����� � ������ � � �� ���� ��

���������� ��� �������� ��!"#�$%� ��& '�())( *+,+-�. /01�213

GUIDANCE

FOR THE PREPARATION OF LAWS

BASED ON THE 1991 OF THE UPOV CONVENTION

rÂs

�4 ��-��5 0��678�9:;!�<+�7 = �$

,��� 05 >+8�9:;� 05 >+;���?�8�9:;

� �@A $B0���C�D;E*+�-F� � +�7G�-H� �*�I��J� +�7 K;

UPOV

����� � ������ � � �� ���� ��

���������� ��� �������� ��!"#�$%� ��& '�())( *+,+-�. /01�213

GUIDANCE

FOR THE PREPARATION OF LAWS

BASED ON THE 1991 OF THE UPOV CONVENTION

rÂs

�4 ��-��5 0��678�9:;!�<+�7 = �$

,��� 05 >+8�9:;� 05 >+;���?�8�9:;

� �@A $B0���C�D;E*+�-F� � +�7G�-H� �*�I��J� +�7 K;

UPOV

1

មគគុទ្ទទសកស៍រាបក់ារទ្រៀបចំចាប់ផ្អែកទ្លើចាប់ឆ្ន ១ំ៩៩១ នៃអៃុសញ្ញា យបូ វូ

អនុម័តដោយររុមរបឹរា រនុងរិចចរបជុុំសាមញ្ដដលើរទី៥៥របសុ់ខ្លួន ចុុះថ្ថៃទី ២០ ខខ្តុលា ឆ្ន ុំ ២០១១

2

តារាងាតិកា ទ្សចកតីទ្អតើម......................................................…........................................................៥

ជំពូកទ១ី អតថបទគំរនូៃារតានានាសរាប់ពិចារណាកនងុការទ្រៀបចំចាបទ់្ោយ

ផ្អែកទ្លើចាប់ឆ្ន ១ំ៩៩១នៃអៃុសញ្ញា យបូ ូវ.....................................៩ ផ្អនកទី ១ ៃិយមៃ័យ........................................................................................៩

មារា១ និយមន័យ..........................................................................................៩ ផ្អនកទី ២ ទូទ្ៅ...............................................................................................១១

មារា ២ ដោលបុំណង....................................................................................១១ មារា ៣ អុំបូរនិងរបដភទពូជខដលរតូវការពារ...................................................១១ មារា ៤ របរពឹតតិរមមជាតិ.................................................................................១១

ផ្អនកទ៣ី លកខខណ្ឌ សរាប់ការអតលស់ទិធិដលអ់នកបង្កា ត់ពូជដំណា.ំ............១៣ មារា ៥ លរខខ្ណឌ ដដើមបីការពារ ......................................................................១៣ មារា ៦ ភាពថមី .............................................................................................. ១៤ មារា ៧ ភាពខុ្សខបលរ ...................................................................................១៥ មារា ៨ ឯរសណ្ឋា នភាព ............................................................................. ១៥ មារា ៩ ដសថរភាព ......................................................................................... ១៥ ផ្អនកទ៤ី ការោក់ពាកយទ្សនើសុទំ្ដើមបអីតលស់ទិធិដលអ់នកបង្កា ត់ពួជដំណា.ំ.....១៦ មារា១០ការោរុ់ពារយដសនើសុុំ ......................................................................... ១៦ មារា១១ សិទធិអាទិភាព .................................................................................. ១៦ មារា១២ ការរតួតពិនិតយពារយដសនើសុុំ ............................................................... ១៧ មារា១៣ រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន .............................................................. ១៧ ផ្អនកទី ៥ សទិធិអនកបង្កា ត់ពូជដណំា ំ.............................................................. ១៨ មារា១៤ វសិាលភាពថ្នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ........................................... ១៨ មារា១៥ ការដលើរខលងចុំដពាុះសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ .................................. ២០

3

មារា១៦ ការរលតុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ .................................................... ២១ មារា១៧ ការររមិតការអនុវតតនុ៍សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ................................ ២១ មារា១៨ វធិានររបុ់ររងពាណិជជរមម .............................................................. ២៣ មារា១៩ រយុៈដពលការពារសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ....................................... ២៣ ផ្អនកទី ៦ ការោក់ទ្ ម្ ោះពូជដំណា ំ............................................................. ២៤ មារា២០ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ................................................................. ២៤ ផ្អនកទី ៧ ទ្ាឃភាពៃិងការលបុទ្ចាលសទិធិអនកបង្កា ត់ពូជដំណា ំ............. ២៦ មារា២១ ដមាឃភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ..................................................២៦ មារា២២ ការលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពួជដុំណ្ឋុំ............................................២៦ ផ្អនកទី ៨ ការអៃុវតតៃ៍ចាបៃ់ិងអវសាៃបញ្ាតតិ ....................................... ២៧ មារា២៣ ការអនុវតតនុ៍សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ............................................. ២៧ មារា២៤ ការររបុ់ររង ................................................................................ ២៧ មារា២៥ ការដ ុះពុមពផាយ ....................................................................... ២៧ មារា២៦ [បទបញ្ជជ ] និង/ឬ [ ដសចរតីសដរមចរបសុ់រដាមន្តនតី] ............................ ២៨ មារា២៧ ការចូលជាធរមាន ......................................................................... ២៨

4

ជំពូកទ២ី កំណ្តព់ៃយលន់ានាផ្អែកទ្លើឯកសារព័ត៌ាៃពាក់ព័ៃធៃឹងារតាមួយ ចំៃួៃនៃចាបឆ់្ន ១ំ៩៩១ របសអ់ៃុសញ្ញា យបូ ូវ....................................................២៩ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១ និយមន័យ......................................................៣០ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៣ អុំបូរនិងរបដភទពូជខដលរតូវការពារ.................៣៥ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៤ របរពឹតតិរមមជាតិ..............................................៣៧ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៥ លរខខ្ណឌ ដដើមបីការពារ....................................៣៩ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៦ ភាពថមី............................................................៤៣ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៧ ភាពខុ្សខបលរ..................................................៤៩ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៨ ឯរសណ្ឋា នភាព.............................................៥១ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៩ ដសថរភាព........................................................៥៣ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១០ ការោរុ់ពារយដសនើសុុំ.........................................៥៥ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១១ សិទធិអាទិភាព..................................................៥៧ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១២ ការរតួតពិនិតយពារយដសនើសុុំ...............................៦៥ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៣ រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន..............................៧១ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៤ វសិាលភាពថ្នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ...........៧៥ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៥ ការដលើរខលងចុំដពាុះសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ..៩១ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៦ ការរលតុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ.................១០១ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៧ ការររមិតការអនុវតតនុ៍សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ......១០៣ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៨ វធិានររបុ់ររងពាណិជជរមម.....................................១០៥ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៩ រយុៈដពលការពារសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ.............១០៧ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា២០ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ.......................................១០៩ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា២១ ដមាឃភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ.............. ........១៣៩ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា២២ ការលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ..................១៤១ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៣០ ការអនុវតតនុ៍អនុសញ្ជដ ...........................................១៤៣

5

ទ្សចកតីទ្អតើម

១. ឯរសារ “មរគុដទទសរុ៍សរមាបុ់ការដរៀបចុំចាបុ់ខផែរដលើចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នសនធិសញ្ជដ យូបុ៉ូវ” (ឯរសារមរគុដទទសរុ៍) មានបុំណងផតលុ់ជុំនួយដលុ់រដា /អងគការអនតររោា ភិ លនានា ខដលមានបុំណងដធវើដសចរតីរពាងចាបុ់ ដោយអនុដលាមាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ។ ឯរសារមរគុដទសនុ៍ដនុះមានរបដោជនុ៍ចុំដពាុះអនារតសមាជិរថ្នយូបុ៉ូវ និងសមាជិរយូបុ៉ូវខដលចងភាជ បុ់ដោយចាបុ់មុនថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខដលមានបុំណងដធវើដសចរតីរពាងចាបុ់ដោយអនុដលាមាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១។ ឯរសារមរគុដទទសរុ៍ដនុះ មានពីរជុំពូរុៈ ជុំពូរទី១ : អតថបទរុំរថូ្នមារានានាសរមាបុ់ពិោរណ្ឋរនុងការដរៀបចុំចាបុ់ខផែរដលើ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវនិង ជុំពូរទី២ :រុំណតុ់នានាដោយខផែរដលើឯរសារព័តុ៌មានខដលពារុ់ព័នធនឹងមារាមួយចុំនួនថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ។ ជុំពូរទី១ :អតថបទរុំរថូ្នមារានានាសរមាបុ់ពិោរណ្ឋរនុងការដរៀបចុំចាបុ់ ខផែរដលើចាបុ់ ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

២. ជុំពូរទី១ថ្នឯរសារមរគុដទទសរុ៍ដនុះ ដបើអាច យរាមរចនាសមព័នធមាតិកា និងបងុ់ដលខ្ដូចមារានានាថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ។ ការបង្កា ញជុំពូរទី១ថ្នឯរសារមរគុដទទសរុ៍រតូវពនយលុ់ាមរថាខ្ណឌ នានាដូចខាងដរកាមុៈ ៣. អតថបទខដលមានរូសពណុ៌ រនុងវងុ់ដដងាៀប ដធវើដ ើងសរមាបុ់អនររពាងចាបុ់ខដលពារុ់ព័នធនឹងការដរៀបចុំចាបុ់ដ ើយរតូវបង្កា ញចុំនុចដូចខាងដរកាមុៈ

(i) អតថបទខដលរតូវបុំដពញ (ដូចជា[ដ ម្ ុះរដា/ដ ម្ ុះអងគការអនតររោា ភិ ល] ឬ [ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ]

(ii) បទបបញ្ដតតិជាជដរមើសថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ (ដូចជា [ (២) ] [ ពូជដុំណ្ឋុំខដលបដងាើតថមី] ឬ [ (២) [ការដលើរខលងជាជដរមើស])

(iii) បទបបញ្ដតតិចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខដលខចងពីររមិតអបបបរមានិង/ឬ ជដរមើសមួយ( ដូចជា ដមើលមារា១៣សតីពីរិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន និងមារា ១៩ សតីពីរយុៈដពលការពារសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ)

(iv) ការដោងឆលងរនុងបទបបញ្ដតតិរុំរថូ្នជុំពូរទី១របសុ់ឯរសារដៅដលើការពនយលុ់ ខដល ទាក់ទងកនុងជំពូកទី២ នៃឯកសារ (ដូចជា អំបូរ ៃិងប្បភេទពូជ ដដលប្រវូការពារ

6

[កំណរ់ពៃយល់-មាប្ា៣]) (v) ការបងុ់ដលខ្ថ្នបទបបញ្ដតតិទុំងឡាយខដលអាចរតូវផ្លល សុ់បតូរ (ដូចជារនុងអតថបទរុំរ ូ

ទរុ់ទងនឹងមារា១៥(១)(iii)ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ “សរមមភាពខដលដធវើសរមាបុ់ដោលបុំណងបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដផេងៗ និងដលើរខលងខតដៅដពល ខដលអនុវតតបទបបញ្ដតតិមារា[១៤(៥)] សរមមភាពដូចមានខចងរនុងមារា[១៤(១)ដលុ់(៤) ] ខដលអនុវតតចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំដផេងៗដនុះ”។)

៤. ចុំណងដជើងបទបបញ្ដតតិជារុ់លារុ់នានាថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវខដលពារុ់ព័នធនឹងអងគការអនតររោា ភិ លរតូវ នររាទុររនុងជុំពូរទី១ថ្នឯរសារមរគុដទទសរុ៍។ មាតិកាថ្នបទបបញ្ដតតិទុំងដនុះ និងដបើោុំ ចុ់ ការពនយលុ់ខដលទរុ់ទង អាចររដឃើញរនុងជុំពូរទី២ ថ្នឯរសារមរគុដទទសរុ៍។ ៥. ដលខ្ខដលទរុ់ទងនឹងអតថបទរុំរសូរមាបុ់មារា ២៣ ដលុ់ មារា ២៧ រនុងជុំពូរទី១ ថ្នឯរសារមរគុដទទសរុ៍ ខដលមិនទរុ់ទងនឹងដលខ្ថ្នមារានានាថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ រតូវមានសញ្ជដ ផ្លា យដៅពីមុខ្។ រុំណតុ់ដជើងទុំព័រ(Footnote)ខដលទរុ់ទងរតូវ នបខនថមសរមាបុ់ដោលបុំណងដនុះរនុងមារាពារុ់ព័នធថ្នជុំពូរទី១ថ្នឯរសារមរគុដទទសរុ៍។ ៦. បទបបញ្ដតតិរុំររូនុងឯរសារដនុះ ខដលទរុ់ទងនឹងបទបបញ្ដតតិមួយចុំនួនថ្នចាបុ់ ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ដូចជារបរពឹតតិរមមជាតិ ឬសិទធិអាទិភាព នឹងរតូវបុំដពញាម លរខខ្ណឌ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ។ រដាឬអងគការអនតររោា ភិ លនីមួយៗ អាចពរងីរបទបបញ្ដតតិទុំងដនុះ ដដើមបីឱ្យស្សបាមរិចចរពមដរពៀងអនតរជាតិដផេងដទៀតជាដដើម។ មរគុដទទសរុ៍សតីពីការបដងាើតបទបបញ្ដតតិទុំងដនុះ អាចររ នាមការដសនើសុុំដៅការោិល័យថ្នស ភាព។

៧. ឯរសារ UPOV/INF/13 ផតលុ់នូវ“មរគុដទទសរុ៍ សតីពី រដបៀបដដើមបីកាល យជាសមាជិរ យូបុ៉ូវ” ដ ើយឯរសារUPOV/INF/14 ផតលុ់នូវ“មរគុដទទសរុ៍សរមាបុ់សមាជិរយូបុ៉ូវសតីពីរដបៀប ផតលុ់សោច ប័ន ឬ ចូលជាសមាជិរថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ”។ មរគុដទទសរុ៍បខនថម ដទៀតសតីពីបញ្ជា ទុំងដនុះ អាចររ នាមការដសនើសុុំដៅការោិល័យថ្នស ភាព។

ជុំពូរទី២ : រុំណតុ់ពនយលុ់នានាខផែរដលើឯរសារព័តុ៌មានខដលពារុ់ព័នធនឹងមារាមួយចុំនួន ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

៨. ជុំពូរទី២ ថ្នឯរសារមរគុដទទសរុ៍មាន រុំណតុ់ពនយលុ់នានា ខដលខផែរដលើឯរសារ

7

ព័តុ៌មាន ខដលពារុ់ព័នធនឹងមារាមួយចុំនួនថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ (ដូចជា ឯរសារររុមរបឹរា រុំណតុ់ពនយលុ់ សមាា រុៈសិរាពីចុំង្កយ) ដ ើយជាពិដសសរុំណតុ់ពនយលុ់ដូចខាងដរកាមុៈ

• UPOV/EXN/VAR:

(មារា១(vi)) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពី និយមន័យពូជដុំណ្ឋុំាមចាបុ់ ឆ្ន ុំ ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/GEN:

(មារា៣) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីអុំបូរនិងរបដភទពូជខដលរតូវការពារ ាមចាបុ់ឆ្ន ុំ ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/NAT:

(មារា៤) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីរបរពឹតតិរមមជាតិាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/NOV:

(មារា៦) រុំណតពនយលុ់សតីពីភាពថមីាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/PRI:

(មារា១១) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីសិទធិអាទិភាពាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/PRP:

(មារា១៣) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីរិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសននាមចាបុ់ឆ្ន ុំ ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/CAL:

(មារា១៤(១)) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីលរខខ្ណឌ និងការររមិតសិទធិខដលពារុ់ព័នធនឹងការអនុញ្ជដ តរបសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជចុំដពាុះបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/EDV:

(មារា១៤(៥)) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ ាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/EXC:

(មារា១៥) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីការដលើរខលងចុំដពាុះសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

8

• UPOV/INF/12:

(មារា ២០) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំាមអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/NUL:

(មារា២១) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីដមាឃភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ាមអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/CAN:

(មារា២២) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីការលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ាមអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

• UPOV/EXN/ENF:

(មារា៣០(១)(i)) រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីការអនុវតតនុ៍សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ាមអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

ជុំពូរទី២ថ្នឯរសារមរគុដទទសរុ៍ នឹងរតូវដធវើបចចុបបននភាពដដើមបឆីលុុះបញ្ជច ុំងពីការផ្លល សុ់បតូរណ្ឋមួយរនុងមាតិកានិង/ឬឋានុៈថ្នរបភព។ ៩. រចនាសមព័នធថ្នឯរសារមរគុដទទសរុ៍ ខចងពីការដោងឆលងពីជុំពូរទី១ដៅជុំពូរទី២។

9

ជំពូកទី១ : អតថបទគំរនូៃារតានានាសរាប់ពិចារណាកនងុការទ្រៀបចំចាប់ផ្អែកទ្លើ

ចាប់ឆ្ន ១ំ៩៩១នៃអៃុសញ្ញា យបូ ូវ

[ចុំណងដជើងថ្នដសចរតីរពាងចាបុ់]

ផ្អនកទី១

ៃិយមៃ័យ មារា១ និយមន័យ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១] សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នចាបុ់ដនុះ:

(i) អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋ”សុំដៅដលុ់: - បុរគល ខដលបង្កា តុ់ឬររដឃើញ និងអភិវឌ្ឍពូជដុំណ្ឋុំ - [ បុរគលខដលជានិដោជរថ្នបុរគលខដល នដរៀបរាបុ់ខាងដលើ ឬ បុរគល ខដល នជួលឱ្យដធវើការង្ករឱ្យោតុ់] ឬ

- អនរទទួលសិទធិពីបុរគលទី១ [ឬទី២]ដូច នដរៀបរាបុ់ខាងដលើ ាមររណី នីមួយៗ

(ii) “សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ” សុំដៅដលុ់សិទធិរបសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដូច មានខចងរនុងចាបុ់ដនុះ

(iii) “ពូជ” សុំដៅដលុ់ ររុមររុខជាតិថ្នចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខតមួយ ខដលដរសាគ លុ់តិច បុំផុត ដទុះជាមិន នបុំដពញឱ្យ នដពញដលញនូវលរខខ្ណឌ ថ្នការផតលុ់ សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតីខដលអាច:

- រតូវរុំណតុ់ដោយការបង្កា ញចរតិលរខណុៈខដលជាលទធផលថ្នរុំរូខ េន ឬ បនេុំរុំរខូ េន

- រតូវខុ្សខបលរពីររុមររុខជាតិដផេងដទៀត ាមរយុៈការបង្កា ញោុ៉ង ដោចណ្ឋសុ់នូវលរខណុៈណ្ឋមួយថ្នចររិលរខណុៈខាងដលើ ដ ើយ

- រតូវោតុ់ទុរជា ររុមមួយ ចុំដពាុះលទធភាព ខដលអាចោុំដុុះបនត ដោយមិនផ្លល សុ់បតូរ។

(iv) “[ ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ]”

(v) “យូបុ៉ូវ សុំដៅដលុ់ស ភាពអនតរជាតិដដើមបកីារពារពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំ ខដល

10

បដងាើតដ ើងដោយអនុសញ្ដអនតរជាតិសតីពីរិចចការពារពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំឆ្ន ុំ១៩៦១ ដ ើយរតូវ នខចងបខនថមរនុងចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧២ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨ និង ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១

(vi) “សមាជិរ យូបុ៉ូវ” សុំដៅដលុ់រដាជាភារីអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវឆ្ន ុំ១៩៦១/ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧២ ឬចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨ ឬ ភារី តថដលខី្ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ [(vii) “ខដនដី”] (ចុំដពាុះអងគការអនតររោា ភិ ល)។

11

ផ្អនកទី២ លកខណ្ៈទូទ្ៅ មារា ២ ដោលបុំណង

[ រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១(ix) ]

(១)ដោលបុំណងថ្នចាបុ់ដនុះ រឺដដើមបផីតលុ់និងការពារសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ (២)[ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ]រឺជាអាជាញ ធរខដលទទួលបនទុរផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

មារា៣ អុំបូរ និង របដភទពូជខដលរតវូការពារ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៣] (ជដរមើសទី១) [ចាបុ់ដនុះ រតូវអនុវតតាមកាលបរដិចេទខដលចាបុ់ដនុះចូលជាធរមាន ចុំដពាុះអុំបូរ និង របដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់។] (ជដរមើទី២) [ចាបុ់ដនុះរតូវអនុវតតចុំដពាុះអុំបូរ និងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងឡាយខដលរុំណតុ់ដោយ[ដសចរតីសដរមចរបសុ់រដាមន្តនតី/បទបញ្ជជ នានា]ដ ើយោុ៉ងយូរបុំផុត ាមការផុតរុំណតុ់រយុៈដពល[៥(រ ុំ)] /[ ១០(ដបុ់)] ឆ្ន ុំ រាបុ់ោបុ់ពីកាលបរដិចេទចូលជាធរមានថ្នចាបុ់ដនុះ ចុំដពាុះអុំបូរ និងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់។]

មារា៤

របរពឹតតិរមមជាតិ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៤]

[(១)][របរពឹតតិរមម] ដោយមិនដធវើឱ្យបុ៉ុះពាលុ់ដលុ់សិទធិខដលមានខចងរនុងចាបុ់ដនុះ ពលរដាថ្នសមាជិរយូបុ៉ូវ រ៏ដូចជារបូវនតបុរគលខដលមានលុំដៅ និងនីតិបុរគលខដលមានការ ិោល័យខដល នចុុះបញ្ជ ីរនុងខដនដីថ្នសមាជិរយូបុ៉ូវ ចុំដពាុះការផតលុ់និងរិចចការពារសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវទទួលរនុងខដនដីថ្ន[ដ ម្ ុះរដា/អងគការអនតររោា ភិ ល] នូវរបរពឹតតិរមមដូចោន នឹងរបរពឹតតិរមមខដល នផតលុ់ឱ្យដោយចាបុ់ដនុះចុំដពាុះពលរដាថ្ន [ដ ម្ ុះរដា/អងគការអនតររោា ភិ ល]។ ពលរដាទុំងដនុះ ដទុះជារបូវនតបុរគលឬនីតិបុរគលរតីខដលជាសមាជិរ យូបុ៉ូវ រតវូដោរពាមលរខខ្ណឌ និងខបបបទខដល នតរមូវដលុ់ពលរដាថ្ន[ដ ម្ ុះរដា/អងគការអនតររោា ភិ ល]ដនុះ។

12

[(២)] [“ពលរដា”] សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នរថាខ្ណឌ ទី[(១) ]“ពលរដា” ដៅដពលខដល សមាជិរយូបុ៉ូវ ជារដា រឺពលរដាថ្នរដាដនុះ ដ ើយដបើសមាជិរយូបុ៉ូវ ជាអងគការអនតររោា ភិ ល រឺពលរដាថ្នរដាខដលជាសមាជិរថ្នអងគការដនុះ។

13

ផ្អនកទី៣ លកខខណ្ឌ សរាប់ការអតលស់ទិធិដលអ់នកបង្កា ត់ពូជដំណា ំ

មារា៥ លរខខ្ណឌ ដដើមបកីារពារ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៥] (១) [ លរខណុៈវនិិចេ័យខដលរតូវបុំដពញ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវផតលុ់ឱ្យដៅដពល

ខដលពូជដុំណ្ឋុំ : (i) ថមី (ii) ភាពខុ្សខបលរ (iii) ឯរសណ្ឋា នភាព និង (iv) ដសថរភាព។

(២) [ លរខខ្ណឌ ដផេងដទៀត] ការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិនរតវូបុំដពញលរខខ្ណឌ បខនថម ឬដផេងដទៀតដ ើយ ឱ្យខតពូជដុំណ្ឋុំដនុះរតូវ នរុំណតុ់ដោយការោរុ់ដ ម្ ុះស្សប ាមបទបបញ្ដតតិថ្នមារា [២០] ដ ើយឱ្យខតអនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ នបុំដពញាមទរមងុ់ដូច មានខចងរនុងចាបុ់ដនុះនិង នបងុ់រថ្រមខដល នរុំណតុ់។

14

មារា៦ ភាពថមី

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៦] [(១)] [លរខណុៈវនិិចេ័យ] ពូជដុំណ្ឋុំខដលោតុ់ទុរថាថមីរតឹមកាលបរដិចេទការោរុ់ពារយ

ដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ លុុះរាខតបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន ឬ បុំខណរពូជខដលរបមូលផល នពីការោុំដុុះ ពុុំទនុ់ោរុ់លរុ់ ឬោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀតដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬដោយមានការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពួជដុំណ្ឋុំ រនុងដោលបុំណងដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំ:

(i) រនុងខដនដីថ្ន[ដ ម្ ុះរដា/អងគការអនតររោា ភិ ល] រនុងរយុៈដពលមិនដលើសពីមួយឆ្ន ុំមុនកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដនុះ និង

(ii) ដរៅខដនដីថ្ន[ដ ម្ ុះរដា/អងគការអនតររោា ភិ ល] នោរុ់មុនរយុៈដពល៤(បួន)ឆ្ន ុំ ឬរនុងររណីដុំណ្ឋុំដឈើ ឬដុំណ្ឋុំវលលិ នោរុ់មុនរយុៈដពល៦(រ ុំមួយ)ឆ្ន ុំ មុនកាលបរចិេទដនុះ។

[(២)] [ពូជដុំណ្ឋុំខដលបដងាើតថមី] ( បទបបញ្ដតតិជាជដរមើស-ដមើលរុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៦(២)) [(៣)][“ខដនដី”រនុងររណីមួយចុំនួន] (សរមាបុ់សមាជិរទុំងឡាយថ្នយូបុ៉ូវ ខដលជារដាសមាជិរថ្នអងគការអនតររោា ភិ លមួយដូចោន )

15

មារា៧ ភាពខុ្សខបលរ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៧] ពូជដុំណ្ឋុំរតូវោតុ់ទុរថាមានភាពខុ្សខបលរពីដរ លុុះរាខតមានភាពខុ្សោន ោចុ់ស្ស

ុះពីពូជឯដទៀត ខដលដរសាគ លុ់ជាទូដៅ រតឹមកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំ។ ដោយខ រ ការោរុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំឬការបញ្ចូ លពូជដុំណ្ឋុំដផេងរនុងបញ្ជ ីពូជ ដុំណ្ឋុំជាផលូវការរនុងរបដទសណ្ឋមួយ រតូវោតុ់ទុរថា នដធវើឱ្យពូជដុំណ្ឋុំដផេងដនុះសាគ លុ់ជា ទូដៅ រតឹមកាលបរចិេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំ លុុះរាខតការោរុ់ពារយដនុះ្នដលុ់ការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬ្នដលុ់ការបញ្ចូ លពូជដុំណ្ឋុំដនុះរនុងបញ្ជ ីពូជដុំណ្ឋុំជាផលូវការ ាមររណីនីមួយៗ។

មារា៨ ឯរសណ្ឋា នភាព

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៨] ពូជដុំណ្ឋុំខដលោតុ់ទុរថាមានឯរសណ្ឋា នភាព លុុះរាខតចរតិលរខណុៈពារុ់ព័នធ

របសុ់ពូជអាចររាឯរសណ្ឋា នររបុ់រោនុ់ ដលើរខលងខតមានការខរបរបួលលរខណុៈពិដសសថ្នការោុំដុុះ។

មារា៩ ដសថរភាព

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៩] ពូជដុំណ្ឋុំខដលោតុ់ទុរថាមានដសថរភាព លុុះរាខតចរតិលរខណុៈពារុ់ព័នធរបសុ់វា

ោម នការខរបរបលួដៅររបុ់ដុំណ្ឋរុ់កាលថ្នវដតលូតលាសុ់ ឬរនុងររណីវដតដោយខ រថ្នការ លូតលាសុ់ រឺោម នការខរបរបួលដពលបញ្ច បុ់វដតនីមួយៗ។

16

ផ្អនកទី៤ ការោក់ពាកយទ្សនើសុសំរាប់ការអតលស់ទិធិដលអ់នកបង្កា ត់ពូជដំណា ំ

មារា១០ ការោរុ់ពារយដសនើសុុំ

[រុំណតុ់ពនយលុ់ -មារា ១០] (១) កាលបរដិចេទការោរុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវជាកាលបរដិចេទ

ថ្នការទទួលពារយដសនើសុុំខដល នោរុ់រតឹមរតូវដូចខដល នរុំណតុ់ដោយ [ចាបុ់ដនុះ/បទ បញ្ជជ /ដសចរតីសដរមចរបសុ់រដាមន្តនតី]។

(២) [ឯររាជយភាពថ្នរិចចការពារ] [ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] មិនរតូវបដិដសធនុ៍ផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬររមិតរយុៈដពលការពារ ដោយមូលដ តុថារិចចការពារពូជដុំណ្ឋុំខតមួយមិន នោរុ់ពារយសុុំ រតូវ នបដិដសធនុ៍ឬ ន ួសរយុៈដពល រនុងរដាឬអងគការអនតររោា ភិ លណ្ឋមួយដផេងដទៀត។

មារា១១ សិទធិអាទិភាព

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១១] (១) [សិទធិ រយុៈដពល] អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ខដល នោរុ់ពារយដសនើសុុំការពារពូជ

ដុំណ្ឋុំរតឹមរតូវ រនុងសមាជិរមួយថ្នយូបុ៉ូវ (“ពារយដសនើសុុំដុំបូង”) រនុងដោលបុំណង ោរុ់ ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខតមួយ ដៅ[ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] រតូវ ទទួលសិទធិអាទិភាពរនុងរយុៈដពល១២(ដបុ់ពីរ)ខខ្។ រយុៈដពលដនុះរតូវរាបុ់ោបុ់ពីកាលបរចិេទ ថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូង។ ថ្ថៃថ្នការោរុ់ពារយមិនរាបុ់បញ្ចូ លជាកាលបរដិចេទថ្នការ ោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូងដ ើយ។

(២) [ការអុះអាងសិទធិ] ដដើមបីទទួលអតថរបដោជនុ៍ពីសិទធិអាទិភាព អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវអុះអាងសិទធិអាទិភាពថ្នពារយដសនើសុុំដុំបូង រនុងពារយដសនើសុុំខដល នោរុ់ដៅ[ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] ។ រនុង[រយុៈដពលមិនតិចជាង៣(បី)ខខ្]បនាទ បុ់ពីកាលបិដចេទោរុ់ពារយដសនើសុុំ [ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] រតូវតរមូវឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផតលុ់ឯរសារចមលងថ្នពារយដសនើសុុំដុំបូងដោយបញ្ជជ រុ់ថាជាឯរសាររតឹមរតូវដោយអាជាញ ធរខដលទទួលពារយដសនើសុុំដនុះ។ រុំរឬូភសតុ- ាង ខដលពូជដុំណ្ឋុំជារមមវតថុថ្នពារយដសនើសុុំទុំងពីររតូវខតដូចោន ។

(៣) [ឯរសារ និងបុំខណរពូជ] អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នផតលុ់រយុៈដពល២(ពីរ)ឆ្ន ុំ បនាទ បុ់ពីផុតរយុៈដពលអាទិភាព ឬដៅដពលខដលពារយដសនើសុុំដុំបូងរតូវ នបដិដសធនុ៍ឬដរ

17

ដចញ រតូវ នផតលុ់ឱ្យរយុៈដពលសមរមយមួយ បនាទ បុ់ពីការបដិដសធនុ៍ឬការដរពារយដសនើសុុំ ដដើមបផីតលុ់ដលុ់[ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] នូវព័តុ៌មានោុំ ចុ់ ឯរសារ ឬ បុំខណរពូជដផេងៗ ខដលទមទររនុងការរតួតពិនិតយ ាមមារា[១២]។

(៤) [រពឹតតិការណុ៍ ខដលដរើតដ ើងរនុងរយុៈដពលអាទិភាព] រពឹតតិការណុ៍ នានាខដល ដរើតដ ើងរនុងរយុៈដពលខដលមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ទី(១) ដូចជាការោរុ់ពារយដសនើសុុំដផេងដទៀត ឬ ការដ ុះពុមពផាយ ឬការដរបើរ សុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលជារមមវតថុថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូង មិនរតូវោតុ់ទុរជាមូលោា នរនុងការបដិដសធនុ៍ការោរុ់ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ដ ើយ។ រពឹតតិការណុ៍ ទុំងដនុះ មិនរតូវបដងាើតជាសិទធិដលុ់តតិយជនដ ើយ។

មារា១២ ការរតតួពិនិតយពារយដសនើសុុំ [រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១២]

ដសចរតីសដរមចណ្ឋខដលផតលុ់សិទធិឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវទមទរឱ្យរតួតពិនិតយអនុដលាមភាពជាមួយលរខខ្ណឌ ថ្នមារា[៥ដលុ់៩]។ដពលរុំពុងរតួតពិនិតយ[ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] អាចបណតុ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ឬដធវើពិដសាធនុ៍ោុំ ចុ់ដផេងៗដទៀត ឱ្យដរបណតុ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ឬ ឱ្យដរដធវើពិដសាធនុ៍ោុំ ចុ់ដផេងៗដទៀត ឬពិោរណ្ឋដលើលទធផលថ្នការពិដសាធនុ៍បណតុ ុះ ឬការសារលបងដផេងដទៀត ខដល នដធវើរចួដ ើយ។ រនុងដោលបុំណងរតួតពិនិតយ [ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] អាចទមទរឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផតលុ់ព័តុ៌មាន ឯរសារ ឬបុំខណរពូជោុំ ចុ់នានាដូចខដលរុំណតុ់រនុង[ចាបុ់ដនុះ/បទបញ្ជជ /ដសចរតីសដរមចរបសុ់រដាមន្តនតី]។

មារា១៣ រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន [រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១៣]

(១) រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសននរតវូ នផតលុ់ឱ្យដដើមបីការពារផលរបដោជនុ៍អនរបង្កា តុ់ ពូជដុំណ្ឋុំរនុងចដនាល ុះដពល[ោរុ់ឬដ ុះពុមពផាយ]ពារយដសនើសុុំផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំនិងការផតលុ់សិទធិដនុះ។ (២)[“វធិានការនានាខដលរតូវរុំណតុ់”]

18

ផ្អនកទី៥ សទិធិអនកបង្កា ត់ពូជដណំា ំ

មារា១៤ វសិាលភាពថ្នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១៤] (១) [ សរមមភាពទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន] (រ)ដលើរ

ខលងខតមារា[១៥]និងមារា[១៦] សរមមភាពខាងដរកាមទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាច យរដៅោុំដុុះ នថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ រតូវមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជ ដុំណ្ឋុំុៈ

(i) ការផលិតឬការផលិតដ ើងវញិ(ចុំនួនដរចើន) (ii) ការោរុ់លរខខ្ណឌ រនុងដោលបុំណងថ្នការោុំដុុះ (iii) ការោរុ់លរុ់ (iv) ការលរុ់ឬចរាចរដផេងដទៀត (v) ការនាុំដចញ (vi) ការនាុំចូល (vii) ការសតុរទុរសរមាបុ់ដោលបុំណងណ្ឋមួយដូចមានខចងរនុងចុំនុច(i) ដលុ់

(vi) ខាងដលើ។ (ខ្) អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំអាចផតលុ់ការអនុញ្ជដ ត ដោយភាជ បុ់នូវលរខខ្ណឌ និងការ

ររមិតសិទធិ។ (២) [ សរមមភាពទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន ] ដលើរខលងខត

មារា[១៥]និងមារា[១៦]សរមមភាពដូចមានខចងរនុងចុំនុច(i)ដលុ់(vii) ថ្នរថាខ្ណឌ ទី (១)(រ)ទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន រមួទុំងដុំណ្ឋុំទុំងមូលនិងខផនរថ្ន ដុំណ្ឋុំ ខដលទទួល នាមរយុៈការដរបើរ សុ់ដោយោម នការអនុញ្ជដ តថ្នបុំខណរពូជ ខដល អាចយរដៅោុំដុុះ នថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ តរមូវឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរ បង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដលើរខលងខតអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមានឱ្កាសសមរមយ ដដើមបអីនុវតតសិទធិ របសុ់ខ្លួនទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នខាងដលើ។

[(៣)] [សរមមភាពទរុ់ទងនឹងផលិតផលមួយចុំនួន] [បទបបញ្ដតតិជាជដរមើស] ដលើរខលងខតមារា[១៥] និងមារា[១៦] សរមមភាពដូចមានខចងរនុងចុំនុច(i)ដលុ់(vii) ថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១)(រ) ទរុ់ទងនឹងផលិតផលខដលបដងាើតដ ើង ដោយផ្លទ លុ់ពីបុំខណរពូជ ខដល

19

របមូលផល នថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពាររនុងបទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ [ទី(២)] ាមរយុៈការដរបើរ សុ់ដោយោម នការអនុញ្ជដ តថ្នបុំខណរពូជខដលរបមូលផល នដនុះ តរមវូឱ្យមាន ការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដលើរខលងខតអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមានឱ្កាសសមរមយ ដដើមបីអនុវតតសិទធិរបសុ់ខ្លួនទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលរបមូលផល នដនុះ]។

[(៤)] [សរមមភាពបខនថមខដលអាចមាន] (បទបបញ្ដតតិជាជដរមើស-ដមើលរុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១៤(៤))។

[(៥)] [ ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ និងពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀតមួយចុំនួន] (រ)បទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ [ទី(១)ដលុ់ទី(៤)] រតូវអនុវតតផងខដរទរុ់ទងនឹងុៈ

(i) ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ ដៅដពលខដលពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ មិនខមនជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ដនាុះដទ

(ii) ពូជដុំណ្ឋុំខដលមិនអាចខញរោចុ់ពីោន ស្ស ុះ អនុដលាមាមមារា៧ ពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ និង

(iii) ការផលិតពូជដុំណ្ឋុំ តរមូវឱ្យមានការដរបើរ សុ់មតងដ ើយមតងដទៀតនូវ ពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ។

(ខ្) សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នអនុរថាខ្ណឌ (រ)(i) ពូជដុំណ្ឋុំរតូវោតុ់ទុរ ថាមាន ស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំមួយដផេងដទៀត (“ពូជដុំណ្ឋុំដដើម”) ដៅដពលខដលុៈ

(i) ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយដលើសលុបពីពូជដុំណ្ឋុំដដើម ឬពីពូជដុំណ្ឋុំមួយខដលវាជាស្សឡាយដលើសលុបពីពូជដុំណ្ឋុំដដើម ខតដៅររាការបង្កា ញចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ជាលទធផលថ្នរុំរខូ េន ឬបនេុំរុំរខូ េន ថ្នពូជដុំណ្ឋុំដដើម

(ii) ពូជដុំណ្ឋុំអាចខញរោចុ់ពីោន ស្ស ុះពីពូជដុំណ្ឋុំដដើម និង (iii) ដលើរខលងខតភាពខុ្សោន ខដលដរើតពីអុំដពើថ្នការបុំខបលងពូជដុំណ្ឋុំដូចនឹង ពូជដុំណ្ឋុំដដើម រនុងការបង្កា ញចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ ជាលទធផលថ្នរុំរូខ េន ឬបនេុំរុំរខូ េនថ្នពូជដុំណ្ឋុំដដើម។

(រ) ពូជបុំខលងសុំខានុ់ៗខដលអាចទទួល ន ដូចជា ាមការដរជើសដរ ើសដោយធមមជាតិឬដោយការបុំខបរដកាសិកា ឬដោយបុំខរបុំរលួខ េន ការដរជើសដរ ើសពូជបុំខរបុំរលួមួយៗ ដចញពីពូជដុំណ្ឋុំខដលដរបដងាើតដ ើង រតូវដធវើាមរយុៈការបង្កា តុ់រត បុ់ឬការបុំខបលងាម រយុៈវសិវរមមខ េន។

20

មារា១៥ ការដលើរខលងចុំដពាុះសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១៥] [(១)] [ការដលើរខលងដោយបងខុំ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំោម នវសិាលភាពដលុ់ុៈ

(i) សរមមភាពខដលដធវើដ ើងដោយឯរជននិងោម នបុំណងពាណិជជរមម (ii) សរមមភាពខដលដធវើដ ើងរនុងដោលបុំណងពិដសាធនុ៍ និង (iii) សរមមភាពខដលដធវើដ ើងរនុងដោលបុំណងបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀតនិង សរមមភាពដូចមានខចងរនុងមារា[១៤(១)ដលុ់(៤)] ទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំ ដផេងដទៀតដនាុះ ដលើរខលងខតអនុវតតបទបបញ្ដតតិថ្នមារា[១៤(៥)] ។

[(២)] [ការដលើរខលងជាជដរមើស] (សូមដមើលរុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១៥(២)

21

មារា១៦ ការរលតុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១៦] (១) [ការរលតុ់សិទធិ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំោម នវសិាលភាពដលុ់សរមមភាពពារុ់

ព័នធនឹងបុំខណរពូជណ្ឋមួយថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ ឬ ថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដលររបុ់ររងដោយបទបបញ្ដតតិថ្នមារា[១៤(៥)] ខដល នលរុ់ឬចរាចរដលើទីផារដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬដោយមានការយលុ់រពមពីខ្លួនរនុងខដនដីថ្ន[ដ ម្ ុះរដា/អងគការអនតររោា ភិ ល] ឬ បុំខណរពូជណ្ឋមួយខដលមានស្សឡាយពីបុំខណរពូជដនុះ ដលើរខលងខតសរមមភាពទុំងដនុះ :

(i) ទរុ់ទងនឹងការោុំដុុះបនតថ្នពូជដុំណ្ឋដនុះ ឬ (ii) ទរុ់ទងនឹងការនាុំដចញបុំខណរថ្នពូជដុំណ្ឋុំ ខដលអាចបណតុ ុះពូជដុំណ្ឋុំ នដៅរបដទសមួយ ខដលមិនការពារពូជដុំណ្ឋុំថ្នអុំបូរឬរបដភទពូជររុខជាតិខដលជាពូជដុំណ្ឋុំដនាុះដលើរខលងខតបុំខណរពូជនាុំដចញមានដោល បុំណងសរមាបុ់ដរបើរ សុ់ចុងដរកាយ។

(២) [ អតថន័យថ្ន”បុំខណរពូជ”] សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នរថាខ្ណឌ ទី[(១)] ទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំ “បុំខណរពូជ” មានន័យថាុៈ

(i) បុំខណរពូជថ្នរបដភទណ្ឋមួយខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន (ii) បុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន រមួទុំងដុំណ្ឋុំទុំងមូល និងខផនរថ្នដុំណ្ឋុំ និង

(iii) ផលិតផលណ្ឋមួយ ខដលបដងាើតដ ើងដោយផ្លទ លុ់ពីបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន។

[(៣)] [”ខដនដី” រនុងររណីមួយចុំនួន] [ចុំដពាុះសមាជិរយូបុ៉ូវខដលជារដាសមាជិរថ្នអងគការអនតររោា ភិ លខតមួយដូចោន ]។

មារា១៧ ការររមិតការអនុវតតនុ៍សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១៧] (១) [ផលរបដោជនុ៍សាធារណុៈ] ដលើរខលងខតមានខចងចាសុ់រនុងចាបុ់ដនុះ

ដសរភីាពអនុវតតសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ មិនរតវូររមិតដោយមូលដ តុដផេងដរៅពីផលរបដោជនុ៍សាធារណុៈដ ើយ។

22

(២) [ លាភការសមរមយ ] ដៅដពលខដលការររមិតណ្ឋមួយខបបដនុះមានអានុភាពដោយ[រដាមន្តនតី/អាជាញ ធរមានសមតថរិចច]អនុញ្ជដ តឱ្យតតិយជន ដដើមបីដធវើសរមមភាពណ្ឋមួយខដលតរមូវឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវទទួល នលាភការសមរមយ។

23

មារា១៨ វធិានការររបុ់ររងពាណិជជរមម [រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១៨]

សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវឯររាជយពីវធិានណ្ឋមួយរនុងការររបុ់ររងដលើការផលិត ការបញ្ជជ រុ់និងចរាចរបុំខណរពូជដុំណ្ឋុំ ឬការនាុំចូលឬការនាុំដចញបុំខណរពូជដនុះ។ បុ៉ុខនត វធិានការទុំងដនុះមិនរតវូបុ៉ុះពាលុ់ដលុ់ការអនុវតតនុ៍បទបបញ្ដតតិថ្នចាបុ់ដនុះដ ើយ។

មារា១៩ រយុៈដពលការពារសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១៩] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវផតលុ់ឱ្យរនុងរយុៈដពលមួយ ថ្ន[រយុៈដពលខដលរតូវ

រុំណតុ់]រាបុ់ោបុ់ពីកាលបរដិចេទថ្នការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ ចុំដពាុះដុំណ្ឋុំដឈើនិងដុំណ្ឋុំវលលិ រយុៈដពលដនុះរតូវជា[រយុៈដពលខដលរតូវរុំណតុ់]រាបុ់ោបុ់ពីកាលបរដិចេទដនុះ។

24

ផ្អនកទី៦ ការោក់ទ្ ម្ ោះពូជដំណា ំ

មារា២០ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា២០] (១) [ការរុំណតុ់ពូជដុំណ្ឋុំដោយការោរុ់ដ ម្ ុះ ការដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះ] ពូជ

ដុំណ្ឋុំ រតូវតុំណតុ់ដោយការោរុ់ដ ម្ ុះ ខដលនឹងកាល យជាការរុំណតុ់របដភទពូជដុំណ្ឋុំ។ ដលើរខលងខតរថាខ្ណឌ ទី[(៤)] សិទធិចុំដពាុះការរុំណតុ់ខដល នចុុះបញ្ជ ី ជាការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ មិនរតូវរារាុំងការដរបើរ សុ់ដោយដសរថី្នការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ដទុះបីបនាទ បុ់ពីផុតសុពលភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរ៏ដោយ។

(២) [ចរតិលរខណុៈថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះ] ការោរុ់ដ ម្ ុះរតូវខតអាចសមាគ លុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ន។ ការោរុ់ដ ម្ ុះមិនរតូវមានសញ្ជដ ខតមួយដទ ដលើរខលងខតសញ្ជដ ដនុះជាការអនុវតតនុ៍ពីមុន រនុងការរុំណតុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ ការោរុ់ដ ម្ ុះ មិនរតូវនាុំឱ្យយលុ់ខុ្សឬបណ្ឋត លឱ្យភ័នតរច ុំដៅនឹងចរតិលរខណុៈ តថ្មល ឬ អតតសញ្ជដ ណថ្នពូជដុំណ្ឋុំ ឬ អតតសញ្ជដ ណរបសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដ ើយ។ ជាពិដសស ការោរុ់ដ ម្ ុះរតូវខុ្សពីរាលុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះដលើពូជដុំណ្ឋុំខដលមានរចួដ ើយ រនុងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំខតមួយឬរនុងរបដភទខដលទរុ់ទងជិតសនិទធ រនុងខដនដីថ្នសមាជិរយូបុ៉ូវណ្ឋមួយ។

(៣) [ការចុុះបញ្ជ ីការោរុ់ដ ម្ ុះ] ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំរតូវដសនើដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដៅ[ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ]។ របសិនដបើររដឃើញថា ការោរុ់ដ ម្ ុះ មិន នបុំដពញ លរខខ្ណឌ ថ្នរថាខ្ណឌ ទី[(២)] [ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] រតូវបដិដសធនុ៍ការចុុះបញ្ជ ីដ ើយតរមូវឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត រនុងរយុៈដពលរុំណតុ់មួយ។ ការោរុ់ដ ម្ ុះ រតូវចុុះបញ្ជ ីដោយ[ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] រនុងដពលខតមួយស្សបោន នឹងការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

(៤) [សិទធិពីមុនថ្នតតិយជន] សិទធិពីមុនថ្នតតិយជនមិនរតូវបុ៉ុះពាលុ់ដ ើយ។ ដោយមូលដ តុថ្នសិទធិពីមុន របសិនដបើការដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ រតូវោមឃាតុ់ចុំដពាុះបុរគលខដលាមបទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ ទី[(៧)]តរមូវឱ្យដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះ [ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ]រតូវតរមវូឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀតសរមាបុ់ ពូជដុំណ្ឋុំដនុះ។

(៥) [ការោរុ់ដ ម្ ុះដូចោន រនុងសមាជិរទុំងអសុ់ថ្នយូបុ៉ូវ] ពូជដុំណ្ឋុំមួយរតូវបញ្ជូ ន

25

ដៅសមាជិរទុំងអសុ់ថ្នយូបុ៉ូវដរកាមការោរុ់ដ ម្ ុះខតមួយ។ [ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] រតូវចុុះបញ្ជ ីការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នបញ្ជូ នមរ ដលើរខលងខតយលុ់ថាការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះមិនសមស្សប រនុងររណីដនុះ តរមវូឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផតលុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត។

(៦) [ព័តុ៌មានពារុ់ព័នធនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ] [ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] រតូវធានាថា អាជាញ ធរថ្នសមាជិរទុំងឡាយថ្នយូបុ៉ូវ រតវូ នជូនដុំណឹងពីបញ្ជា ពារុ់ព័នធនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ជាពិដសស ការបញ្ចូ ល ការចុុះបញ្ជ ី និងការលុបដោលការោរុ់ដ ម្ ុះ។ អាជាញ ធរណ្ឋមួយអាចដលើរដ ើងអុំពីការសដងាតរបសុ់ខ្លួនដបើមាន ដលើការចុុះបញ្ជ ីការោរុ់ ដ ម្ ុះដៅ[ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ] ។

(៧) [កាតពវរិចចដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះ] បុរគលណ្ឋមួយខដលោរុ់លរុ់ ឬចរាចរបុំខណរថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពាររនុងខដនដីថ្ន[រដា/អងគការអនតររោា ភិ ល] រតូវដរបើ រ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំដនុះ ដទុះបីបនាទ បុ់ពីសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផុតសុពលភាពចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំដនុះរ៏ដោយ ដលើរខលងខតសិទធិពីមុនណ្ឋមួយរារាុំងដលុ់ការដរបើរ សុ់ខបប ដនុះ ាមបទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ ទី[(៤)]។

(៨) [ការបញ្ជជ រុ់ខដលដរបើរ សុ់ទរុ់ទងនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះ] ដៅដពលខដលពូជដុំណ្ឋុំមួយ រតូវ នោរុ់លរុ់ ឬចរាចរ ពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នអនុញ្ជដ ឱ្យភាជ បុ់ដៅនឹងពាណិជជសញ្ជដ ពាណិជជនាម ឬការបញ្ជជ រុ់របោរុ់របខ លដផេងដទៀត ជាមួយការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នចុុះបញ្ជ ី។ របសិនដបើការបញ្ជជ រុ់ដនុះ រតូវ នភាជ បុ់ខបបដនុះ ការោរុ់ដ ម្ ុះរតូវដធវើោុ៉ងណ្ឋឱ្យង្កយសាគ លុ់។

26

ផ្អនកទី៧ ទ្ាឃភាពៃិងការលបុទ្ចាលសទិធិអនកបង្កា ត់ពូជដំណា ំ

មារា ២១ ដមាឃភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា២១] (១) [មូលដ តុថ្នដមាឃភាព] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវរបកាសថា ដមាឃភាព

ដៅដពលខដលុៈ (i) លរខខ្ណឌ រនុងមារា[៦ឬ៧]មិន នបុំដពញដូចកាលពីដពលផតលុ់សិទធិអនរ បង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

(ii) រនុងររណីខដលការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ខផែរជាសុំខានុ់ដលើព័តុ៌ មាន និងឯរសារខដលផតលុ់ឱ្យដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ លរខខ្ណឌ រនុង មារា[៨ឬ៩] មិន នបុំដពញ ដូចកាលពីដពលផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជ ដុំណ្ឋុំ ឬ

(iii) សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ នផតលុ់ដៅឱ្យបុរគលមួយ ខដលោម នសិទធិ ទទួល ដលើរខលងខតសិទធិដនុះរតូវ នដផទរដៅឱ្យបុរគលខដលមានសិទធិ ទទួល។

(២) [ ការបដិដសធនុ៍មូលដ តុដផេងៗដទៀត ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិនរតូវ នរបកាសថាដមាឃភាព ដោយមូលដ តុដផេងដរៅពីមូលដ តុដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ទី[(១)]ដ ើយ។

មារា២២ ការលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា២២] (១) [មូលដ តុថ្នការលុបដោល] (រ) សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ[អាច]រតូវ នលុប

ដោល របសិនដបើមានភសតុាងបង្កា ញថាលរខខ្ណឌ រនុង[មារា៨ឬមារា៩]ខលងបុំដពញ ន។

(ខ្) ជាងដនុះដៅដទៀត សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំអាចរតូវ នលុបដោល របសិនដបើបនាទ បុ់ពីមានសុំដណើ និងរនុងរយុៈដពលរុំណតុ់មួយុៈ

(i) អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិន នផតលុ់ព័តុ៌មាន ឯរសារ ឬបុំខណរពូជ ខដល ោុំ ចុ់សរមាបុ់ដផទៀងផ្លទ តុ់ការររាសិទធិថ្នពូជដុំណ្ឋុំដលុ់[ដ ម្ ុះអាជាញ ធរ]

27

(ii) អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខ្រខានមិន នបងុ់រថ្រមដដើមបីររាសិទធិខ្លួនឱ្យដៅជាធរមាន ឬ

(iii) អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិន នផតលុ់ដ ម្ ុះថមីសមស្សប បនាទ បុ់ពីដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដលទទួល នសិទធិដនុះរតវូ នលុបដោល។

(២) [ ការបដិដសធនុ៍មូលដ តុដផេងដទៀត ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិនរតូវ នលុបដោលដោយមូលដ តុដផេងដរៅពីមូលដ តុដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ទី[(១)]ដ ើយ។

ផ្អនកទី ៨ ការអៃុវតតៃ៍អៃុសញ្ញា ៃិងអៃតរបញ្ាតតិ

មារា២៣ ការអនុវតតនុ៍សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៣០(១)(i)] វធិានការដោុះស្សាយាមចាបុ់នានាដូចខាងដរកាម រតូវខតមានចុំដពាុះការអនុវតតនុ៍សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំុៈ[...]

មារា២៤ ការរតតួពិនិតយ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៣០(១)(i)] ការរតួតពិនិតយដលើការអនុវតតនុ៍ចាបុ់ដនុះ[និងបទបញ្ជជ /ដសចរតីសដរមចខដលអនុម័តាមចាបុ់ដនុះ] រតូវអនុវតតដោយ[រដាមន្តនតី/អនរដធវើអធិការ/អាជាញ ធរមានសមតថរិចច]។ វធិានការរដា លនិងទណឌ រមមខាងដរកាម រតូវអនុវតតរនុងររណីមានការបុំពានចាបុ់ដនុះ[និងបទបញ្ជជ /ដសចរតីសដរមច]: […]

មារា២៥ ការដ ុះពុមពផាយ

[រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៣០(១)(iii)] សាធារណជន រតូវ នជូនដុំណឹងាមរយុៈការដ ុះពុមពផាយព័តុ៌មានជាដទៀងទតុ់ពារុ់ព័នធនឹងុៈ

- ការោរុ់ពារយដសនើសុុំនិងការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ និង

* ដលខ្មារាខដលមិនដូចនិងដលខ្មារា ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ រតូវមានសញ្ជដ ផ្លា យដៅពីមុខ្។

28

- ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើនិង នយលុ់រពម។ មារា២៦

[បទបញ្ជជ ]និង/ឬ[ដសចរតីសដរមចរបសុ់រដាមន្តនតី] [រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា៣០]

[អាជាញ ធរមានសមតថរិចច/រដាមន្តនតី] អាចបដងាើតបទបញ្ជជ នានា ឬដចញដសចរតីសដរមចនានាដលើបញ្ជា ណ្ឋមួយខដលទមទរចុំដពាុះការអនុវតតនុ៍ចាបុ់ដនុះ ជាពិដសសុៈ (១) បញ្ជា នីតិវធីិខដលពារុ់ព័នធនឹងការោរុ់ពារយដសនើសុុំផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ (២) បញ្ជា នានាពារុ់ព័នធនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ (៣) បញ្ជា នានាពារុ់ព័នធនឹងការរតួតពិនិតយការោរុ់ពារយដសនើសុុំផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ (៤) លរខខ្ណឌ ការដ ុះពុមពផាយ (៥) នីតិវធីិបតឹងទសុ់ (៦) បតឹងឧទធរណុ៍ (៧) ារាងរថ្រម និង (៨) ទិននន័យខដលរតូវបញ្ចូ លរនុងបញ្ជ ីខដលពារុ់ព័នធនឹងសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

មារា២៧ ការចូលជាធរមាន

ចាបុ់ដនុះរតូវចូលជាធរមានាម [...]

ដលខ្ថ្នមារានានាខដលមិនដូចនឹងដលខ្មារាថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ រតូវមានសញ្ជដ ផ្លា យដៅពីមុខ្។

29

ជំពូកទី ២ កំណ្ត់នានាផ្អែកទ្លើឯកសារពត័៌ាៃពាក់ព័ៃធៃឹងារតាមួយចំៃួៃនៃ ចាប់ឆ្ន ១ំ៩៩១ របសអ់ៃុសញ្ញា យបូ ូវ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១ និយមន័យ......................................................៣០ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៣ អុំបូរនិងរបដភទពូជខដលរតូវការពារ.................៣៥ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៤ របរពឹតតិរមមជាតិ..............................................៣៧ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៥ លរខខ្ណឌ ដដើមបីការពារ....................................៣៩ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៦ ភាពថមី............................................................៤៣ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៧ ភាពខុ្សខបលរ..................................................៤៩ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៨ ឯរសណ្ឋា នភាព.............................................៥១ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៩ ដសថរភាព........................................................៥៣ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១០ ការោរុ់ពារយដសនើសុុំ.................................................៥៥ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១១ សិទធិអាទិភាព..........................................................៥៧ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១២ ការរតួតពិនិតយពារយដសនើសុុំ........................................៦៥ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៣ រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន......................................៧១ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៤ វសិាលភាពថ្នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ....................៧៥ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៥ ការដលើរខលងចុំដពាុះសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ..........៩១ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៦ ការរលតុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ..........................១០១ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៧ ការររមិតការអនុវតតនុ៍សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ......១០៣ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៨ វធិានររបុ់ររងពាណិជជរមម.....................................១០៥ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៩ រយុៈដពលការពារសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ.............១០៧ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា២០ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ.......................................១០៩ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា២១ ដមាឃភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ.............. ........១៣៩ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា២២ ការលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ..................១៤១ រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៣០ ការអនុវតតនុ៍អនុសញ្ជដ ...........................................១៤៣

30

ជំពូកទី ២ : កំណ្ត់ពៃយលន់ានាផ្អែកទ្លើឯកសារព័ត៌ាៃពាក់ព័ៃធៃឹងារតាមួយចំៃួៃ

នៃចាប់ឆ្ន ១ំ៩៩១ របសអ់ៃុសញ្ញា យបូ ូវ

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១ និយមន័យ

មារា១(iv) “អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ” (iv) អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋ ”សុំដៅដលុ់:

- បុរគល ខដលបង្កា តុ់ឬររដឃើញ និងអភិវឌ្ឍពូជដុំណ្ឋុំ - បុរគលខដលជានិដោជរថ្នបុរគលខដល នដរៀបរាបុ់ខាងដលើឬបុរគលខដល នជួលឱ្យដធវើការង្ករឱ្យោតុ់ ខដលចាបុ់ថ្នភារី តថដលខី្ខដលពារុ់ព័នធ នខចងខបបដនាុះ ឬ

- អនរទទួលសិទធិពីបុរគលទី១ឬទី២ ដូច នដរៀបរាបុ់ខាងដលើ ាមររណី នីមួយៗ

31

មារា១(vi) “ពូជ” “ ពូជ ” សុំដៅដលុ់ ររុមររុខជាតិថ្នចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខតមួយខដលដរសាគ លុ់តិចបុំផុត ដទុះជាមិន នបុំដពញឱ្យ នដពញដលញនូវលរខខ្ណឌ ថ្នការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតី ខដលអាច:

- រតូវរុំណតុ់ដោយការបង្កា ញចរតិលរខណុៈ ខដលជាលទធផល ថ្នរុំរខូ េន ឬ បនេុំរុំរខូ េន

- រតូវខុ្សខបលរពីររុមររុខជាតិដផេងដទៀត ាមរយុៈការបង្កា ញ ោុ៉ងដោចណ្ឋសុ់នូវលរខណុៈណ្ឋមួយថ្នចរតិលរខណុៈខាង ដលើ ដ ើយ

- រតូវោតុ់ទុរជា ររុមមួយ ចុំដពាុះលទធភាព ខដលអាចោុំដុុះបនត ដោយមិនផ្លល សុ់បតូរ។

រថាខ្ណឌ នានាខាងដរកាមពនយលុ់ពីទិដាភាពមួយចុំនួនថ្ននិយមន័យថ្នពូជ។ (i ) ររុមររុខជាតិថ្នចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខតមួយខដលដរសាគ លុ់តិចបុំផុត

១. និយមន័យថ្ន “ពូជ” ាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ដផតើមដោយខចងថា ជា”ររុមររុខជាតិថ្នចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខតមួយខដលដរសាគ លុ់តិចបុំផុត...” ខដលាមរយុៈដនុះបញ្ជជ រុ់ថា ពូជដុំណ្ឋុំមួយ ជាឧទ រណុ៍ មិនអាចមានដុំណ្ឋុំដរចើនជាងមួយរបដភទដទ។

២. ការឱ្យនិយមន័យថា ពូជ ជា “ររុមររុខជាតិ” បញ្ជជ រុ់ថា ចុំណុចខាងដរកាម ជាឧទ រណុ៍ មិនទរុ់ទងនឹងនិយមន័យថ្នពូជុៈ

– ដុំណ្ឋុំខតមួយ (បុ៉ុខនត ដុំណ្ឋុំខដលមានស្សាបុ់អាចតុំណ្ឋងដោយដុំណ្ឋុំខតមួយឬខផនរ (ខផនរនានា) ថ្នដុំណ្ឋុំ ឱ្យខត ដុំណ្ឋុំដនុះឬខផនរ(ខផនរនានា)ថ្នដុំណ្ឋុំដនុះ អាចរតូវ នដរបើរ សុ់ដដើមបីោុំដុុះពូជដុំណ្ឋុំ ន)

– លរខណុៈមួយ( ដូចជា ការធនុ់នឹងជមៃឺ ពណុ៌ ផ្លា )

– សារធាតុរីមីឬសារធាតុដផេងដទៀត(ដូចជា ដរបង DNA)

– បដចចរវទិាបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ( ដូចជា ការបណតុ ុះជាលិកា)។ (ii) ដទុះជា មិន នបុំដពញឱ្យ នដពញដលញនូវលរខខ្ណឌ ថ្នការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតី

32

៣. និយមន័យថ្ន “ពូជ” រនុងមារា១(vi) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខចងថា ររុមររុខជាតិថ្នចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខតមួយខដលដរសាគ លុ់តិចបុំផុត អាចជាពូជដុំណ្ឋុំដទុះជាមិន នបុំដពញឱ្យ នដពញដលញនូវលរខខ្ណឌ ថ្នការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតី។ដូដចនុះនិយមន័យថ្ន”ពូជ” រឺមានភាពទូលាយជាង “ពូជខដលអាចការពារ ន”។

៤. និយមន័យថ្ន “ពូជ” ដដើរតួោុ៉ងសុំខានុ់រនុងបរបិទថ្នការរតួតពិនិតយភាពខុ្សខបលរ។ មារា៧ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខចងថា ពូជដុំណ្ឋុំរតូវោតុ់ទុរថា មានភាពខុ្សខបលរពីដរលុុះរាខតមានភាពខុ្សោន ោចុ់ស្ស ុះពីពូជឯដទៀត ខដលដរសាគ លុ់ជាទូដៅ រតឹមកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំ។ ពារយ “ដទុះជាមិន នបុំដពញឱ្យ នដពញដលញនូវលរខខ្ណឌ ថ្នការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតី” បញ្ជជ រុ់ឱ្យចាសុ់ថា ពូជដុំណ្ឋុំនានាខដលដរសាគ លុ់ជាទូដៅខដលមិនរតូវ នការពារ បុ៉ុខនត អាចដៅខតជាពូជដុំណ្ឋុំខដលដូចនឹងនិយមន័យថ្នពូជ រនុងមារា១(vi) ខដលដបរខភាពពូជដុំណ្ឋុំ(Candidate Variety) ( ពូជដុំណ្ឋុំមួយខដល នោរុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ) រតូវខតមានភាពខុ្សោន ោចុ់ស្ស ុះ។ មរគុដទទសរុ៍សតីពីពូជដុំណ្ឋុំខដលដរសាគ លុ់ជាទូដៅ មានខចងរនុងឯរសារ TG/1/3 “ ដសចរតីខណនាុំទូដៅចុំដពាុះការរតួតពិនិតយភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាពនិងដសថរភាព និងការអភិវឌ្ឍនុ៍ដសចរតីអធិបាយថ្នពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំខដល នដធវើសុខុ្ដុមនីយរមម និង ឯរសារ TGP/4/1 “ ការបដងាើតនិងការររា ការរបមូលផតុុំពូជដុំណ្ឋុំ”។ ៥. ជាទូដៅ អាជាញ ធរ មិនរតួតពិនិតយ ថាដតើ “ដបរខភាពពូជដុំណ្ឋុំ” ដូចនឹងនិយមន័យថ្ន ពូជាមមារា១(vi) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវដ ើយ ។ អាជាញ ធរ រតូវរតួតពិនិតយថាដតើការោរុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ បុំដពញលរខខ្ណឌ ទុំងឡាយចុំដពាុះការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ជាពិដសសរួមបញ្ចូ ល ថាដតើ ដបរខភាពពូជដុំណ្ឋុំមានភាពខុ្សខបលរ មានឯរសណ្ឋា នភាព និងមានដសថរភាព(DUS)ខដររដឺទ។ ពូជដុំណ្ឋុំមួយខដល នបុំដពញលរខណុៈវនិិចេ័យថ្ន DUS នឹងរតូវាមនិយមន័យថ្នពូជ។ ជាទូដៅ រនុងររណីបដិដសធនុ៍ការោរុ់ពារយដសនើសុុំ អាជាញ ធរនឹងមិនបង្កា ញថាដតើ អាជាញ ធររិតថាដបរខភាពពូជដុំណ្ឋុំ ដូចឬមិនដូចដៅនឹងនិយមន័យថ្ន“ពូជ”ដ ើយ។ (iii) រតូវរុំណតុ់ដោយការបង្កា ញចរតិលរខណុៈ ខដលជាលទធផលថ្នរុំរខូ េន ឬ បនេុំរុំរ ូខ េន

33

៦.សញ្ជដ ណថ្ន”បនេុំថ្នរុំរខូ េន” ររបដណត បុ់ដលើពូជដុំណ្ឋុំសុំដោរ និងពូជបង្កា តុ់ទុំដនើប(hybrids)ជាដដើម។ (iv) រតូវោតុ់ទុរជា ររុមមួយ ចុំដពាុះលទធភាព ខដលអាចោុំដុុះបនត ដោយមិនផ្លល សុ់បតូរ ៧. អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ មិនររមិតពីមដធា យខដលពូជដុំណ្ឋុំអាចរតូវ នោុំដុុះដោយមិនផ្លល សុ់បតូរដ ើយ។ រនុងររណីពូជដុំណ្ឋុំមួយចុំនួន ដូចជា ពូជដុំណ្ឋុំខដលោុំដុុះបនតដោយមិនដរបើរោបុ់ ឬ លមែង ពូជដុំណ្ឋុំសវ័យលមែង និងពូជដុំណ្ឋុំលមែងកាតុ់ ពូជដុំណ្ឋុំមួយ អាច រតួវ នោុំដុុះដោយមិនផ្លល សុ់បតូរពីដុំណ្ឋុំថ្នរបដភទពូជដុំណ្ឋុំខ្លួនឯង។ រនុងររណីពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀតដូចជាពូជបង្កា តុ់ទុំដនើប (hybrid variety) និងពូជដុំណ្ឋុំសុំដោរ (synthetic variety) ពូជដុំណ្ឋុំដនុះ អាចរតូវ នោុំដុុះដោយមិនផ្លល សុ់បតូរ ដោយវដតថ្នការោុំដុុះ ខដល អាចទរុ់ទងនឹងដុំណ្ឋុំនានាដរៅពីដុំណ្ឋុំថ្នពូជដនុះ។ វដតថ្នការោុំដុុះដនុះ អាចទរុ់ទងនឹងការឆលងជាធមមាថ្នខខ្េដម ពីរ (ឧទ រណុ៍ ពូជបង្កា តុ់ទុំដនើបធមមា(Simple hybrid)) ឬ អាចទរុ់ទងនឹងវដតដ៏សមុរសាម ញថ្នការោុំដុុះ(ឧទ រណុ៍ ពូជបង្កា តុ់ទុំដនើបបីផលូវ ពូជដុំណ្ឋុំសុំដោរ ។ល។) ឧទ រណុ៍ មួយចុំនួនថ្នវធីិសាស្តសតោុំដុុះពូជដុំណ្ឋុំ អាចររ នរនុងឯរសារ TGP/7 “ការអភិវឌ្ឍនុ៍ថ្នមរគុដទទសរុ៍ពិដសាធនុ៍” ឧបសមព័នធ៣ “រុំណតុ់មរគុដទទសរុ៍” GN31 “ព័តុ៌មានសតីពីវធីិសាស្តសតថ្នការោុំដុុះពូជដុំណ្ឋុំ” និង GN32 “ព័តុ៌មានសតីពីវធីិសាស្តសតថ្នការោុំដុុះពូជដុំណ្ឋុំរូនកាតុ់” [ការដោងឆលង]។

34

មារា ១(viii) “ខដនដី” (viii) “ខដនដី ” រនុងទុំនារុ់ទុំនងជាមួយភារី តថដលខី្ ដៅដពលខដលភារី តថដលខី្ជារដា សុំដៅដលុ់ខដនដីថ្នរដាដនាុះ ដ ើយដបើជាអងគការអនតររោា ភិ ល សុំដៅដលុ់ខដនដីខដលអនុវតតសនធិសញ្ជដ ខដលបដងាើតអងគការអនតររោា ភិ លដនាុះ មារា៦(៣) ខដលពារុ់ព័នធនឹង “ភាពថមី” និង មារា១៦(៣) ខដលពារុ់ព័នធនឹងការរលតុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ មានបទបបញ្ដតតិសតីពី “ខដនដី រនុងររណីមួយចុំនួន”។

មារា១(ix) “អាជាញ ធរ” (ix) “អាជាញ ធរ” សុំដៅដលុ់ អាជាញ ធរ ដូចមានខចងរនុងមារា៣០(១)(ii) [ សូមដមើលមារា២ ជុំពូរទី១ថ្នឯរសារដនុះ] មារា៣០(១)(ii) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ តរមវូថា សមាជិរមួយថ្នយូបុ៉ូវ រតូវររបុ់ររងអាជាញ ធរទទួលបនទុរការង្ករផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬរតូវផតលុ់ការង្ករដនុះដៅអាជាញ ធរខដលររបុ់ររងដោយសមាជិរណ្ឋមួយដផេងដទៀតថ្នយូបុ៉ូវ។

35

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៣ អុំបូរនិងរបដភទពូជខដលរតវូការពារ (១) [រដាខដលជាសមាជិរដ ើយ ថ្នស ភាព] ភារី តថដលខី្នីមួយៗខដលចងភាជ បុ់

ដោយចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៦១/១៩៧២ ឬ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨ រតូវអនុវតតបទបបញ្ដតតិថ្នអនុសញ្ជដ ដនុះ: (i) រតឹមកាលបរដិចេទខដលភារី តថដលខី្ ចងភាជ បុ់ដោយអនុសញ្ជដ ដនុះ

ចុំដពាុះ អុំបូរនិងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់ ខដលខ្លួនអនុវតតរនុងបទ-បបញ្ដតតិថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៦១/១៩៧២និងចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨ាមកាលបរដិចេទដនុះ ដ ើយ

(ii) យូរបុំផុត រតឹមផុតរុំណតុ់រយុៈដពល៥(រ ុំ)ឆ្ន ុំ បនាទ បុ់ពីកាលបរដិចេទដនុះ ចុំដពាុះអុំបូរនិងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់

(២) [ សមាជិរថមីថ្នស ភាព] ភារី តថដលខី្នីមួយៗ ខដលមិនចងភាជ បុ់ដោយចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៦១/១៩៧២ ឬចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨ រតូវអនុវតតបទបបញ្ដតតិថ្នអនុសញ្ជដ ដនុះ:

(i) រតឹមកាលបរដិចេទខដលភារី តថដលខី្ ចងភាជ បុ់ដោយអនុសញ្ជដ ដនុះ ចុំដពាុះអុំបូរនិងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំោុ៉ងដោចណ្ឋសុ់១៥(ដបុ់រ ុំ) ដ ើយ

(ii) យូរបុំផុតរតឹមផុតរុំណតុ់រយុៈដពល១០(ដបុ់)ឆ្ន ុំ រាបុ់ោបុ់ពីកាលបរដិចេទដនុះ ចុំដពាុះអុំបូរនិងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់។

១.១ រដាឬអងគការអនតររោា ភិ លទុំងឡាយ ជាដុំបូង អាចអនុវតតបទបបញ្ដតតិទុំងឡាយ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ចុំដពាុះអុំបូរនិងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់។ ដៅដពលខដលចាបុ់ថ្នរដា ឬអងគការអនតររោា ភិ លខដលពារុ់ព័នធ ជាដុំបូង មិនអនុវតតចុំដពាុះអុំបូរនិងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់ លរខខ្ណឌ អបបបរមារឺរតូវអនុវតតបទបបញ្ដតតិទុំងឡាយថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុ-សញ្ជដ យូបុ៉ូវុៈ

១.១.១ រដាខដលជាសមាជិរដ ើយ ថ្នយូបុ៉ូវ ចុំដពាុះអុំបូរនិងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំខដលខ្លួនអនុវតតរតឹមកាលបរដិចេទចូលជាធរមានចាបុ់ ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ បទបបញ្ដតតិទុំងឡាយថ្នចាបុ់មុនថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវខដលខ្លួនចងភាជ បុ់និងយូរបុំផុតរតឹមផុតរុំណតុ់រយុៈដពល៥(ឆ្ន ុំ) ចុំដពាុះ អុំបូរនិងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់( សូមដមើលមារា៣(១)(i)និង(ii) ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១) ១.១.២ សមាជិរថមីថ្នយូបុ៉ូវ

36

ចុំដពាុះ អុំបូរឬរបដភទពូវចុំនួន១៥(ដបុ់រ ុំ) រតឹមកាលបរដិចេទចូលជាធរមានថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ និង យូរបុំផុតរតឹមផុតរុំណតុ់រយុៈដពល១០(ដបុ់)ឆ្ន ុំ រាបុ់ពីកាលបរដិចេទដនុះចុំដពាុះអុំបូរនិងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់(សូមដមើលមារា៣(២)(i)និង(ii)ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១)។

១.២ ដៅដពលខដលចាបុ់ថ្នរដាឬអងគការអនតររោា ភិ លខដលពារុ់ព័នធ មិនខចងពីរិចចការពារចុំដពាុះអុំបូរ និងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់ លរខខ្ណឌ ខដលរតូវការពារ អាចរតូវ នបញ្ជជ រុ់ដោយការបង្កា ញបញ្ជ ីអុំបូរ និងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំដោយដ ម្ ុះររុខជាតិ។

១.៣ មរគុដទទសរុ៍សតីពីព័តុ៌មានខដលអាចមានរនុងទរមងុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដដើមបីជួយអនរោរុ់ពារយដសនើសុុំរនុងការរុំណតុ់ថាដតើអុំបូរឬរបដភទពូជដុំណ្ឋុំ ជាពូជដុំណ្ឋុំខដលចាបុ់អនុវតត រឺមានខចងរនុងឯរសារ TGP/5 “បទពិដសាធនុ៍និងរិចចស របតិបតតិការរនុងការដធវើពិដសាធនុ៍DUS” ជុំពូរទី២ “ទរមងុ់រុំររូបសុ់យូបុ៉ូវចុំដពាុះពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ” (សូមដមើល ដសចរតីខណនាុំពីការបុំខលងទរមងុ់រុំររូបសុ់យូបុ៉ូវចុំដពាុះពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដៅជាទរមងុ់របសុ់អាជាញ ធរផ្លទ លុ់ុៈខ្ចុំនុចទី៣)។

37

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៤ របរពឹតតិរមមជាតិ (១) [របរពឹតតិរមម] ដោយមិនដធវើឱ្យបុ៉ុះពាលុ់ដលុ់សិទធិខដលមានខចងរនុងអនុសញ្ជដ ដនុះ

ពលរដាថ្នភារី តថដលខី្ រ៏ដូចជារូបវនតបុរគលខដលមានលុំដៅ និងនីតិបុរគលខដលមានការ-ិោល័យខដល នចុុះបញ្ជ ីរនុងខដនដីថ្នភារី តថដលខី្មួយ ចុំដពាុះការផតលុ់និងរិចចការពារសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវទទួល រនុងខដនដីថ្នភារី តថដលខី្ដផេងដទៀត នូវរបរពឹតតិរមមដូចោន នឹងរបរពឹតតិរមមខដល នផតលុ់ ឬអាចរតូវ នផតលុ់ នាដពលបនាទ បុ់ដោយចាបុ់ថ្នភារី តថដលខី្នីមួយៗដផេងដទៀតចុំដពាុះពលរដារបសុ់ខ្លួន ឱ្យខតពលរដាទុំងដនុះ ដទុះជារបូវនតបុរគលឬនីតិបុរគលរតី អនុដលាមាមលរខខ្ណឌ និងខបបបទ ខដល នតរមូវដលុ់ពលរដាថ្ន ភារី តថដលខី្ដផេងដទៀតដនុះ។

(២) [ពលរដា] សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នរថាខ្ណឌ ខាងដលើ “ពលរដា” ដៅដពលខដលភារី តថដលខី្ជារដារឺពលរដាថ្នរដាដនុះ ដ ើយដបើភារី តថដលខី្ ជាអងគការអនតររោា ភិ លរឺពលរដាថ្នរដាខដលជាសមាជិរថ្នអងគការដនុះ។ ១.១ ទរុ់ទងនឹងការោរុ់ពារយដសនើសុុំ បទបបញ្ដតតិថ្នរបរពឹតតិរមមជាតិមិនតរមូវដ ើយ របសិនដបើ ចាបុ់មិន នោរុ់រុំ ិតដលើសញ្ជជ តិ ទីរខនលងថ្នលុំដៅឋានរបសុ់របូវនតបុរគល ឬទីរខនលងខដលការោិល័យ នចុុះបញ្ជ ីចុំដពាុះនីតិបុរគល។ ១.២ របសិនដបើចាបុ់ខចងពីបទបបញ្ដតតិថ្នរបរពឹតតិរមមជាតិ អាជាញ ធរអាចដសនើឱ្យមានព័តុ៌មានោុំ ចុ់រនុងទរមងុ់ពារយដសនើសុុំដដើមបីរុំណតុ់ ដោយខផែរដលើសញ្ជជ តិ ទីរខនលងថ្នលុំដៅឋានឬទីរខនលងថ្នការោិល័យខដល នចុុះបញ្ជ ីថ្នអនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ(ាមររណីនីមួយៗ)ថាដតើអនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ មានសិទធិោរុ់ពារយដសនើសុុំខដររដឺទ។ ទរមងុ់រុំររូបសុ់យូបុ៉ូវ ចុំដពាុះពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ( ឯរសារ TGP/5 “បទពិដសាធនុ៍និងរិចចស របតិបតតិការរនុងការដធវើពិដសាធនុ៍ DUS” ជុំពូរទី២ ចុំនុចទី១)រតូវផតលុ់ការដសនើព័តុ៌មានដូចខាងដរកាម ១. (រ) អនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ(ដរចើន)១

ដ ម្ ុះ(ដរចើន) យូបុ៉ូវ-រ១: ១(រ)(i) អាសយោា ន(ដរចើន) យូបុ៉ូវ-រ១: ១(រ)(ii) ទូរស័ពទដលខ្(ដរចើន)

38

យូបុ៉ូវ-រ១: ១(រ)(iii) ទូរសារដលខ្(ដរចើន) យូបុ៉ូវ-រ១: ១(រ)(iv) អីុខមុ៉ល(ដរចើន) យូបុ៉ូវ-រ១: ១(រ)(v) (ខ្) សញ្ជជ តិ(ដរចើន): យូបុ៉ូវ-រ១: ១(ខ្) (រ) លុំដៅឋាន(រដា): យូបុ៉ូវ-រ១: ១(រ) (ឃ) ការោិល័យខដល នចុុះបញ្ជ ចីុំដពាុះនីតិបុរគល(រដា): យូបុ៉ូវ-រ១: ១(ឃ) (ង) នីតិវធីិតុំណ្ឋង/ភាន រុ់ង្ករ/របទនសិទធិ នឹងរតវូដរបើុៈ ខមន មិនខមន យូបុ៉ូវ-រ១: ១(ង)(i) យូបុ៉ូវ-រ១: ១(ង)(ii) ១. អនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ រួរជាអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដោយអនុដលាមាមនិយមន័យ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រនុងមារា១(iv) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខដលជាុៈ

- បុរគល ខដលបង្កា តុ់ឬររដឃើញ និងអភិវឌ្ឍពូជដុំណ្ឋុំ - បុរគលខដលជានិដោជរថ្នបុរគល ខដល នដរៀបរាបុ់ខាងដលើ ឬបុរគលខដល ន

ជួលឱ្យដធវើការង្ករឱ្យោតុ់ខដលចាបុ់ថ្នភារី តថដលខី្ខដលពារុ់ព័នធ នខចងខបប ដនាុះ ឬ

- អនរទទួលសិទធិពីបុរគល ទី១ ឬទី២ដូច នដរៀបរាបុ់ខាងដលើ ាមររណីនីមួយៗ

39

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៥ លរខខ្ណឌ ដដើមបកីារពារ (១) [ លរខណុៈវនិិចេ័យខដលរតូវបុំដពញ]សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវផតលុ់ឱ្យ ដៅ

ដពលខដលពូជដុំណ្ឋុំ : (i) ថមី (ii) ភាពខុ្សខបលរ (iii) ឯរសណ្ឋា នភាព និង (iv) ដសថរភាព។

(២) [លរខខ្ណឌ ដផេងដទៀត] ការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ មិនរតូវបុំដពញលរខ-ខ្ណឌ បខនថមឬដផេងដទៀតដ ើយ ឱ្យខតពូជដុំណ្ឋុំដនុះរតូវ នរុំណតុ់ដោយការោរុ់ដ ម្ ុះស្សបាមបទបបញ្ដតតិថ្នមារា២០ ដ ើយឱ្យខតអនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ នបុំដពញាមទរមងុ់ ដូចមានខចងរនុងចាបុ់ថ្នភារី តថដលខី្ ជាមួយអាជាញ ធរថ្នភារី តថដលខី្ ខដលពារយដសនើសុុំ នោរុ់ និង នបងុ់រថ្រមខដល នរុំណតុ់។ ទរុ់ទងនឹងបទបបញ្ដតតិទុំងឡាយាមមារា៥(២) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវនារិចចរបជុុំសាមញ្ដដលើរទី៣៧របសុ់ខ្លួន ចុុះថ្ថៃទី ២៣ ខខ្ តុលា ឆ្ន ុំ ២០០៣ ររុមរបឹរា យូបុ៉ូវ នអនុម័ត “ការដឆលើយតបរបសុ់យូបុ៉ូវ ចុំដពាុះដសចរតីជូនដុំណឹងចុុះថ្ថៃទី ២៦ ខខ្មិថុនា ឆ្ន ុំ២០០៣ពីដលខាធិការរបតិបតតិថ្នអនុសញ្ជដ សតីពីជីវចុំរុុះ(CBD)” http://www.upov.int/news/en/2003/pdf/cbd_response_oct232003.pdf (រថាខ្ណឌ ទី៧ដលុ់ទី១១ រតូវ នស្សងុ់ដ ើងវញិដូចខាងដរកាម)។

ការបង្កា ញរបភពដដើម “៧.លរខខ្ណឌ ចុំដពាុះភាពខុ្សខបលរ រនុងអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ១ មានន័យថា រិចចការពាររតូវ នផតលុ់ឱ្យខតបនាទ បុ់ពីការរតួតពិនិតយដដើមបរីុំណតុ់ថាដតើពូជដុំណ្ឋុំ មានភាពខុ្សោនោចុ់ស្ស ុះពីពូជដផេងដទៀតទុំងអសុ់ ខដលដរសាគ លុ់ជាទូដៅ២ រតឹមកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំ ដោយមិនរិតពីរបភពដដើមថ្នភូមិសាស្តសត។ ជាងដនុះដៅដទៀត

១ ដោងដៅអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ឯរសារដនុះរួររតូវ នយលុ់ថាជាការដោងដៅចាបុ់ចុងដរកាយបុំផុតថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ(ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១)។អតថបទទុំងមូលថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវអាចររ នាម: http://www.upov.int/upovlex/en/conventions/1991/pdf/act/1991.pdf. ២ បញ្ជា ថ្នការសាគ លុ់ជាទូដៅរតូវ នពិោរណ្ឋបខនថមរនុងឯរសារយូបុ៉ូវ “សញ្ជដ ណថ្នអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំនិងការសាគ លុ់ជា ទូដៅ”(C(Extr.)/19/2Rev.)។ឯរសារដនុះអាចររ នដៅុៈ http://www.upov.int/about/en/pdf/c_extr_19_2_rev.pdf.

40

អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខចងថា របសិនដបើររដឃើញថា សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នផតលុ់ឱ្យពូជដុំណ្ឋុំ ខដលមិនមានភាពខុ្សខបលរ សិទធិដនុះរតូវ នរបកាសដមាឃភាព។ “៨.អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ជាទូដៅ រតូវផតលុ់ព័តុ៌មានពារុ់ព័នធនឹងរបវតតិការបង្កា តុ់ពូជនិងខ េនដដើមថ្នពូជដុំណ្ឋុំ រនុងបញ្ជ ីសុំនួរបដចចរដទសមួយខដលអមជាមួយពារយដសនើសុុំឱ្យការពាររបសុ់ខ្លួន។ យូបុ៉ូវ ជុំរញុឱ្យផតលុ់ព័តុ៌មានសតីពីរបភពដដើមថ្នបុំខណរ ពូជដុំណ្ឋុំ ខដលដរបើរនុងការបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដៅដពលខដលព័តុ៌មានដនុះជួយសរមួល ដលុ់ការរតួតពិនិតយដូច នដលើរដ ើងខាងដលើ បុ៉ុខនតមិនអាចទទួលយរព័តុ៌មាន ជាលរខខ្ណឌបខនថមថ្នរិចចការពារដ ើយ ដោយសារអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខចងថា រិចចការពាររួររតូវ នផតលុ់ឱ្យចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំទុំងឡាយខដលបុំដពញលរខខ្ណឌ ថមី ភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាព ដសថរភាព និងការោរុ់ដ ម្ ុះសមរមយ ដ ើយមិនអនុញ្ជដ តឱ្យមាន លរខខ្ណឌ ដដើមបកីារពារបខនថមឬដផេងណ្ឋមួយដ ើយ។ ាមពិត រនុងររណីមួយចុំនួន សរមាបុ់ដ តុផលបដចចរដទស អនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ អាចយលុ់ថាពិ រឬ ដធវើមិន ន រនុងការបង្កា ញរបភពដដើមថ្នភូមិសាស្តសតពិតថ្នបុំខណរពូជទុំងអសុ់ខដលដរបើរ សុ់រនុង ដោលបុំណងបង្កា តុ់ពូជ។ “៩. រនុងររបខ័្ណឌ ដោលនដោ យទូដៅរបសុ់ខ្លួន របសិនដបើរបដទសមួយសដរមចោរុ់ដចញយនតការមួយ ចុំដពាុះការបង្កា ញរបដទសដដើមឬរបភពដដើមថ្នភូមិសាស្តសតថ្ន ធនធានខ េន យនតការដនុះមិនរួរោរុ់ដចញរនុងន័យចដងែៀត ជាលរខខ្ណឌ ដដើមបីការ ពារពូជដុំណ្ឋុំដ ើយ។ យនតការដោយខ រពីចាបុ់ការពារពូជដុំណ្ឋុំ ដូចជា យនតការ ខដលដរបើសរមាបុ់លរខខ្ណឌ ភូតោមអនាម័យ អាចរតូវ នអនុវតតដូចោន ចុំដពាុះសរមមភាពទុំងអសុ់ពារុ់ព័នធនឹងអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំដោយ រមួទុំង រុណភាពពូជដុំណ្ឋុំ ឬ បទបញ្ជជ ដផេងដទៀតខដលទរុ់ទងនឹងការដធវើចរាចររនុងទីផារ ជាដដើម។ ការជូនដុំណឹងពីការយលុ់រពមជាមុន ១០. ទរុ់ទងនឹងលរខខ្ណឌណ្ឋមួយ ចុំដពាុះដសចរតីរបកាសថាបុំខណរខ េនរតូវ

នទទួលដោយស្សបចាបុ់ឬ មានភសតុាងថា ការជូនដុំណឹងពីការយលុ់រពមជាមុនពារុ់ ព័នធនឹងការទទួល នបុំខណរខ េន យូបុ៉ូវជុំរញុឱ្យមានដោលការណុ៍ តមាល ភាពនិងររម-សីលធមុ៌រនុងសរមមភាពបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដ ើយរនុងបញ្ជា ដនុះ ការទទួល នបុំខណរខ េន ខដលរតវូ នដរបើរ សុ់សរមាបុ់អភិវឌ្ឍនុ៍ពូជថមី រួររតូវ នដធវើដោយដោរពាមររបខ័្ណឌចាបុ់ថ្នរបដទសដដើមរបសុ់បុំខណរខ េន។ បុ៉ុខនតអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ តរមវូថា សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិនរួរអនុដលាមាមលរខខ្ណឌ បខនថម ឬលរខខ្ណឌ ដផេងពីលរខខ្ណឌ ដដើមបីទទួល

41

នរិចចការពារដ ើយ។ រុំណតុ់នានារបសុ់យូបុ៉ូវ ខដលស្សបាមមារា១៥ថ្ន CBD ខដលខចងថា ការរុំណតុ់ការទទួល នធនធានខ េន អាស្ស័យដលើរោា ភិ លជាតិ និងជារមម វតថុថ្នចាបុ់ជាតិ។ ជាងដនុះដៅដទៀត យូបុ៉ូវ ោតុ់ទុរថា អាជាញ ធរមានសមតថរិចចរនុងការផតលុ់ សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ មិនមានសមតថរិចចរនុងការដផទៀងផ្លទ តុ់ថាដតើការទទួល នបុំខណរ ខ េនរតូវ នដធវើដ ើងាមចាបុ់ខដលអនុវតតរនុងវស័ិយដនុះដ ើយ។ សដងខប ១១.ដោយសារចាបុ់សតីពីការទទួលបុំខណរខ េននិងចាបុ់ទរុ់ទងនឹងការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ មានរមមវតថុដផេងោន មានវសិាលភាពថ្នការអនុវតតនុ៍ដផេងោន និងតរមវូរចនាសមព័នធរដា លដផេងោន ដដើមបីរតួតពិនិតយការអនុវតតនុ៍របសុ់ខ្លួន យូបុ៉ូវយលុ់ដឃើញថា ជាការសមស្សបដដើមបបីញ្ចូ លចុំនុចខាងដលើរនុងចាបុ់ដផេងោន ដទុះបីដបើចាបុ់ដនុះរួរស្សបោននិងោុំរទោន ដៅវញិដៅមររ៏ដោយ។

42

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៦ ភាពថមី [ សូមដមើលផងខដរ “រុំណតុ់ចុំដពាុះមារា១២ ចុំដពាុះដោលការណុ៍ ខណនាុំសតីពីការរតួត ពិនិតយអនុដលាមភាពនឹងលរខខ្ណឌ ភាពថមី”]

(១) [លរខណុៈវនិិចេ័យ] ពូជដុំណ្ឋុំខដលោតុ់ទុរថាថមី រតឹមកាលបរដិចេទការោរុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ លុុះរាខតបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន ឬ បុំខណរពូជខដលរបមូលផល នពីការោុំដុុះ ពុុំទនុ់ោរុ់លរុ់ ឬោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬដោយមានការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពួជដុំណ្ឋុំ រនុងដោលបុំណងដធវើអាជីវរមមពួជដុំណ្ឋុំ[...]។

បុំខណរពូជដុំណ្ឋុំ ១.១ ដូចមានខចងរនុងចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ បទបបញ្ដតតិថ្នភាពថមី ពារុ់ព័នធនឹង បុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ននិងបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន។

ការោរុ់លរុ់ឬោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬមានការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំសរមាបុ់ដោលបុំណងដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំ (ការោរុ់លរុ់និងចរាចរ ដោយមានការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ) ១.២ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ បញ្ជជ រុ់ថា ភាពថមី រតវូបុ៉ុះពាលុ់ខតដៅដពលខដលមានការលរុ់ឬោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត (ឬោរុ់លរុ់ឬចរាចរ ចុំដពាុះចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨) ថ្នបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នឬបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំឬមានការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ៣សរមាបុ់ដោលបុំណងដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំ។

៣ ពារយ “អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ” រួររតូវ នយលុ់ដូចរុំណតុ់រនុងមារា១(iv) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវុៈ

- បុរគល ខដលបង្កា តុ់ឬររដឃើញ និងអភិវឌ្ឍពូជដុំណ្ឋុំ - បុរគលខដលជានិដោជរថ្នបុរគលខដល នដរៀបរាបុ់ខាងដលើ ឬបុរគលខដល នជួលឱ្យដធវើការង្ករឱ្យោតុ់ ខដលចាបុ់ថ្នភារី តថដលខី្ខដលពារុ់ព័នធ នខចងខបបដនាុះ ឬ

- អនរទទួលសិទធិពីបុរគលទី១ឬទី២ ដូច នដរៀបរាបុ់ខាងដលើ ាមររណីនីមួយៗ។ ពារយ បុរគល រនុងមារា១(iv) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ រួររតូវ នយលុ់រមួបញ្ចូ លទុំង រូបវនតបុរគលនិងនីតិបុរគល(ដូចជា ររុម ុ៊ុនជាដដើម)។

43

១.៣ សរមមភាពខាងដរកាមអាចោតុ់ទុរថាមិនបណ្ឋត លឱ្យ តុ់បងុ់ភាពថមីុៈ

(i) ការពិដសាធនុ៍ពូជដុំណ្ឋុំខដលមិនទរុ់ទងនឹងការលរុ់ឬការោរុ់បង្កា ញដៅអនរដថ្ទរនុងដោលបុំណងដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំ(ខដល នបញ្ជជ រុ់រនុងចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨)

(ii) ការលរុ់ឬោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀតដោយោម នការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

(iii)ការលរុ់ឬោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀតខដលជាខផនរថ្នរិចចរពមដរពៀងសតីពីការដផទរសិទធិ ដៅអនរទទួល នសិទធិ

(iv) ការលរុ់ ឬការោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ខដលជាខផនរថ្នរិចចរពមដរពៀងខដលបុរគលមាន រុ់បដងាើនបុំខណរពូជ ខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន រនុងនាមអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដៅដពលខដលរិចចរពមដរពៀងដនុះ ទមទរឱ្យរទពយសមបតតិ ខដលដរើតដចញពីការបដងាើនបុំខណរដនុះ រតូវបងវិលដៅឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំវញិ

(v) ការលរុ់ ឬការោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ខដលជាខផនរថ្នរិចចរពមដរពៀងខដលបុរគលមាន រុ់សនាដធវើពិដសាធនុ៍ដលុ់រខនលងឬដធវើពិដសាធនុ៍ដៅមនទីរពិដសាធនុ៍ ឬដធវើដុំដណើ រការពិដសាធនុ៍បរមិាណតិច ដដើមបីវាយតថ្មលពូជដុំណ្ឋុំ

(vi) ការលរុ់ឬការោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ខដលជាខផនរថ្នការបុំដពញកាតពវរិចចាមផលូវចាបុ់ឬរដា ល ជាពិដសសពារុ់ព័នធនឹងជីវុៈសុវតថិភាពឬការបញ្ជូ លពូជដុំណ្ឋុំ រនុងបញ្ជ ីពូជដុំណ្ឋុំផលូវការខដលអនុញ្ជដ តឱ្យដធវើពាណិជជរមម

(vii) ការលរុ់ ឬការោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ថ្នបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន ជាផលិតផលឬជាផលិតផលដលើសពីការបដងាើតពូជដុំណ្ឋុំឬពីសរមមភាព ដូចមានខចង រនុងចុំនុច(iv)ដលុ់(vi)ខាងដលើ ឱ្យខតបុំខណរដនុះ រតូវ នលរុ់ឬោរុ់បង្កា ញដោយ ោម នអតតសញ្ជដ ញពូជដុំណ្ឋុំរនុងដោលបុំណងដរបើរ សុ់ និង

(viii) ការោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត រនុងដោលបុំណងបង្កា ញពូជដុំណ្ឋុំរនុងពិពុ៌ណជាផលូវការ ឬខដលទទួលសាគ លុ់ជាផលូវការ។

មារា៦(១) (១) [លរខណុៈវនិិចេ័យ] ពូជដុំណ្ឋុំខដលោតុ់ទុរថាថមី រតឹមកាលបរដិចេទការោរុ់ពារយ

ដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ លុុះរាខតបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន ឬបុំខណរពូជខដលរបមូលផល នពីការោុំដុុះ ពុុំទនុ់ោរុ់លរុ់ ឬ ោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬ ដោយមានការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

44

រនុងដោល បុំណងដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំ: (i) រនុងខដនដីថ្នភារី តថដលខី្ ខដលការោរុ់ពារយដសនើសុុំ នដធវើ រនុងរយុៈដពល មិនដលើសពីមួយឆ្ន ុំមុនកាលបរដិចេទដនុះ និង

(ii) ដរៅខដនដីភារី តថដលខី្ ខដលពារយដសនើសុុំ នោរុ់មុនរយុៈដពល៤(បួន)ឆ្ន ុំ ឬរនុងររណីដុំណ្ឋុំដឈើ ឬដុំណ្ឋុំវលលិ នោរុ់មុនរយុៈដពល៦(រ ុំមួយ)ឆ្ន ុំ មុនកាលបរដិចេទដនុះ

រយុៈដពលពារុ់ព័នធ ១.៤ រយុៈដពលដផេងៗោន ចុំដពាុះការលរុ់ ឬការោរុ់បង្កា ញពូជដុំណ្ឋុំរនុងដោលបុំណងដធវើ អាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំ រនុងខដនដីសមាជិរថ្នស ភាព ដៅដពលខដលពារយដសនើសុុំរតវូ នោរុ់ដ ើយ រនុងខដនដីដផេងដទៀតដោយោម នបុ៉ុះពាលុ់ភាពថមី រតូវ នបដងាើតដ ើងរនុងការទទួលសាគ លុ់ទុំ ុំថ្នការវាយតថ្មល ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រនុងខដនដីនីមួយៗ ដដើមបីសដរមចខសវងរររិចចការពារ។ រយុៈដពលខវងជាងចុំដពាុះដុំណ្ឋុំដឈើនិងវលលិ នពិោរណ្ឋដៅដលើការលូតលាសុ់និងការដរើនដ ើងយឺតថ្នរបដភទដុំណ្ឋុំទុំងដនុះ។ ១.៥ យូបុ៉ូវ មានការផ្លល សុ់បតូរព័តុ៌មានសតីពីសញ្ជដ ណថ្នដុំណ្ឋុំដឈើនិងដុំណ្ឋុំវលលិ សរមាបុ់ ដោលបុំណងថ្នបទបបញ្ដតតិសតីពីភាពថមី និងរយុៈដពលការពារ(មារា១៩ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ និងមារា៨ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨) ការផ្លល សុ់បតូរដនុះ បង្កា ញថា មានការបរស្សាយដផេងោន ពីសញ្ជដ ណថ្នដុំណ្ឋុំដឈើនិងដុំណ្ឋុំវលលិ ដ ើយថា វាមិនអាចដៅរចួរនុងការបដងាើតចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់មួយរនុងររមិតយូបុ៉ូវ។ ព័តុ៌មានសតីពីសញ្ជដ ណថ្នដុំណ្ឋុំដឈើនិងដុំណ្ឋុំវលលិ សរមាបុ់សមាជិរនីមួយៗថ្នស ភាព អាចទទួល នដោយដមើលចាបុ់ខដលទរុ់ទងរបសុ់សមាជិរស -ភាពខដលពារុ់ព័នធ(សូមដមើលដរ ទុំព័ររបសុ់យូបុ៉ូវុៈ http://www.upov.int/upovlex/en/#notified)។

45

មារា៦(២) [បទបបញ្ដតតិជាជដរមើស] (២) [ពូជដុំណ្ឋុំខដលបដងាើតថមី] ដៅដពលខដលភារី តថដលខី្ អនុវតតអនុសញ្ជដ ដនុះ

ចុំដពាុះអុំបូរ ឬរបដភទពូជដុំណ្ឋុំមួយខដលភារី តថដលខី្ពីមុនមិន នអនុវតតអនុសញ្ជដ ដនុះឬចាបុ់មុន ភារីដនុះអាចោតុ់ទុរពូជដុំណ្ឋុំខដលបដងាើតថមី ខដលមានរតឹមកាលបរដិចេទថ្នការពរងីររិចចការពារ ថា នបុំដពញលរខខ្ណឌ ថមី ដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ទី១ ដទុះបីដបើ ការោរុ់លរុ់ឬោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ដនាុះ របរពឹតតិដៅមុខ្ការររមិតរយុៈដពលដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ដនាុះរ៏ដោយ។ ពូជដុំណ្ឋុំខដលបដងាើតថមី ២.១ បទបបញ្ដតតិ “អនតរកាល” ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខដលបដងាើតថមី ជាបទបបញ្ដតតិជាជដរមើស។ ដោលបុំណងថ្នបទបបញ្ដតតិអនតរកាលសតីពីភាពថមី រឺអនុញ្ជដ តឱ្យមានរិចចការពារពូជដុំណ្ឋុំខដល នបដងាើតមុនមានរិចចការពារដុំបូងបនតិច បុ៉ុខនតមិនសថិតរនុងរយុៈដពលចុំដពាុះភាពថមីដូចមានខចងរនុងមារា៦(១)(i) ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១។ រុំនិតមួយខដលរតូវ នដរជើសដរ ើសដដើមបីបង្កា ញបទបបញ្ដតតិដនុះ ខដលរបកានុ់យរដោយសមាជិរស ភាព រឺ រតូវឱ្យមានរយុៈដពលដូចោន ចុំដពាុះការលរុ់ឬការោរុ់បង្កា ញពូជដុំណ្ឋុំរនុងដោលបុំណងដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំ រនុងខដនដីថ្នសមាជិរស ភាព រ៏ដូចចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំរនុងខដនដីដផេងដទៀតដរៅពីសមាជិរថ្នស ភាពខដលពារុ់ព័នធ ដូចជារនុងរយុៈដពល៤(បួន)ឆ្ន ុំ ឬ រនុងររណីដុំណ្ឋុំដឈើឬដុំណ្ឋុំវលលិ រនុងរយុៈដពល៦(រ ុំមួយ)ឆ្ន ុំ។ រនុងររណីបញ្ចូ លបទបបញ្ដតតិអនតរកាល ជាការសមស្សបដដើមបរីុំណតុ់រយុៈដពលសរមាបុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដដើមបីទមទរអតថរបដោជនុ៍ពីបទ-បបញ្ដតតិអនតរកាលដនុះ។ ២.២ បទបបញ្ដតតិអនតរកាលសតីពីរបបរតិយុតតថ្នភាពថមី ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខដលបដងាើតថមី អាចបញ្ចូ លរនុងចាបុ់ខដលខចងជាដលើរដុំបូងពីរិចចការពារពូជដុំណ្ឋុំ ឱ្យស្សបនឹងអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវចុំដពាុះសមាជិរទុំងដនាុះ ដៅដពលខដលរិចចការពាររតូវ នររមិតចុំដពាុះបញ្ជ ីថ្នអុំបូរនិង របដភទពូជដុំណ្ឋុំ អាចបញ្ចូ លបទបបញ្ដតតិអនតរកាល សតីពីរបបរតិយុតតថ្នភាពថមីអនតរកាល ដពលខដលមានរិចចការពារចុំដពាុះអុំបូរឬរបដភទពូជបខនថមដនុះ ឬ ចុំដពាុះអុំបូរនិងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងអសុ់។ ២.៣ បទបបញ្ដតិតជាឧទ រណុ៍ ដូចខាងដរកាម មានដចតនាផតលុ់ជាជុំនួយដលុ់រដា/អងគការ

46

អនតររោា ភិ លទុំងឡាយ ខដលចងុ់បញ្ចូ លបទបបញ្ដតតិជាជដរមើសថ្នមារា៦(២) ចាបុ់ឆ្ន ុំ ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ “ពូជដុំណ្ឋុំខដលបដងាើតថមី” រនុងចាបុ់របសុ់ខ្លួន។

មារា [៦] ភាពថមី

[(១)] [លរខណុៈវនិិចេ័យ] ពូជដុំណ្ឋុំខដលោតុ់ទុរថាថមី រតឹមកាលបរដិចេទការោរុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ លុុះរាខតបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន ឬបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន ពីការោុំដុុះ ពុុំទនុ់ោរុ់លរុ់ ឬ ោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬដោយមានការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រនុងដោលបុំណងដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំ:

(i) រនុងខដនដីថ្ន[ដ ម្ ុះថ្នរដា/អងគការអនតររោា ភិ ល] មិនដលើសពី១(មួយ)ឆ្ន ុំមុនកាលបរដិចេទោរុ់ពារយដសនើសុុំ និង

(ii) ដរៅខដនដីថ្ន[ដ ម្ ុះថ្នរដា/អងគការអនតររោា ភិ ល]មិនដលើសពី៤(បួន)ឆ្ន ុំ ឬរនុងររណីដុំណ្ឋុំដឈើឬដុំណ្ឋុំវលលិ មិនដលើសពី៦(រ ុំមួយ)ឆ្ន ុំ មុនកាលបរដិចេទដនុះ

[(២)] [ពូជដុំណ្ឋុំខដលបដងាើតថមី] [អនុដលាមាមមារា[ោរុ់ដលខ្]] ដៅដពលខដល អនុវតតអនុសញ្ជដ ដនុះ ចុំដពាុះអុំបូរ ឬរបដភទពូជដុំណ្ឋុំមួយខដលពីមុនមិន នអនុវតត ពូជដុំណ្ឋុំខដលជាអុំបូរឬរបដភទពូជដុំណ្ឋុំដនុះរតូវោតុ់ទុរថា នបុំដពញលរខខ្ណឌ ថមី ដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ [ទី១]ថ្នមារា[ដនុះ] ដទុះបីដបើការោរុ់លរុ់ឬោរុ់បង្កា ញដៅអនរដថ្ទ ដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ដនាុះ របរពឹតតិដៅរនុងខដនដីថ្ន[ដ ម្ ុះថ្នរដា/អងគការអនតររោា ភិ ល]រនុងរយុៈដពល៤(បួន)ឆ្ន ុំមុនកាលបរដិចេទោរុ់ពារយសុុំឬរនុងររណីដុំណ្ឋុំដឈើឬដុំណ្ឋុំវលលិរនុង រយុៈដពល៦(រ ុំមួយ)ឆ្ន ុំមុនកាលបរដិចេទដនុះ។

[(៣)] បទបបញ្ដតតិាមរថាខ្ណឌ ទី[(២)]ថ្នមារា[ដនុះ] រតូវអនុវតតខតចុំដពាុះពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដល នោរុ់រនុងរយុៈដពល១(មួយ)ឆ្ន ុំ ោុ៉ងយូរបុំផុតបនាទ បុ់ពីបទបបញ្ដតតិថ្នចាបុ់រតូវអនុវតតចុំដពាុះអុំបូរឬរបដភទពូជខដលពារុ់ព័នធ។

មារា៦(៣) [“ខដនដី”រនុងររណីមួយចុំនួន]សរមាបុ់ដោលបុំណថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១) ភារី តថដលខី្

ទុំងអសុ់ខដលជារដាសមាជិរថ្នអងគការអនតររោា ភិ លមួយដូចោន ដៅដពលខដលវធិានរបសុ់អងគការតរមូវ អាចោតុ់វធិានការរមួោន ដដើមបីដរបៀបរបដូចសរមមភាព ខដលរបរពឹតតិដលើខដនដីថ្នរដាសមាជិររបសុ់អងគការ ដៅនឹងសរមមភាពខដលដធវើដ ើងរនុងខដនដីរបសុ់ខ្លួនផ្លទ លុ់

47

ដ ើយដបើដធវើខបបដនុះ រតូវជូនដុំណឹងដៅអរគដលខាធិការ។

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៧ ភាពខុ្សខបលរ ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវោតុ់ទុរថាមានភាពខុ្សខបលរពីដរ លុុះរាខតមានភាពខុ្សោន ោចុ់

ស្ស ុះពីពូជឯដទៀត ខដលដរសាគ លុ់ជាទូដៅ រតឹមកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំ។ ដោយខ រ ការោរុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬ ការបញ្ចូ លពូជដុំណ្ឋុំដផេងរនុងបញ្ជ ីពូជដុំណ្ឋុំជាផលូវការ រនុងរបដទសណ្ឋមួយ រតូវោតុ់ទុរថា នដធវើឱ្យពូជដុំណ្ឋុំដផេងដនុះ សាគ លុ់ជាទូដៅ រតឹមកាលបរចិេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំ លុុះរាខតការោរុ់ពារយដនុះ ្នដលុ់ការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬ្នដលុ់ការបញ្ចូ លពូជដុំណ្ឋុំដនុះ រនុងបញ្ជ ីពូជដុំណ្ឋុំជាផលូវការ ាមររណីនីមួយៗ។ មរគុដទទសរុ៍សតីពីការរតួតពិនិតយភាពខុ្សខបលរ អាចររ នរនុងឯរសារនានាដូចខាងដរកាមុៈ

– ឯរសារ TG/1/3 “ដសចរតីខណនាុំជាទូដៅចុំដពាុះការរតួតពិនិតយភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាព និងដសថរភាព និងការអភិវឌ្ឍនុ៍ដសចរតីអធិបាយខដល នដធវើសុខ្ដុមនីយរមមថ្នពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំ” (“ដសចរតីខណនាុំទូដៅ”)

– ឯរសារ TGP/4/1 “ការបដងាើតនិងការររា ការរបមូលផតុុំពូជដុំណ្ឋុំ” – ឯរសារ TGP/9/1 “ការរតួតពិនិតយភាពខុ្សខបលរ”។

48

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៨ ឯរសណ្ឋា នភាព ពូជដុំណ្ឋុំខដលោតុ់ទុរថាមានឯរសណ្ឋា នភាព លុុះរាខតចរតិលរខណុៈពារុ់ព័នធ

របសុ់ពូជ អាចររាឯរសណ្ឋា នររបុ់រោនុ់ ដលើរខលងខតមានការខរបរបលួលរខណុៈពិដសសថ្នការោុំដុុះ។

មរគុដទទសរុ៍សតីពីការរតួតពិនិតយឯរសណ្ឋា នភាព អាចររ នរនុង “ដសចរតីខណនាុំទូដៅ ចុំដពាុះការរតតួពិនិតយភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាព និងដសថរភាព និងការអភិវឌ្ឍនុ៍ ដសចរតីអធិបាយខដល នដធវើសុខ្ដុមនីយរមមពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំ” (ឯរសារ TG/1/3“ដសចរតីខណនាុំទូដៅ” និង រនុងឯរសារ TGP/10 “ការរតួតពិនិតយឯរសណ្ឋា នភាព”។

49

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៩ ដសថរភាព ពូជដុំណ្ឋុំខដលោតុ់ទុរថាមានដសថរភាព លុុះរាខតចរតិលរខណុៈពារុ់ព័នធរបសុ់វា

ោម នការខរបរបលួដៅររបុ់ដុំណ្ឋរុ់កាលថ្នវដតលូតលាសុ់ ឬ រនុងររណីវដតដោយខ រថ្ន ការលូតលាសុ់ រឺោម នការខរបរបួលដពលបញ្ច បុ់វដតនីមួយៗ។ មរគុដទទសរុ៍សតីពីការរតួតពិនិតយដសថរភាព អាចររ នរនុង ដសចរតីខណនាុំទូដៅចុំដពាុះការរតួតពិនិតយភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាព និងដសថរភាព និងការអភិវឌ្ឍនុ៍ដសចរតីអធិបាយខដល នដធវើសុខ្ដុមនីយរមម ពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំ” (ឯរសារ TG/1/3 “ដសចរតីខណនាុំទូដៅ” និង រនុងឯរសារ TGP/11 “ការរតតួពិនិតយដសថរភាព”។

50

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១០ ការោរុ់ពារយដសនើសុុំ (១) [ទីរខនលងថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដលើរដុំបូង] អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំអាចដរជើសដរ ើស

អាជាញ ធរថ្នភារី តថដលខី្ ខដលោតុ់ចងុ់ោរុ់ពារយដសនើសុុំដលើរដុំបូង ដដើមបីទទួល នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

(២) [ដពលដវលាថ្នពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់] អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំអាចោរុ់ពារយដៅអាជាញធរថ្នភារី តថដលខី្ដផេងដទៀត ដដើមបទីទួល នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដោយមិនរងោុំការផតលុ់សិទធិដោយអាជាញ ធរថ្នភារី តថដលខី្ ខដល នោរុ់ពារយដលើរដុំបូងដ ើយ។

(៣) [ឯររាជយភាពថ្នរិចចការពារ] ោម នភារី តថដលខី្ណ្ឋ បដិដសធមិនផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬររមិតរយុៈដពលការពារ ដោយមូលដ តុថារិចចការពារពូជដុំណ្ឋុំខតមួយ មិន នោរុ់ពារយសុុំ រតូវ នបដិដសធ ឬ ន ួសរយុៈដពល រនុងរដាឬអងគការអនតររោា ភិ- លណ្ឋមួយដផេងដទៀត។ ១.១ ទរមងុ់រុំររូបសុ់យូបុ៉ូវ ចុំដពាុះពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ(ឯរសារTGP/5 “បទពិដសាធនុ៍និងរិចចស ការណុ៍ រនុងការដធវើពិដសាធDUS”ខផនរទី២) ផតលុ់ជាមរគុដទទសរុ៍សរមាបុ់ការអភិវឌ្ឍនុ៍ទរមងុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។. ១.២ ចុំដពាុះបញ្ជ ីសុំនួរបដចចរដទសយូបុ៉ូវ ខដលរតូវបុំដពញទរុ់ទងនឹងពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ សូមដមើលឯរសារ TGP/5 “បទពិដសាធនុ៍និងរិចចស ការណុ៍ រនុងការដធវើពិដសាធនុ៍ DUS” ខផនរទី៣)។

51

កំណរ់ពៃយល់ចំភពាោះមាប្ា១១ សិទធិអាទិភាព

មាប្ា១១(១) (១) [សិទធិ រយុៈដពល] អនកបង្កា រ់ពូជដំណំ ដដលបាៃដាក់ពាកយភសនើសំុការពារពូជ

ដំណំប្រឹមប្រូវ កនុងភាគីហរថភលខីណមួយ (“ពាកយភសនើសំុដំបូង”) រនុងដោលបុំណងោរុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខតមួយ ដៅអាជាញ ធរថ្នភារី តថដលខី្ណ្ឋមួយដផេងដទៀត (ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់) រតូវទទួលសិទធិអាទិភាពរនុងរយុៈដពល១២(ដបុ់ពីរ)ខខ្។ រយុៈដពលដនុះរតូវរាបុ់ោបុ់ពីកាលបរចិេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូង។ ថ្ថៃថ្នការោរុ់ពារយមិនរាបុ់បញ្ចូ លជាកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូងដ ើយ។

១.១ អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខចងពីសិទធិអាទិភាព១២(ដបុ់ពីរ)ខខ្ ខផែរាមពារយដសនើសុុំការពារពូជដុំណ្ឋុំខតមួយពីមុន ខដលោរុ់ដៅសមាជិរដផេងដទៀតថ្នយូបុ៉ូវ ដ តុដនុះពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់រតូវទទួលរបរពឹតតិរមមដូចជា នោរុ់ាមកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូង។ ដៅចុងបញ្ច បុ់ថ្នរុំណតុ់ពនយលុ់ទុំងដនុះចុំដពាុះមារា១១ មានការបង្កា ញឧទ រណុ៍ ជាសមមតិរមមពីទិដាភាពដផេងោន ពារុ់ព័នធនឹងសិទធិអាទិភាព។

១.២ កាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូង ដោងដៅកាលបរដិចេទថ្នការទទួលពារយដសនើសុុំដុំបូង ខដល នោរុ់រតឹមរតូវដូច នរុំណតុ់រនុងចាបុ់សមាជិរថ្នស ភាពខដល ពារុ់ព័នធ។

ភាពថមីនិងសិទធិអាទិភាព

១.៣ សិទធិអាទិភាព មានអានុភាពទរុ់ទងនឹងការោរុ់លរុ់ឬបង្កា ញពូជដុំណ្ឋុំរនុងដោល

បុំណងដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំដោយមិនដធវើឱ្យបុ៉ុះពាលុ់ដលុ់ភាពថមី(មារា៦(១)(i)និង(ii)ចាបុ់ ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ)។ កាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូងដៅអាជាញ ធរថ្នសមាជិរយូបុ៉ូវមួយ (“សមាជិរយូបុ៉ូវ រ”) រតូវោតុ់ទុរជាកាលបរដិចេទថ្នពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ ខដល នោរុ់ដៅអាជាញ ធរថ្នសមាជិរដផេងដទៀត (“ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ខដល នោរុ់ដៅសមាជិរ យូបុ៉ូវ ខ្”) ។ ដូដចនុះ បទបបញ្ដតតិមារា៦(១) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ រួរមានអានុភាពដូចខាងដរកាមុៈ

52

ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ុៈ ភាពថមី ពារយដសនើសុុំដុំបូងុៈ សមាជិរ រ

ោរុ់ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ុៈ សមាជិរ ខ្

ពូជដុំណ្ឋុំរតូវោតុ់ទុរថាថមី របសិនដបើ ដៅ[កាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំការពារពូជ ដុំណ្ឋុំដុំបូងដៅសមាជិរយូបុ៉ូវរ] បុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នឬបុំខណរពូជខដលរបមូលផល នថ្នពូជដុំណ្ឋុំ មិនរតវូ នលរុ់ឬោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ដោយឬមានការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រនុងដោលបុំណងដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំ

(i) រនុងខដនដីថ្ន[សមាជិរយូបុ៉ូវខ្] មិនដលើសពី១(មួយ)ឆ្ន ុំមុន[កាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដៅសមាជិរយូបុ៉ូវ រ(ពារយដសនើសុុំដុំបូង)] និង

(ii) ដរៅខដនដី[សមាជិរយូបុ៉ូវខ្] មិនដលើសពី៤(បួន)ឆ្ន ុំ ឬរនុងររណីដុំណ្ឋុំដឈើឬដុំណ្ឋុំវលលិ មិនដលើសពី៦(រ ុំមួយ)ឆ្ន ុំ មុន[កាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដៅសមាជិរយូបុ៉ូវរ(ពារយដសនើសុុំដុំបូង)]

53

ភាពខុ្សខបលរនិងសិទធិអាទិភាព ១.៤ ចុំដពាុះការដោរពាមលរខខ្ណឌ ភាពខុ្សខបលរ សិទធិអាទិភាពមានអានុភាពដូចខាង ដរកាមុៈ ការោរុ់ពារយដសនើសុុំចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀតរនុងខដនដីណ្ឋមួយ បនាទ បុ់ពីកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូងដៅសមាជិរមួយថ្នយូបុ៉ូវ (សមាជិរយូបុ៉ូវ រ) នឹងមិនដធវើឱ្យពូជដុំណ្ឋុំដដលមាៃស្រសាប់ទំាងភៃោះប្រូវបាៃសាា ល់ជាទូភៅ ចំភពាោះការដាក់ពាកយភសនើសំុបន្ទទ ប់។ ដូភចនោះបទបបញ្ញរតិមាប្ា៧ ចាប់ឆ្ន ំ១៩៩១នៃអៃុសញ្ញញ យូប ូវ ៃឹងមាៃអាៃុភាពដូចខាងភប្កាមៈ

ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ុៈភាពខុ្សខបលរ

ពារយដសនើសុុំដុំបូងុៈសមាជិរ រ

ការោរុ់ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ុៈ សមាជិរ ខ្

ពូជដំណំប្រូវត់រ់ទុកមាមាៃភាពខុសដបពកពីភគលុោះប្ាដរមាៃភាពខុសគ្នន ដាច់ស្រសឡោះពី ពូជឯភទៀរ ដដលភគសាា ល់ជាទូភៅ ប្រឹមកាលបរភិចេទនៃការដាក់ពាកយភសនើសំុ[កិចចការពារពូជដំណំភៅសមាជិកយូប ូវ ក]។ ភដាយដឡក ការដាក់ពាកយភសនើសំុសិទធិអនកបង្កា រ់ពូជដំណំ ឬ ការបញ្ចូ លពូជដំណំភសេងកនុងបញ្ជ ីពូជដំណំជាសពូវការ កនុងប្បភទសណមួយ ប្រូវត់រ់ទុកមាបាៃ ភ្វើឱ្យពូជដំណំភសេងភទៀរ សាា ល់ជាទូភៅ ប្រឹមកាលបរចិេទនៃការដាក់ពាកយ លុោះប្ាដរការដាក់ពាកយភៃោះ ឈាៃដល់ការសតល់សិទធិអនកបង្កា រ់ពូជដំណំ ឬឈាៃដល់ការបញ្ចូ លពូជដំណំភសេងភទៀរភៃោះកនុងបញ្ជ ីពូជដំណំជាសពូវការ ាមករណី ៃីមួយៗ។

១.៥ រនុងររណីជាដរចើន សិទធិអាទិភាព នឹងមិនបដងាើតឱ្យមានវ ិរដផេងៗទរុ់ទងនឹងភាពខុ្សខបលរ ដោយសារពូជដុំណ្ឋដផេង ខដលជារមមវតថុថ្នពារយដសនើសុុំោរុ់រនុងខដនដីណ្ឋមួយបនាទ បុ់ពីកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូង រតូវ នោតុ់ទុរថាពូជដុំណ្ឋុំខដលជារមមវតថុថ្នពារយដសនើសុុំដុំបូង ជាពូជដុំណ្ឋុំខដលដរសាគ លុ់ជាទូដៅោបុ់ពីកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូង។

១.៦ បុ៉ុខនតសិទធិអាទិភាព បដងាើតឱ្យមានវ ិរដោយខ រមួយរនុងររណីខដលពារយដសនើសុុំដុំបូងោរុ់រនុងសមាជិរយូបុ៉ូវ រ មិនឈាៃដល់ការសតល់សិទធិអនកបង្កា រ់ពូជដំណំ ឬឈាៃដល់ការបញ្ចូ លកនុងបញ្ជ ីពូជដំណំជាសពូវការ (ដូចជាការបដិភស្ៃ៍ ឬការដកពាកយភសនើសំុដំបូង) កនុងករណីភៃោះ ភហើយប្បសិៃភបើសិទធិអាទិភាពប្រូវបាៃអោះអាងភដាយភជាគជ័យកនុង

54

ពាកយភសនើសំុបន្ទទ ប់ ពូជដំណំៃឹងភៅដរប្រូវបាៃត់រ់ទុកមា ជាពូជដំណំដដលភគសាា ល់ជាទូភៅត់ប់ពីកាលបរភិចេទនៃការដាក់ពាកយភសនើសំុដំបូង។ ភបើគ្នា ៃសិទធិអាទិភាព ពូជដំណំៃឹងកាព យជាពូជដំណំដដលភគសាា ល់ជាទូភៅ ប្រឹមកាលបរភិចេទនៃការដាក់ពាកយភសនើសំុបន្ទទ ប់(ប្បសិៃភបើពាកយភសនើសំុបន្ទទ ប់ឈាៃដល់ការសតល់សិទធិអនកបង្កា រ់ពូជដំណំ ឬឈាៃដល់ការបញ្ចូ លកនុងបញ្ជ ីពូជដំណំជាសពូវការ)។

ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំនិងសិទធិអាទិភាព

១.៧ រតឹមកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូង របសិនដបើពារយដសនើសុុំដសនើឱ្យមានការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នដសនើដនុះ នឹងរតូវោតុ់ទុរជាខផនរថ្ន

“សិទធិអាទិភាព” រនុងដោលបុំណងថ្នលរខខ្ណឌ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ(សូមដមើល មារា២០(២)និង(៤)ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ និងមារា១៣(២)និង(៤)ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨)។ ដូដចនុះ សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នលរខខ្ណឌ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ រនុងពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខតមួយ របសិនដបើការោរុ់ដ ម្ ុះដូចោន រតូវ នដសនើ ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់នឹងរតវូោតុ់ទុរថាដូច នោរុ់ាមកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូង (សូមដមើល “រុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំាមអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ” (ឯរសារUPOV/INF/12 -រុំណតុ់ពនយលុ់៤(ខ្)និង(រ))ពារុ់ព័នធនឹងសិទធិមុននិងការចុុះបញ្ជ ីការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ)។

មារា១១(២) (២) [ការអុះអាងសិទធិ] ដដើមបីទទួលអតថរបដោជនុ៍ពីសិទធិអាទិភាព អនរបង្កា តុ់ពូជ

ដុំណ្ឋុំរតូវអុះអាងសិទធិអាទិភាពថ្នពារយដសនើសុុំដុំបូង រនុងពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់។ អាជាញ ធរខដលទទួលពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់រនុងរយុៈដពលតិចជាង៣(បី)ខខ្ បនាទ បុ់ពីកាលបិដចេទោរុ់ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ អាចដសនើសុុំឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផតលុ់ឯរសារចមលងថ្នពារយដសនើសុុំដុំបូង ដោយបញ្ជជ រុ់ថាជាឯរសាររតឹមរតូវដោយអាជាញ ធរខដលទទួលពារយដសនើសុុំដនាុះ។ រុំរូ ឬភសតុាងដផេងដទៀតខដលពូជដុំណ្ឋុំជារមមវតថុថ្នពារយដសនើសុុំទុំងពីរ រតូវខតដូចោន ។

២.១ ដដើមបទីទួលអតថរបដោជនុ៍ពីសិទធិអាទិភាព អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវអុះអាងសិទធិអាទិ-ភាពថ្នពារយដសនើសុុំដុំបូង រនុងពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់។ របសិនដបើអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិន នអុះអាងអាទិភាពដទ ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់នឹងរតវូោតុ់ទុរថា នោរុ់រតឹមកាលបរដិចេទថ្នពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់។

២.២ អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខចងថា អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវមានរយុៈដពលោុ៉ងដោចណ្ឋសុ់៣

55

(បី)ខខ្ រាបុ់ោបុ់ពីកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ ដដើមបីដផញើចាបុ់ចមលងថ្នឯរសារខដលជាពារយដសនើសុុំដុំបូង។ រយុៈដពលពិតរ រដ(មិនតិចជាង៣(បី)ខខ្) រតូវរុំណតុ់រនុងចាបុ់ថ្នសមាជិររបសុ់ស ភាពខដលពារុ់ព័នធ។

២.៣ ទរមងុ់រុំរយូូបុ៉ូវ ចុំដពាុះពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ (ឯរសារTGP/5 “បទពិ-

ដសាធនុ៍និងរិចចស របតិបតតិការណុ៍ រនុងការដធវើពិដសាធនុ៍DUS” ខផនរទី២ ចុំនុច៧) ផតលុ់មូលោា នដលុ់ អនរបង្កា តុ់ពូជដដើមបីអុះអាងអាទិភាពដូចខាងដរកាមុៈ

៧. អាទិភាពរតូវអុះអាងចុំដពាុះពារយដសនើសុុំខដល នោរុ់ដៅ(រដា/អងគការអនតររោា ភិ ល) (ពារយដសនើសុុំដុំបូង) ដៅ(កាលបរដិចេទ) UPOV-រ១:៧(i) UPOV-រ១:៧(ii)

ាមការោរុ់ដ ម្ ុះ UPOV-រ១:៧(iii) ចាបុ់ចមលងផលួវការមួយចាបុ់ថ្នពារយដសនើសុុំដុំបូង ខដលមានកាលបរដិចេទោរុ់ពារយ រតវូដសនើជាកាបញ្ជជ រុ់៤អាទិភាព។ UPOV-រ១:៧(iv)

៤ រនុងរយុៈដពលរុំណតុ់(អបបបរមា៣(បី)ខខ្)

56

មារា១១(៣) (៣) [ឯរសារ និងបុំខណរពូជ] អនកបង្កា រ់ពូជដំណំប្រូវបាៃសតល់រយៈភពល២(ពីរ)ឆ្ន ំ

បន្ទទ ប់ពីសុររយៈភពលអាទិភាព ឬភៅភពលដដលពាកយភសនើសំុដំបូងប្រូវបាៃបដិភស្ៃ៍ឬដកភចញ ប្រូវបាៃសតល់ឱ្យរយៈភពលសមរមយមួយ បន្ទទ ប់ពីការបដិភស្ៃ៍ឬការដកពាកយភសនើសំុ ភដើមបសីតល់ដល់អាជាា ្រនៃភាគីហរថភលខីដដលទទួលពាកយភសនើសំុបន្ទទ ប់ ៃូវព័រ៌មាៃតំ់បាច់ ឯកសារ ឬ បំដណកពូជភសេងៗ ដដលទាមទារកនុងការប្ររួពិៃិរយ ាមមាប្ា១២ ដូចដដលរប្មូវភដាយចាប់នៃភាគីហរថភលខី។

ការផុតរុំណតុ់រយុៈដពលអាទិភាព

៣.១ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នអនុញ្ដតឱ្យមានរយុៈដពល២(ពីរ)ឆ្ន ុំ បនាទ បុ់ពីផុតរុំណតុ់ រយុៈដពលអាទិភាព (ឧទ រណុ៍ ២(ពីរ)ឆ្ន ុំនិង១២(ដបុ់ពីរ)ខខ្បនាទ បុ់ពីកាលបរដិចេទថ្នការោរុ់ពារយដសនើសុុំដុំបូង) ដដើមបីផតលុ់ដលុ់អាជាញ ធរនូវព័តុ៌មាន ឯរសារ ឬបុំខណរពូជោុំ ចុ់ ខដលទមទររនុងដោលបុំណងរតួតពិនិតយ។

សមាជិរយូបុ៉ូវ រ

ពារយដសនើសុុំដុំបូង

កាលបរដិចេទោរុ់ពារយុៈ ថ្ថៃទី១៥ ខខ្មិថុនា ឆ្ន ុំ២០០៤

សមាជិរ យូបុ៉ូវ ខ្

ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ កាលបរដិចេទោរុ់ពារយុៈថ្ថៃទី១៣ ខខ្រុមាុៈ ឆ្ន ុំ២០០៥(អាទិភាពរតូវ នអុះអាង)

រនុងដោលបុំណងរតតួពិនិតយាមមារា១២ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវ នអនុញ្ជដ តឱ្យមានរយុៈដពល២(ពីរ)ឆ្ន ុំ បនាទ បុ់ពីផុតរុំណតុ់រយុៈដពលអាទិភាព ដដើមបីផតលុ់ដលុ់អាជាញ ធរនូវព័តុ៌មាន ឯរសារ ឬបុំខណរពូជោុំ ចុ់ុៈ ថ្ថៃទី១៥ ខខ្មីនា ឆ្ន ុំ ២០០៧

ការបដិដសធនុ៍ឬការដរពារយដសនើសុុំដុំបូង

៣.២ អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខចងថា ដៅដពលខដលពារយដសនើសុុំដុំបូងរតូវ នបដិដសធនុ៍ឬដរដចញ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវ នអនុញ្ជដ តឱ្យមាន “រយុៈដពលសមរមយ” បនាទ បុ់ពីការបដិដសធនុ៍ឬការដរដនុះ ដដើមបីផតលុ់ព័តុ៌មាន ឯរសារ ឬបុំខណរពូជ ោុំ ចុ់ខដលទមទររនុងដោលបុំណងរតួតពិនិតយ។ ដដើមបីសដរមចដលើ “រយុៈដពលសមរមយ” អាជាញ រធរអាចពិោរណ្ឋដលើរាត នានា ខដលអាចមានឥទធិពលដលើរយុៈដពលខដលរតូវការរបសុ់អនរបង្កា តុ់

57

ពូជដុំណ្ឋុំ សរមាបុ់ការបញ្ជូ ន ព័តុ៌មាន ឯរសារ ឬបុំខណរពូជ។ ដូដចនុះរយុៈដពលដោយខ រមិនអាចរុំណតុ់រនុងចាបុ់ នដ ើយ។

ឧទ រណុ៍ ជាសមមតិរមមខាងដរកាម ផតលុ់ការបង្កា ញពីទិដាភាពដផេងោន ពារុ់ព័នធនឹងសិទធិអាទិភាពុៈ

សមាជិរយូបុ៉ូវ រ

ពារយដសនើសុុំដុំបូង

កាលបរដិចេទោរុ់ពារយុៈ ថ្ថៃទី១៥ខខ្មីនាឆ្ន ុំ ២០០៤

សមាជិរយូបុ៉ូវ ខ្

ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ កាលបរដិចេទោរុ់ពារយុៈ ថ្ថៃទី១៣ ខខ្រុមាុៈ ឆ្ន ុំ ២០០៥(អាទិភាពរតូវ នអុះអាង)

អាទិភាពរតូវ នទទួលសាគ លុ់ (កាលបរដិចេទថ្ន ពារយដសនើសុុំដៅ ខ្ រនុងរយុៈដពលអុះអាងអាទិភាព ដ ើយអាទិភាពរតូវ នអុះអាងរនុងពារយដសនើសុុំោរុ់ដៅ ខ្)។ ពារយដសនើសុុំដៅសមាជិរយូបុ៉ូវ ខ្ រតូវោតុ់ទុរថា នោរុ់ដៅកាលបរដិចេទោរុ់ដៅសមាជិរយូបុ៉ូវ រ ឧទ រណុ៍ ថ្ថៃទី១៥ ខខ្ឧសភា ឆ្ន ុំ២០០៤

សមាជិរយូបុ៉ូវ រ

ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ កាលបរដិចេទោរុ់ពារយុៈ ថ្ថៃទី១០ ខខ្ឧសភា ឆ្ន ុំ ២០០៥( អាទិភាពមិនរតវូ នអុះអាង)

ោម នអាទិភាព (កាលបរដិចេទថ្នពារយដសនើសុុំដៅរ រនុងរយុៈដពលអុះអាងអាទិភាព បុ៉ុខនត អាទិភាពមិនរតូវ នអុះអាងរនុងពារយដសនើសុុំោរុ់រនុង រ) (សូមដមើលរថាខ្ណឌ ទី(២))។

កាលបរដិចេទោរុ់ពារយដៅសមាជិរយូបុ៉ូវ រ រឺ ថ្ថៃទី១០ ខខ្ឧសភា ឆ្ន ុំ២០០៥

សមាជិរយូបុ៉ូវ ឃ

ពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ កាលបរដិចេទោរុ់ពារយុៈ ថ្ថៃទី១០ ខខ្មិថុនា ឆ្ន ុំ ២០០៥( អាទិភាពរតូវ នអុះអាង)

ោម នអាទិភាព( កាលបរដិចេទថ្នពារយដសនើសុុំដៅ ឃ ួសរយុៈដពលអុះអាងអាទិភាព)។

កាលបរដិចេទោរុ់ពារយដៅសមាជិរយូបុ៉ូវ ឃ រឺថ្ថៃទី១០ ខខ្មិថុនា ឆ្ន ុំ២០០៥

58

កំណរ់ពៃយល់ចំភពាោះមាប្ា១២ ការប្ររួពិៃិរយពាកយភសនើសំុ

ដសចរតីសដរមចណ្ឋខដលផតលុ់សិទធិឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវទមទរឱ្យរតួតពិនិតយអនុដលាមភាពជាមួយលរខខ្ណឌ ថ្នមារា៥ដលុ់មារា៩។ ដពលរុំពុងរតួតពិនិតយ អាជាញ ធរអាចបណតុ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ឬដធវើពិដសាធនុ៍ោុំ ចុ់ដផេងៗដទៀត ឱ្យដរបណតុ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ឬឱ្យដរដធវើពិដសាធនុ៍ោុំ ចុ់ដផេងៗដទៀត ឬពិោរណ្ឋដលើលទធផលថ្នការពិដសាធនុ៍បណតុ ុះ ឬការសារលបងដផេងដទៀត ខដល នដធវើរចួដ ើយ។រនុងដោលបុំណងរតួតពិនិតយ អាជាញ ធរអាចទមទរឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផតលុ់ព័តុ៌មាន ឯរសារ ឬបុំខណរពូជ ោុំ ចុ់នានា។ ១. ភាពថមី ១.១ អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ តរមូវឱ្យរតតួពិនិតយការបុំដពញលរខខ្ណឌ ថមីដូចខាងដរកាមុៈ

១.២ ដូច នពនយលុ់រនុងអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ រនុងដោលបុំណងរតួតពិនិតយ អាជាញ ធរអាចតរមវូឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផតលុ់រាលុ់ ព័តុ៌មាន ឯរសារ ឬបុំខណរពូជ ោុំ ចុ់នានា។ ចុំដពាុះបញ្ជា ដនុះ អាជាញ ធរអាចដសនើឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជផតលុ់រាលុ់ព័តុ៌មានោុំ ចុ់នានាសរមាបុ់រតួតពិនិតយភាពថមី រនុងទរមងុ់ពារយដសនើសុុំ។ ទរមងុ់រុំរយូូបុ៉ូវ ចុំដពាុះពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ (ឯរសារ TGP/5 “បទពិដសាធនុ៍និងរិចចស របតិបតតិការណុ៍ រនុងការដធវើពិដសាធនុ៍DUS” ខផនរទី២ ចុំនុច៨) ផតលុ់ការដសនើព័តុ៌មានដូចខាងដរកាមុៈ

59

៨. ពូជដុំណ្ឋុំរតូវ ន[លរុ់ឬោរុ់បង្កា ញដៅបុរគលដថ្ទដទៀត ដោយឬមានការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រនុងដោលបុំណងដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំ]៥ / [ោរុ់លរុ់ឬចរាចរ ដោយមានការរពមដរពៀងពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ]៦ (អាជាញ ធរអាចលុបដោល នាមររណីសមស្សប) រនុង[ខដនដីថ្នពារយដសនើសុុំ]: _______________________________________________________________

[ យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(a)]/[យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(a)]

មិនទនុ់ោរុ់លរុ់ ជាដលើរដុំបូង(កាលបរដិចេទ) ____________________________

[យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(b)]/ [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(c)(i)]/ [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(c)(ii)]/

[យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(b)] [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(c)(i)] [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(c)(ii)]

រុំពុងោរុ់ដ ម្ ុះ ____________________________________________________________

[យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(c)(iii)]/ [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(c)(iii)]

និងរនុងខដនដីដផេងដទៀត: ______________________________________________________

[យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(d)(i)]/ [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(d)(i)]

មិនទនុ់ោរុ់លរុ់ ជាដលើរដុំបូង (ខដនដី និងកាលបរដិចេទ) ___________________

[យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(d)(ii)]/ [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(d)(iii)]/ [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(d)(iv)]/ [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(d)(v)]/

[យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(d)(ii)] [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(d)(iii)] [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(d)(iv)] [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(d)(v)]

រុំពុងោរុ់ដ ម្ ុះ ____________________________________________________________

[យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៩១)(d)(vi)]/ [យូបុ៉ូវ-រ១:៨(៧៨)(d)(vi)]/

៥ .មារា៦(១)ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១។ ៦

មារា៦(១)(ខ្)ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨។

60

១.៣ មារា៣០(១)(iii) ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ តរមវូឱ្យ សមាជិរនីមួយៗថ្នស ភាពធានាថា សាធារណជន រតូវ នជូនដុំណឹងាមរយុៈការដ ុះពុមពផាយជាដទៀងទតុ់នូវព័តុ៌មានពារុ់ ព័នធនឹងពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពួជដុំណ្ឋុំនិងការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ ដុំដណើ រការថ្នការដ ុះពុមពផាយព័តុ៌មានពារុ់ព័នធនឹងពារយដសនើសុុំ អនុញ្ជដ តឱ្យមានការជុំទសុ់ដៅអាជាញ ធរ ទរុ់ទងនឹងការដោរពាមលរខខ្ណឌ ភាពថមី។

២. ភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាព និងដសថរភាព(DUS) មរគុដទទសរុ៍សតីពីការរតួតពិនិតយភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាព និងដសថរភាព អាចររ

នរនុងឯរសារនានាដូចខាងដរកាមុៈ

២.១ “ដសចរតីខណនាុំទូដៅសរមាបុ់រតតួពិនិតយភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាព និងដសថរភាព និងការអភិវឌ្ឍនុ៍ដសចរតីអធិបាយខដល នដធវើសុខ្ដុមនីយរមមពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំ” (ឯរសារTG/1/3 “ដសចរតីខណនាុំទូដៅ”)

២.២ “ការដរៀបចុំសរមាបុ់ដធវើពិដសាធនុ៍DUS”(ឯរសារTGP/6)។

៣. បទពិដសាធនុ៍និងរិចចស របតិបតតិការរនុងការដធវើពិដសាធនុ៍DUS

៣.១ រិចចស របតិបតតិការទរុ់ទងនឹងការដធវើពិដសាធនុ៍DUS មានផលរបដោជនុ៍ោុ៉ងដរចើនចុំដពាុះរបព័នធយូបុ៉ូវ។ អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ(មារា១២ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១) តរមូវឱ្យពូជដុំណ្ឋុំមួយរតូវរតួតពិនិតយការបុំដពញាមលរខណុៈវនិិចេ័យ ភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាពនិង ដសថរភាព។ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ បញ្ជជ រុ់ថា “រនុងដុំដណើ រការរតួតពិនិតយ អាជាញ ធរ អាចបណតុ ុះពូជដុំណ្ឋុំឬដធវើពិដសាធនុ៍ោុំ ចុ់ដផេងៗដទៀត ឱ្យដរបណតុ ុះពូជដុំណ្ឋុំឬឱ្យដរដធវើពិដសាធនុ៍ោុំ ចុ់ដផេងៗដទៀតឬពិោរណ្ឋដលើលទធផលថ្នការពិដសាធនុ៍ការបណតុ ុះ ឬការសារលបងដផេងដទៀតខដល នដធវើរចួដ ើយ”។ ការារុ់ខតងឃាល ដនុះបង្កា ញថា អាជាញ ធរថ្នសមាជិរស ភាព ជាឧទ រណុ៍ អាចដរបើរ សុ់ការដរៀបចុំណ្ឋមួយដូចខាងដរកាមុៈ (រ) អាជាញ ធរដធវើការបណតុ ុះសារលបង ឬ ដធវើពិដសាធនុ៍ដផេងដទៀតដោយខ្លួនឯង

(ខ្) អាជាញ ធរ ដរៀបចុំឱ្យភារីណ្ឋមួយដផេងដទៀត/ភារីដរចើនដផេងដទៀត ដធវើការបណតុ ុះសារលបង ឬដធវើពិដសាធនុ៍ដផេងដទៀត

រនុងការដរៀបចុំដនុះ ភារីណ្ឋមួយដផេងដទៀត អាចរមួមាន ដូចជា អាជាញ ធរណ្ឋមួយដផេងដទៀត សាថ ប័នឯររាជយ ឬអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

61

(រ) អាជាញ ធររតូវពិោរណ្ឋដលើលទធផលថ្នការបណតុ ុះសារលបង ពិដសាធនុ៍ដផេងដទៀត ខដល នដធវើរចួដ ើយ។

លទធភាពដនុះអនុញ្ជដ តឱ្យសមាជិរថ្នស ភាព ទទួលយររ យការណុ៍ DUS សតីពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នរតួតពិនិតយរចួដ ើយដោយសមាជិរណ្ឋមួយដផេងដទៀតថ្នស ភាព។វធីិសាស្តសតដនុះ ជុំរញុឱ្យកាល យជាមដធា យោុ៉ងសុំខានុ់រនុងការបនថយរយុៈដពលជាអបបបរ-មាសរមាបុ់ការរតួតពិនិតយDUS និងបនថយជាអបបបរមាចុំណ្ឋយថ្នរតួតពិនិតយDUSដោយកាតុ់បនថយការជានុ់ោន ។ ៣.២ ដដើមបសីរមលួរិចចស របតិបតតិការរនុងការដធវើពិដសាធនុ៍DUS ខដលរតូវោតុ់ទុរថារតឹមរតូវដោយសមាជិរទុំងឡាយថ្នស ភាព យូបុ៉ូវ នបដងាើតឯរសារ TGP/5 “បទពិដសាធនុ៍និងរិចចស របតិបតតិការរនុងការដធវើពិដសាធនុ៍DUS”) ខដលមានខផនរនានាដូចខាងដរកាមុៈ

62

ដសចរតីដផតើម ដសចរតីដផតើម

ខផនរទី១

រិចចរពមដរពៀងរដា លរុំរចូុំដពាុះរិចចស របតិបតតិការអនតរជាតិរនុងការដធវើពិដសាធនុ៍ពូជដុំណ្ឋុំ

ខផនរទី ២ ទរមងុ់រុំរយូូបុ៉ូវ សរមាបុ់ពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ខផនរទី ៣ បញ្ជ ីសុំនួរបដចចរដទសខដលរតូវបុំដពញទរុ់ទងនឹងពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់

ពូជដុំណ្ឋុំ ខផនរទី ៤ ទរមងុ់រុំរយូូបុ៉ូវ សរមាបុ់រុំណតុ់រុំរពូូជដុំណ្ឋុំ

ខផនរទី ៥

សុំដណើ យូបុ៉ូវ សុុំឱ្យរតតួពិនិតយលទធផល និង

ចដមលើយយូបុ៉ូវ ចុំដពាុះសុំដណើ សុុំឱ្យរតួតពិនិតយលទធផល

ខផនរទី ៦ រ យការណុ៍ យូបុ៉ូវ សតីពីការរតួតពិនិតយបដចចរដទស និង

ដសចរតីអធិបាយពូជដុំណ្ឋុំយូបុ៉ូវ ខផនរទី ៧ រ យការណុ៍ បដណ្ឋត ុះអាសននរបសុ់យូបុ៉ូវ សតីពីការរតួតពិនិតយបដចចរដទស

ខផនរទី ៨ រិចចស របតិបតតិការរនុងការរតួតពិនិតយ

ខផនរទី ៩

បញ្ជ ីថ្នរបដភទពូជនានាខដល នទទួលពីចុំដណុះដឹងថ្នការអនុវតតនុ៍ ឬខដលរតូវបដងាើតដ ើងសរមាបុ់មរគុដទទសរុ៍ថ្នការដធវើពិដសាធនុ៍ជាតិ

ខផនរទី ១០ ដសចរតីជូនដុំណឹងថ្នចរតិលរខណុៈបខនថម

ខផនរទី ១១

ឧទ រណុ៍ ថ្នដោលនដោ យ និងរិចចសនាសតីពីបុំខណរពូជខដលអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ នបញ្ជូ នមរ

៣.៣ ខផនរទី ១ “រិចចរពមដរពៀងរដា លរុំរចូុំដពាុះរិចចស របតិបតតិការអនតរជាតិរនុងការដធវើពិដសាធនុ៍ពូជដុំណ្ឋុំ”ផតលុ់រិចចរពមដរពៀងរុំរចូុំដពាុះរិចចស របតិបតតិការរវាងអាជាញ ធរនានា។

៣.៤ រិចចរពមដរពៀងរដា លខផែរដលើរិចចរពមដរពៀងរដា លរុំរ ូ មិនខមនជាបុដរលរខខ្ណឌ ចុំដពាុះររបុ់ទិដាភាពថ្នរិចចស របតិបតតិការ ដ ើយ ជាពិដសស ការដរបើរ សុ់ដោយសមា- ជិរទុំងឡាយថ្នស ភាពនូវរ យការណុ៍ DUS ខដលមានស្សាបុ់ខដលផតលុ់ឱ្យដោយអាជាញធរនានារបសុ់សមាជិរដផេងដទៀតថ្នស ភាព មិនតរមវូជាោុំ ចុ់ឱ្យដរបើរ សុ់រិចចរពមដរពៀងដនុះដ ើយ។ បុ៉ុខនតរនុងររណីខដលរិចចរពមដរពៀងដនុះមិន នដធវើ សមាជិរថ្នស ភាពខដលដសនើសុុំរ យការណុ៍ DUS រតូវជុំរញុឱ្យដរបើរ សុ់ទរមងុ់រុំររូនុងខផនរទី៥ “សុំដណើ

63

របសុ់យូបុ៉ូវ សុុំឱ្យរតួតពិនិតយលទធផល និងចុំដលើយរបសុ់យូបុ៉ូវ ចុំដពាុះសុំដណើ សុុំរតួតពិនិតយលទធផល”។

64

កំណរ់ពៃយល់ចំភពាោះមាប្ា១៣ កិចចការពារបភណត ោះអាសៃន ភារី តថដលខី្នីមួយៗ រតូវោតុ់វធិានការដដើមបីររារបដោជនុ៍របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជ

ដុំណ្ឋុំរនុងចដនាល ុះដពលោរុ់ពារយដសនើសុុំ ឬដពលដ ុះពុមពផាយពារយដសនើសុុំសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំនិងការផតលុ់សិទធិ។ វធិានការទុំងដនុះរតូវមានអានុភាពផតលុ់ឱ្យមាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំោុ៉ងដោចណ្ឋសុ់សិទធិទទួល នលាភការសមរមយ រនុងរយុៈដពលខាងដលើ ពីបុរគលណ្ឋខដល នដធវើសរមមភាពដពលខដល នផតលុ់សិទធិ ដ ើយខដលរតូវការការអនុញ្ដតពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដូចមានខចងរនុងមារា១៤។ ភារី តថដលខី្អាចខចងថាវធិានការខាងដលើ មានអានុភាពខតរនុងទុំនារុ់ទុំនងជាមួយបុរគលខដលអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ នជូនដុំណឹងអុំពីការោរុ់ពារយដសនើសុុំ។

រយុៈដពល

១.២ អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខចងថា រយុៈដពលការពារ(មារា១៩ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ និងមារា៨ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៧៨) រតវូរាបុ់ោបុ់ពីកាលបរដិចេទថ្នការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវតរមូវថារិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន រតូវ នផតលុ់ឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរនុងអុំ ុងដពលរវាងការោរុ់ពារយ ឬ ការដ ុះពុមពផាយពារយដសនើសុុំផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ និងការផតលុ់សិទធិ។

១.២ សមាជិរថ្នស ភាព អាចខចងរនុងចាបុ់របសុ់ខ្លួនថា វធិានការថ្នរិចចការពារបដណ្ឋត ុះ អាសនន (សូមដមើលរុំណតុ់នានាខាងដរកាមសតីពី“វធិានការ”) រតូវមានអានុភាពអនុវតតខតចុំដពាុះបុរគលខដលអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ នជូនដុំណឹងពីការោរុ់ពារយដសនើសុុំ។ ការជូនដុំណឹងដនុះ អាចោតុ់ទុរថារតូវ នបុំដពញចុំដពាុះបុរគលទុំងអសុ់ ដៅដពលខដលចាបុ់ររាកាលបរដិចេទថ្នកាលដ ុះពុមពផាយ ជាកាលបរដិចេទដុំបូង ចុំដពាុះរិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន ពីដរពាុះការដ ុះពុមពផាយជាទូដៅ រតវូ នទទួលសាគ លុ់ថាជាយនតការថ្នការជូនដុំណឹងដៅភារីទីបី។

វធិានការនានា

២.១ មារា១៣ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខចងថា សមាជិរយូបុ៉ូវ ខដលចងភាជ បុ់ដោយចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ រតូវខចងពីវធិានការខដលរុំណតុ់ ដដើមបកីារពារផលរបដោជនុ៍អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរនុងអុំ ុងដពលរវាងការោរុ់ពារយឬការដ ុះពុមពផាយពារយដសនើសុុំ និងការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ វធិានការទុំងដនុះ តរមូវឱ្យមាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

65

“ោុ៉ងដោចណ្ឋសុ់” មានសិទធិទទួល នលាភការសមធមុ៌ពីបុរគលណ្ឋមួយ រនុងអុំ ុង

ដពលដនាុះ ខដល នអនុវតតសរមមភាព ខដលតរមូវឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជ

ដុំណ្ឋុំដូចមានខចងរនុងមារា១៤ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ដៅដពលខដលសិទធិរតូវ នផតលុ់ឱ្យ។

២.២ អតថបទខដលដរបើពារយ “ោុ៉ងដោចណ្ឋសុ់” បញ្ជជ រុ់ជាអាទិ៍ថា បទបបញ្ដតតិសតីពីរិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន រនុងចាបុ់ខដលររបុ់ររងសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ អាចខចងឱ្យមាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមានសិទធិ ជាអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដពញដលញ។

២.៣ រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន មានសុពលភាពខតចុំដពាុះសរមមភាពខដលតរមវូឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ “ដៅដពលសិទធិរតវូ នផតលុ់ឱ្យ” ឧទ រណុ៍ របសិនដបើសិទធិ មិនរតវូ នផតលុ់ឱ្យ រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន មិនអាចអនុវតត នដ ើយ។

២.៤ បទបបញ្ដតតិជាឧទ រណុ៍ ដូចខាងដរកាមមានដោលដៅផតលុ់ជុំនួយដលុ់រដា/អងគការអនតររោា ភិ ល ខដលចងុ់រពាងបទបបញ្ដតតិសតីពីរិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសននរនុងចាបុ់របសុ់ខ្លួនឱ្យស្សបនឹងចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវុៈ

មារា[១៣]៤

រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន [(១)] រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសននរតវូ នផតលុ់ឱ្យដដើមបីការពារផលរបដោជនុ៍សិទធិអនរ

បង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរនុងអុំ ុងដពលរវាង [ការោរុ់ពារយ] / [ការដ ុះពុមពផាយ]ថ្នពារយដសនើសុុំ ផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ និងការផតលុ់សិទធិដនុះ។

----------------------

ឧទ រណុ៍ រ

[(២)] មាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ [រតូវោុ៉ងដោចណ្ឋសុ់មានសិទធិទទួល នលាភការសមធមុ៌] ពីបុរគលណ្ឋមួយ រនុងអុំ ុងដពលដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ១ខដលអនុ-

៤

អតថបទខដលមានរូសពុ៌ណរនុងដដងាៀប រតូវ នបដងាើតដ ើងសរមាបុ់អនររពាងរនុងការដរៀបចុំចាបុ់និងររ អតថបទខដលរតូវបុំដពញ ាមការោុំ ចុ់ ដោយបងុ់ដលខ្ាមបទបបញ្ដតតិនានាខដលអាចរតូវផ្លល សុ់បតូរ ឬរុំណតុ់អតតសញ្ជដ ណបទបបញ្ដតតិនានាថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខដលខចងអុំពីជដរមើស។

66

វតតសរមមភាពខដលតរមូវឱ្យមានការយលុ់រពមពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដូចមានខចងរនុងមារា [១៤] ដៅដពលសិទធិរតូវ នផតលុ់ឱ្យ។

ឧទ រណុ៍ ខ្

[(២)] អនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ រតូវោតុ់ទុរជាមាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទរុ់ទងនឹង

បុរគលណ្ឋមួយ រនុងអុំ ុងដពលដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ទី[(១)] ខដល នអនុវតតសរមម ភាពខដលតរមវូឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដូចមានខចងរនុងមារា[(១៤)] ដៅដពលសិទធិរតូវ នផតលុ់ឱ្យ។ អាចផតួចដផតើមបណតឹ ងផលូវចាបុ់ ចុំដពាុះរិចចការពារបដណ្ឋត ុះ អាសនន ខតបនាទ បុ់ពីសិទធិរតូវ នផតលុ់ឱ្យ។

------------------------

[(៣)] [រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន រតូវមានអានុភាពអនុវតតខតចុំដពាុះបុរគលខដលអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ នជូនដុំណឹងពីការោរុ់ពារយដសនើសុុំខតបុ៉ុដណ្ឋណ ុះ]។ រថាខ្ណឌ ទី(៣) ថ្នបទបបញ្ដតតិជាឧទ រណុ៍ ខាងដលើ មិនោុំ ចុ់ដ ើយ រនុងរថាខ្ណឌទី(១) របសិនដបើចាបុ់ នររាកាលបរដិចេទថ្នការដ ុះពុមពផាយជាកាលបរដិចេទដុំបូងចុំដពាុះរិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន( សូមដមើលរុំណតុ់១.២ ខាងដលើ សតីពី“រយុៈដពល”)។

67

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៤ វសិាលភាពថ្នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ មារា១៤(១)

(១) [ សរមមភាពទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន] (រ)ដលើរខលងខតមារា១៥និងមារា១៦ សរមមភាពខាងដរកាមទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ រតូវមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំុៈ

(i) ការផលិតឬការផលិតដ ើងវញិ(ចុំនួនដរចើន) (ii) ការោរុ់លរខខ្ណឌ រនុងដោលបុំណងថ្នការោុំដុុះ (iii) ការោរុ់លរុ់ (iv) ការលរុ់ឬចរាចរដផេងដទៀត (v) ការនាុំដចញ (vi) ការនាុំចូល (vii) ការសតុរទុរសរមាបុ់ដោលបុំណងណ្ឋមួយដូចមានខចងរនុងចុំនុច(i) ដលុ់

(vi) ខាងដលើ។ (ខ្)អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំអាចផតលុ់ការអនុញ្ជដ ត ដោយភាជ បុ់នូវលរខខ្ណឌ និងការររមិត

សិទធិ។ ១. អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវបដងាើតសិទធិឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដដើមបីអនុញ្ជដ តដោយភាជ បុ់នូវលរខខ្ណឌនិងការររមិតសិទធិ ចុំដពាុះសរមមភាពទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន។ លរខខ្ណឌ និងការររមិតសិទធិខដលអនរបង្កា តុ់ពូជអាចអនុញ្ជដ តចុំដពាុះសរមមភាពទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន ជាបញ្ជា ខដលអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវសដរមច ចិតត។

២.សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នការបរស្សាយ ឧទ រណុ៍ ថ្នលរខខ្ណឌ និងការររមិតសិទធិខដលអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំអាចបញ្ចូ លុៈ

(i) លាភការ-ររមិតថ្នលាភការ (ដូចជា ភាជ បុ់ដៅនឹងបរមិាណបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន តុំបនុ់ខដលបណតុ ុះបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន ចុំនួនឬតថ្មលថ្នបុំខណរពូជខដល នផលិតពីបខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន ។ល។) រយុៈដពលនិងរដបៀបបងុ់រ រុ់។ល។

(ii) រយុៈដពលអនុញ្ជដ ត

68

(iii) វធីិខដលអាចអនុវតតចុំដពាុះសរមមភាពខដលទទួល នការអនុញ្ជដ ត (ដូចជា វធីិផលិតឬផលិតដ ើងវញិ ផលូវនាុំដចញ ។ល។)

(iv) រុណភាពនិងបរមិាណបុំខណរពូជខដលរតូវផលិត

(v) ខដនដីខដលអនុញ្ជដ តឱ្យនាុំដចញ

(vi) លរខខ្ណឌ ខដលបុរគលទទួល នការអនុញ្ជដ តអាចផតលុ់អាជាញ ប័ណណ/អាជាញ - ប័ណណបនតដៅភារីដផេងដទៀត ដដើមបីដធវើសរមមភាពខដលទទួល នការអនុញ្ជដរនុងនាមខ្លួន។ល។

69

មារា១៤(២) (២) [ សរមមភាពទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន ] ដលើរខលងខត

មារា១៥ និងមារា១៦ សរមមភាពដូចមានខចងរនុងចុំនុច(i)ដលុ់(vii)ថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១)(រ) ទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន រមួទុំងដុំណ្ឋុំទុំងមូលនិងខផនរថ្នដុំណ្ឋុំ ខដលទទួល នាមរយុៈការដរបើរ សុ់ ដោយោម នការអនុញ្ជដ តថ្នបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ តរមូវឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដលើរខលងខតអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមានឱ្កាសសមរមយ ដដើមបអីនុវតតសិទធិរបសុ់ខ្លួនទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នខាងដលើ។

មារា១៤(៣)និង(៤) [បទបបញ្ដតតិជាជដរមើស]

(៣) [សរមមភាពទរុ់ទងនឹងផលិតផលមួយចុំនួន] ដលើរខលងខតមារា១៥ និង មារា១៦ ភារី តថដលខី្នីមួយៗ អាចខចងថា សរមមភាពដូចមានខចងរនុងចុំនុច (i)ដលុ់ (vii)ថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១)(រ) ទរុ់ទងនឹងផលិតផលខដលបដងាើតដ ើងដោយផ្លទ លុ់ពីបុំខណរ ពូជខដលរបមូលផល នថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ រនុងបទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ ទី(២) ាមរយុៈការដរបើរ សុ់ដោយោម នការអនុញ្ជដ ត ថ្នបុំខណរពូជខដលរបមូលផល នដនុះ តរមូវឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដលើរខលងខតអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមាន ឱ្កាសសមរមយ ដដើមបីអនុវតតសិទធិរបសុ់ខ្លួន ទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជ ខដលរបមូលផល ន ដនុះ។

(៤) [សរមមភាពបខនថមខដលអាចមាន] ដលើរខលងខតមារា១៥ និងមារា១៦ ភារី តថដលខី្នីមួយៗ អាចខចងពីសរមមភាពដផេងដរៅពីសរមមភាពខដលមានខចងរនុងចុំនុច(i) ដលុ់ (vii) ថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១)(រ) រ៏តរមូវឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផងខដរ។

70

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះ “ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់”

មារា១៤(៥)

ជុំពូរទី ១ : បទបបញ្ដតតិថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ (រ) បទបបញ្ដតតិពារុ់ព័នធថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ មារា១៤

វសិាលភាពថ្នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ […]

(៥) [ ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ និងពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀតមួយចុំនួន] (រ)បទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១ដលុ់ទី(៤) រតូវអនុវតតផងខដរទរុ់ទងនឹងុៈ

បទបបញ្ដតតិរនុងមារា១៤(១)ដលុ់(៤) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវុៈ

(១) [ សរមមភាពទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន] (រ)ដលើរខលងខតមារា១៥និងមារា១៦ សរមមភាពខាងដរកាមទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ រតូវមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំុៈ

(i) ការផលិតឬការផលិតដ ើងវញិ(ចុំនួនដរចើន) (ii) ការោរុ់លរខខ្ណឌ រនុងដោលបុំណងថ្នការោុំដុុះ (iii) ការោរុ់លរុ់ (iv) ការលរុ់ឬចរាចរដផេងដទៀត (v) ការនាុំដចញ (vi) ការនាុំចូល (vii) ការសតុរទុរសរមាបុ់ដោលបុំណងណ្ឋមួយដូចមានខចងរនុងចុំនុច (i) ដលុ់ (vi) ខាងដលើ។

(ខ្) អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំអាចផតលុ់ការអនុញ្ជដ ត ដោយភាជ បុ់នូវលរខខ្ណឌ និងការររមិតសិទធិ។ (២) [ សរមមភាពទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន ] ដលើរខលងខតមារា១៥ និងមារា១៦ សរមម

ភាពដូចមានខចងរនុងចុំនុច(i)ដលុ់(vii)ថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១)(រ) ទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន រមួទុំងដុំណ្ឋុំទុំងមូលនិងខផនរថ្នដុំណ្ឋុំ ខដលទទួល នាមរយុៈការដរបើរ សុ់ដោយោម នការអនុញ្ជដ តថ្នបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ តរមូវឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដលើរខលងខតអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមានឱ្កាសសមរមយ ដដើមបអីនុវតតសិទធិរបសុ់ខ្លួនទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នខាងដលើ។

(៣) [សរមមភាពទរុ់ទងនឹងផលិតផលមួយចុំនួន] ដលើរខលងខតមារា១៥ និងមារា១៦ ភារី តថដលខី្នីមួយៗអាចខចងថា សរមមភាពដូចមានខចងរនុងចុំនុច(i)ដលុ់(vii)ថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១)(រ) ទរុ់ទងនឹងផលិតផលខដលបដងាើតដ ើងដោយផ្លទ លុ់ពីបុំខណរពូជខដលរបមូលផល នថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពាររនុងបទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ ទី(២) ាមរយុៈការដរបើរ សុ់ដោយោម នការអនុញ្ជដ តថ្នបុំខណរពូជខដលរបមូលផល នដនុះ តរមូវឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់

Continued on next page

71

(i) ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ ដៅដពលខដលពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ មិនខមនជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ដនាុះដទ […]

ខ្) សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នអនុរថាខ្ណឌ (រ)(i) ពូជដុំណ្ឋុំរតូវោតុ់ទុរថាមាន ស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំមួយដផេងដទៀត (“ពូជដុំណ្ឋុំដដើម”) ដៅដពលខដលុៈ

(i) ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយដលើសលុបពីពូជដុំណ្ឋុំដដើម ឬពីពូជដុំណ្ឋុំមួយខដលវាជាស្សឡាយដលើសលុបពីពូជដុំណ្ឋុំដដើម ខតដៅររាការបង្កា ញចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ជាលទធផលថ្នរុំរខូ េនឬបនេុំរុំរខូ េនថ្នពូជដុំណ្ឋុំដដើម

(ii) ពូជដុំណ្ឋុំអាចខញរោចុ់ពីោន ស្ស ុះពីពូជដុំណ្ឋុំដដើម និង (iii) ដលើរខលងខតភាពខុ្សោន ខដលដរើតពីអុំដពើថ្នការបុំខបលង ពូជដុំណ្ឋុំដូចនឹងពូជដុំណ្ឋុំដដើម រនុងការបង្កា ញចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ ជាលទធផលថ្នរុំរខូ េន ឬបនេុំរុំរខូ េនថ្នពូជដុំណ្ឋុំដដើម។

(រ) ពូជបុំខលងសុំខានុ់ៗខដលអាចទទួល ន ដូចជា ាមការដរជើសដរ ើសដោយធមមជាតិឬដោយការបុំខបរដកាសិកា ឬដោយបុំខរបុំរលួខ េន ការដរជើសដរ ើសពូជបុំខរបុំរលួមួយៗ ដចញពីពូជដុំណ្ឋុំខដលដរបដងាើតដ ើង រតូវដធវើាមរយុៈការបង្កា តុ់រត បុ់ឬការបុំខបលងាម រយុៈវសិវរមមខ េន។ (ខ្) ការរុំណតុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់

១. អនុសញ្ជដ មិន នបញ្ជជ រុ់ឱ្យចាសុ់ពីពារយ ដូចជា “ខដលមានស្សឡាយដលើសលុប” ឬ “ចរតិលរខណុៈសុំខានុ់”ដនាុះដទ។ បុ៉ុខនតអនុសញ្ជដ ផតលុ់ឧទ រណុ៍ មួយចុំនួនថ្នវធីិខដលអាចទទួល នពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់(មារា១៤(៥)(រ): “ពូជដុំណ្ឋុំខដលមាន

ពូជដុំណ្ឋុំ ដលើរខលងខតអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមានឱ្កាសសមរមយ ដដើមបីអនុវតតសិទធិរបសុ់ខ្លួនទរុ់ទងនឹងបុំខណរពូជខដលរបមូលផល នដនុះ។

(៤) [សរមមភាពបខនថមខដលអាចមាន] ដលើរខលងខតមារា១៥ និងមារា១៦ ភារី តថដលខី្នីមួយៗអាចខចង

ពីសរមមភាពដផេងដរៅពីសរមមភាពខដលមានខចង រនុងចុំនុច (i) ដលុ់ (vii) ថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១)(រ) រ៏តរមូវឱ្យមានការអនុ-ញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផងខដរ។

72

ស្សឡាយសុំខានុ់ខដលអាចទទួល ន ដូចជា ាមការដរជើសដរ ើសដោយធមមជាតិឬដោយការបុំខបរដកាសិកា ឬដោយបុំខរបុំរលួខ េន ការដរជើសដរ ើសពូជបុំខរបុំរលួមួយៗ ដចញពីពូជដុំណ្ឋុំខដលដរបដងាើតដ ើង រតូវដធវើាមរយុៈការបង្កា តុ់រត បុ់ឬការបុំខបលងាមរយុៈវសិវរមមខ េន។

២. ការដរបើរ សុ់ពារយ “អាច” រនុងមារា ១៤(៥)(រ) បង្កា ញថា វធីិទុំងដនុះ អាចមិនោុំ ចុ់ នាុំឱ្យមានពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់។ ជាងដនុះដៅដទៀត អនុសញ្ជដ បញ្ជជ រុ់ថា ទុំងដនុះជាឧទ រណុ៍ និងមិនបដិដសធនុ៍លទធភាពថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ ទទួល នាមវធីិដផេងដទៀតដនាុះដ ើយ។

៣. ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ រតូវ នទទួល ដទុះដោយផ្លទ លុ់ ឬដោយរបដោលពីពូជដុំណ្ឋុំមួយខដលរតូវដៅថា “ពូជដុំណ្ឋុំដដើម”រតី។ ឧទ រណុ៍ រនុងរបូទី១ ពូជដុំណ្ឋុំ ខ្ ជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំ រ និងខដលមានស្សឡាយដលើសលុបពីពូជដុំណ្ឋុំ រ។ ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ អាចទទួល នដោយរបដោលផងខដរពីពូជដុំណ្ឋុំដដើម។ ឧទ រណុ៍ រនុងរបូទី២ ពូជដុំណ្ឋុំ រ មានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំដដើម „រ‟ បុ៉ុខនត មានស្សឡាយដលើសលុបពីពូជដុំណ្ឋុំ ខ្ ។

៤. ដោយមិនរិតថាដតើ ពូជដុំណ្ឋុំ រ រតូវទទួល នឬមិនទទួល នដោយផ្លទ លុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំ រ ពូជដុំណ្ឋុំដនុះ ជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំ រ របសិនដបើពូជដុំណ្ឋុំដនុះ នបុំដពញនិយមន័យខដលខចងរនុងមារា១៤(៥)(ខ្)។

៥. ឧទ រណុ៍ មួយដផេងដទៀតថ្នវធីិមិនផ្លទ លុ់ ខដលអាចទទួល នពូជណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំដដើម អាចរតូវ នដរបើរ សុ់ពូជបង្កា តុ់ទុំដនើបដដើមបទីទួល នពូជដុំណ្ឋុំមួយខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីខខ្េដម ណ្ឋមួយថ្នពូជបង្កា តុ់ទុំដនើប។

៦. ទុំនារុ់ទុំនងរវាង ពូជដុំណ្ឋុំដដើម(ពូជដុំណ្ឋុំ រ) និងពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់(ពូជដុំណ្ឋុំ ខ្ និង រ) រឺមិនរិតថាដតើសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នផតលុ់ឱ្យពូជដុំណ្ឋុំ រ ខ្ ឬ រ ដ ើយ។ ពូជដុំណ្ឋុំ រ នឹងដៅខតជាពូជដុំណ្ឋុំដដើម ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំ ខ្ និង រ ដ ើយពូជដុំណ្ឋុំខ្និងរ នឹងដៅខតជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំរដខដល។ បុ៉ុខនត របសិនពូជដុំណ្ឋុំដដើម រតូវ នការពារ ដនាុះនឹងដធវើឱ្យមានវ ិរមួយចុំនួនទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ ខ្ និង រ (សូមដមើល ខផនរ(រ))។

73

របូទី ១ : ពូជដុំណ្ឋុំ រ មិនខមនជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំណ្ឋមួយដផេងដទៀត ពូជដុំណ្ឋុំដដើម „រ‟

បង្កា តុ់ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី១

-មិនខមនមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំណ្ឋមួយដផេង

ដទៀត

ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ „ខ្‟ បង្កា តុ់ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី២

-ជាស្សឡាយដលើសលុបពី„រ‟ -ររាការបង្កា ញចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ថ្ន„រ‟ -ខុ្សោន ស្ស ុះពី„រ‟ - ដូច „រ‟ រនុងចរតិលរខណុៈពិដសស (ដលើរខលងខតភាពខុ្សោន ពីអុំដពើថ្នការបុំខបលង)

74

របូទី២: ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ „រ‟ ខដលមានស្សឡាយដលើសលុបពីពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ „ខ្‟

ពូជដុំណ្ឋុំដដើម „រ‟ បង្កា តុ់ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី១

-មិនមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំណ្ឋមួយដផេងដទៀត

ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ „ខ្‟ បង្កា តុ់ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី២

- មានស្សឡាយដលើសលុបពី „រ‟ - ររាការបង្កា ញចរតិលរខណុៈពិដសសថ្ន „រ‟ - ខុ្សោន ស្ស ុះពី „រ‟ - ដូច „រ‟ រនុងចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ៗ (ដលើរខលងខតភាពខុ្សោន ពីអុំដពើថ្នការបុំខបលង

ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ „រ‟ បង្កា តុ់ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី៣

- មានស្សឡាយដលើសលុបពី „ខ្‟ - ររាការបង្កា ញចរតិលរខណុៈពិដសសថ្ន „រ‟ - ខុ្សោន ស្ស ុះពី „រ‟ - ដូច „រ‟ រនុងចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ៗ (ដលើរខលងខតភាពខុ្សោន ពីអុំដពើថ្នការបុំខបលង)

75

(រ) វសិាលភាពថ្នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំដដើមនិងពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់

មារា១៤(៥)(រ)(i) (៥) [ ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ និងពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀតមួយចុំនួន] (រ)

បទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១) ដលុ់ទី(៤) រតូវអនុវតតផងខដរទរុ់ទងនឹងុៈ (i) ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ ដៅដពលខដលពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ មិនខមនជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ដនាុះដទ

៧. ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់អាចទទួល នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរនុងវធីិដូចោន នឹងពូជដុំណ្ឋុំណ្ឋមួយ របសិនដបើពូជដុំណ្ឋុំទុំងដនុះបុំដពញលរខខ្ណឌ ខដល នរុំណតុ់ រនុងអនុសញ្ជដ ដនុះ(សូមដមើលមារា៥ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ)។ របសិនដបើពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ រតូវ នការពារ ោុំ ចុ់រតូវមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ដូចមានខចងរនុងមារា១៤(១)ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ។ បុ៉ុខនត បទបបញ្ដតតិថ្នមារា១៤(៥)(រ)(i) ពរងីរវសិាលភាពសិទធិខដល នរុំណតុ់រនុងមារា១៤(១)ដលុ់(៤)ថ្នពូជដុំណ្ឋុំដដើមខដល នការពារ ដៅដលុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់។ ដូដចនុះ របសិនដបើពូជដុំណ្ឋុំ រ ជាពូជដុំណ្ឋុំដដើមខដល នការពារ អុំដពើនានារនុងមារា១៤(១)ដលុ់(៤)ពារុ់ព័នធនឹងពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ ទមទរឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីមាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រ។ រនុងឯរសារដនុះ ពារយ “ការដធវើពាណិជជរមម” រតូវ នដរបើរ សុ់ររបដណត បុ់ដលើអុំដពើនានារនុងមារា១៤(១)ដលុ់(៤)។ ដូដចនុះ ដៅដពលខដល នទទួលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ទុំងដលើពូជដុំណ្ឋុំដដើម(ពូជដុំណ្ឋុំរ) និងពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់(ពូជដុំណ្ឋុំខ្) ទមទរឱ្យមានការអនុញ្ជដ ត ទុំងពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដដើម(ពូជដុំណ្ឋុំ រ)និងអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់(ពូជដុំណ្ឋុំខ្) ចុំដពាុះការដធវើពាណិជជរមមពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់(ពូជដុំណ្ឋុំ ខ្)។

៨. ដៅដពលខលងមានសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដលើពូជដុំណ្ឋុំដដើម(ពូជដុំណ្ឋុំរ) ខលងទមទរឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដដើម ចុំដពាុះការដធវើពាណិជជរមមពូជដុំណ្ឋុំ ខ្។ រនុងសាថ នភាពដនុះ ដ ើយរបសិនដបើសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ដៅខតមានសុពលភាព រតូវទមទរឱ្យមានការអនុញ្ជដ តខតពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលមាន

76

ស្សឡាយសុំខានុ់បុ៉ុដណ្ឋណ ុះចុំដពាុះការដធវើអាជីវរមមពូជដុំណ្ឋុំខ្។ ជាងដនុះដៅដទៀត របសិនដបើពូជដុំណ្ឋុំដដើម មិនខដលរតូវ នការពារ រតូវទមទរឱ្យមានការអនុញ្ជដ តខតពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ខតបុ៉ុដណ្ឋណ ុះ ចុំដពាុះការដធវើពាណិជជរមមពូជដុំណ្ឋុំខ្ ។

សដងខប

៩. របូទី៣និងទី៤ សដងខបអុំពីសាថ នភាពខដល នបរស្សាយខាងដលើ។ ោុំ ចុ់រតូវរតុ់សមាគ លុ់ថា វសិាលភាពថ្នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវពរងីរខតចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ខដលទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំដដើមខដលរតូវ នការពារខតបុ៉ុដណ្ឋណ ុះ។ រនុងទិដាភាពដនុះ រួររតុ់សមាគ លុ់ផងខដរថា ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំណ្ឋមួយដផេងដទៀត មិនអាចជាពូជដុំណ្ឋុំដដើម នដទ(សូមដមើលមារា១៤(៥)(រ)(i))។ ដូដចនុះ រនុងរបូទី៣ សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី១ ពរងីរចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ខ្(EDV B) និង ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់រ (EDV C)។ បុ៉ុខនតដទុះជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់រ(EDV C) មានស្សឡាយដលើសលុបពីពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ខ្(EDV B)រ៏ដោយ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី២ ោម នសិទធិពារុ់ព័នធនឹងពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់រ(EDV C)ដទ។ ទិដាភាពសុំខានុ់មួយដទៀតថ្នបទបបញ្ដតតិសតីពីស្សឡាយសុំខានុ់រឺថា ោម នការពរងីរសិទធិចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ របសិនដបើ ពូជដុំណ្ឋុំដដើម មិនរតូវ នការពារ។ ដូដចនុះ រនុងរបូទី៤ របសិនដបើពូជដុំណ្ឋុំ រ មិនរតូវ នការពារ ឬរបសិនដបើ រ ខលងទទួល នរិចចការពារ(ដូចជា ដោយសារផុតរុំណតុ់រយុៈដពលការពារ ឬ លុបដោលឬដមាឃភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ) ការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី១ ខលងទមទរតដៅដទៀតដដើមបអីាចដធវើពាណិជជរមមពូជដុំណ្ឋុំ ខ្ និង រ។

77

របូទី៣: ពូជដុំណ្ឋុំដដើមខដល នការពារ និងពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់(EDV)ខដល នការពារ

ពូជដុំណ្ឋុំដដើម „រ‟

(ខដល នការពារ) បង្កា តុ់និងការពារដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី១

ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ „ខ្‟

បង្កា តុ់និងការពារដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី២

-មានស្សឡាយដលើសលុបពី „រ‟ -ររាចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ថ្ន „រ‟

- ខុ្សោន ស្ស ុះពី „រ‟ - ដូច „រ‟ រនុងចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ (ដលើរខលងខតភាពខុ្សោន ពីអុំដពើថ្នការបុំខបលង

ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ „រ‟ បង្កា តុ់និងការពារដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី៣

- មានស្សឡាយដលើសលុបពី „រ‟ ឬ „ខ្‟ - ររាការបង្កា ញចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ថ្ន „រ‟

-ខុ្សោន ស្ស ុះពី „រ‟

- ដូច „រ‟ រនុងចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ (ដលើរខលងខតភាពខុ្សោន ពីអុំដពើថ្នការបុំខបលង)

ការដធវើពាណិជជរមម: ទមទរការអនុញ្ជដ តពី អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី១និងទី៣

(មិនទមទរការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តពូជដុំណ្ឋុំទី២)

ការដធវើពាណិជជរមម :

ទមទរការអនុញ្ជដ តពី អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី១និងទី២

78

របូទី៤: ពូជដុំណ្ឋុំដដើម មិន នការពារ និងពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ ខដល នការពារ

ពូជដុំណ្ឋុំដដើម „រ‟

(មិន នការពារ) បង្កា តុ់ដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី១

ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ ខ្

បង្កា តុ់និងការពារដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី២

- មានស្សឡាយដលើសលុបពី „រ‟ - ររាការបង្កា ញចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ថ្ន „រ‟ - ខុ្សោន ស្ស ុះពី „រ‟ - ដូច „រ‟ រនុងចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ (ដលើរខលងខតភាពខុ្សោន ពីអុំដពើថ្នការបុំខបលង)

ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ រ

បង្កា តុ់និងការពារដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី៣

- មានស្សឡាយដលើសលុបពី „រ‟ ឬ „ខ្‟ - ររាការបង្កា ញចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ថ្ន „រ‟ - ខុ្សោន ស្ស ុះពី „រ‟ - ដូច „រ‟ រនុងចរតិលរខណុៈសុំខានុ់ (ដលើរខលងខតភាពខុ្សោន ពីអុំដពើថ្នការបុំខបលង)

__________________

* “ការដធវើពាណិជជរមម” រមួមានអុំដពើនានាពារុ់ព័នធនឹងពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ ខដលទមទរឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ាមមារា១៤(១)ដលុ់(៤) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ។

ការដធវើពាណិជជរមម: ទមទរការអនុញ្ជដ តពី អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី២

(មិនទមទរការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តពូជដុំណ្ឋុំទី១)

ការដធវើពាណិជជរមម: ទមទរការអនុញ្ជដ តពី អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី៣

(មិនទមទរការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តពូជដុំណ្ឋុំទី១និង

ទី២)

79

(ឃ) អនតរកាលពីចាបុ់មុនដៅចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ

១០. សមាជិរថ្នស ភាពខដល នដធវើវដិសាធនរមមចាបុ់របសុ់ខ្លួនឱ្យស្សបាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ អាចផតលុ់អតថរបដោជនុ៍ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ដលុ់ពូជដុំណ្ឋុំនានាខដល នការពារាមចាបុ់មុន។ ដូចដនុះ សមាជិរថ្នស ភាពមានលទធភាពផតលុ់វសិាលភាពថ្នរិចចការពារដូចមានខចងរនុងមារា១៤(៥) ដលុ់ពូជដុំណ្ឋុំនានាខដលរតូវ នផតលុ់រិចចការពារាមចាបុ់មុន។ បុ៉ុខនតរួររតុ់សមាគ លុ់ថា ការផតលុ់វសិាលភាពថមីថ្នសិទធិដលើពូជដុំណ្ឋុំដដើមខដល នការពារពីមុន អាចោរុ់លរខខ្ណឌ ថមីពារុ់ព័នធនឹងការដធវើពាណិជជរមមពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ ខដលពីមុនមិនទមទរឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

១១. មដធា យមួយដូចខាងដរកាមដដើមបដីោុះស្សាយសាថ នភាពដនុះ : ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខដលរិចចការពាររតូវ នផតលុ់ឱ្យាមចាបុ់មុន ដ ើយខដលដៅមានរយុៈដពលការពារាមចាបុ់ថមី រតូវររមិតវសិាលភាពថ្នសិទធិដលើពូជដុំណ្ឋុំដដើមខដល នការពារ ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ខដលមាន ដ ើយមិន នសាគ លុ់ជាទូដៅដៅដពលខដលចាបុ់ថមី មានអនុភាពអនុវតត។ ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខដលមាន ដ ើយរតូវ នដរសាគ លុ់ជាទូដៅ ដសចរតីខណនាុំទូដៅសរមាបុ់រតតួពិនិតយភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាព និងដសថរភាព និងការអភិវឌ្ឍនុ៍ដសចរតីអធិបាយខដល នដធវើសុខ្ដុមនីយរមមថ្នពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំ(ឯរសារ TG/1/3)

ពនយលុ់ដូចខាងដរកាមុៈ “៥.២.២ ការសាគ លុ់ជាទូដៅ

៥.២.២.១ ទិដាភាពជារុ់លារុ់ខដលរួររតូវ នោតុ់ទុរជាការសាគ លុ់ជាទូដៅ រមួមានជាអាទិ៍ុៈ (រ) ការដធវើពាណិជជរមមបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នឬបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន ឬការដ ុះពុមពផាយដសចរតីអធិបាយលមែិត

(ខ្) ការោរុ់ពារយដសនើសុុំផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំឬសុុំបញ្ចូ លពូជដុំណ្ឋុំរនុងបញ្ជ ីផលូវការពូជដុំណ្ឋុំ រនុងរបដទសណ្ឋមួយ ខដលរតវូោតុ់ទុរថាពូជដុំណ្ឋុំរតវូ នដរសាគ លុ់ជាទូដៅោបុ់ពីកាលបរដិចេទថ្នពារយដសនើសុុំ ឱ្យខតពារយដសនើសុុំ្នដលុ់ការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់

ការដធវើពាណិជជរមមរមួមានអុំដពើនានាពារុ់ព័នធនឹងពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារខដលទមទរឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ាមមារា១៤(១)ដលុ់(៤) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ។

80

ពូជដុំណ្ឋុំ ឬ ្នដលុ់ការបញ្ជូ លពូជដុំណ្ឋុំរនុងការបញ្ជ ីផលូវការថ្នពូជដុំណ្ឋុំ ាមររណី

នីមួយៗ។

(រ) អតថិភាពថ្នបុំខណរពូជដុំណ្ឋុំខដលមានជីវតិរនុងការរបមូលផតុុំដុំណ្ឋុំខដលសាធារ-ណជនអាចររ ន

“៥.២.២.២ ការសាគ លុ់ជាទូដៅ មិនររមិតចុំដពាុះរពុំខដនជាតិ ឬរពុំខដនភូមិសាស្តសត ដ ើយ” ។

81

ខផនរទី ២: ការវាយតថ្មលពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ ១២. ដសចរតីសដរមចដលើការផតលុ់ឬមិនផតលុ់រិចចការពារពូជដុំណ្ឋុំ មិនរតវូដលើរមរពិោរណ្ឋថាពូជដុំណ្ឋុំ មានស្សឡាយសុំខានុ់ឬរ៏អតុ់ដនាុះដទ។ ពូជដុំណ្ឋុំនឹងរតូវ នការពារ របសិន

ដបើ នបុំដពញលរខខ្ណឌ ថ្នរិចចការពារដូច នរុំណតុ់រនុងមារា៥ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ (ថមី ភាពខុ្សខបលរ ឯរសណ្ឋា នភាព ដសថរភាព ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ការបុំដពញាមលរខខ្ណឌ ទរមងុ់ និងការបងុ់រថ្រម)។ បនាទ បុ់មរ របសិនដបើមានការសននិោា នថា ពូជដុំណ្ឋុំដនុះជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ដនាុះដៅខតមានសិទធិទុំងអសុ់ខដលទទួល នាមអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ។ បុ៉ុខនតអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដដើមខដល នការពារ នឹងមានសិទធិផងខដរចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំដនាុះ ដោយមិនរិតថាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់រតូវ នការពារឬមិន នការពារដនាុះដទ។

១៣. រនុងការរុំណតុ់ថាពូជដុំណ្ឋុំមួយជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ សមាជិរទុំងឡាយថ្នយូបុ៉ូវ នបដញ្ចញទសេនុៈរមួថា អតថិភាពថ្នទុំនារុ់ទុំនងស្សឡាយសុំខានុ់រវាងពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារទុំងឡាយ ជាបញ្ជា របសុ់មាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលពារុ់ព័នធ។

១៤. យូបុ៉ូវ នបដងាើតខផនរមួយរនុង ដរ ទុំព័ររបសុ់ខ្លួន( របព័នធយូបុ៉ូវុៈ ធនធានចាបុ់ុៈ យុតតិសាស្តសត)ដៅដពលខដលដរឿងរតីពារុ់ព័នធនឹងសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រមួមានដរឿងរតី ខដលពារុ់ ព័នធនឹងពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់រតវូ នដ ុះពុមពផាយរនុងដរ ទុំព័រដនុះ។

82

រុំណតុ់រុំណតុ់ចុំដពាុះមារា១៥ ការដលើរខលងចុំដពាុះសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ មារា១៥(១)(i)

(១) [ការដលើរខលងដោយបងខុំ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ោម នវសិាលភាពដលុ់ (i) សរមមភាពខដលដធវើដ ើងដោយឯរជននិងោម នបុំណងពាណិជជរមម

រុំណតុ់ពនយលុ់នានាដូចខាងដរកាម មានបុំណងបង្កា ញពីសរមមភាពមួយចុំនួនខដលអាចសថិតដរកាមការដលើរខលងនិងសរមមភាពមួយចុំនួនខដលមិនសថិតដរកាមការដលើរខលងុៈ

១.១ សរមមភាពខដលអាចមិនសថិតរនុងវសិាលភាពថ្នការដលើរខលង

១.១.១ ការដរបើពារយថ្នមារា១៥(១)(i) បង្កា ញថា សរមមភាពខដលដធវើដ ើងដោយឯរជននិងោម នបុំណងពាណិជជរមម រតូវសថិតដរកាមការដលើរខលង។ ដូដចនុះសរមមភាពមិនខមនឯរជនដទុះបីោម នបុំណងពាណិជជរមមរ៏ដោយ អាចដៅដរៅវសិាលភាពថ្នការដលើរខលង។

១.១.២ ជាងដនុះដៅដទៀត ការដរបើពារយបង្កា ញថា សរមមភាពឯរជនខដលដធវើដ ើងរនុងបុំណងពាណិជជរមម មិនសថិតដរកាមការដលើរខលងដនុះដទ។ ដូដចនុះរសិររខដលររាទុរពូជដុំណ្ឋុំរបសុ់ខ្លួនដោយខ្លួនឯងផ្លទ លុ់ អាចោតុ់ទុរជាសរមមភាពឯរជន បុ៉ុខនតអាចោតុ់ទុរមិនសថិតដរកាមការដលើរខលងដនុះ របសិនដបើការររាទុរពូជដុំណ្ឋុំដនុះ សរមាបុ់បុំណងពាណិជជរមម។ ការដលើរខលងជាជដរមើសដោយខ រ(សូមដមើល មារា១៥(២)) រតូវ នបដងាើតដ ើងរនុងអនុសញ្ជដ ដដើមបីរុំណតុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំរតវូ នររាទុរដោយរសិររ (សូមដមើល រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា១៥(២))។

១.២ សរមមភាពខដលអាចសថិតដរកាមវសិាលភាពថ្នការដលើរខលង

ការដរបើពារយថ្នមារា១៥(១)(i) បង្កា ញថា អាចអនុញ្ជដ ត ដូចជា ការោុំដុុះពូជដុំណ្ឋុំដោយអនរចូលចិតតខថសួនសរមាបុ់ដរបើរ សុ់ផ្លត ចុ់មុខ្រនុងសួនរបសុ់ខ្លួន (ដូចជា បុំខណរពូជដុំណ្ឋុំមិន នផតលុ់ដៅអនរដថ្ទ) ដោយសាបញ្ជា ដនុះអាចបដងាើតជាសរមមភាពខដលមានលរខណុៈឯរជននិងមិនមានដោលបុំណងពាណិជជរមម។ ដូចោន ដនុះខដរ ចុំដពាុះការោុំដុុះពូជដុំណ្ឋុំដោយរសិររមាន រុ់សរមាបុ់ខតការផលិតដុំណ្ឋុំសរមាបុ់បរដិភារ ខដលរតូវដរបើរ សុ់ទុំងស្សុងដោយរសិររនិងអនររនុងបនទុររសិររដនាុះ អាចរតូវ នោតុ់ទុរថាចូលរនុងអតថន័យថ្នសរមមភាពខដលដធវើដ ើងដោយឯរជននិងោម នដោលបុំណងពាណិជជរមម។ ដូដចនុះ សរមមភាពទុំងឡាយ រមួទុំងរសិរមមលរខណុៈររួសារជាដដើម ដៅដពលខដលសរមមភាពទុំងដនុះ

83

ជាសរមមភាពខដលដធវើដ ើងដោយឯរជននិងោម នបុំណងពាណិជជរមម អាចរតូវ នោតុ់ទុរថាដៅដរៅវសិាលភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដ ើយរសិររខដលអនុវតតសរមមភាពទុំងដនុះ ទទួល នអតថរបដោជនុ៍ដោយដសរពីីពូជដុំណ្ឋុំថមីខដល នការពារ។

84

មារា១៥(១)(iii) (១) [ការដលើរខលងដោយបងខុំ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំោម នវសិាលភាពដលុ់[...]

(iii) សរមមភាពខដលដធវើដ ើងរនុងដោលបុំណងបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀត និង សរមមភាពដូចមានខចងរនុងមារា១៤(១)ដលុ់(៤) ទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀត ដលើរ ខលងខតអនុវតតបទបបញ្ដតតិថ្នមារា១៤(៥) ។

“ការដលើរខលងរបសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ”

១.៣ ការដលើរខលងាមមារា១៥(១)(iii) ខចងថា សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំោម នវសិាល ភាពដលុ់ “សរមមភាពខដលដធវើដ ើងរនុងដោលបុំណងបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀត” និងដលើរខលងខតអនុវតតបទបបញ្ដតតិថ្នមារា១៤(៥) សរមមភាពដូចមានខចងរនុងមារា១៤(១)ដលុ់(៤) ទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀត។ ដនុះជាធាតុមូលោា នថ្នរបព័នធយូបុ៉ូវដដើមបីការពារពូជដុំណ្ឋុំខដលរតវូសាគ លុ់ថាជាការដលើរខលងរបសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដៅដពលខដលោម នការររមិតដលើការដរបើរ សុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ខដល នការពារសរមាបុ់ដោលបុំណងបង្កា តុ់ពូជថមីថ្ន

ដុំណ្ឋុំ។

១.៤ ខផនរទី២ថ្នមារា១៥(១)(iii) “និងដលើរខលងខតអនុវតតបទបបញ្ដតតិថ្នមារា១៤(៥) សរមមភាពដូចមានខចងរនុងមារា១៤(១)ដលុ់(៤) ទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀត”បញ្ជជ រុ់ ថាដលើរខលងខតចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំរនុងមារា១៤(៥) ដូចជា ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សលាយ

សុំខានុ់ ពូជដុំណ្ឋុំខដលមិនខុ្សស្ស ុះពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ និងពូជដុំណ្ឋុំខដលការផលិតរបសុ់វាទមទរការដរបើរ សុ់មតងដ ើយមតងដទៀតថ្នពូជដុំណ្ឋុំ ខដល នការពារ ការដធវើពាណិជជរមម៥ពូជដុំណ្ឋុំថមីខដលទទួល ន មិនទមទរឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីមាច សុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារដ ើយខដលរតូវ នដរបើរ សុ់ដដើមបបីដងាើតពូជដុំណ្ឋុំថមីទុំងដនុះ។

១.៥ រុំនូសខាងដរកាម បង្កា ញពីសាថ នភាពជាសមមតិរមមមួយដៅដពលខដលអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដរបើរ សុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ រ និងពូជដុំណ្ឋុំខដលមិន នការពារ ខ្ សរមាបុ់បង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំថមី រ។ រុំនូសដនុះបង្កា ញថា មិនទមទរឱ្យមានការអនុញ្ជដ តដដើមបីបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រ ដទ។ ជាងដនុះដៅដទៀត ការដធវើពាណិជជរមមពូជដុំណ្ឋុំ រ មិនទមទរការ ៥

រនុងឯរសារដនុះពារយ “ការដធវើពាណិជជរមម” រតូវ នដរបើរ សុ់ដដើមបីររបដណត បុ់ដលើសរមមភាពទុំងឡាយខដលមានរនុងមារា១៤(i)ដលុ់(iv)ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ។

85

អនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រ ដលើរខលងខតដៅដពលខដលពូជដុំណ្ឋុំ រ ជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ ឬ ជាពូជដុំណ្ឋុំ ខដលទមទរឱ្យដរបើរ សុ់មតងដ ើយមតងដទៀតថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ រ ឬ ជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមិនខុ្សស្ស ុះពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ រ (សូមដមើល មារា១៤(៥) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ)។

86

រុំនូសចុំដពាុះ “ការដលើរខលងរបសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ”

ពូជដុំណ្ឋុំ រ

អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី១

ពូជដុំណ្ឋុំ រ

ខដល នការពារ

អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី២

អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទី៣

ពូជដុំណ្ឋុំ ខ្

បង្កា តុ់ នដរចើន

មិនទមទរឱ្យ មានការអនុញ្ជដ ត

មិនទមទរឱ្យ មានការអនុញ្ជដ ត

មិនទមទរឱ្យ មានការអនុញ្ជដ ត

មិនទមទរឱ្យ មានការអនុញ្ជដ ត

ការដធវើពាណិជជរមម ដលើរខលងចុំដពាុះ:

(i) ពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ ដៅខពលខដលពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារមិនខមនជាពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សឡាយសុំខានុ់ដនាុះដទ

(ii) ពូជដុំណ្ឋុំខដលមិនខុ្សោន ស្ស ុះាមមារា៧ ពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ និង

(iii) ពូជដុំណ្ឋុំខដលការផលិតទមទរឱ្យដរបើរ សុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារមតងដ ើយមតងដទៀត។

87

មារា១៥(២) (២) [ការដលើរខលងាមជដរមើស] ថវីដបើមានខចងរនុងមារា១៤៦រ៏ដោយ រ៏ភារី តថ

ដលខី្នីមួយៗ អាចរនុងររមិតសមរមយនិងដលើរខលងខតដដើមបកីារពារផលរបដោជនុ៍ស្សបចាបុ់របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ររមិតសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំណ្ឋមួយ ដដើមបអីនុញ្ជដ តឱ្យរសិររដរបើរ សុ់ដោយខ្លួនឯង សរមាបុ់ដោលបុំណង ោុំដុុះបនតនូវ ផលិតផលខដលរបមូលផល នពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ ឬពូជដុំណ្ឋុំខដលររបុ់ររងដោយមារា១៤(៥)(រ)(i)ឬ(ii) ។

២.១ ការសដរមចអនុវតតការដលើរខលងជាជដរមើស

២.១.១មារា១៥(២) ជាបទបបញ្ដតតិ “ជាជដរមើស” ដូចបញ្ជជ រុ់ដោយដរបើពារយ “…ភារី តថ ដលខី្នីមួយៗ អាច...”។ ដូដចនុះ ជាបញ្ជា របសុ់សមាជិរនីមួយៗ រនុងការសដរមចថា រតឹមរតូវ ខដរឬដទរនុងការបញ្ចូ លជដរមើសដូចមានខចងរនុងមារា១៥(២)។ ដោលបុំណងថ្នរថាខ្ណឌខាងដរកាម រឺផតលុ់មរគុដទទសរុ៍ដលុ់សមាជិរថ្នស ភាពខដលសដរមចបញ្ចូ លការដលើរខលងជាជដរមើសរនុងចាបុ់របសុ់ខ្លួន។

២.១.២ ដៅដពលពិោរណ្ឋរដបៀបខដលអាចអនុវតត ការដលើរខលងជាជដរមើស សននិសីទការទូតឆ្ន ុំ១៩៩១ (សូមដមើលទុំព័រ៦៣ ថ្នការដ ុះពុមពផាយយូបុ៉ូវ ដលខ្ ៣៤៦(E) “រុំណតុ់រាសននិសីទការទូតសរមាបុ់ខរខរបអនុសញ្ជដ អនតរជាតិសតីពីរិចចការពារពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំ”) នផតលុ់អនុសាសនុ៍ដូចខាងដរកាមុៈ “សននិសីទការទូតផតលុ់អនុសាសនុ៍ថា បទបបញ្ដតតិរនុងមារា១៥(២)ថ្នអនុសញ្ជដ អនតរ ជាតិសតីពីរិចចការពារពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំ ចុុះថ្ថៃទី២ ខខ្ធនូ ឆ្ន ុំ១៩៦១ ខដល នខរខរបដៅទីររងុ

េខឺណវ ចុុះថ្ថៃទី១០ ខខ្វចិេិកា ឆ្ន ុំ១៩៧២ ចុុះថ្ថៃទី ២៣ ខខ្តុលា ឆ្ន ុំ១៩៧៨និង ចុុះថ្ថៃទី ១៦ ខខ្មីនា ឆ្ន ុំ១៩៩១ មិនរួរយលុ់ថាជាដចតនាដបើរចុំ លទធភាពពរងីរការអនុវតតនុ៍ ខដលជាទូដៅ ដៅថា „អភ័យឯរសិទធិរសិររ‟ ចុំដពាុះវស័ិយរសិរមម ឬ ផលិតរមមសារវបបរមម ខដលអភ័យឯរសិទធិដនុះ មិនខមនជាការអនុវតតនុ៍ទូដៅរនុងខដនដីថ្នភារី តថដលខី្ខដល ពារុ់ព័នធ”។

៦

មារា១៤”វសិាលភាពថ្នសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ”។

88

២.១.៣ អនុសាសនុ៍សននិសីទការទូត បង្កា ញថា ការដលើរខលងជាជដរមើស សុំដៅដៅររផលដុំណ្ឋុំទុំងដនុះដៅដពលខដលមានការអនុវតតនុ៍ទូដៅរបសុ់រសិររ ខដលការររាទុរបុំខណរ

ពូជខដលរបមូលផល នសរមាបុ់ការោុំដុុះបនត ចុំដពាុះសមាជិរស ភាពខដលពារុ់ព័នធ។

២.១.៤ មារា១៥(២) ខចងថា “ភារី តថដលខី្នីមួយៗ អាច,[...] ររមិតសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជ

ដុំណ្ឋុំទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំណ្ឋមួយ ដដើមបីអនុញ្ជដ តឱ្យរសិររដរបើរ សុ់ដោយខ្លួនឯង សរមាបុ់ដោលបុំណងោុំដុុះបនតនូវផលិតផលខដលរបមូលផល នពីពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ ឬពូជដុំណ្ឋុំខដលររបុ់ររងដោយមារា១៤(៥)(រ)(i)ឬ(ii)។(ការរូសបនាទ តុ់ពីដរកាម

បខនថមដដើមបីសងាតុ់ន័យ)

២.១.៥ ការដរបើពារយដនុះបង្កា ញថា ការដលើរខលងជាជដរមើសអាចរតូវ នោតុ់ទុរថាទរុ់ទងនឹងផលដុំណ្ឋុំខដល នដរជើសដរ ើស ដៅដពលខដលផលិតផលខដលរបមូលផល ន រតូវ នដរបើរ សុ់សរមាបុ់ដោលបុំណងោុំដុុះ ដូចជាធញ្ដជាតិរោបុ់តូច ដៅដពលខដលរោបុ់ធញ្ដជាតិខដលរបមូលផល នអាចដរបើដូចោន ជាពូជ ដូចជាបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន។ រមួជាមួយអនុសាសនុ៍ទរុ់ទងនឹងមារា១៥(២)ថ្នសននិសីទការទូតឆ្ន ុំ១៩៩១(សូមដមើលខាងដលើ) ការដរបើពារយ រ៏បង្កា ញផងខដរថា អាចោតុ់ទុរថាមិនសមរមយរនុងការបញ្ចូ លការដលើរខលងជាជដរមើសចុំដពាុះវស័ិយរសិរមមឬវស័ិយសារវបបរមម ដូចជាដុំណ្ឋុំខផលដឈើ ដុំណ្ឋុំលមែនិងបខនល ដៅដពលខដលការដលើរខលងជាជដរមើសមិនខមនជាការអនុវតតទូដៅចុំដពាុះ បុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន ខដលរតូវដរបើរ សុ់ជាបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន។

២.២ “ការររមិតសមរមយនិងរិចចការពារផលរបដោជនុ៍ស្សបចាបុ់របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ”

២.២.១ អនុខផនរ(ខ្) ពនយលុ់ថា ការដលើរខលងជាជដរមើសអាចរតូវ នបញ្ចូ លចុំដពាុះផល ដុំណ្ឋុំខដល នដរជើសដរ ើស។ ចុំដពាុះផលដុំណ្ឋុំដនុះ អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ មារា១៥(២) ខចងថាុៈ

“ថវីដបើមានខចងរនុងមារា១៤រ៏ដោយ រ៏ភារី តថដលខី្នីមួយៗអាច រនុងររមិតសម

រមយនិងដលើរខលងខតដដើមបីការពារផលរបដោជនុ៍ស្សបចាបុ់របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំររមិត

សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ[…]” (រូសបនាទ តុ់ពីដរកាមបខនថមដដើមបសីងាតុ់ន័យ)

89

២.២.២ ចុំដពាុះផលដុំណ្ឋុំទុំងដនុះ ដៅដពលខដលមានការបញ្ចូ លការដលើរខលងជាជដរមើស ទរុ់ទងនឹងការខណនាុំពីការររមិតសមរមយ និងរិចចការពារផលរបដោជនុ៍ស្សបចាបុ់របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរនុងចាបុ់សតីពីសិទិធអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រាត ឬ បណតុុំ ថ្នរាត ជាអាទិ៍ដូច

ខាងដរកាម អាចរតូវ នពិោរណ្ឋ។

របដភទពូជដុំណ្ឋុំ ២.២.៣ ដៅដពលខដលសដរមចបញ្ចូ លការដលើរខលងជាជដរមើសចុំដពាុះផលដុំណ្ឋុំ ឬរបដភទពូជជារុ់លារុ់ណ្ឋមួយ អាចបញ្ជជ រុ់ខតរបដភទពូជដុំណ្ឋុំមួយចុំនួនខដលការដលើរខលងដនុះ អាចអនុវតត។ ឧទ រណុ៍ អាជាញ ធរអាចសដរមចមិនពរងីរការដលើរខលងជាជដរមើសចុំដពាុះរបដភទពូជដុំណ្ឋុំមួយចុំនួន ដូចជា ពូជបង្កា តុ់ទុំដនើប ឬពូជដុំណ្ឋុំសុំដោរ។ ដនុះអនុញ្ជដ តឱ្យអាជាញ ធរអាចពិោរណ្ឋថាដតើ មានការអនុវតតជាទូដៅ របសុ់រសិររខដលររាទុរបុំខណរពូជខដលរបមូលផល នសរមាបុ់ការោុំដុុះបនត ដ ើយថា ដតើជាការសមរមយដទ ដដើមបីបញ្ចូ លការដលើរខលងជាជដរមើសចុំដពាុះរបដភទពូជដុំណ្ឋុំទុំងដនុះ។

ទុំ ុំខដលកានុ់កាបុ់/តុំបនុ់ផលដុំណ្ឋុំ/តថ្មលផលដុំណ្ឋុំ ២.២.៤ ឧទ រណុ៍ ថ្នរាត នានាខដលអាចរតូវ នដរបើរ សុ់ដដើមបរីុំណតុ់ការររមិតសមរមយនិងដដើមបីការពារផលរបដោជនុ៍ស្សបចាបុ់របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រឺទុំ ុំខដលរសិររកានុ់កាបុ់ តុំបនុ់ថ្នផលដុំណ្ឋុំខដលពារុ់ព័នធនឹងការោុំដុុះដោយរសិររ ឬតថ្មលផលដុំណ្ឋុំខដលរបមូលផល ន។ ដូដចនុះរសិរមមខាន តតូចខដលកានុ់កាបុ់តិចតួច(ឬតុំបនុ់តូចថ្នផលដុំណ្ឋុំ) អាចរតូវ នអនុញ្ជដ តឱ្យដរបើរ សុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលររាទុរដោយរសិររ រតឹមររមិតមួយដផេង ដ ើយរនុងររមិតលាភការមួយដផេង ចុំដពាុះអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ជាងរសិរមមខាន តធុំ។បុ៉ុខនតទុំ ុំថ្នការកានុ់កាបុ់(ឬតុំបនុ់ផលដុំណ្ឋុំ) ខដលរុំណតុ់ថាជារសិរមមខាន តតូច អាចមានរបដភទដផេងៗពីោន ដៅដពលពិោរណ្ឋដលើការររមិតសមរមយ និងរិចចការពារផល របដោជនុ៍ស្សបចាបុ់របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំចុំដពាុះសមាជិរនីមួយៗថ្នស ភាព។ ឧទ រណុ៍ រនុងរបដទស រ រសិររខដលកានុ់កាបុ់(ឬតុំបនុ់ផលដុំណ្ឋុំ)តិចជាង១០ ិរា អាចទទួល នខត៥%(រ ុំភាររយ)ថ្នផលិតផល X។ ដូដចនុះ រនុងរបដទស រ ការរុំណតុ់ររមិត ១០ ិរា ចុំដពាុះរសិរមមខាន តតូចដ ើយអនុញ្ជដ តឱ្យរសិរមមខាន តតូចបនថយការបងុ់លាភការឬមិន ចុ់បងុ់លាភការ ចុំដពាុះដុំណ្ឋុំX អាចមានខតផលបុ៉ុះពាលុ់តិចតួចដលុ់លាភការទុំង

90

មូលរបសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំបុ៉ុដណ្ឋណ ុះ។ ផទុយមរវញិ រនុងរបដទស ខ្ រសិររខដលកានុ់កាបុ់(ឬតុំបនុ់ផលដុំណ្ឋុំ)តិចជាង១០ ិចាថ្នដុំណ្ឋុំX អាចទទួល ន៩០%(ភាររយ)ថ្នផលិតផល។ ដូដចនុះរនុងរបដទស ខ្ ការរុំណតុ់ររមិត១០ ិចាសរមាបុ់រសិរមមខាន តតូចនិងការអនុញ្ជដ តរសិរមមខាន តតូចឱ្យបងុ់រថ្រមមួយខដល នកាតុ់បនធយ ឬលាភការសូនយចុំដពាុះផលដុំណ្ឋុំX នឹងមានផលបុ៉ុះពាលុ់ដរចើនដលុ់លាភការទុំងមូលរបសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ ការវាយតថ្មលថាដតើរុំនិតដនុះរួរសថិតដៅរនុងការររមិតសមរមយ និងជារមមវតថុថ្នរិចចការពារផលរបដោជនុ៍ស្សបចាបុ់របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ នឹងទមទរការពិោរណ្ឋទរុ់ទងនឹងចាបុ់ពារុ់ព័នធចុំដពាុះសមាជិរថ្នស ភាពខដលពារុ់ព័នធ។

សមាមារត ឬ ចុំនួនផលដុំណ្ឋុំខដលរបមូលផល ន ២.២.៥ ឧទ រណុ៍ ថ្នរាត មួយដផេងដទៀតខដលអាចរតូវ នពិោរណ្ឋទរុ់ទងនឹងការររមិតសិទធិសមរមយនិងរិចចការពារផលរបដោជនុ៍ស្សបចាបុ់របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរឺសមាមារត ឬចុំនួនផលដុំណ្ឋុំពារុ់ព័នធ ខដលអាចជារមមវតថុថ្នការដលើរខលងជាជដរមើស។ ដូដចនុះជា

ឧទ រណុ៍ សមាជិរមួយថ្នស ភាពមានជដរមើសរនុងការរុំណតុ់ភាររយអតិបរមាថ្នផលដុំណ្ឋុំខដលរបមូលផល នខដលរសិររអាចដរបើរ សុ់សរមាបុ់ោុំដុុះបនត។ ភាររយខដល នរុំណតុ់អាចខរបរបលួដៅាមទុំ ុំថ្នរសិោា ន(ឬតុំបនុ់ផលដុំណ្ឋុំ) និង/ឬររមិតលាភការ ដូចភាររយថ្នសតងុ់ោរលាភការ ខដល នរុំណតុ់ចុំដពាុះ សមាមារតថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដលររាទុរសរមាបុ់រសិរមម ខដលរសិររដរបើរ សុ់។ ជាងដនុះដៅដទៀត ចុំនួនថ្នផលដុំណ្ឋុំខដលរបមូលផល នខដលអនុវតតការដលើរខលងជាជដរមើស អាចរតូវ នរុំណតុ់ចុំដពាុះបរមិាណ

បុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នថ្នពូជដុំណ្ឋុំ ខដល នការពារខដលរសិររទទួល នពីដុំបូង រុំណតុ់ដោយចុំនួនខដលស្សបដៅនឹងដុំណ្ឋុំខដលរសិររកានុ់កាបុ់ ឬ ដោយចុំនួនខដលរតូវ នដរបើរ សុ់សមស្សបដោយរសិររនិងអនររនុងបនទុររបសុ់ខ្លួន។ ចុំនួនដនុះ អាចរតូវ នបង្កា ញផងខដរ ជាទុំ ុំដីអតិបរមាខដលអាចរតូវ នោុំដុុះដោយដរបើរ សុ់ផលដុំណ្ឋុំខដលរបមូលផល ន។

ការផ្លល សុ់បតូរសាថ នភាព

២.២.៦ រិចចការពារពូជដុំណ្ឋុំជរមុញឱ្យមានការបង្កា ញពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំ ដ ើយ រិចចការពារដនុះផ្លទ លុ់អាច្នដលុ់ការផ្លល សុ់បតូរររមិតបុំខណរពូជខដលរបមូលផល នខដលរតូវដរបើរ សុ់សរមាបុ់ោុំដុុះបនត(ពូជដុំណ្ឋុំររាទុរសរមាបុ់រសិរមម)ថ្នផលដុំណ្ឋុំពារុ់ព័នធ។ ជាងដនុះដៅ ដទៀត ការវវិតតនុ៍ការអនុវតតនុ៍រសិរមមនិងវធិិសាស្តសតបង្កា តុ់និងវធីិសាស្តសតោុំដុុះ រ៏ដូចជាការ

91

អភិវឌ្ឍនុ៍ដសដារិចច អាចនាុំដៅររការផ្លល សុ់បតូរររមិតបុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន ខដលរតូវដរបើរ សុ់សរមាបុ់ការោុំដុុះបនត។ ដូដចនុះ សមាជិរមួយថ្នស ភាពអាច ដូចជាររមិតពូជដុំណ្ឋុំររាទុរដោយរសិររ ទរុ់ទងនឹងររមិតទុំងដនាុះខដលជាការអនុវតតនុ៍ទូដៅមុនមានរិចចការពារពូជដុំណ្ឋុំ។

លាភការ ២.២.៧ ចុំដពាុះផលដុំណ្ឋុំនានាខដលមានការដលើរខលងជាជដរមើស លរខខ្ណឌ ដដើមបីផតលុ់លាភការដលុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ អាចរតវូ នោតុ់ទុរជាមដធា យការពារសិទធិស្សបចាបុ់ របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

២.៣ ការកានុ់កាបុ់របសុ់រសិររ

២.៣.១ ការដលើរខលងជាជដរមើសរតូវ នររមិតចុំដពាុះការអនុញ្ជដ តដូចខាងដរកាមុៈ “រសិររដដើមបីដរបើរ សុ់ សរមាបុ់ដោលបុំណងោុំដុុះ ដោយខ្លួនឯងនូវផលិតផលខដល

របមូលផល នខដលទទួល នពីការោុំដុុះដោយខ្លួនឯង នូវពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារឬ

ពូជដុំណ្ឋុំមួយខដលររបុ់ររងដោយមារា១៤(៥)(រ)(i)ឬ(ii)”។ (រូសបនាទ តុ់ពីដរកាមបខនថម

ដដើមបីសងាតុ់ន័យ)

២.៣.២ ការដរបើពារយរបសុ់អនុសញ្ជដ បញ្ជជ រុ់ថា ការដលើរខលងជាជដរមើស ទរុ់ទងនឹងការដរបើរ សុ់ផលិតផលខដលរសិរររបមូលផល នដោយខ្លួនឯង។ ដូដចនុះជាឧទ រណុ៍ ការដលើខលងជាជដរមើស ោម នវសិាលភាពដលើបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន ខដលរតូវ នផលិតដោយរសិររដផេងដទៀតផ្លទ លុ់ដទ។

២.៤ ការអនុវតតនុ៍ការដលើរខលងជាជដរមើសរនុងមារា១៥(២)

២.៤.១ ការបញ្ចូ លការដលើរខលងជាជដរមើសរនុងចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ទទួលសាគ លុ់ថា មានការអនុវតតនុ៍ទូដៅរបសុ់រសិររខដលររាទុរផលិតផលខដលរបមូលផល នសរមាបុ់ដោលបុំណងោុំដុុះចុំដពាុះផលដុំណ្ឋុំមួយចុំនួន ដ ើយបទបបញ្ដតតិដនុះអនុញ្ជដ តឱ្យសមាជិរនីមួយៗថ្នស ភាពពិោរណ្ឋពីការអនុវតតនុ៍ដនុះ និងបញ្ជា នានាខដលពារុ់ព័នធដោយឈរដលើមូលោា នពីដុំណ្ឋុំមួយដៅដុំណ្ឋុំមួយ ដៅដពលផតលុ់រិចចការពារពូជដុំណ្ឋុំ។ ការដរបើរ សុ់ពារយ រនុងការររមិតសិទធិសមរមយនិងរិចចការពារផលរបដោជនុ៍ស្សបចាបុ់របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ស្សបនឹងវធីិសាស្តសតខដលដធវើដ ើងាមរដបៀបខដលមិនបុ៉ុះពាលុ់ដលុ់ការ

92

ដលើរទឹរចិតតខដលអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ នផតលុ់ឱ្យចុំដពាុះអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរនុងការអភិវឌ្ឍពូជថមីថ្នដុំណ្ឋុំ របសិនដបើមានការអនុវតតនុ៍ការដលើរខលងជាជដរមើស ។

២.៤.២ រតូវបញ្ជជ រុ់ថា វាជាបញ្ជា របសុ់សមាជិរនីមួយៗថ្នស ភាពដដើមបីសដរមចថាដតើខ្លួនចងុ់អនុវតតនិងសដរមចពីរដបៀបអនុវតតមារា១៥(២)។ រនុងចុំដណ្ឋមរាត នានាខដលរតូវពិោរណ្ឋ មានឥទធិពលដលើការបង្កា តុ់ ចុំណ្ឋយនិងយនតការតរមូវឱ្យអនុវតតនុ៍និងផលបុ៉ុះពាលុ់ខផនរដសដារិចចទុំងមូលចុំដពាុះរសិរមម។ ការពិភារាជាមួយភារីពារុ់ព័នធ ជាពិដសសជាមួយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំនិងរសិររ ដដើមបវីាុ៉យតថ្មលអានុភាពទុំងដនុះ អាចជាមដធា យមួយដ៏សុំខានុ់ដដើមបធីានាអនុវតតនុ៍ឱ្យ នដជារជ័យ។

២.៤.៣ ាមការវវិតតនុ៍ថ្នដពលដវលា រាត នានា ដូចជាការវវិតតនុ៍ការអនុវតតនុ៍រសិរមម និងការវវិតតនុ៍វធីិសាស្តសតបង្កា តុ់ពូជនិងោុំដុុះ រ៏ដូចជាការអភិវឌ្ឍនុ៍ដសដារិចច អាចទមទរឱ្យមានការផ្លល សុ់បតូរយនតការអនុវតតណ្ឋមួយថ្នការដលើរខលងជាជដរមើស ដដើមបីធានាថាអតថរបដោជនុ៍លែបុំផុតពីរិចចការពារពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នទទួលដោយសមាជិរថ្នស ភាពពារុ់ព័នធ។ ដូដចនុះអាច មានអតថរបដោជនុ៍រនុងររបខ័្ណឌ ចាបុ់មួយចុំនួន ដដើមបីបញ្ចូ លបទបបញ្ដតតិខដលដធវើឱ្យការដធវើបចចុបបននភាពដនុះអាចអនុវតត ន។

២.៤.៤ ដលើសពីដនុះ អាជាញ ធរនានាខដលរពាងចាបុ់រតវូ នអដញ្ជ ើញឱ្យទរុ់ទងដៅការោិ-

ល័យថ្នស ភាពចុំដពាុះព័តុ៌មានពីឧទ រណុ៍ ថ្នចាបុ់របសុ់សមាជិរថ្នស ភាព ខដលអាចទរុ់ទងដរចើនបុំផុតដៅនឹងកាលុៈដទសុៈដោយខ ររបសុ់ខ្លួន។

93

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៦ ការរលតុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ (១) [ការរលតុ់សិទធិ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំោម នវសិាលភាពដលុ់សរមមភាពពារុ់

ព័នធនឹងបុំខណរពូជណ្ឋមួយថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពារ ឬ ថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដលររបុ់ររងដោយបទបបញ្ដតតិថ្នមារា១៤(៥) ខដល នលរុ់ឬចរាចរដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬ ដោយមានការយលុ់រពមពីខ្លួនរនុងខដនដីថ្នភារី តថដលខី្ខដលពារុ់ព័នធ ឬ បុំខណរពូជណ្ឋមួយខដលមានស្សឡាយពីបុំខណរពូជដនុះ ដលើរខលងខតសរមមភាពទុំងដនុះ :

(i) ទរុ់ទងនឹងការោុំដុុះបនតថ្នពូជដុំណ្ឋដនុះ ឬ

(ii) ទរុ់ទងនឹងការនាុំដចញបុំខណរថ្នពូជដុំណ្ឋុំ ខដលអាចបណតុ ុះពូជដុំណ្ឋុំ នដៅរបដទសមួយ ខដលមិនការពារពូជដុំណ្ឋុំថ្នអុំបូរឬរបដភទពូជររុខជាតិខដលជាពូជដុំណ្ឋុំ ដលើរខលងខតបុំខណរពូជនាុំដចញមានដោល-

បុំណងសរមាបុ់ដរបើរ សុ់ចុងដរកាយ។

(២) [ អតថន័យថ្ន”បុំខណរពូជ”] សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នរថាខ្ណឌ ទី(១) ទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំ “បុំខណរពូជ” មានន័យថាុៈ

(i) បុំខណរពូជថ្នរបដភទណ្ឋមួយខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន

(ii) បុំខណរពូជខដលរបមូលផល ន រមួទុំងដុំណ្ឋុំទុំងមូល និង ខផនរថ្នដុំណ្ឋុំ និង

(iii) ផលិតផលណ្ឋមួយ ខដលបដងាើតដ ើងដោយផ្លទ លុ់ពីបុំខណរពូជ ខដលរបមូលផល ន។

(៣) [”ខដនដី” រនុងររណីមួយចុំនួន] សរមាបុ់ដោលបុំណងរនុងរថាខ្ណឌ (១) ភារី តថដលខី្ទុំងអសុ់ ខដលជារដាសមាជិរថ្នអងគការអនតររោា ភិ លមួយដូចោន ដៅដពលខដលវធិានរបសុ់អងគការតរមូវ អាចោតុ់វធិានការរមួោន ដដើមបដីរបៀបរបដូចសរមមភាពខដលរបរពឹតតិដលើខដនដីថ្នរដាសមាជិររបសុ់អងគការដនាុះ ដៅនឹងសរមមភាពខដលដធវើដ ើងរនុងខដនដីរបសុ់ខ្លួនផ្លទ លុ់ ដ ើយដបើដធវើខបបដនុះ រតូវជូនដុំណឹងដៅអរគដលខាធិការ។

94

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៧ ការររមិតដលើការអនុវតតនុ៍សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ (១) [ផលរបដោជនុ៍សាធារណុៈ] ដលើរខលងខតមានខចងចាសុ់រនុងអនុសញ្ជដ ដនុះ

ោម នភារី តថដលខី្ណ្ឋមួយអាចររមិតដសរភីាពអនុវតតសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដោយមូលដ តុដផេងដរៅពីផលរបដោជនុ៍សាធារណុៈដ ើយ។

(២) [ លាភការសមរមយ ] ដៅដពលខដលការររមិតខបបដនុះមានអនុភាពអនុញ្ជដ តឱ្យតតិយជនដដើមបីដធវើសរមមភាពណ្ឋមួយ ខដលតរមូវឱ្យមានការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ភារី តថដលខី្ពារុ់ព័នធរតូវោតុ់រាលុ់វធិានការោុំ ចុ់ដដើមបធីានាថា អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំទទួល នលាភការសមរមយ។

95

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៨ វធិានការររបុ់ររងពាណិជជរមម សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវឯររាជយពីវធិានការរបសុ់ភារី តថដលខី្រនុងការររបុ់

ររងដលើខដនដីរបសុ់ខ្លួននូវ ការផលិត ការបញ្ជជ រុ់និងចរាចរបុំខណរពូជដុំណ្ឋុំ ឬការនាុំចូលឬការនាុំដចញបុំខណរពូជដនុះ។ បុ៉ុខនត វធិានការទុំងដនុះមិនរតវូបុ៉ុះពាលុ់ដលុ់ការអនុ វតតនុ៍បទបបញ្ដតតិថ្នសនធិសញ្ជដ ដនុះដ ើយ។

រនុងរិចចរបជុុំសាមញ្ដទី៣៧របសុ់ខ្លួន ចុុះថ្ថៃទី២៣ ខខ្តុលា ឆ្ន ុំ២០០៣ ទរុ់ទងនឹងបទបបញ្ដតតិាមមារា១៨ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ររមុរបឹរាយូបុ៉ូវ អនុម័ត “ការដឆលើយតបរបសុ់យូបុ៉ូវចុំដពាុះដសចរតីជូនដុំណឹងថ្ថៃទី ២៦ ខខ្មិថុនា ឆ្ន ុំ២០០៣ ពីដលខាធិការរបតិបតតិថ្នអនុសញ្ជដ សតីពីជីវុៈចរមុុះ (CBD)” (http://www.upov.int/news/en/2003/pdf/cbd

response oct 23 2003.pdf) រថាខ្ណឌ (៩) រតូវ នស្សងុ់ដ ើងវញិដូចខាងដរកាមុៈ “៩.រនុងររប័ខ្ណឌ ដោលនដោ យទូដៅរបសុ់ខ្លួន របសិនដបើរបដទសមួយ សដរមច

បដងាើតយនតការចុំដពាុះការបង្កា ញរបដទសដដើម ឬភូមិសាស្តសតដដើមថ្នសមាសធាតុ

ខ េន យនតការដនុះមិនរតូវោរុ់រនុងន័យចដងែៀត ខដលជាលរខខ្ណឌ ការពារពូជ ដុំណ្ឋុំដនាុះដទ។ យនតការដោយខ រពីចាបុ់ការពារពូជដុំណ្ឋុំ ដូចជាការដរបើរ សុ់ សរមាបុ់លរខខ្ណឌ ភូតោមអនាម័យ អាចរតូវ នអនុវតតឱ្យមានឯរសណ្ឋា នភាព

ចុំដពាុះសរមមភាពទុំងអសុ់ខដលពារុ់ព័នធនឹងការដធវើពាណិជជរមមពូជដុំណ្ឋុំ រមួទុំង រុណភាពពូជដុំណ្ឋុំ ឬចរាចរដផេងដទៀតខដលទរុ់ទងនឹងបទបបញ្ដតតិដនុះជាដដើម”។

96

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា១៩ រយុៈដពលការពារសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ (១) [ រយុៈដពលថ្នរិចចការពារ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវផតលុ់ឱ្យរនុងរយុៈដពល

រុំណតុ់មួយ។ (២) [រយុៈដពលអបបបរមា] រយុៈដពលដនុះមិនរតូវខ្លីជាង២០(ថ្មា)ឆ្ន ុំរាបុ់ោបុ់ពីកាល

បរដិចេទថ្នការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ ចុំដពាុះដុំណ្ឋុំដឈើ និងដុំណ្ឋុំវលលិ រយុៈដពលដនុះមិនរតូវខ្លីជាង២៥ (ថ្មារ ុំ)ឆ្ន ុំរាបុ់ោបុ់ពីការបរដិចេទទទួល នសិទធិដនុះ។

១.១ រយុៈដពលការពារ មិនរតូវខ្លីជាង២០(ថ្មា)ឆ្ន ុំនិងមិនរតូវខ្លីជាង២៥(ថ្មារ ុំ)ឆ្ន ុំ ចុំដពាុះ ដុំណ្ឋុំដឈើនិងដុំណ្ឋុំវលលិ។

១.២ រយុៈដពលការពារោបុ់រាបុ់ពីកាលបរដិចេទថ្នការផតលុ់ ( សូមដមើលផងខដរ រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា ១៣ “រិចចការពារបដណ្ឋត ុះអាសនន”)។

97

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា២០ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ មារា២០(១)

(១) [ការរុំណតុ់ពូជដុំណ្ឋុំដោយការោរុ់ដ ម្ ុះ ការដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះ] (រ) ពូជដុំណ្ឋុំរតូវតុំណតុ់ដោយការោរុ់ដ ម្ ុះ ខដលនឹងកាល យជាការរុំណតុ់របដភទពូជដុំណ្ឋុំ។

(ខ្) ដលើរខលងខតរថាខ្ណឌ ទី(៤) សមាជិរនីមួយៗថ្នស ភាពរតូវធានាថា សិទធិចុំដពាុះការរុំណតុ់ខដល នចុុះបញ្ជ ីជាការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ មិនរតវូរារាុំងការដរបើរ សុ់ដោយដសរថី្នការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ដទុះបីបនាទ បុ់ពីផុតសុពលភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរ៏ដោយ។

១.១ មារា៥(២)ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ តរមូវថា ពូជដុំណ្ឋុំរតូវរុំណតុ់ដោយការោរុ់ដ ម្ ុះ។ដលើរខលងខតមានសិទធិពីមុន រថាខ្ណឌ (១) ខចងពីការោរុ់ដ ម្ ុះខដលជាការរុំណតុ់របដភទពូជដុំណ្ឋុំ ោម នសិទធិរនុងការរុំណតុ់ណ្ឋមួយ រតូវរារាុំងការដរបើរ សុ់ដោយដសរថី្នការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ដទុះបីបនាទ បុ់ពីផុតសុពលភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរ៏ដោយ។ កាតពវរិចចាមរថាខ្ណឌ (១) រតូវពិោរណ្ឋរមួជាមួយកាតពវរិចចដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជ ដុំណ្ឋុំ ចុំដពាុះការោរុ់លរុ់ឬចរាចរបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន(សូមដមើលរថាខ្ណឌ (៧))។

១.២ កាតពវរិចចាមរថាខ្ណឌ (១) ដដើមបីអនុញ្ជដ ឱ្យដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះ ទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំ ដទុះបីបនាទ បុ់ពីផុតសុពលភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរ៏ដោយ មានទុំនារុ់ទុំនងជាមួយោន របសិនដបើ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរ៏ជាមាច សុ់មាុ៉រខដលដូចោន ដៅនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ។ រួររតុ់សមាគ លុ់ថាដៅដពលខដល អាជាញ ធរមាុ៉រ ចុុះបញ្ជ ីដ ម្ ុះមួយជាមាុ៉រ ការដរបើរ សុ់ដ ម្ ុះដនុះ ជាការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំអាចបុំខលងមាុ៉រដៅជាដ ម្ ុះទូដៅមួយ។ រនុងររណីដនុះ មាុ៉រអាចរតូវ នលុបដោល៧។ ដដើមបីឱ្យចាសុ់និងពិតរ រដ ទរុ់ទងនឹង

៧

ការដ ុះពុមពផាយរបសុ់ WIPOដលខ្៤៨៩ “រូនដសៀវដៅរមមសិទធិបញ្ជដ របសុ់WIPO”

“ការដរបើរ សុ់មាុ៉រឱ្យ នរតឹមរតូវ “២.៣៩៧ ការមិនដរបើរ សុ់អាច្នដលុ់ការ តុ់បងុ់សិទធិដលើមាុ៉រ ដ ើយការដរបើរ សុ់មិនរតឹមរតូវរ៏មានលទធផលដូចោន ផងខដរ។ មាុ៉រមួយអាចរតូវ នលុបដចញពីបញ្ជ ី របសិនដបើមាច សុ់មាុ៉រខដល នចុុះបញ្ជ ីដធវើការបុំខលងឬសរមួលឱ្យមានការបុំខលងដៅជាដ ម្ ុះទូដៅសរមាបុ់ទុំនិញឬដសវារមមណ្ឋមួយទរុ់ទងនឹងមាុ៉រខដល នចុុះបញ្ជ ី ដូដចនុះរនុងចរនត ពាណិជជរមម និងរនុងររខសខភនរអនរដរបើរ សុ់មួយចុំនួននិងរនុងររខសខភនរសាធារណជនទូដៅ ចុំនុចសុំខានុ់របសុ់មាុ៉រ រតូវ ន តុ់បងុ់។

Continued on next page

98

ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ អាជាញ ធររតវូបដិដសធនុ៍ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំណ្ឋខដលដូចនឹងមាុ៉រខដលអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមានសិទធិ។ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំអាចមានជដរមើសលុះបងុ់ដោលសិទធិដលើមាុ៉រ មុនបញ្ជូ នដ ម្ ុះខដលដសនើ ដដើមបីដជៀសវាងការបដិដសធនុ៍សុំដណើ របសុ់ ខ្លួន។

“ ២.៣៩៨ ជាមូលោា ន រាត ២(ពីរ)អាចបណ្ឋត លឱ្យកាល យជាពារយទូដៅុៈ ដពាលរឺ ការដរបើរ សុ់មិនរតឹមរតូវដោយមាច សុ់ ដធវើការបុំខលងមាុ៉រដៅជាពារយទូដៅ និង ការដរបើរ សុ់មិនរតឹមរតូវដោយភារីទីបីខដលមាច សុ់ទទួលយរ។[…]

“២.៤០០ វធិានជាមូលោា នរឺថា មាុ៉រ មិនរតូវដរបើរ សុ់ ជាឬជុំនួសការរុំណតុ់ផលិតផល។[…]

“២.៤០៤ បុ៉ុខនតដបើរោនុ់ខតដោរពាមវធិានទុំងដនុះមិនររបុ់រោនុ់ដទ:មាច សុ់មាុ៉ររតូវធានាផងខដរថាភារីទីបីនិងសាធារ-រណជនមិនដរបើរ សុ់មាុ៉ររបសុ់ខ្លួនខុ្ស។ វាមានសារុៈសុំខានុ់ណ្ឋសុ់ថា មាុ៉រមិនរតូវ នដរបើរ សុ់ជាឬជុំនួសឱ្យការពិ ព័ណុ៌ នាផលិតផលខដលមានរនុង វចនានុររម ការដ ុះពុមជផាយជាផលូវការ រពឹតតិប័រត។ល។”

99

មារា២០(២) (២) [ចរតិលរខណុៈថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះ] ការោរុ់ដ ម្ ុះរតូវខតអាចសមាគ លុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

ន។ការោរុ់ដ ម្ ុះមិនរតូវមានសញ្ជដ ខតមួយ ដលើរខលងខតសញ្ជដ ដនុះជា ការអនុវតតនុ៍ពីមុន រនុងការរុំណតុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ ការោរុ់ដ ម្ ុះមិនរតូវនាុំឱ្យយលុ់ខុ្សឬ បណ្ឋត លឱ្យភ័នតរច ុំដៅនឹងចរតិលរខណុៈ តថ្មល ឬ អតតសញ្ជដ ណថ្នពូជដុំណ្ឋុំ ឬ អតតសញ្ជដ ណរបសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដ ើយ។ ជាពិដសសការោរុ់ដ ម្ ុះរតូវខុ្សពី រាលុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះដលើពូជដុំណ្ឋុំខដលមានរចួដ ើយ រនុងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំខតមួយឬរនុងរបដភទខដលទរុ់ទងជិតសនិទធ រនុងខដនដីសមាជិរណ្ឋមួយថ្នស ភាព។

២.១ អតតសញ្ជដ ណ

បទបបញ្ដតតិាមរថាខ្ណឌ (២) បញ្ជជ រុ់ពីតួនាទី “អតតសញ្ជដ ណ” ថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះ។

រតូវោុំថា រមមវតថុចុំបងថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះ រឺដដើមបរីុំណតុ់អតតសញ្ជដ ណពូជដុំណ្ឋុំ។ រួរផតលុ់ឱ្យមានភាពខដលអាចបតុ់ខបន នរនុងររមិតសមរមយ ដដើមបីបញ្ចូ លជាការអនុវតតនុ៍នានារនុងការរុំណតុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

២.២ សញ្ជដ ខតមួយ

២.២.១ រថាខ្ណឌ (២) ខចងថា ការោរុ់ដ ម្ ុះ មិនរតូវមានសញ្ជដ ខតមួយ ដលើរខលងខតសញ្ជដ ដនុះ ជាការអនុវតតនុ៍ពីមុន រនុងការរុំណតុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ ពារយ “សញ្ជដ ខតមួយ” ដោងដៅការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដលមានខតដលខ្បុ៉ុដណ្ឋណ ុះ(ដូចជា៩១១៥០)។ ដូចដនុះការោរុ់ដ ម្ ុះខដលមានទុំងអរេរនិងតួដលខ្ មិនខមនជារមមវតថុថ្នលរខខ្ណឌ “ការអនុវតតនុ៍ពីមុន”

ដទ ( ដូចជាAX៣៥០)។

២.២.២ រនុងររណីថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះខដលមាន “សញ្ជដ ខតមួយ” ធាតុខដលមិនរុំណតុ់រតឹម នឹងដូចខាងដរកាម អាចជួយឱ្យអាជាញ ធរទុំងឡាយ យលុ់ពីអវីខដលអាចោតុ់ទុរជា “ការអនុវតតនុ៍ពីមុន”:

(រ) ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខដលរតូវ នដរបើរ សុ់រនុងមជឈោា នអនរជុំនាញខដលមានររមិត ការអនុវតតនុ៍ពីមុន រួរឆលុុះបញ្ជច ុំងមជឈោា នអនរជុំនាញដនាុះ( ដូចជាស្សឡាយដចញពីពូជខតមួយ) (ខ្) ការអនុវតតនុ៍ដលើទីផារខដល នទទួលយរ ចុំដពាុះរបដភទពូជដុំណ្ឋុំជារុ់លារុ់

100

ណ្ឋមួយ(ដូចជា ពូជបង្កា តុ់ទុំដនើប(Hybrids)) និងរបដភទជារុ់លារុ់ណ្ឋមួយ ( ដូចជារបដភទ

Medicago,Helianthus)។ ២.៣ នាុំឱ្យយលុ់ខុ្សឬ បណ្ឋត លឱ្យភ័នតរច ុំ

រថាខ្ណឌ (២) ខចងថា ការោរុ់ដ ម្ ុះមិរតូវនាុំឱ្យ “យលុ់ខុ្ស ឬបណ្ឋត លឱ្យភ័នតរច ុំ ដៅនឹង ចរតិលរខណុៈ តថ្មល ឬអតតសញ្ជដ ពូជដុំណ្ឋុំ ឬអតតសញ្ជដ ណអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដ ើយ”។ ទិដាភាពទុំងដនុះ រតូវ នពិោរណ្ឋដូចខាងដរកាម។

101

២.៣.១ ចរតិលរខណុៈពូជដុំណ្ឋុំ ការោរុ់ដ ម្ ុះ មិនរួរុៈ

(រ) បង្កា ញឱ្យដឃើញថា ពូជដុំណ្ឋុំមានចរតិលរខណុៈពិដសស ខដលភាពពិត ពូជ ដុំណ្ឋុំោម នចរតិលរខណុៈដនុះដ ើយ

ឧទ រណុ៍ ុៈ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំមួយថា “ដតឿ” ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខដលមាន រុំពសុ់ធមមា ដៅដពលខដលលរខណុៈដតឿមានរនុងរបដភទពូជ បុ៉ុខនតមិនជារបសុ់ពូជដុំណ្ឋុំដនុះ។

(ខ្) ដោងាមចរតិលរខណុៈជារុ់លារុ់ថ្នពូជដុំណ្ឋុំ រនុងរដបៀបមួយខដលដធវើឱ្យយលុ់ថាមានខតពូជដុំណ្ឋុំដនុះដទខដលមានចរតិលរខណុៈទុំងដនុះ បុ៉ុខនតាមការពិត ពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀតរនុងរបដភទពូជដនុះ រ៏មានឬអាចមានចរតិលរខណុៈដូចោន ។ ជាឧទ រណុ៍ ដៅដពលខដលការោរុ់ដ ម្ ុះមានខតពារយពិព័ណុ៌ នា ខដលពិព័ណុ៌ នាពីលរខណុៈពូជដុំណ្ឋុំខដល ពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀតរនុងរបដភទពូជ រ៏មានផងខដរ ឧទ រណុ៍ ទី១: ោរុ់ដ ម្ ុះថា “ខផែម” ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំខផលដឈើ។

ឧទ រណុ៍ ទី២: ោរុ់ដ ម្ ុះថា “ធុំពណុ៌ ស” ចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំផ្លា មួយរបដភទ។ (រ) ដធវើឱ្យយលុ់ថា ពូជដុំណ្ឋុំមានស្សឡាយពី ឬ ទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀត ខតាមការពិតមិនខមនដសាុះ។

ឧទ រណុ៍ ុៈ ការោរុ់ដ ម្ ុះខដលរបោរុ់របខ លពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀតរនុងរបដភទ ខតមួយ ឬ ទរុ់ទងោុ៉ងជិរសនិទធនឹងរបដភទដនុះ ដូចជា “ Southern cross 1” “Southern cross

2” ។ល។ ខដលដធវើឱ្យយលុ់ថា ពូជដុំណ្ឋុំទុំងដនុះ ជាដសុ៊រថី្នពូជដុំណ្ឋុំខដលទរុ់ទងោន រមួនឹងចរតឹលរខណុៈរបោរុ់របខ លោន ខតាមការពិត មិនដូដចនុះដទ។

២.៣.២ តថ្មលថ្នពូជដុំណ្ឋុំ ការោរុ់ដ ម្ ុះមិនរតវូមានការរុំណតុ់លរខណុៈដរបៀបដធៀបខ្ពសុ់ជាងឬខ្ពសុ់បុំផុតដ ើយ។ ឧទ រណុ៍ ុៈ ការោរុ់ដ ម្ ុះខដលរមួមានពារយដូចជា “លែបុំផុត” “ខដលដលើសដរ” “ខផែមជាង”។

102

២.៣.៣ អតតសញ្ជដ ណពូជដុំណ្ឋុំ (រ) ជាអនុសាសនុ៍ទូដៅ ភាពខុ្សោន ខតមួយតួរអរេរឬមួយដលខ្ អាចរតូវ នោតុ់ ទុរថាអាចនាុំឱ្យយលុ់ខុ្ស ឬបណ្ឋត លឱ្យភ័នតរច ុំដៅនឹងអតតសញ្ជដ ណពូជដុំណ្ឋុំ ដលើរខលងខតដៅដពលខដលុៈ

(i) ភាពខុ្សោន ថ្នតួរអរេរមួយ បង្កា ញឱ្យដឃើញភាពខុ្សោន ចាសុ់ខផនរចរខុ ឬ

សុំដលង ដូចជា របសិនដបើភាពខុ្សោន ពារុ់ព័នធនឹងតួរអរេរដៅដដើមពារយ ឧទ រណុ៍ ទី១: រនុងភាសាអងុ់ដរលស ពារយ Harry និង Larry មិនអាចបណ្ឋត លឱ្យរច ុំោន ដ ើយ។ បុ៉ុខនត ពារយ Bough និង Bow អាចបណ្ឋត លឱ្យរច ុំោន (សុំដលង)។ ឧទ រណុ៍ ទី២: រនុងភាសាជបុ៉ុននិងរូដរ ុ៉ ោម នខុ្សោន រវាង

សុំដលង “L” និង “R” ដូចដនុះ ពារយ “Lion” និង“Raion” ពិតជាដូចោន ដទុះបីពារយទុំងដនុះ ខុ្សោន សរមាបុ់អនរមានភាសាអងុ់ដរលសជាភាសារុំដណើ តរ៏ដោយ

(ii) ការោរុ់ដ ម្ ុះរមួមានបងគុុំថ្នអរេរនិងតួដលខ្

(iii) ការោរុ់ដ ម្ ុះ “មានសញ្ជដ ខតមួយ”។ (ខ្) ការដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះខដលរបោរុ់របខ លោន នឹងការដរបើរ សុ់ចុំដពាុះ របដភទឬអុំបូរ ពូជដុំណ្ឋុំដផេងដទៀត រនុងចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ដ ម្ ុះខតមួយ( សូមដមើល ខផនរ២.៥) អាចបណ្ឋត លឱ្យភ័នតរច ុំ។

(រ) ដដើមបីឱ្យចាសុ់និងពិតរ រដទរុ់ទងនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ការដរបើរ សុ់ដ ើងវញិថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះ ជាទូដៅ មិនរតូវ នជរមុញ ដោយសារ ការដរបើរ សុ់ដ ើងវញិថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះ ដទុះបីជាទរុ់ទងនឹងពូជដុំណ្ឋុំខដលខលងមានរ៏ដោយ (ដមើលខផនរ២.៤.២) រ៏អាចបណ្ឋត លឱ្យភ័នតរច ុំខដរ។ រនុងររណីររមិតមួយចុំនួន ការដលើរខលងអាចទទួលយរ ន ដូចជាពូជដុំណ្ឋុំមួយខដលមិនខដលដធវើពាណិជជរមម ឬដធវើពាណិជជរមមខតរនុងរដបៀបររមិតមួយសរមាបុ់រយុៈដពលខ្លីបុំផុត។ រនុងររណីទុំងដនុះ រយុៈដពលសមរមយបនាទ បុ់ពីឈបុ់ដធវើពាណិជជរមមពូជដុំណ្ឋុំ អាចតរមូវមុនការដរបើរ សុ់ដ ើងវញិថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះដដើមបីដជៀសវាងការភ័នតរច ុំដៅនឹងអតតសញ្ជដ ណនិង/ឬ ចរតិលរខណុៈពូជដុំណ្ឋុំ។

២.៣.៤ អតតសញ្ជដ ណអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ មិនរតូវនាុំឱ្យយលុ់ខុ្សឬ បណ្ឋត លឱ្យភ័នតរច ុំដៅនឹងអតត

103

សញ្ជដ ណអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

២.៤ ខុ្សពីពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សាបុ់រនុងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំខតមួយ ឬ រនុងរបដភទពូជខដលទរុ់ទងោន ោុ៉ងជិតសនិទធ

២.៤.១ រថាខ្ណឌ (២) ខចងថា ការោរុ់ដ ម្ ុះ រតូវខុ្សពីរាលុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះដលើពូជដុំណ្ឋុំ ខដលមានរចួដ ើយ រនុងរបដភទពូជដុំណ្ឋុំខតមួយឬរនុងរបដភទពូជខដលទរុ់ទងោន ោុ៉ងជិតសនិទធ។

២.៤.២ ការពនយលុ់ខាងដរកាម សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ដ ើយដោយមិនដធវើឱ្យបុ៉ុះពាលុ់ដលុ់អតថន័យថ្ន “ពូជដុំណ្ឋុំខដលដរសាគ លុ់ជាទូដៅ” រនុងមារា៧ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១។ ជាទូដៅ ការដរបើរ សុ់ដ ើងវញិថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះ មិនរតូវ នជរមញុ បុ៉ុខនតរនុងកាលុៈដទសុៈខដលមិនអាចដជៀសវាង ន(សូមដមើលខផនរ២.៣.៣(រ)) ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំោសុ់ អាច ជាដោលការណុ៍ រតូវ នចុុះបញ្ជ ីសរមាបុ់ពូជដុំណ្ឋុំថមី។

២.៥ ចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំុៈ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំមួយ មិនរួររតូវ នដរបើរ សុ់ដរចើនជាងមតងរនុងចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខតមួយ

២.៥.១ សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នការផតលុ់មរគុដទទសរុ៍ដលើឃាល ទី៣(សូមដមើលខផនរ២.៣.៣(ខ្)) និងឃាល ទី៤ រថាខ្ណឌ ២ថ្នមារា២០ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ រតូវ នបដងាើតដ ើង។ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំមិនរួររតូវ នដរបើរ សុ់ដរចើនជាងមតងរនុងចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខតមួយ។ ចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ទុំងឡាយរតូវ នបដងាើតដ ើងខបបដនាុះដដើមបីឱ្យរបដភទររុខជាតិរនុងចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខតមួយរតូវ នោតុ់ទុរថាទរុ់ទងជិតសនិទធនិង/ឬ នាុំឱ្យយលុ់ខុ្សឬបណ្ឋត លឱ្យភ័នតរច ុំដៅនឹងអតតសញ្ជដ ណពូជដុំណ្ឋុំ។

២.៥.២ ជាអនុសាសនុ៍ របព័នធទិននន័យពូជដុំណ្ឋុំយូបុ៉ូវ (“UPOV-ROM”) រួររតូវ នដរបើរ សុ់រនុងដុំដណើ រការរតតួពិនិតយ របសិនដបើ រនុងខដនដីសមាជិរណ្ឋមួយថ្នស ភាព ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ ខុ្សពីការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដលមានស្សាបុ់ថ្នអុំបូរខតមួយ ឬ របសិនដបើសមរមយ ខុ្សពីចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ(សូមដមើល រុំណតុ់ពនយលុ់-មារា២០(២)បញ្ជ ីចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់)។ រតូវយរចិតតទុរោរុ់ចុំដពាុះ រុំណតុ់សមាគ លុ់ទូដៅនិងការ

104

បដិដសធនុ៍ថ្ន UPOV-ROM ដដើមបីធានាថា ព័តុ៌មានខដលមានរនុង UPOV-ROM រតូវ នពិោរណ្ឋាមវធីិសមរមយ។

[ចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះរបសុ់យូបុ៉ូវមានដូចខាងដរកាម]

105

ចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំយូបុ៉ូវុៈ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំមួយ មិនរួររតវូ នដរបើរ សុ់ដរចើនជាងមតងរនុងចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខតមួយ

សរមាបុ់ដោលបុំណងថ្នការផតលុ់មរគុដទទសរុ៍ ដលើឃាល ទី៣និងទី៤ថ្នរថាខ្ណឌ ២ថ្ន មារា២០ ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ រតូវ នបដងាើតដ ើង។ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំមួយ មិនរួររតូវ នដរបើរ សុ់ដរចើនជាងមតងរនុងចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខត

មួយ។ ចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ទុំងឡាយ រតូវ នបដងាើតដ ើងខបបដនាុះ ដដើមបីឱ្យរបដភទររុខជាតិរនុង

ចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខតមួយរតូវ នោតុ់ទុរថាទរុ់ទងជិតសនិទធនិង/ឬ នាុំឱ្យយលុ់ខុ្សឬបណ្ឋត លឱ្យភ័នតរច ុំដៅនឹងអតតសញ្ជដ ណពូជដុំណ្ឋុំ។

ចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់នានាថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ មានដូចខាងដរកាមុៈ (រ) វធិានទូដៅ(អុំបូរមួយ/ថាន រុ់មួយ): ចុំដពាុះអុំបូរនិងរបដភទពូជខដលមិនសថិតដរកាមបញ្ជ ីចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ខាងដរកាម អុំបូរមួយរតវូ នោតុ់ទុរថាជាថាន រុ់មួយ

(ខ្) ការដលើរខលងចុំដពាុះវធិានទូដៅ (បញ្ជ ីចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់): (i) ថាន រុ់នានារនុងអុំបូរមួយុៈ បញ្ជ ីចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ុៈ ខផនរទី១

(ii) ថាន រុ់នានាខដលមានដរចើនជាងមួយអុំបូរុៈ បញ្ជ ីចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ុៈខផនរទី២។ បញ្ជ ីចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ ខផនរទី១

ថាន រុ់នានារនុងអុំបូរមួយ

ដ ម្ ុះររុខជាតិ ដលខ្រូដយូបុ៉ូវ

ថាន រុ់១.១ Brassica oleracea BRASS_OLE

ថាន រុ់១.២ Brassica ដរៅពី Brassica oleracea ដរៅពី BRASS_OLE

ថាន រុ់២.១ Beta vulgaris L. var. alba DC., Beta vulgaris L. var. altissima

BETAA_VUL_GVA;

BETAA_VUL_GVS

ថាន រុ់២.២ Beta vulgaris ssp. vulgaris var. conditiva Alef. (syn.: B. vulgaris L. var. rubra L.), B. vulgaris L. var. cicla L., B. vulgaris L. ssp. vulgaris var. vulgaris

BETAA_VUL_GVC;

BETAA_VUL_GVF

106

ដ ម្ ុះររុខជាតិ ដលខ្រូដយូបុ៉ូវ

ថាន រុ់២.៣ Beta ដរៅពីថាន រុ់២.១និង២.២ ដរៅពីថាន រុ់២.១និង២.២

ថាន រុ់៣.១ Cucumis sativus CUCUM_SAT

ថាន រុ់៣.២ Cucumis melo CUCUM_MEL

ថាន រុ់៣.៣ Cucumis ដរៅពី ថាន រុ់៣.១និង៣.២ ដរៅពីថាន រុ់៣.១និង៣.២

ថាន រុ់៤.១ Solanum tuberosum L. SOLAN_TUB

ថាន រុ់៤.២ Tomato & Tomato rootstocks

Solanum lycopersicum L.

(synonym: Lycopersicon esculentum Mill.)

SOLAN_LYC

Solanum cheesmaniae (L. Ridley) Fosberg

(Lycopersicon cheesmaniae L. Riley)

SOLAN_CHE

Solanum chilense (Dunal) Reiche

(Lycopersicon chilense Dunal)

SOLAN_CHI

Solanum chmielewskii (C.M. Rick et al.) D.M. Spooner et

al.

(Lycopersicon chmielewskii C. M. Rick et al.)

SOLAN_CHM

Solanum galapagense S.C. Darwin & Peralta

(Lycopersicon cheesmaniae f. minor (Hook. f.) C. H.

Müll.)

(Lycopersicon cheesmaniae var. minor (Hook. f.)

D. M. Porter)

SOLAN_GAL

Solanum habrochaites S. Knapp & D.M. Spooner

(Lycopersicon agrimoniifolium Dunal)

(Lycopersicon hirsutum Dunal)

(Lycopersicon hirsutum f. glabratum C. H. Müll.)

SOLAN_HAB

Solanum pennellii Correll

(Lycopersicon pennellii (Correll) D'Arcy)

SOLAN_PEN

Solanum peruvianum L.

(Lycopersicon dentatum Dunal)

(Lycopersicon peruvianum (L.) Mill.)

SOLAN_PER

Solanum pimpinellifolium L.

(Lycopersicon pimpinellifolium (L.) Mill.)

(Lycopersicon racemigerum Lange)

SOLAN_PIM

និងពូជបង្កា តុ់ទុំដនើបរវាងរបដភទពូជទុំងដនុះ

ថាន រុ់៤.៣ Solanum melongena L. SOLAN_MEL

107

ដ ម្ ុះររុខជាតិ ដលខ្រូដយូបុ៉ូវ

ថាន រុ់៤.៤ Solanum ដរៅពីថាន រុ់៤.១ ៤.២ និង ៤.៣ ដរៅពីថាន រុ់៤.១ ៤.២ និង ៤.៣

108

បញ្ជ ីចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់(បនត) ខផនរទី២

ថាន រុ់នានាខដលមានដរចើនជាងមួយអុំបូរ ដ ម្ ុះររុខជាតិ ដលខ្រូដយូបុ៉ូវ

ថាន រុ់២០១ Secale, Triticale, Triticum SECAL; TRITL; TRITI

ថាន រុ់២០២ Megathyrsus, Panicum, Setaria, Steinchisma MEGAT; PANIC; SETAR; STEIN

ថាន រុ់២០៣ Agrostis, Dactylis, Festuca, Festulolium,

Lolium, Phalaris, Phleum and Poa

AGROS; DCTLS; FESTU; FESTL;

LOLIU; PHALR; PHLEU; POAAA

ថាន រ២០៤ Lotus, Medicago, Ornithopus, Onobrychis,

Trifolium

LOTUS; MEDIC; ORNTP;

ONOBR; TRFOL

ថាន រុ់២០៥ Cichorium, Lactuca CICHO; LACTU

ថាន រុ់២០៦ Petunia and Calibrachoa PETUN; CALIB

ថាន រុ់២០៧ Chrysanthemum and Ajania CHRYS; AJANI

ថាន រុ់២០៨ (Statice) Goniolimon, Limonium,

Psylliostachys

GONIO; LIMON; PSYLL

ថាន រុ់២០៩ (Waxflower) Chamelaucium, Verticordia CHMLC; VERTI; VECHM

ថាន រុ់២១០ Jamesbrittania and Sutera JAMES; SUTER

ថាន រ២០៣និង២០៤ មិនរតូវ នបដងាើតដ ើងខតដលើមូលោា នថ្នរបដភទខដលទរុ់ទងជិតសនិទធិដនាុះដទ។

109

ថាន រុ់២១១ (Mushrooms)

Agaricus

Agrocybe

Auricularia

Dictyophora

Flammulina

Ganoderma

Grifola

Hericium

Hypsizigus

Lentinula

Lepista

Lyophyllum

Meripilus

Mycoleptodonoides

Naematoloma

Panellus

Pholiota

Pleurotus

Polyporus

Sparassis

Tricholoma

AGARI

AGROC

AURIC

DICTP

FLAMM

GANOD

GRIFO

HERIC

HYPSI

LENTI

LEPIS

LYOPH

MERIP

MYCOL

NAEMA

PANEL

PHLIO

PLEUR

POLYO

SPARA

MACRO

ថាន រុ់២១២ Verbena L. and Glandularia J. F. Gmel. VERBE; GLAND

110

មារា២០(៣) (៣) [ការចុុះបញ្ជ ីការោរុ់ដ ម្ ុះ] ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំរតូវដសនើដោយអនរបង្កា តុ់

ពូជដុំណ្ឋុំដៅអាជាញ ធរ។ របសិនដបើអាជាញ ធរររដឃើញថាការោរុ់ដ ម្ ុះមិន នបុំដពញលរខ-ខ្ណឌ តរមូវថ្នរថាខ្ណឌ ទី(២) អាជាញ ធររតវូបដិដសធនុ៍ការចុុះបញ្ជ ីដ ើយតរមូវឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត រនុងរយុៈដពលរុំណតុ់មួយ។ ការោរុ់ដ ម្ ុះរតូវចុុះបញ្ជ ីដោយអាជាញ ធររនុងដពលខតមួយស្សបោន នឹងការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

៣.១ របសិនដបើ អាជាញ ធរ ររមិនដឃើញមូលដ តុសរមាបុ់បដិដសធនុ៍ាមរថាខ្ណឌ (២) ដ ើយដឹងថាោម នមូលដ តុសរមាបុ់បដិដសធនុ៍ាមរថាខ្ណឌ (៤) ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ រតូវចុុះបញ្ជ ី ដ ុះពុមពផាយនិង ជូនដុំណឹងដៅអាជាញ ធរថ្នសមាជិរដផេងដទៀតរបសុ់ស ភាព។

៣.២ រនុងររណីសិទធិពីមុន(រថាខ្ណឌ (៤)) ឬ មូលដ តុដផេងដទៀតសរមាបុ់បដិដសធនុ៍ បុរគលមានរបដោជនុ៍ណ្ឋមួយ អាចោរុ់ពារយជុំទសុ់ការចុុះបញ្ជ ី។ អាជាញ ធរថ្នសមាជិរដផេងដទៀតរបសុ់ស ភាព អាចផតលុ់ការសដងាត( សូមដមើលរុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះរថាខ្ណឌ(៦))។

៣.៣ ការជុំទសុ់និងការសដងាតខដលពារុ់ព័នធ រួររតូវ នជូនដុំណឹងដៅអនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ។អនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ រួររតូវ នផតលុ់ឱ្កាសដដើមបីដឆលើយតបដៅនឹងការសដងាត។ របសិនដបើអាជាញ ធរ ោតុ់ទុរថាការោរុ់ដ ម្ ុះមិនសមរមយរនុងខដនដីរបសុ់ខ្លួន អាជាញ ធរនឹងតរមូវឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត។ ដបើមិន នោរុ់សុំដណើ រនុងរយុៈដពលរុំណតុ់ រួរខតបដិដសធនុ៍ពារយដសនើសុុំ។

៣.៤ ការរតួតពិនិតយការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើនិងលរខខ្ណឌ ដផេងដទៀតចុំដពាុះរិចចការពារពូជដុំណ្ឋុំ ជានីតិវធីិខដលរួរោតុ់ដុំណ្ឋលោន ដដើមបីធានាថា ការោរុ់ដ ម្ ុះអាចរតូវ នចុុះបញ្ជ ីដៅដពលផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

មារា២០(៤) (៤) [សិទធិពីមុនថ្នតតិយជន] សិទធិពីមុនថ្នតតិយជនមិនរតូវបុ៉ុះពាលុ់ដ ើយ។ ដោយ

មូលដ តុថ្នសិទធិពីមុន របសិនដបើការដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំរតូវោមឃាតុ់

111

ចុំដពាុះបុរគលណ្ឋមួយខដលាមបទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ ទី(៧) តរមូវឱ្យដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះ អាជាញ ធរ រតូវតរមូវឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត

សរមាបុ់ពូជដុំណ្ឋុំដនុះ។

៤. រនុងការសដរមចដលើភាពសមរមយថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ និងរតួតពិនិតយការ ជុំទសុ់និងការសដងាតទរុ់ទងនឹងសិទធិពីមុនថ្នតតិយជន ចុំនុចដូចខាងដរកាម មានដចតនាជួយអាជាញ ធរទុំងឡាយ។

(រ) អាជាញ ធរ មិនរួរទទួលយរការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ របសិនដបើ សិទធិពីមុន ខដលការអនុវតតនុ៍អាចរារាុំងការដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ រតវូ នផតលុ់ឱ្យដ ើយ ចុំដពាុះតតិយជនាមចាបុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ចាបុ់មាុ៉រ ឬចាបុ់រមមសិទិធបញ្ជដ ដផេងដទៀត។ ជាទុំនួលខុ្សរតូវរបសុ់មាច សុ់សិទធិពីមុន ដដើមបីអុះអាងសិទធិរបសុ់ខ្លួនាមរយុៈការជុំទសុ់ឬនីតិវធីិតុលាការខដលមាន។ បុ៉ុខនតអាជាញ ធរទុំងឡាយរតវូ នជរមញុឱ្យដធវើការស្សាវរជាវជាមុនរនុងការដ ុះពុមពផាយខដលពារុ់ព័នធ(ដូចជារពឹតតិប័រតផលូវការ) និងរនុងរបព័នធទិននន័យ(ដូចជា UPOV-ROM) ដដើមបីរុំណតុ់សិទធិពីមុនចុំដពាុះការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ។ អាជាញ ធររ៏អាចដធវើការស្សាវរជាវផងខដររនុងបញ្ជ ីដផេងដទៀត ដូចជាបញ្ជ ីមាុ៉រ មុនទទួលយរការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ។ (ខ្) សញ្ជដ ណថ្នសិទធិពីមុន រួរបញ្ចូ លសិទធិណ្ឋខដលដៅជាធរមាន រនុងខដនដីខដលពារុ់ព័នធ ដៅដពលដ ុះពុមពផាយការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ។ ចុំដពាុះសិទធិខដលមាន រយុៈដពលោបុ់ពីកាលបរដិចេទោរុ់ពារយដសនើសុុំ កាលបរដិចេទោរុ់ពារយដសនើសុុំរឺកាលបរដិចេទខដលពារុ់ព័នធនឹងការពិោរណ្ឋសិទធិពីមុន ឱ្យខតពារយដសនើសុុំទុំងដនាុះ្នដលុ់ការទទួល នសិទធិ។ (រ) រនុងររណីមានទុំនាសុ់រវាងការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំពីរ(សូមដមើលរថាខ្ណឌ (២)) រនុងខដនដីខតមួយឬដផេងោន ការោរុ់ដ ម្ ុះខដលមានកាលបរដិចេទដ ុះពុមពផាយមុនដរ រួររតូវ នររាទុរ ដ ើយអាជាញ ធរពារុ់ព័នធរួរដសនើឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត។ ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើរបសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវ នដ ុះពុមពផាយ ឬ អាចរតូវ នដ ុះពុមពផាយនាកាលបរដិចេទដរកាយ។ (ឃ) បនាទ បុ់ពីផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ របសិនដបើររដឃើញថា មានសិទធិពីមុនពារុ់ព័នធនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះ ខដលអាចនាុំឱ្យមានការបដិដសធនុ៍ការោរុ់ដ ម្ ុះ ការោរុ់ដ ម្ ុះរួរ

112

រតូវ នលុបដោល ដ ើយ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរួរដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដលសមស្សបមួយដផេងដទៀត។ មារា២២(១)(ខ្)(iii) ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ខចងថា របសិនដបើអនរ

បង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិន នដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះខដលសមស្សបមួយដផេងដទៀតដទ អាជាញ ធរអាចលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ន។ (ង) ចុំនុចខាងដរកាម ផតលុ់មរគុដទទសរុ៍មួយចុំនួនសតីពីអវីខដលបដងាើតជា “សិទធិពីមុន” ការអនុវតតនុ៍ខដលអាចរារាុំងការដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើុៈ

(i) មាុ៉រមួយអាចរតូវ នោតុ់ទុរជាសិទធិពីមុន ដៅដពលខដលការោរុ់ដ ម្ ុះខដល

នដសនើដូចោន នឹងមាុ៉រខដល នចុុះបញ្ជ ីសរមាបុ់ទុំនិញដូចោន ។ ដដើមបជីាដោលបុំណងថ្នការអនុវតតនុ៍ អតតសញ្ជដ ណទុំនិញដនុះ ដរើតដ ើងភារដរចើនចុំដពាុះមាុ៉រខដលចុុះបញ្ជ ីសរមាបុ់ទុំនិញរនុងថាន រុ់៣១ថ្នចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ទីររុងនីស៨ រួររ ុំលឹរថា ដទុះជារនុងរបដទសមួយចុំនួន មាុ៉រអាចរតូវ នការពារផងខដរដលើមូលោា នថ្នការដរបើរ សុ់ដោយោម នចុុះបញ្ជ ីរ៏ដោយ។ របសិនដបើមាុ៉រនិងការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ មិនដូចោន បុ៉ុខនតរបោរុ់របខ លោន មាុ៉រ រនុងររណីមួយចុំនួន អាចបដងាើតសិទធិពីមុន ខដលការអនុវតតនុ៍អាចរារាុំងការដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ ដ ើយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំអាចតរមូវឱ្យដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត។ ដទុះបីដបើមានភាពរបោរុ់របខ លោន រវាងការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើនិងមាុ៉រ របសិនដបើការអនុវតតមាុ៉រនឹងមិនរារាុំងការដរបើរ សុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ ការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះ អាចទទួលយរ ន។ ជាទូដៅការបដិដសធនុ៍ការោរុ់ដ ម្ ុះ ដោយអាជាញ ធរដលើមូលោា នថ្នភាពរបោរុ់របខ លោន នឹងមាុ៉រ បណ្ឋត លមរពីការជុំទសុ់របសុ់មាច សុ់មាុ៉រ ការសដងាតរបសុ់អាជាញ ធរទទួលខុ្សរតូវចុុះបញ្ជ ីមាុ៉រ ឬ ដសចរតីសដរមចរបសុ់តុលាការមានសមតថរិចច។ រនុងររណីរោនុ់ខតរបោរុ់របខ លោន ឬមានភាពដូចោន ខដលនាុំឱ្យមានការភ័នតរច ុំតិចតួច ដោយអនរដរបើរ សុ់ ការលុះបងុ់ដៅឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដោយមាច សុ់សិទធិមាុ៉រពីមុន អាចជាដុំដណ្ឋុះស្សាយមួយលែ។

៨

រិចចរពមដរពៀងទីររុងនីសពារុ់ព័នធនឹងចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់អនតរជាតិថ្នទុំនិញនិងដសវារមម សរមាបុ់ដោលបុំណងចុុះបញ្ជ ីមាុ៉រ ចុុះថ្ថៃទី ១៥ ខខ្មិថុនា ឆ្ន ុំ ១៩៥៧ ខដល នខរខរបដៅទីរនុងសតុរខុ្ល ចុុះថ្ថៃទី ១៤ ខខ្ររាោ ឆ្ន ុំ១៩៦៧ និង ដៅទីររុង ឡាដអ ចុុះថ្ថៃទី ១៣ ខខ្ឧសភា ឆ្ន ុំ១៩៧៧ និង នដធវើវដិសាធនរមម ចុុះថ្ថៃទី ២៨ ខខ្រញ្ជដ ឆ្ន ុំ១៩៧៩។

113

(ii) របសិនដបើការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ ដូចនឹងឬរបោរុ់របខ លោន នឹងមាុ៉រលបី ការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះ អាចមិនសមស្សប ដទុះបីជាមាុ៉រលបីដនុះ អនុវតតចុំដពាុះទុំនិញ ដរៅពីទុំនិញខដលមានរនុងថាន រុ់៣១ថ្នចុំណ្ឋតុ់ថាន រុ់ទីររុងនីស៩រ៏ដោយ

(iii) សិទធិពីមុន អាចពារុ់ព័នធផងខដរនឹងពាណិជជនាម១០និងដ ម្ ុះបុរគលលបីៗ

(iv) ដ ម្ ុះនិងអរេរកាតុ់ថ្នអងគការអនតររោា ភិ ល ខដលអនុសញ្ជដ អនតរជាតិមិនអនុញ្ជដ តឱ្យដរបើរ សុ់ជាមាុ៉រឬខផនរថ្នមាុ៉រ មិនសមស្សបជាការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំដទ១១

(v) សិទធិពីមុនខដលពារុ់ព័នធនឹងការដៅាមរបភពដដើមនិងមាុ៉រសមាគ លុ់ភូមិសាស្តសតទុំនិញ(ដូចជា“Scotch”) អាចមានាមចាបុ់ជាតិដោយឈរដលើមូលោា ន Common Law ឬដោយការចុុះបញ្ជ ី១២

(vi) រនុងររណីមួយចុំនួន សិទធិពីមុនាមដ ម្ ុះទីាុំងភូមិសាស្តសត (ដូចជាដ ម្ ុះ ទីររុង ឬរដា) អាចមាន បុ៉ុខនត ោម នវធិានទូដៅសតីពីររណីទុំងដនុះដ ើយ ដ ើយការវាយតថ្មលរួរខផែរដលើលរខណុៈសារលបងាមររណីនីមួយៗ។

៩

មាុ៉រលបី រតូវ នការពារដោយអនុសញ្ជដ ទីររុង ុ៉ រសីសតីពីរិចចការពាររមមសិទធិឧសា រមម(មារា៦សទួន) និងរិចចរពមដរពៀងសតីពីទិដាភាពពាណិជជរមមទរុ់ទងនឹងសិទធិរមមសិទធិបញ្ជដ (មារា១៦.២និង៣ ថ្នរិចចរពមដរពៀង TRIPS)។ សូមដមើលផងខដរ អនុសាសនុ៍រមួរបសុ់WIPO ឆ្ន ុំ១៩៩៩ ពារុ់ព័នធនឹងបទបបញ្ដតតិសតីពីរិចចការមាុ៉រលបី។ ១០

មារា៨ថ្នងអនុសញ្ជដ ទីររុង ុ៉ រសី ១១

អនុសាសនុ៍ដនុះរមួមានដ ម្ ុះនិងអរេរកាតុ់ខដល នជូនដុំណឹងាមមារា៦សទួន៣ថ្នអនុសញ្ជដ ទីររុង ុ៉ រសី ១២

មារា២២ដលុ់មារា២៤ថ្នរិចចរពមដរពៀងTRIPSខចងពីកាតពវរិចចសមាជិរ WTOដដើមបីការពារមាុ៉រសមាគ លុ់ភូមិសាស្តសតទុំនិញ។ រិចចរពមដរពៀងលីសដ នសតីពីរិចចការពារការដៅាមរបភពដដើមនិងការចុុះបញ្ជ ីអនតរជាតិ បដងាើតនីតិវធីិចុុះបញ្ជ ីអនតរជាតិចុំដពាុះការដៅាមរបភពដដើម រនុងរដាខដលជាភារីរិចចរពមដរពៀងដនុះ។

114

រា២០(៥) (៥) [ការោរុ់ដ ម្ ុះដូចោន រនុងសមាជិរទុំងអសុ់ថ្នស ភាព] ពូជដុំណ្ឋុំមួយរតូវ

បញ្ជូ នដៅសមាជិរទុំងអសុ់ថ្នស ភាពដរកាមការោរុ់ដ ម្ ុះខតមួយ។ អាជាញ ធរថ្នសមា- ជិរនីមួយៗរបសុ់ស ភាពរតូវចុុះបញ្ជ ីការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នបញ្ជូ នមរ ដលើរខលងខតយលុ់ថាការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះមិនសមស្សបរនុងខដនដីរបសុ់ខ្លួន។ រនុងររណីដនុះតរមូវឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផតលុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត។

៥.១ បទបបញ្ដតតិដនុះ ឆលុុះបញ្ជច ុំងពីសារុៈសុំខានុ់ថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខតមួយសរមាបុ់ការអនុវតតនុ៍របរបដោយរបសិទធភាពថ្នរបព័នធយូបុ៉ូវ។

៥.២ រថាខ្ណឌ (៥) ផតលុ់ការខណនាុំចាសុ់លាសុ់ទុំងសរមាបុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំនិងអាជាញ -ធរុៈ (រ) ទរុ់ទងនឹងពារយដសនើសុុំបនាទ បុ់ថ្នពូជដុំណ្ឋុំខតមួយ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវបញ្ជូ នដៅសមាជិរទុំងអសុ់ថ្នស ភាពនូវការោរុ់ដ ម្ ុះ ខដលរតវូ នបញ្ជូ នជាមួយពារយដសនើសុុំដុំបូង។ ការដលើរខលងចុំដពាុះកាតពវរិចចខាងដលើ អាចសមស្សបដៅដពលខដលការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ រតូវ នបដិដសធនុ៍ដោយអាជាញ ធរមួយ មុនការោរុ់ដ ម្ ុះរតូវ នចុុះ បញ្ជ ីដោយសមាជិរដផេងដទៀតណ្ឋមួយថ្នស ភាព។ រនុងររណីដនុះ អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នដលើរទឹរចិតតឱ្យដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះថមី ដៅអាជាញ ធរទុំងអសុ់ដដើមបីទទួល ន ការោរុ់ដ ម្ ុះខតមួយរនុងខដនដីទុំងអសុ់។

(ខ្) កាតពវរិចចសុំខានុ់ាមរថាខ្ណឌ (៥) រឺថាអាជាញ ធររួរទទួលយរការោរុ់ដ ម្ ុះខដលរតវូ នបញ្ជូ ននិងចុុះបញ្ជ ីជាមួយពារយដសនើសុុំដុំបូង ដលើរខលងខតការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះមិនសមរមយរនុងខដនដីរបសុ់ខ្លួន(សូមដមើលខផនរ៥.៣)។ ដលើមូលោា នដនុះដទុះជាបទបបញ្ដតតិមួយចុំនួនសតីពីការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ អនុញ្ជដ តឱ្យអាជាញ ធរបដងាើតមរគុដទទសរុ៍ផ្លទ លុ់ខ្លួន ពារុ់ព័នធនឹងការអនុវតតនុ៍ពីមុន កាតពវរិចចាមរថាខ្ណឌ (៥) រួររតូវ នផតលុ់អាទិភាព ដលើរខលងខត មានទុំនាសុ់ផ្លទ លុ់ដៅនឹងបទបបញ្ដតតិថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ។ រនុងររណីដនុះរតូវផតលុ់អនុសាសនុ៍ផងខដរដដើមបដីជៀសវាងការបរស្សាយចដងែៀតណ្ឋមួយ ថ្នបទបបញ្ដតតិអនុសញ្ជដយូបុ៉ូវនិងទរុ់ទងនឹងមរគុដទទសរុ៍ឬការអនុវតតនុ៍ពីមុន ខដលអាចនាុំឱ្យមានការបដិដសធនុ៍ខដលមិនោុំ ចុ់នូវការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ដ ើយជាវ ិរការបដងាើតខដលមិនោុំ ចុ់នូវសទិសន័យថ្នពូជដុំណ្ឋុំ។

115

(រ) ដោយសារអរខរររមឬរបព័នធថ្នការសរដសរមានភាពដផេងោន អាចជាការោុំ ចុ់ ដដើមបបីរខរបាមសុំដលងឬរតុ់រាាមសុំដលង នូវការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ ដដើមបឱី្យមានការចុុះបញ្ជ ី នដៅរនុងខដនដីមួយដផេងដទៀត។ រនុងររណីដនុះការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នបញ្ចូ លរនុងពារយដសនើសុុំនិងការបរខរបាមសុំដលង ឬរតុ់រាាមសុំដលង រតូវ នោតុ់ទុរថាជាការោរុ់ដ ម្ ុះខតមួយ។ បុ៉ុខនតការបរខរបមិនរួរោតុ់ទុរជាការោរុ់ដ ម្ ុះខតមួយដទ។

៥.៣ ខ្ណុៈខដលររមិតថ្នភាពអាចបតុ់ខបន នមានលរខណុៈសមសមយ បញ្ជ ីខដលមិនរុំណតុ់ដូចខាងដរកាម អាចជួយអាជាញ ធរទុំងឡាយរនុងការសដរមចថាអវីមិនសមមយ។ រនុងខដនដីរបសុ់ខ្លួន អាជាញ ធរថ្នសមាជិរមួយ អាចបដិដសធនុ៍ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ ដទុះជាមានការខ្ុំរបឹងោុ៉ងណ្ឋរ៏ដោយ របសិនដបើអាជាញ ធរបង្កា ញថាុៈ (រ) ការោរុ់ដ ម្ ុះមិនស្សបាមបទបបញ្ដតតិរនុងរថាខ្ណឌ (២)និង(៤) ឬ

(ខ្) ការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះផទុយនឹងដោលនដោ យសាធារណុៈ។

116

៥.៤ ដដើមបីអនុញ្ជដ តឱ្យមានការដធវើអតតសញ្ជដ ណរតឹមរតូវថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នចុុះបញ្ជ ីដោយមានដ ម្ ុះដផេងោន ាមររណីដលើរខលង(សូមដមើលខផនរ៥.៣ខាងដលើ) រនុងខដនដីដផេងោន បញ្ជ ីសទិសន័យាមតុំបនុ់ឬអនតរជាតិ អាចរតូវ នបដងាើតដ ើងដោយ យូបុ៉ូវ និង/ឬដោយសមាជិរមួយចុំនួនថ្នស ភាព។

៥.៥ ដដើមបីកាតុ់បនថយោនិភ័យថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដលរតវូោតុ់ទុរថាមិនសម រមយរនុងខដនដីខដលដសនើសុុំរិចចការពារ សមាជិរថ្នស ភាព រតូវដលើរទឹរចិតតឱ្យអាជាញ ធរដផេងដទៀតនិងអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំររ ននូវលរខណុៈវនិិចេ័យ មរគុដទទសរុ៍និងការអនុវតតនុ៍លែបុំផុតខដលខ្លូនអនុវតតចុំដពាុះការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ។ ជាពិដសស អាជាញ ធរទុំងឡាយ រតូវ នដលើរទឹរចិតតឱ្យមានមុខ្ង្ករស្សាវរជាវដអ ិចរតូនិច ខដលខ្លួនដរបើរ សុ់រនុងការរតួត

ពិនិតយការោរុ់ដ ម្ ុះរនុងទរមងុ់មួយ ខដលអាចអនុញ្ជដ តឱ្យមានការរតតួពិនិតយាមរបព័នធ អីុនធឺខណតនូវការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នដសនើ ទលុ់នឹងរបព័នធទិននន័យថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដលពារុ់ព័នធ ដ ើយជាពិដសសរបព័នធទិននន័យពូជដុំណ្ឋុំយូបុ៉ូវ។ សមាជិរថ្នស ភាពរ៏អាចផតលុ់ដសវារមមរតួតពិនិតយការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំាមតរមូរការផងខដរ។ សមាជិរថ្នស ភាពរតូវ នដលើរទឹរចិតតឱ្យដរបើរ សុ់ដរ ទុំព័ររបសុ់យូបុ៉ូវដដើមបផីតលុ់ព័តុ៌មាននិងការតភាជ បុ់ដៅរបភពទុំងដនុះ។

117

មារា២០(៦) (៦) [ព័តុ៌មានរវាងអាជាញ ធរថ្នសមាជិររបសុ់ស ភាព] អាជាញ ធរថ្នសមាជិររបសុ់

ស ភាពរតូវធានាថា អាជាញ ធរថ្នសមាជិដផេងដទៀតទុំងអសុ់របសុ់ស ភាព រតូវ នជូនដុំណឹងពីបញ្ជា ពារុ់ព័នធនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ជាពិដសស ការបញ្ចូ ល ការចុុះបញ្ជ ី និងការលុបដោលការោរុ់ដ ម្ ុះ។ អាជាញ ធរណ្ឋមួយអាចដលើរដ ើងអុំពីការសដងាតរបសុ់ខ្លួនដបើមាន ដលើការចុុះបញ្ជ ីការោរុ់ដ ម្ ុះដៅអាជាញ ធរខដល នជូនដុំណឹងពីការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះ ។ ៦.១ បទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ (៦) បង្កា ញពីសារុៈសុំខានុ់ថ្នរិចចស របតិបតតិការនិងការផ្លល សុ់បតូរព័តុ៌មានរវាងអាជាញ ធរ។

៦.២ កាតពវរិចចដដើមបជូីនដុំណឹងសមាជិរដផេងដទៀតថ្នស ភាពពីបញ្ជា ពារុ់ព័នធនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ខផែរដលើការផ្លល សុ់បតូររពឹតតិប័រតផលូវការនិងមដធា យដផេងដទៀតថ្នការដ ុះពុមពផាយ។ រួរផតលុ់អនុសាសនុ៍ថា រុំរូថ្នរពឹតតិប័រតផលូវការរតូវខផែរដលើរពឹតតិប័រតសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរុំររូបសុ់យូបុ៉ូវ( ឯរសារUPOV/INF/5) ជាពិដសស ជុំពូរនានាខដលមានព័តុ៌មានសតីពីការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ រួររតូវរុំណតុ់ឱ្យ នសមរមយរនុងារាងមាតិកា។ បុ៉ុខនត របព័នធទិននន័យពូជដុំណ្ឋុំយូបុ៉ូវ ជាយនតការខដលមានសារុៈសុំខានុ់ដដើមបីឱ្យមានព័តុ៌មានជាអតិបរមាសរមាបុ់សមាជិរទុំងឡាយថ្នស ភាព ពារុ់ព័នធនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ រនុងទរមងុ់ថ្នការអនុវតតនុ៍។

៦.៣ រថាខ្ណឌ (៦) ខចងពីលទធភាពសរមាបុ់សមាជិរថ្នស ភាពដដើមបសីដងាត របសិនដបើខ្លួនរិតថា ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើរនុងសមាជិរណ្ឋមួយដផេងដទៀតថ្នស ភាព មិនសមរមយ។ ជាពិដសសចុំដពាុះបទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ (៥) អាជាញ ធររួរពិោរណ្ឋដលើការសដងាតទុំងអសុ់ខដលដធវើដោយអាជាញ ធរទុំងឡាយថ្នសមាជិរដផេងដទៀត ដៅដពលសដរមចដលើភាពសមរមយថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ។ អនុដលាមាមបទបបញ្ដតតិសតីពីការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំាមអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ របសិនដបើការសដងាតមាននិោយអុំពីឧបសរគរនុងការទទួលការយលុ់រពមខដលអនុវតតចុំដពាុះសមាជិរទុំងអសុ់ ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើរួររតូវ នបដិដសធនុ៍។ របសិនដបើការសដងាតនិោយអុំពីឧបសរគរនុងការទទួលការយលុ់រពមខតរនុងសមាជិរថ្នស ភាពខដល នបញ្ជូ នការសដងាត(ដូចជា សិទធិមាុ៉រពីមុនរនុងខដនដីដនុះ) អនរោរុ់ពារយដសនើសុុំរួររតវូ នជូនដុំណឹងអុំពីដរឿងដនុះ។ របសិនដបើរបដមើលដឃើញថា

118

រិចចការពារនឹងរតូវអនុវតតចុំដពាុះ ឬរបសិនដបើអាចរ ុំពឹងថាបុំខណរពូជខដលផលិតដ ើងវញិឬបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន នឹងរតូវដធវើចរាចររនុងខដនដីសមាជិរស ភាពខដល នបញ្ជូ នការសដងាត អាជាញ ធរខដលរតួតពិនិតយការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ រួរដសនើឱ្យអនរោរុ់ពារយដសនើសុុំដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត។

៦.៤ អាជាញ ធរខដលដធវើការសដងាត និងអាជាញ ធរខដលរតតួពិនិតយដបើដធវើដៅ ន រួររបឹងខរបងដដើមបីឱ្យមានរិចចរពមដរពៀងសតីភាពអាចទទួលយរ នថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ។

៦.៥ រួរផតលុ់អនុសាសនុ៍ថា ដសចរតីជូនដុំណឹងពីដសចរតីសដរមចចុងដរកាយរតូវោរុ់ដៅអាជាញ ធរណ្ឋមួយខដល នបញ្ជូ នការសដងាត។

៦.៦ អាជាញ ធរទុំងឡាយរតូវ នដលើរទឹរចិតត ឱ្យដផញើព័តុ៌មានសតីពីការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំដៅអាជាញ ធរខដលពារុ់ព័នធនឹងរិចចការពារសិទធិដផេងដទៀត(ដូចជា អាជាញ ធរទទួលខុ្សរតូវចុុះបញ្ជ ីមាុ៉រ)។

៦.៧ ទរមងុ់រុំរសូរមាបុ់សដងាតដលើការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើ ោរុ់រនុងសមាជិរមួយដផេងដទៀតថ្នស ភាព អាចដឃើញរនុងរុំណតុ់-មារា២០(៦) ទរមងុ់រុំរសូរមាបុ់ការសដងាត។ ទរមងុ់រុំរសូរមាបុ់ដឆនើយតបចុំដពាុះការសដងាត អាចដឃើញរនុង រុំណតុ់-មារា២០(៦) រុំរដូឆលើយតបចុំដពាុះការសដងាត។ ចាបុ់ចមលងថ្នដសចរតីជូនដុំណឹងទុំងដនុះ រួររតូវ នដផញើដៅដពលជាមួយោន ដៅអាជាញ ធរថ្នសមាជិរដផេងដទៀតរបសុ់ស ភាព។

[“ទរមងុ់រុំរសូរមាបុ់ការសដងាតដលើការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ខដល នដសនើ ោរុ់ដៅសមាជិរមួយដផេងដទៀត

ថ្នស ភាព” មានដូចខាងដរកាម]

119

ទរមងុ់រុំរសូរមាបុ់ការសដងាតដលើការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នដសនើ ខដល នោរុ់ដៅសមាជិរមួយដផេងដទៀតថ្នស ភាព

ពីុៈ ____________________________________

ការដោងរបសុ់អនរ

____________________________________

ការដោងរបសុ់ដយើង

ការសដងាតដលើការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នោរុ់ ដៅុៈ ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នោរុ់: ________________________________________

អុំបូរ/របដភទ(ដ ម្ ុះររុខជាតិ): _________________________ ដលខ្រូដយូបុ៉ូវ: __________

រពឹតតិប័រត: __________________________________________________________________

(ដលខ្/ឆ្ន ុំ) អនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ: ________________________________________________________

ការសដងាត: _________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

របសិនដបើការសដងាត ដោងដៅមាុ៉រឬសិទធិមួយដផេងដទៀត ដ ម្ ុះនិងអាសយោា នមាច សុ់សិទធិដនាុះ(របសិនដបើមាន): ___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

ចាបុ់ចមលងដផញើដៅអាជាញ ធរថ្នសមាជិរដផេងដទៀតរបសុ់ស ភាព

កាលបរដិចេទ: ___________________ តថដលខា: ______________________________

120

[“រុំរដូឆលើយតបចុំដពាុះការសដងាតដលើការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំ ខដល នដសនើ ោរុ់ដៅសមាជិរមួយដផេងដទៀត

ថ្នស ភាព” មានដូចខាងដរកាម]

121

រុំរដូឆលើយតបចុំដពាុះការសដងាតដលើការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នដសនើ ោរុ់ដៅសមាជិរមួយដផេងដទៀតថ្នស ភាព

ពី:

____________________________________

ការដោងរបសុ់អនរ

____________________________________

ការដោងរបសុ់ដយើង

ការដឆលើយតបចុំដពាុះការសដងាតដលើការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នោរុ់

ដៅ:

ដឆលើយតបនឹងការជុំទសុ់របសុ់អនរចុំដពាុះការោរុ់ដ ម្ ុះ[…………………] ពូជដុំណ្ឋុំ ថ្ន[ដ ម្ ុះររុខជាតិ/ដលខ្រូដយូបុ៉ូវ] ដយើងចងុ់ជូនដុំណឹងដៅអនរថាុៈ ១. □ ាមដោបលុ់របសុ់ដយើង មានលរខណុៈខុ្សោន ររបុ់រោនុ់រវាងដ ម្ ុះ......................

និង..................................ទុំងរនុងការសរដសរនិងការបដញ្ចញសុំដលង។ ដូដចនុះ [អាជាញ ធរ] ោម នមូលដ តុបដិដសធនុ៍ការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះដទ។

២. □ [អាជាញ ធរ] នទទួលយរការោរុ់ដ ម្ ុះដនុះ និងោម នទទួល នការជុំទសុ់រនុង

រយុៈដពលខដល នរុំណតុ់ បនាទ បុ់ពីដ ុះពុមពផាយ។

៣. □ ពូជដុំណ្ឋុំដនុះរតវូ នចុុះបញ្ជ ីរនុងដ ម្ ុះដនុះ ដលើ.................................................. ៤. □ ការដ ុះពុមពដលើរដុំបូង ជាការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើរនុង................................... ៥. □ អនរោរុ់ពារយដសនើសុុំរតូវ នដសនើឱ្យោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត។

៦. □ ដនុះជាពូជដុំណ្ឋុំខតមួយ។

៧. □ ពារយដសនើសុុំពូជដុំណ្ឋុំរតវូ នដរដចញ/បដិដសធនុ៍។

៨. □ អនរោរុ់ពារយដសនើសុុំ នដរដចញការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នដសនើ។

៩. □ ដផេងដទៀត

ចាបុ់ចមលងខដលដផញើដៅអាជាញ ធរថ្នសមាជិរដផេងដទៀតរបសុ់ស ភាព

កាលបរដិចេទ: ___________________ តថដលខា: ______________________________

122

មារា២០(៧) (៧) [កាតពវរិចចដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះ] រនុងខដនដីសមាជិរមួយថ្នស ភាព

បុរគលណ្ឋមួយខដលោរុ់លរុ់ ឬចរាចរបុំខណរថ្នពូជដុំណ្ឋុំខដល នការពាររនុងខដនដីដនុះ រតូវដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំដនុះ ដទុះបីបនាទ បុ់ពីសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំផុតសុពលភាពចុំដពាុះពូជដុំណ្ឋុំដនុះរ៏ដោយ ដលើរខលងខតសិទធិពីមុនណ្ឋមួយរារាុំងដលុ់ការដរបើរ សុ់ខបបដនុះ ាមបទបបញ្ដតតិថ្នរថាខ្ណឌ ទី(៤)។ ៧. របសិនដបើររដឃើញថា សិទធិពីមុនថ្នតតិយជន អាចរារាុំងការដរបើរ សុ់ការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នចុុះបញ្ជ ី អាជាញ ធររតូវតរមូវឱ្យអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះមួយដផេងដទៀត។ មារា២២(១)(ខ្)(iii) ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ខចងថា សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំអាចរតូវ នលុបដោលរបសិនដបើ “អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិន នដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះសមរមយណ្ឋមួយដផេងដទៀត ដៅដពលខដលការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នលុបដោលបនាទ បុ់ ពី នផតលុ់សិទធិ”។

មារា២០(៨) (៨) [ការបញ្ជជ រុ់ខដលដរបើរ សុ់ទរុ់ទងនឹងការោរុ់ដ ម្ ុះ] ដៅដពលខដលពូជ

ដុំណ្ឋុំមួយ រតូវ នោរុ់លរុ់ ឬចរាចរ ពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នអនុញ្ជដ ឱ្យភាជ បុ់ដៅនឹង ពាណិជជ-សញ្ជដ ពាណិជជនាម ឬការបញ្ជជ រុ់របោរុ់របខ លដផេងដទៀតជាមួយការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដល នចុុះបញ្ជ ី។ របសិនដបើការបញ្ជជ រុ់ដនុះ រតូវ នភាជ បុ់ខបបដនុះ ការោរុ់ដ ម្ ុះរតូវដធវើោុ៉ងណ្ឋឱ្យង្កយសាគ លុ់។

123

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា២១ ដមាឃភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ (១) [មូលដ តុថ្នដមាឃភាព] ភារី តថដលខី្នីមួយៗរតូវរបកាសថា សិទធិអនរបង្កា តុ់

ពូជដុំណ្ឋុំខដល នផតលុ់ រតូវដធវើដមាឃភាព ដៅដពលខដលុៈ (i) លរខខ្ណឌ រនុងមារា៦ឬមារា៧មិន នបុំដពញដូចកាលពីដពលផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

(ii) រនុងររណីខដលការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ខផែរជាសុំខានុ់ដលើព័តុ៌មាន និងឯរសារខដលផតលុ់ឱ្យដោយអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ លរខខ្ណឌ រនុងមារា៨ ឬមារា៩ មិន នបុំដពញដូចកាលពីដពលផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬ

(iii) សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ នផតលុ់ដៅឱ្យបុរគលមួយខដលោម នសិទធិទទួល ដលើរខលងខតសិទធិដនុះរតូវ នដផទរដៅឱ្យបុរគលខដលមានសិទធិ ទទួល។

(២) [ ការបដិដសធនុ៍មូលដ តុដផេងៗដទៀត ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិនរតូវ នរបកាសថាដមាឃភាព ដោយមូលដ តុដផេងដរៅពីមូលដ តុដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ទី(១)ដ ើយ។

១.១ ដៅដពលខដលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ រតូវ នរបកាសដមាឃភាព ដរឿងដនុះ ដសមើ នឹង

ការរបកាសថា សិទធិដនុះោម នសុពលភាព ដ ើយ មិនរួររតូវ នផតលុ់ឱ្យាុំងពីដុំបូង។ បុ៉ុខនត សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលរតវូលុបដោល មានសុពលភាពរ ូតដលុ់កាលបរដិចេទលុបដោល ដ ើយជាពិដសសរឺមានសុពលភាពដៅដពលផតលុ់ឱ្យ(សូមដមើលរុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីការលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំាមអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ (ឯរសារUPOV/EXN/CAN)ខដលបដងាើតដ ើងវញិរនុងរុំណតុ់ពនយលុ់-មារា២២)។

១.២ ការដរបើរ សុ់ពារយ “រតូវ” បញ្ជជ រុ់ថា អាជាញ ធរមានសមតថរិចចរតូវរបកាសដមាឃភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ របសិនដបើ នបុំដពញលរខណុៈវនិិចេ័យរុំណតុ់រនុងមារា២១(១) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ។

124

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា២២ ការលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ (១) [មូលដ តុថ្នការលុបដោល] (រ) ភារី តថដលខី្នីមួយៗអាចលុបដោលសិទធិ

អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលខ្លួន នផតលុ់ឱ្យ របសិនដបើមានភសតុាងបង្កា ញថាលរខខ្ណឌ រនុងមារា៨ឬមារា៩ ខលងបុំដពញ ន។

(ខ្) ជាងដនុះដៅដទៀត ភារី តថដលខី្នីមួយៗ អាចលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលខ្លួន នផតលុ់ឱ្យ របសិនដបើបនាទ បុ់ពីមានសុំដណើ និងរនុងរយុៈដពលរុំណតុ់មួយុៈ

(i) អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិន នផតលុ់ព័តុ៌មាន ឯរសារ ឬបុំខណរពូជខដលោុំ ចុ់សរមាបុ់ដផទៀងផ្លទ តុ់ការររាសិទធិថ្នពូជដុំណ្ឋុំ ដលុ់អាជាញ ធរ

(ii) អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខ្រខានមិន នបងុ់រថ្រមដដើមបីររាសិទធិខ្លួនឱ្យដៅជាធរមាន ឬ

(iii) អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិន នផតលុ់ដ ម្ ុះថមីសមស្សប បនាទ បុ់ពីដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំខដលទទូល នសិទធិដនុះរតវូ នលុបដោល។

(២) [ ការបដិដសធនុ៍មូលដ តុដផេងដទៀត ] សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំមិនរតូវ នលុបដោលដោយមូលដ តុដផេង ដរៅពីមូលដ តុដូចមានខចងរនុងរថាខ្ណឌ ទី(១)។

១.១ ការលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ មានន័យថា សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខលងមានសុពលភាព ោបុ់ពីកាលបរដិចេទណ្ឋមួយ ដ ើយការអនុញ្ជដ តពីអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខលងទមទរចុំដពាុះសរមមភាពណ្ឋមួយសថិតដរកាមវសិាលភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។ សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំខដលរតវូ នលុបដោល ោម នសុពលភាពរ ូតដលុ់កាលបរដិចេទថ្នការលុបដោល ដ ើយដោយខ រមានសុពលភាពដៅដពលផតលុ់។ បុ៉ុខនតដៅដពលខដលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នរបកាសដមាឃភាព វាដសមើនឹងរបកាសថា សិទធិោម នសុពលភាពដ ើយមិនរួររតវូ នផតលុ់ាុំងពីដុំបូង (សូមដមើលរុំណតុ់ពនយលុ់សតីពីដមាឃភាពសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំាមអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ(ឯរសារ UPOV/EXN/NUL) រនុង រុំណតុ់-មារា២១)។

១.២ ាមចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ របសិនដបើអនុវតតមូលដ តុសរមាបុ់ការលុបដោល អាជាញ ធរមានសមតថរិចច “អាច” លុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ខដលមានន័យថាោម នកាតពវរិចចជាសវ័យរបវតតិដដើមបលុីបដោលដទ។ ដលើរខលងខតមានចាបុ់ខចងផទុយ

125

អាជាញ ធរមានសមតថរិចច អាចពិោរណ្ឋដលើកាលុៈដទសុៈជារុ់លារុ់ ដ ើយអាចសដរមចលុបដោលសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬ អាចផតលុ់ដពលដវលាបខនថម ដដើមបីដោុះស្សាយសាថ នភាព

ជាដដើម។

១.៣ មារា២២(១)(ខ្)(iii) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ខចងថា សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ អាចរតូវ នលុបដោល របសិនដបើ “អនរបង្កា តុ់ពូជមិនដសនើការោរុ់ដ ម្ ុះសមស្សបមួយដផេងដទៀត ដៅដពលខដលការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំរតូវ នលុបដោល បនាទ បុ់ពីការ ផតលុ់សិទធិ”។ រុំណតុ់ពនយលុ់ទរុ់ទងនឹងរថាខ្ណឌ (៤)មារា២០ថ្នចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១( “រុំណតុ់ ពនយលុ់សតីពីការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំាមអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ” (ឯរសារ UPOV/INF/12)បដងាើតដ ើងវញិរនុងរុំណតុ់ពនយលុ់-មារា២០) ផតលុ់មរគុដទទសរុ៍សតីពីសាថ នភាពខដលការោរុ់ដ ម្ ុះពូជដុំណ្ឋុំអាចរតូវ នលុបដោល។

126

រុំណតុ់ពនយលុ់ចុំដពាុះមារា៣០ ការអនុវតតនុ៍អនុសញ្ជដ [សូមដមើល មារា ២៣ ដលុ់ ២៦ ថ្នជុំពូរទី១ថ្នឯរសារដនុះ]

(១) [វធិានការអនុវតត] ភារី តថដលខី្នីមួយៗ រតូវអនុម័តរាលុ់វធិានការោុំ ចុ់សរមាបុ់អនុ-

វតតអនុសញ្ជដ ដនុះ ជាពិដសសភារី តថដលខី្រតូវុៈ (i) ខចងពីវធិានការដោុះស្សាយាមផលូវចាបុ់សមស្សប សរមាបុ់អនុវតតសិទធិអនរ បង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំឱ្យមានរបសិទធភាព

(ii) បដងាើតអាជាញ ធរខដលទទួលបនទិររិចចការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬ ផតលុ់រិចចការដនុះដៅអាជាញ ធរខដលររបុ់ររងដោយភារី តថដលខី្មួយដផេងដទៀត

(iii) ធានាថា សាធារណជនទទួល នដុំណឹងាមរយុៈការដ ុះពុមពផាយជាដទៀងទតុ់នូវព័តុ៌មានខដលពារុ់ព័នធនឹងុៈ

- ពារយដសនើសុុំនិងការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ និង

- ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើនិង នយលុ់រពម។

(២)[ ការអនុដលាមាមចាបុ់] រតូវយលុ់ថា ដៅដពលតមាលុ់លិខិ្តុបររណុ៍ ថ្នការផតលុ់សោចប័ន ការទទួលយរ ការយលុ់រពម ឬការចូលជាសមាជិររបសុ់ខ្លួន ាមររណីនីមួយៗ រដាឬអងគការអនតររោា ភិ លនីមួយៗ រតូវមានលទធភាព ាមចាបុ់របសុ់ខ្លួន បដងាើតអានុភាពអនុវតតដលុ់បទបបញ្ដតតិថ្នអនុសញ្ជដ ដនុះ ។ ការអនុវតតនុ៍សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ១.១ “[…] (i) ខចងពីវធិានការដោុះស្សាយាមចាបុ់សមស្សបសរមាបុ់អនុវតតសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំឱ្យមានរបសិទធភាព”

[សូមដមើល មារា ២៣ ដលុ់ ២៦ ថ្នជុំពូរទី១ថ្នឯរសារដនុះ]

១.១.១ ដៅដពលខដល អនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ តរមូវឱ្យសមាជិរថ្នស ភាព ខចងពីវធិានការដោុះស្សាយាមចាបុ់សមស្សបសរមាបុ់អនុវតតសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំឱ្យមានរបសិទធិភាព ជាបញ្ជា របសុ់អនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំដដើមបីអនុវតតសិទធិរបសុ់ខ្លួន។

១.១.២ បញ្ជ ីខដលមិនរុំណតុ់ថ្នវធិានការអនុវតតដូចខាងដរកាម អាចរតូវ នពិោរណ្ឋ ដបើសមស្សបុៈ (រ) វធិានការរដាបបដវណី

127

(i) វធិានការបដណ្ឋត ុះអាសនន ការពយួរលទធផលថ្នបណតឹ ងរដាបបដវណី ដដើមបីរារាុំងឬបញ្ឈបុ់ ការរ ុំដលាភសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ និង/ឬ ដដើមបីររាភសតុាង (ដូចជា ការរបមូល រុំរថូ្នបុំខណរពូជខដលរ ុំដលាភបុំពានពីរខនលងោុំដុុះ)

(ii) វធិានការខដលអនុញ្ជដ តឱ្យមានបណតឹ ងរដាបបដវណីដដើមបីោមឃាតុ់ការរបរពឹតតិ ឬបនតការរបរពឹតតិការរ ុំដលាភសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

(iii) វធិានការដដើមបីផតលុ់សុំណងសមស្សប ចុំដពាុះការខូ្ចខាតរបសុ់មាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ និង ដធវើឱ្យរាងោលចុំដពាុះការរ ុំដលាភបុំពានបនតដទៀត

(iv) វធិានការដដើមបីអនុញ្ជដ តឱ្យបុំផ្លល ញឬរុំដទចដោលបុំខណរពូជខដលរ ុំដលាភបុំពាន

(v) វធិានការដដើមបឱី្យជនដលមើសបងុ់ការចុំណ្ឋយដលុ់មាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ (ដូចជាថ្ថលឈនួលដមធាវជីាដដើម)

(vi) វធិានការតរមូវឱ្យជនដលមើសផតលុ់ព័តុ៌មានដលុ់មាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំពីតតិយ

ជនខដលពារុ់ព័នធរនុងការផលិតនិងខចរោយបុំខណរពូជខដលរ ុំដលាភបុំពាន។

(ខ្) វធិានការរយ

ការនាុំចូល

(i) វធិានខដលការអនុញ្ជដ តឱ្យអាជាញ ធររយពយួរការដោុះខលងឱ្យដធវើចរាចរដោយដសរ ី ការដរ ូត របឹអូស ឬបុំផ្លល ញដោលបុំខណរពូជ ខដល នផលិតដោយរ ុំដលាភសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

ការនាុំដចញ

(ii) វធិានការ អនុញ្ជដ តឱ្យអាជាញ ធររយពយួរការដោុះខលងបុំខណរពូជ ខដលរ ុំដលាភ

បុំពានដដើមបីនាុំដចញ។

(រ) វធិានការរដា ល

(i) វធិានការបដណ្ឋត ុះអាសនន ដដើមបីរារាុំង ឬបញ្ឈបុ់ការរ ុំដលាភបុំពានសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំនិង/ឬដដើមបីររាភសតុាង (ដូចជា របមូលរុំរបូុំខណរពូជខដលរ ុំដលាភបុំពានពីទីរខនលងោុំដុុះ)

(ii) វធិានការ ដដើមបីោមឃាតុ់ការរបរពឹតតិ ឬបនតរបរពឹតតិការរ ុំដលាភបុំពានសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

(iii) វធិានការដដើមបអីនុញ្ជដ តឱ្យបុំផ្លល ញឬរុំដទចដោលបុំខណរពូជខដលរ ុំដលាភបុំពាន

128

(iv) វធិានការតរមូវឱ្យជនដលមើស ផតលុ់ព័តុ៌មានដលុ់មាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំពី

តតិយជន ខដលពារុ់ព័នធរនុងការផលិត និងខចរោយបុំខណរពូជខដលរ ុំដលាភបុំពាន

(v) វធិានការអនុញ្ជដ តឱ្យដរ ូត របឹអូសបុំខណរពូជខដល នផលិតដោយរ ុំដលាភសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ

(vi) វធិានការសរមាបុ់អាជាញ ធរទទួលខុ្សរតវូដធវើពិដសាធនុ៍និងបញ្ជជ រុ់បុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ ន ផតលុ់ព័តុ៌មានដលុ់មាច សុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំចុំដពាុះបុំខណរពូជខដលអាចយរដៅោុំដុុះ នថ្នដុំណ្ឋុំរបសុ់ខ្លួន

(vii) ទណឌ រមមរដា ល ឬពិន័យ រនុងររណីរ ុំដលាភចាបុ់សតីពីសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬ មិនស្សបាមបទបបញ្ដតតិសតីពី ឬការដរបើរ សុ់ខុ្សថ្នការោរុ់ដ ម្ ុះពូជ ដុំណ្ឋុំ។

(ឃ) វធិានការរព មទណឌ បណតឹ ងរព មទណឌ និងដទសបញ្ដតតិរនុងររណីរ ុំដលាភបុំពានដោយដចតនាដលើសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ[រនុងលរខណុៈពាណិជជរមម]១៣។

(ង) វធិានការពីយនតការដោុះស្សាយជុំដលាុះដរៅរបព័នធតុលាការ វធិានការរដាបបដវណី(សូមដមើល(រ)ខាងដលើ))ទទួល នពីយនតការដោុះស្សាយជុំដលាុះ ដរៅរបព័នធតុលាការ(ដូចជាមជឈតតការ)។

(ច) តុលាការឯរដទស

ការបដងាើតតុលាការឯរដទសសរមាបុ់បញ្ជា ពារុ់ព័នធនឹងសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ។

១.២ “[…](ii) បដងាើតអាជាញ ធរខដលទទួលបនទុររិចចការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ឬផតលុ់ រិចចការដនុះដៅអាជាញ ធរខដលររបុ់ររងដោយភារី តថដលខី្មួយដផេងដទៀត”

[សូមដមើលមារា២ ជុំពូរទី១ថ្នឯរសារដនុះ] មារា១(ix) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ ពារុ់ព័នធនឹង “និយមន័យ” ខចងថា

“អាជាញ ធរ សុំដៅដលុ់ អាជាញ ធរដូចមានខចងរនុងមារា៣០(១)(ii)” ។ មារា៣០(១)(ii) ចាបុ់ឆ្ន ុំ១៩៩១ ថ្នអនុសញ្ជដ យូបុ៉ូវ តរមូវថា សមាជិរមួយថ្នយូបុ៉ូវរតូវបដងាើត អាជាញ ធរខដល

១៣

អតថបទខដលោរុ់រនុងដដងាៀប រតូវ នបដងាើតដ ើងសរមាបុ់អនររពាងរនុងការដរៀបចុំចាបុ់និងររអតថបទខដលរតូវបុំដពញឬលុបដោល ាមការោុំ ចុ់ ។

129

ទទួលបនទុររិចចការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំឬ រតូវផតលុ់រិចចការដនុះដៅអាជាញ ធរខដលររបុ់ររងដោយសមាជិរណ្ឋមួយដផេងដទៀតថ្នយូបុ៉ូវ។ ១.៣ “[…] (iii) ធានាថា សាធារណជនរតូវ នជូនដុំណឹងាមរយុៈការដ ុះពុមពផាយជាដទៀងទតុ់ថ្នព័តុ៌មានខដលពារុ់ព័នធនឹងុៈ

- ពារយដសនើសុុំនិងការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ និង

- ការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើនិងយលុ់រពម”។

[សូមដមើលមារា២៥ជុំពូរទី១ថ្នឯរសារដនុះ] កាតពវរិចចដដើមបីធានាថាសាធារណជន រតូវ នជូនដុំណឹងាមរយុៈការដ ុះពុមពផាយ

ជាដទៀងទតុ់ថ្នព័តុ៌មានពារុ់ព័នធនឹងពារយដសនើសុុំនិងការផតលុ់សិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំ ដ ើយការោរុ់ដ ម្ ុះខដល នដសនើនិងយលុ់រពម ពឹងខផែរដលើការដ ុះពុមពផាយរពឹតតិប័រតជាផលូវការនិងមដធា យដផេងដទៀតថ្នការដ ុះពុមពផាយ។ រតូវផតលុ់អានុសាសនុ៍ថា រុំរថូ្នរពឹតតិ ប័រតជាផលូវការ រតូវខផែរដលើរពឹតតិប័រតសិទធិអនរបង្កា តុ់ពូជដុំណ្ឋុំរុំរូរបសុ់យូបុ៉ូវ (ឯរសារUPOV/INF/5)។

[ចុងបញ្ច បុ់ថ្នឯរសារ]

rÂs

GUIDANCE

FOR THE PREPARATION OF LAWS

BASED ON THE 1991 ACT OF THE UPOV CONVENTION

adopted by the Councilat its forty-�fthordinary session

on October 20, 2011

UPOV

GENERAL DIRECTORATE OF INDUSTRY

d:\makud pech\books printing\ministry of industry 2013\upov guideline final 12-9-2013\upov_inf_6_2_en(1).docx

E UPOV/INF/6/2

ORIGINAL: English

DATE:October 20, 2011

INTERNATIONAL UNION FOR THE PROTECTION OF NEW VARIETIES OF PLANTSGENEVA

GUIDANCE

FOR THE PREPARATION OF LAWS

BASED ON THE 1991 ACT OF THE UPOV CONVENTION

adopted by the Council

at its forty-fifthordinary session on October 20, 2011

PART I ─ ARTICLES

TABLE OF CONTENTS

INTRODUCTION .................................................................................................................................. 5

PART I: EXAMPLE TEXT FOR ARTICLES FOR CONSIDERATION IN THE PREPARATION OF LAWS BASED ON THE 1991 ACT OF THE UPOV CONVENTION ............................................................................................ 9

CHAPTER I DEFINITIONS ................................................................................................................. 9

Article 1 Definitions ..................................................................................................................... 9

CHAPTER II GENERAL .................................................................................................................. 10

Article 2 Purpose ........................................................................................................................ 10 Article 3 Genera and Species to be Protected ............................................................................ 10 Article 4 National Treatment ..................................................................................................... 10

CHAPTER III CONDITIONS FOR THE GRANT OF THE BREEDER’S RIGHT ................................... 11

Article 5 Conditions of Protection ............................................................................................. 11 Article 6 Novelty ........................................................................................................................ 12 Article 7 Distinctness ................................................................................................................. 13 Article 8 Uniformity ................................................................................................................... 13 Article 9 Stability ....................................................................................................................... 13

CHAPTER IV APPLICATION FOR THE GRANT OF THE BREEDER’S RIGHT ................................. 14

Article 10 Filing of Applications ............................................................................................... 14 Article 11 Right of Priority ........................................................................................................ 14 Article 12 Examination of the Application ................................................................................ 15 Article 13 Provisional Protection ............................................................................................... 15

CHAPTER V THE RIGHTS OF THE BREEDER ................................................................................. 16

Article 14 Scope of the Breeder’s Right .................................................................................... 16 Article 15 Exceptions to the Breeder’s Right ............................................................................ 17 Article 16 Exhaustion of the Breeder’s Right ............................................................................ 18 Article 17 Restrictions on the Exercise of the Breeder’s Right ................................................. 18 Article 18 Measures Regulating Commerce .............................................................................. 19 Article 19 Duration of the Breeder’s Right ................................................................................ 19

CHAPTER VI VARIETY DENOMINATION ....................................................................................... 20

Article 20 Variety Denomination ............................................................................................... 20

CHAPTER VII NULLITY AND CANCELLATION OF THE BREEDER’S RIGHT ................................ 22

Article 21 Nullity of the Breeder’s Right ................................................................................... 22 Article 22 Cancellation of the Breeder’s Right .......................................................................... 22

CHAPTER VIII IMPLEMENTATION OF THE LAW AND FINAL PROVISIONS ................................. 23

Article 23 Enforcement of Breeders’ Rights ............................................................................ 23 Article 24 Supervision .............................................................................................................. 23 Article 25 Publication ............................................................................................................... 23 Article 26 [Regulations] and/or [Decisions of the Minister] .................................................... 24 Article 27 Entry into force ........................................................................................................ 24

PART II ─ NOTES

TABLE OF CONTENTS

PART II: NOTES BASED ON INFORMATION MATERIALS CONCERNING CERTAIN ARTICLES OF THE 1991 ACT OF THE UPOV CONVENTION ................................................................................................................ 25

Notes on Article 1 Definitions ............................................................................................................ 27

Notes on Article 3 Genera and Species to Be Protected ..................................................................... 31

Notes on Article 4 National Treatment .............................................................................................. 33

Notes on Article 5 Conditions of Protection ...................................................................................... 35

Notes on Article 6 Novelty ................................................................................................................. 37

Notes on Article 7 Distinctness .......................................................................................................... 41

Notes on Article 8 Uniformity ............................................................................................................ 43

Notes on Article 9 Stability ................................................................................................................ 45

Notes on Article 10 Filing of Applications .......................................................................................... 47

Notes on Article 11 Right of Priority ................................................................................................... 49

Notes on Article 12 Examination of the Application ........................................................................... 53

Notes on Article 13 Provisional Protection .......................................................................................... 57

Notes on Article 14 Scope of the Breeder’s Right ............................................................................... 59

Notes on Article 15 Exceptions to the Breeder’s Right ....................................................................... 69

Notes on Article 16 Exhaustion of the Breeder’s Right ....................................................................... 77

Notes on Article 17 Restrictions on the Exercise of the Breeder’s Right ........................................... 79

Notes on Article 18 Measures Regulating Commerce ......................................................................... 81

Notes on Article 19 Duration of the Breeder’s Right ........................................................................... 83

Notes on Article 20 Variety Denomination .......................................................................................... 85

Notes on Article 21 Nullity of the Breeder’s Right ............................................................................ 103

Notes on Article 22 Cancellation of the Breeder’s Right ................................................................... 105

Notes on Article 30 Implementation of the Convention .................................................................... 107

INTRODUCTION

5

INTRODUCTION 1. The document “Guidance for the Preparation of Laws Based on the 1991 Act of the UPOV Convention” (guidance document) is intended to provide assistance to States/intergovernmental organizations wishing to draft a law in accordance with the 1991 Act of the UPOV Convention. The guidance document is relevant for future members of UPOV and members of UPOV bound by an earlier Act of the UPOV Convention wishing to draft a law in accordance with the 1991 Act. The guidance document contains two parts:

Part I: Example text for Articles for consideration in the preparation of laws based on the 1991 Act of the UPOV Convention; and

Part II: Notes based on information materials concerning certain Articles of the

1991 Act of the UPOV Convention. Part I: Example text for Articles for consideration in the preparation of laws based on the

1991 Act of the UPOV Convention 2. Part I of the guidance document follows, where possible, the structure, content and numbering of the corresponding Articles of the 1991 Act of the UPOV Convention. The presentation of Part I of the guidance document is explained in the following paragraphs. 3. The highlighted text in square brackets is intended for drafters involved in the preparation of laws and identifies the following:

(i) text to be completed (e.g. [name of the State/Intergovernmental Organization] or [name of the authority]);

(ii) optional provisions of the 1991 Act of the UPOV Convention (e.g. [(2)] [Varieties of recent creation] or [(2)] [Optional exception]);

(iii) provisions of the 1991 Act of the UPOV Convention providing for a minimum level and/or a choice (e.g. see Article 13 on provisional protection and Article 19 on the duration of the breeder’s right);

(iv) cross references in the relevant example provisions of Part I of the document to the corresponding explanations in Part II of the document (e.g. Genera and Species to be Protected [NOTES – ARTICLE 3]);

(v) numbering of provisions that might need to be modified (e.g. in the example text corresponding to Article 15(1)(iii) of the 1991 Act of the UPOV Convention“acts done for the purpose of breeding other varieties, and, except where the provisions of Article [14(5)] apply, acts referred to in Article [14(1) to (4)] in respect of such other varieties.”). 4. The title of the specific provisions of the 1991 Act of the UPOV Convention relevant for intergovernmental organizations have been kept in Part I of the guidance document. The contents of those provisions, and, if appropriate, the corresponding explanations can be found in Part II of the guidance document.

INTRODUCTION

6

5. Numbers corresponding to the example text for Articles 23 to 27 in Part I of the guidance document, which do not correspond to the number of Articles of the 1991 Act of the UPOV Convention, are preceded by an asterisk. A corresponding footnote has been added for this purpose in the relevant Articles of Part I of the guidance document. 6. The example provisions in this document corresponding to certain provisions of the 1991 Act of the UPOV Convention, such as national treatment or the right of priority provide for the requirements under the UPOV Convention. Each State or Intergovernmental Organization may choose to extend those provisions, for example, in order to comply with other international agreements. Guidance on the development of such provisions is available upon request from the Office of the Union. 7. Document UPOV/INF/13 provides “Guidance on How to Become a Member of UPOV”and document UPOV/INF/14 provides “Guidance for Members of UPOV on How to Ratify, or Accede to, the 1991 Act of the UPOV Convention”. Further guidance on these matters is available upon request from the Office of the Union. Part II: Notes based on information materials concerning certain Articles of the 1991 Act of

the UPOV Convention 8. Part II of the guidance document contains notes based on information materials concerning certain Articles of the 1991 Act of the UPOV Convention (e.g. Council documents, explanatory notes, distance learning material) and, in particular, the following explanatory notes:

• UPOV/EXN/VAR:

(Article 1(vi)) Explanatory Notes on the Definition of Variety under the 1991 Act of the UPOV Convention

• UPOV/EXN/GEN:

(Article 3) Explanatory Notes on Genera and Species to be Protected under the 1991 Act of the UPOV Convention

• UPOV/EXN/NAT:

(Article 4) Explanatory Notes on National Treatment under the 1991 Act of the UPOV Convention

• UPOV/EXN/NOV:

(Article 6) Explanatory Notes on Novelty under the UPOV Convention

• UPOV/EXN/PRI:

(Article 11) Explanatory Notes on the Right of Priority under the UPOV Convention

• UPOV/EXN/PRP:

(Article 13) Explanatory Notes on Provisional Protection under the UPOV Convention

• UPOV/EXN/CAL:

(Article 14(1)) Explanatory Notes on Conditions and Limitations Concerning the Breeder's Authorization in Respect of Propagating Material under the UPOV Convention

• UPOV/EXN/EDV:

(Article 14(5)) Explanatory Notes on Essentially Derived Varieties under the 1991 Act of the UPOV Convention

INTRODUCTION

7

• UPOV/EXN/EXC: (Article 15)

Explanatory Notes on Exceptions to the Breeder’s Right under the 1991 Act of the UPOV Convention

• UPOV/INF/12:

(Article 20) Explanatory Notes on Variety Denominations under the UPOV Convention

• UPOV/EXN/NUL:

(Article 21) Explanatory Notes on the Nullity of the Breeder’s Right under the UPOV Convention

• UPOV/EXN/CAN:

(Article 22) Explanatory Notes on the Cancellation of the Breeder’s Right under the UPOV Convention

• UPOV/EXN/ENF:

(Article 30(1)(i)) Explanatory Notes on the Enforcement of Breeders’ Rights under the UPOV Convention

Part II of the guidance document will be updated to reflect any development in the contents and/or the status of the source.

9. The structure of the guidance document provides cross references between Part I and Part II.

ARTICLE 1

9

PART I: EXAMPLE TEXT FOR ARTICLES FOR CONSIDERATION

IN THE PREPARATION OF LAWS BASED ON THE 1991 ACT OF THE UPOV CONVENTION

[TITLE OF THE DRAFT LAW]

CHAPTER I

DEFINITIONS

Article 1 Definitions

[NOTES – ARTICLE 1] For the purposes of this Law:

(i) “breeder” means

─ the person who bred, or discovered and developed, a variety,

─ [the person who is the employer of the aforementioned person or who has commissioned the latter’s work,] or

─ the successor in title of the first [or second] aforementioned person, as the case may be;

(ii) “breeder’s right” means the right of the breeder provided for in this Law;

(iii) “variety” means a plant grouping within a single botanical taxon of the lowest known rank, which grouping, irrespective of whether the conditions for the grant of a breeder’s right are fully met, can be

─ defined by the expression of the characteristics resulting from a given genotype or combination of genotypes,

─ distinguished from any other plant grouping by the expression of at least one of the said characteristics and

─ considered as a unit with regard to its suitability for being propagated unchanged;

(iv) “[name of the authority]”;

(v) “UPOV” means the International Union for the Protection of New Varieties of Plants founded by the International Convention for the Protection of New Varieties of Plants of 1961 and further mentioned in the Act of 1972, the Act of 1978 and in the 1991 Act;

(vi) “member of UPOV” means a State party to the UPOV Convention of 1961/ Act of 1972 or the Act of 1978 or a Contracting Party to the 1991 Act;

[(vii) “territory”] (for intergovernmental organizations)

ARTICLE 2, ARTICLE 3, ARTICLE 4

10

CHAPTER II

GENERAL

Article 2 Purpose

[NOTES –ARTICLE 1(ix)] (1) The purpose of this Law is to grant and protect breeders’ rights. (2) The [name of the authority] is the authority entrusted with the task of granting breeders’ rights.

Article 3 Genera and Species to be Protected

[NOTES – ARTICLE 3] (Option 1) [This Law shall be applied on the date of its coming into force to all plant genera and species.] (Option 2) [This Law shall be applied to the plant genera and species designated by [decisions of the Minister/the regulations], and by the expiration of a period of [five]/[10] years from the date of coming into force of this Law at the latest, to all plant genera and species.]

Article 4 National Treatment

[NOTES – ARTICLE 4] [(1)] [Treatment]Without prejudice to the rights specified in this Law, nationals of a member of UPOV as well as natural persons resident and legal entities having their registered offices within the territory of a member of UPOV shall, insofar as the grant and protection of breeders’ rights are concerned, enjoy within the territory of [name of the State/Intergovernmental Organization]the same treatment as is accorded by this Law to the nationals of [name of the State/Intergovernmental Organization]. Thesaid nationals, natural persons or legal entities of a member of UPOV shall comply with the conditions and formalities imposed on the nationals of [name of the State/Intergovernmental Organization]. [(2)] [“Nationals”] For the purposes of paragraph[(1)], “nationals” means, where the member of UPOV is a State, the nationals of that State and, where the member of UPOV is an intergovernmental organization, the nationals of the States which are members of that organization.

ARTICLE 5

11

CHAPTER III

CONDITIONS FOR THE GRANT OF THE BREEDER’S RIGHT

Article 5 Conditions of Protection

[NOTES – ARTICLE 5] (1) [Criteria to be satisfied] The breeder’s right shall be granted where the variety is

(i) new,

(ii) distinct,

(iii) uniform and

(iv) stable. (2) [Other conditions] The grant of the breeder’s right shall not be subject to any further or different conditions, provided that the variety is designated by a denomination in accordance with the provisions of Article [20], that the applicant complies with the formalities provided for in this Law and that he pays the required fees.

ARTICLE 6

12

Article 6 Novelty

[NOTES – ARTICLE 6] [(1)] [Criteria] The variety shall be deemed to be new if, at the date of filing of the application for a breeder’s right, propagating or harvested material of the variety has not been sold or otherwise disposed of to others, by or with the consent of the breeder, for purposes of exploitation of the variety

(i) in the territory of [name of the State/Intergovernmental Organization] earlier than one year before the date of filing of the application and

(ii) in a territory other than that of [name of the State/Intergovernmental Organization] earlier than four years or, in the case of trees or of vines, earlier than six years before the said date. [(2)] [Varieties of recent creation] (optional provision - see NOTES – ARTICLE 6(2)) [(3)] [“Territory” in certain cases] (for members of UPOV which are member States of one and the same intergovernmental organization)

ARTICLE 7, ARTICLE 8, ARTICLE 9

13

Article 7 Distinctness

[NOTES – ARTICLE 7] The variety shall be deemed to be distinct if it is clearly distinguishable from any other variety whose existence is a matter of common knowledge at the time of the filing of the application. In particular, the filing of an application for the granting of a breeder’s right or for the entering of another variety in an official register of varieties, in any country, shall be deemed to render that other variety a matter of common knowledge from the date of the application, provided that the application leads to the granting of a breeder’s right or to the entering of the said other variety in the official register of varieties, as the case may be.

Article 8 Uniformity

[NOTES – ARTICLE 8] The variety shall be deemed to be uniform if, subject to the variation that may be expected from the particular features of its propagation, it is sufficiently uniform in its relevant characteristics.

Article 9 Stability

[NOTES – ARTICLE 9] The variety shall be deemed to be stable if its relevant characteristics remain unchanged after repeated propagation or, in the case of a particular cycle of propagation, at the end of each such cycle.

ARTICLE 10, ARTICLE 11

14

CHAPTER IV

APPLICATION FOR THE GRANT OF THE BREEDER’S RIGHT

Article 10 Filing of Applications

[NOTES – ARTICLE 10] (1) The filing date of the application for a breeder’s right shall be the date of receipt of the application duly filed as prescribed by [this Law/the regulations/decisions of the Minister]. (2) [Independence of protection]The [name of the authority]shall notrefuse to grant a breeder’s right or limit its duration on the ground that protection for the same variety has not been applied for, has been refused or has expired in any other State or intergovernmental organization.

Article 11 Right of Priority

[NOTES – ARTICLE 11] (1) [The right; its period] Any breeder who has duly filed an application for the protection of a variety in one of the members of UPOV (the “first application”) shall, for the purpose of filing an application for the grant of a breeder’s right for the same variety with the [name of the authority], enjoy a right of priority for a period of 12 months. This period shall be computed from the date of filing of the first application. The day of filing shall not be included in the latter period. (2) [Claiming the right] In order to benefit from the right of priority, the breeder shall, in the application filed with the [name of the authority], claim the priority of the first application. The [name of the authority] shall require the breeder to furnish, within a period of [not less than three months] from the filing date of the application, a copy of the documents which constitute the first application, certified to be a true copy by the authority with which that first application was filed, and samples or other evidence that the variety which is the subject matter of both applications is the same. (3) [Documents and material] The breeder shall be allowed a period of two years after the expiration of the period of priority or, where the first application is rejected or withdrawn, an appropriate time, after such rejection or withdrawal, in which to furnish, to the [name of the authority], any necessary information, document or material required for the purpose of the examination under Article [12]. (4) [Events occurring during the period] Events occurring within the period provided for in paragraph (1), such as the filing of another application or the publication or use of the variety that is the subject of the first application, shall not constitute a ground for rejecting the subsequent application. Such events shall also not give rise to any third-party right.

ARTICLE 12, ARTICLE 13

15

Article 12 Examination of the Application

[NOTES – ARTICLE 12] Any decision to grant a breeder’s right shall require an examination for compliance with the conditions under Articles [5 to 9]. In the course of the examination, the [name of the authority] may grow the variety or carry out other necessary tests, cause the growing of the variety or the carrying out of other necessary tests, or take into account the results of growing tests or other trials which have already been carried out. For the purposes of examination, the [name of the authority] may require the breeder to furnish all the necessary information, documents or material as specified in [this Law/the regulations/decisions of the Minister].

Article 13 Provisional Protection

[NOTES – ARTICLE 13] (1) Provisional protection is provided to safeguard the interests of the breeder during the period between [the filing or the publication]of the application for the grant of a breeder’s right and the grant of that right. (2) [“Measures to be specified”]

ARTICLE 14

16

CHAPTER V

THE RIGHTS OF THE BREEDER

Article 14 Scope of the Breeder’s Right

[NOTES – ARTICLE 14] (1) [Acts in respect of the propagating material] (a) Subject to Articles [15] and [16], the following acts in respect of the propagating material of the protected variety shall require the authorization of the breeder:

(i) production or reproduction (multiplication),

(ii) conditioning for the purpose of propagation,

(iii) offering for sale,

(iv) selling or other marketing,

(v) exporting,

(vi) importing,

(vii) stocking for any of the purposes mentioned in (i) to (vi), above. (b) The breeder may make his authorization subject to conditions and limitations. (2) [Acts in respect of the harvested material] Subject to Articles [15] and [16], the acts referred to in items (i) to (vii) of paragraph (1)(a) in respect of harvested material, including entire plants and parts of plants, obtained through the unauthorized use of propagating material of the protected variety shall require the authorization of the breeder, unless the breeder has had reasonable opportunity to exercise his right in relation to the said propagating material. [(3)] [Acts in respect of certain products] [optional provision]Subject to Articles [15] and [16], the acts referred to in items (i) to (vii) of paragraph (1)(a) in respect of products made directly from harvested material of the protected variety falling within the provisions of paragraph [(2)] through the unauthorized use of the said harvested material shall require the authorization of the breeder, unless the breeder has had reasonable opportunity to exercise his right in relation to the said harvested material.] [(4)] [Possible additional acts] (optional provision – see NOTES –ARTICLE 14(4)) [(5)] [Essentially derived and certain other varieties] (a) The provisions of paragraphs [(1)to (4)] shall also apply in relation to

(i) varieties which are essentially derived from the protected variety, where the protected variety is not itself an essentially derived variety,

(ii) varieties which are not clearly distinguishable in accordance with Article 7 from the protected variety and

(iii) varieties whose production requires the repeated use of the protected variety.

ARTICLE 14 (contd.), ARTICLE 15

17

(b) For the purposes of subparagraph (a)(i), a variety shall be deemed to be essentially derived from another variety (“the initial variety”) when

(i) it is predominantly derived from the initial variety, or from a variety that is itself predominantly derived from the initial variety, while retaining the expression of the essential characteristics that result from the genotype or combination of genotypes of the initial variety,

(ii) it is clearly distinguishable from the initial variety and

(iii) except for the differences which result from the act of derivation, it conforms to the initial variety in the expression of the essential characteristics that result from the genotype or combination of genotypes of the initial variety. (c) Essentially derived varieties may be obtained for example by the selection of a natural or induced mutant, or of a somaclonal variant, the selection of a variant individual from plants of the initial variety, backcrossing, or transformation by genetic engineering.

Article 15 Exceptions to the Breeder’s Right

[NOTES – ARTICLE 15] [(1)] [Compulsory exceptions] The breeder’s right shall not extend to

(i) acts done privately and for non-commercial purposes,

(ii) acts done for experimental purposes and

(iii) acts done for the purpose of breeding other varieties, and, except where the provisions of Article [14(5)] apply, acts referred to in Article [14(1) to (4)] in respect of such other varieties. [(2)] [Optional exception] (see NOTES – ARTICLE 15(2))

ARTICLE 16, ARTICLE 17

18

Article 16 Exhaustion of the Breeder’s Right

[NOTES – ARTICLE 16] (1) [Exhaustion of right] The breeder’s right shall not extend to acts concerning any material of the protected variety, or of a variety covered by the provisions of Article [14(5)], which has been sold or otherwise marketed by the breeder or with his consent in the territory of the [name of the State/Intergovernmental Organization], or any material derived from the said material, unless such acts

(i) involve further propagation of the variety in question or

(ii) involve an export of material of the variety, which enables the propagation of the variety, into a country which does not protect varieties of the plant genus or species to which the variety belongs, except where the exported material is for final consumption purposes. (2) [Meaning of “material”] For the purposes of paragraph [(1)], “material” means, in relation to a variety,

(i) propagating material of any kind,

(ii) harvested material, including entire plants and parts of plants, and

(iii) any product made directly from the harvested material. [(3)] [“Territory” in certain cases][for members of UPOV which are member States of one and the same intergovernmental organization]

Article 17 Restrictions on the Exercise of the Breeder’s Right

[NOTES – ARTICLE 17] (1) [Public interest] Except where expressly provided in this Law, the free exercise of a breeder’s right shall not be restricted for reasons other than of public interest. (2) [Equitable remuneration] When any such restriction has the effect of the [Minister/competent authority] authorizing a third party to perform any act for which the breeder’s authorization is required, the breeder shall receive equitable remuneration.

ARTICLE 18, ARTICLE 19

19

Article 18 Measures Regulating Commerce

[NOTES – ARTICLE 18] The breeder’s right is independent of any measure to regulate the production, certification and marketing of material of varieties or the importing or exporting of such material. In any case, such measures shall not affect the application of the provisions of this Law.

Article 19 Duration of the Breeder’s Right

[NOTES – ARTICLE 19] The breeder’s right shall be granted for a period of [period to be specified]from the date of the grant of the breeder’s right. For trees and vines, the said period shall be [period to be specified] from the said date.

ARTICLE 20

20

CHAPTER VI

VARIETY DENOMINATION

Article 20 Variety Denomination

[NOTES – ARTICLE 20] (1) [Designation of varieties by denominations; use of the denomination] The variety shall be designated by a denomination which will be its generic designation. Subject to paragraph [(4)], no rights in the designation registered as the denomination of the variety shall hamper the free use of the denomination in connection with the variety, even after the expiration of the breeder’s right. (2) [Characteristics of the denomination] The denomination must enable the variety to be identified. It may not consist solely of figures except where this is an established practice for designating varieties. It must not be liable to mislead or to cause confusion concerning the characteristics, value or identity of the variety or the identity of the breeder. In particular, it must be different from every denomination which designates, in the territory of any member of UPOV, an existing variety of the same plant species or of a closely related species. (3) [Registration of the denomination] The denomination of the variety shall be submitted by the breeder to the [name of the authority]. If it is found that the denomination does not satisfy the requirements of paragraph [(2)], the [name of the authority] shall refuse to register it and shall require the breeder to propose another denomination within a prescribed period. The denomination shall be registered by the [name of the authority] at the same time as the breeder’s right is granted. (4) [Prior rights of third persons] Prior rights of third persons shall not be affected. If, by reason of a prior right, the use of the denomination of a variety is forbidden to a person who, in accordance with the provisions of paragraph [(7)], is obliged to use it, the [name of the authority] shall require the breeder to submit another denomination for the variety. (5) [Same denomination in all members of UPOV] A variety must be submitted to all members of UPOV under the same denomination. The [name of the authority] shall register the denomination so submitted, unless it considers the denomination unsuitable. In the latter case, it shall require the breeder to submit another denomination. (6) [Information concerning variety denominations] The [name of the authority] ensures that the authorities of the members of UPOVare informed of matters concerning variety denominations, in particular the submission, registration and cancellation of denominations. Any authority may address its observations, if any, on the registration of a denomination to the [name of the authority].

ARTICLE 20 (contd.)

21

(7) [Obligation to use the denomination] Any person who offers for sale or markets propagating material of a variety protected within the territoryof [State/Intergovernmental Organization]is obliged to use the denomination of that variety, even after the expiration of the breeder’s right in that variety, except where, in accordance with the provisions of paragraph [(4)], prior rights prevent such use. (8) [Indications used in association with denominations] When a variety is offered for sale or marketed, itis permitted to associate a trademark, trade name or other similar indication with a registered variety denomination. If such an indication is so associated, the denomination must nevertheless be easily recognizable.

ARTICLE 21, ARTICLE 22

22

CHAPTER VII

NULLITY AND CANCELLATION OF THE BREEDER’S RIGHT

Article 21 Nullity of the Breeder’s Right

[NOTES – ARTICLE 21] (1) [Reasons of nullity] The breeder’s right shall be declared null and void when it is established

(i) that the conditions laid down in Articles [6 or 7] were not complied with at the time of the grant of the breeder’s right,

(ii) that, where the grant of the breeder’s right has been essentially based upon information and documents furnished by the breeder, the conditions laid down in Articles [8 or 9] were not complied with at the time of the grant of the breeder’s right, or

(iii) that the breeder’s right has been granted to a person who is not entitled to it, unless it is transferred to the person who is so entitled. (2) [Exclusion of other reasons] No breeder’s right shall be declared null and void for reasons other than those referred to in paragraph [(1)].

Article 22 Cancellation of the Breeder’s Right

[NOTES – ARTICLE 22] (1) [Reasons for cancellation] (a) The breeder’s right [may] be cancelled if it is established that the conditions laid down in Articles [8 or 9] are no longer fulfilled. (b) Furthermore, the breeder’s right [may] be cancelled if, after being requested to do so and within the prescribed period,

(i) the breeder does not provide the [name of the authority] with the information, documents or material deemed necessary for verifying the maintenance of the variety,

(ii) the breeder fails to pay such fees as may be payable to keep his right in force, or

(iii) the breeder does not propose, where the denomination of the variety is cancelled after the grant of the right, another suitable denomination. (2) [Exclusion of other reasons] No breeder’s right shall be cancelled for reasons other than those referred to in paragraph [(1)].

ARTICLE *23, ARTICLE *24,ARTICLE *25

23

CHAPTER VIII

IMPLEMENTATION OF THE LAW AND FINAL PROVISIONS

Article 23 Enforcement of Breeders’ Rights

[NOTES – ARTICLE 30(1)(i)] The following legal remedies shall be available for the enforcement of breeders’ rights: […]

Article 24 Supervision

[NOTES – ARTICLE 30(1)(i)] Supervision over the implementation of this Law [and the regulations/decisions adopted according this Law], shall be performed by the [Ministry/Inspectors/competent authority]. The following administrative measures and sanctions shall apply in case of breach of the Law [and the regulations/decisions]: […]

Article 25 Publication

[NOTES – ARTICLE 30(1)(iii)] The public shall be informed through the regular publication of information concerning

─ applications for and grants of breeders’ rights, and

─ proposed and approved denominations.

* Numbers of Articles which do not correspond to the number of Articles of the 1991 Act of the UPOV

Convention are preceded by an asterisk.

ARTICLE *26, ARTICLE *27

24

Article 26 [Regulations]and/or[Decisions of the Minister]

[NOTES – ARTICLE 30] The [competent authority/Minister] may make regulations or issue decisions for any matter required for the implementation of this Law, in particular:

(1) Procedural matters concerning applications for the grant of breeders’ rights;

(2) Matters concerning variety denominations;

(3) Matters concerning examination of applications for the grant of breeders’ rights;

(4) Publication requirements;

(5) Opposition procedures;

(6) Appeals;

(7) Schedule of fees; and

(8) Data to be included in the registers concerning breeders’ rights.

Article 27

Entry into force

This Law shall enter into force on [...].

* Numbers of Articles which do not correspond to the number of Articles of the 1991 Act of the UPOV

Convention are preceded by an asterisk.

PART II ─ NOTES

25

PART II: NOTES BASED ON INFORMATION MATERIALS CONCERNINGCERTAIN ARTICLES OF THE 1991 ACTOF THE UPOV CONVENTION

Notes on Article 1 Definitions .............................................................................................................. 27

Notes on Article 3 Genera and Species to be Protected ....................................................................... 31

Notes on Article 4 National Treatment ................................................................................................ 33

Notes on Article 5 Conditions of Protection ........................................................................................ 35

Notes on Article 6 Novelty ................................................................................................................... 37

Notes on Article 7 Distinctness ............................................................................................................ 41

Notes on Article 8 Uniformity .............................................................................................................. 43

Notes on Article 9 Stability .................................................................................................................. 45

Notes on Article 10 Filing of Applications ........................................................................................... 47

Notes on Article 11 Right of Priority .................................................................................................... 49

Notes on Article 12 Examination of the Application ............................................................................ 53

Notes on Article 13 Provisional Protection ........................................................................................... 57

Notes on Article 14 Scope of the Breeder’s Right ................................................................................ 59

Notes on Article 15 Exceptions to the Breeder’s Right ........................................................................ 69

Notes on Article 16 Exhaustion of the Breeder’s Right ........................................................................ 77

Notes on Article 17 Restrictions on the Exercise of the Breeder’s Right ............................................. 79

Notes on Article 18 Measures Regulating Commerce .......................................................................... 81

Notes on Article 19 Duration of the Breeder’s Right ............................................................................ 83

Notes on Article 20 Variety Denomination ........................................................................................... 85

Notes on Article 21 Nullity of the Breeder’s Right ............................................................................. 103

Notes on Article 22 Cancellation of the Breeder’s Right .................................................................... 105

Notes on Article 30 Implementation of the Convention ..................................................................... 107

NOTES — ARTICLE 1

27

PART II: NOTES BASED ON INFORMATION MATERIALS CONCERNING

CERTAIN ARTICLES OF THE 1991 ACT OF THE UPOV CONVENTION

NOTES ON ARTICLE 1 DEFINITIONS

Article 1(iv) “breeder”

(iv) “breeder” means

─ the person who bred, or discovered and developed, a variety,

─ the person who is the employer of the aforementioned person or who has commissioned the latter’s work, where the laws of the relevant Contracting Party so provide, or

─ the successor in title of the first or second aforementioned person, as the case may be;

NOTES — ARTICLE 1

28

Article 1(vi) “variety”

(vi) “variety” means a plant grouping within a single botanical taxon of the lowest known rank, which grouping, irrespective of whether the conditions for the grant of a breeder’s right are fully met, can be

─ defined by the expression of the characteristics resulting from a given genotype or combination of genotypes,

─ distinguished from any other plant grouping by the expression of at least one of the said characteristics and

─ considered as a unit with regard to its suitability for being propagated unchanged;

The following paragraphs explain certain aspects of the definition of variety.

(i) Plant grouping within a single botanical taxon of the lowest known rank 1. The definition of “variety” under the 1991 Act of the UPOV Convention starts by stating that it is “a plant grouping within a single botanical taxon of the lowest known rank, … ” thereby confirming that a variety may not, for example, consist of plants of more than one species. 2. The definition that a variety means a “plant grouping” clarifies that the following, for example, do not correspond to the definition of a variety:

─ a single plant; (however, an existing variety may be represented by a single plant or part(s) of a plant, provided that such a plant or part(s) of the plant could be used to propagate the variety);

─ a trait (e.g. disease resistance, flower color);

─ a chemical or other substance (e.g. oil, DNA);

─ a plant breeding technology (e.g. tissue culture).

(ii) Irrespective of whether the conditions for the grant of a breeder’s right are fully met 3. The definition of “variety” in Article 1(vi) of the 1991 Act of the UPOV Convention specifies that a plant grouping within a single botanical taxon of the lowest known rank can be a variety, “irrespective of whether the conditions for the grant of a breeder’s right are fully met”. Thus, the definition of a “variety” is wider than “protectable variety”. 4. The definition of “variety” plays an important role in the context of the examination of distinctness. Article 7 of the 1991 Act of the UPOV Convention provides that “[t]he variety shall be deemed to be distinct if it is clearly distinguishable from any other variety whose existence is a matter of common knowledge at the time of the filing of the application.” The words “irrespective of whether the conditions for the grant of a breeder’s right are fully met” make it clear that varieties of common knowledge which are not protected may, nevertheless, still be varieties which correspond to the definition of variety in Article 1(vi), from which a “candidate variety”(a “variety” for which an application for a breeder’s right has been filed) must be clearly distinguishable. Guidance on varieties of common knowledge is provided in

NOTES — ARTICLE 1

29

documents TG/1/3 “General Introduction to the Examination of Distinctness, Uniformity and Stability and the Development of Harmonized Descriptions of New Varieties of Plants” and TGP/4/1 “Constitution and Maintenance of Variety Collections”. 5. In general, the authorities do not examine whether a “candidate variety” corresponds to the definition of a variety according to Article 1(vi) of the 1991 Act of the UPOV Convention. Authorities are required to examine whether the application for a breeder’s right meets the requirements for the grant of a breeder’s right including, in particular, whether the candidate variety is distinct, uniform and stable (DUS). A variety which fulfills the DUS criteria will meet the definition of variety. In general, in the case of a rejected application, the authorities will not indicate whether they consider that the candidate variety corresponds to the definition of a “variety” or not.

(iii) Defined by the expression of characteristics resulting from a given genotype or combination of genotypes

6. The notion of “combination of genotypes” covers, for example, synthetic varieties and hybrids.

(iv) Considered as a unit with regard to its suitability for being propagated unchanged 7. The UPOV Convention does not limit the means by which a variety can be propagated unchanged. In the case of some varieties, such as vegetatively propagated, self-pollinated and some cross-pollinated varieties, a variety may be propagated unchanged from the plants of the variety itself. In the case of some other varieties, for example hybrids and synthetic varieties, the variety may be propagated unchanged by a cycle of propagation that may involve plants other than those of the variety. Such a cycle of propagation may involve a simple cross of two parent lines (e.g. simple hybrid), or may involve a more complex cycle of propagation (e.g. three-way hybrids, synthetic varieties etc.). Some examples of methods of propagating varieties can be found in document TGP/7 “Development of Test Guidelines”, Annex 3 “Guidance Notes”, GN 31 “Information on method of propagating the variety” and GN 32 “Information on method of propagation of hybrid varieties” [cross ref.].

NOTES — ARTICLE 1

30

Article 1(viii) “territory”

(viii) “territory”, in relation to a Contracting Party, means, where the Contracting Party is a State, the territory of that State and, where the Contracting Party is an intergovernmental organization, the territory in which the constituting treaty of that intergovernmental organization applies; Article 6(3) concerning “Novelty” and Article 16(3) concerning “Exhaustion of the Breeder’s Right” of the 1991 Act of the UPOV Convention contain provisions on “‘Territory’ in certain Cases”.

Article 1(ix) “authority”

(ix) “authority” means the authority referred to in Article 30(1)(ii);

[see Article 2 of Part I of this document] Article 30(1)(ii) of the 1991 Act of the UPOV Convention requires that a member of UPOV shall maintain an authority entrusted with the task of granting breeders’ rights or shall entrust the said task to an authority maintained by another member of UPOV.

NOTES — ARTICLE 3

31

NOTES ON ARTICLE 3 GENERA AND SPECIES TO BE PROTECTED

(1) [States already members of the Union] Each Contracting Party which is bound by the Act of 1961/1972 or the Act of 1978 shall apply the provisions of this Convention,

(i) at the date on which it becomes bound by this Convention, to all plant genera and species to which it applies, on the said date, the provisions of the Act of 1961/1972 or the Act of 1978 and,

(ii) at the latest by the expiration of a period of five years after the said date, to all plant genera and species. (2) [New members of the Union] Each Contracting Party which is not bound by the Act of 1961/1972 or the Act of 1978 shall apply the provisions of this Convention,

(i) at the date on which it becomes bound by this Convention, to at least 15 plant genera or species and,

(ii) at the latest by the expiration of a period of 10 years from the said date, to all plant genera and species. 1.1 States or intergovernmental organizations may, in the first instance, apply the provisions of the UPOV Convention to all plant genera and species. Where the legislation of the State or Intergovernmental Organization concerned does not, in the first instance, apply to all plant genera and species, the minimum requirement is to apply the provisions of the 1991 Act of the UPOV Convention:

1.1.1 States already members of UPOV

to the plant genera and species to which it applied, on the date of the entry into force of the 1991 Act of the UPOV Convention, the provisions of the previous Act of the UPOV Convention by which it was bound and, at the latest by the expiration of five years, to all plant genera and species (see Article 3(1)(i) and (ii) of the 1991 Act); 1.1.2 New members of UPOV

to 15 genera or species on the date of the entry into force of the UPOV Convention and, at the latest by the expiration of 10 years from that date, to all plant genera andspecies (see Article 3(2)(i)and (ii) of the 1991 Act).

1.2 Where the legislation of the State or Intergovernmental Organization concerned does not provide protection to all plant genera and species, eligibility for protection can be clarified by presenting the list of plant genera and species by botanical name. 1.3 Guidance on information that can be provided in the form for the application for plant breeders’ rights, to assist applicants in determining whether a plant genus or species is one to which the legislation applies, is provided in document TGP/5 “Experience and Cooperation in DUS Testing” Section 2 “UPOV Model Form for the Application for Plant Breeders’ Rights” (see Instructions for converting the UPOV model form for the application for plant breeders’ rights into an authority’s own form: B Item 3).

NOTES — ARTICLE 4

33

NOTES ON ARTICLE 4 NATIONAL TREATMENT

(1) [Treatment] Without prejudice to the rights specified in this Convention, nationals of a Contracting Party as well as natural persons resident and legal entities having their registered offices within the territory of a Contracting Party shall, insofar as the grant and protection of breeders’ rights are concerned, enjoy within the territory of each other Contracting Party the same treatment as is accorded or may hereafter be accorded by the laws of each such other Contracting Party to its own nationals, provided that the said nationals, natural persons or legal entities comply with the conditions and formalities imposed on the nationals of the said other Contracting Party. (2) [“Nationals”] For the purposes of the preceding paragraph, “nationals” means, where the Contracting Party is a State, the nationals of that State and, where the Contracting Party is an intergovernmental organization, the nationals of the States which are members of that organization. 1.1 A national treatment provision is not required if, in relation to the filing of applications, the law does not place any restriction on the nationality, place of residence of natural persons or place of registered offices for legal entities. 1.2 If the law provides for a national treatment provision, the authority may request the necessary information in the application form to determine if, based on the nationality, place of residence or registered office, of the applicant (as appropriate), the applicant is entitled to file an application. The UPOV Model Form for the Application for Plant Breeders’ Rights (document TGP/5 “Experience and Cooperation in DUS Testing”, Section 2, Item 1) provides the following request of information. 1. (a) Applicant(s)1

Name(s) ___________________________________________________________________ UPOV-A1: 1(a)(i)#

Address(es) ___________________________________________________________________ UPOV-A1: 1(a)(ii)

Telephone No.(s) ___________________________________________________________________ UPOV-A1: 1(a)(iii)

Fax No.(s) ___________________________________________________________________ UPOV-A1: 1(a)(iv)

E-mail address(es) ___________________________________________________________________ UPOV-A1: 1(a)(v)

(b) Nationality(ies): ___________________________________________________________________ UPOV-A1: 1(b)

(c) Residence (State): ___________________________________________________________________ UPOV-A1: 1(c)

(d) Registered offices for legal entities (State): ________________________________________________ UPOV-A1: 1(d)

(e) A procedural representative/agent/proxy will be used: Yes No ________ UPOV-A1: 1(e)(i) UPOV-A1: 1(e)(ii) 1 The “applicant” should be the “breeder” according to the definition of “breeder” in Article 1(iv) of the 1991 Act of the UPOV Convention

which is:

“- the person who bred, or discovered and developed, a variety,

- the person who is the employer of the aforementioned person or who has commissioned the latter’s work, where the laws of the relevant Contracting Party so provide, or

- the successor in title of the first or second aforementioned person, as the case may be.”

NOTES — ARTICLE 5

35

NOTES ON ARTICLE 5 CONDITIONS OF PROTECTION

(1) [Criteria to be satisfied] The breeder’s right shall be granted where the variety is

(i) new,

(ii) distinct,

(iii) uniform and

(iv) stable. (2) [Other conditions] The grant of the breeder’s right shall not be subject to any further or different conditions, provided that the variety is designated by a denomination in accordance with the provisions of Article 20, that the applicant complies with the formalities provided for by the law of the Contracting Party with whose authority the application has been filed and that he pays the required fees. In relation to the provisions under Article 5(2) of the 1991 Act of the UPOV Convention, at its thirty-seventh ordinary session on October 23, 2003, the Council of UPOV adopted the “Reply of UPOV to the Notification of June 26, 2003, from the Executive Secretary of the Convention on Biological Diversity (CBD)” http://www.upov.int/news/en/2003/pdf/cbd_response_oct232003.pdf(paragraphs 7 to 11 are reproduced below).

“Disclosure of origin “7. The requirement for “distinctness” in the UPOV Convention1 means that protection shall only be granted after an examination to determine if the variety is clearly distinguishable from all other varieties, whose existence is a matter of common knowledge2 at the date of filing of the application, regardless of the geographical origin. Furthermore, the UPOV Convention provides that, if it is discovered that a breeder’s right has been granted for a variety that was not distinct, that right shall be declared null and void. “8. The breeder is usually required, in a technical questionnaire that accompanies his application for protection, to provide information concerning the breeding history and genetic origin of the variety. UPOV encourages information on the origin of the plant material, used in the breeding of the variety, to be provided where this facilitates the examination mentioned above, but could not accept this as an additional condition of protection since the UPOV Convention provides that protection should be granted to plant varieties fulfilling the conditions of novelty, distinctness, uniformity, stability and a suitable denomination and does not allow any further or different conditions for protection. Indeed, in certain cases, for technical reasons, applicants may find it difficult, or impossible, to identify the exact geographic origin of all the material used for breeding purposes.

1 Reference to the UPOV Convention in this document should be understood as a reference to the latest Act

of the UPOV Convention (the 1991 Act). The full text of the UPOV Convention can be found at: http://www.upov.int/upovlex/en/conventions/1991/pdf/act1991.pdf.

2 The matter of common knowledge is considered further in UPOV document “The Notion of Breeder and Common Knowledge” (C(Extr.)/19/2 Rev.). This document can be found at: http://www.upov.int/about/en/pdf/c_extr_19_2_rev.pdf.

NOTES — ARTICLE 5

36

“9. [I]f a country decides, in the frame of its overall policy, to introduce a mechanism for the disclosure of countries of origin or geographical origin of genetic resources, such a mechanism should not be introduced in a narrow sense, as a condition for plant variety protection. A separate mechanism from the plant variety protection legislation, such as that used for phytosanitary requirements, could be applied uniformly to all activities concerning the commercialization of varieties, including, for example, seed quality or other marketing related regulations. “Prior Informed Consent “10. With regard to any requirement for a declaration that the genetic material has been lawfully acquired or proof that prior informed consent concerning the access of the genetic material has been obtained, UPOV encourages the principles of transparency and ethical behavior in the course of conducting breeding activities and, in this regard, the access to the genetic material used for the development of a new variety should be done respecting the legal framework of the country of origin of the genetic material. However, the UPOV Convention requires that the breeder’s right should not be subject to any further or different conditions than the ones required to obtain protection. UPOV notes that this is consistent with Article 15 of the CBD, which provides that the determination of the access to genetic resources rests with the national governments and is subject to national legislation. Furthermore, UPOV considers that the competent authority for the grant of the breeder’s rights is not in a position to verify whether the access to genetic material has taken place in accordance with the applicable law in this field. “Summary “11. Since the legislation on access to genetic material and the legislation dealing with the grant of breeders’ rights pursue different objectives, have different scopes of application and require a different administrative structure to monitor their implementation, UPOV considers that it is appropriate to include them in different legislation, although such legislation should be compatible and mutually supportive.”

NOTES — ARTICLE 6(1)

37

NOTES ON ARTICLE 6 NOVELTY

[see also NOTES – ARTICLE 12 for guidance on the “Examination for compliancewith the Novelty Condition”]

Article 6(1)

(1) [Criteria] The variety shall be deemed to be new if, at the date of filing of the application for a breeder’s right, propagating or harvested material of the variety has not been sold or otherwise disposed of to others, by or with the consent of the breeder, for purposes of exploitation of the variety […].

Material of the variety 1.1 As provided in the 1991 Act of the UPOV Convention, the novelty provisions concern propagating and harvested material of the variety. Sale or otherwise disposal of to others, by or with the consent of the breeder, for purposes of exploitation of the variety (offering for sale and marketing, with the agreement of the breeder) 1.2 The 1991 Act of the UPOV Convention clarifies that novelty is only affected where there is sale or disposal of to others (or offering for sale or marketing in respect of the 1978 Act), of propagating or harvested material of the variety, by or with the consent of the breeder3, for purposes of exploitation of the variety. 1.3 The following acts may be considered not to result in the loss of novelty:

(i) trials of the variety not involving sale or disposal of to others for purposes of exploitation of the variety (clarified in 1978 Act);

(ii) sale or disposal of to others without the consent of the breeder;

(iii) sale or disposal of to others that forms part of an agreement for the transfer of rights to the successor in title;

(iv) sale or disposal of to others that forms part of an agreement under which a person multiplies propagating material of a variety on behalf of the breeder where that agreement requires that the property in the multiplied material reverts to the breeder;

(v) sale or disposal of to others that forms part of an agreement under which a person undertakes field tests or laboratory trials, or small-scale processing trials, with a view to evaluating the variety;

3 The term “breeder” should be understood as defined in Article 1(iv) of the 1991 Act of the

UPOV Convention: “– the person who bred, or discovered and developed, a variety, – the person who is the employer of the aforementioned person or who has commissioned the latter’s work, where

the laws of the relevant Contracting Party so provide, or – the successor in title of the first or second aforementioned person, as the case may be”

The term “person” in Article 1(iv) of the 1991 Act of the UPOV Convention should be understood as embracing both physical and legal persons (e.g. companies).

NOTES — ARTICLE 6(1)

38

(vi) sale or disposal of to others that forms part of the fulfillment of a statutory or administrative obligation, in particular concerning biosafety or the entry of varieties in an official catalogue of varieties admitted to trade;

(vii) sale or disposal of to others of harvested material which is a by-product or a surplus product of the creation of the variety or of the activities referred to in items (iv) to (vi) above, provided that the said material is sold or disposed of without variety identification for the purposes of consumption; and

(viii) disposal of to others for the purposes of displaying the variety at an official, or officially recognized, exhibition.

Article 6(1)

(1) [Criteria] The variety shall be deemed to be new if, at the date of filing of the application for a breeder’s right, propagating or harvested material of the variety has not been sold or otherwise disposed of to others, by or with the consent of the breeder, for purposes of exploitation of the variety

(i) in the territory of the Contracting Party in which the application has been filed earlier than one year before that date and

(ii) in a territory other than that of the Contracting Party in which the application has been filed earlier than four years or, in the case of trees or of vines, earlier than six years before the said date. Relevant periods 1.4 The different periods for selling or disposing of the variety for purposes of exploitation of the variety in the territory of the member of the Union where the application is filed and in other territories without affecting the novelty have been established in recognition of the lengthy nature of the evaluation by the breeder of the variety in each territory in order to take a decision to seek protection. The longer period for trees and vines takes into consideration the slower growth and multiplication for these types of plants. 1.5 UPOV has had an exchange of information on the notion of trees and vines for the purposes of the provisions on novelty and the duration of protection (Article 19 of the 1991 Act and Article 8 of the 1978 Act). That exchange demonstrated that there were different interpretations of the notion of trees and vines and that it would not be possible to establish a classification at the UPOV level. Information on the notion of trees and vines for individual members of the Union can be obtained by consulting the relevant legislation of the members of the Union concerned (see UPOV website: http://www.upov.int/upovlex/en/#notified).

NOTES — ARTICLE 6(2)

39

Article 6(2) [optional provision]

(2) [Varieties of recent creation] Where a Contracting Party applies this Convention to a plant genus or species to which it did not previously apply this Convention or an earlier Act, it may consider a variety of recent creation existing at the date of such extension of protection to satisfy the condition of novelty defined in paragraph (1) even where the sale or disposal to others described in that paragraph took place earlier than the time limits defined in that paragraph. Varieties of recent creation 2.1 The “transitional” provision for varieties of recent creation is an optional provision. The aim of the transitional novelty provision is to enable the protection of varieties which have been created shortly before protection becomes available for the first time, but which do not fall within the period for novelty set out in Article 6(1)(i) of the 1991 Act. One approach taken by members of the Union which have chosen to introduce that provision, is to have the same time period, for selling or disposing of the variety for purposes of exploitation of the variety, in the territory of the member of the Union as for varieties in territories other than the member of the Union concerned, i.e. four years or, in the case of trees or of vines, six years. In cases where a transitional provision is introduced, it is appropriate to place a time limit for breeders to claim the benefits of the transitional provision. 2.2 The provisions on the transitional novelty regime for varieties of recent creation can be included in the law that provides for the first time plant variety protection in line with the UPOV Convention. For those members where protection is limited to a list of plant genera and species, it is possible to include a provision for a transitional novelty regime when protection becomes available to additional genera or species, or to all plant genera and species. 2.3 The following example provision is intended to provide assistance to States/ intergovernmental organizations wishing to incorporate the optional provision of Article 6(2) of the 1991 Act of the UPOV Convention “Varieties of recent creation” in their laws.

Article [6]

Novelty

[(1)] [Criteria] The variety shall be deemed to be new if, at the date of filing of the application for a breeder’s right, propagating or harvested material of the variety has not been sold or otherwise disposed of to others, by or with the consent of the breeder, for purposes of exploitation of the variety

(i) in the territory of [name of the State/Intergovernmental Organization] earlier than one year before the date of filing of the application and

(ii) in a territory other than that of [name of the State/Intergovernmental Organization] earlier than four years or, in the case of trees or of vines, earlier than six years before the said date.

NOTES — ARTICLE 6(2) AND (3)

40

[(2)] [Varieties of recent creation] Where[, according to Article [to insert number],] this Law applies to a plant genus or species to which it did not previously apply, varieties belonging to such plant genus or species shall be considered to satisfy the condition of novelty defined in paragraph [(1)] of [this] Article even where the sale or disposal of to others described in that paragraph took place in the territory of [name of the State/Intergovernmental Organization] within four years before the filing date or, in the case of trees or of vines, within six years before the said date.

[(3)] The provision under paragraph [(2)] of [this] Article, shall only apply to applications for a breeder’s right filed within one year, at the latest, after the provisions of the Law apply to the genera or species concerned.

Article 6(3)

(3) [“Territory” in certain cases] For the purposes of paragraph (1), all the Contracting Parties which are member States of one and the same intergovernmental organization may act jointly, where the regulations of that organization so require, to assimilate acts done on the territories of the States members of that organization to acts done on their own territories and, should they do so, shall notify the Secretary-General accordingly.

NOTES — ARTICLE 7

41

NOTES ON ARTICLE 7 DISTINCTNESS

The variety shall be deemed to be distinct if it is clearly distinguishable from any other variety whose existence is a matter of common knowledge at the time of the filing of the application. In particular, the filing of an application for the granting of a breeder’s right or for the entering of another variety in an official register of varieties, in any country, shall be deemed to render that other variety a matter of common knowledge from the date of the application, provided that the application leads to the granting of a breeder’s right or to the entering of the said other variety in the official register of varieties, as the case may be. Guidance on the examination of distinctness can be found in the following documents:

– Document TG/1/3 “General Introduction to the Examination of Distinctness,

Uniformity and Stability and the Development of Harmonized Descriptions of New Varieties of Plants” (“General Introduction”);

– Document TGP/4/1 “Constitution and Maintenance of Variety Collections”; – Document TGP/9/1 “Examining Distinctness”.

NOTES — ARTICLE 8

43

NOTES ON ARTICLE 8 UNIFORMITY

The variety shall be deemed to be uniform if, subject to the variation that may be expected from the particular features of its propagation, it is sufficiently uniform in its relevant characteristics. Guidance on the examination of uniformity can be found in the “General Introduction to the Examination of Distinctness, Uniformity and Stability and the Development of HarmonizedDescriptions of New Varieties of Plants” (documentTG/1/3 “General Introduction”) and in document TGP/10 “Examining Uniformity”.

NOTES — ARTICLE 9

45

NOTES ON ARTICLE 9 STABILITY

The variety shall be deemed to be stable if its relevant characteristics remain unchanged after repeated propagation or, in the case of a particular cycle of propagation, at the end of each such cycle. Guidance on the examination of stability can be found in the “General Introduction to the Examination of Distinctness, Uniformity and Stability and the Development of Harmonized Descriptions of New Varieties of Plants” (document TG/1/3 “General Introduction”)and in document TGP/11“Examining Stability”.

NOTES — ARTICLE 10

47

NOTES ON ARTICLE 10 FILING OF APPLICATIONS

(1) [Place of first application] The breeder may choose the Contracting Party with whose authority he wishes to file his first application for a breeder’s right. (2) [Time of subsequent applications] The breeder may apply to the authorities of other Contracting Parties for the grant of breeders’ rights without waiting for the grant to him of a breeder’s right by the authority of the Contracting Party with which the first application was filed. (3) [Independence of protection] No Contracting Party shall refuse to grant a breeder’s right or limit its duration on the ground that protection for the same variety has not been applied for, has been refused or has expired in any other State or intergovernmental organization.

1.1 The UPOV Model Form for the Application for Plant Breeders’ Rights (document TGP/5 “Experience and Cooperation in DUS Testing” Section 2), provides guidance for the development of application forms for breeders’ rights.

1.2 For the UPOV Technical Questionnaire to be Completed in Connectionwith an Application for Plant Breeders’ Rights see documentTGP/5“Experience and Cooperation in DUS Testing” Section 3.

NOTES — ARTICLE 11(1)

49

NOTES ON ARTICLE 11 RIGHT OF PRIORITY

Article 11(1) (1) [The right; its period] Any breeder who has duly filed an application for the protection of a variety in one of the Contracting Parties (the “first application”) shall, for the purpose of filing an application for the grant of a breeder’s right for the same variety with the authority of any other Contracting Party (the “subsequent application”), enjoy a right of priority for a period of 12 months. This period shall be computed from the date of filing of the first application. The day of filing shall not be included in the latter period. 1.1 The UPOV Convention provides for a right of priority of 12 months, based upon an earlier application for the protection of the same variety with another UPOV member, whereby a subsequent application is treated as if it were filed on the filing date of the first application. At the end of these explanatory notes on Article 11 there is an illustration with hypothetical examples providing different scenarios concerning the right of priority. 1.2 The date of filing of the first application refers to the date of receipt of the first application duly filed as prescribed by the legislation of the member of the Union concerned.

Novelty and the Right of Priority 1.3 The right of priority has the effect that in relation to the periods for selling or disposing of the variety for purposes of exploitation of the variety without affecting the novelty (Article 6(1)(i) and (ii) of the 1991 Act of the UPOV Convention), the date of filing of the first application with the authority of a member of UPOV (“member of UPOV A”) is taken as the date of a subsequent application filed with the authority of another member (“Subsequent application filed in member of UPOV B”). Therefore, the provisions of Article 6(1) of the 1991 Act of the UPOV Convention would have the following effect:

Subsequent application: Novelty First Application: Member A Submission of a subsequent application: Member B The variety shall be deemed to be new if, at the [date of filing of the first application for protection of the variety in member of UPOV A], propagating or harvested material of the variety has not been sold or otherwise disposed of to others, by or with the consent of the breeder, for purposes of exploitation of the variety (i) in the territory of [member of UPOV B] earlier than one year before the [date of filing in member of UPOV A (first application)] and (ii) in a territory other than that of [member of UPOV B] earlier than four years or, in the case of trees or of vines, earlier than six years before the [date of filing in member of UPOV A (first application)].

NOTES — ARTICLE 11(1)

50

Distinctness and the Right of Priority 1.4 In respect of the compliance with the condition of distinctness, the right of priority has the following effect: the filing of applications for other varieties in any territory after the filing date of the first application in a member of UPOV (“member of UPOV A”) will not render the existence of those varieties a matter of common knowledge for subsequent applications. Therefore, the provisions of Article 7 of the 1991 Act of the UPOV Convention would have the following effect:

Subsequent application: Distinctness First Application: Member A Submission of a subsequent application: Member B The variety shall be deemed to be distinct if it is clearly distinguishable from any other variety whose existence is a matter of common knowledge at the time of the filing of the application [for protection of the variety in member of UPOV A]. In particular, the filing of an application for the granting of a breeder’s right or for the entering of another variety in an official register of varieties, in any country, shall be deemed to render that other variety a matter of common knowledge from the date of the application, provided that the application leads to the granting of a breeder’s right or to the entering of the said other variety in the official register of varieties, as the case may be.

1.5 In many cases, the right of priority would not have any different consequences with regard to distinctness because other varieties, which were the subject of applications in any territory after the filing date of the first application, would have to consider the variety which was the subject of the first application as a variety whose existence was a matter of common knowledge from the date of filing of the first application. 1.6 However, the right of priority has a particular consequence in a case where the first application in a UPOV member A does not lead to the granting of a breeder’s right or to the entering in an official register of varieties (e.g. rejection or withdrawal of the first application). In such a case, and if a right priority has been successfully claimed in a subsequent application, the variety would still be considered to be a variety of common knowledge from the date of filing of the first application. In the absence of a right of priority, the variety would only become a variety of common knowledge at the date of filing of the subsequent application (if the subsequent application led to the granting of a breeder’s right or to the entering in an official register of varieties).

Variety Denominations and the Right of Priority 1.7 If, at the filing date of the first application, the application proposes a variety denomination, that proposed variety denomination will be considered as part of the “prior right” for purposes of the variety denomination requirements (see Article 20(2) and (4) of the 1991 Act and Article 13(2) and (4) of the 1978 Act). Therefore, if in subsequent applications for the same variety, the same denomination is submitted, subsequent applications will be treated, for purposes of the variety denomination requirements, as if they had been filed on the filing date of the first application (see “Explanatory Notes on Variety Denominations under the UPOV Convention” (document UPOV/INF/12 – Explanatory Note 4(b) and (c)) concerning prior rights and the registration of variety denominations).

NOTES — ARTICLE 11(2)

51

Article 11(2)

(2) [Claiming the right] In order to benefit from the right of priority, the breeder shall, in the subsequent application, claim the priority of the first application. The authority with which the subsequent application has been filed may require the breeder to furnish, within a period of not less than three months from the filing date of the subsequent application, a copy of the documents which constitute the first application, certified to be a true copy by the authority with which that application was filed, and samples or other evidence that the variety which is the subject matter of both applications is the same. 2.1 In order to benefit from the right of priority, the breeder needs to claim the priority of the first application in the subsequent application. If the breeder does not claim priority, the subsequent application would be considered as filed on the application date of the subsequent application. 2.2 The UPOV Convention states that the breeder shall have a period of at least three months, computed from the filing date of the subsequent application, to send a copy of the documents which constitute the first application. The exact period (not less than 3 months) is to be specified in the legislation of the member of the Union concerned. 2.3 The UPOV Model Form for the Application for Plant Breeders’ Rights(document TGP/5 “Experience and Cooperation in DUS Testing”Section 2 Item 7) provides the following basis for breeders to claim priority:

7. Priority is claimed in respect of the application filed in (State / Intergovernmental Organization)

(first application) ________________________________________ on (date) ________________ UPOV-A1: 7(i) UPOV-A1: 7(ii)

under the denomination __________________________________________________________ UPOV-A1: 7(iii)

An official copy of the first application, including the date of filing, is requested as a certification4 of priority. UPOV-A1: 7(iv)

4 Within the prescribed time limit (minimum 3 months)

NOTES — ARTICLE 11(3)

52

Article 11(3)

(3) [Documents and material] The breeder shall be allowed a period of two years after the expiration of the period of priority or, where the first application is rejected or withdrawn, an appropriate time after such rejection or withdrawal, in which to furnish, to the authority of the Contracting Party with which he has filed the subsequent application, any necessary information, document or material required for the purpose of the examination under Article 12, as required by the laws of that Contracting Party.

Expiration of the period of priority 3.1 The breeder shall be allowed a period of two years after the expiration of the period of priority (i.e. two years and 12 months after the filing date of the first application) in which to furnish to the authority any necessary information, document or material required for the purpose of the examination.

UPOV member A

First application Filing date: May 15, 2004

UPOV member B

Subsequent application Filing date: February 13, 2005(priority claimed)

For the purpose of the examination under Article 12, the breeder is allowed a period of two years after the expiration of the period of priority to furnish, to the authority any necessary information, document or material: May 15, 2007

Rejection or withdrawal of the first application 3.2 The UPOV Convention provides that, where the first application is rejected or withdrawn, the breeder shall be allowed an “appropriate time” after such rejection or withdrawal to furnish any necessary information, document or material required for the purpose of examination. In deciding on an “appropriate time”, the authority may take into account factors which might have an influence on the time needed by the breeder for the submission of information, document or material. Thus, a particular time might not be fixed in the law. The following hypothetical examples provide an illustration of different scenarios concerning the right of priority:

UPOV member A

First application Filing date: May 15, 2004

UPOV member B

Subsequent application Filing date: February 13, 2005 (priority claimed)

Priority recognized (application date in B within the period for claiming priority and priority was claimed in the application filed in B) Application in UPOV member B is treated as if it was filed at the filing date in UPOV member A, i.e. May 15, 2004

UPOV member C

Subsequent application Filing date: May 10, 2005 (priority not claimed)

No priority (application date in C within the period for claiming priority, but priority was not claimed in the application filed in C) (see paragraph (2)) Filing date in UPOV member C is May 10, 2005

UPOV member D

Subsequent application Filing date: June 10, 2005 (priority claimed)

No priority (application date in D beyond the period for claiming priority) Filing date in UPOV member D is June 10, 2005

NOTES — ARTICLE 12

53

NOTES ON ARTICLE 12 EXAMINATION OF THE APPLICATION

Any decision to grant a breeder’s right shall require an examination for compliance with the conditions under Articles 5 to 9. In the course of the examination, the authority may grow the variety or carry out other necessary tests, cause the growing of the variety or the carrying out of other necessary tests, or take into account the results of growing tests or other trials which have already been carried out. For the purposes of examination, the authority may require the breeder to furnish all the necessary information, documents or material. 1. Novelty 1.1 The UPOV Convention requires an examination for compliance with the Novelty condition as follows: 1.2 As explained in the UPOV Convention, for the purposes of examination, theauthority may require the breeder to furnish all the necessary information,documents or material. In that respect, the authority may request the breeder tofurnish all the necessary information for the examination of novelty in theapplication form. The UPOV Model Form for the Application for PlantBreeders’ Rights (document TGP/5 “Experience and Cooperation in DUS Testing” Section 2 Item 8) provides the following request for information:

8. The variety has been [sold or otherwise disposed of to others, by or with the consent of the breeder, for purposes of exploitation of the variety]5 / [offered for sale or marketed, with the agreement of the breeder]6 (Authority to delete as appropriate)

in [territory of application]: ___________________________________________________________ [UPOV-A1: 8(91)(a)] / [UPOV-A1: 8(78)(a)]

not yet for the first time (date) _________________________________ [UPOV-A1: 8(91)(b)] / [UPOV-A1: 8(91)(c)(i)] / [UPOV-A1: 8(91)(c)(ii)] /

[UPOV-A1: 8(78)(b)] [UPOV-A1: 8(78)(c)(i)] [UPOV-A1: 8(78)(c)(ii)]

under the denomination ______________________________________________________ [UPOV-A1: 8(91)(c)(iii)] / [UPOV-A1: 8(78)(c)(iii)]

and in other territories: _________________________________________________________ [UPOV-A1: 8(91)(d)(i)] / [UPOV-A1: 8(78)(d)(i)] not yet for the first time (territory and date) _______________________ [UPOV-A1: 8(91)(d)(ii)] / [UPOV-A1: 8(91)(d)(iii)] / [UPOV-A1: 8(91)(d)(iv)] / [UPOV-A1: 8(91)(d)(v)] /

[UPOV-A1: 8(78)(d)(ii)] [UPOV-A1: 8(78)(d)(iii)] [UPOV-A1: 8(78)(d)(iv)] [UPOV-A1: 8(78)(d)(v)]

under the denomination ______________________________________________________ [UPOV-A1: 8(91)(d)(vi)] / [UPOV-A1: 8(78)(d)(vi)] 5 Article 6(1) of the 1991 Act. 6 Article 6(1)(b) of the 1978 Act.

1.3 Article 30(1)(iii) of the 1991 Act requires that each member of the Union ensures that the public is informed through the regular publication of information concerning applications for and grants of breeders’ rights. The process of publishing information concerning applications allows for objections to be raised with the authority concerning compliance with the novelty condition.

NOTES — ARTICLE 12

54

2. Distinctness, Uniformity and Stability (DUS) Guidance on the examination of distinctness, uniformity stability can be found in the following documents: 2.1 “General Introduction to the Examination of Distinctness, Uniformity and Stability and the Development of Harmonized Descriptions of New Varieties of Plants” (document TG/1/3 “General Introduction”). 2.2 “Arrangements for DUS Testing” (document TGP/6).

3. Experience and Cooperation in DUS Testing 3.1 Cooperation with regard to DUS testing is an important benefit of the UPOV system. The UPOV Convention (Article 12 of the 1991 Act) requires that a variety be examined for compliance with the distinctness, uniformity and stability criteria. The 1991 Act then clarifies that, “In the course of the examination, the authority may grow the variety or carry out other necessary tests, cause the growing of the variety or the carrying out of other necessary tests, or take into account the results of growing tests or other trials which have already been carried out”. That wording indicates that an authority of a member of the Union may, for example, use one or more of the following arrangements:

(a) the authority conducts growing trials, or other tests, itself;

(b) the authority arranges for another party / other parties to conduct the growing trials or other tests;

In such an arrangement, another party could include, for example, another authority, an independent institute or the breeder. (c) the authority takes into account the results of growing trials, or other tests, which

have already been carried out.

This possibility allows for members of the Union to accept DUS reports on varieties already examined by another member of the Union. Such an approach is encouraged as an important means of minimizing the time for DUS examination and minimizing the cost of DUS examination by reducing duplication.

3.2 To facilitate cooperation in DUS testing as considered appropriate by members of the Union, UPOV has developed document TGP/5 “Experience and Cooperation in DUS Testing”, which contains the following sections:

NOTES — ARTICLE 12

55

Introduction Introduction

Section 1 Model Administrative Agreement for International Cooperation in the Testing of Varieties

Section 2 UPOV Model Form for the Application for Plant Breeders’ Rights

Section 3 Technical Questionnaire to be Completed in Connection with an Application for Plant Breeders’ Rights

Section 4 UPOV Model Form for the Designation of the Sample of the Variety

Section 5 UPOV Request for Examination Results and

UPOV Answer to the Request for Examination Results

Section 6 UPOV Report on Technical Examination and

UPOV Variety Description

Section 7 UPOV Interim Report on Technical Examination

Section 8 Cooperation in Examination

Section 9 List of Species in Which Practical Knowledge has Been Acquired or for Which National Test Guidelines Have Been Established

Section 10 Notification of Additional Characteristics

Section 11 Examples of Policies and Contracts for Material Submitted by the Breeder

3.3 Section 1 “Model Administrative Agreement for International Cooperation in the Testing of Varieties” provides a model agreement for cooperation between authorities. 3.4 An administrative agreement based on the Model Administrative Agreement is not a prerequisite for all aspects of international cooperation and, in particular, the utilization by members of the Union of existing DUS reports provided by authorities of other members of the Union would not necessarily require the use of such an agreement. However, in cases where such an agreement is not in place, members of the Union requesting existing DUS reports are nevertheless encouraged to use the model form in Section 5 “UPOV Request for Examination Results and UPOV Answer to the Request for Examination Results”.

NOTES — ARTICLE 13

57

NOTES ON ARTICLE 13 PROVISIONAL PROTECTION

Each Contracting Party shall provide measures designed to safeguard the interests of the breeder during the period between the filing or the publication of the application for the grant of a breeder’s right and the grant of that right. Such measures shall have the effect that the holder of a breeder’s right shall at least be entitled to equitable remuneration from any person who, during the said period, has carried out acts which, once the right is granted, require the breeder’s authorization as provided in Article 14. A Contracting Party may provide that the said measures shall only take effect in relation to persons whom the breeder has notified of the filing of the application. The period 1.1 The UPOV Convention provides that the period of protection (Article 19 of the 1991 Act and Article 8 of the 1978 Act) is counted from the date of grant of a breeder’s right. The 1991 Act of the UPOV Convention requires that provisional protection is provided to the breeder during the period between the filing or publication of the application for the grant of the breeder’s right and the grant of that right. 1.2 A member of the Union may provide in its legislation that the measures of provisional protection (see below notes on “The measures”) shall only take effect in relation to persons whom the breeder has notified of the filing of the application. Such a notification may be considered to be fulfilled in relation to all persons when the law has retained the date of the publication as the initial date for provisional protection, because publication is generally recognized as a notification mechanism of third parties. The measures 2.1 Article 13 of the 1991 Act of the UPOV Convention provides that members of UPOV bound by the 1991 Act shall provide measures designed to safeguard the interests of the breeder during the period between the filing or the publication of the application and the grant of the breeder’s right. Those measures require that the holder of the breeder’s right is “at least” entitled to equitable remuneration from any person who, during that period, carries out acts which, once the right has been granted, would require the breeder’s authorization as provided in Article 14 of the 1991 Act of the UPOV Convention. 2.2 The use of the text “at least” clarifies that it is possible, for example, that the provisions on provisional protection in the law governing breeders’ rights provide the holder of the breeder’s right with the full scope of the breeder’s right. 2.3 Provisional protection is valid only in relation to acts that would require the breeder’s authorization “once the right is granted”, i.e., if the right is not granted, provisional protection is not applicable. 2.4 The following example provision is intended to provide assistance to States/ intergovernmental organizations wishing to draft a provision on provisional protection in their laws in accordance with the 1991 Act of the UPOV Convention:

NOTES — ARTICLE 13

58

Article [13]4 Provisional Protection

[(1)] Provisional protection is provided to safeguard the interests of the breeder during the period between [the filing] / [the publication] of the application for the grant of a breeder’s right and the grant of that right. ---------------------- Example A [(2)] The holder of a breeder’s right [shall at least be entitled to equitable remuneration] from any person who, during the period provided in paragraph [(1)], has carried out acts which, once the right is granted, require the breeder’s authorization as provided in Article [14]. Example B [(2)] The applicant is considered to be the holder of a breeder’s right in relation to any person who, during the period provided in paragraph [(1)], has carried out acts which, once the right is granted, require the breeder’s authorization as provided in Article [14]. Legal action in respect of provisional protection can only be initiated after the right is granted. ---------------------- [(3)] [Provisional protection shall only take effect in relation to persons whom the breeder has notified of the filing of the application.]

Paragraph (3) of the above example provision is not necessary if, in paragraph (1), the law has retained the date of the publication as the initial date for provisional protection (see above note 1.2 on “The period”).

4 The highlighted text in square brackets is intended for drafters involved in the preparation of laws and

identifies, as appropriate, text to be completed, numbering of provisions that might need to be modified, or provisions of the 1991 Act of the UPOV Convention providing for a choice.

NOTES — ARTICLE 14(1)

59

NOTES ON ARTICLE 14 SCOPE OF THE BREEDER’S RIGHT

Article 14(1)

(1) [Acts in respect of the propagating material] (a) Subject to Articles 15 and 16, the following acts in respect of the propagating material of the protected variety shall require the authorization of the breeder:

(i) production or reproduction (multiplication),

(ii) conditioning for the purpose of propagation,

(iii) offering for sale,

(iv) selling or other marketing,

(v) exporting,

(vi) importing,

(vii) stocking for any of the purposes mentioned in (i) to (vi), above. (b) The breeder may make his authorization subject to conditions and limitations. 1. The UPOV Convention establishes the right of the breeder to make his authorization, for acts in respect of propagating material, subject to conditions and limitations. The conditions and limitations according to which a breeder may authorize the acts in respect of the propagating material are a matter for the breeder to decide. 2. For illustrative purposes, examples of conditions and limitations which a breeder might include are:

(i) remuneration – level of remuneration (e.g. linked to quantity of propagating material, area sown with the propagating material, amount or value of material produced from the propagating material etc.), timing and method of payment, etc.;

(ii) period of authorization;

(iii) method by which the authorized acts may be undertaken (e.g. method of production or reproduction, export routes etc.);

(iv) quality and quantity of material to be produced;

(v) territory(ies) covered by the authorization for export;

(vi) conditions under which the person authorized may license/sub-license other parties to conduct the authorized acts on their behalf;

etc.

NOTES — ARTICLE 14(2) to (4)

60

Article 14(2)

(2) [Acts in respect of the harvested material] Subject to Articles 15 and 16, the acts referred to in items (i) to (vii) of paragraph (1)(a) in respect of harvested material, including entire plants and parts of plants, obtained through the unauthorized use of propagating material of the protected variety shall require the authorization of the breeder, unless the breeder has had reasonable opportunity to exercise his right in relation to the said propagating material.

Article 14(3) and (4) [Optional provisions]

(3) [Acts in respect of certain products] Each Contracting Party may provide that, subject to Articles 15 and 16, the acts referred to in items (i) to (vii) of paragraph (1)(a) in respect of products made directly from harvested material of the protected variety falling within the provisions of paragraph (2) through the unauthorized use of the said harvested material shall require the authorization of the breeder, unless the breeder has had reasonable opportunity to exercise his right in relation to the said harvested material. (4) [Possible additional acts] Each Contracting Party may provide that, subject to Articles 15 and 16, acts other than those referred to in items (i) to (vii) of paragraph (1)(a) shall also require the authorization of the breeder.

NOTES — ARTICLE 14(5)

61

NOTES ON “ESSENTIALLY DERIVED VARIETIES”

Article 14(5)

Section I: Provisions of Essentially Derived Varieties (a) Relevant Provisions of the 1991 Act of the UPOV Convention

THE RIGHTS OF THE BREEDER

Article 14

Scope of the Breeder’s Right […] (5) [Essentially derived and certain other varieties] (a) The provisions of paragraphs (1) to (4)* shall also apply in relation to

(i) varieties which are essentially derived from the protected variety, where the protected variety is not itself an essentially derived variety,

[…] (b) For the purposes of subparagraph (a)(i), a variety shall be deemed to be essentially derived from another variety (“the initial variety”) when

(i) it is predominantly derived from the initial variety, or from a variety that is itself predominantly derived from the initial variety, while retaining the expression of the essential characteristics that result from the genotype or combination of genotypes of the initial variety,

(ii) it is clearly distinguishable from the initial variety and

(iii) except for the differences which result from the act of derivation, it conforms to the initial variety in the expression of the essential characteristics that result from the genotype or combination of genotypes of the initial variety. (c) Essentially derived varieties may be obtained for example by the selection of a natural or induced mutant, or of a somaclonal variant, the selection of a variant individual from plants of the initial variety, backcrossing, or transformation by genetic engineering.

* The provisions in Article 14(1) to (4) of the 1991 Act of the UPOV Convention are:

(1) [Acts in respect of the propagating material] (a) Subject to Articles 15 and 16, the following acts in respect of the propagating material of the protected variety shall require the authorization of the breeder:

(i) production or reproduction (multiplication),

(ii) conditioning for the purpose of propagation,

(iii) offering for sale,

(iv) selling or other marketing,

(v) exporting,

(vi) importing,

(vii) stocking for any of the purposes mentioned in (i) to (vi), above.

(b) The breeder may make his authorization subject to conditions and limitations.

(2) [Acts in respect of the harvested material] Subject to Articles 15 and 16, the acts referred to in items (i) to (vii) of paragraph (1)(a) in respect of harvested material, including entire plants and parts of plants, obtained through the unauthorized use of propagating material of the protected variety shall require the authorization of the

Continued on next page

NOTES — ARTICLE 14(5)

62

(b) Defining an essentially derived variety 1. The Convention does not provide clarification of terms such as “predominantly derived” or “essential characteristics”. However, the Convention provides certain examples of some ways in which an essentially derived variety may be obtained (Article 14(5)(c): “Essentially derived varieties may be obtained for example by the selection of a natural or induced mutant, or of a somaclonal variant, the selection of a variant individual from plants of the initial variety, backcrossing, or transformation by genetic engineering.”). 2. The use of the word “may” in Article 14(5)(c) indicates that those ways may not necessarily result in an essentially derived variety. In addition, the Convention clarifies that those are examples and do not exclude the possibility of an essentially derived variety being obtained in other ways. 3. Essentially derived varieties are obtained, either directly or indirectly, from a variety which is called the “initial variety”. In the example in Figure 1, variety B is an essentially derived variety from variety A and is predominantly derived from variety A. Essentially derived varieties can also be indirectly obtained from an initial variety. In the example in Figure 2, Variety C is essentially derived from Initial Variety ‘A’, but is predominantly derived from variety B. 4. Irrespective of whether variety C has been obtained directly from the initial variety A or not, it is an essentially derived variety from variety A if it fulfills the definition stated in Article 14(5)(b). 5. Another example of an indirect way in which it might be possible to obtain an essentially derived variety from an initial variety could be the use of a hybrid variety to obtain a variety which is essentially derived from one of the parent lines of the hybrid. 6. The relationship between the initial variety (variety A) and an essentially derived variety (varieties B and C) is irrespective of whether a plant breeder’s right has been granted to varieties A, B or C. Variety A will always be the initial variety for varieties B and C, and varieties B and C will always be essentially derived varieties from variety A. However, if the initial variety is protected, that will have certain consequences in relation to the essentially derived varieties B and C (see section (c)).

breeder, unless the breeder has had reasonable opportunity to exercise his right in relation to the said propagating material.

(3) [Acts in respect of certain products] Each Contracting Party may provide that, subject to Articles 15 and 16, the acts referred to in items (i) to (vii) of paragraph (1)(a) in respect of products made directly from harvested material of the protected variety falling within the provisions of paragraph (2) through the unauthorized use of the said harvested material shall require the authorization of the breeder, unless the breeder has had reasonable opportunity to exercise his right in relation to the said harvested material.

(4) [Possible additional acts] Each Contracting Party may provide that, subject to Articles 15 and 16, acts other than those referred to in items (i) to (vii) of paragraph (1)(a) shall also require the authorization of the breeder.

NOTES — ARTICLE 14(5)

63

Figure 1: Variety A is not an EDV from any other variety

Initial Variety ‘A’ bred by Breeder 1

- not essentially derived from any other variety

Essentially Derived Variety ‘B’ bred by Breeder 2

- predominantly derived from ‘A’ - retains expression of essential characteristics of ‘A’ - clearly distinguishable from ‘A’ - conforms to ‘A’ in essential characteristics (except for differences from act of derivation)

Figure 2: EDV C predominantly derived from EDV B

Initial Variety ‘A’ bred by Breeder 1

- not essentially derived from any other variety

Essentially Derived Variety ‘B’ bred by Breeder 2

- predominantly derived from ‘A’ - retains expression of essential characteristics of ‘A’ - clearly distinguishable from ‘A’ - conforms to ‘A’ in essential characteristics (except for differences from act of derivation)

Essentially Derived Variety ‘C’ bred by Breeder 3

- predominantly derived from ‘B’ - retains expression of essential characteristics of ‘A’ - clearly distinguishable from ‘A’ - conforms to ‘A’ in essential characteristics (except for differences from act of derivation)

NOTES — ARTICLE 14(5)

64

(c) Scope of the Breeder’s Right with Respect to Initial Varieties and Essentially Derived Varieties

Article 14(5)(a)(i)

(5) [Essentially derived and certain other varieties] (a) The provisions of paragraphs (1) to (4) shall also apply in relation to

(i) varieties which are essentially derived from the protected variety, where the protected variety is not itself an essentially derived variety,

7. Essentially derived varieties are eligible for plant breeders’ rights in the same way as for any variety, if they fulfill the conditions established in the Convention (see Article 5 of the 1991 Act of the UPOV Convention). If an essentially derived variety is protected, it is necessary to obtain the authorization of the breeder of the essentially derived variety as provided in Article 14(1) of the UPOV Convention. However, the provisions of Article 14(5)(a)(i) extend the scope of the right set out in Article 14(1) to (4) of the protected initial variety to essentially derived varieties. Therefore, if variety A is a protected initial variety, the acts included in Article 14(1) to (4) concerning essentially derived varieties require the authorization of the titleholder of variety A. In this document the term “commercialization” is used to cover the acts included in Article 14(1) to (4). Thus, when there is a plant breeder’s right on both the initial variety (variety A) and an essentially derived variety (variety B), the authorization of both the breeder of the initial variety (variety A) and the breeder(s) of the essentially derived variety (variety B) is required for the commercialization of the essentially derived variety (variety B). 8. Once the plant breeder’s right of the initial variety (variety A) has ceased, the authorization of the breeder of the initial variety is no longer required for the commercialization of variety B. In such a situation, and if the plant breeder’s right of the essentially derived variety is still valid, only the authorization of the breeder of the essentially derived variety would be required for the commercialization of variety B. Furthermore, if the initial variety was never protected, only the authorization of the breeder of the essentially derived variety would be required for the commercialization of variety B. Summary 9. Figures 3 and 4 provide a summary of the situation described above. It is important to note that the scope of the breeder’s right is only extended to essentially derived varieties in respect of a protected initial variety. In that regard, it should also be noted that a variety which is essentially derived from another variety cannot be an initial variety (see Article 14(5)(a)(i)). Thus, in Figure 3, the rights of Breeder 1 extend to EDV ‘B’ and EDV ‘C’. However, although EDV ‘C’ is predominantly derived from EDV ‘B’, Breeder 2 has no rights as far as EDV ‘C’ is concerned. Another important aspect of the provision on essential derivation is that no rights extend to essentially derived varieties if the initial variety is not protected. Thus, in Figure 4, if Variety ‘A’ was not protected or if ‘A’ is no longer protected (e.g. because of expiration of the period of protection, or cancellation or nullification of the plant breeders’ rights), the authorization of Breeder 1 would no longer be required to be able to commercialize varieties ‘B’ and ‘C’.

NOTES — ARTICLE 14(5)

65

Figure 3: Initial Variety protected and EDVs protected

Initial Variety ‘A’ (PROTECTED)

bred and protected by Breeder 1

Essentially Derived Variety ‘B’ bred and protected by Breeder 2

- predominantly derived from ‘A’ - retains expression of essential characteristics of ‘A’ - clearly distinguishable from ‘A’ - conforms to ‘A’ in essential characteristics (except for differences from act of derivation)

Essentially Derived Variety ‘C’ bred and protected by Breeder 3

- predominantly derived from ‘A’ or ‘B’ - retains expression of essential characteristics of ‘A’ - clearly distinguishable from ‘A’ - conforms to ‘A’ in essential characteristics (except for differences from act of derivation)

Figure 4: Initial Variety NOT protected and EDVs protected

Initial Variety ‘A’ (NOT PROTECTED)

bred by Breeder 1

Essentially Derived Variety ‘B’ bred and protected by Breeder 2- predominantly derived from ‘A’

- retains expression of essential characteristics of ‘A’ - clearly distinguishable from ‘A’

- conforms to ‘A’ in essential characteristics (except for differences from act of derivation)

Essentially Derived Variety ‘C’ bred and protected by Breeder 3

- predominantly derived from ‘A’ or ‘B’ - retains expression of essential characteristics of ‘A’ - clearly distinguishable from ‘A’ - conforms to ‘A’ in essential characteristics (except for differences from act of derivation)

__________________ * “Commercialization” encompasses the acts concerning a protected variety which require the authorization of the

breeder according to Article 14(1) to (4) of the 1991 Act of the UPOV Convention.

Commercialization*: authorization of

Breeder 2 required (authorization of

Breeder 1 not required)

Commercialization*: authorization of

Breeder 3 required (authorization of

Breeders 1 and 2notrequired)

Commercialization*: authorization of

Breeders 1 and 3 required (authorization of

Breeder 2 not required)

Commercialization*: authorization of

Breeders 1 and 2 required

NOTES — ARTICLE 14(5)

66

(d) Transition from an earlier Act to the 1991 Act of the UPOV Convention 10. Members of the Union which amend their legislation in line with the 1991 Act of the UPOV Convention are able to offer the benefits of the 1991 Act to varieties which were protected under an earlier law. Thus, it is possible for members of the Union to offer the scope of protection provided by Article 14(5) to varieties which were granted protection under an earlier law. However, it should be noted that the conferring of the new scope of rights on a previously protected initial variety could impose new requirements concerning the commercialization* of essentially derived varieties, for which the breeder’s authorization was not previously required. 11. One means of dealing with such a situation is the following: for varieties for which protection was granted under the earlier law and for which there is a remaining period of protection which falls under the new law, to limit the scope of rights on a protected initial variety to essentially derived varieties whose existence was not a matter of common knowledge at the time that the new law came into effect. With respect to varieties whose existence is a matter of common knowledge, the General Introduction to the Examination of Distinctness, Uniformity and Stability and the Development of Harmonized Descriptions of New Varieties of Plants (document TG/1/3) explains the following:

“5.2.2 Common Knowledge “5.2.2.1 Specific aspects which should be considered to establish common knowledge include, among others:

“(a) commercialization of propagating or harvested material of the variety, or publishing a detailed description;

“(b) the filing of an application for the grant of a breeder’s right or for the entering

of a variety in an official register of varieties, in any country, which is deemed to render that variety a matter of common knowledge from the date of the application, provided that the application leads to the grant of a breeder’s right or to the entering of the variety in the official register of varieties, as the case may be;

“(c) existence of living plant material in publicly accessible plant collections.

“5.2.2.2 Common knowledge is not restricted to national or geographical borders.”

* “Commercialization” encompasses the acts concerning a protected variety which require the authorization

of the breeder according to Article 14(1) to (4) of the 1991 Act of the UPOV Convention.

NOTES — ARTICLE 14(5)

67

Section II: Assessment of Essentially Derived Varieties 12. A decision on whether to grant protection to a variety does not take into account whether the variety is essentially derived or not: the variety will be protected if the conditions for protection as set out in Article 5 of the UPOV Convention are fulfilled (novelty, distinctness, uniformity, stability, variety denomination, compliance with formalities and payment of fees). If it is subsequently concluded that the variety is an essentially derived variety, the breeder of that essentially derived variety still has all the rights conferred by the UPOV Convention. However, the breeder of the protected initial variety will also have rights in that variety irrespective of whether the essentially derived variety is protected or not. 13. With regard to establishing whether a variety is an essentially derived variety, a common view expressed by members of the UPOV is that the existence of a relationship of essential derivation between protected varieties is a matter for the holders of plant breeders’ rights in the varieties concerned. 14. UPOV has established a section on its website (UPOV SYSTEM: Legal Resources: Jurisprudence) where case law relevant to plant breeders’ rights, including case law concerning essentially derived varieties, is published.

NOTES — ARTICLE 15(1)

69

NOTES ON ARTICLE 15 EXCEPTIONS TO THE BREEDER’S RIGHT

Article 15(1)(i)

(1) [Compulsory exceptions] The breeder’s right shall not extend to

(i) acts done privately and for non-commercial purposes, The following notes are intended to illustrate some acts which may be covered by the exception and some which may not:

1.1 Acts possibly not falling within the scope of the exception 1.1.1 The wording of Article 15(1)(i) indicates that acts which are both of a private nature and for non-commercial purposes are covered by the exception. Thus, non-private acts, even where for non-commercial purposes, may be outside the scope of the exception. 1.1.2 Furthermore, the wording indicates that private acts which are undertaken for commercial purposes do not fall within the exception. Thus, a farmer saving his own seed of a variety on his own holding might be considered to be engaged in a private act, but could be considered not to be covered by the exception if the said saving of seed is for commercial purposes. A separate optional exception (see Article 15(2)) has been created within the Convention to address farm-saved seed (see NOTES —ARTICLE 15(2)).

1.2 Acts possibly falling within the scope of the exception The wording of Article 15(1)(i) suggests that it could allow, for example, the propagation of a variety by an amateur gardener for exclusive use in his own garden (i.e. no material of the variety being provided to others), since this may constitute an act which was both private and for non-commercial purposes. Equally, for example, the propagation of a variety by a farmer exclusively for the production of a food crop to be consumed entirely by that farmer and the dependents of the farmer living on that holding, may be considered to fall within the meaning of acts done privately and for non-commercial purposes. Therefore, activities, including for example “subsistence farming”, where these constitute acts done privately and for non-commercial purposes, may be considered to be excluded from the scope of the breeder’s right, and farmers who conduct these kinds of activities freely benefit from the availability of protected new varieties.

NOTES — ARTICLE 15(1)

70

Article 15(1)(iii)

(1) [Compulsory exceptions] The breeder’s right shall not extend to […]

(iii) acts done for the purpose of breeding other varieties, and, except where the provisions of Article 14(5) apply, acts referred to in Article 14(1) to (4) in respect of such other varieties. The “Breeder’s exemption” 1.3 The exception under Article 15(1)(iii) states that the breeder’s right shall not extend to “acts done for the purpose of breeding other varieties, and, except where the provisions of Article 14(5) apply, acts referred to in Article 14(1) to (4) in respect of such other varieties.”. This is a fundamental element of the UPOV system of plant variety protection known as the “breeder’s exemption”, whereby there are no restrictions on the use of protected varieties for the purpose of breeding new plant varieties. 1.4 The second part of Article 15(1)(iii) “and, except where the provisions of Article 14(5) apply, acts referred to in Article 14(1) to (4) in respect of such other varieties.” clarifies that, except for the varieties included in Article 14(5), i.e., essentially derived varieties; varieties which are not clearly distinguishable of the protected variety and varieties whose production requires the repeated use of the protected variety, the commercialization5 of the new varieties obtained does not require the authorization of the title holder of the protected variety used to create those new varieties. 1.5 The following scheme illustrates a hypothetical situation where a breeder uses a protected variety A and a non-protected variety B for the breeding of a new variety C. The scheme demonstrates that no authorization is required to breed variety C. Furthermore, the commercialization of variety C would not require the authorization of the breeder of variety A except where variety C was an essentially derived variety, or was a variety that required the repeated use of the protected variety A or was a variety which was not clearly distinguishable from the protected variety A (see Article 14(5) of the 1991 Act of the UPOV Convention).

5 In this document the term “commercialization” is used to cover the acts included in Article 14(1) to (4) of

the 1991 Act of the UPOV Convention.

NOTES — ARTICLE 15(1)

71

Scheme for the “breeder’s exemption”

NOTES — ARTICLE 15(2)

72

Article 15(2)

(2) [Optional exception] Notwithstanding Article 146, each Contracting Party may, within reasonable limits and subject to the safeguarding of the legitimate interests of the breeder, restrict the breeder’s right in relation to any variety in order to permit farmers to use for propagating purposes, on their own holdings, the product of the harvest which they have obtained by planting, on their own holdings, the protected variety or a variety covered by Article 14(5)(a)(i) or (ii). 2.1 Deciding on implementing the optional exception 2.1.1 Article 15(2) is an “optional” provision as clarified by the wording “… each contracting Party may …”. Thus, it is a matter for each member to decide whether it would be appropriate to incorporate the option provided in Article 15(2). The purpose of the following paragraphs is to provide guidance to those members of the Union which decide to incorporate the optional exception into their legislation. 2.1.2 When considering the way in which the optional exception might be implemented, the Diplomatic Conference of 1991 (see page 63 of UPOV Publication No. 346(E) “Records of the Diplomatic Conference for the Revision of the International Convention for the Protection of New Varieties of Plants”) developed the following recommendation:

“The Diplomatic Conference recommends that the provisions laid down in Article 15(2) of the International Convention for the Protection of New Varieties of Plants of December 2, 1961, as Revised at Geneva on November 10, 1972, on October 23, 1978, and on March 19, 1991, should not be read so as to be intended to open the possibility of extending the practice commonly called ‘farmer’s privilege,’ to sectors of agricultural or horticultural production in which such a privilege is not a common practice on the territory of the Contracting Party concerned.”

2.1.3 The Diplomatic Conference recommendation indicates that the optional exception was aimed at those crops where, for the member of the Union concerned, there was a common practice of farmers saving harvested material for further propagation. 2.1.4 Article 15(2) states that “each Contracting Party may, […] restrict the breeder’s right in relation to any variety in order to permit farmers to use for propagating purposes, on their own holdings, the product of the harvest which they have obtained by planting, on their own holdings, the protected variety or a variety covered by Article 14(5)(a)(i) or (ii).” (underlining added for emphasis) 2.1.5 That wording indicates that the optional exception may be considered to relate to selected crops where the product of the harvest is used for propagating purposes, for example small-grained cereals where the harvested grain can equally be used as seed i.e. propagating material. Taken together with the recommendation relating to Article 15(2) of the Diplomatic Conference of 1991 (seeabove), the wording also indicates that it may be considered inappropriate to introduce the optional exception for agricultural or horticultural sectors, such as fruit, ornamentals and vegetables, where it has not been a common practice for the harvested material to be used as propagating material.

6 Article 14 “Scope of the Breeder’s Right”.

NOTES — ARTICLE 15(2)

73

2.2 “Reasonable limits and safeguarding of the legitimate interests of the breeder” 2.2.1 Subsection (b) explains that the optional exception may be introduced for selected crops. In respect of such crops, the UPOV Convention, Article 15(2) states:

“Notwithstanding Article 14, each Contracting Party may, within reasonable limits and subject to thesafeguarding of the legitimate interests of the breeder, restrict the breeder’s right […].” (underlining added for emphasis)

2.2.2 For those crops where the optional exception is introduced; in relation to the introduction of reasonable limits and the safeguarding of the legitimate interests of the breeder within plant breeders’ rights legislation, the factors below, or a combination of such factors, amongst others, might be considered.

Type of variety 2.2.3 Where it is decided to introduce the optional exception for a particular crop or species, it is possible to specify only certain types of varieties for which it would be applicable. For example, authorities might decide not to extend the optional exception to certain types of varieties, e.g. hybrid varieties or synthetic varieties. This allows authorities to take into account whether there has been a common practice of farmers saving harvested material for further propagation and whether it would be appropriate to introduce the optional exception for such types of varieties.

Size of holding / crop area/ crop value 2.2.4 Examples of factors which might be used to establish reasonable limits and to safeguard the legitimate interests of the breeder are the size of the farmer’s holding the area of crop concerned grown by the farmer, or the value of the harvested crop. Thus, “small farmers” with small holdings (or small areas of crop) might be permitted to use farm-saved seed to a different extent and with a different level of remuneration to breeders than “large farmers”. However, the size of holding (or crop area) determining a small farm may differ when considering reasonable limits and safeguarding the legitimate interests of the breeder for each member of the Union.

Example:

In country A, farmers with holdings (or a crop area) of less than 10 ha might only account for 5% of production of crop X. Thus, in country A, the setting of a level of 10 ha for a small farmer and allowing small farmers to pay a reduced or zero remuneration for crop X might only have a small impact on overall remuneration to breeders. Conversely, in country B, farmers with holdings (or crop areas) of less than 10 ha of crop X might account for 90% of production. Thus, in country B, the setting of a level of 10 ha for a small farmer and allowing small farmers to pay a reduced or zero remuneration for crop X would have a large impact on overall remuneration to breeders. Assessment of whether such an approach would be within reasonable limits and subject to safeguarding the legitimate interests of the breeder would need consideration in relation to the relevant legislation for the member of the Union concerned.

NOTES — ARTICLE 15(2)

74

Proportion or amount of harvested crop 2.2.5 An example of another factor which might be considered in relation to reasonable limits and safeguarding the legitimate interests of the breeder is the proportion, or amount, of the crop concerned which would be the subject of the optional exception. Thus, for example, a member of the Union could choose to specify the maximum percentage of the harvested crop which the farmer may use for further propagation. The specified percentage might be varied in relation to the size of farm (or crop area) and/or the level of remuneration, as a percentage of standard remuneration, specified in relation to the proportion of farm-saved seed used by a farmer. Furthermore, the amount of the harvested crop to which the optional exception applies could be fixed in relation to the quantity of propagating material of the protected variety originally obtained by the farmer, by the amount appropriate to plant on the farmer’s holding, or the amount to be reasonably consumed by the farmer and his dependents. The amount could also be expressed as a maximum acreage which may be planted using the harvested crop.

Changing situations 2.2.6 Plant variety protection encourages the introduction of new varieties and this may, in itself, lead to changes in the level of harvested material used for further propagation (farm-saved seed) of the crop concerned. Furthermore, evolution of farming practices and breeding and propagation methodologies, as well as economic developments could lead to changes in the level of harvested material used for further propagation. Thus, a member of the Union could, for example, limit the level of farm-saved seed to those levels which had been common practice before the introduction of plant variety protection.

Remuneration 2.2.7 For those crops where the optional exception is introduced, a requirement to provide remuneration to breeders might be considered as a means of safeguarding the legitimate interests of the breeders.

2.3 Farmer’s holding 2.3.1 The optional exception is restricted to the following permission:

“farmers to use for propagating purposes, on their own holdings, the product of the harvest which they have obtained by planting, on their own holdings, the protected variety or a variety covered by Article 14(5)(a)(i) or (ii).”(underlining added for emphasis)

2.3.2 The wording of the Convention clarifies that the optional exception relates to the use of the product of the harvest by the farmer on his own holding. Thus, for example, the optional exception does not extend to propagating material which was produced on the holding of another farmer.

NOTES — ARTICLE 15(2)

75

2.4 Implementation of the optional exception in Article 15(2) 2.4.1 The inclusion of the optional exception in the 1991 Act of the UPOV Convention recognizes that, for some crops, there has been a common practice of farmers saving the product of the harvest for propagating purposes, and this provision allows each member of the Union to take account of this practice and the issues involved on a crop-by-crop basis, when providing plant variety protection. The use of the words “within reasonable limits and subject to the safeguarding of the legitimate interests of the breeder” is consistent with an approach whereby, if the optional exception is implemented, it is done in a way which does not undermine the incentives provided by the UPOV Convention for breeders to develop new varieties. 2.4.2 It is emphasized that it is a matter for each member of the Union to decide if, and how, it wishes to implement Article 15(2). Amongst the factors which may be considered are the impact on breeding, the costs and mechanisms required for implementation and the overall economic impact on agriculture. Consultation with the interested parties, notably breeders and farmers, to assess such effects might be an important means of ensuring successful implementation. 2.4.3 Over time, factors such as the evolution of farming practices and breeding and propagation methodologies, as well as economic developments may require modification of any implementing mechanism of the optional exception, in order to ensure that optimal benefits from plant variety protection are obtained by the member of the Union concerned. Therefore, it may be beneficial within some legal frameworks to include provisions which will enable such updating in a practical way. 2.4.4 In addition, authorities drafting legislation are invited to contact the Office of the Union for information on examples of legislation of members of the Union which may be of most relevance for their particular circumstances.

NOTES — ARTICLE 16

77

NOTES ON ARTICLE 16 EXHAUSTION OF THE BREEDER’S RIGHT

(1) [Exhaustion of right] The breeder’s right shall not extend to acts concerning any material of the protected variety, or of a variety covered by the provisions of Article 14(5), which has been sold or otherwise marketed by the breeder or with his consent in the territory of the Contracting Party concerned, or any material derived from the said material, unless such acts

(i) involve further propagation of the variety in question or

(ii) involve an export of material of the variety, which enables the propagation of the variety, into a country which does not protect varieties of the plant genus or species to which the variety belongs, except where the exported material is for final consumption purposes. (2) [Meaning of “material”] For the purposes of paragraph (1), “material” means, in relation to a variety,

(i) propagating material of any kind,

(ii) harvested material, including entire plants and parts of plants, and

(iii) any product made directly from the harvested material. (3) [“Territory” in certain cases] For the purposes of paragraph (1), all the Contracting Parties which are member States of one and the same intergovernmental organization may act jointly, where the regulations of that organization so require, to assimilate acts done on the territories of the States members of that organization to acts done on their own territories and, should they do so, shall notify the Secretary-General accordingly.

NOTES — ARTICLE 17

79

NOTES ON ARTICLE 17 RESTRICTIONS ON THE EXERCISE OF THE BREEDER’S RIGHT

(1) [Public interest] Except where expressly provided in this Convention, no Contracting Party may restrict the free exercise of a breeder’s right for reasons other than of public interest. (2) [Equitable remuneration] When any such restriction has the effect of authorizing a third party to perform any act for which the breeder’s authorization is required, the Contracting Party concerned shall take all measures necessary to ensure that the breeder receives equitable remuneration.

NOTES — ARTICLE 18

81

NOTES ON ARTICLE 18 MEASURES REGULATING COMMERCE

The breeder’s right shall be independent of any measure taken by a Contracting Party to regulate within its territory the production, certification and marketing of material of varieties or the importing or exporting of such material. In any case, such measures shall not affect the application of the provisions of this Convention. In relation to the provisions under Article 18 of the 1991 Act of the UPOV Convention,at its thirty-seventh ordinary session on October 23, 2003, the Council of UPOVadopted the “Reply of UPOV to the Notification of June 26, 2003, from theExecutive Secretary of the Convention on Biological Diversity (CBD)” (http://www.upov.int/news/en/2003/pdf/cbd_response_oct232003.pdf);paragraph 9 is reproduced below:

“9. [I]f a country decides, in the frame of its overall policy, to introduce a mechanism for the disclosure of countries of origin or geographical origin of genetic resources, such a mechanism should not be introduced in a narrow sense, as a condition for plant variety protection. A separate mechanism from the plant variety protection legislation, such as that used for phytosanitary requirements, could be applied uniformly to all activities concerning the commercialization of varieties, including, for example, seed quality or other marketing related regulations.”

NOTES — ARTICLE 19

83

NOTES ON ARTICLE 19 DURATION OF THE BREEDER’S RIGHT

(1) [Period of protection] The breeder’s right shall be granted for a fixed period. (2) [Minimum period] The said period shall not be shorter than 20 years from the date of the grant of the breeder’s right. For trees and vines, the said period shall not be shorter than 25 years from the said date. 1.1 The period of protection shall not be less than 20 years and not less than 25 years for trees and vines. 1.2 The period of protection starts from the date of grant (see also NOTES – ARTICLE 13 “Provisional Protection”).

NOTES — ARTICLE 20(1)

85

NOTES ON ARTICLE 20 VARIETY DENOMINATION

Article 20(1)

(1) [Designation of varieties by denominations; use of the denomination] (a) The variety shall be designated by a denomination which will be its generic designation. (b) Each member of the Union shall ensure that, subject to paragraph (4), no rights in the designation registered as the denomination of the variety shall hamper the free use of the denomination in connection with the variety, even after the expiration of the breeder’s right. 1.1 Article 5(2) of the 1991 Act of the UPOV Convention requires that the variety is designated by a denomination. Paragraph (1) provides for the denomination to be the generic designation of the variety, and subject to prior rights, no rights in the designation shall hamper the free use of the denomination of the variety, even after the expiration of the breeder’s right. The obligation under paragraph (1) should be considered together with the obligation to use the variety denomination in respect of the offering for sale or marketing of propagating material of the variety (see paragraph (7)). 1.2 The obligation under paragraph (1) to allow for the use of the denomination in connection with the variety, even after the expiration of the breeder’s right, is of relevance if the breeder of the variety is also the holder of a trademark which is identical to the variety denomination. It should be noted that where a name is registered as a trademark by a trademark authority, the use of the name as a variety denomination may transform the trademark into a generic name. In such cases, the trademark may become liable for cancellation7. In order to provide clarity and certainty in relation to variety denominations, authorities should refuse a variety denomination which is the same as a trademark in which the breeder has a right. The breeder may choose to renounce the trademark right prior to the submission of a proposed denomination in order to avoid its refusal.

7 WIPO Publication No489 “WIPO Intellectual Property Handbook”

“Proper Use of Trademarks

“2.397 Non-use can lead to the loss of trademark rights. Improper use can have the same result, however. A mark may become liable for removal from the Register if the registered owner has provoked or tolerated its transformation into a generic name for one or more of the goods or services in respect of which the mark is registered, so that, in trade circles and in the eyes of the appropriate consumers and of the public in general, its significance as a mark has been lost.

“2.398 Basically, two things can cause genericness: namely, improper use by the owner, provoking transformation of the mark into a generic term, and improper use by third parties that is tolerated by the owner. […]

“2.400 The basic rule is that the trademark should not be used as, or instead of, the product designation. [...]

“2.404 However, it is not enough just to follow these rules: the trademark owner must also ensure that third parties and the public do not misuse his mark. It is specifically important that the trademark should not be used as or instead of the product description in dictionaries, official publications, journals, etc.”

NOTES — ARTICLE 20(2)

86

Article 20(2)

(2) [Characteristics of the denomination] The denomination must enable the variety to be identified. It may not consist solely of figures except where this is an established practice for designating varieties. It must not be liable to mislead or to cause confusion concerning the characteristics, value or identity of the variety or the identity of the breeder. In particular, it must be different from every denomination which designates, in the territory of any member of the Union, an existing variety of the same plant species or of a closely related species. 2.1 Identification Provisions under paragraph (2) emphasize the “identification” role of the denomination. Bearing in mind that the main objective of the denomination is to identify the variety, sufficient flexibility should be given to incorporate evolving practices in designating varieties. 2.2 Solely of figures 2.2.1 Paragraph (2) states that the denomination may not consist “solely of figures” except where this is an “established practice” for designating varieties. The expression “solely of figures” refers to variety denominations consisting of numbers only (e.g. 91150). Thus, denominations containing both letters and figures are not subject to the “established practice” requirement (e.g. AX350). 2.2.2 In the case of denominations consisting “solely of figures,” the following non-exhaustive elements may assist the authorities to understand what might be considered to be “established practice”: (a) for varieties used within a limited circle of specialists, the established practice should reflect that specialist circle (e.g. inbred lines); (b) accepted market practices for particular variety types (e.g. hybrids) and particular species (e.g. Medicago, Helianthus). 2.3 Liable to mislead or to cause confusion Paragraph (2) states that the denomination must not be liable to “mislead or to cause confusion concerning the characteristics, value or identity of the variety or the identity of the breeder.” These aspects are considered below.

NOTES — ARTICLE 20(2)

87

2.3.1 Characteristics of the variety The denomination should not: (a) convey the impression that the variety has particular characteristics which, in reality, it does not have;

Example: a variety denomination “dwarf” for a variety which is of normal height, when a dwarfness trait exists within the species, but is not possessed by the variety.

(b) refer to specific characteristics of the variety in such a waythat the impression is created that only the variety possesses them, whereas in fact other varieties of the species in question also have or may have the same characteristics; for example where the denomination consists solely of descriptive words that describe attributes of the variety that other varieties in the species may also possess;

Example 1: “Sweet” for a fruit variety.

Example 2: “Large white” for a variety of chrysanthemum.

(c) convey the impression that the variety is derived from, or related to, another variety when that is not, in fact, the case.

Example: a denomination which is similar to that of another variety of the same species or closely related species, e.g. “Southern cross 1”; “Southern cross 2”; etc., giving the impression that these varieties are a series of related varieties with similar characteristics, when, in fact, this is not the case.

2.3.2 Value of the variety The denomination should not consist of, or contain, comparative or superlative designations.

Example:a denomination which includes terms such as “Best”, “Superior”, “Sweeter”. 2.3.3 Identity of the variety (a) As a general recommendation, a difference of only one letter or one number may be considered to be liable to mislead or cause confusion concerning the identity of the variety, except where the:

(i) difference of one letter provides for a clear visual or phonetic difference, e.g. if it concerns a letter at the beginning of a word,

Example 1: in the English language, ‘Harry’ and ‘Larry’ would not cause confusion; however, ‘Bough’ and ‘Bow’ might cause confusion (in phonetic terms).

Example 2: in the Japanese and Korean languages there is no difference between “L” and “R” sounds, thus “Lion” and “Raion” are exactly the same although these are distinguishable for English mother tongue speakers.

(ii) denominations consist of a combination of letters and figures,

(iii) denominations consist “solely of figures”; (b) The use of a denomination which is similar to that used for a variety of another species or genera in the same denomination class (see section 2.5) may cause confusion;

NOTES — ARTICLE 20(2)

88

(c) In order to provide clarity and certainty in relation to variety denominations, the re-use of denominations is, in general, discouraged, since the re-use of a denomination, even where that relates to a variety which no longer exists (see section 2.4.2) may, nevertheless, cause confusion. In some limited cases an exception may be acceptable, for example a variety which was never commercialized, or was only commercialized in a limited way for a very short time. In those cases, a suitable period of time after discontinued commercialization of the variety would be required before the re-use of the denomination in order to avoid causing confusion in relation to the identity and/or the characteristics of the variety. 2.3.4 Identity of the breeder The variety denomination should not mislead or cause confusion concerning the identity of the breeder. 2.4 Different from an existing variety of the same plant species or of a closely related

species 2.4.1 Paragraph (2) states that the denomination must be “different” from an existing variety of the same plant species or a closely related species. 2.4.2 The following explanation is for the purposes of variety denominations and without prejudice to the meaning of a “variety whose existence is a matter of common knowledge” in Article 7 of the 1991 Act. In general, the re-use of denominations is discouraged but, under exceptional circumstances (see section 2.3.3(c)), the denomination of an old variety could, in principle, be registered for a new variety.

2.5 Variety denomination classes: a variety denomination should not be used more than once in the same class

2.5.1 For the purposes of providing guidance on the third (see section 2.3.3(b)) and fourth sentences of paragraph 2 of Article 20 of the 1991 Act, variety denomination classes have been developed. A variety denomination should not be used more than once in the same class. The classes have been developed such that the botanical taxa within the same class are considered to be closely related and/or liable to mislead or to cause confusion concerning the identity of the variety. 2.5.2 It is recommended that the UPOV Plant Variety Database (“UPOV-ROM”) is used in the process to check if, in the territory of any member of the Union, the proposed denomination is different from denominations of existing varieties of the same genus or, if appropriate, variety denomination class (see NOTES – ARTICLE 20(2), LIST OF CLASSES). Attention is drawn to the “General Notice and Disclaimer” of the UPOV-ROM to ensure that the information contained in the UPOV-ROM is considered in an appropriate way.

UPOV Variety Denomination Classes follow

NOTES — ARTICLE 20(2), LIST OF CLASSES

89

UPOV VARIETY DENOMINATION CLASSES: A VARIETY DENOMINATION SHOULD NOT BE USED

MORE THAN ONCE IN THE SAME CLASS

For the purposes of providing guidance on the third and fourth sentences of paragraph 2 of Article 20 of the 1991 Act, variety denomination classes have been developed. A variety denomination should not be used more than once in the same class. The classes have been developed such that the botanical taxa within the same class are considered to be closely related and/or liable to mislead or to cause confusion concerning the identity of the variety. The variety denomination classes are as follows: (a) General Rule (one genus / one class): for genera and species not covered by the following List of Classes, a genus is considered to be a class; (b) Exceptions to the General Rule (list of classes):

(i) classes within a genus: List of classes: Part I;

(ii) classes encompassing more than one genus: List of classes: Part II.

LIST OF CLASSES

Part I

Classes within a genus

Botanical names UPOV codes

Class 1.1 Brassica oleracea BRASS_OLE

Class 1.2 Brassica other than Brassica oleracea other than BRASS_OLE

Class 2.1 Beta vulgaris L. var. alba DC., Beta vulgaris L. var. altissima

BETAA_VUL_GVA; BETAA_VUL_GVS

Class 2.2 Beta vulgaris ssp. vulgaris var. conditiva Alef. (syn.: B. vulgaris L. var. rubra L.), B. vulgaris L. var. cicla L., B. vulgaris L. ssp. vulgaris var. vulgaris

BETAA_VUL_GVC; BETAA_VUL_GVF

Class 2.3 Beta other than classes 2.1 and 2.2. other than classes 2.1 and 2.2

Class 3.1 Cucumis sativus CUCUM_SAT

Class 3.2 Cucumis melo CUCUM_MEL

Class 3.3 Cucumis other than classes 3.1 and 3.2 other than classes 3.1 and 3.2

NOTES — ARTICLE 20(2), LIST OF CLASSES

90

Botanical names UPOV codes

Class 4.1 Solanum tuberosum L. SOLAN_TUB

Class 4.2 Tomato & Tomato rootstocks

Solanum lycopersicum L. (synonym: Lycopersicon esculentum Mill.)

SOLAN_LYC

Solanum cheesmaniae (L. Ridley) Fosberg (Lycopersicon cheesmaniae L. Riley)

SOLAN_CHE

Solanum chilense (Dunal) Reiche (Lycopersicon chilense Dunal)

SOLAN_CHI

Solanum chmielewskii (C.M. Rick et al.) D.M. Spooner et al. (Lycopersicon chmielewskii C. M. Rick et al.)

SOLAN_CHM

Solanum galapagense S.C. Darwin & Peralta (Lycopersicon cheesmaniae f. minor (Hook. f.) C. H. Müll.)(Lycopersicon cheesmaniae var. minor (Hook. f.) D. M. Porter)

SOLAN_GAL

Solanum habrochaites S. Knapp & D.M. Spooner (Lycopersicon agrimoniifolium Dunal) (Lycopersicon hirsutum Dunal) (Lycopersicon hirsutum f. glabratum C. H. Müll.)

SOLAN_HAB

Solanum pennellii Correll (Lycopersicon pennellii (Correll) D'Arcy)

SOLAN_PEN

Solanum peruvianum L. (Lycopersicon dentatum Dunal) (Lycopersicon peruvianum (L.) Mill.)

SOLAN_PER

Solanum pimpinellifolium L. (Lycopersicon pimpinellifolium (L.) Mill.) (Lycopersicon racemigerum Lange)

SOLAN_PIM

and hybrids between those species

Class 4.3 Solanum melongena L. SOLAN_MEL

Class 4.4 Solanum other than classes 4.1, 4.2 and 4.3 other than classes 4.1, 4.2 and 4.3

NOTES — ARTICLE 20(2), LIST OF CLASSES

91

LIST OF CLASSES (Continuation)

Part II

Classes encompassing more than one genus

Botanical names UPOV codes

Class 201 Secale, Triticale, Triticum SECAL; TRITL; TRITI

Class 202 Megathyrsus, Panicum, Setaria, Steinchisma MEGAT; PANIC; SETAR; STEIN

Class 203* Agrostis, Dactylis, Festuca, Festulolium, Lolium, Phalaris, Phleum and Poa

AGROS; DCTLS; FESTU; FESTL; LOLIU; PHALR; PHLEU; POAAA

Class 204* Lotus, Medicago, Ornithopus, Onobrychis, Trifolium

LOTUS; MEDIC; ORNTP; ONOBR; TRFOL

Class 205 Cichorium, Lactuca CICHO; LACTU

Class 206 Petunia and Calibrachoa PETUN; CALIB

Class 207 Chrysanthemum and Ajania CHRYS; AJANI

Class 208 (Statice) Goniolimon, Limonium, Psylliostachys GONIO; LIMON; PSYLL

Class 209 (Waxflower) Chamelaucium, Verticordia CHMLC; VERTI; VECHM

Class 210 Jamesbrittania and Sutera JAMES; SUTER

Class 211 (Mushrooms) Agaricus Agrocybe Auricularia Dictyophora Flammulina Ganoderma Grifola Hericium Hypsizigus Lentinula Lepista Lyophyllum Meripilus Mycoleptodonoides Naematoloma Panellus Pholiota Pleurotus Polyporus Sparassis Tricholoma

AGARI AGROC AURIC DICTP FLAMM GANOD GRIFO HERIC HYPSI LENTI LEPIS LYOPH MERIP MYCOL NAEMA PANEL PHLIO PLEUR POLYO SPARA MACRO

Class 212 Verbena L. and Glandularia J. F. Gmel. VERBE; GLAND

* Classes 203 and 204 are not solely established on the basis of closely related species.

NOTES — ARTICLE 20(3) and (4)

92

Article 20(3)

(3) [Registration of the denomination] The denomination of the variety shall be submitted by the breeder to the authority. If it is found that the denomination does not satisfy the requirements of paragraph (2), the authority shall refuse to register it and shall require the breeder to propose another denomination within a prescribed period. The denomination shall be registered by the authority at the same time as the breeder’s right is granted. 3.1 If the authority has found no grounds for refusal under paragraph (2), and knows of no grounds for refusal under paragraph (4), the proposed denomination shall be registered, published and communicated to the authorities of the other members of the Union. 3.2 In the event of prior rights (paragraph (4)) or other grounds for refusal, any interested person may file an objection to the registration. The authorities of the other members of the Union may submit observations (see Explanatory Notes on paragraph (6)). 3.3 Relevant objections and observations should be communicated to the applicant. The applicant should be given the opportunity to reply to the observations. If the authority considers the denomination unsuitable within its territory, it will require the breeder to submit another denomination. Failure to submit a proposal within the prescribed period should entail the rejection of the application. 3.4 The examination of the proposed denomination and of the other conditions for the protection of the variety are procedures which should be undertaken in parallel in order to ensure that the denomination can be registered at the time the breeder’s right is granted.

Article 20(4)

(4) [Prior rights of third persons] Prior rights of third persons shall not be affected. If, by reason of a prior right, the use of the denomination of a variety is forbidden to a person who, in accordance with the provisions of paragraph (7), is obliged to use it, the authority shall require the breeder to submit another denomination for the variety. 4. In deciding on the suitability of the proposed denomination and examining objections and observations in relation to prior rights of third persons, the following are intended to assist authorities. (a) An authority should not accept a variety denomination if a prior right, the exercise of which may prevent the use of the proposed denomination, has already been granted to a third party under plant breeder’s right law, trademark law or any other intellectual property legislation. It is the responsibility of the title holder of a prior right to assert his rights through the available objection or court procedures. However, authorities are encouraged to make prior searches in relevant publications (e.g. official gazettes) and databases (e.g. UPOV-ROM) to identify prior rights for variety denominations. They may also make searches in other registers, such as trademark registers, before accepting a variety denomination.

NOTES — ARTICLE 20(4)

93

(b) The notion of prior rights should include those rights which are in force, in the territory concerned, at the time of publication of the proposed denomination. For rights whose duration starts at the filing date of the application, the filing dates are those relevant for prior right considerations, provided those applications lead to the granting of rights. (c) In the case of two conflicting proposed variety denominations (see paragraph (2)) in the same or different territories, the one with an earlier publication date should be retained and the relevant authority should request the breeder, whose proposed denomination was or might have been published at a later date, to submit another denomination. (d) If, after the granting of a breeder’s right, it is discovered that there was a prior right concerning the denomination which would have resulted in the rejection of the denomination, the denomination should be cancelled and the breeder should propose another suitable denomination for the variety. Article 22(1)(b)(iii) of the 1991 Act states that, if the breeder does not propose another suitable denomination, the authority may cancel the breeder’s right. (e) The following items provide some guidance on what might constitute a “prior right”, the exercise of which may prevent the use of the proposed denomination:

(i) A trademark may be considered as a prior right when the proposed denomination is identical to a trademark registered for an identical good. For all practical purposes, such identity of goods is most likely to occur in respect of trademarks registered for goods under Class 31 of the Nice Classification8, although it is recalled that, in certain countries, trademarks may also be protected on the basis of use and without registration. If the trademark and proposed denomination are not identical, but similar, the trademark, in some cases, may constitute a prior right, the exercise of which may prevent the use of the proposed denomination, and the breeder may be required to propose another denomination. If, in spite of the similarity between the proposed denomination and the trademark, the exercise of the latter will not prevent the use of the proposed denomination, the denomination may be accepted; rejections of denominations by the authority on the basis of similarity to a trademark will, in general, result from oppositions of trademark holders, observations of authorities responsible for trademark registration, or judgments from a competent court. In cases of mere similarity or small likelihood of association by users, waivers granted to breeders by prior trademark right holders could be a suitable solution.

(ii) If the proposed denomination is identical with or similar to a well-known mark, it may be unsuitable, even if the well-known mark applies to goods other than those appearing in Class 31 of the Nice Classification9;

8 Nice Agreement concerning the International Classification of Goods and Services for the Purposes of the

Registration of Marks, of June 15, 1957, as revised in Stockholm on July 14, 1967, and Geneva on May 13, 1977, and amended on September 28, 1979.

9 Well-known marks are protected by the Paris Convention for the Protection of Industrial Property (Article 6bis) and the Agreement on Trade-Related Aspects on Intellectual Property Rights (Article 16.2 and 3 of the TRIPS Agreement). See also the 1999 WIPO Joint Recommendation Concerning Provisions on the Protection of Well-known Marks.

NOTES — ARTICLE 20(4)

94

(iii) Prior rights might also concern trade names10 and names of famous persons;

(iv) Names and abbreviations of intergovernmental organizations, which are excluded by international conventions from use as trademarks or parts of trademarks, are not suitable as variety denominations11;

(v) Prior rights concerning appellations of origin and geographical indications (e.g. “Scotch”) may exist under national legislation on grounds of common law or registration12;

(vi) In certain cases, prior rights in geographical names (e.g. names of cities or States) may exist; however, there is no general rule on these cases and assessment should be based on the probatory material presented on a case-by-case basis.

10 Article 8 of the Paris Convention. 11 This recommendation includes names and abbreviations notified pursuant to Article 6ter of the

Paris Convention. 12 Articles 22 to 24 of the TRIPS Agreement provide for an obligation for WTO Members to protect

geographical indications; the Lisbon Agreement for the Protection of Appellations of Origin and Their International Registration sets up international registration procedures for appellations of origin in the States party to that Agreement.

NOTES — ARTICLE 20(5)

95

Article 20(5)

(5) [Same denomination in all members of the Union] A variety must be submitted to all members of the Union under the same denomination. The authority of each member of the Union shall register the denomination so submitted, unless it considers the denomination unsuitable within its territory. In the latter case, it shall require the breeder to submit another denomination. 5.1 This provision reflects the importance of a single variety denomination for the effective operation of the UPOV system. 5.2 Paragraph (5) provides clear directions both for breeders and authorities: (a) In relation to subsequent applications of the same variety, the breeder must submit in all members of the Union the denomination that was submitted with the first application. An exception to the above obligation might be appropriate when the proposed denomination is refused by one authority before the denomination is registered by any of the other members of the Union, in which case the breeder is encouraged to submit a new denomination to all authorities in order to obtain a single denomination in all territories. (b) The essential obligation under paragraph (5) is that authorities should accept the denomination that was submitted and registered with the first application, unless such denomination is unsuitable in their territory (see section 5.3). On that basis, although certain provisions on variety denominations allow for authorities to develop individual guidance concerning best practices, the obligation under paragraph (5) should be given priority, unless there is direct conflict with the provisions of the UPOV Convention. In that respect, it is also recommended to avoid any narrow interpretation of the provisions of the UPOV Convention and related guidance or best practices, which could lead to the unnecessary refusal of variety denominations and, consequently, the unnecessary creation of synonyms for a variety;

(c) Due to different alphabetic scripts or systems of writing, it may be necessary to transliterate or transcribe the submitted denomination to enable its registration in another territory. In such cases, both the variety denomination submitted in the application and its transliteration or transcription are regarded as the same denomination. However, a translation would not be considered as the same denomination. 5.3 Whilst a degree of flexibility is appropriate, the following non-exhaustive list may assist the authorities in deciding what is unsuitable. A proposed denomination may be refused by an authority of a member if it transpires that, despite best endeavors (see section 5.5), in its territory (a) it does not conform to the provisions in paragraphs (2) and (4); or

(b) it is contrary to public policy.

NOTES — ARTICLE 20(5)

96

5.4 In order to permit the correct identification of a variety registered with different denominations due to exceptional cases (see section 5.3 above), in different territories, a regional or international synonym register may be developed by UPOV and/or by some members of the Union. 5.5 To reduce the risk of a variety denomination being considered to be unsuitable within a territory in which protection is to be sought, members of the Union are encouraged to make available to other authorities and breeders, the criteria, guidance and best practices which they apply for variety denominations. In particular, authorities are encouraged to make available any electronic search functions which they use in the examination of denominations in a form which would allow the on-line checking of a proposed variety denomination, against databases of relevant varieties and, in particular, the UPOV Plant Variety Database. Members of the Union may also choose to provide customized variety denomination checking services. Members of the Union are encouraged to use the UPOV website to provide information on, and links to, such resources.

NOTES — ARTICLE 20(6)

97

Article 20(6)

(6) [Information among the authorities of members of the Union] The authority of a member of the Union shall ensure that the authorities of all the other members of the Union are informed of matters concerning variety denominations, in particular the submission, registration and cancellation of denominations. Any authority may address its observations, if any, on the registration of a denomination to the authority which communicated that denomination. 6.1 Provisions of paragraph (6) indicate the importance of cooperation and exchange of information among authorities. 6.2 The obligation to inform other members of the Union of matters concerning variety denominations relies on the exchange of official gazettes and other means of publication. It is recommended that the layout of the official gazette be based on the UPOV Model Plant Breeder’s Right Gazette (document UPOV/INF/5), in particular, the chapters containing information on variety denominations, should be appropriately identified in the table of contents. However, the UPOV Plant Variety Database is an important mechanism by which to maximize the availability of information for members of the Union concerning variety denominations in a practical form. 6.3 Paragraph (6) provides for the possibility for a member of the Union to make observations if it considers that a proposed denomination in another member of the Union is unsuitable. In particular with respect to the provisions of paragraph (5), the authority should take into account all observations made by the authorities of other members when deciding on the suitability of a proposed denomination. If the observations refer to an obstacle for approval which, according to the provisions on variety denominations under the UPOV Convention, applies to all members, then the proposed denomination should be refused. If the observation refers to an obstacle to approval only in the member of the Union which has transmitted the observation (e.g. prior trademark right within that territory), the applicant should be informed accordingly. If it is envisaged that protection will be applied for, or if it can be expected that reproductive or propagating material of the variety will be marketed in the territory of the member of the Union which has transmitted the observation, the authority examining the proposed denomination should request the applicant to propose another denomination. 6.4 The authorities making observations and the authority conducting the examination should, as far as possible, endeavor to reach an agreement on the acceptability of a variety denomination. 6.5 It is recommended that a communication of the final decision be addressed to any authority which has transmitted an observation. 6.6 Authorities are encouraged to send information on variety denominations to authorities dealing with the protection of other rights (e.g. authorities responsible for registering trademarks).

NOTES — ARTICLE 20(6)

98

6.7 A model form for observations on proposed denominations submitted in another member of the Union can be seen in NOTES – ARTICLE 20(6), MODEL FORM FOR OBSERVATIONS. A model form for a reply to observations can be seen in NOTES – ARTICLE 20(6), MODEL REPLY TO OBSERVATIONS. Copies of these communications should be sent at the same time to the authorities of the other members of the Union.

“Model Form for Observations on Proposed Variety Denominations Submitted to Another

Member of the Union” follows

NOTES — ARTICLE 20(6), MODEL FORM FOR OBSERVATIONS

99

Model Form for Observations on Proposed Variety Denominations Submitted to Another Member of the Union

From:

____________________________________ Your ref.

____________________________________ Our ref.

Observations on a Submitted Variety Denomination

To: Submitted Variety Denomination: ______________________________________________ Genus/Species (Botanical name): ______________________ UPOV Code: ____________ Gazette: ___________________________________________________________________

(number/year) Applicant: _________________________________________________________________ Observations: _______________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ If the observations refer to a trademark or another right, name and address of the holder thereof (if possible): ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

Copies sent to the authorities of the other members of the Union Date: __________________________ Signature: _______________________________

“Model Reply to Observations on Proposed Variety Denominations Submitted to Another Member of the Union” follows

NOTES — ARTICLE 20(6), MODELREPLY TO OBSERVATIONS

100

Model Reply to Observations on Proposed Variety Denominations Submittedto Another Member of the Union

From:

____________________________________ Your ref.

____________________________________ Our ref.

Reply to Observations on a Submitted Variety Denomination

To:

In reply to your objection to the denomination [ .................................. ] for the variety of [Botanical name/UPOV code], we wish to inform you that:

1. □ In our opinion there is sufficient difference between the names .................................. and ................................. both in writing and pronunciation. Therefore the [authority] sees no reason to reject the denomination.

2. □ The [authority] accepted this denomination and no objections were received during the prescribed period after publishing.

3. □ This variety has been registered under this name on ....................................................

4. □ First publication as proposed denomination in .............................................................

5. □ The applicant has been requested for another denomination.

6. □ This is the same variety.

7. □ Application on the variety has been withdrawn/rejected.

8. □ The applicant has withdrawn the proposed denomination for the variety.

9. □ Other

Copies sent to the authorities of the other members of the Union Date: __________________________ Signature: _______________________________

NOTES — ARTICLE 20(7) and (8)

101

Article 20(7)

(7) [Obligation to use the denomination] Any person who, within the territory of one of the members of the Union, offers for sale or markets propagating material of a variety protected within the said territory shall be obliged to use the denomination of that variety, even after the expiration of the breeder’s right in that variety, except where, in accordance with the provisions of paragraph (4), prior rights prevent such use. 7. If it is found that prior rights of a third party prevent the use of the registered variety denomination, the authority shall require the breeder to submit another denomination. Article 22(1)(b)(iii) of the 1991 Act provides that the breeder’s right may be cancelled if “the breeder does not propose, where the denomination of the variety is cancelled after the grant of the right, another suitable denomination.”

Article 20(8)

(8) [Indications used in association with denominations] When a variety is offered for sale or marketed, it shall be permitted to associate a trademark, trade name or other similar indication with a registered variety denomination. If such an indication is so associated, the denomination must nevertheless be easily recognizable.

NOTES — ARTICLE 21

103

NOTES ON ARTICLE 21 NULLITY OF THE BREEDER’S RIGHT

(1) [Reasons of nullity] Each Contracting Party shall declare a breeder’s right granted by it null and void when it is established

(i) that the conditions laid down in Articles 6 or 7 were not complied with at the time of the grant of the breeder’s right,

(ii) that, where the grant of the breeder’s right has been essentially based upon information and documents furnished by the breeder, the conditions laid down in Articles 8 or 9 were not complied with at the time of the grant of the breeder’s right, or

(iii) that the breeder’s right has been granted to a person who is not entitled to it, unless it is transferred to the person who is so entitled. (2) [Exclusion of other reasons] No breeder’s right shall be declared null and void for reasons other than those referred to in paragraph (1). 1.1 When a breeder’s right is declared null and void, it is equivalent to pronouncing that it was an invalid right and should not have been granted in the first instance. In contrast, a breeder’s right which is cancelled was valid until the date of cancellation and was, in particular, valid at the time of granting (see Explanatory Notes on the Cancellation of the Breeder’s Right under the UPOV Convention (document UPOV/EXN/CAN) reproduced in NOTES – ARTICLE 22). 1.2 The use of the word “shall” clarifies that the competent authority must declare the breeder’s right null and void if the criteria set out in Article 21(1) of the 1991 Act of the UPOV Convention are met.

NOTES — ARTICLE 22

105

NOTES ON ARTICLE 22 CANCELLATION OF THE BREEDER’S RIGHT

(1) [Reasons for cancellation] (a) Each Contracting Party may cancel a breeder’s right granted by it if it is established that the conditions laid down in Articles 8 or 9 are no longer fulfilled. (b) Furthermore, each Contracting Party may cancel a breeder’s right granted by it if, after being requested to do so and within a prescribed period,

(i) the breeder does not provide the authority with the information, documents or material deemed necessary for verifying the maintenance of the variety,

(ii) the breeder fails to pay such fees as may be payable to keep his right in force, or

(iii) the breeder does not propose, where the denomination of the variety is cancelled after the grant of the right, another suitable denomination. (2) [Exclusion of other reasons] No breeder’s right shall be cancelled for reasons other than those referred to in paragraph (1). 1.1 The cancellation of a breeder’s right means that, from a given date, the breeder’s right is no longer valid and the authorization of the breeder of the variety is no longer required for any of the acts which are covered by the scope of the breeder’s right. A breeder’s right which has been cancelled was valid until the date of cancellation and was, in particular, valid at the time of granting. In contrast, when a breeder’s right is declared null and void, it is equivalent to pronouncing that it was an invalid right and should not have been granted in the first instance (see Explanatory Notes on the Nullity of the Breeder’s Right under the UPOV Convention (document UPOV/EXN/NUL) in NOTES – ARTICLE 21). 1.2 Under the 1991 Act of the UPOV Convention, if the reasons for cancellation apply, the competent authority “may” cancel the breeder’s right, i.e. there is no automatic obligation to cancel. Subject to applicable legislation, the competent authority may take into account the particular circumstances and may decide to cancel a breeder’s right or may, for example, provide additional time to remedy the situation. 1.3 Article 22(1)(b)(iii) of the 1991 Act of the UPOV Convention provides that the breeder’s right may be cancelled if “the breeder does not propose, where the denomination of the variety is cancelled after the grant of the right, another suitable denomination”. The explanatory notes corresponding to paragraph (4) of Article 20 of the 1991 Act (“Explanatory Notes on Variety Denominations under the UPOV Convention” (document UPOV/INF/12) reproduced in NOTES – ARTICLE 20) provide guidance on situations in which the variety denomination might be cancelled.

NOTES — ARTICLE 30

107

NOTES ON ARTICLE 30 IMPLEMENTATION OF THE CONVENTION

[see Articles 23 to 26 of Part I of this document] (1) [Measures of implementation] Each Contracting Party shall adopt all measures necessary for the implementation of this Convention; in particular, it shall:

(i) provide for appropriate legal remedies for the effective enforcement of breeders’ rights;

(ii) maintain an authority entrusted with the task of granting breeders’ rights or entrust the said task to an authority maintained by another Contracting Party;

(iii) ensure that the public is informed through the regular publication of information concerning

─ applications for and grants of breeders’ rights, and

─ proposed and approved denominations. (2) [Conformity of laws] It shall be understood that, on depositing its instrument of ratification, acceptance, approval or accession, as the case may be, each State or intergovernmental organization must be in a position, under its laws, to give effect to the provisions of this Convention. Enforcement of Breeders’ Rights 1.1 “[…] (i) provide for appropriate legal remedies for the effective enforcement of

breeders’ rights;”

[see Articles 23 and24 of Part I of this document] 1.1.1 While the UPOV Convention requires members of the Union to provide for appropriate legal remedies for the effective enforcement of breeders’ rights, it is a matter for breeders to enforce their rights. 1.1.2 The following non-exhaustive list of enforcement measures might be considered, as appropriate:

(a) Civil measures (i) provisional measures, pending the outcome of a civil action, to prevent or stop an

infringement of the breeder’s right, and/or to preserve evidence (e.g. collect samples of infringing material from greenhouses);

(ii) measures to allow a civil action to prohibit the committing, or continuation of the committing, of an infringement of the breeder’s right;

(iii) measures to provide adequate damages to compensate the loss suffered by the holder of the breeder’s right and to constitute a deterrent to further infringements;

NOTES — ARTICLE 30

108

(iv) measures to allow destruction or disposal of infringing material;

(v) measures to provide payment by the infringer of the expenses of the holder of the breeder’s right (e.g. attorney’s fees);

(vi) measures to require an infringer to provide information to the holder of the breeder’s right on third persons involved in the production and distribution of infringing material.

(b) Customs measures

Importation

(i) measures to allow suspension by the customs authorities of the release into free circulation, forfeiture, seizure or destruction of material which has been produced in contravention of the breeder’s right;

Exportation

(ii) measures to allow the suspension by the customs authorities of the release of the infringing material destined for exportation.

(c) Administrative measures (i) provisional measures to prevent or stop an infringement of the breeder’s right,

and/or to preserve evidence (e.g. collect samples of infringing material from greenhouses);

(ii) measures to prohibit the committing, or continuation of the committing, of an infringement of the breeder’s right;

(iii) measures to allow destruction or disposal of infringing material;

(iv) measures to require an infringer to provide information to the holder of the breeder’s right on third persons involved in the production and distribution of infringing material;

(v) measures to allow the forfeiture, seizure of material which has been produced in contravention of the breeder’s right;

(vi) measures for authorities responsible for the testing and certification of propagating material to provide information to the holder of the breeder’s right regarding propagating material of his varieties;

(vii) administrative sanctions or fines in the case of a breach of the legislation on breeders’ rights or of a non-compliance with provisions on, or misuse of, variety denominations.

NOTES — ARTICLE 30

109

(d) Criminal measures

Criminal actions and penalties in cases of [wilful] violation of the breeder’s right [on a commercial scale].13

(e) Measures resulting from alternative dispute settlement mechanisms

Civil measures (see above (a)) obtained as a result of alternative dispute settlement mechanisms (e.g. arbitration).

(f) Specialized courts

The establishment of specialized courts for matters concerning breeders’ rights. 1.2 “[…](ii)maintain an authority entrusted with the task of granting breeders’ rights or

entrust the said task to an authority maintained by another Contracting Party;”

[see Article 2 of Part I of this document] Article 1(ix) of the 1991 Act of the UPOV Convention concerning “Definitions” provides that “‘authority’ means the authority referred to in Article 30(1)(ii)”. Article 30(1)(ii) of the 1991 Act of the UPOV Convention requires that a member of UPOV shall maintain an authority entrusted with the task of granting breeders’ rights or shall entrust the said task to an authority maintained by another member of UPOV. 1.3 “[…] (iii) ensure that the public is informed through the regular publication of

information concerning

─ applications for and grants of breeders’ rights, and

─ proposed and approved denominations.”

[see Article 25 of Part I of this document] The obligation to ensure that the public is informed through the regular publication of information concerning applications for and grants of breeders’ rights, and proposed and approved denominations relies on the publication of official gazettes and other means of publication. It is recommended that the layout of the official gazette be based on the UPOV Model Plant Breeder’s Right Gazette (document UPOV/INF/5).

[End of document]

13 The text in square brackets is intended for drafters involved in the preparation of laws, and identifies, as

appropriate, text to be completed or deleted.

Material originally provided by the International Union

for the Protection of New Varieties of Plants.

��� ������ � ������� ����� ���� ������ ��� !�(UPOV)��"#� �$ ��%&'*+,��-. -

!�/!�� �0 � �1 2���� � 3� 45 �6"7!��� �� ����8������6���/��8��� �0 ����� ���� � ������ ���9 ��� :��*��;<�=�>��*

First Edition 2013