hastane yönetimi- ders 6 liderlik-motivasyonsanitasmagisteriumcoop.com/upload/files/hastane...
TRANSCRIPT
Hastane Yönetimi- Ders 5
Liderlik-Motivasyon
Öğr. Gör. Hüseyin ARI
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
1
Liderlik ve Motivasyon
Liderlik ve motivasyon kavramları bir yöneticinin altında
çalışan personelini kurumsal amaçlara yönlendirmede
kullandığı önemli enstrümanlardandır.
Liderlik ve motivasyon kurumsal amaçlara yönlendirmenin
yanı sıra, çalışanların kendini gerçekleştirme arzularının da
tatmini için önem taşımaktadır.
Sağlık hizmetlerinin üretildikleri anda tüketilen mallar ürettiği
düşünüldüğünde, hatasız hizmet üretimi adına hizmet sunumu
sırasında yöneticileri anbean liderlik ve motivasyon becerilerini
operasyon sahasına yansıtmaları beklenmektedir.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
2
Liderlik
Etimolojik olarak ‘to lead’; yol göstermek, öncülük etmek
kelimesinden türetilmiştir.
Liderlik; belirli şartlar altında, belirli kişisel veya grup
amaçlarını gerçekleştirmek üzere, bir kimsenin
başkalarının faaliyetlerini etkilemesi ve yönlendirmesidir.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
3
Liderliğin ÖğeleriA
maç Hedef ve
Gereksinimler
Lid
er Grubu yönlendiren organizasyon üyesi
İzle
yen
ler Liderin
kararlarını kabullenen grubun diğer üyeleri
Ort
am
Üye yeterliliği
Hedefe Ulaşma Derecesi
Motivasyon
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
4
Lider & Yönetici
Lider İdareci
İnsanları etkileyebilme ve harekete
geçirebilme işidir.
Meslek uygulamasıdır.
Formel örgüt yapısı şart değildir. Formel örgüt yapısı şarttır.
Sanatsal yönü ağır basar. Bilimsel yönü ağır basar.
Görev tanımı olmak zorunda değildir. Görev tanımı vardır.
Amaç ve hedefleri yönlendirme söz
konusudur.
Amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesine
odaklanır.
Karizmatik güç daha ağır basar. Yasal güç daha ağır basar.
Bulunduğu organizasyonun içinden çıkar. Mevcut organizasyona göreve getirme
yöntemiyle dahil olur.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
5
İdareci+Lider= Yönetici*
Liderlerin Güç Kaynakları
Güç Kaynakları
Yasal Güç Liderin bulunduğu organizasyon içindeki
pozisyonundan kaynaklı formel yetkidir.
Zorlayıcı Güç Maddi ve manevi zorlama; para cezası,
kınama, uyarı gibi.
Karizmatik Güç Liderin sahip olduğu kişisel özellikleri
çerçevesinde şekillenen çekicilik ve
benzeşme isteği.
Uzmanlık Gücü Liderin bir konuda sahip olduğu bilgi ve
beceriden kaynaklı güçtür.
Ödüllendirme Gücü Formel veya informal olmak üzere; prim,
terfi veya sözlü takdir gibi.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
6
Liderlik Tarzları
Geleneksel Liderlik Tarzları
Otokratik L. Katılımcı L. Liberal L.
Çağdaş Liderlik Tarzları
Dönüştürücü L. Etkileşimci L. Karizmatik L.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
7
Geleneksel Liderlik Tarzları
Otokratik Liderlik
Lider astlarını emirler vererek yönlendirir ve pozisyon gücünü
daha çok kullanır.
Lider organizasyona diğer üyelerinin duygu ve düşüncelerine
önem vermez.
Lideri karar alma noktasında daha bağımsız kılar ve hızlı karar
almayı kolaylaştırır.
Yaratıcılığın gelişmesine engel olur.
Kriz anlarında hızlı karar vermek adına etkin bir liderlik tarzıdır.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
8
Geleneksel Liderlik Tarzları
Demokratik-Katılımcı Liderlik
Lider birçok konuda izleyenlerin duygu ve düşüncelerine önem
verir.
Lider plan ve programlarda astlarıyla iş bölümü yapabilmektedir.
Lideri uzmanlık gücünü kullanma eğilimlidir.
Çalışanlarını motive eden bir liderlik tarzıdır.
Nihai kararlarda liderin inisiyatifi kaçınılmazdır.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
9
Geleneksel Liderlik Tarzları
Tam Serbestlik Tanıyan-Liberal Liderlik
Lider astlarına tam bir serbestlik sağlayarak herhangi bir
yönlendirme gerçekleştirmez.
Liderin organizasyon içindeki fonksiyonu çalışanlarına gerekli
kaynakları sağlamaktır.
Bireysel veya belli grup amaçları ön plana çıktığından
organizasyonun bütüncül şekilde misyon ve vizyonlarını
gerçekleştirmeleri zorlaşır.
Yetki devri en üst seviyededir ve otorite boşluğu(nihai karar alıcı
boşluğu) söz konusudur.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
10
Çağdaş Liderlik Tarzları
Dönüştürücü-Transformasyonel Liderlik
Lider, içinde bulunduğu çevre şartlarını yeniden şekillendirir.
Lider, vizyon sahibidir, karizmatik güce sahip olmaları şart
değildir.
Lider, dönüşüme açık, daha radikal kararlar alabilir, inisiyatif
sahibidir.
Lider, değişim konusunda çalışanlarını/izleyenleri ikna eder;
önemli işler başarıldığı duygusu uyandırır.
Lider, çalışanların kişisel gelişim, başarma isteği gibi kendini
gerçekleştirme ihtiyaçlarının farkına varmalarını sağlar.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
11
Çağdaş Liderlik Tarzları
Etkileşimci-Transaksiyonel Liderlik
Lider, değişim dönüşümden çok mevcut işin başarılmasına
odaklanır.
Lider işin başarılmasında çalışanlarına destek olur ve
ödüllendirme gücü aktif olarak kullanır.
Lider, geçmiş ile bugün arasında bağlantılar kurarak karar verir.
Yaratıcılık ve yenilikçilik öncelikli değildir.
Lider sistemsel sorunlara hemen müdahale eder gerektiğinde
çalışanlarına zorlayıcı güç uygulayabilir.
Lider çalışanlarını işlerini yapma noktasında doğrudan
yönlendirmez ve bu yüzden bazı durumlarda sorunların
çözümünde pasif kalabilmektedir.İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
12
Çağdaş Liderlik Tarzları
Karizmatik Liderlik
Lider yüksek özgüvene sahiptir ve liderin olağanüstü yetenekleri
olduğu düşünülür.
Liderin inançlarının doğruluğuna ikna yeteneği yüksektir.
Liderin güçlü hitabet ve imajları vardır.
Lider yeteneklerinde süreklilik taşır.
Liderlik kişisel özelliklerinden kaynaklanır ve lider insanların
olmayı istedikleri kişilerdirler. Bu yüzden alacakları herhangi bir
karar kolaylıkla kabul edilir. Çünkü; çalışanlar liderin yerinde
olsa aynı kararı verecektir.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
13
Liderlik Teorileri
Liderlik Teorileri
Özellikler Teorisi
Davranışsal Teoriler
Durumsal Liderlik Teorileri
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
14
Özellikler Teorisi
Liderin organizasyon içinde kabulü, organizasyonu
yönlendirmesi bir takım özelliklere bağlıdır. Buna göre;
Fiziksel Özellikler: Yaş, boy, cinsiyet, yakışıklılık/güzellik vb.
Düşünsel Özellikler: Zeka, dikkat, kararlılık, inisiyatif,
sorumluluk, bilgi birikimi vb.
Duygusal Özellikler: Algılama, kendini kontrol etme, yüksek
başarma duygusu, güven duygusu
Sosyal Özellikler: İletişim becerileri, kendini kabul ettirebilme,
dışa dönüklük vb.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
15
Özellikler Teorisine Eleştirel Bakış
Özellikler listesi sonsuzdur, bu açıdan liderliği kapsamı
çizilemez.
Bu tip özelliklere sahip birçok kişi vardır ancak herkes
liderlik rolünü üstlenmezler.
Özellikler sadece liderin vasıfları üzerine
odaklanmaktadır, halbuki liderliği etkileyen
izleyenlerin/çalışanların beceri ve algılamaları rol
oynamaktadır.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
16
Davranışsal Liderlik Teorileri
Davranışsal Liderlik Teorileri
Ohio StateÜniversitesi Liderlik
Araştırmaları
Michigan Üniversitesi Liderlik
Araştırmaları
Likertin Sistem 4 Modeli
Blake ve MountonLiderlik
Araştırmaları
• Özellikler teorisinin aksine liderlik; sahada fiilen uygulandığı takdirde söz konusu
olabilmektedir.
• Bu yüzden liderlik davranışlarını ortaya koymak önemlidir.
• Liderlik davranışlarının izleyiciler üzerindeki etkisinin incelenmesine olanak verir.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
17
Durumsal Liderlik Teorileri
Durumsal Liderlik Teorileri
Fred Fiedler Etkin Liderlik Modeli
Yol-Amaç TeorisiVroom ve YettonLiderlik Teorisi
Hersey-BlanchardDurumsal Liderlik
Teorisi
Durumsal liderlik teorileri, tek bir en iyi liderlik tipi olmadığını, durum ve
şartlara göre öne çıkan liderlik tiplerinin farklılaşabileceğini ifade etmektedir.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
18
Motivasyon
Motivasyon kavramı hareket etmek, harekete geçmek
anlamına gelen Latince «Movere» kelimesinden
türetilmiştir. İngilizce ve Fransızca karşılığı ise «Motive»
dir. Motive kelimesinin Türkçe karşılığı «Güdü»dür.
Güdü, bir insanı bir amaç için harekete geçiren güç
demektir.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
19
Motivasyon
Motivasyonun kaynağını ihtiyaçlar oluşturur.
Bir ihtiyaç ortaya çıktığında kişi itici bir güç ile
uyarılmaya başlar.
Karşılandığında haz, karşılanmadığında üzüntü veren
insani olguya ihtiyaç denir.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
20
İhtiyaç Türleri
Fiziksel: Yaşamın idamesi için zorunlu- birincil
Ruhsal: Sevgi görme, güven duyma gibi psikolojik- ikincil
Toplumsal: Toplumsal gruplara katılmak bir ihtiyaç haline gelebilmekte
Örgütsel: En azından geçimini sağlamak için bir işe girme
Yönetsel: Ast ve üstlerin görevini yerine getirme ihtiyacı
İşlevsel: İş başarma ile ilgili noksanlıkları giderme
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
21
Motivasyonun Özellikleri
Kişiseldir.
Davranışları şekillendirir.
Çok yönlüdür.
Davranışın kendisi değil, davranışa iten güçtür.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
22
Güdüleme Süreci
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
23
Çalışanların Sınıflandırılması
Psikologlara göre çalışanlar 6 sınıfa ayrılabilir
Emniyet arayan çalışan
Mükemmeliyetçi çalışan
Kendisine önem verilmesini isteyen çalışan
Sorumluluk seven çalışan
Prestij arayan çalışan
Kabul edilmek isteyen çalışan
Her çalışanın psikolojik durumu farklı olacağından motivasyon
araçları seçilirken kişilerin psikolojik durumu işverence
değerlendirilmelidir.
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
24
Motivasyon Araçları
Ekonomik Araçlar
Psiko-Sosyal Araçlar
Örgütsel-Yönetsel Araçlar
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
25
Motivasyon Araçları
Ekonomik Araçlar
Prim Artışı
Ücret Artışı
Ödüller Kar Payı
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
26
Motivasyon Araçları
Psiko-Sosyal Araçlar
Çalışmada Bağımsızlık
Sosyal Katılım
Değer ve Statü
Gelişme ve Başarı
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
27
Motivasyon Araçları
Örgütsel-Yönetsel Araçlar
Amaç BirliğiYetki Tanıma
veya Sorumluluk Yükseltme
Eğitim ve Yükselme
Karara Katılma
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
28
Örnek Soru
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
29
Aşağıdakilerden hangisi ekonomik motivasyon araçları
arasında gösterilemez?
A. Prim Artışı
B. Yetki Tanıma
C. Ücret Artışı
D. Ödül
E. Kar Payı
İstanbul Arel Üniversitesi M.Y.O Sağlık
Kurumları İşletmeciliği
30
Bu sunumdakiler sadece
ders notu amaçlı
hazırlanmıştır; akademikmakalelere kaynak olarak
gösterilemez.