hakk’a yürüme erkânıakca.be/onewebmedia/aabf inanÇ kurulu hakka... · © aabf İnanç kurulu...
TRANSCRIPT
HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı
AAllmmaannyyaa AAlleevvii BBiirrlliikklleerrii FFeeddeerraassyyoonnuu
ĐĐnnaannçç KKuurruulluu
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 2
Resminin açıklaması: Bu resim madeni pullarla işlenmiş kutsal bir deve resmidir. Burada iki Hz. Ali vardır. Deveyi çekende, tabutun içindeki de Hz. Ali’dir. Bu resimde önde görülen Hz. Ali ayaklı bir mezar taşına benzer, üzerinde çifte Ali yazıları, altında da çifte çizgi ile doldurulmuş peygamberin bir sözü bulunur: “Ben ilmin medinesiyim, Ali de onun kapısıdır”
Devenin sırtındaki tabutta ise, “Mutu kabl entemutu” yani “ölmeden önce ölmeyi” ifade
eder.
Almanya Alevi Birlikleri Federasyonu Đnanç Kurulu Adres: Stolberger Str. 317 50933 Köln Tel.: 0049/(0)221/ 94 98 56 - 0 Fax: 0049/(0)221/94 98 56 - 10 Email: [email protected]
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 3
ÖNSÖZ .............................................................................................................................. 5
1. GENEL BĐLGĐLER ....................................................................................................... 6
2. HASTA VE HASTALARI ZĐYARET ............................................................................... 8
3. HAKK’A YÜRÜME / RUHUN TESLĐM EDĐLMESĐ .......................................................... 9 3.1. Su Vermek.......................................................................................................... 9 3.1. Vedalaşmak / Helâllaşmak ............................................................................... 10
4. BĐR CAN HAKK’A YÜRÜDÜĞÜNDE YAPILACAK ĐLK ĐŞLEMLER................................ 12
5. HAKK’A YÜRÜDÜKTEN SONRA YAPILACAK ĐŞLER ................................................... 14 5.1. Hakk’a yürümenin duyurulması ........................................................................ 14 5.2. Hakk’a yürüyen canın yıkamaya götürülmesi ................................................... 14 5.3. Hakk’a yürüyen canın bedeninin yıkanması...................................................... 15 5.4. Hakk’a yürüyen canın bedeninin kefenlenmesi................................................. 16
6. HELÂLLIK ALINMASI ............................................................................................... 18
7. HAKK’A YÜRÜME ERKÂNININ YAPILMASI ............................................................... 22
8. HAKK’A YÜRÜYEN CANA MEZARDA VERĐLECEK DUA .............................................. 26 8.1. ÇOCUKLAR ĐÇĐN YIKANMADAN ÖNCE VERĐLECEK DUA.................................. 27 8.2. ÇOCUKLAR ĐÇĐN MEZARDA VERĐLECEK DUA ................................................... 28 8.3. ÇOCUKLARIN DEFNĐNDEN SONRA OKUNACAK DUA........................................ 28
9. BAŞ SAĞLIĞI DĐLEMEK (TAZĐYE) ............................................................................ 29
10. DARDAN ĐNDĐRME .................................................................................................. 30
11. DÂR'DAN ĐNDĐRME ERKÂNI / KIRK ERKÂNI............................................................ 31 11.1. KIRK ERKÂNINDA OKUNACAK GÜLBENK........................................................ 32 11.2. SOFRA GÜLBENGĐ .......................................................................................... 35
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 4
Geldi geçti ömrüm benim şol yel esip geçmiş gibi
Hele bana şöyle geldi bir göz açıp yummuş gibi
Đş bu söze Hak tanıktır, bu can gövdeye konuktur
Bir gün ola çıka gide kafesten kuş uçmuş gibi
Miskin adem oğlanını benzetmişler ekinciğe
Kimi biter kimi yiter yere tohum saçmış gibi
Bu dünyada bir nesneye yanar içim, göynür özüm
Yiğit iken ölenlere gök ekini biçmiş gibi
Bir hastaya vardın ise bir içim su verdin ise
Yarın anda karşı gele Hak şarabın içmiş gibi
Bir miskin gördün ise, bir eskice verdin ise
Yarın anda karşı gele hülle donun biçmiş gibi
Yunus Emre bu dünyada iki kişi kalır derler
Meğer Hızır Đlyas ola ab-ı hayat içmiş gibi
Yunus Emre
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 5
ÖNSÖZ AABF Đnanç Kurulu, kendisine bağlı Alevi Kurumları’nın güncel ivedi gereksinimlerinin çözümünü çalışma-
larının başına koymuştur; Hakk’a yürüyen bir canın bekletilmeden sırlanması tüm işlerin önünde gelir.
Zamanını kendinizin ayarlayamayacağı bir durumdur “Hakk’a yürümek”.
Yüzyıllardır kendi kökeninden uzaklaştırılmaya çalışılan Alevilik, kendini yeniden üretemediği ve zenginleş-
tiremediği gibi, bu mirasın tamamını da elde tutamamıştır. Zaman içersinde kendi değerlerinden hep kay-
bederek günümüze gelen Alevi inancında en çok “tahribat” cenaze konusunda ortaya çıkmıştır. 17.
yüzyılda başlayan sistemli ve sürekli kontrol Alevileri kendi gelenekleri ve inançları dışında bir cenaze
törenine zorlamıştır.
Dağa taşa, kurda kuşa, börtü böceğe kendine özgü inanç değerleriyle yaklaşan Alevilik,
cenaze konusunda bu değerlerini, ne yazık ki, bazı istisnalar dışında koruyamamıştır. Đnancına
ve felsefesine içerik olarak ters bir uygulamayla sırlamağa başlamıştır Hakk’a yürüyen
canlarını.
Anadolu’nun ücra köşelerinde kalmış bazı köylerin ve Tahtacıların dışında neredeyse tüm Aleviler kendi
özgün cenaze sırlamalarını unutmuşlardır. Son yüzyılda şehirleşmeyle birlikte de, çevreye uyum sağlamak
adına başka bir geleneğin tutsağı olmuşlardır. Alevilerin asimile olmasında en büyük etkenlerin başına
geçmiştir “cenaze meselesi”; inançlarında hiç yeri olmadığı halde peşinden mevlit okutmak böyle bir
uyumun getirisidir. Kısacası, Aleviler kendi inanç anlayışına özgü ve özgür biçimde cenazelerini
kaldırabilmekten uzakta idiler şu ana kadar.
Avrupa’da Alevi Kültür Merkezleri’nin çoğalması, cemevlerinin yapılması yüzyıllardır “çile” haline gelmiş
cenaze konusunu yeniden gündeme getirdi. Bu sorunu çözmek üzere AABF gecikerek de olsa kendi
“Cenaze Kollektifi” ni kurdu. Almanya’da ve ya istek üzerine Türkiye’ye naklederek Alevi Erkânı’na göre
Hakk’a yürüyen canları sırlamaya başladı. AABF Đnanç Kurulu ve ona bağlı Dede ve Analarımız bu hizmeti
“yol gereği” üstlendiler.
Ancak, yüzyıllardır unutulmuş ya da kısmen akılda kalmış cenaze erkânı her bölgeye ve Dede/Ana ya göre
ayrıcalıklar gösteriyor. Ayrıca, daha çok köy geleneğinin ağırlıklı olduğu bu uygulamalar, günümüz koşulları
gereği, yeniden yaşanılan ortama uygun duruma getirilmek zorunda; inanç özünü saptırmaksızın, günü-
müze uygun düşmeyen bazı geleneklerin yeniden gözden geçirilerek buradaki yaşam koşullarına uygun
duruma getirilmesi gerekiyordu.
Türkiye’de bazı yazılmış cenaze erkânları olmasına rağmen, AABF’nin ve Avrupa’nın kendi koşullarına uygun
bu yeni erkân elbetteki “yasa” değil ve eksiklikleri bulunmakta. Ancak, asimilasyonu durdurma ve kendi
inanç değerleriyle yeniden buluşma yönünde atılan en önemli adımdır. Bugün gerek Türkiye’de
olsun, gerekse Avrupa’da Alevi inancında olan canların cenazeleri artık cemevlerinden ve kendilerine özge
aala sırlanmaktadır. Alevi inancı gereği ölüm “don değiştirmektir” ve asl olan özle yeniden
buluşmadır; yok olma değildir. Bu yüzden cansız beden, bu inancın gereği olarak, ona uygun
sırlanmak durumundadır. Elinizde bulunan bu Cenaze Erkânı’nın asıl amacı budur.
Đnanç kuruluna bağlı Dede ve Analarımızla bazı yazarlarımızın hazırladıkları erkânlardan da yararlanarak
hazırladığımız bu Erkânname, şimdiki Dedelerimize ve Analarımıza yardımcı kılavuz görevini yerine
getireceği gibi, yeni yetişecek Ana ve Dedelerimize de bu önemli işlevin aktarımını sağlayacak yapıt
olacaktır. Zaman içerisinde gereken düzeltmelere ve tamamlamalara da açık olacaktır. Baz olarak
Cemevinden yapılacak bir sırlama düşünülmüştür. Bundan böyle tüm Aleviler canlarını Cemevlerinde
sırlamaya özen göstermelidirler; her inancın yolcuları kendi inanç merkezlerinden yolcu edilir ve Alevilerin
inanç merkezi cemevidir.
Bu yapıtın hazırlanmasında emeği geçen herkesin hizmeti kabul, yardımcısı Hızır olsun!
Köln, 30 Mart 2009
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 6
1. GENEL BĐLGĐLER
Bir can Hakk’a yürüdüğünde yerine getirilecek hizmetlerin tümüne “Hakk’a Yürüme Erkânı” diyoruz. Burada “yolcu” olan can, yeni mekâna uğurlanır. Yolcu olan “can’ın” temsilcisi ve sözcüsü Dede veya Anadır. Bu sözcü üzerinden Hakk’a yürüyen “can’la” kalanlar son olarak “helâlleşir”; bu yüzden Hakk’a Yürüme Erkânı bir “Helâllaşma Erkânı” dır.
Bu son ikrarlaşma üzerinden kalan canlara da günlük yaşamdaki sorumlulukları yeniden hatırlatılır ve yaşam süresi içersinde birbirleriyle iyi geçinmeleri öğütlenir. Alevilik inancında ulaşılması gereken son nokta kâmil insan olmaktır. Hakk’a Yürüme Erkânı, yani son helâlleşme de bu bütünün bir parçası olduğuna göre, Hakk’a Yürüme Erkânı bir başka anlatımla; “kâmil insan” olma koşullarının kalanlara yeniden anımsatılması erkânıdır.
Yol yükümlülüğü gereği Hakk’a yürüyen canın “hal diliyle” bize seslenmesini dinleme ve söylediklerini yapma konusunda “ikrar verme” erkânıdır.
Alevi öğretisinde “canın bedeni terk etmesine” Hakk’a yürüme denilir.
ALEVĐLĐKTE HAKK’A YÜRÜME Alevi inancında “ölüm” kavramı kabul edilmez; aslına (öze) dönüş vardır. Hakk’a yürüme’nin, Alevilikte iki yorumu vardır. Birinci ölüm “Nasip” (ikrar) törenindeki ölüm’dür. Bu ölüm, Alevilerce “ölmeden önce ölmek” terimleri ile ifade edilmektedir. Đkrar törenindeki ölmek, iradi bir ölümdür ve bu aşama Alevi eğitiminin belki de en çarpıcı ve en zorlu aşaması olarak kabul edilmektedir. Onun için ikrar veren Alevilere “can” denir.
Alevilikte benimsenmiş olan Bâtıni yorumda iradi olarak ölen, yani ikrarını alan can, dünyaya yeniden gelmiş gibidir. Yani, insanların yaşamları boyunca yaptıkları pek çok şeye, ölümle karşılaştıklarında pişmanlık duyacak olmaları ve “bir daha dünyaya gelsem böyle yapmazdım” düşüncesine varmaları “ikrar töreni” ile canlara anlatılmaktadır, öğretilmektedir. Böylece insanın son veda anındaki hesaplaşmasını önceden ikrar töreni ile yaşayan Aleviler, kendilerini yeniden doğmuş olarak kabul ederler ve bu olayı da “ikinci doğum” anlamına gelen “don değiştirmek” olarak adlandırırlar. Yola girmenin ön koşulu olan “ölmeden önce ölmek” (iradi olarak ölmek), Şah Hatayi tarafından şöyle dile getirilmiştir:
Dört kapı selâmın verip aldılar, Pirin huzuruna çekip yettiler; El ele, el Hakk’a olsun dediler, Henüz mâsum olup cihana geldim
Nefeslerde de belirtilen, Alevilikte yapılan ikrar töreninden sonra, yola girenlerin kendilerini yeniden doğmuş gibi hissetmeleridir.
Alevilikte yola giren kişi, kendisini tüm kötülüklerden, istenmeyen davranışlardan arındırmış sayılır. Bundan sonra geride kalan yaşamı boyunca pişmanlık duyacağı şeyleri yapmamaya çalışır, yani arındırılmış halde kalabilmek için çaba gösterir.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 7
Đkinci ölüm ise “biyolojik” ölüm’dür; Biyolojik ölüm, “beden dinlendirmek”, “Hakk’a yürümek”, “don değiştirmek”, “mekân değiştirmek” ve “canın tenden ayrılması” gibi terimlerle dile getirilmektedir.
Bu terimlerden “bedeni dinlendirmek”, “Hakk’a yürümek” ve “don değiştirmek” yeni bir durumun başlangıcı olduğu inanışından kaynaklanmaktadır.
(Ölürse tenler ölür, canlar ölesi değil. Yunus Emre).
Bedeni terk eden ruh (can), Hakk’dan (asl olandan) gelmiştir, Hakk’a (aslına) dönecektir. Bu nedenle, Hakk’a ulaşmak üzere can bedeni terk ederek “Hakk’a yürür“ denilmektedir. Yani ölüm/ölme, Hakk’a ulaşmak, öze yeniden kavuşmak, mevcut olduğun, geldiğin noktaya yeniden dönmektir:
Can bedenden ayrılacak Tütmez baca sönmez ocak Selam olsun kucak kucak Dostlar beni hatırlasın
(Aşık Veysel)
Alevilikte biyolojik ölümün “Hakk’a yeniden kavuşmak” olarak kabul görmesinin ana nedeni evrendeki bütün varlıkların aynı özden varolduğuna, yoktan var olamıyacağına, varken de yok olamıyacağına inanılmasındandır.
Alevi tasavvuf yapısındaki bu öğretiye göre, Đnsan-Evren-Hakk bir bütündür (vahdet-i vücûd veya vahdeti mevcut). Bundan dolayı evrendeki nesneler ve düşünceler Hakk’ın varlığından kaynaklanmaktadır ve bu durum (ölüm), varlığın (insanın) öze dönüşümü olmaktadır.
Hakk’a yürüyen “can’ın” aslında ölmediğine, öze (Hakk’a) geri döndüğü inanışına Alevi menkıbelerinde, deyişlerinde sıkça rastlanır. Bu tür şiirlere “devriye” denir.
“Aliyel Murteza’nın vasiyeti üzerine, cenazesini, evden almak üzere gelen kişiye verilir. Şah-ı Merdan’ın cenazesini sanduka (tabut) içinde devenin üzerine yükleyip, oradan uzaklaşan yüzü örtülü yabancıyı, oğulları gizlice takip ederler. Bir ara yüzündeki örtünün açılmasıyla, cenazeyi alıp götürenin de babaları olduğunu görürler”.
Yani bu düşünce de ölüm, aslında bir yok oluş değil, bir dönüşümdür. Bu söylence, birçok Alevi deyişine ve söylencesine de kaynaklık etmektedir.
Hatayi’nin, bu olayla ilgili dörtlüğü ise şöyledir:
Ali’dir cesetin kendisi yuyan Yuyup kefeniyle tabuta koyan Ali’dir devesin kendisi yeden Hakk ile Hakk olan Arslan Ali’dir.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 8
2. HASTA VE HASTALARI ZĐYARET
Alevi inancında yer alan “canlar”, “can” kavramı ile tanımlanan tanıdıkları, sevdikleri kişinin iyi gününde
yanında oldukları gibi, zor günlerinde de yanında olmaya çalışırlar. Bir “can” hasta olup sağlığını yitirdiği
günlerde, onu teselli eden ve yalnız bırakmayanlar, diğer “canlar” dır.
Hastalık döneminde kişinin yaşam anlayışı da değişmiştir ve kendisini ziyaret edecek dostlarını ve
akrabalarını beklemektedir. Çünkü bu dönemde acısını paylaşacak, kendisine moral verecek tatlı sözler,
hasta için önem taşır. Bu nedenle sağlığı bozulan “can’ı”, mümkün olduğunca topluluk üyeleri yalnız
bırakmamaya çalışırlar.
Hastanın akrabaları, dostları, komşuları ve diğer yakınları, hastanın maddi ve manevi durumu göz önünde
bulundurularak yardım yapar. Hasta ziyaretine gidenler, bir şeye ihtiyacı olup olmadığını sık sık sorarlar.
Hasta ve müşkül durumda olan cana veya aile bireylerine yardım ve dayanışma teklifini yaparken çok
dikkatli davranılmalıdır. Onurlarını incitip, onları bireysel olarak üzecek veya toplumun diğer fertleri
karşısında yardıma muhtaç olduklarını gösterecek davranışlardan sakınmalıyız. Bunlar yapıldıktan sonra
hasta yanından ayrılırlar.
Burada asıl amacın insanlar arasında inançsal ve kültürel bağların kopmadan gelecek nesillerimize
aktarmak, dolayısıylada hasta olan canımıza hem moral hem de manevi katkı sunmaktır.
Gülbenk, (Dua)
Bismişah Allah Allah,
Hakk-Muhammed-Ali, Pirimiz üstâdımız Hünkâr Hacı Bektaşi Veli dertlerimize
derman, hastalarımıza şifa, borçlarımıza eda, gönüllerimize nur ve iman
eyleye!
Hanelerimizde yürek ferahlığı, gönüllerimizde dost sıcaklığı eksik olmaya!
Acısı olanın acısı dine, mutluluğu sevinci olanın sevgisi bin ola! Fatımâ
Anamızın şefaatına nail ola!
Yarabbi, bu canın ızdırabını giderip vücûduna sağlık şifa ver, acı ve kederlerini
yok eyle!
Dâr olduk, didar gördük. Teslimi rıza kıldık. Birbirimize yâr olduk.
Nur-u Nebi, keremi Ali, gülbengi Hünkar Hacı Bektaşi Veli
Gerçek erenler demine Hüü Mümüne ya Ali.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 9
3. HAKK’A YÜRÜME / RUHUN TESLĐM EDĐLMESĐ
HAKK DÖŞEĞĐNDEKĐ CANA KARŞI GÖREVLER
3.1. Su Vermek
Ruhunu teslim etmek üzere olan cana, ölüme ait belirtilerin (örneğin, nefes almada aşırı güçlükler, belleğin
yitirilmesi, hareketlerdeki ani ve kontrolsüz değişiklikler vb.) görülmesi durumunda, ağzına az miktarda su
verilir. Zaten Hakk döşeğindeki cana, sürekli olarak belirli aralıklarla su verilir ya da su içemeyecek
durumda ise, dudakları bir bez ile ıslatılır.
Alevi inanışında ruhunu teslim etmek üzere olan canın, yatarken herhangi bir yöne doğru çevrileceğine ya
da belli bir biçimde yatırılacağına ilişkin hiçbir yazılı veya sözlü kayıt bulunmamaktadır.
Hakk’a yürümek üzere olan can’ın yanında, dinsel bilgi sahibi (Dede, Ana, Baba, Mürşid, Rehber vb. gibi)
kişi tarafından, üç kez salâvat getirilir veya Tevhid okunur.
Ruhunu teslim etmek üzere olan canın bunu tekrar etmesi için kesinlikle ısrar edilmez. Hastanın durumu
bunları söylemeye uygun değilse, yalnızca “Hakk” sözü telkin edilir. Ayrıca, ruhunu teslim etmek üzere olan
canın yanında çok hafif sesle “düvazimam” okunabilmektedir. Çoğunlukla ruhunu teslim etmek üzere olan
canın yanına aile bireyleri ve onun en çok sevdiği arkadaşları alınmaktadır.
Dede/Ana veya bu görevi yapan kişi, Hakk’a yürümek üzere olan canın yanında bildiği gülbenkleri sessizce
okur.
“Hakk la ilahe Đllallah, Hakk birsin Muhammed’e Resulullah, Aliyyun
Veliyullah, Ehlibeyti Keremullah, mürşid-i Kâmilullah, şefaat kıl ya Resullullah”
Bismi Şah Allah Allah,
Yüce yaradan bütün Evliyaların ve Embiyaların aziz hatırı için, yüzü sana dönük,
darda olan canlardan himmetini esirgemeyesin.
Sen keremkanisin, kerem ve lütfunu sana sığınan kullarından esirgemeyesin.
Kusur ve eksiklerimizi derğahında kabul eyleyesin. Cümle canları azap
ıstıraptan uzak eyleyesin.
Dil bizden nefes Hz. Pirden ola
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 10
3.1. Vedalaşmak / Helâllaşmak
Durumu ağırlaşan hastanın hısım, akrabaları ve müsahibinin yanı başında bulunmaları ve helâlleşmeleri
uygundur.
Pervaneyi aşk oduna yandıran
Mürvet Şah-ı Merdan sana sığındım
Dalga vurup deryaları coşturan
Mürvet Şah-ı Merdan sana sığındım
Mansur’u berdar eyleyip astıran
Çekip Zülfükâr’ı taşı kestiren
Miraçta Habib’e nişan gösteren
Mürvet Şah-ı Merdan sana sığındım
Fani imiş şu dünyanın ötesi
Söylerim sözümü varmı hatası
Şah Hasanla Hüseyinin atası
Mürvet Şah-ı Merdan sana sığındım
Zindanda Zeynel’in baçını veren
Muhammet Bakır’ın gönlüne giren
Mahrum kalmaz dergâhına yüz süren
Mürvet Şah-ı Merdan sana sığındım
Caferi Sadık’sın Musa Rıza’sın
Mümüne ikrar münafıka cezasın
Sahibil evliya sefri hüdasın
Mürvet Şah-ı Merdan sana sığındım
Taki Naki her dertlere devasın
Đmam Hasan Asker Şerif ligasın
Muhammet Mehdi’sin Şah evliyasın
Mürvet Şah-ı Merdan sana sığındım
Şah Hatayim ziyan etmez kârından
Her kula bir sevda vermiş serinden
Sırattan mizandan mahşer yerinden
Mürvet Şah-ı Merdan sana sığındım
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 11
Dünü günü hata etmek işimiz
Tövbe günahımıza estağfurullah
Muhammed Ali´ye bağlı başımız
Tövbe günahımıza estağfurullah
Hasan Hüseyin’im balkın nur ise
Đmam Zeynel sır içinde sır ise
Özümüzde benlik kibir var ise
Tövbe günahımıza estağfurullah
Muhammed Bakır’ın izinde olmak
Yükünü Cafer’in ilminden tutmak
Layık mıdır hatır gönüller yıkmak
Tövbe günahımıza estağfurullah
Musa Kazım Rıza katınca maya
Taki Naki emeğimizi vermesin zaya
Dünü günü yaptığımız suçlara
Tövbe günahımıza estağfurullah
Hasan al Asker’in güllerin bite
Mehdi gönlümüzün gamını ata
Leyli nahar yaptığımız koy gıybete
Tövbe günahımıza estağfurullah
Şah Hatayim eder Bağdat’la basra
Biz kaldık şimdi böyle bir asra
Sen kerem kanisin kalma kusura
Tövbe günahımıza estağfurullah
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 12
4. BĐR CAN HAKK’A YÜRÜDÜĞÜNDE YAPILACAK ĐLK ĐŞLEMLER
Hasta kişi “Hakk’a yürüdüğünde”, Dede/Ana veya görevi üstlenmiş bir er/bacı tarafından ruhunu teslim
eden kişinin gözleri açıksa “Hakk-Muhammed-Ali şefaatinden Mahrum eyleme” der ve salâvat
getirerek kapatılır. Ağzı açıksa, çenesine enli bir bez, mendil ya da tülbent çekilip ağzı kapatılarak başından
bağlanır.
Bir can “Hakk’a yürüdüğünde” üzerinden elbiseleri (yalnızca iç çamaşırları üzerinde bırakılarak) çıkartılarak
bir çarşafa konur ve bir tarafa kaldırılır. Bu giysiler bazı yörelerde kabire konur veya giydirilir bazı yörelerde
de fakirlere verilir. Mefta yere uzatılır yani “Rahat Döşeğe/Hak Döşeği” ne bırakılır ve elleri göğsünde
birleştirilir ya da elleri düzgün bir şekilde yanlarına uzatılır. Sonra her iki ayak baş parmakları bir bezle
birbirine bağlanır. Bedenin “dar” duruşu alması sağlanır!
Bu işlemlerden sonra Hakk’a yürüyen canın üzeri boylu boyunca temiz bir çarşaf ya da örtüyle örtülür.
Başucunda üç adet mum yakılır. Yaşlı ve olgun insanlar cenazenin olduğu evde kalırlar ve ev halkına
yardım ederler.
Alevilikte bu işlem sırasında Dede/Ana/er/bacı çağrılır. Çağrılan kişi Hakk’a yürüyen canın göğüs hizasında
veya başucunda durarak Hakk’a yürüyen canın ruhuna gülbeng okur. Asağıdaki gülbenklerden birini
okuyabilirsiniz.
Gülbenk 1
Bismişah Allah Allah
<<.....>> Hatun bacı ile <<.....>> Kardeşimizin oğulları/kızları sevgili <<.....>> can.
Sen <<.....>> gün önce aramızdan ayrılıp Hakk’a yürüdün... Hepimizi ağır acılara gark eyledin!.. Ve
cemaline.. bizi hasret bıraktın... Hakk`ın rahmetine ulaştın...
Hakk’ın yarattığı her can akibet bir gün tekrar Hakk’a dönecektir...
Şimdi sen Hakk divanına vardın.
Ey <<.....>> Can, sen, Hakk-Muammed-Ali Yolu’nun bendesisin...
Gerçek velilerin, evliyaların, embiyaların, erenlerin Dâr-ı Divanı’nda yüzün ak, özün pâk ola...
Mürşidine, Pirine, Rehberine hüsn-i rızan ile olan ikrar ve itikadın sana Hakk katında yardımcı ola...
Aliy-el Murtaza Divanı’nda ikrar ile imanın makbul ola, kabul göre...
Bedenin bizden ayrılsa bile “ruhun bizlerle birlikte”
Özümüzde Aşk-ı Niyaz’la seni gönül sevgimizle hatıralarda anacağız...
Bar-i Hûda Aşk-ı Niyazı’yla temennamız.. Ehli Beyt Katarı’ndan.. Didarı’ndan mahrum
olmayasın...
Hizmet bizden, şefaat Şah-ı Merdan Ali’den ola!
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 13
Gülbenk (Dua) 2
Bismişah Allah Allah,
Bu Evreni yaratan Yüce Hakk Đnsani kendi nurundan yarattın.
Hakk’dan gelip yine Hakk’a döneceksiniz emrini yerine getiren bu canımızın ruhunu şad, mekânını nur
eyle ya rabbim.
Muhammed Mustafa ve Ehlibeyti’nin, Şah-ı Velayet Ali yel Mürteza’nın hakkı için rahmetini ve marifetini
günden güne artır, Yarabbi…
Adem-i Safiullah, Nuh-u Nebiullah, Đbrahim-i Halilullah, Đsmail-i Teslimullah, Musa-i Keremullah, Đsa-i
Ruhullah, Muhammed-i Habibullah, Aliyyun Veliyullah yüzü suyu hürmetine Hakk’a göçen bu canın
suçlarını bağışla, kabrini nur, ruhunu şad eyle! Đsmini saydığımız ve sayamadığımız velilerin, erenlerin,
evliyaların yüzü suyu hürmetine, bilerek veya bilmeyerek yaptığı günahlarını sen bağışlayasın ya rabbi!
Üçler’in, Beşler’in, Yediler’in, On iki Đmamlar’ın, On dört Masum-u Paklar’ın, On Yedi Kemerbestler’in,
Kırklar’ın hayır himmetlerini üzerinden eksik etme ya Rabbi! Hakk-Muhammed-Ali diyen canları Hatice-i
Kibriya, Fatımat-ül Zehra yüzü suyu hürmetine, kabir azabına uğratma ya Rabbi!
Geride kalan ev halkına akraba ve yakınlarına uzun ömürler tükenmez sabırlar ihsan eyle ya Rabbi! Gerçeğe Hüü, mümine ya Ali…
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 14
5. HAKK’A YÜRÜDÜKTEN SONRA YAPILACAK ĐŞLER 5.1. Hakk’a yürümenin duyurulması Hakk’a yürüme olayının ardından ev sahiplerine yardım amacıyla ve cenazenin çabuk kaldırılması için ve de
cenaze ibadetinin kalabalık bir topluluk tarafından yapılmasını sağlamak amacıyla Hakk’a Yürüme haberi,
Hakk’a yürüyenin sevenlerine ve Alevi Kültür Merkezine hemen duyurulur. Alevi Kültür Merkezlerimiz Aileyle
irtibata geçip gelen misafirleri Cem evlerinde ağırlamalı, Hakk’a Yürüme Erkânı Cem Evinden yapılmalı.
5.2. Hakk’a yürüyen canın yıkamaya götürülmesi Mefta, Hakk Döşeğinden alınarak “teneşir” denilen ve yüksekliği 60-70 cm kadar olan bir yere yatırılır.
Hakk’a yürüyen teneşire götürülürken Dede, Ana veya bu konuda görevli olan kişi bildiği bir Gülbenk yada
şu duayı okur:
Ve Dede, Ana veya bu konuda görevli olan olan kişi söyle devam eder:
Hakk’a yürüyen canın bedeninin yıkanacağı yer kapalı veya örtülü olmalı. Teneşirin etrafı güzel kokulu bir
nesne ile tütsülenir. Hakk’a göçen can yıkanırken fazla kimsenin bulunmasına izin verilmez. Hakk’a göçen
canın göbeğinden (kadınlarda göğsünden) dizlerine kadar “edeb” yeri iki kat ya da kalın bir örtü ile
örtülülerek, elbiseleri tamamen çıkarılır. Bu bezin kalın ya da iki kat örtülmesinin sebebi vücûdun “edeb”
yerlerini göstermemesi amaçlıdır. Yardımcı yıkayıcılardan biri su döker, diğeri sağa, sola çevirmek için
yardım eder, görevli olan da yıkar.
Bu hazırlıktan sonra yıkayıcı “Bismi Şah” deyip, yıkama için niyet eder ve şu sözleri söyler:
“Şimdi dünya günlerin sonunda ahiret günlerinin başında yönünü Hakk’a çevirdin.
Hakk’ın hükmü yürüdü. Hakk seni ulu bir menzile erdirsin. Hakk erenlerin katarına,
darına, didarına nail eylesin.
Gerçeğe hü… mümine ya Ali.”
“Ber Cemal-i Muhammed, kemali Đmam Hasan Đmam Hüseyin, Ali’yi Pir bilene verelim Candan salâvat. ”
Allahümme salli ala seyyidine Muhammed ve ala Ali seyyidina Muhammed.
Hakk’la ilahe illallah, Hakk birsin
Muhammed’en resulullah, Aliyün
Veliyüllah, Ehli Beyt’i Keremullah, Mürşidi Kâmilullah şefaat kıl ya Resullah.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 15
Yıkama bitinceye kadar
diye, Hakk’a yürüyen canın hatalarının affı için dua edilir, “Hakk-Muhammed-Ali” ve “Oniki
Đmamlar”’ın isimleri anılır.
5.3. Hakk’a yürüyen canın bedeninin yıkanması
Hakk’a yürüyen can kadınsa kadın, erkekse erkek yıkar; orada hazır ise kendi mürşidi, yoksa piri, yoksa
rehberi, bunlar yoksa cemevinin Dede/Anası veya görevlisi bu işi üstlenir. Cenaze yıkayan kişi
bulunmuyorsa, eşler biribirini, kız annesini, oğlan babasını, veya anne kızını, baba oğlunu yıkayabilir.
Yıkayıcının yanında, Hakk’a yürüyen can erkek ise erkek müsahibi, kadın ise bayan müsahibi su dökmek ve
sağa sola çevirmek için yardımcı olmalıdırlar. Hakk’a yürüyen canın müsahibi yoksa ya da o anda orada
bulunmuyorsa, bilen birileri yardımcı olmalıdırlar.
Yıkayan kişi, yıkamaya başlamadan önce, evvela yukarıda belirtiğimiz niyeti söyler. Sonra, Hakk’a yürüyen
canın bedeni üzerine atılan örtü alınır, iki kat ya da kalın bir “stil bezi” ile, erkekse göbekten diz kapağına
kadar, kadınsa göğsünden diz kapağına kadar örtülür.
Yıkayıcı yanında dört çift eldiven ve dört tane sünger bulundurur. Bismişah çekerek evvela edep yerlerini
yıkar. Şayet herhangi bir akıntı var ise bir pamuk ya da bezle tıkar. Yardımcılarının yardımıyla, Hakk’a
yürüyen canın bedenin üst gövdesini oturur duruma getirilir. Karnını sıvazlıyarak içindeki havanın çıkmasını
sağlar. Tekrar uzatılır ve edep yerlerinin son temizliği tamamlanır. Yıkama esnasında akıntı olmamasına
karşı tedbir olarak öncelikle bu işlem yapılmalıdır.
Eldiven ve sünger (temizlik bezi) değiştirilerek, evvela başı, yüzü yıkanır. Sonra vücûdunun üst kısmından
başlayarak, belden yukarı bedeni sağdan, sola olmak üzere kolları, elleri üçer defa itina ile yıkanır. Her su
dökülürken “Hakk-Muhammed-Ali, On Đki Đmamların ve Erenlerin” isimleri zikredilir.
Eldiven ve sünger (temizlik bezi) değiştirilerek, belden aşağı bacakları ve ayakları üçer defa itina ile yıkanır.
“Ey esirgeyen, bağışlayan Allahım! Yargılamanı dilerim”
“Hakk’tan geldik, yine Hakk’a döneceğiz.”
NĐYET GÜLBENGĐ
Yarabbi, şu an yönünü sana çevirmiş Hakk’a yürüyen bu canın bedenini rızan için
dünya kirlerinden yıkayıp temizlemeye niyet ettim. Eksiğim, noksanım olursa sen af
edicisin, af eyle!
“Hakk‘tan geldik, Hakk‘a gidiyoruz. Mürşidimiz Muhammed, Pirimiz Đmam Ali, Ehl-i
beyt‘in yüzü suyu hürmetine sana dönen bu candan sefatini esirgemiyesin
Dualarımızı kabul eyleyesin.
Gerceğe Hüü.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 16
Eldiven ve sünger (temizlik bezi) değiştirilerek, yenileri ile evvela ağzına, Hakk-Muhammed-Ali aşkına,
üçer defa ıslatılmış sünger ile su verilir. Sonra sağ eline, sonra sol eline, dirsekten aşağı üç defa su dökülür.
Sağ ve sol ayağına, diz kapağından aşağı, üç defa su dökülerek Hakk’a yürüyen canın yıkama işlemi
tamamlanır.
Hakk’a yürüyen canın bedenini yıkıyan can ellerini kaldırarak şu duayı okur:
Bu aşamadan sonra ailenin müsahibi varsa öncelikle müsahibinden başlamak üzere en yakın akraba, dost,
arkadaş, komşular sırası ile meftayı ziyaret eder , helâllık suyu dökerler. Helâllik suyu dökerken “Hakk-
Muhammed-Ali” diyerek başından başlar, ayaklarına doğru dökerler.
Böylece Hakk’a yürüyen canın bedeninin yıkanması tamamlanmış olur.
Yıkama bittikten sonra, Hakk’a yürüyen canın bedeni iki temiz büyük havlu ile, biri göbekten yukarı, biri
göbekten aşağı, başı da ayrı bir küçük havlu ile, itina ile kurutulmalıdır.
Özellikle çok şiş olan, el vurulamayacak durumda olan cenazeler yıkanmaz, sadece vücûduna su dökülür.
Tarafik kazalarında, yangınlarda ölenlerin naaşları, çürümüş ve yıkamadan dolayı dağılabilecek cesetler ile
bedeninin çoğu mevcut olmayanlar yıkanmadan kefene sarılır ve toprağa verilir.
5.4. Hakk’a yürüyen canın bedeninin kefenlenmesi
Erkek kefeni üç parçadır. Ahiret gömleği, eteklik ve sargıdan oluşur. Kadın kefeni ise 5 parçadır. Gömlek,
eteklik, sargıya ilaveten baş bezi ve göğüs bezi bulunur.
Cenazenin sarılacağı yere, önceden hazırlanan 15 cm eninde 150 cm uzunluğunda kefenin açılmaması için
üç adet bağlama bezi (ayaklarına‚ beline ve boynuna gelecek şekilde) önceden yerleştirilir. Eğer tabut var
ise, bu bezler tabut içerisine de açılabilir. Hakk’a yürüyen canın bedeni kefenlendikten sonra, kesilen bu
bağlardan biri omuzlarından, biri kalçasından, biri de ayaklarından bağlanır ki, taşımada kolaylık olsun.
Hakk’a yürüyen canın bedeni mezara indirildikten sonra bu bağlar çözülür.
Bu bağlama bezlerinin (bağlar) üzerine sargı denilen (en uzun bez) kefen serilir. Sargı Hakk’a yürüyen
canın bedenin boyundan 60-70 cm uzun kesilmelidir ki meftanın baş ve ayak uçlarına düğüm vurulabilsin.
Sargının üzerine de eteklik serilir ve sonra Ahiret gömleği (yakasız gömlek) işlemine geçilir. Eteklik,
Hak’ka yürüyen canın bedeninin boyu uzunluğunda ayak uçlarını kapatacak şekilde kesilmelidir.
Bütün vucûd baştan ayağa kadar örtülmelidir. Ahiret gömleğin uzunluğu, cenazenin boynundan diz
kapaklarını geçecek şekilde, iki katlı olarak kesilir. Kesilen parçanın ortasında, cenazenin başı rahat
geçeçeği şekilde açılır. Açılan kısım baş tarafa gelecek şekilde etekliğin üzerine serilir. Bir katı baş ucunda
Ya Rabbi, Hakk’a yürüyen canın bedenini yıkadık. Senin rahmet deryandan Hakk’a
yürümüş cana lütufta bulun, kendisini temiz kabul et. Günahlarını af eyle. Eksiğimizi
bağışla yarabbi.
Bizim yıkama sevabımızı da, hem Hakk’a yürüyen canın hanesine kabul eyle; hem de daha önce Hakk’a kavuşmuş canlarımızın ruhunu nur eyle.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 17
toplanır, bir katı ise cenazenin altına serilir. Hak’ka yürüyen canın bedeni Ahiret gömleğinin içine
yerleştirildikten sonra, başı açılan bölüme denk gelecek şekilde, başından geçirilir ve cenazenin üzerine
örtülür. Ondan sonra Hak’ka yürüyen canın bedenine eteklik sarılır.
Son olarak sargı bezi yani uzun kefen her iki taraftan vücûdu iyice saracak , baş ve ayaklar görünmeyecek
şekilde sarılır. Baş ve ayak uçlarından ve belinden bağlanır. Taşımak için kesilen bağlar düğümü rahat
açılacak şekilde düğümlenlenir ve bu bağlar mevta kabire konulduğunda çözülür. Hakk’a yürüyen can kadın
olursa, kefen bezinden bir baş bir de göğüs bezi kesilir. Sargının baş ve ayak uçları düğümlenmeden önce,
biri başına sarılır, biri de göğsünün üstüne atılır. Böylece kefenlenmesi tamamlanan cenaze tabuta konur,
helâllığın alınacağı yere götürülerek Hakk’a Yürüme Erkânı yapılır.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 18
6. HELÂLLIK ALINMASI
Helâllık evinin önünde alındığı gibi cenaze ibadetinin yapıldığı yerde de alınabilinir. Yakında bir cemevi
varsa bu cemevinde yapılmalıdır. Helâllık alınacak alana “Helâllık Meydanı” da denir. Bu, yakınlarının ve
komşularının rızasını almak demektir. Alevi inancında her ibadette rızalık alınması gerekmektedir.
Hakk’a yürüyen bir can için de ibadete katılan canlardan rızalık alınır. Rızalık alırken diğer canlar cemlerde
olduğu gibi yarım ay biçiminde saf olurlar, “dar duruşuna” geçerler. [Saygın bir şekilde eller yanda da
durulabilir-saygı duruşu].
Hakk’a yürüyen can erkânda, dar meydanında canlarla dedenin arasında bulunmalıdır.
Dede-Ana /Baba ya da bu konuda görevli olan kişi, cemali canlara dönük, topluma bir konuşma yapar
[ölümle ilgili bir hatırlatmada bulunur].
Genc Abdal’dan:
Fırsat elde iken bir amel kazan
Gül cemalin bir gün solsa gerektir.
Zevkine aldanma tapma dünyaya
Dünya malı burda kalsa gerektir
Yarın Hakk’ın divanına varılır
Rüz-u mahşer günü sual sorulur
Günahın tartarlar mizan kurulur
Anda haklı hakkın alsa gerektir
Genç Abdal´ım Hakk´a yakın olana
Đtikatı bütün sadık olana
Hakikatta Hakk´a aşık olana
Divanda şefaat olsa gerektir
Cahil bildiğinden hiç geri kalmaz
Bin nasihat etsen bir pula almaz
Kişinin ettiği yanına kalmaz
Herkes ettiğini bulsa gerektir
Bana böyle geldi mevlâdan hitap
Dil tutulur ol dem verilmez cevap
Kimine lütf olur kimine azab
Cennet tamı haktır dolsa gerektir
Dünya benim diye gögsünü germe
Dünya kadar malın olsa ne fayda
Söyleyen dillerin söylemez olur
Bülbül gibi dilin olsa ne fayda
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 19
Canlar,
<<.....>> oğlu / kızı <<.....>> canımız bugün aramızdan ayrılıp beşeri dünyadan Hakk dünyaya yürüyen
kervana katılmış, aramızdan ayrılıyor.
Hakk’a yürüyen canımız doğdu, yedi içti, ağlayıp güldü, ekti biçti, dünya üzerinde bir çok şeylerle karşılaştı.
Bu canımız hal diliyle bizlerden dilediği tek şey, onun huzurunda kendisine vereceğimiz gönül rızalığıdır.
Đşte burada kendisi hal diliyle bizlere şöyle sesleniyor:
Tenim teneşirde, canım Hakk yolunda. Bu dünyada, beşeriyet aleminde ömür sürdük, yedik-
içtik, konduk-göçtük. Emir Hakk’tan geldi. Bir içim suyun, bir lokmanın, yedi adım yolun hakkı
var.
Dili dönmeyen bu canımız cümle sevenlerinin ve dostlarının huzurundadır.
Canlar!
Bu canımız dönüşü olmayan bir yolculuğa çıkıyor, ama yakınları aramızda!
Hakkını vermeye, döktüğünü doldurmaya, yıktığını kaldırmaya, dost gönlünü hoş kılmaya
hazırlar. Hakkı olan, ağrınmış, incinmiş, gücenmiş kimseler varsa, dile gelsin, hakkını istesin!
Canlar!
Đnsanların hayatı sadece bir bakıştan ibaretmiş gibi geçip gidiyor. Hakk’tan geldik yine Hakk’a
döneceğiz. Hakk’tan ve hakikattan başka sığınılacak yer yoktur.
Hakk’a sığınma umudu sadece darda ve zorda olmamalıdır. Đnsanoğlu her an ve her yerde,
inandığı varı vareden varlığı kabul ederek gönlünde, özünde, benliğinde yaşatmalıdır.
Fırsat elden gitmeden, gaflet perdesi açılmadan, zamanı fırsat bilmeli.
En önemli olan şey doğmak ve ölmek arasındaki zaman diliminde yolunu, edebini, erkânını,
ikrarını, itikat ve inancını insanca ve özgürce yaşamasını bilmek ve böylece üzerinde
yaşadığımız bu fani dünyadan göçtükten sonra bu kubbede hoş bir seda ve insanlığa yararlı bir eser bırakarak, Hakk’ın huzuruna alın akı ile çıkmaktır.
Pirimiz Hünkar Hacı Bektaş Veli buyurur ki:
Canlar, bacılar, dostlar,
Hakk-Muhammed-Ali’ye talip olanlar, ermek isteyen safaya, salâvat versin Muhammed
Mustafa’ya. Allahümme salli ala seyyidine Muhammed ve ala Ali seyyidina Muhammed.
Hakk’la ilahe illallah, Hakk birsin Muhammed’e resulullah. Aliyün Veliyüllah, Ehli Beyt’i Keremullah, mürşidi Kâmilullah, şefaat kıl ya Resulullah
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 20
Canlar!
Aramızdan ayrılıp ebedi mekânı olan Hakk’ın huzuruna giden bu canımız bizlerin dualarına ve gönül
rızalığına, hakikat meydanına geldiğinde hayırlı amellere ihtiyaç duyar.
Canlar!
Hakk’a yürüyen bu candan ağrınmış, incinmiş, gücenmiş, dargın, kırgın, alacaklı, verecekli her kim varsa
dile gelsin, hakkı olan Hakk aşkına hakkını talep etsin.
Teni türab ruhu azad olacak, Darül faniden darül bakiye Hakk’ın huzuruna gidecek bu canımız üzerinde
hakkınız varsa hakkınızı helâl ediyor musunuz?
Canlar!
Hakk’ı hakikatı özünde gören, En-el Hakk diyen ve şimdi Hakk’a yürüyen bu yol eri (kadınsa bacısı) sizin
içinizde yedi-içti, kondu-göçtü, sizler ile beraber yaşadı. O şimdi Hakk Dünya’ya göçüyor, biz nahak
dünyadayız, bu canın üzerinde maddi veya manevi bir hakkınız varsa helâl ediyor musunuz ?
3 KEZ TEKRAR EDĐLĐR!
Helâl olsun diyen dillerden Hak-Muhammed-Ali razı olsun!”.
der, şu gülbengi verir:
“Benim üç iyi dostum vardır.
Ben ölünce birisi evde kalır, birisi yolda kalır, birisi benimle birlikte gelir.
Evde kalan malımdır, yolda kalan ailem ve yakınlarımdır. Benimle birlikte gelen ise, iyiliklerimdir”.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 21
Not: Eğer Cenaze ibadeti yapılacaksa , niyet edilerek cenaze ibadetine devam edilir. Yıkanmış ise
Türkiye’ye gönderilecek ise, sadece helâllık alınır.
“Bismişah Allah Allah,
Hakk’a kavuşmuş bu canımızı, gelmiş geçmiş erenlerin, evliyaların yüzü suyu hürmetine, dünya kirlerinden arındır ya Rabbim.
Yüce Allah’ım, Rahman ve Rahim olan ismin hakkı için, yönünü sana çevirmiş bu canı Muhammed Mustafa’nın şefâatine nail eyle! Ehli Beyt’in Dârından, katarından, didârından ayırma!
Ali’yel Mürteza’nın yüzü suyu hürmetine, Hakk’a yürüyen bu canın Ruhunu şad, toprağını bol eyle ya Rabbim!
Ey bütün alemlerin yücesi olan Allah’ım,
Hatice-tül Kibriya, Fatimat-ül Zöhre hakkı için, bilerek, bilmeyerek yaptığı kusurlarını af eylesin!
Đmam Hasan, Đmam Hüseyin hakkı için, menzilini mübarek, ruhunu şad eyleyesin!
Đmam Zeynel hakkı için, Ruhunu ilahi nurunla nurlandır, şefâatınla mükâfatlandir
Đmam Bakır hakkı için, kötülüklerini iyiliğe tebdil et!
Đmam Cafer’in ilmi hakkı için, sana karşı yaptığı her hangi bir isyanı varsa, sen af eyle!
Đmam Musa-ı Kazım hakkı için, büyüğüne, küçüğüne karşı, bilerek bilmiyerek, bir haksızlık yapmış ise, sen bağışlayıcısın bağışla ya Rabbim!
Đmam Rıza, Muhammed Taki, Ali’yel el Naki yüzü suyu hürmetine, kapısına, komşusuna bir kötülüğü dokunmuş ise, sen af eyle ya Rabbim.
Đmam Hasan al Askeri, Mehti sahibi zaman yüzü suyu hürmetine, tekrar inanmış iman sahibi, Ehli Beyt bendesi olarak Ruh’una hayat ver ya Rabbim.
Hünkâr Hacı Bektaş Veli’nin hürmetine, ona ihsanını artır.
Bütün Evrene hüküm eden yüce Allahım, okuduğumuz bu gülbenkleri insanlık uğruna canlarını feda eden bütün şehitlerimizin, Erenlerin, Evliyaların, Aşıkların, Sadık’ların, Derviş’lerin ruhlarına bağışlıyoruz, sen huzuru makamında kabul eyle.
Bütün bu saydığımız veya sayamadığımız, Veli’lerin, Nebi’lerin, Erenlerin, Evliyaların yüzü suyu hürmetine, verdiğimiz gülbenkleri kabul eyle, emeklerimizi boşa verme ya Rabbim.
Ya Hakk, burada bulunan bütün canların geçmişlerine rahmet eyle. Hepimiz bu halle hallendiğimizde; Rabbim Allah, Peygamberim Hazret-i Muhammed, rehberim Aliyyel Mürteza diyerek ömrümüzü tamamlamayı nasip eyle!
Hakk’ın huzurunda, Ulu divanda, sorgu gününde erenler yardımcımız ola!
Dem-i Ali, sırr-ı Nebi, Pirimiz ustâdımız Hünkar Hacı Bektaş Veli, Kerem-i evliya, gerçekler demine hü mü’mine Ya Ali...
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 22
7. HAKK’A YÜRÜME ERKÂNININ YAPILMASI
“Ölüm, ne babayı bırakır ve ne de evladı alıkor. O öyle bir geçittir ki, herkes oradan geçmeye mecburdur”. Hz. Ali
Hakk’a yürüyen her “can” için (kadın-erkek-çocuk) toprağa verilmeden önce Hakk’a Yürüme Erkânı yapılır.
Hakk’a Yürüme Erkânı ayakta, Allah rızası için ve dört bölümde yapılır:
1. Tehvit; Hakk’ın birliği
2. Gelmiş geçmiş bütün peygamberlere, ahır zaman peygamberi Muhammed Musatafa’ya
inanma
3. Ehli Beyte ve On Đki imamlar aşkına Salâvat
4. Meyit için gülbenk, selâmlama olmak üzere 4 bölümden oluşur
Cenazenin erkek, kadın veya çocuk oluşuna göre “niyet” yapılır ve eller bağlanır.
Yapılması gereken davranışları Dede/Ana veya bu konuda görevli olan ve cemaatin önünde yer alan kişi
sesli dile getirir, cemaat sessiz kalır. Kefene sarılmış, tabutlanmış cenazenin başı kıble tarafına gelecek
şekilde konulur. Canlar cenazenin etrafında yarım ay biçiminde toplanırlar. Dede cenazenin öbür tarafında,
canları karşısına alacak şekilde durur.
Dede veya bu konuda görevli olan kişi:
“Ey Canlar, Meydan olalım. Hakk’a Yürüme Erkânı’mız dört bölümde ve ayakta yapılır. Canlar, Niyet ettik Hakk için Salat‘a, Muhammed Mustafa ve Ehl-i Beyt için salâvata, Hakk’a yürüyen can için duaya, Durduk divana, Uyduk On iki imama.. ”
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 23
1. Tehvit: Allahın birliği.(Allahım Büyüksün)
“Hakk birdir, Muhammed Mustafa Hakk’ın elçisidir ve Aliyyel - Mürteza Hakk’ın Velisi’dir”.
Ey yüce Allahım, senin kudretin sonsuzdur. Sen mürvetkânisin, sayısız alemleri yaratan
sensin. Cümle canlar nihayetinde sana döneceklerdir, şefâatkani olan sensin. Erler, Evliyalar,
Enbiyalar yüzü suyu hürmetine,yönünü sana dönmüş, sana gelen bu canın kusurlarını bağışla
ruhunu şad eyle Yarabbim!
2. Gelmiş geçmiş bütün peygamberlere ve ahir zaman peygamberi Muhammed Musatafa’ya
inanmak
Allahım Büyüksün
“Hakk birdir, Muhammed Mustafa Hakk’ın elçisidir ve Aliyyel - Mürteza Hakk’ın Velisi’dir.”
Bütün Nebiler Hakkı için, Hz Adem-den Muhammed Mustafa’ya kadar gelmiş geçmiş 124 bin
Nebi, 4 Kitâbın yüzü suyu hürmetine her iki cihanda mekânlarımızı nurlandır!
3. Ya Ehli Beyt, Ya Oniki Đmamlar
Allahım Büyüksün
Yüce Allahım, senin mübarek kıldığın Ehli Beyt’ine salat ve selâm olsun. Onların nurunu
ilahi nurunla nurlandır.
Dualarımızı Ehli Beyt’in yüzü suyu hürmetine dergahı izzetinde kabul eyle. Bizleri Ehli Beyt’in
katarından didarından ayırma.
On iki imamlar hakkı için, Kırklar hakkı için, Ehli Beyte ikrar verenler için sana dönen bu
canımızın kusur ve eksiklerini sen bağışla yarabbi.. ”
4. Ey Can..
Allahım Büyüksün
“Hakk birdir, Muhammed Mustafa Hakk’ın elçisidir ve Aliyyel - Mürteza Hakk’ın Velisi’dir.
Đnsanların akibeti Hakk’a yürümektir. Sana bu yolculuğunda Hakk’ı zikreden dervişler için,
Hakk’a gönül veren aşıklar için, Hakk-Muhammed-Ali isminin geçtiği gülbenkler için, evliyalar
ve enbiyalar için..
Hakk’ı dilinden düşürmeyen bütün canların için.. Hakk-Muhammed-Ali yardımcın.. toprağın
bol olsun..
Ya Hakk, şüphe yokki sen Rahman ve Rahimsin, ”
der, sağ tarafına selâm verir:
“Selâm olsun Hakk´ın birliğine varanlara”
bu esnada sağ el aşağıya sarkıtılır.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 24
Sonra sol tarafına selâm verir:
“Selâm olsun Hakk´ı, hakikati özünde görenlere”
der ve sol el de aşağıya sarkıtılır.
DEDE/ANA:
“Ber-cemal-i Muhammed, Kemal-i Đmam Hasan Şah Hüseyin, Ali’yi pir bilene verelim candan
salâvat”
der, tüm cemaat salâvat getirir.
‘Allahümme salli ala seyyidina Muhammet ve ala Ali seyyidina Muhammed. La ilahe illallah, Hakk
birsin Muhammeden Resulullah, Aliyyül Veliyüllah, Mürşid-i Kâmilullah, şefaat kıl ya Resulullah!
Cenaze niyazımızı, gülbengimizi Ulu Dergah’ta kabulü ve Hakk’a yürüyen bu canımızın ruhu için,
Rıza-i Hakk için ellerimizi havaya gönlümüzü Hakk’a açıyoruz..”el fatiha.
Kulhimmet’in Fatihası
Bismillah nurhul hakkı için Kalma günahlara eleman mürvet Elhamdülillah didarı hakkı için Kalma günahlara eleman mürvet
Rabbil alemin Aliyel Mürteza Rahman rahim çektirme ceza Hasan Şah Hüseyin lütfeyle bize Kalma günahlara eleman mürvet
Maliki yevmiddin de ilmini buldum Đmam Zeynel Abidin’den bir hikmet aldım Bakır’a Cafer’e tecelli kıldım Kalma günahlara eleman mürvet
Đyyake nebudu Musa-ı Kazım Đyyake nestayin benim niyazım Đmam Rıza’ya doğrudur özüm Kalma günahlara eleman mürvet
Đhtinas sırat müstakim Taki Sırat ellezine Aliyel Naki Yerin gögün arşın kürsün direği Kalma günahlara eleman mürvet
En amte aleyin geçmeden yetiş Ecel şerbetin içmeden yetiş Askeri kan kustu basmadan yetiş Kalma günahlara eleman mürvet
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 25
Gayril mağdubu Aleyin bir ismi Şaha Veladdin amin ver Mehdi maha Bizde varınca ulu dergaha Kalma günahlara eleman mürvet
14 masum'u pak 12 nazır 3 ler 5 ler 40 lar 7 ler hazır Kul Himmet derki bizdedir özür Kalma günahlara eleman mürvet Fatiha süresi Rahman ve Rahim Allah’ın adıyla
Hamd, alemlerin Rabbi Allah’adır
Rahmand’dır, Rahim’dir
Din gününün Malik’i, sultanıdır o
Yanlız sana ibadet ederiz ve yanlız senden yardım dileriz
Dosdoğru giden yola ilet bizi.
Kendilerine nimet verdiklerinin, üzerlerine
Gazap dökülmemişlerin, karanlık ve şaşkınlığa saplanmamışların yoluna ilet bizi
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 26
8. HAKK’A YÜRÜYEN CANA MEZARDA VERĐLECEK DUA
Alevilerde cenaze toprağa verildiği zaman, tabut toprağın üzerine konur.
Dede veya hizmet ehli “GERÇEĞE HÜÜ“ der ve yüksek sesle dua verir. Bu sırada On Đki imamların adı
geçen yazılmış Duvaz-ı Đmamlar okunabilir.
Biz dünyadan gider olduk Yine havalandı gönlümün kuşu
Kalanlara selam olsun Olayınca bu can Pirden ayrılmaz
Bizim için hayır dua Ezrail gögsüm üstünde olmayınca
Kılanlara selam olsun Bu can Pirden ayrılmaz
Ecel büke belimizi Yine dumanlandı dağların başı
Söyletmiye dilimizi Didemden akıttım kan ile yaşı
Hasta iken halimizi Cenazem altında musallataşı
Soranlara selam olsun Kılmayınca bu can Pirden ayrılmaz
Tenim ortaya açıla Erenler dilinde varmıdır hata
Yakasız gömlek biçile Pirim allar giymiş yakışır zata
Bizi bir asan vechile Mezarım üztünde gög otlar bite
Yuyanlara selam olsun Solmayınca bu can Pirden ayrılmaz
Selam verin kastımıza Dülgiler oturmuş taputum çatar
Gider olduk dostumuza Ağaçtan gemlenmiş geziyor atlar
Namaz için üstümüze Terziler oturmuş kefenim biçer
Duranlara selam olsun Sarmayınca bu can Pirden ayrılmaz
Eceli gelenler gider Abdal Pirsultanım özüm rızada
Hepsi gelmez yola gider Pirim binmiş düldüle gelir kazada
Bizim halimizden haber Hüsnü rızalıktan bir dolu bize
Soranlara selam olsun içmeyincebu can Pirden ayrılmaz
Derviş Yunus söyler sözün
Yaş doldurur iki gözün
Bizi bilmiyen ne bilsin
Bilenlere selam olsun
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 27
Dede veya bu konuda görevli olan kişi:
Der ele niyaz verilir ve mefta mezara indirilir.
Yakınları mezara helallık toprağı veya çicek atarlar dede/ana daha sonra telkin verir.
8.1. ÇOCUKLAR ĐÇĐN YIKANMADAN ÖNCE VERĐLECEK DUA
Ey yücelerin yücesi, bağışlayanların bağışlayıcısı ya Hakk, yönünü sana çevirmiş Hakk’tan gelmiş Hakk’a
giden bu Masum'u pakı Muhammed Mustafa ve onun Ehli Beytinin didârına nail eyle.
Üçlerin, Beşlerin, Yedilerin, On Đki Đmamların, On Dört Masum’u Pakların, On Yedi Kemerbestlerin, Kırkların
katarından ayırma. Nur-u Nebi, Kerem-i Ali, gülbengi Hünkâr Bektaş-i Veli, dil bizden şefaat Muhammed
Mustafa’dan olsun.
“Bismi Şah Allah Allah,
Okuduğumuz gülbenkleri, duaları Nebilere, Velilere, Hakk-Muhammed-Ali aşkına Hakk’a yürüyen canımıza bağışladık, sen katında kabul eyle ya Rabbim.
Kerbela‘da canını verenlerin ruhlarına bağışladık, On Đki Đmama, Ehl-i Beyt‘e, Hakk-Muhammed-Ali yolunda can verenlerin, aşkına bağışladık.
Đnsanlığa ışık tutanların, Hallac-ı Mansurların, Seyyit Nesimilerin, Pir Sultanların ve insanlık yolunda, hak yolunda, can veren şehitIerin ruhuna bağışladık, kabul eyle ya Rabbim.
Hakk‘a yürüyen, sana doğru göçen, sana doğru yolladığımız Can‘ın aziz ruhuna bağışladık, kabul eyle ya Rabbim.
Üçlerin, Beşlerin, Yedilerin, On Đki Đmam’ların, On Dört Masum’u pakların, On Yedi Kemerbestlerin, Kırkların yüzü suyu hürmetine, iyiliklerini kabul eyle, kötülüklerini bağışla. Gelmiş geçmiş bütün Peygamberlerine salat ve selâm olsun. Onların yüzü suyu hürmetine, kabrini nur, toprağını bol eyle ya Rabbim.
Ey sonsuz ihsanı ve rahmeti bol yüce Hakk. Divanına geldik, darına durduk.
Gülbenklerimizi, dualarımızı Muhammed Mustafa aşkına, Aliyyel Murteza aşkına, On iki imamlar aşkına kabul eyle .
Kusurlarımıza bakma, gönlümüze kin, kibir, gammazlık, garezlik, hasetlik sokma. Kalbimizi yara, yüzümüzü kara etme. Hastalarımıza şifa, dertlerimize deva eyle ya Rabbim.
Görünür, görünmez kazadan, beladan, şerden, münkirden, nursuzdan, pirsizden, yolsuzdan bizleri koru.
Dil bizden Şefâat Muhammed Mustafa’dan olsun.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 28
8.2. ÇOCUKLAR ĐÇĐN MEZARDA VERĐLECEK DUA
Ey yeri göğü yaratan, bu evrene hükmeden yüce Hakk! Nurundan halk ettin yine nuruna nail eyle. Hakktan
gelip yine Hakk’a dönülecek emrini yerine getiren (Anne Baba ismi) Masum'u Pakın aşkına Rahman ve
Rahim olan ismin hakkı için bizleri de bağışla. Muhammed Mustafa’nın şefaatından mahrum etme, Ehli
Beytin yüzü suyu hürmetine kabir azabına uğratma ya Hakk...
Üçlerin, Beşlerin, Yedilerin, On Đki Đmamların, On Dört Masum'u Pakların, On Yedi Kemerbestlerin, Kırkların
yüzü suyu hürmetine mekânını nur eyle! Gelmiş geçmiş bütün Peygamberlerine salat ve selâm olsun!
Evliyalar ve Enbiyalarımızın yüzü gözü hürmetine mekânını nur eyle, bizleri de bu masum'u pakın hakkı
aşkına bağışla! Dil bizden, şefâat Muhammed Mustafa’dan ola .
8.3. ÇOCUKLARIN DEFNĐNDEN SONRA OKUNACAK DUA
Bismişah Allah Allah,
Ey (Anne ve Baba adı kızı veya oğlu) doğma (Hakk’a yürüyenin adı) dünya menzili fani, ahiret menzili
bakidir. Yüce Hakkın hükmü yürüdü.
Dünyadaki kısa yaşamının sonunda ahiret yaşamının başındasın. Hakk’ın katında sana sual sorarlar.
De ki: ‘ben Masum'u pakım, tertemiz fani dünyadan geldim ve tertemiz baki dünyaya gidiyorum. Hakk’a
hamdolsun, Ehli Beyt’e ve soyuna salat ve selâm olsun’. (3 defa tekrarlanacak)
salâvat
Allahümme salli ala seyyidine Muhammed ve ala Ali seyyidina Muhammed. Hakk la ilahe illallah, Hakk birsin Muhammed’en Resulullah, Aliyün Veliyüllah, Ehli Beyt’i Keremullah, şefaat kıl ya Resulullah.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 29
9. BAŞ SAĞLIĞI DĐLEMEK (TAZĐYE)
Hakk’a yürüme insanoğlu için dayanılması en zor acılardan biri olarak, Hakk’a yürüyen canın yakınlarına çok
büyük acı verir. Onların bu acısı etrafındaki canlar tarafından paylaşılır ve teselli edilir. Böyle anlarda
insanın teselliye, maddi ve manevi yardımlara en çok ihtiyaç duyduğu dönem olduğunu kabul eden topluluk
üyeleri, Hakk’a yürüyen canın ailesine ve yakınlarına taziyede bulunurlar. Taziye, yakınlarını ziyaret edip
acılarını hafifletici söz ve davranışlarda bulunmak, onların acılarını paylaşmaktır.
Teselli ve taziyede en büyük görev, mürşid ve dedelere düşer.
Hakk’a yürüyen canın yakınları, yapmaları gereken en önemli işleri dahi bu dönemde yapamazlar. Evinin
işlerinde yardımcı olmak için herkes seferber olur ve vefat edenin ailesine yemek yapıp götürülür. Bu
yardım ve davranışlar da bir çeşit taziyedir. Taziye çoğunlukla ilk üç günde yapılır. Đlk taziye toprağa
verildikten sonra, mezarlıktan ayrılırken yapılır. Daha sonra aileler Hakk’a yürüyen canın yakınlarına ve
ailesine ziyarette bulunurlar.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 30
10. DARDAN ĐNDĐRME
Bu tören sonrasında uygun olan bir zamanda cenaze evinin büyüğü bir dedenin veya babanın önderliğinde
Hakk‘a yürüyen canın hane halkı, yakın akrabalarını, eş-dostunu toplar ve cem düzenler. Bu cemdeki
maksat şudur: Hakk´a yürüyen canın vasiyeti var mıdır? Borcu var mıdır? Var ise cem erenlerinin
huzurunda açıklanır. Borcu varsa ödeme şekli kararlaştırılır. Rızalık alınır. Cenazesine katılamayıp helâllık
veremeyenler bu Erkânda helâllıklarını verebilirler. Cem törenine katılanlara lokma verilir.
Hakk‘a yürüyen canın mezarı belli zamanlarda ziyaret edilir. Lokma ve gülbenk verilir. Gücü olan belli bir
müddet sonra mezarını yaptırır. Yemek vermek isteyenler istedikleri zaman, bir güne bağlı kalmadan bu
hayır işlerini yapabilirler. Hakk‘a yürüyen canın mal varlığı var ise, gücüne ve isteğe bağlı olmak üzere
yetim ve okuyan cocuklara ve fakirlere yardımcı olmaları, okul, hastane, cemevi, kültür evi, kütüphane
yaptırmaları uygundur.
Cenazede ve cemde mümkün olduğu kadar halkın anladığı dilden dualar ve gülbenklere özen
gösterilmelidir. Cenaze hizmetini gören şahsın mefta üzerinde gördüğü her hangi bir durumu sır etmesi,
halka anlatmaması gereklidir.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 31
11. DÂR'DAN ĐNDĐRME ERKÂNI / KIRK ERKÂNI
Alevi-Bektaşi Toplumu, inanç ve itikadi düsturuna uygun yapılan bu Dâr’dan Đndirme Erkânı kutsal bir hizmettir; asli amacı toplumdan Rızalık istemektir. Bu Kırk Lokması Erkânı bir anlamda, Kırk gün önce Hakk’a yürümüş ve toprağa teslim olmuş Dâr-ı Beka'ya1 göç eden can için rızalık istenen ve razılık verilen bir Hakk Meydanıdır. Pir Divanı’nda kurulan bu Erkânda, hak-hukuk dengesi "Mizan Terazi"sinde tartılırki kul hakkı kalmasın; Hakk kuldan razı olsun. Biz Aleviler kimi diğer inançlarda olduğu gibi, öte dünyaya borçlu gidip hesap vermeyiz! Đnanç ve itikadımıza uygun bu “Lokma Erkânı”nı, gönül rızalığı almak için Ulu-Dâvâ’mızı kendimiz görür, hemhâl oluruz ve aynı zamanda irşâd olacağımızı umud ederiz.
Bu Lokma; varsa musahibi, yoksa yakın akrabaları tarafından verilmelidir.
Hakk Meydanı'nda yapılan bu Kırk Lokması Erkân'ı kendi başına
ayrı bir uygulama olduğu için, gereken çalışma derlenecek ve
hazırlandıktan sonra ek kitapçık olarak, daha sonra Ana ve
Dedelere sunulacaktır.
Ancak Kırk Lokması Erkânı hazırlanana kadar, Analar ve Dedeler aşağıdaki bilgileri dikkate almalı ve ekteki duayı okumalı.
• Kırk Erkânı, Sofra-Lokma Temennası (Duası) okunurken sükûneti bozacak hiç bir davranış ve hareket yapılmamalıdır.
• Erkân başlamadan önce ön masalar doldurulmalı; geç gelenlere girişte oturacakları boş yerler sükûnetle bırakılmalıdır.
• Hiç kimse gürültü etmeden sakin ve saygılı olmaya davet edilmelidir.
• Sükûneti bozacak herhangi bir davranış olduğu taktirde son cümle tekrarlanmalıdır.
• Hakk’a yürüyen canın geçmişi ve vasıfları hakkında topluma örnek olacak özellikleri, hatıra ve eserleri anımsanarak ebediyen yaşatılacak fikir ve düşünceleri/vasiyetleri varsa, bilenler tarafından anlatılmalıdır.
• Rızalık (helâllık) isteme mecliste hazır bulunan canlardan istenmelidir; çevreden uzak (örneğin Türkiye’de) yaşamış olup Hakk’a göçenler ve çocuklar için Rızalık istenmeyebilinir!
• Hakk'a yürüyen can'ın bir resmi ve üç tane delil bir masaya konularak Hakk-Muhammed-Ali Yolu’na bağlı bu “Kırk Erkânı” yürütülmelidir.
1 ruhlar alemi
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 32
11.1. KIRK ERKÂNINDA OKUNACAK GÜLBENK
Bismi Şah Allah Allah,
Rahman ve Rahim olan Allah’ın ismiyle, Muhammed Mustafa’nın ve onun Ehli Beyit’inin himmetiyle!
Allahümme salli ala seyyidine Muhammed ve ala Ali seyyidina Muhammed evladı Muhammed.
Hakk’la ilahe illallah, Hakk birsin Muhammed’en Resulullah, Aliyün Veliyüllah, Ehli Beyt’i
Keremullah, Mürşidi Kâmilullah, şefaat kıl ya Resulullah.
Ya Rabbi !
Özümüz, aslımız ve yüzümüz sana dönüktür.
Burada, dile getireceğimiz her türlü eşsiz hamd ve sena, ancak sana mahsustur.
Bütün salat’ü selâmlar, rahmet ve selâmetlikler, iki cihan güneşi Muhammed Mustafa ve onun Ehl Beyt’ine
olsun!
Bilinen, bilinmeyen, görünen ve görünmeyen, sayısız âlemleri yaratan yüce Allahım, biz huzura geldik,
gülbenk için ellerimizi sana açtık. Senin rahim, gafur olduğunu biliyoruz. Rahmet ve rahim ismi şerifinle
tecelli eyle, ellerimizi boş döndürme, ya Rabbim!
Alemlere rahmet olarak gönderdiğin sevgili Peygamber hürmeti ile Hakk’a yürüyen ……….canımızın
günahlarını af, mekânını nur eyle Ya Rabbim.
Ya Rabbi, okuyacağımız bu gülbengi dergahı izzetinde kabul eyle, Hakk’a göçen canımızın ruhunu şad
nurunu bol eyle!
Ey bağışlaması ve ihsanı sonsuz olan Allah’ım,
sana dönen canlarımızın ayıplarını ört, kalplerini pak, günahlarını af, topraklarını bol eyle!
Ey yeri ve göğü yaratan, gizli ve açık her şeyi hakkıyla bilen ve bütün varlıkların yücesi Allah’ım, Muhammet
Mustafa hakkı için, Ali’yel Murtaza hakkı için, ol Şah-ı Kerbela’daki Hüseyin’in hakkı için, Hakk’a yürüyen
canımızdan şefâatını esirgeme!
Ya Rabbi,
Her şeye kadir, gönüllere şifa veren sensin, Hakk’a yürüyen……… canımız için ellerimizi sana açmışız,
bilerek veya bilmiyerek işledikleri bütün günahlarını bağışla, rahmetini ondan esirgeme!
Ya Rabbim,
Kemlik bizden kerem senden.
Tur’da Musa hakkı için,
Çarmıhta Đsa hakkı için,
Miraçtaki Muhammed Mustafa hakkı için
Nuh Nebi hakkı için, senin yüce ismini zikreden canların dualarını ve lokmalarını kabul eyle!
Yüce yaradan sana sığınıyoruz.
Evliyalar aşkı için,
Erenlerin ,Ermişlerin, dervişlerin aşkına,
Üçler, Beşler, Yediler aşkına,
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 33
Hakk’a yürüyen canımızdan rahmetini esirgeme!
Canların akibeti, Hakk’a yürümektir.
On Đki Đmam hakkı için,
On Dört Masum'u pak hakkı için,
On Yedi Kemerbestler’in hakkı için,
Kırkların hakkı için, Ehlibeyt hakkı için onlara şefaat kıl ya Resululllah.
Bütün Mümünlerin aşk-ı için,
“En-el Hak” diyen Mansur hakkı için,
Derisi yüzülen Nesimi hakkı için,
Kuyuya atılan Yusuf Peygamber hakkı için,
Eyüp Peygamber’in sabrı hakkı için, Hakk’a yürüyen canımızı, Ulu Divanında mahçup ve mahrum etme ya
Rabbi!
Ya Rabbim,
Hazreti Pirin aşkı için,
Mürşid’i kâmil aşkı için,
Evrahı Paklar hakkı için,
Hakk’a yürüyen canımızın ruhunu şad eyle!
Ya Allah, Ya Muhammet, Ya Ali size sığınıyoruz,
Şanınız yücedir sizin
Sen, yalnız sen Âlimsin, her şeyi en iyi şekilde bilirsin.
Hakimsin, herşeyin bütün hikmetlerine sahipsin,
Okunan gülbenklerimizi verilen lokmalarımızı kabul eyle, Ya Muhammet Ya Ali.
Herşeye kadir olan Hakk,
Yalnız sana ibadet ederiz ve yalnız senden yardım dileriz.
Doğru giden yoldan ayırma bizi.
Herşeyi çok iyi duyarsın, tövbemizi gülbenklerimizi ve lokmalarımızı kabul eyle Ya Rabbi.
Ya Rabbi! Darına duranlardan himmet ve hidayetini esirgeme. Yönünü sana çeviren canları şefaatinden
mahrum eyleme.
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 34
Hakk’tan başka ilah yok, her yerde var olan O’dur.
O sürekli diridir, kayyum’dur, O kudretin kaynağıdır.
Göklerde ne var, yerde ne varsa yalnız Onundur.
Bizi şefâatından mahrum bırakma Ya Muhammet Ya Ali.
Dinledik boyun eğdik affet bizi Ya Rabbim.
Dönüş yalnız sanadır,
Bizleri ve Hakkın rahmetine kavuşan tüm canları, On Đki Đmamların aşkı saadetleri için, kusurlarını bağışla,
günahlarını af eyle Ya Rabbim.
Ey mülkün Malik’i sahibi olan Allahım.
Ey Rabbimiz, Muhammet Mustafa, Ali’yyel Murtaza hakkı için, hakkın rahmetine kavuşmuş bütün canların
günahlarını bağışla, ruhlarını şad, topraklarını bol eyle Ya Rabbim.
Ya Rabbim sana gönül veren canların girdiği yere doğruluk, dürüstlük, çıkacağımız yerden doğruluk ve
dürüstlükle çıkar. Katında bize yardımcı ol, güç ver. Bizi yalnız başımıza bırakma, sana sığınmışız Ya Şah-ı
Merdan.
Hakk-Muhammed-Ali cümlemizin yardımcısı ola. On iki Đmamlar’ın, On Dört Masum'u Paklar’ın On Yedi
Kemerbestler’in himmetleri üstümüzde hazır ola. Üçlerin, Beşlerin, Yedilerin, Kırkların, Ricali Gaip Erenlerin
hayır himmetleri, saf nazarları üstümüzde hazır ve nazır ola.
Dertlerimize derman, kalplerimize iman, hastalarımıza şifa, borçlarımıza edalar ihsan eyle. Zümre-yi
Naci’den, Güruh-u salih’den eyle. Gülbenklerimiz kabul, muratlarımız hasıl ola! Çağırdığımız cümle
Erenlerin, Evliyaların, Enbiyaların hayır himmetleri üzerimizde hazır ve nazır ola.
Pirimiz Hünkar Hacı Bektaş Veli’nin yüzü suyu hürmetine bütün canlarımıza ciğer acısı vermeyesin ya
rabbim, dualarımızı ve lokmalarımızı sana sunduk sen kabul eyle ya rabbim.
Yönünü Hakk’a çevirmiş canımız, nahak dünyanın sonunda hakk dünyanın başındasın; Hakk’dan geldin
Hakk’a gidiyorsun; Hakk Erenlerin katarına didârına nail olasın. Hüküm Rabbil aleminden olsun, kabrin nur,
toprağın bol olsun.
Hakk’a yürüyen bu canımızın, geride kalan Anesine, Babasına, kardeşlerine, eşine, evlatlarına, yakın dost
ve akrabalarına uzun ömürler, tükenmez sabırlar ihsan eyle ya Rabbim.
Dil bizden, yardım Pir’den, Şefaat Muhammed Mustafa’dan olsun.
Lokma hakkına, Sofra hürmetine, Erenler keremine, Cömertlerin demine.
Hakk’a yürüyen ………………….canımız ve aramızdan ayrılıp hakkın rahmetine kavuşmuş olan bütün
canlarımız ruhlarına salâvat:
Allahumme salli alla seyyidine Muhammed ve ala Ali Seyyidine Muhammed.
Hakk laa ilahe ilallah. Hakk birsin Muhammed’en Resul’lullah, Ali’yun Veli’yullah. Ehli Beyt’i Kerem’ullah,
Mürşüd’ü kâmil’ullah. Şefaat kıl ya Resul’lullah
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 35
11.2. SOFRA GÜLBENGĐ
Bişmi Şah Allah Allah,
Birlik-Demi’miz hayır ola.. hayırlar feth ola.. şerler def ola... Hakk Erenler bizleri birlik, beraberlik ve dostluk
yolundan ayırmaya...
Yüce Hakk; Üçlerin, Beşlerin, Yedilerin, On Đki Đmamların, On Dört Masumu Pakların, Onyedi
Kemerbestlerin, Kırkların katarına.. didâr-ına hepimizi nail eyleye...
Hakk, gökten hayırlı rahmetler ihsan eyleye.. Yerden bereketli kısmetler nasib eyleye...
Hakk Sofrası’na gelen arta.. eksilmeye.. yeri Halil Đbrahim Bereketi ile dola...
Bu Serdiğimiz Can Lokması’nı hakkiyle kazananların.. hazırlayıp getirenlerin burada hizmet edip sunanların
emekleri zayi olmaya...
Yüce Hakk Katında makbul, Muhammed-Ali’nin Didârında kabul ola...
Bu Rızalık Lokması aramızdan göçen canların ruhu esenlikleri için Hakk nezdinde makbul ve kabul göre...
Bu erkânda hizmet gören.. ikram eden canlarımıza.. ve yiyip içen can-dostlarımıza.. Hakk Lokması kuvvet-
kudret ve esenlik kaynağı ola... Erkân Lokması cümlemize delil ve Rehber ola...
Ulu Yaratan, yolumuzu yol bilmeze düşürmeye... Kimseyi, zalime, haine, cahile ve namerdin tuzağına
düşürmeye... Uğrumuzu karanlığa yol bilmeze uğratmaya... Kimseyi inkâra, münküre karşı güçsüz
bırakmaya.. yolumuz kaim.. birliğimiz ve menzilimiz daim ola...
Pir’imiz sırdaşımız ola.. Hızır yoldaşımız ola... Hakk hizmetlerinizi kabul eyleye...
Ulu Tanrı.. kimseyi açlıkla, sefaletle ıslah etmeye...
Kimseyi ilimden, bilimden uzak.. cehaletle terbiye etmeye!...
Hanemize, soframıza ve nimetimize nâ-hâkk lokma karışmaya...
Pir Divanında yüzünüz ak.. özünüz pâk.. aile efradınızla.. cümle âlemde Pir-i kemâl olasınız...
Ağır acılar görmeden.. dileklerimiz, dua’larımız kabul ve makbul ola...
Ulu Yol’dan kimse ayrı kalmaya.. birliğimiz, beraberliğimiz daim ve kaim ola...
Dârı Mansur’da Pirler Meydanı’nda, yüzümüz ak ve özümüz pak ola
Şah-ı Şehid’i Deşt-i Kerbela Serdarı Đmam Hüseyin’in Dâvası cümlemizin dâvası sayıla...
Dil bizden.. himmet Pirden.. hikmet Hakk-Muhammed-Aliden ola...
Nur-u Nebi.. Kerem-i Ali aşkı ile Rıza Lokması hakkına...Nimeti Kudret ile Sofra hürmetine,
hazır ve gaib gerçek erenler dem-i erkânına... Hüü Ya Ali...
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 36
KĐM BĐLĐR
Katra idim ummanlara karıştım
Kaç bulandım, kaç duruldum kim bilir
Devr edip alemleri dolaştım
Bir sanata kaç sarıldım kim bilir
Bulut olup ağdığımı bilirim
Boran ile yağdığımı bilirim
Altı anadan doğduğumu bilirim
Kaç ebeden kaç dürüldüm kim bilir
Kaç kez gani oldum, kaç kere fakir
Kaç kez altın oldum, kaç kere bakır
Bilmem ki katip ismimi okur
Kaç defterde kaç dürüldüm kim bilir
Bazı nebat oldum toprakta sürdüm
Bilmem kaç atanın sulbünde durdum
Kaç defa cenneti alaya girdim
Cehenneme kaç sürüldüm kim bilir
Kaç kez alet oldum elde bakıldım
Semadan kaç kere indim, çekildim
Balçık olup kerpiç kerpiç döküldüm
Kaç bozuldum, kaç kuruldum kim bilir
Dünyayı dolaştım hep kara batak
Görmedim bir karar, bilmedim durak
Üstümü kaç örttü bu kara toprak
Kaç serildim, kaç dirildim kim bilir
Gufrani’yim tarikatım boş değil
Đyi bil ki kara bağrım taş değil
Felek ile hiç hatırım hoşdeğil
Kaç barıştım kaç darıldım kim bilir
©© AAAABBFF İİnnaannçç KKuurruulluu HHaakkkk’’aa YYüürrüümmee EErrkkâânnıı 37
AABF Cenaze
Kolektifi
KAYNAKLAR
- Mehmet Yaman Alevilikte cenaze hizmetleri
- Derviş Tur Erkanname
- Malik Aksel
- Ali Aktaş