Groot Ammers K. 19

1. az da k:rpa an spre.ruar zin zam - of bma za baiJ 2. ma vrmt 1zda bl uma ga ... n gita 3. t0gauo.rdaX spmaza alian - of liJkalt n~X ma ... r

mi mafinas 4. sp1ta Is ma ... ran lastaX- of zure.r merak 5. ~pta. sX:rp kre.ga za varsXImald brû.t 6. da trmarma ... n het an splintar m.zaVIIJar 7. da sX:rpar hkta zan l:rpa a ... .f 8. m.di fa bri.k IS niks ta zi.n 9. kum. hi.r kremt

10. ja ... n brilJas fi.r bi:r j~ - gla ... za - gla.a.l[)i - am pmt roElak verouderd

11. j~ ge.ma as ampa ... r kilo ... kriki-~ 12. za hen miTtar va1va dri li.tar ure1n rerXadrUIJka 13. hrei dra ... Igda na ... ma medaiJ knApal - of metan

ent haut 14. Ik het sa kni gazi.n 15. va ... stana ... vant u~rt ni f0l me.r gavi.rt- of gahauwa 16. IQ b1m blrei dak meh0li ni me.xgaga ... n bm 17. ket ni gada ... n ho.r vnnt 18. ui hetat Xada .... n- di ve ... nt di da ... r aiJkumt 19. spmak~p - spm.aurep - spm.ra .... X - ra .... gab~l 20. pet - mAs - báiJ - bana.ut ( = beklemd, in angst) -

bXnzaX - bmzam = bunzing - tlánt - padastul -hre.llllJ ( = plantenhaag) - kikar - hunakar ( = groene waterkikker) - vlmdar

21. di kre.ral di makta da hila ure.ralt ant ftTXta 22. Iksreja di kra ... Itjis ge.va 23. IIJala ... nt Ia ... t f0l auwa sXe.pa sloTpa 11 sl~.ta = de

sloot van waterplanten reinigen 11

24. hrei het alas an hundabe.t Xaha.t 25. ge.mrem as tue ... bre.ja stî.ana a ... n- brejar- dan

briTSta 26. da sta ... mbeJt da sta ... tar ni me.r 27. di ma ... n di le .... ft azam prins 28. da dy.val IS ni.t mdan he.mal gable .... va 29. da sXoTlkremdra zrem metame.star na ... daze.I

gawe .... st 30. Ik ken t~X ni kuma v0.rdak kla ... r bm 31. da b1.sta krre1ga v0l sl~bar- hre.ja dan dra .. IJk al

gage .... va 32. hrei kt niga ... n ure.raka hrei he prem an zake .... l 33. zet as an ste.I mdan be.zam 34. ne.j meta ke.gals u~rt ni. me.r gasp0.lt 35. hei Ik htja al tue. ke.r garu.pa- of Ik het a ... I tue.

ke.r aJla garu.pa (ook wel : garo.pa) 36. di per IS n~gni raip - dar zit n~gan uita pit m 37. za zrem tlánt m. - of za bma net tlánt m. 38. za het e .rs va .... n za geit a ... fXah~lpa - of va .... n za

s1Tnta 39. hrei briTIJt at nit ftr ho.r (ook wel: ua ... it) 40. za IS dahrelaf fandar mre.lak varsp0.lt 41. da ma.a..n m~t far zavrau ~pkuma 42. m.daltk suiTma IS Xava .... rlak 43. hrei he f0l pra..s umda ... ti zo stre.rak IS

44. urei m~ta dar da hrelaft fan hre.ba e.)lAli da a.a.ndra hre.laft

45. hreJap dabdas ~pb0T.ra 11 tfantjis = eventjes 11

46. unza ;mesala ... r 1so vet asan sla ... k - az ba ... gar (vet ook in de betekenis van dronken)

47. za spriiJa tfrerst uman ure.dasXa .... p 48. da bomkue.kar za ... l dan buro ITnta (of: vanTnta

in iets andere betekenis) 49. du e.rsta fiTnstars ( = de luiken) as d1Xt- of du

e.rst at ra ... m as d1Xt 50. da kl~k lre.It vo.r da kre.rak- geen aparte namen

voor diensten 51. spra ... I - k1kardnl - varspra.ja - reitspra.ja (niet

zeer gebr.) - mis stro.ja- verbreiden niet gebr. -kla ... rma ... ka 11 an sniT brû .t 11

52. di vrau hretar hre.r a ... f la .... ta knipa 53. za va ... dar hretam zes ja ... r na ... sXoT.lla ... ta gä. ... n 54. Ik hretam afXara ... ja zo. la ... t lalJas at ua ... tar ta

gä. ... n 11 k~rt la.a.IJS at ká ... ntji 11

55. va ... Ia vreTrza zi.ja ni f0l d0za ká ... nt reit 56. stîana p~ta zrem ni f0l wre.rt 57. dan brutsXitar sta ... t brei dano.va - dan hre.rt 58. m mre.rt Is at n~X ta ka ut um ta ba ... la 59. di kre.rs di ge ... ft an gu.t liXt vÏJla ni.t 60. hrei tr~k at pre.rt anza stre.rt- of sta ... rt 61. tu kuama jAli hir i.dar ja ... r na ... da kre.ramas 62. dan I do .mani T di ze .I dat x~t f~lma ... kt IS

63. ja zaX ma wreJ marja zei niks t0gama 64. da zua ... Iy.wa zda al gau trAXkuma (iets vlugger

dan al ga u : tamet) 65. ga ... ja vana ... vat ni ka ... rta 66. e.ta h0li ~k Xra ... X kre.s 67. zamo.tar Is kap~t - hrei leX m. makuTr 68. at hret an u a .... rman da ... gaue .... st entiS an za .... X-

tana .... vant 69. dat j~Xi lo.pt ~p samblu.ta vu.ta 70. dar IS an sX0r mdi ka .... n - da ka .... n IS Xab~rsta

71. IQ uau data p~st ambri.f br~Xt 72. ma ha ... rt du se.r 73. me sAka dua ... rsdrre.xvars ken Ik ni ovarwreX 74. na ... sX~ftre.It zreta ua atpre.rt varda ni.wa ka .... r 75. IQ hretam bi.tji. ko.rs - va ... n va ... n~Xtnt a ... f 76. da z0n vanda ko.naiJ IS - of hret ~k s~lda ... t

Xaue .... st 77. ue .... tja ge ... n ua .... gama .... kar ta u0.na - am bo.X 78. di ro.za di htba la ... IJa do.rans - ste ... kals zijn

distels

79. kXal~ftar ha .... rtstika mks fan 80. tkre.mt ua ... s du.t fardatsat kuna doT.pa 81. zan o.ra enzan 0T.ga loT.pa 82. dar d~Xtarti (dat mrel[)i vandar) IS liUTdam

b1Tnagi na at b~s Xaga ... n um bra .... ma ta plAka 11 an re .rap al - b1Tnagi is minder verouderd dan b1Tnagi alleen; i. p. v. b1Tnagi : :ma ... ntji moder-

ner 11

83. dar 1san sp~rt reiti Ie .r va ... n rins a ( = van Rens, Laurens)

84. hrei zre.ta aiJ grû.ta kiT.l~p 85. at Il? da :miTnsa noorgas a.~.ndars um ta du.n da,...n

um rreik ta u~rda 86. dar munt Is droT .X vandan d~rst 87. di ure.X loTpt medam b~Xi - at Iz an hiTlan

umwre.X 88. Ik k~X an trumaltji vAr da klre.na

159

89. dan bok Is duT.tXaga ... n umdati aiJkorst mgas!Ikt hret - gastArava

90. za urer~i ua .... s kort ma ... toXut 91. In da sXa.a.dy.w ISat at bEsta Van alama.a.l - rerl;a

zun gebruikelijker dan "in de schaduw") -sxa ... dy .w ook van iem. op straat

92. an ja ... gar mot Xut kEna m1ka 93. zu.i man hu.t as ~p 94. Ikue .... t wa.r Ikam VIIJa m~t 95. aiJ kauwa kaldar m~ja hreba vArtbi.r 96. 19 mos ~sablu.t um a ... n ta stre.raka 97. 19 mot ITrs at fur b1na krre.1ja 98. ma bru.r ua ... s at sa ... t (mu.j) 99. da mElagbu.r di ga .... t okana ... nt

100. di 'karamrelak Is dAnan zy.r - ge .... ftatau ma ... r trAX 11 van melk meestal : za 11

101. ua zauwa di pAt many:r vol kana guTja 102. dar va ... lt niks ~pama ... n ta mre.raka - an saky:r

vmtji (ook van werk) - hrex IS reraX krre.k ~p sa hrexs = hij is erg precies op zijn huis -kre.n - krre.k · schoon, zindelijk - da ... kum krre.k = dat luistert nauw

103. hre1 IS no.jt giTn many.t ta la ... t- hre1 IS krrek ~p trext = hij is precies op tijd

104. In ita ... lija zre1m bre.raga di vy:r spy.ga - spu.ga = spuwen, overgeven.

105. dAravi da ... r opta dauwa 106. m gArekAm hEbazada brAX kap~t Xava .... ra- In

niwpo.rt of m da po.rt- ~p tarmre1 (=in Ameide) - op parkau ( = in Berkenwoude) - m targauw - m kre.lanbAraX- ~p lreks'munt- ~p mar'kre.rak = in Meerkerk - op ho. ~blokla ... nt - op n-~dar

kre.rak - In striTfkre.rak - m b1TnsXop - In VIa ... na (de zegslieden zijn vrij zeker waar men "in" zegt, waar "op" . Het is echter bij vele dor­pen beslist m, niet ~p. Bij steden weer steeds m).

107. ja m~t as brei uns fAla kuma kre.Ika 108. hre1 IS fan r~tarda ... m mEt an fliiJka portamane.j­

- of madan gu.ja by.l (nog heel gebntikelijlc; etymalogies verwant met buidel)

109. di der Is fan bekahaut Xama ... kt - bekano.tjis -wel : neta voor andere noten

110. aiJ gatrauda vrau m~ kEna noTja 111. 19 het hi.r gra ... s Xaza ... jt ma ... r at ~a ... t degda ni.t 112. da bi.rbrauwar zre1t dat at n~X ta dy:r IS um ta

bauwa 113. ba .... ka - 19 ba .... k - jrex ba .... kt - hrex ba .... kt -

ba .... kti - urer ba .... ka - 19 ba .... kta - jrex ba .... kta -hre1 ba .... kta - urex hreba gaba .... ka

114. bi.ja - 19 bi.(j) - hrex bi.t - urei bi.ja - 19 hret Xabo.ja - bi.ja ua - 19 be.j darve.r - bo.ja za ok

115. t1san klre.mtji- hrex IS klrem ma ... r fren 116. ja kan hi.r a.jara krrexga opta ma .... rt 117. hreiliE Xaze.t dati ama zrel diTIJka 118. at di.nsmre~i zej hre1 hret Xru.t Xalrezk 119. dar ua ... ra vreTxf prre.zza 120. undar di.n reik dar lrega vel rexkals 121. tuatar kok drrek- tkoT.kta ... l 122. tho.j Is n~Xru.n - tis pa ... s Xama ... jt 123. majanre.sa ma ... kaza mEtat do.r van an a .... j 124. da bo.mpi zaldar mujlak kEna gru.ja 125. dan do.mani het Xu.ja urem 126. uns auwa hrexs IS afXabrä .... nt 127. da mrelak sprext rextat y.r vandaku.j 128. da kostar lrext fAr da krerak 129. da bo:ma van da krrexwa ... ga bre1ga der der da

zwre.ra vra ... Xt 11 pre.rda mE de.rgaza ... lda rAga 11

130. da twe.j drezsars kua ... ma na brexta 131. za hEbanam varot - of buntE:mblau gasla ... ga 132. at fre.t - of dan doT.p ua ... s dAn en zy.r 11 kro.ta

mret bAtardoT.p 11

133. at Izan hila la.a.X sruuw 134. t1s an Iwaghrext XaliTj a daki ga zi.n hret 135. sXunoTva uort ny. an hiTla ni.wa sta .... t- ook wel:

ny.va sta .... t 136. du.n - 19 dutat - hrez dutat - ure1 dunat - jAli

dunat - ure1 de.janat - 19 de.jat- de. dijat ma ... r -de.jig at ma ... r

137. do.pa - do.pjuk - do.pfunt - da suldoTta 138. dorsa - hrex dorst - ook : hij durfde, maar dan

eerder : hrez d~rs - hre1 d~rsta - hrei hret Xad~rsa 139. biiJa - 19 bliJk - an biiJtau (over een wagen) -

jrex biiJkt - bUIJdi - 19 hret gabUIJa 140. Lokale landmaten : mreraga - bAndar - ru.j -

hunt 141. Lokale waternamen : dam bu.zam - dan zrel

(de Zeil) 142. 1. hrekas - 2. <EI - 3. bAtar - 4. dam bo.gart -

5. ho.ft- 7. vark~Xt- 8. kun- 9. zie 132-10. o.Xst - 11. urnars- Imars ( = emmers)- 12. papi.r- 13. piiJk- 14. kei- 15. zoX- 16. ra ... m - 17. gAntar urext - 18. la ... j - 19. ua .... rsXauwa - 20. re.ragas -21. gre.rst- 22. d~X- 23. an hi.l- 24. da hreTrsas - 25. ho.UIIJ- 26. m~s- 27. ma ... ga- 29. r~t- 30. uAram- 31. sXu.r- 32. te.ja- 33. sXIla

De naam van de plaats in haar eigen dialekt : a.a.mars

De inwoners heten: a ... marsa

Hun bijnaam is: spr1wa

Het aantal inwoners was volgens de volkstelling van 1960 : 1982.

Taaltoestand. Geen lokale verschillen in de gemeente. Veeteelt, verzorgende middenstand, zuivel­handel.

Zegslieden : l. Van den Ham, Kornelis; 62 jr.; fruitkweker; geb. te G. A.; V. vanG. A., M. van Streefkerk ; spr. Ammers.

2. Bouter, Laurens; 71 jr.; zonder beroep; geb. te G. A.; V. en M. ook; spr. Ammers. 3. Frederikse, Jan; 53 jr.; geb. te G. A.; V. en M. van Stolwijk, maar reeds lang voor geboorte zegsman

naar G. A.; spr. beschaafd en Ammers.

160