HDP Ekonomi Bülteni Sayı: 66

Enflasyon birçok şeyin zamlanması,

hayatın daha pahalılaşması veya aynı para

ile daha az şeyin satın alınabilmesi

anlamlarına gelmektedir.

“Fiyatlar genel düzeyinin” “sürekli bir

şekilde” artış göstermesi olarak

tanımlanan enflasyon; ülke ekonomisi için

çok önemli bir makro ekonomik

göstergedir. Enflasyon, tek tek mal ve

hizmetlerin fiyatlarındaki artıştan

farklıdır. Enflasyon, enflasyon sepeti

olarak ifade edilen, seçilmiş belirli

malların fiyatlarındaki ortalama artıştır.

Ölçüleri dönemsel olarak değişmekle

birlikte enflasyon; sürünen, düşük, yüksek

ve hiper enflasyon şeklinde tasnif

edilmektedir. Türkiye’de son yıllarda arz

ve maliyet kaynaklı yüksek enflasyon

süreci yaşanmaktadır.

AKP’nin para ve maliye politikaları,

yaşanan yüksek enflasyonun en temel

nedenidir. AKP militarist harcamalarda ve

israf/yolsuzluk ekonomisinde ısrar

etmektedir. AKP’nin sadece Suriye

politikasının maliyeti 100 milyar TL’yi

aşmıştır.

Bütçe ve cari açığı yüksek, üretimde ve

tüketimde dışa bağımlı Türkiye

ekonomisinde AKP’nin istikrarsızlığı

arttıran politikaları 90’lı yıllardaki

enflasyonu yeniden getirecektir. Dünya

genelinde düşük seyreden enflasyon

oranları Türkiye gibi sayılı ülkede hızla

yükselecektir.

Türkiye’de yaşanan kur ve borçlanma

krizinin etkisi ile artan enflasyon, kitlesel

yoksullaşmaya neden olacaktır. Halkla

birlikte bu yoksullaştırma operasyonuna

karşı dayanışma ağları kurmalıyız. AKP’nin

enflasyon “vergisini” ve krizin bedelini

Biz’ler ödemeyeceğiz.

#KrizinNedeniAKPdir.

Türkiye’de enflasyon oranları hızlı bir biçimde yükseliyor. G20 ülkeleri içerisinde Türkiye enflasyon oranı diğer ülkelerden hızla ayrışıyor. Bu hızlı yükselişin birçok olumsuz sonucu halkın yaşamında yansımaya başladı.

Türkiye’de AKP politikaları sonunda enflasyonun daha da

yükseleceği bilinmelidir. Devam eden kur ve borçlanma krizi, firmaların maliyetlerinde aşırı ve plansız bir artış ile sonuçlandı. Firmalardan iflas ve konkordato haberleri kamuoyuna yansımaya başladı. Son 3 aylık enflasyon eğilimlerinin devam etmesi durumunda yıllık bazda TÜFE % 20’nin Yİ-ÜFE ise % 40’ın üzerinde gerçekleşecektir.

31,2

17,9

5,1 4,8 4,5 4,2 3,2 3,0 2,9 2,5 2,5 2,3 2,2 2,2 2,1 2,1 2,1 2,0 2,0 1,7 1,5 1,2 0,9 0,6

0

10

20

30

40

Arj

anti

n

Türk

iye

Gü

ney

Afr

ika

Mek

sika

Bre

zily

a

Hin

dis

tan

End

on

ezya

Kan

ada

AB

D

Ru

sya

İngi

lter

e

Fran

sa

S.A

rab

ista

n

Isp

anya

Avu

stra

lya

Çin

Ho

llan

da

EUR

O-Z

ON

E

Alm

anya

Ital

ya

Gü

ney

Ko

re

Isvi

çre

Jap

on

ya

Sin

gap

ur

G-20 Ülkelerinde Enflasyon

41,0

21,2

0

10

20

30

40

50

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2016 2017 2018

Yİ-ÜFE TÜFE

Yıllık %40 üzerinde Yİ-ÜFE ve % 20 üzerinde TÜFE artışlarının yıllara yayılan sonuçları olacaktır.

AKP tarım politikalarının ortaya çıkardığı yüksek gıda enflasyonunun sonucu, açlık sınırı altında yaşayan nüfusun çoğalması olacaktır.

12%

20%

8%

14%

-4% -6%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

2017 2018

Enflasyon Asgari Ücret Artışı Asgari Ücretlinin Reel Kaybı

Asgari ücretlire verilen zam iki yıldır negatiftir. 2017 yılında Enflasyon % 12 olarak açıklanırken Ücret zammı % 8 oldu. Kayıp % 4'tür. 2018'de bu kayıp artarak % 6 oldu.

TÜRKİYE EMEKÇİLERİ YÜKSEK ENFLASYON KISKACINA ALINDI

HDP Ekonomi Bülteni Sayı: 66

YÜKSEK

ENFLASYONUN

ÇOK BOYUTLU

SONUÇLARI

YAŞANIYOR. Eylül ayı kira artışları

% 25 gerçekleşti.

Birçok ilde ulaşıma zam geldi.

Basım ve matbaacılık sektörü durma aşamasına geldi.

Ekmeğe, suya, süte… Zam geldi. “stokçuluk” sorunu başladı.

Bazı ürünlerde de ihracat kısıtlamalarına gidiliyor.

Akaryakıt zamlarında ÖTV perdelemesi yetersiz kalmaya başladı.

Bazı ilaçlara erişim sorunu yaşanmaya başlandı.

Seçimden sonra elektrik ve doğalgaza yapılan zam % 30’u geçti.

AKP ENFLASYONU

DİZGİNLEMEK

İÇİN MALİYETLERİ

AZALTAMAYINCA

HALKIN

“ELİNDEKİLERE”

YÖNELİK

POLİTİKALARI

HIZLANDIRDI.

TÜİK verilerine göre enflasyon sepetindeki 407 maddenin ilk defa 304 tanesinde artış yaşandı. Fiyatı azalan madde sayısı da ilk defa 60’ın altına indi. Sepete yönelik tüm eleştirilere rağmen enflasyondaki bu artış eğilimi günlük yaşamda da etkisini gösteriyor.

Türkiye’de kur ve borç krizi nedeniyle ortaya çıkan maliyet kaynaklı yüksek enflasyonun en temel sonuçları şu şekilde yaşanacaktır.

1. Özellikle alt ve orta sınıflarda satın alma gücünde azalma yaşanacak. Kişi başına düşen gelir daha da düşecek. Gelir dağılımında 2014’te başlayan bozulma 2018’de derinleşecek. Bu nedenle Gini katsayısının 2018 yılı için 0,450’yi geçme olasılığı yükseldi.

2. Hem yurttaşlar için hem de firmalar için borçlanma maliyetleri artacak. Yüksek enflasyon yüksek faizle sonuçlandı. Faizlerdeki artışın AKP politikaları nedeniyle devam edeceği söylenebilir.

3. İşsizlik artacak. 2018 yılının son çeyreği ve 2019 yılında sürmesi büyük olasılık olan durgunluk, Türkiye’de enflasyonla birlikte işsizliğinde artacağını gösteriyor. Enflasyonu ve faizi % 20’lere yükselten AKP’nin irrasyonel politikalarında ısrarı, açık işsizlik oranlarını da bu düzeye çekecek. Genç işsizlik oranlarında İspanya ve Yunanistan gibi % 50’lere varan oranlar görülebilir.

24

4

28

1

29

8

29

5

24

2

29

5

26

9

29

7

29

9

27

9

28

9

27

9

30

4

108 72 65 72 124 93 106 76 64 70 60 76 59

62 61 51 47

48 19 32

34 44 58 58 52 44

0

100

200

300

400

500

Ağu

sto

s

Eylü

l

Ekim

Kas

ım

Ara

lık

Oca

k

Şub

at

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

mu

z

Ağu

sto

s

Enflasyon Sepetindeki Madde Sayısı

Artan Değişmeyen Azalan

24 Haziran seçimlerinden önce tüm belirtileri ortaya çıkan derin ekonomik krizin halka en çok

dokunan sonucu yüksek enflasyon oldu. Ancak AKP halkın talebini kısmak ve elindeki

tasarruflarını almak amacıyla birçok uygulamayı başlattı. İmar affı, Vergi affı, Vergi barışı,

Bedelli askerlik uygulaması ve sonu gelmeyen ama karşılık da bulmayan “yastık altı”

çağrıları, halkın tüketimi kısma amacıyla yapılan politikalardır. TÜFE ve Yİ-ÜFE arasında

gittikçe açılan makasın, iki nedeninden biri gelirdeki reel azalış ve AKP’nin bu uygulamaları

nedeniyle tüketim talebindeki daralmadır. Diğeri ise firmaların maliyet artışlarını tam olarak

eş anlı tüketim ürünlerine yansıtamamasıdır.

AKP sadece bedelli askerlik uygulamasıyla halkın tasarruflarından faizi hariç 8 milyar TL

toplamıştır. İmar affından 50 milyar toplamayı hedefleyen AKP için bunlar yetersiz kaldığı için

“Vergi Barışı” adı altında yurtdışındaki her türlü paraya “ne olursan ol yine gel” çağrısı

yapılmıştır. Kur krizinin borç stokunda ilave 500-600 milyar TL yük getirdiği ortada iken

AKP’nin halkın ekmeğini küçülterek enflasyonu dizginlemesi mümkün değildir.

HDP Ekonomi Bülteni Sayı: 66

ÖNCEKİ SAYIDAKİ EKONOMİ BÜLTENİMİZE LİNKTEN ULAŞABİLİRSİNİZ. GELECEK SAYIDA BULUŞMAK DİLEĞİYLE

EKONOMİNİN PROMPTERİ: ENFLASYON ORANLARI UZUN SÜREDİR

OVP VE TCMB’NİN HEDEFİNDEKİ GİBİ

TEK HANELİ DEĞİLDİR.

Yİ_ÜFE YILLIK DEĞİŞİM (BİR ÖNCEKİ YILIN AYNI AYINA GÖRE DEĞİŞİM) (%)

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık

2006 5,11 5,26 4,21 4,96 7,66 12,52 14,34 12,32 11,19 10,94 11,67 11,58

2007 9,37 10,13 10,92 9,68 7,14 2,89 2,08 3,72 5,02 4,41 5,65 5,94

2008 6,44 8,15 10,50 14,56 16,53 17,03 18,41 14,67 12,49 13,29 12,25 8,11

2009 7,90 6,43 3,46 -0,35 -2,46 -1,86 -3,75 -1,04 0,47 0,19 1,51 5,93

2010 6,30 6,82 8,58 10,42 9,21 7,64 8,24 9,03 8,91 9,92 8,17 8,87

2011 10,80 10,87 10,08 8,21 9,63 10,19 10,34 11,00 12,15 12,58 13,67 13,33

2012 11,13 9,15 8,22 7,65 8,06 6,44 6,13 4,56 4,03 2,57 3,60 2,45

2013 1,88 1,84 2,30 1,70 2,17 5,23 6,61 6,38 6,23 6,77 5,67 6,97

2014 10,72 12,40 12,31 12,98 11,28 9,75 9,46 9,88 9,84 10,10 8,36 6,36

2015 3,28 3,10 3,41 4,80 6,52 6,73 5,62 6,21 6,92 5,74 5,25 5,71

2016 5,94 4,47 3,80 2,87 3,25 3,41 3,96 3,03 1,78 2,84 6,41 9,94

2017 13,69 15,36 16,09 16,37 15,26 14,87 15,45 16,34 16,28 17,28 17,30 15,47

2018 12,14 13,71 14,28 16,37 20,16 23,71 25,00 32,13 TÜFE YILLIK DEĞİŞİM (BİR ÖNCEKİ YILIN AYNI AYINA GÖRE DEĞİŞİM) (%)

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık

2004 10,59 9,48 8,40 7,87 7,31 7,08 7,79 8,45 8,01 9,43 9,47 9,35

2005 9,23 8,69 7,94 8,18 8,70 8,95 7,82 7,91 7,99 7,52 7,61 7,72

2006 7,93 8,15 8,16 8,83 9,86 10,12 11,69 10,26 10,55 9,98 9,86 9,65

2007 9,93 10,16 10,86 10,72 9,23 8,60 6,90 7,39 7,12 7,70 8,40 8,39

2008 8,17 9,10 9,15 9,66 10,74 10,61 12,06 11,77 11,13 11,99 10,76 10,06

2009 9,50 7,73 7,89 6,13 5,24 5,73 5,39 5,33 5,27 5,08 5,53 6,53

2010 8,19 10,13 9,56 10,19 9,10 8,37 7,58 8,33 9,24 8,62 7,29 6,40

2011 4,90 4,16 3,99 4,26 7,17 6,24 6,31 6,65 6,15 7,66 9,48 10,45

2012 10,61 10,43 10,43 11,14 8,28 8,87 9,07 8,88 9,19 7,80 6,37 6,16

2013 7,31 7,03 7,29 6,13 6,51 8,30 8,88 8,17 7,88 7,71 7,32 7,40

2014 7,75 7,89 8,39 9,38 9,66 9,16 9,32 9,54 8,86 8,96 9,15 8,17

2015 7,24 7,55 7,61 7,91 8,09 7,20 6,81 7,14 7,95 7,58 8,10 8,81

2016 9,58 8,78 7,46 6,57 6,58 7,64 8,79 8,05 7,28 7,16 7,00 8,53

2017 9,22 10,13 11,29 11,87 11,72 10,90 9,79 10,68 11,20 11,90 12,98 11,92

2018 10,35 10,26 10,23 10,85 12,15 15,39 15,85 17,90

Kaynak: TÜİK

AŞIRI ÖNEMLİ NOT: TÜFE % 20’ye çıkmışken TCMB enflasyon hedefini hala % 5 olarak açıklayabiliyor.

Bülten Notu: HDP’nin 24 Haziran Seçimleri için sunduğu Ekonomi Bildirgesine buradan ulaşabilirsiniz.

"Dost ve düşman herkes bilsin ki kazanacağız, mutlaka kazanacağız.

Bir köle olarak yaşamaktansa, bir özgürlük savaşçısı olarak ölmek daha iyidir."

#YılmazGüney & #RaminHosseinPanahi

@HDPekonomi Twitter sayfamızı takip edin. Halkın ekonomisinden haberdar olun.

hdpekonomibulteni@gmail.com adresine görüş, öneri ve eleştirilerinizi iletebilirsiniz.