gv krishna rao

1

&Üˆˆ õ.$. ø£èwüísêe⁄(1914-1979)

kÕVæ≤r ø£<ä+ã+

m&ç≥sY

õ ÄsY ¬ø eT÷]Ô

dæ.|æ. ÁuÖHé nø±&É$T

53, Hê>±s¡T®q Væ≤ Ÿ‡, |ü+C≤>∑T≥º, ôV’≤<äsêu≤<é 500082

bò Hé: 040-23430448-50, 040`23423188

yÓuŸôd’Ÿ: www.cpbrownacademy.org Ç`yÓTsTT Ÿ: [email protected]

&Üˆˆ õ.$. ø£èwüísêe⁄(1914-1979)

kÕVæ≤r ø£<ä+ã+

4

Dr. G.V. Krishna Rao – Sahithi Kadambam

Editor: GRK Murty

First Edition: 2010

ISBN 978 8191 008 166

© Copyright: CP Brown Academy

Price: Rs. 95 US $: 4

Typesetting: N Durga

Printed at:

M/s. ICIT Software Centre Private Ltd.,Jeedimetla,Hyderabad 500055, India.

Published by:CP Brown Academy,53, Nagarjuna Hills, Panjagutta,Hyderabad 500082, India.

dæ.|æ. ÁuÖHé nø±&É$T

‘Ó\T>∑T uÛ≤wü eT]j·TT dü+düÿèr $ø±kÕìï Áb˛‘·‡Væ≤+#ê\H˚ dü+ø£\Œ+‘√ dæ.|æ. ÁuÖHé

nø±&É$T kÕú|æ+#·ã&ç+~. eTTK´ ø±s¡ Áø£e÷\T:

‘Ó\T>∑Tyê] |æ\¢\≈£î ‘·eT uÛ≤cÕ, kÕVæ≤‘· kÕ+düÿè‹ø£ yês¡dü‘·« yÓ’uÛÑyêìï ‘Ó*j·TC…|æŒ,

yês¡T ‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕC≤„q+ ô|+#·Tø=H˚+<äT≈£î düT\uÛÑeTsTTq düs¡fi¯eTsTTq uÀ<ÛäHê

Á|üD≤[ø£\T @s¡Œs¡#·&É+.

‘Ó\T>∑T˝À eT+∫ kÕVæ≤‘ê´ìï n+~+#·>∑\ s¡#·sTT‘·\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·≥+— eT+∫

|ü⁄düÔø±\qT Á|ü#·T]+#·&É+.

‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À ñqï |ü⁄düÔø±\qT, |üÁ‹ø£\q÷, |ü]XÀ<Ûäq Á>∑+<∏ë\q÷ ùdø£]+∫

ª&çõf…ÆCŸµ #˚j·T≥+.

‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT yê&ÉTø£ À ñqï |üs¡uÛ≤cÕ |ü<ë\‘√ düTdü+|üqï+ #˚ùd ªø=‘·Ô ‘Ó\T>∑Tµ

ñ<ä´e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+∫, Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+.

ªkÕVæ≤r Ádüe+‹µ nH˚ Å‘Ó’e÷dæø£ kÕVæ≤‘· |üÁ‹ø£qT Á|ü#·T]+#·&É+.

‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘· + Òø£ uÛ≤wü≈£î ‘·eT J$‘· ø±\+˝À mq Òì ùde #˚dæq Á|üeTTKT\qT

ªª‘Ó\T>∑T uÛ≤s¡‹ |ü⁄s¡kÕÿs¡+µµ (¬s+&ÉTqïs¡ \ø£å\ s¡÷bÕj·T\ q>∑<äT ãVüQeT‹, ã+>±s¡T

|ü‘·ø£+ eT]j·TT düHêàq |üÁ‘·+) ‘√ dü‘·ÿ]+#·&É+.

nø±&É$T ÄX¯j·T kÕ<Ûäq˝À düVü≤ø£]+#˚+<äT≈£î Á|üeTTK kÕVæ≤ry˚‘·Ô\T düuÛÑT´\T>± ˇø£

dü\Vü‰ eT+&É* ≈£L&Ü @s¡Œs¡#·≥eTsTTq~.

5

>∑$ì yÓ+ø£≥ ø£èwüísêe⁄

(1914`1979)

6

$wüj·Tdü÷∫ø£

eTq$ 7

1. Á|üy•ø£ 9

2. ø±e´eTT\T

•esêÁ‹ 27

j·TT>∑dü+<Ûä 39

3. |ü]XÀ<ÛäHês¡#·q\T

ø±e´»>∑‘·TÔ 50

ø£fi≤|üPs√í<äj·T+ dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏ä+ 56

4. HêÏø£\T

_Ûøå±bÕÁ‘· 83

5. ‘ê‹Ô«ø£s¡#·q\T

ø±+Ÿ |üs¡‘·‘·Ô«+ 105

$Á>∑Vü≤yê´es¡Ôì 111

6. yê´kÕ\T

s¡#·sTT‘· u≤<Ûä ‘· 137

kÕVæ≤‘· uÛÑ$‘·e´+ 139

7. ø£<∏ä\T

#düTø=qï ø£s¡à 155

wüwæº|üP]Ô 172

8. Hê≥ø£eTT\T

Á|ü‹eT 179

u§eTà @&çÃ+~ 189

9. qe\\T

ø°\Tu§eTà\T 198

bÕ|æø=+&É\T 227

10. ìyê[ 259

nqTã+<Ûä+

1. ø£èwüísêe⁄>±] s¡#·q\T 260

2. ø£èwüísêe⁄>±] J$‘·#·]Á‘· 261

7

ø±\+ e÷s¡T‘√+~. yê‘êes¡D+ e÷s¡T‘√+~. Ä]úø£ dæú‹>∑‘·T\T e÷s¡T‘·THêïsTT.

n+<äTHê, n˙ï Xs¡y>∑+‘√ e÷s¡T‘·THêïsTT!

@Hê&Ó’Hê nqT≈£îHêïe÷... ø£ècÕí&Ó ≤º À @ÏøÏ ˙s¡Tsêø£ e÷>±DÏ bı˝≤˝À¢ e]

Hê≥T¢ yÓj·T´ ÒeTì!

n+‘ê e÷]b˛‘√+~. ªbÕ‘·µ bÕ‘·~˝≤>± ñ+&É≥+˝Ò<äT. |ü˝…¢\T, bı˝≤\T,

eékÕj·T+ e~* »q+ Áã‘·T≈£î‘Ós¡Te⁄ ø√dü+ ãd”Ô\≈£î |ü]¬>&ÉT‘·THêïs¡T. ãd”Ôyêfiófl

>∑ ŸŒ¤≈£î b˛‘·THêïs¡T. Ç+ø±düÔ u≤>± #·<äTe⁄≈£îqïyêfiófl n≤¢+Ïø <ëÏb˛‘·THêïs¡T.

@Hê&ÉHêï Væ≤+#êe÷... eTq ne÷àsTT\ ªyêsTTdtµ nyÓT]ø±øÏ mø˘‡b˛sYº

ne⁄‘·T+<äì... &ÉãT“\T ‘Ó∫Ãô|&ÉT‘·T+<äì... yêÏø√dü+ ne÷àsTT ns¡úsêÁ‹ Ç\T¢

e<ä* ñ<√´>±ìøÏ b˛‘·T+<äì...

n˙ï e÷s¡T‘·THêïsTT... Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´>±\T ø£qTeTs¡T>∑e⁄‘·THêïsTT... kÕ|òtºysY

ø£+ô|˙\T, _|æy√\T, ¬ø|”y√\T... Çy áHêÏ ñ<√´>∑ πø+Á<ë\T... e÷s¡T‘·Tqï ø±\+‘√

Jeq$<Ûëq+ ≈£L&Ü e÷s¡T‘√+~. e÷sê*≈£L&Ü. e÷s¡ø£b˛‘ eTqT>∑&Éπø yÓ÷dü+.

eTT+<äT ªªHqTµµ eTTK´+. HqT ñ+fÒH >∑<ë e÷‘·èuÛ≤wü. Hê eTqT>∑& Á|üXÊïs¡úø£+>±

e÷]q|ü&ÉT $T>∑‘êe˙ï ôdø£+&ÉØ>± e÷s¡‘êsTT.

e÷s¡T‘·Tqï Ä]úø£ eédüúøÏ |üs¡ ekÕqyT |üs¡uÛ≤cÕ yêýÓ÷Vü≤+... dü]>± Ä˝À∫ùdÔ

yêýÓ÷Vü≤+ ø±<yÓ÷ nì|ædüTÔ+~... dü+bÕ<äq≈£î z |üìeTT≥Tº>± e÷]q ÄeX´ø£‘yÓ÷.

ªªn~ me]#‘·T˝À¢ ñ+fÒ yê]πø ø=\Te⁄µµ nqï~ áHêÏ yêdüÔe+!

á dü+<äs¡“¤+˝À, <äXÊu≤›\ ÁøÏ‘·+ \‘·>±s¡T Áyêdæq yêø±´\T >∑Ts=ÔdüTÔHêïsTT:

‘·<∏ë>∑‘·T\T ø£kÕ] •wüß´&çï |æ*∫, ªªHêj·THê! á Á|ü|ü+#·+˝À nìïÏø£+fÒ eTTKýÓTÆq

edüTÔy~?µµ nì Á|ü•ï+#ês¡≥. düVü≤»<Û√s¡DÏ À |ü\T düe÷<ÛëHê\T e#êÃj·T≥. n+‘·≥

‘·<∏ë>∑‘·T\T ªªny˚Mø±<äT Hêj·THê! nìïÏø£+fÒ eTTKýÓTÆq edüTÔe⁄ ªuÛÀ»q+µ.

Á|ü»\+<ä]øÏ ‹+&ç \_Û+#≥≥T¢ #j·TT≥jT düTU≤ìøÏ yÓTT<äÏyÓT≥Tº. düTKeTTqT+∫

õC≤„dü |ü⁄≥Tºø=düTÔ+~. õC≤„dü qT+∫ C≤„q+ Á|üuÛÑ$düTÔ+~µµ nHêïs¡≥!

eTq$

8

á eTVü‰Á|ükÕúq+˝À ì\<=≈£îÿø=ì ø=+‘· yÓdüT\Tu≤≥T <=]øÏq ‘·s¡Tyê‘· z

|ü~ì$TcÕ\T Á|üXÊ+‘·+>± ≈£Ls√Ã>∑*–q Hê&ÉT... ªªHê uÛ≤wüµµ... ªªHê kÕVæ≤‘· +µµ...

n+≥÷ Jeq|üs¡T>∑T˝À e~ Òdæq ‘Ó\T>∑T |ü⁄düÔø±\qT eT∞fl #‹˝ÀøÏ rdüTø√e≥+ ...

ÄÁ‘·+>± #·<äe≥+... #·~$ Äq+~+#ê\qï ø±+ø£å ø£\>∑≥+... nqï~ yêdüÔyêìøÏ

<ä>∑Z¬s’q ÄX.

nÏº á ‘·s¡+ bÕsƒ¡≈£î\≈£î eTq Á|üdæ<ä∆ s¡#·sTT‘·\ kÕVæ≤‘·´|ü⁄ s¡T#·T\T

n+~+∫ ‘Ó\T>∑T kÕVü≤‘·´+|ü≥¢ j·TTe‘·≈£î õC≤„dü ø£*–+#ê\H˚ ñ<˚›X¯+‘√ á

ªª&Üˆˆ õ.$. ø£èwüísêe⁄: kÕVæ≤r ø£<ä+ã+µµ nqï |ü⁄düÔø£+. <ësêìøÏ |üPe⁄\T >∑T∫Ãq≥T¢

ø£èwüísêe⁄>±] $_Ûqï Á|üÁøÏj·T\˝Àì s¡#·q\qT+∫ @]‘Ó∫Ã >∑T∫Ãq kÕVæ≤r≈£îdüTe÷\

Vü‰s¡yT á ªø£<ä+ã+µ.

$C≤„qeTT, uÛ≤eq nqT ¬s+&ÉT eTVü≤‘·Ôs¡X≈£îÔ\qT+&ç $ø£dæ+∫q M] kÕVæ≤‘·

düTe÷\qT &Üø£ºsY õ. ñe÷<˚$>±]#˚ (Á|üuÛ≤dü |ü_¢πøwüHé‡, uÀdts√&é, ‘ÓHê*)

Á|ü#·T]+|üã&çq ªªõ$ ø£èwüísêe⁄ s¡#·q\Tµµ nqï @&ÉT dü+|ü⁄≥eTT\qT+&ç ùdø£]+#êeTT.

n+<äT\≈£î &Üø£ºsY ñe÷<$>±]øÏ e÷ ø£è‘·»„‘ê_Ûe+<äqeTT\T.

ø£èwüísêe⁄>±] bòıÀ, yê]øÏ dü+ã+~Û+∫q Ç‘·s¡ düe÷#ês¡+ n+~+∫q

düVü≤è<äj·TT\T l |æ. lìyêdüsêe⁄ (]f…ÆsY¶ ]õÁkÕºsY Ä|òt ø√Ä|üπsÏyé kıôd’°dt,

ø√\yÓqTï, ø£ècÕíõ˝≤¢) >±]øÏ ø£è‘·»„‘ê_Ûe+<äqeTT\T.

neT÷\ýÓTÆq dü\Vü‰\ì∫Ãq düVü≤è<äj·TT\T &Üø£ºsY nqï|ü¬s&ç¶ yÓ+ø£fÒX¯«s¡¬s&ç¶,

&Üø£ºsY øÏfi≤+_ CÀ´‹s¡àsTT, l eT˝≤¢~ Vü≤qTeT+‘·sêe⁄, &Üˆˆ mdt. mdt. Á|üuÛ≤ø£s¡sêe⁄,

l ls¡eTD >±s¡¢≈£î <Ûäqýê<äeTT\T. m+‘√ zs¡TŒ‘√ ø±|” m&çÏ+>¥ #dæq $TÁ‘·T\T

l yÓ’.$. sêeTø√≥j·T´, leT‹ |æ. eT+E\>±s¡¢≈£î, Hs¡TŒ‘√ &çÏ|æ |üqT\T ìs¡«Væ≤+∫q

leT‹ mHé. <äTs¡Z, l Ï.ÄsY. Á|ükÕ<é, ÄsY. düT<Ûëø£sY, ø£es¡T &çC…’ì+>¥ #˚dæq

l |æ.ÄsY.$. Á|ükÕ<é>±s¡¢≈£î <Ûäqýê<äeTT\T. |ü⁄düÔø£+ eTTÁ~+∫q dæ.|æ. ÁuÖHé nø±&É$T

yê]øÏ ø£è‘·E„&ÉqT.

∫es¡>± ˇø£ eTq$. á ãVüQeTTKÁ|üC≤„XÊ*ì >∑T]+∫ kÕVæ≤‘· |ü⁄ ˝À‘·T\qT

ms¡T>∑ì HqT |ü~e÷≥\T Áyêj·Tã÷qT≥ kÕVü≤düyT. nsTTHê ªª‘Ó*j·T e\dæq+‘·>±

‘Ó*j·Tìµµ M] s¡#·q\T #·<äTe⁄‘·÷ bı+~q ªÁ~∏ Ÿµ |ü~eT+~‘√ |ü+#·Tø√e≤ìπø á

kÕVü≤dü+. ô|<ä›eTqdüT‘√ d”«ø£]kÕÔs¡ì Ä•dü÷Ô ...

õÄsY¬ø eT÷]Ô

9

Ç+ø± u≤>± >∑Ts¡TÔ... ydü$ ôd\e⁄˝À¢ Ç+Ïø=∫Ãq|ü&ÉT ñ<äj·T+ uÀdts√&é MT<äT>±

yÓfió‘·÷ |ü#·ÃuÀs¡T¶MT<ä ‘Ó\¢Ï ªÁ|üuÛ≤düµ, <ëìÁøÏ+<ä &Üˆˆ õ.$. ø£èwüísêe⁄ nqï nø£åsê\T

ø£q|ü&É>±H ndü+ø£*Œ‘·+>± yÓT&É m&ÉeTÁ|üø£ÿ≈£î ‹]π>~... >∑#·Ãø±j·Ts¡+>∑T π>≥T˝À+∫

|ü#·ÃÏ #Ó≥¢eT<Ûä ‘Ó\¢Ï ≤©Ã <Û√er‘√ ‘·÷s¡TŒeTTK+>± yê\T≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃì mø£ÿ&√

<ä÷s¡ Àø£+˝ÀøÏ ne˝ÀøÏdü÷Ô... Ä˝À∫dü÷Ô... @ø±Á>∑‘·‘√ <ìø√düyÓ÷ yÓ‘·T≈£î‘·Tqï≥T¢...

yÓT&çfÒŸ #düTÔqï≥T¢... ø£ì|æ+# e÷kÕº]ï ø£Hêïs¡Œ≈£î+&Ü #·÷dü÷Ô... dü&ÉHé>± n˝≤

#·÷&É≥+ eTsê´<ä ø±<äqï ‘·\|ü⁄ ø£\>∑>±H >∑ãT≈£îÿq yÓT&É ‹|æŒ eTT+<äT≈£îkÕ>∑T‘·÷...

ªªe÷kÕºs¡T @e÷˝À∫düTÔ+≤s¡T?µµ nqï Á|üX¯ï ˝… ’ÁãØ˝À e÷´>∑C… ’Hé #˚‹˝ÀøÏ

rdüT≈£îH+‘·es¡≈£î eTqdüT˝À ‘·#êÃ&ÉT‘·÷H ñ+&~. Á|ü‹ ydü$ ôd\e⁄˝À¢ Ç< Á|üXï.

düe÷<Ûëq+ ‘Ó\TdüT≈£îH düeTs¡ú‘· Òø£ Á|üXï Á|üXï>±H $T–*b˛sTT+~.

ø£$~ $T<∏ë´<äèwæº—ªªj·÷yê´bÕs¡e‘˚ s¡kÕHé s¡düsTT‘·T+ ø±∫‘·ÿMHê+ qyê /

<äèwæºsê´ |ü]ìwæº‘ês¡ú $wüjÓ÷HàcÕ #· yÓ’|ü•Ãr, / ‘<« n|ü e\eT“´ $X«eTìX+

ìs¡«s¡íj·TH√Ô ej·T+ / ÁXÊHêÔHÓ’e#·\ã∆ ‘·«<ä“¤øÏÔ ‘·T\´+ düTKyéTµµ.1 ø£e⁄\T s¡düdü«s¡÷|ü⁄\T.

ªªqeqy√H˚àwüXÊ*˙Á|ü‹uÛ≤µµe+‘·T\ ªq÷‘·ï<äèwæºµ ø£èwæ˝À á <äèwæº<ä«j·T e´düq+

dü+Áø£$T+#·≥+, ‘·<ë«sê n$T‘·yÓTÆq ÁXÊ+‹ì bı+<ä&É+ kÕ«uÛ≤$ø£eTqï Äq+<äes¡∆qT&ç

e÷≥\T e÷kÕº] á düe÷~Ûdæú‹øÏ ©\>± @<√ ns¡ú+ #ÓãT‘·Tqï ≥¢ì|ædüTÔ+~.

ø£èwüísêe⁄>±] u≤\´$TÁ‘·T\T ‘·TeTà\ yÓ+ø£Á≤eTj·T´>±] e÷≥\T2 $+≥T+fÒ

e÷kÕº] á ª<äèwæ º µ áHêÏ~ø±<äì ‘Ó\TdüT Ô+~. 1932e dü+e‘·‡s¡+˝À

ñbÕ<Ûë´j·TT&çMT<ä ø√|ü+‘√ u≤¢ø˘uÀsY¶ô|’ ‘·qT |ü<ä´+ sêj·T≥+‘√ ‘·Ts¡TyÓTfi¯fl

ôV’≤dü÷ÿ\Tyês¡T Ï.dæ. Ç∫Ã |ü+|ü≥+e\¢ ø=\÷¢s¡T ôV’≤dü÷ÿ Ÿ À #]q|üŒÏqT+&ç á

ª<äèwæºµ ø£èwüísêe⁄>±]˝À ~q~Hê_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·÷ e∫Ã+~. n|üŒÏπø Äj·Tq

ªªu≤\s¡#·sTT‘·µµ, ªªqe˝≤ s¡#·sTT‘·µµ>± >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<ës¡T. |ü⁄e⁄« |ü⁄≥º>∑H |ü]eT[düTÔ+~

nqï HêqT&ç ø£èwüísêe⁄>±]˝À ì»s¡÷|ü+ <ë*Ã+~ nqT≥≈£î ì<äs¡Ùq+: >∑$ì

yÓ+ø£≥ø£èwü íj·T´>± dü÷ÿ˝À¢ #˚]q ø=Hêïfi¯fløÏ ‘·q Ç+Ïù|s¡TqT ªª>∑eqTµµ

(R<äTs¡ ZeT|ü⁄s ¡<ë«s¡eTT) >± e÷s¡TÃø=ì X¯u≤ ›sê ú\MT<ä ‘·q≈£îqï ÁX¯<ä ∆qT

‘Ó*j·TCÒdüTø=qT≥.

∫qïj·Tdü÷] u≤\yê´ø£s¡D dü÷Á‘ê\qT u≤>± Äø£[+|ü⁄#˚düTø=ì n+<ä]˙

ÄXÃs¡ +˝À eTT+∫q ø£èwüísêe⁄>±] Á|ü‹uÛÑqT $e]dü÷Ô yÓ+ø£Á≤eTj·T´>±s¡+≤s¡T:3

ªªˇø£kÕ] ‘Ó\T>∑T |üØøå± Á|üX¯ï|üÁ‘êìøÏ »yêãT\T sêj·Te\dæe∫Ãq|ü&ÉT, õ.$.

Á|üy•ø£Á|üy•ø£Á|üy•ø£Á|üy•ø£Á|üy•ø£

10

ø£èwüíj·T´, bÕsƒê´+XÊ\T sêj·T Ò<äT. Á|üXï|üÁ‘·+˝Àì Á|üXï\T ∫qïj·Tdü÷] u≤\yê´ø£s¡D

dü÷Á‘ê\ Á|üø±s¡+ m˝≤ ‘·b˛Œ ñ<äVü≤]dü÷Ô, Ä dü÷Á‘ê\qT ñ≥+øÏ+#·T‘·÷

$e]+#·Tø=+≥÷ b˛j·÷&ÉT. ndü\T Á|üX¯ï\≈£î düe÷<ÛëHê\T sêj·TH˚˝Ò<äT. Ç~

~<ä›e\dæe∫Ãq ‘Ó\T>∑T|ü+&ç‘·T&ÉT ∫‘·ÔXó~∆ >∑\yê&ÉT. ø£èwüíj·T´ yê´ø£s¡D|ü]C≤„HêìøÏ

ÄXÃs¡ |ü&Ü¶&ÉT. Á|üXÊïe[øÏ düe÷<ÛëHê\T sêj·T Ò<äT >∑qTø£ n‘·ìøÏ düTHêï#·T≤º*.

ø±ì n‘·ì yê´ø£s¡D |ü]C≤„q+ #·÷dæ ñ_“‘·_“ã“j·÷´&ÉT. @MT‘√#·ø£ ôV≤&ÜàdüºsY‘√

dü+Á|ü‹+#ê&ÉT. Äj·Tq ø£èwüíj·T´qT |æ*∫ ªnu≤“jYT! ˙ bÕ+&ç‘· + yÓ\>∑u…≥º&ÜìøÏ

Ç~ |ü<ä∆‹ ø±<äT. ˙e⁄ |üØø£å À¢ bÕ´dtø±yê\+fÒ Á|üXï\øÏ düe÷<ÛëHê Ò sêj·÷*.

j·÷qT´e Ÿ m>±®$THwüHé‡˝À Ç˝≤π> sêùdÔ, ~<›yê&çøÏ y=fiófleT+&ç düTHêï #·T&ÜÔ&ÉTµ

nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. Ä ‘·sê«‘· eT∞fl n˝≤ »yêãT\T sêj·T Ò<äqTø=+≤qT.µµ

ôV’≤dü÷ÿ Ÿ #·<äTe⁄ |üP]Ô>±ø£eTTqTù| #Û·+<√ã<ä∆eTT, s¡eT´eTT, Äø£s¡D°j·TeTT nsTTq

X¯u≤ ›\‘√ |ü<ë´\T n\¢kÕ–q ø£èwü ísêe⁄>±]ì nq‹ø±\+˝ÀH˚ $TÁ‘·T&ÉT

yÓ+ø£Á≤eTj·T´‘√ ø£*|æ $T>∑‘ê $<ë´s¡Tú\T »+≥ø£e⁄\T>± >ös¡$+#ês¡T. |üs¡|ü‹

ô|]– ô|[flfifl d”»Hé e#Ãdü]øÏ e<Ûä÷es¡T\ Hêos¡«~+# |ü+#·s¡‘êï\T sêdæô|≥ºeTì

‘√Ï $<ë´s¡Tú\T ‘·Ô&ç#ùdyês¡T. ÄHêÏ yê] |ü+#·s¡‘·ï |ü<ë´˝À¢ ø£Ï: ªªyT|òüTyês¡+ãT

M&Éì yÓTi|ü⁄y√˝… / ePe⁄ ~>∑Hê&çj·TT+&Éì ‘ê$y√˝… / ø£åD<ä HÓ&Éu≤j·TqÏº /

|ü>∑\T$<Ûëq / q\s¡T&û Áù|eT‘√&ÉT‘· Hê\TeT>∑\Tµµ.4

‘Ó\T>∑T uÛ≤wüMT<äqTqï eT≈£îÿe‘√ >∑T+≥÷s¡T @.dæ. ø± ÒJ˝À _m #·<äTe⁄‘·÷

(1934`37) ‘Ó\T>∑T Á|ü‘´ø£ bÕsƒ¡ uÛ≤>∑+>± rdüT≈£îì yê´ø£s¡D dü÷Á‘ê\qT, n\+ø±s¡

XÊÁkÕÔ\qT ˝À‘·T>± n<Ûä´j·Tq+#˚dæ |üÏeT dü+bÕ~+#·T≈£îHêïs¡T. Ç+‘·Ï‘√

dü+‘·è|æÔ#Ó+<äø£ |üfiËfl|üPs¡í Á|üC≤„#ês¡T´\>±]<ä>∑Zs¡ dü+düÿè‘·+ nuÛÑ´dæ+∫, dü+düÿè‘·

kÕVæ≤‘· eTT, ˝≤ø£åDÏø£ Á>∑+<∏ë\qT #·<äe≥+ Äs¡+_Û+#ês¡T. n˝≤π> Ä+>∑¢ kÕVæ≤‘· eTT

<ëì ø±e´ \ø£åD≤\≈£î dü+ã+~Û+∫q Á>∑+<∏ë\qT ≈£L&Ü #·<äekÕ>±s¡T. á düeTj·T+˝ÀH

ªªes¡÷~Ûìµµ nqï K+&Éø±e´+, ªª•esêÁ‹µµ nqï ø±e´+ s¡∫+#ês¡T. Ç< düeTj·T+˝À

ÄkÕÿsY yÓ’ Ÿ¶ s¡∫+∫q ªdü À$Tµì ‘Ó\T>∑T˝À ªdüT˙<∏äµ HêÏø£>± |ü⁄q:düèwæº#dæ Á|ü#·T]+#ês¡T.

@.dæ. ø± ÒJ˝À #·<äTe⁄ yê] kÕVæ≤‘· j·÷Á‘· À ‘=*$ø±dü <äX>± #Ó|üŒe#·TÃ. á

<äX¯˝À Ä#ês¡´ >√|ü<˚yé Á|üuÛ≤yêìøÏ˝ÀHÓ’ Äs¡´düe÷C $<ÛëHê\qT Ä#·]+#·

yÓTT<ä*&çHês¡T.

n|üŒÏπø >√|”#·+<é>±]‘√ e⁄qï |ü]#·j·T+, ‘·<ë«sê dü÷‘êÁX¯eT Á|üy˚X¯+‘√,

ùV≤‘·Tyê<ä<Û√s¡DÏ n\e&ç+~. &çÁ^ |ü⁄#·TÃ≈£îHêïø£ ñ<√´>∑+ Òø£ ø£èwüísêe⁄>±s¡T ‘ÓHê*

>±+BÛ#Íø˝À |òü]ï#·sYcÕ|t q&çbÕs¡T. Ä cÕ|t À >√|”#·+<é, Äj·Tq n_Ûe÷qT\T

11

‹wüºydæ e÷]ÿ‡»+, j·T+. j·THé. sêjYT >±] s¡#·q\T, Ç‘·s¡ kÕVæ≤r Á|üÁøÏj·T\MT<ä

#·s¡Ã\T »s¡T|ü⁄‘·T+&yês¡T. n<düeTj·T+˝À ªøöeTT~µ nqT e÷dü|üÁ‹ø£qT ø=ìïs√E\T

‘·q dü+bÕ<äø£‘·«+˝À ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

|òü]ï#·sYcÕ|t eT÷‘·|ü&É≥+‘√ eTs¡\ ìs¡T<√´>±ìï ÄÁXsTT+∫, Ä ø£dæ À ø±oK+&É+

qT+&ç yê´düìcÕÿdüHêìï rdüT≈£îì ª_Ûøå±bÕÁ‘·µ nqT @ø±+ø£ HêÏø£qT s¡∫+#ês¡T.

Ç+<äT˝À yê´düT&ÉT ø±o˝À Äø£*øÏ n˝≤¢&ç ‘êqT uÀ~Û+∫q Ä<Ûë´‹àø£‘·≈£î |üXÊÃ‘·Ô|ü⁄Ô&Ó’

e÷sYÿ‡øÏ <ä>∑Z]>± »]–q≥T¢ #·÷|ækÕÔs¡T. n<˚ s√E˝À¢ sê&çø£ Ÿ &ÓyÓTTÁø£Ïø˘ bÕØº

q&ÉT|ü⁄‘·Tqï ª$Vü‰]µ |üÁ‹ø£qT ø=Hêïfiófl ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

mÁs¡>±, düqï>±, ì&ÉTbÕÏ eTT≈£îÿ, rø£åDyÓTÆq ø£qT<√sTT‘√ m|ü&É÷ ‘Ó\¢ì ˝≤*Ã,

>±¢k˛ÿ <Û√e‹ <Ûä]+∫ |òü≈£îÔ uÛ≤eø£$>± ø£q|ü& ø£èwüísêe⁄ ˇø£Hê&ÉT |òü⁄ Ÿ dü÷Ÿ À

ø£q|ü&ç ªªyÓT&çø£ Ÿ ø√sY‡˝À #s¡T≥≈£î yÓ’C≤>¥ yÓfió‘·THêïqTµµ5 nì ‘·q u≤\´$TÁ‘·T&ÉT

sê<Ûëø£èwüíeT÷]ÔøÏ #Ó|üŒ>±, ªªø£|üŒ*ï #·÷ùdÔH >±uÛÑsê|ü&yê&ç$ eTqTwüß*ï m˝≤ ø√kÕÔe⁄?µµ

nì n+≥÷H˚ Äj·Tq $T>∑‘ê $TÁ‘·T\‘√ ø£*dæ ø£èwüísêe⁄>±]øÏ M&√ÿ\T #Ó|æŒ

|ü+|æ+#ês¡T. nqT≈£îqï≥T¢>±H yês¡+ ‹s¡≈£îÿ+&Ü Äj·Tq ‹]– ‘ÓHê*˝À <äs¡Ùq$T#êÃs¡T.

ìs¡T<√´>∑+‘√ $dæ–, Ä+>∑¢ kÕVæ≤‘· +˝À m+.m. |ü≤º ø√dü+ ø±oøÏ Á|üj·÷D+

ø£≤ºs¡T (1940`41)6. ¬s+&Ée dü+e‘·‡s¡+˝À &çÁ^ |üP]Ô#˚j·T≈£î+&ÜH˚ Ç+ÏøÏ

‹]–e#êÃs¡T. ø±o˝À ñ+&É>±H˚, Ä ø±\+˝À n_“q e÷]ÿ‡düTº <äèø£Œ<∏ä+‘√,

ªªø±e´»>∑‘·TÔµµ nqï Ä\+ø±]ø£ dæ<ë∆+‘· düMTøå± Á>∑+<∏ëìï s¡∫+#ês¡T. Ç~ ñkÕàìj·÷

j·T÷ìe]‡° yê]# n|üŒÀ¢ m+.m. ≈£î bÕsƒ¡ Á>∑+<∏ä+>± ìs¡ísTT+#·ã&ç+~.

‘·s¡yê‘· ø=Hêïfiófl ‘ÓHê*˝ÀH ªdüMTø£åµ ù|s¡T‘√ |üÁ‹ø£qT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. <ëìì

q&É|ü Òø£ e<ä*ydæ, n|üŒÀ¢ Hês¡¢ dü+bÕ<äø£‘·«+˝À eTÁ<ëdüTqT+∫ yÓ\Te&ÉT‘·Tqï

ªÄ+Á<ÛäÁ|üuÛÑµ˝À düVü‰j·T dü+bÕ<ä≈£î&ÉT>± |üì#j·T≥+ ‘·s¡yê‘· $s¡$T+#·Tø√e≥+ ≈£L&Ü

»]–+~. 1951`53 eT<Ûä ø±\+˝À eTÁ<ëdüT $X«$<ë´\j·T+˝À |æôV≤#Y.&ç.øÏ>±qT

ªªø£fi≤|üPs√í<äj·T+µµMT<ä |ü]XÀ<Ûäq »]bÕs¡T. n<düeTj·T+˝À, dü«‘·+Á‘· uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì

‘Ó\T>∑T|ü …¢\˝À Jeq$<Ûëq+, n|üŒÏ sê»ø°j·÷\e\¢ <Ûäs¡à+ m˝≤ \T|üÔeTe⁄‘·Tqï<√,

e÷qe kÕ«‘·+Á‘·´+ m˝≤ ø£è+–b˛‘·Tqï<√ #·]Ãdü÷Ô ªªø°\Tu§eTà\Tµµ nqï qe\

s¡∫+#ês¡T. Ç~ ˇø£ ªø±¢dæøµ>± ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘· +˝À ù|s¡T>±+∫+~. á ø±\+˝ÀH

‘·‘·«Á>∑+<∏ë\qT n<Ûä j·Tq+#dü÷Ô ªCÒ>∑+≥\Tµ ù|s¡T‘√ ù|¢À, ø±+Ÿ\ s¡#·q\˝À ø=ìï

uÛ≤>±\qT ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ nqTe~+#ês¡T. n|ü&É|ü&ÉT s¡∫+∫q HêÏø£*ï

ªªÄ<äs¡Ù•Ksê\Tµµ, nH dü+|ü⁄Ï>± Á|ü#·T]+#ês¡T.

1952˝À ø£èwüísêe⁄>±s¡T ‘ÓHê* $mdtÄsY ø± ÒJ˝À n<Ûë´|ü≈£î\T>± #sês¡T. Ä

s√E˝À¢ Äj·Tq≈£î e÷<Ûä´$Tø£yê<ä+˝À ≈£î‘·÷Vü≤\+ ø£*– Ä#ês¡´ Hê>±s¡T®qTì

Á|üy˚•ø£

12

Á>∑+<∏ë\qT ø=ìï+Ïì |ü<ä´s¡÷|ü+˝À nqTe~+#ês¡T. <äTs¡<äèwüºeXÊ‘·÷Ô Çe˙ï

b˛>=≥Tº≈£îHêïs¡T. yêÏ˝Àì ªª$Á>∑Vü≤yê´es¡Ôìµµì e÷Á‘·+ eTs¡\ nqTe~+∫ Bs¡È

uÛÑ÷$Tø£‘√ Á|ü#·T]+#ês¡T.7 n<ø±\+˝À πø+Á<ä kÕVæ≤‘· nø±&ÉMTyês¡T ø√s¡>± ù|¢À

s¡∫+∫q ª]|ü_¢øµ Á>∑+<∏ëìï ªÄ<äs¡Ùsê»´+µ ù|s¡T‘√ ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ nqTe~+#ês¡T.

Ç<ø±\+˝À ªsê>∑πsK\Tµ nH qe\≈£L&Ü sêXÊs¡T. ªø£fi≤|üPs√í<äj·T+µ˝À ø£fi m˝≤

|üPs√í<äj·T+ nsTT+<√ $XBø£]dü÷Ô Ms¡T s¡∫+∫q dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏ëìøÏ 1955˝À

eTÁ<ëdüT $X«$<ë´\j·T+yês¡T |æôV≤#Y.&ç. &çÁ^ Á|ü<ëq+ #XÊs¡T.

1962˝À $mdtÄsY ø± ÒJ˝À |ü]dæú‘·T\‘√ sêJ|ü&É Òø£ Ä ñ<√´>±ìøÏ sêJHêe÷

Ç∫Ã eTs¡\ ìs¡T<√´>±ìï d”«ø£]+#ês¡T. Ç~ ‘Ó*dæq u≤\´$TÁ‘·T&ÉT, sê<Ûëø£èwüíeT÷]Ô

ªª˙≈£î u§‹Ô>± ˝ÖøÏø£C≤„q+ ˝Ò<äTµµ nq>± ªªy˚πs #˚j·T>∑*–q~≈£L&Ü ˝Ò<äTµµ nì

düe÷<Ûëq+ Ç∫Ã ø£èwüísêe⁄>±s¡T J$‘·+|ü≥¢ ‘·q ì]¢|üÔuÛ≤yêìï <Ûä«ì+|ü#kÕÔs¡T. á

düeTj·T+˝ÀH n~Ûø±s¡+ eTqTwüß*ï m˝≤ ªø£s¡|tºµ #düTÔ+<√ ∫Á‹dü÷Ô ªªbÕ|æø=+&É\Tµµ

qe\ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç~ ˇø£ e´+>∑´ yÓ ’uÛ Ñe+‘√ kÕ–q ø£èwü ísêe⁄>±]

Ä˝À#·HêØ‘·T\qT bı+<äT|üs¡#·T≈£îqï s¡dü>∑+>∑. ø=~›s√E\T bıq÷ïs¡T˝Àì dü+düÿè‘·

ø£fi≤XÊ\ Á|æì‡|ü Ÿ>± |üì#XÊs¡T. ‘·s¡yê‘· 1963˝À Ä*+&çj·÷ πs&çjÓ÷ $»j·Tyê&É

πø+Á<ä+˝À k˛Œ¬øHé esY¶ Ábı&É÷´düsY>± |ü<ä$ #|üÏº 1973˝À |ü<äM$s¡eTD #XÊs¡T.

á ø±\+˝ÀH uÛ≤dü eTVü‰ø£$ dü+düÿè‘· Hê≥ø£+ ªÁ|ü‹eTµqT ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~+#ês¡T.

Ç<˚ düeTj·T+˝À n|ü&É|ü&ÉT sêdæq ø=ìï ø£$‘·\T, ø£<∏ä\T, kÕVæ≤‘· yê´kÕ\T

>∑T∫Ã ªªñ<ä_+<äTe⁄\Tµµ>± Á|ü#·T]+#ês¡T.

|ü<äM$s¡eTD ‘·s¡yê‘· ‘ÓHê* #s¡≥+, nHês√>∑ +‘√ u≤<Ûä|ü&É≥+, <ëì‘√ πs&çjÓ÷

ñ<√´>∑ ø±s¡D+e\¢ ≈£î+≥T|ü&çq ªªbÕ|æø=+&É\Tµµ qe\ ‹]– ÁbÕs¡+_Û+#· Òø£b˛e≥+

ø£èwüísêe⁄>±]ì ìs¡T‘ê‡Vü‰ìøÏ >∑T]#dæ+~. nsTTq|üŒÏø° 1979˝À ªªu§eTà @&çÃ+~µµ

Hê≥ø£+ yÓ\Te&É≥+ ø=+‘· s¡≥. 1979 e÷]Ã 30q ‘ÓHê*˝Àì l ns¡$+<ä

kÕVæ≤‘· ùdyêdü$T‹ ø£èwüísêe⁄>±]ì n|üŒÏ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ kÕVæ≤‘· nø±&ÉMT n<Ûä ≈£åî\T

l u…Cyê&É >√bÕ\¬s&ç¶>±] n<Ûä ø£å‘·q |òüTq+>± düHêàì+∫+~.

ªªÁyêj·÷\qT≈£îqïe˙ï Ç+‘·es¡≈£L Áyêj·T˝Òø£b˛j·÷qT. Ç+‘·es¡≈£î Áyêdæq$

‘·≈£îÿe, Áyêj·Te\dæq$ #ê˝≤ m≈£îÿe. Áyêj·Te\dæqyê≥ìïÏ Áyêj·T ÒHyÓ÷ nì

ˇø√kÕ] dü+<Vü≤+ydüTÔ+~µµ8 nqï ‘·q Äy<äqqT e÷≥\eT<Ûä ˝À y=ø£kÕ] dü+Je<yé

>±]øÏ #Ó|ü≈£îqï ø£èwüísêe⁄>±s¡T Ä>∑düTº 23, 1979q ‘·eT ‘·T~XÊ«dü $&ç#ês¡T.

u≤\´$TÁ‘·Tì >∑Ts¡TÔ#˚düT≈£î+≥÷ sê&çø£˝Ÿ VüA´eTìdüTº sê<Ûëø£èwüíeT÷]Ô |ü*øÏq

|ü\T≈£î\T: ªªø£èwüísêe⁄ ã≥ºø£≥Tº≥ H]Ãq|üŒÏqT+N eTs¡DXj·T´ #s¡Tes¡≈£î ìs¡+‘·s¡eTT

sêú«_ÛeTTK+>± |üj·Tì+#·≤ìπø Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. ‘·q sT÷ Á|üj·T‘·ï+˝À

13

Ä•+∫q+‘·es¡≈£î ø£è‘·ø£è‘·T´&ÉT ø±>∑*>±&ÉT. J$‘·e÷s¡Z+˝À ø=ìï e&ç<äT&ÉT≈£î\T

m<äTs=ÿqe\dæe∫ÃHê n+‘·Ø¢q+>± ø£èwüísêe⁄ ‘·q˝Àe⁄qï dü‘ê´H˚«wüD Áù|s¡D≈£î

n+‘·sêj·T+e÷Á‘·+ ø£\T>∑ j·T Ò<äT.µµ9 Ç|ü&És¡úeTe⁄‘·T+~... e÷kÕºs¡T ì‘· + n˝≤

‘·÷s¡TŒeTTK+>± ≈£Ls¡TÃì m>∑u≤πø dü÷s¡T´DÏí ne˝ÀøÏdü÷Ô düe÷<Ûä´edüú˝À @<√

ø±qìdü‘ê´ìï nH«wædüTÔqï≥T¢ m+<äT≈£î ø£q|ü&yês√!

s¡#·Hê yÓ’•wüº +

ø£èwü ísêe⁄>±s¡T ø±e´+, ø£<∏ ä, qe\, $eTs¡Ù, HêÏø£, Hê≥ø£+, kÕVæ≤r

dæ<ë∆+rø£s¡D—ˇø£fÒ$TÏ? nH˚ø£ Á|üÁøÏj·T\˝À n+<Óy˚dæq #˚sTT. ùV≤‘·Tã<ä∆yÓTÆq

Ä˝À#·Hêdüs¡[jT J$‘·$ø±kÕìøÏ dü]jÓÆTq e÷s¡ZeTì, eTÚ*ø£ $\Te\ |ü]s¡ø£åDÒ

e÷qe‘ê ∫Vü≤ïeTì, e÷qe ø£fi≤´D≤ìøÏ <√Vü≤<ä+#˚ùd eTq ÁbÕNq dü+düÿèr

kÕVæ≤‘ê´\ ne>±Vü≤q ÄeX´ø£eTì q$Tàqyê¬s’, ‘·q $_Ûqï kÕVæ≤‘· Á|üÁøÏj·T\˝À

nÏº $\Te\qT Ç‹eè‘êÔ\ Á|ü<ÛëHê+X+>± d”«ø£]+#ês¡T. ªÁøÏjTÏyé ¬s’Ï+>¥µ˝À ≈£L&Ü

ª|üP´sY πswüq*»yéTµ $&ÉTe≈£î+&Ü s¡#·q kÕ–+∫q |òüTqT&ÉT ø£èwüísêe⁄>±s¡T.

ñ<ëVü≤s¡D≈£î <Ûäs¡à+ >∑T]+∫, ø°\Tu§eTà\T>± Á|üe]ÔdüTÔqï eTqTwüß\T ‘·eT dü«j·T+

ìs¡íj·÷~Ûø±s¡+qT ø√˝ÀŒe&É+ >∑T]+∫ ‘·qT |ü&ÉT‘·Tqï n+‘·s¡à<Ûäq+ ªø°\Tu§eTà\Tµ

qe\˝À ‘·q Á|ü‹ì~Û &Üˆˆ yêdüT<eXÊÁdæÔ<ë«sê ø£èwüísêe⁄>±s¡T Ç˝≤ yÓfifluÀdüT≈£î+≤s¡T:

ªªn~Ûø£dü+U≤´≈£î\≈£î ÁX‚j·Tdüÿs¡yÓTÆq<˚ <Ûäs¡à+, yê]øÏ ñ|üjÓ÷–ùdÔH˚ XÊg+, yê]øÏ

Äq+<ä$TùdÔH ø£fi n+≥THêïs¡T. <Ûäs¡àyT<√, XÊgyT<√, ø£fi jT<√ Hê≈£î HqT, ˙≈£î

˙e⁄ #Ó|üø√≤ìøÏ M\T˝Ò<äT. n~Ûø£dü+U≤´≈£î\T @eTqT≈£î+≥THêïs√ <ëììãÏº

#Ó|üø√yê*. á ‘·‘· Ô«+‘√ •yê\T m‹ÔdüT ÔHêïs¡T. Á|ü»\T ª$y˚ø£+ ñqï~

$#ê]+#·Tø=+<ëµeTì eTs¡∫b˛sTT Xs¡uÛÑ <äXÙs¡uÛÑ\T ø=&ÉT‘·THêïs¡T. á |ü]dæú‹˝À

eTqe+Ï n\Œdü+U≤´≈£î\≈£î ¬s+&˚ e÷sêZ\T ñHêïsTT. eTq e´øÏÔ‘·«eTT |üP]Ô>±

$&ç∫ô|Ïº n~Ûø£dü+U≤´≈£î\˝À ©qyÓTÆb˛yê*. Mfiófl #Ó|æŒ+~ y<äeTì ˇ|üø√yê*...

Ò<ë dü+≈£î∫‘· kÕ«sêúìï n~Û>∑$T+∫ düs¡«e÷qeø√ÏøÏ—n+fÒ Á|ü‹ ø£ÿ e÷qe⁄ìøÏ

ÁX‚j·Tdüÿs¡yÓT Æq <Ûäs¡àe÷sêZìï #·÷|æ+#·>∑\>±*... n˝≤+Ï >∑Ts¡T‘·s¡u≤<Ûä´‘˚

$y˚ø£e+‘·T\MT<ä ñ+~. á ¬s+&É÷ »s¡>∑ø£b˛‘˚ eTq+ HêeTs¡÷bÕ\T ˝Ò≈£î+&Ü

HêX¯qyÓTÆb˛‘êeTT.µµ10

á qe\qT Ä~qT+∫ n+‘·+es¡≈£L ª<Ûäs¡à+, <Ûäs¡àbÕ\q <ëì ÄeX´ø£‘·µ nqï

ˇø£ÿ n+X+MT< πø+ÁBø£]+∫ q&ç|æ+#ês¡T. n˝≤ qe\˝À ªªj·T÷ì° Ä|òt mô|òøºµµ

∫Á‹+#ês¡T. W∫‘· + nì|æ+∫q#√≥˝≤¢ Ç+<ä* bÕÁ‘·\#‘· <Ûäsêà#·s¡D >∑T]+∫ s¡#·sTT‘·

Á|üy˚•ø£

14

‘·eT ‘·s¡ÿ+ $ì|ækÕÔs¡T: ªªyÓTT<äÏqT+N sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T... C≤‹ù|s¡T‘√, dü+|òüT+

ù|s¡T‘√, Áø=‘·Ô <e‘·qT düèwæº+#ês¡T. Ä <e‘·≈£î ã*ø±e&É+ e´øÏÔ<Ûäs¡àeTì #ÓbÕŒs¡T...

&ÉãT“, n~Ûø±s¡+ me]øÏ #<äT? ndü\T e÷qe⁄ì Ä&çdüTÔqï$ Ç$ ø±yê? ø±ãÏº

eTq Hêj·T≈£î\ dæ<ë∆+‘ê\˝À ˝À≥T ñqï~... e÷qeJ$‘·+ e÷qeJ$‘·+

ø√düyTø±ì, bÕs¡ ÖøÏø£dæ~∆ø√dü+ >±<äT. <Ûäs¡à+ <Ûäs¡àø√düyT. Ä <Ûäs¡àyT e÷qeJ$‘·+.

‘·*¢ |æ\¢yêDÏí m+<äT≈£î Áù|$TdüTÔqï~? ô|]– ô|<ä›yê&Ó’ b˛wækÕÔ&Éì #düTÔqï<ë? Ò<äT...

<ÛäsêàìøÏ |òü\dæ~∆ |üs¡e÷s¡ú+>±<äT. á <ÛäsêàìøÏ e÷qe⁄ì n+‘·:ø£s¡DyT |üs¡eTÁ|üe÷D+.

á n+‘·:ø£s¡D+ m|ü&É÷ $y˚ø£#√~‘·+. áHêÏ <äTs¡edü ú b˛yê\+fÒ...

<ÛäsêàqTcÕºq+˝ÀH Äq+<ä+ ñqï<äqTø=ì #dæq|ü& e´øÏÔø°, ‘·<ë«sê düe÷C≤ìø°

nuÛÑT´<äj·T+ dæ~∆düTÔ+~. n+‘·≈£î ‘·|üŒ eTs=ø£ e÷s¡Z+ Ò<äT. Ç˝≤ #j·Tø£b˛‘ es¡Ôe÷q+

qs¡ø£≈£L|ü+. uÛÑ$wü ‘·TÔ dü+<Vü‰düŒ<ä+.µµ11

á qe\qT uÛ≤s¡rj·T ø±e´kÕ+Á|ü<ëj·T Ø‹˝À ‘·q ø£<∏ëedüTÔe⁄qT, s¡#·Hê

ÄXj·÷ìï ‘Ó*j·TCÒj·TT |ü<ë´\‘√ yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T—ªª\T|üÔeTT \jÓT´ <Ûäs¡àeTT\T,

\T|üÔeTT \jÓT´ qT<ës¡es¡Ôq Ÿ / \T|üÔeTT \jÓT´ ùdïVü≤eTT\T, \T|üÔeTT \jÓT´ ø£fi≤

s¡dü»„‘· Ÿ / \T|üÔeTT \jÓT´ uÛ≤eeTT\T, \T|üÔeTT \jÓT´ $#ês¡<Ûës¡\THé / X|üÔeTT X|üÔ

$T+ø£ eTqkÕ! ~>∑T˝§+<ä≈£î e÷‘·èuÛÑ÷$T¬ø’.µµ n<Ø‹˝À qe\qT, ªªÄ sêÁ‹ …’ÁãØ

ns¡T>∑TMT<ä |ü+&ÉTø=ì ñqï dü‘·´Hêsêj·TD eT<ÛäTs¡ ø£+sƒ¡+µµ <ë«sê ªu…ì&çø£åHéµ

#Ó|æŒ+∫—ªªj·T<ë j·T<ëVæ≤ <Ûäs¡àdü >±¢ìs¡“¤e‹ uÛ≤s¡‘· /... <Ûäs¡à dü+kÕú|üHêsêúj·T

dü+uÛÑyê$T j·TTπ>j·TTπ>µµ—eTT–dü÷Ô ‘·q≈£î ÁbÕNq kÕVæ≤‘· kÕ+Á|ü<ëj·÷\|ü≥¢ >∑\

Ä<äs¡D, >ös¡yêìï ìs¡›«+<ä«+>± #ê≥T≈£îHêïs¡T.

á qe\ eTT–+|ü⁄≈£L&Ü n‹ $∫Á‘·+! kÕ<Ûës¡D+>± Á|ü‹ s¡#·sTT‘ê ‘·q s¡#·qì

z bÕõÏyé H√Ÿ‘√ eTT–kÕÔ&ÉT—‘·qT @~ »s¡>±\ì Ä•kÕÔ&√, @~ »s¡>∑≥+ <Ûäs¡à+

nqT≈£î+≤&√ <ëì‘√ eTT–kÕÔ&ÉT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î sêe÷j·TD+ sêeDT&ç n+‘·+‘√

eTT–j·T&É+. ø±ì ªªø°\Tu§eTà\Tµµ <Ûäs¡à+ MT<ä n<Ûäs¡à+ »j·T+‘√ eTT>∑TdüTÔ+~. ãVüQX

ø£èwüísêe⁄>±s¡T≈£L&Ü Á^≈£î Hê≥ø£ø£s¡Ô j·TT]|æ&çdt ≤>± ñqï~ ñqï≥T¢>± #ÓbÕŒ\qT≈£îqï

ª]j·T*dtºµ, kıbòıøÏ¢dt ˝≤>± ª◊&çj·T*dtºµ ø±<äT.

ø£$‘·«eTqï, <Ûäs¡àeTqï ø£èwüísêe⁄ >±]øÏ ø=ìï ì•Ã‘· n_ÛÁbÕj·÷\THêïsTT.

kÕVæ≤‘· |üs¡yÓTÆq ‘·q $XÊ«kÕ\qT W∫‘· eTTqï|ü&É ≤¢ ‘·q s¡#·q\˝À düèwæº+∫q

bÕÁ‘·\<ë«sê ‘·s¡#·T |ü*øÏdü÷Ôe⁄+≤s¡T—ñ<ëVü≤s¡D≈£î ªªbÕ|æø=+&É\Tµµ nqT qe\˝Àì

¬s+&ÉT bÕÁ‘·\ <ë«sê m˝≤ e´ø°Ôø£]kÕÔs√ #·÷&É+&ç:

ªªø£$‘·«+ n+fÒ @$TÏ?µµ

ªª‘·q ø√dü+ @&çùdÔ <äT'K+, ˝Àø£+ ø√dü+ @&çùdÔ ø£$‘·«+ nqTø=+≤qT.µµ

15

ªªˇø£&ÉT ¬s+Ï ø√dü+ @&ÉTkÕÔ&ÉqTø√+&ç— n|ü&É~ @eTÚ‘·T+~?µµ

ªª<Ûäs¡à+µµ

ªªˇø£yfi ˝Àø£+ ø√dü+ @&çÃq≥T¢ qÏkÕÔ&ÉqTø√+&ç. n|ü&√?µµ

ªªsê»ø°j·T+µµ

ªª<Ûäs¡à+ »sTTdüTÔ+<äì, ø±e´+ eT÷&ÉT ø±˝≤\bÕ≥T ñ+≥T+<ä˙ n+≤s¡T,

MTπseT+≤s¡T?µµ

ªªn~ e÷qeC≤‹ ÄX. n+‘ø±ì, n~ \ø£åD+ ø±<äT. \ø£åDeT+fÒ HÓ–Zq <ä+‘ê

<Ûäs¡à+, ì*∫q yêø£ eT+‘ê ø±e´+ ø±e\dæ edüTÔ+~. ô|’>± <Ûäs¡à+ ø√dü+ m+<äs√

ÄVüQ‹ ne⁄‘·THêïs¡T. mH√ï eTVü‰ø£e⁄\ ø±yê´\T HêeTe÷Á‘êe•cÕº\T.µµ

ªªø±e´Á|üjÓ÷»qy˚T$TÏ?µµ

ªªn\+ø±]≈£î\T @y˚y√ #Ó|ü≈£îHêïs¡T. ˇø£Ï ‘·|üŒ ‘·øÏÿqe˙ï dü+~>±∆\T,

HÓ’ø±+‹ø±\T. Ä ˇø£ÿ° ªdü<ä :|üs¡ìs¡«è‹µ.µµ12

ø£èwüísêe⁄>±s¡˝≤ ø£$‘·«+, <Ûäs¡à+, sê»ø°j·T+, ø±e´Á|üjÓ÷»q+ e+Ï e÷≥\≈£î

ìs¡«#·Hê\qT Á|ükÕ~+#·&Éy˚T>±ø£, ø±e´ Á|üjÓ÷»Hê\˝À ªdü<ä´:|üs¡ìs¡«è‹µøÏ

eTDÏeT≈£î≥+ ô|≤ºs¡T.

M] s¡#·q˝À¢ì eTqdüÔ‘·« $X‚¢wüD bÕsƒ¡≈£î\≈£î düHêàs¡Z dü÷∫ø£\T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î:

ªªbÕ|æø=+&É\Tµµ qe\˝À <Ûäsêàsêe⁄qT bÕsƒ¡XÊ\ ø±s¡ <ä]Ù>± #j·÷\ì yÓTT<äÏbÕe⁄

ø£~|æ+~ ø£èwü íeT÷πsÔ. ø±ì <Û äsêàsêe⁄ rsê ø±s¡´<ä]Ù nsTTq ‘·s¡Tyê‘·

dü+‘√wæ+#ê*‡+~b˛sTT, <Ûäsêàsêe⁄ ‘·q Á|üyTj·T+ Ò≈£î+&ÜH ¬>*#ê&Éì ø£èwüíeT÷]Ô

nXÊ+‹øÏ >∑Ts¡e⁄‘ê&ÉT. á ndü+‘·è|æÔøÏ ø±s¡DyÓTÆq eTqdüÔ‘ê«ìï ø£èwüísêe⁄>±s¡T Ç˝≤

$X‚¢wækÕÔs¡T. ªªÄø£*<ä|ü\T r]‘ »+‘·Te⁄\T dü+‘·è|æÔ bı+<äT‘êsTT. e÷qe⁄\T n˝≤

ø±<äT. ø√]ø£\T r]Hê dü+‘·è|æÔ|ü&És¡T. n$ ‘êeTT nqT≈£îqï|ü&ÉT nqT≈£îqï rs¡Tq

HÓs¡ysê*. nqT≈£îqï<ëìøÏ ø=+#Ó+ Ç+#·T$T+#·T>± »]–Hê Á|üjÓ÷»q+ Ò<äT. n˝≤

»s¡>∑&É+ ≈£L&É ndü+‘·è|æÔøÏ, nXÊ+‹øÏ ùV≤‘·Te⁄.µµ13

¬s+&√ Á|ü|ü+#·j·TT<ä∆ ø±\+˝Àì Ä]úø£, kÕe÷õø£ |ü]D≤e÷\ìï+ÏMT<ä

u≤<Ûä ‘êj·TT‘·yÓTÆq s¡#·q\T #dæq ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘· ø±s¡T\˝À ø£èwüísêe⁄>±s¡T $\ø£åDT\T.

ø£èwüísêe⁄>±] <äèwæº À s¡#·sTT‘· u≤<Ûä ‘· ªª˝Àø±ìï ne>∑‘·+ #düTø√e&É+µµ. s¡#·sTT‘·\T

ªªÇ|üŒÏ eTq sT÷ ˝Àø±ìï ne˝ÀøÏ+∫ ne>∑‘·+ #düTø=ì Bìø√düyT Äy<äqbı+~

ìy~+|ü>∑*–q|ü& s¡#·sTT‘· ø£$ W‘·THêï&ÉT. ø±ìHê&ÉT ø£$ j·TX:ÁbÕ]ú ne⁄‘·THêï&ÉTµµ

nqï~ M] ìπs›X+.14 ‘·qT #Ó|æŒq e÷≥\H nqTdü]dü÷Ô sêdæq< M] ªªj·TT>∑dü+<Ûä µµ

ø±e´+. Ç+<äT˝À ø±e´edüTÔe⁄qT>∑÷]Ã Ms¡T düŒw”ºø£]+∫q n_ÛÁbÕj·÷˙ï á |ü<ä +˝À

Á|üy˚•ø£

16

m˝≤ ‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïs√ Á>∑Væ≤+|ü<ä–q~: ªª‘Ó>∑ã&ç MT Á|ü‘ê|üeTT qT‹+∫q Hs¡TŒq

ø±eéT*¢qHé / uÛÑT>∑uÛÑT>∑ eT+&çb˛jÓT&çìb˛ »q‘êVü≤è<äj·÷+‘·sêfi¯eTT˝Ÿ /

ôd>∑bı>∑˝§ø£ÿkÕ] »qd”eT\T Á>∑≈£îÿqT Hê\TZÁ|üø£ÿ\Hé / |ü>∑˝…>∑Á<√j·TT uÛ≤eqeTT

e÷q´‘·eTeTà>∑T ø±eédüTÔy˚µµ.15 e÷qyê[jÓTTø£ÿ düeTÁ>∑ n_Ûeè~∆ì ø±+øÏå+#˚

ø£èwüísêe⁄>±s¡T Ç<˚ ø±e´+˝À j·TT<ä∆+e\q ˝≤uÛÑ+˝Ò<äì qcÕº˝Ò ø√ø=\¢\ì Ç˝≤

$e]kÕÔs¡T: ªª¬>\T|ü⁄q ø±düCÒdæ yÓ*–+∫q ˙ uÛÑT»XÖs¡ B|æÔ ˝À / >∑\>∑\ ø√&çb˛dæq

<äø±\|ü⁄ eTè‘·Té⁄ Ò‘·|ü⁄#ÓÃ\Hé / øÏ\øÏ\ q$« Áù|‘·eTT\T qè‘· eT<|üì H=\ÿuÀôd

|ü / …¢\ qìyês¡ yÓ’Ks¡T\ Òe&ç r]Ãq ì+&ÉT ø=\T«qHéµµ.16

qe˝≤ s¡#·sTT‘·>± Á|üdæ~∆>±+∫q+‘·>± ø£èwüísêe⁄>±s¡T ø£$>± ‘Ó\T>∑Tyê]øÏ ‘Ó*j·T<äT.

q÷‘·ï j·Te«q+˝À m.dæ. ø± ÒJ˝À #·<äTe⁄‘·÷ ªªes¡÷~∏ìµµ ø±yê´ìï s¡∫+∫ ‘·q ‘·+Á&çøÏ

n+øÏ‘·$T#êÃs¡T. 1937˝À ªª•esêÁ‹µµ, 1943˝À ªªj·TT>∑dü+<Ûä´µµ nqT ø±yê´\qT

Á|üø£Ï+#ês¡T. 1942˝À ªªÁ|üDÏbÕ‘·eTTµµ nH˚ ø±e´K+&Üìï ≈£L&Ü s¡∫+#ês¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘·

yêéVü‰]ø£ uÛ≤cÕyê~>± e÷] |ü<ä ø±y˚ ‘·s¡ Á|üÁøÏj·T*ï yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. ø£èwüísêe⁄>±]

yê´ø£s¡D#·Ã+<√bÕ+&ç‘ê´ìï Á|üX¯+dædü÷Ô Hê>∑fi¯fl >∑Ts¡TÁ|ükÕ<äsêe⁄17, Äø±XyêDÏ À |üì#dü÷Ô

‹]– |ü<ä´s¡#·qqT #˚|üÏºqHêÏ á |ü<ë´ìï ñ<äVü≤]kÕÔs¡T: ªª|ü\T≈£îq≈£î q+<ä≈£îqï

<ä‘·Ô«+ãT |üs¡eT / ø£s¡TD‘√ ã÷|æqÏº Á|üC≤„q ì~ÛøÏ / <Ûä÷‘·sê>√‘·ÔeTTq≈£î ãT<äT∆q

ø£∫+‘·´ / X¯øÏÔ ø£]Œ+‘·T ì<Ó qeTkÕÿs¡X¯‘·eTTµµ. ‹ø£ÿq XÊ+‹|üs¡«+˝Àq÷, lHê<∏äT&ÉT

ø±oK+&É+˝Àq÷ Á|üjÓ÷–+∫q ª$X‚wüe[µ nqT j·T‹ì ø£èwüísêe⁄>±s¡T á |ü<ä´+˝Àì

¬s+&√bÕ<ä+˝À ñ|üjÓ÷–+#·&Üìï ø=ìj·÷&É‘ês¡T. ªª<Ûä÷‘·sê>√‘·ÔeTTq≈£î ãT<äT∆q≈£î

n∫+‘·éT÷]ÔøÏµµ nH˚ |ü<äúÛ≤>∑+ ∫qïj·Tdü÷] #Ó|æŒq ªª$X‚wü´+ãTq≈£î+uÀ˝…

$X‚wüD+ãTq≈£î *+>∑$uÛÑøÏÔ e#·q+ãT\>∑Tµµ nH˚ \ø£åD≤ìøÏ \ø£å + nì $e]kÕÔs¡T. á

$<Ûä+>± eT¬sH√ï ñ<ëVü≤s¡D\‘√ >∑Ts¡TÁ|ükÕ<äsêe⁄>±s¡T ø£èwüísêe⁄>±] ø±e´s¡#·qì ªªÁbÕNq

qMq kÕVæ≤‘· dü+Á|ü<ëj·÷\ düyÓTÆø£ y˚Tàfi¯q+µµ nì ø=ìj·÷&É‘ês¡T.

eT˝≤¢~ yÓ+ø£≥ sêeTeT÷]Ô18>±s¡qï≥T¢ ø£èwüísêe⁄>±s¡T ªªuÛ≤e⁄≈£î&ÉT, s¡#·sTT‘·, õC≤„dæ,

ùd«#êÃ¤ø±eTT&ÉT, dü‘ê´H˚«wæ, y˚T<Ûë$, düVü≤è<äj·TT&ÉT, nìïÏø£Hêï $T+∫ dædü˝…’q

ùV≤‘·Tyê~µµ. M] ø£<∏ä˝À¢ ùV≤‘·Tyê<ä+ ø=§º∫Ãq≥T¢ ø£q|ü&ÉT‘·T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î

ªªsêeTsê»´+µµ nqï ø£<∏ä À J‘·>±&ÉT ã&çøÏ yÓfiófl‘·Tqï ‘·q düeTej·TdüT‡ |æ\¢\qT

#·÷∫ ‘·qqT ‘êqT Ç˝≤ Á|ü•ï+#·T≈£î+≤&ÉT: ªª‘êqT ãfiÀfløÏyÓ[fl yêfi¢e÷~]>± m+<äT≈£î

#·<äTe⁄ø√≈£L&É<äT? ˙&É|ü≥Tºq Vü‰sTT>± ø±\TMT<ä ø±\TydüTø=ì, H√À¢ y\T≈£L&Ü

ydüTø=ì ≈£Ls√Ãe#·TÃH... Ç˝≤ ‹≥T¢ ‹qeTHHê ‘·q‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ø£ìbÕs¡ydæ+~?...

‘êqT >=&É¢qT ‹≥º≥+˝≤? nsTT‘ ‘êqT≈£L&Ü ˇø£ >=&¶Hê? n+‘HyÓ÷? yêÏø£Hêï

‘·q>∑‹ @eT+‘· u≤>∑T+~?µµ19 Ç˝≤+Ï Á|üX¯ï\T ùV≤‘·Tj·TT‘· #·s¡´\T. ∫e]øÏ

17

ñ<√´>∑+ e~ Òdæ bÕ]b˛e≥+≈£L&Ü ùV≤‘·Tj·TT‘·#·s¡ nì eTq≈£î #Ó|üŒ≥yT |üs¡e÷e~Û>±

s¡#·sTT‘· ø£<∏ä ∫es¡ À n+≤&ÉT: ªªMT¬øø£ÿ&ÉHêï sê|òüTe⁄\T ø£ì|æùdÔ á ˇø£ÿeTTø£ÿ

e÷Á‘·+ n‘·ì #Ó$ì yj·T+&ç. ªÄHêÏ ˙ J$‘·+ø£+fÒ ñ‘·ÔeTyÓTÆq J$‘·+ Ò<äT. Ä

˝Àø£yT sêeTsê»´+.µ µµ19 e´+>∑ e÷<ÛäTs¡ eT+fÒ á yêø£ yT!

ªªMT s¡#·qøÏ Á|ü<Ûëq Áù|s¡ø£XøÏÔ @<√ #ÓãT‘êsêµµ nì M] n‘· +‘· düìïVæ≤‘·T&ÉsTTq

»qkÕ«$T düTÁãVü≤àD´XÊÁdæÔ>±s¡T n&ç–q|ü&ÉT Ms¡+≤s¡T: ªªdüe÷»+ düeTkÕ´Á>∑düÔ+.

<ëìì |ü]wüÿ]+#ê\ì Á|ü‹yê&ÉT Ä˝À∫kÕÔ&ÉT. nsTT‘˚ á Ä˝À∫+#˚ yê]˝À

m≈£îÿeeT+~, |üs¡T\ Ä˝À#·Hê$<ÛëHê\qT, yê] ‘·|ü<ë\qT |ü<˚ |ü<˚

Ä\øÏ+#·&É+e\¢, >±qT¬><äT› >±&ç À |ü&ç, n$ ‘·eT dü«+‘ê Ò nì ÁuÛ≤+‹˝À |ü&É‘ês¡T.

á >±qT¬><äT› s¡e&ç (Clich ) qT+∫, ÁuÛ≤+‹qT+∫ n≥Te+Ïyê]ì yT˝§ÿ\bÕ\ì

Hê Äy<äq. á uÛ≤eH Hê s¡#·q≈£î Áù|s¡ø£+.µµ20

s¡#·q˝À Ms¡T kÕ~Û+#·<ä\∫q Ä<äs¡Ù+ dü«j·T+>± Ç˝≤ $XBø£]kÕÔs¡T: ªªJ$‘êìï

düeTÁ>∑+>± ∫Á‹+#êeTì mes¡÷ #Ó|üŒ Òs¡T. J$‘·+ nbÕs¡+. <ëìøÏ #Ó*j·T*ø£≥º

yj·T&É+ me]‘·s¡+? ˇø£ ˇ&ÉT¶qT #·÷|æ, n~ kÕ>∑s¡yÓ÷ düs√es¡yÓ÷ #ÓãT‘êeTT.

n|üŒÏø£|ü&ÉT Äj·÷ |ü]dæú‘·T\˝À ø£*–q nqTuÛÑ÷‘·T\MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç Áyêj·T&É+

»s¡T>∑T‘·T+~. Hê s¡#·q\˝À H˚qT #Ó|üŒ<ä\#·Tø=+~ ˇø£ÿfÒ— eTìwæ düVü≤ø±s¡,

kÕqTuÛÑ÷‘·T\˝À J$+#ê*. ª<äèwæº Òø£ düèwæº Ò<äT.µ ªeT+∫#Ó&ÉT>∑T\T Òø£ ø£$‘·«+ Ò<äT.µ

e÷≥\ >±s¡&û À|ü&ç, yêÏøÏ u≤ìdü\yÓTÆ dü«‘·+Á‘·+>± Ä˝À∫+#· Òø£ b˛‘·THêïeTT.

n˝≤ nsTTb˛sTT >∑÷&É Ç+ø£ eTq+ dü«‘·+Á‘·+>± $#ês¡+ kÕ–düTÔHêïeTH Ä‘·àe+#·q≈£î

˝Àqe⁄‘·THêïeTT. á e+#·q qT+∫ $eTT≈£îÔ*ï #j·T&É+ s¡#·sTT‘· <Ûäs¡à+. Bìø√dü+

Á|üj·T‹ï+#êqT.µµ20

M] n_ÛÁbÕj·÷\T $+≥T+fÒ, @~ ø£$>ös¡e+ ô|+bı+~düTÔ+~ nqï @dtÿ\dt

Á|üXï≈£î j·T÷]|æ&çdt Ç∫Ãq düe÷<Ûëq+ >∑Ts=ÔdüTÔ+~: “... if his art is true and hiscounsel sound, and if he brings help to the nation by making men betterin some respect” .

21

ÁbÕ<∏ä$Tø£ <äX¯˝À ‘Ó\T>∑T nuÛÑ´dæ+#·˝Òø£ ªªndü\T ‘Ó\T>∑qï~ ˝Òø£b˛‘˚ m+‘·

u≤>∑T+&ÉTqTµµ22 nqTø=qï ø£èwüísêe⁄>±s¡T ‘Ó\T>∑T˝À ãVüQeTTK Á|üC≤„XÊ*>± m~–

$_Ûqï Á|üÁøÏj·T\T #|üÏº ‘·qT q$Tàq dæ<ë∆+‘ê\qT, ‘·‘ê«\qT, XÊÁkÕÔ\qT ôd’‘·+

dü÷Ï>±, ˙≥T>± |ü~eT+~øÏ ns¡úeTj˚T´ yê&ÉTø£uÛ≤wü˝À #Ó|æŒ bÕsƒ ¡≈£î\˝À

ùV≤‘·Tyê<äuÛ≤eq, dü«‘·+Á‘· ìs¡íj·÷~Ûø±s¡ Áù|s¡DqT ô|+bı+~+∫ ø£s¡Ôy√´qTàKT\qT

#j·T>∑*–Hês¡qT≥˝À dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

Á|üy˚•ø£

18

e´øÏÔ‘·« kÂwüºe+

á ∫qïHêÏ ∫qïj·Tdü÷] •wüß´&ÉT ø±o˝À #·<äTe⁄‘·T+&É>∑H ªªÁ|üã+<Ûä d”eT\qT

n~Û>∑$T+∫ yêdüÔe Á|ü|ü+#êìøÏµµ <ä>∑Zs¡>± »]– yêéVü‰]ø£ uÛ≤wüyÓ’|ü⁄ yÓTT>∑Z&ÉyTø±ø£

bÕXÊÃ‘· kÕVæ≤‘· <Û√s¡DT\qT, ‘·‘ê«\qT n<Ûä j·Tq+ #düTÔqï ø±\+˝À Ç~ ‘·|üŒìdü]

nì Á>∑Væ≤+∫q≥T¢ ‘·q≈£î‘êqT $»j·Tyê&É˝À nuÛÑT´<äj·T s¡#·sTT‘·\T @s¡Œs¡∫q

kÕVæ≤‘· >√wæº À $XBø£]+#ês¡T. ªø£fi≤|üPs√í<äj·T+µô|’ |æôV≤#Y.&ç. B∏dædt sêùddü]øÏ Äj·Tq

ø£fi≤dü«s¡÷|üeTT, C≤„qeTT |üP]Ô>± |ü]|üø£«eTT#Ó+~ >=+>∑[|ü⁄s¡T>∑T d”‘êø√ø£∫\T¬ø’

$Vü≤]+∫q≥T¢ ø£èwüísêe⁄>±] kÕVæ≤‘· uÛ≤eq n+‘· n<äT“¤‘·+>± $bÕŒ]+~.23 ªªn<=ø£

eTôVA<äj·T+µµ. ªª|ü<ä s¡#·qjT ø£$‘·«+, düe÷dü »Ï\‘ ÁbÂ&ÛÉ$Tµµ nqï ÁuÛÑeT˝À

ªªdüT˙<Ûäµµ s¡#·q˝À ÁbÂ&ÛÉ Á>±+~∏ø£ |ü<äÁ|üjÓ÷>∑+MT<ä nedüsêìøÏ $T+∫q yêýÓ÷Vü≤+

#·÷|æ+∫q ø£èwüísêe⁄>±s¡T |ü]D‹#Ó+~q ‘·s¡Tyê‘· n‹øÏ¢wüºyÓTÆq ‘ê‹Ô«ø±\qTôd’‘·+

eéVü‰s¡uÛ≤wü À $XBø£]+#·&É+ Äj·Tq e´øÏÔ‘·« $\ø£åD≤ìøÏ, yÓ’•cÕº ìøÏ z ì<äs¡Ùq+.

ªª‘·~«õC≤„dædü«µµ nqï Äs√´øÏÔ‘√ Áù|s¡D#Ó+~qyê&Ó’ ø£èwüísêe⁄ ø£fi≈£î J$‘êìøÏ

>∑\ dü+ã+<Ûëìï ‘ê]ÿø£+>±, ùV≤‘·Tã<ä∆+>± ìsêú]+#·T≈£î+≥÷ ‘·q dü«‘·+Á‘·‘·qT, @

ªsTT»+µ˝Àq÷ ‘·q≈£î‘êqT>± ã+~Û+#·Tø√ø£, |ü]s¡ø£åD >±$+#·T≈£î+≥÷ Áø=‘·Ô

dæ<ë∆+‘ê\qT ªzô|Hé yÓTÆ+&éµ‘√ $X‚¢wæ+∫, eT+∫eì|æ+∫qyêÏì d”«ø£]+∫ Áø=‘·Ô

Áø=‘·Ô |ü+<∏ë\˝À kÕVæ≤‘· $Vü‰s¡+#dæq kÕVü≤dæ ø£èwüísêe⁄. ‘·qqT >∑T]+∫ ‘êqT

#Ó|ü≈£îqï e÷≥˝À¢ á b˛ø£&É Á|üdüTŒ¤≥+: ¬s+&Ée Á|ü|ü+#· j·TT<ë∆q+‘·s¡+ sê&çø£ Ÿ

&ÓyÓTTÁø£Ïø bÕØº &ÓÁVü‰&É÷Hé À @sêŒ≥T#dæq sê»ø°j·T eTVü‰düuÛÑ À j·T+. j·THé.

sêjYT ø£eT÷´ìdüTº u…’_\TqT, uÛÑ÷˝Àø£ dü«s¡Zd”eT˝Àì dæú‹˙, ì•‘·+>± $eT]Ù+∫

|üø£ås¡Væ≤‘· Á|üC≤kÕ«e÷´ìï Á|ü‹bÕ~+#˚ qeé÷qeyê<ëìï ìs¡÷|æ+∫, |”&ç‘·

e÷qeÁ|ü|ü+#êìøÏ <ëìø£+f… ys¡T Xs¡D´+ Ò<äì, n~Ûø±s¡ø±+ø£å‘√ n$˙‹ø=&ç>∑Ïº

sê»ø°j·T |üøå±\T e÷qe kÕ«‘·+Á‘ê´ìï m˝≤ uÛÑøÏåkÕÔjÓ÷ $e]dü÷Ô #dæq Á|üdü+>±ìï

$ì ~Á>±“¤+‹#Ó+~ ‘·qqT‘êqT Ç˝≤ Á|ü•ï+#·T≈£îHêïs¡T: ªªHì+‘·ø±\+ ù|&Éu§eTà\T

ô|≥Tºø=ì |üPõdüTÔHêïHê? á ‘Ó*$ Hê¬ø+<äT≈£î ø£\>∑ Ò<äT? á dü+>∑‹ m+<äT≈£î

Ä˝À∫+#· Òø£b˛j·÷qT? Hêj·T≈£î\T #Óù|Œ Á|ü‹e÷≥≈£L ‘·\ Ä&ç+#·≥yTHê Hê|üì?

>∑+–¬s<äT›≈£L Hê≈£L ‘&Ü @$TÏ?µµ24 Ç~ yê] ìC≤sTTr. ‘·qTï‘êqT ìs=àVü≤e÷≥+>±

Á|ü•ï+#·Tø=q&Éy˚T>±ø£ <ëìì bÕsƒ¡≈£î\‘√ |ü+#·Tø√>∑\ <ÛÓ’s¡ + Á|ü<ä]Ù+#·≥+ yê]

e´øÏÔ‘·«|ü⁄ $\ø£åD+. n+‘ø±<äT, ªªùV≤‘·Tã<ä∆+>± Ä˝À∫+#·+&ç, |ü⁄s¡Twüø±sêìï ì\|ü+&çµµ

nqï ª<Ûä«ììµ ≈£L&Ü eTq≈£î ø£*–düTÔHêïs¡T.

19

ÇÏº ùV≤‘·Tã<ä∆ Ä˝À#·q‘√, ‘ê‹«ø£ ∫+‘·q Òø£ dü«‘·+Á‘·$#ês¡+ bı&ÉeT<äì

‘Ó*dæø=ì, Äq+<äes¡∆qT&ÉT e]í+∫q ªªXÊÁdüTÔ\Tµµ ˝≤>± Á|ü‹uÛÑ‘√ Á|ü‹<äX¯˝Àq÷

Äsê<ÛäT´\e>∑\ ns¡Ω‘·>∑*–q |ü<∏äìπs›X¯≈£î\ Á|üuÛ≤yêìøÏ ˝Àqe⁄‘·÷ ‘·eT<Ó’q ˇø£

q÷‘·ï<äs¡Ùq+ ø=s¡≈£î n$ÁXÊ+‘· eT<Ûäq+ kÕ–+#·Tyês¡T>± |ü]es¡Ôq #Ó+<ës¡T.

dü+Je<˚yé>±s¡qï≥T¢ ªª@ $wüj·T+˝ÀHÓ’Hê Äj·Tq ô|’uÛ≤>±ìï e÷Á‘·y˚T düŒè•+∫

‘·è|æÔ|ü&yês¡Tø±<äT— <ëì n+<äì ˝À‘·T\qT n+<äTø=ì <ëì >±&ÛÉ‘ê«ìï >∑÷&ÛÉ‘ê«ìï

≈£L&Ü ¬ø’edü+ #düTø=Hyês¡T.µµ25 nÏº kÕ<Ûäqe\¢H Ä~˝À Ms¡T kÕVæ≤‘ê´ìï e÷]ÿ‡dtº

<äèø£Œ<Ûä+‘√ düMTøÏå+∫Hê, Ä ‘·s¡Tyê‘· ùV≤‘·Tyê~>± e÷], n+‘·Ï‘√ Ä>∑ø£ ÁbÕ#·

bÕXÊÃ‘· XÊÁkÕÔ\qT n<Ûä j·Tq+#dæ, uÛ≤s¡rj·T <äs¡ÙqeTT\˝À bÕ+&ç‘· + dü+bÕ~+∫,

MÏ ne>±Vü≤q‘√ kÂ+<äsê´sê<Ûäq n\es¡#·Tø=ì, mø£ÿ&É kÂ+<äs¡ + >±+∫q <ëìì

ÄkÕ«~+∫, ì‘· q÷‘·qyÓTÆq ‘·eT $eTs¡Ù\‘√, $X‚¢wüD\‘√ Äsê~Û+#·≥y˚T>±ø£,

#Ó’‘·q´e+‘·yÓTÆq ‘·eT kÂ+<äsê´sê<ÛäqqT |ü\T s¡#·q\<ë«sê bÕsƒ¡≈£î\≈£î ≈£L&Ü |ü+#ês¡T.

n˝≤ bÕ‘·yêÏ‘√ ø=‘·ÔyêÏì #˚s¡TÃø=ì |ü]|ü⁄wæº bı+<ës¡T. ªªe÷Hé Ä|òt ~

eT*º≥÷´&é‡µµ>± m~>±s¡T.

n+‘·Ï $XÊ\<äèø£Œ<∏ä+ n\es¡#·Tø=qãfÒº ø£èwüísêe⁄>±s¡T ªªbÕ|æø=+&É\Tµµ

qe˝≤s¡+uÛÑ+˝À Ç˝≤ #Ó|üŒ>∑*>±s¡T: ªªX¯ã›kÂwüºe+ ‘Ó*j·T<äT. ns¡úC≤„q+ #ê\<äT.

>∑TD<√cÕ\T ms¡Tø£|ü&Ée⁄. ÁX‚j·TdüT‡ q\Tb˛ ‘Ó\Tb˛ ‘\TÃø√ Ò<äT. nsTTHê Xã›yT

ø±<äT, n|üXã›yT ø±<äT, nXã›+ ≈£L&Ü s¡düìcÕŒ<äø£+ ø±e#·TÃqì m|ü&√ mø£ÿ&√

$qï >∑Ts¡TÔ. Ä $ìøÏ&çe\¢H sT÷ kÕVü≤dü+. Bì‘√ @ ô|<ä$ $]dæHê, @ ø£qTï

≈£î]dæHê á ô|’s¡T u§+<äTy√ø£ |ü+&çqfÒ¢!µµ26 n~ yê] VüQ´$T*°! $∫Á‘·yTeT+fÒ

1941˝À ø±e´»>∑‘·TÔ Áyêdü÷Ô ø£fi ø£fiø√dü+ ø±<äT, düe÷» Á|üjÓ÷»q+ ø=s¡≈£î nqï

á ø£èwüísêe⁄>±πs 1962 e#Ãdü]øÏ s¡#·qjÓTTø£ÿ |üs¡e÷s¡ú+ ªªÁãVü‰àq+<ä düôVA<äs¡yÓTÆq

s¡kÕqTuÛÑ÷‹µµ nì |òüT+≤|ü<∏ä+>± #Ó|üø√>∑*>±s¡T. Ä <ÛÓ’s¡ +‘√H ªô|~eT $]j·T≥+µ

ªø£qTï ≈£î]j·T≥+µ ‘·q á s¡#·qøÏ |üs¡eTÁ|üjÓ÷»q+>± ù|s=ÿq>∑*>±s¡T.

ø£èwüísêe⁄>±s¡T e´øÏÔkÕ«‘·+Á‘ê´ìï Áù|$Tdü÷ÔH e÷]ÿ‡»+ >∑T]+∫ ˇø£#√≥ Ç˝≤

n+≤s¡T: ªªkÕe÷õø£ nuÛÑT´<äj·÷ìøÏ $$<Ûä $C≤„q XÊg$wüj·T düeTq«j·T+‘√ >∑÷&çq

‘·‘·Ô«<äèwæº ÄeX¯´ø£+. <ë]Á<ä´+, nHê´j·T+ ñqï+‘·es¡≈£L düe÷»+ XÊ+‹

nqTuÛÑ$+#·≥+ ø£\¢. ªe÷qe#·]Á‘·qT e÷qe⁄& düèwæº+#·Tø=+≥THêï&ÉTµ nqï e÷Øÿ‡j·T

dü‘ê´ìï XÊÁd”Ôj·T+>± Á‘√dæyj·T≤ìøÏ M\T Ò<äT. kÕe÷õø£|ü]D‹øÏ <Ó’yêìøÏ e<ä\ø£

e÷qe⁄& ø£è‘·dü+ø£\Œ+‘√ ø=qkÕ–+#ê\ì ≈£L&Ü n‘·& ‘=*kÕ]>± ‘Ó*|æ, n+<äT\≈£î

j·T‹ï+∫q e´øÏÔ. n+<äTe\¢ e÷s¡Tÿ‡ kÕe÷õø£ nuÛÑT´<äj·T ø±eTT≈£î\≈£î düàs¡D°j·TT&

ne⁄‘·THêï&ÉT.µµ27 n~ yê] ªeT*º≥÷´&çHÓdtµ!

Á|üy˚•ø£

20

ø£èwüísêe⁄>±s¡T ‘·q s¡#·q\qT m≈£îÿe>± ‘·qqT Á|üuÛ≤$‘·eTT #dæq e´≈£îÔ\πø n+øÏ‘·+

#˚XÊs¡T. M] ªª$Á>∑Vü≤yê´es¡Ôìµµ nqTyê<ëìï |ü+&ç‘· >√|ü<˚yé>±]øÏ n+øÏ‘·$Tdü÷Ô

|ü*øÏq |ü\T≈£î\T Á>∑Væ≤+|ü<ä–q$: ªª‘Ó*j·TTqT >=+#Ó y˚Tì >∑Ts¡T<˚e⁄\ ∫‘·ÔeTT—

∫‘·ÔXó~∆‘√ / <Ó*ô|<ä H=ø£ÿe÷≥: q\T~≈£îÿ\T ì+|æ ‘·\+|ü⁄ >±>∑&Ü / yÓ\T>∑T\T,

>±ì|æ+∫q qMq •yês¡úeTT, uÛÑÁ<ä eTTÁ<äD≤ / ø£*‘·, $T<ä+‘· Hês¡›q $|òü÷‘·eTT

<Ó∫Ã‹ >±qÿ yÓ≥º>∑Hé.µµ28 yÓ+≥H uÛÑj·T+‘√ >∑Ts¡T<e⁄\T ø√|ü–+#Ó<äπsyÓ÷, ˇø£yfi

ø√|ü–+∫q @eT+<äTs√ Væ≤+∫ n+≤s¡÷, ªª@sê, ø±s¡T\T Áù| … <$TÏøÏ? eTT˙ï

yê<ä yTHê&= ‘·÷ / sêŒs¡+ ã≥ºs= j·Tø£åbÕ<ä eTTqT\THé... kÕs¡Á>±VüQ\T C…’$T˙j·TT\T,

eTVü‰XË’yê>∑eT kÕú|ü≈£î Ÿ.µµ eT∞fl yÓ+≥H <ÛÓ’s¡ + ‘Ó#·TÃø=ì, ªª... H=ø£ÿ ø£è‹ Hê+Á<Ûä uÛ≤wü

Áyêdæ / Hê&É Hê ãT~› ¬ø≈£îÿ #·+<ä+ãT HÓi|æ / $X« ø£fi≤´D |ü<ÛäeTT ìs¡÷|æ+#·Tø=i≈£îµµ

nì #Ó|ü⁄‘·÷ ø£è‹ì |ü]Á>∑Væ≤+|ü⁄&É+≥÷ ªªá $<ÛäyÓTÆq dü#·Ã]‘· MT ø£è‹— Bìì d”«ø£]+|ü>±

/ ˙yÓ eTVü‰s¡ΩDT+&É— e~ jÓT≥¢q <äs¡Ùq wü≥ÿ e÷+Á<Ûä uÛ≤ / cÕ $ìdüŒwüº eTjÓT´

$\dü<ä“¤eBj·T ìsê>∑X‚eTTw” / ÁbÕeèwü \øÏåà— <e, ø£$ u≤+<Ûäe, Bì ã]Á>∑Væ≤+|üy!µµ

á n+øÏ‘·+˝À <Ûä«ì+# ¬s+&ÉT eTTK´ $wüj·÷\T Á>±Vü≤´˙j·÷\T: ø£Ï, >∑Ts¡Te⁄>±]MT<ä

uÛÑøÏÔ, >ös¡e+— ¬s+&ÉT, ‘·qMT<ä, eT]j·TT ‘·qT nqTe~+∫q ø£è‹ dü#·Ã]‘·eTqï uÛ≤eq

MT<ä >∑Ïº qeTàø£+ ø£*–j·TT+&ÉT≥. n+<äTπø y\÷] •esêeT XÊÁdæÔ>±s¡T ‘·eT Á|üs√#·q˝À

n+≤s¡T: ªªÁ>∑+<∏äyÓTTø£ jÓT‘·TÔ— n+øÏ‘·yÓTTø£ jÓT‘·TÔ.µµ

ø£èwüísêe⁄>±s¡T ‘ÓHê* $.mdt.ÄsY. ø± ÒJ …ø£Ãs¡sY>± $<ë´s¡Tú\≈£î Á|”‹bÕÁ‘·T\T>±

ì*#ês¡T. >∑+>± Á|üyêVü≤+˝≤ kÕπ> M] bÕsƒê\T uÛÑj·TuÛÑ≈£îÔ\‘√ $<ë´s¡Tú\T $Hyês¡T.

yês¡T bÕsƒ¡+ #Óù|Œrs¡T ‘·\#·Tø=ì eTVü≤eTà<é q|ò”EB›Hé29

>±s¡+≤s¡T, ªªdü+düÿè‘·

Hê≥ø£+ qT+∫ yÓTT<ä\Tô|Ïº... Ä<ÛäTìø£ Hê≥ø£|ü⁄ b˛ø£&É\T $e]dü÷Ô, nqTyê<äø£s¡Ô

dü+düÿè‘·eT÷˝≤ìøÏ m˝≤ Ä+ÁBÛø£s¡D˝À nHê´j·T+#˚XÊs√ dü$eTs¡Ù, Á|üX¯+dü‘√

˝À‘·TbÕ‘·T\T $e]düTÔ+fÒ... $<ë´s¡Tú\T ø£èwüísêe⁄>±]ì &Üø£ºsY C≤q‡Hé ≤ ªeTs√ q&ç#

$C≤„qdüs¡«dü«+ nqT≈£îHyês¡Tµ. $<ë´s¡Tú\ nHêdüø£Ô‘·, nÁX<ä∆ nqï M]øÏ ‘·>∑ì ø√|ü+.

M] …ø£Ãs√¢ Vü‰dü +bÕ\T dü«\Œ+. nsTT‘ dü+<äs¡“¤+ e∫Ãq|ü&ÉT eTqkÕsê qy«yês¡T.

ñ<ëVü≤s¡D≈£î, ªªˇø£s√Eq ª|òü ≤Hê$<ë´]ú Ä&É|æ\¢\T y∫e⁄+& >∑~˝ÀøÏ nqTeT‹

Ò≈£î+&Ü Á|üy˚•+∫q+<äT≈£î ¬s+&ÉT s¡÷bÕj·T\T »]e÷Hê!µ nH˚ H√°düT ø±¢düT˝À

#·~$ Ä Ä+>∑¢yêø£´ ìsêàD<√wü+e\¢ <Ûä«ìdüTÔqï X‚¢cÕsêúìøÏ qe⁄«e∫Ã qyê«s¡T.

Äj·Tq‘√bÕ≥T $<ë´s¡Tú\÷ »‘·ø£*bÕs¡T.µµ

ÄHêÏ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤rd”eT˝À ª≥e]+>¥ |üs¡‡Hê*°µ>± >∑T]Ô+#·ã&çq |æ+>∑[

\ø°åàø±+‘·+>±s¡T Äø±X¯yêDÏ $»j·Tyê&É πø+Á<ä+qT+∫ ]f…Æs¡e≥+‘√, Ä U≤∞˝À

21

1963˝À ‘Ó\T>∑T k˛Œ¬øHé esY¶ Ábı&É÷´düsY>± Á|üy•+∫q ø£èwüísêe⁄>±s¡T mH√ï ø=‘·Ôø=‘·Ô

ø±s¡ Áø£e÷\qT—ªª#·\+ ø£\+ yÓ\T>∑T\Tµµ, ªªHHÓ+<äT≈£î ÁyêdüTÔHêïqTµµ, ªªJ$‘·+ H]Œq

bÕsƒê\Tµµ—ÁXÀ‘·\≈£î n+~+#ês¡T. ªªJ$‘·+ H]Œq bÕsƒê\Tµµ nqï o]¸ø£q Á|üeTTK

|üÁ‹ø± s¡#·sTT‘·\T, kÕ+|òæTø£ dü+düÿs¡D yê<äT\T, $<ë´y‘·Ô\#‘· ‘·eT‘·eT nqTuÛÑyê\qT

ìs=àVü≤e÷≥+>± #Ó|æŒ+# Á|üj·T‘·ï+#XÊs¡T. á o]¸ø£q Á|ükÕs¡+ #j·TT≥≈£î>±qT

‘·eT nqTuÛÑyê*ï, ‘·eT ≈£î≥T+ã+˝À »]–q ø=ìï $wüj·÷\qT ≈£î+&Éã<ä›\Tø=Ïºq≥T¢

Áyêdæ|ü+|æq >√sê >±] Áyê‘·Á|ü‹ì eTT+<äT>± #·~$ Bìì ªªsTT≤¢π> Á|ükÕs¡+#ùdÔ

@eTÚ‘·T+<äµµì ø£èwüísêe⁄>±s¡T n&É>∑≥+, ªªπs&çjÓ÷ πø+Á<ëìï Á|ü»\T ‘·>∑\u…fÒºkÕÔs¡ìµµ

|üø£ÿq ≈£Ls¡TÃqï Ábı&É÷´düs¡T¢ nq≥+, <ëìMT<ä ‘·s¡®quÛÑs¡®q\T, ∫e]øÏ ø£èwüísêe⁄>±s¡T

<ëìì j·T<Ûë$~Û>± Á|ükÕs¡+#˚j·T≥+, ø±s¡´Áø£eT+ #ê˝≤u≤>∑T+<äì ÁXÀ‘·\T

e+<ä\dü+K´˝À ñ‘·Ôsê\T sêj·T≥+, ø£èwüísêe⁄>±s¡T dü+‘√wü+‘√ |æ] |”\TÃø√e≥+

>∑Ts¡TÔ#˚düT≈£î+≥÷ nÏºyê]‘√ ø£*dæ ø±s¡´Áø£e÷\T s¡÷bı+~+#˚ neø±XÊ\T

ø£*–q+<äT≈£î >∑s¡«|ü&ÉT‘·T+≤qT nì n+≤s¡T >∑T+≥÷s¡T s¡|òüTTsê+30.

πs&çjÓ÷ ø±s¡ Áø£e÷˝À¢ Áyê‘·Á|ü‹MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç #·~y Á|üdü+>±\ø£Hêï, eTTU≤eTTœ

#·s¡Ã\≈£î, Ç+≥s¡÷«´\≈£î ø£èwüísêe⁄>±s¡T ÁbÕeTTK´$T#˚Ãyês¡≥. zkÕ] ñ>±~

ø£$düyTàfiq+˝À ‹\ø #·~$q ªª•Ksês√Vü≤Dµµ ø£$‘·≈£î Áù|ø£å≈£î\T / ÁXÀ‘·\T u≤>±

düŒ+~+∫ eTfi≤fl #·<äeeTì eTØeTØ ø√s¡>± düuÛ≤düú*MT<äe⁄qï ø£èwüísêe⁄>±] nqTeT‹

rdüT≈£îì ‹\ø>±s¡T ‘·eT ø£$‘· Àì ø=ìïuÛ≤>±\qT ¬s+&ÉTeT÷&ÉTkÕs¡T¢ #·~yês¡T nì

s¡|òüTTsê+ sêkÕÔs¡T. BììãÏº ø£èwüísêe⁄>±] ø±s¡ ìs¡«Vü≤D≤XË’* eTq+ Á>∑Væ≤+#·e#·TÃ.

e÷≥ n‹düs¡fi¯+>± ñHêï eÁ»rÁe‘·qT Á|ü<ä]Ù+#˚~ nì k˛eTdüT+<äsY>±]31

ñyê#·. ñ<ëVü≤s¡D≈£î: ø£èwüísêe⁄>±s¡T z Á>∑+<∏ë$wüÿs¡D düuÛÑ≈£î n<Ûä ø£å‘· eVæ≤+∫,

|ü⁄düÔø£+ #·<äe≈£î+&ÜH ø£<ä+|ü⁄&ÉT ñ|üHê´kÕìï ÁbÕs¡+_Û+∫q eø£ÔqT eT<Ûä ˝ÀH

Ä|æ, ªªeTT+<äT Á>∑+<∏ä+ #·<äTe⁄≈£îsêej·÷´ m+<äTø° ø£<ä+|ü⁄&ÉT?µµ nì ì+&ÉTdüuÛÑ À

eT+<ä*+∫ |ü+|æ+#kÕÔs¡T. me¬s’Hê ø±\|ü]$T‹ì bÕÏ+#·≈£î+&Ü ñ|üHê´dü+ kÕ–ùdÔ

yê]ì ‘·ø£åD+ Ä|ü⁄#j·T>∑*π>yês¡T. ÇÏº ìø£ÿ∫Ã Á|ües¡Ôq Ç‘·s¡T\≈£î ª<äTs¡TdüTµ‘·q+>±

ø£ì|æ+∫ ñ+&Ée#·TÃ. nsTTHê ø£èwüísêe⁄>±s¡T ‘·eT n_ÛÁbÕj·÷\qT n~Ûø£dü+U≤´≈£î\≈£î

ø£+≥ø£ÁbÕj·TeTì ‘Ó*düT+&ç≈£L&Ü ìs=àVü≤e÷≥+>± e´ø£Ô+#˚j·T≤ìøÏ »+ø£ Ò<äì

k˛eTdüT+<äsY>±s¡T n+≤s¡T. n< ìcÕŒøÏåø£‘·‘√, ø±s¡ Bø£å‘·‘√ ø£èwüísêe⁄>±s¡T eø£Ô\

Á|üdü+>±\qT X\´|üØø£å#dæ yêÏ À nHÍ∫‘· eTì|æ+∫q |ü<äÁ|üjÓ÷>±\qT qs√à≈£îÔ\‘√

eø£Ô\qT n+^ø£]+|üCÒdæ ‘·|æŒ+#yês¡ì dü+Je<yé>±s¡+≤s¡T. ªª|ü<ë\ dües¡DqT

e÷Á‘·y˚T ø√πsyês¡T. uÛ≤e|ü]es¡Ôq#˚j·TeTì mqï&É÷ ø√] ms¡T>∑s¡T,µµ nì≈£L&Ü

dü+Je<yé >±s¡+≤s¡T. eTs√eø£Ô, &Üø£ºsY <äøÏåD≤eT÷]Ô>±s¡T32

≈£L&Ü Ç< n_ÛÁbÕj·÷ìï

Á|üy˚•ø£

22

e´ø°Ôø£]kÕÔs¡T: ªª&Ü]«Hé Je|ü]D≤eT dæ<ë∆+‘·+ nqï Á|üdü+>∑eTT ]ø±s¡T¶ #ùds√Eq

ÄbÕ´j·T+>± |ü\ø£]+∫ ª&Üø£º¬s’Hê ‘Ó\T>∑T˝À yê´dü+ u≤>±H ÁyêXÊs¡T. ø±˙ MTs¡T

yê´kÕìï #·<äe≈£L&É<äT. MT eTT+<äT ÁXÀ‘·\T ñqï≥T¢>± uÛ≤$+∫, yê]‘√

e÷≤¢&ÉT‘·Tqï≥T¢>± Á|üdü+–+#ê*µ nqï yê] dü÷#·q\T yê´kÕìï >∑ã>∑u≤

#·<äTe⁄≈£îb˛‘·Tqï Hê≈£î m+‘·>±H√ ñ|üø£]+#êsTT.µµ Ç~ M] Ä<äs¡ÙÁbÕj·TyÓTÆq

ø±s¡ o\‘·. nsTT‘, ÇÏº ìs=àVü≤e÷≥|ü⁄ |üìrs¡T M]ì düVü≤√<√´>∑T\‘√ e÷qdæø£+>±

<ä÷s¡+ #dæ+<äH øÏ+∫‘Y uÛ≤eq Òø£b˛ Ò<äT.

ø£ècÕís¡ŒD+

ø£èwüísêe⁄>±]øÏ e÷<Ûä $Tø£yê<ä Á|ües¡Ô≈£î&Ó’q Ä#ês¡ Hê>±s¡T®qT&ÉT Äsê<ÛäT´&ÉT.

ªj·TTøÏÔµMT<ä Ä<Ûës¡|ü&çq Hê>±s¡T®qT&ç X¯Sqýê<äeTTqT n‘·T´qï‘· dæ<ë∆+‘·eTT>±

>ös¡$+∫q≥¢ì|ædüTÔ+~. j·TTøÏÔ nqï M]øÏ n$T‘· >ös¡e+. á >ös¡e+ ùV≤‘·Tyê<ä

Ä˝À#·q\T πs¬ø‹Ô+# M] s¡#·q\ìï+Ï À Á|ü‹_+_düTÔ+~—ªª@ dæú‹ì j·T<∏ë‘·<∏ä+>±

#·÷&É≈£î. ÄyÓ÷~+#·≈£îµµ nì bÕsƒ¡≈£î\qT ôV≤#·Ã]kÕÔsTT. ªªÇ~ Ç˝≤ m+<äT≈£î »]–q~?µµ

ªª@ #·s¡ e\¢ á dæú‹ ø£*–q~?µµ ªªÇ+<äT˝À Hê u≤<Ûä ‘· @$TÏ?µµ ªªHqT ø√s¡<ä–q~

@$TÏ?µµ eTTqï>∑T Á|üX¯ï\qT ‘·eT≈£î ‘êeTT y˚düTø=ì düe÷<ÛëqeTT\qT bı+~

‘·<äqT>∑TD+>± Á|üe]Ô+#·eTì bÕsƒ¡≈£î\≈£î dü÷∫kÕÔsTT M] s¡#·q\T. Ms¡T ùV≤‘·Tyê<ä

‘·‘·«eTTqT Ç‘·s¡T\≈£î Á|üuÀ~Û+#·&ÉyT>±ø£ ‘·eT≈£î‘êeTT>± Ä#·]+#·T≥# ìØ“¤‹‘√,

ìcÕŒøÏåø£+>± kÕVæ≤‘· $eTs¡Ù\T #j·T>∑*>±s¡T, ô|<ä›\ eTqïq\T bı+<ä>∑*>±s¡T.

u≤\´$TÁ‘·T&ÉT sê<Ûëø£èwüíeT÷]Ô>±s¡qï≥T¢ ø£ècÕísêe⁄>±]˝À ªª$<ë´]ú ` >∑Ts¡Te⁄µµ

\ø£åD≤\T $&ÉBj·Tsêì ã+<Ûä+>± ô|qy˚düT≈£îHêïsTT. Á|üjÓ÷»Hê‘·àø£+, yêdüÔ$ø£+

nsTTq s¡#·q Ò düèwæº+#ês¡T. dü«‘·+Á‘·$#ês¡<Ûës¡, kÕVæ≤‘· düèwæº, ñ#êÃ¤«düìXÊÙ«dü\T>±

nqTe~+#·Tø=ì õC≤„dü, dü‘ê´H«wüD, kÕe÷õø£ nuÛÑT´<äj·T+ eTTK´\øå±´\T>± ‘·eT

kÕVæ≤‘· j·÷Á‘·qT kÕ–+#ês¡T. ªø=+f…|ü⁄µ e÷≥\T ms¡T>∑ì $eTs¡Ù≈£î&ç>± sêDÏ+#ês¡T.

áj·Tq kÕ«‘·+Á‘·´Á|æj·TT&ÉT. ùd«#êÃ¤j·TT‘· yê‘êes¡Dy˚T e´øÏÔ$ø±kÕìï

ô|+bı+~#·>∑\<äì, n+<äT\≈£î Á|üC≤kÕ«eT´ eédüú <√Vü≤<ä+#j·T>∑\<äqï $XÊ«dü+

M] s¡#·q\˝À düTdüŒwüº+. e´øÏÔ kÕ«‘·+Á‘· +, <ëì|ü]s¡ø£åD e÷qe⁄ì Á|ü<∏äeT ø£s¡ÔeéTì

M] s¡#·q\T #ê≥T‘êsTT. e÷qeø£fi≤´D≤ìøÏ <√Vü≤<ä+#ùd eTq ÁbÕNq dü+düÿè‹,

kÕVæ≤‘ê´\ ne>±Vü≤q ÄeX´ø£eTì |òüTÀwækÕÔsTT. Çy Ä<äsêÙ\T M] Á|ües¡Ôq˝Àq÷

Á|ü‹_+_kÕÔsTT.

23

e÷]Ã 30, 1979q l ns¡$+<ä kÕVæ≤‘· ùdyêdü$T‹ ‘ÓHê*yês¡T #dæq düHêàHêìøÏ

düe÷<Ûëq+ #ÓãT‘·÷ ø£èwüísêe⁄>±s¡+≤s¡T: ªªs¡#·sTT‘·\˝Àø±ìï dü‘·ÿ]+#·≤ìøÏ ‘·\ô|Ïº,

Á|ürø£>± qqTï ì\u…Ï º á >ös¡yêìïdüT ÔHêïs¡ì uÛ≤$düT ÔHêïqTµµ n+≥÷

ªªø£ècÕís¡ŒDeTdüTÔµµ— Á|ü‹yê&ÉT ø£s¡Ôyê´ìï |üs¡yTX«sês¡ŒD ãT~∆‘√ #dæ, Ä ãT~∆‘√H

Ä |òü ≤ìï d”«ø£]+#ê\qï ñ|ü<X+—e÷≥qT >∑Ts¡TÔ‘Ó#·TÃ≈£î+≤s¡T. n˝≤π> Ç˝≤+Ï

kÕ+Á|ü<ëj·T+ uÖ<ä∆+˝À≈£L&Ü ñqï~ nì >∑Ts¡TÔ#dü÷Ô Ä#ês¡ Hê>±s¡T®qT&ÉT ‘êqT

Áyêdæq Á|ü‹düÔe+ ªªMìe\q \_Û+#˚ |ü⁄D´+ ˝Àø±ìøÏ dü+Áø£$T+#·T>±ø£µµ n+≥÷

|üP]Ô#˚ùdyês¡ì >∑Ts¡TÔ#˚düT≈£î+≤s¡T—n˝≤ eTs=ø£kÕ] ‘·q≈£î Hê>±s¡T®qT&ç|ü≥¢>∑\

Äsê<Ûäqì ‘Ó*j·TCÒkÕÔs¡T. Ç˝≤ düà]+#·Tø√e≥+˝À M]øÏ ˝Àø£ø£fi≤´D+|ü≥¢>∑\ ‘·|üq

Á|ü‹_+_düTÔ+~.

|ü⁄sêD+ düTÁãVü≤àD´X¯s¡à33>±s¡qï≥T¢ M]ì ªªˇø£ ø£$>±H√, s¡#·sTT‘·>±H√,

ñ|üHê´dü≈£î&ç>±H√ πø≤sTT+∫ >ös¡$+#·≤ìøÏ ˝§+>∑q+‘· $düÔè‹ ø£*–q~µµ M]

e´øÏÔ‘·«+. ªªãTTwüß\e˝… nìï+Ï˝À|ü*øÏ ‘·s¡∫#·÷&É>∑\ n+‘·sY<äèwæºµµ ø£\yês¡T.

n+<äTπøHyÓ÷ >√|”#·+<é M]ì “Isolated intellectual” >± dü+uÀ~Û+#ês¡T. á kÕVæ≤r

e÷qø£\Xó&ÉT áHê&ÉT eTqeT<Ûä Òs¡T. ø±ì Ä<äs¡Ù•Ksê˝≤¢+Ï M] ø±yê´\T, s¡#·q\T

eTqeTT+<äTqï+‘· ø±\+ ø£èwüísêe⁄>±s¡T eTqeT<Ûä $Vü≤]dü÷ÔH ñ+≤s¡T.

n<∏ädü÷‡∫ø£\T

1. <Ûä«Hê´ ` ‘·è. ñ. XÀ¢ ˆ 122.

2. ‘·TeTà\ yÓ+ø£Á≤eTj·T´ ªª∫qïHêÏ eTT#·Ã≥T¢µµ, kÕVæ≤r #Ó’Á‘·s¡<∏ä+, ù|J 103,

»qÁ|æj·T |ü⁄düÔø£e÷\, $»j·Tyê&É, 1997.

3. ‘·TeTà\ yÓ+ø£Á≤eTj·T´ ªª∫qïHêÏ eTT#·Ã≥T¢µµ, kÕVæ≤r #Ó’Á‘·s¡<∏ä+, ù|J 104.

4. ‘·TeTà\ yÓ+ø£Á≤eTj·T´, ªª∫qïHêÏ eTT#·Ã≥T¢µµ, kÕVæ≤r #Ó’Á‘·s¡<∏ä+, ù|J 107.

5. ø√>∑+Ï sê<Ûëø£èwüíeT÷]Ô, ªªÄ<äs¡Ù•Ks¡+µµ, kÕVæ≤r #Ó’Á‘·s¡<∏ä+, ù|J 64.

6. ø√>∑+Ï sê<Ûëø£èwüíeT÷]Ô, ªªÄ<äs¡Ù•Ks¡+µµ, kÕVæ≤r #Ó’Á‘·s¡<∏ä+, ù|J 65.

7. õ.$. ø£èwüísêe⁄ s¡#·q\T, 7e dü+|ü⁄≥+, ù|J ix, Á|üuÛ≤dü |ü_¢πøwüHé‡, ‘ÓHê*,

1999.

8. dü+Je<˚yé, ªªHê≈£î ‘Ó*dæq õ$¬øµµ, kÕVæ≤r #Ó’Á‘·s¡<∏ä+, ù|J 78.

9. ø√>∑+Ï sê<Ûëø£èwüíeT÷]Ô, ªªÄ<äs¡Ù•Ks¡+µµ kÕVæ≤r #Ó’Á‘·s¡<∏ä+, ù|J 70.

10. õ.$. ø£èwüísêe⁄ s¡#·q\T, 4e dü+|ü⁄≥+, ù|J 47, Á|üuÛ≤dü |ü_¢πøwüHé‡, ‘ÓHê*,

1999.

Á|üy˚•ø£

25

ø±e´eTT\T

26

ªª$X«ÁX‚j·T'ø±e´+µµ nqï ø±e´\ø£åD≤ìøÏ ø£≥Tºã&ç ø£èwüísêe⁄>±s¡T es¡÷~∏ì, •esêÁ‹,

j·TT>∑dü+<Ûä nqT eT÷&ÉT |ü<ä ø±eéTT\qT ñ‘·ÔeT $wüj·÷<Ûës¡eTT>± s¡∫+#ês¡T.

n+<äTπø $düÔs¡D˝À ∫qïyÓ’Hê Ç$ yêdæ À >=|üŒ$. Ç$ es¡Tdü>± 1935, 1937,

1943 ˝À n#·TÃs¡÷|üeTT <ë*Ãq$.

ªªes¡÷~∏ìµµ ø±e´+˝À <ë]‘·|æŒq Á|ües¡T&ÉT ªªe÷eP]øÏ e÷s¡Z+ #ÓbÕàµµ nì m<äT¬s’q

es¡÷~∏ìì n&ç–q+‘· Ä_&É ã<äT\T|ü …ÿ&ç e÷≥ Ò ø±e´s¡÷|üeTT <ë …ÃqT: ªªHÓeTà~

¬øìï #·+<äeTT\ / ˙e⁄ >∑i+∫q>±ì ªHê<äTø£ / s¡íeTTà\ ¬øø£ÿuÀeµì |ü / sêEàK‘·+

»]sTT+|ü H\? sê / s¡eTTà ‘·Bj·Tdü+|òüTÏ‘· / sê»•˝≤eTj·Ty~ô|’ XØ / s¡eTTà˝yê*Ã

$+<äeTT ‘· / s¡+–‘· yDTdüMTs¡>±qeTT Ÿ.µµ

ãT<äT∆ì eTVü‰_ÛìÁwüÿeTD≤ìï ñ<«>∑uÛÑ]‘·+>± e]í+#·T ø±eýT ªª•esêÁ‹µµ: ªªHêHê!

HêHê! j·TqT#·T+ / u…’ìøÏ |üs¡TyÓ‹Ôe∫Ã ô|’|üø£ÿ\˝À / <ëHÓ’ yÓT\¬>&ç sT÷ |üdæ / ≈£Lq+&çø£

MT<ä HÓ+‘· ≈£îeTT\TH= jTyÓ÷µµ nì ∫+‘êÁø±+‘·T&Ó’ ªª...»q|ü‹ ø£øå±´+‘·s¡eTT\T #·ì#·ì,

‘·T~øÏHé / ‘·q j·TXÀ«‘·Ô+düeTTô|’ / »ìjÓT yÓqTø£ q+<Ûäø±s¡ kÕ>∑s¡ yÓTqj·THé.µµ

eT÷&√ø±eéTT ªªj·TT>∑dü+<Ûä µµ. ‘·q ã\|üsêÁø£eTeTT\#‘· XÁ‘·TsêE\qT »sTT+∫

e∫Ãq Á‹*+>±~Û|ü‹ ø£M+Á<äT\qT#·÷∫ ‘·q $»j·TeTTqT ø±e´s¡÷|üeTTq ≈£Ls¡TÃ&Éì

ø√¬sqT. n+<äT≈£î ‹s¡düÿ]+∫q j·TTeø£$ì n‘·ì uÛ≤s¡´ ªªn+<äs¡÷ ˇ|üø=q>±

MTs¡Te÷Á‘·+ <äøÏåD\T |ü⁄#·TÃø=qø£ $TqTï\T #·÷#·T≥... Çø£HÓ’qq÷ #dæq‘·|ü Á>∑Væ≤+∫

<äøÏåD\T |ü≥Tºø=ì Hê e÷+>∑\éTT ì\u…≥Tº&ÉTµµ nì ÁbÕ<Ûj·T|ü&ÉT‘·T+~.

eTs¡TdüÏ s√E ø±e´düeTdü \ô|’ j·TTeø£$‘√ düuÛ≤düú\eTTq yê<äq≈£î~–q sêE≈£î,

ªªz sêC≤! j·TT<ä∆eTT˝À ˙ ùde≈£î\T #dæq e÷quÛÑ+>±\≈£î dü÷s¡T´&É+‘·Ïyê&ÉT »+øÏ

eTãT“#ê≥T≈£î b˛j·÷&ÉT. m+<äs√ nø±\ eTè‘·Týê‘· |ü&çHês¡T. ªÇ+‘·\T #dæHêe⁄

dü¬s, sT÷ Á|ü» πø$T \_Û+#Ó qj·T´? <äT / sê›+‘· ‘·q÷» XÀø£eTT\T ‘·\T¢\>∑s¡“¤eTT\+<äT

πs– bı / ]¢+‘·\T ô|Ïº jT&ÉTÃqT, bı]+u§] s¡ø£ ø£\«]+#·T, @ / XÊ+‹j·TT Òø£

eT÷\TZ ‘·eT #Ó\«\T ì#·Ã\T HÓ‹Ôb˛j·TT#·THéµµµ nì sêEjÓTTø£ÿ |òüTqø±s¡ eTTqT e]ídü÷Ô,

ªªkÕ«eTT\∫‘·Ô $T+‘·Ï $cÕ<äø£<∏ëø£<∏äqeTTà˝À ø£$ / ‘ê«eTè‘·e÷qTHê?µµ nì

Á|ü•ïkÕÔ&ÉT. ø£yfi HqT ‘Ó–+∫ MT Á|ü‘êbÕìï ø±eéT*¢Hê Á|ü»\ >∑T+&Ó\T ªªuÛÑT>∑uÛÑT>∑

eT+&çµµb˛e⁄qT nqï ‘·q yê<äqqT ÄyÓ÷~+∫q sêEqT ø£$eπsDT´&ÉT Äos¡«~kÕÔ&ÉT.

kÕ<Ûës¡DeTT>± @<˚X¯yÓTÆHê $»j·T+ kÕ~ÛùdÔ Á|ü‹ ø£$ ‘·eTHêj·T≈£îDÏí, <˚XÊìï

ø=ìj·÷&ÉT‘·÷ ø±yê´\T Áyêj·T&É+ ÄqyêsTTr. ø±˙ Çø£ÿ&É s¡#·sTT‘· <ëìøÏ _Ûqï+>±

C≤* Òø£ m+<äs√ ÁbÕD≤\T rj·TãÏº $»j·T+ kÕ~Û+#êeTqï <äèø£Œ<∏ä+‘√, Ä $»j·T+

ø±yê´s¡Ω‘·qT ø√˝ÀŒsTT+<äì ìsê∆]kÕÔ&ÉT. ¬s+&Ée Á|ü|ü+#·j·TT<ä∆ ø±\eTT˝À s¡∫+∫q

á ø±yê´ìøÏ s¡#·sTT‘· ªªj·TT>∑dü+<Ûä µµ nqT ñ∫‘· HêeTø£s¡DeTT#dæ Á|ü»\πøåeT+

ø√πs ø±yê´ Ò s¡∫+#ê\ì ø£$‘ê˝Àø±ìøÏ dü÷∫+#ês¡T.

ªª•esêÁ‹µµ, ªªj·TT>∑dü+<Ûä µµ\ qT+&ç ø=ìï K+&çø£\T bı+<äT|üs¡#êeTT.

27

Á|ü<∏äeT j·÷eTeTT

•esêÁ‹

ìÁ<ëeTTÁ~‘·yÓTÆ, <äj·÷s¡düeTT‘√ ì+&Ü], $X«+uÛÑsê

uÛÑÁ<ëbÕ<äø£ ∫+‘·Hê\dü‘· XÀuÛ≤dü+|ü<ä Ÿ <äøÏÿ, j·T

≈£åîÁ<cÕeTj·TyÓTÆq <äè>∑∆«j·TeTT" Áu≤ø√cÕ+ø£ eø£åeTTà>±"

õÁ<ä÷|ü⁄+&É>∑T >ö‘·eTT+&ÉT Xj·Tì+#Ó+ ã÷e⁄≥Tj·÷´\˝ÀHé.

ÁX‚D°uÛÑ÷‘·eTT …’, ìdüs¡Zeì‘ê #‘·düT‡es¡í+|ü⁄" u≤

Á‘êq+ ãÏºq sê» B|ü ø£[ø√<ë›e÷ÁuÛÑ <Ûä÷eT+ãT˝À

HêHêuÛ≤e ì>∑T+uÛÑ bÕÁ‘·\T Á|üdüqï+u…’, |ü#ê]+#Ó Hê

uÛÑ÷Hê<∏ëÁ>∑DÏ düìï<ÛëqeTTq Hy√ <äèX´ø±e´eTTà\Hé.

u≤Vü‰eT÷\j·TT>∑eTTà |ü∫Ã|üdü|ü⁄ Ÿ |ü+&ç+|ü, <äèø√ÿDeTT Ÿ

˙Vü‰sê+Xó\T >±j·T, ìs¡«#·q düTdæï>∑∆Á|ü<∏ë XÊ+‘· ©

˝≤Vü‰düeTTà\T eT+<äeT+<äeTT>∑" >∑ ≤´D+ãT yêdæ+|ü, eT

©¢Vü‰s¡eTTà eVæ≤+∫ |üf…º uÛÑT»e©¢<ä«+<ä« eTqdüŒ+<äyÓTÆ

Ä düTeTq'|üØ‘· e\j·T+ãT #·sê#·s¡s¡÷|üeTÚ qq+

‘ê dü<äHêìøÏ+ ã]~Û ‘ê\Œ">∑, |ü\¢e πø‘·Hê+∫‘ê

yêdüeTT\THé, düs√Vü≤è<äj·Tyê≥T\T, πø[ ì≈£î+»|ü⁄+»eTT Ÿ,

ydü$bÕfiËeTT Ÿ >∑*–, $+<=q]+#ÓqT >∑qTï<√sTTøÏHé.

ñ<äs¡+ãT H=ø£#‘·" >∑~sTT+∫ jÓTTø£J$

Vü≤√s¡q >∑Ïºì≥÷ºs¡TŒ $&ç#Ó—

>∑&É¶+ãT MTkÕ\ ø£$\ø±+‘·T\˝Àq

q]Ô\¢ H=ø£ÁbÕDÏ q$«yÓ’#Ó—

e´e<ÛëqyT Òì j·÷sê≥eTT\‘√&É

»+>∑eT+u§ø£Ï j·÷ #·øÏÿ$&ç#Ó—

eTT~$T‘√" u…’ø=qï |ü⁄+uÛ≤eø±+ø£å\

H=ø£ÿ+&ÉT eTTìø±fifl ìøÏÿ#·÷#Ó—

28

dü÷¬s\ìï bÕi" p∫ ˝ÀìøÏ" CÒs¡

>√&É<ä÷"¬ø H=ø£ÿ ø√&Ó>±"&ÉT—

u§+>∑s¡eTT>∑ qTqï dæ+>±DÏ ø√\‘√"

>∑qTï eT\|ü≈£î+&É" >±#Ó H=ø£"&ÉT.

$]j·T">∑" ã÷∫ j·TTqï >∑T]yÓ+<ä|ü⁄e⁄+u§<ä #ê≥Te÷≥T>±"

~s¡T>∑T#·T, $Á|üjÓ÷>∑|ü⁄" >∑T‹+ >∑Tdæ]+‘·\T yêiT#·Tqï jÓTT

ø£ÿs¡T‘·Tø£ ø°s¡ ø√øÏ\ ìø±j·TeTT eT‹Ô* eT+E\<Ûä«qT Ÿ

HÓi|ü">∑ Á≈£î<ä›jÓÆT ‘·$ … ©\>∑" u…Ïºq ‹≥Tºb˛"‘·\=.

Jeq ø±s¡D+ãsTT, q•+|üì jÓTTø£ÿ s¡Vü≤dü XøÏÔøÏHé

yêe⁄s¡yÓTÆ $˝≤dæqT\T ÁbÕj·TeTTq+<ä* kÂ≈£îe÷s¡ eTT Ÿ

yêyÓ\" CÒdæ sTT∫Ã, eT>∑yês¡\ ˙&çÃ] ‘·|ü<ës¡T\=

πøe\ ‘êdæÔ HêdæÔ $∫øÏ‘·‡\≈£î+ <ä&ÉMj·T ≈£î+&É">∑Hé.

ˇø£ $C≤„q $X‚wü uÛ≤>∑T´"&ÉT eT˙c˛Ø«<Ûäs√‘·TÔ+>∑ bÕ

[øÏ $#Ãdæ, j·TT<ä+‘·yÓT\¢">∑ì, $πø¢XÊs¡Ô#‘·eTTà‘√,

$ø£\+u…’q $˙\ πøXeTT\T>±", $ÁdüdüÔ#\+ãT>±",

Xø£\+u…’q eTH√uÛÑyêXj·TeTT>±, kÕ>±¬s" uÒ¬seTTà\Hé.

dü÷qeTT >√j·TT#·Tqï jÓTTø£ düT+<ä] <ä÷s¡eTTq+<Ó ãT~›dü÷

øå±àq HÓiÏ+–, ø√j·TT|ü⁄e⁄ C≤]∫ #‘·T\" u≤i"C≤"∫, ªªHê

<Ûë! qqT ~≈£îÿe÷*q $Vü≤+–ìCÒôd<Ó? HqT>∑÷&É MT

‘√ qs¡T<Ó+‘·Tµµ q+#·T yÓ&É ‘=+<äs¡ sê, ~«>∑TDÏ+#Ó y>∑eTT Ÿ.

ø£qTø£ì j·÷\‘ê+–j·TT |üø±|üø£ qe⁄«#·T |üPe⁄" B">∑\+

u…q">=ì j·TTqï sT÷s¡eTT\ M<ÛäT\˝À|ü\" C…≥Tº|ü⁄≥º≈£î=

yÓqTø£\"uÀe⁄ ø√e\, qMøÏå‘·jÓÆT |üs¡T¬>‹Ô, >∑+ãTsê

j·Tq"≥T\ ÁøÏ+<ä" ã≥Tºø=HÓ Hê‘·ì e÷+dü\yÓTÆq j·T+düeTT Ÿ.

e\< ˙‘√ dü+>∑‹—

e\< e\sê#·yêì e\|ü⁄\ø±"ø£ Ÿ—

ì\y ø=+#ÓyÓT&ÉeTTà>∑—

m\sTT+|ü≈£î Hê<äTeT÷"|ü⁄ …+‘√H=#ÓÃHé.

29

≈£îdæ*+|ü≈£î qq÷ïs¡ø£—

$dæ–+|ü≈£î ø£qTï>∑qì yÓ+>∑* e÷≥=—

ø=dü]+|ü≈£î Hê qT&ÉTe⁄\—

ìdæ]+‘·\Ty√jÓT HÓ&É"<ä, jT>∑T<äT ì+ø£Hé.

nq">±" <ä*s¡T+π>\+

u…q∫q<Ó’ j·÷‘·ìyÓT&É, $E®\ j·T»®=

<=q<=q q÷|ü⁄s¡ s¡eeTT\T

#Óqj·T">∑ ªqT"VüQ"VüAµ j·T≥+#·T d”‘·ÿè‹#ùdHé.

•esêÁ‹

ø±+#·T#·Tqï >ö‘·eT<e⁄ ø£qT\˝Àq

|æqïqe⁄«\T πsjÓT+&É #ÓqTï yÓTidæ

b˛sTT, yÓ*qTqïyê] yêb˛ø£ <√"#Ó—

n+‘· düTeT ywæº‘·+u…’q <ä+‘·e÷ôd

eT÷\+: õ.$. ø£èwüísêe⁄, e÷]ÿ‡»+ ` ‘·‘·Ô«|ü]o\q, Ä+Á<ÛäÁ|üuÛÑ (~q|üÁ‹ø£),

y˚T 1, 8, 15, 22, 1955.

e÷]ÿŒ»+: ‘·‘·Ô«|ü]o\q

1. e÷]ÿ‡»+ ` |ü⁄Hê~

• e÷]ÿ‡C≤ìï ns¡ú+#˚düTø√yê\Hêï, $eT]Ù+#ê\Hêï <ëìï ˇø£ ‘·‘·Ô«XÊg+>±

|ü]>∑DÏ+∫ |ü]o*+#ê*.

• e÷]ÿŒC≤ìøÏ ª&Ó’\øÏºø˘µ |üs¡e÷s¡ú+. BìøÏ Á^ø˘˝À dü+yê<ä+ nì ns¡ú+.

k˛|òæwtº\T, k˛Áø£°dt, ù|¢À, ø±+Ÿ yÓTT<ä …’qyês¡T ‘·eT ‘·‘·Ô«|ü]XÀ<Ûäq≈£î á

e÷s¡Zy˚T nqTdü]+#ês¡T.

• &Ó’\øÏºø˘ nqï |ü<ëìøÏ $•wüºyÓTÆq ns¡ú+ ø£*Œ+∫qyês¡T ôV≤¬>˝Ÿ nqT »s¡àHé

‘·‘·Ô«y‘·Ô. Ç‘·qT yê&çq ns¡ú+˝À &Ó’\øÏºø nqï ª>∑‹‘·s¡ÿµeT˙, Ç‘·ì dæ<ë∆+‘êìï

ªÁ‹ø£yê<äµeT˙ #Ó|üø√e#·TÃ.

• á ôV≤¬>˝Ÿ >∑‹‘·sêÿìï rdüT≈£îì n+<äT˝À ‘·q dæ<ë∆+‘êìï b˛‘·b˛dæ

ªª>∑‹‘·sêÿìï ôV≤¬>˝Ÿ ‘·\ÁøÏ+<äT\T#˚ùdÔ, <ëìïdü]#˚dæ ø±fi¯flMT<ä ì*bÕqTµµ

n+≤&ÉT e÷sYÿ‡.

• n+<äTπø e÷]ÿ‡»+ ns¡ú+ #˚düTø√yê\+fÒ eTT+<äT>± ôV≤¬>˝Ÿ dæ<ë∆+‘êìï

ns¡ú+ #˚düTø√yê*.

31

Áø=‘·Ô >∑T˝≤_ yÓTT>∑Zkıã>∑T Ÿ Vü≤dæsTT+#Ó&ç bÕ\ãT>∑Zô|’

yÓT‘·Ôìqe⁄« yÓTT\ÿ $Tdæ$T+‘·\ yÓ\T¢e $+‘·kÂs¡T πs

¬ø‘·Ô">∑", –+øÏD° dü«qeTT©q, »>± |üs¡efió¢" Á<=≈£îÿ#·T

yÓ’«‘·TÔ>∑ e∫Ã Áyê … <äs¡D°Xó"&ÉT ì*Ãq ‘·\ŒuÛÑ÷$TøÏ=.

∫e⁄s¡T ŸyÓ÷ì ø£s¡eTTà\ ìï>∑fi e÷X‚¢wæ+∫ ô|’ Á|üø£ÿ\=

~e⁄≥ Ÿ Bs¡">∑ Áyê* k˛\T#·T" ÁãyÓ÷~+|üHé, >∑Te÷sêdü >∑+

<Ûä $H√<äeTTà\ eT‘·TÔ"&Ó’ ‘·&Édæ" j·÷<Ûëì+#Ó— eT+<√øÏÔyÓTÆ

<äe⁄&ÉT Ÿ Bôd&ç ø√s¡Tÿ˝§‹Ô j·T&ç¬>+ <ëHÓ+#·T uÛ≤eeTTà\=.

$\j·÷s¡íe Vü≤è<ä+‘· MNdü«qeTTà˝À

dæ+Vü≤>∑s¡®\ HÓ\¢ d”«ø£]+∫,

ø±<ä+_˙ >∑s¡“¤ ø±\ $<äT´\¢‘ê

HÓ’•‘· eT+‘·j·TT sê•"CÒdæ—

eT<Ûä +~q Á^wüà e÷sêÔ+&É eT+&É\

#·+&Ü+Xóe⁄\ HÓ\¢ dü+Á>∑Væ≤+∫,

Vü≤] <ä+‘· sê+‘· øÏ$Tàs¡yÓTÆq jÓÆT+Á<ä ø±

s¡Tàø£ yÓT‹Ô #Ó$<ë"ø£ yÓ÷|ü⁄yÓÏº,

ô|òfi ô|òfi≤sê“¤≥eTT\‘√&É eèø£åyêÏ

$i#·T »+¬sa≤s¡T dü‘·« e÷$s¡“¤$+|ü,

düs¡« düs¡«+düVü‰düú* dü+‘·]+∫,

~≈£îÿVü≤s¡eTT\˝À" ^]Ô B|üeTT+‘·T.

bı&Ée>∑T <ä+≥$\T¢ m>∑T eT÷"|ü⁄q <ë*Ã, ã&ÜsTT|æ+<ä …’

$T&ç¬ø&ç sê»˝Àø£eTT qyTj·T |üsêÁø£eT dü+Áø£eT+ãTq=

u§&ÉeiÏsTT+∫yÓ’∫, jÓTTø£eT÷\≈£î" <Ó#ÓÃ<ä— >±+>∑ìeTï>±

»&ÉeTT\" u…qï˝À" >∑*|æ kÕ+Á<ä j·TX'ø£è‘·T ˝≤\|æ+#Ó<ä=.

∫øÏ©#dæq $#·TÃø£‹Ô s¡T∫˝À J]í+|ü $<«wü uÛÑ÷

$Tø£ …’ ì*Ãq yê] j·÷yÓT‘·\T, kÂyTs¡«Á~ |üs¡ +‘·yÓTÆ

$ø£dæ+|ü= düTKXÊ+‘·düT|üÔeTsTT j·TTØ«sê»´ uÛ≤>∑+ãT ˝≤

s¡ ø£M+Á<ä= Á|ü‹uÛ≤ $X‚wüeTT\‘√ Hê*+‘·T Væ≤+<√fieTT Ÿ.

•esêÁ‹

32

ø£fi≤´D ‘·‘·ø°]Ô ø±+‘·\ CÀ&ç+∫

kÕ\u≤VüQe⁄\ qTj·÷´\ \÷‘·T—

yT* bÕ≥\‘√&ç yÓT‘·Ôì ø£eq+ãT

#Ó|üŒ+>∑ ø£$es¡ÁX‚DÏ" CÒs¡TÔ—

Hê>∑Øø£eTT ø£*à q]Ô+#·T XÊÅkÕÔ\

ø√düyÓTÆ |ü+~fió¢ ≈£îdüÔ]+‘·T—

K+&Ü+‘·s¡eTTà\ >±*+∫ >±*+∫

$C≤„q ì<ÛäT\ìï ô|\¢–+‘·T—

Ç+≥ì+≥ uÛ≤s¡‘·‘» sT÷&É ø±+‹

eTT+<äT yÓ\TZ>∑" >±$+∫ |ü⁄∫ÃyÓ’‘·T—

n+‘·jTÏøÏ eT÷"&ÉT |üP˝≤iT ø±j·T

\>∑T#·T HêuÛÑ÷$T, HêC≤‹, j·T\s¡"p‘·T.

Çj·T´$ ø±–‘ê\ s¡∫sTT+∫q j·TeTTà\T>±e⁄— C≤´\‘·=

ã"j·T´q ˝≤–|üÏº $&ÉTe+ <Ó>∑≤s¡TÃqT H=ø£ÿ Áy*à&ç=

Hê´j·T´eTT>±ì |ü+<∏ä q&çj·÷&Ó&ç sêE\ yÓTT>∑Zs¡+ãT˝À

‹j·T´eTT …\¢— @$T ì|ü‹+#Ó<ä M‘Ó>∑ ˝≤–yÓ’‘·T Hê:`

n~›>±<äT |ü⁄‘·Ôèø£ j·T+#·T ~<ä›"uÀsTT,

∫qï"uÀqTqï |üdæø£+<äT ∫‘·ÔyÓTiÏ"–,

n<Ûäs¡ eTT<äZ$T+#Ó&ç yêø£ eT|üŒ[+∫,

yÓ÷eTT |ü⁄DÏøÏ]+‘·\" >=+‘· ãT»®–+∫—

Ç+‘·j·TT Òì sT÷ãT&ÉT‘· ¬øe«s¡T H]Œ]? ‘ê‘·bÕ<äT Ò

ø±+‘·eTTq+<äT HêeTs¡T\ ø£ìZ≈£î]+∫, |üè<∏ä÷s¡T<X dü+

Áø±+‘·Tì"CÒdæ H]Œs= $ø±$ø£ …’ ‘Ó*ã÷Esê\TÃ dæ

<ë›+‘·eTT …\¢— ˝Àq X‘ê<Ûë|ü]eè<ä∆eTT\jÓT´ qø£ÿ≤!

$X«e÷qe ø£fi≤´D y<äT …\¢

˙ ‘·\+|ü⁄\ q÷"ø=qï HÓ≥T¢ôd’"‘·T?

¬s≥Tº\T Á|üuÀ<Ûä ^‘·+ãT ©s¡Ty√e⁄?

uÛÑÁ<äe÷s¡Z+ãT ÒØ‹ bÕ<äTø=qTqT?

33

nqT#·T ø£\>∑T+&ÉT yê]q eTqeTT˝Àq

‘·s¡">∑ ‘·s¡">∑T …’ düT&çyÓÏº bıs¡* bıs¡*,

uÛ≤eHê|üs¡+|üs¡ \÷&É"u≤iÏ #·q">∑

ø£qTï >√q qTs¡ … qÁXóø£+ø£D+ãT.

* * *

Äj·T+ø£eTTà >∑‹+∫b˛jÓT— q≥ ÁXe´+u…’ |ækÕ[+∫, jT

<√ j·Te´ø£Ô $|òüT+Ïø±ì≈£îs¡dü<√Ć≤‘· sêeeTTà q+

Bj·TÁê $˝À\ |òü÷+≥s¡T‘· kÕ<äèX´+ãT >±$+#Ó— ô|’

ùV≤j·T+u…’q ø£yê≥uÛ≤+ø£è‘·T\T yêVæ≤+#Ó= eTH√-düVü≤ýÓTÆ.

≈£î<äTs¡T\T ì+&ÉT>± q\e⁄ >∑÷]q MTdü\T, eTT>∑TZãT≥º ≤

eTT~dæq eTdüÔeTT+ >∑*–, eTT+<ä≥ì*Ã, C§Vü‰s¡Tùddæ, sTT

j·T´~ ‘Ós¡Te+#·T" p|æ, Á|ü‹Vü‰] jÓTTø£+&ÉT ø£èbÕDbÕDÏjÓÆT

>∑~$T ãsêãs¡T Ÿ q*|æ, ¬ø’ø=ìb˛jÓTqT ã+~kÕ\≈£î=

ø£\˝Àq H=ø£ø±+‘·" >∑edæq j·Tf…Æ¢q

dæeyÓT‹Ô jÓTTø£ÿ+&ÉT #ÓeTà]+#Ó—

|ü≥º |ü>∑ZeTT Òì ÁbÕj·T+|ü⁄" <ä\b˛"‘·

bÕ\T>± Hê|ük˛bÕ\Te&çjÓT—

ø=+&ÉHÓ‘·ÔeTTà\ ø√q\ ¬ø>∑"Áu≤"≈£î

u≤>∑Tq H=ø£ÿ+&ÉT |üe«[+#Ó—

ã&çìÁ<ä y√jÓT&ç ã+Bì <Vü‰q

$T≥º |ü ≤¢\¬ø’ yÓTdü\Tø=ìjÓT—

Ç+ø£ H=ø£#√≥ H=ø£s¡T"&yTyÓTT #ôd

∫s¡ $jÓ÷>±–ï dü+<ä>∑∆ ∫‘·TÔ"&É>∑T#·T—

s¡¬ø≥T¢+&É Hs¡TÃqT j·TTe»qeTTà

@+&É¢‘·s¡ã&ç>± ø±$T˙#·Ã Òø£?

ns¡ìeTTdüeTT ì\Te+ã&ç

bı]bı] ~Á>∑“¤eT >∑T&ÉTdüT\T y√e">∑" p&É=

<Ûäs¡D°X«s¡ X‚Ks¡Tq≈£î

‘·iT">∑T≈£îb˛sTTq eTqdüT j·T<∏ëj·T<∏ä\jÓT´=.

•esêÁ‹

34

eTT+<äTq πø–, uÛÑ÷<Ûäe⁄"&ÉuÛÑ÷‘· eT˙wüß\T >=*Ãj·TTqï π>

ùV≤+~s¡ d”eT≈£î+»ìjÓT— @ìq<äeTTà\T >±ì, jTe#·

dü‡´+<äeTT>±ì Òø£, j·T‹XÊ+‘· ìXÊ+‘· $Vü‰s¡ yê‘·eTT Ÿ

Á>∑+<äT\ &ç+<äT yêi…" Áã‹ >±qeTT ùdj·TT#·T HÓ\¢#·|ü&ÉT Ÿ.

Ä˝À∫+#·T#·T qTqï jÓTTø£ÿìøÏ qj·÷´ø±s¡ πsU≤ $˝≤

kÕ\+ã+ã>∑T >ö‘·eTT+&ÉT ‘·>∑T\= kÕyÓ÷<ä e+<ës¡T yÓ’,

bÕ\+ u§*Ãq j·÷düq+u§dü+–, ô|’ yê´dü+>∑ yêø±´\ Hê

eT÷\Á>∑+ãT>∑ Hê‘·ì+<Ó*dæ yêb˛jÓT= e´<Ûë eè‘·ÔeTT Ÿ.

sê‹]j·TT+ ãe Ÿ $~Û$sêeTeTT Òãs¡yÓTÆ, >∑T˝≤eTT …’,

j·T÷"‘·\T $∫Ãb˛ _iTdüT À&çø£ …’ ∫iT #ÓeTà≥ Ÿ \˝≤

≤‘·‘· <XeTT Ÿ >∑$Tj·T HÓ’q ÁXeT+|ü&ÉT ≈£L*yê]øÏ+

CÒ‘·T\T H√ÏøÏ+ »q|ü⁄ #Ój·T›eTT *Ïº$— jT$T #Ó|ü<äT=?

$T≥ $T≥ >±j·TT#·T+&ÉT $T&çyT\|ü⁄ f…+&É\T ˙s¡T>=qï≥T Ÿ

>∑T≥>∑T≥ ÁbÕ"‘· uÛ≤eeTT\T Á>√\T#·T qTqï$ s¡ø£Ôe÷+düeTT Ÿ—

n≥ ‘·ìy√ø£ ô|’ì j·T&çj·÷dü\ dü«s¡ZeTT <Ó∫Ãô|Ïº, dü+

ø£≥eT>∑T Hês¡dü÷ø£Ô|ü⁄" $ø±s¡|ü⁄"ã\Tÿ\" C≤eyÓ÷"<Ó&ç=

ì+&û ì+&Éì j·TÚeq+|ü⁄ ≥T&ÉT≈£î Ÿ ìÁ~+|ü">±˙ø£, j·TT

<ä›+&É+u…’ >∑T$T>∑÷&ç πs"ãe\T qT‘ê‡Vü≤+ãT ¬sÏº+|ü", >√

<ä+&É+ãT+>=ì j·÷ eTVü‰eTVüQ"&ÉT dü+kÕú $|ü¢yêbÕ~jÓÆT

r+Á&ç+|ü, qïs¡bÕ\T XÊdüqeTT ˝≤<•+#Ó ˙ yêdüeTT Ÿ.

ÄyÓTT>∑kÕ\˝Àq ~s¡T>±&ÉT q‘·+&=ø£ ‘·‘·Ô«y‘·Ô— ÁbÕ

ã÷yÓT\ H=|üø√"&ÉT— ªª|ü]|üP»´ eTq+‘·eTT HÓ’qXøÏÔ sT÷

uÛÑ÷$Tì, Hêø£dü+ãT, »ì uÛÑ÷‘· ìø±j·TeTT, kÕúes¡eTTà ì

cÕÿeT ø£ ≤ø£ ≤|üeTT\T>± düe]+#·Tµµ q≥+#·T" <Ó …Œ&ç=.

ªª@~j·TT" CÒj·T Òe⁄— eTiÏ jÓT~› ø£è‘·+ãTqT>±<äT >±q, ø£

sêà<äs¡D+ãT >√¬s&ç |ü⁄sêe#·q+ãT\ ^≥T e⁄∫Ã, ‘·

Hà<äTs¡ düø£Ô‘· Ÿ $&É∫, yTø=ì e]Ô\Tµµ eT+#·T" C…|ü— H

H~j·TT q+<ÓiT+>∑qT— Á>∑Væ≤+|ü">∑" C≤\ø£ j·TTeTà*+#Ó<ä=.

35

ªªá »>∑qTàs¡∞» Væ≤+<√fi e÷*+∫,

Jyêã∆ e÷*ø£ Ÿ #Ó<ä]b˛e⁄—

ÇdüTø£ bÕ"‘·i ˝≤>∑T ì+øÏ+|ü sê≈£î+&É

$wüeT düeTdü ˝≤$s¡“¤$+#·T.

r]∫ ~<äT›ø=qï »>∑r‘·\ yÓT|ü &ÉKs¡«|üPs¡í‘ê+

≈£Ls¡eTT …‘·Ô"uÀ<äT— $ì>∑T+sƒ¡düeTdü jÓT jÓÆTq sT÷<Ûäsê

uÛ≤s¡eTT düs¡«eTT+ >∑TeTT\TyêiT≥ ìø£ÿµµ eT≥+#·T, kÕ+<Ûä y

fi≤ s¡eTD°j·T e÷s¡T‘·eTT ˝≤\q" <√">∑T #·T|üq´dæ+#Ó&ç=.

ªªuÛÀ øÏ+∫»® „ •U≤eTD°! me] sƒêe⁄ Ÿ>± $˝ÀøÏ+∫‘√?

kÕø£\´+ãT>∑" p&ÉTe÷! uÛÑe‹ _Ûøå±+ <Væ≤ j·T= yêø£ eTT Ÿ

˙ ø£+sƒ¡+ãTq ì …ÃHê sTT|ü⁄&ÉT? ˙ ©˝≤ìXÊ+‘·eTTà ø±

<ë? ¬ø’ø=µµeTàì bÕ&É">± q‘·ì HêVü‰«ì+∫ ]#√ÃÏøÏ=.

á düTeT+ãT ©Ø‹ ì*¢>∑TZ *+øÏ,

|ü&É">∑ qTqï$ ]‘·Ô …’ bÕ+Xó \+<äT

#Ós¡Te⁄ø√ Òì dü+|òüTeTTà #‘·"õøÏÿ—

$qT"&ç sTT+ø£ Hê #·]‘·eTTà $qï$+‘·T.

#·~$q yêvàj·TeTTà\T s¡düÁ|ü‹bÕ<äø£ e÷s¡Zdü÷#·T …’

|ü<äs¡">∑ ^‘·T …H=ï ˇs¡efiófl>∑" u≤&ç‹— H=ø£ÿ"&Ó’q Hê

>=<ä>=<ä ˝≤\øÏ+∫, j·TqT≈£L\‘·" p|ü">∑ Ò<äT— <ëì‘√

eTT~] ≈£î≥T+ãuÛ≤s¡eTT ‘·yÓ÷eq yêÏ" >∑è•+∫b˛sTT‹=.

»&ç>=qT u≤wüŒ_+<äTe⁄\ dü+<äTq ˙ãVüQfiÁ|ü|ü+#·yT

yÓ&É"<ä jT&Ü]jÓÆT ø£\"#Ó— eèø£å•U≤Á>∑eTTq+<äT &Ü"– ≈£L

ôd&ç Xóø£ ø√øÏ\+ãT\T ìo<∏ä s¡ôVA+<Ûäì;s¡dü+ãT\+

<ä&Ée⁄ $cÕ<ä ^‹ø£\ <ë]>∑" J*#Ó Hê<äT >∑T+&çj·T Ÿ.

HÓ’sêXÊ´+øÏ‘·yÓTÆq Mø£åDeTT‘√ ªªHê J$‘·+ _+‘· <

Hê? sêy√ XóuÛÑ‘·+‘·T dü+‘·‘·T\T, ø±e÷+≈£Ls¡eTT Ÿ yê"&ÉTHê?

y iÒyT$T <ä\+∫Hêe⁄ »q˙! $ìŒ+|ü⁄e÷µµ j·T+#·T, bÕ

°sê#êÃ¤~‘· s√<äd”dü‹ì <Ûä°ºuÛÑ÷‘·" >±$+∫‹=.

•esêÁ‹

36

yÓTT>∑T\T #ÓøÏÿfiflô|’ $T+#·T yÓTT\ø£]+∫,

‹|ü⁄s¡T HÓ<äø√]ÿ yÓ÷düT …‹Ô+|ü Ò<äT—

Á|üfij·T >∑+;Ûs¡ ãè+Væ≤‘·dü«qeTT‘√&É

Vü≤è<äj·T sê>∑ ø£+<äs¡eTT ÁyÓ÷sTT+|ü Ò<äT.

s¡dü ~>∑∆+ã>∑T ø±e´yêDÏøÏ qyÓ÷ Áyê‘·+ãT \]Œ+∫, |æ+

|ædü >√sê&ÉT#·T qTqï uÛ≤eeTT\≈£î= M&=ÿ\T ¬>’ùddæ, ì

X«dæ‘·+u…’q eTBj·T ^‘·eTT\≈£î= dü«düÔ +»\T Ÿ >∑÷]Ã, H

qdüTe⁄ Ÿ yêj·T" >∑&É+>∑">± yÓTdüyÓ ø±sê>±s¡ yÓTT≈£îÿeTà&ç=.

>∑$Tø£Øàø£è‘·yÓTÆq sT÷»qT\ kÕ+>∑‘· +ãT‘√" Á>=‘·Ô »

qàeTT ÁbÕ|æ+#Ó— $#ês¡ |òüT÷s¡íeTsTTq= >±≈£îqï JeeTTà˝À

eTeTø±s¡+ãT\T |æ#·Ã*+#Ó— q$ ÁbÕe÷D´+ãT …’ düèwæº∫

Á‘·eTT …H√ï ø£qT">=+Ï— HÓ’ø£|ü⁄ eTq düÔ‘·Ô«+ãT XÀ~Û+∫‹=.

ø±sê>±s¡ ìyêdü |ü⁄D´|òü\yÓTÆ, ø£fi≤´D bÕs¡+|üsê

<Ûës¡+u…’, Vü≤è<äj·÷qT s¡+»ø£ ø£èr+Á<äÁX‚DÏ ì]à+|ü" CÒ

≈£L¬s=— <ÛäqT´"&ÉHÓ’‹ HqT— ãVüQ<Ûë≈£L‘·+ãT kÕ|òü\´yÓTÆ

yê]+#Ó= »qTcÕ <ä]Á<ä>∑‘·T\= uÛÑÁ<ëqTdü+<Ûëj·Tø±!

#Ó\TeeTT, kÂs¡uÛÑeTTà, qe JeqeT+<ä* uÛÀ>∑uÛ≤>∑ eTT Ÿ,

ø£*¬>&ç ˝À≥TbÕ≥T\T, $ø±s¡|ü⁄" CÒwüº\T, yêì e÷qTÃ |ü+

<∏ä\T, »q∫‘·Ôeè‘·ÔeTT\T, Hê>∑s¡ø£‘·« $<Ûëqe÷s¡ZeTT Ÿ,

|ü*øÏ‹" <≥ ‘Ó\¢eTT>∑ eÏº|ü<ë\ |üdü+<äT ©">∑T#·T=.

@qT eTqTwü ˝Àø£eTT\ ¬ø\¢ qr‘·eTT>±" »]+#·T ˙

XÊq •s¡düÔ° |òüTÏ‘· C≤Vü≤ïesê» eTsêfieTqï ^

sê«DeTT ‘·÷*b˛jÓTqT— ìsê<äs¡ J$ q≥+#·T H"&ÉT &Ó+

<ëìøÏ q∫Ãe∫Ãq~— ‘·‘·Œ]|üø£«‘· XË’*"<√"#Ó&çHé.

eT<äTer <Ûä$Tà\¢ e÷\´+ãTô|’" p|ü⁄

;<ä kÕ<ä\ MT"<ä" u≤<äTø=ìjÓT—

|üP$+Ï ‘·÷|ü⁄‘√" u§>∑ ¬søÏÿ $T≤º&ÉT

#ÓsTT<äeTTà ˝Àø£eTTà #Ó+‘·"CÒ¬s—

38

MTe<äHês¡+$+<ä|ü⁄" ÁãyTj·TeTT"p&É qXÀø£yÓTÆq e÷

sêZe~Û eTTÏº ‘Ó\Œ">∑ ‘·j·÷s¡>∑T Á‘√e\T <√"#Ó— eTT+<äT Hê

|üPe⁄ \TbÕj·Tq+ãT\T>∑" ãT#·TÃø=qT+&Éì, #Ó|æŒø=qï ø±

yê´e[ ‘Ó∫Ã j·÷‘·ì |ü<ëã®eTTô|’ ì&Ó yÓ÷<äu≤wüßŒ"&Ó’.

ì+&ÉTeTq+ãT qe´qe˙‘· düe÷qeTT>± edüT+<Ûäsê

K+&É\ q+<äqT+&ÉT ø£s¡ø£+»eTT\= ø£$sêE Vü≤düÔeTT Ÿ

¬s+&ÉTqT ^\Tø=*Œ, HÓi Áù|eTT&ç yê"ø£\T |ü⁄øÏÿ*+‘· …’

j·TT+&É">∑ >±s¡$+∫, ‘·qj·T÷Vü≤ H=&É+ <=&É" uÀjÓT e÷j·TyÓTÆ.

Ä rs¡Tq e÷j·TeT>∑T&ÉT

>ö‘·eT qs¡|ü⁄+>∑e⁄+&ÉT ø£ À¢\er

#‘√ >∑‘·T"&Ó’, ø£qTø£ì

yê‘êj·TqeT+<äT ì*Ã |üiô|qT q÷s¡TŒ Ÿ.

39

j·TT>∑dü+<Ûä

ªªyÓT]ø£\e+Ï |ü+&ç‘·T\T MT ø£qTdüqï\ H&ÉT ø=\T« B

]Ã]— ø£$‘ê_Û ≤wüeTTq #]q sT÷ |ü]wüqTàKeTTàqHé

|ü⁄s¡|ü⁄s¡ bı+–b˛sTTq$b˛ s¡düdæ+<ÛäTe⁄ \ìï jTø£yÓTÆ

ø£s¡>∑ø£j·TT+&ÉTHê ø£s¡T&ÉTø£Ïºq ø±e´ düeTdü *#·Ã≥Hé?

ªª<es¡yê]‘√ ì|ü⁄&ÉT ‘Ó …Œ<ä H=ø£ÿÏ #·÷&ÉT, &û ‘·>±

<ë $es¡eTTà\+<äT edüT<Ûë|ü‹ uÛ≤eq eT÷#·eTT≥Tº>±

Hêe\ &ç+∫yÓ’∫ s¡dæø±Á>∑DT …’ eT] rs¡TŒ *‘·TÔsê?

πøe\ uÛÑ÷|ü‹‘·«eTTqπø eTT\Tdü÷|ü>∑ ìXÃsTT+‘·Tsê?µµ

nqT#·T ø£$sêE |ü\ÿ <Ûäsê~ÛH‘·

ªªø±e´>√wæº À sê#·]ø±\ πøÏ

ù|s¡≥eTTà? ø± <äì e∫Ã ≈£Ls¡T#·Tqï

ÄÁ>∑‘ê+ã÷\ yÓT≥T*‘·TÔ?µµ s¡qT#·T ã*¬ø.

n+‘·≥ Hê j·TTeø£$ >∑

\¢+‘·T>∑ eT~˝Àq ˝≤sTT˝≤kÕ|ü&ÉT <äT

sê›+‘·|ü⁄ uÛ≤eeTT ˝≤∫ Á|ü

XÊ+‘·T+&Ó’ |ü*¬ø ì≥T¢ »q|ü‹‘√&É=:`

ªªs¡dæø£es¡T ˝Ö≥ ø±e´eTTà Áyêj·TT eTì],

<ëì‘√ HÓe«]øÏì yê<äeTTà Ò<äT—

ø±ì ø±e´ yÓTe«]ø√dü yTqT Áyêj·T

e\j·TT ôd\$+&ÉT HêX+ø£ ‘=\–b˛e⁄.µµ

nqT#·T Á|ü•ï+|ü>± dü<ädü es¡T\+<äT

∫Á‘·∫Á‘· dü+uÛ≤wüD Ÿ #Ó\– yÓ÷eTT

\+<äT HêHê $ø±s¡eTTà \+≈£î]+#Ó—

me«]øÏ yês¡T>± »yê _‘·TÔ eTì].

ÄVü≤‘·eP´Vü≤eTT

40

ªªÄ+Á<ÛäuÛÑ÷MTC≤ì Ä<ä]+#Ó q≥+≥

ábÕÏ<ë jT$T sTT‘·ìXøÏÔ?

>∑fiyÓT‹Ô •\\H ø£s¡–+∫Hê&É+≥

|ü*øÏq |ü\T≈£î‘√ |ü\T#·qjÓT´.

C…’Á‘·j·÷Á‘ês¡+uÛÑ düeTj·TeTTà \+<äT+&ç

dü«j·TeTT>± #·÷∫ sT÷ Á|ü‹uÛÑ #êf…

kÕs¡«uÛÖeTTì eTVü‰ dü+kÕúq >ös¡e

e÷à¬sHê eÏº düHê´dæ <=s¡¬ø

H√s¡T ø£<ä|ü≈£îqï Òs¡T>± Hêe+Ï

|ü+&ç‘·es¡T © Á|ü|ü+#·eT+<äT

düeTj·T $T+‘·es¡≈£î düeT≈£Ls¡≈£îqï~

H&ÉT |üÏº sTT‘·ì ì>∑TZ <\TÔ.µµ

Ç≥T¢ ‘·eT˝Àq ‘êeTT>± »≥T¢ r]

>∑Tdü>∑Tdü\T y√e⁄ |ü+&ç‘· ≈£î+»s¡T\qT

bÕs¡p∫q <Ûës¡TD°bÕ\T<äèwæº

|ü+&ÉTe+Ï ˝≤ø£åDÏ≈£îô|’ bÕ<äTø=ìjÓT.

bÕ‹ø£jT+&É¢ <äqÿ #·\|ü≥Tºq \ø£åD yÓT\¢ ‘·s¡ÿ ì

cÕí‘·‘· <äTìï<äTìï e´ekÕj·TeTT #dæ >∑&ç+∫ |ü+≥\+

u≤‘·s¡y√dæ ø=qï ø£èwæeT+‘·T&ÉT ìdüTÔ\ uÛ≤>∑ XÊ* Ä

uÛÑ÷‘·\Hê<ÛäT #·÷|ü⁄\≈£î bı+– eT]+‘·sTT eT#·TÃ#·÷|ü⁄#·T=.

ªªdü+‘· kÕ–+∫ ÁbÂ&ÛÉ edü+‘·eT÷]Ô

jÓTe] ø£eTTà q÷‘·qXÀuÛÑ *+‘·es¡≈£î

N&ÉãÏºq eTT~re#Ó+‘· CÒ]

eTT …¢ $|üH$T j·TTãTdüTb˛ø£¬ø’q.

ªªÄ~ø±e´ø£s¡Ô, yê´dü]¸ #·+Á<äT+&ÉT,

uÛ≤düT &Ü~jÓÆTq Á|üeTTK ø£e⁄\T

me] ø=s¡≈£î ø£+sƒ¡yÓT‹Ô bÕ&ç], yê]

ø=s¡≈£î eT<ÛäTs¡ ø£è‘·T\ >∑÷s¡Œeqï!

41

ªª$|òüTïeTT\≈£îHÓ\¢ yÓ*jÓÆTq Á|ü‹uÛ≤q

uÛ≤dæø=s¡≈£î ø£è‘·T\ u≤&Éeqï!

ÁãVü≤àdü$<ÛäyÓTÆq |üs¡e÷eTè‘·eTTàqT

|ü+∫ô|≥Tºe÷ Á|ü|ü+#·eTTq≈£î.µµ

nì \ø£åDeTT\T »*¢+

∫q ‘*q s¡‘·ïeTT\≈£î ∫s¡qe⁄«\T yÓ÷

eTTq ‘=\øÏs¡+|ü j·Tø£

$qj·÷q‹ q‘·&ÉT $qï$+#ÓqT düuÛÑ ÀHé:`

ªªMTs¡T #Ó|ü≥ …dü‡, jÓTyê«s¡T s¡dæø£

>∑DT´˝À eT] jÓTyê«s¡T ø±s= #Ó|ü⁄&ÉT `

Áu≤Vü≤àD ø£åÁ‹j·TT\T MT<ä yÓ’X´≈£î\eTT

ô|’ì $<ë´~Û≈£î\T XSÁ<äes¡T\T >∑\s¡T.

ªª>∑+Á<ä>√fiyÓTÆ ø£ìŒ+#·T>±q ø±e´

$T|ü⁄&ÉT ù|s=ÿqïyê]˝À HÓe]ø=s¡≈£î,

me] ÁãôV’≤àø£ dü+<Ûëq yÓTqTï y<ä

HêqT uÛÑ÷‹ø=s¡≈£î Áyêj·T q>∑TqT? #Ó|ü⁄&ÉT.µµ

ªªeTT>∑TZ Àq ì*#Ó |üP]Ô>± yÓTTq>±&ÉT

|üÏº#·÷‘·T HÓ+‘· |ü\T≈£î >∑\<=—

ì*Ã ¬>\TÔHì $*Ãø=+<äTqT sêE.µµ

qqT#·T <ä\∫ |ü+&ç‘êÁ>∑>±$T `

ªªqes¡dü K+&ÉeT+&É\ düHê<Ûä ø£$‘·«eTT˝Àq ìÏº yê

düÔ$ø£ ìø£èwüº‘· Ÿ ø=q\TkÕ#·e⁄, |ü⁄≥ºe⁄— <ä«+<ä«uÛ≤eeTT Ÿ

∫e⁄s¡T\T ‘ê\ŒuÀ e#·≥, ∫qïj·Ts¡÷|üyÓT #·s¡«´e÷DyÓTÆ

‘·e⁄\T#·TqT+&ÉT ãT~∆øÏ dü<ë•eyÓTÆ n‹y\dü‘· yÓTÆ.

ªªn#·Ã≥ ‘êe⁄ Ò<äT>∑ düTU≤~ø£ uÛÖ‹ø£ y<äHê|æÔøÏ =,

_#·ÃeTT ‘Ó#·TÃø=qï ìs¡Tù|<ä\T, sê»´eTT ¬>\TÃø=qï $

e«#·TÃ\T H=ø£ÿØ‹ s¡dübÕq eX+|ü<äT …’ ‘·]+‘·T sê

j·T#·Ã|ü⁄ãT~∆ ì#ÓÃq\ q*¢q ÁãVü≤àeTT #] ©qyÓTÆ.µµ

j·TT>∑dü+<Ûä

42

nì yê~+∫q Hê ÁbÕ

ø£Ôq dæ<ë∆+‘· Á|üMD‘ê <ÛäqT´+ &Ü

‘·ì yê<ës¡úeTTà\H

ø=qkÕ–+#·T#·T $yê<ä >√wæ+ <ä$ …=.

ªªø± <äqsê<äT $TeTTà ì≥T>± e∫sTT+|ü&Ó uÛÑ≥ºHêj·T≈£î+

&Ü~HÓ? sT÷ s¡düdæú‹øÏ Hê<ä ì<ëqeTT Òø£<ë $uÛ≤

yê~ø£eTT Ÿ ìdüs¡Z Vü≤è<äj·÷+‘·s¡ <Vü≤$ø±s¡»qéTT Ÿ—

yê<äeTT Ò<äT>± uÛÑs¡‘·Tyêø£ eTT *#·Ã≥ e÷ Á|üe÷DeTT Ÿ.

ªªJeqeT+<äT uÛ≤eeTT\# »ìsTT+#·T $ø±s¡M#·T …

fÒ¢ $~Û e#·TÃ#·T+&ÉT q≥T Ò ø£è‹yêVæ≤ì qT<ä“¤$+#·T á

JeqyÓT≥T¢ e÷s¡T|ü⁄\T #Ó+<äTH= ø±eéTT qf…¢ e÷s¡TŒ\=

uÀe⁄qT ø±ì ¬s+ÏøÏ q|üPs¡« $X‚wüeTT ø±qT|æ+#Ó&ç=.

ªªø±e´ eTqï ì‘ê´q+<ä uÛ≤e´ eT>∑TqT

JeqeTTà ì‘ê´q+<ä uÛ≤eeT>∑THÓ?

á $uÛÒ<äeTTà Jeq eè‹Ô HÓ]–

>±s¡&ç #j·TT#·THêï&ÉT ø£$es¡T+&ÉT.

ªªn‘·&ÉT ì]¢|üÔ‘ê es¡íeT+<äT, ≈£î+#Ó

eTT+∫ ø±e´s¡#·qeT+<äT m+∫ ≈£î+∫

bÕsƒ¡ø£ Vü≤è<äj·TeTTà ø=s¡≈£î Áyêj·TT#·T+&ÉT

Áyê‘· ÀHÓ ì‘ê´q+<ä |ü<ä$ >∑\<äT

ªªÄ $∫Á‘· es¡íeTTà˝À q<äT“‘·eTTà

πøe\ yÓTTàø£ Á<äe´, $T+ πø$ jT$

ø£\y= MTe+Ï ÁbÕE„\T ø±+#·ej·TT—

Ç+‘·es¡ ø=|üø=quÀe πsì $qT&ÉT:`

ªªq#·Ã<äT J$‘·eTTà |ü]D≤eTeTT #Ó+<äT q≥qï MT≈£î— Ç+

<ä#ÓÃs¡T y$T Ò<äT>∑— <äè>∑+‘·eTT ˝§‹Ô #·]Á‘·>∑s¡“eTT Ÿ

$∫Ã‹πsì MT≈£î >∑qT|æ+|üø£j·TTHÓï |üs¡XÙ‘·eTTà …’

eT#·TÃ\T, |üPs¡«ø±eéTT\T e÷qTŒqTb˛ ‘·eTdü+Xj·TeTTà\=.µµ

43

nìq ˝≤ø£åDÏ≈£î&ÉT eT+<äVü‰dü yÓTT\Tø£,

ªªMTs¡T #Ó|æŒq≥T¢>∑ p&É uÛ≤s¡‘·eTTà,

Hê~ ø±eéTTà H&ÉT ø±eéTTà \>∑THÓ?

Bì ¬øe« s=|ü<äTµµ s¡qï? BøÏå‘·T+&ÉT:`

ªªdü+Á|ü<ëj·TeTTà eTq≈£î Ä#ês¡ ø£eTTà,

&ÜqH |üPs¡«ø£è‘·T\T kÕ«<ä eTT\T H&ÉT—

dü+Á|ü<ëj·TeTTà $&ÉHê&ç #·<äTe⁄ø=qï

yêì#‘· >∑\T>∑THê s¡kÕqTuÛÑ÷‹?µµ

e÷]ÿŒ»+: ‘·‘·Ô«|ü]o\q

2. ôV≤¬>˝Ÿ >∑‹‘·s¡ÿyê<ä+

ôV≤¬>˝Ÿ Á|ü‹bÕ~+∫q >∑‹‘·s¡ÿyê<ä+˝À á ÁøÏ+~ <ës¡Ùìø£ nsêú\T

n+‘·s¡÷“¤‘·yÓTÆ ñHêïsTT.

• ôV≤¬> Ÿ dæ<ë∆+‘·+ Á|üø±s¡+ á $X¯«y˚T ÁãVü≤à+ (The Idea). á ÁãVü≤à+

nej·T$ (Organic Whole). nej·Te düe÷Vü‰s¡+ ø£+fÒ nej·T$

$•wüºyÓTÆq~.

• á nej·T$ C≤„qyT dü‘· +. nej·Te C≤„q+ dü«‘·:ndü‘· +.

• ùV≤‘·Te⁄q≈£î n>∑eTýÓTÆq~ @MT Ò<äT. ùV≤‘·Tdü÷Á‘ê Ò Á|üø£è‹ dü÷Á‘ê\T.

• nqTjÓ÷– (B∏dædt), Á|ü‹jÓ÷– (@+ÏB∏dædt), dü+jÓ÷– (dæ+<∏ädædt) nqï

ªÁ‹ø£+µ <ë«sê ÁãVü≤à+ |ü]D$TdüTÔ+~. ñ<ë: ;»+ (nqTjÓ÷–) n+≈£îs¡+

(Á|ü‹jÓ÷–) >± e÷], n+≈£îs¡+ eèø£åeT>∑T≥ (düeTq«j·T+). á |ü]D≤eT+

nìyês¡ +. |ü]D≤eT+˝Àì |üPs¡«|üPs¡« <äX¯\ø£+fÒ ñ‘·Ôs√‘·Ôs¡ <äX¯\T $~Û>±

nuÛÑT´<äj·Tø£ ã©j·÷\T.

• <˚X¯ø±˝≤\T $T<∏ä´\T.

• <ä«+<ë«\≈£î ◊ø£ eTTqï~. uÛ≤eeT÷, j·T<ës¡úeT÷ ˇø£fÒ.

• Á|ü‹ùw<äeT+‘ê ne#˚Ã¤<äy˚T.

• Á‹ø£>∑‹ø£+fÒ n‹]ø£ÔyÓTÆq >∑‹ düèwæº|ü]D≤eT+˝À ˝Ò<äT. ø±ãÏº Á‹ø£>∑‹ì

‘Ó\TdüTø=qT≥ <ë«sêH˚ e÷qe⁄&ÉT kÕ«‘·+Á‘· + bı+<äT‘·THêï&ÉT.

• ÁãVü≤à+ ùV≤‘·Tdü«s¡÷|ü+ ø±ãÏº n+‘·s¡Z‘· yÓ’s¡T<Ûä + Òì dæú‹ bı+<äT‘·T+~.

• |ü]D≤eT+ dü‘·TÔqT (being), dü‘·TÔ |ü]D≤e÷ìï Äù|øÏådü÷Ô #·ÁøÏø± ã+<Ûä+

ø£*–e⁄+≤sTT.


y˚T 1, 8, 15, 22, 1955.

j·TT>∑dü+<Ûä

44

nì düe÷<Ûëq $T∫Ãq j·T+‘· ˝≤ø£å

DÏ≈£î&ÉT ‘·\Áyê …Ã— n#·Ï |ü+&ç‘·T\T Hêø£

MX«s¡Tì uÛ≤e$TdüTeT+‘· jÓTs¡T>∑ Òø£

$dæ– ì≥÷ºs¡TŒ >±&ÉTŒ\T $&ç∫Hês¡T.

ªª@eTj·÷´ j·TTeuÛ≤s¡‹!

@eTì kÕsê+X $T+‘·πøìj·TT sê<,

sT÷e÷|ü⁄q ‘ÓeT*+|ü>∑

Òe÷?µµ j·Tì bÕ]úe⁄+&ÉT ©\>∑ qyÓ«=.

‘·\|ü⁄ ‘·qH√≥ ã*øÏ+|ü <ä\#·T sêE

uÛ≤eyÓT]– ø£M+Á<äT+&ÉT Á|ü»«*+∫

ø=\Te⁄q+‘·j·TT H=ø£kÕ] ø£\j·Tp∫

ø£ø£ÿdü yÓTà\¢ q≥ yÓfiflÁ>∑ø£ÿ <=&É¬>.

ªªXÊs¡<äyfi ˙ ãTs¡TE#·+ø£\ qTqï |æs¡+–u≤s¡T Ò

yÓ÷s¡\T MT~ ¬ø‘·TÔø=ì b˛ s¡ì ôVAs¡Tq b˛s¡TyÓÏºq=

Á>∑÷s¡‘·s¡eTTà>± uÛÑ≥T\T >∑T+&Ó\T Á>∑T$Tà], <ëq ÁbÕ‘·|ü+

#ês¡|ü⁄uÛÒ] >∑T+&Ó ~>∑C≤] s¡DeTTà s¡DeTTà s¡+&ÉHÓ=.

ªªn‘·Ô] ˙ j·TqT»„\T \‘ê+>∑T\bÕe&É ˝§*Ã u≤e⁄≤

…‹Ôq e÷quÛÑ+>∑eTT\ πø&ÉTÃ#·T Á≈£î+>∑T#·T Áyêj·TTM∫ø£ Ÿ

HÓ‘·TÔ … yÓ÷<äTø=qï, e$˙‹øÏ uÛ≤qT&ÉT »+øÏ yT|òüT|ü⁄+

u§‘·TÔ\˝À q&É+¬>, e\b˛ôdqT ~≈£îÿ\T >√&ÉT>√&ÉTq=.

ªª|ü⁄≥|ü⁄≥ HÓeTTà\= $]∫ b˛dæ >∑&ç+∫q s√Eã‘ÓÔeTT Ÿ

>∑T≥>∑T≥ Á‘ê$, ˙ $|ü⁄\ø√XeTT yÓ÷dü\ ¬øøÏÿ >∑s¡“eTT Ÿ

|ü⁄≥T≈£îq ÁM\TÃ#·T= ø£s¡>∑uÀôd |òæs¡+>∑T\T yqy\T>±,

ø£≥ø£eTT ì+&ç e÷ ø£&ÉT|ü⁄ ø±* düVü≤Ádü|ü⁄≥eTTà …‘ÓÔ>±.

ªªz&Éø£ C…’Á‘·j·÷Á‘· eTq düT$«fió \÷]q s¡ Hê≥ u§

&É÷¶&Éì |æ\¢dæ+>∑eTT\ ≈£î#·TÃ\T y√dæ ‘·s¡*Ã s¡ø£Ô|ü⁄+

u≤&Ée\+<äTq= e<ä* u≤s¡T\T u≤s¡T\T r]|æ+∫, ªMT

e÷&ÉT e>∑T\TÃø=+µ &Éì j·Te÷+‘·eTT>± ñdæø=*Œ #·÷&Éyê?

ªª¬>\T|ü⁄q ø±dü CÒdæ yÓ*–+∫q ˙ uÛÑT»XÖs¡ B|æÔ À

>∑\>∑\ ø√&ç b˛dæq <äø±\|ü⁄ eTè‘·T´e⁄ Ò‘·|ü⁄#ÓÃ\Hé—

øÏ\øÏ\ q$« Áù|‘·eTT\T qè‘· eT<|üì H=\ÿuÀôd, |ü

…¢\ qìyês¡ yÓ’Ks¡T\ Òe&ç r]Ãq ì+&ÉTø=\T«qHé.

45

ªªm+<ä] e÷‘·è >∑s¡“eTT\ HÓÁs¡ì ì|ü\T y√dæ ø± …ÃH√

m+<ä] >∑T+&Ó\Hé e>∑|ü⁄ …|üŒÏø£|üŒ&ÉT <ä+∫b˛ôdH√

ã+<äT>∑T ˝≤|ü⁄Ô\Hé >∑Ts¡T\ u≤|ü⁄#·T ‘ê|üø£ yêVæ≤˙ã\

yÓTà+<ä]&Ó+<äeTT Ÿ >∑\∫ sT÷düTq Hêj·TTe⁄ Á≈£î+>∑BôdH√!

ªªeT÷|ü⁄\ q÷~ VüQeTàqT#·T eT÷¬s&ÉT MT~øÏ ÒeHÓ‹ÔqHé

u≤|ü⁄¬s! ˇø£ÿu≤s¡ ~>∑u≤s¡TqT ø£s¡Tíì ‘s¡Tb˛*ø£Hé

ø±|ü⁄s¡, $T≥T¢ ~≈£îÿ <Ódü >±qì ;<ä\MT~πø >∑<ë

>∑÷|ü⁄\T ydæ Á‘√*‹$, Á≈£Ls¡‘·s¡eTTà\T u≤VüQXÖs¡ eTT Ÿ.

ªªø=\¢\T |ü+&ÉT #\ q\T>=+>∑T\ |ü …¢s¡T \*¢_*¢>±

|ü*¢ø£ \\T¢ø=qï$, dæbÕsTT\ Ø‹>∑ ‘·T+>∑>∑&É¶\T=

|æ\¢\T ô|Ïº ø±|ü⁄s¡eTT ô|fióflq B¬sÃqT, ¬s\T¢<äTãT“ \+

<äT\¢q e÷&ÉT eT+<ä|üeH√s¡Tà\ ¬s’‘·T\ y&çj·T÷s¡TŒ\=.

ªªbı+– Ádüe+‘·T …’ s¡T~Ûs¡|üPs¡eTT Á>∑$Tàq s=+|æ j·TjÓT´, Ä

ÁbÂ+>∑D eT+<äT J$‘·X‘ê+>∑eTT »+<Ó|ü⁄>±fiófl yÓ’∫q=

≥+>∑Tq ≥+>∑Tyêfiófl ‘Ó>∑≤s¡Tf… >±ì ø£<ä\Œsêø£ ¬s’

‘ê+>∑eTT ô|ò÷wü ô|≥TºqT>∑<ë »qe\¢uÛÑ! Ä\øÏ+|üyê?

ªªÇ+‘·\T #dæHêe⁄ dü¬s, sT÷ Á|ü» πø$T \_Û+#Ó qj·T´? <äT

sê›+‘· ‘·q÷» XÀø£eTT\T ‘·\T¢\>∑s¡“eTT\+<äT πs– bı

]¢+‘·\T ô|Ïº jT&ÉTÃqT, bı]+u§] s¡ø£ ø£\«]+#·T, @

XÊ+‹j·TT Òø£ eT÷\TZ ‘·eT #·\«\T ì#·Ã\T HÓ‹Ôb˛j·TT#·T=.

ªªm+&ç Ç\ ø£s¡T#·Tø=ì b˛sTTq _ø±]

bı≥º\+<äT ˙ XÖs¡ dü+dü÷Œ¤]Ôø°\

Á‘ê– ‘·+<äHê ˝≤&ÉT øÏsê‘·ø£q´

y√ … <äj·T≈£î >∑T+&Ó >∑s¡– C≤\Tyês¡.

ªªkÕ«eTT\∫‘·Ô $T+‘·Ï $cÕ<äø£<∏ëø£<∏äqeTTà˝À ø£$

‘ê«eTè‘· e÷qTHê? »qVü≤è <ä+‘·s¡ø£ÔeTT |ü⁄øÏÿ*+#·THê?

@ eTì Áyêj·T>±e\j·TT? m≥Tº\T #‘·T\T e#·TÃ? Ç+<äT˝À

bÕeTT≈£î ‹+<ä eTqï edü e …Ã&ÉT HÓ‘·TÔs¡T eTT<ä›jT >∑<ë?

ªªqeT\T<äTHê Á$T+>∑T<äTHê

jÓTeTTø£\‘√ qqïj·T≥Tº © ìs¡Tù|<ä=

<ÛäTeT<ÛäTeT #·÷#Ó<ä πsÏøÏ?

‘·eT≈£î+ >∑qT|æ+|üuÀyÓ <ës¡TDuÛÑ+>∑T Ÿ?

j·TT>∑dü+<Ûä

46

ªªrs¡ MT ù|s¡T H√≥qT C≤¬sHì

ø£ãTs¡T\qT #Ó|üø=qTyês¡T ø£\>∑T#·T+Á<äT—

ô|≥T≈£î ô|≥T≈£îq ì˝≤¢\T yÓTÏ¬ø $s¡T#·T—

qe⁄«#·T+&Ó&ç |üdæø£+<äT ¬øe⁄« eTqTqT.

ªªÁbÕj·T|ü⁄ y&çHÓ‘·TÔs¡T\T yêø£\T >∑Ïºq Ms¡uÛÑ÷dür

kÕïj·TTe⁄\+<äT ã‘ÓÔeTT\T #ê\ì XSs¡T\ ÁbÕDô|ò÷wüeTT Ÿ

bÕj·Tø£ re]+∫ |ü]|ü+<∏äT\ HÓ‘·TÔÏ‘·s¡ŒDeTTà¬ø’

Vü≤√ j·Tì j·÷s¡TÃ#·Tqï$ eTôVA#·Ã* ‘êì\ s√<äqeTTà\=.

ªªø±<äìj·Tqï#√ qT&ÉTe >∑\TZ<äTe÷qè|ü! ø±+Á&É÷ø±+Á&ÉTqHé

MT~øÏ <ä÷ø£ qTqï $T&çyT\|ü⁄ u…ãT“* $Áø£eTeTTà\T

Hêà<äø£s¡àeTT˝À? eT<ÛäTs¡ qe´ düT<Ûës¡dü ø±s¡ø£eTTà˝À?

yê<äeTT #j·T>± e …HÓ |ü+&ç‘·T *+<äs¡T ‘*Ã #Ó|üŒ>∑Hé?

ªªÁøÏ+<äTqT MT <Ós¡T+>∑ø£ #·]+∫q MT≈£î uÛÑeÁ‘·Œ‘ê|ü e÷

q+<äeTT >∑÷s¡Œe#·TÃqT, <ÛäqeTTàqT MTø£&É |ü⁄wüÿ\eTTà>±

bı+~ ≈£î~+|üsêì ô|qTu§»®\T ô|Ïºq j·Tj·T´ …\¢ sê

q+<äeTT bı+<äe#·TÃqT, »qeTTà\ øÏj·T´~ q∫Ãe#·TÃH?

ªª‘Ó>∑ã&ç MT Á|ü‘ê|üeTT qT‹+∫q Hs¡TŒq ø±e´ eT*¢qHé

uÛÑT>∑uÛÑT>∑ eT+&çb˛jÓT&çì b˛ »q‘êVü≤è<äj·÷+‘·sêfieTT Ÿ,

ôd>∑bı>∑ ˝§ø£ÿkÕ] »qd”eT\T Á>∑≈£îÿqT Hê\TZÁ|üø£ÿ\Hé,

|ü>∑ …>∑Á<√j·TT uÛ≤eqeTT e÷q´‘·eT eTà>∑T ø±e´edüTÔy?

ªªy<äq ˝≤]Ã ù|]Ã q&çM|ü⁄q Á>∑T<äT›#·T qTqï Á‘√∫ Ä

kÕ«<äq <Ûäs¡àeTT Ÿ <äT&ç∫yÓ’∫ düe÷» XóuÛÑÁø£e÷_Û dü+

bÕ<äq $düà]+∫ eTVæ≤e\¢uÛÑT &ç#·TÃ |üdæ+&çø√düyÓTÆ

yÓTÆ <=q]+‘·Tsê ø£e⁄? ˝e÷qTwüeTT Ÿ >∑<ä sT÷ Á|ües¡Ôq Ÿ!

ªªkÕ«s¡ú|üsêj·TD‘·« yÓT≥T ˝≤&çq q≥Tº … j·÷&ç sT÷ düe÷

C≤s¡úeTT bı+– e#·TÃ ø£$‘êeTè‘·yêVæ≤ì ø£ÏºyÓ’∫ ˙

eT÷s¡›eTTq+<äT ì\TŒø=q uÀ\THÓ? |üPs¡«j·TT>∑eTTà\+<äT

@ bÕ]úe⁄ &Ó’q>±ì sTT≥Te+Ï <äTs¡+‘·eTT ˝≤#·]+#ÓH?

ªªø£*–q ì+‘· |üPj·TT<äTs¡T, ø£≥Tº<äT— s¡+‹jÓTø±ì, sT÷Á|üC≤

|ü* »|æsTT+∫ bı+~q ‘·|ü'|òü\kÕVæ≤‹ Á$T+>∑e#·TÃH?

e\<äT, eTVü‰|üsê<Ûä yÓTTø£|ü≥Tºq uÀe<äT, ˙ #·]Á‘·≈£î=

ô|fiô|fi ~Ïºb˛j·TTqT uÛÑ$wü j·TT>∑eTTà\T Áø√<Ûä$<ä›eTT Ÿ.

47

ªªz sê»! z sê»! VüQ+ø£]+|ü≈£îeTT,

Á|ü»|ü≥¢ Á<√Vü≤eTTà bÕ&çjT ø±<äT,

dü+|òüTeTTà‘√&ç< kÕVæ≤‘· \øÏåà,

Bìô|’ HVü≤≈£îÿ B|æ+|ü uÀ<äT,

ø£&É– ø√|üeTTà‘√ >±]+∫jÓÆTq

|ü&Éj·T+>∑ sê<äj·T´ Á|üuÛÑTe⁄\ ¬ø≥T¢,

»qT\ J$‘·eTT Ò kÕeTÁ– ø£$øÏ,

Á|ü»˝≤<ä]+|ü>± ãs¡>∑T ø±e´eTTà

Ç≥T¢qï <Ûäs¡àeTTà ˙dü&ç+|ü≈£îeTT.µµ

ñs¡TeTì |æ&ÉT>∑T\ ˙ >∑‹

>∑T]sTT+∫q Hê ø£M+Á<äT ø√|üeTTq≈£î ~

eTàs¡|ü&ç yÓ&É#·÷|ü⁄\T #·÷

∫] ‘·<√Zwæ >∑\ dü÷] X‚Ks¡T …\¢=.

Ä ø£ ≤¢&É<äT ‘·‘·‡uÛ≤ düeTT|üø£+sƒêsêeT eèø£åeTTà\=—

eT÷ø°uÛ≤eeTT H=+<Ó $Vü≤«\eTT …’ |ü⁄+k˛ÿøÏ\Áyê‘·eTT Ÿ,

Nø±¬ø’ yÓ&É*+|ü »+¬ø \‹ø£ Ÿ ìXÊÙ«dü kÂ>∑+<Ûä eTT Ÿ,

ÁbÕ¬ø= M#·T\T M#·T …’ j·T≥ uÛÑj·TÁuÛ≤+‘·T Ÿ $ø°s¡íeTTà …’.

qeT\ Òø£, Á$T+>∑qT Òø£, qs¡es¡T+&ÉT

ª>√wæj·T+<äT ˙yê, ˙e, ø=eTTà ˝§&ç¶

¬>\T‘·Tµ eqï≥T¢ MøÏå+#Ó— øÏ≈£îÿs¡T eTq

¬s’] |ü+&ç‘·T\+ <=ø£ÿ¬s’q>±ì.

n+‘· bÕ]wü<äT\T ˝Àq yê´≈£î\|ü&É

Ä+Á<Ûä<Ûës¡TD°C≤ì HÁ‘ê+ãTC≤\

>ös¡e eTs¡+<äeTT\T C≤\Tyês¡ p∫

>∑T+&Ó\T >∑T~+∫ rs¡TŒ yêÁ≈£î#ÓÃ ì≥T¢:`

ªªz ø£$sê»! |üPs¡« yÓT<äT s=&ç¶ <ÛäsêuÛÑè<äT<äÁ>∑T ˙e …=

&ûø=ì jTø£M+Á<äT&ÉT ô|Ïº\T¢q Á|üø£ÿ\T ùdj·TH¬sÃHê?

á ø£s¡D= ø£èrXó \&É …‹Ôq ø±&çì bÕs¡yÓ’∫sê?

¬ø’ø=q eqï! ìHÓï »j·Tø±+‘· e]+#ÓqT ø±e´>√wæ˜ À=.

ªªyê<äeTTq+<äT H√&ç‹] |ü+&ç‘·eT+&ÉqT˝≤s¡! M] l

bÕ<ä$uÛÑ÷‹ >√] n_Ûyê<äeTT ùdj·TT, &ÉqTÁ>∑Vü≤ eTTàbÕ

kÕ~‘· yÓTÆq MTø£è‘·T\T XÊgVæ≤‘·eTTà\T, eT+E\eTTà …’

#ê<äT düT<Ûës¡dü yÓTà<ä\ kÕq\— dü+~j·T eT+<ä HÏøÏ=?

j·TT>∑dü+<Ûä

48

ªª∫‘·ÔsTTHês¡T yê<äeTTq os¡eTT |ü+|ü>∑ ∫qïy√<äTπs?

yÓT‘·TÔ¬s sT÷ Á|ües¡ÔqeTT? yT \>∑TH? sTTø£, ø±<äT ÁyÓTT≈£îÿ&û,

u§‘·TÔ>∑ |æqïô|<ä›\qT |üP»quÛ≤eeTT M≥ãT‘·TÔπs?

>∑‘·Ôs¡bÕ≥T Ò$TÏøÏ? ø±\Z<ä*+‘·T¬s ÁyÓTTø£ÿ+&çq=?µµ

nì XÊdæ+∫q qè|ü⁄>±

<äq C≤\ø£ ø£e⁄\T |ü+&ç‘êÁπ>düs¡T˝≤

‘·ì bÕ<äeTTà\≈£îHé e+

<äTq yÓTTq]+#·T#·T ì*∫] <ÛëÁres¡T&ÉTHé `

bı+ &Éì yês¡\+ ãì∫, |üPs¡« eTV”≤<Ûäs¡eT+<äT u§\TÃ e÷

s¡Ô+&ÉT&ÉTy√ … qTqï ø£$sê≥TºqT ø£qTï\ >∑|üø=+#·T, ªªÁã

Vü‰à+&ÉeTT Áã<ä› …’q~düTe÷ ‘·eTXÊg $yê<äô|ò÷wü‘√,

|ü+&ÓqT bıeTTà yTeTT ‘=*u≤eTTq CÒdæq ì+&ÉT|ü⁄HÓïeTT Ÿ.

ªªÇ+‘·Ï kÕVü≤dæø£ eTT\ HÓ+<äTqT >∑+ÏeT $+Ïe÷? eTVü≤√

<ä+‘·eTT eTT+<äTeTT+<äT »q‘ê Vü≤è<äj·÷+ãTs¡TVü≤+ãT\+<äTqHé

>∑+‘·T\T ô|≥Tº, ø±e´ eTsTT >±qeTT ì+#·T ~XÊdürdüuÛ≤

uÛÑ +‘·s¡eT+<äT, »qàeTT ø£è‘ês¡úeTT bıeTTà, »>∑Á‹Œj·T+ø£sê!

ªª<äTdü‡Vü≤eTT Ÿ $yê<äeTT\‘√ ≈£î|æ‘·eTTà\T sê»´‘·+Á‘·eTT Ÿ

ãTdüT‡q ‘√ø£ô|’ ì*∫ |üP‘·ÿè‹ ùdj·TT#·TqTqï, $+ø£, Hê

j·TTdüT‡qT ãÏº |”\Teø£ j·TT+&ÉTHÓ? bı+&Éì kÕ>∑q+|ü⁄H?

ø£düT‡q ø±≥T yj·TT— q≥T >±e⁄q q÷|æ]<ë] #·÷&ÉTe÷!

ªªø± <äq ≈£îqï H=ø£ÿ j·TT|üø±s¡eTT ùdj·T>∑ kÕVü≤dæ+‘·T, dü÷

s√´<äj·Tsê>∑eTT Ÿ <Ódü\ H√&çø£ >∑≥ºø£ eTTqTŒs¡eTTàq+

<<ä]<ëe⁄q= ì\Te πø–q ÁbÕDeTT <ä≈£îÿ— Òì#√,

Hê<ä≥ e#·TÃ eTè‘·T´e⁄q ø±<äTø=q+ <äs¡eTÚHÓ ÁãVü≤à≈£î=?µµ

Ç≥T¢ ø£s¡TD≤s¡düeTTà ∫+~+#·T qè|ü⁄ì

∫‘·Ô|ü]D‹ yÓT∫Ã j·÷os¡«~+∫,

ø±e´<Ûäs¡à s¡øå±]újÓÆT ø£+sƒ¡ yÓTT&ç¶

q j·TTeuÛ≤s¡‹ ôd\ y=+~ q&ÉTe kÕ¬>.

49

|ü]XÀ<ÛäHês¡#·q\T

50

ªªdü+|òüTeTTà ‘√&ç< kÕVæ≤‘· \øÏåà, / ... »qT\ J$‘·eTT Ò kÕe÷Á– ø£$øÏµµ nqï

<Ûäs¡àeTTqT q$Tàqyê¬s’ ø£èwüísêe⁄>±s¡T ªø±e´»>∑‘·TÔµ nqT ‘·eT 73 ù|J\ |ü⁄düÔø£+˝À

ÁbÕNq, Ä<ÛäTìø£ ø±e´XÊg dü+ã+~Û‘· kÕe÷õø£ ‘·‘·Ô« |ü]D≤eT yê<ë\qT düeT´ø

<äèwæº‘√ düMTøÏå+∫ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ ø£ \øå±´ìï Á|ü‹bÕ~+#· Á|üj·T‹ï+#ês¡T. ø£èwüísêe⁄>±s¡T

ø±o Væ≤+<ä÷ $X¯«$<ë´\j·TeTT˝À m+.@. #·<äTe⁄‘·÷ 1941˝À s¡∫+∫q á

|ü⁄düÔø£eTT˝À ªªø£fi¯ ø√düy˚T ø£fi¯µµ nqï dæ<ë∆+‘êìï e´‹πsøÏdü÷Ô, ø£fi≤»>∑‘·TÔ≈£î,

yêdüÔe»>∑‘·TÔ≈£î >∑\ Á|ü>±&ÛÉyÓTÆq dü+ã+<ÛäeTT eTs¡Tesê<äqï yê<äqqT e÷]ÿ‡dtº

dæ<ë∆+‘·|üs¡+>± ìsê∆]+#· Á|üj·T‹ï+#ês¡T.

á Á|üj·T‘·ïeTT˝À uÛ≤>∑eTT>± yês¡T $$<Ûä ÁbÕNq, Ä<ÛäTìø£ ø£fi≤dæ<ë∆+‘ê\qT,

yê<äq\qT ≈£î¢|üÔ+>± $e]kÕÔs¡T. düe÷C≤ìø°, ø£fiø° uÛ≤wü <ë«sê @s¡Œ&çq $&ÉBj·Tsêì

ã+<Ûëìï $X‚¢wækÕÔs¡T. ø£$‘ê ‘·‘êÔ«ìï #ê]Á‘·ø£ uÛÖ‹ø£ dæ<ë∆+‘· yÓTTø£ÿfÒ $e]+#·>∑\<äqï

‘·eT $XÊ«kÕìï Á|üdüTŒ¤≥+ #kÕÔs¡T. á <äèwæº‘√ kÕVæ≤‘· + düe÷»+‘√ bÕ≥T »$T+<ëØ

kÕVæ≤‘· +, ø±|æ≥*dtº kÕVæ≤‘· +, k˛wü*düTº kÕVæ≤‘· +, ø£eT÷´ìdüTº kÕVæ≤‘· +>± |ü]D≤eT+

#Ó+<äT‘·÷ ñ+≥T+<äì $e]kÕÔs¡T. ø±yê´qTuÛÑ÷‹, ˝ÖøÏø±qTuÛÑ÷‹ ˇø£fÒ nqï yê<ëìï

düeT]∆+#· Á|üj·T‘·ïeTT #kÕÔs¡T. ì]¢|üÔ‘· ø±e´»>∑‘·TÔ≈£î eTTKéTT nqï~ M] yê<äq.

ø±e´»>∑‘·TÔ À ©Hêedüú≈£î>∑\ ÁbÕeTTU≤´ìï ≈£L&Ü $XBø£]+#ês¡T.ìπs«<ëìøÏ, @e–+|ü⁄øÏ

kÕVæ≤‘· +˝À kÕúq+ ø£*Œ+#·sê<äqï~ M] $XÊ«dü+.

ø=+<ä] <äèwæº À M] ø±e´»>∑‘·TÔ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘· +˝À z n|üPs¡« düèwæº. nã÷“]

sêeTø£ècÕísêe⁄ e÷≥˝À¢ Ç~ ªª$X‚wü+>± bı>∑&É<ä–q~µµ. á ø±e´»>∑‘·TÔ $XBø£]+∫q

ª<äèwæº, kÕVæ≤‘· yê‘êes¡D+˝À $düÔ]+∫q Hê&ÉT eTq+ düeýÓTÆq kÕVæ≤‘· + düT\Te⁄>±

düèwæºkÕÔ+µ nì ø=&ÉeÏ>∑+Ï ≈£î≥T+ãsêe⁄ ‘·eT ÄXÊuÛ≤yêìï Á|üø£Ï+#ês¡T. ñkÕàìj·÷

$X«$<ë´\j·T+ m+.m. $<ë´s¡Tú\≈£î Bìì bÕsƒ¡ Á>∑+<∏äeTT>± ìs¡ísTT+∫ >ös¡$+#ês¡T.

¬ø.$. s¡eTD≤¬s&ç¶>±] <äèwæºøÏ ø±e´»>∑‘·TÔ ªª‘·|üŒ≥&ÉTπ> ø±<äT, ‘·|ü n&ÉT>∑T>±µµ

ø£ì|æ+∫+~. M] <äèwæº À e÷]ÿ‡C≤ìøÏ ø£fiøÏ bı+‘·q ≈£î<äs¡<äT: n\+ø±s¡ XÊgeTT

Á|üø±s¡eTT ø£fi¯≈£î \ø£åéTT Äq+<ä+ ø±>±, e÷]ÿ‡»+ <äèwæº˝À ø£fi¯øÏ sê»ø°j·T

Á|üjÓ÷»qyT eTTKéTT. ø±e⁄q á ¬s+&ÉT \øå±´\qT ø£\|ü Á|üj·T‹ï+∫q ø£èwüísêe⁄>±]

yê<äq πøe\eTT ÁuÛÑyT nqï~ M] Á|ü‹yê<äq. Ä<ÛäTìø£ j·TT>∑eTT˝À ñ<ä“¤$+∫q

ªdæ+u≤*»+, Ç+Áô|wüì»+, mø˘‡Áô|wüì»+, düÁ]j·T*»+, &Ü&ÜsTT»+µ yÓTT<ä\>∑T

yê<äq\ìï+Ïì ø£*|æ ªªø£\T|ü⁄ yÓTTø£ÿ\Tµµ>± ø=ÏºbÕs¡y˚j·T≤ìï ø£èwüísêe⁄>±]

nXÊÅd”Ôj·TyÓTÆq yê<äq>± Ms¡T |ü]>∑DÏ+#ês¡T.

@~ @yÓTÆHê, e÷]ÿ‡C≤ìï, ÁbòÕsTT&é dæ<ë∆+‘êìï, eTq ÁbÕNq n\+ø±s¡ XÊÁkÕÔìï

düeTq«j·TeTT #dæ ˇø£ ø=‘·Ô dæ<ë∆+‘êìï Á|ü‹bÕ~+#· Á|üj·T‹ï+∫q á ø±e´»>∑‘·TÔ

#·<äTe⁄‘·T+fÒ ªÁ~∏*¢+>¥µ>± ñ+≥T+~.

ªªø±e´»>∑‘·TÔµµ qT+∫ yÓTT<äÏ n<Ûë´j·T+ bı+<äT|üs¡#êeTT.

ø±e´»>∑‘·TÔ

51

1

Ä<ÛäTìø£j·TT>∑+ kÕVæ≤‘·´dæ<ë∆+‘ê˝À¢ ˇj·÷´sê\T b˛‘·÷e⁄+~. eTTH˚ï

j·TT>∑+˝Àq÷ Ç|ü&ÉT edüTÔqïìï kÕVæ≤‘· |ü<ä∆‘·T\T sê Ò<äT. á q÷‘·q dæ<ë∆+‘ê\qT

|ü⁄s¡düÿ]+#·Tø=ì edüTÔqï kÕVæ≤‘· + HêÏ »s¡àHé C…’Á‘·j·÷Á‘· ≤>± bÕsƒ¡≈£î&ç ø£fifl≈£î

ãj·Ts¡T¢ ø£$Tàdü÷Ôe⁄+~.

ˇø£ Á|üø£ÿqT+∫ ø£fi¯ø√düy˚T ø£fi¯ n˙, eTs√ Á|üø£ÿ qT+∫ kÕ+πø‹ø£yê<ä

(Symbolism) eT˙, Ç+ø± eTs√ ~≈£îÿqT+∫ Ç+Áô|wüì»eT˙, b˛düT º

Ç+Áô|wüì»eT˙, mÁ¬ø‡Œwüì»eT˙, Ç+ø√~≈£îÿqT+∫ düÁ]j·T*»eT˙ edüTÔHêïsTT.

ø£$‘ê«ìï >∑÷]Ã Ä˝À∫+#·<ä\#·Tø=qï yêfiS¢, kÕVæ≤‘· + ÁyêùdyêfiS¢ á dæ<ë∆+‘ê\T

‘·|üŒø£ ‘Ó*dæø√yê*.

Ä<ÛäTìø£ kÕVæ≤‘· dæ<ë∆+‘ê˝À¢ eTT+<äT ø£fiø√düyT ø£fi nH |ü<ä∆‹ e∫Ã+~. á

yê<äyT kÕ+πø‹ø£|ü<ä∆‹øÏ <ë]rdæ+~. ‘·s¡Tyê‘· e∫Ãq Ç+Áô|wüìC≤\T, mÁ¬ø‡Œwüì»+,

ÇyTõ»+, ≈£L´_»+, |òüP´#·]»+, &Ü&ç»+, düÁ]j·T*»+ nH$ dæ+u≤*»+˝ÀqT+∫

e∫Ãqy.

ndü\T á dæ<ë∆+‘ê\H sTTdüTfifl|ü⁄≥º 1890 ˝À |ü–*+~. ø£fiø√düyT ø£fi nH

kÕVæ≤‘·´|ü<ä∆‹ yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ ÁbòÕqT‡˝À ãj·T\T<˚] yê\ºsY ù|≥sY nH˚ Ä+π>¢j·T

$eTs¡Ù≈£î&ç<ë«sê Ç+>∑¢+&ÉT≈£î yê´|æ+∫+~. ‘·s¡Tyê‘· eTTô|’Œ dü+e‘·‡sê\≈£î eTq<XÊìøÏ

e∫Ã+~. á dæ<ë∆+‘·+ Á|üø±s¡+ ø£$‘êÁ|ü|ü+#·+ uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#·+‘√ dü+ã+<Ûä+ Òø£

dü«‘·+Á‘·+>± e⁄+≥T+~. πøe\+ ø£fi≤<äèwæº‘√H˚ ø£$‘ê Á|ü|ü+#·+˝À $Vü≤]+#ê*.

ø£$‘êqTuÛÑ÷‹ Ä‘·à Á|üø£è‘·T\≈£î _ÛqïyÓTÆe⁄+& <e⁄&ç ≤>∑ kÕe÷õø£ dæ<ë∆+‘·J$ø£\≈£î

_ÛqïyÓTÆ e⁄+≥T+~. ø£$‘·«+ ù|s¡T Á|ü‹wü\≈£L, <Ûäqdü+bÕ<äq≈£L, ˙‹ uÀ~Û+#·≤ìø°

ø±ø£, πøe\+ ø£fiø√düyT ñ+≥T+~.

Á|üdüTÔ‘êìøÏ á yê<ëìï |ü≈£î+<ë+. nsTT‘ ø£$‘·«+ m˝≤e⁄+≥T+~? e÷qe⁄&ÉT

‘·q J$‘êqTï+∫ $&çe&ç Ä˝À∫+#·>∑\&Ü? Vü≤è<äj·T+˝À n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH

©qyÓTÆq nqTuÛÑyê\T ø£fiqT Äq+~+#≥|ü&ÉT |üì#j·T≈£î+&Ü e⁄+≤j·÷? ndü\T

n~ kÕ<Ûä e÷? ì»+>± e÷qe⁄&ÉT n˝≤ #·÷&É>∑*–‘, ÁbÕNq ‘·eTeTT …’q ø£fi\qT

m+<äT ø±q+~+#· Òø£b˛‘·THêï&ÉT? á Á|üXï\≈£î düe÷<Ûëq+ Ò<äT.

HqT πøe\+ ø£fiø√düyT ÁyêXÊqqï ÄkÕÿsY yÓ’\T¶jÓTTø£ÿ ª~ |æø£ÃsY Ä|òt &√]j·THéÁπ>µ

≈£L&Ü J$‘·+˝ÀqT+∫ ãj·T\T<]+<. Ä |ü⁄düÔø£+˝Àì~ Á|ü‘´ø£ Á|ü|ü+#·+ ø±<äT.

52

<ëì˝À ÁbÕ|ü+∫ø£ J$‘·+, ÁX‚j·TdüT‡ ñHêïsTT. ÁbÕ|ü+∫ø±qTuÛÑ÷‹ >∑*–q bÕsƒ¡≈£î&

Ä |ü⁄düÔø±ìï #·~$ Äq+~+#·>∑\T>∑T‘·THêï&ÉT. ø±ãÏº sT÷ yê<äq ì\e<äT.

á dæ<ë∆+‘·+ ‘·s¡Tyê‘· e∫Ãq~ dæ+u≤*»+. Bì Á|üø±s¡+ ø±e´+˝À ∫Á‹+|üã&

nqTuÛÑ÷‹ yÓ’j·Twæºø£eT˙, <ëìï Xã›+<ë«sê Á|üø£Ï+#·≤ìøÏ kÕ<Ûä +ø±<ä , πøe\+

Hê<ä+e\¢qT, s¡+>∑Te\¢qT, Äø£è‹e\¢qT (Form) düTŒ¤]+|üCÒj·Te\dæq<˚q˙

#ÓãT‘ês¡T. Ç~ <∏ä«ì|ü<ä∆‹øÏ #ê\ <ä>∑Zs√¢ e⁄+~. ¬s+&É÷ yê#ê´s¡ú+ø£+f… e´+>±´s¡úyT

eTTK´eT+≤sTT. ¬s+Ïø° Á|üe÷‘·, n+fÒ s¡dæ≈£î&ÉT, Òø£ düVü≤è<äj·TT&ÉT ø±yê*. nsTT‘

<Ûä«ì ø±s¡T&ç eT‘·+˝À ø±e´>∑‘·yÓTÆq nqTuÛÑ÷‹ kÕ<Ûës¡D°ø£s¡D≤ìï e]düTÔqï~.

dæ+u≤*»+ Á|üø±s¡+ ø±yê´qTuÛÑ÷‹ πøe\+ yÓ’j·Twæºø£+, n+<äTe\¢ Xu≤›ìï ‹s¡düÿ]+∫

πøe\+ Hê<ä+MT<ä Ä<Ûës¡|ü&Ée\dæ e∫Ã+~. ø±ãÏº dæ+u≤*düTº ø£$‘·«eT+‘ê

kÕ+πø‹ø£eTj·TyÓTÆ #ê\es¡≈£î ns¡ú+ø±ì<Ó’q~.

‘·s¡Tyê‘· e∫Ãq dæ<ë∆+‘ê˝À¢ mÁ¬ø‡Œwüì»+ ˇø£Ï eTTK´+. á dæ<ë∆+‘·+

ø±|æ≥*düTº\T #Óù|Œ Ä<Ûë´‹àø£ yê<ä+˝ÀqT+∫ yÓTT\¬ø‹Ô+~. Bìï yÓTT\¬ø‹Ô+∫+~

Áø√# nH Ç≥© <XdüTú&ÉT. á‘·ì dæ<ë∆+‘·+ Á|üø±s¡+ C≤„q+ ¬s+&ÉT $<Ûë\T. ˇø£Ï

Ç+Á~j·÷\ <ë«sê \_Û+#~ (Logical)— ¬s+&ÉT Ç+Á~j·÷r‘·yÓTÆq~ (Intuitive).Ç+Á~j·÷r‘·yÓTÆq C≤„q+ <X, ø±\, Ç+Á~j·÷\≈£î ã<ä∆yÓTÆq~ ø±<äT. Ç~ dü«j·T+CÀ´‹.

Ç˝≤+Ï Ç+Á~j·÷r‘·yÓTÆq C≤„qy˚T ø£fi¯. á ø£fi¯ yÓ’j·Twæºø£yÓTÆq nqTuÛÑ÷‘·T\qT

Á|üø£ÏdüTÔ+~. Ç~ eTqdüT‡˝ÀH »s¡T>∑T‘·T+~. á nqTuÛÑe+ yÓ’j·Twæºø£+ ø±e≥+ e\¢

|ü⁄qs¡Tø£Ô+ ø±C≤\<äT. ø£fi¯ <˚X¯ø±\ã<ä∆+ø±ì Ç+Á~j·÷r‘·C≤„q+ ø±e≥+ e\¢

ø°åD‘ê_Ûeè<äT∆\÷, q÷´q‘ê~Ûø±´\÷ Òì |üs¡+CÀ´‹.

n+fÒ, ø±[<ëdü uÛÑeuÛÑ÷‘·T\ ø±yê´˝§ø£ÿfÒ— qqïj·T ‹ø£ÿq ø£è‘·T\T ˇø£ÿfÒ— ô|<ä›q

‹eTàq ø±yê´\÷ ˇø£ÿfÒ. ˇø£Ï >=|üŒ~ø±<äT, ¬s+&√~ ‘·≈£îÿe~ ø±<äT. á e÷≥

$+fÒ Á|ü‹ bÕsƒ¡≈£î&É÷, Á|ü‹ $eTs¡Ù≈£î&É÷ qe⁄«‘ê&ÉT. ø±ì Áø√# dæ<ë∆+‘·+ n<.

ì»+>± ø£fiqT >∑÷]Ã n‘·&ÉT Áø=‘·Ô$X‚cÕ\T @eTHêï #ÓbÕŒ&Ü n+fÒ sTT˝≤ nHêï&ÉT:

ø£fi¯ n+fÒ Ç+Á~j·÷r‘·yÓTÆq C≤„q+— n+fÒ yÓ’j·Twæºø±qTuÛÑ÷‹ Á|üø£≥q— n+fÒ

kÂ+<äs¡ +. kÂ+<äs¡ eT+fÒ ø£fi. Ç˝≤ Hê\T>∑T düÔ+uÛ≤˝≤≥ Ä&É‘ê&ÉT Áø√#.

Çø£ |òüP´#·]»+, &Ü&ç»+ πøe\+ nsê»ø£ dæ<ë∆+‘ê\≈£î dü+ã+~Û+∫q kÕVæ≤‘·

dæ<ë∆+‘ê\T. |üPs¡« ø±yê´\qT <Ûä«+dü+ #j·T≥yT Á|ü<ÛëH√<›X+. Ç$ |üPs¡«ø±yê´\qT

ns¡ú+ #düTø√≤ìøÏ ø±ì, s¡düdü«s¡÷bÕìï ìπs›•+#·≤ìøÏ ø±ì |üìøÏsêe⁄.

53

‘·s¡Tyê‘· düÁ]j·T*»+ ãj·T\T<]+~. uÀ&ç‘·\≈£L yÓ÷ø±*ø° eTT&çô|Ïºq≥Tº>±,

á kÕVæ≤‘· dæ<ë∆+‘·+ ÁbòÕsTT&é dæ<ë∆+‘êìøÏ e÷]ÿ‡C≤ìøÏ \+¬øydæ+~. sê»ø°j·T

s¡+>∑+˝À e÷]ÿ‡»yT Ä<äs¡ÙeTHêïs¡T. Xè+>±s¡yT nìïÏøÏ eT÷\eTH (BìøÏ eTq

<X+˝À uÛÀE&ÉT ;»+ yXÊ&yÓ÷ qì|ædüTÔ+~) ÁbòÕsTT&ç»+ d”«ø£]+∫ n+‘·sê‘·à≈£î

nqTuÛÑ÷‹MT<ä ô|‘·Ôq$T#êÃs¡T. ø±yê´qTuÛÑ÷‹øÏ #·eT‘êÿs¡+, ˝Òø£ n<äT“¤‘·+

eTTK´eTHêïs¡T. ÁbÕNHê \+ø±]≈£î&Ó’q $X«Hê<∏äT&ÉT s¡kÕìøÏ #·eT‘êÿs¡+, Òø£ n<äT“¤‘·+

ÁbÕDeTì m|ü&√ #ÓbÕŒ&ÉT. ø=‘·Ô<äq yÓTTø£ÿfÒ s¡dü+ ø±C≤\<äT. ô|’>±, á #·eT‘êÿs¡J$

nsTTq ø±yê´ìï n+‘·sê‘·à XÊdædü÷Ô e⁄+&É≥+e\¢ bÕsƒ ¡≈ £î&ÉT ø±yê´ìï

Äq+~+#· Òø£b˛‘·THêï&ÉT. á n+‘·sê‘·à‘√ e´øÏÔ‘·«+ @ø£#·ÃÁ‘ê~Û|ü‘· +>± @\T‘·÷

e⁄+~. kÕ<Ûës¡D°ø£s¡D+ ‘=\–b˛‘·Tqï~.

ô|’>±, á dæ<ë∆+‘·+ ø±e´ |ü]D≤e÷ìï ‘Ó\|ü Ò≈£î+&Ü e⁄+~.

á $<Ûä+>± 1690 qT+∫ 1930 <ëø± e∫Ãq sT÷ dæ<ë∆+‘ê\T ø£\T|ü⁄ yÓTTø£ÿ\T

ô|+#·≤ìøÏ e∫Ãqy ø±ì |üPs¡«ø±yê´\qTø±ì, Ç|üŒÏ ø±e´dü«s¡÷bÕìï >±ì, eTT+<äT

sêuÀjT ø±e´dü«s¡÷bÕìï ø±ì ns¡ú+#düTø=ì Äq+~+#·≤ìøÏ ‘√&ÉŒ&É≥+ Ò<äT.

Çe˙ï nVü‰ìøÏ ÁbÕeTTK´+ Çdü÷Ôe⁄HêïsTT.

nsTT‘ ø£$‘·«+jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü+ m˝≤ ns¡úeTÚ‘·T+~? BìøÏ e÷s¡Z+ ñ+<ë? á

$wüj·TyT eTTK´+.

Xu≤›‘·àø£yÓTÆq uÛ≤wü‘√ ø±e´+ ì]à‘·eTÚ‘·T+~. @ dæ<ë∆+‘ê\T m˝≤ #Ó|æŒHê, uÛ≤wü

kÕe÷õø£ Jeq+‘√ e∫Ã+~. kÕe÷õø£ Jeq+ ˝Òø£ uÛ≤wü ñ+&É<äT. |üs¡düŒs¡

n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó*dæø√e\dæq ÄeX´ø£+ ñqï|ü& uÛ≤wü ñ+≥T+~. á ÄeX´ø£+

kÕe÷õø£Jeq+ ñqï|ü& edüTÔ+~. @ $wüj·÷HÓ’ïHê Ä˝À∫+#·≤ìø°, Ä˝À#·HêXøÏÔì

ô|+bı+~+#·≤ìø° uÛ≤ùw eTTK´+. uÛ≤wü Òø£b˛‘ e÷qe⁄&ÉT Ä˝À∫+#· Ò&ÉT.

kÕe÷õø£ Jeq+‘√ ñ‘·ŒqïyÓTÆq uÛ≤wü düe÷»+‘√ bÕfÒ e÷s¡T‘·÷ e⁄+≥T+~.

X¯ã›+ q•+#·<äH˚ MTe÷+dü≈£î\ k˛Œ≥dæ<ë∆+‘êìï sT÷$wüj·T+˝À Ä<ä]+#·≤ìøÏ

M Ò¢<äT. |üPs¡«|ü⁄ ‘Ó\T>∑T Ç|üŒÏ ¬ø+‘· HêXqeTsTT+~? ‘Ó\T>∑T˝À ‘·÷s¡TŒ |ü&ÉeTs¡

Xu≤›\THêïsTT— ‘·‹e÷à ¬s+&ÉT~≈£îÿ©ï ‘Ó*j·TCÒùd Xu≤›\T q•+#êsTT.

ndü\T ø£fi nH~≈£L&Ü kÕe÷õø£ Jeq+ ñqï|ü& ñ+≥T+~. kÕe÷õø£ Jeq+

Òø£b˛‘ ø£fi nH< e⁄+&É<äT. NeT\÷, ‘HÓ°>∑\÷ kÕe÷õø£ Je⁄\T ø±ãÏº yêÏøÏ

ø±e´»>∑‘·TÔ

54

ø£fi ñ+~. p*j·THé Vü≤ø°¢‡ NeT*ï >∑÷]Ã Áyêdü÷Ô n$ kÕe÷õø£ Je⁄\T ø±ãÏº

yêÏøÏ ø£fi ñqï<äHêï&ÉT.

ø±ãÏº ø£fiqT ø±ì, ø£$‘ê«ìï ø±ì düe÷C≤qTï+∫ $&ÉBdæ $eT]Ù+∫ Ç<ä$T‘·úeTì

‘˚\TÃø√≤ìøÏ M˝Ò¢<äT. ˇø£ y˚fi¯ $&ÉBùdÔ n>∑eT´>√#·s¡eTÚ‘·T+~. e÷s¡ø£+ ˝Òì

ø£¬s˙‡H√≥T>∑‹ |ü&ÉT‘·T+~.

e÷qe⁄&ÉT kÕe÷õø£J$ ø±qf…Æ¢‘, uÛ≤wü, ø£fi, ø±e´+ ñ+&$ ø±e⁄. e´øÏÔ‘·«+

ñ+&~ ø±<äT. n‘·qT »+‘·Te⁄˝˝≤>±H, πøe\+ XÊØs¡ø£+>±H, Ç‘·s¡T\ø£+f… _ÛqTï&ÉT>±

ø£ì|æ+#yê&ÉT. ø£fi≈£L, ø£$‘ê«ìø° ùV≤‘·TuÛÑ÷‘·yÓTÆq düe÷»+ m\¢ ø±\+ ˇø£ÿØ‹>±

ñ+&É<äT. Bìï n+‘ê n+^ø£]kÕÔs¡qT≈£î+≤qT. á düe÷»+‘√ bÕfÒ e÷qe⁄&ç

nqTuÛÑ÷‹ e÷s¡T‘·T+≥T+~. Áø=‘·Ô nqTuÛÑ÷‹‘√ ÁbÕ‘· nqTuÛÑ÷‹MT<ä e÷qe⁄&ÉT

ø=+‘·es¡πø kÕqTuÛÑ÷‹ #·÷|æ+#·>∑\&ÉT. á kÕqTuÛÑ÷‹ ¬s+&ÉqTuÛ≤yê\ uÛÒ<ëìï |üÏº

e⁄+≥T+~. yÓqTø£Ï s√E˝À¢ düe÷C≤ìøÏ ãTTπ>«<ä+ ø±e´+. á s√Eq <ëì˝Àì

ãTT≈£îÿ\≈£î ns¡ú+ #Ó|üø√>∑*–Hê, ø£$‘·«eTì Äq+~+#· ÒeTT. á $wüj·T+ nìï

ø£fi\≈£L nq«sTTdüTÔ+~. ÁbÕNq ø±\+˝À ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT Ò&çì ¬s+&ÉTø±fifl‘√H ∫Á‹+#ê&ÉT.

Ä u§eTàqT #·÷∫ Äq+~+#·≥+ eTqe\¢ kÕ<Ûä |ü&ÉT‘·T+<ë?

á nqTuÛÑ÷‹ uÛÒ<ä+e\¢H |üPs¡«ø±yê´˝À¢ì ˇø£ Á|ü‘´ø£ s¡dü+ Ä<ÛäTì≈£î\≈£î eTs=ø£

s¡dü+ ø±e#·TÃqT. Hê#·qk˛eTT&ÉT Áyêdæq ñ‘·Ôs¡ Vü≤]e+X+˝Àì ªª»&É\T ø£+|ü\TeÏº

»s¡T>∑ ≈£îqï#√µµ nH d”dü|ü<ä + sêfifl|ü*¢ nq+‘·ø£èwüíXs¡à>±]øÏ qe⁄« ‘Ó|æŒ+∫+~.

ì»+>± Ä |ü<ä + πøe\+ ø£s¡TDs¡dü|òüT≥º+˝Àì~. ùwødæŒj·Ts¡T Áyêdæq ªªe÷øu…‘Yµµ

nH Hê≥ø£+˝À ªªb˛s¡ºs¡T‡ d”qTµµ &û¬ø«˙‡ nH $eTs¡Ù≈£î&çøÏ |üPs¡«eTTqï yê]øÏ Vü‰dü

|òüT≥º+>± ‘√∫ ªªÇ~ $#ês¡ eTTµµ nHêïs¡T.

eTs√$wüj·T eTT+~. yÓTT≥ºyÓTT<äÏ ø±yê´˝À¢ Vü‰dü + nfÒº ø£ì|æ+#·<äT. Ä s¡dü+

e÷qedüe÷»+‘√ n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·÷ edüTÔqï~. n+<äTø£H ÁbÕNHê\+ø±]≈£î\T–Á^düT<XdüTú\T ø±˙, eTq <XdüTú\Tø±˙–Vü‰kÕ´ìøÏ ÁbÕeTTU´+ Çe« Ò<äT.

ø±>±, ˇø£Ï: ø£fiqT >±ì, ø£$‘ê«ìï>±ì dü+|òü÷qTï+∫ $&ÉBj·T≤ìøÏ M Ò¢<äT.

¬s+&ÉT: e÷qe düe÷»+ e÷s¡T‘·÷e⁄+~. düe÷»+‘√bÕ≥T uÛ≤wü, nqTuÛÑ÷‹, ø±e´+

e÷s¡T‘·÷ edüTÔHêïsTT. á e÷s¡TŒqT n+^ø£]ùdÔH˚ø±ì nìïj·TT>±\ ø±yê´\q÷

ns¡ú+#düTø√e≤ìøÏ ø±ì, ø£$‘·«‘·‘·Ô«+ ø=+‘· Á>∑Væ≤+#·≤ìøÏ ø±ì M\T Ò<äT.

55

nsTT‘, düe÷»+ m+<äT≈£î e÷s¡T‘·Tqï~? Ç~es¡≈£î m˝≤ e÷]+~? Çø£MT<ä≥

m˝≤ e÷s¡T‘·T+~? á $wüj·÷\qT ‘Ó*dæø=+fÒ ø£$‘·«+ dü+>∑‹≈£L&Ü ‘\T‘·T+~?

ªªø√y‹Ô ø£$‘ê‘·‘·Ô« MTX«s√y‹Ôyêqyêµµ nì ø±fi≤¢s¡C≤|ü⁄ø√qø£ÿs¡ Ò<äT.

á e÷s¡TŒqT $e]+#·>∑*–+~ #ê]Á‘·ø£ uÛÖ‹ø£ dæ<ë∆+‘· yÓTTø£ÿfÒ. ø=+‘·eT+~

e÷s¡Tÿ‡ #Ó|æŒq sT÷ dæ<ë∆+‘·+ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ @ e÷Á‘·eT÷ nq«sTT+#·<ä+≤s¡T. Ç~

bıs¡bÕ≥T. dü÷&√ e÷]ÿ‡düTº ≤¢>± uÛÖ‹ø£ dæ<ë∆+‘ê\T nq«sTTùdÔ Á|üjÓ÷»q+ Ò<äT.

ø±uÏº ø=+#Ó+ C≤Á>∑‘·Ô>± nq«sTTùdÔ ø£$‘·«‘·‘ê«ìï ne>±Vü≤q #˚dæø√≤ìøÏ

ˇø£ #ê]Á‹ø£ uÛÖ‹ø£ dæ<ë∆+‘·y˚T ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. á <äèø£Œ<∏ä+‘√H˚ kÕVæ≤‘ê´ìï

ne˝ÀøÏ+#ê*. n≥T¢ø±ø£ ø£$‘ê«ìï düe÷C≤qTï+∫ ys¡T#dæ #·÷ùdÔ Hê\T>∑T düÔ+uÛ≤˝≤≥

Ä&Ée\dæ edüTÔ+~.

ø±e´»>∑‘·TÔ

56

ªªø£fi≤|üPs√í<äj·T+µµ $\ø£åDyÓTÆq Á|üã+<Ûä ø±e´+. düeTø±©q kÕVæ≤‘ê´ìøÏ |ü~

n&ÉT>∑T\T eTT+<äT ì*∫q ø±e´+. Åd”Ô |ü⁄s¡Twüß\ Xè+>±s¡eTT $$<Ûä ø√DeTT\˝À

<ä]Ù+∫ e]í+∫q Á|üDj·T Á|üã+<Ûä+. ø=+<ä] <äèwæº À Ç~ y=ø£ |ü<ä s¡÷|üeTTq e⁄qï

qe\. Ç+<ä* ø£$‘ê $˝≤dü yÓ’∫Á‹ì, bÕÁ‘· b˛wüD yÓ’uÛÑeeTTqT ø£≥ºeT+∫

sêeT*+>±¬s&ç¶>±s¡T $es¡D>± $X‚¢wæ+∫Hês¡T.

<ëì‘√ ø£fi≤|üPs√í<äj·T+ >∑T]+∫ Ç+ø£ #Ó|üŒe\dæq~ @eTTqï~ nqï uÛ≤eq

#√≥T #˚düTø=qï s√E˝À¢ ø£èwüísêe⁄>±s¡T uÛ≤s¡rj·T kÕVæ≤‘·´ $•wüº \ø£åDeTT\T,

Ä\+ø±s¡XÊg ‘·‘·Ô«eTT\qT >∑T]+∫ ‘·eT≈£î >∑\ ne>±Vü≤q‘√ yêÏ Ä<Ûës¡eTT>± á

ø±e´eTTqT $X‚¢wæ+∫ $q÷‘·ïyÓTÆq dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|üø£Ï+∫ kÕVæ≤r »>∑‘·TÔ˝À

dü+#·\qeTT düèwæº+#ês¡T.

M] <äèwæº À ø±e´ $eTs¡Ù≈£î πøe\eTT ø£$ s¡∫+∫q ø±e´yT Ä<Ûës¡eTT ø±e …qT:

“No purpose will be served by viewing artistic creations with thebias of the modern age” nì düŒw”ºø£]+∫Hês¡T. ø£fi≤|üPs√í<äj·TeTTqT dü÷s¡q>±]

nkÕ<Ûës¡D uÛ≤eHê XøÏÔøÏ Á|ü‹_+ãeTT>± ‘·>∑T ñ<ëVü≤s¡D\‘√ Ms¡T ìs¡÷|æ+#ês¡T—“there is no dearth of evidence to show that ‘Kalapoornodayam’ isthe product of the poet’s own imagination. The so-called sources...cannot be called regular sources. At the most, some of them may beconsidered as having influenced... and those influences of whichhe is consciously aware have been duly acknowledged by him byway of suggestion...”

M] B∏dædt À bÕÁ‘· b˛wüD, düìïyX dü+$<Ûëq $•wüº‘·, bÕÁ‘·\ ù|s¡¢øÏ ø£<∏äøÏ >∑\

$&ÉBj·Tsêì dü+ã+<ÛäeTTqT $|ü⁄\eTT>± $e]+#ês¡T. Ç+<ä* •\Œ s¡Vü≤dü eTT\qT

ìs¡eX‚wüeTT>± $|ü⁄©ø£]+#ês¡T. ø£fi≤|üPs√í<äj·T+ qT ø£fi≤düèwæº $<ÛëqeTTq≈£î ˇø£

ÁbÕe÷DÏø£eTT>± Á|ü‹bÕ~+∫Hês¡T.

M] dæ<ë∆+‘·eTTqT nqTdü]+∫ kÂ+<äs¡ + áX«s¡Tì >∑TDeTT\˝À y=ø£Ï. düT+<äs¡

düèwæº uÛÑ>∑e+‘·Tì s¡÷|ü+ nqï~ M] yê<äq. Je⁄&ÉT MøÏå+#·T düT+<äs¡ düèwæº düπs«X«s¡Tì

kÂ+<äs¡ >∑TDeTTq≈£î Á|ürø£jT nqï~ M] qeTàø£eTT. áX«s¡T&ÉT ø£s¡TD≤eTj·TT&ÉT—ˇø=ÿø£ÿìô|’ ø=ÿø£ÿ s¡ø£yÓTÆq ø£s¡TD #·÷|ü⁄qT. ‘·‘·Œ¤*‘·eTT>± ø=ÿø£ÿs¡T ø=ÿø£ÿ Ø‹˝À

kÂ+<äs¡ Ä$wüÿs¡D ø=s¡≈£î Á|üj·÷dü|ü&Ó<äs¡T nqï~ M] uÛ≤eq. ÇÏº Ø‹ Áyêdæq<

ø£fi≤|üPs√í<äj·TeTT nqï~ M] dæ<ë∆+rø£s¡DeTT.

M] <äèwæº À dü÷s¡q $•cÕº<Ó’«‹. á dæ<ë∆+‘·eTT Á|üø±s¡eTT |üs¡ÁãVü≤à XØs¡yT á

#·sê#·s¡ »>∑‘·TÔ. uÛÑøÏÔ, Ä‘·à düeTs¡ŒD+ <ë«sêH eTìwæ áX«s¡Tì ø£≤ø£å+ bı+~

ø£fi≤Ádüwüº ø±>∑\&ÉT. nÏº uÛÑ>∑e<é ø£è|ü kÕ~Û+∫qyê&ÉsTTq dü÷s¡q ø£fi≤|üPs√í<äj·TeTT˝À

ø£fi |üPs√í<äj·÷ìï bı+<ä>∑*–q<äì ø£èwüísêe⁄>±s¡T Á|ü‹uÛ≤e+‘·eTT>± ªB∏¬s’CŸµ #kÕs¡T.

M] ø£fi≤|üPs√í<äj·T $eTs¡Ù ÁbÕXkÕÔ ìï #·~$ Äq+~+#·e\dæq< >±ì #Ó|üŒq\$ø±<äT.

á B∏dædt Àì ˇø£ n<Ûë´j·TeTT—Sûranâ’s Theory of Beauty and of ItsEmergence—Ç#·≥ bı+<äT|üs¡#êeTT.

ø£fi≤|üPs√í<äj·T+ ` dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏ä+

57

XII

SU–

RANÂ’S THEORY OF BEAUTY

AND OF ITS EMERGENCE

Before proceeding to enquire into the nature of Beauty as conceivedby Surana, it is important to bear one point in mind. Kalâpûrnôdayamis mainly a poem and not a treatize on aesthetics, and hence it does notdeal with the subject directly topic by topic as logic demands, but simplysuggests it as dictated by relish or carvana. Creation of Beauty thusbeing the end in view, one should not expect either an elaborate andcritical exposition or citation of past and contemporary theories as in aregular treatise such as Dhvanyâlôka, Resagangâdhara, etc. When suchis the case one has to be careful not to miss the various suggestionsabout Beauty and theory of Art scattered over the whole length andbreadth of the poem, and at the same time every precaution is to betaken so that one may not read one’s own thoughts into these suggestedideas. Only to avoid this particular danger, the fundamental principlesof the philosophy of Viss.tâdvaita and its conception of Beauty are given.So long as these points are kept in view, this enquiry will not be futile.

The first suggestion about theory of Beauty is given to us whenKalabhasini admires Man.ikandhara’s poetry in the following terms:“Moonlight is both cool and beautiful but lacks fragrance. Crystals ofcamphor have coolness, beauty and fragrance, but they do not havesoftness. All these qualities are to be found in the gentle breezesemanating from the Malayaparvata but they are deficient in one thing. Ifthey have only that sweetness, the words of this poet may be imaginedto have equals in them”. Here the objects brought in for comparisonwith the words of the poet are the moonlight, crystals of camphor andthe gentle breezes which are all physical objects and which are deficientin one way or other when compared. That means Beauty in poetry isnot an object of perception. In this context, what are considered arecoolness, softness, fragrance and sweetness. All these are qualities andtherefore Beauty is only a quality which cannot be grasped by perception.

Kalâpûrnôdayam

58

Then this question naturally arises, of which substance is it a quality?Before answering it one has to consider another point also. If the poetthinks Beauty to be a quality, why does he bring in the above and notthe ten qualities or gunas. Does not Dandin in his Kavyadarsa clearlysay this?

X‚¢wü' Á|ükÕ<ä' düeT‘ê e÷<ÛäTs¡ + düT≈£îe÷s¡‘ê,

ns¡úe´øÏÔ s¡T<ës¡‘·«yÓ÷»' ø±+‹ düe÷<Ûäj·T'.

Only two qualities mentioned by the poet are to be found in the listof the Âlamkârikâs and the other two have completely nothing to dowith them. Therefore, these four do not refer to Kâvyagun.as and mustbelong to some other thing. If one only recollects what has been said inconnection with the philosophy of Viœis.tâdvaita, it will be clearly evidentthat splendor, beauty, fragrance, tenderness, loveliness, youthfulness,softness, etc. are the qualities of the divine and auspicious body ofBrahman.

Now it can be clearly seen that Beauty is a quality of Brahman andthat it is not an object of perception. The word ªm+#·Héµ in the original textplainly indicates that it is revealed through imagination and nothing else.

At this juncture there may be a suspicion of reading one’s ownthought into the stanza. But this will be dispelled immediately if it isremembered that this idea is expressed by no other person thanKalabhâs.in.i who is not only a citizen of Dvâraka and a staunch devoteeof Kr.s.n.a but also a courtesan well accomplished in so many fine arts.Therefore, Beauty is quality of Brahman and not a substance color,sound, or word. Nor can it be grasped through perception or inference.Imagination only reveals it, and except this there is no other means ofexperiencing it.

That Beauty abides in the five forms of Brahman, the transcendental,the incarnational, the vyûha, the immanent and the arcavatara is clearlysuggested throughout the poem. In connection with the fundamentalprinciples of Viœis.tâdvaita and its concept of Beauty, the nature of these

59

five forms has been explained. In view of this one can easily understandthe significance of introducing Laksmi Narayana-Samvâda, Sri Kr.s.n.a,and the descriptions of the sacred places of pilgrimage and the godsthereat. In the former, the poet has given a graphic picture of thetranscendental or para and in the second he has described one of themost important incarnations of Vis.nu. The elaborate description of

ø£fi≤|üPs√í<äj·T+

• e÷sYÿ‡ ôV≤¬>˝Ÿ dæ<ë∆+‘ê\qT Á|üe÷DXÊg <äèwæº À |üØøÏå+#·ø£, j·T<ës¡úeTì

q$Tà, eTTK´yÓTÆq ‘·q Ä]úø£ dæ<ë∆+‘êìï Ä eT÷dü À b˛XÊ&ÉT.

• ø±ø£b˛‘˚ Ç+<äT˝À e÷sYÿ‡ ø=ìï e÷s¡TŒ\T #˚XÊ&ÉT. á e÷s¡TŒ\qT ¬ø¢ø£H√yé

Ç˝≤ e]íkÕÔ&ÉT: 1. e÷Øÿ‡j·T >∑‹‘·s¡ÿyê<ä+ Á|üø£è‹øÏ dü+ã+~Û+∫q

dæ<ë∆+‘·+. ôV≤¬>©j·T+ yÓT≥ºy˚<ë+‘·+— 2. e÷]ÿ‡»+˝À >∑‘˚ Ádüwü º,

ôV≤¬>©j·T+˝À ÁãVü≤ày˚T düèwæ ºø£s¡ Ô— 3. e÷]ÿ‡»+˝À edüTÔ|ü]D≤eT+

uÛ≤e|ü]D≤e÷ìï $e]düTÔqï~, ôV≤¬>©j·T+˝À uÛ≤yê\T edüTÔ|ü]D≤e÷ìï

$e]düTÔHêïsTT.

• $T>∑‘ê ôV≤¬>˝Ÿ dæ<ë∆+‘ê\qT |üs¡eTdæ<ë∆+‘ê\T>± d”«ø£]+#ê&ÉT.

• ôV≤¬>*j·THé >∑‹‘·s¡ÿyê<äy˚T ø£eT÷´ìdüTº <ës¡Ùìø£s¡+>∑+˝À >∑‹‘ê]ÿø£

uÛÖ‹ø£yê<ä+>±q÷, sê»ø°j·T πøåÁ‘·+˝À es¡Zø£\Vü≤+>±q÷, Ä]úø£ s¡+>∑+˝À

n<äq|ü⁄ $\Te>±q÷ s¡÷bı+~+~. á eT÷&çÏ À @ ˇø£Ï Òø£b˛sTTHê

ø£eT÷´ì»+ ˝Ò<äT.

• ªª<˚X¯ø±˝≤\T j·T<ësêú\T. edüTÔ‘ê«ìïãÏº C≤„q+ n$∫Ã¤qïeTÚ‘·Tqï~µµ nqï

¬s+&ÉT n+XÊ\qT >∑‹‘·sêÿìøÏ #˚sêÃ&ÉT.

• >∑‹‘·s¡ÿ+ Á|üø£è‹, e÷qe düe÷»+, uÛ≤e+—Mì>∑‹, |ü]D≤eT+, kÕe÷q´

dü÷Á‘ê\qT ‘Ó*ù| dü÷Á‘·+ e÷Á‘·y˚T nì @+¬> Ÿ‡ dü÷Á‘·ÁbÕj·T+>± #ÓbÕŒ&ÉT.

n+<äTe\q e÷Øÿ‡j·T >∑‹‘·s¡ÿ+ ˇø£|üøå±q Á|üe÷D XÊg+, eTs=ø£|üøå±q

C≤„qdü«s¡÷|üø£ XÊg+, ys=ø£|üøå±q edüTÔ‘·«ìs¡÷|üø£ XÊg+ ne⁄‘·Tqï<äqïe÷≥.

• Ç˝≤ _Ûqï+>±e⁄qï eT÷&ÉTXÊÁkÕÔ\ dü+|ü⁄fÒ >∑‹‘·s¡ÿeT+fÒ ÄX¯Ãs¡ y˚T>±ø£,

‘ê‹«ø£ düeTdü \qT ≈£L&Ü ÒeHÓ‘·TÔ‘·T+~.

• ñ‘·Œ‹Ô $<ÛëHêìïãfÒº kÕe÷õø£ e´edüú, ˝øå±´\T, uÛ≤yê\T, dæ<ë∆+‘ê\T,

‘·‘êÔ«\T, ø£fi¯\T, XÊÁkÕÔ\T Ä<Ûës¡|ü&çe⁄+≤j·Tqï~ e÷sYÿ‡ yê<äq.

e÷]ÿŒ»+: ‘·‘·Ô«|ü]o\q

3. ø£eT÷´ìdüTº dæ<ë∆+‘ê\T


y˚T 1, 8, 15, 22, 1955.

60

Man.ikandhara’s pilgrimage gives various sacred idols or arcavatârasof Vis.nu. The immanent aspect of Brahman is revealed through all thecharacters. None of them, however bad, is completely devoid ofgoodness, and none is represented as an embodiment of evil, pure andsimple. The poet has every opportunity to paint Salyâsura black withoutany trace of whiteness in him. But the very fact that the poet humanizeshim, as Dr. Reddy has pointed out, plainly shows that God is present ineach and every creature in the universe however ugly and censurablehis form and character may be. Due to this conception alone on thepart of the poet one finds the spark of true love in Salyâsura. Not onlyin this character but also in every other person that appears in the storyone sees something divine and lovable about him.

The form uyûha of Brahman is only for the purpose of creation ofworlds etc. as it has been cited on more than one occasion. The poeticcanvas of Surana extending over the three worlds—the worlds ofBrahma, Indra and the mortals—suggests beyond doubt this form ofvyûha. Had he not this in view, he would not have these three worldsas the scenes of action and would not have conceived the story in sucha way that there appears to be no unity of place. Thus according to thepoet Beauty abides in five forms.

Because Beauty is a quality of Brahman, and because a quality doesnot exist apart from its substance, a beautiful object is a mode of theAbsolute. Man or nature, therefore, cannot be its cause. Brahman aloneis its cause, the one who is generally considered to be the cause oragent in its manifestation is only an instrument and nothing else. Thisidea is clearly brought out by the following lines:

nœ\ø£fi\+<äT" <√&ÉT˙ &É>∑T#·T yÓT\">∑T

q~Û|ü⁄q≈£î" u≤\eTT˙ïÏ j·÷&ÉT_&É¶.

When Beauty is a quality and a beautiful object a mode of Brahman,the artist is only an instrument selected by Him for its manifestation.One will be selected to be an artist either by one’s great merit or bydivine grace. Barring these two, there is no other way open to become

61

a genuine artist. One may devote all his energy and skill to the cultivationof his mind, but without this divine grace it is of no use. This point isclearly suggested by more than one episode in the story. Nârada, thedivine seer, in his anxiety to excel Tumburu in music tries every meansat hand, studies under each and every teacher well known for musicbut fails to achieve the standard required. At last, through his severepenance, he wins the grace of the Lord and becomes a perfect musician.Even though all this trouble is not undergone by Kalabhâs.in.i andMan.ikandhara, they also become great musicians because they haveearned the grace of Sri Kr.s.n.a. This is plainly brought to the forefrontwhen Narada says:

ø£. @ ììï bÕ≥¢" ã&ç sT÷

>±qeTVæ≤eT" >∑+Ï ˙e⁄">∑\ uÛ≤wæDÏj·TT

HàqT #ÓeTs¡Œø£ j·TT+&É+

ã÷ì‹ s¡~ j·TÁ|üj·÷düeTTq Vü≤]ø£s¡TDHé.

Man.ikandhara becomes a poet only after acquiring the grace ofMr.gçndravâhana by cutting off his tongue with the sword in that temple.This information is gained when he says:

d”. ø±+‘· jT" <=*¢ j·Tq+‘·<e Áe‘√

<ë´|üqø=i≈£î qq+‘·|ü<äà

HêuÛÑTì düìï<ÛëqeTTq≈£î e∫Ã‹

e∫Ã j·T#·Ã≥" >∑s¡+ ã#ÓÃs¡T e>∑T

ø£$‘·# q<›e⁄ $$<ÛäuÛÑ+>∑T\ qT‹

ùdj·TT dü‘·ÿe⁄\ ˙øÏå+∫ sTTÏº

kÂuÛ≤>∑ yT>∑‹ dü+uÛÑ$+#·TH= j·TqT

yê+#Û·‘√ q#·ÃÏyê]e\q

^. ˙ eTèπ>+Á<äyêVü≤qdüT<äT› …\¢ $qT#·T

q#·Ï øÏ<›$ j·Tqr<ä÷sê+‘·s¡düú

j·T>∑T≥j·TT HÓiÏ+– jT ‘Ó+∫ ‘·>∑ •˝≤ø£å

s√ø£Ô kÕVü≤dü$~Û ìwüºyÓTT+~ ‹]–.


62

Prathamagama and his three brothers are able to indulge invicitrakavitva because they are the embodiment of the four Ve–dâs.

Since Beauty is a quality of Brahman, and since it manifests itself bydivine grace through the instrumentality of the individual artist, the artistand the aesthete must be devotees. There cannot be any other relationbetween the Absolute and the individual self who entirely depends onHim to get his sustenance. This aspect is clearly illustrated by Nârada,Man.ikandhara and Kalabhâs.in.i. All the three are devotees and artistsof the highest rank. Nârada, is musician. Kalabhâs.in.i has, on the otherhand, mastery over painting, dancing and music.

As Brahman is the ultimate goal and the very basis of the universeand as the creative faculty is the gift of divine grace, the poet or anyartist must create in a spirit of complete devotion to Him. No otherulterior motive, pecuniary, personal, social or partisan gains should weighwith him in his creative activities. To portray Brahman, to please Himand to adore Him and to dedicate himself to Him he must devote hisfaculty. This is exactly the advice of narada to Manikandhara on theeve of his departure when the former says:

ø£ècÕíqTÁ>∑Vü≤+ãTq+ >∑*–q j·Tqq´ kÕ<Ûës¡D dü+^‘· #ê‘·T

s¡ +ãT eè<∏ä ùdj·Tø£ l|ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT ls¡+>±~ ~e´ πøåÁ‘·eTT

\+<äT eTT≈£î+<ä düìï~Û+ <ä~›e´ >∑TD HêeT dü+ø°s¡Ôq >±q+ãT

>±$+|ü⁄ eT~ düø£\ ÁX‚jÓ÷ ì<ëq+ãT.

This is once again repeated when the vais.n.ava devotees adviseMan.ikandhara in the following manner:

d”. Á|üø£è‹ |üPs¡Twüß\+<äT ãVæ≤s¡+‘·s¡eTT\HÓ

|ü&ÉT" »*+|üø£ |ü]|üPs¡Tí" &É>∑T#·T"

<äq≈£î Hê~j·TTqT eT<Ûä +ãT q+‘·eTT düe÷

qT"&ÉT q~Û≈£î+&ÉT HÓ+<äTqT >∑\T>∑ø£

düs¡«E„"&Ó’ düs¡«X¯øÏÔjÓÆT düs¡« ì

j·T+‘·jÓÆT düsê«‘·Tà"&Ó’ yÓ\j·TT#·T

düs¡«+ãT <äq≈£î X‚wüeTT>∑ düs¡«eTTq≈£î

X‚wæ <ë q>∑T#·T \øÏåàj·TTqT <ëqT

63

^. s¡T∫j·TT s¡$j·TT" »+Á~ø£j·TT »+ Á<äT+&ÉTy√ …

qj·TT‘·dæ<ä∆‘·« yÓTT|üŒ+>∑ Hê~$T<∏äTq

eTq">∑ düø£\ y<ë+‘· y<ä ‘·" <äqs¡TÃ

|üs¡eT |ü<äHê<∏äT" u§>∑&ÉT ˙ ÁbÂ&Ûçø=\"~.

Answering the doubt regarding the utility of such an action they say:

... á ø£$‘·<

ì|ü&ÉT >±≈£îqï ˙≈£î ì"ø£ H=ø£ yTq+

<ä|üŒø£ jÓTT<äe⁄ ~s¡+ãT>∑

q|üŒs¡eTTì |üs¡eTuÛÑøÏÔ ...

This poetry or any Art devoted and dedicated to Brahmanwill certainly, Sûrana opines, put the agent on the path of bhakti, theroyal road to release or Moks.a. It may not take place immediately andin the very same birth, but nonetheless it will have its effect at somepoint in the continuum. Can the sastras do more than this to theirfollowers? Hence genuine Art has as much value as Sastra or philosophyif not more.

We have seen the value of a work of Art from the standpoint of theartist. Now it is necessary to enquire into its value to the aesthete orother individuals who do not participate in its creation but only enjoy it.This aspect of Art is not dealt with directly as in the previous instancesbut suggested in a roundabout manner by Kalâpûrn.a’s conquest.Kalâpûrn.a signifies, as it is going to be explained under the theory ofemergence of Art, only a full-fledged work of Art and nothing else. Thepoet’s elaborate description of Kalâpûrn.a’s conquest of the kingdomsof Gauda of Kalâpûrn.a’s conquest of the kingdoms of Gauda, Utkala,Kalin.ga, Dravida, Pândya. Kçrala, Ghurjara, Kuru, Kasi, Prâgjyôtis.aand other countries bears a twofold significance, one in the context ofthe emergence of Art and the other in the context of its objective value.Because the second aspect is under consideration, it is necessary tosee what the poet suggests in this respect.


64

From the above list of the kings conquered by Kalâpûrn.a, it is evidentthat a genuine work of Art will not only overcome the barriers of spacebut also of language and custom. It subdues unruly passions and emotionsand establishes a rule of order and peace. This conception of theuniversality and utility of Art is not in any way peculiar to Surana alone.Almost all the Âlamkârikâs have invariably expressed the same opinion.There may be one two writers like Panditaraya who have not stressedupon its utility, but nevertheless they do not deny it altogether.

More valuable than the above practical use is the spiritual aspect.With the gradual development of taste the sense of Beauty in the aesthetealso develops. The craving for Beauty and quest for it increases in himas a result of which he acquires the spirit of enquiry into its very nature.This search naturally leads him to see the truth that it is the quality ofBrahman and thereby to try to achieve that particular state which willenable him to be in eternal communion with the Absolute in which Beautyabides. Thus, a good work of Art helps to realize the spiritual values, toleave behind the lusts of the flesh and thus to lift oneself above samsâra.This is what is meant when the Vais.n.avites informed Man.ikandharathat his composition would put him on the path of bhakti.

After the survey of the nature of Beauty in general as conceived bySurana one can now turn to his theory of poetry. Before dealing withthe subject, it is not out of place to mention that there are two divergentopinions. The first opinion which claims to be in regular contact withthe traditional views of Alamkâra Sastra argues that though the poethas not much to say about the nature of poetry in the Kalapurnodayam,he has tried to say something in his Prabhâvatp

.radyumnam. It adds

further that the poet’s suggestion as to the imagination required on thepart of the reader to enjoy his later work hints at the poet’s acquaintancewith dhvani. The second opinion which does not seem to know thevery significance of the Âlamkârika Terminology which the poet uses,maintains that Surana’s conception of style had changed in thePrabhâvati

–pradyumnam for the better. While in the Kalapurnodayam,

according to this opinion, the poet was much attached to the AlankâraSâstra, in the latter he evinced no such faith. But it is unfortunate that

65

both the opinions should miss the truth and thus belittle Surana’sachievement. If the first opinion ignores that Sûrana is the precursor toPand.itarâya, the second does not perhaps realize that there is practicallyno change in his theory of poetry.

Before one takes up Sûrana’s conception of poetry, one has torecollect that the Absolute conceived by Viœis.tâdvaita is, unlike that ofAdvaita and Kâshmir Saivism, not abstract but concrete having qualitiesand body. Though it is distinct from the body, it does not exist apartfrom the body. Similarly, the body also is distinct and different from theAbsolute, but it does not and cannot exist separately from the Absolute.It lives and acquires value and meaning as the body of the Absolute,and not as an independent entity. Every object in the space-time worldis only a mode of the Absolute drawing from it its sustenance and breath.From the standpoint of Advaita these objects are not real but illusorywhereas for Kâshmir Saivism they are real. For both of them theseobjects ultimately become one with the Absolute thereby losing theirindividuality. Viœis.tâdvaita, on the other hand, believes that though theyattain the nature of Brahman they do not lose their individuality.

This conception has inspired Surana to come out with a new definitionof poetry. As it has been observed on a previous occasion, every objectconsists of a body, soul and the all-pervading Brahman. Though thesethree factors have different values, one cannot exclude any one of themfrom reality, and reality consists of these three factors. A poem is anobject and as such must consist of these three factors, the body, thesoul and the Absolute. If the word is the body, the content is its soul,and beauty its Absolute. Because all the three factors are real, a poemcannot exist without any one of them. To stress the equal importance ofthe body, Surana defined poetry as the composition of words fittinginto each other like strings of pearls strung into harmony. This vaguedefinition becomes clear with the relative position given to dhvani, rasa,riti, guna and alamkâra pertaining to both the word and the meaning.Though nobody seems to have taken pains either to understand orexplain this definition, it is clear that what the poet means here is that aself-evident and self-sufficient composition of words having unity in


66

variety is poetry. This is not reading one’s own thoughts into the poembecause he himself explains his definition in the Prabhâvati

–pradyumnam

when he says through Sucimukhi:

Xã›dü+kÕÿs¡yÓT#·Ã≥qT C≤i">∑ ø£

|ü<äyÓTÆÁ‹ j·Ts¡ú dü+|ü<ä\" u§<ä\"

<ä\"ô|\¢ qøÏ¢wüº‘·qT ÁãB|æ‘·eTT>±"

ãTqs¡TøÏÔ <√wü+ãT bı+‘·" uÀø£

j·÷ø±+øÏå‘·dü÷Œ¤]Ô j·÷#·]+#·T#·TqT XÊ

U≤#·+Áø£eTÁøÏj·T">∑&Ée" »qø£

Á|üø£è‘ês¡úuÛ≤e+ãTbÕ<äTø√ q<äT≈£î#·T

qT|ü|ü‹Ô jÓT+<äT q‘·÷´]®‘·eTT>∑

H=ø£≥" ã÷s√«‘·Ôs¡ $s√<ÛäyÓTT<äe≈£î+&É"

<ä‘·Ô<äej·Te yêø£ ‘ê‘·Œs¡ uÛÒ<ä

eTT\T eTVü‰yêø£ ‘ê‘·Œs¡ eTTq≈£î H=qs¡"

ã\Tø£ Hs¡TÃ≥ ãVüQ‘·|ü'|òü\eTT >±<Ó.

To put it in other words, while grammatical purity of words is nowhereneglected, affinity among the words should exist mainly in view of therichness of meaning. Thought must be very clear, involving no difficultyfor the reader and at the same time there should be no repetition whateveris necessary for understanding it should be supplied without losingoneself in unnecessary details by leaping from one point to another.What is important in the context should be established firmly. Withreason pervading, and with no contradictions between the precedingand the succeeding, the various parts, sentences and purports must bein complete unity with the whole, the Mahâvâkya or the Mahâkâvya.All this is implied when the poet says that poetry is a composition ofwords fitting into each other like strings of pearls strung into harmony.As a matter of fact, he strictly followed the principle to the letter asdiscussed and explained in Chapters 5 and 6. When he gives thisdefinition he is quite well aware of the various theories of dhavani,rasa, riti, guna and alamkâra which were advocated by his

67

predecessors. This is quite obvious from the fact that the poet not onlymentions them, but also assigns them their respective places in his theory.In the verse ªªbıdü">∑ eTT‘ÓÔ|ü⁄düs¡T Ÿµµ, he comes from the highest principleto the lowest which is sabdalamkara. What he means there is that apoem is a composition of words which is self-sufficient, self-evidentand manifesting unity in diversity. This is brought about, he thinks, onlythough dhavani. And dhavanikara and Abhinava have alreadyestablished how riti, guna and alamkâra are subordinate to dhavani.He borrows this picture in toto and attaches it to his theory to make itboth comprehensive and at the same time synthetic. Just as Panditarayaaccepts the theory of dhvani and defines poetry as the word thatmanifests beautiful meaning, so also Surana accepts dhvani and definesit as a composition of words that is self-sufficient, self-evident and at thesame time manifesting unity in diversity. Thus he makes poetry a modeof the Absolute, more concrete and definite than that of pan.d.itarâya.

Now coming to the second opinion that Surana betrays no longerany attachment to Alamkâra Sâstra in the Prabhâvati

–pradyumnam, one

can say that it has no textual support. If the second opinion is true, whyshould Sucimukhi announce with pride that she has received the titleupamâ-tisayôkti-kâmadhçnu from Sarasvati? If he had no respectand attachment to Alamkara, he would have made Sucimukhi informus that she had received some other title than upamâ-tisayôkti-kâmadhçnu. Besides, as explained in the previous paragraph, the poetis only making explicit what is implicit in the first line of the verse beginningwith bıdü">∑ eTT‘ÓÔ|ü⁄düs¡T˝Ÿ.... If this is not conceded, Sucimukhi’s titlecannot be consistent with the conception of poetry defined in the versebeginning with Xã›dü+kÕÿs¡yÓT#·Ã≥... which occurs in the very same book.Therefore, the second opinion appears to be only an opinion, not basedon facts and understanding. Sûrana’s conception of poetry and Art asrevealed in the Kalâpûrn.ôdayam had not change by the time when hewrote his Prabhâvati

–pradyumnam because, as had already been pointed

out, there was no change in his outlook on life. What is to beseen is only, as Dr. Reddy points out, maturity of his style in thePrabhâvati

–pradyumnam. It had gained more in crispness, ease, depth

and naturalness that is all.


68

Before considering the relative merits and demerits of Sûrana’sdefinition of poetry, one has to understand his theory regarding theemergence of Art which occupies a predominant position in theKalâpûr

.n

ôdayam. There are many theories defining Art and explainingaesthetic experience but there seems to be not even one apparentlyacceptable theory regarding the emergence of Art.

EMERGENCE OF ART

Art according to Sûrana is neither imitation nor reflection of Nature.The artist, he firmly believes, does not hold the mirror up to nature andproduce thereby a permanent record of fleeting images of life. Muchless does he select certain portions of it that are universal and recordthem through his medium. He does not echo simply what is felt andthought by the majority like politician. Nor does he create out of anempty brain something dazzling and attractive. For him artistic creationsare not in any way illusory or erroneous. Both a Realist and anIndividualist that he is, he not only admits the pluralistic world and itsinfluence on the artist, but also concedes it as the ground for theemergence of Art. His own contribution lies in the realization that awork of Art results through the artist’s reaction to life that is going onwithout and within. Without this individuality reacting and creating, therecannot be Art. Individualistic experience, therefore, is the sine quanon for a work of Art. But it is not the be-all and the end-all because,in that case, an individual’s private experiences, illusions and dreamsalso become works of Art. What is meant is that artistic creation beginshere and it is the first stage. The second stage commences with thesublimation or transformation which is again owing to subjectiveconditions such as the artist’s outlook, reaction and culture on the onehand, and to the objective conditions such as events in the world andits conventions and regulations on the other. Even at this stage, thiscreation will not differ in the least from our day-to-day life. Nor does itpossess greater value, higher reality or deeper significance. In the thirdand final stage, the artist’s imagination makes it self-sufficient and self-evident. In this stage of development what are implicit in the experience

69

of the second stage are made explicit and vice versa as demanded bythe two principles of self-sufficiency and self-evidence. Even new thingsand events may be added for fulfilling the two principles. In this process,at this stage, objective life will play to some extent its own role. By thetime when this experience emerges as a work of Art, imagination seesto the other aspect of making the unity in diversity very clear. Thus afull-fledged work of Art, as it emerges is neither pure subjectiveexperience like a dream nor pure universal experience like that ofmathematics or any other exact science. It is sui generis, a uniquefusion of percept and concept. According to Surana, it is onlyuniversalized individualistic experience and not a universal experiencemade concrete as pure idealists maintain.

Now one may wonder whether such a theory is really put forth bySurana anywhere in the Kalâpûrn.ôdayam. But the fact is he has doneit, and in a more detailed manner too. It is necessary, therefore, toexamine how he does it and what other minute details he provides.

To every student of the Kalâpûrn.ôdayam it is well known thatSarasvati-Caturmukha-Krida is the very seed out of which the entiretheme of the poem emerges. Without this there is neither unity nor value.In one word, Brahma, the divine artist, is the reason and ground for thewhole creation. Out of his personal experience emerges the whole storyin all its aspects. How does this occur? Has he created it out of his pureimagination with nothing to guide him and no material to mould? This isfar from the truth and facts speak against such conclusion. His dalliancewith his beloved in the garden near the lake, with a man.istambha in itscenter, is the very substance which is sublimated or transformed intothe basic elements of the story. Sarasvati and her various actions andreactions, the parrot in the cage, and the lake with its pillar reflectingthe beautiful face of the goddess are really there and Brahma puts themtogether. Why does he do it? Does he want to proclaim his creativepower or impart some message to the anxiously awaiting universe atlarge? These considerations are not felt at all. He simply reacts to thebeauty of Sarasvati, his love for her sublimates every element into someother thing. As the various incidents in that episode are already touched


70

upon in one of the preceding chapters, they need not be repeated here.What concern us here are the various forms they assume in the processof sublimation.

The reflected face of Sarasvati, the poet himself tells us, is the KingKalâpûr .na. Her arched eye-brows and sidelong glances are the bowand arrows bestowed by a siddha named Svabhâva on the king,whereas her beautiful lips become the jewel. The lake easily gets itselftransformed into a city called Kasârapura. Brahma’s desire, experienceof formal beauty and courage are changed into the King Madâœaya, hiswife Rûpanubhûti and his minister Dhi

–rabhâva, while the four faces of

Caturmukha becomes the four purôhits of Madâœaya. Sarasvati’s selfis spoken of as Satvadâtman, the minister of Kalâpûr .na. Her proximityand Man.istambha are transformed into Sumakhâsatti and Man.istambha,are transformed into Sumakhâsatti and Man.istambha, the father andmother of Kalâpûrn.a respectively. The gentle smile on the face of thegoddess becomes Abhinavakaumudi, the wife of Kalâpûrn.a. Brahma’ssweet solicitation assumes the form of Madhuralalasa, the daughter ofMadâœaya and the second queen of Kalâpûrn.a.

With these transformations and new relations, Sarasvati-Caturmukha-Kri

–da sublimates itself into the following story: There lives

in the city of Kâsârapura a king named Kalâpûrn.a. He conquers all thecontemporaneous kings with the least effort. The moment he is born hebecomes a sturdy youth and receives a jewel, a bow and arrowsinvested with supernatural powers. In course of time he comes acrossMadâœaya, and he not only defeats him but also makes him his vassal.This hero is later on loved by Abhinavakaumudi whom he accepts ashis wife. Sumakhâsatti and her husband Man.istambha are his fatherand mother. With the help of his minister, Satvadâtman, he becomesthe anointed king of Angadçsa which has Kramuka-Kanthôttara for itscapital. Madâœaya, having constructed golden fort around the metropolis,earns the sympathy of the monarch whose jewel bestows onRûppânubhûti a baby called Madhuralâlasa. Attracted by the jewel,the four Âgamâs also attend upon the monarch when it so happens thatone of them offends Kalâpûrna by fondling with it too much. Getting

71

wild, Kalâpûrna drives away the four purohits and demolishes the fortbuilt by Madâœaya. Unable to bear this insult, the latter leaves the courtalong with his wife and child and goes to Madhyade–sa. On his way hecomes across a pair of beautiful pots which gives him much solace andpleasure. But in the meanwhile his baby, Madhuralâlasa, loses her healthwhereupon he once again returns to the court of Kalâpûrna. To hisgreat surprise, the baby recovers immediately. Naturally Madâœayaattributes this spontaneous recovery to her love for Kalâpûrna andrequests Kalâpûrna to accept her as his wife. By this time she hasattained proper age and enjoys the fruit of conjugal love with Kalâpûrna.

The later events in the love episode of Sarasvati and Caturmukhaare beautifully fitted into the story by Brahma when he consoles thecursed parrot with the boon that she will in her second birth be born asMadhuralâlasa and marry Kalâpûrna. At the same time, he utters awarning or a blessing that one revealing this story will be born on theearth and enjoy a long and prosperous life.

Now the question is why and how this sublimation or transformationhas taken place. Only one thing is known beyond doubt—every wordand phrase suggests the love affair between Sarasvati and Caturmukha.Why does the divine artist suppress facts as they are and burst into thelanguage of symbols and suggestion? This question has been touchedupon by Prof. S. Kuppuswâmy Sâstri and discussed at some lengthwhen he says: “What is the secret of the force of vyan–jana as an artisticprinciple? I refer to the suppressed elements in the case of suggestion.Why should there be suppressed elements at all even in ordinarysentences? We wish to create a minimum degree of interest possible inthe minds of hearers. Without interesting the hearers to some extent atleast, we cannot create anything like a desirable impression on the mindsof the readers. Even to attract attention, a minimum degree of interestwe should provide, and the elements of suppression is necessary. Nowthis element of suppression may be enhanced in its value, this elementof suppression may be intensified, may be improved upon in variousways; in poetic expression, it is this element of suppression and theprinciple of suggestion that rests upon it that prove all important. In fact


72

it was discovered in the 9th and 10th centuries A.D. by Ânandavardhanaand Abhinavagupta that this is the center, the sources of poetic charm.Well, what is the secret of this attraction? What is the secret of thisforce? Some people would say that there is an element of novelty invyan–jana or suggestion. The suggested idea is envisaged with a certaindegree of novelty. What is suppressed and let out, and what issuppressed and suggested may appear novel or may be envisaged witha certain outlook of freshness for the time being. Is this the element thatis the real source of attraction? I do not think it is the real source ofattraction. It is suggested by a Sanskrit writer that there is scope forsome sort of intellectual quest in the process of vyan–jana, questprovided in vyan–jana certainly leads to some conquest. Now thesetwo things, quest and conquest, are enough to create some interest.Well, is it because of the scope for quest and conquest that we have invyan–jana that it proves to be attractive? There is some truth in thisexplanation but it is not the whole truth. The same idea is expressed insome works on Sanskrit poetics in another way. Something is concealedfor the time being, and concealing for a moment and withholding fromyour view might tend to enhance the degree of charm, like distance,concealing and withholding might lead to enhance its charm—gudhamsat camatkarôti. Like the charms of an attractive beauty which do notobtrude upon notice in an immodest way, but which are presentedthrough a veil and in a properly concealed fashion, like the physicalcharms of a modest beauty, then suggested element when it is presented,when it is disclosed after some degree of concealment proves to beattractive. This is also true to some extent. But it is only a poetic way ofpresenting the other explanation. There is scope for quest and conquesthere. But the fact is, as far as I have been able to gather, that vyan–janamakes it possible for art, for every suggestive art to re-live its life initself through a purely artistic process and to find its fulfillment andconsummation in a definitely artistic purpose. That is the secret of theforce of the whole charm of vyan–jana”.

All these points are too true to be denied, and as a matter of fact,Sarasvati’s reaction to this story clearly substantiates them. The only

73

thing, however, lacking in this explanation is the subjective aspect. Itdoes not give the clue to the workings of Brahma’s creative faculty andthe necessity for such sublimation. This wonderful imagery can only beexplained if one takes Brahma’s profound love for Sarasvati, thetemporary check it receives from the latter and the characteristics ofthe language and the tradition behind. Had Brahma to express himselfin some other language, the story he gives would have been altogetherdifferent. On the other hand, if he had not such a strong desire therewould have been no story at all; the lake would have continued to be alake and Kalâpûrna would not have been born. Therefore, it is abundantlyclear that the very basis of the artist’s creative activity is his strongreaction to life. He does not receive it calmly and coolly like a scientist.Much less does he resemble a camera, automatically recording whatevergoes on before it. On the other hand, he transforms every event of hisexperience in such a way that it is loaded to the full with significance,attitude, feeling and unity. Every work and event in the story of Brahmaspeaks of his love to Sarasvati and nothing else.

The next question how this sublimation takes place is really a greatproblem which has been to some extent tackled and solved by SigmundFreud in his interpretation of dreams. It is enough if one knows that it isthe result of symbolization, inversion, displacement, fusion, condensation,overdetermination and the like. Various forms of dhvani are nothingbut the various techniques which the creative activity of the mineassumes. As space and scope are limited one cannot go further intothese details.

To return to the subject, the episode of Sarasvati and Caturmukhaalong with the story narrated by the latter comprises only the first twostages in the emergence of art. That means, the whole train of eventsthat takes place in the world of Brahma is only ordinary life. Thisstatement in view of the story given by Brahma may be surprising. Whenthere is so much of wonder, novelty and suggestion, why does it notbecome a work of art? Is it not said that suggestion or dhvani is thesoul of poetry? Moreover, why is it not different from ordinary life?


74

When it is said that all the events happening in the world of Brahmaare only the first two stages and that they do not differ from ordinarylife, the meaning is this: Life is a never-ending process; and as such, thepreceding event badly wants the succeeding, and the succeeding entirelydepends on the preceding. Thus it will never be complete and self-event. The events occurring in the world of Brahma are also of thesame nature having no completeness and self-evidence. If it is arguedthat these events do differ from ordinary life on the ground that theformer contain sublimation or transformation or suggestion, it is betterto recollect from one’s own experience that even ordinary life does notlack such sublimation. A mother, when her child becomes impetuousand puts up a strong resistance, cajoles it with its own story as Brahmadoes. Even in dreams one does the same thing by fantastic creation ofone’s wish-fulfillment. These are also parts of ordinary life. Simplybecause there is suggestion or sublimation it does not become anaesthetic experience. Suppose two people who have no mutual goodwillhappen to cross each other on a narrow stair-case, and suppose thefirst says impudently that he would not give way to fools while the otherpromptly retorts that he would. In this case there is ample suggestion—they are calling each other fool. Does this exchange of words becomeaesthetic experience for the two people involved in it? Even for othersas spectators, it cannot be because they will wonder why there is somuch acrimony exhibited. Therefore suggestion, simple and pure, cannotbe aesthetic experience. It must have what Abhinavagupta calls âtma-viœrânti or self-sufficiency and self-evidence. These are the onlycharacteristics which differentiate life, private or public, from aestheticexperience. When it is said that the events in the world of Brahma aremerely events of ordinary life, it means that they are not self-sufficientand self-evident.

Now the question is, in what way is the story narrated by Brahmanot self-sufficient and self-evident? That Kalâpûrna is born to his fatherMan.istambha by his mother Sumukhâsatti and that he has become ayouth the moment he is born are not self-evident. Such things do nothappen in this world of space and time. Why does Svabhava bestow

75

a jewel, a bow and arrows on Kalâpûrna? How is the parrot born intothe world of mortals and in what circumstances does she become anunchaste woman? Is that looseness of character an inherent or acquiredquality? Above all, how has the story come to be known by mortalswhen there is the specific prohibition by Brahma? The accounts ofabhimavakaumudi, Madhuralâlasa, Man.istambha, Sumukhâsatti,Madâœaya, Svabhâva and Satvadâtman are too sketchy to give completesatisfaction.

In the third and final stage of its emergence all these shortcomingsare overcome. Everything is made self-sufficient and self-evident. Thestory becomes a unique whole having unity in variety. For this purposeonly the story of Narada, the temple of Mr.gçndravâhana and the episodeof the ma .nihâra are further added though there is not even the slightestsuggestion of them in the original. What are implicit in the second stageare made explicit in the final. The story of Kalabhâs.in.i, Sumukhâsatti,Abhinavakaumudi, Alaghuvrata, Satvadâtman, Madâœaya, etc. becomesconcrete as explained in an earlier chapter. To what extent social reality,âlankârika tradition and ideological inheritance influence the artist inthis stage can be understood by the reader himself when he reads theepisode of Sugâtri, the marriage of Madhuralâlasa and chapters 3, 8and 11 of this essay.

With this final phase, there emerges a full-fledged work of Art whichhas meaning and values not only to the artist but also to all who knowthe tongue. Thus it is not an imitation of life but a creation andimprovement on life is so far as it is self-sufficient and self-evident.

Now there is one thing more to be noted so that one may notmisunderstand Sûrana’s theory. Just as the story of Kalâpûrna is a self-expression of Brahma and just as he has not gained anything new exceptself-satisfaction, so also the artist, it may be thought, will not gain anythingbut this simple self satisfaction. But this is clearly a case ofmisunderstanding his theory. What is to be remembered is that the artistis only an instrument in this self-expression of Brahman. Brahman alonedoes not desire or acquire any worldly gains. This manifestation or


76

self-expression gives him self-satisfaction and nothing else. The artist,on the other hand, who is an instrument or medium not only gets thisself-satisfaction but also acquires worldly gains such as wealth, fame,etc. As mentioned by the âlamkârikas.

The above survey gives Sûrana’s conception of Beauty in generaland poetry in particular. It also explains his theory of emergence of artand its value in life. Now one can proceed with the consideration of therelative merits and demerits of his theory. As it has been repeatedlysaid that as the theory of Beauty entirely depends on epistemology, itsmerits and demerits also depend on it. Since Sûrana’s theory is basedon Viœis.tâdvaita, its relative merits and demerits will be found in histheory too. It is now, therefore, incumbent on one to probe into thembefore one pronounces judgment on the poet’s theory of Beauty. Theone fundamental drawback in Viœis.tâdvaita is its conception ofsubstance, quality and time. To conceive that quality has substance forits locus and that substance is the sub-stratum of quality is not onlyunscientific but also illogical. If this theory is true, quality requiressubstance to have a locus. Now the substance similarly must requiresome other thing for its locus. But Viœis.tâdvaita does not concede this.On the other hand, it says that substance exists by itself. Why cannotthe same thing be conceded to quality? Secondly, it maintains thatdharmadhûtâjnana and the like can both be a substance and a qualityat the same time. This is a simple violation of the law of contradictionunless quality is identical with substance. One wonders why this schooltakes strong objection to Advaitin’s conception Maya.

Thirdly, to say that time is a substance is another fallacy similar tothat mentioned under the first. Fourthly, how can the Absolute be bothtranscendental and immanent at the same time? Changing without changeis as inconceivable as reaching a different place without any kind ofmotion. Fifthly, to say that reason cannot reveal the transcendental orthe noumena and that the latter can only be known through the scripturesis to send free thought and enquiry to the scaffold. It is making philosophythe hand-maid of dogma and blind faith. Sixthly and finally, cosmologyand the transcendental as conceived by Viœis.tâdvaita are only probableand not logically necessary and as such, they are little better than fiction.

77


e÷]ÿŒ»+: ‘·‘·Ô«|ü]o\q

4. ôV≤¬>*j·THé >∑‹‘·s¡ÿyê<äq qT+∫ ø£eT÷´ìdüTº dæ<ë∆+‘êìøÏ dü+Áø£$T+∫q <√cÕ\T

• dü‘·TÔ ndü‘·TÔ ne⁄‘·T+~ nq≥+‘√ nìs¡«#· j·T‘ê <√wü+ |ü&ÉT‘·Tqï~. Ç~

XÊÁd”Ôj·T $#êsêìπø >=&É¶*ô|≥Tº.

• πøe\+ n+‘·¬s’«s¡T<ä∆´+ <ë«sêH˚ |ü]D≤eT+ »s¡T>∑T‘·T+<ä+fÒ XÊg$ø±dü

#·]Á‘· ˇ|üø√<äT.

• $X¯«+ πøe\+ nej·T$ nqï dæ<ë∆+‘·+ ì»yÓTÆq, e´≈£îÔ\T nej·Tyê˝…’

düe÷»+ nej·T$ ø±yê*. n+fÒ XØs¡+˝Àì @ n+>±ìøÏ <Óã“‘·–*Hê

X¯Øs¡+ u≤<Ûä|ü&Ü*. ø±ì Hê≈£î »\TãT #˚j·T&É+‘√ düe÷C≤ìøÏ ‘·TeTTà\T

sêe≥+˝Ò<äT.

• nej·T$ yê<ä+‘√ e´≈£îÔ\ø£+fÒ düe÷»+ >=|üŒ<äì #Ó|ü⁄‘·÷, e´≈£îÔ\T

‘·eTø√dü+ ø±ø£ düe÷»+ ø√dü+ Áã‘·ø±\ì, yês¡T #·]Á‘· |ü⁄s√>∑‹øÏ

ì$T‘·Ôe÷Á‘·T\ì, #Ó|üŒ≥+e\¢ ªªe÷qe⁄&ÉT ‘·q#·]Á‘·qT ‘êH˚ düèwæº+#·T

≈£î+≥THêï&ÉTµµ nqï e÷sYÿ‡ yêø±´ìøÏ ns¡ú+ b˛‘·T+~.

• <˚X¯ø±˝≤\T j·T<ësêú\qï|üø£å+˝À <ä«+<ë«\≈£î ◊ø£ + m˝≤ dæ~∆düTÔ+~?

• |ü]D≤eT+ nìyês¡ + nH˚|üø£å+˝À, ªªyê´|æÔ Á>∑Vü≤Dy˚T kÕ«‘·+Á‘· +µµ nqï

ìs¡TøÏÔøÏ |ü]D≤eT+˝À ñqï kÕúqy˚T$TÏ?

• |üPs¡«|üPs¡« <äX\ø£+fÒ ñ‘·Ôs√‘·Ôs¡ <äX\T $~Û>± nuÛÑT´<äj·Tø£s¡+>± ñ+≤j·Tì

ø£eT÷´ì»+ n+≥T+~.

• ø£eT÷´ìdüTº kÕe÷õø£ e´edüú @s¡Œ&ç‘˚, düe÷» n+‘·s¡ Z‘· yÓ ’s¡T<ä ∆´+

n+‘·]düTÔ+<äì e÷sYÿ‡ düTdüŒwüº+>± #ÓbÕŒ&ÉT. n‘·&˚ nuÛÑT´<äj·÷ìøÏ n+‘·s¡Z‘·

yÓ’s¡T<ä∆ + ø±s¡DeTHêï&ÉT. es¡ZyÓ’s¡T<ä∆ + n+‘·]+∫q|ü⁄&ÉT nuÛÑT´<äj·T+ Òø£

düe÷»+ düÔ+_Û+∫b˛<ë?

• ≈£eT÷´ìdüTº düe÷»+˝À es¡ZyÓ’s¡T<ä∆ + q•+∫q|ü&ÉT e÷qe⁄ìøÏ ` Á|üø£è‹øÏ

yÓ’s¡T<ä∆ + @s¡Œ&ç n_Ûeè~∆ ø=qkÕ>∑T‘·T+~ nì ˇø£ yê<äq. ø±ì >∑‹‘·s¡ÿ+

Á|üø±s¡+ dæ~∆+# $es¡D Ç+<äT≈£î |üø√<äT. ø±s¡D+ Á‹ø£>∑‹ n+‘·¬s’«s¡T<ä∆ +

<ë«sêH˚ kÕ>∑T‘·T+~.

• ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+˝À n<äq|ü⁄ $\TeqT ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T uÛÑTø£Ô|üs¡T#·T

≈£î+≤s¡T nqï~ e÷]ÿ‡»+ yê<äq. ø±ãÏº ø±]à≈£î\T <√#·Tø√ã&çq

yês¡e⁄‘ês¡T. nsTT‘˚ á n<äq|ü⁄ $\TeqT ø±]à≈£î\≈£î <äø£ÿì#˚Ã|üø£å+˝À

n_Ûeè~› ≈£î+≥T|ü&Ü*. ø±s¡D+ bÕ]ÁXÊ$Tø±_Ûeè~∆ ø=‘·Ôô|≥Tºã&ÉT\qT

Äù|øÏådüTÔ+~. n+‘˚ø±ø£ ÁXÊ$Tø£ ìj·T+‘·\T e÷Á‘·+ Ä n<äq|ü⁄ $\TeqT

<äT]«ìjÓ÷>∑|üs¡#·s¡ì #Ó|üŒ≤ìøÏ m˝≤ M\T|ü&ÉT‘·T+~?

78

• ñ‘·Œ‹Ô $<ÛëHêìï |ü⁄s¡düÿ]+#·Tø=ì ø=qkÕπ> es¡ZyÓ’s¡T<ä∆´+ n+‘·]+∫q

‘·s¡Tyê‘·≈£L&Ü n_Ûeè~∆ ø=qkÕ>±\+fÒ düe÷»+˝À uÛ≤eyÓ ’s¡T<ä ∆´+

ãj·T\T<˚s¡ø£ ‘·|üŒ<äT. düe÷»+˝À ãj·T\T<˚ πs á uÛ≤eyÓ ’s¡T<ä ∆´+

Ä+‘·]ø£y˚Tø±ì u≤Vü≤´+ ø±<äT. n˝≤ ˇ|ü≈£îqï|ü&ÉT ôV≤¬>©j·T >∑‹‘·s¡ÿ+

uÛÖ‹ø£ >∑‹‘·sêÿìï Äy˚•düTÔ+~. Ä |üø£å+˝À ôV≤¬> Ÿ #Ó|æŒq≥T¢ uÛ≤e+ m|ü&É÷

n+‘·¬s’«s¡T<ä∆ + |ü]Vü≤]+|ü Á|üj·T‹ïdüTÔ+~. <ëì‘√ e÷sYÿ‡ uÛÖ‹ø±ìï e~*

|üPs¡í ÁãVü≤àqT Á|ü‹bÕ~+∫q≥¢e⁄‘·T+~.

• ôV≤^©j·÷ dæ<ë∆+‘· dü+|üs¡ÿ+ e\¢ dü+ÁbÕ|üÔyÓTÆq n+XÊ\˙ï nXÊÁd”Ôj·÷\T,

dü‘· <ä÷sê\T n+≤s¡T s¡ôd‡˝Ÿ.

• n+‘·e÷Á‘êq e÷]ÿ‡»+ n+‘ê ìs¡s¡∆ø£eTì uÛ≤$+#·sê<äT. <ë]Á<ä´+,

nHê´j·T+ ñqï+‘·es¡≈£î düe÷»+ XÊ+‹ nqTuÛÑ$+#·≥+ ø£\¢. ªªe÷qe

#·]Á‘·qT e÷qe⁄&˚ düèwæº+#·T≈£î+≥THêï&ÉTµµ nqï e÷Øÿ‡j·T dü‘ê´ìï

XÊÁd”Ôj·T+>± Á‘√dæy˚j·T≤ìøÏ M\T˝Ò<äT. Ç$ @ sê»ø°j·T dæ<ë∆+‘·yÓTÆq

rdüTø√e\dæ ñ+≥T+<äì Hê qeTàø£+.

If the above objections are conceded, then Beauty cannot be aquality as Surana maintains. Aesthetic experience in its highest stagewhich was long ago noticed and pointed out by Abhinavagupta deniesit. In this context, one has to think of one’s own experience. When onereads a poem, one experiences ananda. Even after one ceases reading,the ideas still continue for some time in one’s imagination. These graduallysink below completely and a stage will be reached when there is nothingbut ânanda. How can this be explained if Beauty is a quality and thattoo of Brahman who is quite different from Atman? Hence it cannot bequality at all.

That Beauty has five forms, the transcendental, the incarnational,the vyûha, the immanent and the arcavatâra is only metaphysical. Togive the highest place to poetry and establish hierarchy in arts is alsounjustified because each is unique and important in its own way like ourfive senses. The function of the ear can never be discharged by the eye.To have a full view of the universe all the five senses are essential.


y˚T 1, 8, 15, 22, 1955. (ªªkÕVæ≤r #Ó’Á‘·s¡<∏ä+µµ qT+∫)

79

Similarly, life can never be complete and comprehensive without anyone of the fine arts. That a work of Art invariably brings fame, conferswealth and fights out evil is rather doubtful. How can one explain thefact that we have recovered the works of Bhâsa, Nannecôda, etc.,only during recent times? How many poets and artists have died inutter penury and need? Why does Peddanna enjoy more popularitythan Sûrana and Râmakr.s.n.a? Recent census shows that literacy andcultivation of arts have increased. Is there a corresponding decrease inevil? All these alleged utilities of Art are probably a defence in supportof its unique value which is purely intrinsic.

Setting aside these drawbacks, Sûrana’s conception of poetry isreally satisfactory as well as comprehensive. Whatever may be one’soutlook and philosophy, one cannot deny the poet’s definition that poetryis a composition of words having unity in variety, self-sufficiency andself-evidence. Even suggestion, as explained above, when it is devoidof the latter qualities cannot become poetry. This definition is far betterthan that of Viœvanâtha because it admits vastudhvani andalankâradhvani also as poetry. It is more realistic than that ofPanditaraya because the latter’s conception of râman.i

–yata is rather

abstract and metaphysical.

Above all these things, Sûrana’s conception of the emergence ofArt merits the highest consideration. He does not yield to idealism thatsays, “the mind is its own place and in itself can make a heaven of helland hell of heaven”. Nor does he succumb to gross materialism claimingthe matter is everything and spirit nothing. He holds the balance betweenthe two and gives his correct judgment. His deeper insight into humanpsychology helps him to probe into the mysterious depths of the creativemind and give a real picture of the artistic process. There may be manythings which admit of improvement but the facts he gives cannot bedenied. The three phases in the artistic creation may not be as distinctand separate as he indicates. Nevertheless, they have to take place atsome time or other before the work of Art emerges. Its birth is not onlylogical but also psychological. This is really the greatest contribution


80

Surana has made to aesthetics, perhaps as great as Abhinavagupta’s tothe explanation of aesthetic experience.

With the foregoing survey in view one can say this much. His mainidea in writing the Kalâpûrnôdayam is to depict the complete emergenceof Art and he has conceived it from the point of view of Viœis.tâdvaita.Missing this point is missing the central idea of the poem and its unity aswell as its beauty. If one is to judge a work of Art by the object the poetsets for himself to achieve, Sûrana must be declared as having achievedcomplete success. Even this is not a proper criterion for the judgmentof a work of Art. The object or idea which the artist selects for depictionmust also be self-sufficient and self-evident. When viewed from thisangle, Kalâpûrn.ôdayam is not altogether without fault. The episode ofLaksmi-Narayana-Samvada is definitely out of place and betrays one-sided outlook while the description of Man.ikandhara’s piligrimage,Madhuralâlasa’s marriage and Kalâpûr .nâ’s expedition and conquestare somewhat lengthy. Apart from these, three minor faults,Kalâpûrn.ôdayam is superb and unique. In conception and presentation,in plot and character delineation, and in breadth and depth, it ismarvellous and occupies a high place in the best literary works of theworld.

81

HêÏø£\T

82

ø£èwüísêe⁄>±] ªªÄ<äs¡Ù•Ksê\Tµµ nqï dü+|ü⁄Ï À |ü<äeT÷&ÉT HêÏø£\T ø£\e⁄.

dü+|ü⁄Ï Àì HêÏø£\ìïj·TT HÓ’‹ø£, Ä]úø£, kÕe÷õø£, sê»ø°j·T, s¡kÕ‘·àø£, eTH√yÓ’C≤„ìø£

$\Te\≈£î <äs¡ŒD+ |ü&É‘êsTT.

eTq yês¡dü‘·«|ü⁄ dü+düÿè‹ n#‘·q+>± ì*∫b˛sTT+<ë, Òø£ nuÛÑT´<äj·T uÛ≤yê\qT

ÇeTT&ÉTÃø=ì ‘·‘·Œ¤*‘·yÓTÆq |ü]es¡Ôq‘√ Á|ü>∑‹o\+>± m<äT>∑T‘·T+<ë nqï Á|üXï\‘√

y<äq #Ó+~ ãVüQXÊ yêÏ düe÷<ÛëHê\ ø=s¡≈£î ø£èwüísêe⁄>±s¡T kÕ–+∫q j·÷Á‘ê

|òü*‘·yT sT÷ ªÄ<äs¡Ù•Ksê\Tµ nqT HêÏø£\ düeTT<ëj·TeTT.

n|ü&˚ ‘·˝…‘·TÔ‘·Tqï ªø£q÷‡ ´eT]»yéTµ˝À |ü&ç $˝≤kÕ\ yÓ+≥ |üs¡T¬>‘·TÔ‘·÷

yês¡dü‘·«|ü⁄ ˙‹ ìj·Te÷\qT $&É∫ eTq*ï eTqeTT eTs¡∫b˛‘·THêïe÷ nqï+‘·>±

e÷s¡T‘·Tqï düe÷»eTT, ‘·<ë«sê Xs¡y>∑+‘√ e÷s¡T‘·Tqï kÕe÷õø£ $\Te\ Á|ü‹_+u≤ Ò

á HêÏø£\T.

Ç+<äT˝À yÓTT<äÏ HêÏø£ ªª_Ûøå±bÕÁ‘·µµ. z bÕ‘· ø£<∏äqT HêÏø£>± ‹s¡>∑sêXÊs¡T.

Ç+<ä* Ç‹eè‘·ÔeTT Äø£*. ‹+&ç ô|≥º Òì $\Te\T <ìøÏ nì yê´düT&É+‘·Ï yêì

Á|ües¡Ôq <ë«sê Á|ü•ïkÕÔs¡T ø£èwüísêe⁄>±s¡T. ø£ dü uÛÖ‹ø£ nedüsê\T rs¡ì düe÷»eTT˝À

$T>∑‘ê $\Te\øÏ ì\Te˙&É <=s¡ø£<äì ø£fi≤‘·àø£+>± ôV≤#·Ã]kÕÔs¡T. á HêÏø£ M]

yT<ÛëXøÏÔøÏ, uÛ≤yêyXÊìøÏ, s¡#·Hê|üÏeTøÏ #·ø£ÿÏ ì<äs¡ÙqeTT. Ä s√E˝À¢ á HêÏø£ì

uÛ≤s¡rj·T uÛ≤wü\ìï+Ï ÀøÏ nqTe~+∫ Äø±XyêDÏ C≤rj·T HêÏø£>± Á|ükÕs¡+ #dæ+~.

¬s+&Ée HêÏø£ ªªbÕ&ÉT dü+|òüT+µµ, z e´+>∑ HêÏø£. Ç+<äT˝À Á|ü‹ bÕÁ‘· dü+|òüTeTT

n+fÒ ‘êqT ‘·|üŒ $T>∑‘ê yêfifl+‘ê nì nqT≈£î+≥T+~. Mfifl+‘ê ‘·eT‘·eT <äèø£Œ<∏ë\

qT+∫ #·÷dü÷Ô dü+|òüTeTT ≈£î[flb˛‘·Tqï<äì ÄÁø√•kÕÔs¡T. $|ü¢eeTT, |”&ç‘· Á|üC≤düeTT<ä∆s¡D

yÓTT<ä\>∑T k˛¢>∑Hé\‘√ nuÛÑT´<äj·TeTT ø=s¡≈£î ÁbÕ≈£î˝≤&ÉT‘·÷ e´øÏÔ ÁX‚j·TdüT‡H˚

eTs¡∫b˛‘·Tqï sê»ø°j·T bÕØº\ô|’ rÁe $eTπsÙ ªª&ÉeT&Ée÷\ã+&çµµ nqT eTs=ø£

HêÏø£. \øå±´ Ò ø±<äT, \øå±´\qT kÕ~Û+#·T e÷sêZ\T ≈£L&Ü eT+∫$ ø±yê\ì dü÷∫+#

HêÏø£ ªª<ëq<Ûës¡µµ. s¡#·sTT‘· ùV≤‘·Tyê<ä <äèwæºì Á|ü‹_+_+# HêÏø£ ªª$~Ûìs¡íj·T+µµ.

ªª‘·eTà|ü&ç>∑µµ nqT #ê]Á‘ê‘·àø£ HêÏø£ <ë«sê s¡#·sTT‘· Á|ü‹ bÂs¡T&É÷ ‘·qT

düeTTbÕ]®+∫q $<ä qT ‘·q <XÊìøÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü& Ø‹˝À Á|üe]Ô+#ê\ì <Ûä«ì+|ü#kÕÔ&ÉT.

M] Á|ü‹ HêÏø£ düe÷»+˝Àì e´øÏÔøÏ ˇø£ Ä<äs¡ÙÁbÕj·TyÓTÆq Á|ües¡ÔHê|ü<ä∆‹ì

ìπs›•düTÔ+~. HÏ e÷qe⁄&ÉT dü+‘·]+#·Tø√e\dæq $\Te\ì, $\Te\ düeTÁ>∑‘·

á HêÏø£\T <Ûä«ì+|üCÒkÕÔsTT. Ä]úø£, ‘ê‹Ô«ø£, HÓ’‹ø£, kÕe÷õø£, s¡kÕ‘·àø£, eTH√yÓ’C≤„ìø£

$\Te\øÏ dü+ã+~Û+∫q düeTÁ>∑‘·qT n\e]+#·Tø=ì Á|ü‹ e´øÏÔ |ü]|üPs¡í J$>±

J$+#ê\qï<˚ ø£èwüíísêe⁄>±] HêÏø£\ Ä<äs¡Ù dü«s¡÷|üeTT. n<˚ yê] n_ÛeT‘·eTT

≈£L&Ü.

ªª_Ûøå±bÕÁ‘·µµ HêÏø£qT bı+<äT|üs¡#êeTT.

83

_Ûøå±bÕÁ‘·

(eTDÏø£]íø£. Á|üø£ÿH >∑Ts¡T≈£î\+. #ê˝≤ $XÊ\+>± ñ+≥T+~. <ä÷sêqTï+∫ #·÷ùdÔ

#Ó≥¢‘√|ü⁄>± ø£ì|ædü÷Ô e⁄+≥T+~. m≈£îÿe>± y˚|ü#Ó≥T¢, e≥eèøå±\T. >∑Ts¡T≈£î\+˝À

ˇø£eT÷\>± y|ü#Ó≥Tº≈£î <ä>∑Zs¡ À yê´düTì ≈£î°s¡+. <ëìøÏ ø=+#Ó+ <ä÷s¡+˝À C…’$Tì

≈£î°s¡+. <ëìøÏ Á|üø£ÿH $<ë´s¡Tú\T #·<äTe⁄ø√≤ìøÏ ¬s\T¢‘√ Hdæq bÕø£\T |ü~|üHÓï+&ÉT

ñHêïsTT. á ≈£î°sê\eT<Ûä ô|<ä› nXÀø£eèø£å+. >∑Ts¡T≈£î\eT+‘ê n|ü&É|ü&ÉT Çø£ÿ&

ø£\TdüTø=+≥÷ e⁄+≥T+~. yê´düTì ñ|üHê´kÕ\≈£î $<ë´s¡Tú\+‘ê Çø£ÿ&çπø ekÕÔs¡T.

BH˚ï eTTøÏÔeT+≥|æ n+≤s¡T. |ü⁄sêD|üsƒ¡q+ eTVü≤s¡T¸\ y˚<ë+‘· #·s¡Ã\T Çø£ÿ&˚

»s¡T>∑T‘êsTT. yê´düTì Á>∑+<∏ë\≈£î Á|ü‘·T\T Çø£ÿ&çqT+# ÁyêdüT≈£îb˛‘ês¡T.

eTTøÏÔeT+≥|æøÏ eTT+<äT nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü #Ó≥T¢HêïsTT. eT<Ûä eT<Ûä eT+<ës¡ eèøå±\T,

eT˝…¢r>∑\T, >∑T˝≤_ yÓTTø£ÿ\T, düqïC≤õ bı<ä\T, yêdü+r≈£î+C≤\T ñHêïsTT.

ÁãVü≤à#ês¡T\T #Ó≥¢ÁøÏ+<ä#] bÕsƒê\T e*¢+#·Tø=+≥÷ e⁄+≤s¡T.

á #Ó≥¢ Àe⁄qï e÷$T&ç>∑Tqï ÁøÏ+<ä düTeT+‘·T&ÉT, uÛÑè>∑Te⁄, q+BX«s¡T&ÉT, <e\T&ÉT

≈£Ls¡TÃ+≤s¡T. ôV≤#·TÃ‘·>∑TZ>± Ms¡+<äs¡÷ düeTej·TdüTÿ\T. n+<ä]ø° >√cÕŒ<ä|ü⁄

|æ\ø£\THêïsTT. q÷q÷>∑T MTkÕ\T, yÓTfiÀfl s¡TÁ<ëø£å e÷\\T, #Óe⁄\≈£î s¡TÁ<ëø£å≈£î+&É ≤\T.

n+<ä]M |æ+»\T y√dæ ø£Ïºq s¡Tø±$ <√e‘·T\T, MTqT MTkÕ\e+Ï j·TCÀ„|üM‘ê\T,

ˇ+Ïì+&Ü $uÛÑ÷‹ πsK\T.

düTeT+‘·Tì $uÛÑ÷‹ πsK\T #ÓeT≥‘√e÷dæ ø£qã&É≈£î+&Ü e⁄+≤sTT. ø£qTï\T

yÓ\yÓ\ b˛‘·T+≤sTT. q+BX«s¡T&ÉT Á|üø£ÿq e⁄qï eT …¢r>∑e+ø£ #·÷dü÷Ô e⁄+≤&ÉT.

uÛÑè>∑Te⁄, eTTK+‹|æŒ $#ês¡+>± #·÷dü÷Ô e⁄+≤&ÉT. <e\T&ÉT ∫sê≈£î>± e⁄+≤&ÉT.

eT+∫ ‘Ó*$ ‘≥\THêïsTT. Ç‘·&É+fÒ ÁãVü≤à#ês¡T\ ø£+<ä]øÏ ndü÷j·T, ˇø£ $<ÛäyÓTÆq

>ös¡e+, ndüVü≤´‘·. Ç‘·ì <ä>∑Zs¡ q+BX«s¡T&ÉT ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\T H√s¡T$|üŒ≤ìøÏ »+≈£î‘ês¡T.

¬s+&ÉT ì$TcÕ\T me«s¡÷ e÷≤¢&És¡T. n+‘ê Á|üXÊ+‘·+>± e⁄+≥T+~. eTDÏø£]íø£

qT+∫ e#Ã <Ûä«ì $cÕ<ä+>± Ä Á|üXÊ+‘êìï <äTdü‡Vü≤+#dü÷Ô e⁄+≥T+~. ñ+&çe⁄+&ç

düTeT+‘·T&=ø£kÕ] ô|<ä›>± Äe*kÕÔ&ÉT. n+<äs¡T ˇø£ÿkÕ] n‘·ìyÓ’|ü⁄ ‹s¡T>∑T‘ês¡T.)

düT : Äø£*! Äø£*!

uÛÑè : ÁãVü≤àdü÷Á‘ê\T e*¢+#·T. C…’$Tì >∑Ts¡Te⁄\ yê´U≤´q+ ˇø£kÕ] eTqq+#ÓsTT´.

ø±oq>∑s¡+

84

< : <ëì‘√ Äø£* rs¡T‘·T+~. |üs¡e÷qï+ ‹qïfÒ¢.

q+ : yê©à≈£î\ sêe÷j·TD+, yê´düT\ y<ë+‘·dü÷Á‘ê\T+fÒ Ç+ø± @$Tø±yê*!

düT : uÛ≤>∑yê=, ø£&ÉT|ü⁄ eT+&çb˛‘·÷e⁄+~. XØs¡+ Xówæÿ+∫ b˛sTT+~. ø£qTï\T

|”≈£îÿb˛sTTq$. Ç+ø± m+‘·ø±\+ á ñ|üyêdü+? @&ÉT s√E\qT+∫ ‹+&ç

˝Ò<äT.... Áù|e⁄\‘√ düVü‰ ‘·s¡T≈£îÿb˛‘·THêïsTT. @$T∫øÏÿHê ˇø£ÿ ø£ãfi¯+˝À

$T+–y˚kÕÔqT.

<˚ : (Ç+‘·es¡≈£L düTeT+‘·Tì ÄqT≈£îì ≈£Ls¡TÃqïyê&ÉT <ä÷s¡+>± »]–) qqTï

e÷Á‘·+ $T+–yj·T≈£î.

düT : Ç+ø± ¬s+&ÉTs√E\<ëø± _Ûø£å <=s¡ø£ÿb˛‘˚ ˙e⁄ #Ó|æŒq+‘ê #˚kÕÔ. nã“ã“!

Äø£*. q~˝À Ç+‘·≈£îeTT+< >∑T+Eø=∫Ãq XØs¡+#ÓeT≥‘√ Hêìb˛‘·Tqï~.

Çø£ HqT ≈£Ls√Ã ÒqT.

(X¯Øs¡+ ø£ècÕíõq+ MT<ä Áyê\TkÕÔ&ÉT, nq‹ <ä÷s¡+˝À eTiÏ¿#Ó≥Tº øÏ+<ä≈£î

CÒ]q ÁãVü≤à#ês¡T\ eT<Ûä qT+∫ ªn<∏ë-‘√ ÁãVü≤àõC≤„kÕµ nì ô|<ä›>± $ì|ædü÷Ô

e⁄+≥T+~.)

düT: <e˝≤! ‘·\H=|æŒ ÁbÕs¡+_Û+∫+~. yêfiflqT ø=+#Ó+ yÓT\¢>± #·<äTe⁄ø√eTqsê<ä÷?

< : @jYT, mes¡ø£ÿ&É! yÓT\¢>± #·<äTe⁄ø√+&ç.

($ì|æ+#·Tø√≈£î+&ÜH˚ ô|<ä›>± #·<äTe⁄‘·T+≤s¡T. düTeT+‘·Tì #Óe⁄\T

–+>∑Ts¡TeT+≤sTT. #Óe⁄˝À¢ yfió¢ ô|≥Tºø=ì uÛÑè>∑Te⁄e+ø£ Bq+>± #·÷kÕÔ&ÉT.)

uÛÑè : (ô|<ä›>±) MTπø #Óù|Œ~, $q|ü≥º+˝≤?

(ô|<ä›>± e*¢düTÔqï ÁãVü≤à#ês¡T\ eT<Ûä qT+∫ ‘· …‹Ô yÓ’X+bÕj·TqT&ÉT ø±ùd|ü⁄

#·÷kÕÔ&ÉT.)

yÓ’ : Ç~ n<Ûä j·Tq düeTj·T+. ø±<äq≤ìøÏ ˙ yÓe«]$?

< : eÏº »+‘·Te⁄! (ô|<ä›>±) MT n<Ûä j·THêìï me«s¡T e÷qTø√eTHêïs¡T? yÓT\¢>±

#·<äTe⁄ø√eTHêïeTT.

yÓ’ : C≤Á>∑‘·Ô! e÷ sTTwüº+ e∫Ãq≥T¢ #·<äTe⁄ø=+≤+, MT¬ø+<äT≈£î?

uÛÑè : ø√|ü–+#·≈£î. düTeT+‘·T&ÉT nedüú |ü&ÉT‘·THêï&ÉT. n+<äTø£ì $TeTà*ï yÓT\¢>±

#·<äTe⁄ø√eTHêïeTT, n+‘Hê?

yÓ’ : n+‘Hê? yTeTT $q Ò<äqT≈£îHêïsê @$TÏ? HqT »+‘·Te⁄Hê?

85

(<e\T&ÉTqï #√ÏøÏekÕÔs¡T. À|ü*øÏ |”≈£îÿb˛sTT CÒe⁄]+∫q ø£qTï\‘√ <e\T&ÉT

yÓ’X+bÕj·TqTDÏí m>±~>± #·÷kÕÔ&ÉT. ÁãVü≤à#ês¡T\+‘ê #·T≥÷º eT÷>∑T‘ês¡T.)

uÛÑè : s¡ø£ söÁ<äeT÷]ÔyÓ’‘˚ m˝≤>√sTT? #·÷&ÉT, eTq düTeT+‘·T&ÉT Äø£*‘√

#·∫Ãb˛jT≥TºHêï&ÉT Äu≤<Ûä #·÷&É Òø£ @<√ nì ñ+≤&ÉT. n+‘·e÷Á‘êìπø..

düT : <ëVü≤+! <ëVü≤+!... >∑Ts¡T<yê... >∑Ts¡T<yê!

(<˚e\T&ÉT Ä‘·Ts¡‘·‘√ ˙fi¯flø√dü+ Á|üø£ÿH˚ yÓ<äT≈£î‘ê&ÉT. yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT

Ç+‘·≈£îeTT+<äT ≈£Ls¡TÃqï#√ÏøÏ |ü¬s¬>‹Ô¬ø[¢ ø£eT+&É\+ ‘Ó∫Ã düTeT+‘·TìøÏ

n+~kÕÔ&ÉT. n‘·&ÉT eD≈£î‘·Tqï #˚‘·T˝ÀÔ n+<äTø=ì |ü⁄øÏÿ*+∫ Á>∑T¬øÿ&ÉT

˙fiófl Á‘ê>∑uÀ‘ê&ÉT. >=+‘·T˝ÀqT+∫ ˙fió¢ C≤s¡ø£ ø£fió¢ ‘\ykÕÔ&ÉT. n+‘ê

‘·‘·Ôs¡bÕ≥T‘√ düTeT+‘·Tì#·T≥÷º eT÷>∑T‘ês¡T. yÓ’X+bÕj·TqT&ÉT yêfiflq+<äØï

<ä÷s¡+>± e⁄+∫ düTeT+‘·Tì ‘·\ ˇfiÀ¢ ô|≥Tºø=ì >∑T+&Ó düe]kÕÔ&ÉT. n˝≤

düe]+#·>± düe]+#·>± $T+>∑T&ÉT|ü&Éì ˙fiófl ˝À|ü*øÏ C≤s¡T‘êsTT. ªne÷àµ

nì ì≥÷º]Ã düTeT+‘·T&ÉT ø£qTï\T eT÷kÕÔ&ÉT. $T–*q yêfifl+‘ê ˇø£]eTTK+

ˇø£s¡T #·÷#·T≈£î+≥÷ e⁄+≤s¡T. Ç<ä+‘ê #·÷düTÔqï <˚e\Tì Vü≤è<äj·T+

eT+&ÉT‘·T+~.)

< : n<∏ë-‘√ ÁãVü≤àõC≤„kÕ! n<Ûë-‘√ ÁãVü≤àõC≤„kÕ! u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêï ÁãVü≤àõC≤„ùd,

ˇø£ Á|üø£ÿ#·düTÔHêï ÁãVü≤àõC≤„ùd! ÄHê& >∑Ts¡Te⁄\‘√ yê~+#êqT. e÷qe⁄ìøÏ

‹+&ç nedüs¡+ Ä]úø£ kÂeT´dæú‹ @s¡Œ&Ü*. e÷qe⁄ì #·]Á‘· Ä]úø£H˚$Tô|’

<=s¡T¢‘·÷e⁄+≥T+~.

q+ : |æ∫Ãyê&Ü »>∑‘Ô $T<∏ä . e÷qe⁄\T ãT<äT“<äÁbÕj·TT\T.

< : e÷qe⁄\T ãT<äT“<äÁbÕj·TT …’Hê, e÷qe⁄&ÉT ì‘·T´&ÉT— neTs¡TÔ &ÉT.

q+ : ($ì|æ+#·Tø√≈£î+&ÜH) yÓTT>∑Z\T |ü⁄wæŒ+∫ sê*b˛‘êsTT. yT|òü÷\T >∑T$T>∑÷&ç

e]¸+∫ $∫Ã¤qïeTÚ‘êsTT. Hê\T>∑Ts√E\T |ü∫Ãø£ãj·Tfi¢ À ‹]– q•düTÔ+≤sTT.

˝Àø±ìï |ü+&ÉTyÓHÓï\‘√ ì+|æ |üP]íe÷‘ês¡ø£sêE ≈£îVüA XÊs¡«]˝À

n<äèX¯ó´&Í‘ê&ÉT. e÷qe⁄&É÷ n+‘˚. ¬s+&ÉT s√E\T á Á|ü|ü+#·eTH˚

Hê≥ø£XÊ\˝À qÏ+∫b˛‘ê&ÉT. XÊX¯«‘·y˚TMT Ò<äT. ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ ì‘· eTT,

ìs¡TZDeTT, ì]«ø±s¡+.

< : n+‘ê eÏº nã<ä∆+.

uÛÑè,yÓ’,Áã:˙e⁄ HêdæÔ≈£î&ç ≤>± ø£ì|ædüTÔHêïe⁄. C≤Á>∑‘·Ô! >∑Ts¡T<e⁄\‘√ #Ó|ü⁄‘ê+.

_Ûøå±bÕÁ‘·

86

< : q+BX«s¡T&ÉT Ç+‘·ùd|ü⁄ #Ó|æŒHê, ˇø£ÿfÒ #Ó|æŒ+~. nB düùV≤‘·Tø£+>± Ò<äT.

uÛÑè : düùV≤‘·Tø£+>± Ò<ë!

yÓ’ : >∑Ts¡T<e⁄ì˝≤>± #ÓbÕŒ&ÉT.

< : eT÷s¡Tâ\≈£î yê–+< |ü~ ‘·&Ée\T yê–‘ düùV≤‘·Tø£yÓTÆb˛‘·T+~. yπsÁ|üe÷D≤

\ø£ÿs¡ Ò<äT.

n+ : (#·Ts¡#·Ts¡#·÷dü÷Ô) yTeT+‘ê eT÷s¡Tâ\+!

< : MT≈£î ø√|ü+ sêe&É+˝À ÄXÃs¡ yTeTT+~? Á|ü|ü+#·+ ˇø£ÿ Á|ü‹uÛÑqT e÷Á‘·+

m|ü&É÷ düVæ≤+#· Ò<äT.

q+ : n‘·ì‘√ Á|ü‘´+>± yê~+#·&É+<ìøÏ? HqT |ü~s√E\ ÁøÏ‘·+ ÁãVü≤à|ü<ësêúìï

$XBø£]dü÷Ô _Ûøå±bÕÁ‘·MT<ä düVü≤ÁdüHêe÷\T ÁyêXÊqT, $ì|ækÕÔqT.

< : ‘·|üŒ≈£î+&Ü $Hê\dæ+<˚. >∑Ts¡T≈£î\eT+‘ê Äø£*∫#·TÃ‘√ eT\eT\ e÷&ç

b˛‘·÷e⁄+~! qø£qø£˝≤&˚ bı≥º\‘√ neX¯´+ $q+&ç. Äø£* rs¡T‘·T+~.

»qà‘·]düTÔ+~.

q+ : á XØs¡+ ì‘· + ø±<äT. á XØsêìøÏ ø£*π>ø£wüºdüTU≤\T n+‘·ø£+fÒ ì‘· +

ø±e⁄. |üs¡ÁãVü≤à yÓTTø£ÿfÒ ì‘· +. ø±ãÏº |üs¡e÷s¡ú∫+‘·qyT e÷qe⁄&çøÏ ø£s¡Ôe´+.

düT : (Hê\Tø£ #·|üŒ]dü÷Ô) <ëVü≤+! <ëVü≤+!

< : zsT÷, |æ∫Ãyê&Ü! $qT, $qT. eTq q+BX¯«s¡T&ÉT |üs¡eT|ü<ëeTè‘êìï

ø£≤øÏådüTÔHêï&ÉT. ˇø£ |ü⁄&çôd&ÉT |ü⁄#·TÃø√. Ò∫ ≈£Ls¡TÃ+≤e⁄!

uÛÑè : ˇø£Á|üø£ÿ ÁbÕD≤\T b˛‘·÷e⁄+fÒ á yÓøÏÿ]+|ü⁄ Ò$TÏ?

< : eT] á y<ë+‘· uÀ<Ûäq˝À?

q+ : ˙e⁄ n<∏ä'|ü‹‘·T&ÉyÍ‘êe⁄. m+‘· |üPs¡«|ü⁄D´yÓ÷ e⁄+fÒ>±ì Äs¡dü÷ø±Ô\T ns¡ú+

ø±e⁄— neTs¡‘·«+ ÁbÕ|æÔ+#·<äT.

< : dü«\ŒyÓTÆq á q÷πs+&É¢ J$‘·+‘√H y>∑ Ò≈£î+&Ü ñHêïqT. n˝≤+≥|ü&ÉT á

neTs¡‘·«+ <ìøÏ?

yÓ’ : me] >=&Ée yê]~>± e⁄+~. düTeT+‘·T&ÉT eTfi≤¢ ø£qTï\T ‘\ydü÷Ô ñHêï&ÉT.

uÛÑè>∑÷! ‘·«s¡>±b˛sTT á ø£eT+&É\Te⁄‘√ »\+ rdüT≈£îsê.

(uÛÑè>∑Te⁄ ø£eT+&É\+‘√ yê´düTì ≈£î°sêìøÏ |üs¡T¬>‘·TÔ¬øfi¯ó¢‘ê&ÉT. <˚e\T&ÉT

q+BX«s¡T&ÉT ‘·|üŒ ‘·øÏÿqyês¡+‘ê ~>∑T\T|ü&ç düTeT+‘·Tì#·T≥÷º ≈£Ls¡TÃ+≤s¡T.

yÓ’X+bÕj·TqT&ÉT ñ‘·ÔØj·T+‘√ düTeT+‘·TìøÏ $düTs¡T‘·÷ e⁄+≤&ÉT.)

87

q+ : (<e\TìMT<ä ø√|ü+‘√ _Ûøå±bÕÁ‘· ‘·‘ê«ìï ‘√&ç$<ë´s¡Tú\≈£î ñ|üq´dæ+#ê\ì

>=+‘·T düe]+#·Tø=ì) <e\T&ÉT HêHêÏøÏ n<Û√>∑‹bÕ\e⁄‘·THêï&ÉT.

< : ø±<äT, ø£åDø£åD≤ìøÏ.

q+ : dü]>± #ÓbÕŒe⁄. ø£åDø£åD≤ìøÏ n<Û√˝Àø±ìøÏ <ë]rdüTÔHêï&ÉT. HêdæÔø£‘·«+ n‘·ìï

Äy•+∫+~. #ê‹ #·yÓTÆq uÛÖ‹ø£‘·‘ê«ìï uÀ~ÛdüTÔHêï&ÉT. ◊Væ≤ø± …’q uÛÀ>±\T,

<Û äq<ÛëHê´\T XÊX¯«‘·+ø±e⁄. e÷qe⁄q≈£î |üs¡e÷e<ÛäT\T ø±e⁄. ny˚

bı+<äe\dæqyÓ’‘, »+‘·Te⁄\≈£L, e÷qe⁄\≈£L uÛÒ<ä+ Ò<äT. ìs¡TbÕ~Ûø£dü‘êÔs¡úyÓTÆq

Äq+<ä+, dü∫Ã‘·‡«s¡÷|üyÓTÆq Äq+<ä+ ø£ÿfÒ $y#·Hê ãT~∆>∑*–q eTqTEìøÏ

Ä<äs¡Ù+. Ä Äq+<äyT ÁãVü≤à+.

< : ã Ò #·ø£ÿì ñ|üHê´dü+! >∑Ts¡T<e⁄\qT+&ç ≈£L&Ü Ç˝≤+Ï yê>∑È] Á|üeVæ≤+#·

Ò<äT.

q+ : ($ì|æ+#·Tø√≈£î+&Ü eT∞fl) |üø£«eTqdüTÿ\T Ä ÁãVü≤à+ø√dü+ nH˚«wækÕÔs¡T.

áuÛÀ>±\T yê]øÏ ˇø£ …ø£ÿ˝Àì$ ø±e⁄. Ç+<äT≈£î |üP»´bÕ<äT Ò ‘êsêÿD+.

(ÄyX+‘√) kÕÁe÷C≤´\T yê]#‘·T\ MT<äT>± q&ç#êsTT. ≈£îs¡TbÕ+&Ée⁄\ eT<Ûä

ìcÕÿeTT …’ Á|üe]Ô+#ês¡T. dæ+Vü‰düq eT~Ûwæ+∫q Ä \*‘ês¡TD bÕ<äeTT\T

áHê&ÉT _Ûø£åø√dü+ Áu≤Vü≤àDyêÏ À M~ÛM~Û À dü+#·]düTÔHêïsTT. @$ ã+>±s¡T

>∑+≥+‘√ uÛ≤s¡‘· dü+Væ≤‘êø£è‹ì ø£$‘ê ø£q´#‘· \*‘· qè‘· + #sTT+#êjÓ÷,

@$ ˝Àø£ dü+Á>∑Vü‰s¡ú+ |ü<äTHÓì$T~ |ü⁄sêD≤\T @ø£<ÛëÏì s¡∫+#êjÓ÷, Ä

n+>∑T∞ düHê<∏äeTT …’q |ü\¢yê+>∑Tfi¯ó\T _Ûøå±bÕÁ‘· ø°*+#êsTT. y˚<ä$uÛ≤>∑+

#dæ, eTH√»„+>± e*¢+# Ä eTè<äTø£+sƒ¡+ ªª_Ûøå±+ <V”≤, _Ûøå±+ <V”≤,µµ nì

eTTø£ Ôø£+sƒ ¡+‘√ ˙\y˚T|ò üT|ü<∏ë\˝À yÓTTs¡ π> >∑s¡ ®q˝≤>∑ ø±o M<Û äT˝À¢

e÷s¡TÁyÓ÷>∑T‘·T+≥T+~. n˝≤+Ï eTVü≤s¡T¸ Ò Hêsêj·TD dü«s¡÷|üyÓTÆq <ë]Á<ë´ìï

d”«ø£]+∫ dü+j·TeTT …’ ñHêïs¡T. n˝≤+Ïyêπs yÓT<ä\≈£î+&Ü e⁄+fÒ MT¬ø+<äT≈£î

á ‘·Vü≤‘·Vü≤?

düT : ˙fi¯ó¢!.... fi¯ó¢!....

ÁãVü≤à#ês¡T\+‘ê : uÛÑè>∑Te⁄ ˙s¡T ‘uÀj·÷&ÉT. ‘·«s¡ ÀH ekÕÔ&ÉT.

düT : nu≤“!....

< : eTq q+BX«s¡ eTTwæº+|ü#·T\yê] ñ|üHê´düyÓTÆHêeTT–j·T Ò<äT. n|ü& m˝≤

ekÕÔ&ÉT?

_Ûøå±bÕÁ‘·

88

yÓ’ : ábÕÏøÏ edü÷Ôñ+&Ü*. #ê˝≤ùdô|’+~.

düT : ÁbÕD≤\Tø£&Éã≥Tº‘·THêïsTT..... Ç˝≤ <ëVü≤C≤«\˝À¢ e÷&ç #êee\dæ+<Hê?

< : m+<äT≈£î #êyê*? eTq q+BX«s¡T&ÉT ñHêï&ÉT. (n‘·ì yÓ’|ü⁄ ‹]–) @B, MT

ñ|üHê´kÕeTè‘êìï ˇø£ÿkÕ] sT÷düTeT+‘·TìMT<ä Áb˛øÏå+∫ Áã‹øÏ+#·T<äTs¡÷,

|ü⁄D´eTT+≥T+~.

yÓ’ : Ç|üŒÏπø dü>∑+ #·∫Ãb˛j·÷eTT. Çø£ eTeTà*ï Áã‘·ø£ ìe«yê @$TÏ?

< : n˝≤ø±<äT. ìs¡TbÕ~Ûø£dü‘êÔs¡úyÓTÆq Äq+<ä+ jÓTTø£ÿ dü«s¡÷bÕìï ‘Ó\TdüTø√yê*.

n< e÷qe»qà m‹Ôq+<äT≈£î |òü\+.

yÓTT.Áã: q+BX«s¡T&ÉT >∑Ts¡T≈£î\+ $&ç∫yÓ[fl ≈£î&ç∫ e∫Ãq≥T¢Hêï&ÉT. Òø£b˛‘ sT÷

#·s¡Ã≈£î ~>∑&ÉT.

< : n‘·&ÉT kÕøå±‘·TÔ q+BX«s¡T&ÉT. Äø£*<ä|ü\T n‘·ìøÏ ñ+&Ée⁄.

¬s+.Áã:n+fÒ Væ≤e÷\j·÷˝À¢ yTdæe#êÃ&ÉH>±?

< : n˝≤>∑ì HqT #ÓbÕŒHê? Ä bÕ|ü+ Hê¬ø+<äTø£+≥>∑&É‘ês¡T?

q+ : eÏº |üXóe⁄! bıs¡bÕ≥Tq...

< : dü+j·TeTT\T Ç˝≤ n+‘·XÙÁ‘·Te⁄\≈£î eX+ø±e&ÉyTHê?

y : <e˝≤! ÁXó‹$T+∫ b˛‘·÷ e⁄+~. Ç+‘· #·+>± eTqyÓT|ü&Ó’Hê Á|üe]Ô+#êe÷?

ªªãTuÛÑTøÏå‘·' øÏqï ø£s√‹, bÕ|ü+?µµ n~>√ |üP»´bÕ<äT\T edüTÔHêïs¡T.

yÓTT.Áã : XØs¡+ ã&É* ñ+~.

¬s+.Áã : ø£qTï\T HÓ‘·TÔs¡TC§‘·TÔ ≤¢>± ñHêïsTT.

< : ÁãVü≤àes¡Ãq yÓTT*πøeTTK+ yê&ç eT*q yT|òü÷eè‘·yÓTÆq #·+Á<ä_+ã+˝≤>∑ e⁄+~.

yÓ’ : yê´≈£î\ Vü≤è<äj·TT\T>± ø£ì|ædüTÔHêïs¡T.

yÓTT.Áã : |üP»´bÕ<äT\‘√ Ç+ø± mes√ edüTÔqï≥T¢qï~.

¬s+.Áã : mø£ÿ&√ #·÷#êeTT.

yÓTT.Áã : yê] dü+>∑‹ m˝≤ e⁄Hêï, yê] q&Éø£ Àì |ü⁄ mø£ÿ&√ #·÷#êeTT.

<˚ : C…’$TqT\T

yÓ’ : eTTK+˝À e÷s¡TŒ ø£*–+~.

89

yÓTT.Áã : qT<äT≥ eTT&É‘· Òs¡Œ&Ü¶sTT.

¬s+.Áã : ø£]ƒH√|üyêkÕ\T! n˝≤+Ï <äè&ÛÉXØs¡T\T≈£L&É #·*+∫b˛j·÷s¡T.

< : Çdt! |üP»´bÕ<äT\ ø£qTï\qT+&ç ¬s+&ÉÁXóe⁄\T sê˝≤sTT.

yÓ’ : m|ü&É÷ yê] ø£qTï\T #ÓeTà–\¢ Ò<äT.

< : <äTs¡“¤s¡+, Ä $XÊ\ HÁ‘ê+#· ≤\qT+∫ yÓ&É Ò Ä#·÷|ü⁄\T X\´‘·T˝≤´ …’ Hê

Vü≤è<äj·T ≈£îVü≤sêìï N*Ã ydüTÔHêïsTT. Ä |ü$Á‘ê<Ûäsê\T #·*düTÔHêïsTT... @<√

e÷≤¢&ÉT‘·THêïs¡T.

yÓ’ : eTTK+MT~ eT&É‘·\T $cÕ<äuÛ≤s¡+‘√ m≈£îÿej·÷´sTT.

< : Çdt, $qT $qT.

(yê´düT&ÉT C…’$Tì‘√ e÷≤¢&ÉT‘·÷ edüTÔ+≤&ÉT. eT+∫ &ÉT¶ bı&Ée⁄\Tqï eT˙wæ,

ej·TdüT‡ eT[¢Hê jÓ÷>±uÛ≤´dü+e\¢ X¯Øs¡+, ã*wü+>± e⁄+~. @&ÉT s√E\qT+∫

‹+&ç Òø£b˛e&É+ e\¢ eTTK+ edæyê&çb˛sTTe⁄+~. nsTTHê ÁãVü≤à‘»$T+ø± e÷¢q+

ø± Ò<äT. »&É\T <ä≥º+>± bı&ÉT>±Z y˝≤&ÉT‘·÷e⁄+≤sTT. >∑&É¶+C§+|ü+>± ñHêï n+‘ê

bı&ÉT>±Z Òø£ eTTK+ >∑+;Ûs¡+>±, n+<ä+>± ø£ì|ædüTÔ+~. #Óe⁄\≈£î s¡TÁ<ëø£å ≈£î+&É ≤\T,

yÓT&É˝À s¡TÁ<ëø£åe÷\ ñHêïsTT. ø±fi¯fl≈£î bÕ<äTø£\T, _fi¯fl>√∫ <√e‹, (Äs√E˝À¢

øö|”q+‘√ ø±oM<ÛäT˝À¢ _Ûøå±≥q+ #˚dæHê, sT÷HêÏ Hê≥ø£s¡+>∑+ MT<ä n˝≤

ø£ì|æ+#·≤ìøÏ M Ò¢<äT.) #ÓøÏÿfió¢ $XÊ\+>± ñ+≤sTT. eTT≈£îÿ ø√fÒs¡T˝≤>± e⁄+≥T+~.

ø£qTï\T m<äTÏyê] Vü≤è<äj·T+ N*Ã #·~y≥≥Tº>± e⁄+≤sTT. eTTK$ø±dü+ düeTÁ>∑yÓTÆq

Á|ü|ü+#êqTuÛÑyêìï, ÁãVü≤àC≤„q dü+|ü‹Ô yÓ\¢&çdü÷Ô e⁄+≥T+~. #·÷&É>±H n‘·&ÉT eTVü‰ø£$

nì ≈£L&É ‘Ó\TdüTÔ+~.

C…’$Tì yê´düTì n+‘· bı&É>∑]ø±&ÉT. ø±ì n‘·ìø£+f… Ò‘·yê&ÉT. yê´düTì

<ä>∑Zπs #·<äTe⁄≈£îHêï&ÉT. n#·Ã+>∑ >∑Ts¡Te⁄ ˝≤>∑ ‘·]|ò”<äj·÷´&ÉT. >∑Ts¡T≈£î\eT+‘ê Ç‘·ì

ÄC≤„qTkÕs¡+ q&ÉTdüTÔ+~. y˚<ë<Ûä j·Tq+, y˚<ë+‘· ÁãVü≤à dü÷Á‘ês¡úuÀ<Ûäq\T Ç‘·&˚

q&ÉT|ü⁄‘·T+≤&ÉT. n+fÒ yê´düT&ÉT >∑Ts¡T≈£î˝≤ìøÏ Á|æì‡bÕ Ÿ ◊‘, C…’$Tì yÓ’dt Á|æì‡bÕ Ÿ.

yê´düT&ÉT m|ü&É÷ Áyêdü÷ÔH√, Ä˝À∫dü÷ÔH√ ñ+≤&ÉT. n+<äTe\¢ øÏ¢wüºyÓTÆq $X‚cÕ\T

‘Ó\T|üe\dæ e∫Ãq|ü&ÉT e÷Á‘·yT n‘·ì ñ|üHê´kÕ\T+≤sTT.

uÛÑè>∑Te⁄ yê]yÓqTø£ >∑Ts¡Te⁄\ ø£eT+&É\Te⁄, _Ûøå±bÕÁ‘· |ü≥Tºø=ì edü÷Ô e⁄+≤&ÉT.

yê´ : C…’$T˙!

_Ûøå±bÕÁ‘·

90

C…’ : (ìÁ<ä ÀqT+∫ yT\Tø=qï≥T¢>±) @$T >∑Ts¡÷!

yê´ : |ü⁄sêD≤\≈£î Á|ü‘·T\T ÁyêdüT≈£î+≥THêïsê!

C…’ : ÁyêdüTø√e&ÉyÓTÆ+~. Ç+Ï+≤ #·<äTe⁄‘·THêïs¡T.

yê´ : uÛ≤s¡‘·yÓ÷?

C…’ : |ü⁄sêD≤\ø£+f… uÛ≤s¡‘·+ Á|ü‘·T\T ø√ø=\¢\T>± Àø£+˝À yê´|æ+#êsTT. m+<äT≈£î

n˝≤ n&ÉT>∑T‘·THêïs¡T?

yê´ : y<ë+‘· dü÷Á‘ê\T≈£L&É #sTT<ëÏb˛sTTq eqïe÷≥!

C…’ : MT Vü≤è<äj·T+ ns¡ú+ ø±e≥+ Ò<äT.

yê´ : (ì≥÷º]Ã ‘·q≈£î ‘êqT>±) ñqï neø±X+≈£L&É b˛sTT+~.

C…’ : @ neø±X+ b˛sTT+~? H&<√ MT˝À e÷s¡TŒ ø£ì|ædü÷Ôe⁄+~.

yê´ : Hê |ü⁄düÔø±\T ˝Àø£+ #‹˝À |ü&É≈£î+&Ü e⁄+fÒ m+‘· u≤>∑T+&~?

C…’ : (yê´≈£î\+>±) m+<äTøÏ ≤ e÷≤¢&ÉT‘·THêïs¡T? MTø±yê´\T eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq$. Àø£+

MT ø±yê´*ï düèwæº+#· Ò<äT. MT ø±yê´\T ˝Àø±*ï düèwæº+#êsTT. uÛ≤$ ø£e⁄\≈£î

e\dæq+‘· edüTÔe⁄qT n+~düÔ$. MTs¡T düèwæº+∫qìï |òüT≤º\T, ∫Á‹+∫qìï

bÕÁ‘·\T eTπsø£M #j·T Ò<äT. MT düèwæº u≤VüQfi≤´ìøÏ uÛÑ$wü ‘·TÔ À |ü+&ç‘·T\T

ndü÷j·÷|üs¡eXó …’ MT≈£î ãVüQ‘·« e÷bÕ~kÕÔs¡T. Ç~ì»+. MT Á|ü‹uÛÑ nqq´+.

Ç˝≤+Ï |ü⁄düÔø±\T Àø£+˝À Á|ü#ês¡+ ø±yê*. MTs¡T Ä Á|ü#ês¡ ìùw<Ûä+ m+<äT≈£î

ø√s¡T‘·THêïs√ ns¡ú+ ø±e≥+ Ò<äT.

yê´ : Ç|ü&ÉT ≈£L&É Hê |ü⁄düÔø±\T n˝≤π> ø£ì|ædüTÔHêïj·÷!

C…’ : Ç|ü& ø±<äT, m|üŒÏø° ì‘· q÷‘·Hê\T. Xã› ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ‘Ó*dæq yê&Óe«&É÷

MT ø£è‘·T*ï ø±<äq˝Ò&ÉT. MT Á|ü‹uÛÑ≈£î #Ó*j·T*ø£≥º˝Ò<äT. MT ø£$‘ê«ìøÏ

»sêeTj·TeTT\T ˝Òe⁄. >∑Ts¡÷, >∑Ts¡÷! MTyêø±´\T #·<äTe⁄‘·÷ e⁄+fÒ H˚˙

Á|ü|ü+#êHï eTs¡∫b˛‘êqT. Hê Vü≤è<äj·T+˝À @y√ uÛ≤yê\T |üs¡T¬>&ÉT‘·T+≤sTT.

ˇø£ ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq $C≤„q ‘»düT‡ qHêïe]düTÔ+~. qqTï HqT eTs¡∫b˛‘êqT.

yê´ : ($cÕ<ä+>± qe⁄«‘·÷) á ñ|üyêdü+˝À ≈£L&É ˙ ø£ ≤π> ø£ì|ædüTÔqïyê?

C…’ : Ä Á>∑+<∏ë\T <ä>∑Zs¡T+&ÉãfÒº Hê≈£î ø£wüºeTì|æ+#·≥+ Ò<äT.

yê´ : Hê e+ø£ #·÷&ÉT. Js¡ À Js¡ eT\–e⁄qï ˙ ø£qTï\T ìs¡à˝≤ø±X|ü⁄ ˙*˙&É\T

Á|üdü]düTÔHêïsTT. ne´ø£Ôu≤<ÛäqT dü÷∫düTÔHêïsTT.

91

C…’ : Ò<äT, Hêπøu≤<Ûä Ò<äT.

yê´ : ˙≈£î ‘Ó©<äT. ˙e⁄ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêïe⁄.

C…’ : $∫Á‘·+>± e÷≤¢&ÉT‘·THêïs¡T. Ç+‘·es¡≈£î |üP»´bÕ<äT\T Ç˝≤ e÷≤¢&É>±

$q Ò<äT. Áø=‘·Ô>± ø£ì|ædüTÔHêïs¡T.

yê´ : (HÓeTà~>±) πøø±<äT, Hê≈£î HH Áø=‘·Ô>± ñqï≥T¢qï~. ($cÕ<ä+>±). C…’$T˙!

C…’$T˙! Hê |ü⁄düÔø±\T ˝Àø£+˝À Ò≈£î+&Ü #j·T≤ìøÏ M Ò¢<ë?

C…’ : MT ø£è‘·T\qT >∑÷]Ã Ç+‘·>± Äsê≥|ü&ÉT‘·THêïs¡T <˚ìøÏ? Ç+‘· yê´≈£î\

|ü&Ée\dæq nedüs¡+ ø£ì|æ+#·≥+ Ò<äT.

yê´ : e‘ê‡! n˝≤ø±<äT. Hê |üPs¡«‘·‘·«eT+‘ê Hê≥T≈£îb˛sTT ˙ Vü≤è<äj·T+ ø£s¡ÿXyÓTÆ

b˛sTT+~. j·TTeVü≤è<äj·T+ n+‘·≈£î $T+∫b˛<äT. Ç+ø± ø£qTuÛÑe+ ø±yê*.

Hê ø±e´$|ü+N Hê<ä+‘√ ‘·qàj·TT&ÉyÓ’ b˛j·÷e⁄. ‘·qàj·TT&ÉyÓ’ b˛sTTq+‘·ø±\+

˙≈£î ˝À≥T ø£ì|æ+#·<äT.

C…’ : düs¡«‘√eTTU≤ …’q MT ø±yê´˝À¢ ˝À≥T˝≤! ndü+uÛÑe+. HqT ˇ|üø√ ÒqT. MTs¡T

s¡düE„\˙, >∑+;Ûs¡ Vü≤è<äj·TT\˙, dü÷ø£åàãT<äT∆\˙, >∑Ts¡T≈£î\+, yês¡D≤dæ, uÛÑs¡‘·

es¡+ #Ó|ü≈£î+≥THêïsTT.

yê´ : >∑Ts¡T≈£î\+ ø±<äT. uÛÑs¡‘·es¡+ ø±<äT. ˙˝Àì j·TTeVü≤è<äj·T+ #ÓãT‘·÷ e⁄+~.

˙e⁄ Á|ü‹uÛ≤XÊ*eì #Ó|üø√≤ìøÏ qqTï >=|üŒyêDÏí #düTÔHêïe⁄. Hê |ü⁄düÔø±\T

eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆqeì n+≥THêïe⁄.

C…’ : (eTTK+ mÁs¡ã&ÉT‘·T+~) MT |ü⁄düÔø±\T #ê˝≤ >=|üŒ$. ≈£L\+ø£wü+>± e÷qe⁄DÏí

∫Á‹+#êsTT. MTπseTHêï düπs, @ ˝À≥TbÕ≥T\÷ yêÏ À Òe⁄.

yê´ : |æ∫Ãyê&Ü! Hê MD≤Hê<ä+˝À ÁXó‹ ‘·+‘·Te⁄H \–+#· Ò<äT.

C…’ : Ä"! ($düTÔb˛sTT, ¬s+&ÉT ì$TcÕ\T yÓTT>±q HÓ‘·TÔs¡T #·Tø£ÿ Ò≈£î+&Ü #·÷∫) ÁXó

‹ ‘·+‘·Te⁄ \–+#· Ò<äT! ÁXó‹ ‘·+‘·Te⁄H \–+#· Ò<äT!

yê´ : HÏøÏ ‘Ó*dæe∫Ã+~!

C…’ : |üP»´bÕ<äT\ Vü≤è<äj·T+ ÁãVü≤à |ü<ës¡ú+˝≤>± ø£ì|æk Ô+~.

yê´ : uÛÑè>∑÷! (Ä˝À∫düTÔqï yê´düT&ÉT ˇø£ÿkÕ]>± ø£]ƒq+>± |æ\TkÕÔ&ÉT. |æ\T|ü⁄‘√

Vü≤&É*b˛sTT uÛÑè>∑Te⁄ eDÏøÏb˛‘·÷ e⁄+≤&ÉT.) @B Hê _Ûøå±bÕÁ‘· (uÛÑè>∑Te⁄

_Ûøå±bÕÁ‘·

92

eDT≈£î‘·Tqï #‘√Ô _Ûøå±bÕÁ‘· n+~j·T´uÀ‘ê&ÉT. C≤]ÁøÏ+<äã&ç Áeø£ÿ\jT´<.

C…’$Tì |ü≥Tº≈£î+≤&ÉT.)

C…’ : (ø√|ü+‘√) z] nÁbÕ#·T´&Ü!

(á eT+<ä*+|ü⁄‘√ ‘·‘·Ôs¡bÕf…≈£îÿyÓ’ ø£eT+&É\Te⁄ øÏ+<äã&ç Áã<ä› Ö‘·T+~. yê´düTì

eTTK+˝À $cÕ<äπsK ø£ì|ædüTÔ+~.)

C…’ : n|üX≈£îq+! n|üX≈£îq+! Çø£MT<ä≥ >∑+>±rs¡ú+ \_Û+#·<äT ø±uÀ\T! eTVü≤<yé!

eTVü≤<yé! yTyT$TbÕ|ü+ #XÊeTT? ‹+&ç Òø£b˛sTTHê, á |ü$Á‘· uÛ≤^s¡~Û

»\+‘√ bı≥º\T ì+|ü⁄≈£î+≥THêïeTT. BìøÏ≈£L&Ü H√#·Tø√ Ò<ë?

yê´ : m+<äT≈£î <ä÷|üÏ\T¢‘êe⁄? ø±oìyêkÕìπø H√#·Tø√ Ò<äT.

C…’ : Ä"! Ä"! @$T ôd\$#êÃs¡T! •e •yê! >∑Ts¡Te⁄\ eTTK+qT+&ç e∫Ãq yê≈£îÿ

e´s¡ú+ ø±<äT.

yê´ : e´s¡ú+ ø±<äT! n˝≤ ì]∆wüºyÓTÆ ø£ì|ædü÷ÔH e⁄+~. (ˇø£ÿ nÁXóø£D+ #‹˝À e⁄qï

_Ûøå±bÕÁ‘· À |ü&ÉT‘·T+~. yê´düTì eTTK+MT<ä eTT&É‘· …≈£îÿyÍ‘êsTT. C…’$Tì

œqTï&Ó’ Ä‘·Ts¡‘·‘√ >∑Ts¡Te⁄ eTTK+˝ÀøÏ #·÷kÕÔ&ÉT.) á C≤]q nÁXóø£DyT

Ç~es¡πø sT÷ _Ûøå±bÕÁ‘·˝À e]¸+∫ ñqï≥¢sTT‘˚!.. C≤s¡˝Ò<äT. n+<äTø£H˚

ÁXó‹ Òì sê>∑e÷\|æ+#êqT. áeT÷s¡â Àø£+ |üs¡eXyÓTÆ ‘·\eP|æ+~.

C…’ : (ns¡ú+ø±ø£) ÁXó‹>∑*|æ Ç|ü&ÉT q÷‘·qsê>∑+ m+<äT≈£î Ä\|æ+#·sê<äT?

yê´ : yÓqTø£Ï ø£+sƒ¡e÷<ÛäTs¡ + q•+∫+~. nsTTHê sT÷ <X+˝À bÕ& neø±X+

b˛sTT+~. nHê>∑]≈£î\eT<Ûä bÕ&çHê |òü\+ Ò<äT.

C…’ : ø£åDø£åD+ MT Vü≤è<äj·÷ìøÏ <ä÷s¡eTÚ‘·Tqï≥T¢HêïqT. Ç‘·ì‘√ MT Vü≤è<äj·T+

#Ó|üŒ>∑÷&É<ë?

yê´ : (ns¡ú+ Òì #·÷|ü⁄\‘√ #·÷dü÷Ô _Ûøå±bÕÁ‘· À) Hê J$‘· Á|üuÛ≤‘·ø±\+˝À ˙˝À

nÁXóø£D+ sê\ Ò<äT. ∫e]øÏ |æ&ÉT>∑Hêï |ü&É Ò<äT. |ü&çq≥¢sTT‘, m+‘· $ø±dü+

ø£*π>~! m+‘·#Ó’‘·q´+ ø£*π>~! Hê≈£î dü∫Ã<ëq+<äyÓTÆq <äèwæº jTs¡Œ&~. Ä

>∑+;Ûs¡Vü≤è<äj·TT&Ó’q ø£èwüßíDÏí, n≈£îÿs¡T bÕ+&Ée⁄*ï, ‘·øÏÿq sêE*ï, e÷qe⁄*ï

ns¡ú+#düTø=ì ñ+&yêDÏí. <e‘êø√Ï düVæ≤‘·+ qyÓ÷yêø£+ #dæ ñ+&~. Ò<äT,

Ä |ü⁄D≤´ìøÏ H√#·Tø√ Ò<äT. Ä ñ<ës¡<äèwæº Òø£b˛e&É+e\¢H sT÷ >∑Ts¡T≈£î˝≤ìï,

á ìsê“¤>∑ e÷qe˝Àø±ìï ø£cÕº\T bÕ\T#XÊqT. á e÷qe⁄\≈£î #ê‘·Ts¡«s¡í +

93

$~Û+#êqT. ;<ä\≈£î Á<√Vü≤+#ùd ø£s¡à dæ<ë∆+‘·eT÷, ne‘ês¡yê<äeTT uÀ~Û+∫

<ëdü + n+^ø£]+|üCÒXÊqT. Hê ^‘· á ø£s¡àuÛÑ÷$T˝À m+‘·ø±\eTT+≥T+<√

n+‘·es¡≈£î ìeè‹Ô Ò≈£î+&Ü #XÊqT. á dü+|òüTyT e÷]b˛≈£î+&Ü ÄXÊdæ+#êqT.

á _Ûøå±bÕÁ‘·‘√ Ä ø£wüºJe⁄*ï J$+#·eTHêïqT. eTVü‰|üsê<Ûä+ #˚XÊqT.

e÷qe⁄ì˝À Ç+‘· n~Ûø±s¡|æbÕdü, Ç+‘· nVü≤+ø±s¡+ ñ+≥T+<äì nqTø√ Ò<äT.

á nVü≤+ø±s¡uÛÑ÷sTTwüyÓTÆq Vü≤è<äj·÷ìï q$Tà, Vü≤è<äj·T |ü]es¡Ôq+ø√dü+

bÕ≥T|ü&ÉeTHêïqT. Ä<Ûë´‹àø£eTH ù|s¡T‘√ ‘·T#·Ã¤uÛÖ‹ø£ ‘·‘ê«ìï ñ|ü<•+#êqT.

Ä<äs¡ÙÁbÕj·T+>± Ç˝≤π> _Ûøå±bÕÁ‘· ì∫Ã $<ëé+‘·T*ï bÕ&ÉT#XÊqT. C…’$T˙!

C…’$T˙! Ä ÁãVü≤à#ês¡T\e+ø£ #·÷&ÉT: Ä bÕ\T>±πs #ÓøÏÿfió¢ m˝≤bÕ* b˛j·÷jÓ÷!

$<ë´ãTuÛÑT≈£åîe⁄ …’q ÄHÁ‘ê\T m˝≤ Bq+>± ñHêïjÓ÷! <äTs¡“¤s¡+! HqT yê]

eTTK+ m˝≤#·÷#~! ‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT e<ä* qqTï qeTTàø=ì ÄÁXsTT+#ês¡T.

$<ë´_Ûø£åø√sês¡T. ì‘· XóÁXSwüHÓs¡|ü⁄‘·÷ e⁄Hêïs¡T. Á|ü‹|òü\+>± @$T ÇdüTÔHêïqT.

@&ÉT s√E\qT+∫ ‹+&ç ‹|üŒ\T Ò≈£î+&Ü |üdüTÔ+#êqT! Çø£MT<ä ≈£L&É yê]πø$T

ñ|ü<X+ #Ój·TúÀ‘·THêïqT? á _Ûøå±bÕÁ‘· <Ûä]+∫ Äø£Ï ∫#·TÃ‘√ ~>∑+‘ê\<ëø£

‹s¡>∑+&Éì ñ|ü<˚X¯$Tj·TúÀ‘·THêïqT. nu≤“, $|ü ¢e Vü≤è<äj·÷H˚ï

∫~$Ty˚düTÔHêïqT. (ø£+sƒ¡+ s¡T<ä›eTÚ‘·T+~. C…’$Tì $cÕ<ä+‘√ e÷≤¢&É˝Òø£

b˛‘ê&ÉT. eTT>∑TZs¡÷ yÓT\¢>± ÁãVü≤à#ês¡T˝yÓ’|ü⁄ q&ÉTdü÷Ô e⁄+≤s¡T. <e\T&ÉT,

yÓ’X+bÕj·TqT&ÉT düTeT+‘·TìøÏ ñ|ü#êsê\T #dü÷Ô e⁄+≤s¡T.)

yÓTT.Áã : m+&É Á|ü#·+&É+>± ø±dü÷Ôe⁄+~.

¬s+.Áã : düT&ç>±* πs–+~. >∑Ts¡T≈£î\+˝Àì r>∑\T, ø=eTà\÷ m–]b˛‘·÷ e⁄HêïsTT.

yÓTT.Áã : mqï&É÷ sTT+‘· uÛÑj·T+ø£s¡+>± >±*M#· Ò<äT. Ç+‘· ø£Dø£D˝≤& ì|ü\T

dü÷s¡T´&ÉT Ç+‘·≈£îeTTqTï e]¸+#· Ò<äT.

¬s+.Áã : Á|üø£è‘ ñ‘êŒ‘·ø£s¡+>± e⁄+~.

q+ : |üP»´bÕ<äT\ #‹˝Àì _Ûøå±bÕÁ‘· ø£+|ædüTÔqï≥T¢qï~.

¬s+.Áã : @<√ »s¡T>∑T‘·T+~?

<˚ : (n+<äTø=ì) á >∑Ts¡T≈£î\yêdüT\ dü+>∑‹ m˝≤e⁄Hêï |üP»ýÓTÆq _Ûøå±bÕÁ‘·

πø<√ $|ü‘·TÔ yêÏ\T¢‘·T+~?

(Ç+‘· À yê´dü C…’$TqT\T, uÛÑè>∑Te⁄ekÕÔs¡T. düTeT+‘·T&ÉT ‘·|üŒ n+‘ê ì\TÃì

qeTkÕÿs¡+ #kÕÔs¡T. yê´düT&ÉT $cÕ<ä+‘√ >∑+;Ûs¡+>± e⁄+≤&ÉT.)

_Ûøå±bÕÁ‘·

94

Ç#·Ãø±\T ‘Ó*j·Tì yê]øÏ Çwüßº˝…es¡T+≤s¡T?

‘ÓHê* ˇø£ $\ø£åDyÓTÆq kÕ+düÿ è‹ø£ πø+Á<ä+. Ä<Ûë´‹àø£ >∑Ts¡Te⁄\≈£î ì\j·T+.

bÂsêDÏø£ q°q≥T\≈£î πø+Á<ä+. Vü≤] ø£<∏ä≈£î\≈£î Ä≥|ü≥Tº. Á‹|ü⁄s¡H˚ì sêeTkÕ«$T

#Í<ä], mõ¬ø, |ü+&ç‘· >√|t<˚yé ˝≤+Ï ùV≤‘·Tyê<äT\≈£î, Á|ü>∑‹o\ ñ<ä e÷\≈£î

b˛‘·T>∑&É¶. mõ¬ø‘√ u≤≥T $ì|æ+#˚ HêÏ eTs√ ù|s¡T õ$¬ø. õ.$. ø£èwüísêe⁄

myéT mHé sêjYT uÛ≤yê\≈£î, sêVüQ˝Ÿ kÕ+ø£è‘ê´j·THé Á|üuÛ≤yê\≈£î >∑T¬s’q y˚T<∏ë$.

uÖ<ä∆ yêvàj·÷ìï n+~q y˚Ts¡ #·~yês¡T. Ä ÇHé|òü⁄¢j·THé‡‘√H˚ s¡#·q\T #˚XÊs¡T.

Ä s√E˝À¢ ‘ÓHê*yêdæ #·Áø£bÕDÏ eTÁ<ëdüT˝À Hê–¬s&ç¶‘√ ø£*dæ dæìe÷\T

rdüTÔHêïs¡T. #·+<äe÷eT, j·TTe |üÁ‹ø£\T q&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. ªªÇ+‘·eT+~ì

Áb˛‘·‡Væ≤düTÔHêïs¡T ø£<ë— MT eP] yêπs ø£<ë õ$ ø£èwüísêe⁄. yê]ì rdüT≈£î

sêe#·TÃ ø£<ëµµ nì me¬s’Hê n&ç–‘˚ #·Áø£bÕDÏ ‘·q düVü≤»XË’*˝À, ªªÄ&Ü!

Ä&ÉTeTqø=<äT›. dæìe÷øÏ m≈£îÿyÓ’b˛‘ê&ÉT. uÀ …&ÉT #·~y˚XÊ&ÉT. n+‘· #·~$H√&ÉT

dæìe÷\øÏ, Ä&Üfi¯ó¢ |æ\¢\T #·<äTe⁄≈£îH˚ |üÁ‹ø£\øÏ |üìøÏsê&ÉTµµ nH˚yês¡≥. #·Áø£bÕDÏ

H˚Ïyé Jìj·Tdt. bÕ+&ç‘·´+ y˚s¡T, <ëìì |ü⁄sƒ¡+ô|Ïº Á|üC≤yÓ÷<ä+>±, õVü≤«øÏ

sTT+|ü⁄>± #˚j·T&É+ y˚s¡T. á |üì õ$¬ø #˚j·T Òs¡H˚~ #·Áø£bÕDÏ ñ<›X¯ +.

$»j·Tyê&É Äø±X¯yêDÏ πø+Á<ä+˝À, |æ+>∑[ \ø°åàø±+‘·+>±s¡T ]f…Æs¡j·÷´ø£

yê] kÕúq+˝À ø£èwüísêe⁄ #˚sês¡T. πs&çjÓ÷ ø=+‘· es¡≈£î ø£èwüísêe⁄ Á|ü»„ì uÛÑ]+#·

ø£*–+~. nH˚ø£ $wüj·÷\ MT<ä Äj·Tq≈£î kÕ~Ûø±s¡‘· e⁄+&˚~. Ä s√E˝À¢

e´+>∑ +>± Äj·Tq >∑T]+∫ e÷≤¢&ÉT≈£îH˚yês¡T. ø=+‘·es¡≈£î >ös¡e+‘√H˚. õ$¬øì

f…ÆyÓT+‘Ó’+<äì n&ç–‘˚ ` Äj·Tq ˇø£ÿkÕ] >±* |”*Ã, #·÷&ÉT Hêj·THê f…Æ+ nq>±

ø±\+. m+‘· n+fÒ @$T #ÓãT‘ê+. Ç<˚ düeTj·T+˝À Á^ì#Y˝À ˇø£˝≤>±

e⁄+≥T+~. \+&ÉHé À e÷+#ÓdüºsY À eT∞¢ ‘˚&Ü\T+≤jYT. nyÓT]ø± ádtºø√dtºøÏ

yÓdtºø√dtºøÏ ‘˚&Ü |ü&ÉT‘·T+~. ˇø√ÿkÕ] <ä÷s¡+ m≈£îÿyÓ’Hê ø±\+˝À ‘˚&Ü m≈£îÿe

e⁄+&É<äT. ø=ìïkÕs¡T¢ <ä>∑Zπs e⁄Hêï ø±\uÛÒ<ä+ m≈£îÿe>± e⁄+≥T+~. Ç~ uÛÑ÷>√fi¯+

MT<ä Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\T HÓ’dü]Zø£+>± e⁄qï Á|ü<˚XÊìï ãÏº e⁄+≥T+~. ø±\e÷HêìøÏ

ø=\e÷q+>± nøå±+X¯ πsU≤+XÊ\T e⁄|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT. Ç$ πøe\+ ePVü‰πsK\T.

Ä e÷≥ø=ùdÔ ø±\+ ≈£L&Ü ePùV≤. n<=ø£ Äj·T‘·q+>± ◊Héd”ºHé >∑T]Ô+#ê&ÉT.

<ëìì+#˚ kÕù|ø£å dæ<ë∆+‘·+ Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT. kÕù|ø£å dæ<ë∆+‘· |üPsê«|üsê˝À¢øÏ

95

_Ûøå±bÕÁ‘·

C…’ : düTeT+‘·T &Ó ≤>∑THêï&ÉT?

< : (ø√|ü+ ø£qã&É≈£î+&Ü) Ç+ø±#êe˝Ò<äT. (uÛÑj·T+‘√ ˇø£] eTTK+ ˇø£s¡T

#·÷#·T≈£î+≥÷ e⁄+≤s¡T.)

C…’ : ne»„! >∑Ts¡TÁ<√Vü≤+!

(düTeT+‘·T&ÉT ô|<ä›>± eT÷\T>∑T‘ê&ÉT.)

< : ˇø£ Á|üø£ÿ ÁbÕD≤\Tb˛‘·THêïsTT. ne»„≥, ne»„! (yê´düT&ÉT eTTK+

‹|ü≈£î+≤&ÉT.)

yÓ’ : H&Ó’Hê ˇø£ ø£ãfi+ <=]øÏ‘...

q+ : Çø£ÿ&É ≈£Ls¡TÃ+fÒ m˝≤ <=s¡T≈£î‘·T+~? ø£s¡à#Ój·÷´* Òø£b˛‘ <Ûäs¡àVü‰ì.

< : ÁbÕD+ ø±<äT b˛jT~, <Ûäs¡à+.

eTq+ yÓ[¢q≥¢sTT‘˚... sTT˝≤ kÕ>∑T‘·T+~, ns¡>∑+≥ >∑&ÉTdüTÔ+~ >±ì f…Æ+ e÷Á‘·+

‘Ó*j·T<äT.

Äj·Tq #ê˝≤ dü+e‘·‡sê\T ÄdüÔà‘√ u≤<Ûä|ü&Ü¶s¡T. |ü+#Ó MT<ä dæ˝Ÿÿ˝≤©Ã,

düqïÏ ø±j·TbÕs¡T $Á>∑Vü≤+ ` q&ç#˚ $C≤„q düs¡«dü«+. e⁄#êÃ¤«dü ìXÊ«kÕ\≈£î

m+‘√ ÁX¯eT|ü&Ü*‡q Ä yê´~Û eTìwæì |üs¡eT ø√|æwæº>± e÷s¡TdüTÔ+~. J$‘·+

MT<ä $s¡øÏÔì ø£*–düTÔ+~. <ëìøÏ ‘√&ÉT bı>∑‘êπ> n\yê≥T eT]+‘· Äj·÷düô|fÒº~.

e÷HÓj·T´+&Éì dü\Vü‰ sTTùdÔ ªªJ$‘·+˝À e⁄qï sT÷ ∫qï Äq+<ëìï ≈£L&Ü

e~ …jYTeT+≤sêµµ nH˚yês¡T. õ$¬ø eT+∫ eø£Ô. ÄkÕÔà nqTeT‹ùdÔ nqs¡Zfi¯+>±

e÷≤¢&˚yês¡T.

ˇø√ÿkÕ] $<ä«‘·TÔ ≈£L&Ü eTqTwüß*ï <ä÷s¡+ #˚düTÔ+~. BìøÏ eT+∫ ñ<ëVü≤s¡D

ø£èwüísêe⁄. Äj·Tqì ø£~*ùdÔ mø£ÿ&Óø£ÿ&çy√ @ ø£s¡Te⁄ ô|&É‘ê&ÉT. eTq+ ‘·≥Tºø√ Ò+

nqT≈£îH˚yês¡T. <ä÷s¡+ <ä÷s¡+>± ‘·|ü≈£îH˚ yês¡T. ô|’>± eTTKÁ|”‹, ‘˚HÓ|üP‘·

e÷≥\T Äj·Tq≈£î ‘Ó*j·Tì$. Ç#·Ãø±\T ‘Ó*j·Tì yê]øÏ Çwüßº …es¡T+≤s¡T?

nsTT‘˚, e⁄qï ø=~›eT+~ ùdïVæ≤‘·T\÷ õ.$. ø£èwüísêe⁄ì Á‹ø£s¡D X¯ó~∆>±

sTTwüº|ü&çqyêπs.

` l ls¡eTD

96

C…’ : (yê´düTì eTTK+˝ÀøÏ #·÷dü÷Ô) >∑Ts¡÷, ‘·«s¡>± _Ûø£å≈£îyÓ[fl ekÕÔeTT. MTs¡T

ÄÁXeT+˝À ñ+&É+&ç.

yê´ : (rø£åD+>± C…’$Tìe+ø£ #·÷dü÷Ô) s¡+&ç!

(eTT+<äT q&ÉTkÕÔ&ÉT. nø£ÿ&ÉTqï ÁãVü≤à#ês¡T\+‘ê yÓ+≥ q&ÉTkÕÔs¡T. C…’$Tì

ø£sƒ¡e*¢ eT+Á‘·#·s¡D+ m‘·TÔ≈£î+≤&ÉT. yê´düT&ÉT ‘·|üŒ ‘·øÏÿqyês¡+‘ê >=+‘·T\T

ø£*|æ bÕ&ÉT‘·÷ ãj·T\T<s¡T‘ês¡T.)

¬s+&ÉT

(Áu≤Vü≤àDyêÏø£ Àì ãC≤s¡T. ‹qï>± bı&ÉT>±Z e⁄+≥T+~. ãC≤s¡T dü>∑+˝ÀøÏ

b˛sTT+‘·s¡Tyê‘· Vü≤≥º+ Á|üø£ÿH ô|<ä›yT&É. Ç+<ëø£Ïyês¡+‘ê e*¢dü÷Ô ãj·T\T <s¡T‘ês¡T.)

ÁãVü≤à#ês¡T\+‘ê:

j·T @wüdüTù|Ôwüß C≤>∑]Ô

ø±eT+ ø±eT+ |ü⁄s¡Tc˛ì]àe÷D',

‘·<ø£+ XóÁø£+ ‘·Á<ä“Vü≤à

‘·<eTŒ‘· eTT#· ‘.

‘·dæà=˝À¢ø± Á•‘ê dü‡πs«

‘·<äTHê ‘´‹ø£XÃq.

C…’ : @‘· <Ó’«‘·‘Y.

Áã.n+<äs¡÷ : n–ï s¡ <∏Ó’ø√ uÛÑTeq+ Á|ü$c º

s¡÷|ü+ s¡÷|ü+ Á|ü‹s¡÷b˛ ãuÛÑ÷e,

C…’ : @ø£düÔ<∏ë düs¡«uÛÑ÷‘ê+‘·sê‘êà

s¡÷|ü+ s¡÷|ü+ Á|ü‹s¡÷b˛ ãVæ≤XÃ

< : _Ûøå±+ <Væ≤.

π>düTÔsê\T : (düe÷<Ûëq+ sê<äT.)

(n+‘ê q&ÉTdü÷Ô e⁄+≤s¡T)

ÁãVü≤à#ês¡T\T : yêj·TT s¡ <∏Ó’ø√uÛÑTeq+ Á|ü$c º

s¡÷|ü+ s¡÷|ü+ Á|ü‹s¡÷b˛ ãuÛÑ÷e.

97


s¡÷|ü+ s¡÷|ü+ Á|ü‹s¡÷b˛ ãVæ≤XÃ.

< : (Ç+ø√ Ç+ÏeTT+<äT Ä–) _Ûøå±+ <Væ≤!

π>düTÔsê\T 2 : Ç+ø± e+≥ ø± Ò<äT.

yÓ’ : ìqïÏ>∑‘ ÁbÕ|æÔ+#≥≥T¢+~.

q+ : |üP»´bÕ<äT\ eTTK+˝À <äT]ïØø£å ‘»+ ø£ì|æk Ô+~.

yÓTT.Áã : ø£qTï\T ≈£îdüT+uÛÑ≈£îdüTe÷\T>± ñHêïsTT.

Áã. n+ : dü÷s√´j·T<Ûëdüs¡«˝Àø£dü #·≈£åî

s¡ï *|ü ‘˚ #ê≈£åîôw’ sê“Vü≤´<√ôw’'


q*|ü ‘ ˝Àø£<äT'UÒq u≤Vü≤´'

< : _Ûøå±+ <Væ≤!

yÓ’ : _Ûøå±+ <Væ≤!

π>düTÔsê\T 3 : eT∞fls¡+&ç.

¬s+.Áã : Ábı<äT› m<äTs¡jTfÒ¢e⁄+~.

q+ : >∑Ts¡T<e⁄\ ÁuÛÑT≈£îÏ eTT&ç|ü&ÉT#·Tqï~.

uÛÑè : ø£qTï\ì+&É $düTŒ¤*+>±\T yÓ\Te&ÉT‘·THêïsTT.

yÓTT.Áã : C…’$TqT\ eTTK+ CÒ>∑Ts¡Tyê]+~.

uÛÑè : yÓqTø£ã&ÉT‘·THêïeTT q&Ée+&ç.

< : (Ç+ø√ yT&É>∑TeTà+˝À ì*∫) _Ûøå±+ <Væ≤!

yÓ’ : _Ûøå±+ <Væ≤!

C…’ : |üP»´bÕ<ëj·T y<äyê´kÕj·T _Ûøå±+ <Væ≤!

π>düTÔsê\T 4 : _Ûø£å ≈£L&É<äT.

uÛÑè : uÛÑ>∑yêHé, H&ÉT≈£L&Ü ñ|üyêdüyT.

yÓTT.Áã : |üP»´bÕ<äT\T n+<ä]ø£+f… eTT+<äT yÓfi≤¢s¡T.

_Ûøå±bÕÁ‘·

98

¬s+.Áã : ÄbÕ<äeTdüÔø£+ ø£+|æ+∫b˛‘·THêïs¡T.

q+ : Á|üfi¯j·÷s¡ÿ‘˚»+ |ü⁄+JuÛÑ$+∫q≥T¢Hêïs¡T. ÄsöÁ<ëø£è‹ #·÷dü÷Ôe⁄+fÒ Hê

ø±fió¢ eDÏøÏb˛‘·THêïsTT.

uÛÑè : C…’$TqT\T yÓqï+Ïb˛yê\ìq&ÉTdüTÔHêïs¡T. ø±ì ø£\TdüTø√ Ò≈£î+&Ü ñHêïs¡T.

yÓ’ : ø±\+‘·yT|òüTeTT ñ]$Tq≥T¢qï~. bòÕ\HÁ‘·T&ÉT VüQ+ø£]+∫q≥T¢qï~. n~>√.

yê´ : _Ûøå±+ <Væ≤!

π>düTÔsê\T 5 : Ò<äT

< : Ò<äT ` y<ä$uÛ≤>∑+#dæq yT<Ûë$øÏ _Ûø£å Ò<äT. e÷qyê<äs¡Ù+ ìs¡÷|æ+∫ #Ó|æŒq

‘·‘·Ô«y‘·Ô≈£î _Ûø£å≈£L&É<äT. ncÕº<äX|ü⁄sêD ìsêà‘·≈£î _Ûø£å≈£L&É<äT. |ü+#·eT y<äeTT

Áyêdæq eTVü‰ø£$øÏ _Ûø£å≈£L&É<äT. ÁãVü≤àdü÷Á‘ê\T Áyêdæq eTìwæøÏ _Ûø£å Ò<äT.

<ës¡TD+, <ës¡TD+! $<ë´>∑Øj·TdæjÓÆTq sT÷|ü⁄]˝ÀH Á|ü‹uÛÑ≈£î ‘êe⁄ Òø£b˛‘

Á|ü|ü+#·+˝À Ç+¬øø£ÿ&ÉT+~? <äTs¡“s¡+. á |ü⁄s¡ Áu≤Vü≤àD´+ <˚ìøÏ? á

$X«Hê<∏äT&ÉT <ìøÏ, ø±\ÃHê? ˇø=ÿø£ÿ HÓ‘·TÔs¡T u§≥Tº‘√ ˇø=ÿø£ XÀ¢ø£+ Áyêdæ

nìï eTVü‰ø±yê´\T Àø±ìø£+~+∫q eTVü‰ø£$øÏ ‹+&ç Ò<äT. @&ÉTs√E\qT+∫

‹+&ç Ò<äT. eT+E\XÀ¢ø±\ Hê\|æ+# Ä eTVü≤√<ë‘·Ô eTTK+ Äø£*<ä|ü\‘√

yê&çb˛e\dæ+<˚qqï e÷≥! Äy˚<äô|ò÷cÕ düHê<∏äyÓTÆq Ä >∑+;Ûs¡ø£+sƒ¡+

ÁbÕeèDÒà|òüT <äT+<äT_Û $∫Ã¤qï+ ø±yê\qïe÷≥! Àø£+˝À ø£fi, ø£$‘·«+, eT˙wü,

kÂ+<äs¡´+, kÂ≈£îe÷s¡´+ ì\Te⁄q m+&ç b˛e\dæ+<˚qqïe÷≥! yêÏøÏ

‘êy Ò<äT. Ç+‘·es¡≈£î ÁuÛ≤+‹ |ü&Ü¶qT.

uÛÑè : nVü≤√! nVü≤√! uÛÑj·÷qø£+! uÛÑj·÷qø£+! eÁC≤VüQ‹ ∫Á<äTe …’ <Ûä«ì+# eTVü≤√qï‘·

|üs¡«‘·+˝≤>±e⁄+~. nC≤+&ÉuÛ≤+&ÉeTT\T &ûø=ì Áeø£ÿ …’q≥T¢HêïsTT, _Ûøå±bÕÁ‹ø£

Áã<ä›˝…’+~. n<Ûä]‘·yÓTÆ #·*+#˚ ø£s√ÿ≥≈£îì |òüD≤|òü\ø£+˝≤>± ÄXÊbÕ+»*

uÛÑj·T+ø£s¡+>± e⁄+~. Ä ø√bÕìøÏ $∫Ã¤qïyÓTÆq bÕÁ‹ø±\eeTT\T≈£L&É

#·*+∫b˛‘·THêïsTT.

q+ : ÄyX+‘√ |üP»´bÕ<äT\≈£î XÊ|ü»\ eT+<äTø√≤ìøÏ πø\T kÕ>∑≥+ Ò<äT.

<Ó’ : C…’$Tì m+<äTø£&ÉT¶ ‘·>∑T\T‘ê&ÉT? eT÷s¡Tâ&ÉT. Ç˝≤+Ï #· Àø£yT n‘·ìøÏ ø±yê*.

|üP»´bÕ<äT\T Ç˝≤+Ï ˝Àø±ìï düVæ≤+#· Òs¡T.

uÛÑè : z, |ü⁄wüÿ˝≤es¡Ôø±<äT\T n≥T‹ìøÏ Ç≥T‹ìøÏ >∑]®+∫q≥T¢>± e⁄+~. ø£sƒ√s¡+!

99

yê´ : e÷uÛÑ÷Á‘Ó’Ô |üPs¡Tw” $<ë´!

e÷ uÛÑ÷Á‘Ó’Ô|üPs¡Twü+ <ÛäqyéT!

e÷uÛÑ÷Á‘Ó’Ô|üPs¡Tw” uÛÑøÏÔ'!

(Ä ñ<«>∑+e\¢ ø£+sƒ¡+˝À @<√ n&ÉT¶‘·>∑T\T‘·T+~.)

C…’ : >∑Ts¡T<yê! >∑Ts¡T<yê!

yê´ : (ø£+sƒ¡+ düe]+#·Tø√≤ìøÏ VüQ+ø£]kÕÔ&ÉT.)

nqï : <Ó’«bÕj·THê! <Ó’«bÕj·THê! (Ä dü«s¡+ ne´ø£Ô eT<ÛäTs¡+. yê´düT&ÉT Á|üø£ÿ≈£î

‹s¡T>∑T‘ê&ÉT. XÊ+‘·s¡düeTT eT÷ØÔuÛÑ$+∫q≥T¢ nqï|üPs¡í Á|üø£ÿqTqï kÂ<Ûä<ë«s¡+˝À

ø£ì|ædüTÔ+~. ÄyÓT #·÷|ü⁄˝À¢ ˇø£$<Ûä+>± yê´düTì ø√b˛Á<˚ø£+ düqï–*¢+~.

n˝≤+Ï eTTK+ nqï|üPs¡í~. y<äø±\|ü⁄ eTT‘Ó’Ô<äTe⁄˝≤>± e⁄+≥T+~. |ü#·Ãì

XØs¡+, qT<äT≥ ô|<ä› ≈£î+≈£îeTu§≥Tº, #‘·T\≈£î ø£+ø£D≤\T, bÕ<ë\≈£î n+<Ó\T,

yfifl≈£î eTf…º\T, ñ+≤sTT. #Ó+|ü≈£î #s¡&dæ ø£qTï\T. ªMD≤ø±«D bÕDÏ+<ÛäeTyÓTÆqµ

m\T>∑T.) e‘ê‡! (Ä |æ\T|ü⁄˝Àì e÷<ÛäTs¡ +‘√ yê´düT&ÉT ì\Te⁄q ˙sö‘ê&ÉT.)

< : ø£<∏ä n&ÉT¶ ‹]–+~.

q+ : Ä eTVü‰ ‘·*¢ì #·÷dü÷Ô e⁄+fÒ ø£&ÉT|ü⁄ì+&ÉT‘·÷ e⁄qï≥T¢+~.

< : ø£$‘·«+!

Ä : ˝Àø±ìï ns¡ú+ #düTø=qï ãTTwæ$. e÷qe⁄\≈£î Ä<äs¡ÙÁbÕj·TT&ç$! e÷qeø£s¡Ôe´+

ìs¡÷|æ+#êe⁄!

< : ¬s+&É÷, eT÷&ÉT, Hê\T>∑T.

yÓ’ : @$T° …ø£ÿ?

< : $qT, $qT.

Ä : $<ë´<ë‘·e⁄? ô|’>± eTVü‰ø£$$. ˝Àø£ dü+Á>∑Vü‰s¡ ∆+ ˙j·÷e#·ÃøÏ Ôì

$ìjÓ÷–düTÔHêïe⁄. uÛÑTøÏÔøÏ ø±e\dæ+~ #ê\ dü«\Œ+. Ç+‘·es¡≈£î düVæ≤+#êe⁄!

< : ‘=$Tà~.

q+ : @$TÏ ‘=$Tà~?

< : _Ûøå±qs¡Ω‘·≈£î ø±s¡D≤\T.

_Ûøå±bÕÁ‘·

100

uÛÑè : >∑T+&Ó\T Áã<ä›\T #düTÔHêïe⁄.

< : HqTø±<äT, Ä ‘·*¢yê≈£îÿ\T.

Ä : e‘ê‡, Ç+ø± Ä\dü + <ìøÏ? H&ÉT ˙≈£î e÷sTT+≥ _Ûø£å. e÷yês¡T m<äTs¡T

#·÷dü÷Ô e⁄+≤s¡T.

yê´ : (eTTK+ Á|üø£ÿ≈£î ‹]π>e⁄+≥T+~) Hêπø _Ûø£å! (ˇø=ÿø£ÿ nø£ås¡+ ñ#·Ã¤]kÕÔ&ÉT.)

n : (C…’$Tì Á|üø£ÿ≈£î ‹]–) MT≈£î≈£L&Ü.

C…’ : >∑Ts¡T≈£î\+˝À #ê\eT+~ ñHêïs¡T.

n : MT >∑Ts¡T≈£î\yêdüT*ï n+<äØï ÄVü‰«ìdüTÔHêï. yfi n‹Áø£$Tdü÷Ô e⁄+~. bÕ|ü+,

eTTU≤\T≈£L&É yê&çq≥T¢HêïsTT.

< : (u≤<Ûä‘√ yÓT\¢>±) K÷˙! K÷˙! Á‘ê#·TbÕeTTø√s¡‘√ Vü≤è<äj·÷ìï Á>∑T∫Ã m‘·TÔ‘·÷

e⁄+~. á <ëøÏåD´+ ø£+f… eTs¡D+ yT\T.

n : s¡+&ç, Ä\dü + <ìøÏ? (Ä Á|üXÊ+‘·+˝À q&ÉTdü÷Ô e⁄qï ÄyÓT bÕ<äq÷|ü⁄sê\T

$cÕ<ä+>± <Ûä«ìdüTÔ+≤sTT. n+<äs¡÷ $cÕ<ä#êÃ¤j·T˝≤¢>± >∑èVü≤+˝ÀøÏ yÓfió¢‘ês¡T.

eT÷&ÉT

($X«Hê<∏äTì Ä\j·T+. $XÊ\+>± e⁄+≥T+~. Ä\j·T+˝Àì ø£+u≤\T #·ø£ÿì •\Œ+

#ê≥T‘·÷ e⁄+≤sTT. ns¡≤≈£î\T |üs¡∫ e⁄+≤sTT. <e\T&ÉT, uÛÑè>∑Te⁄, yÓ’X+bÕj·TqT&ÉT,

ˇø£ Á|üø£ÿ ≈£Ls¡TÃ+≤s¡T. C…’$Tì yê´düTìøÏ <ä>∑Zs¡˝À ≈£Ls¡TÃ+≤&ÉT. $T–*q

ÁãVü≤à#ês¡T\+‘ê ø£ Á|üø£ÿq ≈£Ls¡TÃ+≤s¡T. nqï|üPs¡í e&É¶q kÕ–+#·uÀ‘·÷ e⁄+≥T+~.

Ç+‘· À ø±o|ü‹ $X«Hê<∏äT&ÉT ø£ÿkÕ] &ç|ü&É‘ê&ÉT. eTTK+ CÒe⁄]+∫ e⁄+≥T+~.

‘=\ø£]eTãT“˝À¢ ≈£îìπø sêj·T+#·˝≤>∑ »≤E≥+˝À ‘·T]$Te⁄qï #·+Á<äπsK

#·*düTÔ+≥T+~. ˇ&É*ì+&Ü $uÛÑ÷‹, ø±\ø£+sƒ¡ø£sƒ√s¡ ˙\πsK\T Á|ü#·]dü÷Ô e⁄+≤sTT.

ìsêï_Û _\+>± e⁄qï M>∑T u§»®MT~ ø±cÕj·TeÁdüÔ+ C≤s¡T‘·T+~. Á|üeT<∏äHê<∏äT&ÉT

XÁdüÔ<Ûë]jÓÆT yÓqø£ ñ+≤&ÉT. n+‘ê dü+ÁuÛÑeT+‘√ Ò∫ ì\ã&É‘ês¡T. yê´düT&ÉT yTs¡T

•Ks¡+ ˝≤>± e⁄+≤&ÉT.)

$X¯« : ‘·T#·TÃ¤&Ée⁄, ˙#ê‹˙#·T&Ée⁄. ˙ eTTK+ #·÷ùdÔH˚ bÕ‘·ø£+ #·T≥Tºø=+≥T+~.

m+‘· ø±\+qT+#√ ˙≈£î, ˙ >∑Ts¡T≈£î˝≤ìø° _Ûøå±<ëq+ #˚düTÔqï sT÷|ü⁄˙‘·

101

q>∑sêìï <Ûä«+dü+ #Ój·T´&ÜìøÏ dæ<ä∆eTj·÷´e⁄. ˙ e+Ï ø£è‘·|òüTï&ÉT Ç+ø=ø£&ÉT

Ò&ÉT. ˇø£ ¬s+&ÉT|üP≥\T _Ûø£å<=s¡ø£ø£b˛‘H HêXq+ #Ój·T´≤ìøÏ dæ<ä∆|ü&Ü¶e⁄.

á|ü⁄sê‘·q |ü≥ºD≤ìï, á $<ë´ì\j·÷ìï ù|¬s’Hê Ò≈£î+&Ü #j·T<ä\#êe⁄.

ìqTï Çìï dü+e‘·‡sê\T b˛wæ+∫q+<äT≈£î |ò ü*‘·+? @eTHêïe⁄?

e÷uÛÑ÷Á‘Ó’Ô|üPs¡Twü+<ÛäqyéT! á uÛÑ÷dü«s¡Z+˝À ˙e⁄ ñ+≤ìπø jÓ÷>∑T´&Ée⁄ ø±e⁄.

(ø√b˛yX+‘√ e÷≥\Tsêø£ rÁe+>± pdüTÔ+≤&ÉT.) yê´düT&ÉT <e\T&ÉT ‘·|üŒ

‘·øÏÿqyês¡+‘· (qeTkÕÿs¡+ #dæ) ø£å$T+#·+&ç, ø£å$T+#·+&ç.

$X« : @~ düVæ≤+∫Hê n<Ûäsêàìï ø£å$T+#· ÒqT. Hêsê»´+˝À es¡í<Ûäs¡à#·T´‹ »s¡T>∑T‘·T+fÒ

düVæ≤+#· ÒqT. y<ë<Ûä j·Tq+, »|üeTT, ‘·|üeTT, jÓ÷>∑ìwü MT≈£îìπs›•+|üã&Ü¶sTT.

n+‘·es¡πø, $T–*q yêÏ‘√ MT≈£î ì$T‘·Ô+ Ò<äT.

C…’ : Äø£*u≤<Ûä. @&ÉTs√E\ qT+&ç ‹+&ç Ò<äT.

$X« : ‹+&ç Òø£b˛‘! Hê´j·÷ìï ˙#‹˝ÀøÏ ˝≤≈£îÿ+≤eqïe÷≥!

< : n~Ûø±s¡ eT‘·TÔ&ÉT e÷≤¢&ÉT‘·÷ e⁄Hêï&ÉT? dü+|òüT+ sT÷ sêE*ï, sT÷<Ûäì≈£î*ï

‘·\<äìï b˛‘·T+<äì sT÷ eT÷&ÛÉTìπø+ ‘Ó\TdüT?

yÓ’ : (<e\TDÏí n~$T|üÏº s¡Vü≤dü +>±) ÁbÕD≤\T b˛‘êsTT.

Á|ü.Hê : ($ì,) @eT+≥THêïyé ? ˙‘·\ Áeø£ÿ\T #kÕÔqT. (ø£‹Ô<ä÷kÕÔ&ÉT)

$X« : Á|üeT<∏äHê<∏é. Ä>∑T. á $|ü¢yêìï n˝≤ Á‘·T+∫yj·T≤ìøÏ M Ò¢<äT. ÄyÓ<Ûäe

Áã‹øÏø£+f… #·∫Ã $|ü¢yêìï kÕ~ÛkÕÔ&ÉT. (Á|üeT<∏äHê<∏äT&ÉT n˝≤π> ì\ã&çb˛j·÷&ÉT)

Hêsê»´+˝À ndü\T $|ü¢e+ ‘·\ m‘·Ô≤ìøÏ M Ò¢<äT.

C…’ : (ÄXÃs¡ +>±) yTeTT $|ü¢e+ ÒeBdüTÔHêïe÷?

$X« : (yê´düTìe+ø£pdü÷Ô) Ä$wü<ëyê–ï qT+∫ $düTŒ¤*+>±\T á jÓT+&ÉT ø£f…º À¢

|ü&É Ò<äT. qj·T+, ‘·«s¡ À yT\T≈£îHêï+— Òø£b˛‘.... á <XeT+‘ê dü+øå√_Û+∫

b˛jT~.

yê´ : Ç|üŒÏøÏ+ø±$T+∫b˛ Ò<äT. Hê >∑+≥+ yê&ç>±He⁄+~.

$X« : (eT+&ç|ü&ÉT‘·÷) Çø£ ¬s+&ÉTs¡a≤eTT\≈£î ø±oøÏ |ü~jÓ÷»Hê\ <ä÷s¡+˝À M]˝À

mes¡T ø£ì|æ+∫Hê, yÓ+≥H •s¡düT‡ K+&ç+∫yj·TeTì ˙ Á|üeT<∏äT\≈£î #Ó|ü.

Ç~ $X«Hê<∏äTì Ä»„.

_Ûøå±bÕÁ‘·

102

Á|ü.Hê : ∫‘·Ô+.

yê´ : Ç˝≤+Ï eT÷s¡Tâìsê»´+˝À e÷>∑Ts¡T≈£î\+ ñ+&É≤ìøÏ jÓ÷>∑ +ø±<äT. yTyT

sT÷ <XÊìï ãVæ≤wüÿ]+#·e\dæe⁄+~. <e˝≤! (yê´düT&ÉT Ä\j·T+ yÓ\Te&ÉT‘ê&ÉT.

<˚e\T&ÉT, C…’$Tì, ô|’\T&ÉT, q+BX¯«s¡T&ÉT, yÓ ’X¯+bÕj·TqT&ÉT, yÓqTø£

ÁãVü≤à#ês¡T\T, yê] yÓqTø£ XÁdüÔ <Ûë]jÓÆT Á|üeT<∏äHê<∏äT&ÉT q&ÉTdü÷Ô e⁄+≤s¡T.

me«s¡÷ e÷≤¢&És¡T.)

q+ : (_ø£ÿ yÓTT>∑+‘√) Çø£MT<ä ªl$XÊ˝≤øÏå ¬ø+CÒ‹ _Ûø£åµ <=s¡ø£<äT ø±uÀ\T!

< : _Ûø£ådü+>∑‹ m≤¢ e⁄Hêï ¬ø+CÒ‘·_Ûø£å dü+>∑‹ Ä˝À∫+#·e\dæ+<.

($X«Hê<∏äTì Ä\j·T+qT+∫ |òüT+≤Hê<ä+ $cÕ<ä+>± $qã&ÉT‘·T+~.)

< : @<√ $ì|ædü÷Ôe⁄+~!

dü«dæÔ Á|üC≤uÛÑ '|ü]bÕ\j·T+‘ê+

Hê´jTq e÷πsZD eTV”≤+ eTV”≤XÊ',

>√Áu≤Vü≤àDÒuÛÑ X¯óÙuÛÑeTdüTÔ ì‘· +

˝Àø± dü‡eTkÕÔ düTœH√ uÛÑe+‘·T.

ø± Òes¡‘·T |üs¡®q´', |üè~∏M düdü XÊ*˙.

<XÀj·T+ øå√uÛÑs¡Væ≤‘√, Áu≤Vü≤àD≤dü‡+‘·T ìs¡“¤j·÷'

yê´ : ÇB ˝Àø£+!

(‘Ós¡ düe«&ç Ò≈£î+&Ü C≤s¡T‘·T+~.)

103

‘ê‹Ô«ø£s¡#·q\T

104

‘ê]ÿø£yÓTÆq ‘ê‹Ô«ø±˝À#·q, $X‚¢wüD≤‘·àø£yÓTÆq <äèø£Œ<∏äeTT‘√ ù|¢À, n]kÕºÏ Ÿ, ø±+Ÿ

e+Ï bÕXÊÃ‘· ‘ê‹Ô«≈£î\ s¡#·q\qT, uÛ≤s¡rj·T <äs¡ÙHê\qT n<Ûä j·TqeTT #˚dæq

ø£èwüísêe⁄>±s¡T ‘ê‹Ô«ø£ s¡#·q\qT #|ü≤ºs¡T. áu≤≥˝Àì< M] ªªCÒ>∑+≥\Tµµ |ü⁄düÔø£eTT.

C≤„qdü«s¡÷|üeTT, Ä‘·àdü«s¡÷|üeTT, düèwæºÁø£eTeTT, <Ûäs¡àdü«s¡÷|üeTT, Ä<äs¡Ùsê»éTT,

sêeTD°j·Tø£ $#ês¡D≈£î dü+ã+~Û+∫q ù|¢ÀjÓTTø£ÿ dæ<ë∆+‘ê\≈£î, eT]j·TT ø±+Ÿ

|üs¡‘·‘·«yê<äeTT≈£î Ç~ ‘Ó\T>∑T nqTyê<äeTT.

ø±+Ÿ jÓTTø£ÿ Á|ü‹yêø£ eTT ‘·s¡ÿø£s¡ÿX+. M] <äèwæº À eT÷\edüTÔe⁄ ªnCÒ„j·T+µ.

ø±+Ÿ yêø±´\ nq«j·÷\T düTuÀ<Ûäø±\T ø±e⁄. ns¡ú+#düTø√e≥+ eTØ ø£wüº+ n+≥÷H

ø±+Ÿ Á|ü‹bÕ~+∫q C≤„qdü«s¡÷|ü $#ês¡eTT, <Ûäs¡àdü«s¡÷|ü$#ês¡eTT, sêeTD°j·Tø£

dü«s¡÷|ü$#ês¡eTT >∑T]+∫ yêéVü‰]ø£ uÛ≤wü À eTqø£+~+#ês¡T.

wüŸ“°ÿ‡ Áyêdæq ªª~ ø£Héôd|üHé Ä|òt ãT~›dtº ìsê«Dµµ nqT Á>∑+<∏äeTTqT+&ç bı+~q

Áù|s¡D‘√ ø£èwü ísêe⁄>±s¡T e÷<Ûä´$Tø£yê<ä Á|ües¡Ô≈£î&Ó ’q Ä#ês¡´ Hê>±s¡T®qTì

Äsê<Ûä≈£î&Ó’Hês¡T. ªªndæÔ HêdæÔ ‘·<äTuÛÑj·T+ HêdæÔµµ nqï X¯Sqýê<äeTTqT n‘·T´qï‘·

dæ<ë∆+‘·eTT>± >ös¡$+#êsê nqï nqTe÷qeTT ≈£L&Ü ø£\T>∑T‘·T+~. ªªC≤‹es¡í

uÛÒ<äeTT\‘√ ì$T‘·ÔeTT Òì kÕe÷õø£ eédüú¬ø’ bÕ≥T|ü&çqµµ ‘Ó\T>∑Tyê&Ó’q Hê>±s¡T®qTì#

Á|ü‹bÕ~+#·ã&çq dü«‘·Á+‘· dæ<ë∆+‘·eTT\T ‘Ó*dæq ‘Ó\T>∑Tyês¡T n‹dü«\ŒeTT— nÏº

eTVü‰eTVüQ\qT düà]+|ü≈£î+&ÉT≥ XÀ#· j·TeTT>± uÛ≤$+#ês¡T≈£L&Ü.

eT÷\e÷<Ûä $Tø£ ø±]ø£\T, uÛÑedü+Áø±+‹dü÷Á‘·eè‹Ô, e÷<Ûä eTø£$+X‹, #·‘·TwüºeeTT,

Á|ür‘·´düeTT‘êŒ<äVü≤è<äj·TeTT, s¡‘êïe[, $Á>∑Vü≤yêés¡Ôì \qT ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ

nqTe~+#ês¡T. ø±ì ne˙ï b˛>=≥Tº≈£îqïyê¬s’ $Á>∑Vü≤yêés¡Ôìì eTs¡\ nqTe~+∫

\|òüTT°ø£qT CÀ&ç+∫ Á|ü#·T]+#ês¡T. Ç+<äT Ms¡T ø£q|üs¡∫q ÁX<ë∆uÛÑ≈£îÔ\T Á>∑Væ≤+|ü<ä–q$:

eT÷\eTTq≈£î düìïVæ≤‘·eT>∑T |ü<ä eTT ø£+<äeTT nsTTqqT, <ëì ìã+<Ûäq\T n+‘·

düTø£s¡eTT ø±e⁄ >±e⁄q ‘·eTTqT ÄÁXsTT+∫Hêqì #Ó|ü≈£îHêïs¡T. n˝≤π> M …’q+‘·es¡≈£î

eT÷\eTTq+<ä* |ü<äeTT\qT yê&ÉT≥jT \ø£å eTT>± Á>∑Væ≤+∫ bÕsƒ¡≈£î\ kÂ\uÛÑ +ø=s¡≈£î

\|òüTT°ø£qT #sêÃqT nì ‘Ó*bÕs¡T.

ø±ãfÒº ª$Á>∑Vü≤yêés¡Ôìµ ‘Ó\T>∑Tùd‘· #·~$q y\÷] •esêeT XÊÁdæÔ>±s¡T, ªªzôVA!

mH√ï jT+&É¢qT+&ç mH√ï \ø£å\eT+~ Hê>±s¡T®q ø=+&É Á‘·e⁄«#·TH j·TTHêïs¡T— @y√

rj·TT#·TH j·TTHêïs¡T, MTs¡T Hê>±s¡T®q XË’\eTT H=ø£#‘·H jÓT‹Ô ˝À|ü* $C≤„qeTTqT

ô|’øÏ rdæHês¡Tµµ nì bı>∑&Üs¡T.

ªªø±+Ÿ |üs¡‘·‘·«yê<äeTTµµ, ªª$Á>∑Vü≤yêés¡Ôìµµ\ qT+&ç yÓTT<äÏ n<Ûë´j·÷\T

bı+<äT|üs¡#êeTT.

105

ø±+Ÿ |üs¡‘·‘·Ô«+

<Ûäs¡àdü«s¡÷|ü $#ês¡+

‘·‘·Ô«C≤„q dü«s¡÷|üeTT, ‘·<äe<ÛäT\T |ü]o*+#êeTT. á C≤„q+ uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#·+

<ëÏ ne‘·*øÏ b˛ Ò<äT. nsTT‘ <Ûäs¡àC≤„HêìøÏ ≈£L&É Ç< nq«sTTdüTÔ+<ë? Òø£ e÷qe⁄&ÉT

<Ûäs¡àC≤„qdüVü‰j·T+‘√ á uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#·+ n~Û>∑$T+∫ #·÷&É≤ìøÏ neø±XeTTqï<ë?

á $wüj·T+ |ü]o*+#·e\dæ ñqï~.

kÕ«‘·+Á‘·´+

Á|üø£è‹ dü+|òüT≥q˝…’Hê, e÷qe ø£s¡àø£˝≤bÕ˝…’Hê, uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#·eT+‘ê

ø±s¡D‘êdü÷Á‘· ã<ä∆yTqì ‘*+~. nqq´<∏ëdæ<ä∆ ìj·T‘· |üPs¡«uÛ≤$ nsTTq ø±s¡D+

e\¢ n$∫Ã¤qï+ ø±ì $wüj·TeT+≥÷ á Ç+Á~j·T>√#·s¡ Á|ü|ü+#·+˝À @B Ò<äT. Ç~

Ç‘·s¡ $wüj·÷\≈£î m+‘·es¡≈£î e]ÔdüTÔ+<√ e÷qe ø±s¡ ø£ ≤bÕ\≈£î≈£L&Ü n+‘·es¡≈£î

$wüj·÷\≈£î m+‘·es¡≈£î e]ÔdüTÔ+<√ e÷qe ø±s¡´ø£˝≤bÕ\≈£î ≈£L&Ü n+‘·es¡≈£î

e]Ôd üT Ô+~. ì»+>± ø±\eTH˚~ $wüj·÷\ø£+fÒ y˚s ¡T>± ñqï Á<äe´yÓT Æ ,

ø±s¡´ø£˝≤bÕe#˚Ã<äø£y˚T nsTT‘˚ kÕ«‘·+Á‘·´+ ñ+&É≤ìøÏ M\T˝Ò<äT. Á|ü‹ ø£s¡à

‘·‘·÷Œs¡«ø£sêàe∫Ã¤qï+ ø±ø£‘·|üŒ<äT. <Xø±˝≤\T ÄuÛ≤dæø£ $wüj·T <Ûäsêà\Tø±ø£ πøe\

j·T<∏ës¡ú edüTÔ<Ûäsêà …’Hê kÕ«‘·+Á‘· + ñ+&É≤ìøÏ M\T Ò<äT. m+<äTø£+fÒ Á|ü‹edüTÔe⁄

<Xø±˝≤e∫Ãqï+ ø±e\dæedüTÔ+~. Ä $<Ûä+>± ø±s¡D‘êdü÷Á‘·+ nìyês¡ +>± e]Ôdü÷Ô

ñ+≥T+~. Á|ü‹ ñbÕ~Û ≈£L&Ü ‘·‘·÷Œs¡« ñbÕ~Û düeTe∫Ã¤qïeTe⁄‘·T+~. Ä $<Ûä+>±

Ç< |üs¡eT ÁbÕs¡+uÛÑ+ nqï uÛ≤yêìøÏ ≈£L&Ü neø±X+ Ò≈£î+&Ü b˛‘·T+~. nsTT‘

∫‘·Ôeè‘·TÔ\T πøe\+ uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#êìøÏ e÷Á‘·yT nq«sTTdüÔe˙, ø±s¡D‘ê dü÷Á‘·+

πøe\+ uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#·+˝Àì<˚q˙, C≤„qdü«s¡÷|ü $#ês¡+e\¢ ‘˚*+~. ø±ãÏº á

ø±s¡D‘ê dü÷Á‘·+e\¢ n˝ÖøÏø£ yÓTÆq kÕ«‘·+Á‘ê´ìøÏ u≤<Ûä @s¡Œ&É≥+ Ò<äT. á ˝ÖøÏø£

Á|ü|ü+#·yT |üs¡eT j·T<∏ës¡úeT+fÒ, n|ü&ÉT kÕ«‘·+Á‘ê´ìπø ‘êe⁄ Ò<äT. j·T<∏ës¡úedüTÔe⁄\T

á ˝ÖøÏø£ Á|ü|ü+#êìøÏ _ÛqïyÓTÆ ñqïeì n+^ø£]ùdÔ, Ä Á|ü|ü+#êìøÏ ˝ÖøÏø£ ø±s¡D‘ê

dü÷Á‘·+ nq«sTT+#·≤ìøÏ M\T+&É<äT. n|ü&ÉT Ä Á|ü|ü+#·+˝À kÕ«‘·+Á‘·´eTT

ñqï<äì uÛ≤$+#·≤ìøÏ neø±X+ ñ+≥T+~. ªªÁ|üø£è‹˝À ÄuÛ≤kÕ\ìïÏø° dü+|üPs¡íyÓTÆq

nìyês¡´ dü+ã+<Ûä+ ñqï~. á ÄuÛ≤kÕ˝Ò j·T<Ûës¡úeT+fÒ kÕ«‘·+Á‘·´ <Ûä«+dü+

106

kÕ–+#·≥eTÚ‘·T+<äì #·÷|ü≥y˚THê Á|üjÓ÷»q+. yêéVü‰]ø£ Á|ü|ü+#·y˚T

j·T<∏ës¡úeTHyês¡T Á|üø£è‹ø°, kÕ«‘·+Á‘ê´ìø° düeTq«j·T+ ø£*Œ+#· C≤\s¡T.µµ

ø±ãÏº bÕs¡e÷]úø£ Á|ü|ü+#·+ ñqï<ä , kÕ«‘·+Á‘· + Ä Á|ü|ü+#·+˝Àì<ä ø±+Ÿ

dæ<ë∆+‘·+. <Ûäs¡àdü÷Á‘·+ ñqï~, Ò<äì Á‘√dæyj·T M\T Ò<äì n‘·ì n_ÛÁbÕj·T+. n~

Á|ü‹ e÷qe⁄ì $yø£+˝ÀqT kÕøå±‘·ÿ]düTÔ+~. Á|ü‹ HÓ’‹ø£ #·s¡ ≈£î, Á|ü‹<Ûäs¡àC≤„HêìøÏ

á dü÷Á‘·yT eT÷\+. á dü÷Á‘·yT Òø£b˛‘, Ç~ ‹, Ç~ n$˙‹ nì ìs¡ísTT+#·≤ìπø

M\T Ò<äT. ø±ãÏº <Ûäs¡àdü«s¡÷|ü $#ês¡ dü+<äs¡“¤+˝À <Ûäs¡àdü÷Á‘·eTH~ ndü\T ñqï<ë

Ò<ë nqï Á|üXïπø ‘êe⁄ Ò<äT. Ä dü÷Á‘·+ e÷qeø£s¡à\qT m˝≤ ne∫Ã¤qï+ #düTÔqï~

nqï< Á|üXï.

<Ûäs¡à+ dü÷Á‘·+ ñqï~. $yø£e+‘·T …’q Je⁄\ dü+ø£ ≤Œ\qT ne∫Ã¤qï+ #j·T≥yT

Bì dü«uÛ≤e+. á dü÷Á‘êìï bÕÏ+∫q|ü&ÉT dü+ø£\Œ+ dü«‘·+Á‘· eTÚ‘·Tqï~. á$<Ûä+>±

<Ûäs¡à+, kÕ«‘·+Á‘· + nH$ dü«‘·dæ‡<ä∆+>± ñqï$. nsTT‘ á <Ûäs¡à kÕ«‘·+Á‘ê´\˝À

@~ eTT+<äT, @~ yÓqTø£? <Ûäs¡àdü÷Á‘· C≤„q+<ë«sê eTq≈£î kÕ«‘·+Á‘·Ć≤„q+

ø£\T>∑T‘·Tqï~. eTT+<äT eTq≈£î <Ûäs¡àdü÷Á‘·+ uÛ≤dædüTÔ+~. á dü÷Á‘·+ ñqï<ä˙,

‘·<äqT>∑TD+>± Á|üe]Ô+#ê\˙, C≤„q+ ø£*–q|ü&ÉT eTq+ ‘·<äqT>∑TD+>±

Á|üe]Ô+#·>∑\eT˙, ‘·<ë›«sê dü«‘·+Á‘·T\eTT ø±>∑\eT˙ ‘Ó\TdüTÔqï~.

kÕ«‘·+Á‘· + nH~ nr+Á~j·TedüTÔe⁄. n+<äTe\¢ <ëì j·T<∏ës¡údü«s¡÷bÕìï e÷qe⁄ì

‘·‘·Ô«C≤„q+ ‘Ó\T|üC≤\<äì ø±+Ÿ yê<ä+. <Ûäs¡àdü÷Á‘·dü«s¡÷|ü+˝ÀH kÕ«‘·+Á‘· + ñ

qï~. nsTT‘ Ç~ ‘·‘·Ô«C≤„q+e\¢ ‘Ó\TdüTø√≤ìøÏ M\T Ò<äT.

<Ûäs¡à+ nH˚~ ø±+Ÿ eT‘·+ Á|üø±s¡+ ˝ÖøÏø±sêú\MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É≥+ Ò<äT. n~

πøe\+|üs¡eTeT÷, kÕe÷qéT÷ nsTTq dü÷Á‘·+MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ñqï~. <Ûäs¡àdü÷Á‘·+

eTq˝À ñqï~. Ç~ ‘·q ø£qT>∑TD+>± eTq á ø±s¡´ø£˝≤bÕ\qT kÕ–+#ê\ì

nqTXÊdædüTÔ+~. nsTT‘ n≥T bÕs¡e÷]úø£ Á|ü|ü+#êìø° Ç≥T eTq ø±s¡ ø£ ≤bÕ\T

kÕ>∑T‘·Tqïeqï uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#êìø°, #Ó+~q~ ˇø£Ï e⁄+&Ü*. n< ø£s¡Ôèdü+ø£\Œ+.

‘·q ø±s¡ ø£ ≤bÕ\e\¢ uÛÖ‹ø£Á|ü|ü+#·+˝À m˝≤+Ï |òü*‘ê\T @s¡Œ&ÉT‘·Tqïeqï Á|üXï‘√

ì$T‘·Ô+ Ò≈£î+&Ü, ø£s¡Ô <Ûäs¡à dü÷Á‘êìï nqTdü]+∫ ‘·q dü+ø£ ≤Œìï ìs¡ísTT+#·Tø√e\dæ

ñ+≥T+~. m+<äTø£+fÒ dü+ø£\Œ+ uÛÖ‹ø£ $wüj·÷\MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ˝Ò<äT. uÛÖ‹ø£

$wüj·÷ Ò ◊+Á~j·Tø£XøÏÔ MT<ä, ∫+‘·Hê XøÏÔMT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ñqï$. ˇø£ Á|ü‘´ø£e´øÏÔ

ˇø£ Á|ü‘´ø£ $wüj·T+ n_Û\wædüTÔHêï&É+fÒ, n~ Ä e´øÏÔ Á|ü‘´ø£ Á|üuÛ≤e+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç

ñ+≥T+~. ‘êqT $wüjT#·Ã¤‘√ Á|üeè‹Ô ìeT>∑Tï&ÉT ne⁄‘·Tqï|ü&ÉT Ç‘·s¡T\T Ç‘·s¡

$wüj˚T#·Ã\‘√ Á|üe]ÔkÕÔs¡ì Á>∑Væ≤+#·≥+ ø£wüº+ ø±<äT. ø£s¡Ô <Ûäs¡àdü÷Á‘êqTkÕs¡+>±

107

dü+ø£*Œ+#·Tø=qï|ü&ÉT ‘êqT ‘·q dü«uÛ≤yêqT>∑TD+>± ø±ø£ dü«‘·+Á‘·+>±

eéVü≤]+#êqì Á>∑Væ≤kÕÔ&ÉT. á dü÷Á‘·+ n+<ä]ø° neXÊ´#·s¡D°j·T+>± ñ+&Ü\ì

n‘·&ÉT uÛ≤$kÕÔ&ÉT. nsTT‘ ˝ÖøÏø£ »>∑‘·TÔ≈£î #Ó+~q e´øÏÔ |üs¡eTeT÷, kÕe÷qéT÷,

n˝ÖøÏø£eT÷ nsTTq á dü÷Á‘êìï, m˝≤ ìs¡ísTT+#·>∑\T>∑T‘ê&ÉT? <Ûäs¡àdü«s¡÷|ü $#êsêìøÏ

Ç~ n‘· +‘· Á|ü<Ûëq düeTdü .

<Ûäs¡à$y˚ø±ìøÏ <Ûäsêà<Ûäsêà˝Ò $wüj·÷\T. |üs¡‘·‘·Ô« dü÷Á‘ê\e\¢ <Ûäsêà<Ûäsêà\T

ne‘·]\T¢‘·Tqï$. Ç+‘·es¡≈£L ‘·‘·Ô«y‘·Ô\T dü+ø£ ≤ŒìøÏ $wüj·TyT<ë nì nH«wædü÷Ô

e#êÃs¡T. düTKyÓ÷, nuÛÑT´<äj·TyÓ÷, ìÁX‚j·TdüyÓ÷ \ø£å +>± ù|s=ÿ+≥÷ e#êÃs¡T. n˝≤

ø±ø£ dü+ø£\Œ ne#˚Ã¤<äø£ dü÷Á‘·+ø√dü+ nH˚«wæ+∫ ñ+&Ée\dæq~. Ä ‘·s¡Tyê‘·H˚

dü+ø£\Œ$wüj·TyT<ë nì |ü]o*+∫ ñ+&Ée\dæq~. dü+ø£\Œ $wüj·÷\T eTT+<ä ,

Ä ‘·s¡Tyê‘·H yêÏqT+&ç <Ûäs¡àdü÷Á‘êìï ìwüŒqï+ #j·Te#·TÃq˙ uÛ≤$+#ês¡T. Ç~

ø±+Ÿ |üs¡‘·‘·Ô«+

• Á|ü‹ e´øÏÔ nqTuÛÑeeT÷ j·T<ës¡úeT˙, Á|ü‘·´ø£å+ j·T<ës¡úeT˙, Á|ü‹yêìø°

$y˚#·Hê X¯øÏÔ ñqï<ä ˇ|üø√e≥y˚T Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ yÓTT<äÏdü÷Á‘·+.

• Á|ü‹e´øÏ Ô Á|ü<Ûëq+ ø±e≥+, e´≈£î Ô\+<ä]ø° düe÷q‘·«+ ñ+&É≥+

Á|üC≤kÕ«eT´|ü⁄ ¬s+&√dü÷Á‘·+.

• Á|ü‘·´ø£ åeTT, Á|ü‘·´ø£ å $wüj·÷\T j·T<ës¡úeT˙, C≤„q+ |üs¡eT+ ø±<ä˙

Á|üC≤kÕ«eT´+ uÀ~ÛdüTÔqï~ ø±ãÏº |ü]D≤e÷ìï n+^ø£]düTÔqïfÒ¢. Bì‘√

e÷qe⁄ì ÁVü≤dü$ø±kÕ\≈£î e÷qe⁄& ø£s¡Ô nqï~≈£L&Ü Ç+<äT˝À n+‘·s¡÷“¤‘·+.

ÇÏº |ü]D≤eT+ Á|üC≤kÕ«eT´|ü⁄ eT÷&√dü÷Á‘·+.

• e´øÏÔ kÕ«‘·+Á‘· + eTTKéTqT≈£îqï|ü&ÉT düe÷q‘·«+, kÂÁuÛ≤Á‘·+, kÕqTuÛÑ÷‹,

<äj·T, <Ûäs¡à+, dü‘· +, o\+, yÓTT<ä …’q yê≥ìïÏø° Á|üC≤kÕ«eT´+˝À n‘· +‘·

ÁbÕeTTK´+ ñ+≥T+~. ø±ãÏº ˙‹, <Ûäs¡à+ Òø£ Á|üC≤kÕ«eT´+ Ò<äT.

• Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ, dü+K´øÏ mø£ÿ&Ü dü+ã+<Ûä+ Ò<äT. »s¡à˙˝Àì HêJ Á|üuÛÑT‘·«+,

Ç≥©˝Àì bòÕdædtº Á|üuÛÑT‘·«+, s¡cÕ´˝Àì ø£eT÷´ìdüTº Á|üuÛÑT‘·«+ n‘·´~Ûø£

dü+U≤´≈£î\ Á|üuÛÑT‘·«y˚T nsTTHê Á|üC≤kÕ«eT´ Á|üuÛÑT‘ê«\T ø±e⁄.

• e÷qe düe÷q‘·«+ n+^ø£]+#·ì ‘·‘ê«\T, eT‘ê\T Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ πøe\+

$s¡T<ë∆\e⁄‘·THêïsTT. nq>± es¡íeédüúqT düeT]ú+#˚ Væ≤+<ä÷eT‘·+, y˚ÏøÏ

‘ê$e«ì ø£eT÷´ì»+ Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ e´‹πsø±\T.

Á|üC≤kÕ«eT´ \ø£å +

eT÷\+: õ.$. ø£èwüísêe⁄, sê»ø°j·÷\T`s¡#·q\T, Ä+Á<Ûä|üÁ‹ø£, 1955, |òæÁãe]

13 dü+∫ø£.

108

bıs¡bÕ≥T. <Ûäs¡àdü÷Á‘·+ ˝ÖøÏø£$wüj·÷\MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç Ò<äT. m+<äTø£+fÒ Á|üø£è‹>∑‘·

$wüj·T ndæÔ‘·«+ <ëìøÏ eTTK´+ ø±<äT. düø£ ≤Œe#Ã<äø£‘·«+‘√H <ëìøÏ dü+ã+<ÛäeTTqï~.

C≤„qe÷Á‘·yÓTÆq á dü÷Á‘êìï nqTdü]+∫ dü+ø£\Œ+ ‘·qTï‘êqT ne∫Ã¤qï+

#˚düTø√>∑\<äT.

dü+ø£\Œ+ n≥T n˝ÖøÏø£ Á|ü|ü+#êìø°, Ç≥T ˝ÖøÏø£ Á|ü|ü+#êìø° #Ó+~q<äì

#·÷#êeTT. ø±s¡ dü+ø£\Œ+ <Ûäs¡àdü÷Á‘êqTkÕs¡+>± »]–‘, ø£s¡à|òü\+ ÖøÏø£ dæú‹>∑‘·T\qT

nqTdü]+∫ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. nsTT‘˚ ø£s¡àπøåÁ‘·+˝À |òü\+‘√ ì$T‘·Ô+ ˝Ò≈£î+&Ü

<Ûäs¡àdü÷Á‘ê\qT >∑TD+>± e´eVü≤]+#ê*. Ç˝≤+Ï Ä‘·àìs¡íj·TyT <Ûäs¡àπøåÁ‘·+˝À eTTK´+.

m+<äTø£+fÒ uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#·+˝À |òü ≤ì |òü\+ @s¡Œ&Ü\ì <Ûäs¡àdü÷Á‘·+ Ä<•+#·<äT.

Ä‘·àdü÷Á‘êqT>∑TD+>± dü+ø£\Œ+ ne∫Ã¤qïyÓTÆ ø£s¡àqT ìs¡«]Ô+#ê\ì e÷Á‘·yT <Ûäs¡à+

#ÓãT‘·T+~.

ø±>± <ÛäsêàìøÏ kÕ|òü\´ yÓ’|òü ≤´\‘√qT, Á|üjÓ÷»q nÁ|üjÓ÷»Hê\‘√qT ì$T‘·Ô+

Ò<äT. πøe\+ $~Û j·T+<ä* >ös¡e+‘√ e´eVü≤]+#ê*. á $~Û $y˚ø£e+‘·yÓTÆq

Jeø√ÏøÏ n+‘·≈£L neX´+ nqTùwj·T+. ø±+Ÿ dæ<ë∆+‘·+ Á|üø±s¡+ Ç˝≤+Ï $<ÛäT\T

eT÷&ÉTqï$.

1. Ç‘·s¡T\+‘ê $~Û>± @ dü÷Á‘· eTqTdü]+#ê\ì n_Û\wædüTÔHêïy√ Ä dü÷Á‘êìï

nqTdü]+∫ Á|üe]Ô+#·T. á dü÷Á‘·+ ø±+Ÿ ù|s=ÿqï <äècÕº+‘ê\qT ñ<ëVü≤]ùdÔ

düT>∑eTeTÚ‘·T+~. ˇø£e´øÏÔ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düTø√yê\qTø=+≤&ÉqTø√+&ç. Ç~ ‘·|ü.

m+<äTe\¢q+fÒ Ç~ n+<ä]ø° nqTdüs¡D°j·T+ ø±<äT. <äT'K|”&ç‘·T&ÉT <äT'Kìeè‹Ôø√dü+

Ç‘·s¡T\T ≈£L&Ü Ç˝≤π> e]Ô+#ê\ì ø√s¡Tø√e#·TÃqT. Ç˝≤+Ï neø±X+ Òø£b˛ Ò<äT.

ø±ì n+<äs¡÷ n‘·ì˝≤>± Á|üe]ÔùdÔ Ä‘·àVü≤‘· #düTø√≤ìøÏ $T– Òyês¡T Òø£b˛‘ê&ÉT.

ø±ãÏº n|ü&ÉT á $~Û ìs¡s¡úø£eTÚ‘·T+~. ø±ãÏº Ä‘·àVü≤‘· kÕe÷q´dü÷Á‘·+ ø±e≤ìøÏ

M\T Ò<äT. á #·s¡ dü«‘·' u≤~Û‘· eTÚ‘·T+~.

ˇø£ e´øÏÔ Ä]úø£+>± u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêï&ÉqTø√+&ç Ç‘·s¡T\ düVü‰j·T+ bı+<äT<ëeTqT

ø=+≤&ÉT. |ü⁄#·TÃø=H n|ü ì]›wüºø±\+˝À ‹]– rs¡TÃø=+≤q+fÒH n|ü |ü⁄&ÉT‘·T+~.

ø±ì düø±\+˝À ‹]– n|ü rs¡Ã Òqì n‘·ìøÏ ‘Ó\TdüTqqTø√+&ç. nsTTHê n‘·&ÉT

n|ü#kÕÔ&ÉT. á |üì ‘·|ü. Á|ü‹ yê&ÉT ‹]– ÇkÕÔqì ã÷≥ø£|ü⁄ e÷≥\T #Ó|æŒ &ÉãT“

rdüTø√≤ìøÏ ÁbÕs¡+_ÛùdÔ, me&É÷ eT∞fl n|ü Çe«&ÉT. ø±ãÏº Ç˝≤+Ï$ düs¡«kÕe÷q´

$<ÛäT\T ø±C≤\e⁄.

ˇø£&ÉT Ç‘·s¡T\≈£î ‘√&ÉŒ&É≤ìøÏ XøÏÔ ñ+&ç ‘√&ÉŒ&É&ÉqTø√+&ç Ç~ ‘·|ü. m+<äTø£+fÒ

m|ü&√ ˇø£|ü&ÉT ‘·q≈£î Ç‘·s¡T\ düVü‰j·T+ ø±e\dæ sêe#·TÃqT. n|ü&ÉT Ç‘·s¡T\T

109

‘·q≈£î ‘√&ÉŒ&Ü\ì ø√s¡Tø=+≤&ÉT. n+<äTe\¢ Ç‘·s¡T\≈£î ‘√&ÉŒ&Ésê<äT nqï~

düs¡«kÕe÷q´ dü÷Á‘·+ ø±yê\ì n_Û\wæ+#·&ÉT.

2. Á|ü‹e÷qe⁄&ÉT ‘·q≈£î ‘êH Á|üjÓ÷»q+ ø±ì eTs=ø£<ëìøÏ kÕ<Ûäqe÷Á‘·T&ÉT

ø±&Éì |ü]>∑DÏ+∫ eéVü≤]+#ê*. n+fÒ Á|ü‹yê&ÉT ‘·qTï ‘êqT >ös¡$+#·Tø=+≥÷

Ç‘·s¡T\qT≈£L&Ü ‘·qe …H ìcÕŒøÏåø£+>± >ös¡$+#ê*. n+‘ ø±ì |üs¡T\qT πøe\+

kÕ<Ûäqe÷Á‘·T\qT>± yê&ÉTø=ì kÕ«s¡ú+ kÕ~Û+#·≤ìøÏ Á|üj·T‹ï+#·sê<äT. Hêj·T≈£î\

ø√düyÓ÷, sê»´+ø√düyÓ÷, C≤‹ø√düyÓ÷, düe÷»+ø√düyÓ÷, bÕØºø√düyÓ÷ Á|ü»\THêïs¡T

ø±ì, Á|ü»\ ñìøÏøÏ yπs Á|üjÓ÷»q+ Ò<äq≥+ n<Ûäs¡àeTì ø±+Ÿ dæ<ë∆+‘·+.

3. Á|ü‹yê&ÉT Ä<äs¡Ùsê»´+˝À düuÛÑT´&Ó’q≥T¢>± Á|üe]Ô+#ê*. n˝≤+Ï sê»´+˝À

Á|ü‹yê&ÉT $~Û$Væ≤‘·+>± eéVü≤]kÕÔ&ÉT. n+fÒ $yø£$Væ≤‘·+>± Ç‘·s¡T\ Á|ües¡Ôq≈£î

nqT>∑TD+>± eéVü≤]kÕÔ&ÉT. <ëì |òü*‘·+>± n˝≤+Ï sê»´+˝Àì #·≤º\T Á|ü‹yê&ÉT

dü+ø£*ŒkÕÔ&ÉT. Á|ü‹yê&ÉT yêÏì Ä#·]kÕÔ&ÉT. á ns¡ú+˝À Á|ü‹yê&ÉT nqTXÊdü≈£î&ÉT>±

#·≤º\T #dæ, düuÛÑT´&ÉT>± yêÏì •s¡kÕ eVæ≤kÕÔ&ÉT.

á $<Ûä+>± <Ûäs¡àeTH~ |üs¡‘·‘·Ô«eT˙, á ‘·‘êÔ«ìøÏ $yø£+ ÄÁXj·TeT˙, n+<äTe\¢

<Xø±˝≤\‘√qT, Ä#ês¡ eéVü‰sê\‘√qT, ÄdæÔø£ +‘√qT, uÛÖ‹ø£ XÊÁkÕÔ\‘√qT Ä<Ûë´‹àø£

XÊÁkÕÔ\‘√qT ì$T‘·Ô+ Ò<äì ‘\T‘·T+~. ø£s¡à |òü\Á|ü<äyÓTÆHê ø±ø£b˛sTTHê, <Ûäs¡à+ <Ûäs¡àyT—

n<Ûäs¡à+ n<Ûäs¡àyT. á <Ûäs¡à+ ˇø£ ø±\+˝À <Ûäs¡àyÓTÆ eTs=ø£ ø±\+˝À <Ûäs¡à+ ø±ø£b˛<äT.

<ÛäsêàìøÏ sê>∑<˚«cÕ\‘√ >±ì, düTK <äT'U≤\‘√ >±ì, <äj·÷<ëøÏåD≤´\‘√ >±ì,

Á|üjÓ÷»q nÁ|üjÓ÷»Hê\‘√ >±ì ì$T‘·Ô+˝Ò<äT. πøe\ <äj·÷<ëøÏåD≤´\‘√ >±ì,

˝Òø£ kÕ«s¡ú∫+‘·‘√ >±ì $~Û ìs¡«]Ô+#·≥+ ne>∑TDyT ø±ì >∑TD+ ø±<äT. $~Ûø√dü+

$~Ûì nqTdü]+#·≥yT <Ûäs¡à+.

<Ûäs¡àeTH˚~ $y˚ø£e+‘·TìøÏ düVü≤»eTì ø±+Ÿ n+≤&ÉT. n+<äTe\¢ Ç‘·s¡T\

q&Ée&çì dü]~<äT›<ëeT˙, <Ûäs¡à|ü<∏ëq q&ÉT|ü⁄<ëeT˙ me&É÷ Á|üj·T‹ï+#·sê<äT.

qj·÷qH√, uÛÑj·÷qH√, Ädüô|Àº dü‘·ÿs¡à\T #sTT+#·sê<äT. ndü\T #ùd ø£s¡à\T ì»+>±

<Ûäs¡àkÕúsTT bı+<ë\+fÒ, Äj·÷ e´≈£îÔ\T ‘·eT≈£î ‘êeTT>± yêÏì ìs¡«]Ô+#ê*. XÊdæ+∫

#sTTùdÔ n$ <Ûäsêà\T ø±e⁄. áX«s¡T&Ó’Hê XÊdæ+#·sê<ä , e´øÏÔøÏ kÕ«‘·+Á‘· + ñqï<ä

ø±+Ÿ n+≤&ÉT. nsTT‘ $~Û$Væ≤‘·+>± eéVü≤]düTÔqï|ü& e÷qe⁄&ÉT dü«‘·+Á‘·T&ÉT

ne⁄‘·THêï&Éì n‘·&ÉT n+≤&ÉT. áX«s¡T&ÉT ø±ì, eT‘ê\Tø±ì, <Ûäs¡àXÊÁkÕÔ\Tø±ì,

#·≤º\Tø±ì nqTXÊdædüTÔqï$ ø±ãÏº, πøe\+ ‘·<äqT>∑TD+>± eéVü≤]+#·≥+ <Ûäs¡à+

ø±<äT. Ç~ eTq $~Û nì >∑T]Ô+∫ eTq≈£î eTqyÓTÆ $yø£ ì]›wüºø£s¡à\qT #j·T≥yT

<Ûäs¡à+.

ø±+Ÿ |üs¡‘·‘·Ô«+

110

<Ûäs¡àyT ìÁX‚j·Tdü+. nsTT‘ <Ûäs¡àe+‘·T&Ó’q Á|ü‹ e´øÏÔ Äq+<ëìøÏ bÕÁ‘·T&ÉT ø±ãÏº

ìÁX‚j·Tdü+˝À <Ûäs¡à+, Äq+<äeTT ¬s+&É÷ ñ+&Ü*. eTs¡Ô J$‘·+˝À e÷qe⁄ìøÏ dü+|üPs¡í

kÕ«‘·+Á‘· +, <Ûäs¡à+ Äq+<ä+ ÁbÕ|æÔ+#·≥+ Ò<äT. ø±ì sT÷ eT÷Ïì n‘·&ÉT düeTÁ>∑+>±

bı+<ë*. ø±ãÏº Ä‘·à≈£î neTè‘·‘·«+ ñ+fÒ ‘·|üŒ á |ü]|üPs¡í‘ê kÕ<Ûäq ø=qkÕ>∑≤ìøÏ

M\T Ò<äT. BìøÏ ‘√&ÉT ìs¡«]Ô‘· <Ûäs¡à+ Äq+<äÁ|ü<ä+ ø±yê\+fÒ áX«s¡T&ÉT ñ+&Ü*.

n˝≤ ñqï|ü& n<Ûäs¡à+ •øÏå‘·yÓTÆ <Ûäs¡à+ |òü*düTÔ+~. ø±ì |ü]|üPs¡í‘· nH~ e÷qe

<äèwæº À m|ü&É÷ dæ~∆+#·<äT. ø±ì J$ n+‘·+‘·≈£î Ç‘√~Ûø±_Ûeè~∆ bı+<äe#·TÃqT.

á $<Ûä+>± <Ûäsêà#·s¡DyT kÕ«‘·+Á‘· eT˙, á nqTcÕq+ e÷qe⁄ìøÏ @ nedüú Àq÷

e÷qsêì<ä˙, <Ûäs¡à+ <˚X¯ø±˝≤\≈£î, uÛÑøÏÔ $XÊ«kÕ\≈£î, Ä#ês¡ e´eVü‰sê\≈£î,

ÁX¯ó‹düàè‘·T\≈£î, nr‘·eT˙ ø±+Ÿ dæ<ë∆+rø£]+∫ e´øÏÔ$y˚ø±ìøÏ |ü≥º+ ø£≤º&ÉT.

Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ, dü+|üPs¡í <√Vü≤<ä+ ø£*Œ+#ê&ÉT. ndü\T á e÷qe kÕ«‘·+Á‘· +

ø√düeTH edüTÔ Á|ü|ü+#·eT˙, uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#·eT˙ $uÛÑõ+∫ <Ó’«‘êìøÏ ≈£L&Ü <√dæ*

ˇ>±Z&ÉT. “I must, therefore, abolish knowledge, to make room for belief”nì u≤Vü‰≥+>± ñ<ëÈÏ+#ê&ÉT. kÕ«‘·+Á‘ê´ìøÏ, Á|üe÷D XÊÁkÕÔìøÏ (Pure logic)‹˝À<äø±*ùdÔ @ø£‘·«+ kÕ~Û+#·e#·TÃqì n‘·ìøÏ ‘Ó\TdüT. ø±ì n˝≤+Ï @ø£‘·«+ ìs¡s¡úø£+

nqï n_ÛÁbÕj·T+‘√H <Ó’«‘·dæ<ë∆+‘·+‘√ ø±+Ÿ dü+‘·è|æÔ |ü&Ü¶&ÉT.

Çø£ sêeTD°j·Tø±ìï >∑÷]Ã ø±+Ÿ @$T #ÓãT‘·THêï&√ |ü]o*+#·e\dæ

ñqï~.

111

Äs¡ Hê>±s¡T®qTì

$Á>∑Vü≤yêés¡ÔìXSq´‘ê yê<äeTTq Áu≤e÷D´ dæ~∆

|üPs¡«|üø£åeTT

düs¡« uÛ≤e dü$T‹ düs¡«Á‘· ì'dü«uÛ≤

eeTà j·TsTTq, ì'dü«uÛ≤e eT>∑T#·T

ei\T MT e#·düT‡ kÕ«uÛ≤e´ $ìes¡Ô

q ÁøÏj·÷ düeTs¡úqeTTà >±<äT.

Á|ü‹|üø£åeTT:` uÛ≤eeTT\T ùV≤‘·Te⁄q >±ì Á|ü‘· j·TeTT \+<äT >±ì, ùV≤‘·T Á|ü‘· j·T

kÕeTÁ–j·T+<äT >±ì, j·TùV≤‘·Te⁄q >±ì Òìe>∑T≥#˚ ì'dü«uÛ≤eeTT\T. <äècÕº+‘·

eT+≈£îs¡eTT. á j·T+≈£îs¡eTT ùV≤‘·TuÛÑ÷‘· eT>∑T ;»eT+<äT Ò<äT— |üè~∏ e´ù|ÔCÀ

yêj·÷«~ Á|ü‘· j·TeTT\˝ÀH˚ jÓTTø£ <ëìj·T+<äTqT Ò<äT— yêì kÕeTÁ–j·T+<äTqT

Ò<äT— düeTÁ>∑ ùV≤‘·TÁ|ü‘· j·TeTT\+<äT >±ì, ùV≤‘·T Á|ü‘· j·T kÕeTÁ–j·T+<äT >±ì

Ò<äT— ùV≤‘·T Á|ü‘· j·T $ìs¡Tàø£ÔyÓTÆ yiT>∑qT Ò<äT. á ù|s=ÿìq yêì˝À <ìj·T+<äTqT

Òì~ >±e⁄q q+≈£îs¡eTT ì'dü«uÛ≤e eTq e#·TÃqT. ì'dü«uÛ≤e eT>∑T≥# q+≈£îs¡eTT

XSqéTT. nfÒ¢ düs¡«uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT \>∑T≥# XSqéTT\T.

ñ‘·Ôs¡|üø£åeTT:` ÇfÒ¢ j·T>∑THì, ªªdüs¡« uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T,µµ nqT MT yêø£ eTTqT

X¯Sqý˚T. @\ j·Tq q~ ùV≤‘·Te⁄q+<äT ˝Ò<äT— Á|ü‘·´j·TeTT \>∑T dü+Á|üj·TTø£Ô

eTVü‰uÛÑ÷‘·eTT\+<äT >±ì, $Á|üj·TTø£Ô eTVü‰uÛÑ÷‘·eTT\+<äT >±ì Ò<äT— ñs¡' ø£+sƒ√wü

õVü‰« <ä+‘·eT÷\ ‘ê\T Hêdæø± eT÷sê›<äT\+<äT >±ì, sT÷ j·TTuÛÑj·T kÕeTÁ– j·T+<äT

>±ì Ò<äT— ùV≤‘·T Á|ü‘· j·T kÕø£\´ $ìs¡Tàø£ÔyÓTÆ yiT>∑HÓ’qqT Ò<äT. m#·≥qT Òì~

>±e⁄q q~ ì'dü«uÛ≤eeTT. ì'dü«uÛ≤e eT>∑T≥e\q q~ XSqéTT. ø±e⁄q düs¡«uÛ≤e

dü«uÛ≤e Á|ü‹ùw<Ûä eTX¯ø£éTT. ˝Òì j·T–ï#˚ <äVæ≤+#·T≥≈£îqT ˝Òì X¯ÁdüÔeTT#˚

#Û~+#·T≥≈£îqT, Òì »\eTT# <ä&ÉT|ü⁄≥≈£îqT Xø£ eTT >±<äT ø£<ë! nfÒ¢ Òì e<äqeTT#

düs¡« uÛ≤e dü«uÛ≤eeTTqT Áã‹ùw~+|ü Xø£ eTT >±<äT.

ªªø±e⁄q düs¡« uÛ≤e dü«uÛ≤eeTT Á|ü‹wæ<ä∆eTT, düs¡« uÛ≤e dü«uÛ≤eeTT ìe]Ô\T¢#·Tqï~,µµ

nì MT #Ó|æŒq yê<äeTT j·TTø£ÔeTT >±<äT.

112

\|òüTT°ø £

$Á>∑Vü≤yêés¡Ôì j·Tq>± $yê<äeTT\qT ìsêø£]+#·Tq<äì j·Ts¡úeTT. Hê>±s¡T®qT\

ø±\eTTq X¯Sqýê<äeTTqT HÓ’j·÷sTTø£ yÓ’X‚wæ≈£î\T, kÕ+KT´\T, düsê«dæÔyê<äT\T,

ìs¡Zè+<ÛäT\T, eTTqï>∑T qqéT‘·eTT\ yês¡T rÁeeTT>± $eT]Ù+|üC§∫Ã]. yê]

j·÷πøå|üeTT\qT $<Ûä«+düeTT\ >±$+∫ e÷<Ûä $Tø£ <äs¡ÙqeTTqT ì\T|ü⁄ø=q e\dæq

>∑Ts¡T‘·s¡ u≤<Ûä ‘· ªªe÷q ø£\Xóµµ&É>∑T Äs¡ Hê>±s¡T®qT\ ô|’ã&ÓqT. nj·÷´#ês¡T´\T

Á|ü‹|ü≈£åî\ <√wüeTT\ HÓ\¢ dü+Á>∑Vü≤eTT>± <Ó*|æ yêìì K+&ç+∫ ‘·eT yê<äeTT ˙

$Á>∑Vü≤yêés¡Ôì j·T+<äT dæ<ë∆+rø£]+#·T eTHêïs¡T.

|üPs¡«|üø£åeTTqT nqTe~+∫, <ëìì K+&ç+∫, dæ<ë∆+‘·eTT ùdj·TT≥ uÛ≤s¡‘·

dü+Á|ü<ëj·TeTT. á dü+Á|ü<ëj·TeTTqT u≤Ï+∫ Hê>±s¡T®Hê#ês¡ bÕ<äT\T Á|ü‹|üø£åeTT#

d”«j·Tyê<äeTT qqTe~+|ü CÒj·TT#·THêïs¡T.

ñ‘êŒ<ä dæú‹ uÛÑ+>∑eTT\T >∑\<ëìì uÖ<äT∆\T uÛ≤e eT+<äTs¡T. Bìì ãÏº eTqdüT‡‘√

>∑÷&çj·÷i>∑T ì+Á~j·TeTT\≈£î >√#·]+#·T $wüj·TeTT \ìïj·TT uÛ≤eeTT Ò j·T>∑TqT.

á uÛ≤eeTT\T ùV≤‘·T Á|ü‘·´j·TeTT\qT u§+~ ø£\T>∑T#·Tqïy˚ø±ì yêdüÔeeTT>±

(bÕs¡e÷]úø£eTT>±) Òe⁄. uÛ≤eeTT ùV≤‘·Te⁄q+<äT >±ì, Á|ü‘· j·TeTT\˝À H=ø£<ëìj·T+<äT

>±ì, j·Tìï≥qT >±ì, ùV≤‘·T Á|ü‘·´j·TeTT\qT $&ç∫ ø±ì, nø±s¡DeTT>± >±ì

ø£\T>∑T≥ ˝Ò<äT. ñ<ëVü≤s¡DeTT>± yÓTT\ø£qT rdæø=qe#·TÃqT. á yÓTT\ø£ ‘·q≈£î

ùV≤‘·TyÓ’q $‘·ÔqeT+<äT Ò<äT. ñqï#√ <ëìì yÓTT\ø£ j·T+<äTeTT >±ì, $‘·Ôq eTì

j·TqeTT. $‘·ÔqeTT˝À Òì yÓTT\ø£ Áø=‘·Ô>± e∫Ãq <äqï#√ <ì qT+&ç jT<Ó’qqT

sêe#·TÃqT. nq>± ÇdüTø£qT+&ç ‘Ó’\eTT, >∑+&É •\qT+&ç |ü⁄e⁄«\T |ü⁄≥ºe\dæ e#·TÃqT.

ø±e⁄q $‘·ÔqeTT˝À yÓTT\ø£ Ò<äT. nfÒ¢ uÛÑ÷$Tj·T+<äT, »\eTTq+<äT, y&ç$Tj·T+<äT,

>±*j·T+<äT yÓTT\ø£ Ò<äT. $‘·ÔqeTT eTTqTï>± >∑\ yêìj·T+<äT >±ì, yêìì $&ç∫

yiT>± >±ì, j·Tø±s¡DeTT>± >±ì ø£\T>∑T≥ Ò<äT. yÓTT\ø£ sT÷ ù|s=ÿìq yêì˝À

yìj·T+<äTqT Ò<äT. ø±e⁄q yÓTT\ø£ dü«ø°j·T eT>∑T dü«uÛ≤eeTT >∑\~ ø±<äT. ø±e⁄q

q~ ì'dü«uÛ≤eeTT. ì'dü«uÛ≤eeT>∑T≥# q~ XSqéTT. yÓTT\ø£ e …H düs¡«uÛ≤eeTT\T

XSqéTT\T. Ç~ eT<Ûä eT≈£îì yê<äeTT.

Ç|ü&ÉT Á|ü‹|üøÏå eT<Ûä eT≈£îì yê<äeTTqT <ä÷wæ+#·T#·THêï&ÉT. ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T

XSqéTT\Tµµ, nì eT<Ûä eT≈£î&ÉT #Ó|ü#·THêï&ÉT. eT<Ûä eT≈£îì yêø£ eTT >∑÷&É H=ø£

uÛ≤eyT. á uÛ≤eeTT es√í‘·Œ‹Ô kÕúqeTT\+<äT>±ì, Á|üj·T‘·ïeT+<äT >±ì Ò<äT. ø±e⁄q

q‘·ì eT‘·eTT qqTdü]+∫ j·T~ XSqéTT. XSqéT>∑T yêø£ eTT# düs¡« uÛ≤eeTT\

113

dü«uÛ≤eeTT ìsêø£]+|ü HÓ≥T¢ kÕ<Ûä |ü&ÉTqT. Òì j·T–ï# <äVæ≤+|ü ÒeTT. Òì >=&É¶*#

#Ó≥TºqT qiTø£ ÒeTT. Òì ˙Ï# CÒ‘·T\T ø£&ÉT>∑T ø=q ÒeTT. ø±e⁄q düs¡« uÛ≤eeTT\

dü«uÛ≤eeTT\T XSqéTT \ì ìsêø£]+|ü M\T Ò<äT.

nq´<∏ë Á|ü‹C≤„ uÛÑ+>∑eTT

ô|’>∑ MT yê≈£îÿ düdü«uÛ≤e eTà≥+#·T

Hê\øÏ+∫ MT<äT Á|ü‹»„ Vü≤‹ì u§+<Ó—

yÓ’wü$Tø£ <√wü eT<ë›q Áu≤|üÔ eTjÓT´—

ø±q ùV≤ ‘·«+‘·s¡eTTà eø£Ôe´ eT>∑TqT.

Ç+‘·≈£î eTTqTï ù|s=ÿqï <√wüeTT >∑\T>∑≈£î+&Ée … qì, ªªsT÷ yêø£ eTT düdü«uÛ≤eeTT.

düdü«uÛ≤e eT>∑T≥# düXSqéTT. Bì# düs¡« uÛ≤e dü«uÛ≤eeTT Á|ü‹wæ<ä∆eTT. düs¡« uÛ≤e

dü«uÛ≤eeTT ìe]Ô\T¢#·Tqï~,µµ nì MTs¡T ‘·\+#·T#·THêïs¡T.

n≥¢>∑T H˚ì #Ó|ü#·THêïeTT. ªdüs¡« uÛ≤eeTT\T X¯SqéTT\T,µ nqï MT Á|ü‹»„

uÛÑ>∑ïeT>∑T#·Tqï~.

MT yêø£ eTT düs¡«uÛ≤yê+‘·s¡Z‘·eTT. @\ j·Tq düs¡«uÛ≤e dü«uÛ≤e Á|ü‹ùw<ÛäeTT kÕ~Û+#·T

MT yêø£ eTT düs¡«uÛ≤eeTT\+<äT qXSq´ eT>∑T#·Tqï~.

Ç≥T¢ wüÀÿÏø£ eT>∑T yê<äeTT Á|üdüø£Ô eT>∑T#·Tqï~. m≥¢q:

(1) düs¡« uÛ≤eeTT\T XSqéTT \>∑THì düs¡« uÛ≤yê+‘·s¡ZyÓTÆq <ä>∑T≥e\q MT e#·qeTT

>∑÷&ÉXSqéTT. XSqéT>∑T MT e#·qeTT# Á|ü‹ùw <Û√|ü|ü‹Ô ø£\T>∑<äT. Ç≥T¢

ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T,µµ nqT Á|ü‹ùw<ÛäeTT nqT|ü|üqï eT>∑T#·Tqï~.

(2) ªªdüs¡« uÛ≤eeTT\T XSqéTT\Tµµ nqT Á|ü‹ùw<ÛäeTT MT e#·q XSq´‘·«eTTe\q

qT|ü|üqïyÓTÆq#√, Á|ü‹ùw<ÛäeTT nqT|ü|üqïeT>∑TqT.

(3) eTiÏj·TT düs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T— MT e#·qeTTqT XSqýT. ø±ì Á|ü‹ùw<Ûä

Á|ü‹bÕ<äø£ eT>∑T MT e#·qeTT e÷Á‘·eTT düs¡«Á‘· j·Tdü+>∑èV”≤‘·eTT. Ç≥¢>∑T≥#

<äècÕº+‘· $s√<ÛäeTT bı&ÉeTT#·Tqï~.

(4) MT e#·qeTT düs¡«Á‘· >∑èV”≤‘· eT>∑T#·T düs¡« uÛ≤eeTT\T XSqéTT \>∑T Hì

<ëì# MT yêø£ eTTqT XSq´ eT>∑TqT. MT yêø£ eTT XSq´ eT>∑T≥# Áã‹ùw<ÛäeTT

>∑\T>∑<äT.

$Á>∑Vü≤yêés¡Ôì

114

(5) eTiÏj·TT XSqéTTqï~. Bì# ªdüs¡« uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T,µ nqT Á|ü‹ùw<ÛäeTT

>∑\T>∑T#·Tqï~ j·TqT#√ düs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT \j·TT´ ø±s¡ ÁøÏj·÷ düeTs¡úeTT

\>∑TqT. Ç~ sTTwüºeTT >±<äT.

(6) eTiÏj·TT ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T, ø±s¡ ÁøÏj·÷ düeTs¡úeTT\T >±e⁄. <äècÕº+‘·

$s√<ÛäeTT >∑\T>∑≈£î+&Ée …,µµ qqT#√ MT yêø£ eTT# düs¡« uÛ≤e dü«uÛ≤e Á|ü‹ùw<ÛäeTT

dæ~∆+|ü<äT.

eTi=ø£Ï j·TTqï~. MT yêø£ eTTqï <ä>∑T≥e\q >=+‘· XSqéTìj·TT, eTiÏ

ø=+‘· j·TXSq´ eTìj·TT Hs¡Œ&ç yÓ’wü$Tø£ Á|üdü+>∑eTT >∑\T>∑T#·Tqï~. ø=+‘· XSq´

eTìj·TT, eTiÏ ø=+‘· j·TXSq´ eTìj·TT C…|ü≥# yÓ’wü$Tø£‘·«eTT ø£\T>∑T#·Tqï~

>±e⁄q $X‚wü ùV≤‘·Te⁄ #Ó|üŒe\dæ j·TTqï~. ø±ì j·TÏº ùV≤‘·Te⁄ #Ó|üŒã&É Ò<äT.

ø±e⁄q ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\Tµ nqï yê<äeTT j·TTø£ÔeTT >±<äT.

\|òüTT°ø£

‘·q dæ<ë∆+‘·eTT >±#·Tø=qT≥≈£î eT<Ûä eT≈£î &ç≥T¢ yê~+|üe#·TÃqT. e÷ dæ<ë∆+‘·

yêø£éTT düdü«uÛ≤ey˚T. ø±e⁄q q~ j·TX¯SqéTT. nX¯SqéT>∑T e÷ yêø£éTT

düs¡«uÛ≤eeTT\≈£î dü«uÛ≤eeTT Ò<äì ìsêø£]+#·T#·Tqï~.

Ç≥T¢ #Ó|ü#√ ªdüs¡« uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT\Tµ, nqT eT<Ûä eT≈£îì Á|ü‹»„ (s¡TEe⁄

#j·Tã÷ìq dæ<ë∆+‘·eTT) uÛÑ>∑ï eT>∑T#·Tqï~. @\j·Tq düs¡«uÛ≤eeTT\˝À Áãø£è‘· uÛ≤eeTT

ˇø£Ï. Á|üø£è‘· uÛ≤eeTT XSqéTT >±ì#√ ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\Tµ, nqï yêø£

yÓT≥T¢ ì\T#·TqT?

düs¡«uÛ≤eeTT\T X¯SqéTT \>∑T#√ Áãø£è‘· yêø£éTT X¯SqéTT >±e\j·TTqT—

XSqéT>∑THì düs¡«uÛ≤e dü«uÛ≤e ìsêø£s¡DeTT dæ~∆+|ü<äT.

ªm\¢uÛ≤eeTT\T XSqéTTµ\qT yêø£ eTT# düs¡«uÛ≤e dü«uÛ≤e sêVæ≤‘· eTT dæ~∆+#·T#√,

düs¡«uÛ≤eeTT\T X¯SqéTT \>∑T≥e\q, ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T X¯SqéTT\Tµ nì #˚j·TT

ìsêø£s¡DeTT dæ~∆+|ü<äT.

ìsêø£s¡DeTT dæ~∆+#·Tqqï#√ eT<ÛäéTø£ yêø£´ eTX¯SqýÓTÆ ‘·øÏÿq uÛ≤eeTT\T

XSqéTT\T >±e\j·TTqT. <ëìe\q ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\Tµ nqï yêø£ eTTq

<äècÕº+‘· $s√<ÛäeTT ø£\T>∑T#·Tqï~.

düs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT …’ ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\Tµ nqT yêø£ eTT >∑÷&É

düs¡«uÛ≤eeTT\+<äT q+‘·s¡Z‘·eT>∑T#√, Ä ìsêø£s¡DeTT >∑÷&É XSq´ eT>∑TqT.

115

yêø£ XSq´‘· j·TqTq~ j·TTqï~. Ä XSq´‘·e\q düs¡«uÛ≤e dü«uÛ≤e ìsêdüeTT

>∑\T>∑Tqqï#√ X¯SqúÛ≤eeTT ns¡úÁøÏj·÷ düeTs¡úeTT >±e\j·TTqT. nq>± Hêø±X¯

Á|üdü÷qeTT düT>∑+<ÛäeTT $s¡õeTàe\dæ e#·TÃqT. Bì HÓe«&ÉT q+^ø£]+|ü&ÉT. XSqéT>∑T

uÛ≤eeTT ns¡úÁøÏj·÷ düeTs¡úeTT >±<äqï#√, ªdüs¡«uÛ≤eeTT\≈£î dü«uÛ≤eeTT Ò<äTµ nqT

ìùw<ÛäeTT dæ~∆+|ü<äT.

á $wüj·TeTT\ Hêe\qT+∫qqT Áã‹C≤„ yêø£ eTT˝À <√wüeTTqï~. MT yêø£ eTT

nX¯Sq´ eTìj·TT, <ä≈£îÿ+ >∑\ uÛ≤eeTT ˝…\¢ X¯SqéTT \ìj·TT Á>∑Væ≤+|üe\dæ

e#·TÃ#·Tqï~. nq>± ø=ìï <Ûäs¡àeTT\ XSqéTT …’, eTiÏ ø=ìï XSqéTT \>∑T#·Tqï$.

ø±e⁄q düs¡«<Ûäs¡àeTT\T XSqéTT\ì #Ó|ü≥≈£î eTi=ø£ ùV≤‘·Te⁄qT C…|üŒe\j·TTqT.

(Ç~ nkÕ<Ûä´ eTìj·TT, ø±e⁄q ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T X¯SqéTT\Tµ nqT yê<äeTT

dæ~∆+|ü<äìj·TT Áã‹|üøÏå ‘ê‘·Œs¡ eTT).

eTiÏj·TT

ªªe÷≥ ˝≤&É≈£î eTqïÏº e÷&çÿ ì~j·TT

q>∑Tµµ q≥qï~ MT ãT~∆ j·T>∑Tq jTì,

j·T~ j·Tj·TTø£ÔeTTà— dü‘ÓÔ’q |ü<äeTT#‘·

u§&ÉeT qTqïÏº Xã›eTTà ¬ø&Éj·T>∑\<äT.

MT ]≥T¢ ‘·\+|ü e#·TÃqT. ø±H=ø£&ÉT, ªªXã›eTT #j·T≈£îeTT, Xã›eTT ùdj·T≈£îeTT,µµ

nqï#√, Ä Xã›eTT# uÛÑ$wü Xã›eTT ìe]Ô+|üã&ÉTqT. ÇfÒ¢ düs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T

nqï yêø£ eTTqT XSqé#·qeTT# düs¡«uÛ≤e dü«uÛ≤e ìes¡ÔqeTT >±$+|üã&ÉT#·Tqï~.

Çø£ÿ&É yTeTT #Ó|ü#·THêïeTT. Ç~j·TT qqT|ü|üqïyT. ø±s¡DyTeTq ñqï Xã›eTT

#‘·H uÛÑ$wü eT>∑T Xã›eTT Á|ü‹ùw~+|üã&ÉTqT. MTs¡T e÷Á‘·eTT ñqï Xã›eTT # düs¡«

uÛ≤e dü«uÛ≤eeTTqT Á|ü‹ùw~Û+#·T≥ Ò<äT. MT eT‘·eTTq MT e#·qeTT >∑÷&É Òì<

ø£<ë! düs¡«uÛ≤e dü«uÛ≤eeTT >∑÷&É Òì<˚ ø±e⁄q e÷≥˝≤&É≈£î eTqïÏº~ nqï sT÷

j·TT|üHê´düeTT <√c˛|üVü≤‘· eT>∑T#·Tqï~.

\|òüTT°ø£

e÷<Ûä eT≈£î &ç≥¢qe#·TÃqT. e÷≤&Ée\<äì ôV≤#·Ã]+∫ nqT´\qT e÷≤&É≈£î+&É

CÒj·TT#·THêïeTT. nfÒ¢ ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\Tµ nqT yêø£ eTT düs¡«uÛ≤eeTT\qT

dü«uÛ≤e s¡Væ≤‘·eTT\qT CÒj·TT#·Tqï~.


117

eTiÏj·TT

uÛ≤eeTT\qT Áã‘· øå±q ã&Édæ |ü]ì

e]Ô‘·eTTà\ >±$+#·T yê&É yì,

j·÷ Á|üe÷DeTTà Òì< j·T>∑TqT >±q

uÛ≤eeTT\T <ì#‘· \uÛÑ eTTà \>∑TqT?

Á|ü‘· ø£å Á|üe÷DeTT e\q düs¡«uÛ≤eeTT\qT u§+~, ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T,µµ

nì MTs¡T Á|ü‹ùw~Û+#·T#·THêï πsì n~ j·TqT|ü|üqï eT>∑T#·Tqï~. @\ j·Tq Á|ü‘· ø£åeTT

>∑÷&É düs¡« uÛ≤yê+‘·s¡Z‘·‘·«eTT bı+~q <ä>∑T≥# XSqýT ø£<ë! düs¡« uÛ≤eeTT\qT

u§+<äT#·Tqï yê&ÉTqT XSqT´& j·T>∑T#·THêï&ÉT. ø±e⁄q Áã‘· ø£å Á|üe÷DeTT# qT|ü\+uÛÑ

uÛ≤eeTT Ò<äT— nqT|ü\ã∆eTTq≈£îqT Áã‹ùw<ÛäeTT dæ~∆+|ü<äT. ø±e⁄q ªdüs¡« uÛ≤eeTT\T

XSqéTT\Tµ nqï e#·q eTqT|ü|üqï eT>∑T#·Tqï~.

(3) Á|üe÷Ddæ~∆ Òø£b˛e⁄≥ e\q `

nqTe÷qeTT# >±ì j·÷>∑eTT# >±ì j·TT|üe÷qeTT# >±ì düs¡«uÛ≤eeTT\qT

u§+~ düs¡« uÛ≤e yêés¡ÔqeTT #j·TT#·THêïeTì MTs¡T uÛ≤$+|üe#·TÃqT.

\|òüTT°ø£

miTø£≈£î kÕ<Ûäq yÓTÆq~ Á|üe÷DeTT. Ä Á|üe÷DeTT# HÓiT>∑ <ä–q~ Á|üyTj·TeTT.

H˚Á‘·eTT, ø£s¡íeTT, õVü≤«, Á|òü÷DeTT, ‘·«#·eTT qqT C≤„H˚+Á~j·TeTT ˝…’<äT Á|ü‘·´ø£å

kÕ<ÛäqeTT\T. á kÕ<ÛäqeTT\# HuÛ≤e yÓTiT>∑ã&ÉT≥ Ò<äT >±e⁄q ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T

XSqéTT\,µ nì eT<Ûä eT≈£î&ÉT #Ó|üŒe#·TÃqT. Ç≥¢qT≥ j·TTø£ÔeTT >±<äT. m\¢ uÛ≤eeTT\T

X¯SqéTT\T. Á|ü‘· ø£åeTqTq~ m\¢ uÛ≤eeTT\˝À H=ø£Ï. ø±e⁄q Áã‘· ø£åeTT >∑÷&É

X¯SqéTT. Á|ü‘· ø£å Á|üe÷DeTT#˚ HÓiTø£ bı+<äT#·Tqï yê&ÉTqT X¯SqT´&ÉT. ø±e⁄q

Áã‘· ø£åeTT# bı+<äã&ÉTq~ Ò<äT. ø±e⁄q Ä Òì<ëìøÏ C…|ü ìùw<ÛäeTT >∑÷&É Òì

<ä>∑T#·T qdæ<ä∆eT>∑T#·Tqï~.

Á|ü‘· ø£åeTT XSqéTT. ø±ì nqTe÷qeTT, Ä>∑eTeTT, ñ|üe÷qeTT nqT ì‘·s¡

Á|üe÷DeTT\# uÛ≤eeTT\qT u§+~ yêì dü«uÛ≤eeTTqT ìsêø£]+#·T#·THêï eTì |ü\Tø£

e#·TÃqT.

Çø£ÿ&É yT $T≥T¢ #Ó|ü#·THêïeTT `


118

◊+Á~j·Tø£eTT# qqT e÷q e÷>∑yÓ÷|ü

e÷qeTT\T eT÷&ÉT Á|ü‘·T´øÏÔ e÷ì‘·eTT\T—

‘·<äqTe÷ Hê>∑eT Á|ükÕ<Ûä eT>∑T qs¡ú

dü$T‹ <äècÕº+‘·eTTq >∑÷&É kÕ<Ûä eT>∑TqT.

nqTe÷ H√|üe÷ Hê>∑eTeTT\TqT Áã‘·´ø£å Á|üe÷D eTfÒ¢ ìsêø£è‘·eTT\T.

düs¡«uÛ≤eeTT\T X¯SqéTT \>∑T≥ e\q Á|ü‘·´ø£å Á|üe÷DeTT X¯SqéTT. nfÒ¢

j·TqTe÷qeTT, ñ|üe÷qeTT, Ä>∑eTeTT >∑÷&É XSqéTT\T. düs¡« uÛ≤eeTT\T XSqéTT

\>∑T≥e\q qqTe÷q kÕ<Ûä eTT \>∑T qs¡úeTT\T, Ä>∑eT kÕ<Ûä eTT \>∑T qs¡úeTT\T,

ñ|üe÷q kÕ<Ûä eTT \>∑T qs¡›eTT\T XSqéTT Ò. @\ j·Tq düs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T

>∑<ë! nqTe÷q, ñ|üe÷q, Ä>∑eTeTT\#˚ uÛ≤eeTT\T bı+<äT#·Tqï yê&ÉTqT

X¯SqT´&É>∑TqT. ø±e⁄q uÛ≤eeTT\≈£î ñ|ü\+uÛÑeTT, nqT|ü\ã∆eTT\≈£î dü«uÛ≤e

Á|ü‹ùw<ÛäeTT qdæ<ä∆eTT\T.

\|òüTT°ø£

Á|ü‘·´ø£ åeTT X¯SqéTT. Á|ü‘·´ø£ åy˚T X¯SqýÓT Æq|ü&ÉT nqTe÷q, Ä>∑eT,

ñ|üe÷qeTT\T XSqéTT >±≈£î+&ÉT f…≥T¢? düs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT Ò ø£<ë! n|ü&ÉT

düs¡« Á|üe÷DeTT\T düs¡«Á|üyTj·TeTT\T düs¡« Á|üe÷‘·\T XSqT´ \>∑T#·THêïs¡T. Ç≥T¢

düs¡« uÛ≤eeTT\T XSqéTT\>∑T #·T+&É>± ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\Tµ nqT ìùw<Ûä

yÓT≥T¢ dæ~∆+|ü>∑\<äT?

11. uÛ≤eeTT\≈£î düdü«uÛ≤e‘· j·TTø£ÔeTT

(1) ≈£îX˝≤~ <Ûäs¡àeTT\≈£î ≈£îX˝≤~ dü«uÛ≤e ‘ê+^ø±s¡eTT >∑\<äT –

ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T,µ nì MT #Ó|æŒq j·Ts¡úeTT j·TTø£ÔeTT >±<äT.

<Ûäs¡à ‘·‘·Ô«E„\T ≈£îX\ <Ûäs¡à ‘·‘·Ô«

ø£\q, ˝Àø£dü«s¡÷|ü $C≤„q © Á|ü

|ü+#· dü+dæú‹ q+^ø£]+#·T yês¡T

X‚wü <Ûäs¡à dü+dæú‹ ìf…¢ #Ó|üŒe\j·TT.

<ÛäsêàekÕú$<äT\T ≈£îX\ <Ûäs¡àeTT\T 119 nì ‘·\+#·T#·THêïs¡T. n$ 1) $C≤„qeTT,

2) y˚<äq, 3) dü+»„, 4) #˚‘·q, 5) düŒs¡ÙeTT, 6) eTqdæø±s¡eTT, 7) #Û·+<äeTT,

8) n~ÛyÓ÷ø£åeTT, 9) Ms¡ eTT, 10) düàè‹, 11) düe÷~Û, 12) Á|ü»„, 13) ñù|ø£å,

120

‘ê‹Ô«ø£ <Ûës¡D XÊØs¡ø£ y<äq

ªÁ|üuÛ≤düµ˝À ª&Ó’ ≤>¥µ... Væ≤‘·l, ø£ècÕísêe⁄, »qkÕ«$T düTÁãeTD´ XÊÁdæÔ, nqï|ü¬s&ç¶ yÓ+ø£fÒX¯«s¡¬s&ç¶, ...

ndü\T uÛ≤yê\ |ü⁄≥Tºπø uÛÖ‹ø£+. #·÷&É+&ç Äs√>∑´e+‘·TìøÏ Äs√>∑´ø£s¡

Ä˝À#·q\T ekÕÔsTT. nHês√>∑´e+‘·TìøÏ nHês√>∑´ø£s¡ Ä˝À#·q\T ekÕÔsTT.

ãT<äT∆ì $wüj·T+˝À @yÓTÆ+~. Äπsfi¯ófl bı≥º m+&É>∑≥Tºø=qï+‘·ø±\+ |ü]cÕÿs¡+

<=s¡ø£˝Ò<äT. ÄVü‰s¡+ rdüTø√e&É+ yÓTT<ä\j·÷´πø Äj·Tq≈£î C≤„H√<äj·TyÓTÆ+~

nHêïqT.

Ç˝≤ e÷ sTT<ä›] eT<Ûä ‘·s¡#·T #·s¡Ã »s¡T>∑T‘·T+&˚~.

Äj·Tq $|üØ‘·yÓTÆq ªÄdüÔe÷µ‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·T+&˚yê&ÉT. nsTTHê dæ>∑¬s≥T¢

ø±\Ã&É+ e÷H˚yê&ÉT ø±<äT. Ç+À¢ Äj·Tq uÛ≤s¡´ j·TXÀ<äeTà ndü\T

ˇ|üø=H˚~ø±<äT. n+<äTø£ì qqTï ø±|ò”øÏ ãj·T≥ ôVA≥\T≈£î yÓfi¯<ëeTì

s¡eTàH˚yê&ÉT. ø±ì m+<äT≈£î ãj·T≥≈£î ø±|ò”øÏ s¡eTà+≥THêï&√ Hê≈£î ‘Ó\TdüT.

uÛ≤yê\T ã\yÓTÆqyÓ’‘˚ eTìwæ ã\yÓTÆqyê&Ée⁄‘ê&ÉT. Man mainly livesthrough body. á ¬s+&ÉT n+XÊ\ eT<Ûä &Ü. õ.$.¬ø.øÏ Hê≈£î eT<Ûä #·s¡Ã

»s¡T>∑T‘·T+&˚~. uÛ≤yê\T eTTU≤´ Ò, H˚qT ø±<äqqT. yêÏøÏ dü«‘·+Á‘· ñìøÏ Ò<äT.

@<√ ˇø£ uÛÖ‹ø£ edüTÔe⁄qT ÄÁX¯sTT+#ê*‡+<˚. uÛ≤yê\qT ø±–‘·+ MT<√, |ü\ø£

MT<√, |òü\ø£+ MT<√ sêj·÷*. düè»Hê‘·àø£uÛ≤yê\T sê‹ì ÄÁX¯sTT+∫ •\Œs¡÷|ü+

bı+<ë*. Ç˝≤π> bÕ≥, |ü<ä´+ ªdæ&çµ \≈£î mø±ÿ* nHêïqT H˚qT. ªª@yÓTÆq

Je>∑Ás¡\T uÛ≤yê Ò. n$ #√<äø£X¯≈£îÔ\T. ø£~*+#˚$ ny˚µµ nH˚yê&ÉT õ.$.¬ø.

121

H˚qT ø=+‘·ùd|ü⁄ yÓTTsêsTT+∫Hê, Äj·Tq ã‹e÷\T‘·T+fÒ ø±<äq Òø£b˛j˚Tyê&çì.

ãj·TÏøÏ yÓfi‚fl~ ì»+>± ø±|ò” ø√dü+ ø±<äT. dæ>∑¬s≥Tº ø√dü+.

Äj·Tq dæ>∑¬s≥T¢ e÷Hê&ÉT. m|ü&ÉT? dæ>∑¬s≥Tº |”\Ã&ÜìøÏ >∑÷&É ˇ+À¢

dü‘·TÔe Òq|ü&ÉT. m˝≤¬>’‘˚H˚+ ÄdüÔe÷ »sTT+∫+~. ø£èwüísêe⁄ z&çb˛j·÷&ÉT.

ˇø£kÕ] $|üØ‘·+>± ÄkÕÔà b˛≥T e∫Ã+~. HqT Á|üø£ÿH ñHêïqT. Äj·Tq

Á&Üj·Ts¡T kıs¡T>∑T˝À+∫ ˇø£ uÒ¢&ÉT rdæsTT∫Ã, á uÒ¢&ÉT‘√ Hê eTìø£≥Tºô|’

qsêìï ø√j·TeTì ø√sê&ÉT. H˚qT m+<äT≈£î nHêïqT. H˚qT á u≤<Ûä ‘·≥Tºø√ ÒqT.

n<˚ á u≤<ÛäqT+∫ Hê≈£î $eTTøÏÔ. qqTï ø£s¡TDÏ+#·T, ø£&É‘˚s¡TÃ ` nHêï&ÉT.

Hê ø£fi ¯ófl #ÓeTsêÃsTT. u≤<Û ä #·÷&É˝Òø £b˛j·÷qT. m+‘·>± u≤<Û ä

#·÷&É˝Òø£b˛sTTHê H˚qT Ä |üì #˚j·T>∑\Hê? No, ø£èwüísêe⁄>±s¡T, Ä |üì

Hêe\¢ø±<äT. MTs¡T u≤<Ûä˝À n˝≤ n+≥THêïπs>±ì Ä |üì#˚ùd X¯øÏÔ Hê≈£î

ñ+<ä+≤sê? nHêïqT. á yê<ä$yê<ë\T e<äT›. H˚qT #Ó|æŒq|üì #˚j·T+&ç `

nHêï&Üj·Tq.

MTs¡T u≤<Ûä À n˝≤ n+≥THêïs¡T. u≤<Ûä |ü&˚~ MTs¡T. H˚qT ø±<äT. n+<äT≈£î

MT≈£î e∫Ãq uÛ≤yê\T, Ä˝À#·q\T Hê≈£î sêe⁄. H˚qT Äs√>∑´e+‘·TDÏí.

Äs√>∑ e+‘·yÓTÆq Ä˝À#·q\Tqïyê&ÉT me&É÷ Vü≤‘· #˚j·T Ò&ÉT ` nHêïqT.

nã“ u≤<Ûä‘√ H˚qT #·düTÔ+fÒ MT ‘·s¡ÿ+ @$T≥+&û. ‘·s¡ÿ+ (uÛ≤yê\T) H=|æŒì

rdæy˚düTÔ+<ë nHêï&ÉT.

Hê≈£î n˝≤ #·]Ã+#·&É+ Çwüº+ Ò<äT. e÷qe eTdæÔwüÿ+ |ü⁄Ïº+∫q düeTdü \qT

e÷qe eTdæÔwüÿy˚T |ü]wüÿ]düTÔ+~. Ç~ eTdæÔwüÿ düeTdü ø±<äT. ndæÔ‘·« düeTdü .

MT≈£î ndæÔ‘·« <äs¡Ùq+ ‘Ó\TdüT. ndæÔ‘·« düeTdü´\≈£î |ü]cÕÿsê\T+&Ée⁄.

nqTuÛÑ$+#·&Éy˚T ndæÔ‘·« düeTdü |ü]cÕÿs¡+.

MTs¡T u≤<ÛäqT nqTuÛÑ$+#·e\dæ+<˚. MT ø√¬sÿ\qT rs¡Ã Òì ndüeTs¡Tú&ÉqT,

nì #Ó|æŒ >∑~ ãj·TÏøÏ e#êÃqT.

Ä ‘·s¡yê‘· Ä yê´<Û Äj·TqTï ø£ã[+∫y˚dæ

Äj·Tq J$‘êìøÏ #·s¡eT^‘·+ bÕ&ç+~.

Ä $<Ûä+>± Äj·Tq ‘·T~XÊ«dü $&ç∫+~

Hê #˚‘·T\˝ÀH˚.

` nqï|ü¬s&ç¶ yÓ+ø£fÒX¯«s¡¬s&ç ¶

19`7`2010


122

nfÒ¢ n≈£îX¯\ <Ûäs¡àeTT\≈£î n≈£îX¯\ dü«uÛ≤eeTT, ìeè‘ê yê´ø£è‘·eTT\≈£î

ìeè‘êyê´ø£è‘·eTT, Á|üø£è‘ê yê´ø£è‘·eTT\≈£î Á|üø£è‘ê yê´ø£è‘·eTT, ø±yÓ÷ø£ÔeTT\≈£î

ø±yÓ÷ø£ ÔeTT, s¡÷b˛ø£ ÔeTT\≈£î s¡÷b˛ø£ ÔeTT, ns¡÷b˛ø£ ÔeTT\≈£î ns¡÷b˛ø£ ÔeTT,

nHêÁdüeeTT\≈£î nHêÁdüeeTT, <äT'UÀø£ÔeTT\≈£î <äT'UÀø£ÔeTT, düeTT<äjÓ÷ø£ÔeTT\≈£î

düeTT<äjÓ÷ø£ÔeTT, ìs√<Û√ø£ÔeTT\≈£î ìs√<Û√ø£ÔeTT, e÷s√Zø£ÔeTT\≈£î e÷s√Zø£ÔeTT, uÛ≤eHê

Á|üVü‰‘·eéTT\≈£î uÛ≤eHê Á|üVü‰‘·eéTT, nÁ|üVü‰‘·eéTT\≈£î nÁ|üVü‰‘·eéTT,

Á|üVü‰‘·eéTTq≈£î Á|üVü‰‘·eéTT.

Ç≥T¢ nH˚ø£ Á|üø±s¡eTT <Ûäs¡à dü«uÛ≤eeTT <äèwüºeTT. ø±e⁄q ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T

ì'dü«uÛ≤eeTT\T, ì'dü«uÛ≤e‘· e\q q$ XSqéTT\Tµµ nqï e#·qeTT j·TTø£ÔeTT >±<äT.

\|òüTT°ø£

Çø£ÿ&É düsê«dæÔyê~ <ä÷wüDeTT Á|ü<ä]Ù+|üã&ÉT#·Tqï~.

düsê«dæ Ôyê~ yÓ ’uÛ≤–≈£î &Éìj·TT uÒs=ÿqã&ÉT#·THêï&ÉT. á‘·ì eT‘·eTTq

Áã|ü+#·eTT˝Àì jÓT\¢ edüTÔe⁄ <Ûäs¡à düeTT#·Ã¤j·TyT ø±ì @ø£ edüTÔe⁄ >±<äT. e÷iì

edüTÔe⁄ »>∑‘·TÔq Ò<äT. >∑eTqeTT, ø±\eTT, |ü]D≤eTeTT yêéVü‰]ø£eTT\T. Ä‘·à

ø±ì, Je⁄&ÉT >±ì, |ü⁄<äZ\T&ÉT >±ì, dü‘·Ô«eTT >±ì, bÕs¡e÷]úø£eTT>± Ò<äT. ‘ê‹«ø£eTT>±

<Ûäs¡àeTT\T e÷Á‘·yT j·TTqï$. Ç$ nHê‘·àeTT\T, |üè<∏ä≈£îÿ\T. nq>± H=ø£ <Ûäs¡àeT+<äT

eTiÏjÓTTø£ <Ûäs¡àeTT düeTyêsTT dü+ã+<ÛäeTT‘√ >±ì, eTiÏ jT sTT‘·s¡ dü+ã+<ÛäeTT‘√

>±ì j·TT+&É<äT. ndü+düÿè‘· <Ûäs¡àeTT\T eT÷&ÉT <äø£ÿ <ä≈£îÿ+>∑\ <Ûäs¡àeTT \ìïj·TT

ø£åDÏø£eTT\T. Äj·÷ ùV≤‘·T Á|ü‘·´j·TeTT\qT u§+~ C≤‹ »sêeTs¡D dü+kÕÿsê_Û

dü+düÿè‘·eTT˝…’ dü+düÿè‘· <Ûäs¡àeTT\T ø£åDÏø£eTT \>∑T#·Tqï$. Á|ü|ü+#·eTT˝Àì jÓT\¢

edüTÔe⁄\T B|ü•K \≥T¢ ø£åDÏø£eTT\T. –] eèøå±<äT\T >∑÷&É <ä‘·Ô«eTT# ø£åDÏø£eTT Ò

ø±ì, düuÛ≤>∑ ìwü +<äeTTe\qq$ dæús¡eTT\≥T¢ ø£ì|æ+#·TqT.

dü+kÕs¡ Á|ü|ü‹ÔøÏ <Ûäs¡à düeTT‘êŒ<äyT ùV≤‘·Te⁄. ø±e⁄q Hês¡T´&ÉT <Ûäs¡à Á|ü$#·j·TeTT#

<äìï s√<ÛäyÓTTq]+|üe\j·TTqT. n~jT ìsê«DeTT.

ÇÏº dæ<ë∆+‘·eTT q+<äT $XÊ«düeTT >∑\ düsê«dæÔyê~ e÷<ÛäéT≈£îì ì≥T¢

Á|ü•ï+#·T#·THêï&ÉT:`

MTs¡T #Ó|ü q≥T¢ düs¡«eTT XSqéT>∑T#√, ãT<ä∆ uÛÑ>∑e‘êŒ<äT\T <Ûäs¡à dü+πø‘·eTT

Á|ü‹bÕ~+|üø£b˛e\j·TTqT. <Ûäs¡àeTT\T j·T<∏ës¡úeTT>± >∑\T>∑yì ≈£îX\ <Ûäs¡àeTT \ìj·TT,

123

q≈£îX\ <Ûäs¡àeTT\ìj·TT, kÕÁXe <Ûäs¡àeTT \ìj·TT, nHêÁXe <Ûäs¡àeTT \ìj·TT, Äs¡

dü‘· eTT \ìj·TT ì≥T¢ $$<ÛäeTT\T>± qTqï Á|ü$uÛ≤>∑eTT\T >∑\T>∑ø£b˛e\j·TTqT.

ø±ì, uÛÑ>∑e‘êŒ<äT\TqT, <ä≈£îÿ+>∑\ ‘·‘·Ô«E„\qT <Ûäs¡à dü+πø‘· eT+^ø£]+#·T #·THêïs¡T.

ø±e⁄q düs¡«eTT XSq´eTqT≥ ‘·>∑<äT.

(eT÷\bÕsƒ¡eT+<ä* ≈£îX\ <Ûäs¡àeTT\ |üÏºø£ j·TdüeTÁ>∑eTT>±qT, Á|üe÷<äãVüQfieTT>±

qT+&ÉT≥# $$<Ûä |ü]XÀ<Ûä≈£î\T dü÷∫+∫q bÕsƒ¡yT sTT#·Ã≥ dü+Á>∑Væ≤+|üã&çq~.)

$C≤„qeTT R ì]«ø£\Œ Á|ü‘· ø£åeTT, ø£\ŒHêb˛&ÛÉ Á|ü‘· ø£åeTT ($C≤„q+ Á|ü‹$»„|æÔ')

(Pure sensation)

y<äq eT÷&ÉT ‘Ói+>∑T\T:` 1) düTKeTT, 2) <äT'KeTT, 3) n<äT'U≤düTKeTT.

dü+»„ R ãT~∆ (?) (Concepts capable of coalescing with a word)

#˚‘·q (<ÛäsêàHé dü+#˚‘·j·Tr‹ #˚‘·Hê) ∫‘êÔ_Ûdü+kÕÿs¡eTT, ∫‘·ÔÁ|üdüŒ+<äeTT

(ãT~∆|üPs¡«ø£yÓTÆq j·T‘·ïeTT).

düŒs¡ÙeTT (Á‘·j·÷D≤+ düìïbÕ‘·' düŒs¡Ù') ∫‘Ô+Á~j·÷s¡ú düìïbÕ‘·eTT.

#Û·+<äeTT R n_ÛÁù|‘·eT>∑T edüTÔe⁄q+<ä* j·T_Û ≤wü.

Á|ü»„ R $y˚ø£eTT, <Ûäs¡à Á|ü$#·j·TeTT (j˚Tq dü+ø°sêí Çe <Ûäsêà' |ü⁄cÕŒD°e

Á|üMNj·T+‘).

eTqdæø±s¡eTT R kÕe<Ûëq‘· (attention).

n~ÛyÓ÷ø£åeTT (Ä\+ãqdü >∑TD‘√-e<Ûës¡D+ (inclination).

ÁX<ä∆ R bÕ|ü|ü⁄D´eTT\j·T+<ä* $XÊ«düeTT, ∫‘·Ô Á|ükÕ<äeTT.

Ms¡ eTT R ≈£îX\ÁøÏj·Tj·T+<äT eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ n‘·T´‘ê‡Vü≤eTT.

ñù|ø£å R ∫‘·ÔdüeT‘· (j·T<√´>±‘Y ∫‘·Ô eTHêuÛÀ>∑+ es¡Ô‘).

Á|üÁX(Ádü)_› R ∫‘·Ôø£s¡àD´‘·, ∫‘·Ô ≤|òüTeeTT.

nÁ|üe÷<äeTT R ≈£îX\<Ûäs¡àeTT\ düeTTbÕ]®+∫ ø±#·Tø=qT≥ (≈£îX˝≤Hê+ <ÛäsêàD≤+

Á|ü‹\+uÛÑ ìùweDyéT).

nqT|üHêVü≤eTT – yÓTÆÁ‹ì M&É≈£î+&ÉT≥?


124

ndü+õ„ düe÷|ü‹Ô – j·T‘·ïeTT <ë«s¡eTTq u≤Vü≤Ć≤„qeTT ìs√~+∫ düe÷~Ûj·T+<äT

ì\TŒ dü+kÕÿs¡eTT.

ndü+düÿè‘· <Ûäs¡àeTT\T:` 1) Äø±XeTT 2) Á|ü‹dü+U≤´ ìs√<ÛäeTT (Á|üC≤„<ë«s¡eTTq

<Ûäs¡àeTT\ \j·TeTT) 3) nÁ|ü‹dü+U≤´ ìs√<ÛäeTT (ñ‘êŒ<äùV≤‘·T HêXqeTT# <Ûäs¡àeTT\

\j·TeTT).

1. n≈£îX ¯\ <Û äs ¡ àeTT\T:` 1) ÁbÕD≤‹bÕ‘·eTT, 2) n<ä‘ · Ô<ëqeTT

3) ø±eT$T<∏ë´#ês¡eTT, 4) eTècÕyê<äeTT 5) ô|’X¯óqéTT 6) bÕs¡TwüéTT

7) dü+_Ûqï Á|ü ≤|üeTT 8) n_Û<ä 9) yê´bÕ<äeTT 10) $T<∏ë´<äèwæº.

2. ìeè‘êyê´ø£è‘· <Ûäs¡àeTT\T:` á j·÷iT <Ûäs¡àeTT\T πøe\eTqs¡ú<ëj·Tø£eTT\T

>±e⁄. ø=+&=ø£|ü&ÉT ìsê«D≤~Û>∑eTeTTq qyê´ø£è‘·eTT\T>± qT+&Ée#·TÃqT. ◊qqT

ì$ dü‘êÿj·÷qTÁ>∑Vü≤<äèwæº dü+Á|üj·TTø£ÔeTT …’ øÏ¢wüº <Ûäs¡àeTT \>∑TqT. Ç$ yÓ÷Vü≤eTT,

Á|üe÷<äeTT, øöd”<ä eTT (Á|üÁdü_›øÏ $s√~Û), nÁX<ä∆, kÕÔ qeTT (e÷+<ä eTT), W<ä›‘· eTT

(#‘·düT‡ jÓTTø£ÿ nqT|üXeTeTT), qè‘· ^‘ê~ Xè+>±s¡yXÊ´\+ø±s¡ ø±j·TÚ<ä∆‘· düìï

ÁXj·T<ëq ø£s¡àø£yÓTÆq #Ó’‹dæø£ <Ûäs¡àeTT).

3. uÖ<ä∆ <äs¡ÙqeTTq <Ûë‘·Te⁄\T |ü<äTHÓì$T~. <Ûë‘·T Á‘·j·TeTT ù|s=ÿqã&çq|ü&û

<Ûë‘·Te⁄q≈£î Àø£eTT, Ò<ë j·Tedüs¡eTì j·Ts¡úeTT. ø±eT<Ûë‘·Te⁄, s¡÷|ü<Ûë‘·Te⁄, ns¡÷|ü

<Ûë‘·T eì ˝Àø£eTT\T eT÷&ÉT. ø±eT <Ûë‘·Te⁄ q+<äT e´øÏÔ #·≈£åîsê~ wü&ç+Á~j·T

<Ûë‘·Te⁄\‘√qT, s¡÷bÕ~ wü&Ü›‘·Te⁄\‘√qT, #·≈£åî]«C≤„Hê~ wü&ç«C≤„q <Ûë‘·Te⁄\‘√qT

>∑÷&çj·TT+&ÉTqT. s¡÷|ü <Ûë‘·Te⁄q ì~ >∑+<Ûä, s¡dü, Á|òü÷D, õVü‰«, $C≤„q <Ûë‘·T

$s¡Væ≤‘·eTT>± qT+&ÉTqT. nwüs¡÷|ü <Ûë‘·Te⁄ q+<äT e´øÏÔ eTH√ <Ûë‘·Te⁄, <Ûäs¡à <Ûë‘·Te⁄,

eTH√ $C≤„q <Ûë‘·TeqT eT÷&ÉT <Ûë‘·Te⁄\‘√ >∑÷&ç j·TT+&ÉTqT.

4. <Ûäs¡àeTT\T ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T:` 1) kÕÁdüe <Ûäs¡àeTT\T, 2) nHêÁdüe <Ûäs¡àeTT\T.

πø¢XÊeè‘·eTT\T kÕÁdüe <Ûäs¡àeTT\ìj·TT, ‘·<äHêeè‘·eTT\T nHêÁdüe <Ûäs¡àeTT \ìj·TT

C…|üŒã&ÉT#·Tqï$. |üè<∏ä>∑®qT&ÉT kÕÁdüe <Ûäs¡à düeTT‘·ŒqTï&ÉT. Äs¡T´&ÉT nHêÁdüe <Ûäs¡à

düeTT‘·ŒqTï&ÉT. nHêÁdüe <Ûäs¡àeTT\+<äT dü+düÿè‘· <Ûäs¡àeTT Òø£ ndü+düÿè‘· <Ûäs¡à Á‘·j·TeTT

>∑÷&É CÒs¡Œã&çq~.

125

5. düs¡« <Ûäs¡àeTT\T Hê\T >±s¡ dü‘· eTT\T>± $uÛÑõ+|üã&çq$:`

1) <äT'Kdü‘· eTT, 2) düeTT<äj·T dü‘· eTT, 3) ìs√<Ûä dü‘· eTT, 4) e÷s¡Z dü‘· eTT.

kÕÁdüe <Ûäs¡àeTT\T yÓTT<äÏ ¬s+&ÉT dü‘· eTT\+<äTqT, nyêÁdüe <Ûäs¡àeTT\T ‘·T~ ¬s+&ÉT

dü‘· eTT\+<äTqT CÒs¡Œã&çq$.

6. <äèwæº Á|üVü‰‘·eéTT\T (Á|üVü‰‘·eéTT\T?) Áø√<ÛäeTT, ÁeTø£åeTT (e+#·qeTT),

e÷‘·‡s¡ eTT, ás¡´, Á|ü<ëdüeTT (kÕ|ü<ä edüTÔe⁄\ HêyÓ÷~+#·T≥), $Væ≤+dü, ñ|üHêVü≤eTT

(yÓTÆÁr $#Ã¤<äeTT), e÷j·T XÊsƒ¡ eTT, eT<äeTT.

7. uÀ<Ûä +–ø£eTT\T:` düàè‹, <Ûäs¡àÁ|ü$#·j·TeTT, Ms¡ eTT, Á|”r, Á|üÁdüX_›, düe÷~Û,

ñù|ø£å.

8. uÀ~ÛbÕøÏåø£ <Ûäs¡àeTT\T:` ø±j·TeTTq+<äT ø±j·÷qT<äs¡Ùdüàè‘·T´|ükÕúqeTT,

y<äqj·T+<äT y<äHêqT<äs¡Ù düàè‘·T´|ükÕúqeTT, ∫‘·ÔeTTq+<äT ∫‘êÔqT<äs¡Ù düàè‘·T´|ükÕúqeTT,

<Ûäs¡àeTTq+<äT <ÛäsêàqT <äs¡Ù düàè‘·T´|ükÕúqeTT nqT düàè‘·T´|ükÕúqeTT\T Hê\T>∑T,

ñ‘·ŒqïeTT\>∑T ≈£îX¯\eT÷\eTT\ dü+s¡ø£åDeTT, nqT‘·ŒqïeTT\ düeTT‘·Œqï‘·«eTT

ñ‘·ŒqïeTT\>∑T n≈£îX\ <Ûäs¡àeTT\ Á|üVü‰DeTT, nqT‘·ŒqïeTT\ |ü⁄qs¡T‘êŒ<ä eTqT

düeT´Áø£ŒVü‰DeTT\T, ãT~∆bÕ<äeTT\T Hê\T>∑T, ÁX<ä∆, düe÷~Û, Ms¡ eTT, düàè‹, Á|ü»„j·TqT

|ü+#˚+Á~j·TeTT\T, ÁX¯<ë∆~ |ü+#·ã\eTT\T, dü|üÔuÀ<Ûä´+>∑eTT\T, düeT´>∑›èwæº,

düeT´ø£‡+ø£\ŒeTT, düeT´>±«≈£îÿ, düeT´ø£ÿsêà+‘·eTT, düeT´>±JeeTT, düeT´>±«´j·÷eTeTT,

düeT´ø£‡à‹, düeT´ø£‡e÷~Û j·TqT HêsêćÕº+–ø£ e÷s¡ZeTT\T.

eTiÏj·TT

HÓ’sê´DÏø£ <Ûäs¡à+ãT \

HÓ’sê´DÏø£ <Ûäs¡àeTT\T qHÓsê´DÏø£eTT

HÓ’ïsê´DÏ ø£eTTà ‘·‘·Ô«

e÷àsê´Áπ>düs¡T\ #‘· Hê~wüº+ãT Ÿ.

Çø£ÿ&É nek˛úø£ ÔeTT \>∑T HÓ ’sê´DÏø£ <Û äs¡àeTT\≈£î HÓ ’sê´DÏø£ dü«uÛ≤eeTT,

nHÓ’sê´DÏø£eTT\≈£î nHÓ’sê´DÏø£eTT, uÀ<Ûä +–ø£eTT\≈£î uÀ<Ûä +–ø£eTT, nuÛÀ<Ûä +–ø£eTT\≈£î


126

nuÛÀ<Ûä +–ø£eTT, uÀ~ÛbÕøÏåø£eTT\≈£î uÀ~ÛbÕøÏåø£eTT, nuÀ~ÛbÕøÏåø£eTT\≈£î nuÀ~ÛbÕøÏåø£eTT

dü«uÛ≤eeTT. ÇfÒ¢ X‚wüeTT\≈£îqT. á $<ÛäeTT>± <Ûäs¡àeTT\≈£î qH˚ø£ Á|üø±s¡eTT\T>∑

dü«uÛ≤eeTT >±qã&ÉT#·Tqï~.

ø±e⁄q ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT\T, ì'dü«uÛ≤e‘· e\qq$ XSqéTT\T,µµ

nqT≥ j·TTø£ÔeTT >±<äT.

\|òüTT°ø£

ìsê«DeTTq≈£î <√&ÉŒ&ÉT <Ûäs¡àeTT\T ìsê«DeTTq≈£î u≤|ü⁄ <Ûäs¡àeTT\T ìsê«D‘·‘·Ô«eTT

nìsê«D‘·‘·Ô«eTT >∑\ eì ãT<ä∆ uÛÑ>∑yêqT\T|ü<•+∫].

(2) ìs¡«düTÔø£eTTq≈£î HêeTeTT Ò<äT >±e⁄qqT

eTiÏj·TT

<Ûäs¡àeTT\≈£î dü«uÛ≤eeTTà <äqs¡ <ì,

ì'dü«uÛ≤eeTTq≈£î uÒs¡T HÓ>∑&Ésê<äT—

n_Û<Ûä düdü«uÛ≤eeTTqπø j·TeTs¡T#·T+&ÉT,

edüTÔ V”≤qeTTà HêeTeTTà |üs¡>∑T f…≥T¢?

<Ûäs¡àeTT\≈£î dü«uÛ≤eeTT >∑\T>∑T q|ü&ÉT uÛ≤eeTT\≈£î dü«uÛ≤eeTT >∑\T>∑T#·Tqï~.

<ëìe\q düs¡«uÛ≤eeTT\T qXSqéTT \>∑T #·Tqï$.

ø±e⁄q ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT\T— ì'dü«uÛ≤eeTT\>∑T≥ e\q q$ XSqéTTµµ,

\ì #Ó|æŒq~ j·TTø£ÔeTT >±<äT. (dü+düÿè‘· eT÷\eTT qqTdü]+∫q yê´K´.)

ªdüs¡« <Ûäs¡àeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT\T,µ nqT q~ ì'dü«uÛ≤e eT>∑THì ªªdüs¡« <Ûäs¡àeTT\T

ì'dü«uÛ≤eeTT\T,µµ nqT q_Û<ÛëqyÓTÆq qT+&Éø£ b˛e\j·TTqT. @\ j·Tq ìs¡«düTÔø£eT>∑T

HêeT yÓT#·Ã≥qT Ò<äT. ø±e⁄q HêeTeTT dü‘·Ô>∑T≥# düs¡« uÛ≤eeTT\T dü«uÛ≤eeTT >∑\$

ø±e\j·TTqT. dü«uÛ≤eeTT >∑\$ j·T>∑T≥ e\q uÛ≤eeTT \XSqéTT\T. (Ábıô|òdüsY

‘·T∫Ã nqTyê<äeTT qqTdü]+∫ #dæq yê´K´.)

127

\|òüTT°ø£

edüTÔy Òq|ü⁄&ÉT ù|s¡T >∑÷&É qT+&ÉC≤\<äT. düs¡«uÛ≤eeTT\T dü«uÛ≤e s¡Væ≤‘·eTT Ò

j·T>∑T Hì, ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\Tµ nqT yêø£ yTì ø£\T>∑ C≤\<äT. eT<Ûä eT≈£î&ÉT

düs¡«uÛ≤eeTT\T X¯SqéTT \ì #Ó|ü#·THêï&ÉT. ø±e⁄q uÛ≤eeTT \X¯SqéTT\T

>±e\j·TTqT. uÛ≤eeTT \XSqéTT \>∑T≥e\q q‘·&ÉT uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T, nì

#Ó|üŒ>∑\T#·THêï&ÉT. ø±e⁄q düs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T nqT qs¡úeTT bıdü>∑<äT.

(3) Á|ü‹ ùw<Ûëdæ~∆e\q

(ø£) <Ûäs¡àeTT\# <äø£ÿ dü«uÛ≤yê Á|ü‹ùw<Ûä eT>∑T≥e\q `

eTiÏj·TT

<Ûäs¡àeTTqø£+f… yiT>± <äqs¡T Hì

j·T_Û<Ûä j·T~j·TT H‘·<ä∆s¡àeT+<äT qT+&É

uÀ<äT, <Ûäs¡àeTTq≈£î qqúÛÑ÷‘· eT>∑T#·T

q\s¡T#√ q~ j·TT|ü<X Hês¡Ω eT>∑TqT.

MT ]≥T¢ ‘·\+|üe#·TÃqT. n|üdüTÔø£ eT>∑T HêeTeTT Ò≈£î+&ÉT >±ø£. dü«uÛ≤eeTTqï~.

ø±ì sT÷ dü«uÛ≤eeTT <Ûäs¡àeTT\≈£î dü+uÛÑ$+#·T≥ Ò<äT. Ç≥T¢ <Ûäs¡àeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT

\>∑T≥ e\q <Ûäs¡àXSq´‘· dæ<ä∆eT>∑TqT. HêeTeTT >∑÷&É ìs¡«düTÔø£eTT >±<äT.

Çø£ÿ&É y˚T$T≥T¢ #Ó|ü#·THêïeTT:` á |üø£åeTTq dü«uÛ≤eeTT dü‘·Ô>∑TqT. n~

<Ûäs¡àeTT\+<äT >±ø£ yiT>± qT+&Ée\j·TTqT. n≥T¢qï< j·T>∑T#√, <Ûäs¡à $ìs¡Tàø£Ô eT>∑T

H j·Ts¡úeT+<äT+&ÉTqT? nÏº j·Ts¡úeTT #Ó|üŒã&É Ò<äT. ø±e⁄q ªªdü«uÛ≤eeTTqï~. n~

<Ûäs¡àeTT\+<äT Ò<äT,µµ nì #j·TT ø£\Œq V”≤q eT>∑T#·Tqï~.

(Ábıô|òdüs¡T ‘·T∫Ã bÕsƒ¡eTT qqTdü]+∫)

\|òüTT°ø£

ô| ’ì #Ó|æŒq <√wüeTT |ü]Vü≤]+#·T≥¬ø ’ edüT Ô e⁄qï|ü ⁄& ˚ <ëìøÏ uÒs ¡T

ø£\T>∑TqT. ªªedüTÔe⁄ Òq|ü⁄&ÉT ù|s¡T ø£\T>∑<äT. ø±ì dü«uÛ≤eeTTqï~. á dü«uÛ≤eeTT


128

<Ûäs¡àeTT\≈£î Ò<äT. <Ûäs¡àeTT *≥T¢ dü«uÛ≤es¡Væ≤‘·eTT \>∑T≥# XSqéTT \>∑T#·Tqï~,µµ

nì #Ó|üŒe#·TÃqT.

ø±ì sT÷ yê<äeTT ì\Te C≤\<äT. @\ j·Tq dü«uÛ≤e eTTqï<äì j·T+^ø£è‘·

eT>∑T#·Tqï~. n~ <Ûäs¡àeTT\+<äT Ò<äì #Ó|üŒã&ÉT#·T#·Tqï~. Ä |üø£åeTTq dü«uÛ≤e

eTqTq~ <Ûäs¡àeTT\+<äT >±ø£ eTi…+<Ó’q qT+&Ée\j·TTqT. <Ûäs¡àeTT\qT $&ç∫ j·T~

jÓT+<äTqï~? m+<äTqï<√ #Ó|üŒã&É Ò<äT. ø±e⁄q düs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\qT≥ bıdü>∑<äT.

(4) dü<ë“¤eeTTq ø£q+^ø±s¡eTT Ò$Te\qqT

ñqï <ëìπø Á|ü‹ùw<Ûä yÓTT|ü#·T+&ÉT,

ì\j·TeTTq u≤Á‘· Ò<äì |ü\T≈£î#·T+<äT—

eT≥Tº Ò dü«uÛ≤e eTTàqï j·T|ü⁄&É ø±q

ã&ÉTqT >±<Ó j·T<ë›ì yê«es¡ÔqeTTà.

ñqï<ëìπø ø±ì, Òì<ëìøÏ Áã‹ùw<ÛäeTT Ò<äT. m≥¢q Ç+≥u≤Á‘· Ò<äì bÕÁ‘·

Ò$T #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. n+‹j·T ø±ì Òì <ëìøÏ Ò$T Ò<äT, ÇfÒ¢ <Ûäs¡àeTT\≈£î uÛ≤eeTT

Ò<äT nì ñqï dü«uÛ≤eeTTqπø Á|ü‹ùw<ÛäeTT >∑\T>∑T#·Tqï~ ø±ì, j·Tdü‘·TÔq≈£î Áã‹ùw<ÛäeTT

>∑\T>∑T≥ Ò<äT.

ø±e⁄q, ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤e‘· e\q XSqéTT\T,µµ nì #Ó|æŒq yêø£ eTT

j·TTø£ÔeTT >±<äT. Á|ü‹ùw<Ûä dü+uÛÑeeTT e\qH˚ düs¡«uÛ≤e dü«uÛ≤eeTT nÁ|ü‹wæ<ä∆

eT>∑T#·Tqï~.

\|òüTT°ø£

<Ûäs¡à eTTqï|ü⁄& j·T~ j·TTqï <äì ø±ì Ò<äì ø±ì #Ó|üŒ>∑\eTT. nqTuÛÑeeTTq

¬øqï&ÉT ‘·>∑T\ì $wüj·TeTTqT Ò<äì ìsêø£]+#·T≥ dü+uÛÑ$+|ü<äT. Ç+≥ u≤Á‘· Ò<äì

j·T+<äTeTT. bÕÁ‘· j·TqTuÛÑe >√#·s¡yT. nqTuÛÑe >√#·s¡yÓTÆq bÕÁ‘·qT Ç+≥ Ò<äì

ìsêø£]+#·T≥ »s¡T>∑T#·Tqï~. nfÒ¢ <Ûäs¡àeTT\≈£î dü«uÛ≤eeTT Ò<äì #Ó|æŒq|ü⁄&ÉT >∑÷&É

ñqï <Ûäs¡àeTT\πø dü«uÛ≤eeTT Ò<äqT ìsêø£s¡DeTT >∑\T>∑T#·Tqï~. ø±ì Òì <Ûäs¡àeTT\≈£î

dü«uÛ≤eeTT Ò<äqT e#·qeTT >∑\T>∑T≥ Ò<äT. ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤e‘·«eTTq CÒdæ

129

XSqéTT\Tµµ nqT ìsêø£è‹ dü+uÛÑe eT>∑T#·Tqï~. ø±e⁄q düs¡« uÛ≤e dü«uÛ≤eeTT

ñqï~ j·T>∑T#√ eT<ä eT≈£îì ìsêø£è‹ ìsêø£è‘· eT>∑T#·Tqï~.

eTiÏj·TT

<Ûäs¡àeTT Ÿ ì'dü«uÛ≤e‘· <äqTs¡T Hì,

jT~ MT e÷≥# Áã‹ùw<Ûä eT+<äT?

<Ûäs¡àeTT Ÿ Á|ü‹ùw<ä eTT Ÿ <äqs¡T Hì

j·T$ j·Tdü<ë«≈£îÿq Áã‹ùw<Ûä eTTà\>∑TqT.

ªªdü«uÛ≤eeTT ˝ÒH˚ ˝Ò<äT. uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT\T,µµ nì #Ó|ü MT#˚ H˚~

Á|ü‹ùw~Û+|ü ã&ÉT#·Tqï~? ndü‘·Ô>∑T e#·qeTTø£+f… yiT>± Áã‹ùw<ÛäeTT dæ<ä∆eT>∑T≥

Ò<äT. n<Ó≥¢q, n–ïøÏ XË’‘· eTT, »\eTTq≈£î HÍwüí eTT #Ó|ü e#·qeTT ndü‘·Ô>∑T#·Tqï~

>±ì, Á|ü‹ùw<ÛäeTT dæ<ä∆eT>∑T≥ Ò<äT.

\|òüTT°ø£

eT<Ûä eT≈£îì eT‘·eTTq düs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T. nfÒ¢ j·T>∑T#√ ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T

X¯SqéTT\Tµ nqT yêø£éTT#˚ q‘·&ÉT y˚ìì ìsêø£]+#·T#·THêï&ÉT. Á|ü‹ùw<Ûäø£

yêø£ eTTø£+f… qqéTT>± Áã‹ùw<ÛäeTT dæ~∆+#·T≥ Ò<äT. ªì|ü #·\¢q, ˙s¡T yÓ#·Ãqµ

j·Tqï yêø£ eTT \dü‘· e#·qeTT \>∑T#·Tqï$ >±ì, j·T–ïøÏ XË’‘· eTT, »\eTTq≈£î

HÍwüí eTT dæ~∆+|üCÒj·TT≥ Ò<äT.

eTiÏj·TT

eT÷&ÛÉ eT‹ eTè>∑‘·èwæí ø±+ãTe⁄\ Á>±Vü≤

yÓT≥T¢ Á|ü‹ùw<Ûä eT>∑T#·Tqï <äf…¢ ì'dü«

uÛ≤e‘ê uÛ≤düe÷q <Ûäsêàe˝ÀøÏ

‘· eTàdü‘· ‘·‘·Ô« ìes¡ÔqeTTà bı+<äT.

MT ]≥T¢ uÛ≤$+|üe#·TÃqT: eT÷&ÛÉT\≈£î eTè>∑‘·èwüí j·T+<äT »\ãT~∆ bı&ÉeTT #·Tqï~.

Ä eTè>∑‘·èwüí ì»eTT>± ìs¡®\ j·Tì j·T#·≥ |ü+&ç‘· C≤rj·TT&É>∑T |ü⁄s¡Twüßì# Ä

$T<∏ëĆ≤„q ìes¡Ô Hês¡úeTT #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. ÇfÒ¢ dü‘·Ô«eTT\≈£î ì'dü«uÛ≤eeTT\+<äT


130

dü«uÛ≤e eTTqï <äì ø£\T>∑T C≤„qeTTqT <=\–+#·T≥¬ø’ düs¡«uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT

\ì #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~.

\|òüTT°ø£

eT<ÛäéT≈£î&ÉT ‘·q yê<äeTT ˙ ÁøÏ+~ <äècÕº+‘·eTT‘√ düeT]ú+|üe#·TÃqT.

m+&Ée÷e⁄\qT p∫ eT÷&ÛÉT&ÉT yêìì »\eTT \ì ÁuÛ≤+‹ H=+<äTqT. ÇÏº ÁuÛ≤+‹

˝Àø£eTTq+<äqTuÛ Ñe>√#·s¡y˚T. eT÷&Û ÉTì Ä j·TĆ≤„qeTTqT <=\–+|üHÓ+∫

|ü+&ç‘·T&Ó ’qyê&ÉT ªm+&Ée÷e⁄\T ˙s¡T ø±<äT, nì #Ó|üqT. nfÒ¢ Je⁄\T,

dü«uÛ≤eX¯SqéTT\>∑T uÛ≤eeTT\qT dü«uÛ≤edüVæ≤‘·eTT \ì yÓ÷Vü≤eX¯eTTq

<ä\+#·T#·THêïs¡T. nÏ ºyê] j·TC≤ „qeTT <=\–+|ü>√], ªdüs ¡«uÛ≤eeTT\T

dü«uÛ≤es¡Væ≤‘·eTT\T,µ nì #Ó|ü≥ dü+uÛÑ$+#·T#·Tqï~.

(2) Á>±Vü‰~ wü≥ÿ d”«ø±s¡eTT e\qqT

Çø£ÿ&É yTeTT #Ó|ü#·THêïeTT:`

nqT≥ j·TTø£ÔeTTà >±<äT— Á>±Vü‰~ø£eTT\T

eT÷&ÉT, Á|ü‹ùw<Ûä e÷~>± u§\T#·T Á‹ø£eTT

ø£\dæ j·÷iT <Ûäs¡àeTTà\T Á>±\T#·Tqï

eqT#·T q+^ø£]+#·TfÒ j·T>∑TqT EeTTà.

MTs¡T #Ó|æŒq≥¢>∑T Hì dü‘·Ô«eTT\≈£î $T<∏ë´ Á>±Vü≤eTT ì»eTT>± qTqï <ä>∑T#·Tqï~.

á |üø£åeTTq Á>±Vü≤´ eTTqï <ä>∑T#·Tqï~. Á>∑V”≤‘·˝…’q dü‘·Ô«eTT \Tqïe>∑T#·Tqï$.

Ä $T<∏ë´ Á>±Vü≤eTTq≈£î >∑÷&É Á|ü‹ùw<Ûä eTTqï <ä>∑T#·Tqï~. Á|ü‹ùw<ÛäéT>∑T

Ä $T<∏ë´Á>±Vü≤eTTqï <ä>∑T#·Tqï~. Ä $T<∏ë´Á>±Vü≤ Á|ü‹ùw<ä›\>∑T j·TTwüà<ë<äT\THêïs¡T.

Ç≥T¢ Á>±Vü‰~ wü≥ÿeTT dæ<ä∆ eT>∑T#·Tqï~. á wü≥ÿeTTq≈£î >∑÷&É qÁ|ü‹wæ<ä∆‘·«eTT

e\q, ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\T,µµ nì #Ó|æŒq~ j·TTø£ÔeTT >±<äT.

\|òüTT°ø£

á |üø£åeTTqHÓ+&Ée÷e⁄\Tqï e>∑T#·Tqï$. »\ÁuÛ≤+‹j·TT, ÁuÛ≤+‹ì u§+<äTyê&ÉTqT,

m+&Ée÷e⁄\ j·TedüTÔ‘·«eTT, j·T<∏ës¡ú C≤„qeTT, j·T<∏ës¡úeTT HÓiT>∑Tyê&ÉT qTqïyê

131

s¡>∑T#·THêïs¡T. á j·÷iT qTqïe>∑T≥# ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTTµ \qT≥ j·TTø£ÔeTT

>±<äT.

Á>±Vü≤ eT~ Òì <ä>∑T Hì, Á>±Vü≤´ eTf…¢

j·T\ Á>∑V”≤‘·j·TT Òìyê &É>∑Tq jTì

yêì ‘√ bÕf… Á|ü‹ùw<Ûä uÛ≤e e÷~

jÓÆTq Á‹‘·j·TeTTà Òì< j·T>∑TqT EeTTà.

ô|’q ù|s=ÿqï <√wüeTT >∑\T>∑ ≈£î+&ÉT≥¬ø’ Á>±Vü≤eTT Ò<äT, Á>±Vü≤éTT Ò<äT, Á>∑V”≤‘·\T

˝Òs¡T nì j·T+<äT πsì, Á>±Vü≤eTTq≈£î Áã‹ùw<ÛäeTT >∑\T>∑<äT. ªdüs¡« uÛ≤eeTT\T

ì'dü«uÛ≤eeTTµ nqTq~ >∑÷&É Òì<ä>∑T#·Tqï~. Á|ü‹ùw<Ûä eTT Ò<äT. Á|ü‹ùw<ä›\T Òs¡T.

\|òüTT°ø£

ªm+&Ée÷e⁄\T Òe⁄. $T<∏ë´dü*\ãT~› Ò<äT. $T<∏ë´dü*\ ãT~∆ bı+<äTyê&ÉT Ò&ÉT.µ

nqT#·T Á>±Vü≤éTT, Á>±Vü≤eTT, Á>∑V”≤‘· ø£\T>∑ s¡qT |üø£åeTTq ìyê]+|ü<ä–q j·Ts¡úeTT,

ìyês¡DeTT, ìe]Ô+#·T yê&ÉT >∑\T>∑s¡T. n|ü⁄&ÉT ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT\T,µ

nqï ìyês¡DeTT ñ+&É<äT. ìyês¡ eT>∑T qs¡úeTT ø£\T>∑<äT. ìes¡ÔsTT‘·j·TT >∑\T>∑<äT.

Á|ü‹ùw<Ûä Á|ü‹ùw<Ûä

Á|ü‹ùw<ä›\T >∑\Zπsì, uÛ≤eeTT …\¢Hé

dæú‹yÓTÆ dæ~∆+#·TqT— yê

ì ‘·‘·« MT ¬ø’e&ç |ü]ìwü+ u§+<äTHé.

Á|ü‹ùw<Ûä Á|ü‹ùw<Ûä , Á|ü‹ùw<ä›\T Òìyêπsì düs¡«uÛ≤eeTT\T qÁ|ü‹wæ<ä∆eTT \>∑TqT.

n|ü⁄&ÉT düs¡«uÛ≤eeTT\≈£î dü«uÛ≤eeTT ñqï<ä>∑T#·Tqï~.

\|òüTT°ø£

ìyês¡DeTT, ìyês¡ eTT, ìes¡ÔsTT‘· Òìyê s¡>∑T#·T+&É>± m\¢uÛ≤eeTT qìyê]‘·yÓTÆ

dæ~∆+#·TqT. n|ü&ÉT düs¡«uÛ≤eeTT\≈£î dü«uÛ≤eeTT dæ~∆+#·T#·Tqï~.

(>∑) ìπsΩ‘·Tø£‘·«eTT e\q –


132

eTiÏj·TT

n≥Tº\>∑T≥ ùV≤‘·T edæ<ä∆ eT>∑TqT— ì'dü«

uÛ≤e‘·qT H~ ùV≤‘·TyÓ’ |üs¡>∑>∑\<äT?

ùV≤‘·T s¡Væ≤‘·eTTà>± qs¡ú yÓTdü>∑THì,

j·Ts¡úeTj·T´ <Ó≥T¢ Á|üdæ~∆ q+<ä>∑\<äT?

ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT\T,µ nì #Ó|æŒq|ü⁄&ÉT MT≈£î ùV≤‘·Tedæ<ä∆ eT>∑TqT.

ø±s¡D y˚TeTq düs¡«uÛ≤eeTT\T ì+dü«uÛ≤eeTT\T >∑<ë ! ì'dü«uÛ≤e‘· e\q q$

XSqéTT\T. düs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\>∑T≥ CÒdæ ùV≤‘·Te⁄qT XSqýT. ùV≤‘·Te⁄

Òq|ü⁄&ÉT ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T X¯SqéTT\Tµ nqT qs¡úeTT ìπsΩ‘·Tø£ eT>∑T#·Tqï~. Ç≥T¢

ìπsΩ‘·Tø£ eT>∑T#·Tqï <ëìøÏ <ìe\q Áãdæ~∆ ø£\T>∑T#·Tqï~?

ø±e⁄q ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T XSqéTT\Tµ nqT qs¡úeTT j·TTø£ÔeTT >±<äT.

\|òüTT°ø£

düs¡«uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT \ì e÷<Ûä eT≈£î&ÉT #Ó|ü#·THêï&ÉT. Ç~ j·T<∏ës¡ú

eT>∑T#√ ùV≤‘·Te⁄>∑÷&É X¯Sqý˚T ø±e\j·TTqT. ùV≤‘·Te⁄ Òq|ü⁄&ÉT ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T

XSqéTT\Tµ nHÓ&ç yê<äyÓT≥T¢ Á|üdæ~∆ bı+<äT#·Tqï~?

eTiÏj·TT

uÛ≤e qdü«uÛ≤e‘·« ìes¡ÔqeTTà

ùV≤‘·T V”≤q‘· dæ~∆ MT ¬øqj·TTHì,

uÛ≤e düdü«uÛ≤e‘·«eTTà ei\T#·T+≥

ùV≤‘·TV”≤q‘· dæ~∆ e÷ ¬øqj·T>∑\<äT.

uÛ≤eeTT\≈£î ì'dü«uÛ≤e‘·«eTT ìπsΩ‘·Tø£eTT>± dæ~∆+|üe#·TÃq$ MTs¡T uÛ≤$+|ü e#·TÃqT.

Ä |üø£åeTTq dü«uÛ≤e ìes¡ÔqeTT MT≈£î ìπsΩ‘·Tø£eTT>± dæ<ä∆ yÓTÆqfÒ¢ e÷≈£îqT dü«uÛ≤e

dü<ë“¤eeTT >∑÷&É ìπsΩ‘·Tø£eTT>± dæ~∆+#·TqT.

133

\|òüTT°ø£

ªùV≤‘·Te⁄ Òø£jT uÛ≤eeTT\T düdü«uÛ≤eeTT\T >±e⁄,µ nHÓ&ç yê<äeTT dæ~∆+#·THì

ªuÛ≤eeTT\T düdü«uÛ≤eeTT\T,µ nHÓ&ç yê<äeTT @\ dæ~∆+|ü<äT? ùV≤‘·Te⁄ ˝Ò$T#˚

dæ~∆+|ü≈£îqï <äqï#√ eT<Ûä eT≈£îì yê<äeTTq≈£î @ ùV≤‘·T e⁄qï~?

ùV≤‘·Te⁄q ≈£îìÿ, uÛ≤e dü+|òü÷‘·eTTq≈£î

ì'dü«uÛ≤e‘·« ø£\qeTTà ìXÃsTT+#·T

yê<äyÓT≥T¢ >∑qï qqT|ü|üqï eT>∑TqT—

e]Ô\<äT ì'dü«uÛ≤e uÛ≤eeTTà »>∑‹.

Ç#·≥ uÛ≤eeTT\ HÓ’'kÕ«uÛ≤e´eTTq≈£î ùV≤‘·T e⁄qï<äì ‘·\+‘·T πsì, ªdüs¡« uÛ≤eeTT\T

ì'dü«uÛ≤eeTT\Tµ nqï~ j·TT|ü|üqïeTT >±<äT. ˝Àø£eTTq+<äT ì'dü«uÛ≤eeT>∑T uÛ≤e

yÓTTø£Ïj·TT Ò<äT >∑<ë!

\|òüTT°ø£

ªuÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT\T nqT≥≈£î ùV≤‘·T e⁄qï~µ, nqT#√ ªdüs¡«uÛ≤eeTT\T

ì'dü«uÛ≤eeTT\Tµ, nqT≥ ≈£î<äs¡<äT. ˝Àø£eT+<äT ì'dü«uÛ≤eeT>∑T edüTÔy Ò<äT.

(4) Á|ü‹ùw<Ûë´ dæ~∆e\q `

eTiÏj·TT

Á|ü<ÛäeTeTTq Áã‹ùw<Ûä, e÷ ô|’ì <ëì

$wüj·T eTT+&ÉT qqïqT, ø±ø£ Mì e´‘·

j·TeTTà ôd|æŒø=qïqT dæ~∆ j·T>∑T≥ Ò<äT—

ˇø£ÿ ‘·iÏ qTqï kÕ«uÛ≤e´ eTTqï<ä>∑TqT.

Á|ü‹ùw<ÛäeTT |üPs¡« Á|ü‹ ùw<ÛäeTT |üPs¡«eTT+&ç, Á|ü‹ùw<Ûä e÷ yÓqTø£ qTqï #√

ì'dü«uÛ≤e‘· j·TTqT|ü|üqï eT>∑TqT. Á|ü‹ùw<ÛäeTT Òì <ä>∑T #·T+&É>± HÓ<ë›ìøÏ Áã‹ùw<Ûä eTT

>∑\T>∑T#·Tqï~?

n≥T¢ ø±ø£ Á|ü‹ùw<Ûä eTT eTTqTï>± qT+&ç, Á|ü‹ùw<ÛäeTT ‘·s¡Tyê‘· >∑\T>∑Tq <Ó’qqT

ì'dü«uÛ≤e‘· j·TT|ü|üqï eT>∑T≥ Ò<äT. @\ j·Tq Áã‹ùw<Ûä eTT eTTqTïqï <ä>∑T#·T+&É>±

Áã‹ùw<Ûä yT$T #j·TTqT?


134

n≥T¢ >±ø£ Á|ü‹ùw<Ûä Á|ü‹ùw<Ûä eTT\≈£î Hø£ ø±\eTTq qTìøÏ #Ó|æŒqqT, Áã‹ùw<ÛäeTT

Á|ü‹ùw<Ûë´s¡›eTTq≈£î >±s¡D eT>∑T≥ Ò<äT. Á|ü‹ùw<Ûä eTT Á|ü‹ùw<ÛäeTTq≈£î >±s¡D eT>∑T≥

Ò<äT. j·TT>∑|üC≤®‘·eTT\>∑T eTè>∑ $cÕD <ä«j·TeTT˝À <äøÏåD $cÕDeTT düeéTTq≈£î

>±ì, düe´ $cÕDeTT <äøÏåDeTTq≈£î >±ì ø±s¡DeTT >±<äT.

MT<äT $TøÏÿ* ìyês¡DeTT eTTqTï>± qT+&ç, j·÷ yÓqTø£ ìyêsê´s¡ ú

eTT+&ÉTqqï|ü&ÉT, ìyês¡DeTT >∑\T>∑T qqïqT, ìyêsê´s¡úeTT eTTqTï>± e⁄+&ç, j·÷

yÓqTø£eTT\T >∑\T>∑T qqïqT >∑T<äs¡<äT.

@\j·Tq ìyês¡DeTT eTTqTï>± qT+&ç, j·÷ yÓqTø£ ìyês¡ s¡ú eTT+&ÉTqqï|ü&ÉT,

ìyês¡DeTT <ìì ìyê]+#·T#·Tqï~? ìyê]+|ü<ä–q j·Ts¡úyT Ò<äT >∑<ë!

ìyê]+|ü <ä–q j·Ts¡úeTT eTTqTï>± qT+&ç, ìyês¡D e÷ yÓqTø£ qT+&ÉT qqï#√,

ñqï j·Ts¡úeTTqT ìyês¡D yÓT≥T¢ Ò≈£î+&É CÒj·TTqT?

ìyês¡D ìyêsê´s¡úeTT Òø£ø±*ø£eTT\ì #Ó|æŒqqT, ìyês¡DeTTq≈£î $yês¡ eTT>±ì,

ìyês¡éTTq≈£î ìyês¡DeTT >±ì ø±s¡DeT>∑T≥ ˝Ò<äT. ˝Ò&çøÏ ˇπøkÕ] ø=eTTà\T

|ü⁄≥Tº#·Tqï$. <ëì ≈£î&ç ø=eTTàq≈£î HÓ&ÉeT ø=eTTà>±ì, jÓT&ÉeT ø=eTTàq≈£î

>∑T&çø=eTTà>±ì ø±s¡DeTT >±<äT.

ø±e⁄q ªªdüs¡«uÛ≤eeTT\T ì'dü«uÛ≤eeTT\T. ì'dü«uÛ≤eeTT \>∑T≥# XSqéTT\T,µµ

nHÓ&ç yê<äeTT düs¡«<ë j·Tdæ<ä∆eT>∑T#·Tqï~.

135

yê´kÕ\T

136

ø£èwüísêe⁄ >±s¡T s¡∫+∫q ªªqe‘√s¡D+µµ nqT yê´dü dü+ø£\qeT+<äT ‘=$Tà~

yê´kÕ\T ñHêïsTT. Ç$>±ø£ eTs=ø£ ns¡&É»qT ô|’q yê´kÕ\T _Ûqï |üÁ‹ø£\˝À

Á|ü#·T]+#ês¡T. á yê´kÕ\T #·~$q Á|ü‹ yê]ø° ø£èwüísêe⁄>±] #Û·+<ädüT‡, yê´ø£s¡D+,

n\+ø±s¡XÊg C≤„q+, ñ|üìwü~«C≤„q+, ÁbÕNq kÕVæ≤‘· kÕ+Á|ü<ëj·÷\ |ü]#·j·T+,

dü+düÿèr bÕs¡+|üs¡ |ü]C≤„q+ e+Ï \ø£åD≤\T mH√ï ‘≥‘Ó\¢eTe⁄‘êsTT.

M] yê´dü+ @<Ó’Hê ø±e#·TÃón~ kÕVæ≤‘· uÛÑ$‘·e´+ >∑T]+∫ ø±e#·TÃ, ù|]>±&ÉT

>∑T]+∫ ø±e#·TÃ, e÷]ÿ‡»+`‘·‘·Ô« |ü]o\q ø±e#·TÃ—Á|ü‹ yê´dü+˝À ø£èwüísêe⁄>±]

$C≤„q+ yê] n+<äyÓTÆq e÷≥\˝À düTdüŒwüº+>± eTq eTT+<äT ì\TdüTÔ+~. á yê´kÕ\T

M] ìcÕŒøÏåø£ |ü]o\HêXøÏÔøÏ Á|ürø£\T. Ç$ uÛ≤wüô|’ M]øÏ >∑\ n~Ûø±sêìï ‘Ó*j·TCÒkÕÔsTT.

dü‘ê´dü‘·´ $X‚¢wüD≤ |üÏeTqT e´ø£Ô|üs¡TkÕÔsTT. m<äTÏyê] s¡#·q\˝Àì eT+∫ì

ø=ìj·÷&ÉT‘·÷ n#·≥#· ø£ì|æ+#˚ ˝ÀbÕ\qT düVæ≤‘·+ ãVæ≤s¡Z‘·+ #˚kÕÔsTT. MÏ

|ü]|üPs¡í‘· bÕsƒ¡≈£î\qT bÕs¡eX´+˝À eTT+#Ó‘·TÔqT.

ªªVü≤è<äjÓ÷˝≤¢dü+µµ nqT yê´dü+˝À düeTø±©q $eTs¡Ù yÓ’K]ô|’ Ms¡T e´ø£Ô|ü]∫q

n_ÛÁbÕj·÷\T—XÊÅd” Ôj·T+>± ∫‘·ÔX¯ó~∆‘√ düVü≤q+‘√ eTT+<äT ø±\+ yê]øÏ

ñ|üjÓ÷>∑|ü&≥≥Tº #j·TT≥— eT÷˝≤ìï kÕø£\´+>± |üØøÏå+∫ >∑TD≤e>∑TD≤\qT $&ÉeT]Ã

#Ó|ü≥— kÕs¡úø£‘·, kÂ+<äs¡ +, $eTs¡Ù \ø£å +>± ñ+&ÉT≤ yÓTT<ä …’q$ dü~«eTs¡Ù≈£î

e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T nqT≥˝À ÒXeT+‘Ó’Hê n‹XjÓ÷øÏÔ Ò<äT.

ªªsê»ø°j·÷\T`s¡#·q\Tµµ nH˚ yê´dü+˝À sê»ø°j·÷\≈£î kÕVæ≤‘ê´ìøÏ >∑\

dü+ã+<Ûëìï >∑÷]Ã ‘·eT n_ÛÁbÕj·÷*ï düŒwüº+>± ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. s¡#·sTT‘· ‘·q

n+‘·:ø£s¡D+ #·÷|ü⁄‘·Tqï <äèwæº‘√ kÕ+Á|ü<ëj·Tã<ä∆+>± e∫Ãq ìj·Te÷\qT bÕÏdü÷Ô

kÕVæ≤‘ê´ìï düèwæº+∫q|ü&˚ Ä‘·àdæ~∆ì bı+<ä>∑\&ÉT, ‘·<ë«sê ˝Àø£ ø£fi≤´D≤ìøÏ

bÕ≥T|ü&çqyê&ÉT ø±>∑\&Éì M] >∑Ïº qeTàø£+. @<√ ªsTT»+µ≈£î ø±ì Òø£ eTs=ø£

dæ<ë∆+‘êìøÏ ø±ì ˝Àã&ç s¡#·q\T kÕ>∑≥+ M] <äèwæº À XÀ#· j·T+.

Ä<ÛäTìø£ j·TT>∑+˝À $düÔ]+∫q uÛ≤eø£$‘·«+ |ü≥¢ M] düŒwüºyÓTÆq e´‹πsø£‘·qT

e´ø°Ôø£]+#ês¡T. Á|üC≤kÕ«eT´+ ø£+fÒ $T+∫q ñ‘·ÔeT \ø£å + Ò<äì M] >∑Ïº qeTàø£+.

n+<äTø£H s¡#·sTT‘·\T Á|üC≤kÕ«eT´+ ã*wüº+ ø±e≤ìøÏ >±qT ø£èwæ #j·÷\qï~ M]

n_ÛÁbÕj·T+. s¡#·sTT‘· m\¢|ü&É÷ dü«‘·+Á‘·T&ÉT>± ñ+&Ü\ì, kÕs¡«ø±©qeTT˝…’q

$\Te\‘√ ≈£L&çq ø£fi≤‘·àø£ s¡#·q\T #j·Te …qì M] n_ÛeT‘·+. e÷qe ø£fi≤´D≤ìøÏ

‘√&ÉŒ& uÛ≤s¡rj·T ÁbÕNq dü+düÿèr kÕVæ≤‘ê´\ ne>±Vü≤q ÄeX´ø£eTì M] yê´kÕ\T

|ü< |ü< dü÷∫kÕÔsTT. ªªãTTwüß\e … nìï+Ï À|ü*øÏ ‘·s¡∫ #·÷&É>∑\ n+‘·sY <äèwæºµµ‘√

Ms¡T s¡∫+∫q yê´kÕ\T M] dü«‘·+Á‘· $#ês¡<Ûës¡≈£î ì<äs¡ÙHê\T.

ªªs¡#·sTT‘· u≤<Ûä ‘·µµ, ªªkÕVæ≤‘· uÛÑ$‘·e´+µµ nqT ¬s+&ÉT yê´kÕ\qT bı+<äT|üs¡#êeTT.

137

s¡#·sTT‘· u≤<Ûä ‘·

ˇø±H=ø£ s¡#·q˝Àì ˇø£ bÕÁ‘· n+≥T+~... ª‘·q ø√dü+ @&É«≥+ <äT'K+, ˝Àø£+

ø√dü+ @&É«≥+ ø£$‘·«+— ñuÛÑj·TT\ø√dü+ @&É«≥+ <Ûäs¡à+µ nì. #·eT‘êÿs¡+ ø√düyT

nHêï sT÷ e÷≥˝À m+‘√ dü‘· eTTqï~. ìC≤ìøÏ Á|ü|ü+#· $U≤´‹ bı+~q ø£e⁄\+‘ê

˝Àø£+ ø√dü+ düŒ+~+∫ Äy~+∫qyêπs.

Áøö+#· $T<∏äTq $wüj·Tø£ XÀø£yT yê©àøÏ H√ÏqT+∫ XÀ¢ø£+>± yÓ\Te&ç n~ø±e´+>±

ne‘·]+∫+~. düTÁ|üdæ<ä∆ Hê≥ø£ø£s¡ÔjÓÆTq Çã‡Hé ‘·q ø±\+HêÏ düe÷»+˝Àì nìwüºdæú‹

>∑‘·T\qT, eédüú\qT, düeTdü \qT ∫Á‹+∫ Á|ü»\qT |üs¡T´‘·T‡≈£î\qT #XÊ&ÉT.

düe÷» ∫Á‘·D

|ü⁄wæÿHé yÓTT<ä\Tø=ì >√Øÿ es¡≈£î nq\Œdü+U≤´ø£+>± ñqï s¡wü Hé s¡#·sTT‘·\T

‘·eT düe÷»+˝Àì m#·TÃ˝§#·TÃ\qT, e´düHê\qT, <äTs¡“¤s¡<ë]Á<ë´ìï, n$˙‹ì,

n<Ûäsêà˙ï ‘·÷sêŒs¡ã≤ºs¡T. dü+kÕÿs¡e+‘·T\ Vü≤è<äj·÷\˝À e÷s¡TÁyÓ÷>∑T‘·Tqï Ä<äs¡Ù

dü+|òüTs¡D≤ |òü÷‘ê\qT ø±s¡ XSs¡T\T HÁ‘ê\˝À yÓTs¡TdüTÔqï q÷‘·q eékÕú|üPs¡«ø£

ÄXÊCÀ´‘·T\qT ∫Á‹+∫ j·÷eC≤„‹ì ñÁs¡÷‘·\÷#ês¡T.

Ä ø£e⁄\T >∑‹+#ês¡T. ÄHêÏ dæú‹>∑‘·T\T n+‘·]+#êsTT. nsTTHê Äj·÷ ø£è‘·T\T

H˚Ï düVü≤è<äj·TT\ Vü≤è<äj·÷\˝À yÓT<ä\T‘·÷H˚ ñHÓ’ï. ñ‘·ÔeT ø±yê´\T>± Äø£è‹

bı+<äT‘·÷H e⁄qï$.

ø±ì H&ÉT yÓ\Te&ÉT‘·Tqï Ä+Á<Ûä kÕVæ≤‘· + |ü]o*ùdÔ sT÷HêÏ eTq J$‘·+,

n+<äT˝À ñãT≈£î‘·Tqï ÄXÊ HÓ’sêXÊ´\T, n+≈£î]düTÔqï düeTdü´\T >√#·]düTÔqïyê?

eTq dü]Vü≤<äT›\˝À XÁ‘·Tôd’q´+ ‹wüydæ+~. <X+˝À <ë]Á<ä + ÄÁø√•düTÔqï~. ˇø£

Á|üø £ÿ »qdü+K´ ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. eTs=ø£ Á|üø £ÿ |ü+≥ ô|+|ü⁄<ä\¬ø ’ ¬s ’‘·T

dü‘·eT‘·eTe⁄‘·THêï&ÉT. ys=ø£ Á|üø£ÿ bÕ]ÁXÊ$Tø±_Ûeè~∆¬ø’ Á|üj·T‘êï\T kÕ>∑T‘·Tqï$.

Ç+ø=ø£ Á|üø£ÿ n$˙‹ ãTdüø=&ÉT‘·Tqï~. Áø=‘·ÔÁbÕ‘·\ ø£\sTTø£‘√ ÁbÕ‘· $\Te\T

sê*b˛‘·Tqï$. Áø=‘·Ô $\Te\T ∫e⁄s=‘·Ô Òø£b˛‘·Tqï$. ÁbÕNq ≈£î≥T+ãeédüú ndüÔe´düÔ

eTe⁄‘·Tqï~. @~ <ë]? @~ >∑eT´+? nì $<ëé+‘·T\T $Á|ü‹|üqTï\e⁄‘·THêïs¡T.

$_Ûqï |üø£åHêj·T≈£î\T $_Ûqï X+U≤\÷<äT‘·THêïs¡T. ø=+<äs¡T $q>∑\T>∑T‘·THêïs¡T `

138

ø=+<äs¡T $q˝Òø£b˛‘·THêïs¡T. ø=+<äs¡T ns¡ú+ #˚düTø=+≥THêïs¡T. ø=+<äs¡T ns¡ú+

#düTø√ Òø£b˛‘·THêïs¡T. nsTTHê uÛ≤s¡‘·+ sT÷ ìHê<ë\‘√ ã÷s¡Ï\T¢‘·÷H e⁄qï~.

ø±ì á ñ<«>±\T, Äs¡+uÛ≤\T, dü+s¡+uÛ≤\T, dü+<Vü‰\T, Xø£Ô‘·\T, nXø£Ô‘·\T

nHêdüø£Ô‘·\T eTq kÕVæ≤‘· +˝À Á|ü‹_+_düTÔqïyê?

áHêÏ ø=ìï s¡#·q\T >∑‘êìï Á‘·$« Á‘·$« m>∑s√E‘·Tqï$. ø=ìï nq´<oj·TT\qT

nqTø£]+∫ ns¡D´s√<äq+ #˚düTÔqï$. ø=ìï Á|üDj·Tø£˝≤bÕ\qT bÕ&ç bÕ&ç

&Édæ‡b˛‘·Tqï$. ø=ìï yÓ’j·Twæºø£ düeTdü \qT |üq$ |üq$ yêqÁ|üdüú+ yÓfi¯ófl‘·Tqï$.

ø=ìï≥ ns¡|ü⁄ Òø±ì ø£s¡|ü⁄\T+&Ée⁄. ø=ìï≥ >∑÷fi‚fl ø±ì |üP]fiófl+&Ée⁄.ø=ìï≥ Xu≤›\T

>±s¡&û\T, ø=ìï≥ ÁbÕdü\ ãTs¡T&û\T.

˝Àø±ìï ne>∑‘·+ #düTø√e≥+

Ç$ áHêÏ eTq kÕVæ≤‘· +˝À kÕ>∑T‘·Tqï kÕeTT >∑]&û\T.

eT] ø±s¡D+?

Çø£ÿ&É Ç|ü&ÉT sT÷ |ü+#˚+Á~j·÷\≈£î >√#·s¡eTe⁄‘·Tqï ˝Àø±ìï <ä]Ù+#·˝Òø£

eTq s¡#·sTT‘·\T m|ü&√ Á|üe]Ô\T¢ ˝Àø±\qT dü+düà]düTÔHêïs¡T. ˇø£yfi Ç|üŒÏ eTq

á ˝Àø±ìï <ä]ÙdüTÔHêï ne>∑‘·+ #˚düTø√˝Òø£b˛‘·THêïs¡T. ne>∑‘·+ #˚düTø=Hêï

kÕ«s¡úÁbÕø±s¡+ ˝À|ü\ Hê\T>∑T ø£+u≤˝≤≥ Ä&ÉT‘·THêïπsø±ì sT÷ ˝Àø£+ø√dü+

düŒ+~+|ü Òø£b˛‘·THêïs¡T. Ç|üŒÏ eTq sT÷ ˝Àø±ìï ne˝ÀøÏ+∫ ne>∑‘·+ #düTø=ì

Bìø√düyT Äy<äq bı+~ ìy~+|ü>∑*–q|ü⁄& s¡#·sTT‘· ø£$ W‘·THêï&ÉT, ø±ìHê&ÉT

ø£$j·TX'ÁbÕ]ú ne⁄‘·THêï&ÉT.

139

kÕVæ≤‘· uÛÑ$‘·e´+

q dü+kÕs¡dü ìsê«D≤ ‹ÿ+∫ <ädæÔ $X‚wüD+ ˆ

q ìsê«Ddü dü+kÕsê ‹ÿ+∫<ädæÔ $X‚wüDyéT

ìsê«Ddü j·÷ ø√Ï' ø√Ï' dü+düàs¡Ddü #· ˆ

q ‘·jÓ÷ s¡+‘·s¡+ øÏ+∫ ‘·T‡dü÷ø£åàeT|æ $<ä ‘ ˆˆ

` eT÷\e÷<Ûä $Tø£ ø±]ø£\T

ªªdüTø£$‘ê j·T<ä dæÔ sêCÒ q øÏyéTµµ, nì uÛÑs¡ÔèVü≤] ø±uÀ\T nHêï&ÉT. á yêø£ +

ø=ìï dü+e‘·‡sê\T ÁøÏ+<ä≥ $&É÷¶s¡+>± ø£ì|æ+∫+~. ªªÁ|üC≤kÕ«$Tø£ sêC≤´\˝À e´≈£îÔ\≈£î

sêC≤´\T \_Û+#·e⁄. ø±ì, eT+Á‹|ü<äe⁄\T, XÊdüqdüuÛ≤düuÛÑ ‘ê«\T, sêj·Tu≤s¡T\ |ü<äe⁄\T,

Ç+ø± Ç‘·s¡ |ü<äe⁄\T ø√s¡Tø√e#·TÃqT— \_Û+#·q÷e#·TÃ. ø±ì n$ nø£ÿs¡ Ò<äT. ø£$‘·«+

ˇø£Ï ñ+fÒ #ê\T qqTø√e&É yT$TÏ? Ç~ Ä˝À∫+∫ n+≥Tqï e÷fÒHê?µµ nì

Hê&ÉT nì|æ+∫+~. @ ø=\~eT+~ e÷Á‘·yÓ÷ ‘·ø£ÿ ‘·øÏÿq düe÷»eT+‘ê H&ÉT Ç˝≤π>

uÛ≤$düTÔqï~.

Ç+‘·≈£L ø£$‘ê«ìøÏ>±ì, Ç‘·s¡ \*‘·ø£fi\≈£î>±ì Ç+‘· ñ‘·ÔeTkÕúq+ Çe«e#·TÃHê?

Çe«e#·TÃq+fÒ m+<äT≈£î Çyê«*? ªª#ê\T+ C≤\T >∑$‘·«eTT Ÿ qT&ÉTe⁄#√ dü‘· +ãT

kÕ~Û+‘·Tsê?µµ nì eTs=ø£ ø£$ Á|ü•ïdüTÔHêï&ÉT. á yêø£´+ uÛÑs¡ÔèVü≤] ‘ê‘·Œsê´ìï

nqT>∑$TdüTÔqï<ë? K+&çdüTÔqï<ë?

ø£$‘·« eT+fÒ @yÓ÷ #Ó|üø=qø£ sT÷ Á|üXï\≈£î dü]jÓÆTq düe÷<Ûëq+ bı+<ä ÒeTT.

eT] ø£$‘êìs¡«#·HêìøÏ Á|üj·T‹ï+#·≥ eT+fÒ eTVü‰≈£L|ü+˝À |ü&É≥yT. n‘· +‘· ÁbÕNq

ø±\+ qT+∫ HÏes¡≈£L m+<äs√ eT˙wüß\T ø£$‘ê«ìï mH√ï $<Ûë\ ìs¡«∫dü÷Ô e#êÃs¡T.

n$ dü+yê<äø£yÓTÆ n+<ä]ø° ÄyÓ÷<ä j·TyÓTÆq ìs¡«#·q+ ø£ì|æ+#·≥+ Ò<äT. ˇø£yfi

n˝≤+Ï~ ñqï<yÓ÷ ‘Ó*j·T<äT. ø±ì ø£$‘·«+ $qï|ü&ÉT >∑T]Ô+#·e#·TÃ qqT≈£î+≤qT.

ªÇ+‘·≈£L ø£$‘ê«ìï >∑T]Ô+# e÷sêZ Ò$TÏ? n+‘·sê‘·à @yÓTÆHê #ÓãT‘·T+<ë? @$Tì

#ÓãT‘·T+~? Ä s¡Vü≤dü + ø=+#Ó+ e÷≈£î >∑÷&É #Ó|üŒ+&çµ, nì nqe#·TÃqT. mes¡T m˝≤

yÓøÏÿ]+∫Hê @~ ø£$‘·«yÓ÷ @~ ø±<√ #Ó|üŒe\dæ+~ Vü≤è<äj·TyT. nsTT‘ me] Vü≤è<äj·T+

#ÓbÕŒ*? Hê Vü≤è<äj·Te÷, MT Vü≤è<äj·Te÷, düe÷»Vü≤è<äj·Te÷?

140

Hê Vü≤è<äj·T+ MT≈£î >±ì, MT Vü≤è<äj·T+ Hê≈£î >±ì, düe÷»Vü≤è<äj·T+ eTq≈£î>±ì

#Ó|üŒ Ò<äT. me] Vü≤è<äj·T+ yê]πø #ÓãT‘·T+~. ‘·q Vü≤è<äj·T+ ‘·q≈£î Á|üe÷D+ ø±ì,

nq´Vü≤è<äj·T+ ø±<äT. |üs¡Á|ü‘· j·THj·TãT<äT∆\T bı+<~ XÊÁkÕÔs¡∆yÓTÆ‘ ø±e#·TÃqT >±ì,

ø±yê´qTuÛÑ÷‹ e÷Á‘·+ ø±<äT.

düπs, ø£$‘·«$wüj·T+˝À Vü≤è<äj·T+ @$T #ÓãT‘·T+~? X¯ã›|üPs¡«ø£yÓTÆq s¡#·q

$qï|ü&ÉT>±ì, #·~$q|ü&ÉT>±ì, düe÷<Ûä edüú @s¡Œ&Ü*. Ä düe÷<Ûä edüú ø£*Œ+∫q

s¡#·q ø£$‘·«eTÚ‘·T+~. ø£*Œ+#·<√, ø£$‘·«+ ø±<äT. Ç|ü&ÉT düe÷<Ûä edüúqT ìs¡«∫ùdÔH

ø±ì, ‘ê‘·Œs¡ + uÀ<Ûä|ü&É<äT.

Á>∑Vü≤DeTT, Á>±Vü≤´eTT, Á>∑V”≤‘· nqï uÛÒ<ë\T b˛sTT Á>∑Vü≤D+ e÷Á‘·+ $T–*

ñqï dæú‹ì düe÷~Û n+≤s¡T. Ç˝≤ nq>±H @<√ e÷≥\ >±s¡&û ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq≥T¢

ø£ì|ædüTÔ+~. <äècÕº+‘·+ #Ó|üø=+fÒ á ∫≈£îÿ ‘=\>∑T‘·T+~.

ªªˇø£kÕ] Á<√DT&ÉT ‘·q •wüß´\ nÁdüÔ $<ë´øöX\+ ‘\TÃø=q>√] |æ≥ºu§eTàqT

#Ó≥Tºø=eTà≈£î >∑Ïº <Ûäs¡àsêC≤<äT\qT _*∫ ` ªMTs¡T Ä |æ≥ºô|’ >∑T]ô|≥Tºø=ì dæ<ä∆+>±

ñ+&É+&ç. HqT #Ó|æŒq|ü&ÉT ø=≥º+&ç.µ nì ôV≤#·Ã]+#ê&É≥. n+‘· n+<äs¡÷ $+&Ó¢≈£îÿ

ô|≥Tºø=ì dæ<ä∆+>± ñHêïs¡≥. n|ü&ÉT Á<√DT&ÉT <Ûäs¡àsêEqT dü+uÀ~Û+∫ ªª|æ≥º‘·\

ø£qã&ÉT‘·Tqï<ë?µµ nì Á|ü•ï+#ê&É≥. ªÄ"ø£ì|ædüTÔqï<ä+&ûµ, ` ªeT] HH√µ ` ªÄ"µ `

ªeT] ˙ ‘·eTTà\T?µ ` ªÄ `µ, yÓ+≥H Ä#ês¡T´&ÉT ns¡T®qTì dü+uÀ~Û+∫ ` ª|æ≥º‘·\

ø£qã&ÉT‘·Tqï<ë ?µ nì n&ç>±&É≥. n‘·&ÉT ªÄe⁄µ qHêï&É≥. ªeT] HH√µ nì Á|ü•ï+#·>±

ª Òµ <äì Ä •wüß´&ÉT #ÓbÕŒ&É≥.µµ ns¡T®qTq≈£î n|ü&ÉT @s¡Œ&çq<ëìì düe÷<Ûä edüú n+≤s¡T.

Ç˝≤+Ï düe÷<Ûä edüú ø£*ŒdüTÔqï<ëìì ø£$‘·« eTì #Ó|üø√e#·TÃqT. n+fÒ bÕsƒ¡≈£î&ÉT

u≤Vü≤´Á|ü|ü+#·+ eT]∫b˛sTT s¡#·q˝À ìeT>∑Tï&ÉT ø±yê*. Ç˝≤ nqï|ü&ÉT ˇø£ Á|üXï

n+≈£î]+#·e#·TÃqT. …ø£ÿ\T #düTø=H $<ë´]ú XÊÁdüÔ $wüj·T+ >±&ÛÉ+>± Ä˝À∫+#

XÊÁdüÔø±s¡T&ÉT, |üì˝À ìeT>∑Tï&Ó’q ÁXÊ$T≈£î&ÉT u≤Vü≤´Á|ü|ü+#êìï eTs¡∫b˛‘·THêïs¡T. yê]øÏ

Ä dæú‹ì ø£*ŒdüTÔqï$ ≈£L&É ø£$‘·«eTe⁄‘·yê?

ø±e⁄ ` n$ u≤Vü≤´ Á|ü|ü+#êìï e÷Á‘·yT eTs¡|ædüTÔqï$. ø±ì, düeTdü ˇø£≥Tqï~—

HqT ñHêïqT, #düTÔHêïqT, nqïyêÏì eTs¡|æ+#·≥+ Ò<äT. Á>∑Vü≤D, Á>±Vü≤´ Á>∑V”≤‘·èuÛÒ<ä+

ñ+≥Tqï~.

ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À ªHqTµ nqï C≤„q+ ˝À|æ+#·e#·TÃqT. ‘·qTï ‘êqT eTs¡∫b˛sTT

ˇø£ $wüj·÷ìï >∑÷]Ã Ä˝À∫+#·e#·TÃqT. n|ü&ÉT>∑÷&É Á>∑Vü≤DeTT, Á>±Vü≤´eTT nqï$

141

¬s+&É÷, ñ+≥Tqï$. ø£$‘·« eTì #Ó|üŒã& s¡#·q #·<äTe⁄‘·Tqï|ü&ÉT bÕsƒ¡≈£î&ÉT ‘·qTï

‘êqT eTs¡∫b˛‘ê&ÉT. Ä dæú‹˝À ‘·q dü+>∑‹ düTŒ¤]+#·<äT. Äs√>∑´ e+‘·Tq≈£î

XÊ«düÁ|üXÊ«kÕ\T >∑eTq+˝Àñ+≥yê? ø±e´|üsƒ¡q+˝À >∑÷&É n+‘. ø±yê´s¡ú+ e÷Á‘·yT

bÕsƒ¡≈£îì eTH√eTT≈£îs¡+˝À uÛ≤dædüTÔ+~. n˝≤ uÛ≤dædüTÔqï|ü&ÉT bÕDÏ j·T <Ûä«Hê´˝Àø±<äT\T

bÕÏ+|üã&ÉT‘·Tqïeì ø±ì, ñ\¢+|òæT+|üã&ÉT‘·Tqï eì ø±ì, ø±[<ëkÕ<äT\T

nqTø£]+|üã&ÉT‘·THêï s¡ì ø±ì ‘√#·<äT. >∑TD<√cÕ<äT\T >∑÷&É Á|ü‘· ø£å+>± ø£ì|æ+#·e⁄,

Ädü≈£îÔ\yÓTÆ ˇø£ |ü⁄düÔø£+ #·<äTe⁄‘·Tqï|ü&ÉT n\ŒyÓTÆq nø£ås¡ kÕâ*‘ê´ìï >∑eTì+#·eTT.

n~ õ.|æ. u≤&ç À n#·ÃsTT+<ë, Ç._. u≤&ç À n#·ÃsTT+<ë, bÕsTT+Ÿ f…Æ|ü⁄˝À

n#·ÃsTT+<ë nqï $wüj·T+ düTŒ¤]+#·<äT. Ç˝≤+Ïy˚ ø±yê´qTuÛÑyêq|üø£s¡¸ø±˝…’q

>∑TD<√cÕ\T.

Ä uÛ≤dæ+# ns¡úeTT @$TÏ? n~ Á|ü‘· øå±~ Á|üe÷D dæ<ä∆yÓTÆq C≤„q+ ø±<äT. s¡E®düs¡Œ

ÁuÛ≤+‹ e+Ï ÁuÛ≤+‹ ø±<äT. ˇø=ÿø£ÿ|ü&ÉT Ç<ë, n<ë nqï dü+Xj·T+ ø£\T>∑T‘·T+~.

kÕVæ≤‘ê´qTuÛÑ÷‹ n˝≤+Ï dü+Xj·TÁ|ür‹ ø±<äT. dü«|üï+˝À >∑»‘·Ts¡>±<äT\qT #·÷kÕÔeTT.

ø±e´+˝À uÛ≤$+|üã&ÉT‘·Tqï ns¡ú+ n˝≤+Ï~ ø±<äT. ø£qTø£H ÁbÕNqT\T ø±e´eT+<äT

ÄkÕ«~+|üã& ns¡ú+ ˝ÖøÏø£|ü<ës¡úe´‹]ø£Ô eT˙, n~ nqTø±s¡, Á|ü‹_+ã, Ä ÒK´,

kÕ<äèX´, Äs√|ü" n<Ûä ekÕj·T, ñÁ‘Œøå±, dü«|üï, e÷j·÷, Ç+Á<äC≤˝≤~ $\ø£åD eT˙,

bÕsƒ¡≈£îq≈£î ø£\T>∑T‘·Tqï nqTuÛÑe+ düeT´ø˘C≤„q, ÁuÛ≤+‹ dü+X¯j·T nqe<Ûës¡D,

nq<Ûä ekÕj·T, $C≤„q_Ûqï eè‘êÔ+‘êkÕ«<äqs¡÷|ü dü+y<äq eT˙ nHêïs¡T.

Ç˝≤+Ï nqTuÛÑeyT ø±ø£ sêe÷j·TD+, uÛ≤s¡‘·+, ùwø‡|æj·TsY Hê≥ø±\ e+Ï

s¡#·q\T eT]ø=+‘· $X‚cÕqTuÛÑe+ ø£*–düTÔqï$. yêìì |üP]Ô>± #·~y≥|üŒÏøÏ bÕsƒ¡≈£î&ÉT

Ä j·÷ bÕÁ‘·\+<äT ‘·qàsT÷uÛ≤ekÕú j·÷edüú bı+<ä≥yT ø±ø£ $wüj·Ts¡Væ≤‘·yÓTÆq dæú‹

bı+<äT‘·THêï&ÉT. Ä dæú‹ Äs¡ Hê>±s¡T®qT&ÉT ù|s=ÿqï≥T¢ #·‘·Tc˛ÿÏ (dü<ädü<äTuÛÑj·÷qT

uÛÑj·÷+‘ê\T) $ìs¡Tàø£Ô+. n+<äT @ <äèwæº ñ+&É<äT. n< ìsê«D+. nÏº dæú‹ πøe\+

ø£s¡TD+ e\¢H√ XÊ+‘·+ e\¢H√ e÷Á‘·yT ÁbÕ|ü yTyÓ÷ qì|ædüTÔqï~. ø£qTø£H, ø£s¡TD+

ˇø£ÿfÒ s¡düeTì uÛÑeuÛÑ÷‹, XÊ+‘·yT eTVü‰s¡dü eTì n_Ûqe>∑T|ü⁄Ô&ÉT ù|s=ÿHêïs¡T. M]s¡Te⁄s¡

ø£+f… n‘· +‘· ÁbÕNqT&Ó’q Hê>±s¡T®qT&ÉT ø±e´‘·‘êÔ«ìï Á|ü‘· ø£å+>± >±ì |üs√ø£å+>±

>±ì Á|ükÕÔ$+#·ø£b˛sTTHê düs√«|üXe÷ìï ñ|ü<•+#·≥+ e\¢ n‘·ì eT‘·+˝À XÊ+‘·yT

s¡düsê≥ºì #Ó|üø√e#·TÃqT. ø±e´+ e\¢ bı+<äã&ÉT‘·Tqï á dæú‹ düTwüß|æÔ, n|ükÕàs¡+,

eT~sêbÕqyÓ’eX¯´+ eTTHÓ’ïqyêÏ ø£+f… m˝≤ $•wüº eTì nì|æ+#·e#·TÃqT.

düTwüßbÕÔ´<ä´edüú\˝À |ü+#˚+Á~j·Tyê´bÕs¡+ Á|üe]Ô\¢<äT. ø±yê´kÕ«<äqø±\+˝À


142

C≤„H˚+Á~j·÷\T C≤>∑s¡÷ø±˝…’ ñ+≥$. #·≈£åîs¡ø£ås¡ dü+jÓ÷>±<äT\T kÕ>∑T‘·T+≥$.

nHÍ∫‘·´+, ndü+uÛ≤e´‘· bı&Éø£≥º>±H˚ eTqdüT m<äTs¡T ‹]– u≤Vü≤´»>∑‘·TÔ˝ÀøÏ

e∫Ã|ü&ÉT‘·T+~. ø£qTø£ ø±yê´qTuÛÑ÷‹øÏ, düTwüßbÕÔ <äT\≈£L b˛*ø£ Ò<äT.

Ç+‘·≈£L Ç˝≤+Ï ø±yê´qTuÛÑe+ <ìøÏ? ≈£L&ÉT ô|&ÉT‘·T+<ë? >∑T&É¶ ÇdüTÔ+<ë?

C≤‹ì Ms¡ e+‘·+ #düTÔ+<ë?

ø±yê´qTuÛÑ÷‹ n˝ÖøÏø£+. Ç˝≤+Ï nqTuÛÑe+ XÊÁkÕÔ\ e\¢>±ì, Ç≈£åîs¡kÕkÕ«<äq e+Ï

uÛÖ‹ø£ uÛÀ>±\e\¢>±ì \_Û+#·<äT. á nqTuÛÑe+ nqq´+. XÊÁkÕÔ<äT\T ndü+eè‹ì (infinity)ÄyÓ÷~düÔ$ ø±ì, Ä ndü+eè‹dü«s¡÷|ü+ n$ uÀ<Ûä|üs¡#· Òe⁄. ø±e´+ n˝≤ ø±ø£ bÕsƒ¡≈£îDÏí

eT÷s¡ÔÁ|ü|ü+#·+ qT+∫ neT÷s¡Ô Á|ü|ü+#êìø°, Ä neT÷s¡Ô Á|ü|ü+#·+ qT+∫ ndü+eè‹Ôø°

#s¡ydüTÔ+~. n˝≤ #s¡yj·Tã&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT bÕsƒ¡≈£î&ÉT bı+< Äq+<ä+ ÇcÕºs¡ú ÁbÕ|æÔe\¢

ø£\T>∑<äT. $e÷q+˝À møÏÿ ‹]–‘ sê<äT. #·+Á<äeT+&É\+˝À yÓTT<äÏ kÕ]>± n&ÉT>∑T

yÓ÷|æHê bı&ÉeT<äT. düVü≤è<äj·TT&ÉT bı+< Ä nqTuÛÑe+ nqTuÛÑyÓ’ø£ y<ä +.

uÛÀ»´|ü<ësêú\≈£î ñ|ü s¡T∫ ø£*ŒdüTÔqïfÒ¢ e÷qeJ$‘êìøÏ \*‘·ø£fi Ò ns¡ú+, $\Te

ø£*ŒdüTÔqï$. ø£kÕsTTeè‹Ô j·T+<äT kÕ<Ûës¡D+>± eTq≈£î E>∑T|ü‡ ø£\T>∑T‘·T+~. Ä

ø£kÕsTTeè‹Ô bÕÏ+∫q <Ûäs¡àyê´<ÛäTìøÏ Àø£|üP»´‘· dü+ÁbÕ|æÔ+∫+~. yê´düuÛ≤s¡‹ Òø£b˛‘

n~ kÕ<Ûä |ü&<ë? n˝≤π> <=+>∑\qT, <=+>∑‘·Hêìï eTq+ ø£å$T+#·eTT. &Üdüºed”ÿ

ªÄHÓdtºr|òtµ nqï ø£<∏ä Áyêdæ Ä |üX´‘√Vü≤s¡TìøÏ eTq#‘· nÁXó‘·s¡ŒD+ $&ç|æ+#ê&ÉT.

Ò&û e÷¬ø“‘Y nqï ø£<∏ä‘√ eTs=ø£ s¡wü Hé s¡#·sTT‘· <ës¡TDã+<ÛäøÏ ô|’ eTq ø£s¡TD≤eèwæº

≈£îs¡T|æ+#ê&ÉT. eTq<X+˝Àì kÕe÷q´Á|üC≤˙ø±ì≈£îqï $\Te\˙ï uÛ≤s¡‘· sêe÷j·TD≤\

e\¢ ø£*–qy. XÊÁdüÔ+ edüTÔe⁄\ Á|üjÓ÷»q+ ìs¡ísTTùdÔ, ø£$‘ê«~ \*‘·ø£fi\T yêÏøÏ

$\Te\qT ø£*Œ+∫ e´ed”úø£]düTÔqï$.

ø±e´+ bÕsƒ¡≈£îq≈£î ‘·qàsT÷uÛ≤e+ ø£*–düTÔqï~. ø£qTø£ n~ n‘·ì dü+≈£î∫‘· <äèwæºì

|ü≤|ü+#·\T #˚dæ eTH√yÓ’X¯<ä + ø£*Œ+∫ |üX¯ó‘·«+ <ä>∑Zs¡qT+∫ |üX¯ó|ü‹‘·«+ <ëø£

kÕqTuÛÑ÷‹‘√ Á>∑Væ≤+|üCÒdüTÔqï~.

‘·q eT÷\ dæ<ë∆+‘ê\≈£î $s¡T<ë∆ …’q|ü&ÉT Á|æj·TTsê* ñ|ü<XÊ\HÓ’Hê bÕsƒ¡≈£î&ÉT

Á|æj·T‘·s¡ e#·Hê\‘√ ‘·|üø=ìb˛e#·TÃqT. ø±ì ø±e´eT+<ä≥T¢ >±<äT. ø±yê´s¡úy˚T

Vü≤è<äj·TyÓTÆb˛‘·T+~. Hê>±s¡T®qTì |ü]uÛ≤wü À #Ó|üŒe\dæeùdÔ dü+kÕsêìøÏ eT÷\uÛÑ÷‘·yÓTÆq

<äèwæº düeT÷\+ q•+#·ø£b˛sTTHê •~∏\eTe⁄‘·T+~. á Á|üe÷<ä+ >∑T]Ô+∫ ù|¢À ‘·q

<äèwæº ø£qT>∑TD+>± Áyêj·Tì ø£e⁄\qT ‘·q Ä<äs¡Ù sê»´+ qT+∫ ãVæ≤wüÿ]kÕÔqHêï&ÉT.

eTq n<äèwüº+ u≤>∑T+&ç n‘·ìøÏ Ä n~Ûø±s¡+ dü+Áø£$T+#· Ò<äT. ìj·T+‘·èø£ sêC≤´~ÛH‘·\T,

143

\*‘· ø£fi¯\≈£îqï sT÷ X¯øÏÔì >∑T]Ô+∫ yêÏì nqTXÊdædüTÔHêïs¡T. Bìe\q \*‘·

ø£fi≤K+&Ü\T ˝À|æ+∫ yêÏ ÄuÛ≤kÕ\T e÷Á‘·yT n#·Ï Á|ü»\≈£î \_ÛdüTÔqï$.

|ü⁄s¡TcÕsêú\ bÕs¡ +‹ø£|òü\+ Äq+<äyT ø£<ë! Ä Äq+<ëìï kÕVæ≤‘· + n|üŒÏø£|ü&

düVü≤è<äj·TTq≈£î n+~düTÔqï<äì n_Ûqe>∑T|ü⁄Ôì ÄuÛ≤wüD+. n˝≤ø±<äT, ø±e´+ ñ|ü<XyT

Çyê«\q≥eT+fÒ neTè‘·+ nø£ÿs¡ Ò<äT. eTø£s¡+<äyT ø±yê\ì ø√s¡≥yT ø£<ë.

á dü+<äs¡“¤+˝À eTTeTà≥T&ÉT »„|æÔøÏ sêø£e÷q&ÉT.

ªªø±e´+ j·TXùdàs¡úø£è‘ eéVü‰s¡$< •y‘·s¡ø£å‘·jT

dü<ä 'ìs¡«è‘·jT ø±+‘êdü$Tà‘·‘·jÓ÷|ü<X j·TTCÒµµ

nì Äj·Tq nHêï&ÉT. ø°]Ô, ns¡údæ~∆, eéVü‰s¡C≤„qeTT, neT+>∑fi|ü]Vü≤s¡DeTT

ø£$‘·« Á|üjÓ÷»Hê\ì n+<ä* n_Ûe÷q+ ø=\B Äj·Tq ù|s=ÿHêï&ÉT. ø±ì yêdüÔyêìøÏ

Ç$ HÓ’ø±+‹ø±\T. ø£e⁄\≈£î e÷sêZ\T #·÷|æq eTVü‰ø£e⁄\T HêeTs¡÷bÕ\T Ò≈£î+&É

q•+∫q≥T¢ #·]Á‘·qTãÏº nqTe÷ì+#·e\dæ edüTÔqï~. ôVAeTs¡T _Ûøå±≥q+ #dæ

J$+∫q≥T¢ ù|¢À #Ó|ü⁄‘·THêï&ÉT. eéVü‰s¡C≤„q+, •y‘·s¡ø£å‹ XÊÁkÕÔ\e\¢q÷ dæ~∆düÔ$.

ø£qTø£ Äj·Tq ù|s=ÿqï Á|üjÓ÷»Hê\˝À ndü+~>∑∆yÓTÆq~ ªdü<ä '|üs¡ìs¡«è‹Ôµ ˇø£ÿfÒ.

eTs=ø£ $X‚wü+ ` @ XÊÁkÕÔì¬ø’Hê, @ $<ä ¬ø’Hê eT÷\+ uÛ≤eq. á uÛ≤eqqT e]ú\¢

CÒùd$ dü«bÕï\T, ø£$‘ê«~ \*‘·ø£fi\T e÷Á‘·yT. Ç+‘·≈£L ø£$‘ê«~ \*‘·ø£fi\e\¢

n˝ÖøÏø£ ndü+eè‘· qTuÛÑe+, J$‘ês¡úe‘·Ô, <äèwæºXË’~∏\´+, düVü‰qTuÛÑe+, dü<ä '|üs¡ìs¡«è‹,

uÛ≤e⁄ø£‘· \_ÛdüÔ$.

Ç+‘·es¡≈£L dæ<ë∆+‘êìï ãÏº ìwüŒqïyÓTÆq ø±e´dü«s¡÷|ü+ #Ó|ü≈£îHêïeTT. ø±ì

dæ<ë∆+‘êìø°, Ä#·s¡D≈£L ‘&Ü m|ü&É÷ ñ+≥T+~. Á‹uÛÑT»+˝Àì eT÷&ÉT ø√D≤\

yÓTT‘·Ô+ 180 &çÁ^\T ñ+&Ü*. ø±ì, ø=*∫ #·÷∫q|ü&ÉT ø=+‘· e´‘ê´dü+ ø£ì|æ+#·≥+

$<ë´s¡Tú\ ø£qTuÛÑedæ<ä∆yT. n˝≤π> ø£$‘·« $wüj·T+˝À >∑÷&É.

eTqdüT‡ \ø£ÿ e+Ï~. \ø£ÿ≈£î |òüTq‘·«eTT, XË’~∏\´+, Á<äe´‘·«eTT nì eT÷&ÉT

nedüú\Tqï$. |òüTq‘ê«edüú À \ø£ÿ @ eTTÁ<äq÷ d”«ø£]+#·<äT. XË’~∏ ≤édüú À ydæq eTTÁ<äqT

d”«ø£]düTÔ+~. ø±ì, >∑Ïº ˇs¡|æ&ç ø£*–‘ Ä eTTÁ<ä ì\Te<äT. Á<äyê‘ê«edüú À eTs=ø£

Á<äe´ø£D+ n+<äT˝À|ü&ç |òüT˙uÛÑ$+∫q|ü&ÉT Ä ø£D+ sê|æ&çøÏ sê\ø£ n+<˚

ì*∫b˛‘·T+~.

eTqdüT‡≈£î >∑÷&É á nedüú\T #Ó|üø√e#·TÃqT. ø=ìï s¡#·q\qT, ø£ãTs¡T¢ $qï≥T¢

$+≤eTT. Xu≤›\+ø±s¡ Á|ü<ÛëqyÓTÆq |ü<ä ø£$‘·«+, ÄeT÷˝≤Á>∑+ #·~$+#·≥+ ˇø£ÿfÒ

$X‚wü+>± >∑*–q ø£<∏ä\T, qe\\T, Hê≥ø±\T á ø√e˝À #s¡T‘·$. ø=ìï s¡#·q\T


144

#·<äTe⁄‘·Tqï|ü&ÉT eTqXË’Ù~∏\´+ ø£\T>∑T‘·T+~. á dæú‹˝À u≤Vü≤´Á|ü|ü+#·+ eTs¡∫b˛‘êeTT.

ø±ì ‘·qàsT÷uÛ≤e+ ø£\T>∑<äT. nVü≤+‘·≈£î Á<äT‹ ñ+&É<äT. es¡íø£ø£$‘·, ‘Ó\T>∑T Á|üã+<Ûë\T

(‘·qàsT÷uÛ≤e+ ø£*–+# |òüT≤º\T $Hê) cÕ Hê≥ø±\T, bÕsƒ¡≈£î\ e´øÏÔ‘ê«\qT eTs¡|æ+|üø£

#·~$+# ø£<∏ä\T, qe\\T, Hê≥ø±\T, á ø√e≈£î #Ó+<äT‘·$. áe÷≥ ø=+<ä]øÏ

ø√|üø±s¡D+ ø±e#·TÃqT. ø±ì me] nqTuÛÑyêìï yês¡T |ü]o*+#·Tø=ì |üsƒ¡qdüeTj·T+˝À

nVü≤+‘·\sTT+∫q<√, ˝Ò<√, >∑Ts¡TÔ≈£î ‘Ó#·TÃø√yê*. ‘·qT´˝…’ es¡í˙j·÷s¡∆+˝À

ø£s¡–b˛j·÷eTqTø=+fÒ áô|’q #Ó|æŒq~ nj·T<∏ës¡úyT.

Ç+ø£ eT÷&ÉeC≤‹ s¡#·q\T düe÷<Ûä edüúqT ø£*Œ+∫, nVü≤+‘·qT \sTT+|üCÒdæ, ‘·eT

‘·eT bÕÁ‘·\˝ÀH√, düìïyXÊ\˝ÀH√, es¡í j·÷sêú\˝ÀH√ <ë<ë|ü⁄ $T[‘·+ #dæydüÔ$.

á dæú‹˝À eTqdüT‡ |üP]Ô>±ø£]–b˛sTTq \ø£ÿ e … s¡#·Hê Á|ü‹bÕ<ë´ …’q nsêú\ìï+Ï

‘·q˝À ©q+ #˚düTø=+≥T+~. Ç˝≤ ©qyÓTÆb˛sTTq nsêú\T ÄeTs¡D+ eTqdüT˝À

ì*∫b˛‘·$. ñ‘·Ôs¡ø±\+˝À ‹]– Á<äe‘·«+ bı+~q|ü&ÉT >∑÷&É yÓqTø£ÏyêÏì ø√˝ÀŒø£

Áø=‘·ÔyêÏì Á>∑Væ≤düTÔ+~. ÁbÕ‘·yêÏ‘√ Áø=‘·ÔyêÏì #s¡TÃø=ì, |ü]|ü⁄wæº bı+<äT‘·T+~.

á dæú‹ì ø£*Œ+# s¡#·q\≈£î \øå±´\T>± ø±[<ëdüTì ø±yê´\T, dü+düÿè‘·Hê≥ø±\T,

≤ ŸkÕºjYT, &Üdüº$d”ÿ, #Óø=yé, ≤>∑÷s¡T\ ñ‘·ÔeT ø£<∏ä\T, y\÷] •esêeTXÊÁdæÔ>±]

ª&çÁô|wüHé #Ó+ãTµ, Çã‡Hé, j·TT.õ. zì Ÿ, dæ+CŸ, zπød”\ s¡÷|üø±\T ù|s=ÿqe#·TÃqT.

Çø£ Hê\ZeC≤‹ s¡#·q\T dü;» düe÷<Ûä´edüú ø£*Œ+∫ Áø£eTÁø£eT+>± ìØ“»

düe÷<Ûä edüú≈£î ø=ìb˛‘·$. á s¡#·q\T bÕsƒ¡≈£îq≈£î ‘·qàsT÷uÛ≤e+ ø£*–+∫ ø£≥ºø£&É|ü≥

$wüj·Ts¡Væ≤‘·yÓTÆq düe÷<Ûä edüú ø£*ŒdüÔ$. dü+düÿè‘·+˝À uÛ≤s¡‘·, uÛ≤>∑e‘· sêe÷j·TD≤\T,

‘Ó\T>∑T˝À uÛ≤s¡‘·+, Ç+ ¢wüß˝À ùwø‡|æj·TsY $cÕ<ë+‘·Hê≥ø±\T, eTTK´+>± Vü‰+ …Ÿ,

ø±|òtø± Áyêdæq Á≥j·T Ÿ, ø±õ Ÿ nqï s¡#·q\T á ø√e≈£î #Ó+<äT‘·$. á C≤‹ s¡#·q\T

ñ‘·ÔyÓ÷‘·Ôe÷\T.

yÓTT‘·Ô+MT<ä kÕVæ≤‘·´+>± |ü]>∑DÏ+|ü<ä–q s¡#·q\qT Hê\TZ ‘·s¡>∑‘·T\T>±

$uÛÑõ+#·e#·TÃqT. eTq'ø±]ƒq´+ dü&É\Œø£ ÄdüøÏÔì e÷Á‘·+ ø£*–+# s¡#·q\T kÕe÷Hê´\T,

eTqXË’Ù~∏\´+ e÷Á‘·y˚T ø£*–+#˚$ eT<Ûä´e÷\T. ∫‘·ÔÁ<äT‹ ø£*–+∫ ‘·qàsT÷uÛ≤e

e÷bÕ~+#$ ñ‘·Ôe÷\T, ìØ“»düe÷<Ûä edüú ø£*Œ+#$ ñ‘·ÔyÓ÷‘·Ôe÷\T.

á $uÛ≤>∑+ kÕe÷õ≈£î\ Vü≤è<äj·TdüŒ+<äq+ ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ÉT‘·Tqï~. eT] sT÷

Vü≤è<äj·÷\T, eTqdüT‡\T πø kÕúsTT˝À ñ+&Ée⁄. ø=+<ä] eTqdüT‡\T düTø£¢<∏ë\T, düTÁ<äyê\T—

eT]ø=+<ä]$ sT÷wü#·¢Ã<∏ë\T, áwüÁ<ä›yê\T— ys=ø£ ø=+<ä]$ <äTX¢ Ù<∏ë\T, <äTÁs¡›yê\T.

145

BìøÏ ‘√&ÉT Ä>∑+‘·Tø± …’q Ä~Ûe´<ÛäT\T, ø£sƒ√s¡<äèwüßº\T, $|ü¢yê\T kÕ«uÛ≤$ø£ e÷qdæø£

kÕ«düú + #Ó]∫ ø±yê´sêú\qT j·T<∏ë‘·<∏ä+ Á>∑Væ≤+#· j·Te⁄— á ∫≈£îÿ\˙ï |ü]Vü≤]+#·≥+

ø√düyT. ªªjTcÕ+ ø±yê´qTo\HêuÛ≤´düeXÊ ~«XBuÛÑ÷‘ eTH√eTT≈£î πs es¡í j·T ‘·qàsT÷

uÛ≤ejÓ÷>∑ ‘ê ‘ düVü≤è<äj·T dü+yê<äuÛ≤»' düVü≤è<äj·÷'µµ nì n_Ûqe>∑T|ü⁄Ô&ÉT ìs¡«∫+#ê&ÉT.

á ìs¡TøÏÔ Àì ø±e´Xu≤›ìï ø=+<äs¡T dü+düÿè‘·ø±yê´ìøÏ |ü]$T‹+ #j·÷\+≤s¡T.

Ms¡T ` ªª>∑TD≤' Á|üe÷D+ q ~XÊ+ $uÛ≤>∑'µµ, nqï dü÷øÏÔì $düà]+∫ dü+eè‹ì

e]düTÔHêïs¡T. ø£qTø£ n_Ûqe>∑T|ü⁄Ôì ìs¡«#·q+ j·T<∏ë‘·<∏ä+ Á>±Vü≤´+.

á dü+<äs¡“¤+˝À eTs=ø£ n+X+ dü+düàs¡D°j·T+. e÷qe⁄ì eTqdüT‡ ø=+‘·es¡≈£î

n‘·ì ej·TdüT‡ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ÉT‘·Tqï~. u≤\´+˝À Msê<äT“¤‘ê\T s¡T∫+∫q+‘·>±

X¯è+>±sê<äT\T s¡T∫+#·e⁄. j·TÚeq+˝À X¯è+>±sê<äT\T eTs¡T\T ø=*|æq+‘·>±

n<äT“¤‘ê<äT\T eTs¡T\T ø=\T|üe⁄. øöe÷s¡+˝À ø£s¡TD≤<äT\T q∫Ãq+‘·>± Ç‘·sê\T q#·Ãe⁄.

yês¡úø£ +˝À XÊ+‘ê<äT\T Vü≤‹Ôq≥T¢ Xè+>±sê<ä\T Vü≤‘·Ôe⁄.

Ç+‘·es¡≈£î ù|s=ÿqï n+XÊ\qT >∑eTì+∫q|ü&ÉT s¡#·q˝Àì ñ‘·ÔyÓ÷‘·Ôe÷~ uÛÒ<ë\qT

ndü+~>∑∆+>± düs¡«»q düe÷<äs¡D°j·T+>± ìs¡ísTT+#·&É+ <äTwüÿs¡eTì uÀ<Ûä|ü&Éø£ e÷q<äT.

e´ekÕú_Û ≤wæjÓÆTq düVü≤è<äj·TT&ÉT s¡#·q\˝Àì ‘ês¡‘·e÷´\qT ìs¡ísTT+#·Tø=H≥|ü&ÉT

‘·q ej·TdüT‡qT, n_ÛeT‘ê\qT düà]+∫, yêÏøÏ $|üØ‘ê …’ Ç+‘·≈£î |üPs¡«+ nedüú\˝À

ø£\T>∑T‘·TqïyêÏì ãÏº Ä j·÷ ø√e\≈£î #Ó+~q ø£è‘·T\T>± |ü]>∑DÏ+#·e\dæ ñ+≥T+~.

ej·TdüT‡ eTTqï>∑TyêìøÏ nqT>∑TD≤ …’q s¡#·q\ $wüj·T+˝À bÕsƒ¡≈£î&ÉT ‘·q ìs¡íj·÷ìï

ÁbÕe÷DÏø£+>± uÛ≤$+#·Tø=qø£b˛e≥+ yT\T. Bìe\q Á|üe÷<ëìøÏ ‘êe⁄+&É<äT.

$•wüº nqTuÛÑeìcÕŒ<äø£ yÓTÆq kÕVæ≤‘· Á|ü|ü+#êìø°, ˝ÖøÏø£ Á|ü|ü+#êìø° dü+ã+<Ûä+

@$TÏ? ˝ÖøÏø£ Á|ü|ü+#·yêdæjÓÆTq ø£$ n˝ÖøÏø±qTuÛÑe Á|ü‹bÕ<äø£yÓTÆq kÕVæ≤‘·´

dü+kÕsêìøÏ m˝≤ Á|üC≤|ü‹ ne⁄‘·THêï&ÉT?

kÕVæ≤‘· + Xã›s¡÷|æ. Xu≤›\T, nsêú\T ˝ÖøÏø±\T. MÏ >∑TD<√cÕ\÷ ˝ÖøÏø±\T.

s¡dü<√cÕ\T ≈£L&Ü ˝ÖøÏø± Ò. ø£qTø£ kÕVæ≤‘· + >∑÷&É ˝ÖøÏø£+ ø±yê*. Ç˝≤ nqï|ü&ÉT

ø=ìï dü+<Vü‰\T ø£\T>∑ø£e÷qe⁄. ø£$‘·«+˝À i…ø£ÿ\ >∑TÁsê\T, #·\¢ì ì|ü\T, |ü>∑Ï

yÓHÓï\\T eTTHÓ’ïq$ ñ+≥$. ˝Àø£+˝À ø£ì|æ+#˚ ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+ ø±e´˝Àø£+˝À

ø£ì|æ+#·<äT. Àø£+˝Àì edüTÔe⁄\T düTKyÓ÷, <äT'KyÓ÷, yÓ÷Vü≤yÓ÷ ø£*–düTÔ+fÒ, ø±e´+˝Àì

nsêú\T Äq+<ä+e÷Á‘·yT ø£*–düTÔqï$. ø£qTø£ kÕVæ≤‘· + ˝ÖøÏø£ yÓT˝≤ ne⁄‘·T+~?

dü«|üï+˝À á $X‚cÕ\T ø£ì|ædüTÔqï$. nsTT‘ m\¢ dü«bÕï\T Äq+<äÁ|ü<ë\T ø±e⁄.

ø±ì ø±<ë∫‘·ÿ+>±HÓ’Hê Äq+<äÁ|ü<ädü«bÕï\T ø£\T>∑ø£b˛e&É+ Ò<äT. Ç˝≤+Ï dü«|üï+


146

≈£L&É n˝ÖøÏø£+ ø±yê*. ø±ì dü«|üï+ ≈£L&Ü ˝ÖøÏø£y˚T. kÕù|øå±\T, ˝Ò<ë ùV≤‘·T

Á|ü‘· j·Tdü+C≤‘ê\˙ï ˝ÖøÏø± Ò. C≤Á>∑<äedüú À ÁbÕ|æÔ+∫q nsêú Ò dü+kÕÿs¡s¡÷bÕq

ÁbÕE„ì˝À (unconscious) ì*∫ ñ+&ç ìÁ~‘·Tì rs¡ì ø√]ø£\# Áù|]‘ê …’ ‘Ó’»düTì

(preconscious) XÊdüHêìï ãÏº e´‘· j·T+ bı+~ dü«|üï+˝À >√#·]düTÔqï$. n+‘ø±ì,

nuÛ≤e+qT+∫ ñ‘·Œqï+ ø±e≥+ Ò<äT. ø£qTø£H jÓ÷>∑<äs¡Ùq+ dü«bÕïìï uÛ≤$‘·düàs¡Ôe´+>±

|ü]>∑DÏdüTÔqï~.

ø£qTø£ dü«|üï+ e …H ø±e´eT÷ ˝ÖøÏø£yT. ˝ÖøÏø£yÓTÆq ø±e´+ n˝ÖøÏø£yÓTÆq nqTuÛÑ÷‹ì

m˝≤ ø£*–düTÔqï~? á Á|üXï ø±s¡ ø±s¡DuÛ≤e+ e …H n‘· +‘·øÏ¢wüº+. $yê<ëdüŒ<ä+. ;»+

e\q n+≈£îs¡dæ~∆ nqTuÛÑeÁ|üdæ<ä∆+. n˝≤π> ø±e´|üsƒ¡q+ e\ì n˝ÖøÏø±qTuÛÑe+ ≈£L&É.

nsTT‘, ø±yê´$s¡÷“¤‹ø°, dü«b˛ï<ä“¤yêìø° ø=+‘· kÕ<äèX´+ ø£ì|ædüTÔqï~. n<ä÷s¡e]Ô

nsTTq (dü«bÕïìøÏ ÁøÏ+<äÏ |ü>∑Ïyfi >±ì, eT÷&ÉT Hê\T>∑T s√E\˝À|ü\ >±ì »]–q)

C≤Á>∑<äekÕú+‘·s¡ düìïyX+ ne\+ãq+>± >=ì kÕ«|æ Äqyê|üÔ ø±eT+ ÁbÕ»„ $©q

dü+kÕÿsê\˝À ‘·q≈£î nqT≈£L\yÓTÆqyêÏì yT\Tø=*|æ yÓ’XÊ«qs¡Tq≈£î (conscious)n$s¡T<ä∆yÓTÆq #·‘·T]«<Ûë_Ûqj·T+ |üÏº+∫ ‘Ó’»düTì düeTø£å+˝À Hê≥ø£ e÷&çdüTÔ+~. á

Hê≥ø±ìøÏ rs¡ì ø√]ø£ ø£M, dü÷Á‘·<Ûës¡T&É÷ ne⁄‘·Tqï~. ø√]ø£≈£î ÇwüºyÓTÆq dü+kÕÿsê\T

q≥T\T. ÁbÕ»„‘Ó’»düT\T kÕe÷õ≈£î\T. á Hê≥ø£ Á|üjÓ÷>∑+‘√ dü+‘·è|æÔbı+<äT‘·Tqï~1

ÁbÕE„‘Ó’»düT\T e÷Á‘·yT. ÁbÕE„q≈£î Bì‘√ dü+ã+<Ûä+ Ò<äì e÷+&É÷ø£ + #ÓãT‘·Tqï~.

ÁbòÕsTT&é ñqï<ä+≤&ÉT. ÁbÕE„q≈£î dü+ã+<Ûä+ ñqï<ë Ò<ë nqï $wüj·T+ eTq≈£î

eTTK´+ ø±<äT. yÓ’XÊ´qs¡Tq≈£î e÷Á‘·+ Ç+<äT ø£s¡Ôè‘·«+ ø±ì, uÛÀø£Ôè‘·«+ ø±ì Ò<äT. Ç~

n≥T e÷+&É÷ø±´ìø° Ç≥T ÁbòÕsTT&é≈£î düeTà‘·yT. á ùV≤‘·Te⁄ e\q eT+<äy<äHê …’q

dü«bÕï\T yÓ’XÊ«qs¡Tì <Ûës¡D˝À ì\Tee⁄. rÁey˚<äHê …’q dü«bÕï\T yÓ’XÊ«es¡Tq≈£î

>∑Ts¡TÔ+≥$. dü«bÕï\T rÁe‘·s¡y<äHê …’q|ü&ÉT n‘·&ÉT yT˝§ÿ+≥THêï&ÉT. yÓ’XÊ«es¡Tq≈£î

>∑Ts¡TÔqï dü«bÕï\T ns¡ús¡Væ≤‘·+>± $∫Á‘·+>± ø£qT|ædüÔ$. dü+Á>∑Vü≤+>± #ÓbÕŒ\+fÒ dü«bÕï\T

ÁbÕsTTø£+>± rÁe‘·eT y<äHê\T ø±e⁄. ô|’>± C≤Á>∑<äekÕúu≤~Û‘ê\T ne⁄‘·Tqï$. yêÏ À

kÕ<Ûës¡D°ø£è‹ ñ+&É<äT. kÕ«|æ ø√s¡Tø=qï|ü&ÉT ø√s¡Tø=qï rs¡Tq ø√s¡Tø=qï dü«bÕï\T

bı+<ä Ò&ÉT. n+fÒ dü«bÕï\T kÕ«|æ Ç#êÃ¤qTes¡TÔ\Tø±e⁄. yêÏì n‘·&ÉT XÊdæ+#· Ò&ÉT. n‘·&ÉT

e\<äqTø=Hêï dü«bÕï\T sêe#·TÃ.

1C≤>∑]‘·kÕúH√ ãVæ≤ÁwüŒ»„' ... dü÷ú\uÛÑT¬>’«XÊ«qs¡' dü«|üïkÕúH√+‘·' Á|ü»„ Á|ü$$ø£Ô uÛÑT¬ø’Ô»dü' j·TÁ‘· düTb Ôq

ø£+#·q ø±eT+ ø±eTj·T‘˚ qø£+#·q dü«|üï |üX¯ ‹ ‘·‘Y düTwüß|üÔ+ düTwüß|üÔkÕúq @øÏuÛÑ÷‘·' Á|üC≤„q|òüTq

@yêq+<äeTjÓ÷ Vü≤´q+<äuÛÑTø #‘√eTTK' ÁbÕ»„'`

e÷+&ÉTø£ +: 3`5 eT+Á‘ê\T

147

Çø£ ø±yê´$s¡÷“¤‹ ` J$‘·+˝À $qï $X‚wü+ ø±ì, ø£qï $X‚wü+ø±ì s¡#·sTT‘·qT

Äø£]¸düTÔ+~. ø=ÿø£ÿ|ü&ÉT n~ n‘·ìì ø£\es¡ô|≥ºe#·TÃqT. n˝≤+Ï $X‚cÕìï s¡#·sTT‘·

$&ÉTeø£ eTqq+ qTkÕÔ&ÉT. Ä eTqq+‘√ πø $<ÛäyÓTÆq <äèwæº, uÛ≤erÁe‘· s¡#·sTT‘· À

ãj·T\T<˚s¡T‘·T+~. <äèwæº Á|üã\yÓTÆ $düŒwüºyÓTÆq ø=\~ ÁbÕ»„uÛÑ÷$T˝À uÛ≤eq\T

yÓ÷düT …‘·TÔ‘·$. Ç˝≤ ãj·T\T<s¡T‘·Tqï uÛ≤eHê+≈£îsê\qT yÓ’XÊ«qs¡>∑‘· W∫‘êÔHÍ∫‘·

C≤„q+. >∑TD<√wü $y#·HêXøÏÔ |ü]o*dü÷Ô nqsêΩ\qT düeTsTT+∫ ‘·øÏÿqyêìøÏ ã\+

düeT≈£Ls¡TdüTÔ+~. Bì‘√ uÛ≤erÁe‘· n~Ûø£eTe⁄‘·T+~. n+fÒ ‘ê|üø£ XøÏÔ ô|s¡T>∑T‘·T+~.

‘·|üq+ n‹XsTT+∫qø=\~ »‘·Tdü<äèXyÓTÆq eTqdüT‡ Áø£eT+>± ø±]ƒq´+ ø√˝ÀŒsTT

•~∏\yÓTÆ Á<ä$+∫b˛‘·T+~. á Áø£eT+˝ÀH nVü≤+‘· •~∏\yÓTÆ Á<ä$+#·>± es¡í j·÷s¡ú+

$düŒwüº‘·s¡yÓTÆ ∫Árø£è‹ bı+<äT‘·T+~. n+fÒ eT~∏‘· |üjÓ÷~ÛqT+∫ ˝Àø√‘·Ôs¡edüTÔe⁄

\T<ä“¤$+∫ <e<ëqe⁄\qT n<äT“¤‘êq+<ë\˝À eTT+∫q≥T¢ eT~∏‘·ÁbÕ»„ düeT<ä÷“¤‘·

es¡í j·÷sêúqT ˝Àø√‘·Ôsê …’ uÛ≤dædü÷Ô ÁbÕ»„, ‘Ó’»dü, yÓ’XÊ«qs¡T\qT Äq+<ä|üs¡eXó\qT

#düÔ$. dü+^‘·, \j·T, ‘êfi eè‘·Ô eX+>∑‘·T&Ó’q q≥T&ÉT eTÚ[düú≈£î+uÛÑ |ü]s¡ø£åD˝À

ÁbÕ\Te÷\q≥T¢ s¡#·sTT‘· Ä dæú‹˝À s¡#·HêÁøÏj·TqT e÷q&ÉT. ‘·q≈£î ø£\T>∑T‘·Tqï

nqTuÛÑyêìï n‘·&ÉT ÁyêkÕÔ&ÉT. nsTT‘ s¡#·sTT‘· m|ü&ÉT ÁyêkÕÔ&ÉT? nqTuÛÑe+ ø£*–q

‘·s¡Tyê‘· <ëìì Á>∑+<∏ädüú+ #kÕÔ&Ü? ø±ø£ s¡#·q≈£î ñ|üÁø£$T+∫q ‘·s¡Tyê‘· Ä nqTuÛÑeyT

s¡#·qqT q&ÉT|ü⁄ø=ì b˛‘·T+<ë?

á Á|üXï\≈£î Ç<ä$T<ä›eTì düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ ÒeTT. Ç$ s¡#·sTT‘· dü«uÛ≤e+ MT<ä,

s¡#·qMT<ä Ä<Ûës¡|ü&ÉT‘·$. <Ûës¡D ø£*–q s¡#·sTT‘· ‘·q ø£è‹ ∫qï<Ó’q|ü&ÉT eTT+<äT Ä

nqTuÛÑe+ bı+~ ñ‘·Ôs¡ø±\+˝À <ëìì Á>∑+<∏ädüú+ ø±$+#·e#·TÃqT. ˝Ò<ë, ø£è‹

|ü]e÷D+‘√ ì$T‘·Ô+ Òø£ nqTuÛÑe+ bı+<äT‘·÷ s¡#·q kÕ–+#·e#·TÃqT. ø±ø£ eTqdüT‡˝À

»s¡T>∑e\dæq yê´bÕs¡ eT+‘ê ø±–‘·+ MT<äH kÕ–+#·e#·TÃqT.

s¡#·sTT‘· ø±$düTÔqï sT÷ düèwæºø°, kÕ«|æ bı+<äT‘·Tqï dü«bÕïìø° ø=ìï kÕ<Ûäsêà´\T,

eT]ø=ìï yÓ’<Ûäsêà´\T ñqï$. ø±yê´sêú\T dü«bÕïsêú\T C≤Á>∑<äekÕú+‘·s¡ nsêú\MT<ä

Ä<Ûës¡|ü&ÉT‘·Tqï$. C≤Á>∑<äedüú, ˝Àø£eT÷ Òø£ ø£$‘·«eT÷ Ò<äT, dü«|üïeT÷ Ò<äT. á

¬s+&ç+Ïj·T+<äTq÷ u≤Vü≤´»>∑‘·TÔ$düàè‘· eTÚ‘·Tqï~. ø±e´ dü«bÕïsêú\T ¬s+&É÷ $∫Á‘ê\T,

˝ÖøÏø£ <Ûäsêà‹Áø±eTø±\T, Á|üe÷‘·≈£î bÕs¡eX´ø±s¡D≤\T. á ¬s+Ï Ä$s¡÷“¤‹ø° eT÷\+

ÁbÕE„&. ˇø£kÕ] bı+~ ø£\qT j·T<∏ë‘·<∏ä+>± kÕ«|æ ys=ø£kÕ] bı+<ä Ò&ÉT. n˝≤π>

s¡#·sTT‘· ˇø£kÕ] düèwæº+∫q nqe<Ûë]‘·ø£è‹ì ys=ø£kÕ] j·T<∏ë‘·<∏ä+>± düèwæº+#· Ò&ÉT.

ø±≈£îqï Ä ‘ê‘·Œs¡ +‘√ ys=ø£ ø£è‹ì düèwæº+#·e#·TÃqT.


148

Çø£ yÓ’<ä<Ûäsêà´\T ` kÕ«|æ ‘·q rs¡ì ø√]ø£≈£î <ëdüT&Ó’ ø£\\T ø£+≥THêï&ÉT. ø£$

ì»Á<äeD°j·T <äèwæºÁ|ü#√~‘·T&Ó’ s¡#·q kÕ–düTÔHêï&ÉT. kÕ«|æøÏ ø£\ nìyês¡ +. n+<ä*

y<äq\÷ nìyêsê´ Ò. ø£è‹düeTT<ä÷“¤‹ nÏº~ ø±<äT. s¡#·sTT‘·≈£î Çwüº+ Òq|ü&ÉT s¡#·qqT

ì*|æykÕÔ&ÉT. s¡#·q |üP]Ô>± n‘·ì dü+ø£\Œ$ø£ ≤Œ\ MT<äH Ä<Ûës¡|ü&ÉT‘·Tqï~. ø£qTø£H

ªnbÕπs ø±e´dü+kÕπs ø£$πse Á|üC≤|ü‹' j·T<∏ë' ôd’à s√#·‘ $X«+ ‘·<∏<ä+ |ü]es¡Ô‘µ

nì ÁbÕNqT\T ù|s=ÿHêïs¡T. dü«|üï+ yÓ ’j·Twæ ºø£+, <äTs¡euÀ<Û ä+, e÷]àø£+,

C≤Á>∑<äekÕúu≤~Û‘·+. ø±yê´s¡ú+ $X«»˙q+, düTC≤„q+, ns¡úe+‘·+ C≤Á>∑<äekÕú-u≤~Û‘·+,

dü«|üï+ ≈£î+uÛÑ>∑‘· qX«s¡B|üyÓTÆ‘, ø±e´+ ùdïVü≤dæï>∑∆es¡TÔ\qT yÓ*–+# u≤Vü≤´s¡‘·ïB|ü+.

ø£$ ÁXó‘·<äècÕºs¡ú Á|üãT<äT∆&Ó’ Á<äeD°j·T qe´qe´<äèwæº‘√ düe÷<Ûä edüú bı+~ ø£è‹

ì]àdüTÔHêï&ÉT. ø±yê´s¡ú+ ÁbÕE„ì˝À qT+&ç ãj·T\T<] ‘Ó’»dü, yÓ’XÊ«qs¡>∑‘· dü+kÕÿs¡

|ü]wüÿè‘·yÓTÆ |ü]|üPs¡ís¡÷|ü+ bı+<äT‘·Tqï~. ø£$ ‘·q s¡#·q˝Àì yÓ’XÊ«qs¡>∑‘· dü+kÕÿs¡

|ü]wüÿè‘ê+X+ e÷Á‘·yT $e]+#·>∑\&ÉT >±ì ÁbÕ»„düeTT<ä÷“¤‘ê+X+ $e]+#· Ò&ÉT.

n+fÒ Á|ü‹uÛ≤ düeTT‘·ŒHêï+X¯+ $e]+#·˝Ò&ÉT. <ëìì eTs=ø£ìøÏ H˚s¡Œq÷˝Ò&ÉT.

#Û·+<√yê´ø£s¡D≤\+ø±sê~XÊÁkÕÔ\T >∑÷&É Çø£ÿ&É ‘·eT nXø£Ô‘·qT n+^ø£]+#·ø£ ‘·|üŒ<äT.

ªsê»Hé uÛÀ»q+ <Væ≤µ, nqï ˙s¡düyêø±´ìï @ XÊÁdüÔ+ ø£$‘·«+>± e÷s¡TdüTÔ+~? ˇø£ÿ

ø£$Vü≤è<äj·T+ e÷Á‘·yT Ä |üì #j·T>∑\<äT. nsTT‘ ø£e⁄\+<äs¡÷ πørs¡Tq <ëìì

ø£$‘·«+>± e÷s¡Ã Òs¡T. ø£$r«ø£è‹ _Ûqï‘·«+ bı+<äT‘·T+~.

Çø£ ˝Àø±ìø°, ø£$‘ê«ìø°, ø£$ø°, ˝Àø±ìøÏ ñqï dü+ã+<Ûä+ |ü]o\Hês¡Ω+. ˝Àø±ìøÏ

Ä<ä +‘ê \Tqï≥T¢ >√#·]+#·<äT. $X¯«+ jÓTTø£ÿ >∑eT´+ø±ì $X¯«>∑‘·$wüj·Tdü+U≤´

Á|üjÓ÷»Hê\T ø±ì uÀ<Ûä|ü&Ée⁄. á $wüj·÷ìï $C≤„qXÊÁkÕÔ\˙ï eTTø£Ôø£+sƒ¡+‘√

ô|ò÷wædüTÔqï$. ‘·‘·Ô« XÊÁkÕÔ\˝Àì ø=ìï eT‘ê\T Bìì n+^ø£]+#·ø£ b˛e#·TÃqT. nsTT‘

Ç$ Hê>±s¡T®qT&ÉT, X+ø£s¡T&ÉT, ø±+≥T eTTHÓ’ïqyê] Á|üXï\≈£î düe÷<Ûëq+ #Ó|üø√e\dæ

ñ+≥T+~. @~ m˝≤ ñHêï Äø±XÊq mìï qø£åÁ‘ê\Tqïy√, m+<äT≈£îqïy√ mes¡T

#ÓãT‘ês¡T? n–ïøÏ Wwüí +, »˝≤ìøÏ XË’‘· +, |üè~∏$øÏ >∑+<Ûäe‘·«+, •K\≈£î s¡ú«Á|ükÕs¡D+

<˚ìøÏ n+fÒ düe÷<Ûëq+ <=s¡ø£<äT. Äj·÷ >∑TDø£s¡à\T yêìøÏ kÕ«uÛ≤$ø±\ì

dü]ô|≥Tºø√yê*. Ç˝≤+Ï Àø£+ ø±s¡ ø±s¡Dã<ä∆yÓTÆ $_Ûqï Á|üeè‘·TÔ\≈£î ùV≤‘·Tee⁄‘·Tqï~.

kÕVæ≤‘· dü+kÕs¡+ nbÕs¡yT ø±ì @ø£ø±e´ Á|ü‹bÕ~‘·Á|ü|ü+#·+ Ä~eT<Ûë´+‘·düVæ≤‘·+

– n+<ä* düìïy˚XÊ\T, bÕÁ‘·\T, |ü]$T‘ê\T, dü«Á|üjÓ÷»Hê\T. ˝ÖøÏø£ìj·T‹,

ø±s¡ ø±s¡DuÛ≤e+ ø±e´+˝Àñ\¢+|òæT‘ê\e⁄‘êsTT. qB Á|üyêVü≤+˝À ‘êeTs¡ \T+≥$.

n>∑Tï\T #·+<äqo‘· ≤ \e⁄‘·$. •\\T Á<ä$kÕÔsTT. #Ó≥T¢ nÁXóbÕ‘·+ ø±$kÕÔsTT.

düVü≤è<äj·TT\T $_Ûqï Á|üe‘·TÔ \sTTHê ø±e´+ ìj·T‘·+>± Äq+<ä+ ø£*–düTÔqï~.

149

˝Àø±ìøÏ, kÕVæ≤‘ê´ìøÏ, Çìï e´‘ê´kÕ\THêï ˝Àø£+ ø±yê´ìøÏ eT÷\eTÚ‘·Tqï~.

dü÷s¡ øÏs¡D+ düŒÏø£ $X‚¢wæ‘·yÓTÆ es¡ídü|üÔø±ìï Á|üdü$düTÔqï~ >∑<ë. Çø£ ø£$ø° ˝Àø±ìø°

ñqï dü+ã+<Ûä+ ` ˝Àø±qTuÛÑe dü+|ü‹Ôe\¢ ø£$øÏ sê>±~ s¡+õ‘· Á<äeD°j·T<äèwæº

@s¡Œ&ÉT‘·Tqï~. ÁXó‘· <äèwüº ˝ÖøÏø±s¡ú+ e\¢ sT÷ <äèwæº Á|üãT<ä∆yÓTÆ ø£$øÏ düe÷<Ûä edüú

ø£*ŒdüTÔqï~. á j·Tedüú À n‘·ì <äèwæº ÁbÕ»„ $©q ˝ÖøÏø±qTuÛÑ÷‘·T\≈£î Ä‘êàqT>∑TD

<X, ø±\, bÕÁ‘ê~ø£eTT‘√u≤≥T Ä~eT<Ûë´+‘ê\T ø£*Œ+∫ ø£$# yêÏì ÄkÕ«~+|üCÒdü÷Ô

ø£è‹ì s¡∫+|üCÒdüTÔ+~. Ç˝≤ Xã›ìã<ä∆yÓTÆq ø£è‹ ˝ÖøÏø£+, ÄkÕ«<äq˝À e÷Á‘·yT Ç~

ÁbÕNqT\T ù|s=ÿqï≥T¢ n˝ÖøÏø£+.2

nqTuÛÑedü+|üqTï&Ó’Hê ø£$ Á<äeD°j·T <äèwæº$s¡Væ≤‘·T&Ó’ düe÷<Ûä edüú bı+<äø£ ø±e´+

ì]à+#· Ò&ÉT. Ç+<äT˝À @~ À|æ+∫Hê ø±e´‘·«+ À|æ+#·ø£ ‘·|üŒ<äT. |ü]ìwæ‘· düeT∫‘·TÔ\T

˝Àø±ìï Äq+<äeTj·T+>± <ä]Ù+∫ |üs¡eX¯ó\T ø±e#·TÃqT. ø±ì, n˝≤+Ïyês¡T

ø±e´ìsêà‘·\T ø± Òs¡T. >±&ÛÉ<äèwæºø£$‘·T\T ø£s¡àDT´\T ne⁄‘êπs ø±ì, ‘·qàsT÷uÛ≤e+

bı+<ä Òs¡T. ‘·qàsT÷uÛ≤ejÓ÷>∑ ‘· Òø£b˛e≥+e\¢ Ms¡T ø£è‹ ì]à+∫Hê n~ Xówüÿø±wü+

ne⁄‘·T+~ ø±ì ø±e´+ ø±<äT. ø±yê´kÕ«<äq≈£î <äèwæº nø£ÿs¡˝Ò<äT. ø±ì ‘·qàsT÷

uÛ≤ejÓ÷>∑ ‘· e÷Á‘·+ nedüs¡+.

Ä~Ûe´~Û|”& ç‘ ·T\T, ≈£ å î‹ŒbÕkÕ]ú‘·T\T nsTTqyês¡T jÓ÷>±ìøÏ e˝…H˚

ø±e´ìsêàD≤kÕ«<äq\≈£î nqs¡TΩ\T. nX≈£îÔ\T. á |ü]o\qqT ãÏº kÕVæ≤‘· uÛÑ$‘·yê´ìï

>∑÷]Ã @$T #Ó|üø√yê*?

ø±yê´$s¡÷“¤‹øÏ düe÷Væ≤‘· Á<äeD°j·T<äèwæº ÄeX´ø£+. ø±yê´kÕ«<äq≈£î bÕsƒ¡≈£îì j·T+<äT

‘·qàsT÷uÛ≤ejÓ÷>∑ ‘êdæÔ‘·« eTTK´+. Á|üø£è‘·dæú‹>∑‘·T\T MÏøÏ m+‘·es¡≈£î b˛wüø£+>± ñ

HêïsTT?

1914 qT+&ç Ç+‘·es¡≈£L yêÏ*¢q Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆~«‘·j·T+ e\¢ Á|ü|ü+#· yT<Ûëe⁄\

$XÊ«kÕ\T, Ä<äsêÙ\T, \øå±´\T ã<ëã<ä …’ nqedæú‹ bı+<ësTT. ~«rj·T Á|ü|ü+#·

dü+Á>±e÷ìøÏ |üPs¡«+ s¡#·sTT‘·\≈£î k˛wü*»+˝ÀH√, ø£eT÷´ì»+˝ÀH√, |ü]wüÿè‘·

Á|üC≤kÕ«eT´+˝ÀH√ $XÊ«dü+ ñ+&˚~. ÄD≤«j·TT<Ûë\T e∫ÃqyÓqTø£ Ä $XÊ«dü+

dü&É*b˛sTT+~. kÕj·TT<Ûädü+|òüTs¡D |ü]Vü≤]+#·>∑*–q $X«ø£fi≤´DÁ|ü<ä \ø£å + ø√dü+

s¡#·sTT‘·\T nH«wüD kÕ–düTÔHêïs¡T. Ç+‘·es¡≈£L yê]øÏ ˇø£ $düŒwüº<äèwæº @s¡Œ&É Ò<äT.

$düŒwüº<äèwæº Òq|ü&ÉT s¡#·q m˝≤ yÓ\Te&ÉT‘·T+~? yÓ\Te&çHê n+<äT˝À Je+ m˝≤

ñ+≥T+~?

2ªªø±yê´s¡úìcÕs¡‘ê´<ë´' kÕúsTTq' dü+‹ ÖøÏø±'

<ä<√“¤<ÛäèìcÕ düÔ«|üπs ‘·‘·‡e÷ n|ü ˝ÖøÏø±'ˆˆµµ

` uÛÑøÏÔs¡kÕj·Tq+: ‘·è ñ. 4


150

yÓqTø£ã&çq <XÊ\≈£î á ∫≈£îÿ Òø£b˛e#·TÃqT. n#·Ï s¡#·sTT‘·\≈£î k˛wü*»+˝ÀH√,

ø£eT÷´ì»+˝ÀH√, ÁbÕNqC≤rj·TeéékÕú düeTT<ä∆s¡D+˝ÀH√ eédæú‘· <äèwæº

ñ+&Ée#·TÃqT. ìC≤ìøÏ n˝≤π> ñqï~. nsTT‘ Ä <äèwæº Ä ÁbÕ+rj·TT\≈£î q#·Ãe#·TÃHyÓ÷

ø±ì, n~ $X«»˙q+ ø±H=\¢<äT. ø£qTø£ nÏº s¡#·q\T $X«»Hê<äè‹ bı+<äC≤\e⁄.

ìC≤ìøÏ Ä ø£è‘·T\T Äj·÷ <X|ü⁄ m\¢\T <ëÏ ne‘·*øÏ b˛e⁄. BììãÏº nÁ>∑>±$T

<˚XÊ\˝À>±ì, yÓqTø£ã&çq <˚XÊ\˝À>±ì ñ‘·ÔeT ø£è‘·T\T yÓ\Te&É≤ìøÏ u§‹Ô>±

neø±XÊ\T Òeì uÛ≤$+#·sê<äT. dü‘êÿyê´$s¡÷“¤‹øÏ neø±XÊ\T ‘·≈£îÿeì #Ó|üŒ≥yT

Á|üø£è‘· ‘ê‘·Œs¡ +.

Çø£ ¬s+&Ée n+X+.... ø±e´‘·«+ ÄkÕ«<äq‘√ >±ì ìs¡÷&ÛÉ+ ø±<äT. HÏ Á|ü»\≈£î

uÛÖ‹ø£uÛÀ>±\˝À ñqï ÄdüøÏÔ eT] <ì˝Àq÷ Ò<äT. Á|üuÛÑT‘ê«\T >∑÷&É ‘·eT Á|ü»\T

dü>∑≥Tq ‘·˝ˇø£ÏøÏ yê&ÉTø=q>∑\T>∑T‘·Tqï $<äT´#·Ã¤øÏÔ, eÁkÕÔ\T, ÄVü‰s¡|ü<ësêú\T,

eT+<äT\T, ø±s¡T¢, ìyXqÁ|ü<XÊ\T, πs&çjÓ÷\T eTTqTï>± >∑\ edüTÔe⁄\ |ü]e÷D≤\qT

ãÏº ‘êeTT kÕ~Û+∫q nuÛÑT´<äj·÷ìï ìs¡ísTTdüTÔqï$. u≤<Ûë$yÓ÷#·q yT<Ó’Hê ùdeýT

qì, |üs¡eTÚwü<Ûä eT˙ s√– uÛ≤$düTÔqïfÒ¢. n~Ûø±s¡yÓ÷, ◊X¯«s¡ýÓ÷, ‘·‘êŒ<ÛäqyÓ÷

nqTÁ>∑Væ≤+# <<Ó’Hê n_Û\wüD°j·TeTì áHê&ÉT kÕe÷q´Á|üC≤˙ø£ eT+‘ê uÛ≤$düTÔqï~.

Ç|üŒÏ J$‘· eédüú ≈£L&É ◊X«s¡ , n~Ûø±s¡s¡÷|ü dü<ä«'|òü\ $Te«ì ø£s¡àqT |üP]Ô>±

Á‘√dæydüTÔqï~. ø±e´+e\¢>±ì, ‘·øÏÿq \*‘·ø£fi≤K+&Ü\e\¢ >±ì ˝Àø√‘·ÔsêqTuÛÑ÷‹

ø£\T>∑T‘·Tqï< ø±ì ˝ÖøÏø£yÓTÆq dü<ä '|òü\+ ø£\>∑&É+ Ò<äT. ø£qTø£ uÛÖ‹ø£uÛÀ>∑ ≤\düyÓTÆq

Á|üC≤˙ø£+ ø±yê´kÕ«<äq≈£î <ä÷s¡eTÚ‘·Tqï~.

uÛÖ‹ø£ uÛÀ>±\T |üs¡e÷sêú …’q|ü&ÉT ‘·èwüí ô|#·Ã]\¢ø£ ‘·|üŒ<äT. <ëì e\q e´Á>∑‘·

dü+Xj·T+, Ä+<√fiq, ;Û‹ ø£\T>∑T‘·Tqï$. MÏe\¢ yÓTÆÁ‹, ø£s¡TD ˝À|ædüTÔqï$. á

˝À|ü+ e\¢ bÕsƒ¡≈£î\T ø±e´|üsƒ¡qø±\+˝À bı+<äe\dæq düe÷<Ûä edüú bı+<ä Òø£b˛‘·THêïs¡T.

á <äT'dæú‹øÏ sê»ø°j·T|üøå±_ÛìyXÊ\T n|üPs¡«<√Vü≤<ä+ ø£*ŒdüTÔqï$. $$<Ûä<XÊ\˝À

ø£eT÷´ìdüTºbÕØº\T ne‘·]+∫q‘·s¡Tyê‘· eT‘·, kÕ+|òæTø£, kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>±\T

kÕ«‘·+Á‘· + ø√˝ÀŒj·÷sTT. ‘·eT |üøå±\qT ã\|üs¡#·Tø√e≤ìøÏ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\T,

$C≤„qXÊÁkÕÔ\ ‘·‘·Ô«+qT+∫ \*‘·ø£fi\ ‘·‘·Ô«+ <ëø± ìs¡«∫dü÷Ô ‘·<äqT>∑TD+>± ñqïy

jÓ÷>±´\˙, $s¡T<ë∆\˙ nuÛÑT´<äj·T ìs√<Ûäø±\˙ Á|ü#ês¡+ ÁbÕs¡+_Û+#êsTT.

Ä |üøå±\qT #·÷∫ ‘·øÏÿq sê»ø°j·T|üøå±\T >∑÷&É ‘·eT ‘·eT ÄXj·÷\≈£î nqT>∑TDyÓTÆq

<äTs¡_Ûe÷Hê\T πs¬ø‹ÔdüTÔqï$. Bì eT÷˝≤q Á|ü»\˝À düVü≤q+, ‘·qàsT÷uÛ≤ejÓ÷>∑ ‘·

ø°åDÏdüTÔqï$. ÁbÕNqT\T »s¡à˙e÷+düø±<äT\qT düuÛ≤+‘·s¡ düÔ+uÛÑ ≈£î&É |üdü<äèX¯ó\˙,

151

s¡kÕkÕ«<äq≈£î njÓ÷>∑T´\˙ nHêïs¡T. Çyêfi n˝≤+Ïyês¡T sê»ø°j·T|üø£å <äTsêX|üs¡T\+fÒ

n‹XjÓ÷øÏÔ ø±<yÓ÷.

sê»ø°j·T |üøå±\≈£î H&ÉT sê»´+ ≈£L&É ‘√&Ée⁄‘·Tqï~. n+‘·s¡Z‘· XÊ+‹, Hê´j·T

dü+s¡ø£åDeT÷, $<X <ä+&Éj·÷Á‘ê Á|üe÷<ä ìs√<ÛäeT÷ e÷Á‘·yT ‘·q ø£s¡Ôe´eTì 19e

X‘êu≤›+‘·+ es¡≈£L uÛ≤$dü÷Ô e∫Ãq sê»´+ 20e X‘ê_∆ Á|ü<∏äeTbÕ<ä n+‹eTuÛ≤>∑+

qT+∫ $$<Û äs ¡+>±\˝À

$X‚cÕ~Ûø±sê\qT kÕ«j·T‘·Ô+

#düTø=ì $X«s¡÷|ü Á|ü<äs¡Ùq+

ÁbÕs¡+_Û+∫+~. nyÓT]ø±

(j·TT.mdt.m.) e+Ï sê»´+

≈£L&É kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>∑+˝À

Á|üy˚•+∫ ‘·q $<ÛëHêìøÏ

düeTà‘ê˝…’q ø£è‘·T\H˚ Ç‘·s¡

<XÊ\˝À Á|ü#ês¡+ #düTÔqï~.

Çø£ ø£eT÷´ìdüT º sêC≤´\T

ìs¡«Væ≤düTÔqï bÕÁ‘· #Ó|üŒqø£ÿs¡

Ò<äT. Ä <XÊ\˝À Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ

e+‘·bÕ&˚ ø£è‘·T˝Ò Á|ü#·Ts¡D

uÛ≤>∑ + bı+<äT‘·Tqï$. m<äTs¡T

‹]–q s¡#·sTT‘·\T ø±sê>±sê\≈£î yÓfiflø£ ‘·|üŒ≥+ Ò<äT. uÛ≤ekÕ«‘·+Á‘· + Òì#√≥ ñ

‘·ÔeT ø£è‘·T\T m˝≤ yÓ\Te&ÉT‘·$? $|ü¢yêìøÏ |üPs¡«+ ‘·q kÕVæ≤‘· +‘√ Á|ü|ü+#êìï ñ

Ás¡÷‘·\÷∫q s¡cÕ´ Ä $|ü¢yêq+‘·s¡+ #Ó|üø√<ä–q ø£è‘·T\qT ñ‘êŒ~+#· Òø£b˛sTT+~.

Á|üC≤kÕ«$Tø£ sê»´yÓTÆq uÛ≤s¡‘·<X+˝À >∑÷&É Á|üuÛÑT‘·«+ sêÁwüºkÕúsTT˝ÀqT, nœ\

uÛ≤s¡‘·kÕúsTT˝ÀqT nø±&ÉMT\qT ìj·T$T+∫ n~Ûø±sêìï Á|üdüTŒ¤≥+ #düTÔqï~. ø=ìï

sêÁcÕº\T bÕsƒ¡ Á>∑+<∏ë\qT >∑÷&É ‘êyT Á|üø£Ïdü÷Ô ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä qT+∫ ñqï‘· $<ä

es¡≈£L >∑\ #·<äTe⁄dü+<Ûä \qT >∑T|æŒ≥ _–+#·Tø=qï$. $X«$<ë´\j·÷\T ≈£L&É eT¬s+‘√

ø±\+ dü«‘·+Á‘·+>± ñ+&Ée⁄. nsTT‘ ø£eT÷´ìdüTº sêC≤´\˝À ñqï ø£]ƒq XÊdüHê\T

Ç+‘·es¡≈£L ˝Òø£b˛e≥+ ˇø£ÿfÒ n_Ûq+<ä´+. Çø£ eTq nø±&ÉMT\#˚ düe÷<äè‹

bı+<äT‘·Tqï ø±yê´\ $•wüº‘· me]øÏ yêπs Væ≤+#·Tø√e#·TÃqT. eTT+CÒ‹ ø£+ø£D+

ñ+&É>± n<ä›+ <ìøÏ?


eT÷\+: |üs¡T#·÷] lìyêdüsêe⁄, ªª&Üø£ºsY õ.$.

ø£èwüísêe⁄ (1914`79)µµ, ø£eTà $ø±dü+, @Á|æ Ÿ 2009.

20e X‘êã›|ü⁄ |üPs¡«uÛ≤>∑+˝À

|ü …¢ |ü …¢≈£î ÁbÕøÏq ø£èwüísêe⁄>±] π>j·T+

m>∑πsjYT m>∑πsjYT mi¿ C…+&Ü

<Ûä>∑<Ûä>∑ CÀ´‹ <äX¯~X¯ì+&Ü

ø£sêà>±s¡eTT>∑ì≈£îVü≤s¡eTTà\T

»qy˚Tk˛‘·Ôì»j·T»j·Tô|≥º>∑ ªªm>∑πsjYTµµ

C≤‹$uÛÒ<äeTT es¡í$uÛ≤>∑eTT

eT‘·>∑‘·s√>∑eTT e÷dæb˛e>±

»qy˚Tø±e … »qy˚T Ms¡T&Éì

Á|üuÛÑT‘·«\øÏåàe]+#·sê>± ªªm>∑πsjYTµµ

152

Ç+‘·≈£îeTT+<äT ù|s=ÿqïyêÏ ø£+f… Á|üã\yÓTÆq $X‚wü+ eTs=ø£Ï ñqï~.

ñ‘·ÔeTø£è‘·T\ Ä$s¡÷“¤‹øÏ düe÷»+˝À ø=+‘· ì\ø£&É nedüs¡+. kÕ+πø‹ø£

$<ë´$»è+uÛÑD+‘√ eTTHÓïqï&É÷ Væ≤+#·q+‘· ‘·«]‘·+>± @ ˇø£ <XeTT+<√ ø±ø£,

Á|ü|ü+#·eT+‘·≤ $|üØ‘· |ü]D≤e÷\T edüTÔqï$. yÓqTø£Ï kÕe÷õø£ e´edüú\˙ï

ã<ëã<ä\j·÷´sTT. ìqïÏ dæú‹>∑‘·T\T H&ÉT Òe⁄. H&ÉTqï$ πs|ü⁄+&Ée⁄. á |ü]D≤eT+

n+‘·≈£L rÁe‘·s¡+, oÁ|òüT‘·s¡+ ne⁄‘·Tqï~. uÛÖ‹ø£ düTK˝≤\düT&Ó’q e÷qe⁄&ÉT, á

$|üØ‘· ‘·«]‘· |ü]D≤e÷\≈£î kÕ«>∑‘·+ #ÓãT‘ê& ø±ì ÁX‚jÓ÷<ëj·Tø±\T ø±eì ìs√<Ûä+

ø£*Œ+#·>∑\&Ü? eTq <X+ XÊ+‹ì ø±+øÏå+∫, ôd’ìø£ e´j·T+ ‘·–Z+#·Tø=ì ‘êqT

ø√s¡Tø=qï e÷sêZq J$+#·≤ìøÏ j·T‹ï+∫+~.

ø±ì #Ó’Hê ‘·q ôd’Hê´\qT |ü+|æ <äTsêÁø£eTD »]|æ+~. Bì‘√ Ä‘·às¡ø£åDø√dü+

eTq<X+ ôd’Hê´ìï ô|+#·Tø√e\dæ e∫Ã+~. n‘· sTTø£dæú‹ì Á|üø£Ï+∫ #Ó’Hê nqTdü]+∫q

e÷sêZ Ò nqTdü]+∫ j·TT<ä∆düqï<ä∆+ ø±e\dæ edüTÔqï~. kÕ«‘·+Á‘· + ø±bÕ&ÉTø√<ä\∫q

<XÊ\≈£î kÕ+πø‹ø£ $<ë´ã*wü sêC≤´\ Á|üe÷<ä+ qT+∫ s¡øÏå+#·Tø√yê\+fÒ Ä kÕ+πø‹ø£

$<ë´_Ûeè~∆ø£+f… >∑‘·´+‘·s¡+ ñqï<ë? @~ m˝≤ ñHêï Á|ü|ü+#·yê´|ü Ô+>±

$|üØ‘·|ü]D≤eT+ eTVü‰Á|üyêVü≤+ e … e∫Ã |ü&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT @¬ø’ø£+>± e´≈£îÔ\T >±ì,

sêC≤´+>∑+ >±ì <ëìì ìs√~Û+#·≥+ ndü+uÛÑe+>± ø£ì|ædüTÔqï~.

dæú‹>∑‘·T\T Ç+‘· ‘·«]‘·+>± e÷s¡T‘·Tqï|ü&ÉT s¡#·sTT‘·≈£î >±ì, bÕsƒ¡≈£îq≈£î >±ì

$düŒwüº<äèwæº, $\Te\T ñ+&É≤ìøÏ M\Tqï<ë? á Çs¡T|üøå±\T $ÁuÛ≤+‘ê …’ Á|ü‹B

‘ê‘êÿ*ø£eTì uÛ≤$+#·yê? Ç+‘·e÷Á‘êq \*‘·ø£fi≤düèw”º yÓTT<ä\+≥ düÔ+_Û+∫b˛‘·T+<äì

#Ó|üŒ˝ÒeTT. #Ó|üŒsê<äT. ø±ì J$‘·+ ì\ø£&É ˝Òø£ ‘·«]‘·>∑‹ì e÷s¡T‘·Tqï|ü&ÉT

‘·<äqT>∑TDyÓTÆq e÷s¡TŒ Ò kÕVæ≤‘· +˝ÀqT ‘·øÏÿq \*‘·ø£fi\˝ÀqT edüÔ$. düe÷<Ûä ekÕú

bÕ<äø± …’q ø£è‘·T\≈£î neø±X+ ‘·≈£îÿe. ‘·<ëkÕ«<äqXøÏÔ >∑÷&É düqï–\ø£ ‘·|üŒ<äT.

yÓqTø£Ï Àe … qe´ø£è‘·T\T Çø£ MT<ä≥ Hê\T>∑T ø±˝≤\bÕ≥T ì\e≥+ ndü+uÛÑe+>±

ø£qT|ædüTÔqï$. Ç+‘·≈£î eTTqTï düe÷<äè‘ê˝…’q ø£è‘·T\H˚ nsTTq≥T¢, ø±q≥T¢ `

$X«$<ë´\j·÷\T Ä<ä]+#·e#·TÃqT. Áø=‘·Ô>± yÓ\Te& s¡#·q\T dü«\Œø±\+ ì*∫ ÄMT<ä

$düàè‹ |ü<∏ä+˝À ©qyÓTÆb˛‘·$. á s¡#·q\j·T+<ä* edüTÔ•˝≤Œ\T >∑÷&É |üÁ‹ø±yês¡Ô\e …

ñ<«»ø±\T>± ñ+≥$. n+fÒ |üÁ‹ø± s¡#·qyT (Journalism) kÕVæ≤‘· +>± #Ó ≤eTDÏ

ne⁄‘·T+~. á \ø£åD≤\T Ç|ü& ø=+‘·es¡≈£î >√#·]düTÔqï$.

153

ø£<∏ä\T

154

ø£èwüísêe⁄>±] ø£<∏ä\T ªª#Ó’Á‘·s¡<∏ä+µµ, ªªñ<ä_+<äTe⁄\Tµµ nqT ¬s+&ÉT dü+ø£\qeTT\T>±

yÓ\Te&çq$. ªª#Ó’Á‘·s¡<∏ä+µµ˝À @&ÉT ø£<∏ä\T, ªªñ<ä_+<äTe⁄\Tµµ˝À ◊<äT ø£<∏ä\T ñqï$.

á ø£<∏ä\T #ê˝≤ es¡≈£î 1939`47 eT<Ûä ø±\eTT˝À Áyêj·Tã&çq$.

ø=ìï ø£<∏ä\T—ªªsêeTsê»´+µµ, ªª#düTø=qï ø£s¡àµµ—‘ÓqT>∑T <X|ü⁄ |ü …¢\˝Àì ¬s’‘·T\T,

yê] <ä>∑Zs¡ |üì #ùd bÕ Òs¡¢ J$‘ê\qT ∫Á‹kÕÔsTT. e÷s¡T‘·Tqï ¬s’‘·T\ Ä]úø£ <äTdæú‹,

‘·‘·Œ¤*‘·eTT>± ≈£î≥T+u≤\˝À #Ó\πsπ> dü+øå√uÛ≤\T, Ä ≈£î≥T+u≤\ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç

ã‹πø J‘·>±fifl <äTs¡“¤s¡ J$‘ê\qT yêdüÔe+>± ∫Árø£]+∫ eTq >∑T+&Ó\T s√~+#˝≤

#kÕÔsTT. ÄHêÏ Á>±MTD yê‘êes¡DeTT, |ü …¢yêdüT\ |ü<äC≤\eTT, yê] JeqXË’*,

¬s’‘·TøÏ bÕ˝Ò …s¡TøÏ ñqï dü+ã+<Ûë\T yÓTT<ä\>∑T bÕ‘·ø±\|ü⁄ Jeq$<ÛëHê\T

‘Ó\TdüTø=qe …qqï á ø£<∏ä\T #·<äee\dæ+<.

n|ü& $düÔè‹ #Ó+<äT‘·Tqï Ç+ ¢wüß #·<äTe⁄\T— |ü …¢\÷, bı˝≤\÷ e~ Òdæ ãd”Ô\≈£î

m>∑ã&ÉT‘·Tqï j·TTe‘·— <ëì‘√ e÷s¡T‘·Tqï $\Te\T— Ä]úø£|üs¡yÓTÆq kÕ«s¡ú∫+‘·q

‘·<ë«sê ‘Ó–b˛‘·Tqï e÷qe dü+ã+<Ûë\T— ÁbÕNq ≈£î≥T+ã e´edüú $∫Ã¤qï+— yêÏ

eT<Ûä $\$\˝≤&çb˛‘·Tqï bÕ‘· ø±\|ü⁄ $\Te\T— yêÏì Ç+ø± kÕ≈£î‘·Tqï düTuÛÑÁ<äeTà

˝≤+Ï eè<äT∆\ e´<∏ä\T— ø£fifl≈£î ø£Ïºq≥T¢ ªªñ<ä_+<äTe⁄\Tµµ˝À ∫Árø£]kÕÔs¡T.

ªªy<ë+‹µµ, ªªe÷j·Tµµ eTTqï>∑T ø£<∏ä\˝À eTq y<ë+‘·T*ï >∑÷]Ã, y<ë+‘·T\T

#ùd $T<∏ë´yê<äeTT >∑÷]Ã, Ms¡T e*¢+# <e⁄fifl, ø£s¡à\ eTVæ≤eT*ï >∑÷]Ã s¡#·sTT‘·≈£î

>∑\ ˇfiófl eT+≥qT e´+>∑ s¡÷|üeTT˝À e´ø£Ô|üs¡TkÕÔs¡T. eTs√ Á|üø£ÿ ‘·eT bÕÁ‘·\ #‘·

ø=ìï ø£<∏ä\˝À m+‘· πswüq Ÿ>± Ä˝À∫+|ü#kÕÔs√! ùV≤‘·Tã<ä∆yÓTÆq yê] Ä˝À#·Hê rs¡T,

<ëì qT+∫ |ü⁄≥Tºø=#Ã Á|üXï\T, yêÏøÏ düe÷<ÛëHê\T <=s¡ø£|ü⁄#·TÃø=qT≥, düe÷<Ûëq+

<=]øÏH< ‘·&Ée⁄>± |ü⁄s¡Twüø±sêìï ìs¡«Væ≤+#·T≥ #·<äTe⁄‘·T+fÒ eTT#·ÃfÒdüTÔ+~.

ÁbòÕsTT&é $X¯Bø£]+∫q eTqdüÔ‘·« XÊg|ü]C≤„qeTT M] ø£<∏ä\˝À n+‘·Ø¢q+>±

Á|üeVæ≤dü÷Ô #·<äes¡T\qT ø=+‘·ùd|ü⁄ $düàj·T|üs¡Tdü÷Ô, eT] ø=+‘·ùd|ü⁄ ∫ø±≈£îô|fÒº

Á|üXï\‘√ Ä˝À∫+|ü #düTÔ+~ ≈£L&Ü. Ç≥Te+Ï ø√e≈£î #Ó+~q< ªª»|òüTqdüT+<ä]µµ

nqï z ô|<ä› ø£<∏ä. Ç+<äT Á|ü<ä]Ù‘·yÓTÆq ø£<∏ë•\Œ+, ÁbÂ&ÛÉ uÛ≤eq, eTqdüÔ‘·«XÊg C≤„q

Ä<Ûë]‘·yÓTÆq dü«|üï dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\ ∫Á‘·D˝…’+–ø£yÓTÆq <˚Vü≤<ÛäsêàìøÏ ‘·\y=–Z

ø£<∏ëHêsTTøÏ jÓTTø£ÿ eTqdüT‡ bı+< ∫Á‘·$∫Á‘·yÓTÆq nqTuÛÑ÷‘·T\T s¡#·sTT‘· jÓTTø£ÿ

nkÕ<Ûës¡D Á|ü»„≈£î ì<äs¡ÙqeTT.

M] ø£<∏ä\ìï+Ï ÀqT $.$.m Ÿ. qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±s¡qï≥T¢, ªªø£fi≤<Ûäsêà\T dü&É\ì

kÕ+|òæTø£ Á|üjÓ÷»Hê\T ©\>± düTŒ]kÕÔsTTµµ. Ms¡T ñ|üjÓ÷–+∫q |ü<ë\T s¡kÕ_Ûe´ø£Ô+˝À

n+‘·Ø¢qyÓTÆ mø£ÿ&Éq÷, ªªqqTï #·÷&É÷µµ n+≥÷ ô|’øÏ m>∑s¡e⁄. n+<äTπø yês¡T ˇø£

eT+∫ ø£<∏äq •*Œ>± eTq≈£î ∫s¡ø±\+ >∑Ts¡TÔ+≤s¡T.

ªª#düTø=qï ø£s¡àµµ, ªªwüwæº|üP]Ôµµ nqT ¬s+&ÉT ø£<∏ä\qT bı+<äT|üs¡#êeTT.

155

#˚düTø=qï ø£s¡à

ªª@yT, ìHï, <=&√¢øÏ mes√ e∫Ãq≥Tº+~. ø±düÔ n≥Tb˛sTT #·÷&ÉT.µµ

ªªÇ|ü⁄&ÉT mes=kÕÔs¡T? sê>∑e⁄\T >∑&ç¶yÓ÷|ü⁄ ‘Ó#êÃ&yÓ÷,µµ n+~ sêCÒdæq #Ó‘·Ô #·T≥º

ø±düÔ ‘·>∑\ã&ç b˛‘·T+<yÓ÷ qì >∑ã>∑ã e+≥ |æ&Éø£\T $]∫ <ë*ydü÷Ô.

ªª˙ ‘Ó*$ ‘Ó ≤¢]+~. sê>∑e⁄ …’‘ bÕ&Üe⁄ ø£ÿfÒ n˝≤ m+<äT ø£s¡TdüTÔ+~? b˛sTT#·÷&ÉT.µµ

uÛÑs¡Ô eT]ø=+#·+ >∑Ïº>± ≈£Lø£ ÒXÊ&ÉT.

bÕ\#Ó+ãT nø£ÿ&˚ e⁄+~. ‘êqT <=&√¢øÏ yÓ[fl‘˚ |æ*¢eTT+&É Ä ø±dæì bÕ\T

>∑TeTà]ùdÔH√, \≈£åîeeTà ‘·q ø=+>∑T|ü≥Tºø=ì nqï+ ø√dü+ e÷s¡+#ùd ø=&ÉT≈£î‘√,

ªªnπs ∫≤º&Ü! ø±düÔ <=&√¢øÏ b˛sTT #·÷&Ée÷à mes=#êÃs√,µµ n+~.

∫≤º&ÉT yÓTT+&Ü&Ó’b˛j·÷&ÉT. |ü+#Ó ø£≥Tºø=qï yÓ+ø£j·T´ uÛ≤s¡ y|ü⁄ #·÷XÊ&ÉT. ÄyÓT

<ë*ydæ bÕ\T |æ&É‘· À b˛düTÔqï~. #‹˝À |üqTqï eTìwæì jTeT+≤&ÉT? ‘êH

$düTø=ÿ+≥÷ ˙s¡T ø±$ ñ‘·ÔØj·T+ MT<ä ydüTø=ì <=&√¢øÏ e#êÃ&ÉT.

n|ü&ÉT ø£s¡ø£s¡ bı<äT›bı&ÉTdüTÔqï~. m<äTs¡T Ábı<äT›≈£î #Ój·T´&É¶+ ô|≥Tºø=ì, ªªmesês¡T?µµ

nì yÓ+ø£j·T´ >∑Ïº>± πøπøXÊ&ÉT.

ªªH˚q+&ç.µµ

ô|<ä› ‘·\>∑T&É¶ m<äTs¡T>± edüTÔqï~. ‘]bÕs¡p∫q yÓ+ø£j·T´, ªªqTe«Á≤ |ü⁄˝≤¢jYT,

m|ü&=#êÃ y$"Ï?µµ nì |üsêeT]Ù+#ê&ÉT.

ªªÇ|ü& edüTÔHêï q+&ç.µµ nHêï&ÉT yÓ+ø£j·T´qT #·÷&É>±H ‘·\>∑T&É¶rdæ ãTC≤q

ydüTø=+≥÷ |ü⁄\¢j·T´.

ªª|æ ≤¢yTø£ u≤>∑THêïsê?µµ

ªª@<√ MT<äjÓT\¢ n≥º≥Tº+&ÜeTTµµ

ªªe÷<äj·T ø±e*kı∫ÃHê&çyÓ’‘, ÇHêïfiófl Ç≥Tπødæ #·÷&É≈£î+&Ü e⁄+≤yê? e÷ø√dü+

ø±ø£b˛‘ e÷HÓ, ø=&ÉT≈£îì Çø£ÿ&ÉT+#êe⁄>±, á ¬s+&fifl˝À ˇø£kÕs¡Hêï #·÷#Ófi≤fleÁ≤?

‘=‘·TÔ ø=&Éø±! ø£ì ã÷$T MT<ä bÕ¬sj·T´+>±H˚ düsê? |üX¯óe⁄\÷ ø£+≥THêïsT÷,

qTeP«ø£+≥THêïe⁄.µµ yÓ+ø£j·T´ ‹&ÉT‘·THêï, n+<äT˝À ˇ*πø yê‘ê‡˝≤´ìøÏ |ü⁄\¢j·T´

eTT]dæb˛j·÷& ø±ì @e÷Á‘·+ H=#·TÃø√˝≤.

156

ªª@+ #Ój·T´eT+≤s¡T <=s¡>±s¡÷? Çø£ÿ&É ø=<ë›eTì mìïkÕs¡T¢ ãj·T\T <]Hê

|ü&Éø=∫Ã+~. ˇø£kÕ] e÷ sTT+À~ |ü&Éπødæ+~. Ç+ø√kÕ] #·+À&çøÏ u≤>∑T+&É ≤.

eTs√kÕ]>∑˝ÒÔ Hê≈£î C…s¡yÓTT∫Ã+~. @$T#˚ùd~ #Ó|üŒ+&ç? nB sTTB ˝Ò≈£î+fÒ

|üìs√E˝§∫Ã|ü&sTT.µµ

ªªÇj·T´˙ï mefifløÏ #ÓbÕŒ˝À yêfifløÏ#Ó|ü. Hê≈£î #ÓãT‘êyê? ø=&ÉT≈£îqT #·÷<ë›eTqï

u…eT‘·e⁄+fÒ á ¬s+&fifl˝À¢ M\T ∫ø£ÿø£b˛sTT+B?µµ nHêï&ÉT yÓ+ø£j·T´.

ne⁄qT. ì»+>± ø=&ÉT≈£î MT<ä ÁuÛÑeTe⁄+fÒ, ø£kÕ] ø±ø£b˛‘ ø£kÕs¡Hêï |ü⁄\¢j·T´≈£î

#·÷&É≤ìøÏ |ü&Éø£b˛sTT+<ë? yêdüÔe+ #ÓbÕŒ\+fÒ n‘·ì eTqdüT‡ ô|<ä›ø=&ÉT≈£î

sê|òüTe⁄\MT<ä Ò<äT. <ëìøÏ ø±s¡DeTT+~. sê|òüTe⁄\≈£î nsTT<fiófl ì+&ç ì+&Éø£eTT+<

yÓ+ø£j·T´ <=&√¢ |ü&XÊ&ÉT. |æ\¢\T>∑\ |ü …¢≥÷] ù|<äyêfifl≈£î n+‘·ø£Hêï <ëπseTT+~?

sê|òüTe⁄\ eT+∫ #Ó&É¶\˙ï á |ü~ùV≤qT @fifl qT+∫ Ä ÄkÕyT #·÷düTÔHêï&ÉT. Äj·TH,

yê&çøÏ |üìH]Œ #sTT+#·Tø=+≥THêï&ÉT. <=s¡kÕì yêDÏí m˝≤ #·÷düTÔqï<√jTyÓ÷ ø±ì,

sT÷ |ü<äeT÷&fifl qT+∫ e÷Á‘·+ Ä <=&ç¶ e<ä\q+≥THêï&ÉT. |ü⁄\¢j·T´ Ä eP]qT+∫

<ä÷s¡+>± yÓ[flb˛‘·Tqï|ü&ÉT≈£L&Ü sê|òüTe⁄\T nø£ÿ&É qT+∫ ø£<ä\qHêï&ÉT. n+<äTe\¢

yÓ+ø£j·T´≈£î ≈£L&Ü yê&É+fÒ eTeT‘· @s¡Œ&ç+~. |ü⁄\¢j·T´ e÷Á‘·+ Á|ü‹ u≤yêsTT |ü⁄HêïìøÏ

ˇø£kÕ]e∫Ã sêe\dæq J‘·+ |ü⁄#·TÃ¬øfiófl‘·T+&yê&ÉT.

Ç˝≤+Ï |ü]dæú‘·T\˝À ‘·*<ä+Á&ÉT\MT<ä sê|òüTe⁄\≈£î ÁãeT‘· Ò<ä+fÒ ÄXÃs¡ |ü&Ée\dæ+~

@eTTqï~? \≈£åîeyTà |æ\¢\T>∑qï ‘·*¢ ø±ãÏº dü+e‘·‡sêì ø=ø£kÕ] ã\e+‘êq sê|òüTe⁄*ï

Ç+ÏøÏb˛sTT #·÷∫s¡eTàì HÓfÒº~.

ªª@yTyé, sê>∑e⁄\ ‘·+Á&ç e#êÃ&. Ä ô|<ä›#Ó+ãT ‘Ó∫ÃsTT´. yÓTT>∑+ ø£&ÉT≈£îÿ+≤&ÉT,µµ

nì yÓ+ø£j·T´ πøø£ydæ #ÓbÕŒ&ÉT.

ªª@eT+&ç <=s¡>±s¡T, ∫øÏÿb˛j·÷πs"? ø±sTT˝≤|ü&Ü¶sê @$TÏ?µµ nHêï&ÉT |ü⁄\¢j·T´.

ªª Ò<äTsê, b˛sTTqø=B› @fió¢ edüTÔHêïsTT ø±ì b˛‘·THêïj·÷?µµ n+≥÷ yÓ+ø£j·T´

<=&ç¶ ns¡T>∑TMT<ä #·‹øÏ\ã&Ü¶&ÉT.

\≈£åîeeTà ≈£î+uÛÑø√D|ü⁄ #Ó+ãT ‘Ó∫Ã yê&ç <ä>∑Zs¡ ô|Ïº, ªª@$Tsê, ÇHêïfiflø± e#Ã~?

düπs, #ê+‘ê&ÉT u≤sTT<ä>∑Zπse⁄+~, ‘√&ÉTø√,µµ nqï~.

¬s’‘·T ≈£î≥T+u≤\‘√ dü+ã+<Ûä+ Òìyêfifl≈£î ÄyÓT eÏº#Ó+ãT ‘Ó∫Ãq+<äT≈£î ø£wüº+

ø£\>∑e#·TÃqT. ø±ì Ä eÏº#Ó+ãTπø |ü⁄\¢j·T´ eTT]dæb˛j·÷&ÉT. ‘·q+fÒ <=s¡kÕìøÏ

m+‘· #·qTe⁄!

157

ªªø=&ÉT≈£î ø£q|ü&Ü¶&Ü?µµ \≈£åîeeTà n&ç–+~.

ªªÄ ø£ì|æ#êÃ&Ée÷à, ø£ì|æ#êÃ&ÉT. ekÕÔ ekÕÔ yêe⁄\"<ä>∑Zs¡≈£î yÓfi§¢#êÃ. n|ü&

yê&ÉT >∑&ç¶ <ä÷düTÔ+&Ü&ÉT.µµ

ªªnsTT‘ sTT+πø+, <ë]˝ÀH yê&ç #Ó$ ø=]ø=#êÃeqïe÷≥!µµ nHêï&ÉT ÄkÕ$T.

ªª#ê˝…¢<äT›s¡÷, MT≈£î>±>∑ ‘·–b˛sTT+~. mHêïfi¯fl ¬øHêïfi¯¢ø√ #·÷düTÔqï|ü&ÉT

e÷≤&ÉTø√e<ë› @$TÏ?µµ nì \≈£åîeeTà |ü⁄\¢j·T´qT yÓqπødüTø=∫Ã+~.

ªªyTø±]|æ∫Ã b˛ìø£b˛‹$. |ü⁄˝≤¢jYT m+<äTø=#êÃ &ÉqTø=+≥THêï? ìqTï #·÷<ë›eT˙

ø±<äT. ø=&ÉT≈£îqT #·÷<ë›eT˙ ø±<äT.µµ

ªªnsTT‘ m+<äTø=#êÃ&É+≤s¡T?µµ

ªªn˝≤ n&É>∑+&Ée÷à <=s¡kÕì>±s¡T.µµ |ü⁄\¢j·T´ qyê«&ÉT.

ªªñ+&Ésê yÓ<äe\ ø=&Éø±+f… yÓ<äe\ ø=&Éø± nì. ]πø #·÷∫yÓfi¯fl≤ìøÏ

e#Ãyê&çyÓ’‘ u≤yêsTT |ü⁄qï$T yÓ[flq Hê\T>∑T s√E\πø sêyê*?µµ

ªªÇ|ü& ø±düÔ r]ø£ ∫øÏÿ+<yÓ÷ …+&ç,µµ nqï~ uÛ≤s¡ .

ªª˙≈£L sTT|ü& r]ø£, n+‘ø±<ä÷? n+<äTø£H nHêïs¡T yTø±]|æ∫Ã nì. eT]

eP]πø n+≤s¡÷?µµ yÓ+ø£j·T´ m‹Ôbı&ç#ê&ÉT.

ªªme] ‘Ó*$‘≥\T yê]≈£î+≤sTT …+&ç. b˛sê, b˛sTT ø±fió¢ ø£&ÉT≈£îÿsê,µµ \≈£åîeeTà

|ü⁄\¢j·T´qT ôV≤#·Ã]+∫ sTT+À¢¬ø[fl+~.

Ç+‘· ÀH <=&√¢ì Äe⁄\T n]#êsTT. ø£Á]–‘·Ô ø£≥ºø=j·T´ <ä>∑Zs¡ eTT+>±* –≥º‘√

^s¡T‘·÷ KDÒ\Tq s¡+¬øydæ+~. Äs¡Tø±s¡T\ jÓT<äT› |ü+&ÉTø=qï<ä ≤¢ Ò∫ <=&ç¶yêøÏ*yÓ’|ü⁄

#·÷dü÷Ô ì\ã&É¶~. ø√&Ó<ä÷&É #Ó+>∑Hê\T rdüTø=+≥÷ edüTÔqï eTT+<äT yÓ÷|ü⁄<ä>∑Zs¡≈£î

yÓ[fl eT÷#ê∫ nø£ÿ&ÉqT+∫ eTs=ø£ >∑+‘·T eTT+<äT≈£îydæ+~. Ä ¬s+&√yÓ÷|ü⁄ sê|òüTe⁄\~.

eTTK+ ø£&ÉTø=ÿ+≥Tqï |ü⁄\¢j·T´ sTT<ä+‘ê#·÷dü÷ÔH e⁄Hêï&ÉT. Ò>∑<ä÷&É \>±j·T‘·T

ÄsTT+Ï ÄkÕ$T<ëø± n+‘ê ‘·q ø=&ÉT≈£îqT Áù|$T+#yêπs. n˝≤+Ï J‘·>±DÏí ÄkÕ$T

b˛>=≥Tºø=+≤&Ü nì |ü⁄\¢j·T´ ˝À˝Àq Ädü|ü&Ü¶&ÉT.

ªªzdæ <äT+|ü‘Ó>∑ ñ+&Éy, |ü+#Ó ≤>∑T‘êe⁄,µµ nì sê|òüTe⁄\T Ò>∑<ä÷&ÉqT Ä<ä*+#ê&ÉT.

nsTTHê n~ n‘·ì#·T≥÷º ‹s¡T>∑T‘·÷ eTT+<ä&ÉT>∑T yj·T˙j·T≥+ Ò<äT. n~ #·÷∫,

ªª πs ∫≤º&Ü! ˙ ãTC≤®sTT bÕ]b˛‘·Tqï~sê?µµ nì yÓ+ø£j·T´ πøø£yXÊ&ÉT. ‘·*¢#Ó+>∑T

e<ä* ∫≤º&ÉT ˇø£ÿ >∑+‘·T˝À <=&√¢øÏ e∫Ã|ü&Ü¶&ÉT.

#düTø=qï ø£s¡à

158

ªªãTC≤®sTT mf…*¢+~ HêHê?µµ

ªªn~>√ sê>∑e⁄\ jÓTqø±\. ˝≤¬øÿ[fl ø£f…ºsTT´.µµ

∫≤º&ÉT <ä÷&É yÓT&É Àì yÓ+Á&ÉTø£\‘ê&ÉT |ü≥Tºø=ì ≤–Hê, n~ sê|òüTe⁄\ >√∫#Ó+>∑T

qeT\T‘·÷ ø£<ä Ò¢<äT. sê|òüTe⁄\T ø£dæsê&ÉT. ∫≤º&ÉT eT∞fl >∑Ïº>± ˝≤>±&ÉT. Ò>∑<ä÷&É≈£î

|ü+#Óø=+>∑T e<ä\ø£ ‘·|üŒ Ò<äT.

yÓ÷|ü⁄\T #êe&ç#·÷s¡Te<ä› |ü&dæ ∫qï<=s¡, sê|òüTe⁄\T À|ü*øÏ ≤>±s¡T. »q|üø£f…º\T

eT#·TÃMT<ä yÓj·T´eTì ∫qï<=s¡≈£î #Ó|æŒ sê|òüTe⁄\T yÓ+ø£j·T´ <ä>∑Zs¡≈£î e#êÃ&ÉT.

ªªÄyfi ø±&É b˛sTT sTT|ü&Ü e#Ã~?µµ ÄkÕ$T ≈£Ls¡TÃH ≈£Lø£ ÒXÊ&ÉT.

ªª@$T #Ój·T´eT+≤s¡T, >∑&ç¶eùdÔHê? mqTï>±&ç ‘Ó>=Z&É‘êq+fÒ MTπs>± e<ä›qï~.µµ

ªªì»yT Hêqï, ˇø£ÿ |üs¡≈£îÿ&Ü sêe≥+ Ò<äT. @+ sê>∑yêsTT, πs|ü⁄ ‘Ó>=Z&É<ë+?µµ

nHêï&ÉT ∫qï<=s¡.

ªªπs|ü⁄ø±<äT Ò, eTdüT|ü⁄\T #düTÔ+&ÜsTT. á ¬s+&ÉTs√E\÷ b˛˙,µµ nHêï&ÉT sê|òüTe⁄\T.

Äe÷Á‘·+ ‘Ó*$‘≥\T ‘·qø=&ÉT≈£î≈£î Òq+<äT≈£î yÓ+ø£j·T´ ∫+‘·|ü&Ü¶&ÉT.

ªªnπs sê>∑yêsTT MTu≤ãT e#êÃ&ÉTsê,µµ n+~ n|ü& ãj·TÏøÏ e∫Ãq \≈£åîeeTà.

ªªeùdÔ e#êÃ&ÉT …+&ç. nqï+ ô|≥º+&ç. ‘=+<äs¡>± ns¡≈£îÿb˛yê*. fiÀfl Hê>∑fiófl n|ü&

#\˝À¢øÏ ~>±sTT≈£L&Ü,µµ nHêï&ÉT sê|òüTe⁄\T.

ªª¬s+&fifl>±ZqT ÇyêfieùdÔ n˝≤ n+≤y$Tsê!µµ nHêï&ÉT ∫qï<=s¡.

ªªeùdÔe#êÃ&ÉT, e∫Ãqyê&ÉT #·÷kÕÔ&ÉT, #·÷∫qyê&ÉT #·ø±ÿb˛‘ê&ÉT. qTe⁄« ‘=+<äs¡>±

>=&ÉT¢$|ü,µµ nì ∫qï<=s¡qT ôV≤#·Ã]+∫ |ü+bÕ&ÉT.

ªªnπs nu≤“sTT! ø£ e÷≥sê,µµ ‘·+Á&ç |ü⁄\¢j·T´ |æ*#ê&ÉT. sê|òüTe⁄\T e÷≤¢&É≈£î+&Ü

sTT+À¢øÏ yÓfiófl‘·THêï&ÉT.

ªª πs, ìHïsê, MT u≤ãT |æ\TdüTÔHêï&ÉT.µµ nì yÓ+ø£j·T´ ≈£L&Ü ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.

sê|òüTe⁄\T ÄkÕ$T ¬ø<äTs¡T>± e∫Ã ì\T#·THêï&ÉT. |ü⁄\¢j·T´ ≈£L&Ü ns¡T>∑T<ä>∑Zs¡≈£î

e#êÃ&ÉT.

ªªMT u≤ãT ˙‘√ @eTHêï e÷≤¢&ÉT‘ê&ÉT ø±e÷\÷sê, yÓfiófl,µµ nHêï&ÉT <=s¡.

ªªHê‘√ e÷≤¢&˚<˚eTT+~? MT‘√H˚ e÷≤¢&É≤ìøÏ e#êÃ&ÉT. Äs¡T qTe⁄«

e÷≤¢&ÉTø√+&ç.µµ

159

ªªyê&ç‹ø£ÿ m˝≤e⁄+<√ #·÷&É+&ç <=s¡>±s¡T. yÓqø£ÏøÏ Hê ô|[fløÏ Hq÷ b˛yê©,

nHêï≥º sTT˝≤+Ïyê&Ó.µµ

ªªHqT e÷≤¢&<eTT+~? ô|<√›&ç$ qTe⁄«, Hê´j·T+ ‘Ó*dæq <=s¡ Äj·Tq— eT<Ûä

HqT<ìøÏ? HqT ns¡≈£îÿb˛yê*,µµ nì ‘·+Á&ç |æ\TdüTÔqïø=+<äøÏ sê|òüTe⁄\T Ç+À¢øÏ

yÓfiófl‘·THêï&ÉT.

ªª πs sê|òüTe⁄\T! ñ+&Éø£b˛‘ e⁄+&Éø£b˛j·÷e⁄. ø±ì ns¡ÿø±düÔ ø£ìô|Ïºb˛˙. Òø£b˛‘

–‘·Ô#Ó&ÉT‘·T+~.µµ nHêï&ÉT ÄkÕ$T.

ªªnyê« ø±yê*, ãTyê«ø±yê* n+fÒ m˝≤? fió¢ e∫Ã|ü&ÉT‘·THêïsTT. sTT+ø± @&Óø£sê\

yÓT≥ºkÕ\T n˝≤He⁄+~. ˇø£ »‘·‘√ kÕ>±* dü+‘· n+f…?µµ sê|òüTe⁄\T yÓfiófl‘·÷ nHêï&ÉT.

ªª<ëì dæ>∑ ‘¡]–]. nsTTq|ü& ne⁄‘·T+~ Òsê!µµ nì >∑Ïº>± #ÓbÕŒ&ÉT ÄkÕ$T.

ªªá es¡düyêDÏí ô|≥Tºø=ì m˝≤ yπ><ä+&ç<=s¡>±s¡T,µµ nHêï&ÉT |ü⁄\¢j·T´ ø=&ÉT≈£î

˝À|ü*øÏ yÓ[fl+‘·s¡Tyê‘·.

ªªdüπs, qTe⁄«≈£L&Ü ‹+&ç‹qT. ‘·s¡Tyê‘· e÷≤&=#·TÃ.µµ

nHêï\j·÷´ø£ me]|üìMT<ä yêfiófl yÓfi≤fls¡T. yÓ+ø£j·T´ ‘·÷]Œ+À¢ ‘·>∑‘ê ã\¢MT<ä

|ü&ÉTø=ì ‘ê|”>± #·T≥º ø±\TdüTÔHêï&ÉT. ÄkÕ$T øÏ+<ä bÕπsdæq bı>±≈£î ø±&ÉqT |ü⁄\¢j·T´

‘·T+|æ H√À¢ydüTø=+≥THêï&ÉT.

ªªn<$TÏsê, n&ç–‘ ˇø£ø±&É sTTe«ø£b˛j·÷qT?µµ

ªªe<äT› …+&ç <=s¡>±s¡T. H√À¢øÏ sT÷ø±&É Ò u≤>∑T+≤sTT.µµ

n+‘· À \≈£åîeeTà ≈£L&Ü sTT+À¢|üì eTT–+#·Tø=ìe∫Ã ≈£Ls¡TÃqï~.

ªªÇ~>√ <=s¡>±s¡T!µµ nHêï&ÉT |ü⁄\¢j·T´.

ªª@$TÏsê?µµ nHêï&ÉT Ä˝À#·q\qT+∫ ãj·T≥|ü&ç ÄkÕ$T. |ü⁄\¢j·T´ ø±ùd|ü⁄

˙fióflq$T˝≤&ÉT.

ªªÄ q‘·TÔ\T <ìøÏ |ü⁄\¢j·÷´! n&É>∑<ä\∫+<<√ n&É>∑sê<ë?µµ nqï~ sTT˝≤¢\T.

ªªn~ø±<ä+&ç <=s¡>±s¡T, á jT&ÉT yê&çøÏ ô|[fl#Ó<ë›eTì e⁄+~.µµ

ªª|æ\¢≈£î~]+<ä≥sê!µµ \≈£åîeeTà n&ç–+~.

ªªÇ+ø± Ò<ä+&ç <=s¡kÕì>±s¡T.µµ

ªªnsTT‘ eT] ˙ >√&$TÏ?µµ nHêï&ÉT ÄkÕ$T.


160

ªªn~ø±<äT <=s¡>±s¡T, Hê\T>∑Tsêfi¯ófl dü+bÕsTT+#·Tø=+≥T+fÒ>± zs¡Hêï

|æ\¢ì‘êÔeTH~.µµ

ªªdü+bÕsTT+#·T ø=+≥T+&Ó>∑<äsê, >√yêsTTø√&Ó ≤ ‹s¡T>∑T‘·Tqï <Óø£ÿ&É?µµ

ªªj·÷uÛ…’sêfi¯ófl yê&çø°, yê&ç ô|fi≤¢ìø° mø£ÿ&É #ê˝≤Ôj·T+&ç? n+<äTø£H jÓTø£ÿ&ÉHêï

|æ\¢q&É>∑yÓ÷‘ J‘·+ @$T ‘ÓdüTÔ+&Ü&$TÏ n+≥T+&Üs¡T.µµ

ªªÇ+‘·≈£L J‘·+ ô|+#·+< ájT&ÉT Hê <ä>∑Zs¡ e⁄+#~ Ò<ä+≤e⁄. n+‘Hê?µµ

nHêï&ÉT ÄkÕ$T.

ªªn˙ï ‘Ó*dæ MTs¡T n˝≤ n+fÒ @$T#Óù|Œ~? ø£≥ºdüTø±\T MT≈£î ‘Ó©˙sTT ø£qø£Hê?µµ

ªª˙ ø=&ÉT≈£îÿ ô|[fl #j·T≥yT>± ˙≈£î ø±e\dæ+~?µµ

ªªn+‘·ø£Hêï sT÷ eTTdü* eTT+&Üø=&ÉTπøÿ$T ø±yê*?µµ

ªªnsTT‘ sT÷ |ü<Hfifl qT+∫ sTTdüTÔqï J‘·+ Ç∫Ãb˛. πs|”|üs¡≤*øÏ yê&ç¬ø˝≤ ô|[fl

ø±<√ #·÷<ëeTT.µµ

ªªn+‘· ‘·+&û e÷≈£î? |æ\¢ ;s¡ø±j·T, s√>±\T, H=|ü\T, >∑T&Ü¶ >√d”, m|üŒÏø£|ü&ÉT

m‘·T≈£îÿH˚ >∑‹ ‘·|üŒ≥+˝Ò<äT, MTs¡T ø±dü Ô #·\¢ì#·÷|ü⁄ #·÷&Ü*. e÷˝≤+

Àfiófl ã‘·ø±*.

yÓ+ø£j·T´ ø±düÔ Ä˝À∫+∫, ªªÇ+‘·≈£L j·÷eT+≤y$TÏ?µµ nHêï&ÉT.

ªªe÷ePs¡T cÕe⁄ø±s¡T s=+&ÉT »‘·\ >∑T&É¶*∫Ã &ÓuÛ…’“¤ nsTT<äT s¡÷bÕj·T*kÕÔ

q+≥T+&Ü&É+&ç.µµ

ªªnsTT‘ ˙ ø=&ÉT≈£îqT nø£ÿ& J‘êìøÏ ô|Á≤,µµ nì yÓ+ø£j·T´ >√&ÉyÓ’|ü⁄≈£î ‹]–

|ü+&ÉTø=Hêï&ÉT.

ªª<ëì <äT+|ü‘Ó>∑, ˇø£ÿkÕπs bÕ‹ø£ ô|+#·T‘ês¡Á≤ me¬s’Hê! n+~ \≈£åîeeTà.

ªª˙‘√&É+&ç <=s¡kÕì>±s¡T 75 s¡÷bÕj·T\T s=ø£ÿ+‘Ó∫Ã Hê#‹˝À bıjÓTT´#êÃ&É+&ç.

q\T>∑Ts¡T ø£Ïºq sTT+Ï øÏ+<äT+&ç #ÓãT‘·T+&Ü.µµ

\≈£åîeeTà e÷≤¢&É Òø£ b˛sTT+~.

ªª πs |ü⁄˝≤¢jYT, e#Ã&ÉãT“ #Ó&É>=≥Tºø√e&É+ <ìøÏsê? ìπøå|ü+˝≤ ˙ ø=&ÉT≈£îqT

rdüT¬ø[¢ Äj·Tq<ä>∑Zs¡ ô|≥Tº. e÷≈£L ø=+#Ó+ ãs¡Te⁄ ‘·>∑TZ‘·T+~. ájT&ÉT Hê>±\T

≈£L&Ü Òe⁄. sêe\dæq<$TÀ πs|ü⁄ bı<äT›q sTT∫ÃykÕÔqT.µµ

ªªMTs¡ ≤¢ <äj·T‘·|æŒ‘ e÷ ù|<√fi‚fl$Tø±yê*?µµ

161

ªªHHMT ìwüOsê …j·T´≥+ Ò<äT. kÕj·T+Á‘·+ sê>∑e⁄\T sê>±H #Ó|æŒ rdüT¬øfiófl.µµ

ø±ùd|ü⁄ mes¡÷ e÷≤¢&É Ò<äT. sê|òüTe⁄\qT rdüTø=ì yÓfiófl‘êq+fÒ, \≈£åîeeTà≈£î

ø£ ïfi¢ |üs¡ +‘·yÓTÆ+~. ÇHïfiófl ‘·eT <=&√¢ ñHêï&ÉT. #Ó|æŒ+#·Tø=q≈£î+&ÜH n˙ï #düTø=ì

b˛‘·T+≤&ÉT, ªª|üìeT+‘·T\Tµµ <=]øÏHê qeTàø£yÓTÆq eTqTwüß\T <=s¡ø=<ä÷›? |ü<√ |üs¡ø√

ô|+∫ sê|òüTe⁄*ï nfÒºô|≥ºeTì uÛÑs¡Ô≈£î #ÓãT‘êeTqTø=qï~. Äj·Tq≈£î ‘êqT Á|ü‘´ø£+>±

#Ó|üŒe\dæ+~ @eTTqï~? ‘êqT Ç+Ï e<ä›e⁄Hêï Òø£b˛sTTHê m˝≤ »]–b˛jTB

Äj·Tq≈£î ‘Ó*j·T<ë? dü+kÕs¡eT+‘ê sT÷<äT≈£îb˛jT Äj·TH sTT˝≤ nHêï&É+fÒ jT<√

e⁄+&çe⁄+≥T+~. áuÛ≤e+ ø£\>∑≥+e\¢ \≈£åîeeTà J‘·>±DÏí nÏºô|≥ºe\dæ+<˚qì

|ü≥Tºã≥º Òø£ b˛sTT+~.

ªªnsTT‘ <=s¡>±s¡T!µµ

ªª@$TÁ≤, >∑+>∑ À <ä÷ø£eT+≤yê @$TÏ?µµ

ªªnjÓT´jÓTT´ n+‘·e÷≥ <ìø£+&ç? MTs¡Tø±düÔ $&ÉeT]∫ #Ó_‘.µµ

ªªqTe⁄« #Ó|üŒ˝≤?µµ

ªª#ÓbÕŒqT. Ç+<ëø£ yê&Éqïe÷≥\T $Hêïs¡T>±. MTs¡T yÓfifleT+fÒø±ì MT <=&ç¶

e<ä\&É+&ç <=s¡>±s¡T.µµ

ªªn˝≤+≥|ü&ÉT HqT #Ó_‘ $+≤&Ü?µµ

ªª‘·|üŒ≈£î+&Ü $+≤&É+&ç. MTMTq e÷yê&çøÏ e÷ ô|<ä›>∑T].µµ

ªªdüπs sT÷ sêÁ‹ ˙eTT+< #ÓãT‘êqT,µµ n+≥÷ #·≥T≈£îÿq Ò∫ #Ó|ü\T ‘=&ÉTø=ÿì

yÓ+ø£j·T´ bı\+ yÓfi≤fl&ÉT.

Ä sêÁ‹ sTT+Ï*¢bÕ~ uÛÀ»Hê\T nsTTq ‘·s¡Tyê‘· yÓ+ø£j·T´ >=&É¢≈£î yT‘·ydüTÔqï

sê|òüTe⁄*ï, yêøÏÀ¢≈£Ls¡TÃqï |ü⁄\¢j·T´qT πøπødæ <=&√¢ ns¡T>∑TMT<ä s¡&ç¶>∑+ ydüT≈£îì

≈£Ls¡TÃì r]>±Z #·T≥ºeTTÏº+#ê&ÉT. ‘·+Á&ç ø=&ÉT≈£î*<ä›s¡T e∫Ã ÄkÕ$T ¬ø<äTs¡T>± øÏ+<ä

≈£Ls¡TÃHêïs¡T.

ªªnsTT‘ sê>∑e⁄\÷, MTu≤ãT m+<äTø=#êÃ&√ ø£qT≈£îÿHêïyê?µµ n&ç>±&ÉT ÄkÕ$T.

sê|òüTe⁄\T ‘·\ePbÕ&ÉT. Ç+‘· À ∫qï<=s¡, ∫≤º&ÉT e∫Ã ‘·+Á&ç|üø£ÿH ns¡T>∑T MT<ä

≈£Ls¡TÃHêïs¡T.

ªªeT] MT u≤ãT≈£î @$T#ÓbÕŒ?µµ eT∞fl n&ç>±&ÉT ÄkÕ$T.


162

ªªHHMT #Óù|Œ<ä+&ç. n˙ï ‘Ó*dæH√s¡T MTs¡T+&Üs¡T>±,µµ n+≥÷ J‘·>±&ÉT qyê«&ÉT.

ªªnsTT‘ HqT #Ó|æŒq≥Tº MT nu≤“ ø=&ÉT≈£î\T $qT≈£î+≤sê?µµ

ªªMT e÷≥≈£î m<äTs¡T#Óù|Œ <eTT+~?µµ nHêï&ÉT sê|òüTe⁄\T.

ªªHê´j·T+ ôd\$‘Ô ø±<äH<√&ÉT <=sê?µµ nHêï&ÉT |ü⁄\¢j·T´.

ªªnπs sê>∑e⁄\÷ MTePfiÀfl cÕe⁄ø±s¡T qTe⁄« ‘·qe<ä› J‘êìøÏ ≈£î~]‘ s=ø£ÿ+ 75

s¡÷bÕj·T *kÕÔq+≥THêï&É≥.µµ yÓ+ø£j·T´ Ä]b˛sTTq #·T≥ºqT ne‘·\ bÕπsXÊ&ÉT.

ªªMTπseT+≤s¡T?µµ sê|òüTe⁄\T ÄkÕ$Ty|ü⁄ #·÷#ê&ÉT.

ªªHqT #Óù|Œ<eTT+~sê? qTe⁄« Hê\T>∑Tsêfiófl dü+bÕsTT+#·Tø=+fÒ HHÓ ≤ ø±<ä+≤qT?

HqT ø±<ä+fÒ e÷Á‘·+ ¬ø˝≤e⁄+≥T+~? q\T>∑Ts¡÷ ne⁄qH=<ä÷›? πsbıŒ<äT›Hï MTu≤ãT

yÓ+≥yÓfi¯ófl. @<√ sTT+‘·ø±\+ qqTï qeTTàø=HêïeqTø√. á ∫≤º&=ø£Ï ø±<äT,

qTy=«ø£Ïø±<äT. MT u≤ãT m+‘· #Ó|æŒHê düùd$Tsê n+≥THêïeì ‘Ó*dæ+~. n+<äTø£ì

n+≥THêï, ìqTï nÏº ô|≥Tºø=+<ëeTì ˝Òø£b˛˝Ò<äT. eTπs+ #Ój·T´qT? ø±\+

u≤>∑T+&É Ò<äT. <Ûäs¡\T eTT+&ÉyÓ÷dæ ≈£Ls¡TÃHêïsTT. uÛÑsêsTT+#=<ä÷›? Nø£Ï‘√ Ò∫ MTu≤ãT

yÓ+≥ yÓ[flb˛.µµ

yÓ+ø£j·T´ |üø£ÿyê≥T>± ‹]– ∫≤º&çì <ä>∑Zs¡≈£î ˝≤ø=ÿHê&ÉT.

ªªsê>∑yêsTT j·÷&Éπø m Ò¢~?µµ ∫≤º&ÉT ‘·+Á&çì n&ç>±&ÉT.

ªªyê[fl+ÏøÏ?µµ

ªªyê[fl …¢ø£ÿ&É? Ç~ ø±<ä÷?µµ

ªªø±<äT HêHêï, #ê\<ä÷sêq e⁄+~.µµ

ªªm+<äT¬øfiófl‘·THêïe⁄ sê>∑yêsTT? Hêqï ø=≤º&Ü?µµ

ÄkÕ$T ‘·|üŒ $T>∑‘êyêfifl+‘ê qyê«s¡T.

ªªyêfifl neTà<ä>∑Z]øÏ yê&ÉT yÓfiófl‘·THêï&ÉT.µµ nHêï&ÉT ‘·+Á&ç.

ªªeT˝≤¢ m|ü⁄&=‘êÔ&ÉTµµ ªªÇø£sê&ÉTsê,µµ nHêï&ÉT ∫qï<=s¡.

ªªnsTT‘ m˝§¢<äT› sê>∑yêsTT. eTì<ä›s¡+ kÕyêdü+ ø±<äT?µµ n+≥÷ ∫≤º&ÉTb˛sTT

sê|òüTe⁄\ yÓT&É yêfÒdüTø=Hêï&ÉT.

ªªm\¢qT>± qTe⁄«b˛sTT |ü&ÉTø√.µµ nHêï&ÉT sê|òüTe⁄\T.

ªªneTà<=+>±! qqTï eT]|æ∫Ã b˛<ëeTqT≈£î+≥THêïe⁄˝Ò? Çyê«fi¯ ˙<ä–Zπs

|ü+&ÉTø=+≤qT.µµ ∫≤º&ÉT e÷sêìøÏ ~>±&ÉT.

163

ªªb˛&ÉT HêHêï. qTe⁄«b˛sTT sTT+À¢ |ü&ÉTø√,µµ nHêï&ÉT ‘·+Á&ç.

ªªHê≈£î ‘Ó\TdüT Ò. Çyê«fi HqT sê>∑yêsTT<ä–Zπs |ü+&ÉTø=+≤qT.µµ

sê|òüTe⁄\T ∫≤º&çì ãTC≤qydüTø=ì #êeÀ¢øÏ yÓfi≤fl&ÉT.

ªªnπs ô|<ë›&Ü. MT neTàqTb˛sTT ∫≤ºDÏí rdüT≈£îbıeTàqT.µµ nì yÓ+ø£j·T´ ô|<ä›

ø=&ÉT≈£îqT |ü+bÕ&ÉT.

ªª@eT+&ç <=s¡>±s¡T?µµ |ü⁄\¢j·T´ ‘·q dü+>∑‹ C≤„|üø£+ #XÊ&ÉT.

ªª#ÓbÕŒqT>±. Nø£Ï‘√ Ò∫ rdæ¬øfiófl. sêe\dæq &ÉãT“ MT <=s¡kÕìøÏ#êÃqT. n&ç–|ü⁄#·TÃø√.

Ç+ø±<ìøÏ. bı<äT›b˛˝≤? #ê|ürdæ¬ø[fl ‘· ≤øÏ* ns¡T>∑T MT<ä ydüTø=ì |ü+&ÉTø√.µµ

yÓ+ø£j·T´ sTT+À¢øÏyÓ[fl |ü+&ÉTø=Hêï&ÉT. \≈£åîeeTà bÕ\T ‘√&ÉTô|Ïº e+≥sTT\T¢

#·ø£ÿ~<äT›ø=qï~. ‘·s¡Tyê‘· ∫qï ˝≤+‘·s¡T rdüT¬ø[fl <=&ç¶ π>≥T ydæ sê|òüTe⁄\ |üø£ÿ˝À

ìÁ<äb˛sTTq ∫≤ºDÏí m‘·TÔø=∫Ã ‘·q |üø£ÿ˝À |ü+&ÉTø√u…Ïº+~. >∑+≥˝≤>± B|ü+ yÓ\T>∑T‘·T+fÒ

<ëìï ø±düÔ ‘·–Z+∫+~. ô|<ä›ø=&ÉT≈£î øÏ+<ä≈£î HÓÏºydüTø=qï ~+&ÉT eTfi≤¢ yê&ç ‘·\øÏ+<äô|Ïº

yÓ÷ø±fifl≈£î ô|’øÏb˛sTTq <Û√e‹ dü]>± ≤– e∫Ã ‘·q eT+#·+ MT<ä ≈£Ls¡TÃqï~. ÄkÕ$T

sTT+ø± |üdæ|æ\¢yê&ç ≤>± yÓTdæø£≤¢&ÉT‘·THêï&ÉT.

ªªj·÷e+&û! n|ü& ìÁ<äb˛j·÷sê?µµ \≈£åîeeTà q$«+~.

ªªìÁ<äb˛j·÷Hµµ nHêï&ÉT yÓ+ø£j·T´.

ªªìÁ<äb˛sTTqyêfiófl, e÷≤¢&ÉT‘ês¡T ø±e÷\T, Hê≈£î ‘Ó©<äT …+&ç. düπsø±ì sê>∑yêsTT

@&ÉTdüTÔHêï&ÉT. @eTHêïπs$TÏ?µµ

ªªH HeTq Ò<. yê&ç u≤ãT yÓ+≥ bıeTàHêïqT. eTπs+ #ùd~, uÛÑ]+# XøÏÔ Òq|ü&ÉT?µµ

ªªyê&ç #êøÏ]øÏ 75 s¡÷bÕj·T*e«≥+ ø£wüºe÷.µµ

ªªnsTT‘ MT u≤uÒeTHêï sTT#êÃ&yÓ÷ ‘Ó∫ÃsTTe⁄«.µµ

ªªMT≈£î #êøÏØ#j·T≥yT? e÷ u≤ãT &É_“e«≥yT"?µµ

ªªHêøÏ#Ã XøÏÔ Ò<äH>± #ÓãT‘·Tqï~?µµ

ªªHê <Ó–Z]ø°, yê&ç <Ó–Z]ø° e#Ã≥|üŒÏπø MT≈£î #ÓsTT´sê<äT.µµ \≈£åîeeTà ìwüOs¡e÷&ç+~.

ªª˙≈£î øÏ+<äTMT<ä\T ‘Ó*j·T≥+˝≤, Ç+ø± mHêïfiflø=düTÔ+~ >±ïq+? ˙ n\T¢&çπøyÓ÷

nsTT<\≈£î H√≥TsêsTT+∫ sTT#Ã<ëø£ ìÁ<ä|ü≥ºø£b˛jÓT. #êe&çπøyÓ÷ yÓsTT´s¡÷bÕj·T\jÓT´.


164

á n|ü\˙ï r]Ã m˝≤ ãj·T≥|ü&É‘êeTTsê uÛÑ>∑e+‘·T&Ü nqTø=+≥T+fÒ á ã+&É≈£L&Ü

Hê HÓ‹Ôπø m‘êÔ\+fÒ? HqT eTìwæH,µµ yÓ+ø£j·T´ ø£düT‡eTHêï&ÉT.

Ä e÷≥\‘√ e÷qe⁄sê\T eT∞fl H√¬s‘·Ô ≤. sêeTHêeTdüàs¡D #dü÷Ô \≈£åîeeTà q&ÉT+

yê*Ã+~. ÄkÕ$TøÏ e÷Á‘·+ ìÁ<ä |ü≥º ≤. ªªe÷K+, bòÕ\TZD+`bòÕ\TZD+‘√ H√≥TyêsTT<ë

yÓ[¢b˛uÀ‘·÷e⁄+~.µµ n+≥÷ yÓ+&ç düT˝À#·Hê\‘√ $j·T´+≈£î&ÉT, ª&ÉãT“

nedüs¡+>±e⁄+~sê nu≤“sTT,µ n+≥÷ ‘·qeP] cÕe⁄ø±s¡T yÓ+ø£j·T´ Á|ü‘· ø£åeTj·÷´s¡T.

n‘·ìøÏ NeT\T bÕs¡Tø±&çq≥¢sTT+~. n‘·&ÉT Ç+ø± eTT&ÉT#·T≈£î |ü+&ÉTø=Hêï&ÉT.

eTT&ÉT#·Tø=qïø=+~øÏ #ê˝≤ NeT\T #·T≥÷º ÁãVü‰à+&É+>± ø√≥\T ô|≥Tºø=düTÔHêïsTT.

>±uÛÑsê|ü⁄Ïº+~. n‘·&ÉT ñ*øÏÿ|ü&ç ≈£Ls¡TÃì ø£fiófl ‘Ó]#ê&ÉT. B|üø±+‹ ø=+‘· s¡≥

ø£*–+∫+~.

nsTTHê n‘·ì Vü≤è<äj·T+ <ä&É<ä&É ø=≥Tº≈£î+≥÷H e⁄+~. ‘êqT n+<äìyêÏøÏ

nÁs¡T\T #ê∫+<Óø£ÿ&É? rj·Tsêì |üs¡T>∑T\T rdæ+<Óø£ÿ&É? $j·T´+≈£î&çøÏ nsTT<äTy\≈£î

H√≥TÁyêdæ sTTeTàqï<Óes¡T? ¬s’‘·qïyê&ÉT me&ÉT #˝À#qT ‘Ó>∑q]øÏ ÇkÕÔ&ÉT? Ä |üì

#j·Tø£ b˛ãfÒº sTTyê«fi eTT&ç¶øÏ+~øÏ ˙fi§fl∫Ã ≈£Ls¡TÃHêïsTT.

ì»+>± <Ûäs¡\T n˝≤ ì\ã&çe⁄+fÒ Ç˝≤+Ï n|ü\T ‘·qTï @$T#ùd$? Hê\T¬>’<fifl˝À

r]b˛jT$ø±yê? ndü\T á <Ûäs¡\T m+<äT≈£î |ü&çb˛j·÷sTT? ‘êqT Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+

|ü+#ê+>∑ÁXeD+ #dü÷ÔH ñ+&Ó. <Ûäs¡\T ‘·>∑TZ‘êj·Tì ˇø£ dæ<ë∆+‹ nsTTHê m+<äT≈£î

Áyêj·T Ò<äT? yêfifl≈£î e÷Á‘·+ ø£s¡à m˝≤ ‘Ó\TdüTÔ+~?

nsTT‘ ‘êqT #dæq ø£s¡à @$TÏ? ‘·qT me&ç ø£&ÉT|üP ø=≥º Ò<äT. ‘·q es¡í<Ûäs¡à+

‘·|æŒ+~ Ò<äT. ‘·qø° <äTs¡Z‘$TÏ? ‘·qeP] cÕe⁄ø±]øÏ Ä ◊X«s¡ yT$TÏ? n‘·&ÉT

#dæq |ü⁄DýT$TÏ? m+<ä] ø=+|ü\T ì\Te⁄q rXÊ&ÉT? mìï BbÕ\T Ä]ŒyXÊ&ÉT?

yÓqø£ »qà+˝À |ü⁄HÓï+ #düTø=Hêï&yÓ÷, nsTT‘ <e⁄&ç MT<ä≈£L&É ô|‘·Ôq+ #ùd~

ø£πsà ø±uÀ\T. Ä …ø£ÿ˝À <e⁄&ÉT <ìøÏ?

‘·q ‘Ó*$‘≥\≈£î ‘êqT <e⁄DÏí yÓøÏÿ]+#yê&Ü? yÓ+ø£j·T´ uÛÑj·T+‘√ eDøÏb˛j·÷&ÉT.

ø£å$T+#·eTì ‘·q≈£î‘êH #Ó+|ü\T yêsTT+#·Tø=Hêï&ÉT.

Ç+‘·≈£L ‘êqT #Ój·Té\dæ+<$TÏ? ì\Te⁄>± ñqï bı\+, >=&ÉT¶>√<ë ‘Ó>∑ã]øÏ

n|ü\T rs¡Ã≥yT. e÷≥ <äøÏÿ+#·Tø=ì n|ü\qT+∫ ãj·T≥|ü&Ü\+fÒ n+‘. düπs.

neTTà‘ê&ÉT. n$Tà+‘·s¡Tyê‘· #Ój·Té\dæq |üì? Ç<ä ›s¡T |æ\¢\÷, ‘êqT,

‘·quÛ≤s¡ . m˝≤ b˛wæ+#·≥+! @ ÄkÕ$Te<√› J‘êìøÏ ≈£î<äsê*. bı\+#êøÏ] ‘·|üŒ

165

‘êqT #˚j·T>∑*–+~ @eTT+~? bı\+ ˝Òq|ü&ÉT eTs=ø£ ¬s’‘·Te<ä› ‘·\ ‘êø£≥Tº

ô|≥Tºø√e\dæ+<>±!

Ç+‘·ã‘·T≈£î ã‹øÏ ‘êqT ‘√Ï ¬s’‘·Te<ä› J‘·+ ñ+≤&Ü? ‘ê‘· eTT‘êÔ‘·\qT+∫

edüTÔqï bı\+ n$Tà _&É¶\qT _ø±s¡T\qT #kÕÔ&Ü? ‘·q ‘·+Á&ç n+‘· bı\+ n|üŒC…|æŒ+~

n+<äTπøHê? n+‘·ø£Hêï eTT≈£îÿeT÷düTø=+fÒ eT÷&ÉT>∑&çj·T\T |ü≥º<.

yÓ+ø£j·T´≈£î n≥T bı\eTeTà≤ìøÏø±ì, Ç≥T eTT≈£îÿeT÷düTø√≤ìøÏ ø±ì

kÕVü≤dæ+#· Òø£b˛j·÷&ÉT. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉHyê&ÉT e⁄+fÒ, yê&çøÏ ø£ìø£s¡+ Òø£b˛sTT+<ë?

Ä ‘Ó\¢ yês¡TC≤eTTq |ü⁄\¢j·T´≈£î sê|òüTe⁄\T ø£ì|æ+#· Ò<äqï Ä‘·Ts¡‘·‘√ <=s¡qT

…>=Z≤º&ÉT. mø£ÿ&ç¬øfi≤fl&É+fÒ mø£ÿ&ç¬øfi≤fl&Éì sTT+f…\bÕ~ $düTÔb˛j·÷s¡T. ∫≤º&ÉT Ä

Vü≤&Üe⁄&çøÏ Ò∫ XÀø±\T yÓTT<ä …≤º&ÉT. yêDÏí düeTT<ësTT+#≥|üŒÏøÏ \≈£åîeeTà≈£î ô|<ä›\T

~>=#êÃs¡T. |ü⁄\¢j·T´ ø£fi≤fls¡#·÷dü÷Ô <=s¡qT @eTq Òø£b˛j·÷&ÉT. \≈£åîeeTà uÛÑs¡Ô dü+<äø±&É

‘·qøÏ∫Ãq j·÷uÛ…’s¡÷bÕj·T\T |ü⁄\¢j·T´ <√dæÀ¢b˛dæ, ªªsê>∑yêsTTøÏ e∫Ãq |üs¡yê

@$T Ò<äT Ò,µµ nì ˇø£ÏøÏ ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ qeTàø£+#Ó|æŒ kÕ>∑q+|æ+~.

ÄHê&ÉT ¬s+&ÉTu≤s¡\T bı<Ó›øÏÿq ‘·s¡Tyê‘· ˝≤+‘·s¡T |ü≥Tºø=ì sê|òüTe⁄\T

Ç+ÏøÏe#êÃ&ÉT.

ªªe#êÃ&Ée÷à e#êÃ&, sê|òüTyêsTTe#êÃ&ÉT. Hê≈£î ø±j·T≈£L&É ‘Ó∫Ãô|≤º&ÉT,µµ nì

∫≤º&ÉT >∑+‘·T\Tô|&ÉT‘·÷e∫Ã ‘·*¢ #‹øÏ ‘êÏø±j·T n+~+#ê&ÉT.

ÄyÓT <=&√¢øÏyÓ[fl #·÷#˚‘·*øÏ sê|òüTe⁄\T ø£&Ée˝À ˙fi¯ófl ‘√&ÉTø=ì eTTK+

ø£&ÉTø=ÿ+≥THêï&ÉT. ªª˙ yÓTT>±q >∑T&ÉT¶yÓTT\e! j·÷&É¬øfi≤fle⁄Hê!µµ

ªª|ü&ÉeTÏ bı˝≤q Hês¡TeT&ç m+&çb˛‘·T+fÒ, ˙fió¢ô|≥º≤ì¬øfi≤flqT. eT] ˝≤+‘·s¡T

jÓT+<äT≈£î rdüT¬øfi≤flqqTø=Hêïs¡T?µµ

ªªu≤ãT eTT+&Üø=&ÉT≈£î ø√düeTì <äT+|ü\T <ä+|ü\T #düTø=ùdÔ yÓTT>∑+ ‘·|æŒkÕÔeÁ≤

‘·|ü&ÉT>±&ç<ë?µµ

ªª@eTHêï nq+&Ée÷à, MTs¡Hêe#·TÃ, HqT |ü&Üe#·TÃ. ∫qï <=s¡qT nq≥+˝≤?

e÷ u≤ã+≤sê? á |ü<fiflqT+∫ sT÷ u≤ãT @eTj·÷´&ÉT? s√>∑+e∫ÃHê, H=|æŒe∫ÃHê

MTs¡T #·÷dü÷Ô+&Üs¡Tø±ì, Äj·TH=∫Ã #·÷düTÔ+&Ü&Ü? #Ó|üŒyee÷à n˝≤ #·÷kÕÔe⁄?µµ

ªª|ü⁄\¢j·T´e÷Á‘·+ @eTHêï&ÉTsê? ˙u≤>∑Tø√düyT>± #Ó|æŒ+~?µµ


166

ªª#ê\T #ê …¢+&ç, e÷u≤>∑#ÓbÕŒs¡T. yêfifl≈£î ø±e\dæ+~ Hê u≤>±? HêJ‘·+. ì»+>±

Hê u≤>∑T ø√πsyêfiflsTT‘ Á|ü‘&ÉT HêJ‘·+ rdüT¬øfiófl‘·THêïs¡T>±. Ç|ü&ÉT Hê kıyÓTà+‘·T+<√

#·÷|æ+#·eTq+&ç? n+‘ê ‹HXÊs¡T. á s√Eq ˇø£ <ä$Tà&û≈£L&Ü Ò<äT.µµ

ªª|æ\¢*ï ø£ì ô|+#·≥+ <ìøÏsê? @&ÉT>∑&É ne⁄‘ês¡H>±?µµ

ªªì»yT, MTs¡T #Ó|æŒq≥T¢ ô|+∫ ô|<ä›yêDÏí#ùdÔ n˝≤π>. Hê eT+∫ ôdã“s¡ MTs¡T#·÷XÊs¡T

ø±ì, e÷yêfi‚¢eTHêï #·÷XÊsê?µµ

\≈£åîeeTà yê~+#· Òø£b˛sTT+~. ªªn~ø±<äTsê n˝≤ yÓTT>∑+ ‘·|æŒùdÔ MT u≤ãT

@eTqT≈£î+≤&ÉT? yTyT<√ #Ó|æŒ #sTT+#êeTqTø√&Ü?µµ

ªªÇ+<äT˝À MTs¡T #Ó|æŒ+<eTT+~? ìqïbı<äT›H, ªªHqT sêe≥+ Òµµ <äì e÷ u≤ãT

eTTU≤H #Óù|ŒXÊqT. $TeTà*ï nq≤ìøÏ |üHeTT+~?µµ

ªªdüπs m˝≤ø±yê˝À n˝≤π> ne⁄‘·T+~ Ò. bı<Ó›øÏÿ+~. ‘=+<äs¡>± ø±ì, ¬s+&ÉT eTT<ä›\T

‹+<äT>±˙.µµ

sê|òüTe⁄\T nqï+ ‹ì n|ü& eTfi≤fl ns¡≈£îÿ yÓfi≤fl&ÉT.

n‘·ì Á|ües¡Ôq≈£î fiÀflyêfi‚flø±<äT, yÓ+ø£j·T´ \≈£åîeeTà\T ≈£L&Ü $düTÔb˛j·÷s¡T.

HêÏqT+∫ J‘·>±fi¯fl dü+>∑‹ eùdÔ sê|òüTe⁄\ Á|ükÕÔeq sê≈£î+&Ü e⁄+&É≥+˝Ò<äT.

Ä ÄkÕ$T MT<ä yê&çøÏ n+‘· eTeTø±s¡+ <ìøÏ? n+<äs¡T J‘·>±fiófl n˝≤e⁄+&Éπs+?

n+<äs¡÷ n˝≤ ˇfiófle+∫ |üì#j·Tπs+? Ç< ePfiÀfl ¬s’‘·T\≈£î rs¡ì n+‘·sê®rj·T

düeTdü \T.

fiÀfl ÄkÕeTT\T ‘·eT J‘·>±fiflqT ≈£Lø£ Òdæq|ü&É ≤¢ sê|òüTe⁄\ dü+>∑‹ jÓT‘Ôyêfió

fl. yêfiófl≈£L&Ü |ü⁄ÏøÏ |ü⁄ÏøÏ Hê\T>∑T n&çπ>yêfiófl. wüs¡‘·T\˙ï >∑T~>∑T∫Ã ô|fÒºyêfiófl.

e&ÉT¢ <ä+|üeTq>∑÷&É<äT. #·<ä›qï+ ô|≥º>∑÷&É<äT. NÏøÏ e÷ÏøÏ ‘·eT ô|<ä›*ï ‘·&Ée>∑÷&É<äT.

@&Ü~øÏ »‘· ø£≥Tº|ü+#Ó\T, »‘· ô|’ |ü+#Ó\T Çyê«*. HÓ\≈£î düyêùds¡T bı>±≈£î Çyê«*.

nsTTq+‘·|üì #sTT+#·Tø√yê* ø±ì, nsTTq<ëìøÏ ø±ì<ëìøÏ ∫yêfÒ¢ùdÔ ˝≤uÛÑ+ Ò<äT.

Ç˝≤+Ïy sTT+ø± ˇø£Ï ¬s+&ÉT wüs¡‘·T\T+&$. ¬s’‘·T\T yêÏì bÕÏ+∫+B Ò<äT.

J‘·>±fiófl sê|òüTe⁄˝≤¢ |üì #dæ+B Ò<äT.

nsTTHê ø±\yêVæ≤ì ˇø£ÿ ø£åD+≈£L&Ü Ä>∑˝≤. esê¸ø±\+ e∫Ã+~. e÷>±ì

ePfiófl yÓTT\ã+Ï u≤&Ée\j·÷´sTT, sê|òüTe⁄\T #êeÀ¢ qT+∫ ø£~ Òyê&ÉT ø±&ÉT. m|ü&É÷

ø£≥Tº|ü≥T¢ s=#·TÃø±≈£î+&Ü |üXóe⁄\ e⁄#·Ã ≈£î+&É À|üÏº ãj·T≥bÕs¡uÀdü÷ÔH√ yT‘·ydü÷ÔH√

e⁄+&yê&ÉT. nqï+ ‹qï<ä>∑Zs¡qT+∫ Hês¡|æ&ç, @>∑Ásê #êeÀ¢øÏ |ü≥Tº¬ø[fl |ü>±Z\≈£î,

167

m&É¢ dæ>∑yÓ÷s¡¢≈£î #=|ü ù|Hyê&ÉT. Ä #=|ü dües¡>± yÓ+&çr>∑ ≤>± e⁄+&Ü*. n+<äT˝À

@e÷Á‘·+ e+ø£ e∫ÃHê düVæ≤+#˚yê&ÉTø±<äT. eTfi≤flyÓTT<ä˝…‘·TÔø√e\dæ e∫ÃHê

ã<ä›øÏ+#yê&ÉTø±<äT.

n‘·ìπø n|ü&É|ü&ÉT nì|æ+#~. ‘·qø£+‘·yÓ÷E <ìøÏ? ‘ê&ÉT n+<ä+>± Òø£b˛‘

@$Tb˛sTT+~? |üì>∑&Ée≥yT ø£<ë Á|ü<Ûëq+. ø±ì n‘·ì eTqdüT‡ ˇ|üø=H~ø±<äT.

Ä >=&ÉT¢, e´ekÕj·T+ ‘·q$ ø±ø£b˛sTTHê ‘êqTqï+‘· ø±\+ dü\ø£åD+>± e⁄+&Ü*.

nqï≥T¢ ÄkÕ$T‘·qTï uÛÑ]+#·˝Òq+≥THêï&ÉT>±. m+<äTø£Hêï&ÉT? ‘·qTï >∑Ïº>±

bıeTàì#Ó_‘? Ä" @+<äTø£+≤&ÉT? Äj·Tq≈£îe÷Á‘·+ Hê´j·T+ ‘Ó©<ë? ÇHêïfiófl

<=&√¢ e⁄qï eTìwæì m˝≤ bıeTà+≤&ÉT? ‘êqT ˇø£ÿ& Äj·Tq≈£î ãs¡Tee⁄‘ê&Ü? ‘·q

|æ∫Ãø±ì m+<äT≈£î bıeTà+≤&ÉT?

yêdüÔe+ >∑T]Ô+#·&ÜìøÏ |üø√ì Ä ne÷sTTø£ Vü≤è<äj·T+ mHÓïH√ï eT<ÛäTs¡ Àø±\T

ì]à+#·Tø=+≥Tqï~. ‘·q<=&ç¶ ø£\ø£\˝≤&ÉT‘·T+&Ü*. ‘·q jÓT&É¢≈£î b˛°e#Ã$ ÄePfiÀ¢H

ø±<äT #·T≥Tº|üø£ÿ\ ePfifl˝À≈£L&Ü e⁄+&Ésê<äT. ‘êqT ùd<ä +#dæq bı\+ eTT|üŒ+<äT+

#=|üq sêyê*. ájT&ÉT ˇø£ÏøÏ ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ <äeTTà #dæ yÓTTø£ÿyXÊ&ÉT. <äTãT“≈£L&Ü

u≤>±H #düTÔqï~. C≤j·T>± e⁄+fÒ eTT|üŒ+<äT+ sê\T‘·T+~. n+<äT˝À &Û√ø± Ò<äT. nsTTHê

$XÊK #·÷&=<ä÷›? n~ ø=+|ü‹j·T´≈£î+&Ü e⁄+fÒ>∑<ë?

ø±\+ düe´+>± kÕ>±\˙, ‘êqT#düTÔqï#\T (ÄkÕ$Ty nsTTHê) u≤>± |ü+&Ü\˙

˝À˝Àq y˚sTT<˚e⁄fi¯fl≈£î sê|òüTe⁄\T yÓTT≈£îÿø=+≥THêï&ÉT. n+‘· eTeT‘· n‘·ì¬ø˝≤

@s¡Œ&ç+~? Bìe\¢ n‘·ìøÏe#Ã ˝≤uÛÑyT$TÏ? á Á|üXï\≈£î düe÷<Ûëq+ XÊgy‘·Ô\T

#Ó|üø√e\dæ+<.

esê¸\‘√bÕ≥T yÓ+ø£j·T´ ≈£î≥T+u≤ìøÏ eT+∫s√E\T≈£L&Ü yÓqø£ã≤ºsTT.

$j·T´+≈£î&ÉT ‘·qø=&ÉT≈£î ø£≥ï+ ‘ê\T≈£L sêe\dæq 68 e+<ä\≈£î ]õwüºs¡T H√Ïdæ#êÃ&ÉT.

fiÀflcÕe⁄ø±s¡T 1608 s¡÷bÕj·T\T Ä HÓ\˝À ø£&ç‘>±ì M\T Ò<äì ì\yXÊ&ÉT. >=\¢~

‘·q≈£î sêe\dæq 75 s¡÷bÕj·T\≈£î \≈£åîeeTà #·T≥÷º ‹]– b˛‘·Tqï~. HêÏqT+∫

\≈£åîeeTà≈£î dü÷s¡ #·+Á<äT\>∑‹ düÁø£eT+>± Ò<äì|æ+#·kÕ–+~.

yÓ+ø£j·T´≈£L&Ü ñã“dü|ü⁄ s√–˙, X‚¢wüà+˝À|ü&É¶á>∑qT#·÷∫ ≈£L&Ü ás¡´|ü&Ée\dæ

e∫Ã+~. bıs¡bÕ≥Tq sêÁ‹ jT¬s+&ÉT C≤eTT\ø√ ˇø£ ≈£îqT≈£î|üÏºHê, ãTTD<ë‘·\T

Á|ü‘· ø£åyÓTÆ e÷dü+>∑‹ @$T#XÊe+fÒ e÷dü+>∑‹ @$T#XÊeì j·TeT<ä÷‘· ≤¢>± bı&ç#


168

yêfió¢. yêfiflb˛≥T ‘·|æŒ+#·Tø=Hêï >=\¢<äT]Z ePs¡Tø=H~ø±<äT. ªªÇ~≈£L&Ü ˙ HÓ‹ÔH

ø=≥Tºø√,µµ nì ô|s¡T>∑T<äT‘·Ô n‘·ìe÷&ÉTq m‹Ôø=Ïºq≥¢jT´~.

áu≤<Ûä uÛÑ]+#· Òø£ yÓ+ø£j·T´ ìπøå|ü+e+Ï mì$T<Óø£sê\ πs>∑&É &ÓuÛ…’“¤ nsTT<äT e+<ä\≈£î

¬s+&√yê&ÉT $q≈£î+&Ü dü÷s¡j·T´≈£î n+≥>∑≤º&ÉT. ì\e⁄qï 11 |ü⁄≥¢ <Ûëq´+

Hê\T>∑Te+<ä\≈£î ‘Ó>∑ã]ø±&ÉT. nsTTHê Äs¡Te+<ä\<ëø£ ∫\¢s¡u≤øÏ Ç+ø± n˝≤π>

$T–*+~. yÓ+ø£j·T´≈£î Ç+ø£ #Ós¡e<ä\˝≤, ˇø£Hê&ÉT sêÁ‹ Äe⁄*ï, m&É¢qT neTTà‘êqì

uÛ≤s¡ ‘√ #·÷#êj·T>± nHêï&ÉT.

ªªÇ+ø± qj·T+, πs|ü⁄ _&É¶*ï≈£L&Ü neTTà‘êeT+≤s¡T. neTàs¡÷eT]!µµ n+~ \≈£åîeeTà.

ªªu≤ø°\ ‘=+<äs¡ jÓTT≈£îÿyÓ’‘ jT$T#Ój·T´qT?µµ

ªª@eTHêï #Ój·T´+&ç ø±ì >=&É¢qTe÷Á‘·+ nyÓTTà<äT›... n+‘·>± nsTT‘ eTT+<äT

|ü+≥ø£ ≤¢ À¢ rs¡TÃø√>∑÷&É<ë?µµ

ªªπs>∑&É#qT nyTàùdÔ sTT+ø± jÓTìïe+<ä\ |ü⁄§¢kÕÔj·TqTø=+≥THêï?µµ

\≈£åîeeTà yÓ+≥H e÷≤¢&É Òø£b˛sTT+~.

ªªáHê&ÉT n$Tàqbı\+ eT÷&fiflHê& n$Tà‘ Ç+‘· u§+<äq |ü&yêfifl+ ø±<äT>±.µµ

uÛ≤s¡ eTT≈£îÿ N<äTø=qï~.

ªªø £s ¡ à sTT˝≤ HÓ≥T ºø=d üT Ô+<äì mes¡qTø=Hêïs ¡T? |ü+≥MT<ä u≤ø °\T

rs¡T‘êj·TqTø=HêïqT.µµ

ªªÇ+‘·≈£L e÷ø£s¡à n˝≤e⁄+fÒ $TeTà\ïH |üHeTT+~?µµ \≈£åîeeTà ô|’≥ø=+>∑T‘√

ø£fi§¢‘·TÔø=qï~.

yÓ+ø£j·T´ á <äTdæú‹øÏ ø±s¡D+ ‘·q ø£πsà qqTø=ì, HÓ|ü+ n+‘ê <ëìMT<äH bÕπsdæ

ì•Ã+‘·T&Éj·÷´&ÉT. ø±ì ˝Àø£+ n+‘·Ï‘√ e<äT\T‘·T+<ë?

z&É+fÒ n+‘ê z& q+≤s¡T. bı\eT$Tàq dü+>∑‹ bıø£ÿ>±H u≤ø°<ës¡T\T eTØ

‘=+<äs¡ ô|≥ºkÕ>±s¡T. mìï n|ü\T Òì< mì$T<Óø£sê\ bı\eTeTTà‘ê&ÉT? n|ü\T

r]b˛jT≥≥T¢+fÒ n+‘· #ê≥T>± neTàe\dæq |üH$T e∫Ã+~? ‘·|üŒ≈£î+&Ü m+‘√

n|ü ñ+&çe⁄+&Ü*. á ePVü≤ ‘·≥º>±H ãTTD<ë‘·\T eTØ πs>±s¡T.

<ëì‘√ ÄkÕ$TøÏ ì|ü\MT<ä bısê¢&ÉT‘·Tqï≥¢sTT+~. ˇø£ s√Eq m&É¢

uÒs¡>±fió¢ eùdÔ 350 s¡÷bÕj·T\T |ü⁄#·TÃø=ì m<äT›q÷, –‘·Ôq÷, ‘·\‘êfifl‘√H ‘√*ô|≤º&ÉT.

#=|ü ‘e≤ìøÏ Ç+À¢øÏ yÓ[fl‘ \≈£åîeeTà |ü&ÉìdüTÔ+B? n+<äTe\¢ <=&√¢yêfiflqT

<=&√¢ qT+∫ >∑T|ü&ÉT #·|ü&ÉT ø±≈£î+&Ü |ü+|æ+∫yXÊ&ÉT.

170

∫≤º&ÉT ‘=+<ä]+#ê&ÉT. |üø£ÿ>∑T&É¶\ø√dü+ >∑~˝ÀøÏ yÓ[fl‘ eT+#·+MT<ä uÛÑs¡Ô eTTdüT>∑T

ô|≥Tºø=ì eT÷\T>∑T‘·THêï&ÉT.

|üø£ÿ>∑T&É¶\T |ü≥Tº¬ø[fl sTT<ä›] ø=&ÉT≈£î\≈£î |üø£ÿy˚dæ |ü+&ÉTø√eTì ˝≤+‘·s¡T‘√

>∑~˝ÀøÏyÓ[fl ªªdüTdæÔ>±e⁄+<ë @$TÏ?µµ nì uÛÑs¡Ô ø£D‘·\MT<ä #ÓsTTýdæ+~. ÄyÓT yfiflMT<ä

yÓ#·Ãì ˙fió¢|ü&ÉkÕ>±sTT. ÄyÓT e⁄*øÏÿ|ü&ç+~.

ªª»«s¡+ e∫Ãq≥T¢+<!µµ

ªª Ò<äì yÓ+ø£j·T´ eT÷*>±&ÉT.µµ

ªªdüπs, n˙ï u≤>±H ≈£î~sêsTT. m&ÉT¢≈£L&Ü mø£ÿ&çø√ ‘·|æŒ+#·T≈£îb˛j·÷sTT.µµ

ñ+&ç e⁄+&ç, ªªHH n$TàyXÊqT,µµ nì yÓ+ø£j·T´ ì≥÷ºs¡TŒ $&ç#ê&ÉT.

\≈£åîeeTà ø=j·Tú≤] ø±ùd|ü⁄ n˝≤π> ì\T#·Tqï~. ÄyÓT H√Ï qT+∫ |ü …¢‘·TÔe÷≥

sê˝≤. ‘·s¡Tyê‘· Ä ˝≤+‘·s¡T‘√ #êeÀ¢øÏ yÓ[fl sê|òüTe⁄\≈£î <ä÷s¡+>± #·‹øÏ\ã&ç,

ªªm&É¢qT MT<=πs ne÷à&É≥,µµ nì #Ó|æŒ+~.

sê|òüTe⁄\T ñ\ø£ ≤, |ü\ø£ ≤, n‘·ì#·÷|ü⁄\T yêkÕ\T #·÷düTÔHêïsTT. \≈£åîeeTà

eTT≈£îÿ N<äTø=+≥÷ ≈£î≥T+ã dæú‹>∑‘·T\T, u≤ø°\dü+>∑‹ n+‘ê |üPdüÁ>∑T∫Ãq≥T¢ #Ó|æŒ+~.

ªªÄj·Tqe÷Á‘·+ @$T#kÕÔ&ÉTsê. e÷ø£s¡à n˝≤e⁄+fÒ? e÷bÕ|ü+ ã<ä∆ …’+~. qTe⁄«e÷Á‘·+

m˝≤ n&ÉT¶|ü&ÉT‘ê? ˝Ò, e÷ Hêqï>±, ˝Ò— ¬s+&ÉT eTT<ä›\T ‹+<äT>±ì— |ü>∑\˝≤¢

¬sø£ÿ*s¡T#·Tø=Hêïyê, m+–*|ü&Éø£b˛‘ ‘Ó ≤¢]bÕÏøÏ XÀwüy=düTÔ+~. Ò ne÷à Ò?µµ

ªªHê ø£s¡à≈£î e÷Á‘·+ MTπs$T #kÕÔs¡T …+&ç,µµ nHêï&ÉT sê|òüTe⁄\T.

\≈£åîeeTà mìï#Ó|æŒ sê|òüTe⁄*ï ‹+&çøÏ |æ\TÃ¬øfifl Òø£ b˛sTT+~. ÄyÓT≈£L&Ü ‹+&ç

düsTT+#·ø£ ~>∑T\T‘√ ∫≤ºDÏí m<äTs¡Tu≤s¡ ø£<äTeTTø=ì |ü+&ÉTø=qï~.

Ä sêÁ‹ sê|òüTe⁄\≈£î •esêÁ‹ nsTT+~. >∑‘· J$‘·eT+‘ê n‘·ì ø£fifleTT+<äT

dæìe÷ Ä&ç+~. Ç+‘·ø±\+ ‘êqT m+ø£j·T´<ä>∑Zs¡ m+<äT≈£î+≥THêï&ÉT? ÇHïfiflqT+∫

#ÓeTÀ&çÃ b˛düTÔHêï&? <ëì e\¢ @$Te∫Ã+~? ÄkÕeTHêï u≤>∑T|ü&Ü¶&Ü n+fÒ nB Ò<äT.

‘·qπøeTHêï $T–*+<ë? À|ü* Áù|e⁄\e÷Á‘·+ uÒe⁄ uÒe⁄eT+≥THêïsTT. nsTT‘ sT÷#êøÏ]

<˚ìøÏ? eTs=ø£ ¬s’‘·T<ä>∑ Zs¡#˚ùdÔH√? Ç+‘·ø£Hêï e#˚Ã<˚eTT+~? nsTTq|ü&ÉT

sT÷#˚f…s¡T>∑ìbÕ≥T <˚ìøÏ? ø£&ÉT|ü⁄ø√dü+ πøe\+ bı≥ºø√düy˚THê? n+<äTø√düy˚THê

‘êìHêïfió¢ Áã‹øÏ+~? Ç˝≤+Ï Áã‘·T≈£î Áã‘·ø£ø£b˛‘H$T? @<e⁄&&ÜÃ&ÉT?

Ç+‘·≈£L ‘êqTø√s¡T‘·Tqï <$TÏ? m&É÷¢ eékÕj·TyT>±? n+<äT˝À dü+<Vü≤+

Ò<äT. ‘êì+‘· ø±\+ yT|æ |üìø£\yê]Ãq –‘·Ô b˛sTT+<äH>± sTT+‘· ø£≥ø£≥|ü&ÉT‘·Tqï~?

171

ø±ãÏº ‘·q≈£î m&ÉT¢, #‹ì+&Ü e´ekÕj·T+ dü\ø£åD+>± e⁄+fÒ #ê\T. <ëì‘√ ‘êqT

dü+‘·è|æÔ |ü&É>∑\&ÉT. ‘·q J$‘·+ düTK+>± yÓfifle÷]b˛‘·T+~. ‘·q ¬sø£ÿ\T, kÕ«‘·+Á‘· +

neTTàø=Hêï sTT$ m+<äT≈£î <äø£ÿ≥+ Ò<äT?

sê|òüTe⁄\T≈£L&Ü Bì u≤<Ûä ‘· ø£s¡àMT<äH yXÊ&ÉT? ø±ì Ç+‘· ø±\+ì+N n‘·ìï

ã+~Û+∫ ñ+∫q ã+<ÛäHê\T n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH ø√dæyj·Tã&Ü¶sTT. b˛‘ Çø£

yê&ÉT Çø£ÿ& m+<äT≈£î ñ+&Ü*?

Ä sêÁ‹ n‘·ìøÏ ≈£îqT≈£î|ü≥º ≤. Ä˝À#·q‘√H ‘Ó\¢yê]+~. Ò∫ ø±\ø£è‘ê´\T

rs¡TÃø=ì, ñ~øÏq >∑T&É¶\T ø£≥Tºø=ì, $&ç∫q$ eT÷≥ø£Ïº eTT\T>∑Ás¡≈£î ‘·–*+#·Tø=Hêï&ÉT.

Hs¡T>± yÓ[fl \≈£åîeeTàqT |æ*#ê&ÉT. ÄyÓT yÓ+≥ ô|<ä›<=s¡, ∫qï<=s¡, ∫≤º&ÉT <=&√¢øÏe∫Ã

sê|òüTe⁄\ yê\ø£+#·÷∫ ø=j·T´u§eTà˝≤¢>± ì\ã&Ü¶s¡T.

ªªyÓfiófl‘·THêïqe÷à!µµ nì sê|òüTe⁄\T ‘·\e+#·Tø=Hêï&ÉT.

ªªj·÷&ÉøÏsê?µµ \≈£åîeeTà $düTÔb˛sTT n&ç–+~.

ªªÇ+‘·es¡≈£î |òü ≤ì#√Ïø£ì nqTø√ Ò<äT.µµ

ªªMT u≤ãT<ä>∑Zs¡≈£î yÓfió¢‘êyê?µµ nHêï&ÉT yÓ+ø£j·T´.

ªªb˛qT.µµ

n‘·ì <Û√s¡DÏ#·÷∫ mes¡÷ e÷≤¢&É Òø£b˛j·÷s¡T.

ªªnsTT‘ nqï+‹ì b˛sê, sêÁ‹ ≈£L&Ü ‹q Ò<äT.µµ \≈£åîeeTà n&ÉT¶ ‘·–*+~.

n+‘· À ø√&Ó<ä÷&É #Ó+>∑Hê\T rdüTø=+≥÷ e∫Ã sê|òüTe⁄\ >√∫#Ó+>∑T |ü≥Tºø=qï~.

ªªe<äT› Ò+&ç, Äe÷fÒ #ê\T.µµ

ªªu≤ã÷ Hêe÷≥$qsê.µµ \≈£åîeeTà sê|òüTe⁄\ >∑&É¶+ |ü≥Tºø=qï~.

ªªø±<äT Ò+&ç, ekÕÔqT.µµ sê|òüTe⁄\T <ä÷&É H√À¢ qT+∫ |ü+#Óø=+>∑T ˝≤ø=ÿHêï&ÉT.

∫≤º&ÉT u≤e⁄s¡TeTHêï&ÉT. ø√&Ó<ä÷&É n]∫+~. <ëì‘√ <=&√¢ Äe⁄\˙ï ˇø£ÿkÕ]>±

n+u≤ nHêïsTT.

nsTTHê sê|òüTe⁄\ ø±fifl≈£î |üXóe⁄\T ns¡T|ü⁄\T Hê&ÉT ã+<ë\T yj·T Òø£b˛j·÷sTT.

e÷]Ã, 1947


172

á dü+>∑r $+fÒ, düHê‘·qT ÒeT+≤s¡T? <e⁄&ÉT, <Ó’e+ nH~ Òø£b˛ãfÒº J$‘·+

ìkÕ‡s¡+>± ìs¡s¡ ∆ø £+>± ø£ì|ædüT Ô+~. n+<äTe\¢ Á|ü»\+‘ê Ä‘·àVü≤‘·´\T

#dæø=+≥THêïs¡T. Ç~ <äTs¡“¤s¡eT+≥÷, rÁe+>± eT‘·Á|ü#êsêìøÏ |üPqTø=+≤&ÉT.

k˛wü*düTº\T @eT+≤s¡T?

á s√>∑+ n#·Ã+>± ≈£îfi‚fl ã÷s¡T®yê esêZì~. k˛wü*düTº $|ü¢yêìøÏ Ç< düeTj·TeTì

#Ó\πs>∑T‘ês¡T.

á ¬s+&ÉT XÊK\yê] Á|ü#êsê\e\¢ Á|ü»˝À¢ dü+~>±∆edüú ‘·|üŒ J$‘·+˝À e÷s¡TŒ

@MT sê<äT. n˝≤+≥|ü&ÉT HqT Ä‘·àVü≤‘· #düTø√e&É+e\¢ Á|üjÓ÷»q+?

nsTT‘ e÷qTø√e\dæ+<Hê ? Ç˝≤ yÓTTÏºø±j·T\T ‹+≥÷— kÂK´+, kÂ+<äs¡ +,

Äq+<ä+ nH˚$ jÓT˝≤e⁄+≤jÓ÷ jÓTs¡T>∑≈£î+&Ü, ∫e]øÏ ˇø£ÿkÕs¡Hêï ù||üs√¢øÏ

mø£ÿ≈£î+&Ü J$+#·&ÉeT+fÒ .... m˝≤+Ï neø±XÊ\T Ò≈£î+&Ü yÓ<Ûäe Áã‘·T≈£î Áã‘·ø£≥+!

|ü⁄D≤´‘·Tàsê\T ø±ãÏº sTT<ä+‘ê #·÷&É≈£î+&Ü eTTdü*~ <ëÏb˛sTT+~.

@$T #·÷#·Tø=ì Áã‘·ø±*? ˇø£y˚fi¯ H˚qT #·∫Ãb˛sTTHê, dü÷s¡T´&ÉT ‘·÷s¡TŒH˚

bı&ÉTkÕÔ&ÉT. |ü&ÉeT≥H ndüÔ$TkÕÔ&ÉT. e÷ n\¢] ∫ÏºøÏ Hê MTkÕ\T Òø£b˛sTTHê Hê

ø£Ásê #Ó|ü\÷, Ä&ÉTø√≤ìøÏ e⁄+&ÉH e⁄+≥$. n|ü&É|ü&ÉT ñ|ü|ü>√qT yÓ÷j·T≤ìøÏ

ô|<ä›~ ñ+&ÉH˚ ñ+~. ø±ø£b˛‘˚, ø√&É*øÏ eT<Ûë´qï+ #·T≥ºì|üø√dü+ $düT>∑T≈£îH˚

u≤<Ûä ‘·|ü‘·T+~.

HqT #·ùdÔ ‘·ù|Œ~ #·T≥ºì|ü u≤<Û qqïe÷≥! ñ"...... eTs¡∫b˛j·÷qT. n+‘· ø£s¡à\

ø£s√Ã? ndü Ò dü+kÕs¡+ á<ä Òø£ nedüú ã&ÉT‘·THêï&ÉT. HqT #·#êÃq+fÒ, ªªÇ|ü&

#êyê©? yê&çøÏ @+ b˛jTs√>∑+ e∫Ã+~! Vü‰sTT>± ‹ì ≈£Ls√Ã>∑÷&É<ä÷? ø£s¡Te⁄˝À

n~Ûø£e÷dü+.µµ nì yê&ÉT #Ó&ÜeT&Ü ‹&É‘ê&ÉT.

b˛˙, sT÷ nedüÔ n+‘ê m+<äT≈£î? dü‘ê´Á>∑Vü≤+ #dæ C…’\T≈£îb˛‘H√? ù|s¡T≈£î

ù|s¡÷ edüTÔ+~, ˝Àø£+ MT<ä ñqï ø£dæøÏ ø£d”rs¡T‘·T+~. á nekÕú ‘·|ü‘·T+~.

dü‘ê´Á>∑Vü≤+ u≤>±H ñ+~. ø±ì sêjYT #Ó|æŒq≥Tº <XÊìøÏ Á|üjÓ÷»qø±] ø±<yÓ÷?

dü‘ê´Á>∑Vü≤ |òü*‘·+>± bòÕdæ»+ eùdÔ? eTØ <äTs¡“¤s¡+.

Ä˝À∫+#ê&ÉT. Ä]b˛sTTq<äqTø=ì #·T≥º Äe\bÕ¬sdæ ñyTàXÊ&ÉT.

wüwæº|üP]Ô

173

‘·q Vü≤j·÷eTT˝À X‚wüj·T´ n~Ûø±s¡+ ìsê≥+ø£+>± kÕ–+#·Tø=Hêï&ÉT. Ç+À¢

yêfifl+‘ê |üdæ|æ\¢\‘√ düVü‰, ‘êqT ≈£Ls√ÃeT+fÒ ≈£Ls¡TÃHyêfió¢, ì˝ÀÃeT+fÒ ì\TÃH

yêfió¢. +fÒ\T≈£L&É b˛düT≈£îHyêfiófl. #ùdbÕø£+<ä>∑Zs¡ qT+∫ düs¡«+ n‘·ì sTTwüºÁ|üø±s¡yT

»]π>~. ‘·q uÛ≤sê´, ø=&ÉT≈£L ¬s+&ÉT e\düsêC≤´\T>±qT, ‘êH=ø£ kÕÁe÷»´+>±qT

ñ+&yê&ÉT. ø±ì, |ü]dæú‘·T\T |ü<fiflÁøÏ‘·+qT+∫ e÷sêsTT. ˇø£ÿ& ø=&ÉT≈£î. ô|+&Ó’¢q

Äπsfifl≈£î ø√&É\T ø±|ü⁄sêìøÏ e∫Ã+~. n|üŒÏqT+∫ n‘·ì n~Ûø±s¡+ |ü&çb˛sTT+~.

Ç~ m+‘·e÷Á‘·+ –≥º Ò<äT. ø=&ÉT≈£îqT+∫ ys¡T|ü&É<ëeTqTø=Hêï&ÉT. Òø£ Òø£ ˇø£ÿ&ÉT!

yê&ç‘√ $uÛ≤>±\T |ü&ç‘ Àø£yTeTqT≈£î+≥T+~? ø£&ÉT|ü⁄eT+&ç X‚wüj·T´ Væ≤+<ä÷dü+|òü÷ìï

‹Ï ºb˛XÊ&ÉT. bÕXÊÃ‘·´ dü+|ò ü÷ìï bı>∑&Ü&ÉT. n+<äTø£H˚ Væ≤+<ä÷<˚XÊìï

@\T‘·÷e⁄qï<äHêï&ÉT.

ndü\T Ç+ø√ s¡Vü≤dü eTT+~. ø±k Ô ≈£Lk Ô Ä s√E˝À¢ Ç+ ¢wüß #·<äTe⁄ø=qï X‚wüj·T´

˝Àø±ìï m~]+#Ó’Hê ø=&ÉT≈£î‘√ $uÛ≤>±\jT´yê&. ys¡T|ü&É≤ìøÏ |æÁ‘ê]®‘·+ $T–*+~

@MT Ò<äT. ø±ø£b˛‘ ˇø£ ø£&Ée, #+‘ê&ÉT |ü+#·Tø√e\dæ+<. á eTTdü* ‘·q+˝À

dü+bÕ~+#XøÏÔ @MT Ò<äT. Ç~es¡≈£îqï |æÁ‘ê]®‘·+, ‘·q dü+bÕ<äHê ø=&ÉT≈£î $<ä ø√dü+,

ñ<√´>∑+ø√dü+ Ks¡TÃô|≤º&ÉT. n<ä+‘ê n‘·ì Ä‘·à dü+‘·è|æÔø√düyT qqTø√+&ç.

s√Es√Eø° Ç+À¢, n+fÒ n‘·ì ø=&ÉTøÏ+À¢, J$‘·+ <äTs¡“¤s¡eTì|æk˛Ô+~.

|üPs¡«+˝≤>∑ n‘·ì Ä»„ #Ó\¢ø£b˛‘˚ #Ó\¢ø£b˛sTT+~. n‘·ì dü\Vü‰\T≈£L&É me«]ø°

nø£ÿs¡˝Ò≈£î+&Ü ñHêïsTT. eTTdü*~ ñqï+‘·ø±\+, n‘·ìï n&ç– ≈£Ls¡\T

#Ój·T´ø£b˛sTTHê, yÓfi≈£î nqï+ ô|fÒº~. n*–‘ kÕ>∑Bùd~. Ç|ü&eTT+~? Äø£*

Ò<äì |ü&ÉT≈£î+fÒ, eTfi≤¢ n&çπ>yês¡Hêï Òs¡T. kÕ>∑Bùdyêfió¢ ñ+fÒ>± n\>∑≤ìøÏ?

yês¡∆ø£ +‘√ ˇø£yfi ‘·q≈£î ∫sê≈£î m≈£îÿyÓ’ J$‘·+ n˝≤ ø£ì|ædüTÔqï<yÓ÷qì X‚wüj·T´

ˇø£kÕ] Ä˝À∫+#ê&ÉT. ì»+>± ‘·q ø=&ÉT≈£îøÏ ‘êqT Ç+ø± #ê\ø±\+ Áã‘·ø±\ì

ø√s¡T≈£î+≥THêï&yÓ÷? nsTTHê ‘\TÃ≈£î+<ëeTì ˇø£s√Eq ø=&ÉT≈£î |ü+øÏÔì uÛÀ»q+

#dü÷Ô e⁄qï|ü&ÉT, ªªô|<ä›yêfi¢+‘ê sê*b˛‘·THêïs¡T. Hêe+‘·T ≈£L&Ü e#Ã≥≥T¢+~,µµ nHêï&ÉT.

ø=&ÉT≈£î>±ì, ø√&É\T >±ì, ªªnjT´, njÓ÷´! n˝≤ n+≤πs$TÏ? MT MT<ä >∑+ô|&É+‘·

ndüô|≥Tº≈£îHêïeTT, nì e÷≥es¡düø£Hêï, nq Ò<äT. nqø£b˛‘ nqø£b˛j·÷s¡T, qe«qHêï

qe« Ò<äT. ø±ãÏº ‘*b˛sTT+~. ‘êqT Áã‹øÏHê &çHê ˇø£fÒ.

me]øÏ ø=s¡>±ì sT÷ Áã‘·T≈£î Áã‘·ø£ø£b˛‘˚ H˚MT? n‘·ì >∑T+&Ó >=+‘·Tø£˝À

ø=≤¢&ç+~. Hê\T>∑T |ü<ë´\T Áyêj·÷\ì|æ+∫+~. ø±sTT‘ê\ø√dü+ ‘·&ÉTe⁄˝≤¢&Ü&ÉT.

wüwæº|üP]Ô

174

ø=&ÉT≈£î ã\¢MT<ä ˇø£ Á|üø£ÿq ‘Ó\¢ø±–‘ê\ bı‹Ô ø£ì|æ+∫+~. X‚wüj·T´ ø£+≥Tø√≤ìøÏ

ãT~∆|ü⁄≥º˝≤. ø=&ÉT≈£î dü+bÕ~+#·T≈£îqï ø±–‘ê\qT eTT≥Tºø√e≤ìøÏ ‘·qπø$T

n~Ûø±s¡eTT+~? ø±–‘·+ ‹j·T´uÀsTTq #ÓsTT´˝≤ø=ÿì, ydüTº ù||üs¡TãT≥º yÓ~ø±&ÉT.

n˙ï eTTø£ÿ\T>±∫+|æq ø±–‘ê Ò. m+‘·eT+∫ ø±–‘ê\T! ‘·qø=ø£ÿ eTTø£ÿ <=s¡ø£sê<äT?

yÓ‘·>±Z yÓ‘·>±Z ˇø£ ‘Ó\¢ì ñ+&Éø£ì|æ+∫+~. <ëìï $|æŒ kÕ|ò” #XÊ&ÉT. ÁXeT≈£î<ä>∑Z

|òü*‘·+ <äøÏÿ+~. ns¡≤e⁄, ˇø£ Á|üø£ÿH Áyêdæe⁄+~.

|üs¡e÷q+<ä+‘√ <ëìï |ü≥Tº¬ø[¢ ø£$‘ê düe÷~Û À |ü&Ü¶&ÉT. õ\T>∑ø£åsê˝À¢ @<√

Áyêdü÷Ô, eT<Ûä eT<Ûä #·T≥º |”≈£î‘·÷ Ä˝À∫dü÷Ô ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ∫qïeTqTeTsê\T e∫Ã

yÓqø£ qT+#·Tì, ªª˙E‘·TÔ ‘Ó\¢>± u≤>±e⁄+~. m+<äT≈£î <äTe⁄«ø√e⁄? HqT <äTy«B?

u≤>∑T+≤e⁄. yÓqø√»&É, eTT+<√»&É ykÕÔqT. Ä"?µµ n+~. Ä˝À#·q˝À ñqï X‚wüj·T´

‘·\ bÕ&ÉT. Ä |æ\¢ |üs¡T¬>‹Ô¬ø[¢, neTàqT @&ç|æ+∫, <äTyÓ«q‘Ó∫Ã, <äT$« ‘ê‘·≈£î

‘·q≈£î eT˝Ò¢H˚ eTT+<√»&É, yÓqø√»&Éy˚dæ+~. n‘·&ÉT ø£$‘·«<Û√s¡DÏ˝ÀH˚ ñHêï&ÉT.

ne÷àsTT ‘ê‘·‘·\ n≥÷ Ç≥÷ ‹|æŒ #·÷∫, ªªuÛÑ Ò, uÛÑ Ò! m+‘· #·ø£ÿHê>±Ze⁄+~!µµ

n+≥÷ >∑+‘·T Òj·T yÓTT<ä …Ïº+~. ªªbò ! n\¢]|æ ≤¢,µµ nì ø£$‘êdüe÷~Û Àe⁄qï X‚wüj·T´

eTqTeTsê*ï ø£dæsê&ÉT. Ä ne÷àsTT nø£ÿ&çqT+∫ ¬>+‹+~. #·s¡D+˝À j·T‹ø√dü+

Ä˝À∫+#˚ X‚wüj·T´ ‘·\>√ø±&ÉT. #˚‹πø<√ ‘·–*+~. ‘·&ç$ #·÷#·Tø=ì, ªªzdæ ˙

dæ>∑>=j·÷´, m|ü&XÊy »&É? ˇø£Ïø±<, ¬s+&ÉT,µµ n+≥÷ $|ü≈£îì eT∞fl sê‘· À

|ü&Ü¶&ÉT. ô|ì‡\T X¯s¡|üs¡+|üs¡>± b˛‘·÷ e⁄+~. bı&ÉT+|”˝≤Ã\ì|æ+∫ u§&√¢

#·÷#·T≈£îHêï&ÉT. ø£ì|æ+#·˝≤. ªÁ|üø£ÿq ô|≤ºH˚yÓ÷µqì yÓ‹ø±&ÉT. ø£q|ü&É˝≤. ªªÄ

ø=+f…ø√D+π> rdæe⁄+≥T+~, n+<äTπø q$«+~,µµ nì ‘\TÃ≈£îì e+≥sTT+À¢øÏ yÓ[fl,

‘·*¢ Á|üø£ÿq ñqï ∫qï eTqTeTsê*ï, ªª@< Hê bı&ÉT+ø±j·T!µµ nì n&ç>±&ÉT. ªªHêπø+

‘Ó\TdüT?µµ n+~ |æ\¢.

ªªn<, qe⁄«‘·THêïe⁄ Ò. Ç˝≤‘.µµ ªªì»+>± HqT ‹j·T´ Ò<äT ‘ê‘·j·÷´! <ëì dü+>∑‹

Hêπø+ ‘Ó\TdüT!µµ n+~. ‘·*¢ m+<äTø√ ∫iT¿ãTi≤¿&ÉT‘·÷ |æ\¢qT M|ü⁄MT<ä Hê\T>∑T #·s¡∫+~.

X‚wüj·T´ Vü≤è<äj·T+ ∫e⁄≈£îÿeT+~. –s¡T≈£îÿq eT[¢ Vü‰˝À¢øÏe∫Ã k˛bòÕ˝À ≈£L\ã&Ü¶&ÉT.

Ç<ä+‘ê @$TÏ, ‘·q MT<ä ø√|ü+ ø±ø£b˛‘? ‘êqT m+<äT≈£î Áã‘·ø±*! ‘·q sTT+À¢

‘êqT dü+bÕ~+∫ ‹+≥÷e⁄+fÒ ø√&É\T sTT˝≤ Á|üe]Ô+#·>∑\T>∑T‘·T+<ë? Ç˝≤ nee÷q+

bı+<ø£+fÒ #êe≥+ yT\T. Äs¡T q÷s¡jT´~ ‘·|üŒø£ #·∫Ãb˛e\dæ+<.

ÄsêÁ‹ e÷eT÷\Tø£+f… X‚wüj·T´ ô|+<ä ≤&Ó uÛÀ»q+ #XÊ&ÉT. ‘·q kÕe÷q+‘ê

dü<ë›&ÉT. n+‘ê ìÁ<äb˛sTT+ ‘·s¡Tyê‘· ñ]ô|≥Tºø√&ÜìøÏ #+‘ê&ÉT, eTTø±ÿ*|”≥ ‘Ó#êÃ&ÉT.

175

m+<äTø√ Ä düeTj·÷ìøÏ ø=&ÉT≈£î >∑Ts¡TÔ≈£îe#êÃ&ÉT. ñ]ô|≥Tº≈£î #·∫Ãb˛‘˚ ø=&ÉT≈£î

>=+‘·T≈£îÿ edüTÔ+<äì düŒèVü≤≈£î e∫Ã+~. nsTT‘ jT$T #Ój·÷´˝≤ nì Ä˝À#·q˝À

|ü&Ü¶&ÉT. ∫e]øÏ m˝≤¬>’‘H+, ñ‘·Ôs¡+ Áyêdæô|Ïº #·∫Ãb˛<ëeTqT≈£îHêï&ÉT.

ø±ì, ∫qï eTqTeTsê\T »„|æÔøÏ e∫Ã+~. <ëì eT÷˝≤Hï ‘êqT #·ìb˛j·÷qì

<ëì ˇfi¯ó¢ q+ #˚kÕÔs¡T ø±e÷˝Ò? ndü\T ‘ê‘·j·T´ ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü ø£åD+ùd|ü⁄

Áã‘·T≈£î‘·T+B? Çø£ MT<ä me]‘√ Ä&ÉT≈£î+≥T+~? me]‘√ e÷sê+ #düTÔ+~? u…+>∑‘√

eT+#·+|ü&ÉT‘·T+~.

n˝≤ qe⁄«‘·÷ Áù|\T‘·÷ e⁄+& eTTK+ yê&çb˛sTT Áyê*b˛‘.... X‚wüj·T´≈£î Ç~

<äTs¡“¤s¡yÓTÆb˛sTT+~. ø√&É*MT<ä ø√|ü+ ø=+~ø° #·∫Ãb˛yê\ì|æ+∫Hê, |üdæ<ëì ø√dü+

Áã‘·ø£ø£ ‘·|üŒ<äT. eT∞fl mø£ÿ&É ‘ê&Éø£ÿ&É, mø£ÿ&É |”≥ø£ÿ&É #·|ü&ÉT˝Ò≈£î+&Ü ô|Ïº

ìÁ<äb˛j·÷&ÉT.

ˇø£s√E kÕj·T+Á‘·+, ªª‘ê‘√jYT! nø£ÿj·T´ ô|[fl,µµ nqï~ ∫qï|æ\¢.

ªªmes¡Hêïs¡T!µµ

ªªnyTà #Ó|æŒ+~.µµ

ªªô|<ä›Hê|ükÕì$ ãj·T Ò›sêeì ˙ #Ó$˝À ~+~ Ò.µµ

ªªø±ø£b˛‘˚, Hê\T>∑T dæ\Tÿ>öqT¢ m+<äT≈£î ≈£îÏºdüTÔ+<äe÷à eT],µµ nì ‘ê‘·j·T´

yÓT&É ø±e⁄*+#·Tø=+~.

ªªnø£ÿj·T´ø£+f… qTy«eTT+<äT ô|[fl≈£L‘·Ts¡T ejT´≥TºHêïy!µµ

ªª@eTe÷à!µµ

ªªdüπs, ˙≈£î Hê\TZ>öqT¢, Hêø√ eT]!µµ

ªªyÓ+&çbı&ÉT+ ø±j·T.µµ

Ä˝À#·q˝À |ü&É¶ X‚wüj·T´ $ì|æ+#·Tø√ Ò<äT. ¬s+&ÉT ì$TcÕ\T >∑&ç∫+ ‘·s¡Tyê‘·

ªªô|[fl mìïs√E\T+<ä≥?µµ nHêï&ÉT.

ªª|ü~s√E\T, n]ôd\T e+&ÉT‘·THêïs¡T. HH=ø£Ï ‘Ó#·TÃ≈£î+≤— ˙≈£î ô|≥ºqT Ò,µµ

n+≥÷ |üs¡T¬>‘·TÔ¬ø[¢+~.

ªªe÷≥e÷Á‘·+ Hê‘√ nq>∑÷&É<ä÷! |üsêsTTyêDísTT b˛j·÷qT. m˝≤+Ï

dü+ã+<ÛäyÓ÷, @$TÀ? HêsTTwüºÁ|üø±s¡+ ø±ø£b˛‘˚e÷HÓ. ]πø e÷≥es¡düø£Hêï

wüwæº|üP]Ô

176

nq>∑÷&É<ë? nsTTHê HHÓe]ï? ô|fÒºyêD≤í, b˛wæ+#yêD≤í? Hê‘√ m+<äT≈£î #ÓbÕŒ*?

|æ\¢≈£î ‘Ó*dæq+‘·e÷Á‘·+ HqT ‘Ó\TdüTø√e≤ìøÏ H√#·Tø√ Ò<äT.

NÛ, yÓ<ÛäeÁã‘·T≈£î! Ç˝≤ n+<ä]ø° |üsêsTTyêDísTT Áã‘·ø£ø£b˛‘, @<e⁄&&ÜÃ&ÉT?

HqT yÓ÷j·Tsêì ãs¡TyÓ’b˛j·÷qT. Ç˝≤+Ï nee÷q+ düVæ≤+#ø£Hêï eTT≈£îÿ eT÷düT≈£î+fÒ

eT÷&ÉT >∑&çj·T\T |ü≥º<äT.

ÄsêÁ‹ n+<äØï |ü+&ÉTø√ì∫Ã. X‚wüj·T´ ãj·T\T<sê&ÉT. ‘·|üŒ≈£î+&Ü #·∫Ãb˛yê\H

<äè&ÛÉìXÃj·T+‘√ ø£i¿e÷Á‘·+ yÓ+≥ ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT, Òø£b˛‘ <ë]˝ÀH |ü&çb˛&É÷?

q&ÉTdü÷Ô Ä˝À#·q˝À |ü&Ü¶&ÉT.

#·∫Ãb˛e\dæ+<. Ç+ø± m+<äT≈£î Áã‘·ø±*? kÕ~Û+#<eTT+~ |ü⁄s¡TcÕsê∆\T Hê\T>∑÷

#Ó ≤¢sTT. Ç|ü& #·∫Ãb˛‘ |æ\¢<ëìô|[fl Ä–b˛‘·T+<yÓ÷? HêjÓT<ëqã&ç @&ÉTdüTÔ+<?

ø=&ÉT≈£î ªª#·#ÃyÓ<Ûäe á |ü~ùV≤qT s√E\÷ >∑&ç∫+ ‘·s¡Tyê‘· #·ùdÔ @$Tb˛sTT+~?µµ

n+≤&ÉT ø±e÷ …!

q&Éø£ ø=+#Ó+ eT+<ä–+∫+~ BsêÈ À#· À |ü&Ü¶&ÉT.

Á|ü‹‘·&Éyê Ç˝≤π> b˛‘·Tqï~. á\>∑ï+ ø±ø£b˛‘ Ç+ø√\>∑ï+ ô|≥Tº≈£î+≤s¡T. ô|[¢

Ä>∑T‘·T+<ë @$TÏ? ..... s¡+‘·≈£L áeT+∫˙fifl u≤$ ˇø£ÿfÒH. Ç+<äT˝À |ü&ç#·ùdÔ

eT+∫˙fiófl |üìøÏsêø£ ‹&É‘ês¡T. #·dü÷Ô#·dü÷Ô, Mfifl+<ä]#‘· ‹Ïº+#·Tø√e≥+ @MT u≤>± Ò<äT.

HqT #·ùdÔ ñ|üø±s¡+ Òø£b˛>± s¡+‘·≈£L n|üø±s¡+ »s¡T>∑T‘·÷e⁄+~.

X‚wüj·T´ì\ã&çb˛j·÷&ÉT.

eTs¡#êqT. HqT Áyêdü÷Ôe⁄qï ªªeTT~CÀ&ÉTµµ nH ø±e´+ @+ø±yê*? |üP]Ôø±≈£î+&Ü

˝Àø±ìøÏe«≈£î+&Ü #êe≥+ u≤>∑T+≥T+B? ‘·|üŒø£ eTT–+∫, n#·TÃ ysTT+#ê*dæ+<!

á ø±e´+‘√qHêï Hê≈£î ˝Àø£+ wüwæº|üP]Ô #Ój·T´e#·TÃqT. HH+ #XÊqì wüwæº|üP]Ô?

ø£ dü+ @MT #Ój·T´ Ò<äHÓ’Hê wüwæº|üP]Ô »s¡|üe#·TÃqT. á˝À>± |æ\¢<ëì ô|[¢ e¬>’sê\T

»]–b˛‘êsTT. ‘·s¡Tyê‘· r]>±Z #êy=#·TÃqT.

X‚wüj·T´ Ç+Ïy|ü⁄ eTfi≤¢&ÉT.

ne⁄qT, ˇø£Ïø±<äT, ¬s+&ÉTø±<äT, |æ&ÉT>∑T˝≤¢+Ï Hê\T>∑T ø±s¡D≤\T+fÒ, X‚wüj·T´

m˝≤ Ä‘·àVü≤‘· #dæø=+≤&ÉT?

177

Hê≥ø£eTT\T

178

ø£wüísêe⁄>±s¡T ªªÁ|ü‹eTµµ, ªªu§eTà @&çÃ+~µµ nqT ¬s+&ÉT Hê≥ø£eTT\T s¡∫+#ês¡T.

ªªÁ|ü‹eTµµ uÛ≤düTì#˚ dü+düÿè‘·eTTq+<äT s¡∫+|üã&çq sêeTø£<∏ë‘·àø£ Hê≥ø£eTTq≈£î

‘ÓqT>∑T ùd‘·. Ç+<äT njÓ÷<Ûä , ns¡D´ø±+&ÉeTT\≈£î ÁbÕeTTKéTT yÓT+&ÉT. uÛ≤düTì

Hê≥ø£eTT\ $•wüº‘·qT—$qï+‘·H˚ Áù|ø£å≈£î\ Vü≤è<äj·TeTT\+<äT dü÷Ï>±, <ÛëÏ>±

Á| üy ˚•+|ü#˚j·TT≥≈£î >±qT nqTyÓ ’q, düV ü≤»‘·«eTT‘√ ≈ £L&çq e÷≥\‘√

s¡+>∑düú\eTTMT<ä |ü\ø£≤ìøÏ M …’q ∫ìï ∫ìï yêø£ eTT\T ≈£Ls¡TÃ≥—Á>∑Væ≤+∫qyê¬s’

ø£èwüísêe⁄>±s¡T≈£L&Ü ‘·eT nqTyê<äeTTqT ∫ìï ∫ìï yêø£éTT\‘√H˚ eT*#ês¡T.

M] nqTyê<äeT+<ä* eTs=ø£ $•wüº‘·: kÕ<Ûës¡DeTT>± eTq bÂsêDÏø£ Hê≥ø£eTT\+<äT

uÛ≤yêy˚X¯eTT\T ‘Ó*j·TCÒj·TT≥≈£î |ü<ä eTT\qT ñ|üjÓ÷–+#Ó<äs¡T, nq>± e÷eT÷\T

düìïy˚X¯eTT\˝À |ü<äéTT\+‘·>± q|üŒe⁄ nqï W∫‘ê´ìï Á>∑Væ≤+∫ dü+düÿè‘·

eT÷\eTT˝À e÷eT÷\T düìïy˚X¯eTT\˝À ≈£L&Ü ñqï XÀ¢ø£eTT\qT e#·qeTT>±H˚

nqTe~+#ês¡T. n<˚ ÁX¯<ä∆‘√ ø=ìï ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À W∫‹øÏ n|üø£s¡¸ø£eTT\T>±

uÛ≤$+∫q yêø£ eTT\qT e÷]Ã Áyêdü÷Ô eT÷˝≤´qTyê<äeTTqT Áu≤¬øÀ¢ ñ+#ês¡T.

eT‘êìøÏ, $\Te\øÏ dü+ã+~Û+∫q eTÚ*ø£ <ës¡Ùìø£ $wüj·÷\qT düŒè•dü÷Ô kÕ–q<˚

M] ¬s+&√ Hê≥ø£eTT ªªu§eTà @&çÃ+~µµ. eT‘·eTT |üP]Ô>± e´øÏÔ>∑‘·eTT. n+<äTe\q

Bì bÕ\q≈£î Á|üuÛÑT‘·« uÛÑT»ã\eTT nedüs¡+˝Ò<äT. Á|ü‘˚´øÏ+∫ eT‘·|üs¡+>± ñqï

kÕe÷õø£ düŒs¡Ù≈£î $T+∫ Á|üuÛÑT‘·«+ eT‘·eTT‘√ dü+ã+<ÛäeTT ô|≥Tºø√≈£L&É<äT. ø±s¡DeTT:

nÏº dü+ã+<ÛäeTT e´øÏÔ kÕ«‘·+Á‘·´ HêX¯HêìøÏ <ë]rdüTÔ+~. e´øÏÔ πøåeTy˚T>±ì

HêX¯qeTT ø√s¡ì Á|üuÛÑT‘·«eTT eT‘· Á|üy˚Tj·TeTT‘√ ‘·q u≤<Ûä´‘·qT ìs¡«Væ≤+#·˝Òì

<Í‘·T+~. á dü÷øå±àìï ‘Ó*j·TCÒj·T≤ìπø ªu§eTà @&çÃ+~µ nqï Hê≥ø£eTT. Ç+<äT˝À

sêE >ö‘·MT|ü⁄Á‘· XÊ‘·ø£]í Væ≤+<ä÷ eT‘ê_Ûe÷ì. uÖ<äT∆*ï u≤~ÛkÕÔ&ÉT. áj·Tq

|ü]bÕ\q˝ÀH˚ Äs¡´ Hê>±s¡T®qT&ÉT uÖ<ë∆sêe÷ìï HÓ\ø=*Œ $<ë´s¡Tú\≈£î $<ä´qT,

s√>∑T\≈£î yÓ’<ë´ìï Á|ükÕ~dü÷Ô ñ+≤&ÉT. sêE ‘·*¢ nsTTq >ö‘·MT u≤˝≤l

uÖ<ë∆qTe÷sTT. ªªeT‘·‘·‘·«+ <äTs¡e>±Vü≤+. sêE\T <ëìCÀ*øÏ b˛sê<äT. ñù|ø£å

eVæ≤+#ê*. <˚«wüeTT ‘·>∑<äT. ñù|ø£å bÕ|ü+ ø±<äT...µµ nì Væ≤‘·e⁄ |ü\T≈£î‘·T+~.

nsTTHê sêE Hê>±s¡T®qT\≈£î <˚X¯ãVæ≤wüÿs¡D •ø£å $~ÛkÕÔ&ÉT. á n<ÛäsêàìøÏ u§eTà—uÖ<äT∆\ Äsê<Ûä <˚e‘·jÓÆTq wü≤Œs¡$T‘ê<˚$—@&ÉTdüTÔ+~. z bÕÁ‘· <ë«sê ªªÄ u§eTà

e÷qe⁄\ eTqdüT‡˝À¢ yÓT~*qHê&˚ ˝Àø£ø£fi≤´D+µµ nì #Ó|æŒdü÷Ô ø£èwüísêe⁄>±s¡T eTqøÏ

eTq ø£s¡Ôyê´ìï düTìï‘·+>± dü÷∫kÕÔs¡T. s¡#·sTT‘· nqï≥T¢>± á Hê≥ø£eTT ñÁ<˚ø±\qT

πs¬ø‹Ô+#·<äT. ø±˙ ˇø£ ns¡úeTTø±ì $#ês¡eTT eTqdüT‡qT Äe]düTÔ+~. Ç+<äT˝À

Á|ü‹Hêj·T≈£î&ÉT Ò&ÉT: e´≈£îÔ\T, e´øÏÔ‘ê«\÷ ø±ø£ πøe\eTT Ä˝À#·q\T, Ä<äsêÙ\T

e÷Á‘·y˚T &Ûûø=+≤sTT. ∫es¡≈£î ‘·Tqø£\e⁄‘êsTT. n+<äTπø á Hê≥ø£eTT eTq

eTdæÔwüÿeTTMT<ä yÓT\¢>± MT≥T‘·T+~... ns¡úeTsT÷´ ne«ì <Ûä«ìì Á|üø£+|ædüTÔ+~...

Ä ‘·s¡+>±\T |ü∫Ã>± eTqdüT‡qT |ü≥Tºø=ì y˚fi≤fl&É‘êsTT...

ªªÁ|ü‹eTµµ, ªªu§eTà @&çÃ+~µµ Hê≥ø£eTT\qT+&ç ø=ìï n+ø£eTT\T bı+<äT|üs¡#êeTT.

179

(Hê+<ä +‘·eTTq dü÷Á‘·<Ûës¡T"&ÉT Á|üy•+#·TqT.)

dü÷Á‘·<Ûës¡T"&ÉT : eTVæ≤düT‘êuÛÑe⁄"&ÉT, düTeT+Á‘·‘·Twüßº+&ÉT, uÛÑ

s¡‘· dü\ø£åàDT+&ÉT, sêeD≤],

j·TÁ|ü‹eT $;ÛwüD≤‘·Tà+&ÉT, düTÁ^e

sêeTT"&ÉT Á|ü‹düs¡Z yÓ÷eTT">±ø£!

(‘Ós¡e+ø£" p∫) |üPE´sê˝≤, jÓTTø£|ü] sTT≥Ts¡eTTà.

qÏ : (Á|üy•+∫) Äsê´, sTT< e∫Ã‹ì.

dü÷Á‘· : |üPE´sê˝≤, sT÷ Xs¡‘êÿ\eTTqT >∑÷]Ã bÕ&ÉTeTT.

qÏ : Äsê´, nfÒ¢ (bÕ&ÉTqT)

dü÷Á‘· : á ø±\eTTq

ø±X ø±X‚j·T ‘·Ï ìyX Vü≤+dæ

düeTà<äeTTàq" »]sTT+#·T ôd’ø£‘·eTT\`

(‘Ós¡ À) Äsê´, Äsê´!

dü÷Á‘· : (Ä\øÏ+∫) Ä", ‘Ó*dæq~.

neìHê<∏äTì kÂ<ÛäeTTàq+<äT eTT~‘·

j·T>∑T#·T dü+ÁuÛÑ$T+#Ó&ÉT Á|ürVü‰]y√ ….

(Çs¡Te⁄s¡T ìÁwüÿ$T+‘·Ts¡T)

Ç~ kÕú|üq

Á|ü‹Vü‰] : (Á|üy•+∫) Äsê´! ø±+#·Tø°j·TT …e]ø£ÿ&É?

ø±+#·Tø°j·TT"&ÉT : (Á|üy•+∫) ne÷à, HH. @$T #j·Te …?

Á|ü‹ : Äsê´, <yêdüTs¡dü+Á>±eTeTTq qÁ|ü‹Vü≤‘· eTVü‰s¡<∏äT …’q <äXs¡<∏ä eTVü‰sêE

˝≤C≤„|æ+#·T#·THêïs¡T:

Á|ü‹eTÁ|ü<∏äe÷+ø£eTT

180

sê ≈£îe÷s¡T …’q sêeT#·+Á<äT\ |ü≤º_Ûùwø±s¡úeTT oÁ|òüTeTT>± dü+uÛ≤s¡eTT\

düeT≈£Ls¡TÃ"&ÉT.

ø±+#·T : eTVü‰sêC≤C≤„|æ+∫q≥T¢ düs¡«eTT dæ<ä∆eTT.

n~>√ #Û·Á‘·eTT, #êeTs¡eTTà \$>√, j·÷eT÷\ uÛÑÁ<ëdüq+,

ã~>√ |ü⁄wü s¡<∏äeTTà, q+~|ü≥Vü≤ e÷à Áπøe, rs√ú<ä≈£î+

uÛÑ<ä&É+ ã\¢<Ó, eT+Á‹bÂs¡>∑DeTT Ÿ |üsê´|ü⁄Ô …’ ì*Œ, s¡

\¢<Ó |üPE´+&ÉT edæwü <•≈£î"&ÉT q<Ûë´dæ+#Ó yBdüú*Hé

Á|ü‹ : düπs.

ø±+#·T : nVü≤√, sêeT#·+Á<äTì |ü≤º_Ûùwø£eTT# Á|ü»\T ø£è‘ês¡Tú\>∑T#·THêïs¡T.

Á|ü‹ : nj·÷´, ‘·«s¡|ü&ÉT"&ÉT.

ø±+#·T : ne÷à, nfÒ¢. (ìÁwüÿ$T+#·TqT)

Á|ü‹ : (eTT+<äTq≈£î q&É∫ ne˝ÀøÏ+∫) nj·÷´, dü+uÛÑeø±, dü+uÛÑeø±!

eTVü‰sêE\ e÷≥>±"C…|æŒ |üPE´˝… ’q |ü ⁄s√Væ≤‘·T\qT>∑÷&É

j·T<∏√|ü#ês¡eTT\#"<ä«s¡ ô|≥Tº&ÉT. (eTi=ø£ #√ÏøÏ" uÀsTT) kÕs¡dæø±,

z kÕs¡dæø±! ˙e⁄ dü+^‘·XÊ\≈£î" uÀsTT sT÷ X¯óuÛÑdüeTj·TeTTq

ø£qT>∑TDyÓTÆq Hê≥ø£eTT‘√ düqï<äT∆˝…’ j·TT+&ÉT"&Éì Hê≥ø°j·TT\≈£î

$qï$+|ü⁄eTT. á˝Àq HqTqTuÀsTT düs¡«eTT dæ<ä∆eTì eTVü‰sêE\≈£î

ìy~+‘·TqT. (ìÁwüÿ$T+#·TqT.)

(e\ÿ\eTT |ü≥Tºø=ì j·Te<ë‹ø£ Á|üy•+#·TqT.)

ne<ë‹ø£ : nu≤“, jÓT+‘·ø£wüºeTT! qe⁄«˝≤≥¬ø’ Hês¡Ns¡ q|üVü≤]+∫ ‘Ó#·TÃ#·Tqï Hêπø

sTT+‘· uÛÑj·TeTT ø£\T>∑T#·Tqï<, ù|sêdü‘√"ãs¡<Ûäq eT|üVü≤]+#·T yê]

¬ø≥T¢+&ÉTH√? mø£dü¬øÿ e÷&Ée\j·TTqì j·TTã˝≤≥eTT. ˇ+≥]ø£‘ÓÔø£~

jÓT≥T¢ kÕ<Ûä eTT?

(dü|ü]yês¡eTT>± d”‘· Á|üy•+#·TqT)

d”‘· : (#˚Ï‘√) zd”, #·÷&ÉT, ne<ë‹ø£ yÓ\ yÓ\" uÀe⁄#·Tqï≥T¢qï~.

ø±s¡Dy˚TyÓ÷?

#Ï : neTà>±s¡÷, |ü]»qeTT düT\uÛÑeTT>±" <ä|ü #j·TTqT >∑<ë! áyÓT jT<√

‘·|æŒ<äeTT #dæj·TT+&ÉTqT.

181

d”‘· : ˝Ò<äT Ò<äT. mø£dü¬øÿe÷&É">√s¡T#·Tqï≥T¢qï~.

ne : (düMT|æ+∫) neTà>±]øÏ »j·TeTT! HqT ìs¡|üsê<ÛäqT.

d”‘· : ìHÓïes¡T Á|ü•ï+∫πs j·Te<ë‹ø±? Ä #‹˝Àì <$T?

ne : ne÷à, sTT~ Hês¡Ns¡.

d”‘· : @\ ‘Ó∫Ã‹$?

ne : s¡+>±\+ø£s¡DeTT eTT–dæq yÓqTø£ qXÀø£øÏdü\j·TyÓTTø£ Ïàì HbÕ<∏ä bÕ*ì

πseeTà>±]q&ç–‹ì. ÄyÓT sTT∫Ãq~ ø±<äT. <ëìøÏ ‘·–qXÊdæ Ô

»s¡T|üe …qì Bìì <Ó∫Ã‹ì.

d”‘· : ‘·|ü#dæ‹$, b˛sTT sTT∫Ãsê.

ne : ne÷à, qe⁄«˝≤≥ ø=q]Ãq|üì.

d”‘· : |æ∫Ã<ëq! ‘·|ü *fÒ¢ ô|+bı+<äTqT. yÓ[fl sTT∫Ãsê.

ne : ∫‘·ÔeTT. (yÓ&É\"uÀe⁄qT)

d”‘· : zd”, sTT≥Tsê...

ne : (e∫Ã) ne÷à!

d”‘· : Ç~ Hê≈£î">∑÷&É q+<äeTT>± qT+&ÉTHê?

ne : #·ø£ÿìyê] ø£ìïj·TT" »ø£ÿ>±H j·TT+&ÉTqT: ø£≥Tºø=qT"&ÉT.

d”‘· : ‘ÓeTTà. (‘ê*Ã) zdæ, sTT|ü&Ó≥T¢qï~?

ne : MT≈£î#ê\ u≤>∑Tqï~. Hês¡Ns¡ ã+>±s¡TNs¡jÓÆTq~.

d”‘· : (#Ï‘√) @yT ˙e⁄ e÷≤&Ée⁄?

#Ï : e÷≥‘√ H$T? á yTì >∑>∑TZs¡T Ò #ê≥T#·Tqï$.

d”‘· : zd”, n<ä›eTT ‘ÓeTTà.

#Ï : ∫‘·ÔeTT, (b˛sTTe∫Ã) ne÷à, sTT~>√ j·T<ä›eTT.

d”‘· : n<ä›eT≥T¢+&ÉìeTTà, (#ÏeTTKeTT#·÷#·T#·T) @<√ #Ó|üŒ"<ä\∫q≥T¢Hêïe⁄?

#Ï : ne÷à, ˇø£e÷≥ $+Ïì. ø£+#·TøÏ u≤˝≤ø£j·T´>±s¡T, ªn_Ûùwø£ eT_Ûùwø£µ

eTqT#·THêïs¡T.

¬s+.# : (Á|üy•+∫) ne÷à, Á|æj·Tyês¡Ô! Á|æj·Tyês¡Ô!

Á|ü‹eT

182

d”‘· : m+<äT\πø j·T+‘· j·TTã˝≤≥eTT?

¬s+.# : sê≈£îe÷s¡T\≈£î |ü≤º_Ûùwø£eTT.

d”‘· : e÷eT>±]øÏ" >∑TX\yTø£<ë?

¬s+.#Ó : yêπs dü«j·TeTT>± q_Ûùwø£eTT »]|æ+#·T#·THêïs¡T.

d”‘· : Ç~ ¬s+&Ée XóuÛÑyês¡Ô. ˇ&ç |ü≥TºeTT.

¬s+.# : ∫‘·ÔeTT. (ˇ&ç|ü≥TºqT. d”‘· ‘·q j·÷uÛÑs¡DeTT\qT ˇ*∫ sTT#·TÃqT.)

#Ï : ne÷à, q>±sê ÁyÓ÷"‘·e …qTqï~!

d”‘· : ne⁄qT, n<.

#Ï : ˇø£kÕ] ÁyÓ÷– j·÷"–b˛sTTq~.

d”‘· : n_Ûùwø£eTTq ø±+ø£yT$T ø±H√|ü⁄H√! sê#·q>∑s¡T\ ãVüQ$X‚wüeTT\T

bı&ÉeTT#·T+&ÉTqT>∑<ë!

#Ï : ne÷à, sê≈£îe÷s¡Tq≈£î |ü≤º_Ûùwø£eTT >±$+∫ eTVü‰sêE\T eqeTTq

πø>∑T<äTs¡ì $+Ïì.

d”‘· : nfÒ¢ìj·T~ j·T_Ûùwø√<äø£eTT>±<äT ` eTTUÀ<äø£eTT.1

(sêeTT"&ÉT Á|üy•+#·TqT)

sêeTT : (‘·q˝À) eT+>∑fi¯‘·÷s¡´eTT\T yÓTTs¡j·TT#·Tqï$. >∑Ts¡T»qeTT e∫Ã

≈£Ls¡TÃqï~. uÛÑÁ<ä|”sƒ¡eTTqH˚qT+Ïì eT÷"|ü⁄\ ô|’¬ø‹Ô e+#·T#·Tqï

ø£\X¯eTT\ eTTKeTT\ qT+&ç rs¡ú»\eTT\T C≤\TyêiT#·Tqï$. Ä

düeTj·TeTTq eTVü‰sêE qqTï"_\∫ |ü+|æyÓ ’#ÓqT. n|üŒÏ Hê

ìã“s¡eTTq≈£î »qeTT $dæà‹ bı+<ÓqT. ‘·+Á&çe÷≥qT ø=&ÉT≈£î

bÕ*+∫q#√ $d ü àj · T eT+< äe\dæq < ˚eTTqï~? ª ªe‘ê‡,

j·T_Ûùwø£$T|üŒÏøÏ $s¡‘·eT>∑T">±ø£,µ j·Tì eTVü‰sêE dü«j·TeTT>± qqTï

M&ÉTø=\T|ü Hê eTqdüT‡q uÛ≤s¡eTT ‘=\"–qf…Æ¢q~. n<äèwüºeXeTTqH

HÓ|üŒÏj·T≥T¢ sêeTT"&ÉH. eTVü‰sêE eTVü‰sêCÒ. (Á|üø±XeTT>±) Ç~>√

d”‘·qT <ä]Ù+‘·TqT.

ne : sê≈£îe÷s¡T\T e#·TÃ#·THêïs¡T. Hês¡Ns¡ j·TfÒ¢j·TTqï~.

d”‘· : Ä", Äs¡ |ü⁄Á‘·T Ò! ( Ò∫) Äs¡ |ü⁄Á‘·T\≈£î »j·TeTT!

sêeTT : yÓTÆ~∏©, ≈£Ls¡TÃ+&ÉTeTT.

183

d”‘· : nfÒ¢. (≈£Ls¡TÃ+&ÉTqT)

ne : ne÷à, sê≈£îe÷s¡T\ywü eT|üŒÏ<. n~j·Tã<ä›yTyÓ÷?

d”‘· : nÏºyês¡T nã<ä›e÷&És¡T. sêC≤+‘·'|ü⁄s¡eTT\ ãVüQeè‘êÔ+‘·ø£*‘·eTT\T

>∑<ë!

sêeTT : yÓTÆ~∏©! jT$T #Ó|üø=qT#·THêïs¡T?

d”‘· : @$Tj·TT Ò<äT, ªn_Ûùwø£ eT_Ûùwø£µeTì #Ï #Ó|ü#·Tqï~.

sêeTT : ˙ ≈£î‘·÷Vü≤\eTT uÀ<Ûä|ü&çq~. n_Ûùwø£yês¡Ô j·T<∏ës¡úyT. >∑Ts¡T»Hêe÷‘·à

Á|üuÛÑè‘·T\ düeTø£åeTTq eTVü‰sêEø√dü\ sêC≤ýêdüT\ dü+øÏå|üÔdüe÷yXeTT

»s¡|æ |æqïHê"Ï #·qe⁄#˚" <=&Éô|’ qqTï >∑÷s¡Ã´+&É" u…≥Tºø=ì

e÷‘·è>√Á‘·eTT dæï>∑›eTT>± dü+uÀ~Û+∫ sê»éTT Á>∑Væ≤+|ü⁄eTì |ü*¬øqT.

d”‘· : n|ü&Üs¡ |ü⁄Á‘·T ÒeTì]?

sêeTT : @eT+Ïqì ˙ j·T÷Vü≤?

d”‘· : Ç+#·Tø£j·TT e÷i≤&Éø£ ì≥÷º]Ã eTVü‰sêEbÕ<äeTT\ô|’ Hês¡ |ü⁄Á‘·T"&ÉT

Áyê … qqTø=+<äTqT.

sêeTT : #·ø£ÿ>± q÷Væ≤+∫‹$. (‘·T\ó\Ts¡>∑T <ä+|ü‘·T\s¡T<äT>± qT+<äTs¡T.)

‘·+Á&ç>±] bÕ<äeTT\ô|’" ã&ç‹ì. ô|’qT+&ç Ádü$+#·T yê] u≤wüŒeTT\‘√"

Á–+~øÏ"C≤\TyêiT Hê j·TÁXóe⁄\‘√ Hø£ø±\eTTq Hê os¡eTT, yê]

bÕ<äeTT\T"<ä&çdæq$.

d”‘· : ‘·s¡Tyê‘·?

sêeTT : n|ü&ÉT HqT yê] j·TqTqj·Tyêø£ eTT\ ø£+^ø£]+|üHÓ’‹ì. yês¡T ‘·eT

j·÷düqï»sê<√wüeTT\>∑T ÁbÕDeTT\ô|’ H=Ïº&ç].

d”‘· : ‘·s¡Tyê‘· ‘·s¡Tyê‘·?

sêeTT : \ø£åàDXÁ‘·T|òüTTï\_Ûùwø£|òüT≥eTT\T ¬>’ø=ì]. ø£ ïs¡Tì+#·T#·T eTVü‰sêE\T

dü«j·TeTT>± #Û·Á‘·eTT"ãÏº]. Ç+‘·˝À ‘=+<äs¡>± eT+<∏äs¡ e∫Ã

eTVü‰sêE\ #Ó$˝À H$TjÓ÷ #Óô|ŒqT. HqT eTVü‰sêEqT >±HÓ’‹ì.

d”‘· : Ç< Hê≈£î"Á_j·TeTT. eTVü‰sêE\T eTVü‰sêE Ò, Äs¡ |ü⁄Á‘·T ≤s¡ |ü⁄Á‘·T Ò.

sêeTT : yÓTÆ~∏©, q>∑ Ò\ rdæyÓ’∫‹$?

d”‘· : Ò<äT, Ò<äT ` Ç|ü& <Ûä]+‘·TqT.

Á|ü‹eT

184

sêeTT : Ç+‘·≈£îeTTHï rdæj·TT+<äTe⁄. uÛÑT>∑ïeTT …’q ø£s¡íbÕXeTT\T, >ös¡e‘·eTT …’q

eTT+CÒ‘·T\T, ˇø£s¡|ü⁄\T <=\">∑ì j·T+>∑eTT\T #ê≥T#·TH j·TTqï$.

d”‘· : e÷≥ HÓ–Z+#·Tø=qT≥˝À Äs¡ |ü⁄Á‘·T\T düeTs¡Tú\T.

sêeTT : n\+ø£]+#·Tø=qTeTT. HqT <äs¡ŒDeTT |ü≥Tºø=+<äTqT. n<ä›eTTq |ü\ÿ\

eTT\≥T¢ >∑ì|æ+#·T#·Tqï$. Ç$ dü÷s¡ øÏs¡DeTT˝≤? Ä", qe⁄«#˚‘·H˚

Á>∑Væ≤+∫‹ì. Ç~ Áø°&Éj·÷, Áe‘·Bø£åj·÷? ne<ë‹ø±, jT$T~?

ne : <yê! n+<äeTT>± qT+&ÉTHê Ò<ë j·Tì #·÷&É">√] <$>±s¡T <Ûä]+∫].

sêeTT : yÓTÆ~∏©, j˚T$T~? Çøå±«≈£î ≈£î\eè<äT∆\ j·T\+ø±s¡eTT <Ûä]+∫‹yê?

e÷≈£îqT Á_j·TyT, ‘ÓeTTà.

d”‘· : e\<äT e\<äT, Äs¡ |ü⁄Á‘·T \eT+>∑fi e÷&É"<ä>∑<äT.

sêeTT : yÓTÆ~∏©, jT\ yê]+‘·Te⁄?

d”‘· : n_Ûùwø£ e÷"–b˛sTTq sT÷ düeTj·TeTTq$ j·TeT+>∑fi Á|ü<äeTT\≥T¢

‘√"#·T#·Tqï$.

sêeTT : |ü]Vü‰düdüeTj·TeTTq eTqdüT‡qT >∑wüºô|≥Tºø=q≈£îeTT. e⁄ <Ûä]+∫q|ü&

Hê j·Ts¡›XØs¡eTT <Ûä]+∫q~. (‘Ós¡ À) njÓ÷´, eTVü‰sêE, eTVü‰sêE!

d”‘· : Äs¡ |ü⁄Á‘ê, jTeT~?

sêeTT : ($ì) Ád”Ô |ü⁄s¡Twüß\T >=\T¢eTqT≥ eT÷\eTTqπø eTT|üe∫Ãq≥T¢. n<yÓ÷

yÓ+≥H ‘Ó*dæø=qT"&ÉT.

ø±+#·T : (Á|üy•+∫) s¡øÏå+|ü⁄eTT ≈£îe÷sê s¡øÏå+|ü⁄eTT.

sêeTT : me]ì?

ø±+#·T : eTVü‰sêEqT.

sêeTT : eTVü‰sêEHê? n≥¢sTTq Hø£XØs¡ dü+øÏå|üÔeT>∑T |üè~∏ $qì #Ó|ü"&ÉT.

á $|ü‹Ô jÓTe]e\q?

ø±+#·T : dü«»qeTTe\q.

sêeTT : dü«»qeTTe\qHê? ø£≥ø£≤! Á|ürø±s¡yT Ò<äT. |ü>∑yê"&ÉT XØs¡eTTq

yÓTT‘·TÔqT. dü«»qeTT Vü≤è<äj·TeTTq yÓTT‘·TÔqT. Ç+‘· dæ>∑TZ#≥T>±qTqï

sT÷ dü«»qXã› yê#·T´ …es¡T?

185

ø±+#·T : |üPE´sê\T ¬ø’ø£eTà>±s¡T.

sêeTT : @$T, neTà>±]e\qHê? nsTTq q~ XóuÛÀ <äs¡ÿyT ø±e\j·TTqT

ø±+#·T : n<Ó≥T¢?

sêeTT : uÛÑs¡Ô sTT+Á<ädüe÷qT"&ÉT. HqT |ü⁄Á‘·TÔ"&ÉqT. ÄyÓT≈£î" >√s¡"<ä–q~ jT$T

j·TT+&ÉTqT? nø±s¡ eTTq πø\ jÓTT&ç>∑≥TºqT?

ø±+#·T : ≈£îe÷sê, ≈£îÏ\eTT\>∑T Ád”Ô ãT<äT∆\+<äT ˙ãT»uÛ≤e e÷s√|æ+|ü≈£îeTT.

ÄyÓT e÷≥\e\qH ø£<ë ˙ j·T_Ûùwø£ e÷"–b˛sTTq~.

sêeTT : Äsê´, n+<äT yT Ò ø£\<äT.

ø±+#·T : n<Ó≥T¢?

sêeTT : eTVü‰sêEq≈£î" <äb˛eq>∑eTqeTT ‘=\"–q~. ‘·+Á&ç#ê≥T _&É¶HÓ’ HqT

u≤\éTqTuÛÑ$+‘·TqT. Á|ü»\≈£î qeuÛÑ÷|ü‹ X¯+ø£>∑\T>∑<äT. $X‚wæ+∫

Hê düVü≤√<äs¡T\T |ü]uÛÀ>∑e+∫‘·T\T >±s¡T.

ø±+#·T : |æ\Teì ù|s¡+≥eTTq≈£î e∫Ã uÛÑs¡‘·Tq≈£î sêC≤´_Ûùwø£eTT >±$+|ü⁄eTì

j·÷yÓT |ü*øÏq~. n+<äT˝ÀuÛÑeTT Ò<ë?

sêeTT : Äsê´, Hêj·T+<ä* |üø£åbÕ‘·eTTq" ã\Tÿ#·THêïπsø±ì dü‘· eTTqT >∑T]Ô+|ü

≈£îHêïs¡T. z*>±"ã&Édæq sê»éTTqT |ü⁄Á‘ês¡úyÓTÆ ø√]q#√ HêyÓT˝À

˝ÀuÛÑeTTqï~! k˛<äs¡T\ sê»´ eT|üVü≤]+#·T Hê≈£îe÷Á‘·eTT Ò<äT!

ø±+#·T : eTiÏ...

sêeTT : Ç+ø£ e÷‘·è<ä÷wüDeTT H $q"<ä\"#·Tø√ Ò<äT. eTVü‰sêE eè‘êÔ+‘·eTT

#Ó|ü"&ÉT.

ø±+#·T : n|ü&ÉT XÀø±‹Xj·TeTT# e÷≤&É Òø£ eTVü‰sêE Vü≤düÔdü+»„#‘·H qqTï

ã+ô|qT. n_ÛeT‘·yT~jÓ÷ j·TT+&ÉTqT. n+‘· ÀH j·÷j·Tq eT÷]Ã¤ …¢qT.

sêeTT : mf…º≥÷º, eT÷]Ã¤ …¢Hê?

(‘Ós¡ À)

ªªmf…º≥÷º, eT÷]Ã¤ …¢Hêµµ j·Tìj·÷? sêEyÓ÷Vü≤eTT düVæ≤+|üH√, <äj·TqT

M&ç <ÛäqTe+<äTø=eTTà.

sêeTT : nøå√uÛÑýÓTÆq \ø£åàD≤s¡íeeTT HÓes√ ø£\"∫]. (n‘·"&ÉT ø√|æ+#ÓHê

q÷s¡T«s¡ô|≥Tº.)

Á|ü‹eT

186

\ø£åàDT : (Á|üy•+∫) ªªmf…º≥÷º, eT÷]Ã …¢Hêµµ j·Tìj·÷? sêEyÓ÷Vü≤eTT düVæ≤+|üy√,

<äj·TqT M&ç <ÛäqTe+<äTø=eTTà. eTè<äT\ dü«uÛ≤e⁄ì HÓ\¢yês¡T ìfÒ¢

|ü]uÛÑ$+‘·Ts¡T. MT≈£î s¡T∫+|ü<ì qqTï e<ä\T"&ÉT. eTq\qT e+∫+∫q

sT÷ ˝Àø£eTTqT j·TTers¡Væ≤‘·eTT >±$+‘·TqT.

d”‘· : XÀøÏ+|üe\dæq sT÷ düeTj·TeTTq kÂ$TÁ‹ $\¢+<äTø=Hêï"&ÉT. mqï"&ÉTqT

Òì sT÷ dü+s¡+uÛÑ yT$T?

sêeTT : düT$TÁ‘êq+<äHê, jT$T~?

\ø£åàDT : @e÷? Áø£eTÁbÕ|üÔeT>∑T sê»´ eTeVü≤è‘· eT>∑T#·Tqï~. qè|ü⁄"&√

XÀ#ê´edüú À qTHêï"&ÉT. Ç|ü&ÉTqT dü+<Vü≤e÷? Ç~ ø£åeTj·÷, dü+ø£\Œ

sêVæ≤‘· e÷?

sêeTT : kÂ$TÁr! Hê sê»´ÁuÛÑ+XyT ˙≈£î" ãìô|≥Tº#·Tqï#√ ˙e⁄ |üdæyê"&Ée⁄.

uÛÑs¡‘·T"&ÉT sêC…’qqT yTyÓTÆqqTH=ø£ÿfÒ. ≈£î" C≤|üHÓ’|ü⁄D eTTqï<ä+<äTyì

sê»>∑TuÛÑs¡‘·Tì" >±#·Tø=ìj·TT+&ÉTeTT.

\ø£åàDT : n\Tø£ Hê"|ü⁄ø√C≤\HÓ’‹ì. ø±ì+&ÉT, yÓfiófl#·THêïqT. (ãj·T\T<iTqT)

sêeTT : ì≥\‘·°dæú‘·yÓTÆq \ø£åàDTì $ø£≥ÁuÛÑT≈£îÏ $~Ûe˝… eTT˝À¢ø£eTT\qT

<äVæ≤+#·Tq≥T¢qï~. düT$TÁ‘êq+<äHê!

\ø£åàDT : Äsê´! (<ë|ü⁄q≈£î e#·TÃqT)

sêeTT : ˙≈£î ìã“s¡eTT >∑*–+|ü" C…|ü#·THêïqT. Ç|ü&ÉT #Ó|üeTT:

bÕ*‘· dü‘·T´ …’q >∑Ts¡TbÕ<äT\ô|’ <ÛäqT yÓ‘·TÔyê"&ÉH√?

z*<ÛäqeTTà |ü⁄#·TÃø=qT#·Tqï |ü$Á‘· dü$Á‘· eT÷]Ôô|’"

>√\qT ãT‘·TÔH√? uÛÑs¡‘·T" >∑÷]$Tk˛<äs¡T <√wüu≤VüQ´ìHé

>∑÷\T‘·TH√? jÓT&É+<ä s¡T∫>=\TŒq<Ój·T´~ sT÷ Á‘·j·T+ãTqHé?

\ø£åàDT : qHÓïiT+>∑ø£ j·TTbÕ\+_Û+#·T#·THêïs¡T. eTVü‰πø¢XeTT\ ø±düŒ<äeT>∑T sê»´

yÓTe«s¡T >√s¡T#·THêïs¡T? Äs¡T´"&ÉT |ü<äTHê\Tπ>+&É ¢ s¡D´eTTq

edæ+|üe˝…q"≥!

sêeTT : ø±e⁄qH ø±"uÀ\T ‘·+Á&ç>±s¡T eT÷]Ã¤*¢]. nVü≤√, nXø£Ô‘· Á|üdüTŒ¤≥yÓTÆq~.

(d”‘·qT p∫) yÓTÆ~∏©, eT+>∑fi≤s¡úeTT>± ˙yÓT jÓTTdü+–q e\ÿ\eTT*≥T

<ÓeTTà. nq´ qè|ü⁄\T ‘=&É"– j·÷#·]+|üì <Ûäs¡à e÷#·]+‘·TqT.

187

d”‘· : Äs¡ |ü⁄Á‘·T\T d”«ø£]+‘·Ts¡T>±ø£.

sêeTT : yÓTÆ~∏©, ˙ |üPìø£ jT$T?

d”‘· : MT≈£î düVü≤<Ûäs¡à#ê]DÏ>∑<ë!

sêeTT : ˇ+≥]>±">∑<ë yÓ&É\e\dæq~!

d”‘· : ø£qTø£H MTyÓ+≥ e‘·TÔqT.

sêeTT : edæ+|üe\dæq~ j·Ts¡D´eTTq.

d”‘· : n~jT Hê≈£î" Áu≤kÕ<äeTT.

sêeTT : n‘·Ôe÷eT\≈£î ùde #j·Te\dæj·TTqï~.

d”‘· : yê]¬ø’ <e‘·\≈£î qeTdüÿ]+‘·TqT.

sêeTT : \ø£åàD≤, sT÷yÓTqT yê]+|ü⁄eTT.

\ø£åàDT : yÓT#·Ã"<ä>∑T|ü≥Tºq ˙yÓTqT yê]+|ü eTqdüT>=\Œ≈£îqï~. sêVüQ|”&É

j·T+<äTqT ‘ês¡ #·+Á<äTì qqTdü]+#·T#·Tqï~. ≈£L\T#·Tqï eèø£åeTT‘√"

>∑÷&É\‘· uÛÑ÷$Tô|’" ã&ÉT#·Tqï~. |ü+ø£\>∑ïyÓTÆq >∑CÒ+Á<äeTTqT >∑πsDTe⁄

$&ÉTe≈£îqï~. $TeTàqTdü]+#·T#·T ˙yÓT <Ûäs¡à e÷#·]+#·TqT. Ád”Ô\T

uÛÑs¡ÔèHê<∏ä\T >∑<ë!

#Ï : (Á|üy˚•+∫) neTà>±]øÏ »j·TeTT! H˚|ü<∏ ä´bÕ*ì πseeTà>±s¡T

Á| üD≤eT| üPs ¡«ø £eTT>± ìy˚~+#·Tø=qT# ·THêïs ¡ T : ªne<ë‹ø£

dü+^‘·XÊ\qT+&ç Hês¡Ns¡\qT õ+#·Tø=ì e∫Ãq~. Ç$>√ eTiÏø=ìï

yê&Éì Hês¡Ns¡\T, nø£ÿi≈£î e#·TÃ">±ø£.µµ nì.

sêeTT : uÛÑÁ<äTsê˝≤! ‘ÓeTTà. áyÓT dü+‘·Twüº: yT eTs¡Tú\eTT.

#Ï : sê≈£îe÷s¡T \qTÁ>∑Væ≤+‘·Ts¡T>±ø£. (Ç∫Ã ìÁwüÿ$T+#·TqT. sêeTT"&ÉT yêìì

Á>∑Væ≤+∫ <Ûä]+#·TqT.)

\ø£åàDT : Äs¡T´"&ÉqT Á>∑Væ≤+|üe …. eg uÛÑ÷wüDe÷˝≤´<äT\+<äT dü>∑$T#·TÃ#·T+&ÉT

MTs¡T Hês¡Ns¡qT H"&=ø£ÿπs <Ûä]+#·T#·THêïs¡T. Ç<$T Hê´j·TeTT?

sêeTT : yÓTÆ~∏©, sT÷‘·ì yê]+|ü⁄eTT.

d”‘· : kÂ$TÁr, $s¡$T+#·Tø√ej·÷´!

\ø£åàDT : ne÷à, >∑Ts¡TbÕ<äT\ XóÁXSwüqT MT s=ø£ÿπs #j·T">√s¡T#·THêïsê? <äøÏåD

bÕ<äeTT MT≈£î, düe´bÕ<äeTT Hê≈£î.

Á|ü‹eT

188

d”‘· : Äs¡ |ü⁄Á‘·T \qTÁ>∑Væ≤+|ü⁄"&ÉT. kÂ$TÁ‹ dü+ø£≥|ü&ÉT#·THêï"&ÉT.

sêeTT : düT$TÁ‘êq+<äHê! e\ÿ\eTT ‘·|üdü‡+Á>±eTø£e#·eTT, ìj·TeT

>∑C≤+≈£îXeTT, Ç+Á~j·÷X«K©qeTT, <Ûäs¡às¡<∏äkÕs¡~∏, Á>∑Væ≤+|ü⁄eTT.

\ø£åàDT : nqT>∑èV”≤‘·T"&ÉqT. (Á>∑Væ≤+∫ <Ûä]+#·TqT)

sêeTT : á eè‘êÔ+‘·eTT $qï bÂs¡T\‘√ sê»e÷s¡ZeTT ÁøÏøÏÿiÏdæb˛sTTq~.

zdü]\T¢"&ÉT, zdü]\T¢"&ÉT.

\ø£åàDT : eTT+<äTHq]¬><äqT. ‘=\">∑T"&ÉT. ‘=\">∑T"&ÉT.

sêeTT : yÓTÆ~∏©, yT*eTTdüT">∑T ‘=\"–+|ü⁄eTT.

d”‘· : nfÒ¢. (‘=\"–+#·TqT)

sêeTT : u≤wüŒø£\Twæ‘·eTTKT˝…’q jÓ÷ bÂs¡T˝≤sê! j·T»„eTTq, $yêVü≤eTTq,

e´düqeTTq, eqyêdüeTTq Ád” Ô\qT <ä]Ù+#·T≥ <√wüeTT>±<äT.

áø£\Á‘·eTTqT ôd’«s¡eTT>±"ã]øÏ+|ü⁄"&ÉT.

ø±+#·T : (Á|üy•+∫) ≈£îe÷sê. e\<äT e\<äT ` yÓ&É* b˛e\<äT.

nÁ>∑»ùdïVæ≤ \ø£åàDT+ &ÉqT>∑$T+|ü

q‹e‘√ ˙e⁄ eqyêdü eTs¡T>∑Tyês¡Ô

qè|ü⁄"&ÉT $ì Js¡íø±qq~«|üeTTuÛ≤‹

Ò∫ e#·TÃ øå√D°πsDT*|ü⁄Ô" &É>∑T#·T.

\ø£åàDT : Äsê´!

Ns¡e÷Á‘√‘·ÔØj·TeTT Ÿ #Ó]$ $|æq

yT>∑T e÷j·T+<äT MøÏå+|ü H$T >∑\<äT?

sêeTT : yT$T#·≥T yêdæb˛sTTqMT"<ä uÛÑq$T

C≤ì ø£qT">±ø£ e÷ •s¡'kÕúqeTT\qT.

(m\¢s¡T ìÁwüÿ$T+‘·Ts¡T.)

Ç~ Á|ü<∏äe÷+ø£eTT

189

u§eTà @&çÃ+~

(Hê\T>∑e n+ø£+)

$Vü‰s¡+. Ç\ø√fifl #·|üfiófl. ñ+&ÉT+&ç, ô|<ä› ô|≥Tºq ñs¡TeTT\T, bÕ<ë\ düe«&ç.

n|ü& düe÷<Ûä edüúqT+∫ yT˝§ÿqï Hê>±s¡T®qT&ÉT ø£qTï\T $∫Ã ÁbÕ+‘·<ë«sê uÛÑ÷$TyÓ’|ü⁄

#·÷kÕÔ&ÉT.

Hê>± : mes¡~?... ...e‘ê‡, Äs¡ <e! ˙yø£<ë? sêej·÷´, sê!

Äs¡´ : >∑Ts¡T<e⁄\≈£î qeTkÕÿs¡+.

Hê>± : j·TXd”«uÛÑe! yÓ\T|ü\H ì\ã&Ü¶e⁄?

Äs¡´ : ‘·eT Á|üXÊ+‘·‘·≈£î uÛÑ+>∑+ ø£*–+#·≥+ Ò<äTø£<ë?

Hê>± : Ç+¬ø+‘· Ábı<äT›qï<√?

Äs¡´ : >=s¡ø=j·T´*|ü& bı&ç#êsTT.

Hê>± : Ç|üŒ&ÉT yÓ’<ä XÊ\˝À ñ+&Ée\dæq yê&Ée⁄ ø£<ë?

Äs¡´ : ne⁄qT. ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î n˙ï >∑Ts¡T‘. sêVüQ\uÛÑÁ<äTì ì*|æ e#êÃqT.

Hê>± : Hêj·THê ˙ eTqùd‡<√ yê´≈£L˝+>± ñqï≥T¢+~! ø±s¡D+?

Äs¡´ : @MT Ò<äT. áHê&ÉT m≥T #·÷∫Hê eTVü‰j·÷HêìøÏ XÁ‘·Te⁄ Ò Ç≥T ÁXÊeø£

j·÷qT\T, n≥T HÓ’j·÷sTTø£yÓ’X‚wæø£ kÕ+KT´\T, eTs=ø£yÓ’|ü⁄q XÊπøÔj·TT\T,

ys=ø£yÓ’|ü⁄q ìÁs¡Z+<∏äT\T. Ms¡T #ê\πsyÓ÷qì eTVü‰uÛÖeTT&û XÊ‘·ø£]í ≈£L&É

ø£‘·TÔ\T q÷s¡T‘·THêï&ÉT. ˇø£ÿyê<äã\yT s¡ø£åø£yÓTÆ‘ Hêe+Ï yê&=ø£&ÉT #ê\T.

ø±ì XÊÁ‘·e+ |üXóã\+‘√ $»è+_ÛdüTÔ+~. áeTVü‰j·÷q yTeTe⁄‘·T+~?

á $Vü‰sê\T, á _Û≈£åîe⁄\T, á eTVü≤√qï‘· XÊgdü+|ü<ä HêeTs¡÷bÕ\T

Ò≈£î+&Ü e÷&çb˛e\dæ+<Hê? ø=+&É+‘· <Ó’e+ MTs¡T+&É>± Ç~ »s¡>∑≥+

<ës¡TD+. MT≈£î Á|ü»„ ñqï~. ÁbÕuÛÑe+ ñqï~. eTVü‰j·÷q+˝À n#·+#·\

ÁX<ä∆ ñqï~. nsTTHê ñù|øÏådüTÔHêïs¡+fÒ @eTqTø√yê*. á eTVü‰j·÷q _Û≈£åîø√Ï

<Ísê“¤>∑ + ø±ø£b˛‘!

Hê>± : Hêj·THê, Ç|ü&ÉT e÷≤&ç+~ Äs¡ <e⁄&Hê?

Äs¡´ : ø±<äT ø±D<e⁄&ÉT. n<ø£<ë MTs¡quÀ‘·Tqï~?

190

Hê>± : @$T »]–+<$TÏ?

Äs¡´ : MT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü á l |üs¡«‘· $Vü‰s¡+˝À @yÓTÆHê »s¡T>∑T‘·T+<ë? »s¡>∑≤ìøÏ

M\T+<ë?

Hê>± : Hêj·THê, ÄeT÷\ _Û≈£åî<ä+&É+ ñqï~ ø±düÔ n+<äTø√

Äs¡´ : (»+≈£î‘√) <ìøÏ?

Hê>± : Hê≈£L ˇø£kÕ] $\j·T‘ê+&Ée+ #j·÷\ì ñqï~.

Äs¡´ : ø£å$T+#·+&ç, ÄyX+˝À @<√ nì yXÊqT.

Hê>± : dæÔ$T‘·|ü&Ü¶e⁄ ø£<ë! Ç|ü&ÉT #Ó|ü @$T »]–+~?

Äs¡´ : |ü~Hêfifl ÁøÏ+<ä≥ HÁ‘·yÓ’<ä + ø√dü+ ˇø£ s√– e#êÃ&ÉT.

Hê>± : j·TTe≈£îì yÓ+≥ u…≥Tºø=ì e∫Ãq eè<˚ ∆ø£<ë! ù|πs$TÏ #ÓbÕà? Ä

k˛eT<˚e⁄&˚Hê?

Äs¡´ : ne⁄qT. ø±ì n‘·ì ndü\Tù|s¡T n~ø±<äT.

Hê>± : eT]

Äs¡´ : yê‘ê‡´j·TqT&ÉT.

Hê>± : yê‘ê‡´j·TqT&Ü? @ yê‘ê‡´j·TqT&ÉT?

Äs¡´ : meì yê<äK+&Éq ø√dü+ $Á>∑Vü≤yê´e]Ôì ‘·<ë«K´ ÁyêXÊs√ Ä yê‘ê‡´j·TqT&ÉT.

dü«eT‘· düeTs¡úq ø√dü+ $‘·+&Éyê<ä+ $~Û+∫q ≈£åîÁ<äT&ÉT, bÕ\≈£î\≈£î <Ûäsêà

<Ûäsêà\‘√ bÕ|ü|ü⁄D≤´\‘√ Á|üyTj·T+ ñ+&Ésê<äì ô|ò÷wæ+∫q nqs¡ú XÊgø£s¡Ô.

Hê>± : n˝≤>±!

Äs¡´ : n+‘ø±<äT. XÊ‘·ø£]íøÏ Á|ü<ÛëHêe÷‘·T´&ÉT.

Hê>± : yê‘ê‡´j·TqT&Éqï eT+Á‹ ñqï≥T¢ $q Ò<?

Äs¡´ : yê‘ê‡´j·TqT&Éï~ e÷s¡Tù|s¡T. ndü\T ù|s¡T eT\¢Hê>∑T&ÉT.

Hê>± : Ç<ä+‘ê ¬ø˝≤ ‘Ó*dæ+~?

Äs¡´ : n‘·ì Á|üeè‹Ô yÓTT<äÏqT+∫ nqTe÷HêdüŒ<ä+>± ‘√∫+~. Hê\TZHêfifl ÁøÏ+<ä≥

sêÁ‹yfi <äTs¡“¤s¡yÓTÆq H=|ü\+fÒ e÷<äø£Á<äe´ $T#êÃqT. Ä eT‘·TÔ À |ü&çø=+‘·

yê– yXÊ&ÉT.

Hê>± : n‘·ì bÕsƒ¡+ n‘·ìπø n|üŒ–+#êeqï e÷≥!

191

Äs¡´ : >∑Ts¡T<˚e⁄\T ø£å$T+#ê*. Ädæú‹˝À ñqï s√–øÏ eTs¡\ Ä eT+<˚ Çe«≥+

ÁX‚jÓ÷<ëj·Tø£+ ø±<äì sêÁ‘·T\T H˚H˚ |üs¡´y˚ø£åø£ $~Û d”«ø£]dü÷Ô e#êÃqT.

_>∑ã≥Tºø=ì sT÷ πsjT ìÁ<ä À ‘·‹e÷à $X‚cÕ\T ø£\e]+∫ yXÊ&ÉT.

Hê>± : n˝≤>±?

Äs¡´ : ÇÏºyêìøÏ kÕ«dü ú´+ #˚≈£L]Ã |ü+|ü≥eT+fÒ eTè‘·T´e⁄qT uÖ<ä ∆+ô|’øÏ

Á|üjÓ÷–+#·≥yT ø£<ë?

Hê>± : Ç|ü&ÉT @$T #<ëeT+≤eTT?

Äs¡´ : n|üø±s¡+ #j·÷\ì sT÷ H√Ï‘√ #Ó|üŒ ÒqT. ø±ì ∫øÏ‘·‡ e÷e\¢ ø±ì|üì

j·Tì #Ó|æŒy˚dæ yÓ+≥H˚ $Vü‰s¡+qT+∫ |ü+|æy˚j·T≥+ ÁX‚jÓ÷<ëj·Tø£eTì

‘√düTÔqï~, Á|üø£ÿ˝À ø±\Hê>±ìøÏ ‘ê$e« ÒeTT.

Hê>± : (e÷≤&É&ÉT.)

Äs¡´ : Ç+ø± Ä˝À∫düTÔHêïsê?

Hê>± : eTq+ bÕwü+&ÉT\eT˙, bÕ|üø£s¡Tà\eT˙ Äj·Tq qeTàø£+. uÖ<ä∆ K+&ÉHêìøÏ

ãT~∆ã\+ sê»ø°j·Tã\+ düs¡«+ yÓ∫ÃdüTÔHêï&ÉT. sêE eTqdüT $]∫, #Ó]∫,

uÖ<äT∆\ô|’ ø£‹Ô ø£Ïº+#ê&ÉT. nÏºyê&ÉT #·÷dü÷Ô #·÷dü÷Ô $Vü‰sêìøÏ m+<äT≈£î

e∫Ãq≥T¢?

Äs¡´ : eTq≈£î ø£fi¯ófl˝Òe˙! ñHêï ‘˚*ø£>± e+∫+#·e#·TÃqqï <äTs¡Vü≤+ø±s¡+

ñ+&Ée#·TÃqT. Ò<ë uÖ<äT∆\T nVæ≤+kÕÁe‘·T\T ø£qTø£ ‘·q¬øÏºø°&ÉT #j·Ts¡qï

q$Tàø£ ñ+&Ée#·TÃqT. ø±<ë sê»ø±s¡´ Áù|]‘·T&Ó’ ∫øÏ‘·‡ $Twü‘√ $Vü‰s¡

eè‘êÔ+‘·+ ø£ìô|≥º≤ìøÏ e∫Ã ñ+&Ée#·TÃqT. Ò<ë düTKJeq˝≤\düT&Ó’ Ç‘·s¡

yÓ’<ë´\e\¢ s√>√|üXÊ+‹ bı+<ä Òø£ ‘Ó–+∫ m˝≤ »]–‘ n˝≤ »s¡>∑ìeTàì

e∫Ã ñ+&Ée#·TÃqT. nqï≥T¢ eTs=ø£ $wüj·T+. ≈£î\bÕ*ø£ mes√ >∑T]Ô+#êsê?

uÛÑ>∑eHé! $Vü‰s¡eT+‘ê >∑÷&ÛÉ#ê] eTj·Ty˚T. ø£˝≤¢ø£|ü⁄&Ós¡T>∑ì _Û≈£åîe⁄\ô|’

>∑÷&ÛÉ#ês¡T˝≤? mÏº <äTs¡Z‹ <ë|ü⁄]+∫+~!

Hê>± : ≈£î\bÕ*ø£ @ sê»|ü⁄Á‹ø√ nsTTe⁄+≥T+~, ˝Òø£b˛‘˚, Ä #·qe⁄ <äs¡Œ+,

dü+kÕÿs¡+ ñ+&Ée⁄. ˙≈£î eTπs $X‚cÕ …’Hê ‘Ó*dæqyê?

Äs¡´ : ÄyÓT mes√ ø±<äT ñbÕdæø£ u≤\l yTq>√&É\T yêdæwæ. uÛÑ$wü kÕÁe÷õ„.

u§eTà @&çÃ+~

192

Hê>± : m˝≤ ‘Ó*dæ+~?

Äs¡´ : ÄyÓT düìï~Û ÀH ø£≥ø£+˝À eTeTTà sê»uÛÑ≥T\T ã+~Û+#ês¡T. u≤\l >±s¡T

eTeTTà e<ä* ô|Ïº+∫q|ü&ÉT áyÓT yê] e<ä›H ñqï~. ù|s¡T≈£L&É n|ü&

‘Ó*dæ+~.

Hê>± : $+‘·>± ñqï~. ñbÕdæø£ ‘êqT Hs¡T>± rdüTø=ì e∫Ã ñ+&Ée#·TÃqT. ø±s¡

uÛ≤s¡+e\¢ M\T|ü&Éø£b˛‘ |ü]#ê]ø£ ì∫Ã |ü+|üe#·TÃqT.

Äs¡´ : ÄyÓT≈£L&É eTq\qT X+øÏdüTÔqï<ä+≤sê?

Hê>± : Ò<äT. uÖ<ä∆eT‘·eTHêï, HqHêï, m+‘√ uÛÑø°Ô ÁX<ä∆.

Äs¡´ : ì»yT Òø£b˛‘ >ös¡$+∫ eTeTTà $&ç∫ |ü⁄#·Ãe\dæq |üì Ò<äT.

Hê>± : eT] M≥ìïÏø° düeTq«j·T+?

Äs¡´ : n< ‘√#·≥+ Ò<äT.

Hê>± : (qe⁄«‘·÷) J$‘·+ ‘·s¡ÿXÊgeT+‘· düT>∑eT+ ø±<äT ‘·+Á&û!

Äs¡´ : (]#·Ã|ü&ç) eT] sT÷ Hê≥ø±ìøÏ ns¡ú+?

Hê>± : >ö‘·$T ø=&É≈£îq≈£î sê»´eT|üŒ–+∫+~. sêE eT‘·$eXó&Ó’ eT+Á‘·T\≈£î ‘·\

‘êø£≥Tº ô|≤º&ÉT. eT+Á‘·T\ <äTs¡Vü≤+ø±s¡+‘√ eTqô|’q ø£‹Ôø£≤ºs¡T. _Ûøå±≥q+

ìùw~Û+∫ ø£≥ø£+˝À _Û≈£åîe⁄\qT, ñbÕdü≈£î\qT ã+~Û+#ês¡T. n~ jÓT]–

HqT sêEq≈£î Væ≤‘√|ü<X+ #j·Te\dæ e∫Ã+~. <ëìøÏ XÊ‘·ø£]í ì|ü\T

Á‘=øÏÿ ñ+≤&ÉT. yÓ+≥H sT÷ $Vü‰s¡ ìs¡÷à\q+ ‘·\ô|Ïº ñ+≤&ÉT. ªªHêj·THê

eTs=ø£kÕ] Ä˝À∫+#·Tø=eTàì >ö‘·$T ôV≤#·Ã]+∫ ñ+≥T+~. e÷‘·èuÛÑøÏÔ

XÊ‘·ø£]íøÏ nes√<ÛäyÓTÆb˛sTT+~. uÖ<äT∆\ sê»Á<√Vü‰ìï ìs¡÷|æ+∫ ‘·*¢ì

ˇ|æŒ+#·≤ìøÏ •e>∑T|ü⁄Ôì# Ädü+<X+ |ü+|æ+#ê&ÉT.

Äs¡´ : •e>∑T|ü⁄Ôì sêø£ ÄyÓT ms¡T>∑Tq+≤sê?

Hê>± : |æ∫Ãyê&Ü! ìs¡÷|æ+#· |üPqTø=qïyê&ÉT bı≈£îÿ‘ê&Ü?

Äs¡´ : eT] e÷s¡Tù|s¡T‘√ yêdæwæì Çø£ÿ&Éπø\ |ü+|æq≥T¢?

Hê>± : eTq _Û≈£åîe⁄\ dü+>∑‹ ÄyÓT≈£î ‘Ó\TdüT. ø√&É*øÏ kÕ«düú + ∫≈£îÿ‘·T+~. yêdæwæì

>∑T]ÔùdÔ dæú‹>∑‘·T\qT Ä˝À∫+∫ sê»ÁbÕ‹≈£L\´+ Á>∑Væ≤kÕÔeTT. sê»

s¡Vü≤kÕ´$cÕÿsêìøÏ ‘êqT ì$T‘·Ôe÷Á‘·Tsê\T ø±<äT >∑<ë!

Äs¡´ : nsTT‘ lu≤\l eTq≈£î ñ|üø±s¡yT #dæ+<ä+≤s¡T?

193

Hê>± : dü+<Vü≤e÷?

Äs¡´ : eT] sT÷ <äTwüºÁ>∑Vü≤y˚T Ä+<√fi¯qø£s¡+>± ñqï~. ˇ&É˝…\¢ ø£fi¯ófl#˚düTø=ì

#·÷dü÷Ôqï eT\¢Hê>∑Tq≈£î yêdæwæ ø£+≥ø£ã&Éø£b˛<äT. n‘·&ÉTb˛sTT sêEq≈£î

ø£\|üq >∑+|ü n*¢ ‘·\≈£î ‘·–*+#·ø£ e÷q&ÉT. á nqs¡ú+ m˝≤ |ü]Vü≤]kÕÔs¡T?

Hê>± : n‘·&ÉT yêdæwæì Ç~es¡πø >∑Ts¡TÔ|ü≥º Ò<äì qeTàø£yT$TÏ?

Äs¡´ : |ü+|æy˚dæHê Á|üe÷<äy˚Tq+≤s¡T. nsTTHê bÕeTT\≈£î bÕ\Tb˛j·T≥+

HêøÏwüº+˝Ò<äT.

Hê>± : yêdæwæøÏ kÕ«düú + ∫øÏÿ+~ á e÷≥ #Ó|æŒ ªª˙≈£î Ç+ÏøÏ b˛e#·TÃqe÷àµµ

nHêïqT. Ä ne÷j·Tø£ $Vü‰s¡+ $&ç∫ô|≥ºq+≥÷ yÓTT+&ç¬ø‹Ô ≈£Ls¡TÃqï~.

Äs¡´ : @yÓ÷ Hê∫‘·Ô+ ø£\es¡|ü&ÉT‘·Tqï~.

Hê>± : e‘ê‡ @ dæ<ë›+‘êìï e⁄ $düà]düTÔHêïe⁄. eTqø√dü+ eTq+ Ä•+#·e\dæq~,

kÕ~Û+#·e\dæq~ @eTTqï~?

(düqï>± |òüT+≤sêe+ $ì|ædüTÔ+~.)

Äs¡´ : @$TÏ? áyfi ø±ì yfi |òüT+≤sêee÷? >∑Ts¡T<e⁄\ $ÁXÊ+‹ düeTj·TeTì

‘Ó*j·T<ë?

Hê>± : ˙e … mes√ ñ<«>∑uÛ≤»qT\T. yÓ[fl ‘√&=ÿìsê.

(Äs¡ <e⁄&ÉT ìÁwüÿ$TkÕÔ&ÉT.)

Hê>± : (ì≥÷º]Ã) ‘·<∏ë>∑‘·T\T ø£s¡TD≤>∑s¡T“¤\T. yê] $˝≤kÕ\T ∫Á‘ê‹∫Á‘ê\T.

düeT, XÊ+‹ : Ä#ês¡ bÕ<äT\≈£î qeTkÕÿs¡+.

Hê>± : |üPE´\≈£î qeTkÕÿs¡+. á yfi e#êÃs¡T?

(nq´<oj·TT\T Á|üy•kÕÔs¡T.)

bÕ¢Ï : |ü]Á‘êj·Tdü«, |ü]Á‘êj·Tdü«, uÛÑ>∑eHé, ‘·«yTe Xs¡DyéT, ‘·«yTe Xs¡DyéT.

nq´<oj·TT\T q\T>∑Ts¡T (eT+&Ó>±\T yÓ’∫ ‘·\˝§–Z)

ãT<ä∆+ Xs¡D+ >∑#êÃ¤$T,

<Ûäs¡à+ Xs¡D+ >∑#êÃ¤$T,

dü+|òüT+ Xs¡D+ >∑#êÃ¤$T.

(ñ#êÃ¤s¡D eTT<ä›>± ñ+≥T+~.)

u§eTà @&çÃ+~

194

Hê>± : bÕj·÷<ä«' |ü<äà|üDÏ' n<$T ‘·\\T yê*Ã yês¡T eT+&Ó>±\T yXÊs¡T?

bÕ¢Ï : dü«<oj·T' Á|üD≤eT $~∏s¡j·T+ uÛÑ>∑eHé!

Hê>± : n|ü e>∑eT´‘ uÛ≤wü ‘#· dü+düÿ è‘·yéT?

bÕ¢Ï : eTjÓÆTq uÛÑ>∑eHé.

Hê>± : dü‘˚«_Û'?

bÕ¢Ï : ø£åeT´‘ê+ <XuÛ≤cÕeT|æq‘ C≤q+‹.

Hê>± : uÛ≤wü ‘Ó*dæq MTs¡T dü+düÿ è‘·+ yê&ÉT‘·THêïs¡T?

bÕ¢Ï : uÛÑ>∑yêqTì s¡#·q\˙ï dü+düÿ è‘·+˝À ñqï$ ø£qTø£ ‘·eT≈£î ÄuÛ≤wü Á|æj·T‘·eT

eTqTø=HêïqT.

Hê>± : Hêj·Tq˝≤sê! ‘·<∏ë>∑‘·T\≈£î m\¢uÛ≤wü\T Á|æj·÷ Ò m\¢s¡÷ Çwüßº Ò. ‘êeT+‘ê

düTU≤d”qT\T ø£+&ç.

bÕ¢Ï : ∫‘·Ô+ (n+‘ê ≈£Ls¡TÃ+≤s¡T.)

Hê>± : á ìXÊ+‘·+˝À $#Ãdæq ‘·eTπø$T ø±e …? á _Û≈£åîe⁄ Ò$T #j·T>∑\s¡T?

bÕ¢Ï : nuÛÑj·T<ëq+.

Hê>± : (ÄXÃs¡ +‘√) $+‘·>± ñqï~. düeT+‘· uÛÑÁ<äT\πøyÓTÆHê ‘Ó*j·TTHê?

düeT : ø=ìï e+<ä\eT+~ ø£å‘·>±Á‘·T …’q M] nqTj·÷j·TT\T eTq πse⁄˝Àì Hêe\˝À

ñHêïs¡≥. eTq yÓ’<ä düVü‰j·T+ n_Û\wædüTÔHêïs¡T.

Hê>± : M]ì yÓ+≥u…≥Tºø=ì e#êÃs¡T!

düeT : e÷e\¢ø±<äì K+&ç‘·+>± #ÓbÕŒqT. $ì|æ+#·Tø√ Ò<äT. ‘·eT<äs¡Ùq+ m˝≤¬>’Hê

Ç|æŒùdÔ>±ì M\T Ò<äì ø±fi≤flyfi≤fl |ü&Ü¶s¡T. ø±<äq Òø£ Ç˝≤ rdüT≈£îe#êÃqT.

Hê>± : ‘·eTù|πsyÓ÷ø±ì...

bÕ¢Ï : qqTï bÕ¢Ïqdt n+≤s¡T.

Hê>± : bÕ¢Ïqdt! yÓ’K]ìãÏº #·÷ùdÔ MTs¡T MT nqTj·÷j·TT\T á <X+yês¡T ø±<äT.

bÕ¢Ï : uÛÑ>∑eHé, uÖ<äT›\T »>∑‘·Tÿ≥T+ãT\ì <Ûäs¡à<äT+<äT_Û ñ<√ÈwædüTÔqï~. Ä ô|ò÷wüD+

$ì >∑+ô|&Üdü‘√ e#êÃeTT.

Hê>± : e÷ <Ûäs¡à+ e÷≈£î ñ|ü<•+#·≤ìøÏ!

195

bÕ¢Ï : Á|ü‘· ø£å ãT<ä∆uÛÑ>∑yêqT\T MTπs ÄÁ>∑Væ≤ùdÔ e÷≈£î ~¬øÿø£ÿ&É? kÕqTcÕq+>± <Ûäs¡à+

‘Ó\TdüTø=+<ëeTì ‘·eTdüs¡ìï~ÛøÏ e#êÃeTT.

Hê>± : nìïÏø£+f… eTH√yêø±ÿj·T ø£s¡àXó~∆ uÖ<äT∆\≈£î n‘· +‘· Á|ü<Ûëq+. MTø° $wüj·T+

‘Ó*ùd ñ+≥T+~.

bÕ¢Ï : ∫‘·ÔeTT. j·T<∏ës¡ú+ ìy~+#ê\Hø£<ë |üPE´\ ÄXj·T+. n˝≤π>, ø=+#·+

‘êeTT kÕqTuÛÑ÷‹‘√ Ä\øÏ+#ê*. H˚qT s√eT≈£î&ÉqT. uÛ≤s¡‘·es¡¸+ ‘·‘·Ô«

$#êsêìøÏ Ä\j·TeTì $ì õC≤„dü‘√ uÛÑ÷e÷sêZq Á|üj·÷D≤\T #˚dæ #˚dæ

>±+<Ûës¡+ #s¡Tø=HêïqT. nø£ÿ&É ãT<ä∆<e⁄\ <Ûäs¡àô|ò÷wüD+ $ì ‘·ø£å•\ #sêqT.

n#·≥ dü+düÿ è‘·+ ‘·s¡ÿ+ nuÛÑ dæ+#êqT. nø£ÿ&˚ uÛÑ>∑yêqTì ø±]ø±j·TT>∑+

$HêïqT.

Äs¡´ : @ ø±]ø£\T?

bÕ¢Ï : ìsê«Ddü #·j·÷ ø√Ï' ø√Ï' dü+düs¡Ddü #·

q‘·jÓ÷ s¡+‘·s¡+ øÏ+∫ ‘·T‡dü÷ø£åàeT|æ $<ä ‘ˆˆ

q dü+kÕs¡dü ìsê«D≤ ‹ÿ+∫<ädæÔ $X‚wüDyéTˆ

q ìsê«Ddü dü+kÕsê ‹ÿ+∫<ädæÔ $X‚wüDyéTˆˆ

á yêø±´\T Hê˝À mìï Ä˝À#·q\T, mìï uÛ≤eq\T πs|æqy√ #Ó|üŒ˝ÒqT.

ˇø£ÿkÕ] MT bÕ<ë\#Ó+‘· Áyê* ãT<ä› uÀ<ÛëeTè‘·+ Áø√˝≤\ì|æ+∫+~. ‘·ø£å•\ e<ä*

|üj·Tì+∫ |üj·Tì+∫ ãs¡Tø£#·Ã¤+ #s¡Tø=HêïqT.

Äs¡´ : Ä#·≥ M]‘√ |ü]#·j·TeTsTT+<ë?

bÕ¢Ï : ne⁄qT. á j·TeqT\‘√ |ü]#·j·TeTsTT+~. M]~ e÷~ πø<X+ ø±ø£b˛sTTHê

Çs¡T>∑Tbıs¡T>∑T yês¡\+ ø±e≥+e\¢ e÷‘·è<X+˝À Á|üy•+∫q≥¢sTT+~. M]‘√

ñHêïqT. ùdïVü≤+ ô|]–+~. J$ø£ M]‘√ n\T¢≈£îb˛sTT+~.

Äs¡´ : nÁ|üdüTÔ‘·+ $düÔ]düTÔHêïs¡T.

bÕ¢Ï : Ms¡T j·TequÛÑ÷|ü‘·T\ ôd’Hê´~Ûø±s¡T\≥. ‘·eT Á|üuÛÑTe⁄ |üsêuÛÑ÷‹øÏ Á|ürø±s¡

#·s¡ >± >ö‘·MT|ü⁄Á‘· XÊ‘·ø£]í ôd’Hê´\qT ô|<ä›ô|≥Tºq m<äTs=ÿHêïs¡T. y\ø=\~

ø£å‘·>±Á‘·T\j·÷´s¡T. Á|üeTTKHêj·T≈£î\T ôd’ì≈£î\T >±j·T|ü&ç #ùd~ Òø£ Nø£Ï

#ê≥T #düTø=ì ‘·|üø=Hêïs¡T. |ü>∑fiófl ìs¡®q Á|ü<XÊ\˝À >∑&ÉT|ü⁄‘·÷ πssTT

u§eTà @&çÃ+~

196

Á|üj·÷D≤\T kÕ–dü÷Ô m˝≤>√ Çø£ÿ&É≈£î #s¡Tø=HêïeTT. ÇB j·T<∏ës¡ú eè‘·Ô+.

Äô|’ì uÛÑ>∑yêqTì ∫‘·Ô+.

düeT : ]ø£Ô Á|üj·÷dü.

bÕ¢Ï : @eTì ôd\e⁄?

Äs¡´ : XÊ‘·ø£s¡Tí\≈£î ˝§+– ñ+fÒ á Á|üj·÷dü ‘·ù|Œ~ ø£<ë!

bÕ¢Ï : n+‘·ø£+fÒ düJyê–ï |üs¡«‘·≈£îøÏå À<äTeTTø£≥+ yT\T. n‘·ì Áøös¡ + ‘·eT≈£î

‘Ó*j·T<äT. Ä Væ≤+kÕø±+&É eTT+<äT qs¡ø£j·÷‘·q\T dü«s¡ZuÛÀ>±\T.

Hê>± : Hêj·THê bÕ¢Ïqdt! Ç|ü&$T #j·TeT+≤e⁄? sê»ùde≈£î\T ãTTDÁ>∑düTÔ\T

eTTHÓ’ïqyês¡T Á|üÁe»´≈£î ns¡TΩ\Tø±s¡T.

bÕ¢Ï : uÛÑ>∑eHé! ‘êeTT Ä|ü⁄Ô\ì e#êÃeTT. Ä|ü⁄Ô\+fÒ |ü+#·uÛÑj·÷r‘·T\T>∑<ë. Ms¡+‘ê

ñbÕdü≈£î\T. Xg+ $&ç∫ s¡DuÛÑ÷$T |ü]‘· õ+∫qyê& M] sê»ùdeø£‘·«+

n+‘·]+∫+~. M]|ü&ÉT me]øÏ ùde≈£î\T? j·Teq uÛÑ÷|ü‹ø± Ä+Á<Ûä

düÁe÷≥Tºqø±? n~ n˝≤ ñ+#·+&ç. ãT<ä›<e⁄ì |ü$Á‘· #·]Á‘· ‘·eT≈£î ‘Ó*j·Tì~

ø±<äT. <e<ä‘·TÔì neTTà‘√≈£L*q Vü≤+kÕìï >ö‘·eT<e⁄\T ø£s¡TDÏ+∫ ø±bÕ&Üs¡T.

Hê&ÉT eTè>∑j·÷<Ûäs¡à+≈£L&É yê]øÏ n&ÉT¶|ü&É Ò<äT. Ä eTVü‰ø£s¡TD H&ÉT ‹]–

>∑]®düTÔ+<ä , ø=+Á>=‘·Ô yÓTi|ü⁄‘√ <ë]#·÷|ü⁄‘·T+<ä Äq+<ä+ e]¸düTÔ+<ä

e#êÃeTT. yê]$ H&ÉT yÓ÷&ÉTŒ πøfióflø±ì, Äj·TT<Ûë\T ø±e⁄. n$ Äs¡ÔHê<ë\T

ø±ì j·TT<ä∆>∑s¡®\Tø±e⁄. MT¬s˝≤ ôd\$∫ÃHê bÕÏ+#·≤ìøÏ dæ<ä∆yT. |üPE´\T

e÷≤&Éπs$T?

düeT : Hêj·Tq˝≤sê, á l|üs¡«‘·$Vü‰s¡+ mø£ÿ&ÉTqï<√ MT≈£î ‘Ó*j·Tì~ ø±<äT.

Äs¡Ôdü‘·«˝Àø±ìøÏ Ç+‘· es¡≈£L yTeTT #düTÔqï ùde dü«˝≤Œ‹ dü«\Œ+. á

ùdejÓÆTHê kÕ>∑sê<ä+≤sê?

bÕ¢Ï : uÀ<Ûä|ü&É¶~. Vü≤‘·uÛ≤>∑T´˝≤sê …+&ç. mø£ÿ&çøÏ b˛sTTq bı<Ó›<äTπs!

Äs¡´ : Ä>∑+&ç uÀ<Ûä|ü&É¶<äH>± ‘êeTqï~.

bÕ¢Ï : ∫‘·Ô+.

Äs¡´ : @eTì?

bÕ¢Ï : uÖ<ä›+ ]ø£ÔuÀ<ÛäeT˙, ÁøÏj·÷X¯Sq´eT˙, n~Ûø±sêqTJeqeT˙! Çø£b˛sTT

ekÕÔeTT. ôd\$|æŒ+#·+&ç.

197

qe\\T

198

‘Ó\T>∑T<X+˝À z |ü …¢≥÷s¡T. n+<äT˝À |ü⁄\¢j·T´ nH Äj·Tq yÓ÷‘·Tã] ¬s’‘·T.

eT+∫yê&. n|ü*dü÷Ô ñ+≤&ÉT. #Óe⁄\T|æ+&çeTØ edü÷\T#kÕÔ&ÉT. n˝≤+Ïyê&ÉT

zHê&ÉT ‘·qeP]yê& nsTTq #·+Á<äX‚Ks¡+øÏ e÷sê«&ç<ä>∑Zs¡ #dæq ◊<äTy\ n|ü≈£î

wüO]°>± ì\TkÕÔ&ÉT. n|üŒÏøÏ #·+Á<äX‚Ks¡+ |üì u≤>±He⁄+~, \ø£å\‘√ ù||üsY $T\T¢

q&ÉT|ü⁄‘·T+≤&ÉT.

¬s+&fifl˝À #·+Á<äX‚Ks¡+ $T\T¢ qcÕº\≈£î >∑Ts¡e⁄‘·T+~. $T\T¢ eT÷‘·|ü&ÉT‘·T+~.

s¡+‘ê #·+Á<äX‚Ks¡+ ~yê˝≤rXÊ&Éì ø√&Ó’≈£LdüTÔ+~.

e÷sê«&ç ‘·q n|ü |ü⁄\¢j·T´qT+∫ edü÷\T#düTø√e#·TÃ. ◊<äTy\T |ü⁄\¢j·T´≈£î

ô|<ä› …ø£ÿ ø±<äT. düeTdü ˝≤¢ n‘·ì uÛ≤s¡ \ø£åàeTà. Ä$&É #ê˝≤ ø£∫Ã‘·yÓTÆq eTìwæ.

‘·q~ ˇø£fi¯fl≈£î Çe«<äT. Ç+ø=ø£fi¯fl~ ‘·qT Ä•+#·<äT. Ç|ü&ÉT ‘·q uÛÑs¡Ô X‚Ks¡+

n|ü≈£î n&ÉT¶ ñHêï&Éì ‘Ó*ùdÔ, ªªHê |æ\¢\≈£î nHê´j·T+ #düTÔHêïe⁄µµ nì sê<ë∆+‘·+

#düTÔ+~. ÄyÓTqT m<äTs√ÿe&ÉeT+fÒ |ü⁄\¢j·T´≈£î »+≈£î. eTs√ eTTK´yÓTÆq $wüj·T+,

Ç+‘·es¡≈£î ‘·qT ªbÕcÕD+qT+#Ó’Hê bÕ\T|æ‘·ø£>∑\&ÉTµ nì fiÀfl Á|üXdæÔ. n˝≤+Ï~

X‚Ks¡+#˚‹˝À Àø£sê ‹Hêï&Éì ‘Ó*ùdÔ |üs¡Te⁄b˛‘·T+~. á Á|üX¯ï\˙ï n‘·ìøÏ

sêÁ‹fiófl ìÁ<ä|ü≥º≈£î+&Ü #kÕÔsTT.

|ü⁄\¢j·T´ ≈£L‘·Ts¡T d”‘·øÏ ‘·q ‘·+Á&É+fÒ <Ûäsêà‘·Tà&Éì qeTàø£+. ø£sêÁ‹ á $wüj·T+MT<ä

‘·+Á&çì ì\BdüTÔ+~. ªª˝À≈£î\≈£î eT] |ü bÕ≥ ÒeTTHêïsTT?µµ n+≤&ÉT. <ë+‘√ ‘·+Á&ç

Vü‰MTe⁄qïe÷≥ nã<ä∆eTì d”‘· nbÕs¡ú+#˚düT≈£î+≥T+~. n<˚e÷≥ ‘·ì+ÏøÏ

e∫Ãqyêfifl+<ä]‘√ #Ó|ü⁄‘·T+~. <ë+‘√ |ü⁄\¢j·T´ wüO]° Çe« Ò<äì s¡+‘ê yê´|ædüTÔ+~.

Ç<ä+‘ê $qï \ø£åàeTà ‘·eT<ä>∑Zs¡ …ø£ÿ\T Áyêùd dü‘· Hêsêj·TDì ì\BdüTÔ+~.

n‘·qT Ä ≈£î≥T+u≤ìøÏ q$Tàqã+≥T. n‘·ìøÏ ì»+ ‘Ó\TdüT. ø±ì @+ #Ó_‘ ‘·q

yÓT&Éπø+ #·T≥Tº≈£î+≥T+<√qì eTÚq+>± ñ+≤&ÉT. n‘·ì eTÚHêìï nbÕs¡ú+#düT≈£îqï

\ø£åàeTà ‘·q nqïø=&ÉT¬ø’q eø°\T X‚wü–]<ä>∑Z]øÏyÓ[fl X‚KsêìøÏ <=+>∑ &Ü≈£î´yÓT+≥T¢

düèwæº+#ê&Éì H√°düT Ç|æŒdüTÔ+~. B+‘√ |ü⁄\¢j·T´ ‘·q nã<ë∆ìï dü]~<äT›ø√˝Òì

|ü]dæú‘·T˝À¢ |ü&É‘ê&ÉT. Ç~ n‘·ì |ü‘·HêìøÏ Hê+~ |ü\T≈£î‘·T+~.

#·+Á<äX‚Ks¡+ ø£eT÷´ìdüTº uÛ≤yê\‘√ |ü~eT+~øÏ JeH√bÕ~Û ø£*Œ+#ê\ì $T\T¢

ô|≤º&ÉT. ø±]à≈£î\T düVü≤ø£]+#·s¡T. $T\T¢ q&É|ü≥+ #‘·>±ø£ eTTì–b˛‘ê&ÉT. uÛ≤s¡

\*‘· n‘·ì‘√ eTqdüTq eTqôd’ m+‘√ düVü≤ø£]düTÔ+~. ≈£L‘·Ts¡T dü+kÕsêìï

Ä<äTø√yê\ì $T\T¢ q&É|ü≤ìøÏ n|ü\T ‘Ó∫ÃsTT∫Ãq \*‘· ‘·+Á&ç n$ rs¡Ã Òø£

Ä‘·àVü≤‘· #düT≈£î+≤&ÉT. Ç+‘· »]–Hê \*‘· m+‘√ dü+j·TeTq+ bÕÏdüTÔ+~.

|ü⁄\¢j·T´ ‘·qøÏ Vü‰MTe⁄Hêï&Éqï j·T<ës¡ú+ ø√s¡Tº À #Ó|üŒeTì |ü⁄\¢j·T´ >∑TeTkÕÔì

X‚Ks¡+ y&ÉT≈£î+≤&ÉT. ø±ì n‘·qT ‘·q J$‘·+ |üsêBÛqeTì, ø£å$T+#·eTì n&ÉT>∑T‘ê&ÉT.

eTs√yÓ’|ü⁄ ‘·qT wüO]°>± ì\ã&É Ò<äì ìs¡÷|æ+#·≤ì¬ø’ |ü⁄\¢j·T´ ‘·q ‘·s¡|òü⁄ kÕø£å +

#Ó|üŒ&ÜìøÏ eTqTwüß*ï ≈£L&Éø£≥Tº≈£î+≤&ÉT.

|ü⁄\¢j·T´ ø=&ÉT≈£î sêe÷sêe⁄. |ü≥ï+˝À #·<äTe⁄ eTT–+∫ @<√ dü+|òüTùde n+≥÷

yê´kÕ\T Á|ü#·T]dü÷Ôe⁄+≤&ÉT. ‘·q ‘·+Á&ç X‚KsêìøÏ Vü‰MT Ç∫Ãq≥T¢ n‘·ìøÏ ‘Ó\TdüT.

ø°\Tu§eTà\T

199

‘·+Á& #ÓbÕŒ&ÉT. ô|’>± ‘·*¢‘√ #Ó|üŒe<ä›ì≈£L&Ü nHêï&ÉT. ø√s¡Tº πødüT ‘Ó*dæ sêe÷sêe⁄

‘·+Á&ç‘√ πødüT m‹ÔÔysTT+#·≤ìøÏ Á|üj·T‹ïkÕÔ&ÉT. ø±ì |ü⁄\¢j·T´ ‘·q≈£î n&ÉT¶edüTÔqï

ø=&ÉT≈£î ø£eT÷´ìdüTº $|ü¢eø±s¡T&Éì b˛©düT\≈£î #Ó|æŒ n¬sdüTº#sTTkÕÔ&ÉT.

&Üø£ºsY yêdüT<eXÊÁdæÔ nì z q&çej·TdüTÿ&ÉT ‘·q≈£î #‘·HÓ’q ùde\T#dü÷Ô ]ì

ñ<ä∆]<ë›eTì z ∫qï Vü‰dæŒ≥ Ÿ ˝≤+Ï~ q&ÉT|ü⁄‘·T+≤&ÉT. eT+∫ eTqdüT‘√ n‘·qT

#·+Á<äX‚Ks¡+, |ü⁄\¢j·T´\ eT<Ûä´ sêJ Á|üj·T‘·ï+ #˚kÕÔ&ÉT. ø£eT÷´ìdüTº uÛ≤yê\‘√

Á|üuÛ≤$‘·T&Ó’q X‚Ks¡+, düeTdü ‘·q e´øÏÔ>∑‘·+ ø±<äì, düe÷C≤ì<äì @y˚y√ #Ó|üPÔ

eTT+<äT≈£î sê&ÉT. <ë+‘√ n~ $|òü\eTe⁄‘·T+~.

Ç+‘· À fiÀfl |üs¡dæú‘·T\T e÷s¡‘êsTT. |ü⁄\¢j·T´ >∑TeTkÕÔ dü‘· Hêsêj·TD Ç\T¢

mes√ ‘·>∑\u…&É‘ês¡T. ìsêÁXj·TT&Ó’q >∑TeTkÕÔøÏ, n‘·ì ≈£î≥T+u≤ìøÏ &Üø£ºsY XÊÁdæÔ

ÄÁXj·T+ sTTkÕÔ&ÉT. á <äX˝À ne÷àj·TeTà nqï ≈£îVü≤Hê dü+|òüTùd$ø£ ø£eT÷´ìdüTº\

u…&É<ä m≈£îÿyÓ’+<äì |òæsê´<äT#dæ eT˝≤“s¡T b˛©düT\ì ‘Ó|æŒdüTÔ+~. eT˝≤“s¡T b˛©düT\

<äTsê>∑‘ê\‘√ ;<äyêfifløÏ ã‘·T≈£î <äTs¡“s¡yÓTÆ+~.

ø√s¡Tº πødüT˝À nHê´j·TyT »sTTdüTÔ+~. X‚KsêìøÏ C…’\T•ø£å |ü&ÉT‘·T+~. <ë+‘√

ne÷àj·TeTà ‘·q kÕ«s¡úÁ|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+ fiÀfl yÓ÷‘·Tãs¡T …’q eT\¢j·T´øÏ, |ü⁄\¢j·T´øÏ

dü+~Û kÕ~Û+∫ fiÀfl |ü⁄\¢j·T´øÏ eT+Á‹>±] n<Ûä ø£å‘·q |òüTqdüHêàq+ @sêŒ≥T#sTTdüTÔ+~.

eT+Á‹>±s¡T |ü⁄\¢j·T´øÏ ªdüsê›sYµ _s¡T<äT ÇkÕÔs¡T. |ü⁄\¢j·T´ \*‘· dü+kÕsêìøÏ düVü‰j·T+>±

◊<äT e+<ä\T $sêfi+ ÇkÕÔ&ÉT.

düHêàq+ »s¡>∑≤ìøÏ M Ò¢<äì, Ç+‘· nHê´j·T+ »s¡T>∑T‘·THêï Ç<ä+‘ê #·÷dü÷Ô

m˝≤ ]πø ≈£Lÿs¡TÃHêïs¡ì &Üø£ºsY XÊÁdæÔì Á|ü•ïkÕÔ&ÉT C…’\TqT+∫ $&ÉT<ä …’ e∫Ãq

|ü⁄\¢j·T´ ø=&ÉT≈£î sêe÷sêe⁄. düHêàq+ »s¡>∑≤ìøÏ M Ò¢<äT Äù|kÕÔqì >=&Ée #düTÔ+fÒ

XÊÁdæÔ yê]kÕÔ&ÉT.

düHêàq+ qT+∫ ‹]–e∫Ãq uÛÑs¡ÔqT#·÷∫ dü+‘√wü+‘√ \ø£åàeTà ªª<Ûäs¡àyT »sTTdüTÔ+~.

Ç~ ˝Àø±ìøÏ Ä<äs¡ÙÁbÕj·TeTTµµ n+≥T+~. ªªì»yT! dü‘· +, <Ûäs¡à+ ø±ø£b˛‘ eTπs$T

»sTTdüTÔ+~µµ n+≤&ÉT |ü⁄\¢j·T´. ÇB |ü‘·HêìøÏ |üsêø±wü. Ä sêÁ‹ @MT#Ój·T´ Òì

ndüeTs¡Tú˝≤¢ nXÊ+‹‘√ |ü⁄\¢j·T´ ø=&ÉT≈£î sêe÷sêe⁄, &Üø£ºsY XÊÁdæÔ s¡T$&ç∫

yÓ[flb˛‘ês¡T.

dü÷ø£åà+>± Ç~ ø£<∏ä. qe\˝À Ç+ø=ìï eTTK´ |òüT≤º\THêïsTT. n+<äT˝À ˇø£Ï

#·ìb˛sTTq –‘·ÔqT πs–+∫, n+‘· ÁøÏj·T\T »]|æ+#·≥+. á |òüT≥q<ë«sê s¡#·sTT‘·

eTìwæ »+‘·Te⁄HÓ’’Hê <e⁄ì˝≤>± ø=\TkÕÔ&ÉT>±ì kÕÏ e÷qe⁄&ç|ü≥¢ e÷Á‘·+ ø£ìø£s¡+

#·÷|ü Ò&ÉT nì <Ûä«ì+|ü#kÕÔ&ÉT. qe\˝À eTTK´bÕÁ‘·\T ‘êeTT #j·÷*‡+~ #j·T≥+ Ò<äT

nqï ms¡Tø£‘√ –\Tº |ò”\e⁄‘ês¡T>±ì, <ÛÓ’s¡ +>± kÕ–b˛‘·Tqï n<ÛäsêàìøÏ n&ÉT¶|ü&É≤ìøÏ

Á|üj·T‹ï+#·e⁄. n+<äTø£ì eTìwæ |ü]dæú‘·T\≈£î ø°\Tu§eTà˝≤>± Á|üe]ÔdüTÔHêï&ÉHø£+fÒ

‘·qTï‘êqT ø°\Tu§eTà #düT≈£î+≥THêï&Éq≥+ ñ∫‘·yTyÓ÷!

á qe\ qT+∫ ø=ìï n<Ûë´j·÷\qT bı+<äT|üs¡#êeTT.

200

ˇø£Ï

eTTìe÷|ü⁄ Ç+ø± Nø£≥¢qT $s¡uÀdüTø√ Ò<äT. |ü⁄\¢j·T´ ∫sê≈£î‘√ –‘·Ô\qT >∑~e÷&ÉT.

ì+&ÉTã+&ç‘√ n$ >∑TqT≈£î |üs¡T>∑T \+øÏ+#·Tø=qï$. |ü+#êsTTruÀs¡T¶ |ü⁄D≤´q s√&ÉT¶

bı&ÉT>∑THê |üP° >∑T+≥ Ò! ã+&ç n+‘·+‘·e÷Á‘·+>± ñqï~. ydæq~ @&ÉTdü\ø£\

e&ÉT¢. ã+&ç mø£ÿ&É uÀ˝≤Ô|ü&ÉT‘·T+<√! |üP°\T $]–‘˚ Ä sêÁ‹ nø£ÿ&˚ C≤>±s¡+

#j·÷*. ndü\T Ò‘·–‘·Ô\ >∑T+&Ó\T ∫ø£ÿã&ç‘H√! |ü⁄\¢j·T´ @yÓTÆHê düVæ≤kÕÔ&ÉT ø±ì

yêÏ ÇeTTà<ä|üdüVæ≤+#· Ò&ÉT. ªzµ, z ãT»®–dü÷Ô |ü>±Z\T ˝≤– |ü≤º&ÉT.

>∑TqT≈£î|üs¡T>∑T e÷ì –‘·Ô\T s¡Tdüs¡Tdü ≤&ÉT‘·÷ b˛‘·Tqï$. ô|’q ìs¡à\ ˝≤ø±X+.

ÁøÏ+<ä mÁs¡ì s√&ÉT¶. s√&ÉT¶ô|’ nÁs¡T\Te+∫ ã+&ç ≤>∑T‘·Tqï ‘Ó\¢ì–‘·Ô\T. yêÏ yÓTfifl˝À¢

q\¢ì |üf…º&É\T. ø±fi¯fl≈£î q\¢ì yÓ+Á&ÉTø£ Á‘êfi¯ó¢. –≥º\T ‘ê≈£î‘·Tqï ≈£î#·TÃ‘√ø£\T.

ã+&çMT<ä >√<ÛäTeTeHÓï >√‘ê\T. ‘=Ïº À ˙s¡Tø±ì ‘·\bÕ>± #·T≥Tºø=ì ñqï ì+&ÉT

$Á>∑Vü≤+. #·\¢ì >±*. |æ≥º\ øÏ\øÏ\ <Ûä«qT\T. –‘·Ô\ eTTe«\ <Ûä«qT\T. eT<Ûä eT<Ûä

ã+&ç øÏs¡øÏs¡\T.

|ü⁄\¢j·T´ Ä˝À#·q˝À |ü&Ü¶&ÉT. H√s¡T Òì |üXóe⁄\ MT<äHê ø√|ü+? ndü\T ø√|ü+

jÓT+<äT≈£î sêyê* ? dü÷ÿ\T ø£$T° n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH düe÷yXyÓTÆ ne÷sTT≈£î&Ó’q

ñbÕ<Ûë´j·TTDÏí rdæyj·T≤ìøÏ ìXÃsTT+∫+~. n‘·&ÉT #dæq ‘·ù|Œ$TÏ? ø£$T° yÓT+ãs¡T

ø=&ÉT≈£îÿ Áô|’y≥T #Ó|üŒ Ò<äH >∑<ë? Ç+‘·ø£Hêï nHê´j·T+ @eTT+~? n‘·&ÉT e∫Ã

|ü⁄\¢j·T´‘√ \ãT“q yÓTT‘·TÔø=Hêï&ÉT. ñ<√´>∑+ mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ <=s¡ø£ø£b˛<äT. ø±ì

ñqï s¡T e<ä*b˛‘ nø£ÿ&ç#Ã Hê\T>∑T sêfifl‘√ dü+kÕs¡+ m˝≤ >∑&ÉTdüTÔ+~? Çe˙ï

#Ó|üø=ì n‘·&ÉT |ü⁄\¢j·T´ kÕj·T+ ø√sê&ÉT. Ä≥+ø±\T ekÕÔj·Tì |ü⁄\¢j·T´øÏ ‘Ó\TdüT.

n+<äTø£H n‘·&ÉT #·÷<ëeTT Ò nHêï&ÉT. nqTø=qï≥T¢>±H ø£$T° n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü

düe÷yX+ »]|æ ñbÕ<Ûë´j·TTDÏí rdæyj·T≤ìøÏ rsêàì+∫+~. m+‘· nHê´j·T+!

n‘·ìï Ò≈£î+&Ü#dæ á|üì #kÕÔsê! áHê&ÉT á|üì #dæqyêfiófl πs|ü⁄ @|üì#j·Ts¡T?

|ü⁄\¢j·T´ ˇø£ e÷Á‘êq ‘=DÏπøyê&ÉT ø±&ÉT. n+‘·ø£Hêï Á|üã\ ø±s¡D+ ñqï~.

n‘·&ÉT e÷s¡Tyê&ûe<ä› #·+Á<äX‚KsêìøÏ nsTT<äTy\≈£î n&É¶eTTHêï&ÉT. ÄHê&ÉT n‘·&ÉT

n&É¶+ ñ+&Éø£b˛‘ e÷s¡Tyê&ç &ÉãT“ Ç∫Ãe⁄+&yê&ÉT ø±&ÉT. ndü\T |ü⁄\¢j·T´ ≈£L&Ü

201

&ÉãT“ $wüj·T+˝À e÷qee÷Á‘·T&çøÏ #√≥T ô|≥º&ÉT. ø±ì ÄHê&ÉT, ¬s+&fifl ÁøÏ‘·+, @

>∑TD≤q ñHêï&√ #·+Á<äX‚KsêìøÏ n&É¶eTTHêï&ÉT.

HêÏ dü+|òüT≥q\T n‘·ìøÏ|ü&ÉT ø£qTï\eTT+<äT »s¡T>∑T‘·Tqï≥Tº>± ñHêïsTT.

#·+Á<äX‚Ks¡eT÷, n‘·&ÉT |üìMT<ä ãd”ÔøÏ yÓfi≤fls¡T. sêÁ‹ Ç<ä›s¡÷ Vü≤√≥˝À¢ ‘·è|æÔ>± uÛÀ»q+

#XÊs¡T. ‘·s¡Tyê‘· e<ä›+≥THêï $qø£ X‚Ks¡+ |ü⁄\¢j·T´qT Hê≥ø±ìøÏ ˝≤ø=ÿìyÓfi≤fl&ÉT.

ÄHêÏ Ks¡Ã+‘ê X‚Ks¡yT ô|≥Tºø=Hêï&ÉT. Ä eTs¡THê&ÉT n‘·&ÉT |ü⁄\¢j·T´kÕj·T+ ø√sê&ÉT.

n|üŒÏøÏ X‚Ks¡+ |üì eT÷&ÉT|üPe⁄\T Äs¡Tø±j·T\T>± ñ+~. fiÀfl \ø£å\ ô|≥Tºã&ç‘√

ø±–‘ê\$T\T¢ »+s¡a≤e÷s¡T‘·+>± kÕ–düTÔHêï&ÉT. n˝≤+Ï ÄkÕ$T H√s¡T‘Ós¡∫ nsTT<äT

y\≈£î e÷s¡Tyê&ç e<ä› ‘·q≈£î n&É¶+ ñ+&Ée\dæq<äì n&ç>±&ÉT. |ü⁄\¢j·T´ n|ü&ÉT

ø±<äq˝Òø£ b˛j·÷&ÉT. uÛ≤s¡´ \ø£åàeTà yÓTT<äÏqT+∫ #Ó$ì\T¢ ø£≥Tºø=ì #ÓãT‘·÷H˚

ñqï~. ÄyÓT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü |ü⁄\¢j·T´ X‚KsêìøÏ n&É¶+ ñ+&É≥+ »]–b˛sTT+~.

X‚Ks¡+ |üP]Ô>± ∫‹øÏb˛j·÷&Éì ‘Ó*dæ+~. e÷s¡Tyê&ç ‘·q≈£î sêe\dæq nsTT<äTy\T

>∑÷ã\T |æ+&ç eTØ |ü⁄\¢j·T´ e<ä› |ü⁄#·TÃø=+≤&ÉT. n+<äT˝À dü+<Vü≤+ @e÷Á‘·+

Ò<äT.

Ç|ü&ÉT |ü⁄\¢j·T´qT u≤~ÛdüTÔqï~ nsTT<äTy\T b˛‘êj·Tì ø±<äT. n˝≤+Ï yÓTT‘êÔ\T

|ü~b˛sTTHê n‘·ìøÏ …ø£ÿ Ò<äT. ø±ì \ø£åàeTà≈£î á dü+>∑‹ ‘Ó*ùdÔ n‘·ì eTsê´<ä

<äø£ÿ<äT. @&ÉT ˝Àø±\T m<äTs=ÿHêï n‘·ìï @MT #j·T Òe⁄. ø±ì \ø£åàeTà ø£qTu§eT\T

eTT&çe&ç‘ e÷Á‘·+ >∑»>∑»˝≤&çb˛‘ê&ÉT. ÄyÓT kÕ<Ûës¡D+>± e÷≤¢&É<äT. ø£] kıeTTà

Ä•+#·<äT. ‘·q~ |üP∫ø£|ü⁄\¢ nsTTHê düπs ãj·TÏøÏ b˛˙<äT. áHê&ÉT |ü⁄\¢j·T´ j·÷uÛ…’y\T

‹|ü‘·THêï&É+fÒ dü>∑+ ÄyT ø±s¡D+. eTTô|’Œ¤jTfiflHê&ÉT ø±|ü⁄sêìøÏ edü÷Ô nsTT<y\T

ø£≥ï+ ‘Ó∫Ã+~. e&û¶ô|’ e&û¶\‘√ n$ $T–*q yÓTT‘·Ô+ ÄyÓT bı<äT|ü]‘·q+e\¢, |üdüT|ü⁄

yê´bÕs¡+˝À e∫Ãq ˝≤uÛÑ+e˝≤¢ b˛>∑sTT+~. n+‘˚ø±<äT, ‘·+Á&ç sTT∫Ãb˛sTTq

nsTT<Óø£sê\T ø±ø£ |ü⁄\¢j·T´ eTs=ø£ |ü<Óø£sê\T ø=Hêï&ÉT. s¡T ô|s¡T>∑Tqï~. n+<äTe\¢

]øÏ ÄqTø=ì ñqï eT÷&Óø£sê\ eT&ç Çfifldüú ≤\øÏ n&ÉT>∑T‘·THêïs¡T. m≤¢ Ò<äHêï

<ëì MT<ä Çs¡yÓ’y\≈£î ô|’>± edüTÔ+~. á dæú‹˝À nsTT<äT y\ qcÕºìøÏ |ü⁄\¢j·T´

n+‘· ø±fiófl ‘=≈£îÿø√e\dæq |üì Ò<äT.

ø±ì \ø£åàeTà eT+&ç|ü&ÉT‘·T+~. ‘·q n<äècÕºìï ‹≥Tºø=+≥T+~. n+‘·˝Àø£+

ø±yê\qTø=+fÒ düHê´dü+ |ü⁄#·TÃø=qø£ ‘·HÓï+<äT≈£î ø£≥Tºø=Hêïe+≥T+~. _&É¶\ H√≥

<äTeTTàø=&É‘êyê nì jT&ÉTdüTÔ+~. n+‘·Ï‘√ s¡Tø=+fÒ u≤>±H ñ+≥T+~. ø±ì

eT∞fl ˇø£HÓ\s√E\<ëø± uÛ≤sê´uÛÑs¡Ô\≈£î e÷≥ \T+&Ée⁄. yT|òüTdü+<XÊ\T ø±e⁄ ø±ì

ø°\Tu§eTà\T

202

≈£î&É dü+<XÊ\T ÁbÕs¡+uÛÑeTÚ‘êsTT. Çe˙ï »„|æÔøÏ e∫Ã |ü⁄\¢j·T´ ø£+|æ+∫b˛j·÷&ÉT.

Ç+‘·ø£+fÒ u≤<Ûäø£*–+#~ eTs=ø£Ï ñqï~.

|ü⁄\¢j·T´ ˇø£] e\˝À |ü&yê&É÷ø±&Éì Á|üdæ~∆, bÕcÕD+qT+∫ nsTTHê bÕ\T

|æ+&ÉT‘ê&Éì Á>±eTdüTú\≈£î >ös¡e+. X‚Ks¡+e\¢ Àø£sê ‹Hêï&É+fÒ fiÀfl m+‘·

|ü\#·<äq+! ≈£L&Éu…&ÉT‘·Tqï yê]≈£îqï >ös¡e+ |ü˝…¢≥÷fi¯fl˝À¢ eT¬se«]ø° ñ+&É<äT.

|ü⁄\¢j·T´qT eTTK´+>± Nø±≈£î |üs¡TdüTÔqï~ Ç<. Ç< Ä˝À∫düTÔHêï&ÉT. \ø£åàeTà‘√ @$T

#ÓbÕŒ*? fiÀfl ‘·q ù|s¡T Á|ü‹wü\T m˝≤ ì˝u…≥Tºø√yê*? Çy n‘·ìï |”&çdüTÔqï

düeTdü \T. #·+Á<äX‚Ks¡+ ~yêfi≤ rXÊ&Éì s¡+‘ê ø√&Ó’ ≈£LdüTÔ+~.

e÷sê«&ûøÏ Áyêdæ sTT∫Ãq ãTTD|üÁ‘·+MT<ä X‚Ks¡+ MT dü+‘·ø±ìï b˛s¡®Ø #XÊ&É≥H!

nì ø£]<ä›s¡T n‘·ìï n|ü& n&É>∑≥+ ≈£L&Ü nsTT+~. Ä e÷≥≈£î @$T düe÷<Ûëq+

#ÓbÕŒ*? z&É+fÒ ø£+#·eT+‘ê z&Ü? |ü⁄\¢j·T´≈£î qe⁄« e∫Ã+~. ø√|üeT÷ e∫Ã+~.

Ç+‘· À <ë|üÏ –‘·Ô yÓT&É ÁøÏ+~øÏ Á≈£î+–b˛sTT+~. |ü⁄\¢j·T´ ‘Ó|üŒ]*¢ #·÷ùdÔ

|ü>±Z\T ‘=Ïº ÀqT+∫ C≤] –‘·Ô–≥º À ‘·>∑T\Tø=ì ñHêïsTT. n‘·&ÉT #·|üq ~–

|ü>±Z\T ø±*qT+∫ ‘·|æŒ+∫ eTs¡\ ‘=À¢ møÏÿ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ã+&ç <=&√¢øÏ b˛>±H

|üXóe⁄\˙ï Ò∫ |ü⁄\¢j·T´qT #·÷∫ n+u≤ nì n]#êsTT. Ä ns¡T|ü⁄ $q>±H n‘·ìøÏ

mø£ÿ&É Òì dü+‘√wü+ e∫Ã+~. H√s¡T Òì |üXóe⁄ …’Hê jÓT+‘· ø£è‘·»„‘·!

HÍø£s¡T\≈£î ã+&ç n|üŒ–+∫ |ü⁄\¢j·T´ yÓ[fl yêøÏÏeTT+<äT yê\TÃqï eT+#·+ MT<ä

n&É¶+ |ü&Ü¶&ÉT. #·\¢>±*øÏ Ä˝À#·q \˙ï eTs¡∫ |ü+&ÉTø=Hêï&ÉT. ªu≤e⁄µ eT+≥÷

eTqTeT&ÉT »>±Zsêe⁄ yÓqø£qT+∫ e∫Ã ‘ê‘· yÓT&Éøö>∑*+#·Tø=Hêï&ÉT. Äøö–*+‘·

n‘·ìï mø£ÿ&çø√ rdüT≈£îyÓ[fl+~.

ªªneTà<=+>±, qTyê«?µµ

ªªHêqT, ‘ê‘·j·÷´ HêqT.µµ

ªªHê∫Ïºu≤ãT>± Ç≥Tsê!µµ

ªª˝≤qT, ˝≤q+fÒ ˝≤qT.µµ

ªªm+<äTø£ì?µµ

ªªne÷à, <=+>∑\THêï\T>±!µµ

ªªmø£ÿ&É?µµ

ªªÄ MTkÕ˝À¢.µµ

203

ªªmes¡T #ÓbÕŒs¡T?µµ

ªªneTà.µµ

ªª#Ûê!µµ

Á|üø£ÿ e+≥ sTT+À¢ |üì #˚düTø=+≥Tqï s¡+>∑eTà Ç<ä+‘ê $+≥÷ ø=&ÉT≈£îqT

|æ*∫+~. n‘·&ÉT ‘·*¢ |æ\T|ü⁄ $ì|æ+#·Tø√≈£î+&ÜH ‘ê‘·j·T´‘√ yÓTT<ä …≤º&ÉT!

ªªì»yT ‘ê‘·j·÷´, Hêj·TqeTàqT >∑÷˝≤ n*>±.µµ

ªª@+ #Ó|æŒ+~?µµ

ªª|ü>∑\+‘ê H√À¢ <ë≈£îÿ+‘ê\+‘·. bı<äT›>∑÷ø£+>±H Ä MTkÕ˝À¢ ñ+&ç eTT‘·TÔ≈£î+‘

>=+‘·T ø√‘êÔ\+‘·.µµ

ªªnsTT‘ Ä <=+>∑\T ˙>=+‘·T mìïkÕs¡T¢ ø√XÊπs nì Hêj·TqeTàqT ø£qTø√ÿ.µµ

ªªz n\T>∑T‘ê. Hêj·Tqe÷à Hêj·Tqe÷à!µµ

ªªkÕïHêìøÏ y&ç ˙fiófl ‘√&ÉT |üÏº+#·Tø=ì edüTÔqï \ø£åàeTà @$T≥ì n&ç–+~.µµ

ªªô|<ä›<ëì$>∑+<ë. #Óù|Œe˙ï nã<ë› Ò q+‘?µµ

ªª\ø£åàeTà $düTÔb˛sTT+~. s=+≥ m&ÉeT#sTT yÓ÷dæ ≈£î&ç#sTT >∑&É¶+ ÁøÏ+<ä ô|≥Tºø=ì

eTqTeT&ç e+ø£ #·÷dü÷Ô ì\ã&É¶~.µµ

ªªMTkÕ\<=+>∑\T ˙ >=+‘·T jÓTìïkÕ\T¢ ø√XÊ Ò?µµ

ªªz] |æ&ÉT>±! nì eTTdæeTTdæ qe⁄« qe⁄«ø=+≥÷ ÄyÓT ˝À|ü*øÏ yÓ[fl+~.µµ

ªªÁbı<äT› b˛‘·Tqï~, Òµµ nì ‘·+Á&çì Ä kÕïHêìøÏ ôV≤#·Ã]+∫ ≈£L‘·Ts¡T d”‘·,

e÷sêeTT #düTÔqï »>±Zsêe⁄qT #·+ø£¬ø‘·TÔø=ì b˛sTT e~q s¡+>∑eTà øÏ∫Ã+~. ÄyÓT

|æ\¢ yêDÏí ãT»®–+∫ rdüTø=ì yÓ[fl &Üu≤Vü‰\T˝À yê*Ãqï eT+#·+MT<ä ìÁ<ä |ü⁄∫Ã+~.

kÕïq+ #dæe∫Ã ≈£Ls¡TÃqï ‘·+Á&ç Á|üø£ÿq d”‘· ≈£L&Ü uÛÀ»HêìøÏ ≈£Ls¡TÃ+~. \ø£åàeTà

e&ç¶dü÷Ô ñ+~. ªªôd\e⁄\T |üP]Ôø±e∫Ãq$. ‘·«s¡ À HqT ø± ÒõøÏyÓfi≤fl*µµ nì d”‘·

#Ó|æŒ+~.

ÄyÓT |ü≥ºD+˝Àì Ád”Ô\ ø£fi≤XÊ\˝À Ç+≥Øà&çj·TŸ #·<äTe⁄‘·Tqï~. ôd\e\ø£ì

Ç+ÏøÏ e∫Ã+~. ‘·+Á&çøÏ d”‘· ˇø£ ø£qTï, ∫qï ø=&ÉT≈£î sêe÷sêe⁄ eTs=ø£ ø£qTï.

Mfi¯flqT #·÷&É+<˚ |ü⁄\¢j·T´ ñ+&É˝Ò&ÉT. @ø±s¡D+#˚‘·H√ dü+e‘·‡s¡eTTqïs¡qT+∫

sêe÷sêe⁄ Ç+ÏøÏ sêe≥+˝Ò<äT. mH√ïkÕs¡T¢ Ç+ÏøÏ ˇø£kÕ] e∫Ãb˛e\dæ+<äì

ø°\Tu§eTà\T

204

ñ‘·Ôsê\ô|’ ñ‘·Ôsê\T ÁyêXÊ&ÉT. ø±ì »yêãT ˝Ò<äT. n˝≤ø±<äì &ÉãT“ |ü+|ü≥+

e÷qTø=Hêï&ÉT. nsTTHê n‘·&ÉT &ÉãT“ ø√dü+ Áyêj·T Ò<äT ø±ì ‘·*<ä+Á&ÉT\ πøåeT+,

∫s¡+J$ »>±Zsêe⁄ πøåeT+ n&ÉT>∑T‘·÷ HÓ\ø=ø£kÕ] Áyêdü÷Ôe#êÃ&ÉT. ‘·+Á&çøÏ ø=&ÉT≈£î

n+‘·s¡ + ns¡ú+ ø± Ò<äT. ns¡ú+ #˚düTø=H˚ ‘êVü≤‘·T≈£L&Ü n‘·ìøÏ Ò<äT. d”‘· ‘·q

Á|üj·÷D+ dü+>∑‹ ôV≤#·Ã]+#·>±H n‘·ìøÏ ø=&ÉT≈£î dü+>∑‹ »„|æÔøÏ e∫Ã+~. d”‘·≈£î

sêeTT&ç dü+>∑‹ ‘Ó*j·T<äì n‘·ìøÏ ‘Ó\TdüT. Ä $wüj·T+ >∑&É∫q |ü~s√E˝À¢ @

Çs¡yÓ’ kÕs¡T …’Hê #Ó|æŒ ñ+≥T+~. nsTTHê ø£qïø£&ÉT|ü⁄ s¡Tø√ì∫Ã+~ ø±<äT. n‘·&ÉT

eT∞fl n&ç>±&ÉT.

ªª@yT d”‘ê! nqïj·T´ ˙≈£î ø£qT|æ+#·&É÷?µµ

ªª Ò<äT HêHêï! m|ü&ÉHêï ˇø£kÕ] Ç˝≤ ekÕÔ&ÉT. n˝≤ b˛‘ê&ÉT. @MT #Ó|üŒ&ÉT.µµ

ªªndü\T nø£ÿ&É @$T #düTÔHêï&ÉT?µµ

ªªme]øÏ ‘Ó\TdüT? H√s¡T ‘Ós¡∫ n&ç–Hê #Ó|üŒ&ÉT.µµ

ªª&ÉãT“ |ü+|ü≥+ Ò< ` m˝≤>∑&ÉTdüTÔqï~? ˙yyÓTÆHê düs¡T›‘·THêïyê?µµ

ªªHHê?µµ d”‘· ‘·+Á&çe+ø£ qe⁄«‘·÷ #·÷∫+~.....

ªªn˝≤ #·÷kÕÔy˚+, n‘·&ÉT nqï>±&Ü, ˙e⁄ #Ó˝…¢*$ ø±yê?µµ eTõ®>∑ e&ç¶düTÔqï

\ø£åàeTà n|ü& n+<äTø=qï~.

ªª<ëìøÏ m+‘· |ü+|ædüTÔHêïπs$TÏ?µµ

ªªnMTà, qe⁄«‘ê\ø£+≥÷e⁄+fÒ m+<äTø£+‘· ø√|ü+?µµ ø±ùd|ü⁄ mes¡÷ e÷≤¢&É Ò<äT.

|ü⁄\¢j·T´ eT∞fl ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

ªª|ü≥ïeT+fÒ ]øÏH˚ ñ+<ë? ≈£Ls¡TÃ+fÒ &ÉãT“, ˝ÒùdÔ &ÉãT“ø±yê*? m≤¢

>∑&ÉT|ü⁄‘·THêï&ÉT? mø£ÿ&Ó’Hê ñ<√´>∑+ dü+bÕsTT+#ê&Ü?µµ

ªª Ò<äT. n|ü&É|ü&ÉT |üÁ‹ø£\≈£î jT<Ó’Hê ÁyêdüTÔ+≤&ÉT. yêfi‚flyÓTÆHê sTTkÕÔπsyÓ÷

‘Ó*j·T<äT.µµ

|ü⁄\¢j·T´ Ä˝À#·q˝À |ü&Ü¶&ÉT. ‘·*¢ n&ç–+~.

ªªyê&ç ãdü¬ø|ü&Ó’Hê yÓ[fl #·÷∫ e#êÃefÒ?µµ

ªªÄ, MT nqï ø£Ïº+∫ e⁄+∫q sê»uÛÑeq+ ñ+~ ø£<ä÷! nHêïsTT n+<äT˝ÀH ñ

+≥THêï&ÉT.µµ

ªªe÷ nqï MT nqï˝≤>∑ <XeTà ø±øÏ ø±<äT. ‹+&çøÏ, >∑T&É¶≈£L yê∫b˛e≥+ Ò<äT.µµ

\ø£åàeTà eT÷‹ eTTs¡ø£Ï+∫+~. ‘·+Á&ç ≈£L‘·Tfiófl ˇø£ÿkÕ] qyê«s¡T. ‘·*¢øÏ ì»+>±

ø√|ü+ edüTÔ+<yÓ÷qì uÛÑj·T|ü&ç d”‘· nqï~.

205

ªªn~ø±<˚! @Dís¡›+qT+∫ b˛sê&ÉT‘·÷eùdÔ ˇø£ÿkÕ] e÷Á‘·+ nqïj·T´ >∑~øÏ

yÓfifl>∑*>±qT. n≥T eT+#·+ Ç≥T ‹|üŒ≤ì¬ø’Hê dü+<äT Ò<äT. Ä >∑~˝À >±* ‘·|üŒ

n˙ï ñHêïsTT.µµ

ªªÇ+πøeTTHêïsTT?µµ ‘·+Á&ç n&ç>±&ÉT.

ªª<√eT\T, ø±*Ã |ü&˚dæq dæ>∑¬s≥Tº |”ø£\T, ∫+<äs¡ e+<äs¡>± |ü⁄düÔø±\T. &√≈£î

e∫Ãq+‘· |üì nsTT+~. nqïj·T´ q$« yÓ+≥H qqTï ãdüT‡ møÏÿ+∫ |ü+|æyXÊ&ÉT.µµ

ªªb˛sTT+<ëì$ >∑~ ø±düÔ &çùdÔ ø±ø£b˛sTT+<ë?µµ

ªªì»yTH, yÓfi‚fl≥|ü&ÉT N|ü⁄s¡Tø£≥º ˇø£Ï |ü≥Tº≈£îb˛e\dæ+~. eTs¡∫b˛j·÷qT.

Ç|ü&Ó’Hê eTT+#·T≈£îb˛sTTq <eTTqï~ Ò. HqT yÓfiófl‘·THêïHê, yÓ[flq ‘·s¡Tyê‘· ˇø£Ï

bÕ¬s‡\T #dæ |ü+|æ+#·T.µµ

ªªÇHïfiófl e#êÃsTT. n‘·Ô>±]#‘· >±ì Ä&É_&É¶#‘· >±ì ø£e÷≥ nì|æ+#·Tø√ Ò<äT.

Çyê«fi ø£qï_&É¶#‘· |ü&Ée\dæ e∫Ã+~. WqT Ò, nø£ås¡+ eTTø£ÿ Ò<äH>± MT sTT<ä›]

m<˚›eq!µµ

uÛÀ»Hê\T eTT–+#·Tø=ì Ç<ä›s¡÷ Ò#ês¡T.

d”‘·≈£î ‘·+Á&ç nHêï, nqï nHêï ÁbÕD≤\T Ò∫ ekÕÔsTT. ˝Àø£+˝À ÄyÓT <äèwæºøÏ

ÄsTT<ä›]˝≤+Ï yêfi¯ófl ˝Òs¡T. eTTK´+>± ‘·+Á&ç <Ûäs¡àdü«s¡÷|ü⁄&ÉT. <äj·÷eTj·TT&ÉT.

‘Ó*$‘≥˝À¢ n‘·ìøÏ dü]e#Ãyêfiófl Ä fiÀflH Òs¡ì ÄyÓT qeTàø£+. #·+Á<äX‚Ks¡+

‘·q ‘·+Á&çì nsTT<äTy˚\≈£î eTT+#ê&Éì mes√ nqT≈£î+fÒ $qï~. eTTq>∑≤ìøÏ

Äj·Tq n+‘· ‘Ó*$‘·≈£îÿeyê&Ü? ‘·*¢øÏ Ä dü+>∑‹ ‘Ó*j·T<äT. ‘Ó*ùdÔ \>∑Z\¬øøÏÿ

ñ+&~. ‘·+Á&ç ÄyÓT MT<ä s¡+¬ø\Tydæ ñ+&yê&ÉT. Ç<ä+‘ê d”‘·≈£î @e÷Á‘·+ Çwüº+ Ò<äT.

eTT+<äT>± ‘·+Á&çì ø£qTø√ÿ≈£î+&Ü ‘·*¢ì n&É>∑>∑÷&É<äT. Ç+‘·es¡≈£î ‘·+Á&çø√dü+ m<äTs¡T

#·÷dü÷Ô e⁄+~. ‘·+Á&çe#êÃ&ÉT ø±ì ˇ+≥]>± e÷≤¢&É≤ìøÏ n<äqT <=s¡ø£ Ò<äT.

d”‘· Ç< Ä˝À∫dü÷Ô |ü+&ÉTø=qï~. ‘·+Á&ç <=&√¢ì |üXóe⁄\≈£î yT‘·ysTT+∫ e∫Ã

>∑~˝À |ü&ÉTø=qï n*øÏ&ç $ì|æ+∫+~. ‘·*¢, e~HÓ e+Ï+À¢ @<√ dü<äT›‘·THêïs¡T.

n< düeTj·TeTì d”‘· yÓT\¢>± >∑~˝ÀøÏyÓ[fl, ‘·+Á&ç ‘·\>∑&É e<ä›≈£Ls¡TÃqï~. n‘·&ÉT

ø£fiófleT÷düTø=ì ñHêï&ÉT. nsTTHê e∫Ã+~ d”‘· nì ‘Ó\TdüT. m+<äTπø e#êÃe⁄? nì

n&ç>±&ÉT. d”‘· e÷≤¢&É˝≤. ‘·*¢øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü &ÉãT“ n&ÉT>∑T<ëeTì e∫Ã

ñ+≥T+<äqTø=Hêï&ÉT. ÄyÓT#‘·H n&ç–+#ê\ì e÷≤¢&É Ò<äT. ìÁ<äedüTÔqï≥Tº+~. HqT

ø°\Tu§eTà\T

206

yÓfió‘·THêïq+≥÷ ÄyÓT Ò∫+~. nu≤“ @$T m‘·TÔ, Hê #‘·H n&ç–+#·<ä\∫+~,

Ç|üŒÏø±s¡T‘√ dü]‘·÷>∑ ÒeTT düTe÷! nqTø=Hêï&ÉT. ‘·q z≥$T n+^ø£]+#·≥+ Çwüº+

˝Ò<äT. s¡Tø=+fÒ e∫Ãq dü+>∑‹ #Ó|üŒ≈£î+&ÜH˚ b˛‘·T+~. m+<äT≈£î e∫Ã

ñ+≥T+~? ≈£î‘·÷Vü≤\+ Ä|ü⁄ø√ Òø£ n&ç>±&ÉT.

ªªÄ @MT Ò<äT. #·+Á<äX‚KsêìøÏ qTe⁄« n&É¶+ ñHêïe≥>±?µµ nqï~ d”‘·.

ªªmes¡Hêïs¡T?µµ

ªª˝À≈£î\T nqTø=+≥THêïs¡T.µµ

n|üŒÏπø |ü⁄\¢j·T´≈£î ìÁ<äeT‘·TÔ Äe]dü÷Ô ñ+~.

ªª˝À≈£î\≈£î eT] |üìbÕ≥T ÒeTTHêïsTT?µµ

áe÷≥ $q>±H d”‘·≈£î s=eTTà≈£î+|üÏ ~+∫q≥¢sTT+~. Vü≤è<äj·T+ dü+‘√wü+‘√

|üs¡efiófl‘=øÏÿ+~. ‘·+Á&ç ndü\T e÷≥ C≤s¡ &ÉT. bıs¡bÕ≥Tq C≤]Hê Äs¡TeT÷&ÉjT´~

ì\T|ü⁄ø=ì rs¡T‘ê&ÉT. ˝Àø£+˝À e÷≥ ì\T|ü⁄ø√>∑*–q yêfiófl m+‘·eT+~ ñHêïs¡T?

ô|<äe⁄\ MT<ä neTè‘·+ Vü≤è<äj·T+˝À ø±ø√\+. dü÷qè‘·+‘√H ‘·+Á&ç |ü⁄≤º&ÉT. ø±<äT,

‘·+Á&ç ‘·s¡Tyê‘·H dü÷q‘·+ |ü⁄Ïº+~.

d”‘·≈£î #·+Á<äX‚Ks¡+ düT+<äs¡s¡÷|ü+ »„|æÔøÏ e∫Ã+~. ãTTEes¡ÔHêìøÏ kÂ+<äsê´ìøÏ

m+‘·<ä÷s¡+! \øÏåà düs¡dü«‘·T\ e …H <Ûäs¡à kÂ+<äsê´\T πø#√≥ ñ+&Ée⁄ ø±uÀ\T!

m+‘· ∫Á‘·+. Çø£ n‘·ì >∑‹ @eTÚ‘·T+~? e÷s¡Tyê&ç s¡Tø√&ÉT. nsTT<äTy˚\

s¡÷bÕj·T\T b˛>=≥Tºø=+≤&Ü? ‘·+Á&ç X‚Ks¡+>±] MT<ä bò s¡®ØπødüT ãHêsTTkÕÔ&ÉT.

n|ü&ÉT X‚Ks¡+>±]øÏ •ø£å|ü&Éø£ ‘·|üŒ<äT. ne⁄qT n+‘ ø±yê*. Òø£b˛‘, Á|ü|ü+#·

yTyÓTÆb˛‘·T+~? n+<äs¡÷yÓ÷dü>±fi‚fl nsTT‘, ˝Àø£+ m˝≤ kÕ>∑T‘·T+~? Áø£eT+ m˝≤

ñ+≥T+~? Áø£eT+, ˙‹ Òø£b˛‘ Áã‘·T≈£î <äTs¡“¤s¡+ø±<ë? ndü\T Ç˝≤+Ï n$˙‹

m˝≤ edüTÔqï~? n~ e÷qe dü«uÛ≤ee÷? dü«uÛ≤eyT q+fÒ ‘ Ò<äT. ø±<ä+fÒ eT<Ûä ˝À

m˝≤ e∫Ã+~? d”‘· Ä˝À∫+#· Òø£b˛sTT+~. ‘·‘·Ô«y‘·Ô\≈£î ‘\ì$wüj·÷\T ÄyÓTe÷Á‘·+

m˝≤ |ü]wüÿ]düTÔ+~?

d”‘·≈£î X‚Ks¡+ uÛ≤s¡ \*‘· »„|æÔøÏ e∫Ã+~. Ç|üŒÏπø eTT>∑TZs¡T |æ\¢\T. á eT÷&ÉT

Hê\T>∑T HÓ\\Tb˛‘ eT∞flø£quÀ‘·Tqï~. X‚Ks¡+>±]øÏ •ø£å. ÄyÓT @eTÚ‘·T+~? eT]

Ä |æ\¢\>∑‹? bÕ|ü+ ~≈£îÿ Òì |ü≈£åî …’b˛‘ês¡T ø±e÷\T! m+‘·>± Áã‹øÏq yêfifl≈£î

m˝≤+Ï>∑‹ |ü&ÉT‘·Tqï~. ÄyÓT Ä ≈£î≥T+ã $wüj·T+ Ä˝À∫+#· Òø£b˛sTT+~. eTqdüT‡

207

ø°\Tu§eTà\T

ø£$, Hê≥ø£ø£sêÔ, qe˝≤ø±s¡T&É÷, $eTs¡Ù≈£î&É÷ nsTTq õ.$. ø£èwüísêe⁄>±s¡T

HêÏ sê»ø°j·T, kÕe÷õø£ düeTdü \ô|’ ì•‘·yÓTÆq kÕ+|òæTø£ düŒèVü≤‘√ s¡∫kÕÔs¡T.

Äj·Tq ‘·q #·T≥÷º ñqï sê»ø°j·T, kÕe÷õø£ dü+ã+<Ûë˝À¢ e∫Ãq øÏ¢wüºyÓTÆq

e÷s¡TŒ\ô|’q e÷Á‘·y˚T <äèwæºì πø+ÁBø£]+#·≈£î+&Ü, e÷s¡TŒ #Ó+<äT‘·÷qï á <äX¯ À

J$+∫q Åd”Ô, |ü⁄s¡Twüß\ e÷qdæø£ dü+|òüTs¡D\q÷, HÓ’‹ø£ dü+~>±∆‘·\qT ≈£L&Ü

>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£î+≤s¡T. Á|ü>∑‹ o\yÓTÆq dü+düÿs¡D≤‘·àø£ dü+<˚X¯+ ˇø£Ï Äj·Tq

qe\˝À¢ ø£ì|ædüTÔ+~. ªdü+|üPs¡í e÷qe⁄&ÉTµ Ä$s¡“¤$+#·&ÜìøÏ e´øÏÔ>∑‘·yÓTÆq ùd«#·Ã¤

ÄeX¯ ø£eTì ≈£L&Ü ñ<√“¤~kÕÔs¡T.

ªø°\T u§eTà\Tµ˝À eTqdüÔ‘·« |üs¡+>±, nuÛÑT´<äj·T|üs¡+>±, kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡

sê»ø°j·÷\qT ø£èwüísêe⁄ |ü]o*kÕÔs¡T. ø=‘·Ô>± kÕ«‘·+Á‘ê´ìï bı+~q <˚X¯+˝À

HÓ’‹ø£ $\Te … ≤ ~>∑C≤]b˛j·÷jÓ÷ eTTK´+>± nqTo\q #˚kÕÔ&ÉT. ªø°\Tu§eTà\Tµ

nH ù|s¡T˝ÀH e÷qe J$‘·+˝Àì j·÷+Á‹ø£ dü«uÛ≤e+ <Ûä«ìdü÷Ô+~. á j·T+Á‘êìï

q&çù| eTs¡\T n$˙‹eTj·TyÓTÆq düe÷»+ ÄBÛq+˝À e⁄+≤sTT. yÓ’j·TTøÏÔø£yÓTÆq

Ä˝À#·q\÷, ø±s¡ ìsê«Vü≤ø£ X¯ø°Ô ø£qã&É≈£î+&Ü b˛j˚T+‘·>± e´≈£îÔ\ J$‘ê\T

kÕe÷õø£+>±, kÕ+düÿè‹ø£+>±, e÷qdæø£+>± XÊdæ+#·ã&É‘êsTT. Åd”Ô, |ü⁄s¡Twüß\T

πøe\+ ø°\Tu§eTà\ kÕúsTT˝À $T–*b˛‘ês¡ì á Á|üuÀ<Ûë‘·àø£ ø£<∏ä ‘·q dü+<˚XÊìï

ìs¡›«+<ä«+>± Á|üø£ÏdüTÔ+~. &Üˆˆ yêdüT<˚e XÊÅdæÔ (á ø£<∏ä Àì ˇø£ bÕÁ‘·) n+≤&ÉT

` ªªdüe÷»+˝Àì Åd”Ô, |ü⁄s¡Twüß\T dü«‘·+Á‘·+>± Ä˝À∫+#·&ÉeT÷, Ä‘·à Á|üuÀ<Ûä+

Á|üø±s¡+ q&É#·Tø√e&ÉeT÷ #˚j·T Òø£b˛‘˚, sT÷ dü+|òü÷ìøÏ Á|ü>∑‹ X¯Sq´+.µµ

á qe\≈£î sêdæq Á|ükÕÔeq˝À ø£èwüísêe⁄>±s¡T á s¡#·q @ sê»ø°j·T bÕØºì

ñ<˚›•+∫ #˚dæ+~ ø±<ä˙, BìøÏ dü«#·Ã¤yÓTÆq ø£fi≤qTuÛÑ÷‘˚ Á|ü<ÛëqeT˙ sêXÊs¡T.

bÕØº Äy˚XÊ\qT eTs¡∫, ìwüŒø£åbÕ‘· yÓ’K]‘√ á qe\qT #·<äeeTì bÕsƒ¡≈£î\qT

ø√s¡T‘ês¡T. nsTTq|üŒÏø° sT÷ sTT‹eè‘·Ô+, ø£<∏äq+˝À <Ûä«ì+#˚ s¡#·sTT‘· ø£+sƒ¡eTT

≈£L&Ü ø£èwüísêe⁄>±s¡T k˛wü*düTº dæ<ë∆+‘·+ #˚‘· Á|üuÛ≤$‘·T\j·÷´s¡ì düŒwüº+ #˚kÕÔsTT.

` Ábıô|òdüsY dæ. $»j·Tl

ø°\Tu§eTà\T k˛wü*düTº dæ<ë∆+‘· Á|üuÛ≤$‘·e÷?

eT÷\+: yês¡Ô, ‘Ó\T>∑T ~q|üÁ‹ø£, 22 nø√ºãs¡T 2000.

208

‹]– ‘·+Á&çyÓ’|ü⁄ eT[fl+~. n‘·&ÉT n&É¶+ ñ+&É Ò<äT. n$˙‹ ≈£L|ü+˝À |ü&É Ò<äT.

Çyêfi Ò∫qyfi eT+∫~. d”‘· dü+‘√wü+ |ü≥º Òø£b˛sTT+~. me]¬ø’Hê #ÓbÕŒ*. Ä

sêÁ‹yfi jÓTe]øÏ #ÓãT‘·T+~? e~HÓ ìÁ<äb˛‘·Tqï~. »>∑Z&ÉT ø£\e]düTÔHêï&ÉT. <=&√¢

ô|<ä›yêfiófl mes¡÷ Òs¡T. b˛sTT ‘·q |üø£ÿMT<ä |ü&ÉTø=qï~. ìÁ<ä|ü≥ºø£ #ê˝≤ ùd|ü⁄

<=]¢+~.

Nø£Ï ñ+&É>±H |ü⁄\¢j·T´ Ò∫ J‘·>±fifl≈£î |üì |ü⁄s¡e÷sTT+∫, <ä÷fiflqT bÕ\≈£î

$&ç#ê&ÉT. ø±\ø£è‘ê´\T rs¡TÃø=ì ãj·TÏøÏ b˛‘·T+&É>± ªªÄ#ê]>±]ì ø£kÕ] Ç+ÏøÏ

s¡eTàì #Ó|üŒeT+ÏH, #ÓbÕŒsê?µµ ` \ø£åàeTà n&ç–+~. ø=‘·Ô<Ûëq´+ Ç+ÏøÏ sê>±H

Ä+»Hj·TkÕ«$TøÏ nbÕŒ\T b˛sTT+#·≥+ Ä sTT˝≤¢*øÏ Ä#ês¡+. n+<äTπø Ä#ê]>±]øÏ

>∑Ts¡TÔ#j·Te\dæ+<äì ìqïH uÛÑs¡Ô≈£î #Ó|æŒ+~. |ü⁄\¢j·T´≈£î Ä#ê] ø£ì|æ+#ê&ÉT ø±ì,

ìqïÏ jÓT<äTs¡T <Óã“\ ∫sê≈£î‘√ eT]∫b˛j·÷&ÉT. Ò<äT, >∑Ts¡T‘ ñqï~. ø±ì #Ó|üŒ Ò<äT,

\ø£åàeTà Á|üXï≈£î |ü⁄\¢j·T´ e÷≤&É Ò<äT. ˇø£ ø£åD+ ø√|ü+>± #·÷∫ –s¡T≈£îÿq ˝À|ü*øÏ

b˛sTT+~. ‘Ó|üŒ]\T¢ø√≤ìøÏ ø=+‘·ùd|ü⁄ |üÏº+~. eTTK+ ‘·T&ÉT#·Tø=+≥÷ n‘·&ÉT

<=&√¢øÏ yÓfi≤fl&ÉT.

nø£ÿ&É sêeTj·T´, ≈£îXÊ\j·T´ bÕ‘·À¢øÏ >∑&ç¶ ø£≥º\T ø£&ÉT‘·÷ @jT #qT m˝≤

sê\T‘·Tqï<√ #Ó|üø=+≥THêïs¡T. yê[fl<ä›]ø° #Ós=ø£ mø£s¡eT÷ ñ+~. kı+‘· ùd<ë´ìøÏ

m<ä÷› yÓTT<ä÷› Ò<äT. n+<äTe\¢ |ü⁄\¢j·T´ |üìbÕ≥˝À¢ ‹]– ‘·eT <Ûëq´+ ≈£L&Ü Ç+ÏøÏ

#˚s¡TÃø=+≥÷ ñ+≤s¡T. |ü⁄\¢j·T´ sê>±H˚, ªª#·+Á<äX‚Ks¡+>±]øÏ MTs¡T n&É¶+

ñ+&É Ò<ä≥>±?µµ nì n&ç>±s¡T. Ç+Ï Àì dü+|òüT≥qe\¢ n‘·&ÉT yÓ+≥H düe÷<Ûëq+

#Ó|üŒ˝Ò<äT. <ëììãÏ º n~ ì»y˚T qqTø=Hêïs¡T. ªªá<Óã“‘√ eT\¢‹+&ç,

eTT+‘· fiófl ‘·|üŒe⁄ Òµµ n+≥÷ qyê«s¡T. ªªMT ¬øes¡T #ÓbÕŒs¡T?µµ nì |ü⁄\¢j·T´ n&ç>±&ÉT.

ªªãdüyê#ê] ñ+&É>±H ne÷àsTT #Ó|æŒ+<äHêïs¡T.µµ

ªªãdüyê#ê] e∫Ã yÓfi≤fl&Ü?µµ

ne⁄q+≥÷ ‘·\ bÕs¡T.

Ç|ü& ekÕÔq+≥÷ |ü⁄\¢j·T´ ãC≤s¡T≈£î e#êÃ&ÉT. ãdüyê#ê] H√≥ qTe⁄«–+»

Hêq<äT. n‘·ìï n˝≤π> b˛ìùdÔ X‚KsêìøÏ Vü‰MT ñ+&É˝Ò<äqï dü+>∑‹ s¡+‘ê

bÕ≈£î‘·T+~. n|ü&ÉT n‘·ì e÷≥ b˛<ë? ‹]– m˝≤ ‘·\ m‘·TÔø=+≤&ÉT? ndü\T

bıs¡bÕ≥T m˝≤ »]–+~? sêÁ‹ d”‘·‘√ @$T #ÓbÕŒ&ÉT? n‘·ìe÷≥ d”‘· nbÕs¡ú+

#düTø=qï~. <ëì e\¢H á e÷≥ |ü⁄Ïº+~. m˝≤¬>’Hêdüπs Bìï Á‘·T+∫ yj·÷*.

210

ªª≈£î+&É eT÷j·T≤ìøÏ eT÷≈£î&ÉTqï~>±ì ˝Àø±ìï eT÷j·T≤ìøÏ @eTTqï~?µµ

dü‘· Hêsêj·TD e÷≤¢&É Ò<äT. ÄyÓT eT∞fl n+<äTø=qï~.

ªª<ë|ü]ø£+ <ìøÏ? MT cÕe⁄ø±πs d”‘·≈£î #ÓbÕŒ&ÉT.µµ

ªªyêπs #Ó_‘ qqTï n&É>∑≥+ <ìøÏ!µµ |ü+‘·T\T yÓT\¢>± qyê«&ÉT.

dü‘· Hêsêj·TD eTqdüT H=#·TÃ≈£îqï~. <ëìï ˝À˝À|ü\H nD#·Tø=Hêï&ÉT.

\ø£åàeTà Vü≤è<äj·÷ìï Ä|ü⁄ø√ Òø£ ˇø£ÿkÕ]>± bı+–+~.

ªª|ü+‘·T\÷, ì»+#Ó|ü MT Hêj·Tq>±s¡T m+‘√ eT+∫yês¡T. ø£wüºìwüß˜sê\≈£î

Ä<äTø=Hyês¡T. πøe\+ yÓT|üø√dü+ #ÓãT‘·Tqï e÷≥\T ø±e⁄. q\T>∑Ts¡T ø£Ïºq Ç+À¢

ñ+&ç #ÓãT‘·THêï. ˙≈£L MT ‘·+Á&ç >∑TD≤ Ò e#êÃsTT. @&ÉT dü+e‘·‡sê\qT+∫ á

Ç+Ï˝…ø£ÿ\˙ï ˙#˚‹ MT<äT>±H˚ q&ÉTdüTÔHêïsTT. n˝≤+≥|ü&ÉT ˙≈£î ‘Ó*j·Tì

s¡Vü≤kÕ´ ÒeTT+≤sTT? Hê_&É¶ À¢ qTeP« ø£&É eqTø=+≥THêï. Ç|ü&ÉsTTHê ì»+#Ó|ü.

|ü+‘·T\÷! MT cÕe⁄ø±s¡T X‚Ks¡+ >±]øÏ Vü‰MT ñ+&É Ò<ä≥. Vü‰MT ñqï≥T¢ Äj·Tq

|üÁ‘ê\T düèwæº+∫ e÷s¡Tyê&çøÏ Ç#êÃ&É≥. á dü+>∑‹ Çyêfi‚ MT cÕe⁄ø±s¡T ne÷àsTTøÏ

#ÓbÕŒ&ÉT. ne÷à, m+‘· |üìøÏ ˇ&çø£≤º&ÉT! Hê |æ\¢*ï nHê´j·T+ #˚j·T≤ìøÏ

dæ<ä∆eTj·÷´&ÉT>±! n‘·&çøÏ #‘·T\T m≤¢e#êÃjÓ÷? n‘·ìøÏ |æ\¢ C… ≤¢ ñHêïπs! yÓT‘·Ôì

yêfiflqT #·÷ùdÔ me]¬ø’Hê ˇ‘·ÔãT~∆ |ü⁄&ÉT‘·T+<ä≥. H√À¢ Hê\Tø£ Ò<äì X‚Ks¡+ Ç+‘·

nHê´j·T+ ‘·\ô|&ÉT‘ê&Ü? MT cÕe⁄ø±s¡T m+<äT≈£î s¡Tø=Hêï&ÉT? e⁄e÷Á‘·+ m+<äT≈£î

#Ó|üŒ Ò<äT? eø°\T≈£î #Ó|æŒ m+<äT≈£î H√°düT Ç|æŒ+#· Ò<äT?µµ

dü‘· Hêsêj·TD≈£î |æsê&É Ò<äT. ÄyÓT≈£î @$T#ÓbÕŒ˝À ns¡ú+ ø± Ò<äT. |ü⁄\¢j·T´>±]

ñ<˚›X¯y˚T$TÀ? @eT+fÒ @$T yÓT&É≈£î #·T≥Tºø=+≥T+<√? cÕe⁄ø±s¡T n_ÛÁbÕj·T+

‘Ó\TdüTø=qï ‘·s¡Tyê‘·H˚ #·÷#·Tø√e#·TÃqì n‘·&ÉT e÷≤¢&É˝Ò<äT. |ü+‘·T\T

eTÚqeTTÁ<äqTãÏº ÄyÓT n<ä+‘ê ì»eTqTø=qï~. ÄyÓT uÛ≤eHê M~Û À nHê<ä …’

sêe÷sêe⁄, d”‘· ‹+&çø°, >∑T&É¶≈£L yê∫b˛‘·Tqï≥T¢ ø£ì|æ+#ês¡T. ˇfiófl »\<ä]+∫+~.

yÓ+≥H u≤&ÉT>∑ ã+&çì |æ*|æ+∫ n+<äT˝À møÏÿ b˛‘·÷ dü‘· Hêsêj·TDqT yÓ+≥

s¡eTàqï~. mø£ÿ&Éø£ì n‘·&ÉT n&ç>±&ÉT. nqïø=&ÉT≈£î e<ä›ø£ì #Ó|æŒ+~. n<ä›+˝À

ø£ì|æ+∫q≥T¢>± n+‘ê n‘·ìøÏ bı&Éø£Ïº+~. n+<äT˝À ∫≈£îÿø=q≥+ Çwüº+˝Òø£

n‘·&ÉT |üìkÕ≈£î #Ó|æŒ ‘·|üø=Hêï&ÉT. u≤&ÉT>∑u+&ç #·÷dü÷Ô ñ+&É>±H <ëÏb˛sTT+~.

Ä <äèX¯´+ dü‘·´Hêsêj·TD≈£î ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+∫+~. ‘·+Á&ç |ü⁄\¢j·T´ <ä>∑Zs¡ ‘·qTï

211

>∑TeTkÕÔ–]øÏ ≈£î~]Ãq ‘·s¡Tyê‘· ÇHêïfifl≈£î ø=‘·Ô$X‚wü+ »s¡T>∑T‘·÷ ñ+~. |ü⁄\¢j·T´

n‘·ìï ø£qTï\≈£î n<äT›ø=+≥÷ ñ+≤&ÉT. n‘·&ÉT kÕ<Ûës¡D+>± |ü⁄\¢j·T´qT @MT n&É>∑&ÉT.

m|ü&Ó’Hê @<äHêï n&ç–Hê n‘·&ÉT ø±<äq&ÉT. @fÒ≤ ¬s+&ÉT|ü⁄≥¢<Ûëq´+ Ç+ÏøÏ

‘√*ô|&ÉT‘·÷ ñ+≤&ÉT. ‘êqT n‘·ìøÏ …ø£ÿ\T Áyêdü÷Ô ñ+≤&ÉT. |üdüT|ü⁄ yê´bÕs¡+,

e&û¶yê´bÕs¡+ á ¬s+Ï‘√ »s¡>∑e\dæq Áyê‘·ø√‘·\T n‘·& #·÷dü÷Ô ñ+≤&ÉT. ˝≤uÛÑ+

e∫Ãqj˚T&ÉT nD≤e+‘·T n‘·ìøÏ ÇkÕÔ&ÉT. \ø£åàeTà≈£L&Ü n‘·ìï ø£ìô|Ïº #·÷dü÷Ô

ñ+≥T+~. bı\+qT+∫ ≈£Ls¡>±j·T\T Ç+ÏøÏ sê>±H Hê\T>√e+‘·T J‘·>±&ç#‹øÏ

Ç∫Ã |ü+‘·T*+ÏøÏ |ü+|ædüTÔ+~. ô|s¡T>∑÷ eTõ®>± nø£ÿ&ÉqT+# yÓfió¢‘êsTT. cÕe⁄ø±s¡TøÏ

n‘·ìMT<ä m+‘√ qeTàø£+. y\ø=\~ eTs=ø£#√≥ Ç∫Ãsêe\dæHê, ‘e\dæHê n‘·Hï

|ü+|ü⁄‘ê&ÉT. Ç∫Ã|ü⁄#·TÃø√fifl˝À n‘·ìøÏ ‘Ó*j·Tì s¡Vü≤dü eT+≥÷ Ò<äT.

#·+Á<äX‚Ks¡+>±]øÏ Vü‰MTe÷≥ @$TÏ? |ü+‘·T\T r]ø£>± Ä˝À∫+#ê&ÉT. yÓTT<ä≥

@MT »„|æÔøÏ sê Ò<äT. ‘·s¡Tyê‘· ‘·s¡Tyê‘· ø=+#Ó+ø=+#Ó+>± düTŒ¤]+∫+~. ¬s+&+&É¢

HêÏ e÷≥. ãj·T≥ CÀs¡Tq es¡+ ≈£îs¡Tdü÷Ôe⁄+~. n‘·&ÉT Ä >∑~˝ÀH ≈£Ls¡TÃì jTy√

|ü<äT›\T ÁyêdüTÔHêï&ÉT |ü⁄\¢j·T´>±s¡T >√&É≈£î #s¡–\ã&ç, ªªìqï ˇø£ bıs¡bÕ≥T »]–+~

|ü+‘·T\÷!µµ nHêï&ÉT. @$T≥ì n‘·&ÉT n&ç>±&ÉT. #·+Á<äX‚KsêìøÏ e÷s¡Tyê&ûe<ä› ‘êqT

nsTT<äTy\≈£î Vü‰MT ñHêïqHêï&ÉT. ø£]øÏ n&É¶+ ñ+&É≥+ ø£Hêï ‘·|ü eT] Ò<äHêï&ÉT.

ªªnsTT+<<√ nsTTb˛sTT+~. Ç|ü&ÉqTø=ì ≤uÛÑyT$TÏ?µµ nì |ü⁄\¢j·T´>±s¡T nHêïs¡T.

ªªnsTT‘ …ø£ÿ Áyêj·TeT+≤sê?µµ nì n|ü& n&ç>±&ÉT. ªªm˝≤ b˛sTT m˝≤ edüTÔ+<√,

nHêeT‘·TÔ À Áyêj·T+&ç,µµ nì Äj·Tq nHêï&ÉT. Ä |ü⁄düÔø±\˙ï sTT|ü&ÉT ˝À|ü*

;s¡Tyê˝À ñHêïsTT. ‘·q #‹MT<äT>±H n‘·&ÉT nHêeT‘·TÔ À Ks¡TÃ ÁyêXÊ&ÉT.

Ç|ü&ç<ä+‘ê jT$TÏ? |ü+‘·T\T≈£î ns¡ú+ ø± Ò<äT. |”ø£ b˛‘·THêï |ü⁄\¢j·T´>±s¡T

nã<ä∆e÷&É&ÉT. n˝≤+Ïyê& nsTT‘ Äj·Tq Ç|üŒÏø£+fÒ m+‘√ ˝≤_Û+∫ ñ+&yê&ÉT.

eT] á e´eVü‰s¡ y˚T$TÏ? e÷≥ |üÏº+|ü⁄\T e#êÃj·÷? neø±X¯+ Ò<äT! |ü>∑

kÕ~Û+#·≤ìøÏ |üPqTø=Hêï&Ü? ‘Ó*dæq+‘· À nB ø£ì|æ+#·≥+ Ò<äT. Ç<ä+‘ê @$TÏ?

mø£ÿ&√ bıs¡bÕ≥T »]– ñ+≥T+~, |ü⁄\¢j·T´>±πs düs¡T›ø=+≤s¡T. Bì‘√ n‘·ìøÏ

dü+ã+<Ûä+ Ò<äT. ˇø£yfi eTs¡∫b˛j·÷&yÓ÷! >∑Ts¡TÔ #j·T≥+ n‘·ì <Ûäs¡à+ ø±<ë?

Äj·Tq≈£î ø√|ü+ eùdÔH√! >∑+ô|&ÉT dü+kÕs¡+. m˝≤ á<ë*? Ç|ü&ÉT n+‘·>±

$T+∫b˛sTT+~ @$T Ò<äT. n‘·&ÉT u≤>±H e´eVü≤]+#ê&ÉT. \ø£åàeTà‘√ yÓfiflø£ b˛e≥yT

eT+∫ <äsTT+~. Òø£b˛‘ ÄyÓTqT n‘·& mø£ÿ<√* á |üì #sTT+#ê&Éì Äj·Tq

nqTe÷q|ü&ç ñ+&yê&ÉT. nqï ø=&ÉT≈£î e<ä›≈£î m+<äT≈£î b˛sTTq≥T¢? Ä, X‚wü–]

ø°\Tu§eTà\T

212

n&=«πø≥T. ˇø£yfi #·+Á<äX‚Ks¡+ >±]øÏ H√°düT Ç|æŒdüTÔ+<ë: ø=+|ürdæ n˝≤π>#ùdÔ

e´eVü‰s¡+ eTT<äTs¡T‘·T+<! áyÓTqT Ä|æ ñ+fÒ m+‘√ u≤>∑T+&~. nsTTHê n‘·&ÉT

#Ó_‘ Ä>∑T‘·T+<ë? ô|’>± nqTe÷ì+∫ ñ+&~. n|üŒÏ<ëø± n‘·ì MT<ä ñ+≥Tqï

n_Ûe÷q+ n+‘·]+#~.

@~ m˝≤ ñHêï ÄHê&<√ ø±ì|üì »s¡T>∑T‘·÷+fÒ s¡Tø=qï≥T¢>± dü‘· Hêsêj·TDqT

n+‘·sê‘·à u≤~Û+#·yÓTT<ä\T ô|Ïº+~. <ëì‘√ eTqdüT‡ dü] Òø£ …ø£ÿ\T ø£Ïºô|Ïº Ç+ÏøÏ

b˛j·÷&ÉT.

Ä sêÁ‹ |ü⁄\¢j·T´≈£î nqï+ d”‘· e&ç¶+∫+~. uÛ≤s¡ X‚wü–]ì #·÷&É≤ìøÏ b˛sTT+<äì

$Hêï&ÉT. n‘·ìøÏ mø£ÿ&É Òì ø√|ü+ e∫Ã+~. Ä&É~ ô|‘·Ôq+ ø£≥Tºø=ì e´eVü≤]düTÔ+<ë?

>∑~˝ÀøÏ yÓ[fl ªªjTjYTµµ nì >∑]®+#ê&ÉT. @<√ eTT+#·T≈£î e∫Ã+<äì d”‘·, s¡+>∑eTà|üdæø£Ïº

>∑&É>∑&É ≤&çb˛j·÷s¡T. |ü⁄\¢j·T´‘√ n|ü&ÉT e÷≤¢&É≤ìøÏ Ä sTT<ä›]˝À me]ø° >∑T+&Ó

#ê\<äT. ndü\T n‘·ì eTT+<äT≈£î yÓfifl Òs¡T. |ü⁄\¢j·T´ uÛ≤s¡ qT ÄbÕ<äeTdüÔø£+ #·Ts¡T#·Ts¡

#·÷XÊ&ÉT. ÄyÓT nDTe÷Á‘·yÓTÆHê #·*+#· ≤.

ªªmø£ÿ&É≈£î yÓ[fl+~?µµ

ªªX‚wü–] e<ä›≈£î.µµ

ªª<ìøÏ? Ç+ø± HqT ã‹πø ñHêïH?µµ

ªªø£ì|ædü÷ÔH ñ+~.µµ

˝≤– #Ó+|üô|≥Tº ô|≥º≤ìøÏ |ü⁄\¢j·T´ #˚sTT m‘êÔ&ÉT. n+‘·˝ÀH˚ ‘·qTï ‘êH˚

‘·e÷sTT+#·Tø=ì ø√|ü+‘√ ø£+|æ+∫ b˛‘·THêï&ÉT. ªªne⁄qT ‘·ù|ŒeTT+~? eTq˝À

yÓT‘·Ô<äq+ #·÷∫ ‘·|ü&ÉT H√≥T¢ Áyêdæ |æ\¢\ H√Ïø±&ç ≈£L&ÉT rdü÷Ô ñ+fÒ Ä|ü⁄‘·THêïqT.

@$TÏ ‘·|ü? X‚wü–]#‘· H√°düT Ç|æŒ+#êqT. _&É¶\ kıeTTà bÕs¡yj·T≤ìøÏ MT¬ses¡T?

MT≈£îqï+‘· n~Ûø±s¡+ Hê≈£L ñ+~.µµ

Çø£ ø=Ïº Á|üjÓ÷»qy˚T$TÏ? |ü⁄\¢j·T´ Ç+À¢ qT+∫ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. Ç+‘·

»s¡>∑≤ìøÏ ‘êH ø±s¡D+, d”‘·≈£î düŒwüº+>± #Ó|æŒ ñ+fÒ sT÷ nã<ä∆+ sêeTj·T´≈£L,

≈£îXÊ\T≈£L #Ó|æŒ ñ+&~ ø±<äT. ãdüyê#ê] s¡+‘ê ≥eT ≥e÷ ydæ ñ+&yê&ÉT

ø±<äT. uÛ≤s¡´ á |üì #˚dæ ñ+&Éø£b˛qT. ÄyÓTqT ø=&ç‘˚ q\T>∑Ts¡T neTà\ø£ÿ\T

Ä&çb˛düTø√e≥+ ‘·|üŒ @$TÏ ˝≤uÛÑ+? H√°düT C≤Ø nsTT‘˚ s¡+‘ê eTØ

>∑T|üeT+≥T+~. n|ü&ÉT ‘·q ù|s¡T Á|ü‹wü\T @eTe⁄‘êsTT? Ç|ü& X‚wü–] e<ä›≈£î

213

b˛‘H√? n‘·&ÉT Ç+ø± H√°düT Áyêdæ ñ+&É&ÉT. ãVüQXÊ πs|ü⁄ |ü+|ækÕÔ&yÓ÷! »]–q

<ä+‘ê n‘·ìøÏ #ÓbÕŒ*. ìqï>±ø£ yÓTTqï ‘·q ø£fifleTT+<äT |ü⁄Ïºq X‚wü–]øÏ ‘êqT

#Ó|üø√yê˝≤? m+‘· |ü\#·<äq+! Ç+‘·≈£L H√°düT Ç∫Ã ñ+fÒH√? ‘êqTb˛sTT n+‘ê

eÏº<qì #ÓbÕŒ*. q\T>∑T]˝À uÛ≤s¡ q>∑Tu≤≥T bÕ\e⁄‘·T+~. ˝Àø£+ ‘·qTï #·÷∫

q$«‘ ˇø£°, ‘·quÛ≤s¡ qT #·÷∫ q$«‘ eTs=ø£°Hê?

#·+Á<äX‚Ks¡+ e<ä›≈£î b˛sTT bıs¡bÕ≥T #Ó|üŒ Áã‹e÷\Tø=+fÒ yT ÒyÓ÷? <äTs¡“¤s¡+.

nø£ÿs¡≈£î Ä<äTø=qï+<äT≈£î n‘·ì ø±fi¯ófl |ü≥Tºø√yê˝≤? NÛ, Ä <ä]Á<äT&çøÏ n&É¶+

ñ+&É≥yT ndü\T ‘·|ü. Ä ‘·|ü e\¢H ‘·q ô|<ä›ø=&ÉT≈£î #·∫Ãb˛j·÷&ÉT. ø=&ÉT≈£î

#êe⁄ø°, ‘êqT n‘·ìøÏ kÕj·T+ #j·T≤ìøÏ dü+ã+<ÛäyT$TÏ? Ç+‘·≈£L Äs√+|æ qT+∫

ãj·T≥|ü& e÷s¡Z+ ø£ì|æ+#· Ò<äT. ªªø±ì @<√ ˇø£Ï ø£ì|æ+#·ø£ b˛‘·T+<ë!µµ nì

|ü⁄\¢j·T´ HêÏ≈£Ls¡≥ bı+<ë&ÉT.

◊<äT

uÛ≤s¡‘·<X+ #ê\>=|üŒ~. Ä >=|üŒ‘·HêìøÏ n+‘·≈£L Á>±eTbÂs¡T Ò ø±s¡D+. á

dü+düÿè‹ ø± ÒJ #·<äTe⁄\T #·~$ ãd”Ô\T eT]–q ≈£îÁs¡yêfifl≈£î @e÷Á‘·+ ‘Ó*j·T<äT.

|æ\¢ ø±øÏøÏ ñ+&\T <Óã“ @$T ‘Ó\TdüT >∑qTø£! ÁbÕNq dü+düÿè‹ Hê>∑]ø£‘·\T áHêÏø°

ì*∫ ñqïe+fÒ sT÷ Á>±eTd”eT Ò ø±s¡D+. fiÀ¢ Ä |üP≥ me] sTT+À¢ @$T

e+&ÉTø=Hêïs√, ‹+&çøÏ Òø£ mes¡T |üdüTÔ|ü&ÉTø=Hêïs√, @ sTT˝≤¢\T uÛÑs¡ÔMT<ä n*–

_Ás¡_–dæ |ü&ÉTø=qï<√, @ dü+kÕ] ‘·q |æ\¢\qT á&˚s¡Ã˝Òø£ ÁøÏ+<Ó≥T¢ MT<Ó≥T¢

ne⁄‘·THêï&√, @ cÕe⁄ø±]øÏ m+‘· u≤ø° ñ+<√ kÕ<Ûës¡D+>± Á|ü‹ ˇø£ÿ&É÷

ø£qTø=ÿ+≤&ÉT. ø±düÔ Òì yê&Ó’‘ s¡#·Ãã+&Ée<ä›≈£î e∫Ãq|ü&√, …’ÁãØ e<ä› ≈£Ls¡TÃqï|ü&√

Væ≤‘√|ü<X+ #kÕÔs¡T: ªª πs, |æ\¢ø±j·T ô|[fl#j·T¬ø+<äT≈£Ls¡T≈£îHêïe⁄sê?µµ n+≤s¡T.

ªªsêÁ‹ @$T ≈£Ls¡ e+&ÉTø=Hêïs¡Tsê?µµ nì n&ÉT>∑T‘ês¡T. Ä πssTT Ä <Ísê“¤>∑T´&ç

sTT+À¢ bısTT´ sê» Ò<äì ‘Ó\TdüT.

#·+Á<äX‚Ks¡+ bò s¡®Ø |ü⁄Ïº+#ê&Éqï dü+>∑‹ s¡+‘ê yê´|æ+∫+<ä+fÒ $&É÷¶s¡+

Ò<äT. #·+Á<äX‚Ks¡+ ◊.|æ. <ëK\T #˚j·Tø£b˛e≥+ Á|üã\ Á|ü‹ã+<Ûäø£yÓTÆb˛sTT+~.

Òø£b˛‘ |ü⁄D≤´\T ìs¡ísTT+∫ ñ+&yêfiófl. n≥T |ü⁄\¢j·T´ n+fÒ ˇø£ |ü⁄*. n‘·ì

‘√ø£ u≤¬s&ÉT+~. ø±ø£b˛‘˚ ˇø£ y˚\T&ÉT ‘·≈£îÿe ñ+≥T+<˚yÓ÷. ìC≤ìC≤\T m˝≤

‘\T‘êsTT? Á>±eTdüTú\+<ä]ø° n+‘·sê®rj·T düeTdü e∫Ã|ü&É¶~. ‘\ø£ ‘·\\T ã<ä›\T

ø=≥Tºø=+≥THêïs¡T.

ø°\Tu§eTà\T

214

bıÏº sêeTj·T´ ˇø£s√Eq |ü⁄\¢j·T´ <ä>∑Zs¡≈£î e#êÃ&ÉT. n‘·&ÉT <=&√¢ –‘·Ô\≈£î yT‘·

ysTTdüTÔHêï&ÉT. |ü⁄\¢j·T´≈£î m&É¢MT<ä n$T‘·yÓTÆq yÓ÷»ì n‘·ìøÏ ‘Ó\TdüT. ªªe÷e÷, MTyÓ\|ü*

–‘·Ô |üìøÏ eTVü‰yÓTTq>±&ÉT. n˝≤+Ï~ eTq õ˝≤¢ ÀH Ò<ä+fÒ qeTTà,µµ nHêï&ÉT.

ªªqTyÓ«|ü&ÉT #·÷#êyé?µµ

ªªyÓTTqï ‘·÷s¡TŒ bı\+ qT+∫ e&ÉT¢ ‘√\T≈£îsê˝≤? Hê&ÉT ø±\e˝À ã+&ç

~π>dæq|ü&ÉT #·÷#ê>±!µµ

|ü⁄\¢j·T´ bıÏº sêeTj·T´≈£î |ü⁄>±≈£î ø±&É sTTdü÷Ô, ªª<ë|ü*–‘·Ô >∑÷&Ü <ëìøÏ

rdæb˛sTT+~ ø±<äTµµ nHêï&ÉT.

ªª Òø£b˛‘ <ëìe<ä› ìbÕsTT+#·e<ä÷›? düπsø±ì, yê&çπø$T b˛jÓTø±\+ |ü⁄Ïº+~?

qTe⁄« Vü‰MT e⁄qï≥T¢ H√≥T düèwæº+#ê&É≥>±? n~ #Ó\T¢‘·T+<äH ø±e÷\T yê&ç ÄX!

#Ó*¢ eT∞fl sT÷ >∑&É¶MT<ä ñ+≤&ÉT? á ø£fi¯fl‘√ #·÷&ÉeT÷? n+‘ê |ü∫Ãø£*

nsTTb˛sTT+< e÷e÷! yÓqTø£Ï ø±\+ ys¡T, Ç|üŒÏ ø±\+ ys¡T. nã<ä∆+ Ä&É≥eT+fÒ

Äs√E˝À¢ #·∫Ãb˛jTyêfiófl. á s√E˝À¢ n+‘·ø£Hêï düTfióyÓ’q |üì eTs=ø£Ï Ò<äT.

Ò∫+~ \>±j·T‘·T |ü+&ÉTø=H<ëø£ n< ≈£L&ÉsTTb˛sTT+~.µµ

ªªn+‘ sêeTj·÷´! ˝Àø£eT+‘ê e÷]b˛sTT+~µµ nHêï&ÉT |ü⁄\¢j·T´.

|ü⁄#·TÃø=qï |ü⁄>±≈£î ø±&É #·T≥º#·TÏº eTTÏº+#·Tø=ì, ªª<=&√¢øÏ ‘=+–#·÷ùdÔ qTe⁄«

ø£ì|æ+#êe⁄. ø±düÔ |ü\ø£]+∫ b˛<ëeTì e#êÃ. <ä÷&ÉqT $&ç# yfi ≈£L&Ü nsTT+~.

ekÕÔµµq+≥T yÓ[flb˛j·÷&ÉT.

b˛‘·Tqï bıÏº sêeTj·T´ e+ø£ #·÷dü÷Ô #·T≥º ø=]øÏ dæ, ªª‘=‘·TÔ ø=&Éø±! ì»+>±

|ü\ø£]+∫ b˛<ëeTH˚ e#êÃyê? eT\¢j·T´ |ü+|æ‘˚ bò˛s¡®Ø e´eVü‰s¡ y˚T$TÀ,

HHeT+≤H√ ø£qT≈£îÿì b˛e≤ìøÏ e#êÃe⁄ >±ì? Ç+‘·≈£L qø£ÿqT ‘=øÏÿ e#êÃe⁄ Ò,

nD≤ bı>±≈£î ø±&É ydüT≈£îb˛‘·THêïe⁄.µµ nqTø=Hêï&ÉT.

|ü⁄\¢j·T´≈£î Ç˝≤ ‘·≥düú|ü&ç+~ bıÏº sêeTj·T´ ˇø£ÿ&˚ ø±<äT. q\T>∑T¬s’<äT>∑Ts¡T

bò s¡®Ø dü+>∑‹ Á|ükÕÔ$+∫ #·+Á<äX‚Ksêìï ìs¡dæ+#ês¡T. n‘·&ÉT ne⁄qq Ò<äT, ø±<äq Ò<äT.

q$« s¡Tø=Hêï&ÉT. fiÀfl ãj·T\T<]q eT\¢>∑T˝≤¢\T n‘·&ÉT ø£ìô|&ÉT‘·÷H ñHêï&ÉT.

ø±ì ¬s+&√ bÕØº Hêj·T≈£î&Ó’q eT\¢j·T´ dü+>∑‘ n‘·ìøÏ n+‘·T|ü≥º&É+ Ò<äT. n‘·&ÉT

@$T n_ÛÁbÕj·T|ü&ÉT‘·THêï&√, á e´eVü‰s¡+ n‘·&ÉT ndü\T >∑eTìdüTÔHêï&√ Ò<√

‘Ó*j·T Ò<äT.

215

M≥ìïÏø£+f… |ü⁄\¢j·T´≈£î n+‘·sê‘·àe\¢ u≤<Ûä m≈£îÿyÓ’+~. Ç˝≤+Ï ‘·|ü&ÉT

e´eVü‰sêìøÏ ~>±\ì ø±ì, ~>∑T‘êqì ø±ì mqï&ÉT nqTø√ Ò<äT. #·+Á<äX‚Ksêìø°,

‘·q≈£L yÓqø£Ï eT÷&ÉT ‘·sê\T ‹s¡>∑y˚dæ #·÷#·Tø=Hêï, m˝≤+Ï X¯Á‘·T‘·«+ Ò<äT.

n‘·&ÉT ‘·q≈£î m+<äT˝Àq÷ n&ÉT¶sê Ò<äT. @ $<Ûä+>±q÷ n|üø±s¡+ #j·T Ò<äT. @<√

‹+&ç Òìyêfifl≈£î JeH√bÕ~Û #·÷|ü⁄<ë eTq <äèwæº‘√ ‘·q #‘·T\Tø±\TÃø=Hêï& ‘·|üŒ

m˝≤+Ï <äTsê>∑‘·+ ‘·\ô|≥º Ò<äT. n˝≤+Ï e´øÏÔì #·÷dü÷Ô #·÷dü÷Ô C…’\T≈£î |ü+|æ+#·≥+

ô|ò÷s¡+>± ø£ì|æ+#·≥+ yÓTT<ä\Tô|Ïº+~. ‘·q≈£L |æ ≤¢C… ≤¢ ñHêïs¡T. Ç˝≤+Ï |üì#ùdÔ

n‘·ì ñdüTs¡Tø=≥º<ë? ‘êqT nqTø√≈£î+&Ü dæú‹>∑‘·T\T Ç+‘·es¡≈£î HÓ≥Tºø=ì e#êÃsTT.

á eTT]øÏ≈£L|ü+˝ÀqT+∫ m˝≤ ãj·T≥|ü&É≥+?

Ç˝≤+Ï ∫+‘·‘√ Äø£* eT+<ä–+∫+~. ø£+ÏøÏ ìÁ<äø£s¡yÓ’ b˛kÕ–+~. MTkÕ\T

nø£kÕà‘·TÔ>± HÓ]dæb˛yÓTT<ä …≤ºsTT. á e÷s¡TŒ yÓTT<ä≥ d”‘· ø£ìô|Ïº+~. ˇø£Hê&ÉT

\ø£åàeTàe<ä› nqï~:

ªªm+<äTπø ne÷à! Hêqï n<=ø£ rs¡T>± ñ+≥THêï&ÉT?µµ

ªªì»yTH, ‹+&ç u§‹Ô>± |ü&çb˛sTT+~, eT÷&ÉT |üP≥\T düTwüß>± ‹H eTìwæ

¬s+&ÉT|üP≥˝À¢ |ü&Ü¶&ÉT. n~≈£L&Ü qü+Jq+»q≥T¢ Çìï yÓT‘·T≈£î\T ‹+≥THêï&ÉT. á

e÷j·T<ë] bò s¡®Ø eTìwæì ì\Te⁄Hê ≈£î+>∑BdüTÔqï< ‘·©¢!µµ

d”‘· ø£ ïfifl|üs¡ +‘·yÓTÆq~. ‘·q‘·+Á&çe+Ï <Ûäs¡àeT÷]Ô mes¡THêïs¡T? n˝≤+Ïyê&çøÏ

á ∫≈£îÿ\T m+<äT≈£î sêyê*? ˝Àø£+˝À <ÛäsêàìøÏ Hê´j·÷ìøÏ #√≥T Ò<ë? ÄyÓT≈£î

yÓTT<äÏqT+N ‘·+Á&ç n+fÒ m+‘√ uÛÑøÏÔ, >ös¡e+. Ç|ü&ÉT Ä uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆\T eTØ

m≈£îÿej·÷´sTT. Ábı<äT›H˚ï eTTK+ ø£&ÉTø√ÿe≤ìøÏ #Ó+ãT‘√˙fi¯ófl, y˚|ü|ü⁄\¢ ô|Ïº

‘·T+&ÉT>∑T&É¶ |ü≥Tºø=ì Vü‰»s¡T>± ñ+≥Tqï~. ‘·\H=|æŒ n+fÒ dü«j·T+>± eT+<äT

rdüTø=ìyÓ[fl e<ä›H<ëø± s¡T<äT›‘·Tqï~.

ˇø£|üP≥ ‘·|üŒ+‘ê ‘·q‘·+Á&ç<˚qì #·+Á<äX‚Ks¡+ nqï≥Tº $ì ÄX¯Ãs¡´|ü&É¶~.

X‚KsêìøÏ H√¬s˝≤ e∫Ã+<√? n‘·ìø° |æ ≤¢bÕ|ü ñHêïπs! >∑T+Á&ÜsTTø±<! Ç˝≤+Ï

n|òü÷sTT‘ê´ìøÏ jÓT˝≤‘·\|ü&Ü¶&ÉT? <äTsêàs¡TZ&ÉT nHêï&˚b˛, ˝Àø£eT+‘ê $ì m˝≤

s¡Tø=+≥Tqï~? n‘·ìï q]øÏ ñ|ü bÕ‘·À¢ yÓj·T´ø£ m+<äT≈£î #·÷düTÔqï~? á

˝Àø±ìøÏ m>∑TZdæ>∑TZ\T ¬s+&É÷ Òe⁄. n˙ï $&ç∫ ≈£Ls¡TÃqï~. ø=+|üBdæ á ~>∑T\T‘√

Hêqï≈£î, NÛ X‚Ks¡+ eTìwæ ø±&ÉT!

ø°\Tu§eTà\T

216

d”‘·≈£î ôd\e⁄\T nsTTb˛sTTq$. ¬s’\T møÏÿ+∫ sêe≤ìøÏ |ü⁄\¢j·T´ ã+&çøÏ düyê]

ø£Ïº+#ê&ÉT. ªª¬s+&ÉT s¡÷bÕj·T\T bÕπsùdÔ fiÀflqT+∫ >∑TÁs¡|ü⁄ã+&ç ¬s’\TùdºwüHé e<ä›

~+#·T‘·T+~ø£<ë! á ÁX¯eT+‘ê <˚ìøÏ HêHêï?µµ nì d”‘· nqï~. ø±ì n‘·&ÉT

ˇ|üø√ Ò<äT. ªªbÕ&ÉT>∑TÁs¡|ü⁄ã+&ç>±, fifl+‘ê n‘·\ ≈£î‘·\yÓTÆb˛‘·T+~. ≈£î ‘Ó*j·T<äT Ò

s¡Tø√µµ nHêï&ÉT. Ç+À¢ <ë∫q eTTe«\ |üf…ºfi¯Sfl, q&ÉTeTTyêfi¯ó¢ ‘Ó∫Ã –‘·Ô\≈£î

‘·–*+#ê&ÉT. \ø£åàeTà sT÷ n\+ø£s¡D n+‘ê#·÷∫, ªªeTTdü*‘·q+ e∫ÃHê c˛øÏ ≤‘·q+

b˛<äTµµ nì q$«+~. J‘·>±&ÉT »\¢ À |üs¡T|ü⁄|ü]∫, ô|f…º rdüTø=ì yÓ[fl ô|≤º&ÉT.

neTà≈£î #Ó|æŒ d”‘·eTà ã+&ç møÏÿ+~.

ªª πs! ˙e⁄ b˛sTT |üì#·÷&ÉTµµ nHêï&ÉT |ü⁄\¢j·T´.

ªªndü Ò bı>∑s¡TuÀ‘·T –‘·Ô\T. ø±s¡T¢ uÀs¡T¢ edüTÔ+≤sTT. m+<äT¬ø’Hê eT+∫~. yêDÏí≈£L&Ü

yÓ+≥ rdüT¬øfifl+&çµµ nqï~ \ø£åàeTà.

ªªyê&ÉT <ìøÏ? qTe⁄« eùdÔ dü]b˛‘·T+~. m≈£îÿ, #·÷kÕÔyÓ+<äT≈£î? mø£ÿ&ÉHêï –‘·Ô\T

u…~]‘ ~– |ü≥Tºø=+<äTe⁄>±ì.µµ

J‘·>±&ÉT qyê«&ÉT.

ªªôV’≤, #√!µµ

π>≥T˝ÀH˚ ì\ã&ç, ªªuÛÑÁ<äy˚T d”‘· uÛÑÁ<äµµ eTì \ø£åàeTà πøø£y˚dæ #Ó|æŒ+~. s¡T

yÓqø£|ü&É¶~. –‘·Ô\ yÓT&É\˝Àì eTTe«\T >∑\T¢>∑\T¢ eT+≥Tqï$. #·\¢ì >±* MdüTÔqï~.

s√&ÉT¶≈£î ¬s+&ÉT Á|üø£ÿ\ Ä≈£î|ü#·Ãì »q|ü#˚\˝À¢ |üdüT|ü⁄ |ü#·Ãì|üP\T. ã+&ç yÓqø£

mÁs¡<äTeTTà, ô|’q ‘Ó\¢eTãT“\T`d”‘· $∫Á‘·+>± #·÷dü÷Ô ñ+~.

ªªd”‘ê!µµ

ªª@$TÏ Hêqï!µµ

ªªsêeTT&ÉT |ü≥ï+˝ÀH˚ ‘·>∑\&É‘ê&ÉT <˚ìπø? <=s¡_&É¶ ˝≤>± Ç+Ïe<ä› ≈£Ls=Ãì

e´ekÕj·T+ #·÷#·Tø√>∑÷&É<ä÷?µµ

ªªnqïj·T´øÏ #·<äTe+fÒ dü+‘√wü+.µµ

ªªe´ekÕj·T+˝À dü+‘√wü+ Ò<ë? y˚TeT+‘ê dü+‘√wü+ Ò≈£î+&Ü |üX¯óe⁄˝≤¢>±H˚

ã‘·T≈£î‘·THêïe÷?µµ

ªªˇø=ÿø£ÿfifl≈£î ˇø=ÿø£ÿ≥+fÒ sTTwüºeTT+≥T+~. n+‘·e÷Á‘êq ‘·‹e÷à yêfifl+‘ê

|üìøÏsêìyêfi≤fl?µµ

217

ø°\Tu§eTà\T

ªø°\Tu§eTà\Tµ ˝À yÓT<ä&ÉT≈£î y˚T‘·

• ªªe÷qe‘·‘·«+ |ü]o*+∫ #·÷ùdÔ eTqπø+ ‘Ó\TdüTÔ+~. e÷qe⁄&ÉT <˚qïsTTHê

>∑T&ç¶>± qeTàeT+fÒ qeTà&ÉT. ùV≤‘·Te⁄ n&ÉT>∑T‘ê&ÉT. düeT+»dü‘·«+ $#ê]kÕÔ&ÉT.

nqTuÛÑyêìï |ü⁄s¡düÿ]+#·Tø=ì |üØøÏåkÕÔ&ÉT. M≥ìïÏø° ì*∫q <ëìï >ös¡$kÕÔ&ÉT.

H˚qT >=|üŒyêDÏí. e÷ dü+Á|ü<ëj·÷\T >=|üŒ$ n+fÒµµ |ü|ü⁄Œ\T&Éø£e⁄.

• ˇø£kÕ] |ü⁄Ïºq ‘·s¡Tyê‘· <˚e⁄&ÉT s¡Tø√&ÉT, uÛÑø£Ôãè+<ëìï ‘·j·÷s¡T #˚dæ

bÕ|ü⁄\ MT~øÏ |ü+|üø£+ #˚kÕÔ&ÉT.

• bÕ|æ •ø£å nqTuÛÑ$+∫Hê bÕ|ü ø£s¡à q•+#·≥+ Ò<äT. nsTTq|ü⁄Œ&ÉT dü«s¡Zqs¡ø±\T

<˚ìøÏ?

• e÷qe J$‘·+ e÷qe J$‘·+ ø√düyT ø±ì bÕs¡ ÖøÏø£ dæ~∆ ø√dü+ ø±<äT.

<Ûäs¡à+ <Ûäs¡à+ ø√düy˚T. Ä <Ûäs¡ày˚T e÷qe J$‘·+. ø±˙ ∫Á‘·+>± n<Ûäs¡ày˚T

e÷qe J$‘·yÓTÆ ≈£Ls¡TÃ+~ H˚&ÉT. á <äTs¡edüú b˛yê\+fÒ Á|ü‹ ˇø£ÿ&ÉT

;Û‹ì, <Ûäqø±+ø£åqT, n~Ûø±sêù|ø£åqT, |üø£åbÕ‘· ãT~∆ì |ü]‘·´õ+∫ <Ûäs¡à+

nqTwæº+#ê*... Ò≈£î+fÒ es¡Ôe÷q+ qs¡ø£ ≈£L|ü+. uÛÑ$wü ‘·TÔ dü+<˚Vü‰düŒ<ä+.

• Çyêfi ø£&ÉT|ü⁄ H=|æŒ e∫ÃHê kÕe÷õø£ düeTùd´, s√>∑+ e∫Ã eT÷˝q ã&çHê

kÕe÷õø£ düeTùd´! ‘·q e´øÏ Ô>∑‘· düeTdü´\qT @¬ø’ø£+>± m<äTs=ÿì

|ü]wüÿ]+#·Tø=H˚ <äeTTà\T ˝Òø£ Á|ü‹yê&ÉT yêÏì düe÷C≤ìøÏ n+≥>∑&ÉT

‘·THêï&ÉT. kÕe÷õø£ düeTdü´\+≥THêï&ÉT. düe÷»+ ø√dü+ ‘êqT ‘ê´>∑+

#˚düTÔHêïq+≥THêï&ÉT. q\T>∑T]˙ ¬s#·Ã >=&ÉT‘·THêï&ÉT. <ëì‘√ $y˚ø±ìï #·+|æ

ñÁ<˚ø±ìøÏ Hê>∑dü«s¡+ <äT‘·THêï&ÉT.

• ‘·|ü⁄Œ\T me&ÉT #˚dæHê ‘·ù|Œ. ‘·+Á&ç #˚j·T˙, Hêj·T≈£î&ÉT #˚j·T˙, <˚e⁄&ÉT

#˚j·T˙ ‘·ù|Œ. n+‘·:ø£s¡D #Ó|æŒq≥T¢ q&ÉT#·T ø√ Òq|ü⁄Œ&ÉT á ÄdæÔbÕdüTÔ\T,

uÛÀ>∑ uÛ≤>±´\T <˚ìøÏ? á J$‘·+ <˚ìøÏ?

• Çwüº+ Òì $wüj·÷\T e÷qe⁄&ÉT mqï&ÉT qeTà&ÉT. yêÏì πøe\+ nb˛Vü≤\T>±,

ndü‘ê´\T>±, ø£\ŒHê kÂ<Ûë\T>± |ü]>∑DÏkÕÔ&ÉT.

• nH√´Hê´qTsê>±\‘√ J$‘êìï >∑&É|ü e\dæq <ä+|ü‘·T\≈£î, <ë]Á<ä +, nqTø√ì

dü+|òüT≥q\T ˇ+&=s¡T\qT <ä÷s¡+ #˚kÕÔsTT.

218

|ü⁄\¢j·T´ e÷≤¢&É Òø£b˛j·÷&ÉT. ùdºwüHé≈£î #s¡Tø=qï ‘·s¡Tyê‘· ã+&ç ˇø£ Á|üø£ÿq

$&ç∫, ≈£L*yêDÏí |æ\TkÕÔqHêï $qø£, ‘êH ô|f…º rdüTø=ì À|ü*øÏ yÓfi≤fl&ÉT. ≈£L‘·T]øÏ

‘·q≈£î Ï¬øÿ≥T¢ø=ì bÕ¢≥TbòÕs¡+MT~øÏ yÓfi≤fl&ÉT. ã+&ç e#Ã yfi nsTT+~. ‘·q >±sêãT

≈£L‘·Ts¡T yÓfiófl‘·Tqï~. ÄyÓT‘√ @$T e÷≤&Ü˝À ‘·qyê‘·‡\´+ m˝≤ yÓ\¢&ç+#ê˝À

n‘·ìøÏ ‘√#· Ò<äT. |ü<fifl ÁøÏ‘·yÓTÆ‘ –*–+‘·\T ô|Ïº e⁄+&yê&ÉT. #‘·T˝À¢øÏ rdüTø=ì

ô|’øÏ m>∑πsdæ ñ+&yê&ÉT. Ò<ë n˝≤¢_*¢ ‹|æŒ e⁄+&yê&ÉT. m~–q |æ\¢. ‘·q ãTC≤\

m‘·TÔq ñqï~. ÄyÓT‘√ @$T Ä&ÉTø=+≤&ÉT? @$T e÷≤&É‘ê&ÉT? ÄyÓT »>∑‘·TÔ ys¡T,

‘·q »>∑‘·TÔ ys¡T. ~>∑T\T|ü&ç |üø£ÿ≈£î #·÷dü÷Ô ñHêï&ÉT.

• eTìwüqï Á|ü‹ yê&çøÏ eT#·Ã ñ+≥T+~. @ eT#·Ã Òì yêìø£sTTHê ø£ dü+

|ü⁄≥TºeT#·ÃsTTHê ñ+≥T+~>±!

• yÓqTø£Ï ø£e⁄\T |ü<ä bÕ<ä+ |üP]Ô ø±ø£b˛‘˚ m\$THé, <Ûäs¡DÏHé, #·÷&ÉHéÿ n˙,

j·T‹ kÕúq+˝À nsTT‘˚ Be´‘Y, X¯ó+uÛÑ‘Y, kÕŒj·T‘Y e¬>’sê\T yê&ÉT‘·÷

e⁄+&˚yês¡T. H˚&ÉT sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T kÕ+|òæTø£ düeTdü \T |ü]wüÿ]+#· Òø£

b˛sTTq|ü⁄Œ&ÉT Ä]¶HÓqT‡\T, n¬sdüT º\T, ˝≤Øƒ #ÛêØ®\T, ìs¡“ ¤+<Ûë\T

Á|üjÓ÷–düTÔHêïs¡T. ¬s+&É÷ ndüeTs¡ú‘·H˚ e´ø£Ô+ #˚kÕÔsTT. ø£fi≤ <Ûäsêàìï ãÏº

yÓTT<äÏ~— J$‘· <Ûäsêàìï ãÏº ¬s+&Ée~ <ä÷wü +.

• áHêÏ Á>±e÷\T πøe\+ eTT]øÏ ≈£LbÕ\T. ndü‘·´+, n<Ûäs¡à+ yêÏøÏ

Ä\+ãHê\T. &ÉãT“, n~Ûø±s¡+, nC≤„q+ yêÏ ≈£î\<˚e‘·\T, ÁbÕNq <Ûäsêà\

ù|s¡T #Ó|ü⁄Œø=ì bÕ|ü |ü+ø£+˝À bıs¡ ≤&É≥+ yêÏøÏ düs¡<ë!... ãd”Ô\T e÷Á‘·+

n˝≤+Ï$ ø±yê n+≤πsyÓ÷? yêÏøÏ ≈£L&É áHê&ÉT &ÉãT“, n~Ûø±s¡+,

nC≤„q+ Äsê<Ûä´ <˚e‘·˝Ò, ø±˙ ˙e⁄ ≈£L&É n˝≤ #˚ùdÔ ø±ì M\T ˝Ò<äì

nqTXÊdæ+#·≥+ ˝Ò<äT... e÷dt Væ≤w”º]j·÷, eT÷ø£‘·‘·«+ |ü˝…¢˝À¢ e÷~]

|ü≥ºD≤\˝À ô|#·Ã]\¢<äT.

• eT\u≤s¡T b˛©düT\T »Hêìï ~düyÓTT\‘√ >±+BÛJ $Á>∑Vü‰ìøÏ yÓTTøÏÿ+∫q

|òüT≥q dü+<äs¡“¤+>± ø±≥÷s¡T, j·T\eTÁs¡T |òü÷‘·Tø±\T »„|æÔøÏ ekÕÔsTT.

• »+‘·Te⁄\HÓ’Hê <˚e⁄ì ≤>∑ ø=\T#·T≈£î+≤&ÉT ø±ì e÷qe⁄&ÉT ‘√Ï e÷qe⁄DÏí

ø£ìø£]+#· Ò&ÉT nH˚ ì≥÷ºs¡TŒ˝À C≤wüße #Û·≥T≈£îqï düTŒ¤s¡D≈£î ekÕÔs¡T.

eT÷\+: sêyÓ\ kÕ+ã•esêe⁄, ªª<Û äsêà<Û äs¡à $∫øÏ‘·‡: õ.$. ø£èwü ísêe⁄>±]

ø°\Tu§eTà\Tµµ, uÛ≤eMD, »qe] 2005.

219

d”‘· u§eTà\yTà yê&çe<ä› ø£ _>∑T\T ø=qï~. ô|f…º ‘Ós¡∫ dæ\Tÿ CÒãT>∑T&É¶ rdüTø=ì

eTfi≤fl ‘êfi¯+ y˚dæ+~. |ü⁄\¢j·T´ #·÷dü÷ÔH˚ ñHêï&ÉT. ã+&ç e∫Ã+~. >∑u≤>∑u≤

ô|f…ºrdüTø=ì yÓ~øÏ Ä&Éyêfifl ô|f…º À ô|Ïº d”‘·qT ≈£L&Ü møÏÿ+#ê&ÉT. d”‘· ªªá ¬s+&ÉT

»>∑Z&ç øÏsTT´ HêHêïµµ nì _>∑T\T, CÒãT>∑T&É¶ ‘·+Á&ç#‹˝À ô|Ïº+~. ªªeTÏº |üPdüTø√H

yê&ç¬ø+<äTπø á dæ\Tÿ>∑T&É¶?µµ ªªbÕ|ü+ Bìô|’ yê&ç ¬ø+‘√ yÓ÷E. @&ÉTdüTÔqï ø=B›

e~HÓ ˝≤– Hê ô|f…º À |ü&dæ+~. düπs qTe⁄« ~>∑&ÉT.µµ

|ü⁄\¢j·T´ @$T #ÓbÕŒ˝À ‘√#· Ò<äT. ã+&ç ≈£L‘·ydæ+~. Ä<äsê u≤<äsê CÒãT˝ÀqT+∫

e+<äs¡÷bÕj·T\T rdæ ÄyÓT#‹˝À ô|Ïº >∑Tô|Œ≥ eT÷XÊ&ÉT. ÄyÓT #·÷∫+~. m+‘·

sTT#êÃ&√ e÷Á‘·+ ‘Ó*j·T<äT. ªªÇ+ø± &ÉãT“ <ìøÏ? Ç+Ï<ä>∑Zs¡ Ç#êÃe⁄>±!µµ n+≥÷

eTfi≤fl sTTe«uÀsTT+~. ªª>∑T&É¶\T ø=qTø√ÿe#·TÃ˝Ò ñ+#·Tµµ nì m&É+>± ì\ã&ç,

ªªñ‘·Ôs¡+ eTTø£ÿ sêdü÷Ô ñ+&ÉTµµ nHêï&ÉT. ã+&ç ø£qTyTs¡ <ëÏ b˛jT<ëø± #·÷dü÷ÔH

ì\ã&Ü¶&ÉT.

|ü⁄\¢j·T´ Ç+ÏøÏ sê>±H ªªe÷s¡Tyê&ç ñ‘·ÔsêìøÏ »yêãT ÁyêXÊsê?µµ nì \ø£åàeTà

n&ç–+~. Áyêj·T Ò<äqï dü+>∑‹ ‘Ó*dæ, n‘·&ÉT ≈£Ls¡TÃì yÓ+≥H düe÷<Ûëq+ Áyêùd<ëø±

s¡Tø√ Ò<äT. Ä ñ‘·Ôsêìï e∫Ãq |ü+‘·T\T#‘· b˛wüßº À ysTT+∫+~.

ÄHê&ÉT ã&É*ø£‘√ n‘·&ÉT ø£qTeT÷XÊ&ÉT`‘·q –‘·Ô\ ã+&ç b˛‘·Tqï~. ‘=Ïº À

sêeTT&ÉT ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ≈£îÁs¡‘·q+#‘· #Ós¡D≤ø√\‘√ ¬s+&ÉT –‘·Ô*ï ¬s+&ÉT r‘·\T rXÊ&ÉT.

n$ Hê\T>∑Tø±fifl kÕ«] \+øÏ+#·Tø=qï$. ã+&ç uÛÑ÷$TMT<ä Ä>∑≥+ Ò<äT. ã+&ç

yÓqTø£ ≈£Ls¡TÃqï ‘·q≈£î |ü>±Z\T m˝≤ n+<äT‘êsTT? ªª πs sêeT÷&ÉT, πs sêeTT&É÷!µµ

nì πøø£ydü÷ÔH ñHêï&ÉT. m<äTs¡T>± Xs¡y>∑+‘√ ãdüT‡ edüTÔqï~. ‘·q≈£î >∑T+&Ó À¢

>∑T+&Ó Ò¢e⁄. ªsƒêµ eTì <Ûä«ì. ˝À‘·T>± ñqï Á|üø£ÿ ø±\e˝ÀøÏ ã+&ç uÀ˝≤Ô\T ø=&ÉT‘·÷

ñ+~. yÓ\|ü* –‘·Ô ‘·\ |ü–* s√&ÉT¶ MT<ä >√* ‹]– #·dü÷Ô ñ+~. <ë|ü*–‘·Ô ª≈£Lµ

nì ¬s’\T ˝≤>± ≈£L‘·ô|Ïº n+‘·<ä÷sêq b˛sTT |ü&É¶~. <ëì efifl+‘ê s¡ø£ÔeTj·TyT.

d”‘·, sêeTT&ÉT @eTj·÷´s√ n+‘ Ò<äT. >∑&É>∑&É eDT≈£î‘·÷ ã+&ç ÀqT+∫ ãj·T≥øÏ

e#êÃ&ÉT. |üø£|üø£ qe⁄«‘·÷ #·+Á<äX‚Ks¡+ ãdüT‡ Ä|ü⁄ø=ì ì\ã&Ü¶&ÉT. ªªn+‘ ø±yê*.

nHê´j·÷ìøÏ ˇ&ç>∑&ç‘ @eTÚ‘·T+~!µµ Ä $ø£≥Vü‰dü+ n‘·ì #Óe⁄˝À¢ –+>∑Ts¡T eTqï~.

ñ*øÏÿ|ü&ç |ü⁄\¢j·T´ Ò#ê&ÉT. fifl+‘ê #ÓeT≥\T. uÛ≤s¡ qT πøø£ydæ fiófl ‘Ó|æŒ+#·Tø=ì

ø±fiófl #‘·T\T ø£&ÉTø=ÿì eT+∫˙fiófl Á‘êπ>es¡≈£î n‘·ìøÏ <ä&Éb˛ Ò<äT.

ø°\Tu§eTà\T

220

n‘·&ÉT Hs¡T>± bı\+ yÓfi≤fl&ÉT. |üìeTqTwüß\T >∑&ç¶yÓ÷|ü⁄\T ø£&ÉT‘·THêïs¡T. Ä|üì

Ä kÕj·T+ø±˝≤ìøÏ |üP]Ô ø±e\dæ+~. ø±ì eTs¡THêÏ eT<Ûë´Vü≤ï+ es¡≈£L |üP]Ô

nj˚T´≥≥T¢ ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. ªª‘·÷+ãTÁs¡˝≤¢>± ìÁ<äb˛‘·THêïsê? @$T #˚düTÔHêïs¡T

bı<äT›DÏí+∫?µµ nì >∑~e÷&ÉT. ndü\T ‘êq+fÒ Ç°e\ ‘·q|üì˝À ‹]π>yêfifl≈£î ≈£L&Ü

uÛÑøÏÔ>ös¡yê\T ˇø£ÿkÕ]>± eT≥Te÷j·TyÓTÆq≥T¢ ø£ì|æ+∫+~. ã+&çe<ä› ø£Ïºydæ ñqï

m<äT›\eTT+<äT yT‘· m>∑Á<√j·÷\ì b˛‘ n$T‘· kÕ<ÛäTe⁄>± ñ+& |ü⁄ …¢<äT› ø£düT‡ eTqï~.

ne⁄qT, ‘·q+fÒ |üXóe⁄\≈£î ≈£L&Ü eT+≥>±H ñqï~! ñ+&É<äT eT], ‘ê q˝≤+Ï

nø£è‘ê´ìøÏ ‘·\|ü&ç‘?

|ü⁄\¢j·T´ n+‘· ÀH yêdüÔe˝Àø£+˝À |ü&Ü¶&ÉT, n<ä+‘ê eÏº~. ‘·qVü≤è<äj·T+ ñ

*øÏÿ|ü&ÉT‘·Tqï~. n+‘ø±ì eT+∫#Ó&É¶\T Hê´j·÷Hê´j·÷\T |üXóe⁄\ πø$T ‘Ó\TdüT?

»&û®\e+Ï yêfi¯flπø <Ûäs¡à eT+fÒ @$TÀ ‘˚\ø£ ø=≥Tº≈£î#·kÕÔπs, H√s¡T yêsTT ˝Òì

|üXóe⁄\ ¬ø˝≤ ‘Ó\TdüT?

|ü⁄\¢j·T´ eTfi≤fl fiÀfløÏ ãj·T\T<sê&ÉT. ∫+‘· #Ó≥Tº e<ä› kÕ+ãj·T´ ÄbÕ´j·T+>±

|ü\ø£]+#ê&ÉT. s¡#·Ãã+&Ée<ä› ≈£Ls¡TÃqï yêfiófl eT+<äVü‰dü+ #dæ, ªyÓfiófl<äTs¡T>±ì s¡+&çµ

nì dü>ös¡e+>± |æ*#ês¡T. Ç<ä+‘ê uÛÑøÏÔ>ös¡yê\‘√ »s¡T>∑T‘·Tqï<ë? n‘·ìøÏ nqTe÷q+

e∫Ã+~. s¡+‘ê qqTï yfi≤ø√fi+ #düTÔqï<yÓ÷? n‘·ì eTqdüT‡ |ü]‘·|æ+∫+~.

XØs¡+ eDÏøÏb˛sTT+~. yêdüÔe+ m˝≤ ‘Ó\TdüTÔ+~? Hs¡T>± n&ç–‘ ì»+ me&ÉT

#Ó|ü⁄‘ê&ÉT? ‘êqT e÷Á‘·+ πs|ü⁄ uÀHÓøÏÿ #Ó|üŒuÀ‘·Tqï<$TÏ?

|ü⁄\¢j·T´ @<√ kÕ≈£î #Ó|æŒ s¡+‘ê uÛÀ»HêìøÏ |æ*#ê&ÉT. ø£&ÉT ≈£L&Ü ~>∑&É≈£î+&Ü

| æ\∫qyêfi ¯ fl+‘ê e#êÃs ¡ T . ‘ · è| æ Ô>± u Û À+# ˚d æ y Ó[flb˛j·÷s ¡ T . Ä

XóuÛÑø±sê´ìøÏ X‚wü–] ≈£L&Ü e#êÃ&ÉT. e÷eT‘√ ˇ+≥]>± ≈£Ls¡TÃì #·+Á<äX‚Ks¡+

e´eVü‰s¡+ m‘êÔ&ÉT.

ªªyÓTTqï e÷sê«&ç Hê <ä>∑Zs¡≈£î e#êÃ&ÉT e÷e÷!µµ

ªªn˝≤>±?µµ

ªªVü‰MT |üÁ‘·+ #·÷|æ+#ê&ÉT. n#·Ã>± ˙ dü+‘·ø£+˝≤>±H ñqï~. meDÏí |ü≤º&√

ø±ì ã Ò #·ø£ÿ>± bò s¡®Ø#XÊ&ÉT. X‚Ks¡+ ≈£L&Ü ø£ì|æùdÔ n&ç>±, @$TÏ e´eVü‰s¡eTì.

Vü≤√≥\T>∑~˝À qTe⁄« Ä |üÁ‘·+MT<ä dü+‘·ø£+ #XÊe+≥THêï&ÉT.µµ

221

ªª|ü∫Ã nã<ä∆+. Hê»qà˝À Ç+‘·es¡¬øqï&É÷ Ä Vü≤√≥\T >∑~˝À @ ø±–‘·+ MT<ä

dü+‘·ø£+ #j·T Ò<äTµµ |ü⁄\¢j·T´ ø£∫Ã‘·+>± #ÓbÕŒ&ÉT.

ªªX‚Ks¡+ e´eVü‰s¡+ ≈£L&Ü @MT u≤>∑T+&É Ò<äT. m|ü&√ #Ó\T¢ydæq |ü<äT›\≈£î Çyêfi

]õwüºs¡T H√°düT\T ÇdüTÔHêï&ÉT. ‘·q s¡d”<äT\qT ãÏº n‘·ì ˝…ø£ÿ˝Ò ‹s¡>∑y˚ùdÔ

»eT\THêïj·T≥. @~ m˝≤ ñHêï e´eVü‰s¡+˝À kÕøÏå dü+‘·ø£+ #˚dæq ˇø£ e´øÏÔ

#·ìb˛j·÷&ÉT.µµ

|ü⁄\¢j·T´≈£î neø±X+ ∫øÏÿ+~. ì»+>± Vü≤√≥˝À¢ n‘·HÓ|ü&É÷ jT ø±–‘·+ MT<ä

dü+‘·ø£+ #j·T Ò<äT. n~ n+‘ê |ü∫Ã nã<ä∆+. nø£ÿ&É ‘êqT dü+‘·ø£+ #XÊ&Éì mes¡÷

s¡TEe⁄ #j·T Ò<äT. ø£qTø£ πødüT HÓ>∑TZ‘·T+~. &ÛÉ+ø± ãC≤sTT+∫ HÓ>∑TZ‘·T+~. Ç+‘·≈£L

‘êqT HÓ>∑TZ‘ê&Ü?

Ä sêÁ‹ |ü⁄\¢j·T´≈£î ≈£îØÃ˝ÀH ‘Ó\¢yê]+~.

mì$T~

ø√&Ó<ä÷&É bÕ\T‘ê– <=&ç¶ À >∑+‘·T\T ô|&ÉT‘·Tqï~. \ø£åàeTà e+≥sTT+À¢ ø£‹Ô|”≥

MT<ä ≈£Ls¡TÃì Ä*∫|üŒ‘√ bı≥¢ø±j·T s¡T‘·Tqï~. &Üu≤ Vü‰\T˝À |ü&Éø£≈£îØÃ˝À ≈£L#·Tì

|ü⁄\¢j·T´ #·T≥º ø±\TÃø=+≥THêï&ÉT. »>±Zsêe⁄ n‘·Ôj·T´ ø=ì |ü+|æq _>∑T \÷<äT‘·÷

&ÉeT&Ée÷\ã+&ç sT÷&ÉTÃø=+≥THêï&ÉT. <=&ç¶ À qT+∫ #Ó+>∑Hê\T rdüTÔqï ø√&Ó<ä÷&É

ns¡T|ü⁄ |ü⁄\¢j·T´#Ó$q|ü&É¶~. ªªJ‘·>±&ÉT <ä÷&ÉqT ø£Ïºy˚j·T≤ìøÏ eT]∫b˛j·÷&É˝Ò¢

ñ+~. ãC≤s¡Tq |ü&ç‘ eT∞fl ∫ø£ÿ&!µµ nì n‘·&ÉT eTTK+ ∫Ï¢+#·Tø=Hêï&ÉT. ‘êqT

Òe≤ìøÏ ã<ä∆øÏ+#ê&ÉT. ≈£îØÃ˝ÀH ≈£Ls¡TÃì H√Ï Àì #·T≥º ãj·TÏøÏ rdæ,

ªªHêHêï, HêHêï ìHïsê u≤ãT |æ ÒÃ~!µµ nHêï&ÉT.

ªª@$TÏ ‘ê‘·j·T´?µµ »>±Zsêe⁄ s=+≥#˚‘·T\T ô|≥Tºø=ì BÛe÷>± #·÷#ê&ÉT.

m&ÉeT#‹˝À &ÉeT&Ée÷\ã+&ç ‘ê&ÉTqï~. ≈£î&ç#‹˝À _>∑T\Tqï~. Ä yÓTT+&çyÓTT\,

Ä |æs¡T<äT\T, Ä s=eTTà, bÕ\T>±πs #ÓøÏÿfiófl ‘ê‘·≈£î bÕs¡eX´+ ø£*–+#êsTT. >±*øÏ

q\¢ì ñ+>∑sê\E≥Tº ø=+#Ó+ ø£<äT\T‘·Tqï~.

ªªãTC≤®sTT bÕ]b˛‘·Tqï~, ø£Ïºydæ sê HêHêï!µµ

ªªãTC≤®sTTHê, ø£‹Ôyj·÷˝≤? Hê H$T #‘·TÔHêïH√ ø£ì|æ+#·‘·+˝≤?µµ

ø°\Tu§eTà\T

222

‘ê‘· qe⁄«ø=Hêï&ÉT. ªª‘·s¡Tyê‘· ã+&ç ‘√\T ø=<äT›e⁄>±ì Ò. b˛sTT ø£fÒºdæsê.µµ

ªª‘ê‘·j·÷´, ˙≈£î @\T¢ e‘·TÔqï ø=+~ø° eT‹ b˛‘·Tqï‘·TÔ+<˚! ãTC≤®sTT‘=øÏÿ‘˚

HêHeTe⁄‘êqT? nìø£ÿ \uÀ ~uÀ eT+‘ #·÷ Ò¢qT.µµ

|ü⁄\¢j·T´ eTTK+ MT<ä eTT&ÉT‘·\T $]dæHÓ’ Ç+‘· ÀH ˝À|ü*qT+∫ ø√&É*>=+‘·T

$ì|æ+∫+~.

ªª@eT+&ç »>±Zsêe⁄>±s¡÷!µµ

e÷eT÷\T>± s¡+>∑eTà≈£î ø=&ÉT≈£îqT ªu≤ã÷µ nì |æ\e≥+ |ü]bÕÏ. ø√|ü+ eùdÔH

ù|s¡T ô|Ïº |æ\TdüTÔ+~. ÄyÓT≈£î düVü≤q+ m≈£îÿe. \ø£åàeTà≈£îe … H√Ï#=s¡e Ò<äT.

ì|ü˝≤+Ï eTìwæ ‘·qe\¢ m˝≤+Ï bıs¡bÕ≥T sê˙<äT. n+<äTe\¢H Ä sTT+À¢

\ø£åàeTà ÁøÏ+<ä ìbÕsTT+#·>∑*–+~. |ü⁄\¢j·T´≈£î ≈£L&Ü ÄyÓT n+fÒ m+‘√ >ös¡e+.

‘·*¢ |æ\T|ü⁄ $q>±H ≈£îøÏÿq ù|qTe … _>∑T\T, ã+&ç nø£ÿ& e<ä* ˝À|ü*øÏ yÓfi≤fl&ÉT.

ªªm+<äTø£e÷à!µµ

ªªÇ~>√ Ç≥T #·÷&ÉT, eTTK+ ô|’¬ø‘·Ôy+? Çyêfi @$T #XÊyé!µµ s¡+>∑eTà >∑~$T+~.

ªª@$T #XÊqe÷à!µµ |æ&çøÏfifl‘√ ø£fió¢ qT\TeTTø=+≥÷ sê>∑+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

ªªá ãT&çãT&ç @&ÉT|ü⁄\T Hê<ä>∑Zs¡ kÕ>∑e⁄. ì»+ #Ó|üŒø£b˛‘ ‹‹ÔrXÊH?µµ

#Ó+|ü ô|≥Tº ‹qïyê&çe … ¬øe⁄«eTHêï&ÉT. dü>∑+ø√dæq bı≥¢ø±j·T |ü≥Tºø=ì \ø£åàeTà

eTqTeT&ç<ä>∑Z]øÏ e∫Ã+~.

ªª˙ ø√|ü+ eT+&çb˛qT! @+ #XÊy ¬øe⁄«eTHêï&ÉT?µµ

ªªÇ+ø± @eTHêï #ùdÔ ø=+|ü ñ+&<ë? H√s¡TeTTjYT, <=+>∑yÓ<Ûäe!µµ s¡+>∑eTà <ä>∑Zs√¢

ñqï #+‘ê&ÉT rdüTø=Hêï~. >∑T&Ó¢Ás¡CÒdæ ø=&ÉT≈£îqT #·÷∫+~.

ªª@$T #Ój·T´&ÉT! Çyêfi¯ á |üì#˚dæqyê&ÉT πs|ü⁄ eTs=ø£Ï #˚kÕÔ&ÉT. yÓTTø£ÿsTT

e+>∑ì~ e÷HÓ’ e+>∑T‘·T+<ë?µµ

ªªHêH$T #j·T˝≤ Hêqe÷à!µµ

ªªz]yÓ<Ûäe, ô|f…º À |ü~s¡÷bÕj·T\H√≥T rdæ |ü∫Ã nã<ä∆e÷&ÉT‘·THêïyê?µµ s¡+>∑eTà

#+‘ê&ÉT ne‘·\ bÕπsdæ #‹‘√ |æÁs¡MT<ä ø£Ï #·s¡∫+~. »>±Zsêe⁄ u≤e⁄s¡TeTHêï&ÉT.

≈£îØÃ˝À yÓ\¢øÏ ≤ |ü&ÉTø=ì |ü⁄\¢j·T´ &Üu≤ø£&û¶\T …ø£ÿ ô|≥º≤ìøÏ Á|üj·T‹ïdüTÔHêï&ÉT.

ªªyê&çøÏ |ü~s¡÷bÕj·T\H√≥T ‘Ó\TkÕ, bÕ&Ü? ô|f…º˝À n&ÉT>∑Tq mø£ÿ&√ |ü&ç

e⁄+≥T+~ #·÷&ÉT. nsTTHê ‘êfi+ yÓj·T´ø£ m˝≤ s¡T≈£îHêïyé?µµ nqï~ \ø£åàeTà.

223

ªªM&çãT~∆ >∑&ç¶‹+≥T+<äì ø£\>∑HêïHê @$TÏ? Ä dü+>∑‹ ‘Ó*ùdÔ @$T #j·÷˝À

n< #ùd<ëìï.µµ

ø=s¡$‘√ yê‘· ô|Ïºq≥T¢>± |ü⁄\¢j·T´ ≈£îØÃ˝À m–] |ü&Ü¶&ÉT. ªª@$T#XÊy√ ì»+

#Ó|ü!µµ s¡+>∑eTà eT∞fl ˇø£Ï #·s¡∫+~.

|ü⁄\¢j·T´≈£î Ä <Óã“ ‘·qM|ü⁄ MT< #·s¡∫q≥¢sTT+~.

ªªHêqT ‹j·T´ Ò<äeTà, ø±e*ùdÔ ˝≤>∑e⁄*ï n&ÉT>∑T!µµ @&ÉTdü÷ÔH »>±Zsêe⁄ #ÓbÕŒ&ÉT.

ªªnHÓï+ |ü⁄HÓï+ ms¡T>∑ìyêDÏí ≈£L&Ü m+<äT≈£î ˝≤>∑T‘êe⁄? <e⁄&ÉT m+‘·ÏyêfiflH√

m‘·TÔ≈£îb˛‘ê&ÉT ø±ì Hê≈£L ˙≈£L #êe⁄ Ò<äTsê!µµ eT∞fl ˇø£Ï #·s¡∫+~.

|ü⁄\¢j·T´ ¬s+&ÉT #‘·T\‘√ eTTK+ ø£|ü≈£îHêï&ÉT.

ªªì»+ #ÓãT‘êqT>±, ne÷à, ø=‘·Ôπø! ne÷à ø=‘·Ôπø! ˇ\T¢ ø£+~b˛‘·T+~!µµ u≤<Ûä‘√

»>±Zsêe⁄ ∫+<äT\T ‘=ø±ÿ&ÉT.

ªª#Ó|ü eT]!µµ \ø£åàeTà ôV≤#·Ã]+∫+~.

ªªø√‘·j·T´ ø=‘√Ôãsƒê˙\T ø=qTø=ÿHêïH. ‘ê‘·j·÷´, ‘ê‘·j·÷´, #·∫Ãb˛‘·THêï.µµ

ªªì»yTHê? m|ü&ÉT ‘Ó ≤¢]+~? m|ü&ÉT ãsƒê˙\T ø=Hêïe⁄?µµ eT∞fl ‘·*¢ ˇø£Ï

#·s¡∫+~.

ªªì»yTH ne÷à! b˛sTT ≈£qTø√ÿ, e‹Ô<q+‘ #·+ô|jYT!µµ møÏÿ møÏÿ @&ÉTdüTÔHêï&ÉT.

eTT≈£îÿq N$T&ç ø±s¡T‘·Tqï~.

ªªH˚qT b˛sTT ø√≥j·T´qT ø£qTø=ÿkÕÔ>±! ø=≥º≈£î.µµ ô|<ä›eTT‘Ó’ Ô<äTe⁄ \ø£åàeTà

s¡Tdüs¡Tdü ≤&ÉT‘·÷ ø√eTÏ ø√≥j·T´ ø=≥Tº≈£î ãj·T\T<]+~. |ü⁄\¢j·T´ Vü‰˝À¢ #‘·T\T

yÓqTø£ ø£≥Tºø=ì n≥T sTT≥÷ ‹s¡>∑kÕ>±&ÉT.

s¡+>∑eTà #·‹øÏ\ã&ç eTTK+ #‘·T\‘√ ø£|üø=ì, ªªnjÓ÷´ uÛÑ>∑e+‘·T&Ü! m+‘·

sê‘· sêXÊe⁄sê ‘·+Á&û yÓTT>∑T&ÉT ø£s¡yÓ’Hê ø=&ÉT≈£îqT #·÷#·Tø=ì Áã‘·T≈£î<ëeTqTø=HêïH!

á >∑TD≤\e÷]yê&ÉT m˝≤ ã‘·T≈£î‘ê&˚ ‘·©¢! Hê>=+‘·T˝À yê&˚$T >∑+õb˛kÕÔ&˚!

Äj·TqøÏ#êÃe⁄ >±ì #êe⁄ Hê øÏe« Ò<$Tsê uÛÑ>∑e+‘·T&Ü! M&ç‘√H HÓ≤¢ yπ>~sê!

á e÷j·T<ë] ˝Àø±ìï m˝≤ düèwæº+#êe⁄sê Hêj·THê! >=Á&Ü\THÓ’Hê m+<äT≈£î #XÊe⁄

ø±e⁄sê! q\T>∑T]#‘· sTT+#·Tø√≤ìøÏ |ü⁄≤º&. qTjÓ÷´ >=jÓ÷´ #·÷#·Tø√ø£ Ç+ø±

Áã‹¬ø+<äTπø!µµ nì yÓ’qyÓ’Hê\T ô|Ïº yÓT\¢>± @&ÉTdüTÔqï~.

ø°\Tu§eTà\T

224

|ü⁄\¢j·T´ ø£+|æ+∫ b˛j·÷&ÉT. ÄyÓT <äT'U≤ìøÏ ‘êH ø±s¡DeTì|æ+∫+~. n‘·ìøÏ

ø£fifl˝À¢ –Ás¡Tq ˙fió¢ ‹]>±sTT. ‘·qTï ‘êqT eTs¡∫b˛j·÷&ÉT. #·≥T≈£îÿq ø√&É*<ä>∑Z]øÏ

e∫Ã, ªªne÷à! @&Ée≈£î, ‘·|üŒ+‘ê Hê~. eT∞fl #˚j·TqT. á bÕ<ë\T kÕøÏå>±

#ÓãT‘·THêïqT,µµ nì ne÷+‘·+ ø√&É* ø±fifl≈£î kÕcÕº+>∑ Á|üD≤eT+ #XÊ&ÉT. s¡+>∑eTà

_‘· Ôs ¡b˛sTT+~. nH˚ï+&É ¢ e÷eT>±s¡T n˝≤ ‘·q ø±fi¯flMT<ä |ü&˚≥|üŒÏøÏ

ø=j·T´u≤]b˛sTT+~. ‘·q≈£î

‘Ó*j·T≈£î+&ÜH jT&ÉT|ü⁄ e÷ì

#·|üq ˝Ò∫ ¬s+&É&ÉT>∑T\T

y ÓqTø £≈ £ î y ˚d æ+~. ø £fi ¯ ó fl

eT÷düT≈£îì e>∑s¡TŒ\‘√ &=ø£ÿ\T

m>∑s¡ydüTÔqï »>±Zsêe⁄ Ç<ä+‘ê

#·÷&É˝Ò<äT. n‘·ì ˝Àø£+˝À

n‘·qT ñHêï&ÉT.

ªªe÷eTj·÷´, e÷eTj·÷´!µµ

nì e÷Á‘ ·y ˚ T s ¡+> ∑eT à

H√ÏqT+∫ yÓ\Te&ç+~. Ä

|æ\T|ü⁄‘√ |ü⁄\¢j·T´ e÷eT÷\T

˝Àø£+˝À |ü&Ü¶&ÉT. >∑ã>∑u≤ Ò∫

y Ó[fl, V ü ‰˝À ¢ì ≈ £ îØÃ˝À

≈£L\ã&Ü¶&ÉT. s¡+>∑eTà n˝≤π>

ì\ã&ç+~. n~ dü«|üïyÓ÷,

yêdü ÔeyÓ÷ ns¡ ú+ ø±˝Ò<äT.

e÷eT>±] Á|ües¡Ôq njÓ÷eTj·T+>± ø£ì|æ+∫ n˝≤π> #·÷dü÷Ô ì\ã&É¶~. #ÓøÏÿ*MT<ä

n+‘·≈£îeTT+<äT C≤]q ø£ ïÏ #ês¡\T n˝≤π> ñHêïsTT.

ªªø√≥j·T´>±&çøÏ á >∑&É¶MT<ä ãTTD+r]+~. Òø£ b˛‘ n˝≤ m+<äT≈£î #kÕÔ&ÉT?µµ

n+≥÷ \ø£åàeTà e∫Ã+~.

ªª@$TÏ n‘·Ôj·T´! ì»+>± ãsƒê˙\T ø=Hêï&É≥Hê?µµ

ªªì»y˚TqfÒ! ã≤˙ *j·T´eTì |ü~ s¡÷bÕj·T\ ø±–‘·+ ‘Ó#êÃ&É≥! eTq+

|ü+|æ+#êeTqTø=ì ns¡úD≤ ã≤˙*∫Ã $T>∑‘ê ∫\¢s¡ sTT∫Ã |ü+bÕq+≥THêï&ÉT ø√≥j·T´

∫e⁄sê≈£î >=&ÉT>∑T\T düe]+#Ó e÷$Tfi¯ó¢

>∑+&ÉT ø√sTT\ |æ+<äT ø£$T∫ ≈£Lj·T,

eT+<ë‘·|üeTTà\T e÷<ÛäTs¡´ yÓTT*øÏ+#Ó

e*>±&ÉTŒ ˝Àø±\ |ü+∫ jÓTTdü>∑,

eT÷&ÉTu≤s¡\T MTf… |ü⁄+Á&˚≈£åîø±+&ÉeTTà

‘·qTe⁄ ø±qì CÀ<äT ‘·‘·ÔiÏ+|ü,

$s¡T\‘√s¡D˝…‘ÓÔ ‘·s¡T\‘ê>∑T\àeTT˝Ÿ

ã+uÛÑs¡eTTà\T ãsêãs¡T\T ùdj·T,

dü‘·Ô«>∑fi¯eTT\ H˚$T|òüTÀwüeTT\T yÓTTs¡j·T

kÕ– sT÷ H˚\ πø‘ÓeTTà kÂeT´<˚e!

˙ ø£èbÕÁbÕuÛÑeeTTq dü+B|üÔ eT>∑T#·T

ãTT‘·eTT <Ûäs¡à#·Áø£eTT Á|üe]Ô\T¢>±‘·!

kÂeT´HêeT dü+e‘·‡s¡ XóuÛ≤ø±+ø£å\T

#Ó’Á‘·X¯ó<ä∆ bÕ&É $T ` kÂeT´

&Üø£ºsY õ.$. ø£èwüísêe⁄, Äø±X¯yêDÏ, $»j·Tyê&É.

225

ø=&ÉT≈£î. n+‘ê eÏº<, Hê\T>∑T #‹˝Àydæ H√≥T <ë#·Tø=Hêï&ÉT. M&ç ePfiÀ¢ Ç+ø±

ñ+≤&Ü n+≥. eTTdü\j·T´ @&ç? Ç+‘·≈£îeTT+<äT Çø£ÿ& ñ+&ÓH! mø£ÿ&É ô|‘·ÔHê\≈£î

b˛j·÷&ÉT?µµ

ªªm+<äT≈£î ‘=+<äs¡|ü&É‘êe⁄ n‘·Ôj·÷´? eTT+<äT ˙ eTqeT&ç <ä>∑Zs¡ ‘˚\TÃø√˙.

@$Tsê! ø√≥j·T´ ø=&ÉT≈£î ˙≈£î &ÉãT“ *#êÃ&ÉT ø£<ä÷?µµ

ªª&ÉãT“˝≤, ã≤˙\T ø=qTø=ÿHêïqT>±.µµ

ªªÇ+ø± nqTe÷qyÓT+<äTπø. z eTTdü\j·÷´, ìHï |æ ÒÃ~.µµ

ªªÄ,µµ nì |ü⁄\¢j·T´ yÓT\¢>± eT÷*–q≥T¢>± |ü*ø±&ÉT.

ªªÇyê«fi |ü~ s¡÷bÕj·T …’+~. πs|ü⁄ y\e⁄‘·T+~. Ò, Ò, ø£#Ã] #êe&çøÏ |æ*|æ+∫

#Ó|ü‘√ ø=ÏºùdÔ ø±ì ‘\<äT. Ç+ø± |ü&ÉTø=Hêïy+ Òeø£?µµ

ªªe÷eTj·T´≈£î ˇ+À¢ dü]>± ˝Òq≥T¢+~. Ç+‘·≈£îeTT+<˚ Çø£ÿ&É <ëø± e∫Ã

|ü&çb˛j·÷&ÉT. bÕ&ÉT &ÉãT“, ‘·s¡Tyê‘· #·÷#·Tø√e#·TÃ. b˛sTT #·÷&ÉT n‘·Ôj·÷´!µµ nqï~.

\ø£åàeTà ø=+#Ó+ Ä‘·Ts¡‘·‘√ Vü‰\T˝ÀøÏ e∫Ã #·÷∫+~. uÛÑs¡Ô u≤>±H˚ ñqï≥T¢

ø£ì|æ+#ê&ÉT ªªÇ+ø± |”sƒ¡+ ô|≥Tº≈£îHêïy, b˛sTTsêø£?µµ

ñ‘·ÔØj·T+ ydüTø=ì |ü⁄\¢j·T´ yÓT\¢>± ãj·T\T<sê&ÉT.

ªªÇ~>√ Ç≥T #·÷&ÉT |ü⁄\¢j·÷´!µµ

n‘·&ÉT yÓqøÏÿ ‹]– #·÷#ê&ÉT. @MT ø£ì|æ+#· Ò<äT. Á|üø£ÿ≈£î ‹]– #·÷#ê&ÉT. mes¡÷

ø£ì|æ+#· ≤. eTT+<äT≈£î #·÷#ê&ÉT. <ä÷sêq m<äT› b˛‘·÷e⁄+~. m<äT›≈£î e÷≥\T m˝≤

ekÕÔsTT? eT∞fl kÕ>±&ÉT. ªªÇ~>√ πø #Óù|Œ~! ø√≥j·T´ ø=&ÉT≈£î |ü~s¡÷bÕj·T\T

nHê´j·T+>± rdüT≈£îHêï&ÉH˚>± ø£#˚]#êe&çøÏ |æ*|æ+∫ #Ó|ü‘√ ø=≥º≤ìøÏ

dæ<ä∆eTe⁄‘·THêïe⁄? qTe⁄« e÷Á‘·+ ‘·≈£îÿe#˚dæ+~ @eTT+~? #·+Á<äX‚Ksêì¬ø’

e÷sê«&ûe<ä› Vü‰MT ñqïe÷≥ nã<ä∆e÷? qTy« #Ó|ü? n~ eÏº bò s¡®Ø n+≥THêïyê?

ìqTï #·+Á<äX‚Ks¡+ m+<äT≈£î #Ó|ü‘√ ø=≥º>∑÷&É<äT? ndü\T fiÀ¢ m+<äT≈£î

ñ+&Éìj·÷´*? ˙≈£î &ÉãT“ ñ+~ ø±ãÏº ˙yyÓTÆHê #ÓjÓTT´#·TÃ. ø√≥j·T´≈£î &ÉãT“ Ò<äT.

n+<äTø£ì #Ó|ü‘√ ø=&É‘êq+≤yê? Ç<Hê Hê´j·T+? Ç<Hê ô|<ä›]ø£+? #Ó|üŒy+?

m+‘·ø±\+ á Ä≥\T kÕ>∑T‘êsTT?µµ

ø°\Tu§eTà\T

227

Ä fiÀfl ø£ dü÷ÿ\T, ø£ ø√`Ä|üπsÏyé u≤´+ø ñHêïsTT. Ä bÕsƒ¡XÊ\ ôV≤&Üàdüºs¡T

e÷<Ûäesêe⁄. n‘·qT <Ûäs¡à+, Hê´j·T+, ˙‹ìj·Te÷\≈£î ã<äT∆&ÉT. XÊs¡<ä, yÓ÷Vü≤Hé

Äj·Tq |æ\¢\T. XÊs¡<ä m+.m. #·<äTe⁄‘·Tqï~. yÓ÷Vü≤Hé nyÓT]ø±˝À Ç+»˙]+>¥ ØôdsYÃ

#düTÔHêï&ÉT. >∑Ts¡TeT÷]Ô Ä ] dü÷ÿ˝À¢ d”ìj·TsY ‘Ó\T>∑T |ü+&çŸ. ì]¢|ü⁄Ô&ÉT. kÕVæ≤‘· |ü⁄

˝À‘·T\T ‘Ó*dæqyê&ÉT. ø±ì ˝Àø£+b˛ø£&É ‘Ó*j·T<äT.

yÓ+ø£j·T´ Ä ]øÏ yÓ÷‘·Tã]. düVü≤è<äj·TT&ÉT. Äj·TH˚ e÷<Ûäesêe⁄ì dü÷ÿ\T

ôV≤&Üàdüºs¡T>± rdüT≈£îe#êÃ&ÉT. nqï|üPs¡íeTà yÓ+ø£j·T´ uÛ≤s¡ . <Ûäsêàsêe⁄ yê] ≈£îe÷s¡T&ÉT.

_.m. bÕdüj·÷´&ÉT. yÓ+ø£j·T´ #·ìb˛j·÷s¡T. dü+|üqï ≈£î≥T+ã+. <Ûäsêàsêe⁄ sê»ø°j·÷˝À¢

‘·\<ä÷s¡Ã≈£î+&Ü, ø£&ÉT|ü⁄˝À ˙fiófl ø£<ä\≈£î+&Ü J$‘·+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêï&ÉT.

ø£èwüíeT÷]Ô Ä ] dü÷ÿ Ÿ ôdÁø£≥Ø. d”‘êsêeTj·T´ ø√`Ä|üπsÏyé u≤´+ø Áô|dæ&Ó+Ÿ.

yê]<ä›]øÏ |ü&É<äT. XÀuÛÑHêÁ~ ¬s’dt $T Ÿ j·T»e÷ì. sê»ø°j·T Á|üyX+ ≈£L&Ü ø£\<äT.

áj·Tq @¬ø’ø£ ≈£îe÷¬sÔ XÊ´eT\.

ø£èwüíeT÷]Ô <Ûäsêàsêe⁄qT dü÷ÿ˝Ÿ ôdÁø£≥Øì #˚dæ n‘·ì <ë«sê d”‘êsêeTj·T´qT

kÕ~<ë›eTqT≈£î+≤&ÉT. <Ûäsêàsêe⁄˝≤+Ï j·TTe≈£î&ÉT |ü~eT+~øÏ |üìø=#˚Ã |üì

#j·÷\ì#Ó|æŒ dü÷ÿ Ÿ ôdÁø£≥Ø>± ì\ã&ÉeTì Áb˛‘·‡Væ≤kÕÔ&ÉT. XÀuÛÑHêÁ~yêfiófl ≈£L&Ü

Áb˛‘·‡Væ≤kÕÔs¡T. eTqdüT ñã˝≤≥|ü&ç, e÷<Ûäesêe⁄‘√ |üPsê«|üsê\T #·]Ã+∫ <Ûäsêàsêe⁄

ô|ò’q Ÿ>± ôdÁø£≥Ø |ü<ä$ #|ü&É‘ê&ÉT. ‘·qÁ|üyTj·T+ Ò≈£î+&Ü ôdÁø£≥Ø nj·÷´&Éì

ø£èwüíeT÷]ÔøÏ <äT>∑∆. <ë+‘√ n‘·qT <Ûäsêàsêe⁄ô|’ ø£ø£åkÕ~Û+#·&ÜìøÏ |üPqT≈£î+≤&ÉT.

qs¡‡j·T´ dü÷ÿ Ÿ >∑TeTkÕÔ. n‘·qT |æ\¢\ J‘ê\qT yê&ÉT≈£î+≤&ÉT. Ç~ ‘Ó*dæ

e÷<Ûäesêe⁄ n‘·ìì |æ*∫ eT+<ä*kÕÔ&ÉT. qs¡‡j·T´ ø£èwüíeT÷]Ô kÕj·T+ ø√s¡‘ê&ÉT.

ˇø£s√E ø£èwüíeT÷]Ô ‘·q eTqTwüß\‘√ qs¡‡j·T´qT ø=Ïº+∫ Vü‰dæŒ≥˝Ÿ˝À #˚]Œ+∫

e÷<Ûäesêe⁄ eTqTwüß\T ø=≤ºs¡ì Á|ü#ês¡+ #sTTkÕÔ&ÉT. Ç<ä+‘ê #düTÔqï~ ø£èwüíeT÷πsÔqì

‘Ó\TdüTø=ì n‘·ìï m˝≤¬>’Hê kÕ~Û+#ê\ì <Ûäsêàsêe⁄ ñbÕj·÷\qT Ä˝À∫düTÔ+≤&ÉT.

Ç~˝≤ ñ+&É>± u≤´+ø ôdÁø£≥Ø d”‘êsêeTj·T´ e÷<Ûäesêe⁄<ä>∑Zs¡≈£îe∫Ã ø£ |æ\¢yêì

|üØø£åHÓ+ãs¡T Ç∫Ã >∑Ts¡TeT÷]Ô#‘· e÷s¡Tÿ\T ysTT+#·eTì Òø£b˛‘ ø£cÕº\≈£î >∑Ts¡e⁄‘ês¡

u…~]+∫b˛‘ê&ÉT. >∑Ts¡TeT÷]Ôì C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&ÉeTì#Ó|æŒ e÷<Ûäesêe⁄ <Ûäsêàsêe⁄øÏ á

$wüj·T+ #Ó|ü⁄‘ê&ÉT. <Ûäsêàsêe⁄ ‘·qeTìwæì >∑Ts¡TeT÷]ÔøÏ sêÁ‘·T\T ‘√&ÉT>± ñ+#·T‘ê&ÉT.

nsTTHê>±ì ˇø£sêÁ‹ >∑Ts¡TeT÷]Ôì, ø±|ü ≤ ñqïyêDÏí >∑Ts¡TÔ ‘Ó*j·Tì eTqTwüß\T

#êeu≤~ |üØø£åù||üs¡T¢ m‘·TÔ≈£îb˛‘ês¡T. <Ûäsêàsêe⁄ yê[fl<ä›]øÏ Vü‰dæŒ≥˝Ÿ˝À ∫øÏ‘·‡

#sTTkÕÔ&ÉT. Ç+‘· À |üØø£å ù||üs¡T¢ b˛j·÷j·Tqï ø±s¡D+‘√ >∑Ts¡TeT÷]Ôì Á|üuÛÑT‘·«+‘√

düôdŒ+&é #sTTkÕÔ&ÉT d”‘êsêeTj·T´.

bÕ|æø=+&É\T

228

B+‘√ <Ûäsêàsêe⁄ ˇø£yÓ’|ü⁄ d”‘êsêeTj·T´qT eTs=ø£yÓ’|ü⁄qT+∫ ø£èwüíeT÷]Ôì

m<äTs√ÿyê*‡edüTÔ+~. düeTdü \˙ï ˇø£ÿkÕ] #·T≥TºeTT&É‘êsTT. eTs√yÓ’|ü⁄ <Ûäsêàsêe⁄≈£î

XÊs¡<äô|’ Áù|eT ô|s¡T>∑T‘·÷e⁄+≥T+~.

>∑Ts¡TeT÷]Ô düôdŒq¸Hé XÀuÛÑHêÁ~<ë«sê d”‘êsêeTj·T´#‘· s¡<äT›#sTT+#ê\ì <Ûäsêàsêe⁄

Á|üj·T‹ïkÕÔ&ÉT. á Á|üj·T‘·ï+˝À ‘·q HÓ’‹ø£$\Te\T ˇø=ÿø£ÿÏ ø√˝ÀŒ‘·T+≤&ÉT.

XÊéT\≈£î <Ûäsêàsêe⁄≈£î ô|[fl#˚j·÷\ì XÀuÛÑHêÁ~ ø£\\Tø£+≥T+≤&ÉT. <ëìøÏ

nqT>∑TD+>± <Ûäsêàsêe⁄ Á|üe]Ô+#·≥+‘√ XÊéT\ ôVQj·T\Tb˛‘·T+≥T+~. <Ûäsêàsêe⁄øÏ

XÊs¡<ä ìs¡+‘·s¡+ ‘·qeTqdüT˝À yÓT<äT\T‘·THêï ‘·q|üqT\T »]|æ+#·Tø√e≤ìøÏ

XÊéT\|ü≥¢ Áù|eTqT Á|ü<ä]Ùdü÷Ô XÀuÛÑHêÁ~øÏ $XÊ«dü+ ø£*–kÕÔ&ÉT.

BìøÏ‘√&ÉT XÀuÛÑHêÁ~˝≤+ÏyêfiflqT ‘·q#‹˝À ñ+#·Tø√e≤ìøÏ <Ûäsêàsêe⁄ ø=‘·Ô

|ü]ÁXeTqT Äs¡+_Û+#ê\ì ìs¡ísTT+#·T≈£î+≤&ÉT. n+<äT≈£î>±qT ùdºŸ‡ qT+∫ yÓ÷Vü≤HéqT

|æ*|ækÕÔ&ÉT. ø±ì yÓ÷Vü≤Hé n+‘· ‘=+<äs¡>± ˇ|üø√&ÉT. á˝À>± eTTìdæ|ü Ÿ m\ø£åqT¢

sêe≥+, n+<äs¡T esêZ\T>± N* b˛°|ü&É≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. <Ûäsêàsêe⁄ e÷Á‘·+ ‘Ós¡yÓqTø£

uÛ≤>√‘·+ q&ÉT|ü⁄‘·T+≤&ÉT. &ÉãT“ dü+#·T\T e÷s¡≥+, Á|ü#êsê\T $düÔè‘·+>± »s¡>∑≥+

kÕ>∑T‘·T+≤sTT.

Çø£ÿ&ç‘√ ø£<∏ä Ä–b˛‘·T+~. ø±s¡D+: s¡#·sTT‘· #·ìb˛j·÷s¡T.

ÄHêÏ sê»ø°j·÷\qT, $<ë´dü+düú À¢øÏ yêÏ Á|üy˚XÊìï, ‘·<ë«sê »s¡T>∑T‘·Tqï

nÁø£e÷\T, nHê´j·÷\T, ~>∑C≤]b˛‘·Tqï $<ë´Á|üe÷D≤\T eTTqï>∑TyêÏì

<äèwæº Àô|≥Tºø=ì Áyêdæq qe\ Ç~. s¡#·sTT‘· ÄHêÏ |ü]dæú‘·T\qT e÷<Ûäesêe⁄#‘·

Ç˝≤ yêÚ≤´ì+|ü#kÕÔ&ÉT: ªªsê»ø°j·÷\T n~Ûø±s¡ dü+bÕ<äq kÕ<ÛäHê\j·÷´sTT. n~Ûø±s¡

<ëVü≤+‘√ e÷qe⁄&ÉT nìï $\Te\qT b˛>=≥Tº≈£î+≥THêï&ÉT... <Ûäs¡à+, |ü⁄D´+ á

uÛ≤yê\T @Hê&√ n+‘·]+∫ b˛j·÷sTT... sê»´+, n~Ûø±s¡+ eTìwæ ‘·\ô|’¬øøÏÿ

kÕ«Ø#düTÔHêïsTT. á dæú‹˝À me&ç ø=+|ü À yê&ÉT Á|üXÊ+‘·+>± ìÁ<äb˛jT dæú‹ Ò<äT.µµ

Ç+<äT˝À @ dü+|òüT≥Hê j·÷<äè•Ãø£+ ø±<äT. Á|ü‹B ùV≤‘·Tã<ä∆yÓTÆq<. n~Ûø±s¡+e\¢

<Ûäsêàsêe⁄˝≤+Ï dü+kÕÿs¡e+‘·T&ç À≈£L&Ü »]π> Á|ü‹e÷s¡÷Œ ø±s¡Dã<ä∆eTT. n+<äTHê,

bÕÁ‘·\ Ä˝À#·q s¡÷|ü+˝À yêfifl |ü‘·HêìøÏ ø±s¡D≤\qT yêfifl#‘ nH«wæ+|ü#sTTkÕÔ&ÉT

s¡#·sTT‘·, #Ó|æŒkÕÔ&ÉT≈£L&Ü. düVü≤» s¡eTD°j·T+>± q&ÉTdü÷Ô bÕsƒ¡≈£î\˝À dü«‘·+Á‘·

Ä˝À#·q\qT πs¬ø‹Ô+#·>∑\ ndü+|üPs¡í qe\.

ÄdüøÏÔø£s¡+>± á qe\øÏ ªªbÕ|æø=+&É\Tµµ nì ù|s¡Tô|≥º&É+ m+‘√ W∫‘·´+

nì|ædüTÔ+~—Á|üXÊ+‘·+>± bÕs¡T‘·Tqï >√<ëe] ˙ÏøÏ n&ÉT¶ì*∫ qBÁ|üyêVü≤ ñ

<Ûäè‹ì ô|+∫ n\¢ø£ À¢\+ #düTÔqï bÕ|æø=+&É ≤¢>±, n~Ûø±s¡+, sê»ø°j·T+ nH ø=+&É\T

kÕe÷qT´&ç JeqÁdüe+‹˝À m≥Te+Ï Ä≥Tb˛≥T\T ÒeBdüTÔHêïjÓ÷ ‘Ó*j·TCÒùd

qe\≈£î n+‘·ø£+fÒ eT+∫ ù|s¡T <=s¡ø£<yÓ÷!

á qe\ qT+∫ ø=ìï n<Ûë´j·÷\T bı+<äT|üs¡#êeTT.

229

....|ü~ùV≤qT....

ªª …|òtº, ¬s’Ÿ, …|òtºµµ es¡+&Ü˝Àì ≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃqï XÊs¡<ä °≈£î≤≈£î>± edüTÔqï

<Ûäq+»j·TTDÏï #·÷∫ q$«+~.

ªªnqTø=qï+‘ê »]–+~sê uÛÑ>∑e+‘·T&Ü!µµ <Ûäq+»j·TT&ÉT eTTK+ ∫Ï¢+#·Tø=Hêï&ÉT.

ªª@eTqTø=Hêïy˚$TÏ?µµ

ªªnsTTb˛sTT+ ‘·s¡Tyê‘· nô|ò÷]+∫ Á|üjÓ÷»qyTeTT+~ Ò.µµ

ªª@eTT+<ä≥?µµ

ªª@eTsTT+<˚eTTqï~? yêøÏÀ¢H˚ >∑+&ÉT_*¢ m<äTs¡sTT+~µµ <Ûäq+»j·TT&ÉT

|ü≈£îÿeTHêï&ÉT.

XÊs¡<ä eTTK+ >∑+≥TyÓ≥Tºø=ì ≈£îØÃ˝ÀqT+∫ Òe≈£î+&ÜH, ªªHêqï>±s¡T, Hêqï>±s¡÷!µµ

nì ô|<ä›>± |æ*∫+~. n‘·ìøÏ yÓ+≥H˚ düTŒ¤]+∫+~. eTT+<ä] Vü‰˝À¢H˚ e÷kÕºs¡T

ñHêïs¡T ø±uÀ\T. ‘êqqïe÷≥ $+fÒ Ç+ø± @yÓTÆHê ñqï<ë? n‘·&ÉT #‘·T\T CÀ&ç+∫

eT÷ø±_Ûqj·T+‘√ #Ó|üŒe<ä›ì Áã‹e÷\Tø=Hêï&ÉT. #Óe⁄\T |ü≥Tºø=ì |ü~ >∑T+Jfiófl

rùdÔHø±ì #Ó|üŒ≥+ e÷qqì ôd’>∑#dæ+~ <Ûäq+»j·TT&ÉT >∑‘· +‘·s¡+ Òø£ yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT.

n+‘·+‘·≈£î >=+‘·T ô|<ä›#dæ ÄyÓT …ø£ÿô|≥ºkÕ–+~. XÊs¡<ä #düTÔqï yÓ÷dü+ n‘·ìøÏ

ns¡úeTsTT+~. ªª#Ó|üø√ b˛!µµ n‘·&ÉT >∑T+Jfiófl rj·T&É+ e÷ìyXÊ&ÉT.

ªªÇ+ø± Hê\Tπ>sê $T–*+~. e÷u≤ãT>±, ‹j·T´sê |ü⁄D´eTT+≥T+~!µµ XÊs¡<ä

Áã‹e÷*+~.

ªªHêø£s¡à+ sTT˝≤ ø±*+~.µµ

ªªø£πsà$TÏsê?µµ

ªªm<ä›sTT |ü⁄Ïº ÄyÓ’ ns¡e≥+ ø£s¡àø±ø£ eTπs$TÏ?µµ

ªªsêø£ sêø£ ÇHêïfifl≈£î eùdÔ e÷u≤ãT≈£î Ç˝≤+Ï ø£s¡à |ü&ÉT‘·T+<ë? Ò<äT. |ü≥º≤ìøÏ

M Ò¢<äT. sêsê u≤ã÷, <ä>∑Zs¡≈£î sê!µµ ãT»®–dü÷Ô |æ*∫+~.

ªªnuÀ“, @$T<äj·T!µµ

ªªsêsê, s√p qTy« C≤„|üø£+ edüTÔHêïe⁄.µµ

ªªe#Ãyêfiófl ekÕÔs¡T. HHÓ+<äT≈£î C≤„|üø£+ ekÕÔqT?µµ

230

ªªe#ÃyêfiËfles¡T?µµ ø=s¡ø=s¡ #·÷dü÷Ô n&ç–+~.

ªªHê¬ø˝≤ ‘Ó\düTÔ+~?µµ

ªªÇ˝≤ sê, m+‘·ùd|üsTT+~ ˙≈£î #Ó|æŒ?µµ ø√|ü+ qÏ+∫+~.

ªªø±j·T\T ≈£î[flb˛‘·Tqï$ ø±e÷\T! Hê≈£î ‘Ó\TdüT Ò. ≈£î[flb˛˙!µµ <Ûäq+»j·TT&ÉT

es¡+&Ü ∫e]øÏ bÕ]b˛j·÷&ÉT. ˝À|ü*qT+∫ e÷<Ûäesêe⁄ XÊs¡<äqT |æ*#ê&ÉT.

ªªø±|ò” sTTkÕÔqTsê!µµ XÊs¡<ä ÄbÕ´j·T‘·‘√ |æ*∫+~.

ªªÇ|ü& Ä |üì eTT–+#·Tø=ì edüTÔHêï.µµ

ªªì»y˚THê?µµ

ªªf…ÆyÓTÆHê #Ó|üŒ≥+ Ò<ë @$TÏ?µµ

XÊs¡<ä ˝À|ü\≈£î yÓ[fl ‘·+Á&çøÏ ø±|ò” sTT∫Ã+~. ªªmes¡~?µµ nì n‘·&ÉT n&ç>±&ÉT.

ÄyÓT #Ó|æŒ+~.

ªªn< <Ûäq+»j·TT&ÉT!µµ e÷<Ûäesêe⁄ ø±|ò” Á‘ê>∑T‘·÷ |æ*#ê&ÉT.

n‘·&ÉT e÷kÕºs¡T m<äT≥ã&ç qeTdüÿ]+#ê&ÉT. Äj·Tq ø±|ò” ø£|ü Á|üø£ÿqô|Ïº,

ªª@$Tsê, Ábı<äT›Hï Ç˝≤ e#êÃe⁄?µµ nì n&ç>±&ÉT.

ªªÇ+ÏøÏ b˛yê\+&ç!µµ <Ûäq+»j·TT&ÉT ‘Ó>∑ydæ #ÓbÕŒ&ÉT.

ªª@$TÏ –sêøÏ! ákÕ] MTHêqï>±]øÏ +À¢ u≤>∑T+&É Ò<ë?µµ e÷<Ûäesêe⁄ qyê«&ÉT.

ªªÇ+Ïe<ä› n+‘ê u≤>±H ñHêïs¡+&ç.µµ

ªªeT]?µµ

<Ûäq+»j·TT&ÉT e÷≤¢&É Ò<äT.

ªª|üØø£å\T sTT+ø± mìïs√E\Tqï$?µµ

ªª@yÓ÷?µµ

ªªH√°düT sê Ò<ë?µµ

e∫Ã+<äì <Ûäq+»j·TT&ÉT ‘·\ bÕ&ÉT.

ªªeT]?µµ

yê&ÉT eT∞fl e÷≤¢&É Ò<äT.

ªª@$TÏsê dü+>∑‹? ñqï<<√ me¬s’Hê Äs¡Ã≤ìø°, rs¡Ã≤ìø° M\e⁄‘·T+~.µµ

<Ûäq+»j·TT&ÉT m˝≤>√ ‘ÓeT\TÃø=ì nHêï&ÉT:

231

ªªdü÷ÿ\T≈£î yÓfiflø£b˛‘ MTs¡T ø√|üŒ&ÉT‘ês¡T— yÓ[fl‘ ≈£îÁsêfiófl‘·+‘ês¡T.µµ

e÷<Ûäesêe⁄ $düTÔb˛sTT n&ç>±&ÉT.

ªªdü÷ÿ\T≈£î yÓ[fl‘ ≈£îÁsêfiófl, ‘·+‘êsê?...<ìøÏ?µµ

ªªm\T¢+&çqT+∫ düyÓTà. mes¡÷ dü÷ÿ\T≈£î b˛sê<äì ìs¡íj·T+µµ »+≈£î‘·÷ »+≈£î‘·÷

n‘·&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT.

ªª$<ë´s¡Tú\T düyÓTà #kÕÔsê? <ìøÏ?µµ e÷kÕºs¡T ‘Ó\¢uÀsTT n&ç>±&ÉT.

ªª>∑Ts¡TeT÷]Ô>±]ì düôdŒ+&ÉT #XÊs¡≥>±?µµ

n|ü&˚ |æ\¢\≈£î á yês¡Ô m˝≤ #˚]+<ë nì Äj·Tq ÄX¯Ãs¡ |ü&ç, ø=+‘·ùd|ü⁄

e÷≤¢&É Ò<äT. ‘·s¡Tyê‘· ‘ÓeT\T¢ø=ì n&ç>±&ÉT:

ªªá yês¡Ô m˝≤ e∫Ã+~?µµ

düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ˝À ˝Ò<√ ‘˚\ø£ ø=+‘· ‘·≥|ü≤sTT+∫ <Ûäq+»j·TT&ÉT

ãj·T≥ô|≤º&ÉT.

ªªìqï Xìyês¡+ ø±¢düT˝À Hêsêj·TDsêe⁄>±s¡T #ÓbÕŒs¡T.µµ

ªªÄj·Tq #ÓãT‘·T+&É>± $Hêïyê? Òø£ #ÓbÕŒ&Éì eTs=ø£ s¡+fÒ $Hêïyê?µµ

ªªÄj·Tq #ÓãT‘·T+&É>± $HêïqT. HHø±<äT, ø±¢dü+‘ê $qï~.µµ

e÷<Ûäesêe⁄ yÓ+≥H˚ e÷≤¢&É Ò<äT. Ä dü+uÛ≤wüD $+≥÷H˚ XÊs¡<ä≈£î $düàj·T

$#êsê\T ø£*>±sTT. ø=+‘·ùd|üÏøÏ ‘s¡Tø=ì Äj·Tq nHêï&ÉT.

ªª>∑Ts¡TeT÷]Ô>±s¡+fÒ n_Ûe÷q+, >ös¡e+, kÕqTuÛÑ÷‹ e÷≈£î Òe+≤eÁ≤?µµ

ªª Òeì mes¡÷ nq Ò<ä+&ç, e÷kÕºs¡T.µµ

Ä düe÷<Ûëq+ Äj·Tìï $dæà‘·TDÏí #dæ+~. ‘Ó|üŒ]\T¢ø=ì n&ç>±&ÉT.

ªªeT]?µµ

ªªe÷ $<ë´s¡T ú\≈£î ≈£L&Ü Äj·Tq j·T+<äT uÛ Ñø Ï Ô ‘ê‘·Œsê´\T ñqïeì

#ê≥Tø√<ä\#êeTTµµ <Ûäq+»j·TT&ÉT ‘ê|”>± nHêï&ÉT.

$wüj·÷\T #ê˝≤<ä÷s¡+ e#êÃj·T˙, ‘=+<äs¡|ü&ç‘˚ ˝≤uÛÑ+˝Ò<ä˙, C≤Á>∑‘·Ô>±

e´eVü≤]+#ê\˙ Á>∑Væ≤+∫ ø=+‘·ùd|ü⁄ Ä˝À∫+∫ nHêï&ÉT:

ªªm\T¢+&çqT+∫ ø£<ë düyÓTà? πs|üÏ dæ ú‹>∑‘·T\qTãÏ º yÓfi¯fle\dæe⁄+fÒ

yÓ[flb˛<äTe⁄>±ì, düπsHê?µµ

bÕ|æø=+&É\T

232

<ëì øÏwüº|ü&ç ôd\e⁄ rdüTø=ì <Ûäq+»j·TT&ÉT yÓ[flb˛j·÷&ÉT. e÷<Ûäesêe⁄ Ä˝À#·q˝À

|ü&Ü¶&ÉT. dü÷ÿ\T #·]Á‘· À Ç+‘·s¡≈£î eTTHÓïqï&É÷ düyÓTà »s¡>∑ Ò<äT. ‘·q düØ«düT ‘·T~

<äX˝À »s¡T>∑uÀ‘·Tqï~. >∑Ts¡TeT÷]Ô>±]øÏ düôdŒq¸Hé Äs¡¶sY sêe#·TÃ qqTø=Hêï&ø±ì,

Ç˝≤ »s¡T>∑T‘·T+<äì Væ≤+#· Òø£b˛j·÷&ÉT. ndü\T düyÓTà »s¡>∑≥yT XÀ#· j·T+. rsê

ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ‘ n~ ∫es¡≈£î m˝≤ |ü]D$TdüTÔ+<√ me&ÉT #ÓãT‘ê&ÉT? n|üŒÏ |ü]dæú‘·T\T

m˝≤ ñ+≥y√? $<ë´s¡Tú\˝À Ç|üŒÏes¡≈£î ñ+≥Tqï Áø£eT•ø£åD, n<Ûë´|ü≈£î\˝À#·<äTe⁄

dü+<Ûä \˝À ñ+≥Tqï ÁX<ë∆uÛÑ≈£îÔ\T ì\TdüÔyê? BìøÏ n+‘·≈£L ø±s¡D+ mes¡T? ‘êqT

ø±&ÉT. <Ûäsêàsêe⁄ ø±&ÉT. >∑Ts¡TeT÷]Ôø±&ÉT, Äj·Tq Ç+‘·es¡≈£î H√s¡T ø£<ä*Ãq bÕbÕq

b˛ Ò<äT. á nqs¡∆ø±ìï m˝≤ ìyê]+#ê*?

e÷<Ûäesêe⁄ Hs¡T>± >∑Ts¡TeT÷]Ô sTT+ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT. n|ü& n‘·&ÉT ªªz+ uÛÑ÷s¡T“¤e

kÕ«Vü‰µµ nquÀ‘·÷ e÷kÕºs¡TqT #·÷∫ Ä |üì Ä|æe∫Ã ‘·÷]Œ+À¢ |ü]∫e⁄qï #ê|üMT<ä

≈£Ls√ÃeTHêï&ÉT.

ªªˇ+À¢ m˝≤ ñ+≥Tqï~?µµ e÷<Ûäesêe⁄ ≈£Ls¡TÃ+≥÷ n&ç>±&ÉT.

ªªu≤>±H ñ+≥Tqï~. @<√ |üìMT<ä e∫Ãq≥T¢Hêïπs?µµ

ªª@+ |üìMT<ä e#êÃqì #Ó|üŒqT? yÓTT<ä≥ sê<ä\#·Tø√ Ò<äT. eTqdüT‡ $ø£\+>±

e⁄+&ç e÷ìy<ë›eTqT≈£îHêïqT. ø±ì Äràj·TT\T ø£<ë nqï $XÊ«dü+‘√ ãj·T\T<]

e#êÃqT.µµ

ªªeT∞fl @yÓTÆHê eTT+#·Tø=ìe∫Ã+<ë?µµ Ä‘·Ts¡‘·‘√ >∑Ts¡TeT÷]Ô Á|ü•ï+#ê&ÉT.

ªªMT düôdŒq¸Hé Äs¡¶s¡T dü+>∑‹ Hêsêj·TDsêe⁄ jÓT+‘√ kÕqTuÛÑ÷‹ ø£\yêìøÏeT Ò¢

≈£îÁs¡yêfifl≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. yêfiófl düyÓTà#kÕÔs¡ì ‘Ó\TdüTÔqï~.µµ

ªª$∫Á‘·+>±H ñqï~. ì»+>± #ÓbÕŒ\+fÒ Mfifl düyÓTà≈£î ns¡ú+ Ò<äT. ≈£îÁs¡≈£î+ø£\÷,

≈£îÁs¡|üqT\÷!µµ

ªªn˝≤ nqø£+&ç e÷kÕºs¡T. yêfifl≈£î MTj·T+<äT uÛÑøÏÔ ‘ê‘·Œsê´\T yÓT+&ÉT. e÷≥es¡dü≈£î

n&ÉT>∑T‘·THêïqT. MTs¡T #˚dæq ‘·ù|Œ$TÏ? á düôdŒq¸Hé @$TÏ? mø£ÿ&ÉsTTHê

Hê´j·TeTTqïB? mes√ #dæq HsêìøÏ MTø± •ø£å? ndü\T n<ÛäsêàìøÏ Äj·T‘·ÔyÓTÆ‘ á

∫≈£î ÿ\T+& ˚$ ø±e⁄>±! n~Ûø±s ¡ T\ eT‘ ·+Á| üø±s ¡+ ˙‹ìj·Te÷\≈ £ î

dü«dæ Ô#ÓbÕŒ\qïe÷fÒ>±. ≈£îÁs¡yêfi¯fl˝À @ <√wüeT÷ ˝Ò<äT. yêfi¯ófl düyÓTà≈£î

‘·j·÷s¡e⁄‘·THêïs¡+fÒ n~ Äs√>∑ ∫Vü≤ïyTq+≤qT. ø±ì ˇø£ÿfÒ ∫≈£îÿ.µµ

ªªe÷kÕºs¡T ø£å$T+#ê*!µµ >∑Ts¡TeT÷]Ô qe⁄«‘·÷ n&ÉT¶|ü⁄\¢ yXÊ&ÉT.

233

Äj·Tq $dæà‘·T&Éj·÷´&ÉT. >∑Ts¡TeT÷]Ô n+‘·≈£î eTTHÓïqï&É÷ m<äTs¡T #Ó|üŒ Ò<äT.

HÏøÏ yÓTT<äÏkÕ]>± n_ÛÁbÕj·TuÛÒ<ä+ e´ø£Ô+ #düTÔHêï&ÉT.

ªªÇ+‘·≈£L MT s¡H~ jT$TÏ?µµ e÷<Ûäesêe⁄ õC≤„dü‘√ n&ç>±&ÉT.

bÕ|æø=+&É\T ø±yê\H eT<Ûä ˝À Äù|kÕsê?

ndæús¡‘·, |ü …¢\ eTs¡D+, dü«|üïeHê\T q]πødüTø√e≥+ ` yÓs¡dæ õ.$. ø£èwüísêe⁄

>±] ªbÕ|æø=+&É\Tµ nH ndü+|üPs¡í ∫Á‘·+. ‘·q Vü‰‘·àø£ dü«bÕï\ìï+Ïì qe\

bı&Ée⁄Hê |ü]∫, ˇø£ e÷>∑ïyéT z|üdt ˝≤+Ï qe\qT düèwæº+#ê\qTø=ì, m+<äTø√

Ä–b˛sTTq≥T¢Hêïs¡T ø£èwüísêe⁄>±s¡T.

qe\˝À ‘ê‹Ô«ø£ #·s¡Ã m≈£îÿesTT, qe˝≤ •\Œ+ ‘·–Zb˛sTT >=|üŒ ‘·‘·«y˚‘·Ô

sêdæq ndü+|üPs¡í qe\>± $T–*b˛sTT+~ ªbÕ|æø=+&É\Tµ.

ø£èwüísêe⁄>±s¡T ‘·qø±\|ü⁄ ãT~∆J$ s¡#·sTT‘·˝≤¢, #·T≥÷º ñHêï kÕe÷õø£

J$‘·+˝Àì $\Te\ |ü‘·HêìøÏ m+‘√ ø£\‘· #Ó+<ës¡T. á $\Te\ |ü‘·q+ ˇø£

Shadow Challenge ≤ ‘√∫, ‘·q düeTdüÔyÓTÆq uÛÑj·÷*ï, $y#·q*ï kÕVæ≤‘· +>±

]ø±s¡T¶ #Ój·÷´\H˚ Ä+<√fi¯q qT+∫ |ü⁄Ïºq qe\ ªbÕ|æø=+&É\Tµ.

bÕ|æø=+&É\T ndü+U≤´ø£yÓTÆq ‘·‘·«$y˚#·q\ uÛÑ÷$Tø£ nsTT´+~. bÕÁ‘·\˙ï

ndæú‘·« yê<ä Á|ürø£\j·÷´sTT. n+<äs¡÷ eTVü‰|ü⁄s¡Twüß Ò, eT] J$‘·+ mø£ÿ&Ü?

nH˚ MTe÷+dü $T>∑T\T‘·T+~ bÕsƒ¡≈£î&çøÏ.

e÷<Ûäesêe⁄ bÕÁ‘·qT ∫Á‹ø£ |ü≥º≈£î+&Ü eTqeTT+<äT≈£î e<ä\≥+˝À ãVüQXÊ

ªôV≤$Tà+>¥y˚µ ‘·s¡Vü‰ s¡#·Hê dü+$<ÛëHêìï bÕÏ+#êπsyÓ÷ nì|ædüTÔ+~. ‘‘I willdescribe what I am seeing and you guess what I am feeling andthinking.’’

ø°\Tu§eTà\T qe\ kÕ~Û+∫q nkÕ<Ûës¡DyÓTÆq J$‘·|ü⁄ n+‘·s¡¢j·T, Áø£eT

Á|ü>∑‹, qe˝≤ •\Œ|ü⁄ ñ#·Ã‹, bÕ|æø=+&É\T n+<äTø√˝Òø£ b˛sTT+~... nsTT‘˚

bÕ|æø=+&É\T ns¡yÓ’, &ÓuÛ…’“\HêÏ Á>±e÷\ dü+~>∑∆‘·qT, |ü]D≤eTÁø£e÷ìï, Áø£eT+>±

sê»ø°j·TeTe⁄‘·Tqï Á>±eTJ$‘êìï eTq≈£î <ä]Ù+|üCÒdüTÔ+~. ª$T˝ÀCŸµ nqï≥T¢

“The work of human thought should withstand the test of brutal,naked reality. If it can do it, it is worth preserving” bÕ|æø=+&É\T Ç≤¢

preserve #˚düTø√<ä>∑Z |ü⁄düÔø£e÷, n+fÒ, ne⁄qH˚ eTq düe÷<Ûëq+.

qe\ $düÔè‹ |ü]D≤eT+ <ëì *≥s¡Ø @düúÏø˘‡ >∑T]+∫ dü+<˚Vü‰\‘√

ø£èwüísêe⁄>±πs qe\qT Ä|æy˚dæ ñ+&Ée#·TÃ.

eT÷\+: &Üˆˆ $. #·+Á<äX‚Ks¡sêe⁄, ªªbÕ|æø=+&É\T qe˝≤ |ü]#·j·T+µµ, Á>∑+<∏ë\j·T

düs¡«dü«+, dü+|ü⁄Ï 63, dü+∫ø£ 4, E …’ 2002.

bÕ|æø=+&É\T

234

ªªme] ø£s¡à|òü\+ yêfiflqTuÛÑ$+#ê*. á »qà˝ÀH√, |üPs¡«»qà˝ÀH√ #düTø=HêïHyÓ÷

sTT|ü&ÉT nqTuÛÑ$düTÔHêïqT. Ç+<äT˝À ≈£îÁs¡yêfifl≈£î ì$T‘·Ô yTeTTqï~? eT+∫ #Ó&ÉT>∑T\T

$#ê]+∫ #j·Te\dæq<yÓTÆHê ñ+fÒ n~Ûø±s¡T\≈£î ñqï<yÓ÷ ø±ì, yêfifl≈£î e÷Á‘·+

˝Ò<äT. yêfi¯ófl sTT+<äT˝À ‘·\ <ä÷s¡Ã≥+ @e÷Á‘·+ <Ûäs¡à+>± ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. MTs¡T

#ÓãT‘·Tqï<ëììãÏº #·÷ùdÔ, yêfi¯ófl düyÓTà e÷qT≈£îH˚≥≥Tº ˝Ò<äT. Ç<ä+‘ê <˚ìøÏ?

Hêø√düyT>∑<ë? HêøÏ+ø± ñ<√´>∑+ #Ój·÷´\ì|æ+#·≥+ Ò<äT. ìC≤ìøÏ nqï|üPs¡íeTà>±s¡T

ìqï kÕj·T+ø±\+ e∫Ã ªªe÷kÕºs¡T! á ¬s+&ÉTHÓ\T¢ <yê\j·T+˝À |ü⁄sêD+ #Ó|üŒ+&ç.

dü]jÓÆTqyês¡T jÓTes¡÷ <=s¡ø£ Ò<äTµµ nì |üìe÷\ n&ç–+~. Ä ej·TdüT‡, Ä eTTK+

#·÷∫q ‘·s¡Tyê‘· ø±<äq Òø£b˛j·÷qT. ãVüQX' ø=&ÉT≈£î #Ó_‘ e∫Ã ñ+≥T+~.µµ

ªªÄyÓT dü+>∑‹ MT≈£î ‘Ó*j·T<äT. ÄyÓT ≈£îqï <=&É¶>∑TD≤\˝À @ ˇø£À ¬s+&√

n‘·ìøÏ e#êÃsTTµµ e÷<Ûäesêe⁄ eT<Ûä ˝À n+<äTø=Hêï&ÉT.

ªªMT s¡qï~ ì»y˚T ø±e#·TÃ. ø±ì, Ç<ä+‘ê <˚ìøÏ? Hêø√dü+ ø£<ë? ej·TkÕ

eT[fl+~. ø√]ø£ ≤ düqï–˝≤¢sTT. á ñ<√´>∑+ jÓTe]øÏ ô|Ïº b˛wæ+#·qT? |æ\¢ ≤

C… ¢ ≤? düHê´dü+ |ü⁄#·TÃø=+fÒ dü]b˛˝≤? ìC≤ìøÏ m|üŒÏqT+#√ sT÷ø√]ø£ ñqï~.

áHê&ÉT ãj·T≥ô|≥º≤ìøÏ M\sTT+~. n+<ä] ∫≈£îÿ\T r]b˛‘êsTT.µµ

á e÷≥ $q>±H e÷<Ûäesêe⁄ ~eTàs¡b˛j·÷&ÉT. n˝≤π> eTÚq+>± ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.

eTqdüT˝À >±*<äTe÷s¡+ πs–+~. ì≥÷º]Ã ∫es¡≈£î nHêï&ÉT—

ªªe÷kÕºs¡T! MTs¡T #·<äTe⁄≈£îqïyêfiófl. nqTuÛÑeXÊ\T\T. e÷#·<äTe⁄\T MT #·<äTe⁄\

e+Ï$ø±e⁄. ø£&ÉT|ü⁄ ø£≈£îÿ]Ôø√dü+ #·~$q$. MT˝≤>± HqT yê~+#· ÒqT. ø±ì ˝Àø£+

rs¡T, j·TTøÏÔ MÏì ãÏº HqT #Óù|Œ<ëì˝À ‘·|ü ñ+fÒ #Ó|üŒ+&ç. ‘·|üŒø£ ~<äT›ø=+≤qT.

HHMT düs¡«E„DÏï ø±qT.µµ

ªªme] ø£s¡à|òü\+ yês¡qTuÛÑ$+#ê\Hêïs¡T. mes¡÷ ø±<äqs¡T. ø±ì eT+∫|üì

ˇø£Ï#˚dæ, <ëìøÏ #Ó&ÉT nqTuÛÑ$+#·≥+˝À ns¡ú+˝Ò<äT. e÷qeÁ|üj·T‘·ïeTH˚~

ñqï~. ˇø£ ≈£î°s¡+ eTT≥Tº≈£îqï<äqTø√+&ç! <ëìøÏ ø±s¡D+ ì|üs¡e«. Ä ì|üs¡e«

sêe&ÜìøÏ ø±s¡D+ >±*, Ä >±* ãj·T\T<s¡&ÜìøÏ eTs=ø£ ø±s¡D+ ñ+&Ée#·TÃqT.

Ç˝≤+Ï ø±s¡D≤\≈£î eT÷\+ |üPs¡«»qà ø£s¡àyÓ÷, ÇVü≤»qà ø£s¡àyÓ÷ ø±e#·TÃqT. Ç~

ø±<äqqT. ø±ì ‘·>∑\ã&ÉT‘·Tqï ≈£î°s¡+ ø±bÕ&ÉTø√e≥+ <Ûäs¡à+. ø±ãÏº Á|ü‘· ø£åø±s¡DyÓTÆq

n–ïì Äs¡Œj·T‹ï+#ê*. Ä]+<ë eT+∫<, Äs¡ø£b˛‘ $#ês¡|ü&Ée\dæq |üì Ò<äT.µµ

ªªMTs¡T ù||üs¡T¢ ~<ë›s¡T. ~<ä›≥+˝À @ bÕ|üeT÷ Ò<äT. ø±ì <äTsêàs¡TZ\T ø£ø£åø£Ïº

#j·Tsêì|üì #XÊs¡T. <ëìì eTTìï&ÉTø=ì n~Ûø±s¡T\T nHê´j·÷ìøÏ ˇ&çø£≤ºs¡T. MT

235

<äT'dæú‹øÏ n~Ûø±s¡T\ nHê´j·T+ Á|ü‘· ø£å ø±s¡D+. Bìì |ü]Vü≤]+#·≥+ ø£s¡Ôe´+.

Bìø√düyT $<ë´s¡Tú\T ‘ês¡dæ\T¢‘·THêïs¡T. nsTT‘, nHê´j·T ìyês¡D≈£î n<Hê e÷s¡Z+?

eTs=ø£Ï ˝Ò<ë? Bìe\¢ eTs=ø£ ø°&ÉT ø£\T>∑<ë? á Á|üX¯ï\qT |æ\¢\T

>∑T]Ô+#· Òø£b˛‘·THêïs¡T. yêdüÔeyT. ø±ì, Á|ü‘· ø£å ø±s¡D+ yêfiófl >∑T]Ô+#ês¡T. dü+kÕs¡

ìkÕ‡s¡‘·qT Á>∑Væ≤+∫q MTs¡T n~≈£L&Ü >∑eTì+#· Ò<yÓ÷ qì|ædüTÔqï~.

ªªb˛‘, düHê´dü eT+≥THêïs¡T. Ç~ u§‹Ô>± Hê≈£î ns¡ú+ø±ì $wüj·T+. nyê≈£î\T,

#Óyê≈£î\T e÷≤&ÉT‘êHyÓ÷ ø£å$T+#·+&ç. nsTTHê ˇø£kÕ] Ä˝À∫+#·+&ç. ÁbÕNqT\T

düq´dæ+∫ @ n&Ée⁄\ø√ b˛sTT ‘·|üdüT‡ #düTø=Hyêfiófl. ÄHê&ÉT yê]øÏ Á|ü|ü+#·+‘√

ì$T‘·Ô+ ñ+&~ø±<äT. >∑èVü≤düTú Ò yê]ì ‘·s¡TD√bÕj·T+ n]ú+#yês¡T. >∑èVü≤düTú\e\¢

yê]øÏ bı+<ä<ä–q~ ñ+&~ ø±<äT. <=]øÏq ø±j·T>∑düs¡T\‘√ bı≥º b˛düTø=Hyêfiófl.

H&ÉT dæú‹>∑‘·T\T n˝≤π> ñqïyê? HêÏ ‘·b˛eHê\T H&ÉT Òe⁄. HêÏ ø±j·T >∑düs¡T\T

H&ÉT Äj·÷∫‘·+>± nÁ|üj·T‘·ï+>± \_Û+#·e⁄. HÏ düHê´dæ dæú‹ m˝≤ ñqï~? >∑èVü≤düTú\

Ç+&É¢≈£î _Ûø£å≈£î b˛yê*. Çyêfi me]bı≥º yê&ÉT ì+|ü⁄ø√ Òø£, nô|ò÷]düTÔHêï&ÉT. Á|üuÛÑT‘·«+

≈£L&Ü ≈£î≥T+ã+˝À Á|ü‹ ø£ÿs¡÷ ‘·T<ä≈£î Ä\T_&É¶\T≈£L&Ü dü+bÕ<äq|üs¡T\T ø±yê\qï

<äèwæº‘√ Ä]úø£ |ü<∏äø±\T ‘·j·÷s¡T#dæ neT\T|üs¡TdüTÔqï~. á dæú‹˝À kÕ«eTT\yê]øÏ

_Ûø£å <=s¡ø£≥+ Ò<ä+fÒ >∑èVü≤düTú\qT meπseTq M\T|ü&ÉT‘·T+~? $X‚wæ+∫ m+‘·eT+~

>∑èVü≤düTú\T áHê&ÉT dü+<Ûëé+<äqyÓTÆHê #düTÔHêïs¡T? qeTàø£+ Òìyês¡T n˝≤ Á|üe]ÔùdÔ

meπs$T #˚j·T>∑\T>∑T‘ês¡T? á dæú‹˝À düHê´dü+ m˝≤ ì]«|òüTï+>± kÕ>∑T‘·T+~?

@ _Ûø£å‘√ nedüs¡+ Òìyês¡T n+fÒ Äø£* <ä|ü\T Òìyês¡T düHê´düT\sTT‘ ‘·|ü Ò<äT.

yês¡T ì»+>± |üPE´\T.

ªªM≥ìï+Ïø£+f… eTs=ø£Ï eTTKéTì|ædüTÔqï~. Ç~ ‘·|ü ne⁄H√ ø±<√

MTe+Ïyês¡T Ä˝À∫+∫ #ÓbÕŒ*. düHêï´düeT+fÒ πøe\ ø±cÕj·T eg<Ûës¡D

ø±<äqTø=+≤qT. Á|ü‹|òü ≤ù|ø£å e<ä* Jej·÷Á‘· kÕ–+#·≥+ düHê´düyTyÓ÷ qì|ædüTÔqï~.

ø±cÕj·T eg+ ø£Ïº kÕ~Û+#~ eéVü‰s¡ s¡+>∑+ ñ+& kÕ~Û+#·e#·TÃq+≤qT. Ç+‘·ø±\+

MTs¡T kÕ~Ûdü÷Ô e∫Ã+~ n<˚qì Hê uÛ≤eq. <äj·T#˚dæ MT ‘·\|ü⁄ e÷qTø√yê*.

ø±<ä+≤sê Hê ‘·|ü#·÷|æ qqTï≈£L&É ˇ|æŒ+#·+&ç. Hq÷ MTyÓ+≥ ekÕÔqT.µµ

ªªô|<ä› u…&É<ä ‘Ó∫Ãô|≤ºπs?µµ >∑Ts¡TeT÷]Ô qyê«&ÉT.

e÷<Ûäesêe⁄ nø£ÿ&çqT+&ç ãj·T\T<]yÓ[fl <Ûäsêàsêe⁄qT ø£\TdüT≈£îì düyÓTà dü+>∑‹

$e]+∫, m˝≤>∑sTTHê <ëìì e÷ìŒ+#·≥+ nedüs¡eTì #Ó|æŒ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.

bÕ|æø=+&É\T

237

Ä yês¡Ô $qï <ä>∑Zs¡qT+∫ <Ûäsêàsêe⁄ eTqdüT‡ rÁe+>± Ä˝À∫+#·kÕ–+~.

‘êqT ø±s¡ <ä]Ù |ü<ä$ m+<äT≈£î d”«ø£]+#ê&ÉT? kÕ«s¡ú+ø√düe÷? Ç+‘√ n+‘√

yT\T #j·÷\H ø£<ë? Ç+‘·≈£î ‘êqT #dæq yT Ò$TÏ? qs¡düj·T´ &ÉãT“ ø±CÒdæ ø√s¡Tº

¬øø±ÿ&ÉT. ø£èwüíeT÷]Ô n~Ûø±s¡+ ø√dü+ sê»´+‘√ ‘·+<äHê\T Ä&É≥+ø√dü+ qs¡düj·T´qT

|æ∫ÃyêDÏï #dæ Çwüº+ e∫Ãq≥T¢ Ä&çdüTÔHêï&Ü? <Ûäs¡àeT÷]Ô e÷<Ûäesêe⁄ >±] dü+>∑‘$TÏ?

‘·qeT÷˝≤H ø£<ë qs¡düj·T´ Äj·TqqT ø√s¡Tº≈£î á&ÉTdüTÔqï~. >∑Ts¡TeT÷]Ô>±] nedüú

@$TÏ? Äj·Tq nuÛÑeT÷ XóuÛÑeT÷ ms¡T>∑sê? sö&û\Te∫Ã ‘·\ Áã<ä›\Tø=≤ºs¡T. ‘·q

sêeTT&çø° n< <äTs¡Z‹ |üÏº+~. Ms¡&ÉT #dæq |òüTqø±sê´ìøÏ ‘êH yê&ç ∫øÏ‘ê‡e´j·T+

uÛÑ]+#·e\dæ edüTÔqï<ë? Ä nqs¡ú+ n+‘·‘√qsTTHê Ä–+<ë? ô|’ n~Ûø±s¡T\T

>∑Ts¡TeT÷]Ô>±]ì düôdŒ+&ÉT #j·TeT+≥THêïs¡T. <=+>∑‘·q+ πødüT Ä#·÷ø° rj·T≤ì¬ø’

j·T‹ïdüTÔqï+<äTπø>∑<ë ‘·q$TÁ‘·T&ÉT düT+<äs¡sêe⁄ ã~©¬ø’ Á|üã\ Á|üj·T‘êï\T

»s¡T>∑T‘·Tqï$? MÏ nìïÏø° eT÷\+ mes¡T? d”‘êsêeTj·T´ ø±&Ü? n‘·>±&ÉT Ç+‘·

ô|ò÷s¡+ m+<äT≈£î ‘·\ô|≤º&ÉT? n‘·>±&çøÏ ‘êqT #˚dæq n|üø±s¡y˚TeTTqï~? b˛˙

<ëì‘√ n‘·&ÉT bı+~q ˝≤uÛÑyT$TÏ? eT+Á‹>±] nqTÁ>∑Vü≤+ πs|ü⁄ m|üŒÏø√ <ìø√

nø£ÿs¡≈£î edüTÔ+<äì e÷<Ûäesêe⁄>±]øÏ, >∑Ts¡TeT÷]Ô >±]øÏ, |ü~eT+~ ø£edüs¡yÓTÆq

dü÷ÿ\T≈£L rs¡ì eTVü‰|üø±s¡+ #kÕÔ&Ü? düyÓTà ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ‘ m˝≤ |üs¡ edædüTÔ+<√,

#·<äTe⁄ dü+<Ûä \T, e´edüú m+‘·>± bÕ&Ée⁄‘êjÓ÷ n‘·>±&ÉT m|ü&Ó’Hê Ä˝À∫+#ê&Ü?

bÕ|æø=+&É\T

Ç‘·s¡T\ ÇcÕºìcÕº\qT, Væ≤‘êVæ≤‘ê\qT bÕÏ+#·ø£b˛e&É+ ˇø£Ï. ø±s¡ dæ~∆

ø=s¡≈£î e+#·q¬ø’Hê ‘·j·÷s¡Tø±e&É+ eTs=ø£Ï! eT+∫#Ó&ÉT>∑T\‘√ ì$T‘·Ô+

Òì yÓTT+&ç|ü≥Tº<ä\ Ç+ø=ø£Ï. ˇø£° eT+∫\ø£åD+>± ø£ì|æ+#·≥+ Ò<äT.

• áHê&ÉT sê»´+ XÊdæ+#˚<˚ <Ûäs¡à+, ìùw~Û+#˚<˚ n<Ûäs¡à+. Äs√E˝À¢

uÛÑ>∑e+‘·T&Ó’Hê bÕ|ü|ü⁄D≤´\≈£î ø£≥Tº|ü&ç q&ÉT#·Tø√e\dæe#˚Ã~. eT] H˚&√

sêC≤´ìï nqTXÊdæ+#˚<˚eTTqï~? |ü⁄D´e÷? bÕ|üe÷? <Û äs¡àe÷,

n<Ûäs¡àe÷? sêC≤´+>∑eTqï n+≈£îX¯+ ñqï<ä+≤yê? <ëìì Á|üuÛÑT‘·«+

@ |òüT&çj·T˝ÀHÓ’Hê j·T<∏˚#·Ã¤>± e÷s¡TÃø√e#·TÃqT. <ëìì ìs√~Û+#·>∑\

n~Ûø±s¡+ mø£ÿ&É ñqï~? Hê\T¬>’<äT dü+e‘·‡sê\ nq+‘·s¡yÓTÆHê <ëìì

ìs√~Û+#·>∑*–+~ Á|üC≤_ÛÁbÕj·Ty˚T ø±ì $y˚ø£+ ø±<äT. eT] n_ÛÁbÕj·÷ìø°

$y˚ø±ìø° ø=+&É+‘· n+‘·s¡+ ñqï<äì ‘·‘·Ô«XÊÁk˛ÔbÕdü≈£î\ ø£+<ä]ø°

‘Ó*dæq<˚. ô|’>± Ä n_ÛÁbÕj·TyÓTÆHê ás√E˝À¢ dü«‘·+Á‘·+ ø±<äT...

238

ìC≤ìøÏ n‘·ì nqT#·s¡T\T e∫Ã Áã‹e÷*‘Hø£<ë ‘êqT ø±s¡ <ä]Ù |ü<ä$ d”«ø£]+∫+~?

rsê d”«ø£]+∫q ‘·s¡Tyê‘· sTT+‘· ô|ò÷s¡+ ‘·\ô|&É‘ê&Ü? n‘·&ÉT ì»+>± nqï+

‹+≥THêï&Ü? ‘·qô|’ |ü>∑ kÕ~Û+#·&ÉyT n‘·ì \ø£å yÓTÆ‘ ‘·q‘√ ‘·\|ü&Ü*. n+‘ø±ì

H√s¡÷yêj·T÷ Òì yêfifl ø£&ÉT|ü⁄MT<ä ø=&É‘ê&Ü? ø±<äT, Çyêfi ‘êqT ø±s¡ <ä]Ù |ü<ä$øÏ

sêJHêe÷ ÇkÕÔ&ÉT. <ëì‘√ nqs¡ú+ Ä–b˛‘·T+<ë? n‘·>±&ÉT ‘·è|æÔ|ü&É‘ê&Ü?

nHÓï+|ü⁄HÓï+ ms¡T>∑ì yêfiflπø n|üø±s¡+ #XÊ&! ‘·qTïe÷Á‘·+ s¡πø e<äT\T‘ê&Éì

qeTàø£yT$TÏ? ‘·q Áã‘·T≈£î ‘êqT Áã‘·Tø£e#·TÃ qq≤ìøÏ Vü‰MT @yÓTÆHê ñqï<ë?

‘êqT $s¡$T+#·T≈£î+fÒ πødüT e+ø£ô|Ïº e÷<Ûäesêe⁄>±]ì ñ<√´>∑+ qT+∫

‘=\–kÕÔs¡T. dü+<Vü≤+ Ò<äT. Ä |üì Äj·Tqπøø±<äT, düe÷C≤ìøÏ ≈£L&Ü rs¡ì n|üø±s¡yT.

Ä kÕúq+˝À ˙‹ C≤‹ ÒìyêDÏí ykÕÔs¡T. n|ü&ÉT e#Ã nqs¡ú+ @ …ø£ÿ\T ‘\TkÕÔsTT?

>∑Ts¡TeT÷]Ô>±]ì ≈£L&Ü ñ+&É j·Ts¡T. ‘ê‘êÿ*ø£|ü⁄ düôdŒq¸Hé Äs¡¶s¡T U≤j·TeTe⁄‘·T+~.

Hêsêj·TDsêe⁄qT #s¡BkÕÔs¡T. yê&ÉT ‘·q <ä>∑Zs¡≈£î m+<äT≈£îsê&ÉT? ‘·qTï#·÷∫ n‘·&ÉT

m+<äT≈£î uÛÑj·T|ü&Ü*? n+‘· ‘·|ü&ÉT |üì#˚dæq qs¡düj·T´qT |æ*|æ+∫ eT∞fl

ñ<√´>∑$TkÕÔs¡T. Ç< Ä<äs¡ÙyÓTÆ‘ Hê´j·÷ìøÏ mø£ÿ&Ó’Hê ‘êe⁄+≥T+<ë?

n‘·ì eTH√ <äs¡ŒD+˝À XÊs¡<ä qe⁄«yÓTT>∑+ Á|ü‘· ø£åeTsTT+~. Vü≤è<äj·T+ u≤≈£î‘√

Á≈£î$Tàq≥T¢>± u≤<Ûä|ü&É¶~. m˝≤¬>’Hê XÊs¡<äqT <äøÏÿ+#·Tø√yê*. yÓ+≥H Ç°e\ »]–q

dü+|òüT≥q ˇø£Ï >∑Ts¡TÔ≈£î e∫Ã+~. j·÷Á‘ê ôdŒwü Ÿ ãj·T\T<s¡T‘·Tqï<äì XÀuÛÑHêÁ~

XÊ´eT\<ë«sê neTà≈£î ø£ãTs¡T #XÊ&ÉT. d”‘êsêeTjT´ Áb˛‘·‡Væ≤+∫ ñ+&Ü*. XÀuÛÑHêÁ~øÏ

u§‹Ô>± ãTÁs¡ Ò<äT. #Ó|üŒ>±H #dæ ePs¡T≈£îHêï&ÉT. ‘·*¢ rs¡új·÷Á‘·\≈£î ãj·T\T<sê\ì

yÓTT<äÀ¢ ñã˝≤≥|ü&É¶~. ‘êH˚ e<ä›Hêï&ÉT. r]ø£ #·÷#·Tø=ì ãj·T\T<˚s¡e#·TÃq+fÒ

düs¡T›ø=qï~. XÀuÛÑHêÁ~<ë«sê e∫Ãq es¡Ôe÷q+ Ç|ü&ÉT ‘·q≈£î ns¡úeTÚ‘·Tqï~. ªªÇ+ø±

Çø£ÿ&É ˙e⁄ #ùd<$TÏsê |æ∫ÃdüHêïdæ! ø=+>∑T HÓ‹Ôq ydüT≈£îì <XÊ\MT<äb˛,µµ nH>±

<ëì ns¡ú+? Ç~ n|ü& ‘Ó*ùdÔ m+‘· u≤>∑T+&~? ‘Ó*dæHê ‘êqT #j·T>∑*–+~

@eTTqï~? n|ü&ÉT ø±<äT Ç|ü&ÉT ‘Ó*dæ+~. Ä Á|ü‘ê|üyT<√ #·÷|üsê<ä÷?

<Ûäsêàsêe⁄ ‘·e÷sTT+#·Tø=Hêï&ÉT. yêfi¯ófl #Ó|æŒ+~ ì»y˚TyÓ÷ qì|æ+∫+~.

‘êqT C≤s¡Tø=qø£ ì\ã&É‘ê&ÉT. Á|üjÓ÷»q+ n+‘·+‘·≈£L eP_˝À ≈£Ls¡Tø=ì b˛e≥+

ø£qï ˝≤uÛÑyT$TÏ? ÄHê&ÉT q\T>∑Ts¡÷ e∫Ã ø√]‘ ø±s¡ <ä]Ù |ü<ä$ n+^ø£]+#ê&ÉT.

Çyêfi¯ yêfi¯fl≈£î ˙‹ ìj·Te÷\T nø£ÿs¡˝Ò<äT. ô|+≥˝À bıs¡˝≤&É<ä\#·Tø=Hêïs¡T.

bısê¢&É , eT<Ûä ‘·q¬ø+<äT≈£î? ‘êqT <ëìøÏ Äj·T‘·Ô+ ø±<ä\#·Tø√ Ò<äT. ø±ãÏº ‘=\–‘

dü]b˛‘·T+~ ø£<ë!

239

<Ûäsêàsêe⁄ ÄsêÁ‹ uÛÀ»q+#dü÷Ô ‘·*¢ì ø£~*+∫ #·÷#ê&ÉT.

ªªÇ+‘·≈£L rs¡új·÷Á‘·≈£î ãj·T\T<s¡T‘ê q+≤yêµµ <Ûäsêàsêe⁄ qe⁄«‘·÷ n&ç>±&ÉT.

nqï|üPs¡íeTà $düTÔb˛sTT ø=&ÉT≈£îe+ø£ #·÷∫+~. mø£ÿ&√ @<√ øÏ≥T≈£î ñqï<äì

|üdæø£Ïº+~. n<yÓ÷ ÄyÓT≈£î ns¡ú+ø± Ò<äT. e´e<Ûëq+ø√dü+ eT∞fl n&ç–+~. ªª@$TÏsê

qTe«+≥Tqï~?µµ

@eTHêïqT? rs¡új·÷Á‘·\≈£î ãj·T\T<s¡T‘·THêïyê nHêïqT.µµ

ªªej·TdüT e∫ÃHê, ˙ |ü⁄D≤´q eT‹b˛ Ò<äT. <˚e⁄&ÉT e÷qe⁄ì øÏ∫Ã+~ ˇø£fÒ

Hê\Tø£.µµ

ø=s¡&Ü‘√ ‘·q M|ü⁄q ˇø£Ï #·s¡∫q≥¢sTT+~.

ªªm+<äTø£e÷à n+‘·ø√|ü+? j·÷Á‘·\≈£î b˛<ëeTì ñqï<yÓ÷ |ü+|ü⁄<ëeTì n&ç>±qT.µµ

ªªyÓTTqïH˚ ø±<äqTø=HêïeTT>± ô|’>± k˛eTyês¡+qT+∫ |ü⁄sêD+ #Ó|üŒeTì

>∑Ts¡TeT÷]Ô>±]ì ≈£L&Ü n&ç>±qT. Äj·Tq ˇ|üø=Hêï&ÉT. Ç|ü&ç<ä+‘ê e÷qTø=ì

ãj·T\T<πs<ë? n~ »s¡>∑<äTµµ ÄyÓT ‘*Ãydæ+~.

ªª>∑Ts¡TeT÷]Ô>±s¡T |ü⁄sêD+ #Ó|üŒø£b˛‘H√?µµ

ªªn~ Äj·Tq≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·T+. nsTTHê @$TÏsê sT÷ <ë>∑T&ÉT eT÷‘·\T.

n&çπ><<√ ‹qï>± n&É>∑sê<ä÷?µµ

ªªÄ @MT Ò<äT. eTTdü*<ëHÓ’ïb˛j·÷qì s√p >=&Éeô|&ÉT‘·THêïyê? Ä eTTdü*‘·q+

m+‘·es¡≈£î e∫Ã+<√ ø£qT≈£îÿ+<ëeTì n&ç>±qTµµ <Ûäsêàsêe⁄ qyê«&ÉT.

ªªÇ+<äTø£H ø±e÷\T |æ\¢e∫Ã Á>∑T&ÉT¶qT yÓøÏÿ]+∫+<ä+≤s¡T.µµ

<Ûäsêàsêe⁄ e÷≤¢&É Ò<äT. ø£s¡Ôe´+ ‘·*¢ düŒwüº+>± ìs¡ísTT+∫+~. ø±s¡ s¡+>∑+˝ÀøÏ

ñ]øÏ+ ‘·s¡Tyê‘· nMT ‘·TMT ‘\TÃø√e\dæ+<. ‹s¡T>∑T yÓTT>∑+ ô|≥º≥+ ‘·q e+X+˝ÀH

Ò<äT.

eTs¡THê&ÉT kÕj·T+ø±\+ n‘·&ÉT dü÷ÿ\T≈£î yÓ[fl H√°düT |ü+|æ+∫, dü÷ÿ\Tyfi

eTT–j·T>±H ø±¢düT ©&És¡¢qT n+<ä]ï Vü‰˝À¢ düe÷yX|üs¡∫ ≈£î¢|üÔ+>± #ÓbÕŒ&ÉT. ªªMT

˝≤>±H Hq÷ ˇø£|ü&ÉT á dü÷ÿ˝À¢ #·<äTe⁄ø=HêïqT. ÄHê&É÷ á >∑Ts¡TeT÷]Ô>±s¡T

yÓTT<ä …’q yês¡+<äs¡÷ ñHêïs¡T. MT≈£îqïfÒ¢ Ms¡+fÒ uÛÑøÏÔ>ös¡yê\T Hê≈£î ÄHê&ø±<äT

áHê&É÷ ñHêïsTT. >∑Ts¡TeT÷]Ô>±] düôdŒq¸Hé Äs¡¶s¡T #ê˝≤ nHê´j·T+. dü+<Vü≤+

Ò<äT. á nHê´j·÷ìï m<äTs=ÿq&ÜìøÏ MTs¡+‘ê düyÓTà #j·÷\ì nqTø=+≥THêïs¡≥.

bÕ|æø=+&É\T

240

....|ü~Vü‰s¡T....

ªª&Üø£ºs¡T>±s¡÷, &Üø£ºsY>±s¡÷!µµ

ªªs√>∑T\qT #·÷≤ºìøÏ Ç|ü& fiÀfløÏ yÓfi≤fls¡T. À|ü*øÏ e∫Ã ≈£Ls√Ã+&ç. ‘=+<äs¡>±H

ekÕÔs¡T.µµ

Ä düe÷<Ûëq+ $ì XÊs¡<ä #·øÏ‘·Tsê\sTT+~. n#·Ã>± n~ |üX¯´+‹ >=+‘˚.

dü+<Vü≤+ Ò<äT. es¡dü>± Hê\Tπ>fiófl πø u…+NMT<ä ø£*dæ yÓT*dæ ≈£Ls¡TÃqï|ü&ÉT ‘êHê

>=+‘·T >∑Ts¡TÔ |ü≥º Òø£ b˛‘·T+<ë? nsTT‘ |üX´+‹ ‘·qTï ãVüQe#·q+‘√ dü+uÀ~ÛdüTÔ+<ë?

$<ë´]ú <äX˝À ñ+fÒ HqT≈£L&Ü MT‘√ #‘·T\T ø£*|æ ñ+&yêDÏí. ø±ì ej·TdüT‡,

u≤<Ûä ‘· n&ÉT¶edüTÔqï$. eTs=ø£kÕ] Ä˝À∫+#·+&ç. á düyÓTà <ìø√dü+? >∑Ts¡TeT÷]Ô

>±]øÏ »s¡T>∑T‘·Tqï nHê´j·÷ìï ‘=\–+#·≤ìπø>±? düôdŒq¸Hé Äs¡¶s¡T s¡<äT›ø±e≥yT>±

eTq≈£î eTTK´+. Ä ñ‘·Ôs¡Te⁄ C≤Ø #dæ+~ ø£$T° ø±<äT. á dü+>∑‹ eTq n+<ä]ø°

‘Ó\TdüT. ô|’ n~Ûø±s¡T\ #‘· Bìì s¡<äT›#sTT+#ê*. Ä u≤<Ûä ‘· |üPs¡« $<ë´]ú>±,

ø±s¡ <ä]Ù>± HêMT<ä ñqï~. HqT <ëìì ‘·|üŒø£ ìs¡«]ÔkÕÔqT. ìs¡«Væ≤+#·>∑\qqï qeTàø£+

Hê≈£îqï~. nsTT‘ |ü~s√E\T >∑&ÉTe⁄ ø±yê*. n+fÒ á ˝À>± MT¬se«s¡÷ düyÓTà≈£î

~>∑sê<äT. ~>∑eTì e÷≥ Çyê«*.µµ

<Ûäsêàsêe⁄ ‘·q Á|üdü+>∑+ Ä|æ $<ë´s¡Tú\ e+ø£ #·÷#ê&ÉT. >∑Tdü>∑Tdü\T ãj·T\T<sêsTT.

ø=+‘·ùd|üÏøÏ <Ûäq+»j·TT&ÉT Ò∫ ì\ã&Ü¶&ÉT.

ªª@$TÏ ˙ dü+<Vü≤+?µµ <Ûäsêàsêe⁄ ‘ê|”>± n&ç>±&ÉT.

ªªMTs¡T #Ó|æŒqfÒ¢ á |ü~s√E\T Ä>∑T‘êeTT. eT] ô|’ n~Ûø±s¡T\T ‘·eT ñ‘·Ôs¡Te⁄qT

ñ|üdü+Vü≤]+#·Tø√s¡T. n|ü&$T »s¡>±*?µµ

ªªø±s¡ <ä]Ù sêJHêe÷ ÇkÕÔ&ÉT. ô|’>± MT Äj·TT<Ûä+ MT≈£L ñ+&ÉH ñqï~µµ á

e÷≥ #Ó|æŒ <Ûäsêàsêe⁄ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.

nsTT‘ düyÓTà yêsTT<ë ydüTÔHêïeTì $<ë´s¡Tú\Hêïs¡T.

eT∞fl <Ûäsêàsêe⁄ Ò∫ nHêï&ÉT:

ªªˇø£ ∫qï Á|üø£≥q. düôdŒq¸Hé Äs¡¶s¡T H ì|ü&ÉT neT\T|üs¡#·uÀe&É+ Ò<äT.µµ

$TqTï eTTÏºq dü+‘√wü+‘√ |æ\¢\T #·|üŒ≥T¢ #·s¡∫ ªª<Ûäsêàsêe⁄>±s¡T e]ú ≤¢*!µµ nì

πøø£\T ô|≤ºs¡T.

241

bÕ|æø=+&É\T

sê>∑πsK\T dæìe÷ ø=s¡ø±?

á qe\ uÖ<ä∆X¯ø£+HêÏ #ê]Á‘·ø£ Á|üDj·T ø£\Œq. ªªÇ‹eè‘·Ô+ #·÷|æqµµ

Á|üU≤´‘· dæ <äs¡Ù≈£î\T _.mHé.¬s&ç¶ >±]øÏ s¡#·sTT‘· Bìï n+øÏ‘·+ Ç#êÃs¡T. ªÄ+Á<Ûäµ

C≤‹˝Àì ˇø£ dü+|üqï >∑èVü≤düTÔ #·T≥÷º ø£<∏ä q&ÉTdüTÔ+~. j·T»e÷ì >∑‹+#êø£,

C≤‹ n_ÛC≤‘·´+ qs¡qsêq J]í+#·T≈£îqï j·T»e÷qTsê\T ªXÊ+‘·µ n+fÒ,

|ü]»HêìøÏ, |ü]yês¡ »HêìøÏ ≈£L&É uÛ Ñj·T+. ø=&ÉT≈£î <Û äs ¡àø°]Ô m+‘·

Hê´j·÷Hê´j·÷\T ‘Ó*d” ‘·*¢ e÷≥qT »e<ë≥ Ò&ÉT. uÖ<ä∆ _Û≈£åîe⁄\ Äsêe÷\T

sê»´+˝À nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü ñ+&˚$. >∑D‘·+Á‘·+ Ä<Ûës¡+>± q&ÉT#·T≈£îH˚ ªX¯ø£µ C≤‹øÏ

#Ó+~q Hêj·T≈£î&ÉT >∑TDes¡∆qT&ÉT, Ä ÁbÕ+‘êìøÏ #Ó+~q X¯øÏÔdüeT÷Vü‰ìπø

Hêj·T≈£î&ÉT. X¯ø£ C≤‹ì V”≤q+>± #·÷kÕÔs¡T Ä+Á<ÛäC≤‹yês¡T. ‘·s¡#·÷ j·TeqT\

<ä+&Éj·÷Á‘·\‘√ á e+XÊ\T z&É\T ãfi¯S¢, ãfi¯ó¢ z&É\÷ ne≥+ ø£<äT›. á

¬s+&ÉT C≤‘·T\÷≈£L&É uÖ<ä∆ _Û≈£åîe⁄\+fÒ nbÕs¡ uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆\T ø£q|ü]#˚$. ø£<∏ä À

bÕÁ‘·\øÏ @ ø£wüºyÓTT∫ÃHê, n$ yÓTT<ä≥ ‘·\T#·T≈£îH˚~ ªXÊ+‹lµ _Û≈£åîe⁄ì.

X¯ø£ C≤‹øÏ #Ó+~q ª∫Á‘·µ nqï HêsTTø£qT ` $~Û Òì |ü]dæú‘·T˝À¢ |üdæ|æ\¢

ej·TdüTqT+N XÊ+‘· ô|+#·T‘·T+~. ‘·qøÏ ∫qï‘·qeTH <äs¡Œ+‘√, Ä$wüj·÷ìï

me]ø° ‘Ó*j·Tìe«<äT. n+<äs¡÷ ∫Á‘·qT Ä+Á<Ûäø£q´>±H nqT≈£î+≤s¡T. Çø£ ø£<∏yÓ÷

` á ªnÁ>∑, X¯SÁ<äµ C≤‘·T\≈£î #Ó+~q ∫Á‘·, >∑TDes¡úqT\ Á|üDj·T+. ∫e]<ëø±

XÊ+‘· Bìï Á|ü‹|òüTÏdüTÔ+~. ø±ì, n+‘·+˝À, ‘Ó\T>∑T dæìe÷≈£î ÁbÕDeTsTTq

ªyÓT˝ÀÁ&Üe÷µ ‘·s¡Vü‰ eT\T|ü⁄‘√ qe\ düTU≤+‘· eTe⁄‘·T+~*.

ªªá ø£<∏äqT dæìe÷ rj·÷\qT≈£îqï _.mHé. ¬s&ç¶>±s¡T m+‘·≈£L yÓTT<ä\Tô|≥ºø£

b˛e&É+‘√ ø£èwüísêe⁄>±πs $düT>∑T#Ó+~ qe\>± eTTÁ~+#ês¡Tµµ nì nqï|ü¬s&ç¶

yÓ+ø£fÒX¯«s¡¬s&ç¶ >±s¡T n+≤s¡T.

HÓ\ÁøÏ+<ä≥ ø£\TdüTø=qï|ü&ÉT ≈£L&Ü n˝≤ #˚j·T˝Ò<äT. ø±ãÏº n~ ÄyÓT >=+‘·T

ø±e&ÜìøÏ M Ò¢<äT. &Üø£ºπs |ü]Vü‰kÕs¡ú+ n˝≤ nì ñ+≤&ÉT. Ç+‘·≈£L |ü]Vü‰dü+

me]‘√, XÊs¡<ä≈£î ø=+#Ó+ Nø±≈£î ø£*–+~. m]– dü]>± e&ç¶+#·ø£b˛‘ ˝≤uÛÑ+ Ò<äì

qe⁄«‘·÷ nqï~:

ªª#·+<ë\ø√dü+ mes¡÷ sê Ò<ä+&ç!µµ

*eT÷\+: dæ. <Ûäsêàsêe⁄, ªª|üsêeTs¡Ù Á|üD≤eT+`5, õ.$.ø£èwüísêe⁄ s¡#·q\T (@&ÉT

dü+|ü⁄≤\T)µµ, q&ÉTdüTÔqï #·]Á‘·, Ä>∑düTº 2008.

242

ªªzVü≤√Vü≤√! ˙yê? sê, sê!µµ ∫qï¬sø£ÿ\ ‘·\T|ü⁄\T ‘Ós¡#·Tø=ì &Üø£ºsY Á|ükÕ<äT

ø£q‡ ÒºwüHé >∑~ yêøÏÀ¢ ì\ã&ç ÄVü‰«ì+#ê&ÉT.

XÊs¡<ä Ád”Ô\>∑~˝ÀøÏ yÓfifluÀsTT+~.

ªªn≥Tø±<äT, Ç≥Tµµ &Üø£ºs¡T ø£q‡ ÒºwüHés¡÷eTT #·÷bÕ&ÉT, sê»kÂ<Ûä+˝ÀøÏ eTVü‰sêõ„øÏ

<ë] #·÷|ü⁄‘·Tqï ø£+#·TøÏe ….

ªªÇ+‘·≈£L qqTï ‘=+<äs¡>± |ü+|ækÕÔs¡qïe÷≥!µµ ˝À|ü*øÏ yÓ[fl XÊs¡<ä &Üø£ºs¡T

fÒãT\T≈£î jÓT<äTs¡T>± ñqï ≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃqï~.

|üX´+‹ ;s¡TyêeTT+<äT ì\ã&ç Xg |ü]ø£sê\T düs¡T›‘·Tqï~.

ªª@$T° nuÛ≤+&Ü\T ydüTÔHêïe⁄! @ <äTsêàs¡TZ&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT?µµ &Üø£ºs¡T qe⁄«‘·÷ XÊs¡<äqT

Á|ü•ï+#ê&ÉT.

ªªs¡ø£ m+<äT≈£î ñ*øÏ|ü&É‘ês¡T? #·+<ë\ø√dü+ sê Ò<äHêïqT. ‘·bÕŒ? |üX´+‹

MT dædüºπs ø£<ë! ÄyÓTH #Ó|üŒeTq+&çµµ XÊs¡<ä q$«+~.

|üX´+‹ e÷≤&É Ò<äT. e#Ã e#Ã qe⁄« ~>∑Á$T+>∑Tø=qï~.

ªªÇ~>√ ne÷àsTT. H˚qT ô|+&ç¢ø=&ÉT≈£îqT yÓ<äøÏ |ü≥Tº≈£îeùdÔ>±ì MTHêqï ˙≈£î

ô|[fl#j·T&ÉT. ø±düÔ >∑Ts¡TÔô|≥Tºø√!µµ

ªª&Üø£ºsY>±s¡÷µµ n+≥÷ ˇø£ e´øÏÔ ‘·\T|ü⁄ HÓ≥Tºø=ì e∫Ã #‘·T\T eT\T|ü⁄ø=+≥÷

ì\ã&Ü¶&ÉT.

ªª@eTj·÷´, Ç+<ëø£H #ÓbÕŒqT>∑<ë! ¬s+&ÉT e+<ä\T ‘Ó#êÃyê?µµ &Üø£ºs¡T >=+‘·T˝À

Äø£dæàø£+>± ø£s¡ÿX‘·«+ >√#·]+∫+~.

ªªø±düÔ ø£ìø£]+#ê*µµ Ä e´øÏÔ s¡÷bÕsTT H√≥¢ø£≥º\T ¬s+&ÉT ã\¢MT<ä ô|≤º&ÉT.

ªªm+‘·?µµ

ªªq÷≥j·÷uÛ…’ n+&ç.µµ

ªª@eTj·÷´, Ç~ @eTHêï ∫+‘·|ü+&ÉT uÒs¡e÷?µµ &Üø£ºs¡T H√≥¢ø£≥º\T $dü]ø=≤º&ÉT.

ªª@<√ ;<äyêfi¯fleTT. ‘·eT ˝≤+Ïyês¡T ø£ìø£]+#·ø£b˛‘˚ m˝≤?µµ ÁøÏ+<ä|ü&çq

ø£≥º\Trdæ dü>∑+ #·∫Ãq ÁbÕD≤\‘√ Ä>∑+‘·T≈£î&ÉT fÒãT\TMT<ä ô|≤º&ÉT.

ªªÇ+<ëπø #ÓbÕŒqT. nsTTHê &Üø£ºs¡T ©˝≤e‹>±] πødüT HHÓ ≤ #·÷kÕÔqT? ÄyÓT

düeTs¡Túsê\Tµµ &Ü≈£îºs¡T #·≥Tºq XÊs¡<äy˚|ü⁄ ‹]– Á|üdü+>∑+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ÄyÓT

243

ìsêÈ+‘·b˛sTT+~. ˇø£kÕ] Ä>∑+‘·T≈£î&çyÓ’|ü⁄ #·÷∫+~. n‘·&ÉT ø£ ïfi¯fl |üs¡ +‘·yÓTÆ

ì\u&Ü¶&ÉT. @<√ ÁbÕD≤\MT~øÏ e∫Ã ñ+&Ü*. Òø£b˛‘ eTìwæ n+‘·>± Á≈£î+–b˛‘ê&Ü?

s√>±\≈£î e …H á &Üø£ºs¡¢≈£î≈£L&Ü C≤* Ò<äqTø=qï~.

ªªdüπs, MTs¡T ø√]qfÒ¢ ø±˙+&ç. @ ‘· À ‘êø£≥Tºô|Ïº kÕj·T+Á‘·+ $T>∑‘ê j·÷uÛ…’

Ç#·TÃø=+≤qT. eT] ãj·T\T<s¡+&çµµ Ä>∑+‘·T≈£î&ÉT ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.

ªªeT] ©˝≤e‹>±] dü+>∑‘$TÏ? ÄyÓTe<ä›qT+∫ nqTeT‹ |üÁ‘·+ rdüT≈£îs¡+&çµµ

&Üø£ºs¡T H√≥¢ø£≥º\T ¬s+&É÷ CÒãT˝À ô|≥Tºø=Hêï&ÉT.

ªªs√–ì ÄyÓT≈£î ˇø£kÕ] #·÷|æ+#êeTT. ª•Xóe⁄ ‘·*¢ >∑s¡“¤+˝ÀH b˛sTTq≥T¢+~.

mø˘‡πs rsTT+∫ |ü≥Tº≈£îs¡+&ç. _&É¶ #·ìb˛sTT e⁄+fÒ yÓ+≥H˚ Ä|üπswüHé #˚j·÷*.

C≤>∑T#ùdÔ ‘·*¢ ≈£L&Ü Áã‘·ø£≥+ ø£wüº+µ nì ÄyÓT nqï~. yÓ+≥H MT<ä>∑Zs¡≈£î e∫Ã|ü&Ü¶eTT.

n˝≤+≥|ü&ÉT ÄyÓT nqTeT‹<ìø°? ÁbÕD≤\ MT~øÏ e∫Ãq|ü&ÉT ≈£L&Ü |üÏº+|ü⁄\T

ô|≥Tºø=ì ≈£Ls¡TÃ+fÒ s√– @$T ø±yê*? ø£ìø£]+∫ ø±düÔ ‘=+<äs¡>± ãj·T\T<s¡+&ç!µµ

ªªs√– mø£ÿ&É?µµ &ÉãT“ CÒãT˝À |ü&Ü¶ø£ &Üø£ºs¡T≈£î ÄdüøÏÔ ø£*–+~.

ªª>∑+≥ ÁøÏ+<äH rdüT≈£îe#êÃqT. MT 12e >∑~˝Àì s√– e÷≈£î <ä÷s¡|ü⁄ ã+<ÛäTe⁄.

nø£ÿ&É ñ+#êqT. Ç+ø± Ä\dü + #j·Tø£+&ç!µµ

&Üø£ºs¡T fÒãT\TMT~ bò HÓ‹Ô ©˝≤e‹ì |æ*#ê&ÉT. Ä πødüT rdüTø=+fÒ ‘·q ¬ø˝≤+Ï

nuÛÑ +‘·s¡+ Ò<äì ÄyÓT #Ó|æŒ+~. ªªÇ~>√ Ç|ü& ekÕÔqT. Çø£ÿ& ñ+&ÉT XÊs¡<ëµµ

n+≥÷ Á|ükÕ<äT Ä>∑+‘·T≈£îì yÓ+≥ 12e >∑~øÏ yÓfi≤fl&ÉT.

ªª@$T e÷qe⁄˝À?µµ ‘·qTï ‘êqT Á|ü•ï+#·Tø=+≥Tqï≥T¢ XÊs¡<ä ô|<ä›>± nqï~.

|üX´+‹ ;s¡Tyê ‘·\T|ü⁄ eT÷dæe∫Ã XÊs¡<ä ≈£îØÃô|’ Áyê*, ªªdæú‹ >∑‘·T\T ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT

n+‘ê $&É÷¶s¡+>±H e⁄+≥T+~. ø=+<äs¡T <e‘· ≤¢>±, ø=+<äs¡T q\T¢ ≤¢>± ø£ì|ækÕÔs¡T.

yêdüÔyêìøÏ n+‘ê ˇø£fÒµµ n+≥÷ ‘êqT ì≥÷º]Ã+~.

ãdüej·T´>±s¡T uÛ≤cÕ´+‘· yÓ’j·÷ø£s¡DT\T, ù|s¡TyÓ÷dæq yÓ’<äT´\T. Äj·Tq ì<ëHê\T,

∫øÏ‘ê‡ $<ÛëHê\T áHêÏø° Ä ÁbÕ+‘ê˝À¢ ø£≥Tºø£<∏ä\T>± #Ó|üø=+≤s¡T. ªª<äs¡ÙqdüŒs¡Ùq

Á|üXË’ï' |üØπøå‘· #· s√–DyéTµµ nì XÊg+ Ä<˚•düTÔHêï Äj·Tq s√–ì @Hê&É÷

Á|ü•ï+#yê&ÉTø±&ÉT. s√– mHêïfiflqT+∫ @jT u≤<Ûä\T |ü&ÉT‘·THêï&√, ÁøÏ+<äÏ sêÁ‹

@jT |ü<ësêú\T ‹Hêï&√, Ä ñ<äj·÷q $πs#·q+ nsTT+<√ Ò<√ #Ó|æŒ, n‘· ï Á|üø£ÿyê]˙

#·øÏ‘·T\qT #ùdyê&ÉT. m|ü&√ nedüs¡yÓTÆ‘ ‘·|üŒ Wwü<ÛäeT+≥÷ ø£Ï yê&yê&ÉTø±&ÉT.

ÄVü‰s¡ $Vü‰sê\ e÷s¡TŒ\‘√H #ê˝≤es¡≈£î s√>∑T\≈£î kÕ«düú+ #≈£LπsÃyê&ÉT. ‘êqT

bÕ|æø=+&É\T

244

ô|Ïºq |ü<∏ä + ‘·|æŒq s√–ì m+‘· <Ûäì≈£î&ÉsTTHê, m+‘· n~Ûø±] nsTTHê ‹]– ‘·q

>∑TeTà+ ‘=ø£ÿì#Ãyê&ÉTø±&ÉT. ˇø£kÕ] ˇø£ ≈£îÁs¡yêìøÏ @<√ »«s¡+ e∫Ã+~. »«s¡+

‘·–Zq ‘·s¡Tyê‘· n‘·ìøÏ |ü<∏ä + ô|Ïº+∫ ˇø£ eT+&É\+ s√E\T >∑Ïº>± H√s¡Tø±j·÷\ì

#ÓbÕŒ&ÉT. |ü<∏ä +ø±\+ |üP]Ô ø±e∫Ã+~. Ç+ø± @ eT÷&√ Hê\T>√s√E\THêïsTT. Ä

ñ<äj·÷q ãdüej·T´>±s¡T ≈£îÁs¡yêì #sTT#·÷∫, ªªìqï kÕj·T+ø±\+ @$T ‹Hêïe⁄sê,

u≤ãT?µµ nì n&ç>±&ÉT. n‘·ì >=+‘·T˝À C≤*, ø√|ü+ eTdüø£ ≤&ÜsTT. ≈£îÁs¡yê&ÉT

¬s+&ÉT#‘·T …‹Ô qeTdüÿ]+#ê&ÉT. ªªn|ü<∏ä +#dæHê Vü‰sTT>± ñHêïH. ø£]ƒq|ü<∏ä +‘√ sT÷

ø£s√ÿ≥≈£î&ÉT m+<äT≈£î y~ÛkÕÔ&ÉH>± ˙ Á|üXï? Çø£qT+∫ ˙ øÏwüºyÓTÆq >∑&û¶>±<ä+ n+‘ê

‹qT. Äs¡THÓ\¢≈£î #·*»«s¡+‘√ Hê<ä>∑Zs¡≈£î |ü]¬>‘·TÔ≈£îsê. Ç|üŒÏB n|üŒÏB ø£*|æ

¬s+&ç+‘·\ |ü<∏ä´+ ÄHê&ÉT #˚<äTe⁄˝Òµµ n+≥÷ ∫s¡Tqe⁄« sê*Ã yÓ[flb˛j·÷&ÉT.

…ø£ÿô|Ïºq≥T¢>± Äs¡THÓ\¢≈£î Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT Äj·Tq<ä>∑Zs¡≈£î yÓfi≤fl&ÉT. Äs¡THÓ\\T ø£]ƒq|ü<∏ä +

#j·Tq÷ #XÊ&ÉT.

@<√ ≈£îÁs¡yê&ÉT, õVü≤«#ê|ü\´+ ‘·|üŒ<äì ø£ìø£]+∫ ãdüej·T´>±s¡T n‘·ìï ø£å$T+∫

eT+~#êÃs¡T. ø±ì ô|<ä›yêfiflqT e÷Á‘·+ Äj·Tq jÓTqï&É÷ ø£å$T+#· Ò<äT.

Äj·Tq ù|s¡T Á|üU≤´‘·T\T $ì ˇø£kÕ] bıs¡T>∑÷] qT+∫ ˇø£ s√– e∫Ã Äj·TqqT

ÄÁXsTT+#ês¡T. eTT≈£îÿqT+∫ n‘·ìøÏ ˇø£fÒ <äTs¡Z+<Ûä|ü⁄ ˙s¡T. Ä <äTsê«düq n+‘ê

sTT+‘ê ø±<äT. ø=&ÉT≈£î˝Òø±<äT, ø£≥Tºø=qï uÛ≤s¡´≈£L&Ü n‘·ì<ë|ü⁄qø£sTTHê sê˝Òø£

yÓ*ydæ+~. ãdüej·T´>±s¡T e÷Á‘·+ dü+ø√∫+#· Ò<äT. Hê&ç#·÷∫, ªªeT÷Hêïfiófl ø£wüº|ü&Ü*.

|ü&É>∑\yê?µµ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.

ªªÇ|ü&ÉT |ü&ÉT‘·Tqï nedüúø£Hêï Ä eT÷&ÉT s√E\T nedüú ô|ò÷s¡eT+≤sê? #Ó|üŒ+&ç,

‘·|üŒ≈£î+&Ü #kÕÔqTµµ s√–˝À uÛÑøÏÔ $XÊ«kÕ\T yÓ*¢bı&ç#êsTT.

ªª#·ø£ÿ>± |ü+&çq ns¡Ï¬>\ ø£Ï ø=qT. |üìeTìwæ#‘· Ä¬>\ |üÏº+#·Tø=ì bı˝≤\˝À

ñqï <=s¡Te⁄e<ä›≈£î ‘Ó\‘Ó\yês¡T‘·T+&É>± yÓfiófl. ø±\ø£è‘ê´\T rs¡TÃø√. Ábı<äT›bı&ÉTdü÷Ô

bı&ÉTdü÷Ô ñ+&É>± <=s¡Te⁄˝À ~–, >=+‘·Tã+Ï fifl˝À ì\ã&ç á bı≥¢+eT+<äTydüTø√.

dü÷sê´düÔeTj·T+ nj˚T´≥+‘·es¡≈£L ˙fi¯fl˝ÀqT+∫ ãj·TÏøÏ sê≈£î. Äø£\sTT‘˚

ns¡Ïø±j·T\T, <ä|æŒø£ nsTT‘ eTõ®>∑ |üìeTìwæì n+~eTàqT. n+‘ø±ì e⁄ ãj·TÏøÏ

sêe<äT›. \|òüTTX+ø£>∑*–Hê, eTs=ø£Ï ø£*–Hê nø£ÿ&. ndüÔeTj·T+ ø±>±H ãj·TÏøÏsê.

Ç˝≤π> ‘·‹e÷à ¬s+&ÉTs√E\T. Ç$>√ eT÷&ÉT bı≤¢\T. Hê\T>√Hê&ÉT ñ<äj·÷q

ø£ì|æ+#·Tµµ Äj·Tq ø£s¡Ôe´+ ñ|ü<•+#ê&ÉT.

s√– ôd\e⁄rdüTø=ìyÓ[fl Hê\T>∑eHêÏ ñ<äj·÷q ø£ì|æ+#ê&ÉT. Äj·Tq n‘·ìeTT≈£îÿ

#·÷∫ ªªu≤>∑T+~. |”&Ée~*+~ b˛. á bı&ç q÷HÓ˝À ø£*|æ ˇø£ yês¡+bÕ≥T

245

πs|ü⁄e÷|ü⁄\T sêdü÷Ô e⁄+&ÉT. á ≈£îwüßs√>∑+ eT∞fl ìHÓïqï&É÷ u≤~Û+#·<äT. nsTT‘ á

»qà˝À ˙≈£L |ü⁄#·Ãø±j·T≈£L ãTTD+r]b˛sTT+~. ‘Ó*dæ+<ë?µµ Äj·Tq n‘·ìe+ø£

rø£åD+>± #·÷#ê&ÉT.

ªªá »qà˝À eT∞fl |ü⁄#·Ãø±j·T ‘êø£sê<ä+≤s¡T!µµ

ªª‘êø£e<ä›q≥+ Ò<äT. ‹qsê<ä+≥THêïqT.µµ

Äj·Tq |ü<ë›qT>∑T bı≤¢*∫Ã |ü+|æ+#ê&ÉT. yês¡+ ‹]–e#Ã≥|üŒÏøÏ eTT≈£îÿMT~

mÁs¡|ü⁄+&ÉT eT#·ÃsTTHê ø£ì|æ+#·ø£e÷ìb˛sTT+~. Äs¡Tdü+e‘·‡sê\T n‘·&ÉT Vü‰sTT>±

>∑&çbÕ&ÉT. Ä dü+e‘·‡s¡+ eT+∫ |ü⁄#·Ãø±j·T\T neTàø±ìøÏ e#êÃsTT. Ä >∑èVü≤düTú≈£î

ãdüej·T´>±]e÷≥ eTqdüT˝À yÓT~*+~. eTs=ø£ Á|üø£ÿ ø±düÔ eTTø£ÿ #·$#·÷&É>∑÷&É<ë

nqï Á|ü ÀuÛÑ+ bı&Édü÷|æ+~. ªm+<äT≈£î? e<äT› Òµ nì nqTø=+≥÷H ñHêï&ÉT. ø±j·T

u≤>∑Tqï<ä+≥÷ uÛ≤s¡ ø£#Óø£ÿ ø√dæ |ü≥Tºø=∫Ã+~. ìÁ>∑Væ≤+#·Tø√ Òø£ n‘·&ÉT Ä eTTø£ÿ˝À

dü>∑yT ‹Hêï&ÉT. eTs¡THêÏqT+∫ eTT≈£îÿqT+&ç <äTs¡Z+<Ûä|ü⁄ ˙s¡T. \uÀ ~uÀ eT+≥÷

n‘·&ÉT ãdüej·T´>±] >∑TeTà+˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ªªNÛ NÛ! ˙ eTTK+ #·÷ùdÔH˚ bÕ|ü+

#·T≥Tºø=+≥T+µµ<äì >∑TeTà+˝Àì yêDÏí >∑TeTà+˝ÀqT+# ‘·]$TyXÊ&ÉT.

n˝≤+Ï ãdüej·T´>±s¡T &ÉãT“ø√dü+ yÓ’<ä + #j·T Ò<äT. s√>∑T\T dü«düTú …’ ø£è‘·»„‘·‘√

Ç∫Ã+~ |ü⁄#·TÃø=H˚yê&ÉT. n+<äTe\¢ Äj·Tq+fÒ Á|ü»\≈£î mq˝Òì uÛÑøÏÔ, >ös¡e+.

ˇø£kÕ] yÓTT<äÏqT+∫ >∑T]>∑*– ‘·qTï qeTTàø=qï ≈£î≥T+ã+˝À ˇø£]øÏ o‘·»«s¡+

e∫Ã+~. Äj·Tq s√p yÓ[fl #sTT #·÷∫ eT+~dü÷Ô e#êÃ&ÉT. ˇø£HêÏ ñ<äj·TeTT

s√– Hê&ç#·÷∫ ìyÓ«s¡b˛j·÷&ÉT. ‘Ó|üŒ]\T¢ø=ì ìqï @$T »]–+<äì Á|ü•ï+#ê&ÉT.

≈£î≥T+ã+˝Àìyês¡+‘ê ª@MT »s¡>∑ Ò<ä+fÒ, @MT »s¡>∑ Òµ<äHêïs¡T. ∫e]øÏ s√– ‘·*¢

ì»+ #Ó|æŒ+~. yêfi¯flã+<ÛäTe⁄ Ä+>∑¢yÓ’<äT´&ÉT @<√ dü÷~eT+<äT Ç∫Ãb˛j·÷&Éì

yÓTT‘·TÔø=ì, ‘·q ø=&ÉT≈£îqT m˝≤>∑sTTHê ˇ&ÉT¶q |ü&Éy˚j·TeTì Áã‹e÷\Tø=qï~.

ªªm+<äTø£e÷à ø±fiófl ‘=≈£îÿ≈£î+≤e⁄? s√>∑+ qj·T+#dæ+<<äsTTHê eT+<. MT nu≤“sTTøÏ

e∫Ãq Á|üe÷<äyTMT Ò<äT. Hê&ç u≤>∑T+~. Äj·Tq #‘·H eT+~|æŒ+#·+&çµµ –s¡T≈£îÿq

Äj·Tq n#·ÏqT+∫ ‹]–b˛j·÷&ÉT.

n~ yÓTT<ä\T Äj·Tq yÓ’<ä + e÷ìyXÊ&ÉT. ‘·s¡Tyê‘· m+<äs√e∫Ã mH√ï $<Ûë\

Áã‹e÷\Tø=Hêïs¡T. @y√ ÄX\T #·÷bÕs¡T. ø±ì, Äj·Tq eT∞fl dü+∫ø£≥Tº $|üŒ Ò<äT.

Äj·Tq ø=&ÉTπø e÷s¡ÿ+&j·TT\T.

e÷s¡ÿ+&j·TT\T Ç+ ¢wüß #·<äTe⁄ø=+≤qHêï&ÉT. ‘·+Á&ç n&ÉT¶#Ó|üŒ Ò<äT. Ç+≥sY

bÕ´ôd’ yÓ’<ä´+ #·<äTe⁄ø=+≤qHêï&ÉT. Äj·Tq ø±<äq˝Ò<äT. ø=&ÉT≈£î |ü≤º|ü⁄#·TÃø=ì

bÕ|æø=+&É\T

246

ãj·TÏøÏ e#˚Ã≥|üŒÏøÏ |æÁ‘ê]®‘·+ ìX‚ÙwüyÓTÆb˛sTT+~. ‘·+Á&çì, uÛ≤s¡ qT eTT>∑TZs¡T

|æ\¢\qT yÓ+≥u…≥Tºø=ì yÓ[fl ∫qïãd”Ô À ÁbÕø°ºdüT ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ‘·+Á&çqT+∫ bı+~q

Ä‘êà_Ûe÷q+, <äj·÷<ëøÏåD≤´\T n‘·&ÉT #·+|ü⁄ø√ Òø£b˛j·÷&ÉT. n+<äTe\¢ n+‘·>±

ì\e Òø£b˛j·÷&ÉT. nsTTHê dü+kÕs¡ j·÷Á‘· düTK+>±H kÕ–b˛‘·Tqï~.

Ä e÷s¡ÿ+&j·TT\T>±] ô|<ä›u≤“jT Á|ükÕ<äT. Á|ükÕ<äTãT~∆ ì•‘·+. Vü≤è<äj·T+

ø√eT\+. n‘·&É+fÒ ‘ê‘·≈£î ÁbÕD≤\T ˝Ò∫e#˚Ã$. n‘·DÏí ‘·qyêDÏí #˚düTø√yê*.

@$T#j·÷*? Ç#Ã≥+<äT≈£î ÄdæÔbÕdüTÔ\T Òe⁄. #Ó|üŒ&ÜìøÏ Ç+ ¢wüß #·<äTe⁄\T sêe⁄.

Çø£<ë] @$TÏ? Á|ükÕ<äT ø=+#Ó+ ô|]– ePVü‰b˛Vü≤\T >∑&ç+∫q |æeTà≥ ø=&ÉT≈£î

ÄdüT|üÁ‹˝Àì s√>∑T\Hê&ÉT\T |üØøÏå+∫ s√>±\qT ì<ëì+#·≥+ Áø£eT+>± HsêŒ&ÉT.

ø±ì ∫øÏ‘ê‡ $<Ûëq+ e÷Á‘·+ #Ó|üŒ Ò<äT.

Á|ükÕ<äT Ç+≥sY bÕ´düj·÷´&ÉT. n|üŒÏπø n‘·ìøÏ kÕVæ≤‘· +˝À n_Ûs¡T∫ @s¡Œ&ç+~.

n&É|ü <ä&É|ü ø£<∏ë>∑Á≤ ÁyêdüTÔHêï&ÉT. ø=&ÉT≈£îqT yÓT&çdæHé #·~$+∫ ‘·q ÁbÕø°ºdüT

n‘·ì ø£|üŒ–+#ê\ì e÷s¡ÿ+&j·TT\ ø√¬sÿ. *≥πs#·sY Äqs¡T‡ #·<äTe⁄ø=+≤qì Á|ükÕ<äT

|ü≥Tº|ü≤º&ÉT. ‘·+Á&ç ˇ|üø√ Ò<äT. kÕVæ≤‘· + ≈£L&ÉT ô|&ÉT‘·T+<ë, >∑T&É¶ ÇdüTÔ+<ë?

nHêï&ÉT. Á|ükÕ<äT≈£î q#·Ã Ò<äT. e÷s¡ÿ+&˚j·TT\T ‘·q ‘·+Á&çøÏ dü+>∑‹ dü+<äsê“¤\T

n˙ï #ÓbÕŒ&ÉT. m˝≤¬>’Hê yêDÏí |æŒ+∫ yÓT&çdæHéøÏ |ü+|æ+#·+&Éì ø√sê&ÉT. ¬s+&ÉT‘·sê\

qT+∫ ‘·eT ≈£î≥T+ã+˝À e⁄qï yÓ’<ä + n+‘·]+#·uÀ‘·Tqï<äì yÓTT‘·TÔø=Hêï&ÉT.

‘ê‘· eTqTeTqøÏ @$T#ÓbÕŒ&√ ‘Ó*j·T<äT. kÕVæ≤‘ê´ìøÏ ‘√&ÉT eTs=ø£ XÊg+ ‘Ó*dæ

ñ+fÒ s¡#·q≈£î ˝À‘·TbÕ‘·T\T düeT≈£Ls¡T‘êj·THêï&√, e÷qe‘·‘ê«\ ‘Ó*$øÏ, yÓ’<ä +

m+‘Ó’Hê ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+<äHêï&√, XÊÁkÕÔìø° ø£fi≈£L $s√<Ûä+ Ò<äHêï&√, Áã‹øÏ ñ+fÒHø£<ë

@ ø£fiË’Hê, @ <Ûäs¡àyÓTÆHê nì #ÓbÕŒ&√ ‘Ó*j·T<äT. ø±ì Á|ükÕ<äT yÓ’<ä ø£fi≤XÊ\˝Àq÷,

‘ê‘· |üs¡ Àø£+˝ÀqT #s¡≥+ dü+uÛÑ$+∫+~.

Á|ükÕ<äT yÓT&çø£ Ÿ #·<äTe⁄ ÁbÕs¡+_Û+#ê& ø±ì eTqdü+‘ê kÕVæ≤‘· + MT<äH. m|ü&É÷

>√wüß\‘√H√, s¡#·q\‘√H√, ø±e´|üsƒ¡q+‘√H√ ø±\+ >∑&ÉT|ü⁄‘·T+&yê&ÉT. eÏº ø£fi‚ãs¡+

e÷Á‘·+ yÓT&çø£ Ÿ ø± ÒJøÏ yÓ[fl edüTÔ+&~. BìøÏ ‘√&ÉT n‘·ì s¡#·q\T n|ü&É|ü&ÉT

|üÁ‹ø£\˝À |ü&ÉT‘·T+&˚$. ˇø£Ï ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ ø£<∏ä\ b˛°\˝À Á|ü<∏äeT ãVüQe÷q+

bı+<ä≥+ dü+uÛÑ$+∫+~. <ëì‘√ n‘·ìøÏ kÕVæ≤‘· Á|”‹ yÓT+&ÉsTT+~. n< Á|ü|ü+#·+>±,

|ü⁄s¡TcÕs¡ú+>± ø£ì|æ+#·kÕ–+~. <ëì‘√ yÓT&çdæHé À ÄdüøÏÔ düqï–*¢+~. m˝≤>√ Hê\Tπ>fiófl

HÓ≥Tº≈£îe#êÃ&ÉT. ø±ì n~ n+‘ê Ä‘·àe+#·q nì|æ+#·kÕ–+~. n~e÷ì m˝≤¬>’Hê

*≥πs#·sY #·<äTe⁄ø√yê\ì ìXÃsTT+#·Tø=ì ‘·+Á&çøÏ ñ‘·Ôs¡+ ÁyêXÊ&ÉT.

247

ñ‘·Ôs¡+ #˚s¡>±H˚ e÷s¡ÿ+&˚j·TT\T ~Á>±“¤+‘·T&Éj·÷´&ÉT. n+‘· <äT'KÁø√<Ûë\T

eTT+#·T≈£î e#êÃsTT. yÓ+≥H ãj·T\T<sê\+fÒ ñqï ÁbÕø°ºdüT @$T#j·÷*? m˝≤>√

düs¡T›u≤≥T #düTø=ì |üj·Tq+ ø£Ïº yÓ[fl sêÁ‹ 8 >∑+≥\≈£î ø=&ÉT≈£î >∑~øÏ #s¡Tø=Hêï&ÉT.

rsê #·÷ùdÔ ‘·\T|ü⁄ ‘êfi+ ô|Ïº ñqï~. n‘·ì eTqdüT‡ |ü] |ü] $<Ûë\ b˛sTT+~.

ñ‘·Ôs¡+ #s¡>±H ‘êqT ekÕÔqì |üdæø£Ïº mf…ÆHê yÓ[flb˛j·÷&Ü? ùdïVæ≤‘·T\‘√ ø£*dæ

@ dæìe÷¬ø’Hê yÓfi≤fl&Ü? |ü~qïs¡ <ëø± #·÷ùdÔ ‘˚*b˛‘·T+<äì n‘·&ÉT es¡+&Ü˝À

e⁄qï ≈£îØÃ˝À q&ÉT+ yê˝≤Ã&ÉT.

sêÁ‹ uÛÀ»q+ #dæ 10 >∑+≥\≈£î Á|ükÕ<äT >∑~ #s¡Te≈£î sê>±H ≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃqï

‘·+Á&ç ø£ì|æ+#ê&ÉT. n‘·ìøÏ uÛÑj·T$düàj·÷\T ø£*>±sTT. ‘·q ñ‘·Ôs¡+ #·÷#·Tø=H˚

Äj·Tq e∫Ã ñ+≤&ÉT. ‘·+Á&ç ÇHêïfifle … Ò&ÉT. XØs¡+ Xówæÿ+∫+~. ejÓ÷uÛ≤s¡+

Äø£dæàø£+>± Äj·TqqT e]+∫q≥T¢ ø£ì|æ+∫+~. Hê\T>∑T HÓ\\ ÁøÏ+<ä≥ #·÷∫q|ü&ÉT

Ç˝≤ Ò&ÉT. @eT+≤&√? ø£+≥ã&Éø£eTT+< C≤s¡T≈£î+fÒ? Ä sêÁ‹ @ $TÁ‘·Tì >∑~˝ÀHÓ’Hê

>∑&É|üe#·TÃqT. Ä …ø£ÿ≈£îeùdÔ |ü~s√E\bÕ≥T eTTK+ ‘·|æŒ+#·e#·TÃqT. ø±ì Äj·Tq

‘·+Á&ç, ‘·qø√dü+ <äT+|ü\T <ä+|ü\T #düTø=ì e#êÃ&ÉT. eTTK+ m˝≤ ‘·|æŒkÕÔ&ÉT? ‘·q

MT<ä ÁbÕD≤\T ô|≥Tºø=qïyêDÏí m˝≤ e+∫kÕÔ&ÉT? m|üŒÏ¬ø’Hê m<äT≥ã&Éø£ ‘·|üŒ<äT.

ndü\T Äj·TqqT ˇ|æŒùdÔ ø£<ë ‘êqT *≥πs#·sY Äqs¡T‡ #·<äTe⁄ø√≤ìøÏ M\T|ü&~?

m˝≤>√ <ÛÓ’s¡ + ‘Ó#·TÃø=Hêï&ÉT.

ªªm+‘·ùd|üsTT+~ e∫Ã?µµ

ªªmì$T~+Ïπø e#êÃqTsê? Ç|üŒÏ<ëø± mø£ÿ&ÉTHêï?µµ Ä ø£+sƒ¡+ yê‘·‡\´+

ˇ*øÏ+~.

ªªÇyêfi¯‘√ |üØø£å˝…’b˛j·÷sTT. $TÁ‘·T\‘√ ø£*dæ dæìe÷≈£î yÓfi≤flqT. uÛÀ»q+

ø± Ò<äT>±? #dæe<äT›s¡T ø±ì s¡+&ç!µµ

ªªsêÁ‹ uÛÀ»q+ e÷ìyXÊqT. Ç+‘·≈£î eTT+< yÓ[fl ø±dæì bÕ\T Á‘ê– e#êÃqT.µµ

Á|ükÕ<äT ‘·q ‘·*¢ Äs√>∑ +, k˛<äs¡T\ #·<äTe⁄ dü+<Ûä \T m˝≤ ñqïeì n&ç>±&ÉT.

ªª‘·*¢ Äs√>∑ + m|üŒÏ ≤>±H ñqï~. ˇ+À¢ n+‘· ñdüT\T Ò<äT. k˛<äs¡T\T @<√

$TDT≈£î‘·÷H ñHêïs¡Tµµ e÷s¡ÿ+&j·TT\T ≈£îØÃ˝ÀqT+∫ Ò∫ #·T≥º eTTÏº+∫ |ü#ês¡T¢

ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ø=+‘·ùd|üÏ<ëø± ‘·+Á&û ø=&ÉT≈£î\˝À mes¡÷ e÷≤¢&É Ò<äT. ∫es¡≈£î

‘·+Á&ç n+<äTø=Hêï&ÉT.

ªªyÓTTqïÏ ñ‘·Ôs¡+ #]+~.µµ

Á|ükÕ<äT e÷≤¢&É Ò<äT.

bÕ|æø=+&É\T

248

ªª#·~y #·<äTe⁄ e÷Hdæ *≥πs#·sY Äqs¡T‡˝À #s¡T‘êqì ÁyêXÊy$TÏ? πøeTHêï

eT‹b˛sTT+<ë?µµ ø=+#Ó+ ñÁ~≈£îÔ&Éj·÷´&ÉT.

ªªeT‹b˛sTTqfÒº ø£ì|ædüTÔHêïHê?µµ

ªªe÷≥˝À ø£ì|æ+#·&É+ Ò<äT. ø£ì|æùdÔ á bÕÏπø ÄdüT|üÁ‹˝À #]Œ+∫ ñ+&yêDÏí.

eT‹b˛ Ò<äqï ñ<›X+‘√H Ç+‘·<ä÷s¡+ |ü&ç e#êÃqT. |æ∫Ã |æ∫Ã b˛ø£\T e÷qTø√.

ìs¡íj·T+ »]–b˛jÓT. Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T >∑&É#Ó. Ç|ü&ÉT eT∞fl yÓTT<ä\+fÒ ns¡ú+

Ò<äT. MT ‘ê‘·>±s¡T yÓ’<äT´\T. Á|ü‹ H√≤ Äj·Tqù|s¡T $ì|ædü÷ÔH ñqï~. Ä Á|ü»„

Ä HÓ’|ü⁄D´+ Hê≈£î Òe⁄. Òø£b˛sTTHê yÓ’<ä eè‹Ô e÷qTø√ Ò<äT. kÕ–dü÷ÔH ñHêï. @<√

ÁbÕø°ºdüT ñ+~. #·<äTe⁄‘·Tqï~ ø±kÕÔ eTT–+#·Tø=+fÒ yπs yÓ<äTø√ÿqø£ÿs¡ Ò<äT. ˇø£fiflqT

<Væ≤ nì j·÷∫+#·qø£ÿs¡ Ò<äT. Hs¡T>± ñqïeè‹Ô À #s¡e#·TÃ. Ä ñ<›X+‘√qT ìqTï

yÓT&çdæHé≈£î |ü+bÕqT. n+‘ø±ì &ÉãT“ ñ+&çø±<äT— düs¡<ë|ü&ûø±<äT. |æ∫Ã |æ∫Ã Vü≤\T

ø£Ïºô|≥Tº. á e÷≥\T n|ü<∏ë´\T>±H˚ $ì|ækÕÔsTT. ˙øÏ|ü&ÉT ø£s√ÿ≥≈£îDÏí>±H˚

ø£ì|ækÕÔqT. ø±ì @$T #j·TqT? ‘·|üŒ<äT.µµ

ªªysTT #Ó|üŒ+&ç, \ø£å #Ó|üŒ+&ç. kÕVæ≤‘· + Hê≈£î nedüs¡+. πøe\+ HqT #ê|ü\´+‘√

n+≥Tqï e÷≥\Tø±e⁄ Hêqï>±s¡T! n~ Òø£b˛‘˚ Hê J$‘·y˚T X¯Sq´+µµ Á|ükÕ<äT

‘Ó–+∫ nìyXÊ&ÉT.

‘·+Á&ç e÷≤¢&É Ò<äT. ø=&ÉT≈£î eT∞fl ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ªªyÓ’<ä eTH~ eTVü‰kÕÁe÷»´+

ø±<äT. n~ dü+Áø£$T+#·ø£b˛‘ Áã‘·ø£ Òø£b˛qT. n<<√ eTVü‰kÕÁe÷»´yÓTÆq≥T¢, HHyÓ÷

j·TTesêC…’q≥T¢, HHê |ü<ä$ n+^ø£]+#·ø£b˛‘ n\¢ø£ À¢\+ ÁbÕs¡+uÛÑ+ ø±uÀ‘·Tqï≥T¢

e÷≤¢&ÉT‘·THêïs¡Tµµ Ä >=+‘·T˝À ÄyX+ ø£ì|æ+∫+~.

ªªì»yTsê, kÕVæ≤‘· + u≤>±H ñ+≥T+~. HqT ø±<äqqT. ‘·q÷ï, Àø±˙ï $düà]+∫

dü«|üï˝Àø£+˝À Vü‰sTT>± ‹s¡>∑e#·TÃ. n+‘>±? Ä dü+>∑‹ Hê≈£î ‘Ó\TdüT. n~ m+‘·>±

Äø£]¸düTÔ+<√ ms¡T>∑ø£b˛ Ò<äT. H˚qT #Óù|Œ~ ≈£L&Ü ø±düÔ $qT. kÕVæ≤‘· + $H√<ä+

ø£*ŒdüTÔ+~. dü+<Vü≤+ Ò<äT. ø±ì n~ eè‹Ôø±<äT. Jej·÷Á‘·≈£î eè‹Ô nedüs¡+ sê.µµ

ªªÄ $wüj·÷\˙ï Ç|ü&ÉT nqedüs¡+µµ Á|ükÕ<é yÓTT+&ç¬ø‘êÔ&ÉT.

ªªb˛˙, yÓT&çdæHé >∑÷]Ã nsTTHê Á|ükÕÔ$+#· e#·TÃq+≤yê? <ëìøÏ ≈£L&Ü Hê≈£î

ns¡Ω‘· Ò<ä+≤yê? eTq eè‹Ôø£+f… ñ‘·ÔeTeè‹Ô @eTTqï~? Á|ü‹s√E, Á|ü‹>∑&çj·T

Çø£ÿ&É á yÓT&çø£ Ÿ ø± ÒJ˝À ˙e⁄ >∑&ÉT|ü⁄‘·Tqï J$‘·+ >∑Ts¡TÔ≈£î e∫Ãq|ü&É ≤¢ m+‘√

ndü÷j·T ø£\T>∑T‘·T+~ mH√ï Áø=‘· Ô $wüj·÷\T $+≥THêïe⁄, #·÷düTÔHêïe⁄,

249

H˚s¡TÃø=+≥THêïe⁄. Hêø£˝≤+Ï neø±X¯+ ˝Ò<äT. m|ü&É÷ ˇπø $<ÛäyÓTÆq s√>±\T,

∫øÏ‘·‡\T. Áã‘·Tø£+‘ê >±qT>∑Tf…<äT› Áã‘·Tø£sTTb˛sTT+~. m|ü&Ó’Hê bıs¡bÕ≥Tq

$∫Á‘·yÓTÆq eT+∫ πødüTeùdÔ neø±X¯+˝Òø£, <ÛÓ ’s¡´+ #ê\ø£ MT Vü‰dæŒ≥fi¯fl≈£î

|ü+|üe\dæedüTÔqï~. MT≈£îe˝…H˚ Hê≈£L q÷‘·q |ü]XÀ<Ûäq\T, ∫øÏ‘ê‡ $X‚cÕ\T

‘Ó\TdüTø=H˚ uÛ≤>∑´y˚T ñ+fÒHê? m+<äT≈£î+≥T+~? Ç°e\ mHÓïH√ï $X‚cÕ\T

ø£qT>=+≥THêïs¡T? yÓT&çø£ Ÿ »s¡ï Ÿ‡ es¡Tdü>± #·÷düTÔHêïyê? #Ó&çq ø£qTÁ>∑T&ÉT¶ rdæ

eTs=ø£Ï ô|&ÉT‘·THêïs¡T. Ç<ä+‘ê ÄXÃs¡ ø£s¡+>± Ò<ä÷?µµ

ªª Òø£b˛e&ÉyT$T? ø±ì n˝≤+Ï neø±XÊ\T J$‘·+˝À mìï \_ÛkÕÔsTT? ˇø£yfi

\_ÛdüÔy nqTø=+<ëeTT. ø=ìïe+<ä\eT+~øÏ ø£fióflrdæ ø£fiófl ô|&É‘êeTT. n<Hê J$‘·

|üs¡e÷s¡ú+?µµ

ªªø±<äT. #·#·TÃ|ü⁄#·TÃ |ü<ë´\÷, ø£<∏ä\T |üs¡e÷sêú\T.µµ

ªªm+<äT≈£î ø±e⁄?µµ

ªªNÛNÛ! ˙˝≤+Ï ø£è‘·|òüTTï&ÉT eTs=ø£&ÉT |ü⁄≥ºq÷ |ü⁄≥º&ÉT, ô|s¡>∑q÷ ô|s¡>∑&ÉT. ˙

ø√dü+ m+‘· ‘ê´>∑+ »s¡T>∑T‘·Tqï<√, m+‘· nedüú |ü&ÉT‘·THêïyÓ÷ Ä˝À∫+#êyê?µµ

ªªÄ e÷Á‘·|ü⁄ ‘Ó*$≈£L&Ü Ò<äT. qHï$T#j·TeT+≤s¡T?µµ n‘·&ÉT m<äTs¡T ‹]>±&ÉT.

ªª˙e⁄ n|üs¡<Ûäq«+‘·] ee⁄‘êeì nqTø√ Ò<äT. HqT @<√ kÕe÷q´|ü⁄ &Üø£º]ï.

∫qïãd”Ô À ø±\j·÷|üq #düTÔHêïqT. Hê˝≤¬>’Hê ‘·j·÷s¡e⁄‘êeì Ä•+#êqTµµ ‘·+Á&ç

ì≥÷ºsêÃ&ÉT.

ªªMT˝≤>± kÕe÷q´|ü⁄ &Üø£º¬s’ïHê ø± ÒqT Hêqï>±s¡T! Hê e<ä›≈£î e∫Ãq s√>∑T\+‘ê

#·∫Ãb˛‘ês¡T.µµ

ªªns¡ú+ Òì yê>∑T&ÉT. m+<äT≈£î #·kÕÔs¡T? ø±s¡D+?µµ

ªªˇø£Ïø±<äT.düyê\ø£å. |ü⁄s¡#‹yêDÏí. ô|’>± mø£ÿ&É Òì eDT≈£î.∫qïãd”Ô À ÁbÕø°ºdüTô|fÒº

&Üø£ºs¡T≈£î nìï XÊK\T ‘Ó*j·÷*. H˚qT b˛kÕÔH˚ ø±ì ø√kÕÔHê n+fÒ ≈£î<äs¡<äT.

s√>∑ì<ëq+˝À n+‘· eT÷s¡TâDÏíø±<äT. eTTK+#·÷&É>±H #Ó|üŒ>∑\qT. ø±ì Ä #·÷|ü⁄

kÕVæ≤‘ê´ìøÏ |üìøÏedüTÔ+<ø±ì yÓ’<ë´ìøÏ |üìøÏsê<äT.µµ

ªª@$TÏsê Ä yê>∑T&ÉT?µµ

ªªyê>∑T&ÉT ø±<äT, Hêqï>±s¡T!µµ

ªªÇ+‘·≈£L qTe«H˚<˚$TÏ? Á>∑T&ç ¶qeTàø£+ ‘·|üŒ Ç+‘·es¡≈£L XÊg<äèùwº

n\e&É Ò<ä+≤e⁄, ÇHïfifl #·<äTe⁄ ã÷&ç<ä À b˛XÊq+≤e⁄!µµ

bÕ|æø=+&É\T

250

ªªXÊg+ Hê ø£qedüs¡+. ì»+ #ÓbÕŒ\+fÒ Hê ø£+<äT˝À nDTe÷Á‘·+ ≈£L&Ü qeTàø£+

Ò<äT.µµ

ªªXÊg+˝ÀH qeTàø£+ Ò<ë? ...qeTàø£+ ñHêï Òø£b˛sTTHê #·<äTeø£ ‘·|üŒ<äTµµ Çø£

#Ó|üŒe\dæ+~ Ò<äqï≥T¢>± n‘·&ÉT ø=&ÉT≈£îe+ø£ #·÷#ê&ÉT.

ªªm˝≤¬>’Hê qqTïyÓ’<ä + #·~$+#·≥yT eTTK´eTqTø=+≥THêïs¡T ø±ì, s√>∑T\ dü+>∑‹

Ä˝À∫+#·≥+˝Ò<äT. ÁbÕø°ºdüT ‘·s¡‘·sê\T n$∫Ã¤qï+>± kÕ–b˛yê\qï ø±s¡D+‘·|üŒ

Hê yÓ’<ä |ü⁄ #·<äTe⁄≈£î eTs=ø£ ø±s¡D+ ø£ì|æ+#·≥+ Ò<äT.

ªª Òø£b˛e≥y˚T$TÏ, ñqï~.µµ

ø=+‘·ùd|ü⁄ mes¡÷ e÷≤¢&É Ò<äT. ‘·+Á&ç yê‘·‡\´+‘√ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT:

ªªMT Ábıô|òdüs¡T‘√ e÷≤¢&ÉT<ëeTì Çyêfi¯ ñ<äj·Ty˚T e#êÃqT. e÷≤¢&ÜqT.

∫\¢s¡|üqT\T ˇø£Ï ¬s+&ÉT+fÒ #·÷#·Tø=HêïqT. ˙ Áb˛Á¬>dt u≤>±H˚ ñqï<ä≥>±...

Ábıô|òdüs¡T #ÓbÕŒ&ÉT.µµ

ªªÇ°e\ ø±düÔ efiófl e+∫ #·~yêqT.µµ

ªªn˝≤ nHêïe⁄, u≤>∑T+~. á ¬s+&fiófl≈£L&Ü Ç˝≤π> ø£wüº|ü&ç‘ &Üø£ºs¡Tee⁄‘êe⁄.

á dæú‹˝À qHÓï+<äTø£edüúô|&ÉT‘ê? nqï≥T¢ s√>∑ì<ëq+˝À |üs¡yê Ò<ä+≥THêïe⁄. MT

Ábıô|òdüs¡T Äe÷fÒ nHêï&ÉT. Hê πøkıø£Ï ñqï~. ˙ n_ÛÁbÕj·T+≈£L&É $Hê\ì.µµ

ªªÇ+‘·≈£L qqTï |üØøÏå+#·<ä\#·Tø=Hêïs¡qïe÷≥!µµ Á|ükÕ<äT ‘·&Éã&Ü¶&ÉT.

ªªá πødüT n+‘· ø£wüºeTsTT+~ ø±<äT Ò. $ì C≤Á>∑‘·Ô>± Ä˝À∫+∫ #Ó|ü. ˇø£

s√–e∫Ã ‘·q u≤<Ûä #ÓbÕŒ&ÉT. dü+e‘·‡s¡+ qT+∫ Äø£* |ü&çb˛sTT+<ä≥. ‘=$Tà~

HÓ\\qT+∫ XówæÿdüTÔHêï&ÉT. <ë<ë|ü⁄ 20 bÂqT\T ‘·>±Z&ÉT. $πs#·q+ @ ¬s+&ÉT s√E\ø√

ˇø£kÕs¡≥. nqï+ ‹qï ‘·s¡Tyê‘· bı≥º ô|’ uÛ≤>∑+˝À ñã“s¡+>± ñ+≥T+~.µµ

ªªyê+‹ edüTÔqï≥T¢+≥T+<ë?µµ Á|ükÕ<äT ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ n&ç>±&ÉT.

ªª˝Ò<äT.µµ

ªªyê+‹ ne⁄‘·T+<ë?µµ

ªªø±<äT. ø±ì ø£&ÉT|ü⁄ ô|’uÛ≤>∑+˝À @<√ ì+&ÉT>± ñqï≥T¢+≥T+~.µµ

Á|ükÕ<äT ø=+#Ó+ùd|ü⁄ Ä˝À∫+∫ nHêï&ÉT:

ªªs√–øÏ ø£&ÉT|ü⁄˝À ø±q‡sY.µµ

ªªÄ|üπswüHé #j·Te#·TÃq+≤yê, Òø£ Ä dæú‹≈£L&É <ëÏb˛sTT+<ä+≤yê?µµ

ªªmø˘‡πs |üØø£å #˚j·÷*.µµ

251

ªªnsTT‘˚ Ç~>√!µµ e÷s¡ÿ+&˚j·TT\T ‘·q dü+∫˝ÀqT+∫ mø˘‡πs HÓ>∑Ïyé rdæ

n+~+#ê&ÉT.

ªªyTeTT Ç+ø± n+<ëø£ sê Ò<äT.µµ

ªªnsTT‘˚ H˚qT #ÓãT‘ê $qT. Ç~>√ bı≥º˝À Çø£ÿ&É á uÛ≤>∑+ <Óã“‹qï~.

Ä+Á‘·eTTK+ Ç+‘·es¡≈£L u≤>±H ñqï~. ø±ì n&ÉT>∑TuÛ≤>∑+ ø=+#Ó+ m&ÉeTÁ|üø£ÿ≈£î

b˛sTT+~.µµ

ªªÄ, ø£ì|ædü÷ÔH ñqï~.µµ

ªªá dæú‹˝À Ä|üπswüHé #kÕÔyê?µµ

Á|ükÕ<äT $cÕ<ädü÷#·ø£+>± q$« nHêï&ÉT: HH nsTT‘ Ä|üπswüHé #Ój·T´qT. á

u≤<Ûä≈£L, Á|ü|ü+#êìøÏ nr‘·+ ø±yê\+fÒ e÷]Œ¤j·÷ yÓ÷‘ê<äT @e÷Á‘·+ ø±e\dæ

ñ+≥T+<√ ÁbÕdü+–ø£+>± s√–øÏ #ÓãT‘êqT. MT¬s’Hê eTs=ø£ &Üø£º¬s’Hê Ä|üπswüHé #dæ

eT]ø=ìï e÷kÕ\bÕ≥T s√–ì nedüú ô|≥ºe#·TÃ.µµ

ªªÇ+‘·≈£L Ä|üπswüHé #kÕÔyT nqTø√. |üs¡ ekÕq+ m˝≤ ñ+≥T+~?µµ

ªªÁbÕD+ b˛ø£ ‘·|üŒ<äT. n|ü&ÉT ø±ø£b˛sTTHê Ä ‘·s¡Tyê‘·HÓ’Hê n~ nìyês¡ +µµ

Á|ükÕ<äT qE® Ò≈£î+&Ü #Ó|æŒyXÊ&ÉT.

ªªs√– m+‘·ø±\+ Áã‘·T≈£î‘ê&É+≤?µµ

ªªø£&ÉT|ü⁄˝À ø±q‡sY nsTTq|ü&ÉT ìwüÿs¡>± Ç+‘· ø±˝≤ìøÏ #·ìb˛‘ê&Éì #Ó|üŒ ÒeTT.µµ

e÷s¡ÿ+&j·TT\T HÓ>∑Ïyé ‹]– dü+∫˝À düs¡›kÕ>±&ÉT.

ªªÇ+‘·≈£L HqT #dæq ì<ëq+ dü]>±H ñqï<ä+≤sê?µµ Á|ükÕ<äT uÛÑj·T|ü&ÉT‘·÷

uÛÑj·T|ü&ÉT‘·÷ n&ç>±&ÉT.

ªªn˝≤π> ‘√düTÔqï~. MT Ábıô|òdüØ› n< n_ÛÁbÕj·T+. kÕ«qTuÛÑe+ ≈£L&Ü n˝≤π>

#ÓãT‘·Tqï~.µµ

ªªkÕ«qTuÛÑee÷?µµ Á|ükÕ<äT ‘Ó\¢uÀj·÷&ÉT.

ªªne⁄qT. Ä s√–ì HHµµ e÷s¡ÿ+&j·TT\T ìã“s¡+>± ø=&ÉT≈£î e+ø£ #·÷#ê&ÉT.

Á|ükÕ<äT ø£qTï˝À¢ –Ás¡Tq fiófl ‹]>±sTT. ‘·+Á&ç eTTK+ #·÷&É Òø£ ‘·\ yê\TÃø=Hêï&ÉT.

ªª<ës¡TD+, <ës¡TD+!µµ n‘·&ÉT düDT>∑Tø=Hêï&ÉT.

ªª<ës¡TDy˚T ø±e#·TÃ. ø±ì dü‘ê´ìï <ëj·T˝ÒeTT. ø±<äì ø£fi¯ófl eT÷düTø=+fÒ

Á|üjÓ÷»q+ Ò<äT. ãT~∆eT+‘·T&Ó’qyê&ÉT ‘Ó\TdüTø=ì J$‘êìï |ü]wüÿ]+#·Tø=+≤&ÉT.

n+‘·ø£Hêï <ë] Ò<äT. >∑T+&Ó ìã“s¡+ ø±yê*. ˙≈£î Ä ìã“s¡+ Ò<äT. HqT yÓ÷|ü⁄‘·Tqï

bÕ|æø=+&É\T

252

uÛ≤s¡+≈£L&Ü n\Œ+ø±<äT. ndü\T Ä uÛ≤s¡+ ˙MT<ä yj·T>∑÷&É<äH ñqï~. ø±ì @$T

#Ój·T´qT ‘·|üŒ≥+ Ò<äT. Ç+ÏøÏ yÓfiófl‘êqT. >∑+≥ >∑+≥qïs¡ À ã+&ç ñqï~. nø£ÿ&É

düs¡›e\dæq$ dü]› e∫Ã Ä|üπswüHé #sTT+#·Tø=+≤qT. nsTT‘ s√>∑+ qj·TeTe⁄‘·T+<äqï

qeTàø£+ Hêπøe÷Á‘·+ ˝Ò<äT. MT >∑Ts¡T•wüß´\ n_ÛÁbÕj·T+ ≈£L&É n+‘˚ø£<ë! eT]

á Ä|üπswüHé <ìø£+≤yê? Hê $~Û HqT ìs¡«]Ô+#ê*. <äTs¡«Vü≤yÓTÆq u≤<Ûä ‘· HqT

rsêÃ*. e⁄ ≈£L&É Ç˝≤π> Á|üe]ÔkÕÔeì ÄX: Hê nq+‘·s¡+ ≈£î≥T+ã uÛ≤s¡+ eVæ≤+#ê*.

Ç~ n+‘· ‘*ø£ø±<äT. ÇHï\Tfl dü+bÕ~+∫q<ä+‘ê u≤´+≈£î ~yêfi≤‘√ ‘·T&ç∫ ô|≥Tºø=ì

b˛sTT+~. $T–* e⁄qï ø√s¡T‡ |üP]Ô #düTø√≤ìøÏ @sêŒ≥T¢ #kÕÔqT. #·<äTe⁄ eTT–+∫

˙e⁄ ≈£î≥T+ã uÛ≤s¡+ eVæ≤+#ê*. ‘√ãT≥Tºe⁄\ #·<äTe⁄ dü+<Ûä \T HÓ–Z+#ê*. MT neTà≈£î

n+&É<ä+&É>± ì\yê*. Ç~ n+‘· ‘˚*ø£ ø±<äT. Hêπø ‘·\ eTTqTø£\T>± ñqï~.

ìC≤ìøÏ @ ì$TcÕHÓ’Hê ø±yê\qT≈£î+fÒ ãj·T≥ |ü&É>∑\qT. ∫qï dæ¬s+J‘√ qs¡ø£

$eTTøÏÔ bı+<ä>∑\qT. e÷]Œ¤j·÷ @ yÓ÷‘ê<äT˝À $yÓ÷#·q+ ø£*–düTÔ+<√ ‘Ó\TdüT.

nsTT‘˚ á u≤<Ûä n+‘ê <˚ìøÏ? Ç<˚>± ˙ Á|üX¯ï. Hê J$‘·;Ûe÷ yÓTT‘·Ô+ ˙≈£î

dü+Áø£$T+#ê*. ˙ #·<äTe⁄ |üP]Ô ø±yê*. ≈£î≥T+u≤ìøÏ ÄÁXj·T+ \_Û+#ê*. ø±<äì

Hê düTK+ HqT #·÷#·Tø=+fÒ ÇHédü÷ ¬sHé‡ &ÉãT“ m˝≤ edüTÔ+~? eTq ≈£î≥T+ã+

@eTe⁄‘·T+~? Ç+<äTπø kÕVæ≤‘·´+ dü+>∑‹ eTs¡∫b˛sTT yÓT&çdæHé |üP]Ô#˚j·T

eT+≥THêïqT. e+‘· |æ]øÏ|ü+<äe⁄ ø±eì Hê qeTàø£+µµ e÷s¡ÿ+&j·TT\T ìdüÔs¡+>∑yÓTÆq

düeTTÁ<äeTj·÷´&ÉT.

ªªHêqï>±s¡T, Hêqï>±s¡T!µµ Á|ükÕ<äT ø£+sƒ¡+ XÀø£s¡T<ä›yÓTÆb˛sTT+~.

ªªÄ <äTs¡“\‘ e<ä›+≤qTµµ ^‘√|ü<X+ ø±$+∫q ø£èwüßíìe … n‘·&ÉT qyê«&ÉT.

Ä sêÁ‹ ¬s+&ÉT>∑+≥\ ã+&çøÏ Á|ükÕ<äT ‘·+Á&çì |ü+|æ+∫ e#êÃ&ÉT. nqTø=qïfÒ¢

e÷s¡ÿ+&j·TT\T ø£qTï eT÷XÊ&ÉT. Á|ükÕ<äT eTqdüT‡qT Ä≈£≥Tºø=ì yÓT&çdæHé |üP]Ô#dæ

ãj·T≥|ü&Ü¶&ÉT. n|üŒÏøÏ ‘·+Á&ç ÇHédü÷ ¬sHé‡ yÓTT‘·Ô+˝À Hê\T>∑Ty\T $T–˝≤sTT. ‘·+Á&ç

ñ+&É>± ‘·q ≈£î≥T+ã+ Ò<äqTø√≈£î+&Ü Áã‹øÏ+~. ‘·*¢ n|üŒÏ Ks¡TÃ\≈£î n\yê≥T

|ü&É¶~. ô|fÒº <ä+&ç#sTT ø£ÿkÕ]>± m˝≤ e÷qTø=+≥T+~? ‘·q ô|‘·Ôq+˝À ≈£î≥T+u≤ìøÏ

Çs¡T≈£î düs¡T≈£î\T ø£*Œ+#·≥+ @ e÷Á‘·+ Çwüº+ Ò<äT. ñqï &ÉãT“ ‘·*¢øÏ n|üŒ–+#ê&ÉT.

kı+‘· ÁbÕø°ºdüT ô|≥Tºø√yê\+fÒ yÓdüT\Tu≤≥T Ò<äT. @$T #j·÷*? e÷Hê_Ûe÷Hê\T

#·+|ü⁄ø=ì Äràj·TT\qTø=qï $TÁ‘·T\qT ˇø£]<ä›]ì n&ç– #·÷#ê&ÉT. düVü‰<Ûë´j·TT\

düVü‰j·T+ n]ú+#ê&ÉT. ˝≤uÛÑ+ Òø£b˛sTT+~. eTs=ø£ ãd”ÔøÏ yÓ[fl ø±düÔ ÁbÕø°ºdüT ñqï

&Üø£ºs¡Te<ä› ndæôdº+≥T>± ≈£î~sê&ÉT. ùdyêeè‹Ô ùdyêeè‘Ô. nVü‰ìï #·+|ü⁄ø=ì M …’q+‘·

254

ªª»j·TÁ|ü<ä+>± kı+‘· ÁbÕø°ºdüT ÁbÕs¡+_Û+∫q+<äT≈£î. &Üø£ºs¡sTTq yê&çøÏ sTT+‘·ø£+fÒ

ø√s¡<ä–+~ @eTT+≥T+~?µµ n‘·&ÉT $wü|ü⁄ qe⁄« qyê«&ÉT.

ªªyÓØyÓT˙ <∏ë+ø˘‡, &Üø£ºsY! Ç+‘·≈£L kı+‘· ÁbÕø°ºdüT m|üŒÏqT+∫ ÁbÕs¡+_Û+#·

eT+≤s¡T? ‘·eT˝≤+Ïyês¡T ø£Hédü ÒºwüHé≈£îeùdÔ yÓ+≥H ÁbÕs¡+_Û+#ê\ì ñqï~µµ Á|ükÕ<äT

eTTK+ CÒe⁄]+∫+~.

u≤dt eTTU≤q HÓ‘·TÔs¡T #·Tø£ÿ Ò<äT. ªªme]‘√ e÷≤¢&ÉT‘·THêïy√ ‘Ó\TkÕ?µµ

ªª‘Ó*j·Tø£ b˛e≥yT$T, ø£ì|ædü÷ÔH ñqï~>± Ä|ò”düs¡T>±] πødüT MT øÏ|æŒ+#êqT.

ˇ|üø=qï |ò”E≈£L&É MT≈£î eTTÏº+~. n‘·&<√ n_Ûe÷q+ ø=\~ ãVüQe÷q+ Ç#êÃ&ÉT.

yÓ÷e÷≥+ ø=\~ HqT rdüTø√ø£ ‘·|üŒ Ò<äT. nsTT‘ Ç+‘·es¡≈£L HqT &Üø£ºs¡Teè‘Ô

#XÊqTø±ì dæ.◊.&ç. eè‹Ô #j·T Ò<äT. nsTTHê u≤´+≈£î>∑Te÷kÕÔ Hê nøö+≥T m˝≤

ãj·T≥ ô|≤º&√ ø£qTø=ÿ+≤qT. ø±düÔ MT |ü\T≈£îã&ç ñ|üjÓ÷–+∫ Ä ìsê“¤>∑T´&çøÏ

ñ<√´>∑_Ûø£å ô|≥º+&ç. Ç+‘·≈£L á HÓ\ HqT |üì#j·T≥+ nedüs¡eT+≤sê?µµ

u≤dt Ç˝≤ ne⁄‘·T+<äqTø√ Ò<äT. ø±düÔ uÛÑj·Tô|&ç‘ nD–eTD– ñ+≤&É , M …’‘

ãVüQeT‹>± e∫Ãq ¬s+&ÉTe+<ä\T kı+‘·ø±‘ê˝À »eT y˚sTT+#·Tø√e#·TÃq˙

nqTø=Hêï&ÉT. ø±ì ø£<∏ä n&É¶+ ‹]–+~. ô|’>± ‘·q düØ«düTqT+∫ e÷qTø=+≤qì

HÓ\dü] H√°dædüTÔHêï&ÉT. yêdüÔyêìøÏ Á|ükÕ<äT e∫Ã+‘·s¡Tyê‘· n‘·ì ÁbÕø°ºdüT ø=+‘·

ô|]–+~. n˝≤+Ï ndæôdº+≥TqT b˛>=≥Tºø√e≥+ ‘Ó*$‘·≈£îÿe ‘·qyT ø±ì eTs=ø£Ï

ø±<äT. Ç+‘· …ø£ÿ e∫Ã+‘·s¡Tyê‘· á HÓ\s√E\T ñ+&ç bıeTàq≥+ ‘·q >ös¡yêìπø

uÛÑ+>∑+ø±<ë? ˇø£ y˚fi¯ ñ+&ÉeTHêï n‘·&ÉT ‘·q ‘=*¢Ï uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆\T #·÷|ü⁄‘ê&Ü?

yÓ+≥H bıeTà+fÒ n‘·ìï eTs=ø£s¡T ndæôdº+≥T>± rdüTø√≤ìøÏ dü+<Væ≤kÕÔs¡T. ‘·qTï

~Ûø£ÿ]+∫ yÓfi‚flyêìøÏ ‘·–qXÊdæÔ »s¡>±*. Ç+‘·es¡≈£î e∫Ãq ‘·s¡Tyê‘· yÓqø±&É≥+˝À

ns¡ú+ Ò<äT.

ªªnedüs¡eTì HqT #Ó|üŒqT.µµ

Á|ükÕ<äT sêJHêe÷ sTT∫Ã yÓ+≥H˚ ãj·T≥|ü&Ü¶&ÉT. ìs¡T<√´>∑ düeTdü´ eT∞fl

m<äTs¡sTT+~. Ç+‘ê #·<äTe⁄ø=ì ‘·*¢ô|’ Ä<Ûës¡|ü&É≥+ n‘·ìøÏ eTqdüÿ]+#·˝Ò<äT.

n#·ÏqT+∫ n‘·&ÉT yÓ+ø£qï>±s¡T+≥Tqï ãd”ÔøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ø±|ò”ø°, ‹+&çø° yêdü÷Ô

¬s+&ÉTeT÷&ÉT HÓ\\T >∑&çbÕ&ÉT. <ë]Á<ä eT+fÒ @$TÀ n‘·ìøÏ ns¡úeTsTT+~. ˇø£kÕ]

n‘·&ÉT yÓ+ø£qï>±]øÏ ‘·≥düú|ü&Ü¶&ÉT. Äj·Tq ø£qã&É¶ bÕeTTqT ø£\T>∑T˝Àq |ü&Éì#Ãyê&ÉT

ø±&ÉT. ø±ãÏº ÄsêrXÊ&ÉT. ãdüej·T´>±] eTqTeT&É˙, j·T+._._.j·Tdt. nì

‘Ó\TdüTø=Hêï&ÉT. n‘·ì dæú‹#·÷∫ C≤*|ü&ç ‘êqTø=qï uÛÑeHê\˝À ø£<ëì˝À ÄdüT|üÁ‹

255

ô|≥Tºø=eTàì, e\dæq ô|≥Tºã&çsTT∫Ã ì\Tø£&ÉMT<ä rs¡TÃø√eTHêï&ÉT. HêÏqT+∫ Á|ükÕ<äT

nø£ÿ& ÁbÕø°ºdüT kÕ–düTÔHêï&ÉT.

Á|ükÕ<äT s√–˙, Ä>∑+‘·T≈£î˙ yÓ+≥u…≥Tºø=ì ø£q‡ ÒºwüHé >∑~øÏ e#êÃ&ÉT. s√–øÏ

#√∞ eTT+>∑* uÛ≤>∑+ ‘·&çdæ ñqï~.

ªªnqedüs¡+>± uÛÑj·T|ü&ÉT‘·THêïs¡e÷à! |òüs¡yê Ò<äT. HqTHêïqT>±. ≈£îØÃ˝À ≈£Ls√Ã!

Ä @B eTs=ø£kÕ] #sTT#·÷&É !µµ &Üø£ºs¡T s√– #sTT #·÷&ÉHês¡+_Û+#ê&ÉT.

|üX´+‹ yÓ[fl &Üø£ºs¡T <ë|ü⁄q ì\ã&É¶~.

ªª@$TÏ »ãT“?µµ XÊs¡<ä Ä>∑+‘·T≈£îìyÓ’|ü⁄ ‹]– Ä‘·Ts¡‘·‘√ Á|ü•ï+∫+~.

ªª@MT Ò<ä+&û! sêÁ‹qT+∫ bÕ\T ø±]b˛‘·Tqï$. ˝À|ü\ |æ+&É+ b˛sTT+<yÓ÷qì

uÛÑj·T+>± ñqï~.µµ

ªªñ+&Éej·÷´, ˙sTT\T¢ H\>∑≥º! s√–ì @eTHêï n&É>∑ìkÕÔyê, Ò<ë? @eTe÷à

EqTï m˝≤>∑T+~? ø=‘·Ôu…\¢+ m≈£îÿe |ü&É¶<ë, ‘·≈£îÿe |ü&É¶<ë?µµ

s√– nedüú|ü&ÉT‘·T+fÒ &Üø£ºs¡T |ü]Vü‰düyT$T≥ì XÊs¡<ä, |üX´+‹, Ä>∑+‘·T≈£î&ÉT

$düTÔb˛j·÷s¡T.

ªª‘·≈£îÿe |ü&ç‘ Ä EqTï ø=+#Ó+ e÷≈£î≈£L&Ü \_Û+#~. |ü&Ée\dæq ~qTdüT\˙ï

dü]jÓÆTq bÕfifl˝À |ü&É¶$. n+<äTe\¢H n~ e÷ <ëø± sê Ò<äT. n+‘Hê?µµ &Üø£ºs¡T

qyê«&ÉT.

Ä ne÷àsTT dæ>∑TZ‘√ ‘·\e+#·Tø=qï~.

ªªne‘·\ s√– |ü]dæú‹ @$TÏ? Çe‘·\ MT |ü]Vü‰kÕ Ò$TÏ?µµ XÊs¡<ä ø√|ü+‘√

eT+<ä*+∫+~.

ªªne⁄qT, Hê≈£î ô|≥º≈£î+&Ü ‹+fÒ »ãT“ #j·T<ë @$TÏ?µµ &Üø£ºs¡T ∫qï|æ\¢yêìe …

ãT+>∑eT÷‹ ô|≤º&ÉT.

eTT>∑TZs¡÷ ìyÓ«s¡b˛j·÷s¡T. s√–DÏ dæ>∑TZ‘√ Á≈£î+–b˛‘·÷ qeTdüÿ]+∫ yÓT\¢>± nqï~.

ªªEqTï nq>±H ÁbÕD≤\T Ò∫ e#êÃsTT. ø=+#Ó+ m≈£îÿe>±H ‹Hêïq+&ç.µµ

ªªÄ b˛øÏ]|æ\¢ ñqï< Ä XÊs¡<ä≈£î ø±düÔ ãT~› #Ó|ü. Ç+<ëø£Ï qT+∫ qHï<√

Ä&çb˛düT≈£î+≥Tqï~.µµ

ªªÇ+‘·≈£L ˝À|ü*_&É¶ πøåeTyTø£<ë?µµ Ä>∑+‘·≈£î&ÉT Ä‘·Ts¡‘·‘√ n&ç>±&ÉT.

ªªÄ ~>∑T ÒMT nø£ÿs¡ Ò<äT. á ne÷àsTTøÏ Ç|ü&ÉT mìe÷ #sTTkÕÔqT. $πs#·q+

nsTTq yÓqTø£ ø±+bÂ+&És¡T $Tø˘X¯ÃsY ÇkÕÔ&ÉT. s√E≈£î eT÷&ÉTkÕs¡T¢ Çe«+&ç.

bÕ|æø=+&É\T

256

¬s+&ÉTs√E\ ø=ø£kÕ] e∫Ã rdüT¬øfifl+&ç. yêsêìø=ø£kÕ] e∫Ã s√– ø£qã&çb˛yê*.

nqï≥T¢ $T>∑‘ê j·÷uÛ…’ s¡÷bÕj·T\T á kÕj·T+ø±\+ |ü+|æ#·+&ç. |üX¯ +r N°

ø±+bÂ+&És¡TøÏ∫Ã düTo\qT áyÓT≈£î mìe÷ #j·TeTqT.µµ

|üX´+‹ NÏø√dü+ #sTT#ê∫+~. ÄyÓT ns¡#sTT #·÷∫ &Üø£ºs¡T #·øÏ‘·T&Éj·÷´&ÉT.

yÓ+≥H ‘Ó|üŒ]\T¢≈£îì ªÇø£ÿ& ñ+&ÉT ˙‘√ |üì ñqï~µ n+≥÷ u…\T¢ yÓ÷–+#ê&ÉT.

düTo\ e∫Ã+~. ÄyÓT≈£î ø£s¡Ôe´+ ìπs›•+#ê&ÉT. s√–DÏì, Ä>∑+‘·T≈£îì yÓ+≥u…≥Tºø=ì

ÄyÓT &çôdŒq‡Ø˝ÀøÏ yÓ[fl+~. |üX´+‹ø° #ÓeT≥\T |ü≤ºsTT. &Üø£ºs¡T ÄyÓTqT ¬s+&ÉT

ns¡#‘·T\÷ #ê|üeTHêï&ÉT. eDT≈£î‘·÷ ÄyÓT ¬s+&ÉT ns¡#‘·T\÷ eTT+<äT≈£î#ê∫, ªª15

s√E\ ÁøÏ‘·+ #·÷#·Tø=+fÒ ns¡#‘·T˝À¢ á eT#·Ã\T ø£ì|æ+#êsTT. n|üŒÏqT+N sêj·Tì

ÄsTT+≥TyÓT+≥T, yê&Éì ˝ÀwüHé Ò<äT. &Üø£ºs¡T>±s¡T! Ä _fifl\˙ á _fifl\˙ ‹+≥÷H

ñHêïqT. ø±ì b˛e≥+ Òµµ<äì >∑<äZ<ä ø£+sƒ¡+‘√ #Ó|æŒ+~.

ªªá eT<Ûä @≈£Lfiófl ≈£î&ÉTdüTÔHêïy$TÏ?µµ &Üø£ºs¡T Áø°>∑+≥ XÊs¡<ä e+ø£≈£î #·÷#ê&ÉT.

|üX´+‹ ø£qTï\T u§≥ u§≥ e]¸+#êsTT.

ªªVü‰kÕ´ì¬ø’Hê ø£ Vü≤<ä÷› |ü<ä÷› ñ+&Ü*. &Üø£ºs¡T>±s¡T!µµ XÊs¡<ä eTTK+ CÒe⁄]+∫+~.

ªªe÷–ï|òüsTT+>¥ >±¢düT ˇø£kÕ] |ü≥Tº≈£îsê!µµ |üX´+‹ì &Üø£ºs¡T Ä<•+#ê&ÉT.

;s¡Tyê˝À qT+∫ ‘Ó∫Ã ÄyÓT eDT≈£î‘·Tqï #‘·T\‘√ n+~+∫+~. n‘·&ÉT ÄyÓT

#‹˝Àì mÁs¡&Ü>∑T\T |üØøÏådü÷Ô, ªª Ò∫qyfi #ê˝≤ eT+∫~µµ nHêï&ÉT.

ªª<˚ìøÏ? ¬s+&ÉTe+<ä\T |üÏº ñ&çj·T+>± e∫ÃqeHê, H√Ï<äTs¡<ä r]+<äHê?µµ

XÊs¡<ä yÓfifluÀdæ+~.

ªªÁ|üfij·Tø±[ Á|ü‘· ø£åeTÚ‘·T+<äqT≈£îHêïqTµµ n‘·&ÉT eTTdæ eTTdæ qe⁄«\T qyê«&ÉT.

ªªø±ø£ ø±ø£ ˙˝≤+Ï |ü⁄D≤´‘·Tà\πø Á|ü‘· ø£å+ ø±yê*.µµ

ªªdüπsø±ì XÊs¡<ë C≤&É + eTTbÕŒ‹ø£ eTT˙«dü+ b˛sTT+~ b˛µµ n+≥÷ ‘·\jÓT‘·Ôø£

&Üø£ºs¡T |üX´+‹ ns¡#‹ eT#·Ã\T |üØøÏå+#ê&ÉT. yêÏ n+#·T\T n\T¢ø=ì b˛‘·Tqï≥T¢

Òe⁄.

ªªyÓqTø£ÏøÏ mes√ yÓ÷ø±≥ yÓT&É qs¡+ |üÏº+<äHêïs¡≥.µµ

ªªXÊs¡<ä e÷≥\πø$T >±ì |üX´+r Ç≥T#·÷&ÉT. e⁄ dü]jÓÆTq ÄVü‰s¡+ rdüTø√e≥+

Ò<äT. <ëìe\¢ s¡ø£Ô+˝À ø=ìï |ü<ësêú\T ˝À|æ+∫ á eT#·Ã\T e#êÃsTT. n+‘ø±ì

eTπsMT Ò<äT. uÛÑj·T|ü&É≈£î. bÕ\÷ |ü+&É÷¢ |ü⁄wüÿ\+>± rdüTø√. ø±sê\T, |ü#·Ãfiófl |üP]Ô>±

257

bÕ|æø=+&É\T

e÷HsTT. ‘Ó*dæ+<ë? eÏº eT+<äT\e\¢ Á|üjÓ÷»q+ Ò<äT. ns¡úeTsTT+<ë? Ç+ø±

@&ÉT|ü⁄ <ìøÏ?µµ

ªªì»yTq+≤sê?µµ |üX´+‹ Vü≤düqïj·THê\T ‘·T&ÉT#·Tø=+≥÷ n&ç–+~.

ªªHqT #Ó|æŒq≥T¢ #ÓsTT´. eT∞fl 15 s√E\≈£î Ä eT#·Ã\T ø£ì|æùdÔ qqï&ÉT>∑T. á

>±¢düT m|üŒÏ#√≥ ô|≥Tº.µµ

ÄyÓT e÷–ï|òüsTT+>¥ >±¢düT ø=ìb˛sTT ;s¡Tyê˝À ô|Ïº ˝À|ü*øÏ yÓ[fl+~.

ªª&Üø£ºs¡T>±]øÏ yÓ’<ä yTø±ø£ Vü≤düÔ kÕeTTÁ~ø£+ ≈£L&É e#·TÃqqTø=+≥THêïH?µµ XÊs¡<ä

q$«+~.

ªª|ü]Vü‰kÕ\πø$T>±ì ˇ+À¢ m˝≤ ñ+~? sêÁ‘·T\T dü]>± ìÁ<ä |ü&ÉT‘·Tqï<ë?µµ

ªªÇ+‘·≈£îeTT+< #ÓbÕŒs¡T>± s√>∑+ eTTbÕŒ‹ø£ eTT˙«dü+ b˛sTT+<äì!µµ

ªªXÊgÁ|üø±s¡+ n+‘. yêdüÔeyT$TÀ ‘Ó\TdüTø√yê* >∑<ë?µµ

ªªMT XÊÁkÕÔHï MTs¡T qeTTà‘ês¡T >±ì Hêe÷≥ qeTàs¡T>±?µµ XÊs¡<ä ∫*|æ‘·HêìøÏ

~–+~.

ªªÇ+‘·≈£L ‘·eTs¡T e∫Ã+~ <ìøÏ?µµ

ªªb˛≤¢&É≈£î.µµ

ªª&Üø£ºsY kÕuŸ! MT~ ùdº&çj·Te÷, Vü‰dæŒ≥˝≤?µµ <Ûäsêàsêe⁄ qe⁄«‘·÷ ¬sø£ÿ ‘·\T|ü⁄

HÓ≥Tºø=ì ˝À|ü*øÏ e#êÃ&ÉT.

ªªeTVü‰‘êà! düeTj·÷ìπø e#êÃe⁄, sê ≈£Ls√Ã!µµ &Üø£ºs¡T eT+<äVü‰dü+‘√ ÄVü‰«ì+#ê&ÉT.

ªªme]MT<äH√ πøø£\T ydüTÔHêï eqTø=HêïH ø±˙, dü\Vü‰*düTÔHêïeqTø√ Ò<äT. kÕØ!

15 q+ãs¡T˝Àì e÷ ù|ôw+≥TqT ø£kÕ] #·÷dæ ekÕÔ. MT ø£q‡ ÒºwüHé |üP]Ô #düTø√+&ç!µµ

XÊs¡<äqT ms¡>∑q≥T¢ qÏdü÷Ô <Ûäsêàsêe⁄ yÓqTø£≈£î eTfi≤fl&ÉT.

ªªø£q‡ ÒºwüHé nsTTb˛sTT+~ Ò. n≥T ≈£Ls√Ã, ˙‘√ e÷≤¢&Ü*µµ &Üø£ºs¡T n‘·ìøÏ

Á|üø£ÿq ñqï ≈£îØÃ #·÷bÕ&ÉT.

ªª&Üø£ºsY! eT] ôd\e⁄µµ XÊs¡<ä Ò∫ qeTdüÿ]+∫ ãj·T\T<s¡uÀsTT+~.

ªªÇ+‘·≈£L MT sTT<ä›]ø° |ü]#·j·T+ Ò<äqïe÷≥µµ &Üø£ºs¡T $düTÔb˛j·÷&ÉT.

ªª<X+˝À 40 ø√≥¢ »HêuÛ≤ ñ+~...µµ XÊs¡<ä ns√úøÏÔ‘√ ø£~*+~.

258

ªªne⁄qe⁄qT. X‘·ø√Ï *+>±\˝À ø£ uÀ&ç »+>∑+. #·ø£ÿ>± nHêïe⁄. HH ôdÁø£≥Ø

qj·÷´qì áeT<Ûä ‘Ó>∑ \T>∑T‘·THêï&ÉT Òµµ &Üø£ºs¡T ô|<ä›ô|≥Tºq qyê«&ÉT.

ªªu≤>∑T+~ yê´U≤´q+! nq<ä\T#·Tø=qï<<√ dü÷Ï>± nqsê<ä÷! eT<Ûä kÕ≈£î<ìø°?µµ

<Ûäsêàsêe⁄ qyê«&ÉT.

XÊs¡<ä ãj·T\T<]+~.

ªªÇ~>√ ne÷àsTT! n+‘· sT÷dü&ç+|ü⁄ |üìøÏsê<äT. Àø£+˝À n+‘ê n+<äyÓTÆqyêfi‚fl

ñ+≤sê?µµ <Ûäsêàsêe⁄MT<ä &Üø£ºs¡T ∫*|æ #·÷|ü⁄\T Á>∑TeTà]+#ê&ÉT.

ªªne⁄qe⁄qT. ø£\T¢Á‘ê–q eTTdü*ø√‘·T\T ≈£L&Ü ñ+≤sTTµµ XÊs¡<ä yÓ+≥H Hê\Tø£

ø£s¡#·Tø=qï~.

&Üø£ºs¡T ~Á>±“¤+‘·T&Éj·÷´&ÉT. XÊs¡<ä n+‘·e÷≥ nHdüTÔ+<äqTø√ Ò<äT <Ûäsêàsêe⁄.

eTTK+˝À eTTdæeTTdæ qe⁄«\T <√ã÷#·T˝≤&ÜsTT. Ç+‘· À |üX¯ +‹, &Üø£ºs¡T>±s¡T,

&Üø£ºs¡T>±s¡T! n+≥÷ Ä+<√fiq‘√ >∑~˝ÀøÏ |ü]¬>‘·TÔ≈£î e∫Ã+~.

ªª@$TÏ |üX´+‹?µµ Á|ükÕ<äT ‘Ó|üŒ]\T¢≈£îì Á|ü•ï+#ê&ÉT.

ªª‘·«s¡>± ãj·T\T<sê*µµ.

ªª@<√ meT¬s® ‡ e∫Ãq≥T¢+~. ø£å$T+#ê*. ekÕÔ.µµ

ªªkÕj·T+ø±\+ ñ+≤sê?µµ <Ûäsêàsêe⁄ &Üø£º]ï n&ç>±&ÉT.

ªªrs¡Tu≤f…Æ‘ HH ekÕÔqT. ne÷à XÊs¡<ë! πsbıø£kÕ] eT∞fl ø£ì|æ+#·Tµµ Á|ükÕ<äT

|üX´+‹ yÓ+≥ s√>∑T\ >∑<äT˝yÓ’|ü⁄ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.

ªªbÕ|ü+, >=+‘·TMT~øÏ @$T e∫Ã+<√!µµ XÊs¡<ä ø£s¡÷Œs¡|ü⁄ u§eTà nsTT+~.

259

ìyê[

` Ä+Á<ÛäCÀ´‹ dü∫Á‘· yês¡|üÁ‹ø£, 21`9`1979

‘ÓHê* Äø±X+ MT<ä yÓ*π> ñ»®«\yÓTÆq

‘Ó\T>∑T qø£åÁ‘ê˝À¢ eTs=ø£Ï Ç°e\ sê*b˛sTT+~.

‘Ó\T>∑T C≤‹ ]HÓ’C≤Hé‡øÏ ‘ÓHê* #ê˝≤ >=|üŒ ùde #dæ+~.

dü+^‘· kÕVæ≤‘ê´\T, \*‘·ø£fi\T, »s¡ï*»+, Hê≥ø±\T, dæìe÷, ùV≤‘·Tyê<ä

<äèø£Œ<∏ëìøÏ, e÷qe‘ê yê<ëìøÏ,

m+‘√ ø£èwæ ‘ÓHê* qT+∫ »]–+~.

‘ÓHê* ˇø£ ø£\Ãs¡ Ÿ ◊ …+&é.

Ä>∑dtº 23e ‘Bq ôV’≤<äsêu≤<é À ø£qTï eT÷dæq

Ä#ês¡T´&ÉT &Üø£ºsY õ.$. ø£èwüísêe⁄ Äsê“¤≤\ø°, Ä&É+ãsê\ø°,

nr‘·yÓTÆq eTVü‰ kÕ<ÛäTe⁄. <ës¡Ùì≈£î&ÉT, Äj·Tq J$‘·+˝À

z n+‘·sê«Væ≤ì düs¡dü«r Á|üyêVü≤+...

düqï>±, bı&ÉT>±Z ãø£ÿ |ü\#·ì <Ûëefi´eT÷]Ô.

>=+‘·Tø£ À ˇø£ e÷s¡›e+‘√ ≈£L&çq >∑+;Ûs¡‘·.

|ü\T≈£î˝À¢ Xg ‘·T\´yÓTÆq yê&ç e⁄HêïsTT.

#Ós¡Te⁄ n\\øÏ n\¢q\¢q ø£~ Ò ‘êeTsê≈£î MT<ä

Á|üuÛ≤‘· <Ûäefi øÏs¡D düŒs¡Ù≈£î yÓT]dæb˛jT ˙Ïu§≥Tº ≤

n+° eTT≥ºì eTqdüT‡... yÓHÓïÀ¢ ø£]– $]–q eTãT“‘·Tqø£ ≤

yÓ*π> eT+<ädæà‘·+‘√ m|ü&ÉT #·÷dæHê q&ÉTdüTÔqï

JeT÷‘·yêVü≤qTfi≤fl e⁄+&yêsêj·Tq. nsTT‘ yT<Ûëe⁄\≈£î e⁄+& øÏ+∫‘·TÔ

ø£Hé|òüP´»Hé Äj·Tq˝Àq÷ düVü≤C≤\+ø±s¡+>± uÛ≤dæ Ò¢~...

ns¡yÓ’ nsTT<äe @≥ ndüÔ$T+∫q ø£èwüísêe⁄>±s¡T

J$‘êìï ìXÃ\+>± |ü]|üPs¡í+>± >∑&ç|æq C≤„ì.

260

‘·‘·Ô«XÊgÁ>∑+<∏ë\T

ù|¢À

Ä]k ºÏ Ÿ

ø±+≥T |üs¡‘·‘·Ô«yê<ä+

ôV≤¬> Ÿ

>∑‹‘ê]ÿø£ uÛÖ‹ø£yê<ä+


s¡‘êïe[

#·‘·T'düÔe+

e÷<Ûä $Tø£ $+X‹

uÛÑedü+Áø±+‹ dü÷Á‘·eè‹Ô

ìsê«D Á|üø£s¡D+

ù|¢À Ä<äs¡Ùsê»´+

qe\\T

ø°\Tu§eTà\T

»|òüTqdüT+<ä]

sê>∑πsK\T

bÕ|æø=+&É\T

HêÏø£\T

düT˙<∏ä

_Ûøå±bÕÁ‘·

j·÷<äeÁ|üfi¯j·T+

<ëq<Ûës¡

<Ûä$Tà\¢+

nqTã+<Ûä+ 1: ø£èwüísêe⁄>±] s¡#·q\T

Ä<äs¡Ù •Ksê\T

Á|ü‹ÁøÏj·T

dü«s¡Ze÷, qs¡ø£e÷?

&ÉeT&Ée÷\ã+&ç

bÕ&ÉTdü+|òüT+

$~Û ìs¡íj·T+!

‘·eTà|ü&ç>∑

Áô|ò+∫ø±yÓT&û

kÕVæ≤‘· $eTs¡Ù

ø±e´»>∑‘·TÔ

Studies in Kalâpûrnôdayamqe‘√s¡D+

‘Ó\T>∑T*|æ dü+düÿs¡D

Hê≥ø±\T

u§eTà @&çÃ+~

Á|ü‹eT (uÛ≤düHê≥ø£+)

ø±yê´\T

es¡÷~∏ì

•esêÁ‹

j·TT>∑dü+<Ûä

ø£<∏ëdü+|ü⁄≤\T

ñ<ä_+<äTe⁄\T

#Ó’Á‘·s¡<∏ä+

261

ù|s¡T : >∑$ì yÓ+ø£≥ ø£èwüísêe⁄

‘·*¢<ä+Á&ÉT\T : l >∑$ì sêeTj·T´, leT‹ >∑$ì ãT …¢eTà

dü«Á>±eT+ : ≈£L∫|üP&ç, ‘ÓHê* ‘ê\÷ø±

»qq+ : 1914 ˝À e´ekÕj·T ≈£î≥T+ã+˝À »ìà+#ês¡T

$<ë´uÛ≤´dü+ : ‘·T]yÓTfifl, ø=\÷¢s¡T ôV’≤dü÷ÿfifl˝À¢ bÕsƒ¡XÊ\ $<ä quÛÑ dæ+#ês¡T.

@dæ ø± ÒCŸ, >∑T+≥÷s¡T ` _.m., 1937

u…Hês¡dt Væ≤+<ä÷ j·T÷ìe]‡° ` m+.m., 1941

eTÁ<ëdüT j·T÷ìe]‡° ` |æôV≤#Y.&ç., 1955

eè‹Ô : düuŸ m&ç≥sY ` Ä+Á<ÛäÁ|üuÛÑ

m&ç≥sY ` sê&çø£ Ÿ &ÓyÓ÷Áø±Ÿ, $Vü‰]

<XÊ_Ûe÷ì ~q|üÁ‹ø£ ÀqT, $»j·TÁ|üuÛÑ ÀqT ≈£L&Ü

|üì#XÊs¡T.

n<Ûë´|ü≈£î\T ` $mdtÄsY ø± ÒCŸ, ‘ÓHê* (1952`62)

k˛Œ¬øHéesY¶ Ábı&É÷´düsY ` m◊ÄsY, $»j·Tyê&É (1963`73)

düHêàHê\T : l ns¡$+<ä kÕVæ≤r ùdyêdü$T‹, ‘ÓHê*yês¡T 30`3`1979q

l u…»yê&É >√bÕ\¬s&ç¶>±] n<Ûä ø£å‘·q düHêàì+∫Hês¡T.

ø±\<Ûäs¡à+ : Ä>∑wüßº 23, 1979

nqTã+<Ûä+ 2: ø£èwüísêe⁄>±] J$‘·#·]Á‘·

nqTã+<Ûä+

262

‘Ó\T>∑T uÛ≤s¡‹ |ü⁄s¡kÕÿs¡ Á>∑V”≤‘·\T

2008

Ä#ês¡ uÛÑÁ~sêE ø£èwüíeT÷]Ô

n+‘·sê®rj·T uÛ≤cÕ XÊg s¡+>∑+˝À Äj·Tq düTÁ|üdæ<äT∆\T.

uÛ≤s¡rj·T uÛ≤cÕ XÊgy‘·Ô\˝À •Ks¡ÁbÕj·TT\T. e÷+&É*ø£

eè‹Ô |ü<ä ø√X ìsêàD≤ìøÏ Ä<äT´\T. ‘Ó\T>∑T˝À Ä<ÛäTìø£

uÛ≤cÕ dæ<ë∆+‘ê\ nqTes¡Ôq ø£èwæ Äj·Tq‘√H yÓTT<ä …’+~.

2009

Ä#ês¡ _s¡T<äTsêE sêeTsêE

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ªC≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´+µ ô|’ |ü]XÀ<Ûäq #˚dæq

yê]˝À Á|ü<∏äeTT\T. dü+düÿ è‘ê+Á<Ûä ÁbÕNq Á>∑+<∏ë …ìï+ÏH√

ùdø£]+∫ |ü]wüÿ]+∫q eTÚ*ø£ |ü]XÀ<Ûä≈£î\T. M] |ü]XÀ<Ûäq

‘Ó\T>∑T<XÊìπø ø±ø£ yÓTT‘·Ô+ uÛ≤s¡‘·<XÊìπø e÷s¡Z<äs¡Ùø£yÓTÆq~.

2010

Ä#ês¡ ø=\ø£\÷] ÇHêø

Á|üdæ<ä∆ qe\, ø£<∏ëìø£\ s¡#·sTT‘·. Á|üeTTK ø£$, $•wüº

$eTs¡Ù≈£î&ÉT, Hê≥ø£ø£s¡Ô. ˝À‘Ó’q |ü]XÀ<Ûä≈£î&ÉT ` Ä#ês¡

ø=\ø£\÷] ÇHêø nìï kÕVæ≤‘· Á|üÁøÏj·T˝À¢q÷ ø£èwæ #dæHê,

ø£<∏ë s¡#·q˝À Äj·Tq ø°]Ô n»sêeTs¡+. ≈£î\$eø£å $ø£è‘·

s¡÷bÕìï yÓsTT´ ø√D≤˝À¢ #·÷|ækÕÔs¡T. ªª|”&ç‘·T\ ø√düyT HqT

ÁyêdüTÔHêï. Hê |ü]~Û yêfiófl. yêfiófl $eTT≈£îÔ …’‘ #ê\Tµµ

n+≤s¡T Ä#ês¡ ÇHêø.

2008e dü+e‘·‡s¡+˝À dæ.|æ. ÁuÖHé nø±&É$T ‘Ó\T>∑T uÛ≤s¡‹ |ü⁄s¡kÕÿsêìï uÛ≤cÕ

kÕVæ≤‘· s¡+>±˝À¢, $X‚wü ø£èwæ #dæq yê]øÏ n+~+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~.

263

J$‘· #·]Á‘·\T

• n&ÉTdüTeT*¢ lìyêdüsêe⁄ &Üˆˆ yÓ\>± yÓ+ø£≥|üŒj·T´ 95

• <äTsêZu≤sTT <XŸeTTUŸ Ç+Á<ä>∑+Ï C≤qø°u≤\ 90

• yê$fi¢ sêeTkÕ«$T XÊÅdæÔ e»\ y+ø£≥ düTÁãVü≤àD´Xs¡à 90

• |ü<äàl ùwø Hê»sY &Üˆˆ ø£+~eTfi¢ kÕ+ã•esêe⁄ 90

• >∑Ti¿+ C≤wüßyê &Üˆˆ ø=\ø£\÷] eT<ÛäTCÀ´‹ 90

• <˚e⁄\|ü*¢ y˚+ø£≥ ø£èwüíXÊÅdæÔ &Üˆˆ ì&ÉeT]Ô ìs¡à˝≤<˚$ 95

• »+<Ûë´\ bÕ|üj·T´XÊÅdæÔ &Üˆˆ ‘fifl dü‘· e‹ 95

• ø=|üŒs¡|ü⁄ k˛<äs¡ ø£e⁄\T &Üˆˆ sêbÕø£ @ø±+ãsê#ês¡T´\T 95

• sêj·TÁb˛\T düTu≤“sêe⁄ myéT. ≤eD´ düs¡dü«‹ 95

• y+ø£fÒX«s¡ Äj·TTπs«<ä ì\j·T+ qs¡dæ+Vü≤<es¡ ñe÷eTùV≤X«s¡XÊÅdæÔ 95

Ç‘·s¡eTT\T

• eTqTdü+uÛÑeeTT (Ç+ ¢wt À) Ábı. mdt.mdt. Á|üuÛ≤ø£s¡sêe⁄ 120

• ‘Ó\T>∑T |ü]XÀ<Ûäq yê´düeT+»] dü+ˆˆ &Üˆˆ $. ì‘ê´q+<äsêe⁄ 175

• ÄeTTø£Ôe÷\´<ä (|ü]#·j·T+) l eT˝≤¢~ Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ 95

• edüT#·]Á‘·eTT (|ü]#·j·T+) &Üˆˆ øÏfi≤+_ CÀ´‹s¡àsTT 95

• ãVüQeT‹ ø£<∏ä\T`2008 20 ø£<∏ä\ dü+ø£\q+ 150

ô|’ |ü⁄düÔø±\˙ï Á|üeTTK |ü⁄düÔø±\ cÕ|ü⁄˝À¢ <=s¡T≈£î‘êsTT. Ò<ë nø±&É$T Ä|ò”düT˝À bı+<äe#·TÃ.

dæ.|æ. ÁuÖHé nø±&É$T Á|ü#·Ts¡D\T

Telugu Learning Kit - Level 1[A set of 8 books in English and Rs. 495Telugu with Audio CD (10 hours)]

Telugu Learning Kit˝Àì |ü⁄düÔø£eTT\T yÓ\ s¡÷ˆˆ\˝À

• ‘Ó\T>∑T es¡íe÷\ 60

• ‘Ó\T>∑T es¡íe÷\ (esYÿãTø) 60

• ‘Ó\T>∑T X¯ã›e÷\ 60

• yêø£ ìsêàD+ 60

• ‘Ó\T>∑T˝À e÷≤¢&ÉT≈£î+<ë+ 60

• düTeTr X¯‘·ø£eTT 60

• y˚eTq X¯‘·ø£eTT 60

• kÕyÓT‘·\T 60

|ü⁄düÔø£eTT s¡#·sTT‘· yÓ\ s¡÷ˆˆ\˝À

s¡a

gv krishna rao

Documents

aesthetic experience

sri kr

relative merits

kshmir saivism

pearls strung

sranas conception

bydivine grace

ordinary life