ปท 4 ฉบบท 26 มกราคม 2557

ฟร!

4

Editor’s note Halal Life Magazine

ทปรกษาฝายการตลาด กฤษดา เรสล

บรรณาธการบรหาร วทยากร อสมาแอล

กองบรรณาธการ ธนพฒน อสมาแอล, กอมารยะห สเรรตน

คอลมนสต สภาพ เรองปราชญ, สมคด ลวน, อซา นยม, สมชาต มตรอารย,

ปรชา เรงสมทร, Ummah Islam

ศลปกรรมอรดา โตะมาง

ผจดการฝายผลต วลาสน กนซน

ผจดการฝายการตลาด ชยรตน เกดอย

ผจดการฝายโฆษณา สาโรช เรองปราชญ

ธรการ ษมากร รสมน

ตดตอโฆษณา 081-699-5656,086-890-6055

082-546-9431 Website www.halallifemag.com Email halal.life.mag@gmail.com

Facebook fb.com/halal.life.magazine

เจาของ บรษท ปลกฝน จ�ากด เลขท 336/18 ซ.ราษฎรอทศ 52แขวงแสนแสบ เขตมนบร กรงเทพฯ 10510

วทยากร อสมาแอล บรรณาธการบรหาร

halal.life.mag@gmail.com

Halal Life กาวเขาสปทสแบบเงยบๆแตไมงมงามทามกลางเสยงอกทกของมวลมหานกหวดในวนทรอยราวในสงคมไทยถกถางออกอกครง

โดยไมรอใหมวลมหาผอานและสมาชกตองเรยกรองหรอกอหวอดตงมอบ เราขอเสนอปฏรปตวเองในฉบบแรกของปนดวยการเปลยนขนาดใหเหมาะมอและปรบดไซนใหเขายคเขาสมย แถมดวยการเพมความเขมขนของเนอหาเพออรรถรสในการอานทมากขน

นอกเหนอไปจากการปฏรปนตยสารแลว เรายงมแผนจะใกลชดมวลมหาผอานมากขน ดวยการน�าเสนอเนอหาในสไตล Halal Life กนแบบรายวน ผานทางเวบไซต HalalLifeMag.com ทจะขนเนอหาและคอลมนสตมสลมทวฟาเมองไทยมาบ�ารงสมองกนอยางเตมอม

ยงครบ ยงไมหมด เพอตอกย�าความใสใจกบมวลมหาผอาน เราไมหยดอยเพยงเทาน สองสามฉบบทผานมาหลายคนอาจผานตาไปบางแลวกบสนคาจากราน Halal Style และ Halal Book Store สองรานคาออนไลนในเครอของ Halal Life ทเตรยมขนสวนลดและสทธพเศษมากมายมาน�าเสนอแดมวลมหาสมาชก มวลมหาผอานทานใดยงไมไดสมครสามารถถามไถกนมาไดครบ

และไหนๆกวากนดวยเรองการปฏรปแลว Halal Life ฉบบแรกของปนจงอยากชวนผอานไปส�ารวจตรวจตราปญหาในสงคมมสลมไทย จากอดต ปจจบน ยนอนาคต ผานมมมองของหลากหลายมสลมททงเฝามอง ขบเคลอน และเปนตวแทนของสงคมมสลมในอนาคต วาถงทสดแลวเรามปญหาอะไร และเราจะกาวขามปญหาเหลานนไปดวยกนไดอยางไร ซงนอยครงนกทเราจะหนมาส�ารวจตวเองเชนน

จรงอย ททศนะและมมมองของมสลมเพยง 7 คนทเราน�าเสนออาจไมใชความเหนของมวลมหาประชามสลม และอาจไมใชขอสรปของปญหาทซบซอนและสะสมฝงรากลกในสงคมมสลมไทย แตบางททศนะของทง 7 คนนอาจชวยกระตนตอมรบรปญหาของเหลามวลมหาประชามสลมใหเหนความส�าคญและลกขนมาปฏรปตวเองและสงคมกเปนได

“แทจรงอลลอฮจะมทรงเปลยนแปลงสภาพของชนกลมใด จนกวาพวกเขาจะเปลยนแปลงสภาพของพวกเขา และเมออลลอฮทรงปรารถนาความทกขแกชนกลมใดแลว กจะไมมผตอบโตพระองค” (อรเราะอด อายะฮท 11)

เราตางกรกนดวาซาอดอาระเบยเปนเศรษฐน�ามน แตจากปรมาณการใชน�ามนกนอยางบาคลงของสงคมโลกในยคทนนยมท�าใหหลายฝายหวนเกรงวาน�ามนทอยลกลงไปใตผนดนจะหมดลงในเรววน เมอเปนเชนน ซาอดอาระเบยจงไมรอชา หนไปเตรยมพรอมกบพลงทางเลอก

Mumkin เปนค�าในภาษาอาหรบทเขยนดวยภาษาองกฤษและแปลเปนภาษาไทยวา จนตนาการทเปนได แตหากอานแบบไทยๆวา มมกน จงเปนชอทเหมาะเจาะมากส�าหรบรานอาหารและเครองดมขนาดกระทดรดทซอนตวอยยานรามค�าแหงรานน

ทามกลางเสยกอกทกครกโครมของการเรยกรองใหปฏรปประเทศไทยของเหลามวลมหานกหวด เราจงอยากเกาะกระแสปฎรปกบเขาบาง แตขอสองกลองไปทสงคมมสลมในประเทศไทย ดวยการชวนมสลม 7 คนมารวมส�ารวจตรวจสอบตวเองวาถงเวลาแลวหรอยงทเราตอง ปฏรป ตวเอง

6 9 12

5

ฉบบท 26 มกราคม 2557

หมดปญหาหยบไมทน หาไมเจอสมครสมาชก แนนอนกวา

ขาพเจา นาย นาง นางสาว...................................................................................... อาย .................. ป

ทอย .......................................................................................................................................................

รหสไปรษณย ........................ โทรศพท ................................. อเมล ...................................................

การศกษา มธยมศกษา ปวช. ปวส. ปรญญาตร

ปรญญาตรขนไป อนๆ

อาชพ พนกงานบรษท รบราชการ,รฐวสาหกจ

ธรกจสวนตว นกเรยน, นกศกษา อนๆ

มความประสงคจะสมครสมาชกนตยสารฮาลาลไลฟ

สมาชก 1 ป 12 ฉบบ 300 บาท เรมตงแตฉบบท........................

สมาชกอปถมภ 1 ป 12 ฉบบ 300 บาท เรมตงแตฉบบท........................

ใหกบหองสมด/มสยด.............................................................................................................................

ทอย .......................................................................................................................................................

................................................................................................. รหสไปรษณย ......................................

วธช�าระคาสมาชก

โอนเงนเขาบญชออมทรพย ชอบญช บรษท ปลกฝน จ�ากด

ธนาคารไทยพานชย จ�ากด (มหาชน)

สาขาเทสโกโลตส ทาวนอนทาวน

เลขทบญช 404-051345-7

หยบ ไดทนรานอาหารและเครองดมหองอาหารโซเฟย (คลองตน)รานอาหารฟาฮานา (พระรามเกา)สวนอาหารจนทรเสยว (มอเตอรเวย)ภตตาคารสนธรสเตกเฮาส (รามค�าแหง)รานรสก (ทาวนอนทาวน)โคบง (รามค�าแหง-สขาฯ 3)Istanbul @ Market Walk (ราชพฤกษ)รานอาหารอสานฝงธน (อรณอมรนทร)หองอาหารนางพญา (พญาไท)เมยงปลาเผาหลงราม สาขาพระรามเการานฮาลาลโฮม ซ.เทคโนบางกะป (บางกะป)รานฟารดาโภชนา (เหมงจาย)รานดโอโรตโอง (สขาภบาล 3)อะลาดน ซช (เหมงจาย)รานครวบสมลลาห (หนองจอก)I COFFEE / I YAKI (รามค�าแหง 53)รานครวมสลม (ทาวนอนทาวน)รานมมกน (รามค�าแหง 53)รานหนงสอศนยหนงสออสลาม (ศนยกลางอสลาม คลองตน)ศนยหนงสอมานพวงศเสงยม (พระรามเกา)รานหนงสอส.วงศเสงยม (มหานาค)Halal Express (หนองจอก)รานอารฟ เซนเตอร (มสยดสวนพล)โรงพยาบาลรพ.ปยเวช, รพ.กรงเทพ, รพ.เสรรกษ, รพ.นวมนทร, รพ.เวชธาน, รพ.บ�ารงราษฎรธรกจบรการและโรงแรมรสอรท บางพลดโรงแรมนวเวลด (บางล�าพ)โรงแรมรเจนท (รามค�าแหง)โรงแรมชาลนา (รามค�าแหง)โรงแรมนโว ซต (บางล�าพ)มสลมโฮม 2 (รามค�าแหง)ธนาคารและสหกรณเคาทเตอรธนาคารอสลามแหงประเทศไทยทกสาขาสหกรณอสลามสนตชนเครอขายสหกรณอสลามภาคใตตางจงหวดรานอาหารบสมลลาฮ (เชยงใหม)รานอาหารบสมลลาฮ (แมสาย)รานฟาดา สเตกแอนดคอฟฟ (อยธยา)รานอาหารอสลามดาวดชา (กาญจนบร)รานมนาซร กาแฟสด&เคก พทยา (ชลบร)รานอาหารชกร ปม PT (สราษฎรธาน)หองอาหารคณสาหราย (ชมพร)รานอาหารคมราชา ควนโดน (สตล)SAMI KITCHEN หาดใหญ (สงขลา)รานบากส (ปตตาน)รานอาหารอาบคอล (ยะลา)รานกตาบบกเฮาส (ยะลา)Halal Minimart (สตล)รานบงฝรง (สงขลา)โรงแรมปายอนทาวน (แมฮองสอน)รานสเตกครตา (อยธยา)

แบบฟอรมสมครสมาชก

นตยสารฮาลาลไลฟ

(ถายเอกสารได)

เมอโจทยอยทการส�ารวจตรวจตราปญหาตางๆในสงคมมสลมไทย เพอกระตนตอมรบรปญหาวาอาจถงเวลาแลวทเราตองเปลยนแปลงอะไรบางอยาง ในหวงเวลาเชนน เราจงไมอาจนกถงค�าไหนไปไดนอกจากค�าวา “ปฏรป” และ “มวลมหาประชาชน” หนาปก Halal Life ฉบบนจงออกมาเปนเชนนแล

6

Global กอมารยะห อสมาแอล - haboohoohoo@gmail.com

ซาอดอาระเบยเตรยมสงออกพลงงานแสงอาทตย

ผเชยวชาญในประเทศ ซาอฯ ตางเหนพองตองกนวา ซาอฯ เปนประเทศทมลกษณะทางภมศาสตรเหมาะสม ทจะเป นแหลงผลตพลงงานจาก แสงอาทตยทใหญทสดในโลกทงนอตสาหกรรมนจะตองมการพฒนาในเชงพาณชย

ปจจบนธรกจการผลตพลงงานแสงอาทตยในประเทศสวสเซอแลนดเรมถดถอยลงมากอนเนองมาจากแรงกดดนจากบรษทน�ามนปโตรเลยม ซงเปนการสรางโอกาสใหกบประเทศในแถบคาบสมทรอาระเบย ทมชยภม ทเหมาะสมในการผลตพลงงานแสงอาทตยซงถอเปนพลงงานทสะอาด Osama Al-Felali ศาสตราจารยทางดานพลงงานแหง มหาวทยาลย King Abdulaziz กลาววา หากอตสาหกรรมนกาวสระดบพาณชยแลว จะสามารถผล ตพ ล ง งานข นมาป อนให ก บประเทศตางๆ อกหลายประเทศได โดยคาดการณว าภายในป 2015 ซาอดอารเบยจะเปนผน�าในการผลตและสงออกพลงงานแสงอาทตย รายใหญทสดของโลก

ทมา : IINA ภาพ : zawya.com

นกวชาการของอนโดนเซย เรยกรองใหใชหลกการฮาลาลในการผลตยาและวคซนชนดตางๆ โดยใหมฉลากและการรบรองทชดเจนส�าหรบ ชาวมสลมดวย

Marouf Amin ประธานสภา อลามาอแหงอนโดนเซย (MUI) กลาววา เวชภณฑและยารกษาโรคตางๆ กไมแตกตางจากอาหารทรบประทาน หากเราตองบรโภคกจ�าเปนตองเปนสงทฮาลาล โดยเขาระบวารฐบาลจะตองปกปองประชากรมสลมของตนไมใหไปบรโภค ยา หรอวคซนท ฮะรอม เพราะการบรโภคผลตภณฑทฮาลาล เปนสวนหนงของการศรทธาของ ชาวมสลม

ปญหาเรองฮาลาล ฮะรอมในอนโดนเซยจ�าเปนตองมการออกกฏหมายมาควบคม เพราะอนโดนเซยเปนประเทศทมมสลมมากถง 86.1% ของประชากร 235 ลานคน นอกจากอาหารทตองมตราฮาลาลแลว ยารกษาโรคกตองมความชดเจนในเรองนดวย

ทมา : IINA ภาพ : onislam.net

นกวชาการอนโดฯ เรยกรองยารกษาโรคทฮาลาล

สาวนอยชาวครสเตยนหลงรกการคลมฮญาบ

Spencer Wall สาวนอยชาวครสเตยนจาก เทกซส วย 20 ป ตดสนใจทจะแตงกายตามแบบอยาง มสลมะหเปนเวลา 1 ป เพราะเธอตองการรวาการใชชวตอยางชนสวนนอยนนเปนเชนไร ไมเพยงแคการ แตงกายเทานน เธอยงงดดมเครองดมแอลกอฮอลล และงดทานสกร พยายามไมสงสงกบเพศตรงขาม และวางตวสงบเสงยม เธอบอกวา ทงหมดนไมไดพยายามทจะแสดงความเปน ผหญงมสลม แตเธอแคอยากจะทราบวา การเปนผ หญงมสลมนนเปนอยางไร และยนยนวา การตดสนใจของเธอในครงนไมไดเปนการทดลองทางสงคม แตเปนการหาประสบการณเพอการเรยนรของเธอเอง เมอมคนเหนเธอแตงกายแบบนและถามเธอวาเธอมาจากไหน เธอกจะตอบวา “ฉนไมใชมสลม แตฉนเลอกทจะแตงกายแบบนเอง”

ทมา : IslamNewsRoom.comภาพ : axisoflogic.com

6

7

ในการประชมสอมสลมนานาชาต ซงจดโดย Makkah-based Muslim World League (MWL) รวมกบ ก ระทรวงศาสนาของประ เทศอนโดนเซย และสอมสลมนานาชาต น า ย ซ ซ โ ล บ ม บ ง ย โ ด โ ย โ น ประธานาธบดอนโดนเซยไดเรยกรองใหสอมสลมทวโลก ออกมาตอบโตแคมเปญตางๆ ทสรางความเสอมเสยใหกบโลกอสลามและภาพพจนของชาวมสลม นายซซโล ยงเนนย�าวา เปนความรบผดชอบโดยตรงของสอมสลมทตองรวมกนสรางภาพลกษณทดของอสลามใหกลบคนมา ไมวาจะเปนเรอง ความอดทน ความเหนอกเหนใจกน การอยรวมกนอยางสนต

หวข อหลกของการประชมใน ครงน คอ “สอ กบความรบผดชอบตอสงคม” นอกจากนยงไดมการพดถงความสมพนธระหวางสอกบสงคมม สล มและ ส อก บชนกล มน อ ย มสลม โดยในการประชมทจดขนทอนโดนเซยในครงนมสอมวลชนและ ผเกยวของจากประเทศมสลมเขารวมการประชม กวา 53 ประเทศ

ทมา : IINA ภาพ : wikimedia.org

ประธานาธบดอนโดเรยกรองสอมสลมกภาพลกษณ

เรองทไมควรเกดในสนามของทมเวสแฮมยไนเตด

เอมเรตสออกแคมเปญคตบะฮ 5 ภาษา รวมถงภาษามอ

รฐชารจาห ซงเปนหนงใน 7 รฐของประเทศสหรฐอาหรบเอมเรต ไดออกแคมเปญเชญชวนมสยดใหมการใชภาษาถง 5 ภาษารวมถงภาษามอดวยในการคตบะหวนศกร เพอชวย อ�านวยความสะดวกใหมสลมทไมเขาใจภาษาอาหรบตลอดจนมสลม ทพการทางห สามารถเขาใจการ คตบะหทมขน

โดยแคมเปญนมมสยดเขารวมแลว 48 แหง จากเปาหมายท 1,000 แหง สวนภาษาทใชนนกมภาษา อรด, ปชตน, มาลายาลม, ทมฬ, และภาษาองกฤษ Sheikh Saqr bin Moham-med Al Qassimi หวหนาฝายกจการอสลามแหงรฐชารจาห เปดเผยวา แนวคดน ได มาจากมสยดในกรงมอสโคว ทมการอานอลกรอานแลวแปลเปนภาษามอใหกบผพการทางหไดเขาใจ จนตอมาสมาคมมสลมผ พการทางหสากล กไดออกแคมเปญ แปลอลกรอานเปนภาษามอซงจดขนในประเทศสหรฐอเมรกา

ทมา : IINA ภาพ : มสยดอลนร ในชารจาห

เหตการณเกดขนทสนามโบลน กราวนดของสโมสรเวสตแฮม ยไนเตด ซงเปนสโมสรชนน�าของพรเมยรลกองกฤษ เมอกลมแฟนบอลชาวมสลม ได ร วมกนท�าการละหมาดมกรบระหวางชวงพกครงในเกมทเวสตแฮมพบกบแมนแชสเตอรซต แตแลวกตองเผชญกบการเหยยดหยามจากกล มแฟนบอลของเวสตแฮม อกทงยงไดท�าการโพสตคลปลงในเฟสบคแฟนเพจ West Hams supporters โดยในคลปเปนภาพแฟนบอลคนหนงก�าลงตะโกนดากล มแฟนบอลชาวมสลมทก�าลงละหมาด

ดานโฆษกของสโมสรเวสตแฮมยไนเตดไดออกมาประณามเหตการณ ดงกลาว โดยบอกวาการกระท�าดงกลาวเปนเรองยากเกนจะรบได และยงก�าชบไปยงแฟนบอลมสลมทตกเปนเหยอการเหยยดหยามในวนนนวา ทางสโมสรพรอมทจะจดการกบเหตการณทเกดขนอยางเตมท

ทมา : MuslimNews.co.ukภาพ : express.co.uk

7

8

APPS : Solat Where BOOK : ประชาชาตทถกท�าลาย

CLIP : หยดตดสนผอน EVENT : มสลมลานนา

Recommendกองบรรณาธการ

ทกวนนเวลาจะเดนทางไปไหนเราคงไมตองกงวลเรองหาสถานทละหมาดกนแลวละคะ เพยงคณมแอพพลเคชนนตดไวในมอถอ เรองหาสถานทละหมาดกงายนดเดยว

ละหมาดทไหน (Solat Where) เปนแอพพลเคชน ทใชในการคนหาสถานทละหมาด ไมวาจะเปนมสยด หองละหมาดในหางสรรพสนคา หรอรานอาหาร โดยโปรแกรมสามารถคนหาทละหมาดรอบตวคณได พรอมบอกเสนทางและน�าทางใหคณไดทนท แถมยงบอกเวลาละหมาด บอกกบลต และยงสามารถบนทกสถานทละหมาดทเราถกใจไวในรายชอทชนชอบไดอกดวย แบบนชวต ฮาลาลสะดวกขนเยอะเลยละคะ แอพพลเคชนนพฒนาโดยคนไทยเราเองคะ เพงจะเปดตวไดไมนานแตกเปดใหผใชงานสามารถเพมขอมลสถานทละหมาดไดดวยตวเอง สนใจสามารถหาโหลดมาใชไดท Play store เลยคะ

เตรยมพบกบงาน มสลมลานนา งานทรวบรวมสนคาฮาลาลจากทางเหนอของประเทศมารวมไวในทเดยว ไมวาจะเปนอาหารประจ�าภาคอยาง น�าพรกหนม น�าพรกออง ขาวซอย หมนโถว ไสอว ขนมจนน�าเงยว หรอจะเปนของฝากจากทางเหนอ ขาวซอยตด ผลไมอบแหง กสามารถหาซอกนไดทงานน รายไดจากการจดงานในครงน เพอเปนคาใชจ ายในกจการของโรงเรยนจตตภกด (อตตกวา) จงหวดเชยงใหม วนท 25-27 มกราคม 2557 จดท มลนธเพอศนยกลางอสลามแหงประเทศไทย (คลองตน) ถ.รามค�าแหง กรงเทพมหานคร รายละเอยดเพมเตมดไดท www.mus-limthaipost.com

บางครงคนเราอาจมองบางสงพลาดหรอหลงลมกบบางเรอง บางทคนเราอาจปกใจเชอบางอยางวาถกตอง จนหลงลมไปวาสงทเรายงไมร ยงไมเชอ กเปนสงทถกตองเหมอนกน เราไมไดรทกสงทกอยางบนโลกใบน จนสามารถทจะตดสนผดถก หรอแบงแยกขาว ด�าไดชดเจน และนคอ เหตผลทเราไมควรพพากษากน เปนสาระส�าคญของคลปวดโอทเราอยากแนะน�าใหหาชมกนคะ

อสลามสอนเราเรองการออนนอม การถอมตน เพราะทงสองสงนคอสงทจะท�าใหเราไดใกลชดกบพระผเปนเจาของเรา สามารถเขาไปดคลปนไดท fb.com/photo.php?v=180673985467641 หรอจะหาด Clip อนๆทนาสนใจไดท facebook.com/Muslim-Clip

“ประชาชาตทถกท�าลาย” เปนหนงสอทบอกเลาเรองราวของประชาชาตตางๆ ผานงานวจยของ ฮารน ยะยา นกวชาการท พยายามชใหโลกวทยาศาสตรสมยใหม กลบมามองถงความชดเจนของอลกรอาน ทไดกลาวถงประชาชาตตางๆ ทเคยรงเรองมากอนเรา ไมวาจะเปน ฟาโรตแหงอยปต ชาวอาดและษะมต อกทงยงชใหเหนสาเหตทน�าพาประชาชาตเหลานไปสความหายนะ

ประชาชาตทถกท�าลาย เปนผลงานเขยนของ ฮารน ยะยา แปลโดย ซาก เรงสมทร และกอมารยะห อสมาแอล จดพมพโดย ศนยหนงสออสลาม กรงเทพฯ ขอมลเพมเตมหาอานไดท www.face-book.com/HalalBookStore

8

9

9

Halal Tasty อสมา กนซน

ชอราน Mumkin Kafe

สถานทตง ซอยรามค�าแหง 53

เจาของกจการ อ.อชอะรย เรองปราชญ

เวลาเปด-ปด 13.00 – 21.30 น.

เมนแนะน�า สเตก, ชาเขยว, เคกมะพราวออน,

เบเกอร, เครองดม รอน-เยน,

ไอศครม

ตดตอ 081-6130011

จะเปนเพราะเราอยใกลรานอาหาร หรอจะเปนเพราะเราเอาตวไปอยในทๆมรานอาหารเยอะกไมร วนนมรานอาหารแถบหนารามมาน�าเสนออกแลวคะ ทซอยรามค�าแหง 53 กบรานทมชอวา Mumkin Kafe

แวบแรกทไดยนชอราน เราเองกตางนกความหมายกนไปวา หมายถงอะไร จรงๆชอรานนเปนภาษาอาหรบคะ มความหมาย ตามสโลแกนรานทวา จนตนาการทเปนไปได พองเสยงกบค�าในภาษาไทยทใหความหมายวามมทมของอรอยๆใหกน ชางลงตวจรงๆ

บรรยากาศในราน ใหอารมณของสวนหลงบาน ดอบอน เปนกนเอง เหมาะส�าหรบการหลกหนความวนวายมานงจบชา ทานเคก ดวยอารมณสบายๆ เปนอยางมาก แตละเมนทน ผานการเลอกสรรมาอยางด ทงวตถดบทสดใหม การปรงทมความพถพถน ท�าใหสเตกแตละจานออกมาอรอยสมค�าเลาลอ เพราะสเตกแตละชนผานการหมกขามคนเลยทเดยว

ของหวานกมใหเลอกกนหลากหลายเมน ดกนละลานตา ทเดดอยทเคกมะพราวออน หอมนมชมลน ยงไดทานคกบเครองดมอรอยๆแลวละก....แคนกถงกมความสข ^^ ถามโอกาสแวะไปกนใหไดนะคะ ท... ممكن มมกน Mumkin Kafe ^^

Mumkin Kafe

9

10

9ปฝนราย...จากคลนยกษเหตการณวนมหาวปโยคทไมมใครคาดฝน ชวงสายๆ ของวนท 26

ธนวาคม 2547 หายนะครงยงใหญของการสญเสย พลดพรากจากคนทรก แมจะใชเวลาเพยงไมกนาท แตสงททงไวอยางยาวนานคอความโศกเศราและคราบน�าตา

9 ปทแลวชมชนบานหาดยาว – เจาไหม หมท 6 ต�าบลเกาะลบง อ�าเภอกนตง จงหวดตรง ชมชนทเปนแหลมยนออกไปในทะเลอนดามนอยบรเวณรองของปากอาว หลงจากคลนยกษไดท�าลายทกสง หลายคนหวาดกลว ทงบาน ทงทะเล ทงอาชพ ยายไปอยทอน 9 ปกบฝนรายทผานไป ชมชนบานหาดยาว – เจาไหมไดเรยกรอยยมเสยงหวเราะ กลบมาอกครง

นางหยะ หมาดตด หรอ “จะเลยะ” ประธานกลมพฒนาอาชพบานหาดยาว-เจาไหม อ�าเภอกนตง จงหวดตรง เลาวา แตกอนในชมชนผหญงเปนแมบานเพยงอยางเดยว ไมมอาชพ ไมมรายได ขณะทคาครองชพเพมสงขนเรอยๆ สวนผชายมหนาทออกเรอหาปลา แตการท�าประมงกถกกดราคา ปลาทหามาไดนอกเหนอจากปลาเศรษฐกจทตดอวนมาแลวขายไมไดราคา ปลาตวเลกตวนอยทตดอวนมาถกทงขวางอยาง นาเสยดาย ขาดการน�าไปใชประโยชน บวกกบการทกลมผหญงจ�านวนมากวางงาน ใชเวลาทมอย หมดไปกบการนงรอผ น�าครอบครวท ออกเรอไปหาปลา จงจดประกายความคดให จะเลยะคดหาวธสรางอาชพและรายไดใหเหลาแมบานในชมชน

“หลงเหตการณสนามผานไป บานหาดยาว-เจ าไหมกลายเปนสถานททองเทยว มนก ทองเทยวเขาออกไมต�ากวาวนละ 100 คน ป 2555 จงชกชวนผหญงในชมชนตง กลมพฒนาอาชพบานหาดยาว-เจาไหม ผลตผา บาตก จกสาน อาหารทะเลแปรรปและกะป ซงทผานมากขายไดด แตตดปญหาอยทตางคนตางขาย ขาดการบรหารจดการทดเทานน”

ดวยเหตน มลนธสถาบนวจยเพอทองถน จงรวมมอกบ มลนธสยามกมมาจล ธนาคารไทยพาณชย จ�ากด (มหาชน) จดท�า “โครงการเสรมสร างชมชนบรหารจดการตวเองในพน ท ประสบภยสนาม” โดยม งหวงทจะเข ามา สรางกระบวนการเรยนรใหแกชมชนในพนทประสบภยสนามใหกลายเปนชมชนทสามารถบรหารจดการตวเองเพอคลคลายปญหาหรอ

อปสรรคทก�าลงเผชญอย และพฒนาไปสการเปนชมชนตนแบบเพอขยายผลไปสพนทอน ๆ

ปลาเคม – ปลาหวาน จงถกน�ากลบมาสรางคณคาและประโยชนใหกบครอบครวและชมชนบานหาดยาว-เจาไหมอกครง ภายใต โครงการการพฒนากระบวนการแปรรปอาหารทะเล เพอเปนอาชพทางเลอกของกลมสตรบานหาดยาว-เจาไหม อ�าเภอกนตง จงหวดตรง โดยใชความรจากภมปญญาทองถนเรองการแปรรปอาหารทมอยแลว รวมไปถงคณภาพของรสชาต ความสะอาด และคณประโยชนตอสขภาพรางกาย มาผลตสนคา

นางละบดะ หะหวา หรอ “จะเพม” รองประธานกลมพฒนาอาชพบานหาดยาว-เจาไหม บอกวา เรมคดสตรดวยการใหแตละคนทดลองท�าปลาเคมและปลาหวาน แลวน�ามาแลกกนชม พรอมกบแลกเปลยนเคลดลบการท�าใหเนอปลาสวย ไมกระดาง ไมใหมแมลงวนตอม เพอใหเปนมาตรฐานเดยวกน โดยราคาปลาเคม อยทกโลกรมละ 300 บาท ปลาหวานกโลกรมละ 250 บาท

“เรองการตลาดไมใชปญหา เพราะทกวนนผลตไมพอขายอยแลว แตกมการพดคยกนวา มแหลงตลาดอยทไหนบาง ขายดหรอขายไมด จนไดขอสรปวาแหลงทขายดทสดคอ หาดหยงหลง และรานของฝากทหาดยาว นอกจากน ยงมการเชอมโยงกบกลมในหมบานใกลเคยงเพอขยายตลาดอกดวย”

นอกเหนอจากการท�ากจกรรมของกล ม ผหญงทมประโยชนตอตวเองและครอบครวแลว

The Reportมลนธสยามกมมาจล

11

กลมยงไดคนหาวธความรใหมๆ พฒนาโครงการของตวเองใหเกดคณภาพมากยงขน ดวยการ ท�าอาหารแปรรปใหมวางจ�าหนายตลอดป เพอตอบสนองความตองการของกลมเปาหมาย

นางสาวสทน สสข ผประสานงานสถาบนวจยเพอทองถน จงหวดตรง บอกวา โครงการการพฒนากระบวนการแปรรปอาหารทะเล เพอเปนอาชพทางเลอกของกลมสตรบานหาดยาว-เจาไหม อ�าเภอกนตง จงหวดตรง เปนการน�า “กระบวนการวจยเพอทองถน” มาใช เรมดวยใหคนในชมชนรวมตวกนขนมารวมกนคนหาปญหาของตนเอง คนหาสงทอยากจะแก เปนกระบวนการทท�าใหชาวบานเหนถงปญหาของ ตวเองตงแตตน เพราะฉะนนชาวบานจะรสกถงความเปนเจาของปญหา

ฝนรายทยากจะลมของชมชนบานหาดยาว–เจาไหมเรมเลอนหายไป แตการสรางการมสวนรวมของชมชนเพอกาวไปส ชมชนท มความเขมแขงทงดานเศรษฐกจและการจดการทรพยากรไดอยางมศกยภาพก�าลงเรมขน

วานคอปญหาของเขาเอง ตวเขาเองเปนผทอยากจะท�า แตสงทเขาท�าอยภายใตการจดการขอมลของชมชน ไมใชคดแควาอยากจะท�า แตตองม “ขอมล” รองรบวาเขาตองการแกปญหาน เพราะมขอมลหนนเสรม ในการวางโจทยการท�างานของชาวบาน ดงนนการเรมตนตองเรมจากความอยากจะท�า การเปนเจาของปญหา รวมถงการมขอมลรองรบ เพอใหชาวบานตงใจท�างานอยางเตมท เรยกไดวาเปนการดงการมสวนรวมของชมชนมาตงแตตน ไดแกนท�างานทตงใจท�างานจรงๆ

จะเลยะบอกวา การเกบขอมลทงหมดของชมชนเกยวกบการประกอบอาชพ รายได ปรมาณสตวทหาไดในแตละฤดกาลของตวเอง การท�าประมงจากอดตถงปจจบน ท�าใหท�าชาวบานทราบวาทรพยากรสตวน�าทมอย ในแตละฤดเพมขนหรอลดลงจากการใชเครองมอทผดวธหรอไม ในการเกบขอมลสมาชกในกลมแบงการท�างานเปนโซนโดยไปสมภาษณ ชาวประมงสอบถามชนดของเครองมอประมง สามารถเลอกใชตามการเปลยนแปลงของน�า

จากขอมลความรทงหมดทชาวบานหามาได ถกเปลยนมาเปน “ปฏทนชวต” เปนสงทชาวบานสรางขนมาใชเองภายใตฐานขอมลในชมชน เปนสงททกคนสามารถใชประโยชนรวมกนได เมอเหนแลวสามารถวางแผนไดในชวงของระยะเวลาในการผลตอาหารแปรรป เมอไรถงเวลากกตนเพอใหมจ�าหนายไดตลอดทงป

จะเลยะกลาวตอวา ประโยชนของการเกบขอมลคอ ท�าใหสมาชก ในกลมรวามวตถดบในชวงเวลาไหนบาง ท�าใหคนในกลมรเทากน ตอนนโครงการไดก�าลงสรางโรงเรอนขนเพอในอนาคตการรวมกลมจะไดมประสทธภาพมากขน ดกวาตางคนตางท�า และเพอชวยสรางความมนคงใหกบครอบครว ชมชน สรางอาชพ ใชเวลาวางใหเกดประโยชน และ ยงไดฝกเรองการบรหารจดการอกดวย

วนน 9 ปกบฝนรายทยากจะลมของชมชนบานหาดยาว–เจาไหมเรมเลอนหายไป แตการสรางการมสวนรวมของชมชนบานหาดยาว-เจาไหมเพอกาวไปสชมชนทมความเขมแขงทงดานเศรษฐกจ และการจดการทรพยากรไดอยางมศกยภาพก�าลงเรมขนแลวและมททาวาจะไปไดดอกดวย

////

12

ภายหลงเหตการณ 11 กนยา ทงโลกตางจบจองมายงมสลม มค�าถามและขอสงสยเกดขนมากมาย และตามตดมาดวยอคตทเหมารวมมสลมทวโลกไมเวนแมแต ในประเทศไทย มสลมไทยเรมถกหวาดระแวงจากฝายความมนคงและเพอนรวมชาตอยางเหนไดชด ตอเนองดวยความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตทเปนดงลมตอกเขาใจกลางรอยราวใหเขาใกลความแตกแยกเขาไปทกขณะ

ปรบโฟกสไวแคเพยงประเทศไทย สบกวาปทผานมา เรามกโทษแตคนอนจนลมส�ารวจตรวจตราตวเอง วาท�าไม หรอเหตใด เราจงถกประณามจากสงคมตาง ศาสนกวาเปน พวกหวรนแรง, เหนแกตว, รกแตพวกพอง, ไมสนใจปญหาสงคม หากไปไลดววาทะทเกดขนบนโลกออนไลนนบตงแตยคเวบบอรดเฟองฟมาจนถงยค เฟสบครงเรอง เราจะเหนวาทะอคตทรนแรงตอมสลมเสมอมา ซงหลายครงลกลามถงการหมนอลลอฮหรอทานนบเลยทเดยว

นอกจากอคตจากสงคมตางศาสนกแลว สงคมมสลมเองกมปญหาภายในมากมาย ทงเรองการแตกแยกทางความคด, ปญหาความออนแอของครอบครว, ปญหา ยาเสพตด, ปญหาเยาวชน และอกนานบประการ ค�าถามส�าคญคอ เราจะปลอยใหอคตจากสงคมตางศาสนกและปญหาภายในทก�าลงกดเซาะสงคมหมดไปดวยตวมนเองหรอ บางทอาจถงเวลาแลวทเราตองเรมคยกนอยางจรงจงเสยท

Main Halal ฉบบน จงอยากชวนผอานรวมส�ารวจตรวจตราปญหาในสงคมมสลมไทย จากอดต ปจจบน ยนอนาคต ผานมมมองของหลากหลายมสลมททง เฝามอง ขบเคลอน และเปนภาพแทนของสงคมมสลมในอนาคต

เรมตนจากการ “เรยนรอดต” ผานการศกษาของ คณศกรย สะเรม นกประวตศาสตรทองถน และตามดวยทศนะจากตวแทนของคนท “ขบเคลอนปจจบน” อยางสองโตะครนกพฒนามอฉมง อ.อชอะรย เรองปราชญ และ อลอค อบดลมะญด อปมา และปดทายดวยการ “ออกแบบอนาคต” สงคมมสลมไทยในฝน ผานจนตนาการของคนหนมสาวมสลมแหงยคสมย ฮมซะฮ อลกรม, มญาฮด วงษมณ, มฮมหมดฟะฮม ตาเละ และ อาฎล ศรพธนะ

ไดเวลาปฏรป?

13

มสลมไทยในอดตมสวนรวมตอการพฒนาชาตบานเมองอยางไรบาง ?

ทจรงมนเปนธรรมชาตของประเทศสยาม คอบคลกการตอนรบคนตางถนทมาพรอมความเชอใหม และประเทศอยตรงรอยตอของการ เดนทางชนชาตตางๆ ทงจากตะวนออกและตะวนตก ประจวบกบชองวางทประเทศมศกใหญและมการปราบดาภเษกหลายครง ท�าใหสญเสยบคคลถน มความตองการทรพยากรและองคความร ทนสมยเพอการพฒนาประเทศ ท�าใหประชาคมมสลมชาตตางๆ ทง โมกล

(อนเดย เอเชยใต) มลาย จาม เตอรก เปอรเชย อาหรบและจนมสลม และประชาคมชนตางชาตอนทงจากตะวนออกและตะวนตกกเขามาสนองงานส�าคญ รบราชการ แตงงานกลายเปนคนพนถนแหงสยามประเทศ ประเทศทเปนเบาหลอมของประชาคมนานาชาต นานาความเชอทเรยกวา “ชาวสยาม” กอนจะมาส ยคทพยายามสถาปนาบคคลและชาตพนธประจ�าประเทศ โดยท�าใหทกคนในประชาคมนานาชาตสยามเปน “คนไทย” และพยายามทจะมความเชอเดยวประจ�าชาตไทย ซงขดแยงกบความเปนไปและเตบโตของโลก ลองไปศกษาด “ทกคนในแผนดนน เปนลกครง” ทงสน ไมปนแขกกปนจน เพราะประเทศเราอย ระหว างสองอ อารยธรรมน บางปนมลาย บางมอญ บางลาว พมา เขมร

อะไรคอสงทแตกตางทเหนไดชดทสดระหวางสงคมมสลมไทยยคปจจบนกบอดต ?

การขาดความรสกรวมในความเปนไทย เปนคนชาตเดยวกน ดวยมคณะท�างานในองคกรมสลมบางส�านกทพยายามท�าใหคนมสลม(ไทย)เปนอาหรบโดยการลอกแบบวฒนธรรม อาหาร การแตงกาย ฯลฯ สวนใหญจบการศกษาจากโลกอาหรบและเอเชยใต (ทงทประเทศทบคคลเหลานนจบมากมไดเปนตนแบบ หรอยอมรบทงในโลกมสลมหรอสงคมโดยกวาง) ปฏเสธวฒนธรรมถน วฒนธรรม รวมกนของภมภาค ทงทมไดขดแยงกบหลกคดความเชอของอสลาม

“อนเปนโซขอกลาง” ของการฝงตวอยรวมกน และไมเขาใจ หลกการอยรวมกนของประชาคมมสลมสวนนอยในรฐทมใชอสลาม

อยากใหลองยกตวอยางนกพฒนาคนส�าคญของมสลมไทย ทมบทบาทชน�าเปลยนแปลง สงคมมสลมไทยในอดตจนสงผลถงปจจบน ?

ผมนกถง ดร.ปรดา ประพฤตชอบ ทานเปนบคคลทน�าธงเรองอสลามเปนหลก สามารถจดระดบความส�าคญและสงทตองรกษา เขาใจหลกการอยรวมกนของประชาคมมสลมสวนนอยในรฐทมใชอสลาม คอรวาอะไรคอวาญบ อะไรคอฟรด (สงหลกส�าคญล�าดบตนทตองรกษา ยดเหนยว) และอะไรเปนซนนะฮ (กจเสรม) ทานมภาวะผน�า อดทน สละตว และสรางครอบครวเปนแบบของการอยรวมกนของคนในชาตทมความหลากหลายในความเชอ ทานยงฝงตวท�างานในพนท ประพฤตตนเสมอตนเสมอปลาย นาเคารพ ทานใหเกยรตซงกนและกนกบสงคมทงทท�างานในมหาวทยาลยขอนแกนททานเปนอาจารยและสงคมของภาคอสานทมมสลมนอยกวา 1 เปอรเซนต จนวนนมมสยดเกดขนจากความพยายามและวางแนวทางจากทานจนเกอบครบทกจงหวดในภาคอสาน และบางจงหวดกเรมมในระดบอ�าเภอแลว ทงททานเปนเดก กทม.โดยก�าเนด บานอยรมแมน�าเจาพระยากลางกรงแถวสะพานพทธ ฝงธนบร จบมธยมทสวนกหลาบ จบ ป.ตร ท ม.เกษตรฯ ไดทนไปจบป.โทและเอกทญป น ดานเศรษฐศาสตรการเกษตร สามารถท�างานใชทนไดทมหาวทยาลยใหญๆ ใน กทม.แตทานเลอกไป ม.ขอนแกน สมยเรยนทานเปนนกกจกรรมตวยง เปนกรรมการผกอตงของสมาคมนสตนกศกษาไทยมสลม(สนท.) และเปนอดตประธานสภานสต ม.เกษตรฯ

หากเราจะเปลยนแปลง “ปจจบน” เพอ “อนาคต” ทดกวา เราควรเรยนร อะไรจาก “อดต” ทผานมาบาง ?

ควรเรยนรวาบรรพชนมสลมไทยอยบนแผนดนนอยางมเกยรต มบารม ยงใหญสมภาคภมอยางไร และมสลมยงใหญครองโลกมานบพนปไดอยางไร ความเปนผทรงธรรม เปนมอบน ผผลตนวตกรรม องคความรในดานตางๆตอโลก

ศกรย สะเรม หรอทหลายคนเรยกกนตดปากวา “ยตก” เปนนกประวตศาสตรอสลามทหาตวจบยากคนหนงในเมองไทย อาจเปนเพราะเขาเปนนกประวตศาสตรดวยความรกและความหลงใหลในมนตเสนหของอดต องคความร ดานประวตศาสตรของเขาจงกวางขวางครอบคลมตงแตเรองเลกๆอยางเหรยญกษาปณและตราสญลกษณ ไปจนถงเรองใหญอยางความรงเรองและลมสลายของอาณาจกรอสลามตางๆในอดต เมอเปนเชนนเราจงอยากชวนคณผอานไปส�ารวจสภาพสงคมมสลมไทยในอดต เรยนรปญหาและการแกปญหาของคนยคกอน รวมไปถงบทบาทของมสลมในอดตตอการมสวนรวมพฒนาสงคมและประเทศชาต ผานการศกษาของผชายคนน

14

อะไรคอปญหาส�าคญทสงคมมสลมไทยในปจจบนก�าลงเผชญ แลวเราจะกาวขามปญหาเหลานนไปไดอยางไร?

ผมมกใชค�าวา “จนตนาการ” ในการพดถงรากปญหาของทกอยาง ไมวามสลมทนหรอทไหน จะใชมสลมหรอไมใช คอหมายถงโลกทเขามองเหนมนคออะไร? เปนแบบไหน? และตวเขาเองจะด�ารงอยในโลกนเชนไร? ผมเรยกมนวา “จนตนาการ” ซงมนจะสรางเปนแบบแผนชวตของคนๆนน

ผมมองวารากของปญหาของสงคมมสลมไทยคงวนเวยนกบปญหาเดมๆ น คอจนตนาการททกคนมองทงแงมมชวต สงคม เศรษฐกจ และการเมอง ซงมนซบซอนมาก และทมนขดแยงกนกเพราะมนมาจากอะไรมากมายทซกซอนอยภายใน แคพดค�าวา “ศาสนา” ออกมา ผมวามองไมเหมอนกน รสกไมเหมอนกน หรอค�าอนๆ ค�าวา ซนนะฮ ค�าวา บดอะฮ ค�าวาสลฟ ค�าวา อมมะฮ วาฮดะฮ อะไรตางๆ มากมาย ทกคนแสดงมนออกมาแตกตางกน รวมไปถงทศนคตทมตอการเมองไทย ของสเสอตางๆ พดแลว จะยงยากมากขนไปอก

คดอยางไรกบสภาพสงคมมสลมไทยในปจจบน?

มนกเปนไปตามสภาพของสงคมมนษย ตกต�า เสอมถอย ความรถกยกกลบ คณธรรมหดหาย แตความตงใจจรงจงของคนดๆกยงมอย เพยงแตความเขมขนมนเจอจางลง

อะไรคอปญหาส�าคญทสดของสงคมมสลมไทยในปจจบน?

ปญหาของมสลมไทยมเยอะครบ การกระทบกระทง ทะเลาะเบาะแวง เปนเรองปกต ตราบใดทไมใชปญหาเชงโครงสรางกอยาไปซเรยส พนองทะเลาะกนเดยวกดกน สงทจะพาเรากาวขามไปไดคอ ความใจกวาง การยอมรบและใหเกยรตคนทมความคดแตกตางจากเรา

อะไรเปนปจจยส�าคญทท�าใหสงคมมสลมไทยในปจจบนยงคงจมอยกบความขดแยง จนขยายตวเปนความแตกแยกแบบทกน?

“ตะอศศบ” (คลงไคลในตวบคคล พวกพอง) ครบ นพดเลย ถาเราลดความตะอศศบลงบาง

อ.อชอะรย เรองปราชญ เปนนกวชาการอสลามหหรอทเราเรยกตดปากวา โต ะคร คลกคลกบงานพฒนาเยาวชน มาตลอดนบตงแตสมยยงเป นนกศกษา จนกระทงจบการศกษาด านศาสนาจากปากสถานกยงกลบมาท�างานประจ�ากบองคกรระหวางประเทศทเนนงานดานเยาวชนอยางสภายวมสลมโลก ส�านกงานประเทศไทย แถมยงเปนหวเรยวหวแรงหลกของมลนธศรทธาชนเพอการศกษาและเดกก�าพร า องคกรพฒนาเอกชนมสลมทเตบโตอยางกาวกระโดดตลอดสบปทผานมา ดงจะเหนไดจากยอดบรจาคจากแรงศรทธาทพนองมสลมมอบใหในแตละป

ปจจบน อ.อชอะรย เรองปราชญ เปนเลขานการมลนธศรทธาชนเพอการศกษาและเดกก�าพรา และยงรบหนาทผ อ�านวยการสถานโทรทศนผานดาวเทยมยาตมทว สอสรางสรรคสงคมในเครอของมลนธศรทธาชนฯ อกดวย จากประสบการณการท�างานดานพฒนาเยาวชนและสงคมมาตลอดชวต บวกกบบทบาทสอสารมวลชนมสลมของ อ.อชอะรย ทศนะสนๆของเขาทมตอสงคมมสลมไทยจงนาสนใจไมนอย

เราจะหลอเลย แตคนไทยเราถกหลอหลอมมาใหรกพวกรกพองไง ใหเปนชาตนยมไง เราจงตองใชเวลาเยอะกวาชาตอนๆในอาเซยนหนอย

ดานหนงสงคมมสลมไทยมปญหาขดแยงภายในกนอยางหนกและอรงตงนงกนในหลาย ประเดน แตอกดานหนง สงคมมสลมกก�าลงถกตงค�าถามจากสงคมตางศาสนก ถงการเหนแกตว หวงแตพวกพอง และดแตเรยกรองสทธ ในสถานการณเชนน มสลมไทยควรท�าตวอยางไร?

เราตองเรยนรการดะอวะห (เผยแผศาสนา) ดวยการสรางสะพานครบ ทผานมาเราดะอวะหดวยการสรางก�าแพงเพราะเราตองรกษาคนของเราไว แตปจจบนก�าแพงมนเอาไมอย เราตองเดนหนาเขาหาคนอน ทอดสะพานใหเขาเขามาเชอมโยงกบเรา อยามองวาการปฏสมพนธกบคนอนเปนเรองอนตราย แตมนคอโอกาส ยงเราปดตวเองมากเทาไหร เรากจะแพภยตวเอง

ในฐานะทคลกคลกบเยาวชน ในสถานการณปจจบน เรายงฝากความหวงของสงคมมสลมไทยไวกบเยาวชนคนหนมสาวไดอยหรอไม?

ผมวาในสงคมไทย เยาวชนมสลมเราถอวายงมคณภาพอยนะ ขอใหผใหญอยาท�าใหมชองวาง ใหโอกาสพวกเขาแสดงศกยภาพ ตวตาย ตวแทน ตองมเตรยมไว ถาไมใชพวกเขา แลวจะเปนใคร

อลอค เปนนามปากกาและชอทเรยกกนตดปากของ อบดลมะญด อปมา ผรและนกพฒนาจากอนดามน อดตนายกสมาคม ยวมสลมแหงประเทศไทย หรอ ยมท. อลอคเปนนกสรางนกท�างานอสลามรนใหมมาตลอดหลายป ดงจะเหนได จากลกศษยลกหา ทกระจายอยทวประเทศทงในรวและนอกรวมหาวทยาลย และยงเชยวชาญดานการใชภาษาและการเขยน ดงจะเหนไดจากงานเขยนทมตอเนองและไดรบการกลาวถงอยเสมอ

ดวยความทท�างานดานสงคมมสลมมาตงแตเมอครงยงเป นนกศกษา จวบจนปจจบนทยงคงมงมนสรางความรและความเขาใจชวต ใหกบคนหน มสาวแหงอสลาม อลอคจงเปนหนงในไมกคนทมองเหนปญหาจากภาคสนามหาใชบนหอคอยงาชางหรอเวทงานสเหราไม เมอฮาลาลไลฟคดจะชวนผอานไปขดลกถงรากปญหาของสงคมมสลมไทย ทศนะจากอลอคจงเปนสงทเราไมอาจปฏเสธได

15

การ ฝาวกฤตเรองนผมนกถงยคแรกเรมของอสลามทมการประทานสงทเรยก วา revela-tion หรอวะหย ททานนบมฮมมด ทยอย น�าออกมาจากพระเจา สงนนเปนการสรางโลกทศนแบบใหม เปนการมองโลกในมตทกวางถงเอกภพ และละเอยดออนถงตวตนภายในของมนษย คอทกวนนผมวา ถงเรามอลกรอานในมอแตเรายงหางไกลจากการเหนอลกรอานปรากฏอยในฐานะ เปน revelation เปนวะหย เปนสงทมาจากผสราง

ผมมองไมเหนวาค�าตอบจรงๆของทกปญหาจะมเรองอน ผมเรยกวธแกปญหานตามทใน อลกรอานบอกวา “จงยดสายเชอกของอลลอฮโดยพรอมเพรยงกนและอยาแตกแยกกน” ค�าวาสายเชอกของอลลอฮคออะไร? เรองนทานนบพดอธบายเองวา “คมภรของอลลอฮ คอสายเชอกของอลลอฮทถกลากยาวลงมาจากฟากฟาส ผนแผ นดน” คอเข าใจตรงน เลยว ากบ อลกรอานตองมส�านกวามนเปน revelation หรอการประทานลงมาจากพระเจา มนถกทอดยาวลงมาจากฟากฟา

ผมคดวา ปญหาตางๆ จะตอบไดงาย ถาเรมตนอยางถกทาง ผมรณรงคการแกปญหาดวยกบค�าวา “สายเชอกของอลลอฮ” ดวยการ จบยด ซงมความหมายตอไปอกมากมาย ไมวาโรงเรยนการอานกรอานส�าหรบเดกๆ การเรยนรความหมายอลกรอาน การเรยนรตวบคคลทถกอธบายวาเปนอลกรอานทเดนไดอยางทานนบ มฮมมด หรอการเรยนรกลมชนทเรยกวาชนรนกรอานอยางเศาะฮาบะฮ และรวมทงทฤษฏอะไรอกมากมายทมาจากการสรางขนของความรในอลกรอาน คอผมวากอนจะทะเลาะกนวาใครยดกรอานใครไมยด กตองชวยกนท�าใหการเรยนรวา “สายเชอก” นคออะไร มความส�าคญมากจรงๆ

ใครควรเป น เจ าภาพในการสร างความเปลยนแปลงหรอชน�าสงคมมสลมไทย?

ผมคดวา เจาภาพหลกถกก�าหนดในหลกการแลว เรยกวา ดาอย หมายถง คนท�างานทตองการใหผคนไดอยบนเสนทางของพระเจา คนทส�านกในสถานะนตองถอวาเปนเจาภาพของการแกปญหาในทกระดบ แตทนมนกตองมวธการใหคนเหลานเขาใจวาระตางๆ รวมกน ไมวาคนในระดบสงอยางคณะกรรมการอสลามจงหวดตางๆทอยในระดบรฐ มาจนถงครสอน

อลกรอานตามหมบาน หรอคนในหนวยงานตางๆ ในกจกรรมตางๆทหลากหลาย พวกนกวชาการ อาจารยมหาวทยาลย พวกทท�างานสอตางๆ สถาบนการศกษา สถาบนการเงน คอคนทกคนทมส�านกแบบดาอย ไมสามารถอยแบบตวใครตวมนได การแสวงหาความรวมมอระหวางคนทมส�านกแบบดาอยเปนเรองทตองพฒนา ขนบนความจรงใจ

พดถงเจาภาพแกปญหาอกอนหนงส�าหรบสงคมไทย แมจะดยงยากมาตลอด แตสงทมอยนชวยไดอยางมากมายตอการอยรวมกนอยางดระหวางคน ตางความเชอในสงคมทประเทศจ�านวนมากในโลกนไมม คอ “ส�านกจฬาราช มนตร” คอผมพดถงส�านกจฬาฯ ในฐานะทเปนหนวยหนงทมลกษณะเปนดาอย และยงเปนหนวยใหญทสดทรฐใหการยอมรบ เราปฏเสธบทบาทตรงนไมได ถงจะมปญหามากมาย แตความจรงคอตราบใดทเราไมรวมกนพฒนาสถาบนนและหน วยงานท เก ยวข องให มประสทธภาพ ปญหาตางๆ กแกไขไดยากครบ

ดานหนงสงคมมสลมไทยมปญหาขดแยงภายในกนอยางหนกและอรงตงนงกน ในหลายประเดน แตอกดานหนง สงคมมสลมกก�าลงถกตงค�าถามจากสงคมตางศาสนก ถงการเหนแกตว หวงแตพวกพวง และดแตเรยกรองสทธ หรอถงขนถกผลตสรางความเกลยดชงจากสายฮารดคอรขององคกรตางศาสนกบางองคกร ในสถานการณเชนน มสลมไทยโดยเฉพาะเยาวชนคนหนมสาวควรท�าตวอยางไร?

ทอยากพดกอนกคอเปนปญหาวธมองอสลามในกรอบทผมคดวามปญหามากอยาง หนง คอการมองเหนอสลามเปนเหมอน “ชาต” อะไรสกอยาง การมองเหนอมมะฮอสลาม เปนเหมอนชาตหนง ผมวาเปนเรองทเปนกนแบบไมร ตวของมสลมจ�านวนมาก ในความจรง

15

โลกทศนจรงๆ ของศาสนาเราถกวางขนในกรอบทเนนความเปนมนษย ความเปนพนองของมนษย ทเรยกวา “ลกหลานแหงอาดม” ถาคณปรบทศนคตนได คณจะมองเหนคนไทย คนลาว ชาวเขาเผาตางๆ เสมอเหมอนกนในฐานะพนองทมาจากครอบครวเดยวกน คอ “ลกหลาน แหงอาดม” คอเรองนผมคดวาส�าคญตอจากความเชอในความเปนหนงของพระเจาทอสลามสอนเลยทเดยว และรากฐานการคดตอเพอนมนษยในมมมองเชนนส�าคญมาก มนมาจากความรสกแบบครอบครว แมคณจะตางความเชอกนแคไหนกตาม

ตอมาผมคดวา การเรยกรองอะไรหลายสงหลายอยางทมาจากหลกการศาสนาไมวาการคลมฮญาบ ไปจนถงสถาบนการเงนทไมมดอกเบยนน และเรองอนๆอกมากมาย เปนเรองทตองท�าความเขาใจกนในมตของชวตมนษย ทสามารถด�ารงอยบน ความแตกตางกน คอผมคอนขางไมคอยเหนดวยกบการดงเอากฎหมายเสรภาพทางศาสนาหรอกฎหมายตางๆ ออกมาตงและเรยกรองสงตางๆ ผมมองวาความเปนมนษยทเขาใจกนส�าคญกวามาก เหมอนตอนเราเปนนกเรยน เพอนพทธเราจะชวนไปกนขาว กชวยกนหารานมสลมให หรอวาบางคนจด ทละหมาดใหเราเสยดวยซ�า ผมอยากเหนความสมพนธทเปนแบบนมากกวา คอความเปนมนษยทเขาใจกนส�าคญมากกวา

ทามกลางสถานการณปจจบน เรายงคงฝากความหวงไวกบคนหนมสาวไดอยหรอไม?

จะอยากฝากไวหรอไมอยากฝาก คงเลอกไมได เพราะเยาวชนคนหนมสาวตองมารบชวงตอไปอยางแนนอน ผมไมไดมองโลกในแงดหรอ แงราย มองตามสภาพทนาจะเปนจรง ผมวาเยาวชนรนใหมตนตวศาสนาสงกวาในอดตอยางเทยบไมได แตยงไงพวกทปลอยชวตไปเชาชามเยนชามกยงเปนสดสวนทสงกวา สงทคนมส�านกเรองนตองท�าคอ การเปดพนทใหกบเยาวชนของเราในรปแบบทหลากหลาย ตราบทยงเปนแบบทฮะลาลอย แมกระทงเวทศลปะ เวทนกวรรณกรรม หรออะไรท�านองน มใชแคมแตเวทตวบทศาสนา ผมเหนวากระแสสากลตอการตนตวอสลามทกมมโลกจะเอออยางดตอการกาวมา ของคนรนใหมในบคลกภาพแบบอสลาม เราตองเปดพนททหลากหลายในบรบทของชวตทฮะลาล

16

สงคมมสลมไทยทอยากเหนเปนแบบไหน แลว

เราจะกาวไปสสงคมแบบนนไดอยางไร ?

ผมอยากเหนมสลมทดไดมโอกาสเปนคนทบรหารสงคมใหเกดความเรยบรอย ซงการทเราจะกาวขนไปสสงคมแบบนนตองเรมจากการสรางความเชอวาเราสามารถท�าดไดและท�าไดดเสยกอน การน�าเอาประวตศาสตรทรงโรจนจากยคตางๆของมสลมมาน�าเสนอกบบคคลทมบทบาทของสงคม และสรางพนธกจรวมกนเพอพาไปสจดหมายทไดตกลงกนไว

อะไรคอปญหาส�าคญทสดของสงคมมสลมไทย

และเราจะเอาชนะปญหา เหลานนไดอยางไร ?

เราไมรวาเราเปนใคร เราคดวาเราคอผตาม เราไมคดวาเราตองท�าหนาททส�าคญซงพระเจาไดสงเราไว จรงๆนะครบ เรองนส�าคญมาก บางทเรามองแคบไป มองแครอบตวเองหรอแคบกวานน บางทมองแคตวเอง จรงๆเรา มสลมเราตองเดนไปยนขางบนทสงๆ แลวมองลงมา ท�าตาเบลอๆ วาเราจะดแลพวกเขาอยางไร เราจะชวยพวกเขาอยางไร ปญหาแบบนจะเอาชนะไดกตอเมอปลกสงคมเขยาใหตนดวยขอมลทเราถกก�าหนดหนาทมา สรางคนทมอดมการณ และผลตบคลากร ทจะขยบภารกจน ใหไปในทศทางเดยวกน

ใครควรเปนเจาภาพหรอเปนผมบทบาทส�าคญ

ในการสรางความเปลยนแปลง หรอชน�าสงคม

มสลมไทย ?

อนนส�าคญมากครบ ขางบนทเสนอๆมาจะหยดนงไมขยบและไมไดเรมตนกตอเมอไมมตวแทนหรอเจาภาพทจะด�าเนนการภารกจน ทกคนเปนเจาภาพไมได มนจะสะเปะสะปะ แตควรมอบใหบคคลทเราไวใจในหมพวกเรา ในเรองหลกการศาสนา หรออาศยองคกรกลางมาด�าเนนการภารกจน เชน ส�านกจฬาราชมนตรใชครบ เรารดวาอ�านาจหนาท ของส�านกจฬาฯในพ.ร.บ.ไมไดกวางลนฟาขนาดนน แตอยางนอยทสด มสลมในประเทศไทยสวนใหญพรอมทจะฟงและเดนตามการน�าของจฬาฯ เราไมตองมกฎหมายมาขบเคลอนเรองนกได แตเราใชความเชอความไวใจของการท�างานซงกนและกนของการเปนมสลมมาปะตดปะตอความเปนหนงเดยวกน

ในฐานะทคลกคลกบเยาวชนคนหนมสาว คดวา

สงคมจะฝากความหวงไวทพวกเขาไดหรอไม?

แนนอนครบ หนมสาว เราฝากความหวงกบพวกเขาไดเสมอ พวกเขามพลง พวกเขามความคดสรางสรรค พวกเขาเพยงแตขาดในเรองของประสบการณ และพวกเขาตองการผน�าทพรอมจะเทใจใหเขา และพวกเขาพรอมทจะทมเทใหคนๆนน บางทเราตองกลบมามองตวเอง (หมายถงผใหญนะครบ) วาเราอาจพลาดจงหวะในการควาหวใจของพวกเขา เหลาเยาวชนไป เราปลอยใหกระแสสงคมจงพวกเขา พาพวกเขาไปในทศทางทดาราตองการ ทศทางทสงกดนนๆ ตองการ จนเยาวชนเราเสยเวลา เสยพลง เสยสมองไปกบการเลยนแบบในตวอยางทไมใชตวอยางทดทสดไป อยากกระซบบอกผใหญครบวากลบไปเออมมอดงพวกเขา ใหมาท�างานแนวรวมกบเราเถอะครบ อยาปลอยพลงบรสทธเหลาน ใหถกใชไปในทางทไมด ผมเชอครบ เยาวชนหนมสาวเหลานจะชวยเหลอใหภารกจการเปลยนแปลงสงคมไดส�าเรจลลวงจนได ดงเชนทมนเคยเกดขนในอดตทผานมา

สดทายอยากถามสนๆวา การเปนมสลมมน

ท�าใหเราอยกบสงคมอนยากไหม?

ไมยากครบ เพยงแตเราตองยนใหมนคง และเขาใจในบรบทของคนรอบขาง มองพวกเขาวาแตกตาง อยางเอนด และพรอมทจะยนมอชวยเหลอแนะน�าพวกเขา ใหไดรบทางแกไขปญหาตางๆ ดงเชนทเราไดรบทางออกตางๆ จากพระเจาของเรานนแหละครบ เราถงจะอยไดอยางมความสข

หนมสาว เราฝากความหวงกบพวกเขาไดเสมอ พวกเขามพลง พวกเขามความคดสรางสรรค และพวกเขาตองการผน�าทพรอมจะ เทใจใหเขา และพวกเขาพรอมทจะทมเทใหคนๆนน

ฮมซะฮ อลกรม เปนคนหนมมสลมทนาจบตามอง ในอดตเขารวมกบเพอนวยไลเลยกนกอรางสรางหนงสอพมพมสลมรายเดอน ซงถอเปนเรองหนมากกบการท�าหนงสอในสงคมทคนนยมการฟงมากกวาการอาน ถงแมจะอยไดไมนานแตหนงสอพมพอะซานทเขาท�ากสรางความสนใจแกผอานและคนท�าสอดวยกนไมใชนอย ปจจบนฮมซะฮ ยงคงวนเวยนอยกบงานดานสอสารมวลชนแตกระโดดขามไลนจากหนากระดาษมาสหนาจอโทรทศน เปนก�าลงหลกทงเบองหนาและเบองหลงใหกบสถานโทรทศนผานดาวเทยมไวทแชนแนล ชองทวทครองใจวยรนมสลมไดอยหมดจากรปแบบรายการทหลากหลายและความคดสรางสรรคในการน�าเสนอ ดวยความทเปนคนรนใหมและท�างานในสอสารมวลชนทครองใจผคนทเปนอนาคตของสงคมอยางวยรนหนมสาว คงไมผดฝาผดตวหากเราจะคยเรองอนาคตของสงคมมสลมไทยกบผชายคนน

17

อาฎล ศรพธนะ เปนเดกหนมชาวไทยจากเมองคอน นครศรธรรมราช ทไปร�าเรยนปรญญาโทดานวศวกรรมอยทมหาวทยาลย King Abdullah University of Science and Technology ในซาอดอาระเบย ประเทศทคนไทยมกคนกบการร�าเรยนดานศาสนามากกวาดานวทยาศาสตร ในมหาวทยาลยมมสลมจากหลายประเทศ มาร�าเรยน อาดลจงไดมโอกาสแลกเปลยนเรยนรทศนคตจากเพอนนกศกษาจากหลายชาต ดวยความทเปนคนชางคดชางสงสย อาฎลจงมกตงค�าถามกบทกสงรอบตว มมมองทเขาไดจากการตงค�าถามทามกลางผคนมสลมหลากเชอชาตหลากภาษาจง นาจะเปนประโยชนตอการท�าความเขาใจตวเองของมสลมในประเทศไทยอยไมนอย

สงคมมสลมไทยทอยากเหนเปนแบบไหน แลวเราจะกาวไปสสงคมแบบนนไดอยางไร ?

จรงๆแลวผมอยากเหนสงคมมสลมทมคณภาพเหนอกวาคแขงคอมชรกนและชาวยะฮดในทกๆดาน ทงในเรองของอหมาน อากดะฮ ความอคลาส ความเฉลยวฉลาด การวางแผนระยะยาว และความเปนมออาชพความเปน ผเชยวชาญทแทจรง คณสมบตตางๆ เหลานเปนปจจยในเชงรปธรรมทท�าใหอสลามในยคสลฟประสบความส�าเรจในการปฏรปสงคมสการภกดตออลลอฮ (ซ.บ.)

ในยคปจจบน สงคมมสลมประเทศไทยกตองยอมรบวา โดยภาพรวมกไมไดมคณสมบตเหลานในแตละมตอยางสมดลและเพยงพอในการทจะเปนเลศเมอเทยบกนในเชงรปธรรมกบประชาชาตกลมอนๆ ผมขอเรยกคณสมบตตางๆเหลานวา “คณภาพ” ในมตตางๆ

การจะสราง “คณภาพ” เหลานสสงคมในฝนจรงๆแลวไมมทางลด สงทตวเราเองทมเทอยางตอเนองในวนน อาจจะสงผลทเหนอความคาดหมายในอนาคตได นนหมายความวา ทกๆตวอกษรทเราอานเขยน ทกงานการลงมอใน งานชาง ทกๆความอดทนในการท�าความเขาใจและฝกฝนในงานทางวศวกรรม หรออะไรในท�านองนเทานนทจะสงผลอยางยงยน หากเยาวชนไมมเปาหมายในเรองใดทจะทมเทใหอยางเตมก�าลงตงแตในวยหนม ยอมมความเปนไปไดนอยทสงคมมสลมในอนาคตจะสามารถเปนสงคมมสลมในฝนได

เราจงไมมทางเลอกมากนก นอกจากลงมอท�าทกอยางอยางจรงจง ลดเวลาการผอนคลาย ความบนเทง และความไรสาระทงเสย แลวเอาเวลาเหลานนมาทมเทตองานทจะสงผลระยะยาวตอสงคมมสลมจรงๆ

อะไรคอปญหาส�าคญของสงคมมสลมไทย และเราจะเอาชนะปญหาเหลานนไดอยางไร?

ผมมองวาปญหาทใหญทสดของมสลมประเทศไทยคอปญหาอโก(อตตา) เราทกคนทราบกนดวาอสลามนนแปลวา สนตดวยการยอมจ�านนโดยสนเชงตออลลอฮ ซงหมายความวาเราจะไมเอาตนเองเปนศนยกลางในการตดสนในเรองตางๆ อยางไรกตามในสงคมมสลมไทย เรากยงคงเหนการแสดงภาพของการเอาตนหรอกลมเปนศนยกลางในทกๆประเดนอยหลายครง ซงเปนอปสรรคตอการท�างานรวมกน นนเพราะตางกลมตางกเหนวาวถการท�างานของตนเองนนดกวา มความเปนอสลามมากกวา ซงกจรงบ างไม จรงบ าง แทนทจะมองว า ธรรมชาตของกล มตนมจดเดนตรงไหน มประโยชนตอกลมอนๆอยางไร และสามารถหยบยนความสามารถดานไหนของตนแกกลมอนๆไดบาง อยางเปดเผย นบถอกนในความสามารถจรงๆ

ประเดนสวนใหญในทสาธารณะของแวดวงมสลมประเทศไทย ยงคงเตมไปดวยการแขงขน การเอาชนะกนทางดานแนวคด อาจจะเพอดงมวลชนหรออะไรกตามแต ถงแมจะมคนเบองหลงจ�านวนมากทท�างานเพออสลามอยางเงยบๆ

และไดผลด แตบรรยากาศในทสาธารณะ เหลาน กไดฉายภาพทท�าใหคนมสลมเองเสยก�าลงใจ รสกแตกแยก เปนการบดเบอนความเปนจรงในสงคมมสลมดวยการน�าเสนออยไมกเรอง บรรยากาศเหลานท�าใหคนมสลมสญเสยโฟกส คอการพฒนาศกยภาพตนเองเพออลลอฮและการแขงขนในเชงคณภาพ ไปสการแขงขนในเชงอโกซงไมกอเกดประโยชน และอาจสงผลเสยทงในดนยาและอาคเราะฮอกดวย

การแกปญหานไมซบซอนครบ เตอนตว เองบอยๆ เขาหาอลลอฮ ลดอโก และท�างานใหหนกขน คดใหเยอะ แตแสดงความคดเหนในประเดนละเอยดออนตางๆใหนอยลง พงร�าลกวา เราไมใชศนยกลาง เราอาจจะผดจะถกเปนเพยงเรองเลก ทส�าคญคอเราจะตอบค�าถามตออลลอฮในเรองวายบบนตวเราอยางไร เมอเรากลบไปสคนพระองคตางหาก

ในฐานะทคลกคลกบมสลมจากหลากหลายประเทศ อะไรคอขอแตกตางอยางเหนไดชดระหวางมสลมไทย กบมสลมในประเทศอนๆ ?

มสลมในประเทศไทย เปนกลมคนทมโอกาสและความทาทายทนาสนใจกวาในตางชาตครบ ประเทศไทยยงคงมพนทวางใหพวกเราไดไปเตมเตมอกมาก ไมมการกดขทรนแรง และมเสรภาพใหเราสามารถคดสรางสรรค สรางนวตกรรมทางความคดหรอทางเทคโนโลยใหมๆไดมากมาย โดยไมถกควบคมโดยรฐบาลเสยกอน โจทยทเราตองเผชญกมความทาทายนาสนใจ เนองจากประเทศไทยเปนประเทศทความคดของคนยงไมอมตว ยงไมถกลอคโดยปรชญาทมการพฒนาจนเขมขนเชนในโลกตะวนตก ยงมชองทมสลมสามารถน�าเสนอแนวคดอยางผเปนมอบนไดมากเชนเดยวกบยคของทานนบ(ซ.ล.) ค�าถาม ทส�าคญกคอ มสลมประเทศไทยจะสามารถขนมาเปนชนชนน�าในดานตางๆไดเรวกวาแนวคดอนๆหรอไม ซงนนตองอาศยการบมเพาะคณภาพทเขมขนกวาคนกล มอนๆ ในขณะเดยวกนมสลมไทยกตองมความรอยางลกซงถงประวตศาสตรและบรบทของประเทศไทย เพอทจะสามารถเชอมโยงกบพนองชาวไทย เออประโยชน และแขงขนกนโดยสนต และไมเพยงคดหยดอยทประเทศไทยเทานน แตคดตอไปถง AEC และประชาคมโลก เปาหมายรวมกนของมสลมประเทศไทยในเวลาน จงควรจะเปนการรบขนไปยนอย ณ จดนนใหเรวทสด

18

สงคมมสลมไทยทอยากเหนเปนแบบไหน แลวเราจะกาวไปสสงคมแบบนนไดอยางไร ?

อยากอย ในสงคมทมสลมเปนพนองกน เปรยบประดจเรอนรางเดยวกน สวนใดเจบปวด สวนอนกเจบปวดดวย ถาอานแลวคนปากกแปลวาจ�าได วาเคยถกสอนใหทองกนมา อาจจะทโรงเรยน ทคายอบรม ฯลฯ อาจฟงดเชยแตมนเชยเพราะเราทองเฉย ๆ แลวละเลยทจะปฏบตจรง อสลามสอนไวชด ๆ วาทกคน all in ใครหลงทางเราจะพากลบ ใครไมรจกเราจะแนะน�า การแบงเขา-เรา เปนไปเพอยนยนจดยน ส�ารวจสถานะ ไมใชเหยยบหวใครใหตวสงขน ไมใชกดกนใครออกไปจากความด เราไมใชพวกทเอะอะกจะไมเอาคนนน ไมเอาคนน จะตดญาตขาดมตร เลกคบ Unfriend กนงาย ๆ เพราะเราตางเปนอวยวะอยในรางกายเดยวกน มอเลอะกใหลาง มดบาดนวกใหท�าแผลครบ ตดทงกบาแลว

คดวาอะไรคอปญหาส�าคญทสดของสงคมมสลมไทยในตอนน ?

เราไมคอยเขาใจ ใสใจ ใหความส�าคญกบบทบาท ‘คอลฟะตลลอฮ’ ทไดรบมาตงแตวนทไดเปนมสลม หรอส�าหรบหลาย ๆ คน คอตงแตเกด หลงนบมฮมมด (ซ.ล.) อลลอฮไมสงนบมาอกแล ว แต แต งตงอมมะฮท เหลอให เป น ‘ตวแทนของพระองคบนหนาแผนดน’ แทน นมนยงใหญขนาดไหน

เราไมเขาใจคณคาจรง ๆ ของอสลามครบ โดยเฉพาะมสลมทไดศาสนามาจากพอแม เราเหมอนเกดมาในบาน ในความอบอน ในความสวาง แลวกไมเคยรวามนดยงไง สวางท�าไม อนท�าไม เพราะไมเคยตองอาศยอย นอกบาน

มญาฮด วงษมณ เปนสอสารมวลชนมสลมทมความคดสรางสรรคสง เคยรวมกบเพอนๆผลกดน “ดนไดอาร” นตยสารวยรนเมอสบกวาปกอน จนสามารถดง วยรนมสลมทไมคอยเอาเรองเอาราวกบศาสนาใหหนกลบมาสนใจเรองหลกการศาสนาไดอยางแยบยล เขาเกดและเตบโตในชมชนมสลมใจกลางกรงเทพมหานคร สงคมของเขาจงผสมผสานไปดวยความเกาและความทนสมย เพอนฝงทคบหามทงพทธและมสลม แตดวยความเขมแขงของชมชนและครอบครว เขาจงรกษาอตลกษณความเปนมสลมไวไดอยางเหนยวแนน และดวยความทเปนคนทมความคดสรางสรรค มญาฮดจงมกมมมมองตอสงคมทแตกตางและนาสนใจ จนเราอดไมไดทจะน�ามาบอกกลาวใหรบรโดยทวกน

ในความมด ความหนาวเหนบมากอน อสลามเปนบานหลงใหญทเปดรบทกคน บานทไมเคยเตม และผ อาศยมหนาทเชญชวนคนทนอนหนาวอยขางนอกเขามา ไมใชหวงไว อสลามเปนความดทตองรกษาแตอยาหวงแหน นอกจากเปนคนดแลวตองเชญชวน หรออยางนอยกเปดทางใหผอนเขาสความดนดวย นคอแนวคดท คอลฟะตลลอฮตองเขาใจใหขาด และมสลมไทยตองเขาใจมากขน แลวทกอยางจะดขนเลย

ผมแนะน�าใหทกคนหาเวลาไปเยยมเยยนสถานท ทเขาเปดอบรมมอลลฟ(มสลมใหม)ด ไปดวาเขาเหนคณคาอสลามอยางไร หวใจพองโตเบกบานอยางไรทไดร จกพระผสรางของเขา ส�าคญทสด ดทศนคตและความประพฤตของเขาครบ มอลลฟจะเปลยนไปทนท เพราะเขารแลวเดยวนน วาเขาอยในสายตาพระผเปนเจา และอยในหมผประเสรฐ ในฐานะผประเสรฐ ขดเสนใตค�าวาผประเสรฐครบ ผอานขดเองเลย เนน ๆ เราตางเปนผ ประเสรฐอนอย ในกล มของผ ประเสรฐ แตเรามกไมใหเกยรต ใหความส�าคญกบสถานะน กบหมวกใบน ใบเดยวทจะอยกบคณไปจนโลกหนา และความประเสรฐของอสลามเปนเรองทตองแบงปนครบ

คดวาใครควรเปนเจาภาพหรอเปนผมบทบาทส�าคญในการเปลยนแปลงหรอชน�าสงคมมสลมไทย ?

เจาภาพผมนกไมออก เอกภาพมสลมไทยไมไดเขมแขงขนาดจะมเจาภาพหนงหนวยแลวจะไปดวยกนทงหมด แตในเมอทกคนเปนสวนหนงของปญหา แปลวาทกคนเรมจากตวเองไดทนท นบหนง สอง สาม แลวเรมเปนคอลฟะตลลอฮไดเดยวนเลยครบ เปนแสงสวาง เปนความ

อบอน เปนบาวทดของพระผเปนเจา เปนแสงน�าทางใหคนหลงทาง ไมใชเปนไฟไปเผาเขา อนชาอลลอฮ แลวรอบตวคณกจะมแสงสวางเพมขนทละดวง สงคมจะคอย ๆ นาอย ขน ดนยาเปนสนามรบของผศรทธากบการลอลวงอยแลว มแตวธนทจะเปลยนพนทรอบตวคณใหเปนฐานทมน ใหไดพกผอนกอนออกไปสตอ

ในฐานะทคลกคลกบสงคมตางศาสนก คดวาอะไรบางทเปนปญหารวมระหวางสงคมมสลมกบตางศาสนก และเราควรจะแลกเปลยนเรยนรอะไรกนไดบาง ?

ความไมใหเกยรตตวเองของมสลม การใหล�าดบความส�าคญของอสลามผด อะไรไดอะไรไมได อะไรขอบงคบ อะไรประเพณ เรามกไมชดเจน เวลาคนหมมากอยดวยกน อะไรทเหมอนกนรวมกนได มนเปนธรรมชาตอยแลวทกลมจะอยากใหรวม เพราะมนท�าใหอยรวมกนงายขน แตอะไรทมนรวมกนไมไดเปนเดดขาด กลมกพรอมจะเขาใจ แพกง, แพน�าหอม, ไมกนเนอสตว ทมนไมเขาใจคอท�าไมแตละคนมนไมเหมอนกนวะ

ผมท�างานในบรษทขามชาต เพอนรวมงานมาจากหลายสบประเทศ ทกคนมเงอนไขของตวเอง ซงทกคนทเหลอกพรอมจะเคารพเสมอ จะไมมการเรยกตวทมงานท เป นมสลมมาประชมในวนศกรบาย เพราะตองไปละหมาดวนศกร นดสมมนาถามทมงานมสลม อาหารกตองฮาลาลทงหมด ไมมใครตองขาดละหมาด ฯลฯ ซงไมไดเปนความล�าบากอะไรของทกคน พอเรายนยนจดยนชดเจน มนกงายครบ

สวนเรองแลกเปลยน ถงจดหนง มสลมจะถกถามครบ เราถกออกแบบใหเปนคนนอกเสมอ อลลอฮบอกไวแลว เปนหนาทเลยทเราตองพรอมอธบาย พรอมแลกเปลยน จงตองมความรพอ มอคลากทดพอ เลยงไมไดครบ คณคอ คอลฟะตลลอฮ

19

มฮมหมดฟะฮม ตาเละ หน มนกศกษาแพทยจากชายแดนภาคใต สนใจปญหาสงคมจนวพากษออกมาเปนงานเขยนรวมเลมของตวเองและไดรบความสนใจจาก นกอานอยางอบอน เมอเรยนจบเขาคงเปนนกศกษาแพทยทแปลก หากยดตามมาตรฐานแบบไทยๆ เขาไมใชเดกเรยน ไมใกลเคยงเลยดวยซ�า ทงคนรจกและไม รจกนาจะจดเขาเปนจ�าพวกเดกหลงหองมากกวา เปนเดกหลงหองทชอบโหแซวครผสอน ชวตไมไดมแคการเรยน แตยงชอบเลนกฬา บากจกรรม สนใจการชวยเหลอสงคม และหากดแคเสอผาหนาผมคงไมมใครคดวาเขาจะเปนเดกเรยนเกงหาตวจบยากคนหนงในละแวกบานเกด หรอนอาจเปนภาพจ�าลองลกษณะของเยาวชนมสลมไทยในอนาคต ทกลาทาทายกรอบความคดทยดตดระเบยบแบบแผนเดมๆของสงคมมสลมในประเทศไทย หากเปนเชนนน บางทอาจถงเวลาทเราตองตงใจฟงทศนะของเขาอยางลกซงแลว กเปนไดคดวาอะไรคอปญหาส�าคญของสงคมมสลมไทย?

มนมปญหาหลายรปแบบมาก ในฐานะมนษยดวยกน การไมสามารถเขาถงคณภาพชวตทดของคนหมมากในสงคมคอวกฤตในความคดของผม ซงนาเสยใจอยไมนอยทสดสวนมสลมในกลมดงกลาวมอยเยอะ งายๆเลยในชวตของผมทเปนหมอ ทงทผมเจอเองหรอฟงจากเพอนๆหมอดวยกนเลามา มนมอะไรทไมนาเชอวาจะเกดขนในทศวรรษนส�าหรบประเทศน

ผมเคยเจอครอบครวหนง มลก 7 คน รวมพอ แม เปนทงหมด 9 คน สมาชกในครอบครวทตองพามาใหหมอตรวจคอลกคนสดทองในบาน ถกสงตวมาจาก รพ.ประจ�าอ�าเภอดวยเรองตวบวมเพราะภาวะขาดสารอาหารโปรตน บวมทวตว มไขงายกวาเดกทวไป สบสาวเรองตอพบวาครอบครวนพอแมมอาชพรบจางตดยาง บนเขาหางไกลชมชน มรายไดรวมตอเดอน 3,000 บาท ไมผดหนวย ไมผดเลข สามพนบาทครบ เมอมรายไดนอย อาหารทกมอจงมกบขาวเปนบะหม บางมออาจจะมไขใสลงไปบาง กนกนแบบนมาเปนเวลาหลายป ลกคนสดทองทมาหาหมอนไมไดกนบะหม แตขาดสารอาหารเพราะ

เดกกนนมแมทกนแตบะหม ไมไดรบโปรตนอยางอน นมแมกไมรวาอะไรอยบาง บบเคนมาจากเลอดแมทงตวแทบไมเหลอสารอาหารอะไรใหลกเลย ตรวจรางกายลกคนอนๆ ในบานกเปนโรคขาดสารอาหารตวเลกกวาเกณฑกนหมด อะไรแบบนคอเรองทไมคาดวาจะเจอ คนในเมองจนทสดยงไงกมขาวกน แตชวตแบบนผมวามนยงมซอนอยอกเยอะ คอพอมเรองพวกนขนมา ไอปญหาพวกความขดแยงระหวางสายเกา – ใหม ความแตกตางระหวางมซฮบ สลฟ- อควาน มนดเลกไปเลย คนกนอมนอนหลบกมเรองทะเลาะกนไดทกวน ในขณะเดยวกนปากทอง สขภาพอนามย ความรส�าหรบการมชวตอยางพลเมองของคนสวนใหญในสงคมมสลมยงนอยอย อนนผมวามนวกฤต

ใครควรเป น เจ าภาพในการสร างความเปลยนแปลงหรอชน�าสงคมมสลมไทย?

มนไมมองคกรอะไรทดแลคนทกสวนในสงคมไดหมดอยแลว ใครถนดอะไรกท�าในสงทตวเองถนด แตมจดมงหมายนะ เพอชวยเหลอเพอนมนษย ชวยเหลอพนองมสลมดวยกน คอท�าอะไรกไดทท�าใหคนอนไดรบประโยชนจากตนทนทเรามบาง สมมตวาผมเปนหมอผมอาจจะออกหนวยแพทยอาสา เดนขนปาขนเขาตรวจชาวบานฟรๆ ถาวศวกรกชวยออกแบบบาน knock down ราคาถกๆ ทใหคนเรรอน มทอยอาศยเปนรปเปนรางบาง นกกฎหมายกรวมตวกนวาความใหคดทโดนอธรรม ซงกลมเหลานมนมมากอนทผมจะตอบค�าถามวนนนานมากแลว

แตทนาเปนหวงคอคนแบบทวามนเปนคนสวนเลกๆในทกๆสาขาวชาชพ มนตองชวยกน

สรางกระแส กระแสทแบบวาใหคนรนใหมทพอมความร ความสามารถมวชาชพทกอใหเกดประโยชนตอเพอนมนษย หรอไมมความรไมมวชาชพกได แตอยากมาชวยเหลอเพอนมนษยดวยกน ออกมาเยอะๆ มนตองมอเวนทบอยๆ ถามคนคดใกลกนเหมอนกน กรวมกนจดตงเปนกลมเปนองคกรแลวตอยอดพฒนากนตอ

ประเทศเรามมสลมทอยดกนด การศกษาด มงานท�าดๆเยอะ แตมนเหมอนเราหลบตาไมอยากมองเหนวาสงคมเรายงมความตองการในสงททานมอยเยอะนะ

ในฐานะทเปนนกศกษา คดวาอะไรบางทเปนปญหาของเยาวชนมสลมในสงคมทแตกตาง?

ปญหาทเกดขนทามกลางความสมพนธระหวางวฒนธรรมทแตกตางคอ ความกลาในการทดลองสงใหมๆ โดยทไมท�าใหขนบเดมของเราหายไปผมวาน.ศ.มสลมเคาเปนหวงอตลกษณของวฒนธรรมตวเอง ซงความจรงมน เปนเรองดนะ เพราะมนเปนสวนหนงของการยนหยด แตเรานาจะเรยนรเพมเตมกนหนอยนะวาเราสามารถแสดงตนในการเปนมสลมทดไดแลวสามารถเรยนรและเขาใจวฒนธรรมทแตกต างได จากการสม ผสและใกล ชดคนในวฒนธรรมอน แตคงมใหเหนหลายกรณวาเดกปอเนาะทงความรศาสนาไปกนหมดเลยพอมาเจอวฒนธรรมท ทนสมยอะไรพวกน ท�าใหรนนองตองระวงตวกนมากขน อนนเปนเรองทตองชงน�าหนกกนใหด

การรกษาตวตนมสลมมนท�าใหเราอยกบสงคมอนยากไหม?

ผมวาไมยากเลย ผมเปนมสลมทชดเจนกบคนรอบขางตงแตครงแรกทเราเจอกนวาเรามขอบเขตอะไรบาง วนหนงตองท�าอะไรบาง อะไรทกนได กนไมได ซงเพอนๆแรกๆกไมมความรเรองพวกนเลย ตองใชเวลาพอสมควรในการอธบาย มนไมถงกบแปลกแยกหรอก เพราะมอกตงหลายเรองทเราท�าเหมอนกบคนอนๆได เตะบอลดวยกน กนน�าชาดวยกน อะไรดวยกน กเปนเพอนตางศาสนกทงนน ผมวาจดเรมตนทเราท�าใหคนอนรจกเรานแหละส�าคญทสด ถาเราเรมตนวาเราเปนมสลมแบบชดเจนไปเลยนะ ซกพกนงทกคนกจะเขาใจเราวาทเราแตกตางกบคนอนมนเปนเรองของศาสนา มนคลายๆกบวฒนธรรมทแตกตางกน

////

20

สบเนองจากเมอประมาณเดอนกนยายนทผานมา คณะกรรมการมลนธศรทธาชนเพอการศกษาและเดกก�าพรา น�าโดยคณมนตร สมานะวณชย คณอยยบ ปนทอง คณอบดลรอชร สวรรณด ลงพนทเยยมเยยนครอบครวก�าพราในพนท ภาคใต ทจงหวด ปตตาน นราธวาส กระบ และสตล ซง พบวาครอบครวกามา ท ต.บางป อ.ยะหรง จ.ปตตาน ตองการความชวยเหลอในดานทอยอาศย เนองจากบานเดมมความทรดโทรมมาก ไมมหองน�า ประกอบกบมผปวยอมพฤกษอาศยรวมดวย

ทางคณะกรรมการจงมมตใหความชวยเหลอด�าเนนการสรางบานให โดยมผมจตศรทธารวมบรจาคเพอการกอสรางในครงน รวมมลคาการกอสรางประมาณ 2 แสนบาท ขณะนด�าเนนการกอสรางไปแลว กวา 40 เปอรเซนต คาดวาจะแลวเสรจ ภายในเดอน มกราคม 2557

ส�าหรบพนองททราบขอมล ครอบครวก�าพราทตองการความชวยเหลอ สามารถสงขอมลมาไดท ส�านกงานมลนธศรทธาชนฯ 02-9343495 หรอทสายดวนศรทธาชน 081-9308713

สรางบานใหครอบครวก�าพรา “ครอบครวกามา” จงหวดปตตาน

21

ทานคอคนส�าคญ ทจะร วม สานฝนใหเดกก�าพรา

รวมสานฝนโดยบรจาคเงนเขาบญช

ธนาคารกรงเทพ สาขาลาดพราว 99 บญชกระแสรายวน ชอบญช มลนธศรทธาชน เพอการศกษาและเดกก�าพรา เลขทบญช 181-3-09014-7

ธนาคารอสลามแหงประเทศไทย สาขาคลองตน บญชกระแสรายวน ชอบญช มลนธศรทธาชน เพอการศกษาและเดกก�าพรา เลขทบญช 001-6-00162-1

หรอตดตอส�านกงานมลนธฯ 48/48 ซ.ลาดพราว 114 แขวงพลบพลา เขตวงทองหลาง กทม. 10310

โทรศพท 02-934-3495 โทรสาร 02-934-3496อเมล satthachon@hotmail.comเวบไซต www.satthachon.orgเฟซบค www.facebook.com/satthachon

ดาวเทยม THAICOM 5

C-Band ความถ 3585 V

Symbol Rate : 30000

หรอดออนไลนไดท

www.Yateem.tv

22

Halal Healthyสสม. - www.muslimthaihealth.com

น�ามนพช(ยกเวนน�ามนมะพราวและน�ามนเมลดปาลม) จะมองคประกอบสวนใหญเปน กรดไขมนไมอมตว ซงมองคประกอบทางเคม ทเปนประโยชนตอรางกายมากกวาน�ามนสตว ไขมนไมอมตวนจะไมคอยเปนไข แมจะอยในตเยน เชน แชตเยน แตจะท�าปฏกรยากบความรอนและออกซเจนไดงาย แตมกท�าใหเกดกลนเหมนหนภายหลงจากใชประกอบอาหารแลว

น�ามนสตว มองคประกอบสวนใหญ เปน กรดไขมนอมตว ซงมคณสมบตเปนไขไดงาย เมออากาศเยนชน ไขมนสตวมกลนเหมนหนไดงายเมอทงไวทอณหภมธรรมดา การบรโภคไขมนสตวมากอาจจะท�าใหระดบคอเลสเตอรอล ในเลอดสงขน ซงเปนปจจยเสยงส�าคญตอการเกดโรคหวใจขาดเลอด ผทมไขมนในเลอดสง ควรหลกเลยงการใชน�ามนสตว น�ามนเมลดปาลม และน�ามนมะพราว เนองจากมกรดไขมนอมตวปรมาณมาก

น�ามนปรงอาหาร ควรเปนน�ามนจากพช หลกเลยงการใชน�ามนสตว เพอมใหเพมความเสยงของโรคหวใจ

ซงสามารถเลอกใหเกดประโยชนสงสดไดตามรายการตอไปน

1.น�ามนถวเหลอง (Soy Bean Oil) เหมาะส�าหรบการท�าอาหารแทบทกประเภท เพราะมจดเดอดคอนขางสง และมรสเปนกลางสามารถน�าไปท�าน�าสลดไดเหมอนกน เชนน�าสลดญปน แตอาจจะไมเหมาะนกถาไมชอบน�ามนทมความขน

2.น�ามนถวลสง (Peanut or Groundnut Oil) มสองแบบ คอแบบจน กบแบบฝรง แบบจน จะมกลนของถวคลายน�ามนงาแตออนกวาและกลนกไมเหมอนกนซะทเดยว เหมาะส�าหรบการผดเสนราดหนาใหมกลนหอม ท�าขาวผด ท�าอาหารจานผดตางๆ น�ามนชนดนใชในการทอดไดดเพราะทนความรอนไดสง แบบฝรงคลายกบของจน ตางกนทไมมกลนของถว

3.น�ามนมะกอก (Olive Oil) มไขมนทมประโยชนมากทสด เปนน�ามนทมหลากหลายเกรด และแตละเกรดกสามารถน�าไปประกอบอาหารไดดแตกตางกนไป น�ามนมะกอกแบบ Extra Virgin นนเหมาะส�าหรบอาหารจานเยนทวไป เชน Salad หรอ Cold Seafood สวนน�ามนมะกอกแบบ Pure Olives Oil, Refined Olives Oil นนจะผานกระบวนการมากกวาน�ามนมะกอกแบบ Extra Virgin ซงกลนจะออนกวา สจางกวา เหมาะส�าหรบการท�าอาหารทวไป เชนการผด Spaghetti, Pan Grill ตางๆ ยกเวนการทอดทใชความรอนสงมากๆ เพราะน�ามนมะกอกทนความรอนไดไมสงนก

4.น�ามนดอกทานตะวน (Sun Flower Oil) เปนน�ามนทมเนอบาง เบา และไรกลน เหมาะส�าหรบท�าสลด และ การผด แตไมเหมาะส�าหรบการทอด เพราะ low smoke point

5.น�ามนดอกค�าฝอย (Safflower Oil) มลกษณะคลายน�ามนดอกทานตะวน และน�าไปประกอบอาหารได เหมอนกบน� ามนดอกทานตะวน

6.น�ามนขาวโพด (Corn Oil) เปนน�ามนทเหมาะกบการทอดแบบ Deep Fried เพราะ ทนความรอนไดสงทสด น�ามนขาวโพดสวนใหญ เมอเยนจะไมมกลน แตถาไดรบความรอนมากขนจะเรมมกลนของขาวโพดบางๆ

7.น�ามนงา (Sesame Oil) เหมาะส�าหรบปรงแตงกลนของอาหารหลงจากท�าเสรจแลว เพราะทนความรอนแทบไมไดเลย แตสามารถใสเพอลดกลนคาวลงไปในปลาหรอ Seafood ทจะน�าไปตมหรอลวกไดครบ

8.น�ามนปาลม หรอน�ามนพช (Vegeta-ble Oil, Palm Oil) มกเปนน�ามนผสม ระหวางน�ามนถวเหลอง น�ามนปาลม น�ามนมะพราว หรอเมลดผกอยางอน ทมราคาถก ม high smoke point เหมาะส�าหรบท�าอาหารผด ทอด หลากชนด แตไมเหมาะส�าหรบผทมปญหาเรองคอเลสเตอรอลเพราะไขมนอมตวสงมาก

9.น�ามนร�าขาว เปนน�ามนทม Smoking Point สง ท�าใหการทอดดวยน�ามนร�าขาวมโอกาสเกดสารกอมะเรงต�ากวา และมความปลอดภยกวา

การเลอกใชน�ามน ในการประกอบอาหาร

ทมาhttp://nutrition.anamai.moph.go.thhttp://www.lube999.comhttp://bankny.multiply.comhttp://health2u.exteen.comwww.ppho.go.th

น�ามนและไขมน เป นอาหารทให พลงงานและความอบอนแกรางกาย และเปนตวพาวตามนทละลายในไขมน คอ วตามนเอ ด อและเค เพอใหรางกายสามารถดดซมไปใชได น�ามนทใชในการประกอบอาหารทวๆไป ม 2 ชนดคอ น�ามนพชและน�ามนสตว

////

23

24

25

วทย WAMYAM 1251

ออกอากาศ วนจนทร - เสาร

เวลา 17.00 - 18.00 น.

ด�าเนนรายการโดย

อบดลอะซด ข�าเจรญอมร วนหมด

ทนศนยกลางอสลามAM 873

ออกอากาศ วนจนทร - ศกร

เวลา 17.00 - 19.00 น.

โดย

มลนธเพอศนยกลางอสลาม แหงประเทศไทย

ด�าเนนรายการโดย

นต ฮาซน และคณะ

เผยแพรศาสนาอสลาม

AM 1071 / FM 87.5

และเครอขายทวประเทศ

ออกอากาศ วนศกร และวนเสาร

เวลา 5.00 - 6.00 น.

โดย

มลนธวฒนธรรมอสลาม (ว.ก.พ.)

ด�าเนนรายการโดย

ยรด ด�ารเลศ และ อะหมด นยม

ระเบยงธรรมAM 1251

ออกอากาศ ทกวนเสาร

เวลา 15.00 - 16.00 น.

โดย

ชมรมมสลมพฒนาสงคม

ด�าเนนรายการโดยชกร มะหมด

คลนสจธรรม AM 945

ออกอากาศ ทกวนอาทตย

เวลา 5.30-7.00 น.

โดย

มสยดอลฮดายะห (ล�าบหรพวง)

ด�าเนนรายการ โดย

อนสทธ สขมานนท

อมรอน มฮมหมด

มาโนช มานหมด

คลน วทยปญญาAM 945 / AM 1251

ออกอากาศ ทกวนอาทตย

เวลา 10.00 - 13.00 น.

โดย ชมรมวทยปญญา

ด�าเนนรายการ โดยโยธน ยะหกบ

ศภกจ บตรน�าเพชร

ทน มฟตะหAM 1251

ออกอากาศ ทกวนอาทตยเวลา 15.00 -16.00 น.

โดย สมาคมศษยเกา

มฟตาฮลอลมดดนยะห (บานดอน)

ด�าเนนรายการ โดยสมยศ หวงอบดลเลาะอสมาแอล มสมรรถ

สอสนตธรรม อศอ.AM 1251

ออกอากาศ ทกวนอาทตย

เวลา 16.00 - 17.00 น.

โดย

สมาคมอสลามศรอยธยา

ด�าเนนรายการโดย

อะหมด เลาะวถ และคณะ

เพอนก�าพรา เพอการสงเคราะหและ

ฝกฝนวชาชพเดกก�าพรา

AM 1251ออกอากาศ ทกวนอาทตย

เวลา 18.00 - 19.00 น.

ด�าเนนรายการโดย

อดรส บนอมร

เพอการศกษาAM 1035

ออกอากาศ ทกวนเสาร

เวลา 21.00 - 22.00 น.

โดย โรงเรยนทาอฐศกษาด�าเนนรายการโดยอดนาน เชอผด

ซบก มนาว

เสยงสมาคมนกเรยนเกาอาหรบ

AM 999ออกอากาศ ทกวนเสาร

เวลา 23.30 - 00.30 น.โดย

สมาคมนกเรยนเกาอาหรบด�าเนนรายการดดยรอฎ หวงพทกษ

สาระธรรมสมพนธAM 1251

ออกอากาศ ทกวนจนทร-ศกร

เวลา 6.30 -7.00 น.เสาร-อาทตย

เวลา 6.00-7.00 น.ด�าเนนรายการโดย

ปรญวทย อสมาแอล

26

27

Ad. Smile Travel

28