gure agergarria - euskaltel › euskaldunbihotzekoak › pdf › 4.pdfgure agergarria..... kontatzen...
TRANSCRIPT
/...
EUSKALDUNON E~AU&ARRI BATEN 81LA 8URE AGERGARRIA
GUTUN AGIRIA EUSKALDUN GUZTIARI
...............................ETA EUSKALTZAINDIARI....................
...............................EUSKALDUNON EZAUGARRI BATEN BILA:
GURE AGERGARRIA
...............................
Kontatzen du Aita Villasantek (Euskararen auziaz, 32 or.), nola behin
batean, frankismoaren urte beltzetako garaian, aurkeztu zitz~ion
proposamena EUSKALTZAIHDIARI: euskaldunek eraman beharko luketela panarréan
ezaugarri bat euskaldun direla esanez,
Halako neurri baten eraginez, euskaldunek ... elkarrekln tovo ~itean,
bati euskeraz ~itz~lngo luketela.
Villasantek, penatu antza aitortzen du hurrena, nola garaian, halako
erremedib bat, ez zen izan, aintzat hartua. Eta aitatu eta gero, bilera
hartan halzatu ote ziren altzakletako batzuk, erabaki hura arrazoltu
nahian, egiten du A1ta Villasantek, bere eskaera ezin premiazkoagoa: liz..
íL2Jd:t-esaten du-. Balna euskaraz mintzatzera bultzatzako zerbait beharka
haTí ~abe baste erremedlo guztiek tal daukate.
Asko gara Alta Vl11asanteren hitz horiekln gaudenak. Eta dei borr1
jarraitzen, uste dut nik, euskaldunok badugula dafroeneko ¡araia, oraintxe
AGERGARRIA, BUSKALTZAIHDIARI orain baino garai ilunago batzuetan egin
z1tzaion propasamen haren bidetik.
....................
.. 1 -
...
,/'
'U~KALDUNDN ¡ZAUQARRI 8ATEN 81LA QURE AGU¡RQARR IA
Ba omen ~ara denera, 600.000 euskaldunetik gora. 700.000 beharbada,
edota baten bat gehlago ere akaao. Eta ordea b1hurtuak gara, ikustezinak
~. Gur1 egok1tu za1gun lur eremu, latz, eta tx1k1 honen ga1nean, ez ¡ara
bizi gu bakarrik, eta eskualdun garenak, urtuta bizl ¡ara, azukrea uretan
bezala, beste 3-4 miloi la¡uneko, glzarte baten 1tsasoan, 1zkutuan eta
ilota. Finean euskaldunak ez gara, selrta txiki bat baino, g1zarte zabal
horren aareetan¡ akaso gihartsua, baina oralngoz BÚnDritarloa zorltxarrez.
Inguratzen galtuen glzarte horl, hoberenera izango da euskalzalea, eta
are abertzalea. Bta ag1an harro erakutsiko ditu, bere zaletasun horíen
agergarr1ak.
batere zalantzraik gabe orduan. ezin erdalduDlUlDlJ. Batere errulririlr gabea
orduan. euslralduDDnganalrD. Eta lautat1k bat 1zango bagara ere, ez du¡u
euskeraz egiten ¡eure artean. sikiera, hamarretik batean. Buskeraz b1zltzea
erabaki duen harl ere, gehlago eg1 tea kosta egi ten zal0. Horl da, gure
problema, haund1etako bato
Pertsona ezezagun bat topatzen duzun bakol tzean, ez da beti errazena
gertatzen, denekin euskeraz egitea, hasiera batetik¡ ez daklzunean, besteak
ba ate daklan, zure hizkuntza. Buskaldun ezagunenarekin berriz, ez da ere
samurra gertatzen askotan euskerazko tratua, arrazo1 bat edo besteagat1k
gehienean. erderaz jardun eta gero zure urtetako berriketetan. Beh1n
bartutakb obiturak eragin asko du denongan, eta inori ez zaio erraza
gertatzen, bere tratu bizkuntza aldatzea, bat batean, bere propioagatik
izango bada ere.
Eta ordea, euskera aalbatu nab1 badugu, nahltaezkoa da, badakigu
euskaldun guztiok, egoera bori aldatzea errotik¡ alde batera uztea, gure
urtetako Dhitura alferrak eta zabarlreria guzt1ak. Bada azkenean, euskera
bakoi tzean, eta ez beste inola. Ondo asko dak1gu hor1 euskaldunok. Eta
ordea, ha1n aspald1tlk dak1gu, jakinl
Euskalerriko zenbat paretetan. ez dago ba zintz111kA, Artzeren esaera,
...1 Aapald1 askotlk kantatzen du Kax1anok ere gura artean, bere A-H-]-D-U.
euslraldun euslreraz, kanta xumea. Eta 1zan ere, ha1n aspald1t1k dak1gu
- :2-
..
-
EU~KALDUNDN EZAU8ARRI BATEN elLA 8URIE A8ERGARRIA
euskal, dunok
....................
Eta gure utzikerialr astintzeko, behar beharrez~ook izan di tugu, eta
telebistak eta egunkariak. Euskeraren aldeko eginahal polttikoak ere, nork
bere eritzien arabera. Baita euskaldundu nahi izatea ere, beti gure
inguruan gu no1z irentsiko zai, daukagun gizarte gosetl horl.
Eta onda baino hobeto egon d1ra ere, gure arterako egh. cUren eta
egiten arl diren beste kanpaina guztiak, eusker~ren be1).etaz1soerabiltze
baten alde: HAI EUSKARARI saioak¡ eta baita, gure herrietako bazter
guzUetan zabaldu ditugun de1 klase guztiak ere, EUSKALHRRIA, EUSJ.HRAZ,
HEME. ERE EUSKERAZ, EUSKERAZ ERAI1ZUH, BADAKIGU EUSJ.E~AZ,... Denak.
Gure artean horrelako txartelak ikustean ordea, niri mai~ etorrl za1t
burura beste kontaera hura, nola, Zepal bertsolar1a zenaren tabernan ager!
zen, paretan zintzil1ka txartela, ponpoxo asko idatz1ta beti, 0.1 PARLE
FRAN~AlS, .esaten zuena. Gero inork, etxekoak eta ezagututa, eta harrltuta,
edo bestJ gabe trufa gogoan, galdetu ezkero inoiz, zeinek ~iten ate zuen
ba, etxe hartan, frantsesez, erantzuten omen zuen bertaolariak ataeg1n
haundiz:
~.
Ez al da horrelakorlk gertatuko gure txartelekinl Baina kontuz ib1l1
behar dugu, ze, guk ere baditugu pareta euskaldunak, ugar!. Bta euskera
eragiteko berak bakarr1k ez dira nahikoa sekula, gero inork ez badaki han
inoiz, hainbeste pareta euskalzaleren artean, ze~n den benetan, euslraldun.
Eta uste dut nik, dagoeneko badugula ba garata denok ere jaital gaitezen
pareta euskalzale horletatik, eta j.ITORTU DEZAGU. GUT~KO HAKOITZAK GURE
Eta
- 3 -
t
-
..
EU8KALDUNON EZAU8ARRI 8ATEN 81LA 8U~E A8ER8ARRIA
lehenbailehen, AGERGARRI BAT EUSKALDU~ GUZT¡OITZAKO. Gure lehenengo~, GU&i
AGERGARRIA. Alta Vl1lasantek kontatzen zuen BUSKALTZAIIDIKO proposamen
baren bldet1k,
beste guztian 1kusgarrl at~ mirasgarr1¡ ata es~n nahiko dueno. beti ata
bakarrlk:
EUSKALDUN NAIZ,
ETA NIK BEH~NTZAT.
EUSKERAZ EGIN N~~I NUK~,
f.ff...I".III.I.111
Badugu garaia dagoene~o ekln d1azaiogun, ahaleg1n barri honl ere,
oraln arteko beste sa10 guztian lagun ata ind~rgarri. F1ne~n eust~ldunak ez
bagara selrta bat basterik, gbetto bat, harrotasunez onartu. behaJ"'ko dugu
hala garel~. Bta aurrarantzean ara biz1rit segi nahi badugu, jokatu beharko
dugu, selcta.bauet agitan duten antz batar~. Bt~ lahenik, geure buruak
euskaldun. Eta beste selrtaeta orden erlijioso gehienet egiten duten modu
beretsu batean, eraman dezagun guk ere paparrea~ barro, (¡ORE AGERGARRIA.
Gure euslralduntasunaren 1nts1gnía. Gure buruai: behartu ditz~gun, babar
hain~at, BBTI EUSKBRAZ BGITBRA. BUSKALDUIBI AJlTEAI. Famil1an eta
ezagunek1n;
,burua ezagutzeraematen duen ordu~o, AGBRG.RRIAs~1~le¡ eZ~z~gun guzt1atin
ere. Bta izan bad1 konpromezua, guzt10n ardura, zabar et~ gazta, langlla
eta nagus1, andra ata g1zon.
Bakarr1t bala ag1naz lortuko dugu, euslraldun az d1ran haiat are,
beg1ra d1azagutan, errespeto haund1enez, ata miraspanez. Bta bala bakarr1t
lortuko dugu gainera, indartu dad1n gure inguruan, euska14una~ere, izateko
- .. -
l.
~
-
EU$KALDUNON EZAU8ARRI 8ATEN 81LA 8URIt A8ER811RRIA
gogoa eta se~timentua, oraindik erdaldup huta ~tarr1k diren guzti
haiengan.Horrela jokatuazbakarrikeragingo dugu hauen artean, nahitaezkoa
den inbidiapiska hori ere gureganako,noizbaitugaldu nahi badugu. Horrela
jokatuaz bakarrik, eragingo dugu galnera, beste lotsa eta aba16e halnbatere senti dezaten, noizbait euskaldun 1zanda, ordu txarrean baren euakera
galtzera utzi duten gure arteko guztl haiek.
Hori izango da, ijUSKALDU, IZATBARBII PARROTASU,A, euskaldun guztiona.
Kredo, klase eta kolore guztien galnetikoo. BUSKALDU,Oll HARROT~U'A. Bta
horretara bultzatuko galtu, beste ezerk balno gehlago, GURB .GRRGAR~UK,
gure konpromezu pertsonalak: BUSKBRAZ RGI1I, BUSKBRAZ DAJIBII GUZTIARBKJIf.
600.000 euskaldun euskeraz egi ten beren artean, harro, 600.000 euskaldun
batera, gorenekotlk apalenera, lehendakar1tat1k langllerik um11enera, bere
euskalduntasuna aldarrikatzen, harro, paparrean erantsltako ezaugarrl baten
bidez: GURB AGBRGARRIA. 90ak BIHURTU DI TZAGUII, BUSKBR4RBt URTBAK. 900,
EUSKERARBJIHAIARKADA. 2000. URTBA, BUSKBRARBIIURTB..
....................
Intsignlaren sortzea, eska lekioke, artista euskaldun ezagun eta
errespetatuari, zalantzarik gabe izan dadln, behar bezain dotóre eta
onargarri ~eu~uldun guztiontzako, BUSKALDUIGUZTIOII AGBRGARRI, eta lraun
ahal dezan gure paparrean zlntzl11k, gutxienez, 2000. urtera arte zahartu
gabe. Deitu liteke, AGBRGARRIARBI DISBIIATZBJQ, leihaketa publlko bat ere
euskaldunon arterako, eta kanpainaren hasiera bezala. AGBRGARRIAK behar
bezain txlk1a beharko du izan, eta zabaldu beharko da, denontzako ere
eramangarria izan dadin,
nobleenetara.
material klase guztietan, JlMu'keenetatik
BUSKALDUIOIAGBRGARRIAsortzeko lehendabizi, gero ezagutzera emateko
eta zabaltzeko euskaldun guztion artera, kanpaina berez1 batl ekln beharko
z.a.1J:I..Bta pentsa 11teke, kanpaina aurrera eramatea, datorran ha:markada
asean barrena. Hala ere kanpaina osoa, onda kostu gutxlkoa antolatu llteke.
Gutxlagokoa oraindik, batera beglratu ezkero, berari atera dakiokeen
probetxu eta etekln proportzl0 gabeari. Bta hala era, halako kanpaina bat,
aurrera eramateko modukoa izan liteke, baita, elkarte edo entrepresa
pribatu batentzako ere, inork hasi nahl badu ekinaan.- 5 -
~
--- --
....
~U8KALDUNON EZAU&ARRl BATEN 81LA 8URIt A8ERGARRIA
ASIQ HOIIO DA ~ATZO~DB BAT, KAIPAlfA
DAGOHIBKOSORTU BBHARK t 4e heri deitzeke,lolanahi. ARIASA. Bta, ba zer
DIEZAIO~t BEHAR DITUEI BURUA BTA b babesteke eto b~ltzotz~ke,EMAI t gero kanpain~ erak eta zuzentzeke. e aesatze e
euskaldunen, eta euskera klase guztietake, euskaldunena.
Bta
elkarte ugari guztiek. Buskeraren inguruan sortutakoak batzuk. eta
bestelakoak ere, ikastelak eta federa~ie~k, ~ldizkariak, irratiak eta
egunkariak, !Al eta HABA. bertselari elkarteak, iKBAk, ~USKALBRRIAI
EUSKERAZ. argitaletxeak. eta beste guztiak ere.
Eta bere partea ere hartu beharko lukete kanpatnaren bultzatzen eta
laguntzen, eus~aldunak tartean dituzten beste erakunde guztiek ere, berez
zeresanen bat eduki beharko luketenak. Hasi, gobernú instituzio
ofizialenetatik, Buzke Jaurlar1tza, Jafarrcake Aldundia, Iparraldeke
Brakundeak, ..., nola, gure inguruko beste kultur eta 11;a 'erakunde
guztiak. publikoak eta pribatuak. Udalak, ~skelak, Unibertsitateok, portidu
eta sind\katu' guztiak, eta oro har, ip.stituz1e ¡uztietaJe Kultijr
Erakunde eta Sal1 guztiak, are Elkarte Eurepearrekeak, eta U,BSCOrenak.
Bati gure euskera honen babesean eta defentsan. Gurea ez ezik. euskera bai
baita ere. gizadi oso baten aintzinako ondare, eta patrimonio estimagarria.
Eta hala, behingoz eskuzabal, bere laguntza ere eskeini beharko lukete,
batere lotsarik geratuko bazaie araindik. are Espainil~ke eta Frantziako
Kultur Instituzieek ere. Bz bakarr1k zekenkeriak eta oztopoak.
zoritxarrean. jadaneka ohituta gauzkaten moduan.
Hemendik. deia zabaltzen diet den harie!, berate);ere parte hartu
dezaten, euskeraren aldeka kanpaina berri hau dise1natzen, eta burutzen.
Hola ez, berez zeresanen bat eduki lezaken beste zeinnahi erakunde,
elkarte. artista, d~seinadere, eta etnezke euskaldun gu~tia.ri ere. goian
a1tatua izan ez arren. ~.
- 6 -
..
..
...
EUSKALDUNON EZAU6ARRI 8ATEN 81LA 8UR&: A6ER8ARIUA
babesik zabalenaren bila.
....................
Bitartean. zur1 ere eskertuko dizut. agir1 henen 1rakurle euskaldun.
ematen badiozu hani. zeure erantzunik gogozkoena ata. za.ba.lena.. 1rud1tzen
za.1zun moduan. zure ideak azaltzen. zure laguntza eskeintzen.
Denon artean b1hurtu dezagun 90a, EUSKERAREI HAMARKADA.
BITTOR HIDALGO EIZAGIRRE
(I.A.H. 72.426.633)
Bilbon, 1990ko Abenduan.
............................EUSKALDUN NAIZ.
ETA NI K BEHINTZAT.
EUSKERAZ EGIN NAH~ NUKE"
............................- 7-
.