heyat bilgisi aze derslik...ii 18 eeg 4˚ms4˙ ˚ $˙ & ! m˘˙ ˜ t ˙ ˙! ˘ ˇ ˇ ˙ ˇ ˛j ˆ ˇ...
TRANSCRIPT
-
��������������
��������������������
-
��������������������������������[email protected]����[email protected]
�������������������������������������������������������� �������!��������������������"
������������
����������������������������������������
�������������������8�����������
����������
���� � � �
�����������
-
4
��������
I B�����������������������������1.�#��������$�����%��%�&��%���������������������������������������������������������������������������������������� 62.�'��������������%������&%%����&�������������������������������������������������������������������������� 103.�(���)�������*������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 134.�+����%��(���)����������*������&��%�%�,�&������������������������������������������������ 16
II B�����������������������1.�-%����%����������.��������*��&������������������������������������������������������������������ 182.�/��%����������%�������������������������������������������������������������������������������������������������������� 213.�4�&�����*�*�������������������������������������������������������������������������������������������������������������274.�4�&�����*�*�����,�����&��������������������������������������������������������������������������������325.�4*��&��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������36
III B�����������������������1.�#���&�%�����!%�*�����*5��������������������������������������������������������������������������������������462.�4�&�������&�����&�%�%����������������������������������������������������������������������������������������493.�;%��.%%�������%��%&����%���������������������������������������������������������������������������������� 514.�#%�����%�%�����!����������������������������������������������������������������������������������������������545.�/���=%��*���%�%�%����������������������������������������������������������������������������������������������������58
���������������������������������1.�>������%����$�&�������%������������������������������������������������������������������������������������642.�?%���%&����%������������������������������������������������������������������������������������������������������������673.�?%�%����!����%���%%��������������������������������������������������������������������������������������������704.�@���%�%�%���������������&���������������������������������������������������������������������������������735.����=������%��%&�%����*�������������������������������������������������������������������������������������������77
������������������������������������������������������������������������������������������������80A%��������%%�����%��&B
$�&����
$���,��*��
$���������
$���������%����!�����
-
���������������������������
���I
-
6
���������������������������������������������������������������������������������������������������������� ������������ ������!�������������"������"���������"�����!����materiya����������# �"$���������������������������������$�%$������!������������������&������������������"���������������������!������������������&����������
�������������������������������������������������
�C��%������������� ��&&%%��������������*�����%�.�����&%%������=����%�&%%%�������������������D�����&%%�%�������%�����%��������*���������
����������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������
1MATERİYA –MADDƏ VƏ SAHƏ
bərk
maye qaz
����� ����� ��!�������� ��������������� ���������� ���!��� ���������������� ��"�������������������������������
����#��������������������$��������������������
���%���� &��'� &����� ���� (��������������� ����������� ���������������
-
����������
7
����������
'��%&���%��%!��������%����������%�����EF������&��%��&%�����%%������=����%��%&����������%��������������#���%%���������������%��������������!������������������%����%������������%�.����������������%%����,���������%��*���%���&����D�������%�����&�&���%�%������������%��������
#���%����%�������������%�*����������������%&�&�&%!���%���!%�%��%���!�&��%��%�������%������������&����*���*��%&���*���%%������ �����������&�����%���!�&��%���%!������%�.����&��&�����D�������������%����=����� .%����������������%�%����%��%���%��%&�� *������������ ���&�����%�%%��%�������
���!"#$�%�!�&$'�
��&�����������������������&��&��� �&���&������&��& ��&��&�������&��&��(����&��&���������������������$�����������������&��&&������������)������������������������������$��������������������������������������&��&&����) �������������������������������������������������������������
�������&�&�������������������
)���$���!���������������������������������������'������������������������� ����� �����*�*��*�� ��������'� ������� ������ �������� �������$������������������������������������������*�*��
� +������� �������� ,���������� ��� �������� ��$�������������� ���������'� ����������������-.����������������������
MADDƏNİN BƏRK HALI
�$��(����� *$� +������������ #���
+�����������%���������������*������%�%%��%����%�%��%���!�&��%���%����!�������G�����������������������������
'��&������ &���� %���%� �%� %����%� ���,�������� ������� C���.� !�&���%���� �&%�%���%� �%� %����%� ������ ���,�������� .�&�%&��� �%������� '��&������� .F������ �%�
-
8
��������� ��&&%%�� �&��*��%��%���&�����*��%�����D� ����.� !�&��%���� .F������ �%���������� ��&&%%��� �&%� �&��*��%��%�� �&� ����*� �%�������� #%��%��%�����%%���� �� ��&&%%����%�� �&��.��%� ������� A��%� ����.� !�&��� ���&���D������� ����%�.� .����� %������ $� &��*� ���%&�D� &�%���D� ������ �������*��������������
�&(�)�%�!�&$'�
MADDƏNİN MAYE HALI
#���%�����.������������!���%�%�%�����!��*����%������%&����������������%��=���D�������%��!%&���%�����%��%�������������%��������#���%������������*�
��.����&������G����*��������.%�*������*D�&����������%����*������&%������%��&�����#���%����%����������&�&���%�%����%������������&������%��%�%�*%��������������&&%&��������&%������%���&���%��������%����D���������� !%��%������ ��� ������� #�%��%�� ���%�%� ����� ���� ,�� �&� �%� �������%�,�!%��,������������*����*���*����%�%%%�������%������������&&����������G���� ������� *�����*� � ��� ����� *���%� &%�.� �������� C�!�*� ���� &������&%�D�%���������!%������%�����������%������%��� !�&��� &�������*�������� �������������������������&%�����%�*�������������%����%����������!�������&%��%����%D��%����%��%�&���������&��������%��%���%���&�����*������
������ ����� �������� &%������� &����� ��&���� ��� ,%��%� �%� �������������&�%����� #������� �� ��&&%&�� ���� ������ ������� H%�� ����&� ��� �����,�� �&������&��%����%�&�D�����!������%�*����������&����&���*��>���������������!�� ������.���&%�D�&������,��������&��������,���������=�����%�*�������&��� ������� ���*�� ������� ���,����� &�������������*�D��&�%��%������!����������%�%���&��.��%����%������
#�������� ����������� ����� �&���� ���������� ������ ,,-.� ����$���������/���������0��������������������
��*�&+, ������������
#$� +�� 1����� 2����0�� 3��
-
����������
9
MADDƏNİN QAZ HALI
MADDƏNİN PLAZMA HALI
I������&���*��&��D� ������*�����������������=&����� �%&�.%� �������� �� �%����%�� ����� ����=����� I��� ��%���%�� �%��%� ����� &����� ����� C�!�*��%���*� ����.F�*� �%���%� ����*���� &���� �%��%�����I������� �� ��&�&%&���%�� ���������� �%�%��%�������D��%��%��%�*��D�&%����%�%��&%���&������������������������&�����&��.��%��������
J�������&%���%��%�.F�������&%�%&���%���%!��%��%�D���������%����*�&�%���������� ���������� �%���� ����������� #���%���� ���&%�� �%�%!%�%� ���=������ *��� ����� ,����� �������� I���������� �%���� ��%�� ����%%��� LLM=��,�������������
1��$��& (����������������
4����� �$�$����������������
� (�&�����������"����������(���������
�'"-��/'��$&'
� +������������������������������������������������!����������������������������*����������������*����#������
� /*�������*�*�*�������������������������!���,��������������������������������������
,56,6�°C 77.�°C 14×:.6 °C
-
10
����������$��$���1���&�������������������"�����������
-
����������
11
O��%��&�&������%�������%������&%%�%�@�������O�=�%�D� C��� @��� %���.���� �%���%��%�����D� O��%�� �%� C�������������D�O����%��%�������%��,����������D��&=��������%�����%��%��%������%�&����&����&�%��%������
@��� ���%&�D� ���%�� ,����%�� �%� O��%�� &�&���������� ���!�&��%���O��%��%����.����.������O��%��&�&=������%�� �%������ ��� �������� �������� �� ���������&�������5
� 0�����!��������������!�������!����������������,*��*��*��2�������!!������������������������
3������/���A��&��B��������
������� ��������>�������/����� ����������������&���������$�������2�������������������������������������� ���D���&���������&���������������>�����/����(����������D������������������������EFG�����(����&�������H�&�������(����&���������������������������������2�����������!��������� ���� �$��$�� �$� ������� ����������� >���� ���������� �$�$�$�$����������������� �������� ������� ����$�����$�&��� �����(�������>�!��������������/�����D����������������������
IJK4L�1JHMB4��141MJ#
>JL1JHMB4��141MJ#�
0�6����� �60����
� 0�����������������������#��������(��������*��!�����"��$���������'��*�����������*���0*�*�������������������������������.�����������������������
'������ ������������ �%� ����������� ���%������ '��������� ��������� %���%���%���%� ����%�%�� ,������������� '������� ������ ��&&%%����%�� ���� �����
4�&�����&�(�����������������&�$������4������K�((��������A�����EFGG�
����� ��������� ������������������ �$� "����� ��� �&�� $"$���� � ����"����������������$�$�����$������������$��$��
(-#7!���88+�!9+: ������� �!"
-
12
GÜNƏŞ VƏ AY TUTULMALARI NECƏ BAŞ VERİR?
������ ���������O��%���� @���%�� ���� �%� ���*�&�%�� ������%�%&������ ���������O��%�D�@����%�C�����&�������������C��O��%�%�@��������&�������=%��������%�� ����PD�%�&%����������&%�Q=R��%*�*%�����������������������O��%�D�@����%�C�����������%�������!���������������������������+�������������@���C���O��%�����&�������%�����C��@���������%�&���%�����%��O��%��%������,���*����������%������������������C���������%�@��������%&���%�����%����������������������.���&��������%��D���%�%�D�QDS�&���������������
H%�� ���� ����&%� ����� ���� �%��� ����!�� �����&� *�������� %&�&����� ���*������%&�&%�D���!��&�������%*� ��*����� �%�������!�� ������O�������������D� ��������� ����� ����&%%�� ����� *������� %&�&���� ��� ������ �%� �����*��������&�%��%��&��%�� ����&�%��%���&��*��%��%��%����%�����
� %���������� �������� 344� �� ����� ��������� &��� �$��� ��������� ������������������ 2������� ���� !�������� ��'� &��� ������� ���� �!!*���� ��������������� ������� ���� �������� �������� ��������'� ��*� ��"���� ������� 5�������������������!��������������� ��'� ������������������%��������������*�!�������������������������������������
* �������� !"�# ���������,������*������6����� ����������������������
>����$$����� /��$$�����
�����%��%&���%��%����%&������GD�������%�%�%��%�����C���@��D�@�����O��%�D�O��%�����%�*�����������%��%���%���.����.�����&���&%%������!�&��=%��� ���&�������� !���%�����O��%�� &�&����� �%� &����%�%!%�����%�.� ��*�������������������������&�&����������*������������������������*���=�������!���%�*���%&���%��!%&���%���=���� �%�%�*%�%����*��*������������%��%��� %���.���� .������ ?%��!%� @��� �%� ����� %���%&���%��� !�&��%�� ����D����%&�����������!�&��%����=������!%�������
� &���������������,����������&��������������!�#�����������������������������
-
����������
13
,.:.!"$������ ��&���������������!�������&���N����������������������������������������������������!���������$������������������������,,:�����(��������������������������������������������������������������������1����������������!&�����%���&�������������������<
EKOLOJİ TARAZLIQ
� 7����8��������"���#��*�������������,�������������������2�*��!��*������������#�����$������������������������
� ?%�%�� ��=������ �%����%�%���!��%����������GD� �%���,��&�&=%�� �%� *������������*��� %&�=&���� �������D� ����&��%�� �%��=��� ,��&�&���%� ������.� ����������?%�%��%���� ���%�� �%��� ,��&�&=%�%������D�������*�������&�����%�%�%���&�%�������%&����%�@�����=�%&����� ��%�����D� �������� ,��=����������������������������=������%� ���&%� �%D� &��� ����%��%������ ����%�%�%� ��,��
� %��������'��*������������'�
��#�"���$�������������������������������,�������������������������������������������������������������������������
(���)�� �������� ,��������&����%���%��D��%���%� ������������=������������&%%��&%%�����?%��� .%��%�%�� $� �%�%%D� &���=��D����,�*�&�����%&�D����%����=���D�*����*�*D����*���%�&������=&%%��!����%��� ���%&��%���%� �%�%������� #��%� ���������,�������� ����)�� �������� ,��=��*�� !����� ,����%�� �������� '������� �%� &����� ����� ���%=&���%� ���%%���� ������ %�%=����%���%&�������������*����&�=����� #��%%���� �����&� �� �%�����%�%����%�� ������� ,��&�&�� ,������@������� ���%� .�������� �����)���%� ��&��&� ,����&���� ������D
3
� 9��,�'�����$���������*���������������
�����������
$�� �%��&��������.���%��U$����������������%���%��%&�U$���������&�����%%�%�%�������%� �����&��������
�%���%��%���%����%��U$��%�,������������)���%�%%����%��
�&��.��%����&%����%&�U$��%�%�%��%�&%&=������&%����%&�U$���������%�����%�%�%�������&��������%�
������%�*%�������������%�����*������ ���%��%&��
-
14
���%����&�&���%���%D����,�����&��*���������!��%&�����&�%���D����������=�����%��&�����%�����&.�����%�&���� ���%�������
� :�������"�����������������������,���������������,������!�*#�����������������������������,�����������������������������������
?%��� .%��%�%�� �%��!%&���%� ����)�� �������� ,�����&��� *���&�� ���*��%����%��%�� .%&��������&�����&%����%�%�������*�� �������%��%&�&�&%������%�.��%���%����%��&����D��%���%��,�������������
� :�� ��������� ������ �������� ��'� &�#��������� ��� ����� �*������ 9��*��,������������34������������#������,����&� ����"���������������*�*�'�;44�444����� ��� �������� ����� �������� ���*"*�*� ������� �����!� ������� ����,���
���������������������������
>�������%��%���� ��������������������������)��,����%�� ��&�������=�%���D��%���&%��%�%��%���&��.��%���%��%��&%��%�%��������%&�D��%�%���������&��%��%��%����%&��&%%���%����������%��%��!%�%�����)��&������,������
� ����������� ������������ ��!!����� ��� ����� ������������ 2���� !��������"����������� !���������� ��������� �$��� ������ ��������� ��� ����,����������������������������������������������#�����
@������%&���%�%�������&�����&��%�%������&��%��!%&���%���&������%�%��%��������!%� ����� ��� ������������ G���� ����� ������ &��%%��� �%&%���.����������%�&���%�!%�����D� �%������������������ �����&������%������������������%�%�%��������������������&����%�����)��.%��%�%�%�&%%������
(���)��.%��%�%���%���.%��%�%��%���%��%���%������G������%��%���������=�%%�����.%��%�%�%�*����������%��,����*�� �����%�����#�������)��,��=��%�� �������D� ������������)��,����%�� �&%�*�������)��,����%�%� ����������%�� �� &��%�%� ���%��*� %�%����*� ��&�&�� %�%����%�� �%&�������C��*���� �� %���%��������*�����%�&���� %���%���%��,����%�����%��� �����%%����&���*���%%�D�&����%�����������H%����*��&����D��%���%�
-
����������
15
%�%����%����%�� �&� ����*D� ����%���*� ����)�� ,����%�� ����%�%��D� ���%�%���&����%�D��������&�����V�%&�&�����%����%����
$�%���&�'�()%�$�*+&+,�-.��&�/�+& .&0)0�1�2!�*��'3�"%-.#0 0()0�4��.5&. &050 0()0�4�,%&%�%-� �()��/1
���������������������������� ���!��"�"��#����$��%��
C�%���!��� ���%������ &�����)�� �%*�&%�=%����%�� ���� �%� ����)�� �������� &��=��������&�������&��%�%���%������=��.F�*� ����%��*� ������&������� *�����= ��������� ������� ��� ���%�� &%������%=&���%� ��&�&�� &%�%�%�� ��%���� ��������=������ ��� �&���*���%��%� C�%���!��� N�&=,����&���(���������%�?%���>%���%�%��W�������� �%���%&������ �%���%�� �%������� �����
#��&��������%��%�%��%���&��.��%��%�*%=�%�� ��!�� �%��������&�D�����*������*D�%�,�����%�D� !%����%�����������������.���%�������%�������*%�%��%�%�����%������
�
-
16
� (���)�� ��������*������&� �%�%�,�&� �%� ��� ����%������������&�� ��� ������� &��%� �%*���� ������ �������� %&�&���� ��������� �,�����+�����%������������&�����������*���������%�,��������B
X����%*&%�%��������������������������&� ��UX����.����&����%��%�%������UX��&��������%!%�������%�%%�����%��%�%������UX���%�*�*���� �%��!%&����� �%*��������� .����&�� ��%��%�%������� �%� ���
��������
4LAYİHƏ
Ekoloji tarazlığın qorunması və bərpası
/�������������������&��������� ��������������������� *������������$�����($���!&���������������������������
��&���������������������������$�$����������������������������%�����������������������&��!�����P��$�������&��Q��������������
D�����%�������������������� D������%��������������&���N���������%��������$����������!����&��Q�����������������������(��������$&��������������
3���������������������������!�������$����� I�����������������������!�����������������������������$��������%����������������������������"������ ����P�*��!����������($���&���������������
��&���������������������������������&����������������&�������P��$����!������������������&�����������������P
R������&���������������� # �"$����������������!����������������������$��
����($�����&����������������&��������������������
��%���������������������!����&��������P��$�������
&��Q��������������
D����������������������� *������������$������($����!&��������������������������������!����������%����������������������&��������P��$������
&��Q��������������
1$�� ��������������������������
*������������$�����($����&����������$�� ��!��������������������������
�����%�����������������������&����������P��$���!�����&���Q��������������
-
����������
17
����
���
������
���II
-
1818
EEG�����4�M�S4����������������$���&�!�����M��������������T��������������������!��������������������������������J�������������������������������������������� �������������������������������������!����������������4�����������������������������&��"�����������������&����������&������!����&�������=4�����������@�� �������������������������������$������������������!�������������������&�� �������$���������������&�����������4�������������������������=������@�� ������ � ��������=��(�@��=�������������@��=�� �@��=��� �����@����&����
4���� ����������� ��&�%���� ��D�����*��&���� �������� YY� %&���� &�=������� ����� ��� �&��.��%� ���&%��%D�������.��%��������������%���%��%������%����������������%�����!��� ��������� Z����� �� =���!%�����*��&����&��������%��=&�����%��%�D�����������������%�������%�%�������
���%%�� ��&����� �������� �%���%�������D� *%�%� �%� ���.�� ������.%������%�� ��&�%����D� ������.� �������%� ����� ����� ������*� � ��� &%=�%�%�� ����� �������������� H%������%����%�%��%�������������� �=������&�������� ������.���������=�������� �����D� %�%�� �%��!%=&���%� ����� �%��%�� ���%�%� ������������%����%&�&��*���������
4���*��&����!%����%���%�����D��%=!%��%����%���������� �%� ����!�� &�=��&%���%� �%&��� ��%�� %&�&� ��������/������ %���%� ��%�� ����*��&��������� ���&���� %�*%� �%� %�%�=������ �%����� �����������#��&����������� ���%�� ����*��&���� ,��=&�&%�������� ��� �%�*�*�� ��� �%�=!%� ������� �%%�� ����D� �%�� �%��������������%���%�.��������*�=���������������
+��� ���������������������������������������������������!�������������������������������0*����!����,����������������������������������������������������������
1CƏMİYYƏTİN İNKİŞAFINDA İNTEQRASİYANIN ROLU
� 9��,�'�,������������������������!�������������*����������������
-
����������
19
0*� ��� ���������� ������'� ��������#�$����!������ ������ ������������������� �������� ����� ������� �������D1+� ,��������� ����������������� ���������� ������ ���� ���������� 2'� ��������!������'� �!�����'� ������� ����������� �������'� ���'� �����'� ���������� �����������'� ����������� �������� �������� ���
�����������������0���$� ��������D1+�����
���!�� ���,������� ����� ��������������������������/������,�������������� ��'� D1+����� ����� ���!�� ���������*�����������!���������������������������� ��� �*�*�� ���,������� ��������������� ������ �������� �� ����������������$�����������������
� D1+������������������������
����������������
%���#�'�%0�'�&�#������ ��������������������������������������������������������������������*��������������������������������������������������*������"�������'������,����������'������'��������'��,����������������������������������������������
E��������� ������ ���������� ���!���������� ��*�� ����������� �������������� 0*� ����%�������,���
-
20
������ ������� ����� 0*� ��������� G������H������ ����!��,�� ������� �������� 2�*��!���������������������������������$� �����������*������$������������$��������������������� ��!��������%�������,������������������������������
%������,���
-
����������
21
������������������������&��&���!�������������������
����������"���������������1�������������������&���������������������������&������&��!������$���������&����&�������������������������I�����������������������������������������������������������%�����������������$%�$����������������������"�$���������R�����&���&"��$������&�������������������������������I�������������������� �����������$��$��4�&����������������������������������������A��������������D���������$�����"���������U���"���"������������������������������������������������������������������������������
DÖVLƏTHAKİMİYYƏTİ
2� I%���� ��&����� ��� ���.������
�� � &� ��D� ����� ��&�%���%���%����� ���� �%� ��� �%������� ���������� ������%��� ?%���!%�� �%�����%�����%�� �&� �����*� ���� � �������*� ���� ��%�%�D� %�%�%%�� �%�*�����������������%������>����=�������%�%�D�*�������*�����=��� �����%�%�����������&%����*�*������ %&�&����� ����% ������ �%��%%!%�����%�������%��%�%��������(�%�� [;$[[[�������%��%� A%�*�%� ������%�%�����������%����C��*������%�%����,��������D�&%��%�%��D�%����%��D� ��� ,��D� ����&�� �%��������������� �������������������%��%���&��&������������%����=%����%&�&�%��%�%�����&���������
/��%����������%���%��*���%����$ ��������%��������������%�%&������%�����������������*%�%��&�����*�=������ ������ ������� ����������*������� ����������������=�%��� �%� ������ *���%%��� ����.�%�����D� ��%��%�� ����%���� ����*=���������%����������'� �������.��
�� ��������������%�%����� ��&%������%�%�� ����������� $� ������D��������� ������%��� ��� �&%� ���*����%�� ����%���%&����� ��� .����=&��� $� ������������ ���������%�%&�����%�������
�&�%�� �����!%� ���������� ��=
����*������� %����%�� %�%���%���*�*���,������&��%���&��=���������%�%�*�����*��%���!%����������%��%� �%�&������� ��=������%�%�����%���N�&,����������������%���
� Q����������������������������������������*����������������
-
22
H������������������������������������������������������ ����������#*�����������������������������!������������G����������������*�*�*����������������������*�"*�*�����������������
/������'����,�'�����$���%�������������������������������������*�,���!����������������-��������������������������
%������,���
-
����������
23
����������
0����%������,��������������)�+*�������������!!��������������������������������������9��,�'��'���������,���������������
4����&,�������%��S\L=!����%�N�������������+���������&,�����*����=�����%����������������&,����&�������������*������� ������*�*�����������>����������%��%�I%���C���,����������%��%����*�*���������&=,����������������%��D� �������������� %&�&� �%���� ������������%���=��&��,���&�,��*�������%&����������
#�&%����A%�*����������&,����&���&�����%��C�%���!���Y�*�-����=����%��� ]CY-^� QLQ_=!�� �� ����� R_=�%� ����������� QLR\=!�� �� �,����� R_=�%�CY-�&�����N�&���&��%�%.���%��&�*������������?%����%��P\����%���%���%��&�������������%����������%��&�����QLLQ=!����Q_����������C�%���!���N�&=,����&��� ��&�%*����� �����%�� %�,�� ������� #��&��� C�%���!��� N�&=,����&�������CY-=��������&�����������
A�%���!���N�&,����&���QLLS=!����%�*%���������'��&����&���&������%D�C�%���!������%�������������D���*�*�D�����%��D����������&,�������
N�&,�����*����������%�%��%���������%�����%�%�����*������D������=���������%&�&�,���&�,������Y�*��&%&����%&������ �%�&�� ���������%� ���'�$������������%��.�������D�������&%�������%&���%�(��!������������%=������������
/�����"���B��($���&���������$�������������������������������$���!��"���&���"�������&����&���������������������X�����X�� ������� �����!����������������������������
/�����"���B��($���&���� ��������������$���&������ ������������ ��!�&��������&����������������$���������&���&����$�$��������
+��$�����"���&���&���������/�����"��
B��($���&�������#�����#"����������&������
�4"�����&�������/�����"���B��($���&������
2�������������$��$��
#�&����&���������/�����"���B��($���&������
��&����������&������
�?'�A#:%#7��+!8>A$�;#!C7,#���������%�����������%������������&��������'����'�����������(%���������)
-
24
#���#%!�&�S� ������%���%� &� ���� �%� QRS���,�����������%�� �%�,����� ,������������ #��� #%!�&��� &%����
,��������������!�&������,��������%�%a��%��&�= ����� #��� #%!�&� ��� &%�����%��� %� ��%&���%� *�=�����%�*%������*%������D��%� ��������%����=!%&���� �%&��*� ����� �%� ����� �!��&��� �%���%����%������� ������I�������C�%���!���N�&,����=&��� �&�&� I�������� $� '��&����&���&��� ������
����*����������%�*%���������#���#%!�&�C�%�=
��!��� N�&,����&� J������������� �%*������ �%�
'��&����&���� #%��%�%&�D� C�� #%��%�%� �%� C,���&����#%��%�%&����� �����%����� �%��.%�%� �%&��*� ������ C�%���!��� N�&,����&�J������������D� ���� W������� �%� ���%�� �%��.%�� �%�&%���� ������ ���%��*���*���%%��������.���&���&*����#���#%!�&���&%�����%����%����
* �.#�:*.��-.�$�����!�����'����������������
C�%���!���N�&,����&����I������=��!����������%���#���#%!�&� �%�&��������#��� #%!�&� ��*� �%�%.���%�� &%&����%������%�.�����������C�%���!���N�&=,����&��� '��&����&���&��� ���%D� Q_������� ����� �%�� ��� C�%���!����%�%����� *������ ��%��%�� �������*�������C�%���!���N�&,����&�#���#%!�&��%� ��,����� &� %� �%� &� �%� �%���I��������!�� ��������%�� ���*����� ��*��%�%.���%�� &� �%�� ��%�� �%��%��� $� ��,�������*�������������������
QANUNVERİCİ HAKİMİYYƏT
I���������$������$��������������������������$��
Con Lokk � #�����$
/�����"���B��($���&�����#�����#"���������"��������
?:�����#*����������@����*�*��������������������
-
����������
25
����������
İCRA HAKİMİYYƏTİC�%���!���N�&,����&�����!�����������%�����C�%���!���N�&,����&���,���������� �%�&��������C�%���!���N�&,����&�'��&��=��&���&��� ���%D� ,����������%� � �����%�%�%� � ���������%%%��*�����B�� &���Q\���%�����*�C�%���!���N�&,����&���
%����&���%�������������U�� &� ��%��%������������%����*�*������������U�� ����!����%�%�%����%��%������������U�� ��*�����%�%��*���&�������%���������U�� ����%�&������U�� ������%�%��������������C�%���!��� N�&,����&��� J���������� �����D� %��%�� �%� ������ &� �����*�*��%&�&����&%�%&�D��%�&���%������&%&����%������%�P�������%���%�&� �����J������������&%�����%�%������%������� ���%���%*&%��%�J���������C�����&���=&���&���%��������D�W����%��'�����������������W����%��'��������������!�����*�=�����,��������%���������%������*���&����!�����������W����%���%� �����,�������%��%���&���������%���A%�%�D��������!�����������%�%����%�,��������%��������*�����%��%��!�����!�����������%����%������� ������4!�����������%�����= ���� �%��.%�%� ,��������� �%���� �%� ����� ������ C�%���!��� ���%��� ,������������&,���������������'��&����&��������,��������%�������&%�����%�%������=����������%� ����%���%��&�������&����������������D�,��������� ����%���%��&�������.%�*������*D���%�%�&���&������������������%&��%��������������
9��,�'�#����������������������������L4��������#*����������������������������������������������!��*���������������"������
R\Qb=!� ��&��������Rb=����� ���������.�=��������C�%���!���N�&,����&�'��&��=��&���&��� ���&�=,��������� �%��.%&����� �%&�&�����%&�� ��**���� ����%� %��%� ������=�����H��������%���������!�����&�=,����������#���������������������
/�����"���B��($���&�������2�������� /������������������������
MƏHKƏMƏ HAKİMİYYƏTİC�%���!��� N�&,����&���� �%��%�%� ��������%����� %��%�� �������%&�������%�������%��%�%%���%������� �����
-
26
#%��%�%%�%� �����%�� �� *� ������ >� ��%��%� �������� ���%�� ��*�*��������� ���D� ��� ��*�*� �%�&��� �%� ��*�*����&� ����&�&� ���%� S� ��%�� ���*� ��=%�%��C�%���!���N�&,����&��%�%�����������������%�%��
'��&����&���� #%��%�%&�� C�%���!���N�&,����&� *��������D� C�%���!���N�&,����&� J������������� .%����� �%�&%�%�!������D�C�%���!���N�&,��=��&�#���#%!�&�����*%�������D�C�%�=
��!���N�&,����&�W����%��'������=���� *%���� �%� &%�%�!������D� �%��%����!�����������%�����*���������������=���*�*����������C�%���!���N�&,�=���&� '��&����&���&��� ������ �%�%=&��%��%���%�������
�(7!"�">!�:#��'-;'&'!�
�$���'-;'&'
�8+$:#!�:#��'-;'&'!�
�&>&��&'-;'&'$'� *"�!#!$#E,C�C$&CE�&'-;'&'$'�
�.*� &%��"8;�'���'.%�#3#.�'�& %(&%�4�8& �4�?8).=+@��7%�-.-�.)0�0&0=�>%.&�--%#��)%��'.%.&�--%#&%� %%� ..
-
����������
27
4��������$���������������& &���������� ���������������������"�������������� �������&���&"����������������"�������������� ����A����(��$�������������$��������������������������������������������"����&�������������
3İNSAN
HÜQUQLARI
+���$�����!���
�I%�����������%�N����.��&�.=�����&�����*�*���D���&�����%�=&�� �%����� �!������ �%��.��%�� �%����%���� &���&������*��������&=��������������G������������������%D� ��&��� �%� !%����%���� ��=��*����� *�������&���� �,��!����� ��&��� ��*�*��� �%���� ���%������� +��������������%�� !%����%=��������*�����&����.%��������*=������� ���%� ��������� Z������� ���!%���&�����*�*�����%&�&=&�� �%����������&��� !%���=�%���� ����*����� ����� �������%��� �������� ������� 4�&�����*�*�����������&��&%�!%���=�%�����%�%**�&���%������������=�%�%� ��������
H������ ��&�����*�*������%����=����� ���%��*� ��*�*�� �����������D� ������ ����%�� �����&��&%����%��*��!�������%�����%��.%=&��%� ������������#��&��������%���=&�����*�*������%��*���*�*���%&�&�� �%����������G�����%�%���=�%�����%���� �&%����%�%����*���=&����������%�� ��!�� �%��.%%��%��
����������D� ��&�����*�*�������=��.�%&�� &��%&���%� ������� ��=�%��*� ��*���%%��%� �%� ��� �%&=��*������,�����
4���!��/�����������%&���%��&��=��� ��&�����*�*����%�����������=�%������%&�������������*���*��%���%� ����%� ����%�%� ��������������%��%�Q\�������QLc_=!�� ����������%� �#?� ���� C&&�����&�d��������� 4�&��� ��*�*��� �%=
� D�������!*!����������!��������!��*��������������� ��!���!*!����������������*����������������
-
28
9��,�'�����$����*�!�����������D���,��/��������������������������!��*����������:������������������������������'������������!��������!*!��������������������"���������������������#����'����,����������!�*#���������!�,����������������
������%&����*%���������%������%�e\�����%�%�����%�������&������&�=��&����*�*��� �%� �����D� �*��&���D� &�&��� �%��%�%�����*�*������� ������%�!%�%�������� �%������%� ��&��� ��*�*����� *������&���� �%� ���%��*���*�*���������.��������������������
4�&�����*�*��%�����*��� &����������
���%��*� �%��������� ��*�*%�� �%��%=����%� ��������� QLbb=!� ��%� ��������
������ � ������ �������� ��������
���������� ���� � ����� � ������
��������������������������������-���������H%����,���������%�%��%�����=��� %&�&� ���%��� ����� ��D� �� &%�%������������ ���%�� ��� %����&�� %� ��%&��=�%� ���� �%�� ��� �%�&��� ��*�*���������%�%� �������� �%� �� ��*�*����%�������%�������#?� �%�%a��%�� R\� ������ QL_L=!�� ����������%� f��*� H�*�*��� ��**���� '���=���&�������*%������������C�%���!���N�&,����&�����&%�QLL_=!����%�f��*�H�*�*�����*�*����*�����*%=
�������������f��*� H�*�*��� '�����&���&� ���� ������%��������%������������*������*�*�=���*�������%���%��%�������������&%�%�����*����������&��%� ������.�� ����%=����� ������������&������������%�=�%�� ������ '�������&����� ����.���&���� ��=���� ����� ���%�%�� �� ���%��%��������%�������%������G�����������&�&���%������������f��*�H�*�*���'�����%=&��%���&���� �%��%����� �� �����%�������� ��%����**�����%����� �����%���f��*���*�*����������������%&%%%����&%�%��%�!%�%�������'�����&�������*���� �*��&���D� &�&��D��%�%����%�&���&����*�*����������=��&������������
E������������
#&��������
B��� ������������������������������������������������!*!��������������,�������
�������������������������������������!*!��������������������
-
����������
29
����������
F��!���!*!�����������"��������������!�������������������������G��������!*!�������������$� �����������������������������������������������
C1� ���.��7%�7%#%�).
-
30
�!#!�����.�&.��'%�.'%�"!=3=&3�-.�.)0&0'&.��7%��&&."�#%�%:�)%�� !%--%��.-�0& .(�"!=3=&.��'%9.)%-%�-+&�78��& ��1
��������������� ���!��"�"��)*��%�% �����"����$$��-5
B*����������SSS�������������"�������������������'�����������������������������������������!����������#�����
g�%����%� ��&��� ��*�*��� �%�
��� ����&�����*�������*%������������� ��� *������� C�%�=
��!���N�&,����&��%�%�����=������������*�*����������'��&��=��&���������%����%��*��������=!��������������%&������������=&��� ��*�*��� �%� ����*�����*������&�&%�����%������%��*�=��������%&�&��%���.%�%����%���=������� R\\Q=!�� �� ������� R_=�%�#��� #%!�&� �%�%.���%�� C�%���!��� N�&,����&��� 4�&���H��*�*���� ���%� #��%����� ]G���&���^� ��**���� *����� *%�� �����������H%���� *������ ������ ����*� C�%���!��� N�&,����&��� 4�&��� ��*�*���
4�����I��$����������#��&&���J�1����������
-
����������
31
��������������0�����������6��������������� *+,-+�./0102-34�*25�6-724�,89�5��-::5253
(�$$��-62 0H
-
32
#������� ���������������������(������������!����������
-
����������
33
�%&���*������*�����������������&���%���&��%%�%������*�*��� �%� ����*���� ����.�%� ���%�� ��*�*���� ����%&�����