Charles BUKOWSKI

GRUAJA MË E BUKUR E QYTETIT

Cass-i ishte më e vogla dhe më e bukura nga pesë motrat. Cass-i ishte gruaja më e

bukur e qytetit. ½ indiane, me trup të zhdërvjellët dhe të pazakontë, një trup gjarpërush

dhe përvëlues, me sy që përputheshin në mënyrë të përsosur me të. Cass-i ishte zjarr i

lëngësht në lëvizje. Dukej si një shpirt i burgosur brenda një forme që nuk e nxinte dot.

Flokët i kishte të zinj, si mëndafsh dhe përdridheshin sa andej-këndej, siç përdridhej dhe

trupi i saj. Zakonisht humorin e kishte ose shumë të mirë, ose shumë të keq. Nuk kishte

gjendje të ndërmjetme për Cass-in. Thoshin se ishte e çmendur. Vetëm tarallakët e

thoshin këtë. Tarallakët s’kishin për ta kuptuar kurrë Cass-in. Për burrat ajo ishte thjesht

një makinë seksi dhe nuk shqetësoheshin në ishte e çmendur apo jo. Dhe Cass-i

vallëzonte dhe flirtonte, puthte burrat, por veç për një çast a dy, sepse kur vinte puna për

t’ia hedhur Cass-it, Cass-i kishte gjetur një mënyrë për të rrëshqitur, duke i shmangur

burrat.

Të motrat e akuzonin se e shpërdoronte bukurinë, se nuk e përdorte mendjen aq sa

duhej, por Cass-i kishte mendje dhe shpirt; pikturonte, vallëzonte, këndonte, krijonte

sende prej argjile dhe, kur njerëzit lëndoheshin qoftë në trup, qoftë në shpirt, Cass-it i

dhembte zemra për ta. Mendjen e kishte thjesht ndryshe; mendja e saj thjesht nuk ishte

praktike. Të motrat e kishin zili se Cass-i tërhiqte burrat e tyre, dhe pastaj zemëroheshin,

pasi u dukej se nuk i përdorte siç duhej. E kishte zakon të tregohej e ëmbël me më të

shëmtuarit; të ashtuquajturit burra të pashëm e acaronin: “S’kanë këllqe”, thoshte, “janë

qullacë. Le të mbahen fort pas llapave të veshit, të vogla dhe të përkryera, pas hundës me

formë të bukur... vetëm sipërfaqe, aspak brendi...”. Kishte një temperament që ngjasonte

me çmendurinë, kishte një temperament që disa e quanin çmenduri. I ati kishte vdekur

nga alkooli, kurse e ëma ia kishe mbathur, duke i lënë vajzat vetëm. Vajzat kishin shkuar

tek ca të afërm, të cilët i kishin çuar në një manastir. Manastiri ishte vend i trishtuar, më

shumë për Cass-in, sesa për të motrat. Vajzat e kishin zili Cass-in dhe Cass-it i ishte

dashur të kacafytej me shumicën e tyre. Përgjatë krahut të majtë kishte të prera brisku që

i kishte marrë duke u mbrojtur në dy zënie. Kishte dhe një shenjë të përhershme përgjatë

faqes së majtë, por ajo shenjë jo vetëm që nuk ia pakësonte bukurinë, po dukej sikur ia

nxirrte më në pah. E takova në West End Bar disa net pasi e kishin liruar nga manastiri.

Meqenëse ishte më e vogla, e kishin liruar të fundit nga motrat. Thjesht, hyri brenda dhe

erdhi u ul pranë meje. Me ç’dukej isha mashkulli më i shëmtuar i qytetit dhe kjo, ndoshta,

mund të ishte një arsye.

1

– Pije, – e pyeta.

– Sigurisht, pse jo.

Nuk po them se kishte ndonjë gjë të pazakontë në bisedën tonë atë natë, gjithçka

vinte nga ndjesia që më jepte Cass-i. Më kishte zgjedhur mua, dhe kaq. Pa u shtyrë nga

askush. I pëlqente pija që po pinte dhe piu shumë gota. Nuk dukej se e mbushte moshën

për të pirë alkool, megjithatë i shërbyen. Ndoshta kishte dokumente false, nuk e di.

Sidoqoftë, sa herë që kthehej nga tualeti dhe ulej pranë meje, ndjeja një farë krenarie.

Nuk ishte vetëm gruaja me e bukur e qytetit, por dhe gruaja më e bukur që kam parë

ndonjëherë. I shkova dorën rreth belit dhe e putha.

– A të dukem e bukur, – më pyeti.

– Po, sigurisht që je e bukur, po ka diçka tjetër... diçka tej pamjes...

– Zakonisht njerëzit më akuzojnë se jam e bukur. Vërtet mendon se jam e bukur?

– E bukur nuk është fjala e duhur, nuk të shkon dhe aq për shtat.

U zgjat për nga çanta e saj. Mendova se donte të merrte shaminë. Por që andej

nxori një gjilpërë të gjatë kapelash. Përpara se ta ndalja, e kishte ngulur gjilpërën e gjatë

në hundë, nga njëra anë në tjetrën, shi sipër flegrave. Ndjeva neveri dhe tmerr. Ajo më

vështroi dhe qeshi: “Po tani, a të dukem e bukur? Po tani, si të dukem?” Ia hoqa gjilpërën

që andej dhe i vura shaminë time përmbi vendin e gjakosur. Disa vetë, përfshi dhe

banakierin, e kishin parë ç’ndodhi. Banakieri u afrua:

– Shiko, – i tha Cass-it, – po lëvize dhe një herë, të flaka përjashta. Dhe

dramatizmat e tua kemi mangët këtu!

– Shko qiu, – ia ktheu ajo.

Banakieri u kthye nga unë:

– Bën mirë ta kesh kujdes.

– Do të rrijë mirë, – thashë.

– Është hunda ime, bëj ç’të dua me të.

– Jo, – thashë, – më lëndon mua.

– Kur unë shpoj hundën, të dhemb ty?

– Po, më dhemb, me gjithë mend e kam.

– Në rregull, nuk e bëj më. Gëzohu!

Më puthi, më shumë duke u zgërdheshur, me shaminë tek hunda. Kur erdhi ora e

mbylljes, u nisëm për në shtëpinë time. Duke biseduar filluam të pinim birrën që kisha në

shtëpi. Atëherë kuptova se ishte njeri plot ëmbëlsi dhe dashamirësi për të tjerët. E jepte

veten pa e kuptuar. Në të njëjtën kohë kapërcente pas, në vende të egra dhe pa kuptim.

Ishte skizofrene. Një skizofrene e bukur dhe shpirtërore. Ndoshta ndonjë burrë, diçka,

2

kishte për ta shkatërruar përgjithmonë. Shpresoja të mos isha unë. U shtrimë dhe, pasi

shova dritën, Cass-i më pyeti:

– Kur do, tani apo në mëngjes?

–Në mëngjes, – i thashë dhe i ktheva shpinën.

Në mëngjes u çova dhe bëra dy kafe, njërën ia solla në shtrat. Qeshi.

– Je i pari burrë që nuk pranon ta bësh natën.

– Nuk ka gjë, – thashë, – nuk kemi pse ta bëjmë fare.

– Jo, prit, dua ta bëjmë tani. Prit sa të freskohem pak.

Shkoi në banjë. Doli pas pak, dukej e mrekullueshme, flokët e gjatë i shkëlqenin,

sytë dhe buzët i shkëlqenin, shkëlqente e gjitha... E shfaqte trupin qetësisht, si diçka të

mirë. U fut nën çarçafë.

– Afrohu, djalosh i ëmbël.

U futa nën çarçafë. Puthte me dëshirë, por pa u ngutur. I lashë duart të përshkonin

gjithë trupin e saj, ia shkova nëpër flokë. Hyra mes saj. Ishte e ngrohtë dhe e ngushtë.

Fillova të lëvizja ngadalë, duke dashur të zgjaste. Sytë e saj vështronin drejtpërdrejt të

mitë.

– Si e ke emrin, – e pyeta.

– E ç’dreq ndryshon, – pyeti.

Qesha dhe vazhdova. Pastaj u vesh dhe e çova me makinë deri tek bari i një nate

më parë, por e kisha të vështirë ta hiqja mendjen prej saj. E kisha pushim atë ditë, ndaj

fjeta deri në orën 2 pas dreke. Më vonë u çova dhe lexova gazetën. Isha në vaskë kur ajo

hyri me një gjethe të gjerë në dorë – një vesh elefanti.

– E dija se do ishe në vaskë, – tha, – prandaj të solla diçka për të mbuluar atë

gjënë, djalosh xhungle.

E hodhi veshin e elefantit për nga unë.

– Nga e dije se do isha në vaskë?

– E dija.

Pothuaj çdo ditë Cass-i vinte kur unë isha në vaskë. Në kohë të ndryshme të ditës,

por rrallë gaboi, dhe gjithmonë sillte gjethen e elefantit. Pastaj bënim dashuri. Një ose dy

herë më mori në telefon natën dhe m’u desh t’i paguaja garancinë për ta nxjerrë nga

burgu, ku e kishin rrasur se kishte qenë tapë dhe kishte bërë sherr.

– Bijtë e kurvave, – thoshte, – vetëm se të qerasin ca gota dhe kujtojnë se kanë të

drejtë të të futen nën brekë!

– Po pranove një të qerasur, i ke hapur telashe vetes.

– Kujtoja se interesoheshin për mua, jo vetëm për trupin tim.

3

– Mua më intereson edhe ti, edhe trupi yt. Me ç’ma ha mendja, shumica e burrave

nuk shikojnë tej trupit tënd.

U largova nga qyteti për gjashtë muaj, u enda lart e poshtë, pastaj u ktheva. Kurrë

s’e harrova Cass-in, megjithëse patëm bërë një farë zënke. Nuk më rrihej në qytet. Kur u

ktheva, mendova se kishte ikur nga qyteti dhe, pasi kisha nja gjysmë ore që rrija në West

End Bar, ajo hyri dhe u ul pranë meje.

– Me ç’po shoh, qenke kthyer, maskara.

I porosita një pije. Pastaj e vështrova. Kishte veshur një fustan me qafë të gjatë.

S’e kisha parë kurrë të vishte diçka të tillë. Poshtë çdonjërit sy kishte të ngulura dy

gjilpëra me koka të qelqta. E vetmja gjë që dukej ishin kokat e gjilpërave, kurse tehet

zhdukeshin në fytyrën e saj.

– Të marrtë dreqi, ende përpiqesh ta shkatërrosh bukurinë tënde, hë?

– Jo, është modë, gomar.

– Ti je e çmendur.

– Më ka marrë malli për ty, – tha.

– Ke ndonjë tjetër?

– Jo, nuk kam tjetër. Vetëm ty. Mirëpo, kam filluar të jepem me para. Çmimi

është një dhjetëshe. Kurse për ty, falas.

– Hiqi ato gjilpëra.

– Jo, është moda.

– Po më bën të mërzitem.

– Me gjithë mend e ke?

– Dreq o punë, po, me gjithë mend e kam.

Cass-i i hoqi gjilpërat ngadalë dhe i futi në çantë.

– Pse bën pazar me bukurinë tënde, – e pyeta. – Pse nuk e pranon siç të është

dhënë?

– Sepse njerëzit mendojnë se është gjithçka kam. Bukuria nuk është gjë, nuk ka

për të mbetur. S’e ke idenë sa me fat je që je i shëmtuar, pasi nëse njerëzit të kanë për

zemër, ti e di se kjo ndodh për arsye të tjera.

– Në rregull, – i thashë, – jam me fat.

– Nuk dua të them se je i shëmtuar. Njerëzit mendojnë se je i shëmtuar, dhe aq.

Ke fytyrë magjepsëse.

– Rrofsh!

Pimë dhe nga një gotë tjetër.

– Me se po merresh, – më pyeti.

– Asgjë. S’po bëj gjë. S’më tërheq asgjë.

4

– As mua. Po të ishe grua, mund të shiteshe për para.

– S’ma merr mendja se do ia dilja të kisha kontakte me aq shumë të panjohur,

është punë rraskapitëse.

– Ke të drejtë, është rraskapitëse, gjithçka është rraskapitëse.

U larguam bashkë. Njerëzit në rrugë vazhdonin t’ia ngulnin sytë Cass-it. Ishte

grua e bukur, ndoshta më e bukur se kurrë. Arritëm në shtëpinë time, hapa një shishe verë

dhe ia shtruam bisedës. Gjithmonë na shkonte biseda fjollë. Ajo fliste, unë dëgjoja, pastaj

flisja unë. Biseda jonë thjesht rridhte, pa u tendosur. Dukej sikur bashkë zbulonim të

fshehta. Kur zbulonim ndonjë të fshehtë të bukur, Cass-i qeshte pa fund me atë të

qeshurën e saj si askush tjetër. Ishte si gëzim që dilte nga zjarri. Gjatë bisedës u puthëm

dhe u afruam pranë njëri-tjetrit. Pasi u nxehëm, vendosëm të shkonim në shtrat. Ishte ky

çasti kur Cass-i zhveshi fustanin me qafë të gjatë dhe i pashë atë shenjën dhëmbë-dhëmbë

dhe të shëmtuar përqark qafës. Ishte e gjerë dhe e trashë.

– Budallaqe, – thashë që nga shtrati, – të marrtë dreqi, ç’ke bërë?

– E provova një natë me një shishe të thyer. Nuk po të pëlqej më? A jam ende e

bukur?

E tërhoqa në shtrat dhe e putha. U largua prej meje dhe qeshi.

– Ca burra më paguajnë dhjetëshen, pastaj unë zhvishem dhe ata nuk kanë më

dëshirë. Unë mbaj dhjetëshen. Është shumë zbavitëse.

– Po, – i thashë, – s’po e mbaj dot të qeshurën... Cass, kurvë, të dua... boll e

shkatërrove veten; je gruaja më e gjallë që kam njohur ndonjëherë.

U puthëm përsëri. Cass-i po qante pa zë. Ndjeja lotët. Flokët e gjatë dhe të zinj

shtriheshin pranë meje si flamur vdekjeje. Shijuam njëri tjetrin, bëmë dashuri dalë nga

dalë, një dashuri melankolike dhe e mrekullueshme. Në mëngjes Cass-i ishte çuar dhe po

përgatiste mëngjes. Dukej e qetë dhe e gëzuar. Këndonte. Unë qëndrova në shtrat dhe

shijoja gëzimin e saj. Më në fund erdhi tek unë dhe më shkundi:

– Çohu, plehër! Hidhi një ujë të ftohtë fytyrës dhe pallës, dhe eja të shijosh

gostinë.

Atë ditë e çova në plazh. Ishte ditë jave, vera nuk kishte ardhur ende mirë, prandaj

gjithçka ishte e braktisur deri në përsosmëri. Endacakët e plazhit kishin hapur shtrojat e

veta nëpër lëndinat mbi gungat e rërës dhe flinin. Ca të tjerë ishin ulur nëpër stolat e gurtë

dhe kalonin shishen dorë më dorë. Pulëbardhat endeshin në ajër, të shkujdesura, por disi

të hutuara. Zonja plaka, rreth të shtatëdhjetave apo të tetëdhjetave, rrinin ulur në stola dhe

diskutonin për shitje pronash të patundshme të lëna trashëgimi nga bashkëshortët kohë

më parë, të vrarë nga qetësia dhe marrëzia e mbijetesës. Por, mbi të gjitha, kishte paqe në

ajër; ecëm pa folur midis të shtrirëve nëpër lëndina. Thjesht e ndenjura bashkë sillte një

5

ndjesi të mirë. Bleva dy sanduiçë, ca patate të skuqura dhe pije, u ulëm në rërë dhe

hëngrëm. Pastaj e mbajta Cass-in në krahë dhe fjetëm bashkë ndonjë orë. Pothuaj ishte

më bukur se të bëje dashuri. U lëshuam të dy bashkë, krejt lirshëm. Kur u zgjuam u

kthyem në shtëpinë time dhe unë përgatita darkën. Pas darke i sugjerova Cass-it të

jetonim bashkë. Ajo qëndroi për një kohë të gjatë pa lëvizur, duke më shikuar, pastaj tha

lehtë: “Jo”. E çova me makinë tek bari, e qerasa me një pije dhe dola. Të nesërmen gjeta

punë si punëtor parkingu në një fabrikë dhe punova gjatë gjithë javës. Isha tepër i lodhur

dhe nuk kisha fuqi të endesha vërdallë, megjithatë atë të premte mbrëma shkova tek West

End Bar. U ula dhe prita për Cass-in. Orët kalonin. Si isha dehur mirë, banakieri më tha:

“Më vjen keq për të dashurën tënde”.

– Çfarë, – e pyeta.

– Më vjen keq, nuk e dije?

– Jo.

– Vetëvrasje. E varrosën dje.

– E varrosën, – pyeta. Ngjante sikur nga çasti në çast ajo do të kalonte pragun dhe

do të hynte brenda. Si kishte mundësi të kishte vdekur?

– E varrosën motrat.

– Vetëvrasje? Nuk dua ta teproj me pyetje, por, mos di gjë si?

– Preu fytin.

– Kuptoj. Ma mbush dhe një gotë.

Piva deri sa u mbyll. Cass-i ishte më e bukura nga pesë motrat, ishte gruaja më e

bukur e qytetit. Arrita ta çoja makinën deri në shtëpi dhe vazhdoja të mendoja se duhej të

kisha ngulur këmbë më shumë atë natë, në vend që të kisha pranuar atë “jo”. Gjithçka

tregonte se ajo donte. Thjesht, unë isha treguar tepër i papërgatitur, dembel, shumë i

papërqendruar. Meritoja vdekjen time dhe të sajën. Isha qen i poshtër. Jo, pse t’ua hedhim

fajin qenve? U çova, gjeta një shishe vere dhe piva me gllënjka të mëdha. Cass-i, vajza

më e bukur e qytetit kishte vdekur në moshën 20 vjeçare. Përjashta dikush i ra borisë së

makinës. I binte fort dhe me ngulm. Lashë shishen poshtë dhe ulërita: “Të marrtë dreqi,

bir kurve, pusho!” Nata vazhdonte të vinte dhe unë nuk bëja dot asgjë.

Shqipëroi: Sokol Çunga

6

Të gjithë jetojmë në fund të kanalit,

por disa nga ne rrinë e kundrojnë yjet.

Oscar Wilde

Henry Charles Bukowski u lind në Andernach në Gjermani më

16 gusht 1920. Familja e të atit mërgoi në Shtetet e Bashkuara kur

Charles-i ishte tre vjeç. U rrit në varfëri në Los Angeles, ku dhe jetoi

pjesën më të madhe të jetës. Vdiq më 9 mars 1994 në San Pedro,

California.

Bukowski shkruante që në fëmijëri. Tregimin e parë e botoi në

moshën 24 vjeçare dhe filloi të botonte poezi kur ishte 35 vjeç. Më

1969 braktisi përfundimisht punën në postë dhe u dha tërësisht pas të

shkruarit. Në një letër drejtuar një miku, shkruan: “Kam dy zgjidhje –

të vazhdoj punën në postë dhe të çmendem, ose ta lë këtë punë, të

merrem me shkrimtarinë, dhe të jetoj me barkun thatë. Kam vendosur

të jetoj me barkun thatë”.

Përgjithësisht Bukowski shihet si “shkrimtar nderi” i Beat

Generation, meqenëse asnjëherë nuk u shoqërua me Jack Kerouac-un,

Allen Ginsberg-un dhe shkrimtarët e tjerë bona fide të këtij brezi. Në

stilin e tij të të shkruarit shpaloset një prirje të fortë për të qenë i

drejtpërdrejtë dhe për të lënë mënjanë strukturat standarde dhe

formale. Bukowski shfaqet si shkrimtar mjaft pjellor (nuk dihet sa faqe

ka shkruar pikërisht; një pjesë e madhe e dorëshkrimeve u çohej

botuesve dorazi dhe nuk iu kthye kurrë pas), i çlirët në formë, hokatar

dhe i ndershëm deri në dhimbje. Temat e shkrimeve të tij përfshijnë

dhimbjet e kokës pas të pirit, njollat e fekaleve në të mbathura,

muzikën klasike, garat e kuajve dhe prostitutat. Kritika e ka

përshkruar prozën e Bukowski-t si “përshkrim të detajuar të një lloj

fantazie mashkullore tabu, ku mbizotëron figura e beqarit të

papërmbajtshëm, një fundërrinë anti-shoqërore, tërësisht e lirë”.

Bukowski ishte si në shtëpinë e vet pranë njerëzve të rrugës, me

pijanecët endacakë dhe me mashtruesit, duke jetuar të tashmen sikur

nuk do të kishte kurrë të nesërme. Prej këtej mori dhe famën “Poet i

Laureuar i Qoshes së Pijetarëve”.

Pjesa më e madhe e veprës së Bukowski-t mbështetet në

përvojën e tij vetjake. Romani Ham On Rye (1982) flet për karakterin

7

autobiografik, Henry Chinaski, që nga mosha e fëmijërisë, deri në rini.

Henry Chinaski-n e gjejmë sërish në romanin Factotum (1975),

tashmë në epokën e pijes, tek endet nga qyteti në qytet, nga një

profesion në tjetrin, nga një grua në tjetrën. Pas shfaqjes së filmit

Barfly (1987) Bukowski u bë një nga shkrimtarët më të njohur të

Amerikës Veriore. Përpara shfaqjes së këtij filmi fama e tij buronte,

më së shumti, nga romani Post Office (1971).

Po kaq e njohur është edhe poezia e Bukowski-t, megjithëse ai

vetë thotë: “Po të thosha se jam poet, do ta vija veten në një radhë me

hordhitë e vargjeshkruesve që këndellen nën dritën e neonit, idiotëve,

kokëtrashëve dhe horrave që maskohen si burra të urtë”.

Frymëzimin më të madh në veprën e tij Bukowski e mori nga

shkrimtarë të mëdhenj të traditës, si: Anton Çekov, James Thruber

(Xhejms Thruber), Franz Kafka (Franc Kafka), Knut Hamsun (Nat

Hamsën), Ernest Hemingway (Ernest Heminguej), John Fante (Xhon

Fent), Louis-Ferdinand Céline (Lui-Ferdinand Celin), Robinson Jeffers

(Robinson Xhefers), Fjodor Dostojevski, D. H. Lawrence (D. H.

Lorenc), Antonin Artaud (Antonin Artod) dhe, sigurisht, nga qyteti Los

Angeles.

Ndër veprat e tij përmendim: Flower, Fist and Bestial Wail

(1960), Poems and Drawings (1962), Confessions of a Man Insane

Enough to Live with Beasts (1965), All the Assholes in the World and

Mine (1966), The Most Beautiful Woman in Town & Other Stories

(1967, prej nga ku kemi marrë dhe tregimin e mëposhtëm), Poems

Written Before Jumping out of an 8 Story Window (1968), Notes of a

Dirty Old Man (1969), Post Office (1971), Erections, Ejaculations,

Exhibitions and General Tales of Ordinary Madness (1972), Factotum

(1975), Love is a Dog from Hell (1977), Femrat (1978), You Kissed

Lilly (1978), A Love Poem (1979), Shakespeare Never Did This (1979),

Ham On Rye (1982), Horsemeat (1982), Horses Don't Bet on People

and Neither Do I (1984), If You Let Them Kill You They Will (1989), In

the Morning and at Night and In Between (1991), People Poems

(1991), etj.

8