hazır giyim sanayii sektör analizi
TRANSCRIPT
HAZIR GİYİM SANAYİİSEKTÖR ANALİZİ
T.C. Dicle Kalkınma AjansıBatman Yatırım Destek Ofisi
2011
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
İçindekilerSUNUŞ .......................................................................................................................................................................................... 5
1. DÜNYADA TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SANAYİİ ....................................................... 6
2. TÜRKİYE’DE TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SANAYİİ ................................................... 7
2.1 Rakamlarla Sektör Analizi ................................................................................................................................... 7
2.2KamuPolitikaları....................................................................................................................................................... 8
2.3Türkiye’deSektörünDoğuSeyriveSosyalYapıyaEtkisi .................................................................. 9
2.4AdıyamanTekstilveHazırGiyimKümesiÖrneği .............................................................................. 10
3. BATMAN’DA TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SANAYİİ ................................................ 15
3.1BatmanHazırGiyimİmalatŞirketleri ....................................................................................................... 15
3.2SektörünİstihdamaKatkısı ............................................................................................................................. 17
3.3ŞirketlerininPersonelYapısıveİKPolitikası ........................................................................................ 18
3.4SektörünGeleceği ............................................................................................................................................... 19
3.5OlasıProjeler .......................................................................................................................................................... 23
4. GÜÇLÜ YANLAR – ZAYIF YANLAR ........................................................................... 24
5. STRATEJİLER ............................................................................................................... 25
5.1KısaDönemStratejileri ..................................................................................................................................... 25
5.2OrtaDönemStratejileri .................................................................................................................................... 26
5.3UzunDönemStratejileri ................................................................................................................................... 27
5.4DokuzuncuKalkınmaPlanıAçısındanTemelYansımalar .............................................................. 28
6. KAYNAKÇA ................................................................................................................... 28
EK 1: SEKTÖR ÇALIŞANLARINA UYGULANAN ANKET SONUÇLARI .................... 29
EK 2: 2023 TÜRKİYE İHRACAT STRATEJİSİ HAZIR GİYİM VE
KONFEKSİYON SEKTÖRÜ ÇIKTILARI .............................................................. 31
EK 3: TGSD-ESDH HAZIR GİYİM SEKTÖR ENDEKSLERİ ŞUBAT 2011 ................. 39
İçindekiler
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
303
Sunuş
Tekstil ve hazır giyim sanayii gelişmekte olan ülkelerin ekonomisinde lokomotif sektör olmaözelliğine sahip olup sanayileşme sürecine geçişte etkin rol oynamaktadır. Ayrıca sektörününemekyoğunbirsektörolması,butürülkelerdekiistihdamsorununadailaçtır.Tekstil;elyaftanbaşlayarakiplik,dokuma,örme,boyavebaskıgibisüreçleri,hazırgiyimisebusürecikullanımeşyasınadönüştürecekişlemlerikapsamaktadır.Elyaftaniplikvemamulkumaşakadarolankısımtekstil, kumaştangiyimeşyasıeldeedilenekadarolansüreç isehazırgiyimsektörününiçindedeğerlendirilmektedir.
Ülkemizdetekstilvehazırgiyimsanayiiimalatsanayiiçindeöncüsektörkonumundadır.Tekstilvehazırgiyimsektörü;imalatsanayiiçindeüretim,ihracatveistihdamaçısındanilksıradayeralmaktadır.Ülkeekonomisindebudenlibüyükpayasahipolantekstilvehazırgiyimsanayindemeydanagelecekdalgalanmalaretkisinitümülkeekonomisiüzerindegöstermektedir.
Dünya’datekstil vehazırgiyimsektörlerininBatı’danDoğu’yakaymaeğilimi içerisindeolduğubu dönemde Türkiye sahip olduğu avantajlı konumu koruyarak ve ileri teknoloji kullanımı ilemevcutkonumunubesleyerekbubüyüksektördehakettiğiyereulaşmahedefindedir.Buhedefingerçekleşmesinde tekstil ve hazır giyim sanayiine yönelik teşviklerin yanı sıramevcut tekstilüretimmerkezlerikümelenmeçalışmalarıdabüyükönemtaşımaktadır.
Bu yeni eğilimde ülkemiz tekstil ve hazır giyim sektörünün lider ülkelerinden biri olması; yenirekabetkoşullarınauyumsağlanması,markalaşmaveürünçeşitliliğinisağlamasınınyanındaileriteknolojiüretimtekniklerinikullanımınıbaşarmasıylasağlanabilecektir.Buanlamdaatılacakilkadımlardanbirideülkemiztekstilvehazırgiyimsektörününüretim,kapasitekullanımı,istihdamgibi tüm dinamikleri ile araştırılması,mevcut durumun tespiti, ihtiyaç analizi ve ileriye dönükstratejilerin tespiti önem arz etmektedir. Bu kapsamda Sanayi Genel Müdürlüğü tarafındanortayakonacakolanTekstil,HazırGiyim,DeriveDeriÜrünleriSektörü2011–2014YılıStratejikPlanıhazırlıkaşamasındadır.
Elinizdekibudokümanda,resmikaynaktaramasısonucuoluşanTürkiyegeneligörünümününyanısıraağırlıklıolarakBatmanözelindesahaaraştırmalarısonucuedinilensektöre ilişkinmevcutdurumadayanarakileriyedönükolasıeylemlervurgulanmakistenmiştir.
Batmanmerkezdeyeralaneskitekelbinalarıvehavaalanıbinasını içinealarakoluşanTekstilKent bölgesindeki 7 tanesi üretimde 2 tanesi başlangıç aşamasında olan 9 şirket, Kozluk veBeşiri’de eski tekel binasını kiralayan 2 şirket vemerkez ilçede faaliyet gösteren ve BatmanOrganizeSanayiBölgesi’netaşınacak2şirketileyüzyüzeyapılanmülakat,katılımlıtoplantılarveanket çalışmaları sonucundaBatman ilinde canlananhazır giyim imalatı konusundagenelbirfikirsahibiolunmuştur.Ayrıcabu13şirketarasındanseçilen5şirketinçalışanlarınaanketuygulanmışvesektör içinenönemliunsurolaninsankaynaklarıyapısıaraştırılmıştır.Raporunsonunda Türkiye İhracatçılar Birliği’nin 2011 Nisan ayında yayımladığı “2023 Türkiye İhracatStratejisi’nin Uygulamaya Aktarılması ve Sektörel Kırılımı” raporunun içinde değinilen “HazırGiyimveKonfeksiyonSektörüKritikÇıktıları” ileTürkiyeGiyimSanayicileriDerneği’ninherayyayımladığı “HazırGiyimSektörEndeksleri”bülteninin2011Şubatayıverilerineekolarakyerverilmiştir.
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSIT.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
1. DÜNYADA TEKSTİLVE HAZIR GİYİM SANAYİİ
Büyük oranda iş gücündekimaliyetlerin şekillendirdiği tekstil ve hazır giyim sektörü dünya genelinde daha çoksosyalaçıdanazgelişmişülkelerinekonomilerininönemlibirbölümünüoluşturmaktadır.GünümüzdeÇin,Bangladeş,Hindistan,HongKong,Endonezyagibi işgücümaliyetlerininçokdüşükolduğuülkelersektörün imalatkısmındailksıralardayeralmaktadırlar.KonumuitibariyleAvrupaperakendeşirketlerinintercihsebebiolanTürkiye’niniserekabet içinde olduğu segment bu ülkelerden oldukça farklıdır. Yurtiçinde kaliteli işlerin çıkması vemaliyetlerinAvrupaimalatınanazarançokdahadüşükolmasıülkemizidahaüstbirskalayataşımışsaygınperakendeşirketleriningüvenerekişortamıyakaladığıbirpozisyonagelmesinisağlamıştır.
“Dönem itibariyle Kuzey Afrika ülkelerindeki demokrasi dalgası (domino etkisi) sonucu oluşan iç karışıklıklar da hesap edildiğinde Türkiye için konjonktür avantajlarının olduğu söylenebilir.”
HazırgiyimsektörününenbüyükpazarıAmerika’dır.Amerika’yıAlmanyaağırlıklıbirpiyasanınoluşturduğuAvrupaülkeleritakipeder.Avrupaülkelerininriskoranınıpaylaştırarakürüneldeettiğipiyasada,lojistikaçıdangecikmelerinyaşanmasından dolayı ancak 2-3 ay sonrasında raflara yerleşen uzak doğu ürünleri pazarın belli bir kısmınıoluştururkenkıtayayakınKuzeyAfrikaülkeleriileTürkiyepazarındiğerbirkısmınıoluşturmaktadır.BenzerdağılımTürkiyeyurtiçipiyasalarındadageçerlidir.Ülkemizürünlerininkalitesininyanında,Uzakdoğuürünününhızlıdeğişenmodayaayakuyduramamasınavelojistikrisklerekarşınülkemizürünleri,Avrupa’dakiperakendeşirketleriiçinbiremniyetsupabıdır.
Kaynak:TrademapITC-2009
Ülke
ÇinHongKongAlmanya
ABDİtalya
TürkiyeFransaMeksikaEndonezyaG.Afrika
19.789.1459.726.1999.423.6078.464.5486.992.9406.294.2384.491.2874.289.4283.890.1213.729.448
15,77,77,56,75,55,03,63,43,13,0
61,177.090.961
100126.257.792
İlk10ÜlkeToplam
DünyaToplamı
PayYapılan İthalat (1000 $) Ülke
ABDAlmanyaJaponyaİngiltereFransaİtalya
HongKongBelçikaKanadaİsviçre
76.703.63834.461.07427.456.09922.751.499
21.9959.70815.769.70815.059.3589.364.2127.859.2105.417.252
15,77,77,56,75,55,03,63,43,13,0
79,8236.801.591
100296.600.985
İlk10ÜlkeToplam
DünyaToplamı
PayYapılan İthalat (1000 $)
Dünyada En Çok Tekstilİthalatı Yapan İlk 10 Ülke - 2009
Dünyada En Çok Hazır Giyim ve Konfoksiyon İthalatı Yapan İlk 10 Ülke - 2009
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
05
2. TÜRKİYE’DE TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SANAYİİ
Krizdenotomotivlebirlikteençoketkilenensektörlerdenbiriolantekstil,2010yılındanitibarenilerlemekaydetmeyebaşlamıştır. 2009 yılını tekstil ihracatında %19 düşüşle kapatan sektör, 2010 yılında ihracat çıtasını yenidenyükseltmiştir.
Kaynak:İstanbulTekstilveKonfeksiyonİhracatçıBirlikleriKayıtRakamları
Kaynak:İstanbulTekstilveKonfeksiyonİhracatçıBirlikleriKayıtRakamları
TürkTekstilveHazırgiyimSektörü,hemyarattığıistihdamhemdeaylık1milyardolarıaşanihracatgeliriyleTürkiyeekonomisininiticigücükonumundadır.SosyalGüvenlikKurumu’nunOcak2010tarihliverilerinegöretekstilvehazırgiyimsektöründetoplam687bin441sigortalıişçiçalıştığıgörülürken,genelanlamdasektördetoplam2,5milyonkişiistihdamedildiğitahminedilmektedir.YineSGKverilerinegöre,tekstilvehazırgiyimSektörü’ndetoplam40bin320işyerikayıtlıdır.
2.1 Rakamlarla Sektör Analizi
TürkiyeGenelİhracatı
Sanayiİhracatı
TarımaDayalıİşlenmişÜrünlerİhracatı
TekstilveHammaddeleriİhracatı
TekstilveHammaddeleriİhracatının
SanayiİhracatındakiPayı%
TekstilveHammaddeleriİhracatının
TarımaDayalıİşlenmişÜrünler
İhracatındakiPayı%
56.778.185
44.587.011
4.101.301
2.984.631
6,7
72,8
64.238.856
52.736.806
4.970.069
3.650.583
6,9
73,5
13,1
18,3
21,20
22,30
2,99
0,96
2009Ocak-Temmuz
1000 $
2010Ocak-Temmuz
1000 $Değişim
%
Genel İhracat Performansı İçinde Tekstil ve Hammaddeleri İhracatının Payı
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2.845
3.060
3.158
3.943
4.952
5.466
6.143
6.363
6.640
5.373
-
7,6
3,2
24,9
25,6
10,4
12,4
3,6
4,4
-19,1
3.213
2.745
3.819
4.665
5.661
5.947
6.352
8.039
7.301
6.297
-
-14,6
39,1
22,2
21,4
5,1
6,8
26,6
-9,2
-13,8
7.256
7.335
8.897
11.178
12.652
13.414
13.551
15.563
15.234
12.856
-
1,1
21,3
25,6
13,2
6,0
1,0
14,8
-2,1
-15,6
256
222
263
406
622
750
1.035
1.516
2.117
2.016
-
-13,3
18,5
54,4
53,2
20,6
38,0
46,5
39,6
-4,8
Tekstil(milyon$)Yıllar İhracat İhracat İhracat İhracatDeğişim% Değişim% Değişim% Değişim%
HazırGiyim(milyon$)
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSIT.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
DünyaTicaretÖrgütünün2009yılıuluslararasıticaretistatistikleriraporunagöre2008yılıtoplamdünyatekstilihracatı250,198milyardolarolarakgerçekleşmiştir.Türkiye’nindünyatekstilihracatıiçindekipayı%3,75,AB’ninise%32’dir.Türkiye’detoplamihracatın%7,12’ini,AB’detoplamihracatın%1,4’ünütekstilihracatıteşkiletmektedir.Dünyatekstilithalatının%2,1’iniTürkiye,%31,9’unuAByapmaktadır.
2008yılı toplamdünyahazırgiyim ihracatı361,8milyardolarolarakgerçekleşmiştir.Türkiye’nindünyahazır giyim ihracatı içindeki payı%3,73, AB’nin payı ise%31,1’dir. Hazır giyim ihracatı Türkiye toplamihracatıiçinde%10,3’lük,ABhazırgiyimihracatıABtoplamihracatıiçinde%1,9’likpayoluşturmaktadır.Hazırgiyimdünyaithalatındaülkemizinpayı%0,6iken,AB’ninpayı%47,3dür.Ayrıcaülkemiz,yaklaşık130milyardolarticarethacminesahipdünyaderivederiürünlerisektöründe%1payasahiptir.
aynak:İhracatçıBirlikleriKayıtRakamları
Kaynak:İstanbulTekstilveKonfeksiyonİhracatçıBirlikleriKayıtRakamları
ABÜlkeleriToplamı
DiğerOECDÜlkeleriToplamı
DiğerAvrupaÜlkeleriToplamı
EskiSSCBÜlkeleriToplamı
OrtadoğuÜlkeleriToplamı
AfrikaÜlkeleriToplamı
DiğerAsyaÜlkeleriToplamı
DiğerÜlkelerveBölgelerToplamı
ToplamTekstilİhracatKaydı
1.497.030
120.583
79.727
384.522
278.265
278.028
108.827
237.649
2.984.631
1.684.501
174.866
85.530
594.560
312.209
367.749
145.455
285.713
3.650.583
12,5
45
7,3
54,6
12,2
32,3
33,7
20,2
22,3
50,2
4,0
2,7
12,9
9,3
9,3
3,6
8
100
46,1
4,8
2,3
16,3
8,6
10,1
4
7,8
100
2009Ocak-Temmuz
1000 $İhracatYapılanÜlkeGrubu
2010Ocak-Temmuz
1000 $
2009/2010
Değişim%
Pay
%
Pay
%
ABÜlkeleriToplamı
DiğerOECDÜlkeleriToplamı
DiğerAvrupaÜlkeleriToplamı
EskiSSCBÜlkeleriToplamı
OrtadoğuÜlkeleriToplamı
AfrikaÜlkeleriToplamı
DiğerAsyaÜlkeleriToplamı
DiğerÜlkelerveBölgelerToplamı
ToplamKonfeksiyonİhracatKaydı
5.988.070
349.249
52.156
214.702
269.812
164.213
30.492
355.025
7.423.719
6.703.031
424.992
50.156
296.478
328.725
172.089
40.529
332.497
8.348.497
11,9
21,7
-3,8
38,1
21,8
4,8
32,9
-6,3
12,5
80,7
4,7
0,7
2,9
3,6
2,2
0,4
4,8
100
80,3
5,1
0,6
3,6
3,9
2,1
0,5
4
100
2009Ocak-Temmuz
1000 $
2010Ocak-Temmuz
1000 $
2009/2010
Değişim%
Pay
%
Pay
%
Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Tekstil İhracat Kaydı
Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı
İhracatYapılanÜlkeGrubu
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
07
Küreselekonomikkrizinakabindeülkelerintoparlanmasürecinegirmesiülkemizdedeöncüsektörkonumundaolantekstilvehazırgiyimsanayiindeolumlugelişmeleriberaberindegetirmiştir.ABülkelerindeolumsuzyönde seyreden ekonomik konjonktürün etkisi ile ülkemizden AB ülkelerine yapılan tekstil ihracatındakiartış,toplamtekstilihracatındayaşananoransalartıştandahadüşükbirseviyedekalmıştır.
Kaynak:İstanbulTekstilveKonfeksiyonİhracatçıBirlikleriKayıtRakamları
Kaynak:İstanbulTekstilveKonfeksiyonİhracatçıBirlikleriKayıtRakamları
Ülke
Ülke
Rusya
İtalya
Almanya
Romanya
İran
Polonya
Bulgaristan
ABD
Mısır
İngiltere
Almanya
İngiltere
Fransa
İspanya
İtalya
Hollanda
Belçika
Danimarka
ABD
İsveç
373.315
296.292
171.875
125.472
113.904
107.868
107.620
107.258
103.647
102.146
1.702.010
943.873
546.575
504.970
356.440
329.675
197.566
196.124
184.946
137.869
12,4
9,8
5,7
4,2
3,8
3,6
3,6
3,5
3,4
3,4
25,3
14,0
8,1
7,5
5,3
4,9
2,9
2,9
2,7
2,0
100
100
3.022.695
6.737.232
DünyaToplamı
DünyaToplamı
Pay
Pay
Yapılan İhracat (1000 $)
Yapılan İhracat (1000 $)
Ülke
Ülke
Çin
ABD
Hindistan
Endonezya
İtalya
Almanya
Pakistan
Suriye
GüneyKore
Yunanistan
Çin
Bangladeş
Hindistan
Sri Lanka
İtalya
Vietnam
Pakistan
Mısır
İsviçre
Fas
674.529
471.492
390.174
249.552
231.288
206.899
187.114
178.479
141.998
134.740
316.639
254.378
93.463
54.248
53.759
28.770
28.711
24.871
21.759
18.284
15,3
10,7
8,9
5,7
5,3
4,7
4,2
4,1
3,2
3,1
28,6
23,0
8,5
4,9
4,9
2,6
2,6
2,2
2,0
1,7
100
100
4.403.373
1.105.919
DünyaToplamı
DünyaToplamı
Pay
Pay
Yapılan İhracat (1000 $)
Yapılan İhracat (1000 $)
Türkiye’den En Fazla Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı Yapılan 10 Ülke - 2010 Ocak/Haziran
Türkiye’den En Fazla Hazır Giyim İhracatı Yapılan10 Ülke - 2010 Ocak/Haziran
Türkiye’den En Fazla Tekstil ve Hammaddeleri İthalatı Yapılan 10 Ülke - 2010 Ocak/Haziran
Türkiye’den En Fazla Hazır Giyim İthalatı Yapılan10 Ülke - 2010 Ocak/Haziran
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
Personelmaliyetlerindensonrasektörfirmalarınızorasokabilendiğerikimaliyükenerjivevergioranlarıdır.Ağır vergiler, enerji, istihdam gibi girdilerin getirdiği yükler nedeniyle bazı hazır giyim firmalarının yurtdışındafasonüretimyaptırmalarıyerlikonfeksiyonyansanayicilerininkapasitelerindeazalmalaranedenolmaktadır.
Vergi Oranları
2011Temmuzayındanitibarenuygulamayageçirilmeküzeretekstilürünleri ithalinde%20,konfeksiyonürünleriithalinde%30oranındailavegümrükvergisigetirildi.YerliüreticilerikorumakamacıylaDışTicaretMüsteşarlığı’nınaçtığıkorunmaönlemisoruşturmasınaparalelolarakBakanlarKurulu,sözkonusutekstilvekonfeksiyonürünlerininithalatında%20-30arasındailavegümrükvergisiuygulanmasınakararvermiştir.Karar, imalatçınınyüzünügüldürürkendiğertaraftaperakendecilerintepkisiniçekmiştir.Bukararakarşısektördekiöncüperakendeşirketlerinindesatışfiyatlarına21Temmuz’danitibaren%20-30oranındabirzamyapmasıbeklenmektedir.
“Temmuz ayında uygulamaya geçirilecek ek gümrük vergisi ile birlikte perakende-imalatçı dengesinde imalatçının avantaj elde edeceği piyasa için üreticiler tarafından özel bir planlama yapılıp stratejiler belirlenmelidir.”
Teşvikler
TekstilKentiçindefaaliyettebulunanşirketlerdenbirihariçdiğerleribaşlangıçdönemininverdiğisıkıntılarnedeniyle teşvik programlarından yararlanamamaktadırlar. Yeterliliği ispatlamak için gerekli belgeleriedinerekkısazamaniçindedestekprogramlarındanyararlanabilecekbiryapıkazanmalarıiçindekolaylaştırıcıyollarınaçılmasıönemarzetmektedir.Bu tekstil vehazırgiyimsanayi bölgesindeHazineMüsteşarlığıtarafındanverilenYatırımTeşvikBelgesi’ne sahip sadecebir şirket yeralmaktadır.TekstilKentdışındakurulu/kurulacakşirketlerintamamıbubelgeyesahiptir.BubelgeileBölgeselTeşvikSistemi’nde4.bölgedebulunanBatmanilindeyatırımyapan/yapacakiçinşirketler,KDVistisnası,vergiindirimi,sigortaprimi,faizdesteği, yatırımyeri tahsisi vegümrükvergisimuafiyetigibidesteklerdenyararlanabilmektedirler.1 Bu desteklertekstilvehazırgiyimsanayiiçinaşağıdakitablodagösterilenyatırımkonularıveasgariyatırımtutarlarıkapsamındageçerlidir.
2.2 Kamu Politikaları
1http://www.hazine.gov.tr/irj/go/km/docs/documents/Hazine%20Web/Mevzuat/Yeni%20Te%C5%9Fvik%20Sistemi/%C4%B0nteraktif%20Harita.html
*Tekstilsektöründe;kütlüpamukişlemeyatırımlarıvesentetikelyafvesentetikipliküretimineyönelikkompleyeni,tevsi,entegrasyoncinsindekiyatırımlarteşvikedilmez.iplikvedokuma(yünipliği,akıllıveçokfonksiyonlutekniktekstil,halı,tafting,dokunmamış-örülmemişkumaş,çuvalhariç)konularındasadecemodernizasyoncinsindekiyatırımlarteşvikedilir.
17
18
19
*Tekstilürünleriimalatı
Giyimeşyasıimalatı
Derinintabaklanmasıveişlenmesi
Akıllıçokfonksiyonlutekniktekstil
500 Bin TL
500 Bin TL
500 Bin TL
Tekstilinaprelenmesiyatırımlarıiçin15MilyonTL,diğeryatırımkonularında500BinTL
BölgeselTeşviklerdenYararlanacakSektörler AsgariYatırımTutarlarıveKapasiteleriSEKTÖRÜNUS 97 KODU
Bölgesel Teşvik Sistemi Kapsamında Batman İçin Geçerli Tekstil Sektörü Destekleri
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
09
Sektörde işgücüvevergimaliyetlerininyanındadiğeryüksekgirdienerjidir.BatmanMerkez’defaaliyetgösterenveyakınzamandaOSB’yetaşınacakolan ikigiyimfirmasıgeçmişteyaptıklarıbaşvurusonucuenerjidesteğindenyararlanmaktadır.Genelkanaatönümüzdekiyıllardabutürbirdesteğinuygulanmayacağıyönündedir.
2023 yılı için 500 milyar dolar ihracat hacmi ve dünyada en büyük 10 ekonomiden biri olma hedefidoğrultusundaDışTicaretMüsteşarlığı’nabağlı İGEME (İhracatıGeliştirmeEtütMerkezi) ihracat teşvikprogramları düzenlemektedir. Dış ticaret odaklı bu teşvikler, pazar araştırması projesi desteği, pazararaştırmasıraporlarıveistatistiksatınalımıdesteği,elektronikticaretsitelerineüyelikdesteği,sektörelnitelikliticaret heyeti programlarının desteklenmesi, uluslar arası rekabetçiliğin geliştirilmesinin desteklenmesi(eğitimvedanışmanlıkdestekleri),yurtdışıbirim,markavetanıtımfaaliyetlerinindesteklenmesi,yurtdışındagerçekleştirilen fuar katılımlarının desteklenmesi, çevre maliyetlerinin desteklenmesi, Türk ürünlerininyurtdışındamarkalaşması, Türkmalı imajının yerleştirilmesi ve TURQUALITY’nin desteklenmesi, AR-GEdesteği,istihdamyardımıvetasarımdesteğibaşlıklarındaharcamalarınızüzerindenhesaplanan%50-80oranındakarşılıksızmalidesteklerikapsamaktadır.İmalatveticarethanelereyöneliktasarlananbuteşviklerözellikleçevreülkelereihracatyapmaisteğindeolanyeniişadamlarıiçinönemlibirkaynaktır.Ortadoğuülkeleri başta olmak üzere birçok ülke ile ticaret yapma potansiyeli yüksek olan Batman hazır giyimimalatçılarıdaİGEMEdesteklerindenfaydalanarakürünütanıtma,markalaşma,uluslararasıstandartlardaişortamıyaratarakbunutescillemeveperakendecigözündeitibarbulmaimkânınaulaşabileceklerdir.
“Batman’ın sektör öncüleri kalıcı olmak için Ortadoğu’yu hedef alan markalaşma faaliyetleri geliştirmelidir.“
İhracata yönelik devlet yardımlarının temel amacı, firmalarımızın ihracata yönelik faaliyetlerini gereküretim, gereksepazarlamaaşamalarındadestekleyerek, uluslararası pazarlarda karşılaştıkları sorunlarıngiderilmesineyardımcıolmakverekabetgücükazanmalarınaolanaksağlamaktır.2
AyrıcaSanayiveTicaretBakanlığı’nabağlıKOSGEBtarafındandüzenlenenkredifaizdesteği,KOBİprojedesteğitematikprojedesteğigibidestekprogramlarıbulunmaktadır.3
Ülke genelinde 26 Kalkınma Ajansı’nın kurulumuyla bölgesel kalkınma faaliyetlerinin önem kazandığıgünümüzdeMardin,Batman,Şırnak veSiirt illerinde faaliyetgösterenDicleKalkınmaAjansı daüretimodaklıgeriödemesiolmayanmalidestekprogramlarıdüzenleyerekekonomikvesosyalalanlaraetkiedenvetopyekûnkalkınmayakatkısağlayanprojeleridesteklemektedir.
2http://www.igeme.org.tr/fa/section-fa-ndx.cfm3http://www.kosgeb.gov.tr/Pages/UI/b.aspx?ref=17
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
Eylül2008’deortayakonanUlusalTekstil,HazırGiyimveDeriSektörüStratejisiülkeninbatısındaki(dahagelişmiş)bölgelerdekiüretimkapasitesinindoğudaki(dahaazgelişmiş)bölgelerinekayaraktekstilinfarklısegmentlerindevedeğerzincirininfarklınoktalarındauzmanlaşanbölgeleröngörmektedir.Bustratejisonteşvikplanıyladesteklenmiştir.BuyeniteşvikplanıfirmalarıüretimleriniveyayenitesisleriniTürkiye’ninazgelişmiş,özellikleGüneydoğuBölgesinetaşımalarıveyakurmalarınıteşviketmektedirvetekstilvehazırgiyimsektörünübubölgelerdekiöncelikliyatırımalanıolarakortayakoymaktadır.
RekabetkoşullarınınİstanbulveBursabaştaolmaküzereülkeninbatıkısmındaşekillenensektörüyavaşyavaş doğuya doğru itmesi ve kamu politikaları son 10 yıldır Gaziantep, Kahramanmaraş, Adıyamanüçgenindetekstilkümelenmesininoluşmasınayolaçmıştır.ŞimdilikbudalganınsondurağıolanBatmanisesektörüöğrenmeaşamasındadır.
İstanbul’da yoğunlaşmış sektörün, daha az gelişmiş yörelerin ekonomik canlılığının artması ve göçünyönünündeğişerekildekinüfusbaskısınınazaltılmasıaçısındanbuildençekilmesiolumluetkiyaratacaktır.Sektör içinönemarzeden işgücümaliyetleriningelişmişkentlerdezamanlafirmayadahaçokmaliyükgetirmesidekatkınıngerçekleşme ihtimalinigüçlendirmektedir.Sektör şimdilik istihdamartışınageçicibir ivme kazandıran ve diğer sanayi faaliyetlerinin büyümesi için zaman kazandıran bir sektör olarakgörülmektedir.BunaekolarakBatman’ın,sektörünkonfeksiyonvehazırgiyimimalatıaşamasındaolanvebuşekildekalmaolasılığıyüksekolanyörelerdenbiriolduğugerçeğinideunutmamakgerekir.AdıyamanOSB’dekikümelenmeörneğinielealdığımızdakarmarjlarınındüştüğüvecazibesiniyavaşyavaşkaybetmeyebaşlayanbiryapıönümüzeçıkacaktır.İlkönceekonomikkalkınmayıbaşlatanardındangelişiminhızlanmasıilebirliktebiranlamdakendiniyoketmeyebaşlayansektör,ekonomikkalkınmayıhazırlayanbirkatalizörolarakGüneydoğuAnadoluBölgesi’ndekonuşlanmıştır.
“İş gücü maliyetlerinin cazibesinin yitirmesi ihtimaline karşı Batman’da hazır giyim sektörü sonrasında edinilen deneyim ile farklı sanayi alanlarının oluşması için de ayrı bir strateji belirlenmelidir.”
Sektörünsosyalyapıyaetkisiyüksektir.Birdönemkadınintiharoranınınyüksekliğiilegündemegelenşehiriçin tekstil sektörü, kamukurumvekuruluşları ilesivil toplumkuruluşlarınında faaliyetleri ilekadınlarıntoplumda kendilerine yer edinmesini sağlayan en önemli araç olmuştur. İlde istihdam yaratarak gelirkapısınınaçılmasıilkgözeçarpanetkiolarakgözüksedeiliçinsektör,kadınlarbaştaolmaküzereinsanlarabirey olma şansı veren, güçlü kişiliklerin oluşmasını sağlayan belki de bazısı için kimliğini bulmasınıkolaylaştıranbiruğraşıolmuştur.ÖzellikleBeşiriveKozlukilçelerindekiüretimtesislerininböylebirortamıhazırlamasıBölge’desektörünekonomikvesosyalaçıdankırsalkalkınmayadaelattığınıngöstergesidir.Merkezilçedekifirmalarındahiservisgüzergâhlarınızamanlailçelerekaydırmaolasılıklarıyüksektir.ZiraBatmanilçelerinintarımadayalıbirgelirhacmibulunmaktadır.Alternatifendüstrilergelişmemiştirvesonyıllarda tarımdan kopan yüksek kadın nüfusun yanında sektördebirçokGüneydoğuAnadolu insanı gizliişsizdir.YakıngelecekiçindeticaretyadasanayiodağıolacakbirBatmanilçesideöngörülmemektedir.Busosyalyapıprojeksiyonuhazırgiyimvekonfeksiyonsektörününuzundönemkalıcıolabileceğiihtimalinigüçlendirmektedir.
“Sektörü büyük bir adımla öteye geçirecek tarıma dayalı işlenmiş ürünlerin değerlendirildiği yatırımlar yapılabilir, fakat bu yatırımların başlangıç maliyetleri oldukça yüksek olduğundan makro bazda ülke ekonomisine katkı sağlayabileceği tartışma konusudur.”
2.3 Türkiye’de Sektörün Doğu Seyri ve Sosyal Yapıya Etkisi
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
11
2005-2010yıllarındaBatmanilindekibenzerbüyümeninyaşandığıAdıyaman’daATEKS(AdıyamanTekstilveHazırGiyimKümesi)adıaltındasektördoğmuşvehızlagelişmiştir.
GAP İdaresi’ne bağlı olan ve zamanında başarılı faaliyetleri ile ses getiren fakat kapatılanGAP-GİDEMuzmanlarınınkolaylaştırıcılıkgöreviniüstlendiği,döneminTOBBTürkiyeHazırGiyimSanayiMeclisBaşkanıUmutOranveGünkarA.Ş.YönetimKuruluBaşkanıKemalGüneş’indebulunduğuBölgedışındandörtkanaatönderininolduğu,AdıyamanValiliği,AdıyamanBelediyesi,AdıyamanTicaretveSanayiOdası,AdıyamanÜniversitesi, Ticaret ve Sanayi İl Müdürlüğü, KOSGEB, sektörel dernekler ve sektörden iş adamlarınınkatılımıyladayerelsahiplenmeningerçekleştirdiğigenişbirekibinbaşarısıolmuştur.
Amacı; “Adıyaman odaklı olmak üzere Gaziantep, Malatya, Kahramanmaraş, Kilis, Mardin, Şanlıurfa veDiyarbakır’ı içerisine alan coğrafi alanda sektörün rekabet gücünü yükseltmek üzere değer zincirindeyeralaneksikoyuncuların tamamlanaraktoplamkatmadeğerinbölgedeyaratılmasıveyerelekonomikkalkınmayakatkıdabulunulması”şeklindebelirlenmiştir.
Kısaveortavadeliprojelerkapsamındayeralanvehayatageçirilmesisağlananprojelereörnekolarak;
•Valiliğindesteğiilehavaalanınınaçılması,•AdıyamanTekstilEğitimMerkezi(ATEM)’ninçokpaydaşlıbirorganizasyonilehayatageçirilerekikiyılda12eğitmen,882araelemanyetiştirilmesi,•“AdıyamanTekstilveHazırGiyimSektörüKümelenmeDerneği”nin(ATEKS)kurulması,•AdıyamanOSB’ninfaaliyetegeçmeküzereaçılması,•ATEKSiçinyolharitasıçalışmasınıntamamlanmasıbelirtilebilir.
2011yılıitibariyleAdıyaman’dahazırgiyimsanayiisektörü80-90adetkadaratölyeninüretimdeolduğubirkapasiteyeulaşmıştır.AdıyamanTekstilveHazırGiyimKümelenmeDerneğiBaşkanıİsmetNedimAçıkgözile yapılanmülakatta şehirde sektörün imajının dramatik bir şekilde bozulmaya başladığı, şehre gelipyatırımyapanşirketlerinyerelpaydaşlarcatitizlikleseçilmesiningerekliliğiortayaçıktı.Özellikleedinilentecrübeleredayanarak;işçininmaaşınıvesigortasınıyatıramayacakçaptaolanveböylecesektörühalkakarşıolumsuzbirşekildetanıtabilecekşirketleryerineçıtayıyükseltecekkapasitedekişirketlerleçalışmanınönemivurgulanmıştır.
Ayrıcaşehir,iplikfabrikasıgibitarımadayalıişlenmişürünlerinanagirdiolduğuyatırımlarınyapılmasıilehazırgiyimsanayiindengenişbirtekstilsahasınınoluştuğubirşehirhalinegelirseBatmançiftçisigörecedahayüksekgetirisiolanendüstriyelürünlereyönelmekonusundadahacesuradımatabilecektir.BöylecetekstilşirketlerisadeceBatman’dandeğilkomşularıMardinveDiyarbakır’dandaişlenmiştekstilhammaddesieldeedebilecektir.Hattaentegreyapılarlagüçleneceksektörşirketleri içinBatman-Mardin-Diyarbakırüçgeniyüksekpotansiyeldir.BahsigeçenyatırımlarhayatageçtiğitakdirdeGAPBölgesiiçinuzunzamandırişlenenbirkonuolantekstilkümelenmesinindiğerbirsacayağıdaBatmanolabilecektir.Fakat iplikfabrikasınınkurulumugibi yatırımlar başlangıçmaliyeti oldukça yüksek olan yatırımlardır ve uzman kanaatine göreÇinveHindistangibigüçlürakiplerinbulunduğurekabetortamındadönemitibariyleTürkiye’ninböylebiryatırımaihtiyacıyoktur.Dolayısıylariskdüzeyininyüksekliğiyatırımınönündekiönemlibirengeldir.YatırımıcazipkılanfaktöriseTürkiye’nindünyadatalebiyükselolanorganikpamukkonusundadünyaliderioluşudur.ŞanlıurfabaştaolmaküzereGAPBölge’sindebaşlayanorganikpamukyetiştirilmesinoktasındakieğitimlervekümelemeçalışmalarıBölge’deorganikpamukendekslibirbüyümeninolabileceğineişarettir.
2.4. Adıyaman Tekstil ve Hazır Giyim Kümesi Örneği
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
3. BATMAN’DA TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SANAYİİ
Batman’daeskitekelbinalarınınyerinikonfeksiyonfirmalarınınaldığı2010yılıitibariyleyıllardırpetrolileanılan il farklıbirsektörkazanmıştır.Şirketlerinçoğunluğunu İstanbul’da faaliyettebulunanBatmanlı işadamlarıoluşturmaktadır.Şirketlerinkısadönemstratejileriolmaktahedeflerindekiüretimkapasitesineulaşmaları için makine/teçhizat alımına devam etmektedirler. Bu süreçte peyderpey kalifiye personeltemininigerçekleştirmektedirler.Şirketlerinhemenhementamamıbuhedeflerini2011yılısonunakadargerçekleştirmeyiplanlamaktadırlar.
“Şirketler, personel sirkülasyonunu (turnover) sonlandıran bir insan kaynakları politikası oluşturup, uzun dönemi kapsayan ve arz-talep dengesini gözeten bir üretim planlaması yapıp, belirlenen stratejilere sadık kalmalıdırlar.”
Batman merkezde yer alan eski tekel binaları ve havaalanı binasını içine alarak oluşan Tekstil Kentbölgesindeki7tanesiüretimde2tanesibaşlangıçaşamasındaolan9şirket,KozlukveBeşiri’deeskitekelbinasını kiralayan 2 şirket ve merkez ilçede faaliyet gösteren ve Batman Organize Sanayi Bölgesi’negeçecek2şirketileyüzyüzeyapılanmülakatveanketçalışmalarısonucundaBatmanilindecanlananhazırgiyimimalatıkonusundagenelbirfikirsahibiolunmuştur.Ayrıcabu13şirketarasındanseçilen5şirketinçalışanlarınaanketuygulanmışvesektöriçinenönemliunsurolaninsankaynaklarıyapısıaraştırılmıştır.
Şirketlerinişsüreçlerigenellikleklasikhazırgiyimimalatındabulunanşirketlerinkigibidir.Süreceaşağıdakişekildekabacadeğinilmiştir.Bazıürünleriçinnakış/baskıyadayıkamayagerekduyulmaktadır.TekstilKentiçindeyıkama-kurutmaünitesiolantekbirşirketvardır.Kotüretimiyapanşirketiçinbuünitevazgeçilmezdir.Diğerfirmalaryıkamayagerekduyulanürünleriiçinbuşirketleanlaşmalıçalışmaktadırlar.BatmanMerkezilçedebulunanTekstilKentdışındaBeşiri’deyeralantekstilşirketinindeüretimsürecindeyıkamaünitesibulunmaktadır.Eldeedinilenürünler iseağırlıklıolarakpenyetürevleriolupkot,pantolon,gömlek,tişört,eşofmanveiçgiyimürünleridir.
3.1 Batman Hazır Giyim İmalat Şirketleri
TasarımHazır
KumaşDikim PaketKesim
Üretim Süreci
ÜtüKalite
Kontrol
NakışBaskı
YıkamaKurutma
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
13
Tümşirketlerin işyaptığıpazar İstanbul’dur.Şirketlerpazarkonusundahiçbirsıkıntıyaşamamaktadırlar.1600kmuzaklıktakişehrekarayoluileürünlernakledilmektedir.Şirketsahipleriveyöneticilerininİstanbul’dageçmiştefaaliyetgöstermişolmalarındandolayıpiyasayabancıdeğildir.Bazışirketlerinyinebuşehirdeayrıbirüretimtesisibulunmaktadır.Batmanfirmalarınınrekabetiçindeolduklarıyerİstanbulolduğuiçinkendiiçlerindeişbirliğineaçıktırlar.
İhracatçışirketlerdeürünleriniöncelikleİstanbul’agönderipkalitetestindengeçtiktensonraAvrupaşehirlerinegöndermektedir. İhracat ağırlıklı olarakAlmanya’ya yapılmaktadır. Zatengenel olarakAlmanya’yagelentekstilürünleritümAvrupa’yadağıtılmaktadır.Direkihracatgerçekleştirenşirketlerolduğugibiİstanbul’dadistribütörleraracılığıileürünihraçedenhazırgiyimşirketleridemevcuttur.BirBatmanhazırgiyimşirketideAmerikanbirşirketleanlaşmalıçalışmaktaürünlerinikıtayanakletmektedir.
Firmaların hammadde kaynakları ise çeşitlilikgöstermektedir. Genelde kesişim noktası İstanbulve Kahramanmaraş olmakla birlikte firmalar İzmir,Malatya, Adana, İzmir, Bursa ve Uşak’tan hazır kumaştedarik etmektedirler. Bazı firmalara çalışmış olduklarıperakendecitarafındanhazırkumaştedarikedilmektevegönderilmektedir.
Tekstil sektöründe imalatın yanında perakendecide olup ürünlerini satmak oldukça güçtür. Belki de50’den fazla farklı ürün imal edildiği takdirde reyonunudoldurabileceği düşünüldüğünde, Batman şirketleri içinkısaveortadönemdebuyapıyakavuşmalarınıdüşünmekfazla iyimser bir öngörü olur. Fakat son yıllarda önemliişbirliğifırsatlarınınyakalandığıOrtadoğuülkelerinipazarolarakekseneyerleştirenbirperakendecilikstratejisidegeliştirilebilir. Özellikle Irak, Suriye ve İran’ı hedef alantasarımlar ve markalaşma faaliyetleri ile gelecek yıllariçinbirdışticaretaltyapısıkurulabilir.
Başta İstanbul olmak üzere ülkenin batısında faaliyet gösterenfirmalar ayrıcaBatman’da üretim tesisikurmakistemektedirler.GirişimcilerinçoğuBatmanlıolduğuiçinyatırımortamınayabancıdeğillerdir.Dahabirçokgirişimcihazırgiyimimalatıüzerineyatırımyapmakiçinbeklemektedir.DİKABatmanYatırımDestekOfisi’ndegörüşmedebulunulanmevcutşirketsayısıkadarciddigirişimcivardır.Arazitahsisiileyatırımlarınhayatageçeceğidüşünülmektedir.
Batman hazır giyim sanayi firmalarının kalifiye personel eksikliğinden sonra en önemli sorunu enerjimaliyetlerininyüksekliğivesürekliyaşananelektrikkesintileridir.Bazıfirmalarkesintileriönlemekamacıylajeneratörteminetmişlerdir.Diğerbirproblemisefinansmanaerişimnoktasındayaşanmaktadır.Bankalarınrisk oranının düşük olmasına rağmen çoğunlukla önyargılarla açıklanabilecek sebeplerden dolayı kredivermekonusundagönülsüzlerdir.
TümşirketlergibiBatmanfirmalarıiçinilkizlenimçokönemlidir.TekbirşirketinsergileyeceğikötüintibaBatman şirketlerini tümünü etkileyebilecektir. Piyasa şartlarında iş olmayan bir dönemde perakendecifirmanın parçası ortalama 2x lira olan bir ürün için x lira veya altında rakamlar teklif ederek Batmanpiyasasınıdüşürmegirişiminekarşıhazırgiyimşirketitarafındanalınacaktavırönemlidir.Şimdilikkaliteliticaretortamınınyakalandığıildeortayakonulacakkötüimajtümdoğrularıgötürebilir.
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
Sektörünkentebukadarçabuknüfuzetmesiekonomikhareketliliğitetiklemiştir.YıllardırTPAOveTÜPRAŞgibipetrolüzerine işleviolankurumların yönverdiği şehir ikincibirdinamiksektör kazanmıştır.Petroleendeksli sanayi yapısından farklı olarakhazırgiyimsanayiininhızlagelişimi sadece kentmerkezi değilkırsal alanda da birçok vatandaşa gelir kapısı olmuştur. Beşiri ve Kozluk ilçelerinde açılmış olan hazırgiyimfabrikalarıservisleriniçevreköyleredegöndermektevekırsalbölgelerdekiekonomikyapıdaşaşırtıcıbirçeşitliliksağlamaktadırlar.Özelliklekırsalkalkınmanınönemininfarkınavarıldığıbudönemdetarımaendeksli gelirebağlı olanbubölgelerin farklı bir alandaendüstrileşmesihemekonomikhemde sosyalaçıdanönemlibirartıdır.Özellikleeğitimprogramlarıylayeteneklerigelişengençnüfus toplumdabireyolmaşansınıbulmaktadır.KısacasıekonomikvesosyalgöstergeleriyleülkegenelindesonsıralardayeralanBatmaniliiçinsektörbüyükbirfırsattır.
Mevcut 15 civarında hazır giyim imalat şirketinin bulunduğu Batman’da seçilen 7 şirket üzerinden birprojeksiyon yapıldığında yıl sonuna kadar 2.000’e yakın bir istihdam potansiyeli olduğu görülmektedir.7 şirketinmevcutpersonel sayısı ve2011yılının sonunakadarplanlamışoldukları kapasiteartırımı ileistihdametmeyidüşündükleriçalışansayısınıgösterentabloaşağıdadır.Tablodabu7şirket,mevcutta150kişidenazve150’dençokkişiyiistihdamedenşirketlerolmaküzereikiyeayrılmıştır.
Bu 7 şirketin bir örneklem oluşturduğunu anımsayıp sektöre girecek yeni firmaların olacağı hesaplarakatıldığında kısa dönemde hazır giyim sanayiinin katlanarak büyüyeceğini ifade etmek iyimserlikolmayacaktır.Dolayısıylabubüyükistihdamhacmini,verimoranınıyükseltecekşekildemerkezilçedışındabulunanilçemerkezlerivekırsalbölgelerdekiişsiznüfusladoldurmakkaçınılmazolacaktır.Tümşirketlerinservishizmetivererekpersonelinulaşımsorununuçözüyorolmasıpersoneliulaşımmaliyetivezahmetindenkurtararaksektörüözelliklekırsalalandaikametedenkişilerecazipgelenbirkonumasokmuştur.
3.2. Sektörün İstihdama Katkısı
0-150kişi
150-300kişi
Toplam
860
2100
2960
370
745
1115
17
18
19
Aralık*
*Personelsayısıdır.Sadeceseçili7şirketverileridir.
HedefMevcut İstihdam
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
15
%52’sinikadınlarınoluşturduğu232tekstilsektörüçalışanınauygulananveDicleKalkınmaAjansıtarafındanyürütülenanketegöre;
•Çalışanların%97’siişlerindenmemnun,•Mevcutişinebaşlamadanöncesektördeçalışanlarınoranı%78,•İşdevamettiğisüreceuzunsüreçalışmayadevamedebileceğinisöyleyenlerinoranı%96,•Mevcutişininyerinekasiyerolarakçalışmayıtercihedebileceğinidüşünenlerinoranıisesadece%18’dir.
Anketsonuçlarınıntamamınaraporunsonundayeralaneklerbölümündeyerverilmiştir.
“Araştırma, ilde yeni olmasına rağmen çalışanların tekstil sektörüne karşı bakışlarının olumlu yönde olduğunu ortaya çıkarmaktadır.”
Anket,firmalarınpersonelsirkülasyonunusonlandırıpsürekliveplanlıeğitimlerlehemişkalitesininartırmasıhemdeçalışanmotivasyonununkorunmasıgerekliliğinivurgulamaktadır.Firmaanketlerindeençokihtiyaçduyulanveteminindezorlukçekilenpozisyonolarakdikişmakinesikullanan,ustabaşıvebantşefininolduğuifadeedilmiştir.
İŞKUR Eğitim Programları
Firmalarla yapılanmülakatlar vefirma sahiplerine uygulanananket sonuçlarınagöreBatman’daki hazırgiyim şirketlerinin en büyük sorunu kalifiye personel bulamamalarıdır. 2007 yılında üretime başlamışolanBatman’daki ilkhazırgiyimfirmasının istihdampotansiyeli veBatmanValiliği’nin kadınlara yönelikgerçekleştirmiş olduğu sosyal kalkınma içerikli projeler el işlerine yatkın genç kadınların keşfine olanaksağlamıştır.ArdındanİŞKURileyapılanişbirliğiprogramlarıilesektörodaklıeğitimlerdüzenlenmişkalifiyepersonel açığı giderilmeye çalışılmıştır. 2010 yılında açılan firmalarla ile birlikte eğitim faaliyetlerininönemidahadaartmıştır.İŞKURileortaklaşaçalışmış5firmahalenedindiğipersoneliçalıştırmayadevametmektedir.ProgramınözündefirmaaldığıpersoneleİŞKURdesteğiileeğitimhizmetisunmaktavealtıaysonundabupersonelinenazyarısınaSGKkayıtlıveistihdamedilmişbirstatükazandırmaktadır.
“Firmaların tamamı İŞKUR ile işbirliği içinde olma konusunda oldukça isteklidir. Bu itibarla İŞKUR faaliyet programlarında geçen eğitim verilecek tekstil sektörü personel sayısının artırılması beklenmektedir.”
2011yılıiçinfirmalarınkapasiteartırmaplanlarıdadüşünüldüğündeBatman’dasektörünpersonelihtiyacımevcudun2yada3katınakadarçıkabilecektir.BudönemdeİŞKURdestekprogramlarıdahadaönemkazanacak özellikle tekstil sektörüne hitap eden eğitim desteklerinin öncelikli ele alınması gerekliliğikaçınılmazolacaktır.
3.3 Şirketlerinin Personel Yapısı ve İK Politikası
Şirketlerin Çalışan Profili
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
Bölge’nin sulama ve enerji projesi olan GAP kapsamında Batman ilinin sulama projesi sol sağ sahilsulamaları2012yılındatamamlanacaktır.Dolayısıylasulutarımilepamukürününüretimininyaygınlaşacağıdüşünülürsehazırgiyimsanayii(apparelindustry)kümesininoluşmayabaşladığıBatmanilibirbasamakatlayaraktekstilsektörününtümaşamalarıylabaştansonayaşanacağıbirhalalabilecektir.
İlde TOBB veri tabanında göre 9 adet çırçır fabrikası vardır. Batman’ın yanında Diyarbakır,Mardin veŞanlıurfa’daağırlıklıolaraküretilenpamukyineburalardakiçırçırfabrikalarındaişlendiktensonraGaziantep’eiplikfabrikalarınagönderilmektedir.Batman’dakurulacakbiriplikfabrikasıbuürününBölgedekidağılımındapay sahibi olan birmüşteri olabilecektir. Böylece konfeksiyon (hazır giyim) sektörünün yanında kumaşüretimiilebaştansonaüretimzinciriolangerçekbirtekstilsanayiioluşabilecekakabindekemer,ayakkabı,düğme,fermuarvederifabrikalarıdagelebilecektir.Fakatdönemitibariylefiyatlarınyüksekliğindendolayıpamukürünününyerinemısırıntercihedilmesivesadecebirçırçırfabrikasınınfaalolmasıbuöngörüyüzayıflatmaktadır.
Kısadönemiçingenelkanaatülkegenelindeiplikfabrikasınaihtiyaçduyulmadığıyönündedir.Eylül2008’deyayımlanan“Tekstil,HazırGiyimDeriÜrünleriSektörlerineYönelikStratejikBelge”yegöreTürkiye’deyeniiplikfabrikalarınınkurulmasındanvemevcutlarınsaltkapasiteartırıcıyatırımyapılmasındankaçınılmalıdır.
Diğerbirsenaryodaisezamanlamevcut15civarındaolanve2011yılsonunakadarikikatınakadarartmaihtimali yüksek olan şirketler arasındanmarkalaşan ve kurumsal bir yapı oluşturabilen şirketler ayaktakalabilecekdiğerleriisezamanlasektördenuzaklaşmakzorundakalacaktır.Geçmişörneklerincelendiğindebutürkıpırdanmalarınardından5-10yıliçindebusürecinyaşandığıgörülmektedir.
3.4 Sektörün Geleceği
Tarımsal Sulama
Türkiye İl Bazlı Pamuk İşleme Fabrikası Sayıları
*GAPEylemPlanı’nagöreCeylanpınar-Mardin136km.uzunluğundakianakanal(Kızıltepe-Derik)2012
*BatmanSağveSolsahilsulamaları(2012)
*BatmanIlısuBarajı’naekolarakyapılacakCizreBarajısulamaprojesiileNusaybin,Cizreveİdilİlçeleri(2015)
Kaynak:TOBBsanayiveritabanı
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
17
Tümdünyadayayılançevredeğerleribilinci,Türkiye’ninenbüyükveenönemlisektörüolantekstilsektörünüdederindenetkilemiştir.BatıAvrupaülkelerineözellikleAlmanya’yaihracatyapantekstilsanayicileriiçintekstilmamullerininekolojikolaraküretilmeleriolmazsaolmazbirkoşulhalinegelmişdurumdadır.
Türkiyeekolojiktekstilürünlerininenönemlisiolanorganikpamukkonusundadünyadaliderdurumdadır.Batmanveçevresiiçinsektöründevamlılığıvetekstilkısmınındaişlevlikkazanmasıadınagelecekteorganikpamukyetiştiriciliğininönemlibiretkenolmaihtimalivardır.BukonudaGAPİdaresi’ninönemliçalışmalarıolup Organik Tarım Küme Geliştirme Projesi adı altında organik tekstil sektörü üzerine araştırmalaryapmaktadır.BuçalışmalarınsonucundaGAPBölgesi’ndeŞanlıurfamerkezlibirorganiktekstilkümesininoluşmaihtimaliyüksekgörünmektedir.Ziraşehir,İzmir’densonraorganikpamukkonusundakiliderliğimizisağlayandiğerillerdenbiridir.HazırgiyimsanayiininyenişekillenmesinerağmenhızlabüyüdüğüBatmanilinde,tekstilsektörünündegelişmesiaçısındanorganikpamuküretimininveişlenmesiningerçekleşmesihayaldeğildir.GAPBölgesi’ndeoluşmasıplanlananbukümeninönemlibirparçasıdaBatmanolabilecektir.
GIAAnalizfirmasınınsonaçıkladığıküreselverileregöreorganikpamuküretiminingelecekyıllardagenişyelpazedeüretimvepazarlamahacmineyükselmesibeklenirken,2015yılınakadarDünyaorganiktekstilpazarının19,8milyardolarticarethacmineulaşmaihtimaliyüksektir.BirçokPazararaştırmaraporunagöregelecekteHindistan,TürkiyeveABD’ninhatırısayılırküreselorganikpamuküreticisiolmasıbeklenirken,esasolarak transgenikpamuk, sentetikböcek ilaçvegübrelerininmaliyeti yükseltmesiorganiküretimegeçişigüçleştirebilecektir.
Çevre bilinciyle faaliyet göstermek isteyen firmaların almaları gereken, şirkette ekolojik standartlarınyakalandığını ispat eden ve uluslararası arenada kabul gören etiketler vardır. Türk firmaları tarafındanekolojiktekstilkonusundaençokbilinenetiketAlmanya’dakullanılanekolojiketiketÖko-TeksenstitüleritarafındanverilenÖko-TexStandart100Etiketi’dir.Standartiçingereklikoşullar,tekstilürünütarafındansağlanıyorsa,üreticiyeürünlerini“Öko-Texstandard100’egörezararlımaddeiçermemektedir”şeklindeişaretlemesiimkanıvermektedir.GOTS(GlobalOrganicTextileStandard)Etiketi iseuluslararasıorganiküretim metotlarını denetleme örgütüdür. Sadece minimum %70 pamuk içeren ürünler GOTS’a göresertifikalandırılır.Üretimdekullanılantümkimyasal,boyarmaddeveaksesuarlarınilgiliGOTSstandartlarınauymasıgerekir.OnaylıSertifikasyonfirmalarıtarafındandenetlenenişletmeler,ürünlerisertifikalandırıldıktansonraGOTSetiketinikullanmayahakkazanırlar.5
Dünyanınenbüyükorganikpamuküreticisiolmanınülkeekonomisineolanfaydasınıartırmakiçin,Türkiye’ninaynızamandaDünya’nınenbüyükorganikpamuklutekstilmamulleriüreticisiolmasıgerekmektedir.Çünküasılbüyükkatmadeğerbuüretimzincirindedir.Böyleceülkemizdeüretilentekstilürünlerininimajınadaçokolumlubirkatkısağlanmışolacaktır.
Ekolojik Tekstil ve Organik Pamuk
4Organikpamuk,organiktarımyöntemlerikullanılaraküretilmiş,sentetikgübreveziraimücadeleilaçları(pestisit,fungusit,herbisit,..)kullanılmadaneldeedilmişpamuktur.5GAPOrganikTarımKümeGeliştirmeProjesi-2011
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
Organik Pamuk
OrganikPamuktadoğalgübrekullanımısonucutoprakdahadazenginleşmektedir.
Organikpamuktarımındazararlıböceklerlemücadeleiçindoğadakidengedenyararlanılmakta,yabaniotlariçinelleveyamekaniktoplamayolunagidilmektedir.
Organikpamuğunçırçırlanmasındaçırçırmakinesinintemizlenmesiveçırçırlanacakpamukmiktarlarınınfazlaolmamasınedeniylemaliyetdahayüksekolmaktadır.
Organikpamuğunişlenmesindekişininsağlığınıtehditedicibirkimyasaletkiyoktur.
Organikpamuğuneğrilmesindeişletmenintamamentemizlenmesiningetireceğimaliyetvefazlaolmayanpamukmiktarınedeniyleeğirmemaliyetiyüksekolmakta,Organikpamuğuneğrilmesindeişletmenintamamentemizlenmesiningetireceğimaliyetvefazlaolmayanpamukmiktarınedeniyleeğirmemaliyetiyüksekolmaktadır.
Organikpamuğunboyanmasındayüksekfikseözellikli,ağırmetaliçermeyen,pahalıboyakullanımıvekullanılankimyasalların%80-90biyolojikparçalanabilirolmasıyladahaazkirlisuyudoğayaverilmektedir.
Organikpamuğunboyanmasındastandartlardâhilindeseçilenboyalarnedeniylestandartşartlarınıkarşılayanboyarmaddelerleboyamayapılabilmektedir.Budarenkseçiminikısıtlayabilememektedir.
Organikpamuküretimindesentetikreçinelerin(easycareapre–nonıronapre)kullanılmasınaizinverilmemektedir.
Normalpamuktarımındaisebitkininbüyümesi,toprağınbeslenmesi,böceklerinyokedilmesiveyabaniotlarlamücadeleiçintoprakağırkimyasallarileyüklenmektedir.
Normalpamuktarımındaiseinsangücükullanılmadançokdahaucuzamalolansentetikgübreveilaçlarkullanılmakta,bununsonucuolarakyeraltısularıkirlenmektevebiyolojikdengedebozulmalarmeydanagelmektedir.
Normalpamuğunçırçırlanmasındaisemaliyetdahadüşükolmaktadır.
Normalpamuğunişlenmesindeçırçırveiplikişletmelerindeçalışanların,pamuküzerindekalmışkimyasallardanzarargörmeriskivardır.
Normalpamuğuneğrilmesindeiseekstramakinetemizlemeişlemiolmamasıveiplikhanelerarasındakirekabetnedeniyleeğirmemaliyetidüşmektedir.
Normalpamukboyamasındaisemaliyet,renkveperformansagöreseçilebilecekboyalarvekimyasallarorganikpamukboyalarınagöredahaazkısıtlayıcıvedahaazçevredostuolmaktadır.
NormalpamuktaÖkotekslimitleriiçerisindeyeralandeğerlergözönündebulundurularakistediğinizherrengiboyamaşansınızvardır.
Normalpamuküretimindeformaldehitiçerensentetikreçinelerkullanılmaktadır.
Normal Pamuk
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
19
Tekstil ve Hazır Giyim (Konfeksiyon) Sektöründe Tedarik Zinciri
•TekstilKent’insanayibölgesihalinegelmesiiçinyapılacakçalışmalarveardındanbölgeninaltyapıiyileştirmefaaliyetleri•Markalaşmafaaliyetleri(İhracatdestekleri)•Kapasiteartırmaprojeleri(DİKAdestekprogramlarıyadaYatırımTeşvikBelgesi)•İkincibirhazırgiyimimalatalanıoluşturulabilir.Bununiçin100dönümlükhazinearazisinindeğerlendirilmeolasılığıvar.(2.Tekstilkent)•Firmasahipleriveyayetkinidaripersoneleplanlama,
işgeliştirme,performansyönetimi,stratejibelirlemevb.konusundaverilecekeğitimler•İŞKURileortakyürütülecekpersoneleğitimleri•OrtakbirİnsanKaynaklarıPolitikasıoluşturma•Ortadoğuülkelerineişgezisi,ülkelerinticaretmüşavirlikleriileiletişimağıkurma•OrtakbirOrtadoğuPazarStratejisioluşturmak(Bölgeselmarkalaşmafaaliyetleri)•İplikfabrikasıfizibiliteçalışması(Uzundönemiçinkurulmalımıkurulmamalımı?)
3.5. Olası Projeler
HammaddePamukluCotton
İpekYünJüt
Polimer
Makine
Tekstil
Yün İpliği
Kalite KontrolLab.
Boyama
Kimyasal Apre
Montaj
Aksesuar
Kalite Kontrol
Paketleme
Konfoksiyon
Ütü
Kesim
Kumaş Üretim
Kumaş
TasarımModa
Ar-Ge
Taşımacılık
Dağıtım
Aracı
Özel Marka
ToptancıParekendeci
Nihai Tüketici
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
4. GÜÇLÜ YANLARZAYIF YANLAR
Türkiye Geneli
Sektörün Güçlü Tarafları ve Fırsatlar
Sektörün Zayıf Tarafları ve Tehditler
•Sektörün,imalatsanayiüretimindeveihracattaiticigüçlerdenbiriolması,
•Türkiye’nin,AvrupaBirliği’nin(AB)Çin’densonraikincibüyüktedarikçisiolması,
•Coğrafikonumnedeniyleihraçpazarlarınayakınlık,
•Türkiye’ninipliktekullanılanteknolojiaçısındanilksıralarıpaylaşması,
•2011Temmuzayındauygulamayageçirilecekithalatayönelikekgümrükvergisi,
•Kalitelihammaddevegirdi,
•Dinamikvegençnüfusunolmasıdır.
•Küreselrekabetinhızlaartması,
•Enerjifiyatlarıveişçilikmaliyetininrakipleregöreyüksekolması,
•AR-GEvemarkalaşmadaeksiklik,
•Kayıtdışılığınönünegeçilememesi,
•Dövizkurlarındakidalgalanma.
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
21
Batman Özeli
Sektörün Güçlü Tarafları ve Fırsatlar
Sektörün Zayıf Tarafları ve Tehditler
•Pazarsıkıntısınınolmaması,
•Sektördekişirketyöneticilerininİstanbultecrübesiİşgücümaliyetlerigörece(ülkeiçinde)düşüklüğü,
•Arazitahsisikolaylaştırılmışolması,
•2011Temmuzayındauygulamayageçirilecekithalatayönelikekgümrükvergisi,
•Bölgeselteşviksistemininbölgeyesağladığıekstraavantajlarınolmasıdır.
•Vergioranları,
•Nakliyemaliyetlerininyüksekliği
•Enerjifiyatlarınınyüksekolması,
•Elektrikkesintileri,
•Mevcutsanayibölgesininfizikialtyapısorunları,
•Finansmanaerişimzorluğu,
•AR-GEvemarkalaşmadaeksiklik,
•Dövizkurlarındakidalgalanma.
•KalifiyePrsoneleksikliği
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
5.1 Kısa Dönem Stratejiler
5. STRATEJİLER
1-Tekstil Kent’in Sanayi Bölgesi haline gelmesi için çalışmalar yürütülmesi
2-Tekstil Kent’in fiziki altyapısı iyileştirmesi
3-Mevcut üretimdeki şirketlerin kapasite arttırma projelerini hazırlaması
4- 2011 yıl sonuna kadar istihdam edilecek 2000 kişi için eğitimler düzenlenmesi
23
5. STRATEJİLER
5.1. Kısa Dönem Stratejileri
23
5. STRATEJİLER
5.1. Kısa Dönem Stratejileri
23
5. STRATEJİLER
5.1. Kısa Dönem Stratejileri
23
5. STRATEJİLER
5.1. Kısa Dönem Stratejileri
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
23
5- Yeni girişimciler için ikinci bir Tekstil Kent alanının oluşturulması ve tanıtımı
6- Ek gümrük vergisinin imalatçıya sağladığı avantajın kullanılması
7-Pazarlama yöntemlerinin çeşitlendirilmesi ve ilgili STK’nın güçlendirilmesi
8-Ortadoğu ülkelerin hedef alan markalaşma faaliyetlerinin yürütülmesi
24
5.2. Orta Dönem Stratejileri
24
5.2. Orta Dönem Stratejileri
24
5.2. Orta Dönem Stratejileri
24
5.2. Orta Dönem Stratejileri
5.2 Orta Dönem Stratejiler
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
9-Batman’ın ve şehirde ivme kazanan sektör tanıtımı
10- İplik ve boyama fabrikası fizibilitesinin hazırlanması
26
5.3. Uzun Dönem Stratejileri
5.4. Dokuzuncu Kalkınma Planı Açısından Temel Yansımalar6
Türkiye Tekstil Sanayii’nin temel amacı, Dünya tekstil piyasalarında (üretimde, dış ticarette) ve tekstil ürünlerinden beklentilerde meydana gelen ve gittikçe belirginleşen büyük değişimlere rağmen, uluslararası rekabet gücünü sürdürebilmek ve pazar payını korumak, hatta artırmaktır. Türkiye tekstil ve hazır giyim sektörü tedarikçi ülkeden piyasa yapıcı ülkeye geçiş ve bilgi bazlı ürünlerin üretimine yöneliş temel eksenlerinde dönüşüm geçirerek uluslar arası ticaretin değişen koşullarına uyum sağlamak durumundadır. Gerçekleştirilecek yapısal değişim sayesinde üretimde ve ürünlerde sağlanacak gelişmelerin sonucu olarak, Türkiye Tekstil Sanayii hacimsel olarak büyümez, hatta biraz küçülürken, cirosu artacaktır. Yani Türkiye Tekstil Sanayii daha az üretimle, ürünle daha yüksek katma değer sağlayacaktır.
6 Dokuzuncu Kalkınma Planı Tekstil, Deri ve Giyim Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu
11-Organik pamuk üretimi için çiftçinin bilinçlendirilmesi
26
5.3. Uzun Dönem Stratejileri
5.4. Dokuzuncu Kalkınma Planı Açısından Temel Yansımalar6
Türkiye Tekstil Sanayii’nin temel amacı, Dünya tekstil piyasalarında (üretimde, dış ticarette) ve tekstil ürünlerinden beklentilerde meydana gelen ve gittikçe belirginleşen büyük değişimlere rağmen, uluslararası rekabet gücünü sürdürebilmek ve pazar payını korumak, hatta artırmaktır. Türkiye tekstil ve hazır giyim sektörü tedarikçi ülkeden piyasa yapıcı ülkeye geçiş ve bilgi bazlı ürünlerin üretimine yöneliş temel eksenlerinde dönüşüm geçirerek uluslar arası ticaretin değişen koşullarına uyum sağlamak durumundadır. Gerçekleştirilecek yapısal değişim sayesinde üretimde ve ürünlerde sağlanacak gelişmelerin sonucu olarak, Türkiye Tekstil Sanayii hacimsel olarak büyümez, hatta biraz küçülürken, cirosu artacaktır. Yani Türkiye Tekstil Sanayii daha az üretimle, ürünle daha yüksek katma değer sağlayacaktır.
6 Dokuzuncu Kalkınma Planı Tekstil, Deri ve Giyim Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu
12- Ortadoğu’da parakendeciliğe geçiş
26
5.3. Uzun Dönem Stratejileri
5.4. Dokuzuncu Kalkınma Planı Açısından Temel Yansımalar6
Türkiye Tekstil Sanayii’nin temel amacı, Dünya tekstil piyasalarında (üretimde, dış ticarette) ve tekstil ürünlerinden beklentilerde meydana gelen ve gittikçe belirginleşen büyük değişimlere rağmen, uluslararası rekabet gücünü sürdürebilmek ve pazar payını korumak, hatta artırmaktır. Türkiye tekstil ve hazır giyim sektörü tedarikçi ülkeden piyasa yapıcı ülkeye geçiş ve bilgi bazlı ürünlerin üretimine yöneliş temel eksenlerinde dönüşüm geçirerek uluslar arası ticaretin değişen koşullarına uyum sağlamak durumundadır. Gerçekleştirilecek yapısal değişim sayesinde üretimde ve ürünlerde sağlanacak gelişmelerin sonucu olarak, Türkiye Tekstil Sanayii hacimsel olarak büyümez, hatta biraz küçülürken, cirosu artacaktır. Yani Türkiye Tekstil Sanayii daha az üretimle, ürünle daha yüksek katma değer sağlayacaktır.
6 Dokuzuncu Kalkınma Planı Tekstil, Deri ve Giyim Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu
24
5.2. Orta Dönem Stratejileri
5.3 Uzun Dönem Stratejiler
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
25
5.4 Dokuzuncu Kalkınma Planı Açısından Temel Yansımalar 6
Türkiye Tekstil Sanayii’nin temel amacı, Dünya tekstil piyasalarında (üretimde, dış ticarette) ve tekstilürünlerindenbeklentilerdemeydanagelenvegittikçebelirginleşenbüyükdeğişimlererağmen,uluslararasırekabetgücünüsürdürebilmekvepazarpayınıkorumak,hattaartırmaktır.
Türkiyetekstilvehazırgiyimsektörütedarikçiülkedenpiyasayapıcıülkeyegeçişvebilgibazlıürünlerinüretimineyöneliştemeleksenlerindedönüşümgeçirerekuluslararasıticaretindeğişenkoşullarınauyumsağlamakdurumundadır.Gerçekleştirilecekyapısaldeğişimsayesindeüretimdeveürünlerdesağlanacakgelişmelerinsonucuolarak,TürkiyeTekstilSanayiihacimselolarakbüyümez,hattabirazküçülürken,cirosuartacaktır.YaniTürkiyeTekstilSanayiidahaazüretimle,ürünledahayüksekkatmadeğersağlayacaktır.
6DokuzuncuKalkınmaPlanıTekstil,DeriveGiyimSanayiiÖzelİhtisasKomisyonuRaporu
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
KAYNAKÇA1.İstanbulTekstilveKonfeksiyonİhracatçıBirlikleriwebsitesihttp://www.itkib.org.tr/default.asp?cid=RAPORLAR
2.T.C.BaşbakanlıkHazineMüsteşarlığıwebsitesi http://www.hazine.gov.tr/irj/go/km/docs/documents/Hazine%20Web/Mevzuat/Yeni %20Te%C5%9Fvik%20Sistemi/%C4%B0nteraktif%20Harita.html
3.İhracatıGeliştirmeEtütMerkeziwebsitesihttp://www.igeme.org.tr/fa/section-fa-ndx.cfm
4.KüçükveOrtaÖlçekliİşletmeleriGeliştirmeveDesteklemeİdaresiBaşkanlığıwebsitesi http://www.kosgeb.gov.tr/Pages/UI/b.aspx?ref=17
5.TrademapITC–2009
6.DİKABatmanYatırımDestekOfisi’nin2011Nisanayıboyuncayürüttüğüfirmasahiplerine uygulanananketlerinsonuçları
7.DİKABatmanYatırımDestekOfisi’nin2011Nisanayıboyuncayürüttüğüsektörçalışanlarına uygulanananketlerinsonuçları
8.29.04.2011tarihindeDİKABatmanYatırımDestekOfisikoordinasyonundagerçekleştirilen “BatmanHazırGiyimSanayiiSektörAnaliziÇalıştayı”
9.2008-2012GAPEylemPlanı
10.Tekstil,HazırGiyimDeriÜrünleriSektörlerineYönelikStratejikBelge–2008
11.TOBBsanayiveritabanıhttp://sanayi.tobb.org.tr/kitap.php
12.GAPOrganikTarımKümeGeliştirmeProjesi–2011
13.GIAAnalizfirmasınınverileri
14.SanayiGenelMüdürlüğü-Tekstil,HazırGiyim,DeriveDeriÜrünleriSektörleri–2010
15.DokuzuncuKalkınmaPlanı-Tekstil,DeriveGiyimSanayiiÖzelİhtisasKomisyonuRaporu–2007
16.TekstilveHazırGiyimSektörününUluslararasıRekabetçilikDüzeyininAnalizi–2008
İ.HakkıERASLAN,İsmailBAKAN,AslıDenizHELVACIOĞLUKUYUCU
17.TürkiyeİhracatçılarMeclisi–2023TürkiyeİhracatStratejisi
18.TürkiyeGiyimSanayicileriDerneği–TGSD-ESDHHazırGiyimSektörEndeksleriŞubat2011 19.KümelenmedeStratejikBaşarıKoşulları–HalukSOYUER
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
27
EK 1:
SEKTÖR ÇALIŞANLARINAUYGULANAN ANKET SONUÇLARI
Demografik İstatistikler 7
7AnketeBeşiriveKozlukilçelerindebulunanfirmaçalışanlarıkatılmamıştır.
Erkek
Cinsiyetiniz?
112 48%
Kadın 120 52%
Evet
Batman’ başka bir ilden mi göç ettiniz?
42 18%
Hayır 190 82%
İdariBölüm
İdare Bölümünde Personel? Usta başı? Tekstil Bölümünde işçi?
13 6%
UstaBaşı
İşçi
8
211
3%
91%
Medeni Haliniz?
58 25%
Bekar
Boşanmış
172
2
74%
1%
Evli
Mezuniyet?
İlkokul
DüzLise
MeslekLisesi
Üniversite
Okumayazmabilmeyen
Ortaokul
106
84
28
2
4
8
46%
36%
12%
1%
2%
3%
22,71
21
18
Yaş Ortalaması
Ortanca
Mod
İkamet ettiğiniz İLÇE ?BismilGercüşKozlukMerkezSasonGenel Toplam
Batman
33
2212
229
Diyarbakır
3
Genel Toplam333
2212
232
İkamet ettiğiniz İL ?
AdanaAlmanyaAntalyaBismil
DiyarbakırİstanbulİzmirMardin
SiirtŞırnakDenizli
Genel Toplam
31113
1822461
42
Batman’a hangi ilden göç ettiniz?
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
Sektörel İstatistikler
Evet
Evet
Evet
Tekstil sektöründe daha önce çalıştınız mı ?
İş dışında herhangi bir kursa devam ediyor musunuz?
Burada sizinle birlikte çalışan bir aile yakınınız var mı?
181
58
87
78%
25%
40%
Hayır
Hayır
Hayır
51
174
131
22%
75%
60%
Evet
Aynı maaş şartlarında tekstil dışında başka bir
alanda çalışmayı tercih edermiydiniz?
37 17%
Hayır 184 83%
Evet
İşinizden memunmusunuz?
225 97%
Hayır 6 3%
Evet
Evlenmeniz durumunda bu işte çalışmaya devam etmek istermiydizniz?
169 23%
Hayır 63 27%
Evet
Evet
Evet
Tekstil konusunda kurs aldınız mı?
Herhangi bir eğitim kurumuna devam ediyor musunuz?
Bu işte çalışmaya başlamadan önce işsizmiydiniz?
87
25
146
38%
11%
67%
Hayır
Hayır
Hayır
145
196
72
63%
89%
33%
Bu işe başlamadan önce İŞKUR’la görüştünüz mü ?
Evet 100 49%
Hayır 106 51%
Bu işe İŞKUR tarafından mı yönlendirdiniz ?
Evet 71 34%
Hayır 135 66%
Bu iş nedeni ile Batman’a göç ettiniz mi ? Nereden
Evet 15 6%
Hayır 217 94%
İstanbulİzmirSasonSilvan
Genel Toplam
10311
15
Nereden Toplam
Evet 89 33%
Hayır 143 62%
Evli iseniz eşiniz, nekarsanız evleneceğiniz kişinin bu işten ayrılmanızı talep etmesi durumda bu işten ayrılırmısınız?
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
29
EK 2:
2023 TÜRKİYE İHRACAT STRATEJİSİ HAZIR GİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ ÇIKTILARI
Türkiye İhracatçılar Meclisi 8
8http://www.tim.org.tr/files/downloads/2023/tim%202023%20ihracat%20stratejisi%20raporu.pdf
Mevcut işiniz yerine, markette kasiyer olmayı tercih edermisiniz ?
Evet 41 18%
Hayır 191 82%
Bu iş devam ettiğiniz sürede siz de çalışmaya uzun süre devam devam eder misiniz ?
Evet 222 96%
Hayır 10 4%
Evet
Bu iş sizin ilk işiniz mi ?
32 18%
Hayır 200 82%
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
2008
8,3%
10,3%
52,0%
x3,9
2009
13,20815,740
YıllıkOrtalamaBüyümeOranı2008-2023 YıllıkOrtalama
BüyümeOranı2009-2023
2023
Sektör İhracat Gelir Hedefi
Üretim +
Marka30,0
22,0Organizatör
Ülke
ÖrmeGiyimEşyası DokumaGiyimEşyası Sektör 2023
52,0
22,0
30,0
Alt - Sektörler İhracat Gelir Hedefleri
1-ABÜlkeleri
2-Rusya
3-EskiDoğuBloğuÜlkeleri
4-İran
5-Irak
6-Suriye
7-Ortadoğu
8-Mısır
9-Fas
10-Tunus
11-Cezayir
12-Ürdün
13-Çin
14-Hindistan
15-Meksika
Hedef Pazarlar
13,2
3,12
2000-200910,0
13
52,0
4,19
2009-202310,3
9,54
Hedef Pazarlar
2009
İhracat Geliri (Milyar $)
Dünya Pazar Payı (%)
Yıllık Ortalama Artış Oranı (%)
Türkiye İhracatı Payı (%)
2023
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
31
Değ
işim
Gün
dem
iB
üyüm
e D
inam
ikle
ri /
Ger
eklil
ikle
rD
eğiş
im G
ünde
mi
• M
arka
laşm
ak, t
asar
ım
ve k
olek
siyo
nlar
la
mod
a ya
pıcı
ülk
e
konu
mun
a ge
çiş
• M
evcu
t bi
lgi b
irik
imi
ile “
Ora
gani
zatö
r Ü
lke”
konu
mun
a ge
lmek
• Y
eni t
ekno
lojil
erin
kulla
nım
ı ve
uygu
lam
alar
la
yeni
likçi
ve
çok
fonk
siyo
nlu
ürün
lere
yön
elm
ek
• Ü
reti
m k
apas
ites
inin
mod
erni
zasy
onu
ve
yeni
den
yapı
lanm
ası i
le
veri
mlil
ik a
rtış
ı
Üre
tim
•İhracatbirimfiyatlarıdakigelişim,
•Yurtdışıüretim
yapanfirmasayısı
•Ar-geveÜr-geharcamaları
•Ar-geveÜr-gealanındaçalışanpersonelsayısı
•Kişibaşıüretim
miktarı
Paza
rlam
a -
Satı
ş•Yıllıkortalam
akoleksiyonsayısı
•Uluslararasıkonum
asahipmarkasayısı
•Yurtdışım
ağazasayısı
•Yeniiletişimaraçlarıiletanıtımvepazarlama
kullanımoranı
Ürü
n G
eliş
tirm
e•Yenigeliştirilentasarım
sayısı
•Firm
alardakitasarımcısayısı
•Yenigeliştirilenürünlerlayenipazarlarvekazılan
müşteriler
Lojis
tik
•Tedariksüreleri
•Hedefpazarlarayönelikteslim
atsüreleri
Hiz
met
ler
•Reklamasyonoranı%
•Gerigeleneşyaistatikleri
Hiz
met
ler
•Hazırgiyimsektöründetasarım
ınar-geolarakkabul
edilm
esi
•Sektöründevletyardımlarındanaldığıpay
•Ülkem
izilerakipülkelerinüretim
maliyetlerinin
karşılaştırılması
•Rakipülkelerinuyguladığıdevletdestekleri
Tem
el Y
etki
nlik
ler
•Meslekliseleriveüniversitemezunlarının
istihdamdapayı
•Bilgisayardesteklientegreyönetimsistemi
kullanılması
2009
2013
2018
2023
13,2
Birinci
5YıllıkDönem
İkinci
5YıllıkDönem
Üçüncü
5YıllıkDönem
21
32
5210,3%
12,4%
5,7%
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
2023
VİZ
YON
U: R
akip
leri
n Ö
nüne
Geç
erek
, Sür
düle
bilir
İhra
cat
Büy
ümes
i Sağ
lam
ak
İhra
cat
Mily
ar $
(Dün
ya 2
023
öngö
rüsü
740
Mily
ar $
)
Dün
ya il
gili
sekt
ör t
icar
eti
için
de T
ürki
ye’n
inpa
yı %
2008
8,3%
x3,9
2009
13,208
15,740
YıllıkOrtalam
aBüyüm
eOranı
2008-2023
YıllıkOrtalam
aBüyüm
eOranı2009-2023
2023
22,0
Organizatör
Ülk
e
10,3%
52,0%
Üre
tim
+Marka
30,0
x1,3
% 3
,12
2009
2023
10 8 6 4 2 0
% 4
,19
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
33
ÖrmeGiyimEşyası
CAGR
(YıllıkOrtalam
aBüyüm
e-%)
Alt-sektörlerbazındaihracatbüyüklüğündegelecekiddiasıM
ilyar$
ÖrmeGiyimEşyası
2009
2023
Dokum
aGiyimEşyası
Dokum
aGiyimEşyası
Sekt
ör 2
023
52,0
22,0
30,0 +9
%+10%
7,8
30,3
21,7
5,3
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
2009
2013
2018
2023
13,2
425
3,11
530
3,96
810
3,95
1240
4,9
Birinci
5YıllıkDönem
İkinci
5YıllıkDönem
Üçüncü
5YıllıkDönem
21
32
5210,3%
12,4%
5,7%
YıllıkOrtalam
aBüyüm
eOranı%
SEKTÖRDÜNYA
TİCARETİ
(Milyar$)
TÜRKİYE’ninSEKTÖR
DÜNYATİCARETİ
İÇİNDEPAYI(M
ilyar$)
İhracatGeliri
Milyar$
*Sektördünyaticaretitahminlerisektörkurulutarafındanrevizeedilmiştir.
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
35
YıllıkOrtalam
aBüyüm
eOranları
(CAG
R-%)
Toplam
DünyaTicareti
SektörünDünyaTicareti
Türkiye’ninToplam
İhracatı
Türkiye’ninSektörİhracatı
Budönemde,ekonomi
tarihindedahaönce
görülmem
işşekilde,Dünya
geliri2kat,Dünyaticareti2,5
katartmıştır.
DünyaMalTicaretiyıllık
ortalamaartışoranı%12,5
olmuştur
Budönemde,“Gelişmekte
olanӟlkelerinetkisinin
artacağıverekabetinçok
yüksekdüzeydeolacağı
öngörülmektedir.
DünyaMalTicaretiyıllık
ortalamaartışoranı
%5düzeyindeolacağı
öngörülmektedir.
Türkiyesektörihracatı,1190’dan(geçmiş18yılda)
mutlak10,5Milyar$artışgerçekleştirmiştir.
2023
Milyar$
2009
2000
1990
1990-2000
2000-2008
2008-2023
13,2
52,0
6,2
2,6
6,8
5,3
5,7
9,3
8,3
18,0
8,0
9,0
12,5
7,5
21,4
10,0
9,4%
9,0%
10,0%
10,3%
Yıll
ık O
rtal
ama
Büy
üme
Ora
nı (
CA
GR
- %
)
-58%
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
EK 3:
TGSD-ESDH HAZIR GİYİM SEKTÖR ENDEKSLERİ ŞUBAT 2011
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği 9
9http://www.tgsd.org/index.php?option=com_phocadownload&view=section&id=5&Itemid=248
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
37
T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
BATMAN YDO HAZIR GİYİM SANAYİİ SEKTÖR ANALİZİ
39T.C. DİCLE KALKINMA AJANSI
ENDESKLER
BİLEŞİK FAALİYETLER
İTHALAT
FİNANSMAN
İÇ SATIŞ
İHRACAT
ÜRETİM
İSTİHDAM
KARLILIK
GELİR
MALİYET
CİRO
ARALIK
128,44
271,89
147,27
139,99
112,99
105,87
80,02
83,91
115,73
131,82
133,35
OCAK
117,88
254,64
127,16
102,52
95,61
79,87
88,01
124,08
136,07
119,61
ŞUBAT
113,69
258,00
146,64
117,24
102,01
90,43
79,92
87,61
126,09
138,48
119,73
OCAK
NOTLAR
NOTLAR
NOTLAR
NOTLAR
Tasarım:
A N K A R ACinnah Caddesi Güneş Sokak 17/2 ÇankayaT| +90 312 466 20 10 F| +90 312 466 20 01
İ S T A N B U LAkatlar Mah. Hare Sokak No: 16 BeşiktaşT| +90 212 284 84 20 F| +90 212 279 91 67
www.fikri-alem.com.tr