güvenli taşıma gücü ve oturma
DESCRIPTION
settlement of buildings, bearing capacity, civil, constructionTRANSCRIPT
![Page 1: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/1.jpg)
JF 402
Güvenli Taşıma Gücü
ve
Oturma
![Page 2: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/2.jpg)
Yer Güvenli Taşıma Gücü
• Zemin Emniyet Gerilmesi (ZEG ) =
• Yer Güvenli Taşıma Gücü (YGTG)
![Page 3: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/3.jpg)
Yer Güvenli Taşıma Gücü
• Yer araştırmalarında en çok sorulan, değiştirgendir.
• Bu değer, yerin göçmeden ve ayrı ayrı oturma yapmadan taşıyabileceği en büyük düşey yük (yapı yükü) miktarı için bilgi verir.
![Page 4: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/4.jpg)
Yer Güvenli Taşıma Gücü
• Piyasa koşullarında iki kavram söz konusudur;
• 1- bir mühendislik yapısının ağırlığından dolayı yerde oluşacak gerilmelere yerin dayanıp dayanamayacağının belirlenmesi
• 2- herhangi bir yerin normal koşullarda dayanabileceği en büyük gerilme miktarının araştırılması
![Page 5: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/5.jpg)
Yer Güvenli Taşıma Gücü
• bir mühendislik yapısının ağırlığından dolayı oluşacak gerilmelere yerin dayanıp dayanamayacağının belirlenmesi için yer koşullarının yanı sıra üst yapının temel özellikleri, türünün ve ağırlığının bilinmesi gerekir.
• Bu işlem statiker inşaat mühendisleri tarafından yapı ve yer esneklik özellikleri kullanılarak belirlenir
![Page 6: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/6.jpg)
Yer Güvenli Taşıma Gücü
• herhangi bir yerin normal koşullarda dayanabileceği en büyük gerilme miktarının araştırılması ise yer esneklik özelliklerinin belirlenmesi ile elde edilir.
• Birim yük altında birim alandaki gerilmelerin araştırılması işlemi olarak kabul edilebilir.
![Page 7: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/7.jpg)
YGTG
• Mühendislik yapısının yükünün kapladığı temel alanı A (m2) ve yükü, Qy (ton veya kg) ise
• Yapının yere uygulayacağı gerilme (gerekli taşıma gücü), qy (ton/m2 veya kg/m2)
• qy =Qy / A.
• İle bulunur
![Page 8: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/8.jpg)
YGTG
• Gerekli güvenli taşıma gücü yapının yarattığı gerilmenin Gs güvenlik sayısı ile çarpılması ile bulunur.
•
• qs = qy * Gs
• Gs yapının önemine göre en az 1.5, en çok 5 olabilir.
![Page 9: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/9.jpg)
YGTG
• yerin taşıma gücü (qd) (ZEG) ise
qs < qd
• olması istenir
![Page 10: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/10.jpg)
YGTG• Aşağıdaki tanımlar kullanılarak;• K1 ve K2 temel tabanı biçimine bağlı katsayılardır (çizelgeden)
• C = Tutganlık (Kohezyon) (kg / cm2) (Kayma Dayanımı)
• Df = Temel Derinliği – metre
• γ1 = Temel tabanı üstündeki toprağın birim hacim ağırlığı- kg / cm3
• γ2 = Temel tabanı altındaki toprağın birim hacim ağırlığı - kg / cm3
• B = Temel genişliği (daire temel durumunda çapı) – metre
• Nc, Nγ, Nq = Temel tabanı altındaki toprağın kayma dayanımı açısına bağlı taşıma gücü katsayıları (çizelgeden)
![Page 11: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/11.jpg)
YGTG
Temel Tabanı
Biçim
ŞeritL = ∞
DikdörtgenB< L
KareB = L
DaireL = B = D
K1 1 1+ 0.2 B /L 1.2 1.2
K2 0.5 0.5 – 0.1 B/L 0.4 0.3
Temel Türüne Göre K1 ve K2 Temel Taban Biçim Katsayılarının Seçilmesi
![Page 12: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/12.jpg)
YGTG Terzaghi katsayıları
Φ Nc Nq Nγ Nc Nq Nγ
0 5.7 1.0 0.0 5.7 1.0 0.0
5 7.3 1,6 0.5 6.7 1.4 0.2
10 9.6 2,7 1.2 8.0 1.9 0.5
15 12.9 4,4 2.5 9.7 2.7 0.9
20 17.7 7,4 5.0 11.8 3.9 1.7
25 25.1 12,7 9.7 14.8 5.6 3.2
30 37.2 22,5 19.7 19.0 8.3 5.7
34 52.6 36,5 35.0 23.7 11.7 9.0
35 57.8 41,4 42.4 25.2 12.6 10.1
40 95.7 81,3 100.4 34.9 20.5 18.8
45 172.3 173,3 297.5 51.2 35.1 37.7
48 258.3 287,9 780.1 66.8 50.5 60.4
50 347.5 415,1 1.153.2 81.3 65.6 87.1
Taşıma gücü bağıntısı, tanımı ve katsayısı, cetvelleri (Kumbasar ve Kip, 1987)
![Page 13: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/13.jpg)
Terzaghi YGTG I• qd –taşıma gücü Terzaghi bağıntısından
bulunur.
• qd = K1 c Nc + γ1 Df Nq + K2 Nγ B γ2
![Page 14: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/14.jpg)
Terzaghi YGTG II• Ayrıca;• qd = 5.14 c sc (geçirimsiz birimler,kil vb için • Nc=5.14 sabit)
• qd = γ Df (Nq-1)sq + 0.5 γ B Nγ sγ (geçirimli birimler • kum çakıl vb. c=0 ve • Nc=0)
• Burada,• Nq =eπ tanØ tan2(45+Ø/2)• Nγ = 2(Nq+1) tanØ
• sc =1+0.2(B/L) sq=1+(B/L)tanØ sγ =1-0.4(B/L)
![Page 15: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/15.jpg)
Meyerhof Bağıntısı I• Meyerhof Bağıntısından Toprağın Güvenli Taşıma Gücünün Bulunması
• 2,5 cm izin verilir düşey oturma için, toprağın taşıma gücü (YGTG); qd ;
• qd = 8 N30 ( 1+ 0.305 / B )2 P ( Krinitzsk ve diğ, 1993)
• Burada SPT ve Vs arası ampirik bağıntılardan birini kullanarak örn;
• qd = 14.4 Vs2.93 . 10-6 ( 1 + 0.305 / B )2 P
• yazılabilir
• P = 1 + 0.33 D / B
• Vs : Kesme Dalgası Hızı (m / sn) • D : Önerilen Temel Derinliği (m)• B : Temel Ayağının Genişliği (m)• N30 : Temel tabanına denk gelen derinlikte SPT değeri
![Page 16: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/16.jpg)
Meyerhof Bağıntısı II
• Düşey yük için
• qd=5.14 c sc dc (geçirimsiz ortam)
• qd = ال Df(Nq-1)sqdq+0.5 الBNال sال dال (geçirimli ortam)
• Nq =eπ tanØ tan2(45+Ø/2)
• Nγ = (Nq-1)tan(1.4Ø)
• sc =1+0.2(B/L) sq= sγ = 1+0.1Kp (B/L)
• dc =1+0.2(Df /B) dq= dγ = 1+0.1(Kp)0.5 (Df /B)
• Kp = tan2(45+Ø/2)
![Page 17: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/17.jpg)
Skempton Bağıntısı
• qd =5c (1+0.2Df/B)(1+0.2B/L) Df/B<=2.5
• Bu bağıntı kil üzerinde dikdörtgen ve kare temeller için geçirimsiz ortamlar için geçerlidir.
![Page 18: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/18.jpg)
Sismik Verilere Bağlı Taşıma Gücü I
• Türker (1988), Keçeli (1990); • qd = الVp/100 (taşıma gücü)• qs = الVs /100 (güvenli taşıma gücü)
• Türker (2004), T=0.33s (sabit),• qd = (الVsT /40)+(Df ال) • qs = qd/ Gs
•
• Df= Temel derinliği, G=Kayma modülü Gs=Güvenlik katsayısı
![Page 19: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/19.jpg)
Sismik Verilere Bağlı Taşıma Gücü II
• Keçeli (2001);
• qd = الVsT /40 T=0.4s (sabit)
•
• Gs=Vp/Vs Güvenlik katsayısı için yaklaşım
•
• qs = G/Vp
![Page 20: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/20.jpg)
Sismik Verilere Bağlı Taşıma Gücü II
• Tezcan ve diğ. (2005);
• qs = 0.024 ال Vs Sv / 30.6 ال
• Sv = 1-3.10-6 (Vs- 500)1.6
![Page 21: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/21.jpg)
Deprem Bölgelerinde Toprağın Taşıma Gücü
• Deprem bölgelerinde sıvılaşabilir kumlu topraklarda, yerin deprem öncesi belirlenen taşıma gücü ve toprak güvenlik gerilmesi % 50 - % 60 oranında düşer.
![Page 22: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/22.jpg)
Deprem Bölgelerinde Toprağın Taşıma Gücü
• Krinitzsk, Gould, Edinger (1993) azlımları aşağıdaki gibi tanımlamışlarıdır. (Arıoğlu ve diğ. , 2000).
• Ø1 = Deprem Sonrasında İçsel Sürtünme Açısı.• Ø = Deprem Öncesinde Sıvılaşır Toprağın İçsel
Sürtünme Açısı.• Vs = Temel derinliği ve hemen altında S dalga hızı.• N30 = SPT – (Temel derinliği ve hemen altında).• Kd = Sarsım Katsayısı ( Boyutsuz).• g = Yerçekimi İvmesi ( = 980 cm / sn2 )• aenb = İnceleme alanını etkileyecek depremin, bu
alanda yaratacağı en büyük ivme
![Page 23: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/23.jpg)
Deprem Bölgelerinde Toprağın Taşıma Gücü
• Kd = (2/3) . (aenb / g)
• N30 – SPT değerini kullanarak,
• Ø1 = Ø – (1.33 – 0.067. N30 ) atan(Kd)
• Gene Vs –SPT arası amprik bağıntılar kullanılarak, örn.;
• Ø1 = Ø – (1.33 – 0.116 Vs3 . 10-6 ) atan(Kd)
• Bu durumda Terzaghi bağıntısında Nq ve Nγ gibi toprak taşıma katsayıları Ø1 sarsıntı görmüş içsel sürtünme açısına bağlı olarak bulunmalıdır.
![Page 24: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/24.jpg)
OTURMAOturma, üst yapı yükleri etkisi ile doğal toprağın ya da yapay dolgunun sıkışarak hacim değiştirmesi ve basılması olayıdır
![Page 25: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/25.jpg)
OTURMA
• Üst yapı yükünü taşıyamayan yerin, taneler arası boşlukları kapatarak sünmesi ya da üst yapı yükü altında ezilerek yoğrulmasıdır. Bu durumda, yapı yan yatar, döner, burkulur, bir yönde eğilir.
![Page 26: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/26.jpg)
OTURMA
• Bu durumu önceden belirlemek üzere, yapı yapılacak alanda sık aralıklı jeofizik ölçüm (sismik ve elektrik) yaparak mv – sıkışırlık ve özdirenç değerleri haritalanır.
• mv ‘nin büyük olduğu killi (iletken) yerler oturma sorunun olabileceği yerleri gösterir.
• Buralarda yapılacak temel kazılarından bozulmamış örnek alınır. Sıkışma (konsolidasyon) deneyi yapılarak oturma hesabı yapılır.
![Page 27: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/27.jpg)
Oturma Sınırları
Tekil Temeller İçin Killi birim üzerinde Kum birim üzerinde
7.5 4.5 cm5.0 3.2 cm
Yaygın (Radyejeneral) Temeller İçin Killi birim üzerinde Kum birim üzerinde
12.5 4.5 cm7.5 3.2 cm
![Page 28: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/28.jpg)
Oturma Sınırları• Ayrı oturmaların ölçüldüğü iki nokta arasındaki uzaklık L ise bu
durumda izin verilebilen değerler, (Kumbasar ve Kip, 1985)
• ΔS / L=
• 1 / 750 – Oturmalara duyarlı makinalarda• 1 / 600 – Çapraz bağlantılı çerçevelerde• 1 / 500 – Çatlak istenmiyorsa• 1 / 300 – Bölme duvarlarında çatlak, kreynlerde bozulma görülebilir.• 1 / 250 – Katın yüksek yapılarda dönme görülebilir.• 1 / 150 – Bölme duvarları, taşıyıcı tuğla duvarlarda büyük• çatlak, yapılarda hasar görülür.
![Page 29: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/29.jpg)
Oturmayı denetleyen etmenler
– Üst yapı yükü ile oluşan gerilme σ kg/cm2 ve titreşimi– Sıkışabilir gerecin içeriği, sınıfı, türü ve kalınlığı– Gözeneklik (n), boşluk oranı (e) ve geçirgenlik (k)
– Kuru birim hacim ağırlığı (γk ) ve su içeriği (Wn)
– Sıkışabilir toprağın esnekliği (E, k, mv, μ) ve sıkışabilirliği
– Yer biriminin tane boyutu, derecelenmesi, kalınlığı, serilişte sıkıştırma özelliği
– Sıkışabilir katmanın altındaki katmanların benzer özellikleridir.
![Page 30: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/30.jpg)
Yüzeydeki Yükün z Derinliğindeki Değeri:
• İnceleme alanında yapı ile düşey yüklenen yerin hangi derinliğinde yükün ne olduğu izleyen bağıntıdan bulunur (Terzaghi ve Peck 1972),
•• Pv = q {1 – 1 / [1 + ( R / Z )2 ]}1.5
• • Bu bağıntı; birim alanı q yükü içeren R yarıçaplı
dairesel alanın bir z derinliğindeki izdüşümü altında Pv düşey basıncını verir. Bu değer derine indikçe düşer.
![Page 31: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/31.jpg)
Oturmanın Bileşenleri
• Toplam oturma toprak yüzeyi ve altında Pv düşey basınç etkisinde kalan her katmandaki oturmaların toplamıdır.
•
• S= S1 + S2 + S3 + .........+ Sn
![Page 32: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/32.jpg)
Oturmanın Bileşenleri
• Her katmandaki oturmanın ise üç bileşeni vardır. Bunlar,
• Si – birdenbire (ani) oturma,
• Sc – sıkışma (konsolidasyon) oturması,
• Sp - yoğruk (plastik) oturma,
• Sn = Si + Sc + Sp
![Page 33: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/33.jpg)
Ani oturma
• Toprakta hacım değişmesi olmadan oluşan oturmadır. Suya doygun topraklarda birdenbire oturma ile su içeriğinin değişmediği varsayılır.
![Page 34: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/34.jpg)
Ani oturma
• Yüklü alanın (ya da temel ayaklarının) yan uzunluğu ya da çapı (B),
• Poisson oranı ν , • Young’s esneklik (elastisite) direnci E, • oturmanın belirleneceği yerin konumuna ve biçimine• sıkışabilir dolgu tabanın kalınlığına bağlı bir katsayı
olan Ip, • temelin uygulandığı kesin taban basıncı q’ye• bağlı olarak , dolguda oylum değişmesi olmadan (su
içeriği değişmeden ) oluşan oturmadır. • Si = q B { (1 – 2 ) / E } Ip
• ile bulunur.
![Page 35: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/35.jpg)
Sıkışma (Konsolidasyon) oturması
• Dolguya ya da toprağa üst yapı yükü bindiğinde toprak içindeki suyun dışarı atılması ile süre içinde oluşan düşey doğrultudaki basılmadır.
![Page 36: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/36.jpg)
Sıkışma (Konsolidasyon) oturması
• Bu tür bir oturma killi siltli topraklarda oluşur.
• Birdenbire ve sıkışma (konsolidasyon) oturması kumlu – çakıllı toprak ve dolgularda ayırt edilemez. Bunlar birbirine eşittir. Çünkü, suya doygun kumlarda da, yük altında, kum içindeki su, kum geçirimsiz katmanlar arasında olmayıp suyun özgürce dışarı verebiliyorsa oturma çok çabuk oluşur.
• Killi ve siltli topraklarda su belli bir süre içinde çıkacağından sıkışma, kumlu yerlerde su hızla dışarı çıkacağından birdenbire oturma egemendir.
![Page 37: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/37.jpg)
Sıkışma (Konsolidasyon) oturması
• Sc = η. mv . ∆p.H
• η : kilin sıkışmaya (konsolidasyonuna) bağlı katsayısı olup,
• çok duyarlı killerde 1.0 - 1.2 • olağan sıkışmış kilde 0.7 - 1.0 • aşırı sıkışmış (konsolide) kilde 0.5 - 0.7 • çok aşırı sıkışmış (konsolide) kilde 0.2 - 0.5 arasındadır.
• H : sıkışan katman kalınlığı, • ∆p : kalınlığı H olan katman boyunca basınç artışı,• mv : hacımsal sıkışma katsayısı (k sismikten ya da ödometre
deneyinden),
![Page 38: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/38.jpg)
Oturmanın İncelenmesi:
• Jeoteknik ya da yer dayanımı (mekaniği) çalışmaları ile.
• SPT ve Burkma (Vane) deneyi ile
- boşluk oranındaki değişmeler hesap edilir, - Si Sıkışma oturması, - mv hacimsel sıkışma katsayısı, - av sıkışma katsayısı, - cv sıkışma katsayısı ve - K geçirgenliği belirlenir.
![Page 39: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/39.jpg)
Oturmanın İncelenmesi:• Elek çözümlemesi ve Attarberg eşikleri belirlenerek dolgu türü
bulunur. (% LL, %PL, %Ip, %Wn)
• Tek eksenli özgür basınç deneyi yapılarak; - qu : özgür basınç değeri ve - є: kırılma gerilmesi bulunur.
• Mod – Proctor Sıkıştırma deneyi yaparak - γk en büyük kuru birim hacım ağırlığı ve - en uygun su içeriği Wopt belirlenir.
• CBR deneyi yaparak - Kaliforniya taşıma oranı - k yatak katsayısı belirlenir.
![Page 40: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/40.jpg)
Etki Derinliği
• üst yapı yükünün ağırlığı yüzeyden derine azalarak etki eder.
• etki bir h derinliğinde sıfırlanır .
• Yapı temel baskısı, Δp nin yerin jeolojik gerilmesinin (basıncının, Po) %20 sine düştüğü derinliğe, geçerli derinlik (effective depth) denir.
• Δp = 0.2 Po
![Page 41: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/41.jpg)
Etki Derinliği
• Örnek olarak, tabana en çok ΔP yük bindiren yapının tek düze (homogeneous) bir ortamda he – etki derinliği
• he = ΔP / (0.2 γni)
• Kaba hesaplarda etki derinliği olarak;
• he = 1.5 B
• alınabilir.
• Burada B = Temel genişliğidir (m)
![Page 42: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/42.jpg)
Başlangıç yer gerilmesi
• jeolojik yük olarakda alınır, o yer kesiti içinde sıkışabilir hi kalınlıkta ve γni doğal birim hacim ağırlığındaki katmanların gerilmelerinin toplamıdır
![Page 43: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/43.jpg)
Başlangıç yer gerilmesi
• Yerde su yoksa başlangıç yer gerilmesi (jeolojik yük):
• N
• Po = hi . γni
i =1
•
![Page 44: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/44.jpg)
Başlangıç yer gerilmesi• Yerde su varsa ve katmanların bir kısmı yeraltısu
düzeyinin altında yer alıyor ise,
• N N-n• Po = hi γni + hi ( γni – γwi ) • i=1 i=1
• i = 1, 2, ... N su üstündeki katmanlar• i = N - M su altındaki katmanlar
• γwi = su altındaki i’inci katmanın gözeneklerini dolduran suyun birim hacim ağırlığı (yaklaşık 1 gr / cm3).
• hi = i’inci katmanın üzerindeki su kalınlığı,• γni = i’inci katmandaki doğal birim hacim ağırlığı
![Page 45: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/45.jpg)
Toplam Oturma• toplam oturma izleyen bağıntıdan belirlenebilir. • N• S= {hi . Cci / ( i + eoi )} . log10 { ( Poi + ΔPoi ) / ( Poi)}• i=1
• hi= Oturması hesaplanacak katman kalınlığı• eoi = i’inci katmanı üzerine ek basınç uygulamadan önceki boşluk oranı• eoi = n / ( 1 - n )
• Cci = i’inci katmanın sıkışma katsayısı = 0.009 (WLL –10)
• Poi = i’inci katmanın başlangıç yer gerilmesi ya da yapı öncesi katman ortasında jeolojik yük. (eo – boşluk oranına denk gelen basınç).
• ΔPo - yapıdan (üst yüklemeden) dolayı d derinliğindeki hi kalınlıktaki katmanın ortasında ortalama basınç artış ya da doğrudan doğruya üst yapı yükü olarak alınabilir.
![Page 46: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/46.jpg)
Toplam Oturma
• mv –i’inci katmanda hacimsel sıkışma sayısı ve Δpi kalınlığı hi olan katmanın ortasında basınç artışı, türünden toplam oturma,
• N
• S = mvi . ΔPi . hi
• i=1
• bulunabilir.
![Page 47: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/47.jpg)
Oturma Hızı
• Killi ve siltli toprakların taneler arası boşluğundaki suyun, durağan basınç altında dışarı çıkması ile oluşan oturmanın zamanla artışı boşluk suyu akım hızına bağlıdır. Ortalama Δp basınç artışının h- sıkışabilir katman derinliğince etkilenmesinden t- süresi sonunda doğan oturma,
• St = Si + U.Sc
![Page 48: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/48.jpg)
Oturma Hızı• U= St / S• U – Oturma yüzdesi• St – t süresinde gelişen oturma• S – Toplam oturmadır (hesaplanan değer)
• Sc = . Mv . ΔP. Hd
• Hd – su kaçış uzaklığına, • cv – oturma katsayısına ve • U - Oturma yüzdesine bağlıdır• Hd = h / 2 • h- kalınlığında oturabilir katmanın her iki tarafı geçirimli ise• alınır. Eğer katmanın altı geçirimsiz ise • Hd = h alınır.
![Page 49: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/49.jpg)
Oturma Hızı
• Gerekli süre ise
• t= Hd2 . Tv / cv
• Tv – değerleri U değerlerinden bulunur.
![Page 50: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/50.jpg)
U-TvU Tv
0.1 0.008
0.2 0.031
0.3 0.071
0.4 0.126
0.5 0.197
0.6 0.287
0.7 0.408
0.8 0.567
0.9 0.848
1 ∞
![Page 51: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/51.jpg)
Kaynaklar• Arıoğlu, E., Arıoğlu N., Yılmaz, A.O., 2000, Zemin Sıvılaşması I. ve II. Hazırbeton
Yıl:7, Sayı:38, Mart-Nisan Ayı• Ercan A 2001. Yerarastirma Yöntemleri; Bilgiler Kurallar TMMOB Jeofizik Müh. Odasi
Yayini, 339 sayfa• Krinitzsky, E.L., Gould, J.P., Edinger, P.H., 1993. Fundamentals of Earthquake • Kumbasar, V., Kip, F., 1985, Zemin Mekaniği Problemleri, Çağlayan Kitabevi, 520 s.• Meyerhof, G. G. 1953. Some Recent Foundation Research and its Application to
Design; Structural Engineer, Vol. 31, pp. 151-167.• Meyerhof, G. G. 1956. Discussion of “Settlement Analysis of Six Structures in
Chicago and London,” by Skempton, A. W., Peck, R. B., and MacDonald, D. H., Proceedings of the Institution of Civil Engineers, London, England, Vol. 5, No. 1, p. 170.
• Meyerhof, G. G. 1982. Limit States Design in Geotechnical Engineering; Structural Safety, No. 1, pp. 67-71.
• Skempton, A. W., and MacDonald, D. H. 1956; The Allowable Settlements of Buildings; Proceedings of the Institution of Civil Engineers, London, England, Part 3, Vol. 6: pp. 727-768.
• Terzaghi, K. 1943, Theoretical Soil Mechanics, John Wiley and Sons, Inc., New York, NY.
• Terzaghi, K. and Peck, R. (1967), Soil Mechanics in Engineering Practice, 2nd ed., John Wiley and Sons, Inc., New York, NY, pp. 729.
![Page 52: güvenli Taşıma gücü Ve Oturma](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/5571f27c49795947648ca056/html5/thumbnails/52.jpg)
Kaynaklar• Skempton,A.W.,1951, The bearing capacity of clays, Building
Resarch congress, Division I, 180.• Meyerhof,G.G.,1950, The ultimate bearing capacity of foundations,
Geotechnique, 2, 301.• Türker, E., 1988, Sismik Hızlardan Taşıma Kapasitesinin
Belirlenmesi, Akdeniz Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya (Doktora tezi).
Türker. E., 2004, Computation of ground bearing capacity from shear wave velocity, Continuum models and Discrete Systems, 173-180. 2004 Kluwer Academic Publisher, Netherland.
• Tezcan, S., Keçeli, A. Ve Özdemir Z., 2005,allowable bearing capacity of shallow foundations based on shear wave velocity.
• Keçeli, A., 1990, Sismik yöntemlerle müsaade edilebilir dinamik zemin taşıma kapasitesi ve oturmanın saptanması; Jeofizik, Cilt IV. Sayı 2, 83-92
• Keçeli, A., 2001, Sismik yöntemle kabul edilebilir veya güvenli taşima kapasitesi saptanması; Jeofizik, Cilt XIV. Sayi 1-2, 61-72.