GZEL VE LG

GZEL(schne) varln.......SAF GRTE (schein) bulur

SCHEN....ounlukla yle kullanlr..hegel resmedilennesnenin amacna veya yararna ynelik herhangi bir kavram yada ilgi bulunmakszn ve dolaysyla nesnenin SAF GRNNN hesaba katlaca ekilde hoa giden eyin gzel olduunu syler

ilgi ve yararllk kelimesi nemli.....sanat o resmettii eye hi bir ilgi duymadan ve ondan bir yarar beklemeden yaklar...

bizler bilincimize konu olan nesnelere ilgi duyarz...hatta onlar bizi kendilerine ekerler....bir ok insann yaamn bu nesneler adeta kuatmtr..evimiz,mesleimiz,kiiler,ailemiz, paramz....vs aklnza ne gelirse......insan etrafnda nesnelerden oluan bir hapishane iindedir.....

ve ite bu yzden ZGRL VE ZGNL YOKTUR..ki i bir sanatya gelince bunlarn olmamas demek ortada bir sanatnn da olmamas anlamna gelir..

peki nesneler bizi neden kendilerine esir klyorlar.....nk onlar aslnda bizim olumsuzlanmolan momentlerimiz olarak ..kendi dmza attmz

eylerdir ve ite bu yzden hepsi bizden bir yanda kendisinde tarlar ve bizden ilgi beklerlerki varlklarn srdrebilsinler....

nesnelere ynelttiimiz ilgi ..ile onalr bir anlamda VAR ...klarz..

yani onlarn nesnellii bizim znelliimizle ilikilidir..ama bir sorun vardrki..bizim znelliimiz iinde birbirine uyumayan bir sr ede bulunur....ve ite bizim ilgimiz bu yzden karmakark bir yapdr.

bu yapy yani artk kirlenmi ve safln kaybetmi olan LGY nesne zerine ynelttiimiz anda ...nesnenin stn bir kirlilikle rtm olursunuz....ve aslnda kendi gzelliimiz olan NESNENN SAF GRNN kirletiriz....ite bu yzden

ilgisiz ve yarar dnlmeden yaplan SAF BR BAKI BZE NESNENN ASIL GZELLN VERR

---------------------

HEGEL,in szleriyle devam edelim...

"sanat gzelliinden zevk aldmz ey, tamda RETM ve EKLLENMELERN zgrldr...

"sanat eserlerinin kayna DGCNN (PHANTASE) zgr etkinliidir....dgc kendi imgelemelerinde doadan dah gldr.."

--------------------------------------

MGELEM ...namevcut olann aklda tutulmasdr

FANTEZ....onun yeniden iletilmesidir

------------

bilim ierii gerei...ZNDE ZORUNLU OLAN EYLE MEGUL OLUR.....

sanat ise bu zorunlulktan uzaklamaktr...gzel sanat hem kkeninde hemde etkisinde ve etkinlik alannda ,kendisini bilimsel abaya deer gstermek yerine ,kendi hakkna dayanarak ,dncenin dzenleyici etkinliine ve bilimsel tartmalara elverili grnmyor

dncenin iersinden getii ve dolaymsz bilince vemevcut duygulara KARIT ,bir te olarak en bata kurduu ey..DUYU ST BR DNYANIN DERNLDR

KENDSN ,DUYUSAL GEREKLK VE SONLULUK DYE ADLANDIRILAN..."BURADA " VE "MDDEN " KURTARAN...ENTELLEKTEL DNMN ZGRLDR

------------------

tin...saf dnce ile salt dsal ,duyusal ve gelip geici olan ey arasndaki...DOA VE SONLU GEREKLK LE SONSUZ KAVRAMSAL DNME

ZGRL ARASINDAK LK UZLATIRICI ORTA TERM OLARAK ,KENDSNDEN ESERLER YARATIR

Eer GRN yanl bir ey olsayd ..ona bir yanlsama deseydik..yani grne kmasa ,kendini gstermeseydi..hakikat hakikat olmazd..

GRN ..bir tohumun almlarnn momentleri gibidir....tohum o momentlerde ortaya kar ve sonrada kendisini ortadan kaldrarak bir dier momente ilerler..ite bu yzden ..her moment...geicidir...izafidir...ve bu ynyle o moment aslnda yok gibidir....ama .te yandanda vardr ..nk bir sre sonra kendisini ortadan kaldrsa bile o moment varln bir sonrakinde devam ettirerek ...Z ,n almlar olarak ..kemaline doru yol alr

bilim ise ite bu sreci tam anlamyla kavrayamaz ... o daha ok ..imdi ve burada,nn ..yani duyulur olann alannda i yapar ...bilim var olanlarla ilgilenir

bir tohumu topraa attk....nce bir tohumdu ....bir hafta sonra ise filizlendi artk tohum ortada yok...2 sene sonra ise bir aa oldu....tohum nerede ...? ....aa iek at ....tohum nerede.....

ite bilim ..."TOHUM NEREDE " sorusuyla ilgilenmez... bu soruyu metafizik alanna atar....oysa o tohum ..tmsrelerde ierilip alm olan bir ey olarak.....o srecin FNAL EREDR.. bilim bunu anlamaz

bile ...dediim gibi ,bilim ara durumlarla ilgilenir.....iei inceler ,sonra meyveyei inceler.....daha sonra ..ikisi arasnda iliki kurar ...ama kurduu iliki aptalcadr....nk o almn tm admlarnda hep var olarak sre gelen ey o tohumun kendisidir...gizil olarak devam eder ...bir NOUMEN olarak kendisini srdrr ....bilim ise sadece FENOMEN ,E BAKAR...VE FENOMENLER ARASILKY ANLAMAYA ALIIR...

BR TOHUMUN AILIMINI ADIMLARI ARASINDAK BAINTININ HAKKAT ..O TOHUMDA SAKLIDIR...VE TE BU YZDEN ...ADIMLAR ARASINDA KURACAINIZ LK SZ EN FAZLA BR "PANTEZM ",E GTRR ....

imdi dnelim....bir tohum....dnn ...ve o tohumun almlarn dnn.her ikisini ayr yanlara koyalm

TOHUM FLZ,FDAN ,AA ,EK MEYVE

YAPRAK ,KK ..VS ...acaba

hepsini bir araya getirirsek

hepsinin toplam bir tohumu

meydana getirebilirmi.......

TABK HAYIR .....AMA BR TOHUM ...HEPSN MEYDANA GETRR.....

PEK BU HEPSN MEYDANA GETREN TOHUM NEREDE......AACIN ,EN ,KKN NERESNDE...YAPRAIN NERESNDE........YAN NOUMEN NEREDE....?

TOHUMU ANLAMADAN ......ONUN NE OLDUUNU BLMEDEN ....O TOHUMUN MEYDANA GETRD HEREY BLSENZDE YNEDE H BR EY BLM OLAMAZSINIZ.....

-------------------------

HALS EDMSELLK...ANCAK DUYGUNUN VE DISAL NESNELERN DOLAYIMSIZLIININ TESNDE BULUNURnk hakiki biimde edimsel olan,ancak kendinde ve kendisi iin varla sahip olan eydir....

kendi kendisine varlk ve var olu veren ,ama bu var olu iersinde kendinde ve kendisi iin kalan ve ancakbu ekilde hakiki biimde edimsel olan doann ve tinin zdr...

sanatn ortaya kard ve vurgulad ey ise ite bu tmel glerin egemenliidir.

sanatta gerektende isellik ,sradan isel ve dsal dnyada da grne kar ama duyusal olann dolaymszlnda ve durumlarn ,olaylarn ,karekterlerin....gelip geici keyfiline uram bir ekilde

sanat ....fenomenlerin hakiki ieriini ,bu gelip geici dunyann saf grnnden ve aldatmndan kurtarr ..ve onlar ..tinden domu olan daha yksek bir edimsellik verir...

bu yzden ,sradan gereklik (fenomenleri)ile karlatrldnda ,sanat fenomenlerine salt saf grnten uzak,daha yksek bir gereklik ve hakikat verilmelidir

sanatn tasarmlar ,tarih yazmnn daha hakiki tasarmlaryla kyasla aldatc bir grn diye adlandramaz...nk bu ikincisi ,dolaymsz varolua bile sahip olmayp, onun ancak tinsel saf grnne sahiptir,bunun nedenide tasvirlerin esinin ve ieriinin ,gndelik hayatn ve bu hayatn olaylarn, karmaklklarnn ve bireyselliklerinin tm olumsalliiyla ykl kalmasdr

oysa ki sanat eseri ,nmze, dolaymsz duyusal varln ve onun deiken grnnn bu eklenii olmakszn, tarihi yneten NCESZ -SONRASIZ gleri getirir

bilim ,sosyoloji ,tarih ...vs ite bu ncesiz ve

sonrasz glerin etkisiyle ortaya kan eylerdir..

sanat ite bu yzden KENDS ARACILII LE ,KEND TESN ARET EDER...VE BZE TNSEL BR EY MA EDER..

Ama tamda biimi bakmndan ,sanat,zgl bir ierikle snrlndrlmtr

halis bir sanat ierii olmak iin ,byle bir hakikat,kendi zgl karekterinden tr, duyu alannadoru ilerleyebilmek ve orada kendi tam uygun kalabilmek zorundadr..

-------------------------------------------------------------------

bugnk hayatmzda dnmn geliimi,hem istememiz ,hemde yarg gcmze baml olarak,.....genel irdelemelere bal kalmay ve tikel olan onlarla dzenlemeyi, bizlerin bir gereksinimi klmtr

bu da beraberinde tmel biimlerin,yasalarn,devlerin,haklarn, maximlerin belirleyici sebepler olarak yrrle girmesini ve esasdzenleyici olmasn getirmitir

-----------------------------------------------------

ama sanatsal ilgi ve retim iin ,genellikle ,TMEL OLANIN ERSNDE yasa ve maximler biiminde mevcut olmayp , tersine duyular ve duygularlaolma izlenimi verdii bir hayat nitelii taleb ederiz....

----------------------------------------

sanat kendisini bir dnm dnyasn niinde ve bu dnyadaki bantlar iinde bulur

genel olarak gerek olan,doa ve tin hayat kavray tarafndan sakatlanr,,,,,

kavramsal dnme yoluyla bize yaknlatrlmak yerine ,bizden uzaklar.

-----------------

TN ...kendisini RDELEME VE KENDSNN VE KKENN KENDSNDE BULAN HEREYN BR BLNCNE, " DNEN BR BLNCE " SAHP OLMA YETERLLNDEDR

DNME...TNN EN "ZSEL DOASINI OLUTURAN EYDR....

SANAT ESERLERDE TNDEN DOMAKTA VE TNDEN RETLMEKTEDRLER

AMA ONLAR YNEDE KENDLERN DUYUMSAL BR EKLDE SUNARLAR

SANAT DUYUSAL OLANIN TNLE KAPLANMASIDIR

--------------------------------------------

MD BURAYI YORUMLAYALIM ...

Z ...(Tohum ) ...ilk nce kendi potansiyelerini bir edimsel yapda grebilmek iin.....yani o tohum

iersinde sakl olan tm olanaklar aa karmak iin KENDN OLUMSUZLAR yani artk tohum kalmaktan vazgeer....bylece KENDN kendi zsel momentleri olarak ,kendi dna (tohumun almas olarak ) koyar...

ve bunlar KEND -BAKASI olarak duyusal olarak nndedir.

sanat ve felsefe haricinde dier disiplinler bunlar olduu ekliyle ele alr ve yle kabul eder...sanat ise onu bilincine konu olmakl ile ele alr ...bilincine konuolan herey bir nesne olarak ..dnmenin edimidir

DAHA DORUSU NESNE DNMENN BR AILIMI OLARAK ORTAYA IKAR ...

DNMEDE TNN EN ZSEL DOASIDIR ,BYLECE .DNLEN HER NESNE TNN BU ZSELYAPISIYLA YKLDR....

yani tohumun her almnda .tohumun kendisi gizlidir..daha dorusu

TOHUMUN KEND KEMALNE ZORUNLU AILIMI OLAN "DEVM " BR OLUMSUZLAMA OLARAK HEREYDE KNDR.....

HER GRN ..SIRADAN BR K N KENDSN GSTERRKEN ...

BR SANATI ..O GRNE KN OLAN "OLUMSUZLAMANIN " SAYESNDE ...SANATI O

GRNN KENDSN DELDE ....O GRNN KENDSN ORTADAN KALDIRILIINDA ,BLE HER ZAMAN VAR OLANI GRR...

YAN ..BR TOHUMUN AILIM SRELER ERSNDESIRADAN BR K , BR E GRRKEN....

SANATI ...HEM E ...HEM DER TM ADIMLARIVE EN NEMLSDE ..MD ORTADA OLMAYANI YAN " TOHUMU " GRR...