grupi i bankës botërore drejt një strategjie të re për...

Grupi i Bankës BotëroreDrejt një Strategjie të re për

Energjinë

Grupi i Bankës Botërore

Grupi i Bankës BotëroreTiranë, Qershor 2010

Afati kohor për Zhvillimin e Strategjisë

TetorShkurt-

Qer

Korrik-Shta

Nëntor-Dhjetor

Shkurtose

Mars

Drejt një Strategjie të Re për Energjinë

Dokumenti i Strategjisë për

Energjinë i aksesueshëm

on-line

Raundi i parë i konsultimeve• nëpërmjet

web-it•ballë për ballë

Mars

Hartimi i Draft

Strategjisë

Raundi i dytëi konsultimeve

•nëpërmjet web-it

Bordi i Drejtorëve Ekzekutive

Konsultimet mbi Strategjinë e Energjisë të Grupit të Bankës Botërore

Rreth këtij takimi konsultativ� Si bazë për diskutime, dokumenti mbi

Strategjinë e Energjisë, i aksesueshëm online, paraqet qasjen e propozuar.

� Kontributet nga takimet konsultative dhe nga njerëzit që komentojnë nëpërmjet web-site do të

KËRKOHET KONTRIBUTI JUAJ

nëpërmjet web-site do të dokumentohen dhe do të përdoren si material për strategjinë.

World Bank Group Energy Strategy Consultations

� Ne do të përgatisim një përmbledhje të komenteve të marra sot, do t’i postojmë në web dhe do të pranojmë komente të tjera shtesë me shkrim.

� Deri në fund të Korrikut, do të përgatisim një përmbledhje të të gjithë feedback-ut të marrë gjatë procesit të konsultimit me një përgjigje nga Grupi i Bankës Botërore mbi mënyrën se si janë konsideruar.


Struktura e prezantimit

� Konteksti dhe sfidat

� Roli i Bankës Botërore në sektorin e energjisë

� Mësimet e marra

KERKOHET KONTRIBUTI JUAJ

� Mësimet e marra

� Objektivat

� Fushat që propozohen për t’u përfshirë


� Aksesi për energji, varfëria në energji: 1.5

miliardë njerëz nuk kanë akses të energjisë

elektrike dhe shumë të tjerë përdorin

karburantet për gatim dhe ngrohje.

� Ndryshimet klimatike: Plotësimi i nevojave

për energji në vendet në zhvillim dhe

Sfidat e reja dhe të vjetra

SFIDAT

për energji në vendet në zhvillim dhe

ndalimi i ndryshimeve klimatike do të

kërkojë veprim global dhe bashkëpunim.

� Menaxhimi i pasigurive: Luhatjet së fundmi të çmimit të naftës

theksojnë nevojën për diversifikimin e portofolit të energjisë, ruajtjen e

energjisë dhe përmirësimin e efiçencës së energjisë. Kriza financiare

globale ka rritur pasigurinë në investime, ndërsa ka ulur burimet e në

dispozicion për asistencën në zhvillim dhe transfertat në investime.


Të pengosh krizën energjetike

� Vendet e Europës Lindore dhe Azisë Qëndore mund të përballen me krizë energjetike brenda pesë - gjashtë viteve të ardhshme.

� Kriza financiare ka krijuar një lloj frymëmarrje dhe një dritaremundësie për të lehtësuar ndikimin e krizës së pritshme.

SFIDAT NE RAJON

� Për të shmangur krizat, reagimet në lidhje me kërkesën dhe ofertënjanë të nevojshme. Investimet e nevojshme do të arrijnë në 3% të PBB kumulativ nga viti 2010 deri në 2030, duke kërkuar investime si ngasektori publik ashtu dhe ai privat.

� Vendet kanë nevojë të marrin masa për të krijuar një klimë investimiqë mund të tërheqë financimet e nevojshme për sektorin e energjisë.


Furnizimi me energji elektrike

� Ndërprerjet e shpeshta të furnizimitme energji elektrike, shumëgjeneratorë me naftë si mundësirezervë, ndërprerje e furnizimit me energji elektrike që nga viti 1997

� Furnizimi me energji elektrikeshqetësimi kryesor për bizneset e të

SFIDAT NË SHQIPERI

% humbje

Vendet

<8 BE-15, Çekia, Sllovakia,

Sllovenia

9-11 Bullgaria, Hungaria,

Polonia, Rumania� Furnizimi me energji elektrikeshqetësimi kryesor për bizneset e tëgjitha madhësive dhe llojeve sipasVëzhgimit mbi Performancën e Mjedisit të Biznesit dhe Ndërmarrjeve2008

� Humbjet më të mëdha teknike dhe joteknike në rajon

� Qeverisja e dobët përbën pengesë nëpërmirësimin e shkallës së arkëtimittë tarifave

12-14 Armenia, Bjellorusia,

Gjeorgjia, Turqia,

Ukraina

15-17 B&H, Kroacia, Serbia

20-30 Kazakistani, Kirgistani,

Taxhikistani,Uzbekistani

>35 Shqiperia, Kosova,

Moldavia


Përballimi i sfidave në sektorin e energjisë� Të garantohet nëpërmjet kuadrit rregullator që tarifat të caktohen të

tilla që të mbulojnë kostot mesatare afat-gjata të furnizimit me energjielektrike• Rritje e tarifës mesatare me 15% në terma reale nga Janari 2010

� Të garantohet që kuadri rregullator të sigurojë incentiva për uljen e humbjeve, rritjen e arkëtimeve, dhe investime në rrjetin e shpërndarjes

SFIDAT Në SHQIPERI

shpërndarjes• Reduktim i humbjeve në shpërndarje nga 34% në 2009 në 17% deri

në vitin 2014

• Rritje e shkallës së arkëtimeve nga76% të faturimeve në 2009 derinë 91% në 2014

� Vlerësim i mundësive për të garantuar nivelet bazë të konsumit tëenergjisë elektrike• Të sigurohet mbrojtja për më të varfërit pa subvencionime për

pjesën tjetër të popullsisë

� Lehtësim i investimeve serioze në kapacitetet e prodhimit të energjisëdhe fuqizim i lidhjeve të transmetimit me rrjetet rajonale të energjisë


Kuadri Strategjik për Zhvillimin dheNdryshimet Klimatike – 2008

2009 – Investimet tejkalojnëpremtimin e Bonnit me më shumëse trefish

Strategji e re për Sektorin e Energjisë – 2011

(Fondet e Investimeve

Objektivat e sektorit të energjisë

ROLI I GRUPIT TË BANKËS BOTËRORE NË ENERGJI

2004 – Konferenca e Bonn-it mbi ER (premtim për 20% rritje vjetorenga 2005 deri në 2009)

2005 – Kuadri i Investimit në Energjinë e Pastër zhvilluarsipas këresës së G8’(Strategji të zhvillimit me nivele të ulta të karbonit)

se trefish

Instrumentat KryesoreInvestimet në Projekte Zhvillimi i Politikave HuadhënëseNdërmjetësimi Financiar Asistenca Teknike

(Fondet e Investimeve Klimaterike)


ROLI I GRUPIT TE BANKES BOTERORE NE ENERGJI

Shpërndarja sektoriale (FY2004–09)

3

4

5

6

7

8

9

US$

bill

ion

Other energy

Transmission and

distributionThermal generation

Oil, gas, and coal

• 40% energji e huazuar ka qënë për RE/EE në FY09—rritje 24% nga FY08

• Pothuajse $4.5 miliard të investuar në programe që merren direkt me

aksesin e energjisë

• Premtimi i Bonn-it për 20% rritje vjetore u tejkalua trefish

0

1

2

3

FY04 FY05 FY06 FY07 FY08 FY09

US$

bill

ion

Energy efficiency

Large hydro

New renewables


� Një sektor energjetik efiçent, ibesueshëm dhe me kosot të ulët është irëndësishëm për zhvillimin ekonomik tëbarabartë

� Performanca e mirë operacionale dhe

Vëzhgime dhe mësime të Marra

ROLI I GRUPIT TE BANKES BOTERORE NE ENERGJI

� Performanca e mirë operacionale dhefinanciare është thelbësore

� Kapacitete dhe qeverisje të përmirësuarajanë të nevojshme për një performancëmë të mirë të sektorit dhe mundësi për tëadresuar ndryshimet klimatike

� Për më të varfërit, përcaktuesi më irëndësishëm i aksesit dhe përdorimit tëenergjisë janë të ardhurat e tyre në kesh


� Njësi e krijuar në vitin 2006 nga financimetme bazë PPP

� Kapital fillestar prej $15 milion ($10 milionnga Fondi Global për Mjedisin)

Fondi për Efiçencën e Energjisë në Bullgari

RAST STUDIMOR I PROGRAMIT 1

PARA

Ndertesë në Bashkinë e Bregovo

nga Fondi Global për Mjedisin)

� Tre produkte financimi (ndërtesa, ndriçimirrugë, bashkë-gjenerimi) për bashkitë dhekompanitë e shërbimeve të energjisë

� Deri në 2009, më shumë se 75 projekte tëvlerësuara në $21.9 million, me $11.5 milionnga fondi

PAS



� Zëvendësimi i llampave të ndricimit inkandeshente me llampakompakte fluoreshente me efiçencë të lartë (CFLs)

� Filloi në mes të viteve 1990s me mbështetjen e GEF

� Në 5 vitet e fundit, projekte të mëdha në Argjentinë, Bangladesh, Burundi, Etiopi, Mali, Meksikë, Marok, Pakistan, Ruanda, Senegal, dheUgandë

� Meksika (e planifikuar): 45 milion CFLs për 15 milion familje me të

Ndriçimi efiçent

� Meksika (e planifikuar): 45 milion CFLs për 15 milion familje me tëardhura të ulta, duke reduktuar kërkesën për kapacitete gjeneruese me 1400 MW

� MW kursime rreth 1/40en e kostos së energjisë prodhuar nga nafta

� Çmimet e larta të CFLs bien nga rreth $7 secila në 1995 në më pak se $1 në 2009.

� Reduktim i dukshëm i shkarkimeve të CO2 dhe ulje e faturave tëpërdorimit të konsumatorëve, me pagesa të prapambetura në më pakse një vit



� Synimi i Qeverisë: Të reduktojë intesitetin e ekonomisë në energji me 20% ndërmjet 2005 dhe 2010.

� “Plani i Veprimit për 1000 ndërmarrjet e mëdha industriale përruajtjen e energjisë” filluar në Prill 2006, synon 1,008 konsumatorët mëtë mëdhenj industrialë të energjisë (30% të totalit të energjisë primare

Kina: Rritja e eficençës së energjisë nëprodhimin e hekurit dhe çelikut

të mëdhenj industrialë të energjisë (30% të totalit të energjisë primaretë Kinës), duke perfshirë hekurin dhe çelikun

� Projekti i Efiçencës së Energjisë për Hekurin dhe Çelikun: Rikuperimidhe përdorimi i nxehtësisë së humbur për prodhim energjie, me gjenerim neto të energjisë prej 250 GWh në vit

� Marrëveshjet për blerjen e shkarkimeve të reduktuara për 900,000 Kredite të Çertifikuara të shkarkimeve me €9.5 për ton CO2


Sfida është të balancosh dy objektivat, tëaksesit më të madh dhe qëndrueshmërisë…

QASJA E PROPOZUAR

Përmirësim i aksesit dhe besueshmërisëtë furnizimit me energji elektrike

Lehtësimi i kalimit në zhvillimin e sektorit të energjisë së qëndrueshme nga pikëpamja mjedisore


Në të gjitha vendet

QASJA E PROPOZUAR

• Përmirësim i eficencës së energjisë në aspektin e ofertës dhe kërkesës

• Rritje e investimeve për energjitë e rinovueshmepërfshi këtu edhe projekte të mëdha hidro

• Ndërtimi i kapaciteteve institucionale për tëidentifikuar dhe zbatuar projekte të përballueshmeme nivel të ulët karboni

• Reformë politikash dhe institucionale• Reformë politikash dhe institucionale

• Përshpejtimi i transferimit të teknologjisë

• Transmetimi dhe shpërndarja

• Tregëtimi i energjisë përtej kufirit

• Gjenerimi termik në përputhje me kriteret e parashikuara në Kuadrin Strategjik përZhvillimin dhe Ndryshimet Klimaterike

• Investime strategjike në industritë nxjerrëse në përputhje me përgjigjen/reagimin e menaxhimit tëWBG për Rishikimin e Industrive Nxjerrëse


� Aksesi për shërbime energjie të besueshme dhemoderne do të mbetet prioritet kryesor

� Eksplorimi i të gjitha opsioneve: jashtë -rrjetit, kooperativat, metoda financimi pro-të varfërve, tarifa të subvencionura dhe të përballueshme

� Energjia hidrike me fokus tek menaxhimi i

Vendet me të ardhura të ulëta, të brishta, post-konfliktidhe me të ardhura mesatare me akses të ulët

FUSHAT E PROPOZUARA PER T’U PERFSHIRE

� Energjia hidrike me fokus tek menaxhimi iintegruar i burimeve ujore

� Tregtia Cross-border (ndërkufitare)

� Përmirësim i përballueshmërisë duke rriturefiçencën e furnizmit dhe kalimin e fitimeve gaeficenca tek konsumatorët

� Ndihmë për të ndërtuar kapacitetet për bërë tëpërballueshëm financimin e alternativave me niveltë ulët karboni


� Ndihmë për të adresuar sfidat lokale dheato globale dhe rritje e mbështetjes përinovacione dhe transformime

� Mbështetje në shkallë komerciale përenergjitë e rinovueshme, për efiçencën e

Vendet me të ardhura mesatare

FUSHAT E PROPOZUARA PER T’U PERFSHIRE

energjitë e rinovueshme, për efiçencën e energjisë si nga ana e kërkesës dheofertës, si dhe rritja e teknologjive tëpastra dhe mjetet infrastrukturore tëlidhura me to

� Ndihmë për të lëvruar financime përklimën, financime për sektorin privatdhe mundësi të tjera financimi


Fondi i Teknologjisë së Pastër (CTF) ~ $4.3 b

Fondi Strategjik për Klimën ~ $1.9 b

— Rritja e RE në Vendet me të Ardhura të

Të menaxhuara së bashku nga MDBs për të dhënë grante dheTë menaxhuara së bashku nga MDBs për të dhënë grante dhefinancime konçesionale për vendet në zhvillim të cilat duheturgjentisht të adresojnë sfidat e ndryshimeve klimatike

INSTRUMENTAT FINANCIARE

Fondet e Investimeve për Klimën

— Rritja e RE në Vendet me të Ardhura të Ulta ~ $0.3 b

10 Fonde Karboni ~ $2.2 b (200 projekte)

Njësia e Partneritetit të Karbonit (CPF)

SREP — çështje të aksesit

Financa e karbonit

Skema e Investimeve të Gjelbra


�Në partneritet – me qeveritë, donatorët,

sektorin privat, shoqërinë civile, dhe

komunitetet

�Rritim - Mesatarisht, çdo dollar i WBG

mundëson mobilizimin e $4 të tjerë shtesë

�Qasje Programatike – duke kombinuar

Si punojmë ne

QASJA E PROPOZUAR

�Qasje Programatike – duke kombinuar

investimet, këshillimin për politikat, dhe

asistencën teknike

�Në mbështetje të më të varfërve

� Me teknologjinë më të mirë për punën – Projektet e WBG janë neturale nga

pikpamja teknologjike

� Teknologji të reja të pastra – sigurojnë asistencë teknike dhe këshillim

politikash/rregullatore për të lehtësuar vendosjen e tyre. Mobilizojnë

financime(GEF, CF, CIFs).Konsultimet mbi Strategjinë e Energjisë të Grupit të Bankës Botërore

1. Ku mendoni se është më e nevojshme ndihma e Grupit të BankësBotërore për sektorin e energjisë në vendet në zhvillim?

2. Mendoni se qasja e propozuar i adreson si duhet nevojat e të varfërvedhe të marxhinalizuarve? Nëse jo, si mund të fuqizohet kjo?

3. Mendoni se qasja e propozuar kap ekuilibrin e duhur midis plotësimit tënevojave dhe prioriteteve të vendeve me të ardhura të ulta dhe atyre me të ardhura mesatare?

Pyetje për mendimin tuaj


4. Cilat janë ‘trade-offs’ midis plotësimit të nevojave lokale për energji tëvendeve individuale dhe uljes së shkarkimeve gazeve me efekt serë nënivel global, cfarë parimesh duhet të ndjekë Grupi i Bankës Botërore nëzgjidhjen e këtyre ‘trade-offs’?

5. Cili duhet të jetë roli i Grupit të Bankës Botërore në promovimin e teknologjive të reja dhe/ose ndihmën në transferimin e teknologjiveekzistuese në tregje të reja, dhe sa peshë duhet t’i japë Grupi i Bankëssecilës prej tyre?

6. Çfarë sugjerime apo komente të tjera keni?


Vizitoni faqen në internet të Bankës Botërore për të

ndarë pikpamjet tuaja, për t’u përditësuar dhe për

të marrë më shumë informacion.


të marrë më shumë informacion.

http://www.worldbank.org/energyconsultations

Faleminderit për pjesëmarrjen.


grupi i bankës botërore drejt një strategjie të re për...

Documents