het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?
DESCRIPTION
Presentatie op de Dag van de Sociologie, Nijmegen, 30 mei 2013TRANSCRIPT
![Page 1: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/1.jpg)
Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert overheidsbezuinigingen?
Arjen de Wit en René BekkersWerkgroep Filantropische Studies
Vrije Universiteit Amsterdam
Dag van de Sociologie30 mei 2013, Nijmegen
![Page 2: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/2.jpg)
Het waterbedeffect (1)
Subsidies overheid
Giften particulieren
2
![Page 3: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/3.jpg)
Het waterbedeffect (1)
Subsidies overheid
Giften particulieren
3
Alexis de Tocqueville
Robert Nisbet
Milton Friedman
1840
1953
1962
![Page 4: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/4.jpg)
Het waterbedeffect (2)
• Indirect: via fondsenwervende organisaties• Direct: mensen veranderen hun geefgedrag Veelal onderzocht in experimenteel onderzoek
![Page 5: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/5.jpg)
Wij vragen ons af:
• Zijn mensen bereid bezuinigingen te compenseren?• Wie is bereid bezuinigingen te compenseren?• Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook
daadwerkelijk?
![Page 6: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/6.jpg)
Data
• Geven in Nederland Panel Studie (GINPS) 2012– Representatieve steekproef (N=2.459)– Vermogende Nederlanders (N=1.203)
• Panel GINPS 2010 – 2012– Representatieve steekproef (N=1.263)
![Page 7: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/7.jpg)
Willen mensen compenseren?
![Page 8: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/8.jpg)
Willen mensen compenseren?
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
![Page 9: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/9.jpg)
Willen mensen compenseren?
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Helemaal oneens
Oneens Niet oneens, niet eens
Eens Helemaal eens
%Gehele bevolkingVermogenden
![Page 10: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/10.jpg)
Willen mensen compenseren?
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Helemaal oneens
Oneens Niet oneens, niet eens
Eens Helemaal eens
%Gehele bevolkingVermogenden
![Page 11: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/11.jpg)
Willen mensen compenseren?
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Helemaal oneens
Oneens Niet oneens, niet eens
Eens Helemaal eens
%Gehele bevolkingVermogenden
![Page 12: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/12.jpg)
Wie wil compenseren?
![Page 13: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/13.jpg)
Hoger opgeleiden…
0
5
10
15
20
25
Lager onderwijs/lbo/mavo
mbo/havo/vwo hbo/wo/postdoc
%Gehele bevolkingVermogenden
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
![Page 14: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/14.jpg)
…mensen die zich financieel zeker voelen…
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
Laag Midden Hoog
%
Financiële zekerheid
Gehele bevolkingVermogenden
![Page 15: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/15.jpg)
…mensen die een goed gevoel krijgen van geven…
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Laag Midden Hoog
%
Geefplezier
Gehele bevolking
![Page 16: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/16.jpg)
…mensen die al meer geven…
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
30
Laag Midden Hoog
%
Geefgedrag
Gehele bevolkingVermogenden
![Page 17: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/17.jpg)
…en mensen die de giftenaftrek gebruiken.
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
30
Geen giftenaftrek Wel giftenaftrek
% Gehele bevolkingVermogenden
![Page 18: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/18.jpg)
Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook echt?
![Page 19: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/19.jpg)
Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook echt?
Gemiddelde gegeven bedrag aan maatschappelijke organisaties, 2009 - 2011
![Page 20: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/20.jpg)
Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook echt?
Gemiddelde gegeven bedrag aan maatschappelijke organisaties, 2009 - 2011
0
100
200
300
400
500
600
2009 2011
€ Niet bereid bezuinigingen te compenseren (GINPS10, N=1200)
![Page 21: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/21.jpg)
Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook echt?
Gemiddelde gegeven bedrag aan maatschappelijke organisaties, 2009 - 2011
0
100
200
300
400
500
600
2009 2011
€
Wel bereid bezuinigingen te compenseren (GINPS10, N=63)Niet bereid bezuinigingen te compenseren (GINPS10, N=1200)
![Page 22: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/22.jpg)
Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook echt?
Gemiddelde gegeven bedrag aan maatschappelijke organisaties, 2009 - 2011
0
100
200
300
400
500
600
2009 2011
€
Wel bereid bezuinigingen te compenseren (GINPS10, N=63)Niet bereid bezuinigingen te compenseren (GINPS10, N=1200)
![Page 23: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/23.jpg)
Conclusies
• Dit opent een nieuwe wegvoor sociologisch onderzoek.
![Page 24: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/24.jpg)
Conclusies
• Dit opent een nieuwe wegvoor sociologisch onderzoek.
• Het waterbedeffect bestaat...
![Page 25: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/25.jpg)
Conclusies
• Dit opent een nieuwe wegvoor sociologisch onderzoek.
• Het waterbedeffect bestaat...
…alleen onder een kleine, specifieke groep mensen.
![Page 27: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/27.jpg)
Tabel 4: Odds ratios van bereidheid om bezuinigingen te compenseren, gehele bevolking
I II III IV V VI
Controles Opleiding Fin. positie Geefplezier Geefgedrag Giftenaftrek
Lager onderwijs (ref.)
Mbo/havo/vwo 1,73 * 1,67 * 1,69 * 1,54 (*) 1,53
Hbo/wo/postdoc 2,87 ** 2,58 ** 2,65 ** 2,09 ** 2,05 *
Vermogen 0,72 0,71 0,65 0,64
Eigen huis 1,12 1,20 1,13 1,14
Netto jaarinkomen 0,98 0,96 0,94 0,94
Financiële zekerheid 3,75 * 3,41 * 2,93 (*) 2,95 (*)
Geefplezier 149,02 ** 96,92 ** 93,90 **
Gegeven bedrag 2011 1,24 ** 1,21 **
Gebruik giftenaftrek 1,32
Vrouw 1,26 1,34 1,34 1,19 1,18 1,19
Leeftijd 1,02 ** 1,03 ** 1,03 ** 1,02 ** 1,02 ** 1,02 **
Kerklid 0,91 0,90 0,89 0,66 0,59 * 0,57 *
Kerkbezoek 1,02 ** 1,02 ** 1,02 ** 1,02 ** 1,01 * 1,01 *
(Constante) 0,01 ** 0,01 ** 0,00 ** 0,00 ** 0,00 ** 0,00 **
N 2459 2459 2459 2459 2459 2459
Nagelkerke R2 0,06 0,08 0,09 0,15 0,17 0,17
N=2.459
(*) p < 0,10 * p < 0,05 ** p < 0,01
![Page 28: Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert de overheidsbezuinigingen?](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060201/5599a60e1a28abfd688b475d/html5/thumbnails/28.jpg)
Tabel 5: Odds ratios van bereidheid om bezuinigingen te compenseren, vermogenden
I II III IV V
Controles Opleiding Fin. positie Geefgedrag Giftenaftrek
Lager onderwijs (ref.)
Mbo/havo/vwo 1,12 1,16 1,06 1,07
Hbo/wo/postdoc 1,65 (*) 1,64 (*) 1,42 1,42
Vermogen 1,51 * 1,36 (*) 1,36 (*)
Eigen huis 1,06 0,96 0,96
Netto jaarinkomen 1,04 1,03 1,03
Financiële zekerheid 1,98 (*) 1,70 1,68
Gegeven bedrag 2011 1,20 ** 1,18 **
Gebruik giftenaftrek 1,20
Vrouw 1,03 1,08 1,22 1,25 1,27
Leeftijd 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
Kerklid 0,85 0,88 0,87 0,75 (*) 0,73 (*)
Kerkbezoek 1,01 * 1,01 * 1,01 * 1,00 1,00
(Constante) 0,22 ** 0,14 ** 0,04 ** 0,02 ** 0,02 **
N 1203 1203 1203 1203 1203
Nagelkerke R2 0,01 0,01 0,04 0,06 0,06
N=1.203
(*) p < 0,10 * p < 0,05 ** p < 0,01