HADRON TERAPİ: Kanser Tedavisinde Proton ve Çekirdek

Demetlerinin Kullanımı

Ümit KAYA

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi

HUPP, 26.03.2013

Giriş

Tarihçe

Radyoterapide Kullanılan Yöntemler

Avantajlar

Vücuttaki Kullanım Yerleri

Dünyadaki Durum

Türkiyedeki Durum ve Maliyet

Sonuç ve Öneriler

İÇERİK

Dünyada hergün binlerce insan doktorlardan

‘‘ KANSERSİNİZ!!!’’ kelimesini duyuyor.

2008 yılında 12.7 milyon yeni kanser

vakası ortaya çıktı.

‘The International Agency for Research on Cancer’ in öngürüsüne

göre 2030 yılında 21.4 milyon yeni kanser vakasının ortaya

çıkacağını ve 13.2 milyon insanın bu sebepten ölebileceğini

öngörüyor.

Giriş

Kemoterapi

Vücudu kontollü olarak zehirliyor.

Kötü yan etkilere sahip

Saçların dökülmesi.

Bulantı.

Sindirim sistemine zarar.

Ameliyat

İnvaziv (Dokulara yayılma).

Kritik bölgelere zarar verilme riski.

Yara izi.

Yan etki; prostat kanseri ameliyatı sonrası iktidarsızlık ve idrar tutamama.

Tedavi Yöntemleri ve Zararları

X-Işını

Gamma-Işını

Ortak olarak dezavantajları sağlıklı dokulara büyük ölçüde zarar.

HADRON TERAPİ

RadyoTerapi Yöntemleri

Hadron Terapi, kanserli hücreleri yok etmek üzere geliştirilmiş

bir radyoterapi yöntemidir. Diğer radyoterapi yöntemlerinden

farklı olarak bu tedavi yönteminde güçlü etkileşime giren

parçacıklar ve iyonlar kullanılmaktadır.

Proton, nötron ve iyon (C, Ar, Si, He..)

demetleri.

Proton: 2 adet up 1 adet down kuark.

Nötron: 2 adet down 1 adet up kuark.

HADRON TERAPİ NEDİR?

Karbon iyonu (6p+6n)

u, d

Kullanılan en yaygın yöntem X-ışını tedavisi fakat sağlıklı doku

büyük ölçüde etkilenmekte.

Hadron Terapi yönteminde en yaygın kullanılan proton ve karbon.

Proton ve Karbon iyi bir balistiğe sahip.

Radyoterapide Kullanılan Yöntemler

Çalışma Prensibi

Hadron demeti kanserli bölge üzerine gönderilir.

Enerjinin büyük kısmının kanserli bölgede bırakılması sağlanır.

Amaç demetin gönderildiği doğrultuda sağlıklı bölgenin tahribatını

en düşük seviyede tutmak.

Çalışma Prensibi

Hadron Demeti

Hedef bölge

İlk olarak 1946 yılında R.R. Wilson proton demetlerinin bu terapi

yöntemi için kullanılmasını önerdi. Öncü tedavi merkezi Lawrence

Berkeley Ulusal Labaratuarı’nda 1954 yılından 1974 yılına kadar

yaklaşık 1000 hasta tedavi edildi. Bu tedavi sırasında p, α, Ne, C,

Si, ve Ar demetleri kullanıldı.

Tarihçe

Proton vs Karbon

Proton vs Karbon

X-Işını : İyi ?

Proton Terapi : Daha İyi

Karbon Terapi : En İyi Tedavi süresi daha az.

Daha az yıpranma ve stres.

Önemli dokulara olabildiğince daha az zarar.

Proton vs Karbon

Proton Terapi 4 odalı bir tedavi merkezi

için yılda 900 hasta.

Hızlandırıcı maliyeti

düşük. 20 M Avro.

Tedavi süresi uzun.

Karbon Terapi 4 odalı bir tedavi merkezi

için yılda 3600 hasta.

Hızlandırıcı maliyeti

yüksek. 40 M Avro.

Tedavi süresi kısa.

BİR HASTA İÇİN TEDAVİ

MALİYETİ AYNI ; 50000$ .

Hadron Terapi yönteminde kullanılan yüklü parçacıklar ve iyonlar

belirli bir derinlikte enerjilerinin büyük bir kısmını bırakırlar.

Hedeflenen kanserli bölgeyi en iyi şekilde yok etme ve sağlıklı

dokuyu olabildiğince koruma avantajı sağlar.

Avantajlar

TÜM VÜCUT.

Proton Terapi’de beyin tümörleri, prostat kanseri, baş ve boyun

tümörleri, omurga yakını tümörler, çocuk tümörleri, akciğer

tümörleri, mide ve bağırsak kanserleri, göz tümörleri tedavi edilir.

Karbon Terapi’de Proton Terapi’dekilere ek olarak kalın bağırsak,

akciğer, karaciğer, pankreas, rahim, yutak kanserlerinin tedavisi

etkin olarak yapılabiliyor.

Vücuttaki Kullanım Yerleri

Dünya üzerinde bugün çalışır durumda 39 adet ve yapım

aşamasında olan 25 adet (18 Ocak 2013) Hadron Terapi merkezi

bulunmaktadır.

Amerika’da 10 adet çalışmakta olan, 7 adet yapım aşamasında, 2

adet geliştirilen Proton Terapi Merkezi var.

Büyük İşbirlikleri.

Dünyadaki Durum

1961 yılından 2001 yılına kadar toplam 9.166 hasta proton

demetleriyle tedavi edildi.

Gelişmiş ülkelerde 2000 yılına kadar toplam 16 Hadron Terapi

merkezi inşa edilmiştir.

2010 yılında 26 Hadron Terapi merkezi. 19.790 hasta tedavi edildi.

2011 yılının sonuna gelindiğinde 77.191 hasta tedavi edildi.

Mart 2012 sonunda sayı 96.537.

Dünyadaki Durum

Tedavi Merkezleri ve Tedavi Edilen Hasta

0

20

40

60

80

100

120

2001 2010 2013

Tedavi Merkezi Sayısı

Tedavi Edilen HastaSayısı x 1000

Enstitü/Hastane

Tesis Adı

Yer

Başlangıç Yılı

Toplam Hasta

Tedavi Edilen

Hastalık

Max. Enerji

(MeV/u)

NIRS

HIMAC

Chiba Japonya

1994-

7331

Ocak 2013

Tüm vücut

230(He)

430(C,N,O)

500(Fe)

600(Ne)

650(Ar)

800(Si)

Petersburg Proton

Therapy Center

St Petersburg

Rusia

1975-

1386

Aralık 2012

1000(p)

IMP

HIRFL

Lanzhou

Çin

2006-

159

Aralık 2011

Deri, kemik,

yumuşak doku, baş

ve boyun,

400(H)

University Hospital

Heidelberg

HIT

Heidelberg

Almanya

2009-

1232

Aralık 2012

430(C)

CNAO

CNAO

Pavia

Italya

2011

53

Kasım 2012

Tüm vücut

250(p)

400(C)

Amerika Dışındaki Mevcut Hadron Terapi Merkezlerinden Bazıları

Amerika Dışındaki Yapım Aşamasında Olan Hadron Terapi Merkezlerinden Bazıları

Enstitü/Hastane

Tesis Adı

Yer

Planlanan

Başlangıç Yılı

Öngörülen Yıllık

Toplam Hasta

Tedavi Edilecek

Hastalık

Max. Enerji

(MeV/u)

UKGM

PTC Marburg Marburg

Almanya

2013

Tüm vücut

430(p,C)

AtreP

Trento

İtalya

2013

230(p)

Fudan University

Shangai

Çin

2014

1000

Tüm vücut

430(C)

250(p)

Skandion Clinic

Uppsala

Uppsala

İsveç

2013

230(p)

EBG MedAustron Ltd.

MedAustron

Wiener Neustadt

Austria

2015

1200

Tüm vücut

430(p,C)

Kanawaga Cancer Center Kanawaga

Japonya

2015 880 Tüm vücut 400 (C)

Centre Antoine

Lacassagne

Nice

Fransa

2014

230(p)

Henüz bir Hadron Terapi merkezi yok.

200 MeV enerjili bir proton hızlandırıcısının maliyeti 20 M Avro ve

oluşturulacak her bir tedavi odasının maliyeti yaklaşık 10-12 M

Avro civarındadır.

Ortalama 3-4 odalı bir merkez oluyor.

Toplam maliyet 50-70 M Avro arasında.

Türkiyedeki Durum ve Maliyet

Kurulabilecek tesisin temsili yapısı.

Hayatın her alanında önem taşıyan hızlandırıcı teknolojisinin ülkemizde kullanılmaya başlaması büyük önem taşımaktadır.

Hadron Terapi’nin gün geçtikçe yaygınlaştığı açıkça görülmektedir.

Hükümetimizin 2023 vizyonu çerçevesine, kanser tedavisi açısından önem taşıyan Hadron Terapi merkezi konusunu dahil etmesi gelişmiş ülkeler standardında olabilmek açısından önem taşımaktadır.

Tesis bölgede tek ve diğer ülkelere öncülük etmesi açısından önemlidir.

Bu tip bir tesisin ülkemizde olması sağlık turizmi açısından da önem taşımaktadır.

Sonuç ve Öneriler

TEŞEKKÜRLER