GRİP ve CORONAVİRÜS

1

Prof.Dr. Cumhur ÇÖKMÜŞKonya Gıda ve Tarım Üniversitesi Rektörü

10 Şubat 2020

ÖNSÖZ

2

Normalde hayvanlara özgü olan Coronavirüslerin insanlarda bulunduğu ilk kez 1960’lı yılların ortasında anlaşılmıştır. 31 Aralık 2019 tarihinde Çin’in Hubei bölgesindeki Wuhan Şehrinde Çin otoriteleri tarafından “nedeni bilinmeyen zatürre olgusu” olarak kayda geçen ve hemen sonrasında etkenin yeni bir Coronavirüs tipi olan “2019-nCoV” tanımlanmıştır.

Bu tip epidemilerde her zaman olduğu gibi etken tanımlandıktan sonra özellikle bulaş yolunun yarasa-yılan zinciri yoluyla olduğu belirlenerek gerek bulaş kaynağı gerekse hasta kişiler kontrol altına alınarak hastalığın yayılması engellenmeye çalışılmıştır.

HIV, SARS, MERS, Ebola virüslerinde de yaşadığımız gibi hastalığın ilk çıkışında biyolojik-ekonomik savaş senaryoları kurulmuş, konu yazılı-görsel basında yoğun olarak tartışılmaya başlamıştır.

İnsan Ölümlerinde İlk 10 Etken (2000 – 2016) - WHO

3

Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde İnsan Ölümlerinde İlk 10 Etken (2016-WHO)

4

İnfluenza = Grip

5

İnfluenza

6

İnfluenza Virüsünün Yapısı

7

İnfluenza

8

Grip Tipleri( A, B, C )

❑ Mevsimsel Grip A (H1N1, H3N2)❑ Pandemik Grip A (H1N1)❑ Zoonitik (Hayvanlarla Bulaşan) veya Varyant Grip ❑ Domuz Gribi A (H1N1, H3N2)❑ Kuş Gribi A (H5N1, H7N7, H7N9, H9N2)

İnfluenza Virüsünde Yeni Tip Oluşumu (Antijenik Değişim)

9

İnfluenza Virüsünde Tarihsel Değişim

10

İnsanda grip virüsü zamanla değişime uğramıştır.

Önemli Bazı İnfluenza Pandemileri

11

500 milyon (100 milyon ölüm)

1 milyon ölüm

800 bin ölüm

1972 – 1981 arası6 pandemide(200 bin ölüm)

Meksika Gribi8.238 kişi

İnfluenza (Asya Gribi-1957)

12

İnfluenza (Asya Gribi-1957)

13

İnfluenza (Asya Gribi-1957)

14

İnfluenza (Asya Gribi-1957)

15

İnfluenza (Asya Gribi-1957)

16

İnfluenza (Asya Gribi-1957)

17

İnfluenza (Asya Gribi-1957)

18

İnfluenza

19

ÜLKEMİZDE DOMUZ GRİBİ (15 Ocak 2016)Sağlık Bakanlığı Grip Bilimsel Danışma Kurulu açıklaması:

➢ 2.905 solunum semptomlu hasta örneği incelendi. ➢ 1.261’inde bir solunum yolu virüsü belirlendi.

Bunlardan; ➢ 463’ünde (%16) İnfluenza A H1N1, ➢ 134’ünde (%5) İnfluenza A H3N2, ➢ 38’inde (%1) İnfluenza B virüsü bulunmuştur. --------------------------------------------------------------------------Yaklaşık 15 kişi öldü (Gazete haberleri).

VİRÜSLERDE TEMEL YAPI

20

VİRÜSLERDE GENOM YAPILARI

21

VİRÜSLERDE MRNA YAPIMI

22

MİKROBİYAL HASTALIKLARDA ENDEMİ, EPİDEMİ VE PANDEMİ

23

İLK KEZ GÖRÜLEN V E YENİDEN ORTAYA ÇIKAN ENFEKSİYÖZ HASTALIKLAR

24

CORONAVİRÜS TİPLERİ

25

➢ İnsan Coronavirüsleri ilk kez 1960’lı yılların ortasında tanımlanmıştır.

➢ İnsanları infekte eden 7 farklı Coronavirüs tipi mevcuttur:

Yaygın İnsan Coronavirüsleri1. 229E (alpha coronavirus)

2. NL63 (alpha coronavirus)

3. OC43 (beta coronavirus)

4. HKU1 (beta coronavirus)

Diğer İnsan Coronavirüsleri5. MERS-CoV (beta coronavirus, Middle East Respiratory Syndrome, or MERS)

6. SARS-CoV (beta coronavirus, severe acute respiratory syndrome, or SARS)

7. 2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV)

➢ İnsanlar genelde 229E, NL63, OC43 ve HKU1 Coronavirüs tipleri ile enfekte olurlar.

CORONAVİRÜS SALGINLARI

26

SARS-CoVSevere acute respiratory syndrome coronavirus (SARS-CoV) ilk kez 2002-Kasım ayında Çin’de tanımlandı. Virus 2002 – 2003 döneminde dünya genelinde 8.098 olguya ve 774ölüme(% 9,5) neden olmuştur. 2004 yılından bu yana dünya genelinde herhangi SARS-CoVolgusu tanımlanmamıştır.

MERS-CoVMiddle East Respiratory Syndrome Coronavirus (MERS-CoV) ilk kez 2012 yılında Suudi Arabistan’da tanımlanmıştır. Onlarca ülkede hastalığa neden olmuştur.Virüs olağan viral solunum yolu enfeksiyonu gibi başlayan ve ağır pnömoni ve böbrek yetersizliğine ilerleyen ciddi bir hastalık tablosuna neden olmaktadır. En azından laboratuvar ile doğrulanmış vakaların yaklaşık üçte biri ölümle sonlanmaktadır. 3 Kasım 2014 itibarı ile laboratuvar verileri ile doğrulanmış MERS vakası sayısı 897 olup bunların 325’i kaybedilmiştir (%36,2).

CO R O N A V IR Ü S REPLİKASYONU

27

Coronavirüsler.

(a) Bir coronavirüsün elektron mikrografı; virion yaklaşık 150 nm çapındadır.

(b) Coronavirüs replikasyon basamakları. Viral proteinleri kodlayan mRNA viral genomu bir kalıp olarak kullanan RNA replikaz tarafından yapılan negatif zincirden transkriptlenir.

CORONAVİRUSLARIN ÖZELLİKLERİ

28

➢ Coronovirüsler tek-zincirli artı RNA virüsleri olup sitoplazmada coğalır.

➢ Coronavirüsler insanlarda ve diğer hayvanlarda soğuk algınlığı gibi solunum yolu enfeksiyonlarının yaklaşık %15’ine ve alt solunum yollarında bazen ölümcül bir hastalık olan SARS’a ve MERS’e sebep olur.

➢ Coronavirüs virionları zarflıdır ve yüzeylerinde topuz şekilli glikoproteincıkıntılar icerir. Bu cıkıntılar, virüse “tac” (corona latincede tac anlamına gelir) görünümü verir.

➢ Coronavirüs genomları yaklaşık 30 kilobaz olup bilinen RNA virüslerinin en büyüğü olmalarından dolayı ilginctir.

CORONAVİRUSLARIN ÖZELLİKLERİ

29

➢ Coronavirüs genomları artı duyarlılıkta olduklarından, konak hücre icerisindedoğrudan mRNA gibi görev yapar.

➢ Ancak, coğu Coronaviral protein genomik RNA’nın translasyonuyla yapılmaz. Bunun yerine, enfeksiyon ile, sadece genomun bir parcası, özellikle RNA replikazıoluşturan kısmı translasyona uğrar.

➢ Bu enzim daha sonra genomik RNA’yı kalıp olarak kullanarak tamamlayıcı zincirleri üretir. Bu zincirlerden mRNA’lar üretilir ve bu mRNA’lar coronaviralproteinleri üretmek icin translasyona uğrar.

➢ Tam uzunluktaki genomik RNA da aynı zamanda negatif zincirlerden yapılır. Yeni coronaviral virionlar ökaryotik hücrelerde ana salgı organeli olan Golgiicerisinde inşa olur ve tam inşa olmuş virionlar daha sonra hücre yüzeyindensalınır.

30

CORONAVIRÜS SALGINLARI (2019-NCOV)

31

Coronavirus Enfeksiyonunun Belirtileri

➢ Bazı kişilerde belirtisiz veya çok hafif soğuk algınlığı belirtileri.

➢ Hastalarda ateş, öksürük, nefes darlığı ve solunum güçlüğü.

➢ Ciddi vakalarda, zatürre, ciddi akut solunum sendromu, böbrek yetmezliği ve ölüm.

CORONAVIRÜS SALGINLARI (2019-NCOV)

32

Coronavirus Nedir?➢ Soğuk algınlığından zatürre ve böbrek yetmezliğine (MERS, SARS) kadar etkiye

sahip geniş bir virüs familyasıdır.Coronavirus Nereden Kaynaklanır?

➢ Coronaviruslar normalde hayvanlarda bulunur.➢ Bazı Coronaviruslar ise hayvan ve insan arasında geçiş yapabilir. ➢ Buna “taşma=yayılma olayı” denir.

Coronavirus Enfeksiyonundan Nasıl Korunuruz?➢ El Hijyeni,➢ Solunum Yolu Hijyeni,➢ Hayvanlarla Temas.

Coronavirus Enfeksiyonlarının Tedavisi Varmıdır?➢ Virüse Özgü Bir Tedavi Yoktur!➢ Semptomatik Tedavi Uygulanır.

10 ŞUBAT 2020 TARİHİ İTİBARİYLE CORONAVİRUS OLGUSU

33

❖ 31 Aralık 2019 tarihinde Çin’in Hubei bölgesindeki Wuhan Şehrinde Çin otoriteleri tarafından “nedeni bilinmeyen zatürre olgusu” tanımlandı,

❖ Bunun yeni bir Coronavirus Olgusu (2019-nCoV) olduğu kanıtlandı,

❖ Yarasadan Yılana, oradan da İnsana bulaştığı düşünülüyor.

❖ Dünya Genelinde Toplam 40.554 2019-nCoV olgusu, 40.235’i Çin’e ait,

❖ Çin’in Dışında 24 Ülkede Toplam 319 adet Coronavirus Olgusu Rapor Edildi,

❖ Şu ana kadar 910 kişi öldü (Ölüm oranı % 2,24),

34

Coronavirus Olgularının Dünya Genelinde Dağılımı( 10 Şubat 2020)

35

Çin Dışında Coronavirus Olgularının Görüldüğü Ülke Sayısı (10 Şubat 2020)

36

10 Şubat 2020 Tarihi İtibariyle Coronavirus Tanısı Konan Kişi Sayısı

37

10 Şubat 2020 Tarihi İtibariyle Coronavirus Enfeksiyonundan Ölen Kişi Sayısı

38

10 Şubat 2020 Tarihi İtibariyle Coronavirus Tanısı Konan Toplam-Yeni Hasta Sayısı

39

10 Şubat 2020 Tarihi İtibariyle Coronavirus Tanısı Konan Vakalarda Toplam Ölüm Oranı

40

Coronavirus Enfeksiyonu (20 Ocak – 10 Şubat 2020)

Hasta Sayısı Ölüm Sayısı

Çin Diğer Ülkeler Toplam Yeni Enfeksiyon Çin Diğer Ülkeler ToplamÖlüm Oranı Çin Dışındaki Ülke Sayısı

20.01.2020 278 4 282 6 0 6 2,13 3

21.01.2020 309 5 314 32 6 0 6 1,91 3

23.01.2020 571 10 581 267 17 0 17 2,93 4

24.01.2020 830 16 846 265 25 0 25 2,96 6

25.01.2020 1297 23 1320 474 41 0 41 3,11 9

26.01.2020 1985 29 2014 694 56 0 56 2,78 10

27.01.2020 2741 37 2778 764 80 0 80 2,88 11

28.01.2020 4537 56 4593 1815 106 0 106 2,31 14

29.01.2020 5997 68 6065 1472 132 0 132 2,18 15

30.01.2020 7736 82 7818 1753 170 0 170 2,17 18

31.01.2020 9720 106 9826 2008 213 0 213 2,17 19

1.02.2020 11821 132 11953 2128 259 0 259 2,17 23

2.02.2020 14411 146 14557 2604 304 1 305 2,10 23

3.02.2020 17238 153 17391 2838 361 1 362 2,08 23

4.02.2020 20471 159 20630 3241 425 1 426 2,06 23

5.02.2020 24363 191 24554 3925 491 1 492 2,00 24

6.02.2020 28060 216 28276 3722 564 1 565 2,00 24

7.02.2020 31211 270 31481 3205 637 1 638 2,03 24

8.02.2020 34598 288 34886 3419 723 1 724 2,08 24

9.02.2020 37251 307 37558 2676 812 1 813 2,16 24

10.02.2020 40235 319 40554 3085 909 1 910 2,24 24