριοτήτων]

Τέλος με βάση αυτήν την εμπειρία τους (ή εναλλακτικά) μπορεί να ζητηθεί επίσης

από τους μαθητές και τις μαθήτριες (ανά δυάδες ή ανά ομάδες) να διαμορφώσουν ένα

ερωτηματολόγιο laquoανάγνωσηςraquo αγγειογραφιών για μελλοντική χρήση από τους ίδιους

αλλά και από άλλες τάξεις

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση στο πλαίσιο του συγκεκριμένου σεναρίου είναι διαμορφωτική και

πραγματοποιείται σε όλη τη διάρκεια και των τριών φάσεων Οι μαθητές και οι

μαθήτριες αξιολογούνται ατομικά αλλά και για τη συμμετοχή τους στο έργο της

ομάδας

ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Φύλλα εργασίας δεν παρατίθενται καθώς το κείμενο είναι γραμμένο με τη μορφή

προτεινόμενων δραστηριοτήτων αξιοποίησης των αρχαιογνωστικών ανοιχτών

περιβαλλόντων της Πύλης και των Ψηφίδων για την ελληνική γλώσσα ενώ παροτρύνει

τους εκπαιδευτικούς να φτιάξουν δικές τους δραστηριότητες ανάλογα με τα

ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες της τάξης αγνοώντας από τις υπάρχουσες όσες

θεωρούν ότι για κάποιο λόγο δεν τους εξυπηρετούν




Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ

Η διαθεματική διάσταση διεπιστημονική οριζόντια σύνδεση του διδακτικού

αντικειμένου της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας με τα αντίστοιχα της Νεοελληνικής

Γλώσσας και της Αισθητικής Αγωγής οι μαθητές αναλαμβάνουν να σχεδιάσουν και

να κατασκευάσουν έργα τέχνης εμπνευσμένα από τον τρωικό μύθο και τις

αγγειογραφίας και με βάση σύγχρονες τεχνικές (διαθεματική σύνδεση με το μάθημα

της Αισθητικής Αγωγής) Τονίζεται εδώ η έννοια του σχεδιασμού καθώς τα μέλη της

ομάδας συζητούν και διαπραγματεύονται μεταξύ τους τα σχετικά με την κατασκευή

των έργων που ετοιμάζουν ατομικά ή ανά ζεύγη

Σχέδιο εργασίας με βάση την παρακάτω εκφώνηση

Η Ιλιάδα διηγείται γεγονότα της τελευταίας χρονιάς της δεκαετούς

πολιορκίας της Τροίας και τελειώνει με τον θάνατο του Έκτορα και την

τιμητική ταφή του Το τέλος του τρωικού ήρωα προσωποποιεί τον χαμό της

πόλης Για τον ίδιο τον χαμό της πόλης όμως μόνο υπαινικτικά γίνεται λόγος

στο ομηρικό έπος [τόσο η Ανδρομάχη (Ω 729-739) όσο και ο Έκτορας (Ζ

448-465) κάνουν λόγο για την επικείμενη πτώση της Τροίας]

Αφού διαβάσετε και τους στίχους θ 595-643 από την Οδύσσεια (μτφρ ΔΝ

Μαρωνίτη) και το Παράλληλο κείμενο 2 όπως προτείνει το σχολικό

εγχειρίδιο μπορείτε να ερευνήσετε τους τρόπους που αποτυπώθηκε η άλωση

της Τροίας σε αγγειογραφίες της αρχαϊκής και της κλασικής εποχής

Χωριστείτε σε ομάδες αναζητήστε αγγειογραφίες με θέμα Ιλίου Πέρσις

(άλωση της Τροίας) Κάθε ομάδα με βάση τις αγγειογραφίες θα αναλάβει να

αφηγηθεί τι συνέβη σε κάποιον από τους παρακάτω ομηρικούς ήρωες στον

Πρίαμο στην Εκάβη στην Ανδρομάχη στην Ελένη στον Αινεία κλπ

Παρουσιάστε τα αποτελέσματα της αναζήτησής σας στους συμμαθητές σας




Η ΚΡΙΤΙΚΗ

Ο κίνδυνος είναι η αρχαιογνωστική προσέγγιση να επικαλύψει και να

αποδυναμώσει τη σημειωτική-κειμενοκεντρική (με άλλα λόγια το κείμενο να

λειτουργήσει ως αφορμή και όχι ως κεντρικός άξονας της διδασκαλίας)

ωστόσο πρόκειται για δραστηριότητες που προτείνονται να υλοποιηθούν εν

είδει επέκτασης στη φάση της γενικής θεώρησης του ομηρικού έπους πρέπει

και πάλι να σημειωθεί ότι ένας παράλληλος στόχος είναι η γνωριμία των

μαθητώντριών με τα αρχαιογνωστικά περιβάλλοντα των Ψηφίδων

Η περιήγηση στη ανοιχτά ψηφιακά περιβάλλοντα μπορεί αρχικά να

δυσκολέψει τους μαθητές και να χρειαστεί να διατεθεί επιπλέον χρόνος για

την εξοικείωση με το περιβάλλον

Λόγω της φύσης του κειμένου (συλλογή προτεινόμενων δραστηριοτήτων) δεν

δίνονται με λεπτομέρεια τα διδακτικά συμβάντα πχ πώς χωρίζονται κάθε

φορά οι ομάδες ποιος ο ρόλος του κάθε μέλους της ομάδας τι είδους

σημειώσεις και πώς κρατάνε κάθε φορά οι μαθητέςτριες πώς γίνεται η

παρουσίαση στην ολομέλεια κλπ

Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γιάννου Τ 2014 laquoΟι ΤΠΕ στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικώνraquo στο

Κουτσογιάννης κά Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση εκπαιδευτικών

στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης (ΚΣΕ) Κλάδος ΠΕ02 γ΄ έκδοση

αναθεωρημένη Πάτρα ΙΤΥΕ ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ 114-136

Κουτσογιάννης Δ Ι Χαλισιάνη Μ Παυλίδου 2012 Μελέτη για την αξιοποίηση των

ΤΠΕ στη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας στη Δευτεροβάθμια

Εκπαίδευση γενικό πλαίσιο και ιδιαιτερότητες Θεσσαλονίκη Κέντρο

Ελληνικής Γλώσσας




Κουτσογιάννης Δ amp Παυλίδου Μ 2012 Μελέτη για το σχεδιασμό και την εφαρμογή

διαθεματικών σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στη Βθμια

εκπαίδευση Θεσσαλονίκη Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Πόλκας Λ amp Τουλούμης Κ 2011 Μελέτη για τον σχεδιασμό την ανάπτυξη και την

εφαρμογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της

αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραμματείας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Θεσσαλονίκη Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Carpenter Thomas 2005 Τέχνη και Μύθος στην Αρχαία Ελλάδα Θεσσαλονίκη 2005

Clement Paul A χχ laquoThe recovery of Helenraquo Hesperia The Journal of the

American School of Classical Studies at Athens διαθέσιμο ψηφιακά

lthttpwwwascsaedugrpdfuploadshesperia147112pdfgt

Spivey N 1991 laquoGreek Vases in Etruriaraquo Στο N Spivey and T Rasmussen (επιμ)

Looking at Greek Vases Cambridge Cambridge University Press

Stansbury-ODonnell Mark 2011 Looking at Greek Art CambridgeNew York

Cambridge University Press

Woodford Susan 2003 Images of Myths in Classical Antiquity Cambridge





ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ laquoΔημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθμια και

Ββάθμια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) mdash ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες

προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος laquoΕκπαίδευση και Δια Βίου Μάθησηraquo η

οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

πόρους

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π322 Δημιουργία πολυμεσικών εφαρμογών για την κατασκευή σεναρίων και

δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥ

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

http www greeklanguage gr

Καραμαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαμαριά Θεσσαλονίκη

Τηλ 2310 459101 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr













Ιούλιος 2014





Ναι











εφαρμόσει

Χώρος









είναι




















mdash


mdash
















Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
























(2011)




(context)




















οπτικές




































δεδομένων


































Αφετηρία










Γυμνασίου)




















Αφόρμηση






Εικόνα 1
































































Β΄ Φάση









αφήγηση



στάση της
















































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ

























































Ιούλιος 2014





Ναι











εφαρμόσει

Χώρος









είναι




















mdash


mdash
















Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
























(2011)




(context)




















οπτικές




































δεδομένων


































Αφετηρία










Γυμνασίου)




















Αφόρμηση






Εικόνα 1
































































Β΄ Φάση









αφήγηση



στάση της
















































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ

















































εφαρμόσει

Χώρος









είναι




















mdash


mdash
















Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
























(2011)




(context)




















οπτικές




































δεδομένων


































Αφετηρία










Γυμνασίου)




















Αφόρμηση






Εικόνα 1
































































Β΄ Φάση









αφήγηση



στάση της
















































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ

















































mdash


mdash
















Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
























(2011)




(context)




















οπτικές




































δεδομένων


































Αφετηρία










Γυμνασίου)




















Αφόρμηση






Εικόνα 1
































































Β΄ Φάση









αφήγηση



στάση της
















































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ

































































(2011)




(context)




















οπτικές




































δεδομένων


































Αφετηρία










Γυμνασίου)




















Αφόρμηση






Εικόνα 1
































































Β΄ Φάση









αφήγηση



στάση της
















































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ






























































οπτικές




































δεδομένων


































Αφετηρία










Γυμνασίου)




















Αφόρμηση






Εικόνα 1
































































Β΄ Φάση









αφήγηση



στάση της
















































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ







































































δεδομένων


































Αφετηρία










Γυμνασίου)




















Αφόρμηση






Εικόνα 1
































































Β΄ Φάση









αφήγηση



στάση της
















































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ












































































Αφετηρία










Γυμνασίου)




















Αφόρμηση






Εικόνα 1
































































Β΄ Φάση









αφήγηση



στάση της
















































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















































Αφόρμηση






Εικόνα 1
































































Β΄ Φάση









αφήγηση



στάση της
















































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ











































































































Β΄ Φάση









αφήγηση



στάση της
















































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ













































































λημμάτων





















lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ

































































lesson01htmlgt]












αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ

















































αγγείου



































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ































































Γ΄ Φάση























































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



























































































ομάδας







































Η ΚΡΙΤΙΚΗ












































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ
















































greek-language.grproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/aggeio_a… · web...

Documents