16 | zaterdag 19 oktober 2013 | fd persoonlijk

Rutger Hauer

Beroep: ActeurGeboortedatum: 23 januari 1944

Geschat vermogen: 11 miljoen euro, nattevingerwerk

pagina 16, 19-10-2013 © Het Financieele Dagblad Bijlage

Op de mulo wilde Rutger Hauer niet deugen en ook later, als gevierd acteur, liet hij zich niets door een ander voorschrijven. Aan carrièreplanning heeft hij nooit gedaan; filmrollen koos hij puur op intuïtie. Gesprek met een onconventionele filmster. Door Frits Conijn

‘ Het publiek krijgt nooit meer dan 49 procent te zien van mij’

FO

TO

: DA

LH

OF

F C

AS

PE

R/P

OL

FO

TO

pagina 17, 19-10-2013 © Het Financieele Dagblad Bijlage

Onverwachte wendingen zijn Rutger Hauer wel toever-trouwd. Eind vorig jaar – op zijn 68ste – verbond hij zich aan True Blood, een soort soap met vampiers, weerwolven

en feeën. Normaal gesproken vindt Hauer te-levisieseries te weinig diepgang hebben, maar dankzij de fantasiefiguren kreeg zijn creativi-teit nu toch voldoende ruimte. Dus verbleef hij lange tijd in Los Angeles en ging hij elke dag met veel plezier naar zijn werk om de rol van de vijf-duizend jaar oude grootvader Niall Brigant voor zijn rekening te nemen. En net zo makkelijk kondigt hij bij terugkeer in Nederland aan een film te gaan produceren over schilder Vincent van Gogh.

‘Gebaande paden zijn aan mij niet besteed.Anders dan veel van mijn collega’s heb ik nog nooit aan carrièreplanning gedaan. Ik laat mij leiden door mijn intuïtie, kies rollen die ik interessant vind en trek mij niets aan van het beeld dat het publiek volgens de recensenten van mij zou hebben. Ik wil liever verrassen dan plezieren. Natuurlijk kunnen de toeschouwers dat aan, die zijn veel slimmer dan over het alge-meen wordt gedacht.’ Met een lach: ‘Ze zijn in ieder geval intelligenter dan ik.’

Deze strategie heeft Hauer succes gebracht. Hij heeft in 145 films gespeeld en is ondanks zijn gevorderde leeftijd nog steeds een veelge-vraagd acteur. Tijdschrift Quote schat zijn ver-mogen op elf miljoen euro, maar dat bedrag is volgens Hauer niet meer dan een slag in de lucht. Voor het geld hoeft hij het niet meer te doen, maar verder weigert hij op zijn persoon-lijke financiële situatie in te gaan. Het publiek mag van hem eisen dat hij overtuigend acteert; op zijn privéleven heeft het geen recht.

Toch is Hauer bereid aan de hand van een voorbeeld enig licht te werpen op de financiële aspecten van zijn vak. In 1992 was het vijfhon-derd jaar geleden dat Columbus Amerika had ontdekt, een gebeurtenis die in de Verenigde Staten aanleiding was voor een drietal speel-films. Hauer werd gevraagd voor een van de

Filmografie

hoofdrollen. Die klus gaf hem niet alleen de mogelijkheid samen met zijn grote voorbeeld Marlon Brando te acteren, maar zou hem ook ongeveer twee miljoen dollar opleveren.

De verleiding was groot, maar uiteindelijk sloeg Hauer het aanbod af. Het script rammelde, aan de kostuums was onvoldoende aandacht be-steed en Hauer wilde dat de producenten meer tijd voor de voorbereiding zouden nemen. Maar dat voorstel was onbespreekbaar, hij moest bin-nen drie dagen beslissen. ‘Onder dergelijke om-standigheden wil ik niet werken. Na twee dagen chagrijnen en twijfelen, wist ik dat ik de juiste beslissing had genomen. Het blijft alleen jam-mer dat ik nooit met Brando heb mogen spelen. Ik beschouw hem als een soort mentor.’

Mislukte investeringenGeld is niet de belangrijkste drijfveer van Hauer, zoveel is duidelijk. Met een aanstekelijke ironie vertelt hij over een tweetal mislukte investe-ringsprojecten. De eerste keer stak hij zijn geld in een bedrijf in mobiele telefonie, maar bleken zijn zakenpartners niet te vertrouwen. De twee-de keer investeerde hij in schrijvers die werkten aan een interessant script. Ook die verdwenen met de noorderzon. Ten slotte heeft Hauer ver-loren op zijn beleggingen op de aandelenbeur-zen en was hij net als vele anderen slachtoffer van de crash op Wall Street aan het begin van het nieuwe millennium.

Hauer beperkt zijn verwachtingen, zodat te-genvallers relatief makkelijk zijn te verdragen. Niet voor niets citeert hij op zijn Skype-account de beroemde uitspraak van Albert Einstein: ‘Slechts twee dingen zijn oneindig, het univer-sum en de menselijke stompzinnigheid. Over het eerste ben ik niet zeker.’ Ten aanzien van zijn financiële missers voegt Hauer daar tijdens het interview aan toe: ‘Ach, zo gaat dat wanneer mensen zich weer eens laten leiden door hun hebzucht.’

‘Natuurlijk heb ik klappen opgelopen, maar eigenlijk interesseert me dat niet echt. Het is maar geld.’ Momenteel zet hij zijn kaarten op een bedrijf dat actief is in breedbandverbindin-

Rutger Hauer speelde in 145 films en diverse televisieseries. Zijn oeuvre breidt zich nog altijd uit.

1969 - FlorisDe twaalfdelige serie Floris, geregisseerd door Paul Verhoeven, draait om de ridder Floris (gespeeld door Hauer) en de fakir Sindala. Het was in 1969 het best bekeken programma op de Nederlandse televisie.

1973 - Turks Fruit Turks Fruit, naar het gelijknamige boek van Jan Wolkers, is met 3,5 miljoen bezoekers nog altijd de best bezochte Nederlandse film ooit. Wolkers verklaarde later veel van zichzelf in Rutger Hauer te herkennen.F

OT

O: A

NP

pagina 18, 19-10-2013 © Het Financieele Dagblad Bijlage

gen voor het internet, een ontwikkeling die naar zijn idee de toekomst heeft. Daarbij houdt hij wel zijn financiële veiligheid in het oog, zorgt hij voor een verantwoorde spreiding van zijn mid-delen en kunnen mogelijke nieuwe missers de levensstijl van hem en zijn vrouw niet bedreigen.

Bezemsteel door een gaatjeRutger Hauer wordt in 1944 geboren in Breuke-len. Zijn vader en moeder spelen met veel plezier bij het amateurtoneel en zelf maakt Hauer op elf-jarige leeftijd zijn debuut in Ajax van Sophokles. Een jaar later speelt hij in een reclame filmpje van de gemeente Schiermonnik oog. ‘Ik moest kuipjesteken, een oud-Hollands spel waarbij de deelnemers met een karretje van een helling rijden en in volle vaart een bezemsteel door een gaatje moeten steken. Als zij daar niet in sla-gen, kiepert een emmer water om en worden zij kletsnat. Ik was erg goed in dat spel en heb regel-matig ijsjes gewonnen.’

Na de lagere school volgt de hbs en een jaar later degradeert hij vanwege de slechte resulta-ten naar de mulo, een saaie en autoritaire school waar hij zich niet op zijn plaats voelt. Hauer kan wel, maar wil niet. Net als veel van zijn genera-tiegenoten voelt hij wat hij nu omschrijft als een ‘vage kwaadheid op de wereld’. Wanneer hij ook op de mulo dreigt te mislukken, kiezen hij en zijn ouders voor een noodgreep. Op zijn vijftien-de monstert Hauer aan op een vrachtschip. Hij ontdekt verschillende culturen en ziet hoe mooi en lelijk de wereld kan zijn. Ook nu nog noemt hij zich een ontdekkingsreiziger.

Langer dan een jaar zal het verblijf op zee niet duren. Hauer is kleurenblind en een carrière als kapitein kan hij wel vergeten. Terug op het vaste-land gaat hij in de avonduren naar de middelba-re school, waar hij toch zijn eindexamen haalt. Dan volgt de Amsterdamse Toneelschool, maar die opleiding lijkt hij niet echt serieus te nemen. Hij brengt veel tijd door in rokerige café’s waar hij zonder veel succes gedichten schrijft. Na drie maanden gebeurt het onvermijdelijke: de lera-ren verzoeken hem zijn heil elders te zoeken.

Aan de militaire dienstplicht valt niet langer

Hauer als ridder Floris in de gelijknamige televisieserie uit 1969. ‘Als “Floris” werd uitgezonden, waren de straten leeg.’

1977 - Soldaat van Oranje Dankzij Soldaat van Oranje braken Rutger Hauer en regisseur Paul Verhoeven internationaal door. Met een budget van vijf miljoen gulden was het destijds de duurste Nederlandse film ooit.

1981 - NighthawksDe film Nighthawks, over twee agenten op jacht naar een terrorist (gespeeld door Hauer), werd zeer kritisch ontvangen door de filmpers: ‘Moronically written and directed’, schreef Time. Nu geldt de film als klassieker.

1982 - Blade runner In Blade Runner speelt Hauer de rol van Roy Batty, de aanvoerder van een groep mensachtige robots. Schrijver Philip K. Dick noemt hem ‘de perfecte Batty – koud, arisch en foutloos’.

FO

TO

: SP

AA

RN

ES

TAD

PH

OT

O /

HO

LL

AN

DS

E H

OO

GT

E

‘De toeschouwers zijn veel slimmer dan over het algemeen wordt gedacht’

pagina 19, 19-10-2013 © Het Financieele Dagblad Bijlage

FO

TO

: RE

X F

EA

TU

RE

S L

TD

. / H

OL

LA

ND

SE

HO

OG

TE

te ontkomen. Hauer wordt opgeleid tot hospi-taalsoldaat, maar kan vanwege zijn pacifisti-sche inslag zijn draai niet vinden in het leger. Hij laat zich alsnog afkeuren en waagt een nieu-we poging aan de toneelschool. Dit keer met meer succes: in 1967 slaagt hij voor zijn eindexa-men. Vervolgens sluit hij zich aan bij de Noor-der Compagnie en speelt hij stukken van onder meer Shakespeare, John Steinbeck en Joost van den Vondel. Bij dit gezelschap verdient hij onge-veer vijfhonderd gulden per maand.

‘Tijdens een van de voorstellingen zat scena-rist Gerard Soeterman in de zaal. Die zocht ie-mand die in de televisieserie Floris de hoofdrol kon spelen. Eigenlijk had hij daar acteur Carol van Herwijnen voor op het oog, maar die kon die klus niet combineren met zijn andere verplich-tingen. Voor mij was dat wel mogelijk.’ Vanaf dat moment is Hauer tot zijn eigen verbazing een bekende Nederlander. ‘Als Floris werd uit-gezonden, waren de straten leeg en was het hele land gekluisterd aan de televisie.’

Veel geld verdient Hauer niet, dus huurt hij het voorhuis van een boerderijtje in Siegerswou-de, onder de rook van Drachten. Later gaat hij daar samenwonen met zijn toenmalige vrien-din en huidige vrouw. Maar belangrijker dan de financiële gevolgen zijn de artistieke conse-quenties. Al op de eerste draaidag weet Hauer dat hij zijn bestemming heeft gevonden, dat hij het heerlijk vindt om voor de camera te staan en dat hij nooit meer anders wil. Hauer beëin-digt zijn contract bij de Noorder Compagnie en besluit zich vanaf dat moment uitsluitend op speelfilms te concentreren.

Dan gaat het snel met de carrière van Hauer. In 1973 speelt hij met Monique van de Ven in Turks fruit. Die rol levert hem zijn eerste buiten-landse opdracht op en in 1975 acteert hij samen met Sidney Poitier en Michael Caine in The Wil-by Conspiracy. Voorlopig blijft dat een eenmalig avontuur; vanwege een gebrek aan waardering stort hij zich weer op de Nederlandse films. Zo krijgt hij rollen in Keetje Tippel, Spetters en Sol-daat van Oranje.

Vooral het succes van Soldaat van Oranje

vormt voor Hauer de springplank naar de Ver-enigde Staten. In 1981 breekt hij daar door met Nighthawks, een film over terrorisme met naast Hauer Sylvester Stallone en Billy Dee Williams in de hoofdrollen. Vervolgens speelt hij met Har-rison Ford in Blade Runner, krijgt hij een van de hoofdrollen in The Hitcher, in Blind Fury, in Buffy the Vampire Slayer en in Sin City, volgens veel cri-tici de beste film van 2005. In 1988 wint Hauer met de televisieserie Escape from Sobibor een Golden Globe voor de beste mannelijke bijrol.

Hoe groot zijn succes ook is, Hauer laat zich het hoofd niet op hol brengen. Verwacht van hem geen diepzinnige beschouwingen over ‘in de huid van het karakter kruipen’ en over de moeite om na de opnames weer ‘zichzelf’ te worden. Net als een bakker heeft hij een vak en doet hij zo goed mogelijk zijn best. Hauer verge-lijkt de set het liefst met een kantoor en laat de glamour met veel plezier aan zich voorbij gaan. Hij kan zonder bewaking over straat en vermijdt gillende tienermeisjes en de roddelpers. Zijn privéleven is hem heilig, dat mag niet in gevaar komen.

‘Het publiek krijgt nooit meer dan 49 procent te zien van mij. De rest is voor mijzelf, voor mijn familie en voor mijn vrienden. Mijn vrije tijd breng ik graag door in Friesland, lekker weg van alle drukte. Daar kan ik genieten van de wind, van de regen en als het even kan van de sneeuw. Ik zou het op prijs stellen als mijn woonplaats niet wordt vermeld; ik vind het niet prettig als mensen langskomen om onze boerderij te foto-graferen.’

Grijze wolf op SkypeWel verschijnt Hauer op bijeenkomsten die een maatschappelijk doel dienen. Zo is hij tegen-stander van de jacht op walvissen en ambas-sadeur van de organisatie Sea Shepherd. En in 2009 schonk hij het geld dat hij verdiende met de film Oogverblindend aan Starfish Associati-on, een organisatie die zich inzet voor vrouwen en kinderen die besmet zijn met het hiv-virus. De vage woede van vroeger is bij Hauer verdwe-nen, maar wel vindt hij nog steeds dat de wereld

enigNighiHauin drisohoothe ticimetGol

Hhet hem‘inde mwordoelijki tglamHiji kgilleprivkom

‘te zifambrenallevanIk zknietmengraf

GriWelmaa

‘ Ik heb regelmatig rollen gespeeld die mij door iedereen werden afgeraden’

Rutger Hauer op de première van het zesde seizoen van ‘True Blood’, waarin hij de elfenkoning Niall Brigant speelt.

1989 - Blind Fury Blind Fury draait om Nick Parker (Hauer), een Amerikaanse soldaat die tijdens de Vietnamoorlog blind wordt, en van een inheemse stam leert blind te vechten met zijn blindenstok annex zwaard.

2008 - Black ButterfliesIn Black Butterflies speelt Hauer de vader van de Zuid-Afrikaanse dichteres en anti-apartheidsactiviste Ingrid Jonker (Carice van Houten). De film is aan meer dan vijftig landen verkocht.

1986 - The Hitcher Horrorfilm waarin Hauer een lifter met dwangmatige moordneigingen speelt. Eigenlijk had hij besloten geen slechterik meer te spelen, maar: ‘Dit kon ik niet weigeren’, aldus Hauer in de LA Times.

pagina 21, 19-10-2013 © Het Financieele Dagblad Bijlage

SuccesverhalenRutger Hauer is een van de negentien Nederlanders die geportretteerd worden in het boek ‘Succes doe je zo’ van FD-redacteur Frits Conijn. De auteur had gehoopt dat de negentien interviews hem hét recept voor succes zouden opleveren. Helaas, hij kreeg allemaal ogenschijnlijk tegenstrijdige antwoorden. De ene topper zweert bij groot denken, de ander bewierookt terughoudendheid. Had Conijn net iemand gesproken die eigenzinnigheid de belangrijkste voorwaarde voor succes vond, kwam hij daarna weer een succesnummer tegen die het de hele tijd over ‘begrip voor de andere kant’ had.

Het kostte Conijn even, maar toen zag hij een patroon. ‘Het gaat erom meerdere karaktertrekken in je te verenigen. Je moet soepel kunnen schakelen tussen de diverse succesfactoren. De ene keer hard of moedig zijn, en een volgende keer juist de zachte of voorzichtige kant de doorslag laten geven.’

Niemand neemt alleen maar de goede beslissingen, ook geslaagde Nederlanders niet. ‘Maar succesvolle types blijven dan niet somberen; ze nemen direct maatregelen om de schade te herstellen.’

Tot slot een tip voor beginners op het pad van succes: ‘Beperk de euforie tot een minimum.’

Frits Conijn, Succes doe je zo. Business Contact, 192 blz., € 12,50.

dringend aan verandering toe is. Met de foto op zijn Skype-account van een neergeschoten grij-ze wolf laat hij zien vaak moeite te hebben met de huidige gang van zaken.

Hauer lijkt een voorkeur te hebben voor avon-turenfilms, maar dat is slechts schijn. Niet de hoeveelheid bloed of geweld, maar de diepte van het script en de veelzijdigheid van de karakters maken een film naar zijn idee interessant. Door die instelling komt hij soms terecht in films als Batman Begins, Spoon en Hobo with a Shotgun waarin de nadruk ligt op de spectaculaire plot. Maar soms heeft hij ook meer verstilde rollen. Zo speelt hij in 2012 in Il Futuro van de Chileense regisseuse Alicia Scherson een wantrouwige en blinde ex-acteur die een steeds nauwere band krijgt met een jong meisje dat haar ouders is verloren.

‘Ik weiger mij in een hokje te laten duwen, ik wil rollen spelen die ik interessant vind en zie geen enkele reden mijzelf te beperken. Op die manier word ik geen typetje dat zichzelf keer op keer herhaalt en na verloop van tijd is uitge-werkt. Niet voor niets loop ik al meer dan veertig jaar mee in dit vak en krijg ik nog steeds meer aanbiedingen dan ik aankan. Volgens mij is het niet goed achter allerhande hypes aan te lopen.’

Het klinkt verstandig, maar de meeste ma-

nagers en agenten denken daar anders over. Die willen snel zo veel mogelijk winst maken en richten zich volledig op de korte termijn. Bij de onderhandelingen proberen zij het onder-ste uit de kan te halen. ‘Op die manier werd ik voor bepaalde interessante rollen te duur’, zegt Hauer. ‘Gelukkig heb ik inmiddels mensen om mij heen met wie ik volledig op één lijn zit en die snappen dat zij mij niet uit de markt moeten prijzen. Zij lezen zelfs de scripts die mij worden aangeboden, tegenwoordig een zeldzaamheid in die beroepsgroep.’

Met als gevolg dat Hauer niet meer hoeft te vechten voor zijn vrijheid. Als hij tegen een la-gere vergoeding in een zogenoemde B-film wil spelen, dan doet hij dat. ‘Ik vind het sowieso merkwaardig de industrie langs die lijn in te delen. De toekomst is niet te voorspellen en de films die vandaag laag staan aangeschreven, kunnen heel goed de cultfilms van morgen zijn. Ik heb regelmatig rollen gespeeld die mij door iedereen werden afgeraden, maar die uiteinde-lijk erg goed voor mijn carrière bleken te zijn.’

Neem 1981. Hauer kon toen kiezen tussen een saai script van een beroemde Franse regis-seur over de zoektocht naar een schat en Night-hawks. Hoewel zijn adviseurs het eerste project de meeste kansen toedichtten, koos Hauer in al zijn eigenwijsheid voor het tweede. En met succes. De recensenten waren van hem meer onder de indruk dan van Sylvester Stallone, de andere hoofdrolspeler. Terwijl de film van de Franse regisseur in de vergetelheid is verdwe-nen, is Nighthawks uitgegroeid tot een echte klassieker.

Hauer nam een gok en werd daar rijkelijk voor beloond. ‘In 2006 heb ik een filmschool op-gericht, de Rutger Hauer Film Factory’, zegt hij. ‘Daar probeer ik de cursisten altijd uit te leggen dat zij trouw moeten blijven aan hun intuïtie, anders verdwalen zij in hun carrière en doen zij zichzelf veel tekort. Wanneer zij alles proberen te plannen en zich alleen maar richten op geld, verdwijnen de verrassingen en de onverwachte wendingen. Uiteindelijk ligt het succes meestal buiten de gebaande paden.’

2011 - De Heine-ken ontvoering Hauer zet een zeer overtuigende Freddy Heineken neer in deze polderthriller, geba-seerd op de ontvoering van de biermagnaat in 1983. Ontvoerder Wil-lem Holleerder eiste tevergeefs een verbod.

2013 - True BloodIn het zesde seizoen van de Amerikaanse televisieserie True Blood speelt Hauer een vijfduizend jaar oude feeënkoning, Niall Brigant. Zijn familie is vermoord door een vampier en Brigant zint op wraak.

2011 - The Mill and the Cross Deze Pools-Zweedse film is geïnspireerd op Pieter Bruegels schil-derij De kruisdraging uit 1564. Twaalf van de vijfhonderd figuren op het schilderij worden uitgelicht. Hauer speelt de schilder zelf.

In 1981 ontvangt Rutger Hauer een Gouden Kalf voor zijn gehele oeuvre.

FO

TO

: TO

N S

CH

UT

Z/

AN

P

pagina 22, 19-10-2013 © Het Financieele Dagblad Bijlage