DOZhastada belli bir zamanda, beklenen biyolojik yanıtı oluşturabilmek için gerekli olan ilaç miktarıdır.

1. Etkisiz Doz 2. Terapötik Doz

( Efektif Doz, Tedavi Dozu)3. Toksik Doz 4. Letal Doz

Terapötik Doz

Beklenen biyolojik yanıtı oluşturan – etki bölgesinde yeterli yoğunluğu sağlayan – ilaç miktarıdır.Minimal Efektif Doz(MED) Median Efektif Doz (ED50)Maksimal Efektif Doz (ED99)

Terapötik İndeks

Güvenlik Faktörü

Terapötik indeks (Tİ) = LD50 / ED50

Güven Faktörü = LD1 / ED99

Güvenlik indeksi

Doz- Zaman-Konsantrasyon İlişkisi

Uygulama bölgesi, plazma ve idrar ilaç derişimleri

Biyolojik yarı-ömür

Yinelenen dozlarda verilen bir ilacın plazma konsantrasyon profili

İlaçların Uygulama Şekilleri

Kolektif İlaç Uygulanması Bireysel İlaç Uygulaması

Tek Doz UygulamasıYinelenen Doz Uygulaması İv devamlı enfüzyon

Doz ve Dozaj Rejimini Etkileyen Faktörler

Hayvanın TürüYaşİlacın Veriliş Yoluİlaç EtkileşmeleriEnzim indüksiyon ve inhibisyonuYayılım,metabolizma ve atılım ile ilgili organ bozuklukları

Renal yetmezliği olanlarda Eliminasyon KinetiğiEndojen kreatinin klerensi (Clcr,ml/dak)

belirlenir.Bireysel doz saptanır.

ke= knr + a. Clcrknr : ekstrarenal eliminasyona: kreatinin klerensine oranla ilacın eliminasyon hızının

oransal faktörü

İLAÇLARIN BİYOLOJİK MEMBRANLARI GEÇİŞ MEKANİZMALARI

Pasif (basit) difüzyon ( Pasif Transport)Aktif Taşınma (Aktif Transport)Özel Durumlar

Kolaylaştırılmış difüzyon ve filtrasyonPinositozisEksositozis

1.Pasif (basit) difüzyon (pasif transport)

Molekülün özelliğine göre (non-iyonize, iyonize) pasif difüzyonla membranları geçiş farklılık gös.Birinci Durum; Non iyonize maddeler membranları pasif difüzyonla geçerler, geçiş hızı molekülün lipofil özelliğine ve membranları ayıran iki ortamdaki konsantrasyona bağlıdır.İkinci Durum; İlaç moleküllerinin suda çözünmeyen non-iyonize fraksiyonları lipidlerde çözünür ve biyolojik membranları kolaylıkla geçerken, suda çözünen fraksiyonları membranları geçemez ya da güçlükle geçerler

Basit difüzyon

Kuvvetli elektrolitler; kuvvetli asit tuzları ve kuvvetli bazlar çok iyonize olurlar, hidrosolübldürler ve membranları güç geçerler.Zayıf elektrolitler; Zayıf organik asit ve bazlarıdır. Bunların membranları geçişiA. Non iyonize fraksiyonun yağda çözünürlüğüneB. İyonizasyon düzeyine bağlıdır.

İyonizasyon düzeyi ise;Dissosiasyon katsayısı (pKa)Ortamın pH

Handerson-Hasselbach denklemiAsitler için

İyonize fraksiyon (Ci)pH = pKa + Log -------------------------------

non iyonize fraksiyon (Cni)

non iyonize fraksiyon (Cni) pH = pKa + Log --------------------------------

iyonize fraksiyon (Ci)

Bazlar için

Sulu bir ortamda (çözelti) bir molekülün iyonize ve non iyonize form aynı düzeyde ise, ortamın pH’sı ve molekülün pKa değerleri birbirine eşittir:

1 1 pH = pKa + log --- , log --- = 0,

1 1pH = pKa

İyon Tuzağı;

Pasif difüzyona elverişli bir membranla birbirinden ayrılmış olan iki bölmede dağılan bir ilacın, her bölmede denge halindeki konsantrasyonu pH farklı ise eşit değildir. Bu durumda ilaç iyonize olmasına uygun olan bölmede daha fazla toplanır.Asidik ilaçlar pH sı daha yüksek, bazik ilaçlar ise pH sı düşük tarafta toplanır.

Aktif Taşıma ( Aktif Transport)Doğal Moleküller; amino asitler, pürin ve pirimidin bazlarıpürin ve pirimidin bazlarına benzerlik gösteren antimitotikler ( 5 florourosil, 6 merkaptopürin)Penisilinler gibi doğal moleküllere benzerlik gösteren bileşikler aktif taşımayla biyolojik membranları geçerlerAktif taşıma organizmanın normal fonksiyonlarında da işlev görür (Sodyum pompası, midede H iyonları sekresyonu, tiroitte iyot akümülasyonu, renal tübüllerde glikoz reabsorbsiyonu gibi

Aktif Taşınma

Aktif TransportAz yoğundan yoğun ortama geçişEnerji gerekir.Doyurulabilirdir. Yarışma vardır.Taşıyıcılar görev alır. Enerji üretimini sağlayan reaksiyonları etkileyen maddeler tarafından bloke edilebilir.

Pasif DifüzyonÇok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçişEnerji gerektirmez.

3. Özel DurumlarKolaylaştırılmış difüzyon ve filtrasyon

Ca iyonlarının duedonumdan emilimi, kolinin kolinerjik sinir uçlarından girişiFiltrasyon

Hidrofil ve bir dereceye kadar küçük moleküllü lipfil maddelerin ( su üre, iyonlar)

geçişiPinositozProteinler, makro ve kolloidal maddelerEkzositozAsetil kolin ve kateşol aminlerin sinaptik

aralığa geçişi

Pinositoz