11

22

EHECEHECENTEROHEMORAJİK ENTEROHEMORAJİK

E.COLİE.COLİ

Mik.Uzm. Mehmet AksakalMik.Uzm. Mehmet AksakalHatay Kadın Doğum ve Hatay Kadın Doğum ve

Çocuk Hastalıkları HastanesiÇocuk Hastalıkları Hastanesi02.08.201102.08.2011

33

KorunmaKorunma

44

55

6

Sunum İçeriği

Tarihçe E. coli ve EHEC genel özellikleri Bulaş yolu Epidemiyoloji Patogenez Klinik Bulgular Laboratuvar Tanısı Tedavi Korunma Sonuç

7

SORU

GIDA DA KLASİK PATOJENLERİN VAR OLMADIĞININ BELİRLENMESİ,

O GIDANIN SAĞLIKLI OLDUĞUNUGÖSTERİRMİ?

8

Tarihçe

1885→Bebek diyaresi Bacterium coli commune

theador escherich (1857-1911)

 

• 1893→E. coli türü içinde

patojen ve non patojen

carl o jensen (1864-1934)

99

İnsanlarda İYE İnsanlarda İYE Virülansı düşük nedeni ile Virülansı düşük nedeni ile

klinik mikrobiyolojiklinik mikrobiyoloji açısından fazlaca açısından fazlaca önemsenmeyen bu önemsenmeyen bu bakterinin bakterinin

İshale neden olan tipleri, 2. İshale neden olan tipleri, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra Dünya Savaşı’ndan sonra saptanmış ve bu bakteriye saptanmış ve bu bakteriye bakış değişmiştir.bakış değişmiştir.

1010

E. coli 1E. coli 1

E. coli basit by.de bile ürer ve E. coli basit by.de bile ürer ve kültürden kolaylıkla izole edilebilir.kültürden kolaylıkla izole edilebilir.

E.coli basilleri O (somatik), H E.coli basilleri O (somatik), H (flagella) ve K (kapsül) yüzey (flagella) ve K (kapsül) yüzey antijenlerine göre sınıflandırılırlar antijenlerine göre sınıflandırılırlar ve serotip olarak isim alırlar. ve serotip olarak isim alırlar.

Değişik hastalıklarda farklı Değişik hastalıklarda farklı kökenleri olan E. coli suşları kökenleri olan E. coli suşları olduğundan bu sınıflandırmalar olduğundan bu sınıflandırmalar önem kazanmaktadır. önem kazanmaktadır.

EHEC suşları ile oluşan salgın ve EHEC suşları ile oluşan salgın ve sporadik vakalarda farklı O:H sporadik vakalarda farklı O:H serotipleri rol alır.serotipleri rol alır.

1111

E. coli 2E. coli 2 Ancak Ancak patojen patojen ve ve

kommensal yaşayan kommensal yaşayan ‘patojen olmayan suşlar’‘patojen olmayan suşlar’ birçok özellikleri ortaktır.birçok özellikleri ortaktır.

Bu yüzden dışkı florasında Bu yüzden dışkı florasında bulunan E.coli suşları bulunan E.coli suşları içinden içinden virulan tiplerivirulan tipleri ayırt ayırt ederek barsak inf. larının ederek barsak inf. larının tanısını koymak kolay tanısını koymak kolay değildir.değildir.

1212

E. coli 3E. coli 3

İshal etkeni E. coli’lerin İshal etkeni E. coli’lerin ag.lerini, toksinlerini, ag.lerini, toksinlerini, virulans genlerini virulans genlerini saptamaya yönelik çok saptamaya yönelik çok sayıda tanı yöntemi tarif sayıda tanı yöntemi tarif edilmiştir.edilmiştir.

Bu yöntemler genellikle E. Bu yöntemler genellikle E. coli tiplerini başarıyla coli tiplerini başarıyla saptayabilmekle birlikte bir saptayabilmekle birlikte bir kısmı henüz kısmı henüz rutin rutin kullanımakullanıma uygun değildir. uygun değildir.

13

1. Shiga toksin oluşturan E.coli (STEC) [ya da verotoksijenik E.coli (VTEC)]

2. Enteropatojenik E.coli (EPEC)3. Enterotoksijenik E.coli (ETEC)4. Enteroinvazif E.coli (EİEC)5. Enteroagregatif E.coli (EAggEC)6. Düffüz adrean E.coli (DAEC) (Klinik

önemi tartışmalıdır)

E. coli patolojik özelliklerine göre altı patotipe (virotip) ayrılır

14

EHEC Enfeksiyonları

HÜS, TTP, Salgın mg.→halk sağlığı sorunu***

HÜS Avrupa’da çocuklarda görülen akut böbrek yetmezliğinin en sık nedeni

Non O157 EHEC enf.larının klinik görünümü farklı, ama O157:H7 enf. kadar virülant özelikte

15

EHEC Enfeksiyonları

Etken: Shiga toksin oluşturan E. coli (STEC) [ya da verotoksijenik E.coli (VTEC)]

Shiga toksin: stx1 ve stx2. Serotipler: Shiga toksin

oluşturan yaklaşık 200 farklı E. coli O serotip. (100 ü insanda hst. yapar)

16

Klinik olarak en önemli serotip O157:H7 (% 40-45)

Non O157:H7 →(% 60-65) [(O26, O111, O103, O45, O145, O165, O113) ]

Almanyadaki salgındaki serotip→ O104:H4

EHEC Enfeksiyonları

17

Bulaş Yolu

Koyun, sığır gibi geviş getiren hayvanların GİS’de

Kontamine gıda ve sularla, Hayvan teması ile İnsandan insana geçişle

(yakın temas: aile içi, kreş, bakım evleri gibi) bulaşmaktadır.

18

Salgınlarda şüpheli bulunan yiyecekler;

Çiğ, pastörize edilmemiş süt ve peynir

Az pişmiş et Bazı çiğ sebzeler (brüksel lahanası,

marul, ıspanak, turp) ve Pastörize edilmemiş elma şarabı.

***Her geçen gün farklı kaynaklar saptanmaktadır!!!!

19

Dış koşulara dirençli bir bakterimi?

Asidik koşullara dayanıklıdır. Soğuğa dirençli Pişirme ve pastörizasyona

etkisiz. (70 °C) 5 – 50 °C ürer. Enfektivite dozu: 10-100

bakteri İnkübasyon süresi: 3-8 gün

20

Epidemiyoloji

2011 Almanya Salgını

* Etken → EHEC * Serotip → O104:H4* Vaka → 3.594* HÜS → 852 (% 26.7)* Ölüm → 51* Bulaş → Çemen otu* Cinsiyet → Çoğunluk genç bayan!!!

21

SORU

ALMANYADAKİ SALGINDA NEDEN GENÇ KADINLAR BEKLENMEDİK DÜZEYDE

ETKİLENMİŞLERDİR?

22

Epidemiyoloji

STEC Enf.ları Avrupa Birliği ülkelerinde epidemiyolojik sürveyans kapsamında izlenmektedir.

2004-2009 yılları arasında Avusturya ve Almanya, yiyecekler ve hayvanlarda STEC O104 ile ilgili bazı pozitif bulgulara rast.

Ancak STEC O104:H4 serotipi Avrupadan hiç bildirilmedi

Dünyadan sadece 2005 te güney korede bireysel vaka.

23

Epidemiyoloji

Avrupa Birliği Ülkelerinde STEC O104 Vakaları

(2008-2010)

Ülke Yıl Vaka Sayısı

Belçika 2008 2

Danimarka 2008 1

Norveç 2009 3

Avusturya 2010 1

İsveç 2010 1

24

2009 yılında bildirilen 3.573 STEC enf. Vakasının yaklaşık yarısı STEC O157:H7

Almanya’da her yıl yaklaşık 1000 EHEC vakası bildirilmiştir. HÜS:65, EX: 2

Epidemiyoloji

25

Epidemiyoloji

Dünyada O157:H7 salgınları-1982→McDanald’s salgını, oregon,michigan

-1993→Majör epidemi

-1996→Japonya, kırmızı turp, hst:11bin-12bin, HÜS:9.451, ex:11

-1997→25 milyon pound (375 milyon kilo) hamburger yok edildi (Nebraska)

- 2011→Almanya, çemen otu, hst:3594, ex: 51

(EHEC O104:H4)

26

Epidemiyoloji

Ülkemizde 2005 yılında bildirimi zorunlu. Bugüne kadar bildirim olmamış Daha önceki çalışmalarda %0-1

27

Patogenez

Enterosit yüzeyine yapışarak mikrovillusların silinmesine (Esp’ler) neden olur (emilim bozukluğu ile sulu ishal)

Kolona yerleşerek shiga toksin salgılar. Protein sentezini durdurarak hücre ölümüne yol açar (kapiller tromboz nedeniyle kanlı ishal)

Dolaşıma geçerek böbrek endotel hücresine bağlanıp, en ürkütücü komplikasyon “Hemolitik Üremik Sendrom (HÜS)” neden olur.

28

Klinik Bulgular

Tipik bulgusu→ Ani başlayan akut gastroenterittir! (1.ci gün sulu diyare!).

Abdominal  kramplar! ve kanlı ishal! : orta şiddete ve kendini sınırlayıcı tipte.

Buna genellikle hafif ateş! ve bazen kusma eşlik eder

Lökosit az!! İyileşme: 5-7 gün de STEC O157 Enf. geçiren çocukların yaklaşık %

15 inde HÜS gibi ciddi komplikasyonlar gelişir. Non O157 salgınlarında kompikasyon gelişme

sıklığı iyi bilinmemektedir???

29

STEC Enf. Şiddeti

E.Coli serotipine Stx türüne

Bakterinin virülan özelliklerine Hastanın yaşına

Enfektivite dozuna

Klinik Bulgular

30

Klinik Bulgular

Hemolitik Üremik Sendrom (HÜS)

-Hemolitik anemi-Trombositopeni-Böbrek yetmezliği-Nörolojik bozukluklar (nöbetler,

bilinç bozukluğu)*Ölümle sonuçlanabilir*toksine bağlı gelişir

31

Laboratuvar Tansı

Salgın durumunda EHEC enfeksiyonu olduğunu

kanıtlamak için aşağıdaki testlerden en az bir!

tanesi pozitif olarak rapor edilmelidir;

32

Laboratuvar Tansı

1-Toksinin gösterilmesi

* Dışkı kültüründe patojen bakterinin tespiti ve ELİSA yöntemi ile sigatoksinin varlığının gösterilmesi.

* Zenginleştirilmiş dışkı kültürü veya E. coli izolasyonu sonrası PCR yöntemi ile şigatoksin geninin tespit edilmesi.

33

Laboratuvar Tanısı

2- Serolojik yöntemler

E. coli serogrubuna karşı oluşmuş anti-lipopolisakkarit (LPS) Ig M varlığı (ELİSA veya western-blot yöntemi ile).

E. coli serogrubuna karşı oluşmuş iki dışkı materyalinde artan anti LPS Ig G titresinin gösterilmesi.

34

TEDAVİ

Hastaların çoğu 5-10 gün içerisinde iyileşirler.

Dünya sağlık örgütü (DSÖ) EHEC ile enfekte hastalarda antibiyotik ve ishali durdurucu ilaçlarla tedavi önermemektedir!

Antibiyotik kullanımı ya da barsak hareketlerini yavaşlatan tedavi →komplikasyonların (HÜS,TTP) ortaya çıkma ihtimalini arttırmaktadır.

35

TEDAVİ

Tedavide→ sıvı desteği en önemli yeri tutmaktadır.

HÜS →kan nakli ve diyaliz desteği gerekebilir.

36

Korunma

En etkili yolu hijyen kuralarına uymak! Gıdaların hazırlık aşamasında, yemek

yemeden önce, tuvalet kullanımından sonra eller mutlaka temiz su ile yıkanmalıdır!

Pişirilmeden tüketilecek gıdalar→ temiz su ile bol bol yıkanmalıdır.

Pişirilerek tüketilen gıdaların→ özellikle etlerin, 70 ºC veya daha yüksek ısıda pişirilmesi gerekir.

Süt ve süt ürünleri →pastörize edilmiş olmalı

Kontamine olma ihtimali olan sularda yüzmemek

37

Korunma

Yiyecekleri uygun ısılarda muhafaza etmek

Çiftlikten sofraya gıda güvenliği yaklaşımı esas alınmalı

Meme ve sağım hijyeni sağlanmalı

Mezbahalarda kesim işlemi sırasında etin dışkıyla bulaşması önlenmeli.

38

YANIT

GIDADA KLASİK PATOJENLERİN VAR OLMADIĞININ BELİRLENMESİ, O GIDADA YENİ BİR PATOJEN OLMADIĞI ANLAMINA

GELMEZ.

39

YANIT

GENÇ KADINLARIN YAZ ÖNCESİ KİLO VERMEK AMACIYLA SEBZE VE MEYVE

AĞIRLIKLI (ÇİĞ BİTKİ FİLİZLERİ AĞIRLIKLI BESLENMELERİ) VE BUNA

BAĞLI OLARAK YOĞUN ENFEKSİYONA MUHATAP OLMALARI…

40

Sonuç

Yeni ya da çok nadir görülen gıda kaynaklı bir patojen (O104:H4) ile karşı karşıyayız.

Ancak gıdada klasik patojenlerin var olmadığının belirlenmesi, o gıdada yeni bir patojen olmadığı anlamına gelmez.

Seneye, derslerde artık bu bakteriye (O104:H4) de en az E. coli O157:H7 serotipi kadar yer verilecektir.