het nieuwe materialendecreet en vlarema

Een nieuw wetgeveduurzaam materiale

OVAMRudy Meeus, afdelingshoofd Afval- en Ma

end kader voor het enbeheer

aterialenbeheer

Over grote voeten en reuzenstap

OVA3

ppen

2/16/2012AM


OVA4

ppen

2/16/2012AM

Over grote voeten en reuz

… Een eerste grote stap is gezet

grondstoffen

distributieproductie

tijdslijn2011

Stort

OVA5

zenstappen

afvalverwerkingburgers

● Hergebruik stimuleren

1975

Recyclage stimuleren– Producenten responsabiliseren

ten ontmoedigen (heffingen) of verbieden

2/16/2012AM

● Consumenten sensibiliseren


Een tweede grote stap is nodig...materialen zijn speerpunt van productie-...milieudruk van materialenverbruik en -ge…strategische economische innovatie is no...afval is einde-van-keten benadering...materialenbeheer integrale ketenbenaderSinds 2003 is duurzaam materialenbehgedeelde uitdaging voor Vlaanderen engedeelde uitdaging voor Vlaanderen en

OVA6

ppen

en consumptiepatronenbruik ligt te hoog odig

ring toelaat: cradle to cradleheer bevoegdheid OVAM en een n Europan Europa

2/16/2012AM


Ambitie om door te groeien van afvmaterialenbeheer als basis voor een Wettelijke verankering duurzaam materialMaterialendecreet en uitvoeringsbesluit VLA Omzetting Europese kaderrichtlijn afvalstoffen– Omzetting Europese kaderrichtlijn afvalstoffen – Volledige herziening Afvalstoffendecreet– Vervanging, maar geen volledige herziening va

S d kStand van zaken✔Decreet = een feit✔VLAREMA voor definitieve goedkeuring ng g✔Inwerkingtreding 1 juni 2012

OVA7

ppen

val- naar duurzaam groene economieenbeleid via hetAREMAEG 2008/98EG 2008/98

n VLAREA

naar Regeringg g

2/16/2012AM

Materialendecreet

� Algemene doelstellingen● 1. ...stel maatregelen vast voor het to● 1. ...stel maatregelen vast voor het to

waarbij1° de gezondheid van de mens en het

invloed van afvalstoffen;2° de uitputting van hernieuwbare en n

materialen en energie in het algememilieu, verbonden aan materiaalgebr

● 2. … volg prioriteitsvolgorde voor o

OVA8

ot stand brengen van materiaalkringlopenot stand brengen van materiaalkringlopen

t milieu gevrijwaard worden tegen de schadelijke

niet-hernieuwbare hulpbronnen, de verspilling van en en de schadelijke gevolgen voor mens en ruik en –verbruik, worden tegengegaan.

omgang met materialen en afval (hiërarchie)

2/16/2012AM

Materialendecreet

� Algemene doelstellingen● In het bijzonder worden maatregelen● In het bijzonder worden maatregelen

van prioriteiten wordt gehanteerd:a) de preventie van afvalstoffen en een

verbruik van materialen via aangepag pb) het voorbereiden van afvalstoffen voc) de recyclage van afvalstoffen en het

materiaalkringlopen;d) andere vormen van nuttige toepass

energie-opwekking, en inzet van mae) de verwijdering van afvalstoffen, me

● … en waarbij wordt gestreefd naar hgezondheid, rekening houdend met dlevenscyclus

OVA9

● Dit houdt ook in dat er gemotiveerde

n vastgesteld waarbij de volgende volgorden vastgesteld waarbij de volgende volgorde

n efficiënter en minder milieubelastend gebruik en aste productie- en consumptiepatronen;p p poor hergebruik;t inzetten van materialen in gesloten

sing van afvalstoffen, zoals bepaalde vormen van aterialen als energiebron;et storten als laatste optie.

et beste resultaat voor milieu en de effecten die optreden over de ganse

2/16/2012AM

e afwijkingen mogelijk zijn

Materialendecreet

� Uitgangspunt is actoren te doen handOntwerpers:van ontwerp voor gebruikp p g

recyclage en lage impact over de ga

� Producenten: van leveranciers van pro� naar ketenbeheerders (groen aankopen,� naar ketenbeheerders (groen aankopen, � produceren, sorteren, groen aanbod cre� verantwoordelijkheid opnemen in afval

Distributeurs: van verdelers van produDistributeurs: van verdelers van produnaar groene aankopers en groene aanb

Consumenten: van kopers van dingroene beslissers en sorteerdersgroene beslissers en sorteerders

Afvalverwerkers: van afvalvegrondstoffenleveranciers en

OVA10

Overheid: van grootverbren van bureaucratie naa

delen vanuit een kringloopperspectiefk naar ontwerp voor gebruik en p ganse keten

oductengroengroenëren,lfase)

ctenctenbieders

ngen naar

erwerkers naaradviseurs

2/16/2012AM

ruiker naar voorbeeldrol in aankoopbeleid ar slimme regels, innovatie en partnerschap

Nieuw wettelijk kader

� Dwingende voorschriften● In functie van prioriteitsvolgorde heef● In functie van prioriteitsvolgorde heef

Verplichting hergebruik en recyc– daartoe gescheiden inzame– doelstellingen vast te leggen

Mogelijkheid om afvalverwerking Kringloopcentra te erkennen

● Maatregelen

Verscherpte verplichting selectieSloopinventaris integraal de– Sloopinventaris integraal dedeze respecteren

Groenafval verplicht 'nuttig toepa Selectieve inzameling van huish

OVA11

Selectieve inzameling van huish

ft de overheidft de overheid

clage te stimulerenling te organiserenngshandelingen op te leggen of te verbieden

ef slopeneel uitmaken van bestek en uitvoerder moeteel uitmaken van bestek en uitvoerder moet

assen'oudelijke en bedrijfsafvalstoffen

2/16/2012AM

oudelijke en bedrijfsafvalstoffen


● Stortverbod

Alle brandbare afvalstoffen Alle afvalstoffen waarvoor verbra

● Verbrandingsverbod

Alle recycleerbare stromen met Alle recycleerbare stromen, met Gemengde afvalstoffen, tenzij ui

vastgelegd door Minister, en meof vergelijkbaar bedrijfsmatigof vergelijkbaar bedrijfsmatig

Afvoer naar R of D-verwerkingsh Afwijking op verbod kan door exp

stortplaats ingediend worden bijstortplaats ingediend worden, bijafvalstoffenproducent, makelaar

● Overige voorschriften voor bijzonderafgedankte voertuigen, afval van de

OVA12

afgedankte voertuigen, afval van de

andingsverbod geldt

uitzondering vanuitzondering van...itgesorteerd cf. code van goede praktijk, t uitzondering van huisvuil van particulieren

handelingen verbodenxploitant van verbrandingsinrichting of j uitvoer kan dit door dej uitvoer kan dit door de r of handelaarre afvalstoffen, zoals medisch afval, PCB's, zeevaart of binnenvaart, ...

2/16/2012AM

zeevaart of binnenvaart, ...


Vergunningsplicht– Verwijdering = vergunningsplichtigVerwijdering vergunningsplichtig– Nuttige toepassing = vergunnings- of – MV-decreet van toepassing + niet-strij

M lijkh id t t i f l– Mogelijkheid tot vergunnings- of mel– + voorwaarden mogelijk voor:

• Materialen die mogen worden verwerkt oEffi ië ti t i l d• Efficiëntie waarmee materialen worden v

• Opleggen gebruiksbeperkingen aan mat

OVA13

meldingsplichtjdigheidsbeginsel Materialendecreetdi li ht b ik t i ldingsplicht voor gebruik materialen

of gebruiktb iktverbruikt

terialen

2/16/2012AM


A) Uitgebreide producentenvera Slaat op ontwikkelaar producent Slaat op ontwikkelaar, producent, Kan bestaan uit

• operationele verantwoordelijkheid• De plicht tot het aanvaarden van d• Verantwoordelijkheid voor het daa• financiële verantwoordelijkheid vo• Informatieverstrekking over gebru• Maatregelen kunnen ook zijn: bev

productie en gebruik, langere leve VR wijst producten of materialen a Verplichte samenwerking met gem

vergoeding, tenzij afwijking

OVA14

g g j j g

nwoordelijkheidbewerker invoerder verkoperbewerker, invoerder, verkoper

voor inzameling afvalstoffendie afvalstoffenaropvolgende beheeroor inzameling en verwerkingik, recycleerbaarheid, etc.

vorderen ecodesign, milieuverantwoorde ensduur, etc.aan waarvoor UPV geldtmeenten bij inzameling HA, tegen billijke

2/16/2012AM

Nieuw wettelijk kaderNieuw wettelijk kader

● Instrumentarium UPV bestaat (votoekomst uitbreiden en introduce

● Aanvaardingsplicht (AVP) invullen door milieubeleidsovere individueel afvalpreventie en be individueel afvalpreventie en -be kleine aanpassingen aan bepalin plus afgedankte zonnepanelen,

● Collectief plan gemeenschappelijk plan van bet

– AfvalwegwerpluiersAfvalwegwerpluiers– Gebruikte injectienaalden– Afvallandbouwfolies– Zwerfvuil

OVA15

Zwerfvuil– plus GFVO

oorlopig) uit AVP of collectief plan. In ren nieuwe vormen UPV

eenkomst, ofeheerplaneheerplanngenminus GFVO

trokken sector met engagementen

2/16/2012AM


� B) Registratieplicht + voorwaarde● Specifieke verantwoordelijkheden voSpec e e e a t oo de j ede o

handelaars in afvalstoffen

● VLAREMA – VLAREA?

Vervoerder = vervoerder Vervoerder = vervoerder– Principe van registratie verv– Vervoerders uit EU

Overbrenger = inzamelaar, afval– Erkenning overbrenger word

afvalstoffenhandelaar- en mbijkomend beschikken over gevaarlijke of nader te bepa

● Registratie is eenvoudige administrageldig)

OVA16

geldig)

en voor afvalbeheerdersoor vervoerders, inzamelaars, makelaars en oo e oe de s, a e aa s, a e aa s e

voerder blijft

lstoffenhandelaar- of makelaardt geschrapt: inzamelaar,

makelaar moeten geregistreerd worden en een intern kwaliteitsborgingssysteem, als zij

alen afvalstoffen hanterenatieve handeling (< 20 dagen en 10 jaar

2/16/2012AM


� Kwaliteitsborgingssysteem (KBS): wa● Een documentatie van werkmethode(s) m( )

acceptatiecriteria van afvalstoffen i.f.v. aanbieden informatie over gescheiden kiezen geschikte vervoerderg traceerbaarheid over keten legale bestemming/verwerking voor afv richtlijnen voor personeel en oplijsten v naleving specifieke voorwaarden in en

� Principe van zelfcontrole en keuring d

� organisme < 2 jaar na registratie� organisme < 2 jaar na registratie.● Stuurt verslag < 2 maand na keuring naa

● OVAM stelt code van goede praktijk t.b.v.

OVA17

ISO9001, 14001, EMAS niet a priori ● Federaties kunnen standaard of voorbee

at is dat?m.b.t:

bedrijfsactiviteitinzameling

valstoffenverantwoordelijkenkele gevallen

door onafhankelijk

r OVAM. Nieuwe keuring elke 4 jaar.

. onafhankelijk keuringsorganisme

2/16/2012AM

voldoendeld KBS uitwerken voor bepaalde sector


� Overgangsmaatregelen● Geregistreerd vervoerder blijft ge● Geregistreerd vervoerder blijft ge● Erkende overbrengers beschouw

inzamelaar/handelaar/makelaar● Erkenning GA blijft 18 mnd geldig● Binnen 12 maanden na inwerking

kwaliteitsborgingssysteem toepaskwaliteitsborgingssysteem toepas

� Mailing naar bedrijven ivm wijz

OVA18

eregistreerd mits ondernemingsnreregistreerd, mits ondernemingsnrwd als geregistreerd

g na inwerkingtredinggtreding moet men het ssen + 24 maanden voor keuringssen + 24 maanden voor keuring

zigingen

2/16/2012AM


� Grondstoffen● Wijzigingen bepalingen afval/gee● Wijzigingen bepalingen afval/gee

Kaderrichtlijn Afvalstoffen nieuwe wetgeving, bijv REACH Oplossen bestaande onduidelijk

– Statuut secundaire grondstoffen– Omslagpunt afval/grondstof bij – Wie afval ontvangt, moet een st

vervanging stimuleren van prima– Wegwerken discriminaties primg p– “shopping” in wetgeving vermijd

OVA19

en afval komen tegemoet aanen afval komen tegemoet aan

hedennuitgang proces:troom ook als afval verwerken

aire door secundaire materialenaire en secundaire materialen

den

2/16/2012AM


� Materiaal dat het einde van de ● Afvalstoffendefinitie niet meer va● Afvalstoffendefinitie niet meer va● “… voldoen aan specifieke criteri

de volgende voorwaarden:” gebruikelijk toegepast voor spec er is een markt voor of vraag naa voldoet aan de technische voors voldoet aan de technische voors

wetgeving en normen; over het geheel genomen geen o

menselijke gezondheid.j g

OVA20

afvalfase bereiktn toepassingn toepassinga die opgesteld moeten worden onder

cifieke doelen;ar de stof of het voorwerp;schriften en voor producten aan geldendeschriften en voor producten aan geldende

ongunstige effecten op het milieu of de

2/16/2012AM


� Bijproducten● kan alleen als een bijproduct e● ... kan alleen als een bijproduct e

aangemerkt, als wordt voldaan a verder gebruik is zeker geschikt voor rechtstreeks gebru geproduceerd als integraal onde verder gebruik is rechtmatig, m.a

normen en geen nadelige effecte

OVA21

en niet als een afvalstof wordenen niet als een afvalstof worden an de volgende voorwaarden:

uik zonder speciale behandelingerdeel van een productieprocesa.w. voldoet aan alle voorschriften en en op milieu en gezondheid

2/16/2012AM


� Indien Europese EoW criteria / bijVlaanderen middels registratie in ● Basisgegevens bedrijf en aard van a

● Géén inhoudelijke beoordeling

● Schrapping mogelijk, 14 dagen voor

● Keuringsverslagen gekoppeld aan re

● Europese criteria voor schroot en alu● Europese criteria voor schroot en alu

� Indien geen Europese criteria voo● stroom per stroom benadering moge

Specifieke samenstellings- en gebru materialen en toepassingen

– Criteria zullen gelden voor einde

OVA22

Criteria zullen gelden voor einde– Indien afwezig, terugvallen op a

(nieuwe) procedure voor grondstofve

jproducten implementatie in Vlaanderen

activiteit

verweermiddelen

egistratie

uminium, koper, papier, glas, compost, ..uminium, koper, papier, glas, compost, ..

orhanden, dan:elijk door lidstatenuikscriteria voor bepaalde

e-afval én bijproducten

2/16/2012AM

e afval én bijproductenafvaldefinitie en afwegingskader decreeterklaring


� H2 VLAREMA gaat in op de af� S d i d t ff ?� Secundaire grondstoffen?

● Lijsten met materialen voor bepaparameters uit VLAREA blijft behp jaanpassingen en uitbreiding

● Gebruikscertificaat blijft geldig to

� Oude grondstofverklaringen?● Blijven geldig, mits (klein) voorbe

Bij d t i d f● Bijproducten, einde afv● = g

Grondstof erklaring

OVA23

● Grondstofverklaring● = gron

fbakening van de afvalfase

aalde gebruiksgebieden, normen en houden in VLAREMA, mits ,

ot geldigheidsdatum

ehoudl d i d t ffval en secundaire grondstoffen

rondstoffen

gen en gebr ikscertificaten

2/16/2012AM

gen en gebruikscertificatendstofverklaring


� Traceerbaarheid● Registers voor iedereen die afval● Registers voor iedereen die afvalProducent bedrijfsafvalstoffen Inzamelaar, handelaar, makeGemeentenVerwerkers

● Register bevatgAanvoer-afvoerAard en oorsprong I di t i Indien van toepassing:

– bestemming, frequentie inzabehandeling, verwijdering of

OVA24

lstoffen beheertlstoffen beheertn

elaar

ameling, wijze van vervoer en van f nuttige toepassing

2/16/2012AM


● Materialenregisters Informatie bekomen over effic

materialen, overeenkomstig dmaterialenhiërarchie)

In- en uitgaande stromenHerkomst en bestemming

● Wie houdt het bij? Grondstoffenproducenten Grondstoffenproducenten

– Producenten van grondstoff Grondstoffengebruikers

– Zie materiaalcodelijst– Voorlopig alleen non-ferrom

OVA25

ciënt en rechtmatig gebruik van g gdoelstelling decreet (milieu en

fen, vermits materiaalcodelijst

metallurgie

2/16/2012AM


� 7. Brede basis voor subsidies1° subsidiëring (rechts)personen/1 subsidiëring (rechts)personen/Preventie, hergebruik, aanKetensamenwerkingGescheiden inzameling, reVergroting afzetmarkt herw

2° lokale besturen tbv uitvoerings2 lokale besturen tbv uitvoerings3° kringloopcentra4° gemeenten tbv selectieve inza4 gemeenten tbv selectieve inza

OVA26

/initiatieven tbv/initiatieven tbvngepaste consumptie en productie

ecyclage en gesloten kringlopenwonnen grondstoffensplannensplannen

amelingameling

2/16/2012AM


� Groen aankoopbeleid besturen V● In bestekken worden bepaling● In bestekken worden bepalingaankoop van producten enaankoop teruggewonnen g

OVA27

laamse Gewest en lok besturengen opgenomen tbvgen opgenomen tbvn diensten met lagere milieu-impactgrondstoffen

2/16/2012AM


� Planning op maat● Preventieprogramma’s I t● Preventieprogramma s● Plannen voor afvalbeheer en mat

Bestaande uitvoeringsplannen e

Inte

afvalstoffen en consumptie. In 20zelfvoorzieningsprincipe

VL hanteert strikte interpretatie– Gemengd stedelijk afval van pa

in Vlaanderen, tenzij onder voo

OVA28

teriaalkringlopenevalueren, bijvoorbeeld over huishoudelijke

egreren

012 aandacht voor implementatie

articulieren en vergelijkbaar bedrijfsmatig afval blijft rwaarden: uitgesorteerd en 'wezenlijk veranderd'

2/16/2012AM


� Innovatief materialenbeleid als ● Stelselmatig werken aan transitie● Stelselmatig werken aan transitie

opzetten van (proef)projecten, stiverkennend, zonder dwingende k ketenbeheerprojecten: TWOL be ketenbeheerprojecten: TWOL be nieuwe businessmodellen, bv Ch

chemicaliënverbruik proefprojecten distributie stimule proefprojecten distributie stimule

milieuimpact (Nelli) proefprojecten kringloopsector d Ecodesigntoolsg internationale profilering Uitvoering Materialenpact en Tra Steunpunt duurzaam materialenb

OVA29

Steunpunt duurzaam materialenb Verzelfstandiging Plan C

transitiemanagemente visievorming op lange termijn hete, visievorming op lange termijn, het mulerend, sensibiliserend en

kaders. Voorbeelden:eperken voedselverliezen tapijteneperken voedselverliezen, tapijten, …hemical Leasing voor minder

eren aankoop van producten met mindereren aankoop van producten met minder

emontage goederen tbv nieuwe producten

ansversaal Thema (VIA)beheer

2/16/2012AM

beheer

OVA30 2/16/2012AM

Slot

� Duurzaam materialenbeheer a● Continu bestaande processen en● Continu bestaande processen en

Materialendecreet is goede basi– Alle actoren in de keten bereike

● Waar zijn knelpunten en kansen Passief opvolgen wet- en regelg

P ti f d k– Pro-actief meedenken en veran– Zie ook www.agentschap-o

� Ga naar www.ovam.be/materia Deze presentatie

● Informatie over Materialendecree

OVA31

● Informatie over Materialendecree– Handleiding grondstoffen

– Q&A

als realiteit en uitdagingn maatregelen in vraag stellenn maatregelen in vraag stellens

en – samenwerken

voor mij?eving? Ofd ?nderen?

ondernemen.be

alenbeleid

et en VLAREMA

2/16/2012AM

et en VLAREMA

het nieuwe materialendecreet en vlarema

Business