HEREDITARNA SFEROCITOZA

Univerzitet u SarajevuMedicinski fakultet

Institut za patologiju

- seminarski rad -

Mentor: prof. dr. Mirsad Dorić Student: Rusmir Gadžo

Sarajevo, mart 2015.

DEFINICIJA

Hereditarna sferocitoza (Sphaerocytosis hereditaria, ICD-10: D58.0) ili Minkowski–Chauffard sindrom , nasljedno je oboljenje koje karakteriše prisustvo kuglastih eritrocita u krvi.

Takve su stanice manje fleksibilne i mnogo podložnije prskanju (hemolizi) od regularnih, diskoidnih bikonkavnih eritrocita.

Uništavanje eritrocita kuglastog oblika (sferocita) u slezeni rezultira anemijom, splenomegalijom i drugim simptomima, poput blage žutice i sklonosti ka formiranju kamenaca u žučnoj kesi.

EPIDEMIOLOGIJA

Prvi put je opisana 1871. godine i najčešći je nasljedni uzrok anemije.

Pogađa 1 od 5000 osoba kavkaske rasne tipologije (najčešče u Sjevernoj Evropi), a kod afričke populacije se javlja veoma rijetko.

Skrining metode su pokazale da su blaži oblici hereditarne sferocitoze i učestaliji, sa prevalencom od 1:800, ali te forme nisu klinički značajne.

Poremećaj se u 75 posto registrovanih slučajeva nasljeđuje autosomno dominantno.

HS1# 20 posto oboljelih ima blagu formu, HS2# 60 posto blagu do umjerenu, HS3# 10 posto umjerenu, HS4# 10 posto teškuHS5# 3 do 5 posto veoma teški oblik

ERITROCITI

- najbrojnije su stanice krvi (+ četvrtina svih stanica cjelokupnog organizma)- oblika su bikonkavnog diska, dijametra između 6 i 8 mikrometara, najveće

debljine na periferiji (do 2,5 mikrometara), najmanje u centru (do 0,8 mikrometara)

- prosječna zapremina (MCV – mean corpuscular volume) oko 90 fL (femtolitara).

- svake sekunde se proizvede oko 2,4 miliona eritrocita- zavisno od spola, između 4 i 6 miliona eritrocita po kubnom milimetru

(mikrolitru) krvi- prosječni fiziološki vijek eritrocita u perifernoj krvi iznosi od 100 do 120

dana; potom bivaju fagocitirani u slezeni.

http://www.anatomybox.com/wp-content/uploads/2011/10/normal-human-blood-smear-600.jpg

NORMALNI ERITROCITI U RAZMAZU PERIFERNE KRVI

ERITROCITI - ultrastrukture

- membrana eritrocita: trilaminarna, unit tip, fluid-mosaic model- najbolje proučena stanična membrana- proteini membrane i citoskeleta u tri sloja:

- transmembranski: band3 i glikoforini- celularni korteks: ankirin, band 4.1, band 4.2 (palidin) i adducin- citoskelet: spektrin, aktin i tropomiozin

- integrirana potporna struktura

ETIOLOGIJA i PATOGENEZA

- poremećaj se u 75 posto registrovanih slučajeva nasljeđuje autosomno dominantno. Do sada je locirano oko 20 SNP (single nucleotid polymorphism) profila, odnosno najmanje pet gena koji se dovode u vezu sa ovim poremećajem.

- glavni defekti se javljaju kod gena na 1. hromozomu (1q21: SPTA1) - SPEKTRIN, 8. hromozomu (8p11.2: ANK1) – ANKIRIN-1,14. hromozmu (14q22-q23: SPTB) - SPEKTRIN, 15. hromozomu (15q15: EPB42) – BAND 4.2, 17. hromozomu (17q21-q22: SLC4A1) – BAND3.

ETIOLOGIJA i PATOGENEZA

- makrofagi slezene ne razaraju eritrocite normalnog oblika!- sferociti nemaju dovoljno fleksibilnosti da se provuku kroz sinuse

slezene čiji promjer je i do dva mikrometra- zaglavljivanje sferocita u sinusima potiče hemolitičku aktivnost

pokazuju i makrofagi slezeni- makrofagi detektuju promjenu u obliku eritrocita i to na osnovu

površinskih molekula – fosfatidilserina (PS) i nekih transmembranskih proteina.

MORFOLOŠKE PROMJENE

NORMALAN ERITROCIT SFEROCIT

MORFOLOŠKE PROMJENE - direktne

SFEROCITI U RAZMAZU PERIFERNE KRVI

MORFOLOŠKE PROMJENE - direktne

POJAČAN BROJ RETIKULOCITA U KOŠTANOJ SRŽI

MORFOLOŠKE PROMJENE - direktne

PREPUNJENOST SLEZINSKIH SINUSA SFEROCITIMA

MORFOLOŠKE PROMJENE – posljedične (klinička slika)

"Splenomegalie bei CLL" by Hellerhoff - Own work. Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons

SPLENOMEGALIJA

IKTERUS HOLELITIJAZA

KLINIČKA SLIKA

- mikrocitna hiperhromna anemija, sa posljedičnom žuticom (ikterus) i uvećanjem slezene (splenomegalija)

- simptomi se mogu javiti već u djetinjstvu, kada se bolest i najčešće dijagnosticira

- čest nalaz može biti i formiranje žučnih kamenaca (holelitijaza)- kod blage sferocitoze, prisutna je blaga anemija, ali je najčešće

klinički asimptomatična- osobe sa teškim oblicima sferocitoze zapadaju u životno prijeteće

anemije, sa zastojem u rastu, odgođenim razvojem spolnih organa i skeleta

- infektivna oboljenja u ovakvim slučajevima mogu izazvati takozvane aplastične krize, kada u koštanoj srži dolazi do potpune obustave eritropoeze.

DIJAGNOZA I TRETMAN

- porodična anamneza bolesti i laboratorijski nalazi krvi- nalaz sferocita u razmazu periferne krvi

(nije i patognomoničan znak!)- test osmotičke fragilnosti eritrocita - EMA binding testovi (fluorescentna metoda) - kriohemoliza (test otpornosti eritrocita na smanjenje temperature)

TRETMAN- suplementi folata i B12- transfuzija- splenektomija- holecistektomija

DISKUSIJA

HEREDITARNA SFEROCITOZA

GENOPATIJA (MEMBRANOPATIJA) ILI HEMOLITIČKA

ANEMIJA?