hawak ko ang kinabukasan mo - lrmds.depedldn.com
TRANSCRIPT
Hawak Ko Ang Kinabukasan Mo
B a s i c L i t e r a c y L e a r n i n g M a t e r i a lB u r e a u o f A l t e r n a t i v e L e a r n i n g S y s t e m
D E P A R T M E N T O F E D U C A T I O N
3
Hawak Ko Ang Kinabukasan MoKarapatang Ari 2005
KAWANIHAN NG ALTERNATIBONG SISTEMA SA PAGKATUTOKagawaran ng Edukasyon
Ang modyul na ito ay pag-aari ng Kawanihan ng Alternatibong Sistema sa Pagkatuto, Kagawaran ng Edukasyon. Ang alinmangbahagi nito ay hindi maaaring ilathala o kopyahin sa anumang paraan o anumang anyo nang walang nakasulat na pahintulot ngorganisasyon o ahensya ng pamahalaang naglathala.
Inilathala sa Pilipinas ng:
Kawanihan ng Alternatibong Sistema sa PagkatutoKagawaran ng Edukasyon
3/F Mabini Bldg., DepEd ComplexMeralco Avenue, Pasig City, Philippines
Tel. No.:(02) 635-5188, Fax No.: (02) 635-5189
Hawak Ko Ang Kinabukasan Mo
1
Pag-aralan Natin
Paghambingin ang mga larawan.
2
Basahin Natin
Iya : Magandang umaga po! Naghahanap po ako ng bumibili ng
uling.
Gene : Saan ba galing ang uling ninyo?
Iya : Sa kaingin sa tumana. Pero bukas pa po aahunin ang uling
kaya humahanap na ako ng bibili.
Gene : Marami ba? Ilang sako ang makukuha?
Iya : Hindi ko po tiyak. Bukas pa malalaman kung ilang sako ang
makukuha.
Gene : Sige, dalhan mo ako ng sampung sako bilang paghahanda
sa sobrang taas ng LPG.
Iya : Pati rin po ba kayo ay gagamit na rin ng uling?
Gene : Wala tayong magagawa, patuloy kasi ang pagtaas ng LPG.
Kaya lang, nasisira ang ating kalikasan dahil sa pag-uuling.
Nauubos ang mga puno sa kagubatan.
3
Iya : Wala tayong magagawa. Iyan lamang ang paraan para
kumita ng pera. Nakararaos din kami sa pang-araw-araw
na pangangailangan sa malinis na paraan.
Gene : Ngunit...paano ang ating kalikasan?
Iya : Naisip ko na po iyon. Nasisira nga po ang ating kalikasan.
Kaya naggugulayan na po ako. Huli ko na pong pag-uuling
ito.
Gene : Salamat naman kung ganoon. Sana, Iya magtanim ka na
ng puno sa bahaging iyong kinaingin.
Iya : Opo, Ka Gene. Nagtanim na nga po ako ng niyog at atis
doon sa aking kaingin.
4
Halina sa kagubatan
nang ating malaman
mga bagay na wala rito
sa kapatagan
Halina’t sasamahan
ko kayo, nang inyong
madama kagandahan
ng kagubatang ito.
Alamin Natin
A. Magtungo Tayo sa Gubat
Sige na, nang makita
ang mga puno, ibon,
at hayop na doo’y
naninirahan.
Salamat, makikita
ko na rin ang mga
unggoy na kamag-
anak nitong aking
alaga.
5
Iba ang pakiramdam
kapag nasa gubat.
Bakit nga kaya?
Halina! Tayo ay
pupunta sa gubat.
Kukuha tayo ng pulot,
kahoy, pagkain,
halamang-gamot at
kabuti. Mainam ding
magpiknik doon.
Lalanghapin natin ang
sariwang hangin.
Doon makikita ang
malinis na tubig, ang
naggagandahang
mga bulaklak at iba’t
ibang puno. Makikinig
din tayo sa huni ng
mga ibon.
Ang gubat ay isang
malawak at pabagu-
bagong komunidad.
Binubuo ito ng iba’t-
ibang uri ng halaman at
hayop na umaasa sa
isa’t-isa sa maraming
paraan. Ang iba pang
bumubuo ng kagubatan
ay mga lupa, tubig at
ang mga mineral sa
ilalim ng lupa.Ang lahat ay
magkakaugnay at
walang nasasayang
sa gubat. May
perpektong
“ecosystem” ang
kagubatan.
Alam ba ninyo na
ang kagubatan ang
nagsisilbing tirahan
ng libu-libong uri ng
kulisap, halaman at
mga hayop.
B. Ang Kagubatan Natin
6
Tubig, Hangin at Enerhiya sa Kagubatan
7
Ang “Food Chain” sa Kagubatan
Ipinakikita ng “food chain” kung paano naisasalin o naililipat ang
enerhiya, buhat sa isang organismo patungo sa isa pang organismo.
8
Ang “Food Web” sa Kagubatan
Suriin ang “food web” sa larawan. Ipaliwanag kung paano nabubuo ang
“food web”.
Magkakarugtong na “food chain” ang “food web.” Nabubuo ito mula sa magkakaibang “food chain”.
9
Nag-aalaga at
nagpapayaman ng
lupaNagsisilbing
kamalig o tirahan
ng iba’t-ibang
uri ng nilikha.
Pumipigil sa pag-
guho ng lupa at
pagdaloy ng tubig
sa kapatagan
Nagpapadalisay
ng tubigPinagkukunan
ng pagkain at
kagamitan
Binabalanse
ang klima
Nagdudulot ng aliw
dahil sa kanyang mga
puno at hayop
Kahalagahanng Kagubatan
Tandaan Natin
10
Mga yaman mula sa ating kagubatan
troso buhay-ilañg tulad ng baboy-
ramo at labuyo
rattan o uway mga bungang-kahoy
11
mineral mula sa
pagmimina
halamang gamot orkidya
12
Ano ang kalagayan ng kagubatan sa mundo?
Heto ang pandaigdigang mapa ng kagubatan.
Noon, halos walumpung porsiyento (80%) ng kalupaan ay sakop ng mga gubat. Subalit ngayon ito
ay tatlumpu’t anim na porsiyento (36%) na lamang. Ito’y patuloy na lumiliit bawat taon dahil sa
pangangailangan ng mga tao. Napuputol ang mga troso dahil sa pangangailangan ng mga industriya.
Kinakaingin ang kagubatan para sa agrikultura at pangangailangan sa tahanan.
13
Orihinal at kasalukuyang sukat ng kagubatan sa bawat bansa.
5000
45004000
3000
3500
2500
10001500
2000
500
Ba
ng
lad
esh
Bhuta
n
Ca
mb
od
ia
Chin
a
Ind
ia
Ind
on
esia
Iran
La
os
Mala
ysia
Mo
ng
olia
Myanm
ar
Ne
pa
l
Pakis
tan
Papua N
ew
Guin
ea
Ph
ilip
pin
es
Sri L
anka
Thaila
nd
Vie
tna
m
Kasalukuyang sukat (libong km. kuadrado)
Orihinal na sukat (libong km. kuadrado)
Source: Asia Pacific Cultural Centerfor UNESCO (ACCU), 2000
14
Paano mo mapananatiling masigla at malusog ang atingkagubatan?
Maayos na gamitin ang makabagong
teknolohiya sa pagtatanim
Iwasan ang walang humpay na pagtrotroso
Alagaan ang mga itinanim na puno
Magtanim ng mga punong-kahoy
15
Magtanim ng mga puno ng prutas
gaya ng atis, dalandan, langka,
lansones, rambutan at iba pa.Sundin ang batas tungkol sa pagtrotroso
Maging paksa ng mga panayam ang pangangalaga sa kagubatan
16
Basahin Natin
Kalikasan Ay Kayamanan
Sadyang napakapalad ng ating buhay
Maraming biyayang bigay ang Maykapal
Lupa, tubig, hangin at kagubatan
Ang lahat ng mga ito’y dapat pangalagaan.
Ang kagubatan ay s’yang ating inaasahan
Na magbigay ng pagkain at pangangailangan
Subalit kapag ekosistem ay di alagaan
Masisira, mawawasak buong kalikasan.
Masamang epekto dala nito sa ating pamumuhay
Pati na rin ibang bagay na mayroong buhay
Pagkasira ng ekosistem kahirapan ang taglay
Kaya kalikasan ay paunlarin tungo sa tagumpay.
17
Alam Mo Ba?
1. Basahin ang bawat pangungusap. Ipaliwanag ang bawat
pangungusap batay sa pagkasira ng kagubatan.
a. Mga halaman at hayop ay mawawalan ng pagkain at tirahan.
b. Dahil sa pagkawala ng mga puno, ang lupa ay sasama sa baha.
c. Hindi na mapigilan ng mga kalbong bundok ang biglaang
pagbuhos ng ulan na nagiging sanhi ng pagtaas ng tubig.
d. Ang pagkaubos ng kagubatan ang nagiging sanhi ng
pagtaas ng temperatura o pag-init ng klima sa buong mundo
e. Ang pagkawala ng ugat ng puno na kumakapit sa lupa sa
kagubatan ang sanhi ng pagkaanod ng lupa sa ilog.
2. Anu-ano ang mga dapat tandaan upang mapanatiling maganda
ang ating kagubatan?
18
3. Gumawa ng poster na nagpapakita ng pagpapahalaga sa
ekosistem.
19
4. Ano ang gagawin mo sa ganitong mga sitwasyon?
a. Naibalita na malakas ang bagyong Lilang, signal #3. Ano ang
iyong gagawin sa mga saging na nasa inyong bakuran?
b. Halimbawa, nakakita ka ng bahay pukyutan. Ano ang gagawin
mo upang makuha mo ang pulot?
5. Magbigay ng pahayag para maipaliwanag ang paksa ng modyul:
“Hawak Ko Ang Kinabukasan Mo”