hacettepe Ünİversİtesİ · toraks- abdomen bt’leri, abdomen- pelvis us ) bulguları saptar,...
TRANSCRIPT
1
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
TIP FAKÜLTESİ
RADYOLOJİ SEÇMELİ STAJI
İNTÖRN REHBERİ
2
İÇİNDEKİLER
SAYFA
Tanıtım Bilgileri 3-5
Stajın Amacı 6
Yeterlikler 6
Beklenen Görevler ve Düzeyleri 7-10
Eğitim Ortamları 10
Eğitim Programı 11
Eğitimin Yürütülmesi
Çalışma İlkeleri
Çalışma saatleri
Ders ve Etkinlikler
Diğer Öğrenme Olanakları
11-13
Değerlendirme 14
Önerilen Kaynaklar
14
3
TANITIM BİLGİLERİ
Seçmeli radyoloji intörnlüğünün süresi bir aydır. Radyoloji Ana Bilim Dalı
bünyesinde toraks, abdomen, kas- iskelet ve meme radyolojisi, kardiyovasküler radyoloji,
nöroradyoloji, pediatrik radyoloji, girişimsel radyoloji ve acil radyoloji birimleri yer
almaktadır. İntörnler bir ay boyunca yukarda adı geçen birimlerde asistanlar ve öğretim
üyelerinin gözetimi altında çalışacaklardır.
Radyoloji intörnlüğü süresince eğitim verecek öğretim üyeleri görev aldıkları ana
bilim dalı ve bilim dallarına göre Tablo 1’de gösterilmiştir.
İletişim Bilgileri:
Radyoloji ABD Başkanı:
Prof. Dr. Deniz Akata
Tel: 305 1891
Radyoloji Dönem 6 Sorumlusu:
Prof. Dr. Figen Demirkazık
Tel: 305 2973- 2975
Radyoloji Başasistanlığı:
Tel: 305 1891
4
Tablo 1. Radyoloji İntörnlüğü Süresince Eğitim Verecek Öğretim Üyeleri
BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ
Nöroradyoloji
(Tel: 305 1891)
Prof. Dr. Kader Karlı Oğuz
Prof. Dr. Burçe Özgen Mocan
Doç Dr. Gökçen Çoban
Dr. Öğretim Üyesi Ayça Karaosmanoğlu
Toraks Radyolojisi
Toraks- Meme Radyolojisi
(Tel: 305 2973- 2969)
Prof. Dr. Macit O Arıyürek
Prof. Dr. Figen Demirkazık
Prof. Dr. Meltem G. Akpınar
Dr. Öğretim Üyesi Gamze Durhan
Abdomen Radyolojisi
(Tel: 305 1891)
Prof. Dr. Mustafa N.Özmen
Prof. Dr. Deniz Akata
Prof. Dr. Muşturay Karçaaltıncaba
Doç.Dr. A.Devrim Karaosmanoğlu
Kardiyovasküler Radyoloji
(Tel: 305 1891)
Prof. Dr. Tuncay Hazırolan
Kas- İskelet Radyolojisi
(Tel: 305 1891)
Prof. Dr. Üstün Aydıngöz
Prof. Dr. F. Bilge Ergen
Dr. Öğretim Üyesi Elçin Yiğit
Pediatrik Radyoloji
(Tel: 305 1891)
Prof. Dr. Mithat Haliloğlu
Prof. Dr. Berna Oğuz
Doç. Dr. H. Nursun Özcan
5
Nonvasküler Girişimsel Radyoloji Prof. Dr. Okan Akhan
Prof. Dr. Devrim Akıncı
Doç.Dr. Türkmen T. Çiftçi
Vasküler Girişimsel Radyoloji Prof. Dr. Anıl Arat
Prof. Dr. Bora Peynircioğlu
Acil Radyoloji Prof. Dr. Erhan Akpınar
Doç. Dr. Ruhi Onur
Dr. Öğretim Üyesi İlkay S. İdilman
6
STAJIN AMACI
Bu staj sonunda intörnlerin radyoloji bölümünde yapılan tetkik tedavilerin neler olduğunu
görmeleri, bunların yapılış ve değerlendirme süreci konusunda fikir sahibi olmalarıi, temel
bulguları öğrenmeleri amaçlanmaktadır.
HÜ Radyoloji Anabilim Dalında intörn programı başlıca iki ana öğrenme amacına yönelik
olarak hazırlanmıştır:
1. Tetkiklerin istenmesi: İntörnler sık görülen hangi klinik durumlarda radyolojik
görüntüleme gerektiğini ve hangi tetkik ve tetkiklerin ilk olarak isteneceğini öğrenir.
Örneğin nörolojik yakınmaları olan bir hastada önce BT mi yoksa MR mı çekmek daha
uygun olur? İntravenöz kontrast madde vermek gerekir mi?
Ayrıca intörnler girişimsel radyoloji ünitelerinde yapılan tetkik ve tedavi işlemlerini görür ve
bu işlemler için hasta hazırlamasını öğrenir.
2. Görüntülerin Yorumlanması: İntörnler sık kullanılan görüntüleme yöntemlerindeki
bulguları saptamayı, tanımlamayı ve uygun ayrıcı tanı yapmayı öğrenirler. Bu tetkikler
akciğer grafisi, karın grafileri, beyin ve thorax- abdomen BT’leri, abdomen- pelvis US
incelemeleridir.
YETERLİKLER
Radyoloji intörnlük eğitimi sırasında intörnlere aşağıdaki yeterliklerin
kazandırılabilmesi amaçlanmaktadır:
1. Tanı ve tedavi amacıyla kullanılan radyolojik tetkik ve tedavi yöntemlerini
açıklayabilir.
2. Radyolojik tetkiklerde uygun kontrast madde seçimini, bunların yan etkilerini ve
tedavilerini açıklayabilir.
7
3. Hastaların ön tanı ve klinik bulgularına göre uygun görüntüleme yöntemlerinin seçimini
ve sıralamasını yapabilir.
4. Hastaların tedavisinde kullanılan girişimsel tedavi yöntemlerinin seçimini yapabilir.
5. Acil durumlarda direkt kafa, akciğer, karın ve kemik grafilerindeki temel patolojik
bulguları tanır ve ayrıcı tanı yapabilir.
6. Sık kullanılan görüntüleme yöntemlerindeki (akciğer grafisi, karın grafileri, beyin ve
toraks- abdomen BT’leri, abdomen- pelvis US ) bulguları saptar, tanımlar ve ayrıcı
tanı yapabilir.
7. Radyasyonun zararlı etkilerinin ve gereksiz tetkik istememenin önemi öğrenir.nin
farkındadır.
BEKLENEN GÖREVLER VE DÜZEYLERİ
Radyoloji intörnlüğü Dönem 3 ve Dönem 5’de kazanılmış olan teorik bilgilerin pratik
uygulamalar eşliğinde pekiştirildiği bir süreç olarak düşünülebilir. Tablo 2’de intörnlük eğitimi
sonunda intörnlerin direkt grafilerde tanı/değerlendirme açısından beklenen öğrenme
düzeyleri gösterilmektedir.
Öğrenme düzeyleri:
A: Acil durumu tanımlayarak acil tedavisini yapabilmeli, gerektiğinde uzmana
yönlendirebilmeli.
ÖnT: Ön tanı koyarak gerekli ön işlemleri yapıp uzmana yönlendirebilmeli
T: Tanı koyabilmeli ve tedavi hakkında bilgi sahibi olmalı, gerekli ön işlemleri
yaparak, uzmana yönlendirebilmeli
TT: Tanı koyabilmeli, tedavi edebilmeli
8
İ: Birinci basamak şartlarında uzun süreli takip (izlem) ve kontrolünü yapabilmeli
K: Korunma önlemlerini (birincil, ikincil ve üçüncül korunmadan uygun
olan/olanları) uygulayabilmeli.
Tablo 2. Direkt Grafi Bulguları ve Beklenen Öğrenme Düzeyleri
GÖREV DÜZEY
Akciğer grafisinde kardiyomegali T
Akciğer grafisinde konsolidasyon T
Akciğer grafisinde kitle Ön T
Akciğer grafisinde plevral efüzyon T
Akciğer grafisinde pnömotoraks T
Akciğer grafisinde pnömomediastinum- sunkütan amfizem T
Akciğer grafisinde pulmoner ödem T
Akciğer grafisinde mediastinal kitle Ön T
Akciğer grafisinde hiler kitle- lenfadenopati Ön T
Ayakta karın grafisinde serbest hava T
Ayakta karın grafisinde intestinal obstrüksiyon- ileus T
Ayakta- yatarak karın grafisinde kitle Ön T
Ayakta- yatarak karın grafisinde kalsifikasyonlar T
Kafa grafilerinde fraktürler T
Kafa grafilerinde sinüzit T
Kemik grafilerinde litik- sklerotik değişiklikler T
Kemik grafilerinde benign- malign tümörler Ön T
Kemik grafilerinde fraktür ve dislokasyonlar T
Kemik grafilerinde eklem değişiklikleri Ön T
Vertebra grafilerinde dejeneratif değişiklikler T
Vertebra grafilerinde fraktürler T
9
Yatarak karın grafisinde üriner sistem taşları Ön T
Tablo 3’de Radyoloji eğitimi sonunda intörnlerin temel hekimlik becerilerini hangi
düzeyde yapabilir hale gelmelerinin beklendiği gösterilmektedir.
Temel hekimlik becerileri için öğrenme düzeyleri:
Düzey-1: Uygulamanın nasıl yapıldığını bilir ve sonuçlarını hasta ve/veya yakınlarına
açıklar
Düzey-2: Acil bir durumda kılavuz/yönergeye uygun biçimde uygulamayı yapar
Düzey-3: Karmaşık olmayan, sık görülen, durumlarda/olgularda uygulamayı yapar
Düzey-4: Karmaşık durumlar/olgular da dahil uygulamayı yapar
Tablo 3. Temel Hekimlik Becerileri ve Beklenen Öğrenim Düzeyleri
GÖREV DÜZEY
Abdomen- pelvik US- BT- MRG 1
Aort BTA (BT anjiyografi) - MRA 1
Baryumlu tetkikler 1
Beyin BT- MRG 1
Beyin BTA- MRA 1
Boyun US- BT- MRG 1
Boyun BTA- MRA 1
Dijital çıkarmalı anjiyografi tetkikleri 1
Doppler US 1
10
Girişimsel inceleme ve tedaviler 1
Kas- iskelet BT- MRG 1
Koroner BTA 1
Mamografi 1
Meme US 1
Pulmoner BTA 1
Spinal BT- MRG 1
Toraks BT- BTA 1
Üriner sistemin kontrastlı tetkikleri
(İVP, voiding sistoüretragrafi gibi) 1
Tablo 4’de Radyoloji intörnlüğü süresince intörnlerin gözlemleri gereken radyoloji
tetkiklerinin ve raporlamasının minimum sayısı belirtilmiştir.
Tablo 4. Gözlemlenmesi Gereken Radyolojik Tetkik ve Raporlamanın Minimum
Sayıları
TEMEL HEKİMLİK BECERİSİ BEKLENEN MİNİMUM
GÖZLEM SAYISI
Akciğer grafisi raporlaması 15
Abdomen- pelvik US 10
Abdomen BT- MRG raporlanması 10
Baryumlu tetkiklerin çekimi ve raporlaması 10
Beyin BT- MRG raporlaması 10
Doppler US 5
11
Radyolojik girişimsel tetkik ve tedaviler 10
Koroner BTA çekimi ve raporlaması 5
Mamografi raporlaması 10
Meme US 5
Spinal BT- MRG raporlaması 10
Toraks BT raporlaması 10
EĞİTİM ORTAMLARI
Radyoloji intörnü, staj boyunda ana hastane radyoloji bölümü, acil radyoloji bölümü
ve onkoloji hastanesi radyoloji bölümü rapor odalarında eğitim alacaktır.
Ana hastanede radyoloji bölümü 1. Katta yer alan 1 ve 2 nolu toplantı odalarında
yapılan multidisipliner toplantılara katılacaktır.
Eğitim odası: Seminer ve makale saati ve her hafta bir öğretim üyesi tarafından verilen teorik
dersler için eğitim salonu kullanılmaktadır. Eğitim salonu….. dır. (nerede, hangi poliklinik vb.
eklenmeli)
Servis: Hangisi, yeri nerde vb. Varsa eklenebilir.
Poliklinik birimleri: polikliniklerde sağlıklı ve kanser hastaları değerlendirilmekte, pratik ve hasta
başı teorik eğitimler yürütülmektedir. Hangisi, yeri nerde vb.
EĞİTİM PROGRAMI
Radyoloji intörnü, staj boyunca bölümde ana hastanede zemin katında, acil bölümünde
ve onkoloji hastanesi 1. Katta radyoloji ünitelerinde yapılan tetkiklerin çekimini ve
raporlamasını izleyecek, raporlama sırasında öğretim üyesi ile hastaların bulgularını
tanımlamasını ve ayrıcı tanı yapmasını öğrenecek, örnek olguları tartışacaktır. Ek olarak
radyoloji bölümü 1. Kat 1 ve 2 no.lu toplantı salonlarında diğer bölümlerle yapılan ortak
toplantılara katılarak hasta yönetimi hakkında bilgi sahibi olacaktır.
12
Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma
1.
hafta
Onkoloji
Hastanesi 1.
Kat Radyoloji:
Toraks- meme
radyolojisi,
Nöroradyoloji
Onkoloji
Hastanesi 1.
Kat Radyoloji:
Toraks- meme
radyolojisi,
Nöroradyoloji
Onkoloji
Hastanesi 1.
Kat Radyoloji:
Toraks- meme
radyolojisi,
Nöroradyoloji
Onkoloji
Hastanesi 1.
Kat Radyoloji:
Toraks- meme
radyolojisi,
Nöroradyoloji
Onkoloji Hastanesi
1. Kat Radyoloji:
Toraks- meme
radyolojisi,
Nöroradyoloji
2.
hafta
Ana hastane Z
katı
Rapor Odası:
Abdomen, Kas-
İskelet,
Kardiovasküler,
Pediatrik
radyoloji
Ana hastane Z
katı
Rapor Odası:
Abdomen, Kas-
İskelet,
Kardiovasküler,
Pediatrik
radyoloji
Ana hastane Z
katı
Rapor Odası:
Abdomen, Kas-
İskelet,
Kardiovasküler,
Pediatrik
radyoloji
Ana hastane Z
katı
Rapor Odası:
Abdomen, Kas-
İskelet,
Kardiovasküler,
Pediatrik
radyoloji
Ana hastane Z katı
Rapor Odası:
Abdomen, Kas-
İskelet,
Kardiovasküler,
Pediatrik radyoloji
3.
hafta
Ana hastane D
katı
Erişkin Acil
Radyoloji
Ana hastane D
katı
Erişkin Acil
Radyoloji
Ana hastane D
katı
Erişkin Acil
Radyoloji
Ana hastane D
katı
Erişkin Acil
Radyoloji
Ana hastane D katı
Erişkin Acil
Radyoloji
4.
hafta
Ana hastane Z
katı: Girişimsel
Radyoloji
(Nonvasküler-
vasküler)
Ana hastane Z
katı: Girişimsel
Radyoloji
(Nonvasküler-
vasküler)
Ana hastane Z
katı: Girişimsel
Radyoloji
(Nonvasküler-
vasküler)
Ana hastane Z
katı: Girişimsel
Radyoloji
(Nonvasküler-
vasküler)
Ana hastane Z katı:
Girişimsel
Radyoloji
(Nonvasküler-
vasküler)
13
1
Tablo 5. Radyoloji İntörnlüğü Çalışma Saatleri
Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma
08.00-09.00 - - Konseyler - -
09.00-10.30 Çekim izleme Çekim izleme Konseyler Çekim izleme Çekim izleme
10.30.12.00 Rapor izleme Rapor izleme Konseyler Rapor izleme Rapor izleme
12.00-13.30 Öğlen tatili Öğlen tatili Öğlen tatili Öğlen tatili Öğlen tatili
13.30- 15.00 Eğitim
olgularını
inceleme-
tartışma
Eğitim
olgularını
inceleme-
tartışma
Konseyler Eğitim
olgularını
inceleme-
tartışma
Eğitim
olgularını
inceleme-
tartışma
15.00-17.00 Rapor izleme Rapor izleme Rapor izleme Rapor izleme Rapor izleme
EĞİTİMİN YÜRÜTÜLMESİ
Çalışma ilkeleri:
İntörnler staj boyunca kılık ve kıyafetlerine özen göstermeli, yasa ve yönetmeliklere
uygun davranmalıdırlar. Sorumlu öğretim üyesinin bilgisi ve izni dışında devamsızlık
yapılamaz. Servis ve polikliniklerde hasta hizmeti sunarken temiz beyaz önlük veya nöbet
forması giymeleri ve yaka kartı takmaları gerekmektedir.
Radyoloji intörnleri bir ay boyunca başasistan, her ünitedeki asistan ve öğretim üyesi
gözetiminde çalışacaklardır. Bu sırada bölümde yapılan tetkiklerin çekiminde ve
raporlanmasında bulunacaktır. Çarşamba günleri bölümde diğer bölümlerle yapılan ortak
toplantıların (konseyler) en az 2’sine katılacaktır.
Çalışma Saatleri:
14
Radyoloji intörnlüğündeki çalışma saatleri Tablo 5’da belirtilmiştir. Radyoloji stajında
intörnler nöbet tutmamaktadır.
Dersler:
Dönem 5 stajlarının ilk gününde anlatılan iki derse katılacaktır.
Görüntüleme yöntemleri ve özellikleri Prof. Dr. Mustafa N. Özmen
Radyasyon etkileri ve radyasyondan korunma Doç. Dr. M. Ruhi Onur
Etkinlikler:
Direkt grafilerin raporlanmasını izleme
Baryumlu tetkiklerin yapılmasını ve raporlanmasını izleme
US tetkiklerinin yapılmasını izleme
BT- MR tetkiklerinin çekimini izleme
BT- MR tetkiklerin raporlanmasını izleme
Girişimsel tetkik ve tedavi yapılacak hastaları hazırlama
Girişimsel radyoloji ünitelerinde uygulanan işlem ve tedavileri izleme
Diğer öğrenme olanakları:
Rapor odalarında 15.30 ile 17.00 arasında eğitim için seçilen örnek olguları inceleme
ve ilgili öğretim üyesi ile tartışma (Tablo 5).
Bölümler arası vaka toplantılarına (konseyler) katılım
Bölümler arası ortak vaka toplantıları (konseyler)
Zaman: Her hafta Çarşamba günleri
15
Yer: Radyoloji 1. Kat, 1 ve 2 no.lu toplantı salonları
09.00- 10.30 : Toraks (Radyoloji, Göğüs hastalıkları, Göğüs cerrahisi, Radyasyon onkolojisi,
Nükleer tıp, Patoloji, Tıbbi Onkoloji bölümlerinin katılımıyla)
09.00- 10.00: Radyoloji- Pediatrik cerrahi
11.00- 12.00: Radyoloji- Üroloji (1 no’lu oda)
Radyoloji- Pediatrik onkoloji – Pediatrik cerrahi (2 no’lu oda)
13.30- 14.30: Radyoloji- Genel cerrahi
DEĞERLENDİRME
Değerlendirilmede, intörnün çalışma saatlerine uyması, araştırma görevlileri tarafından verilen
görevleri yapması, tetkiklerin yapılması ve raporlanmasını izlemesi, verilen eğitime katılımı
ölçüt olarak kabul edilmektedir.
Değerlendirmeyi radyoloji başasistanının görüşlerini alarak staj sorumlusu öğretim üyesi yapar.
16
Tablo. RADYOLOJİ Ana Bilim Dalı İntörn Değerlendirme Formu
RADYOLOJİ ANA BİLİM DALI İNTÖRN
DEĞERLENDİRME FORMU
ADI:
BÖLÜMÜ:
SOYADI:
AY:
5…………………………………………..….. ÇOK İYİ
4………………….………………………..……… İYİ
3………………………………..………………. ORTA
2...…………..……….. ZAYIF (ORTANIN ALTINDA)
1..……………………….. ÇOK ZAYIF (YETERSİZ)
0…………….... .DEĞ ERLENDİRME YAPILAMADI
1. HASTA ve YAKINLARI İLE İLİŞKİSİ 5 4 3 2 1 0
2. PERSONEL İLE İLİŞKİ 5 4 3 2 1 0
3. TEORİK BİLGİ 5 4 3 2 1 0
4. DAVRANIŞ, MOTİVASYON, İŞE İLGİSİ 5 4 3 2 1 0
5. GENEL KLİNİK YETERLİLİK 5 4 3 2 1 0
ORTALAMANIN ALTINDA VEYA YETERSİZ DEĞERLENDİRME YAPILDIĞI
TAKDİRDE AŞAĞIDA BELİRTİLMESİ RİCA OLUNUR.
DEĞERLENDİRME YAPAN SORUMLU ÖĞRETİM ÜYESİ
17
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
Diagnostik Radyoloji, E. Tuncel. Nobel tıp kitabevleri, Adana, 2012.
Textbook of Radiology, D. Sutton. Lippincott Williams & Wilkins, 7th ed. 2014.
Herring W. Learning Radiology: Recognizing the Basics. Mosby, Philadelphia, PA. 2007.
www.learningradiology.com/medstudents/medstudtoc.htm
İMZA