hidrolik & pnömatik.pdf

8/10/2019 Hidrolik & Pnmatik.pdf

1/68

Hidrolik Pnmatik

Arif INAR

Votorantim


2/68

I. Hidrolik

2


3/68

Basn nasl ykselir ?

3


4/68

Pascal Prensibi

Yer ekimini ihmal edecek olursak, kapal bir kaba etki eden kuvvetinsonucunda meydana gelen basn, sv tarafndan kabn her noktasnaayn iddette etki eder.


5/68

Reynolds

Laminer akm: Akkann her tanecii sabit hzda, boru eksenine paralel hareketederek boru ierisinde dzgn bir akmn olumasn salar. (Re2000).

Re = V.D / v

Burada;

V : akkann hz, m/snD : borunun i ap, m

v : akkann kinematik viskozitesi, m2/sn


6/68

Reynolds

rnek :

Boru ap = 25 mm

Viskoite = 36 cSt

Debi = 50 dm3/dak

se

R = 1300 bulunur

Re


7/68

Bernoulli Prensibi

Ak boyunca her noktada, svlarn statik basnc ve ak hzters orantldr.

P1 x V1 = P2 x V2

Srtnme kuvvetini ihmal edecek olusak, kapal bir boruiindeki svnn sahip olduu toplam enerji, akm izgisiboyunca ayndr.


8/68

Bileik kaplar prensibi

P1 = P2 = P3 = P4 = P5

Kap ierisinde tek tip sv varsa; Sv ykseklikleri ayndr. Kaplarn tabanlarndaki sv basnlar ayndr.


9/68

Kavitasyon

Kavitasyon deyince, hzlhareket eden akkaniinde oluan istenmeyen vakumlar anlalr.Bu boluklarkesit daralmasile maydana gelenbasn ( pompalar, valfler ) kenarlarnda

meydana gelir. Burada blgesel ve ani olarakmeydana gelen basn ve scaklk deiimlerisonucu metallerin yzeyinden kkparacklarkopartlr.


10/68

Kavitasyon

Basncn P < - 0,3 bar olmashalinde hidrolikyan iinde bulunan hava zlerekayrlr,havakabarcklaroluur.


11/68

Hidrolik Devre Elemanlar

1. Tank

2. Pompalar

3. Filitreler4. Soutucu5. Istc

6. Valfler7. Silindirler

8. Akmilatr


12/68

Hidrolik Devre


13/68

1. Hidrolik Ya Tank


14/68

2. Filitreler

14

1-Emi Hatt FiltreleriByk kat partikllerin pompa emiinde tehlikeli dzeyde olduklarnda kullanlanfiltrelerdir. Pompalarn emileri ok hassas ve kavilasyona ak olduklarndan bufiltreler genelde 100m civarnda filtrasyon aralna sahiptirler.

2-Basn Hatt Filtreleri

Bu tip filtreler pompadan sonraki hidrolik komponentleri (zellikle oransal ve servosstemlerde) korumak iin kullanlr. Bu filtreler yksek basnlara dayanabilecekfiltre gvdeleri ve elemanlarndan olumutur. By-pass valfli ve valfsiz kullanlabilir.

3-Dn FiltreleriBu filtreler geri dn hattnn sonuna yerletirilirler ve genelde tank zerine monte

edilirler. Grevleri sistemden gelen btn kat partikllerin tanka dklmeden filtreedilmesi ve hidrolik tanktaki yan daima temiz kalmasdr.


15/68

Filitreler

15

Filitre Seerken;Filitrenin mikron olarak szme kapasitesi,Akkann debisi,Filitreleme eleman cinsi ( kat, metal, fiber, cam fiber,..vb )alma basnc,

alma scakl,Yan viskozitesi dikkate alnmaldr.

Filitre Temizlii;

Filitreler genellikle d yzeyden ieriye doru filitrelemeyapt iin, temizlik ieriden darya doru yaplmaldr.


16/68

3. Hidrolik Pompalar

Hidrolik Pompalar

Sabit debili Deiken debili

Dili Pompalar Kanatl Pompalar Pistonlu Pompalar

- Dtan dili - ten basnl - Radyal Pistonlu

- ten dili - Dtan basnl - Eksenel Pistonlu

- Dili halkal

Vidal Pompalar


17/68

Hidrolik Pompa Seimi


18/68

Dili pompa

18


19/68

Dili pompa ( ten dili )

19

Ay paral

Gerator


20/68

20

Kanatl pompa (Paletli )


21/68

Kanatl Pompa

Kanatl pompalarn debisi ayarlanabilir.


22/68

Vidal Pompa

22


23/68

Eksenel Pistonlu Pompa

23


24/68

Eksenel Pistonlu ( Eik gvdeli )

24


25/68

Eksenel pistonlu pompa

25Q = (Piston says) x (Piston ap) x (Piston Strou) x (Dn hz)


26/68

Radyal Pistonlu Pompa

26


27/68

4. SoutucuHidrolik yap elemanlarndaki srtnmeler yan snmasna sebep olur. Yksekscaklk yan viskozitesini drr, kaak kayplar artar, akkann yalama vetama kabiliyeti azalr. letme scaklnn 60 dereceyi amas istenmez.

Su soutmal : 35 dereceyekadar scaklk fark mmkndr.

Hava soutmal : 25 dereceye kadar

scaklk fark mmkn,


28/68

5. Istc

Hidrolik yan optimum alma scaklna ulamas iin stclar kullanlr.Istclar elektirik veya akkan stmal olabilir. Hidrolik yada viskozitenin yksekolmas srtnmenin artmasna, kaviteasyona ve bylelikle anmaya neden olur.

Not : Sirklasyon pompas devrede deilse stc altrlmamaldr.


29/68

5. Valfler


30/68

5. Valfler


31/68

5. Valfler


32/68

5. Valfler


33/68

7- Hidrolik Silindirler

Tek Etkili silindir

ift Etkili silindir


34/68

Hidrolik Silindirler


35/68

Yastklamal Silindirler

Silindirin son hareketinin darbeli olmamas iin bu tip silindirler tercih edilir.


36/68



37/68



38/68



39/68



40/68

Silindirde itme ve ekme kuvveti

Silindir ileri hareket ederken

akkann etki ettii alan ile pistonkolunun bulunduu blgedekialan farkl olduu iin, piston ileri

giderken oluan basn ve hz,geri gelirken oluan basn vehzdan farkl olur.

F = P x A x % Verim


41/68

Akmilatrler

41

Grevleri ;Sistemdeki darbeleri absorbe etmek.

Sistemdeki kaaklar nedeniyle basn

dmelerini dengelemek.Devrede sdan doan genlemeleri zararszhale getirmek.

Pompann ani devreden kmas halindesistemi ksa sre beslemek.


42/68

Akmilatrler

42

A) Bo Akmilatr

B) Gaz doldurulmu

C) Ya girii

D) Basn dengede

E) Sistem basnc dt

F) Sistem basnc dk


43/68

Hidrolik kablin

43


44/68

Hidrolik kablin

44


45/68

Hidrolik kablin

45


46/68

Merkezi gres yalama sistemleri

46


47/68


47


48/68

48


Pompann alma prensibi;


49/68

49


Datcnn alma prensibi;


50/68

Pnmatik

50


51/68

51

Basn

Basn Birimi Dnmleri1 bar = 1000 mbar

1 atm = 760 mmHg ( milimetre civa)

1 atm = 1,013 bar ( 1 kabul edilir)

1 atm = 101300 Pa

1 atm = 14.7 psi1 psi = 0,069 bar

1 mbar = 98 Pa

Bar : 1 cm2 lik yzeye 1.02 kg lk kuvvetin oluturduu basn.Pascal : 1 m2 lik yzeye etki eden 1 Nluk kuvvetin oluturduu basntr.

Bari : 1 cm2 lik yzeye etki eden 1 dynlik kuvvetin oluturduu basntr.Atmosfer : 1 m2 lik yzey etki eden 101.300 Nluk kuvvetin oluturduu basntr.(Atmosferdeki hava molekllerinin arl nedeniyle yeryzndeki ve havadaki btncisimlere uygulad basnca atmosfer basnc denir.


52/68

52

Basn


53/68

53

BasnBasncn ayarlanmas

Basn reglatr ile drlr, vana ile debi drlr.


54/68

54

Reglatr


55/68

55

Reglatr


56/68

56

BoyleMariott kanunuSabit scaklkta kapal bir hacimdeki ve

belli bir ktledeki havann mutlakbasncyla, hacmi birbirleri ile tersorantl olarak deiir.

P 1 . V 1 = P 2 . V 2 = sabit

rnek : Atmosfer basncndaki hava, sabitscaklkta hacminin 1/7 oranndasktrlrsa basnc ne olur ?

P 1 . V 1 = P 2 . V 2

P2 = P1. V1 / V2

P2 = 1 bar . ( 1 ) / ( 1/ 7 )

P2 = 7 bar = 700 kPa ( mutlak basn)


57/68

57

Havann artlandrlmas


58/68

58

Su Tutucu - Yalayc


59/68

59

Havadaki nem

Mutlak Nem :

1 m3 havada su buhar.

Doyma Miktar :Hava scaklna bal olarak 1m3 havada bulunabilecek

maksimum su buhar .

Doyma Erisi

Mutlak nem

Bal Nem = ------------------ x 100 %Doyma miktar


60/68

60

Havadaki su miktarnn hesabrnek : Bir hava hattndan 400 m3/h hava gemektedir. Havann basnc 8 barvescakl 50 derecedir ( 323 K ). Bal nem oran %60 olduuna gre mutlak nemorann ve bir saatte biriken su miktarn hesaplayn.zm :Tablodan 50 derece iin doyum miktarnn 80 gr/m3 olduu tespit edilir.

Q = 400 m3/h P = 8 atm T = 50 derece ( 323 K)BNO = 60 gr/m3 M.N.O.= ?

Bal Nem Oran = Mutlak Nem Oran X 100 / Doyma Miktar

M.N.O. = 60.80 / 100 = 48 gr/m3

1 m3 havada su buhar 48 gr bulunur.Toplam su buhar miktar sorulduuna gre400 m3 iin

400 m3 X 48 gr/m3 = 19200 gr/h olarak bulunur.


61/68

61

Havay soutarak kurutma

Hava ierisindeki su buharnnyouma scaklna kadarsoutulmas esasna dayanr.Giriteki hava nce bir sdeitirgecinden geerek bir miktarsoutulur. Daha sonra birsoutucudan geirilerek yaklak 1,7-5 C scaklna kadar soutulur.Soutmayla birlikte ierisindeki subuhar youarak ayrlr.


62/68

62

Havay Silikajel ile kurutmaBu yntemde hava

silisyumdioksitten (Silikajel) oluanbir madde ierisindengeirilerek su buhar tutulur. Bukurutma maddesi kurutucu

ierisinde tanecikler halindebulunur. Bu yntemde ayrcakimyasal bir bileim sz konusudeildir. Silikajel, su buhar ile temasettiinde renk deitirir.Belirli bir doygunlua eriinceiindeki sudan arndrlmaldr. Buamala genelliklebu kurutma ynteminde paralel ikikurutucu kullanlr. Doygunluaerien kurutucu devreden karlr vezerinden scak hava (ya da soukhava) geirilerek sudan arndrlr.


63/68

63

Kompresrler


64/68

64

Vidal Kompresr
http://c/Documents%20and%20Settings/tr0lun/My%20Documents/Egitim/video%20files/fuar/screw.avihttp://c/Documents%20and%20Settings/tr0lun/My%20Documents/Egitim/video%20files/fuar/screw.avi


65/68

65

Vidal Kompresr nasl alr


66/68

66

Boru aprnek:150m uzunluundave vehat sonunda 0.3 bar basndmnn tercih edildiisistemde 20.000lt/d havageecekdatmebekesininboru apnbulunuz.

Kompresr on/offbasnlarpmin=8 barpmax=10 bar

Pavg=9 bar

100mdekibasndm:(0,3/150)x100 = 0.2 bar

20.000lt/dk=0.33m3/sn

D=68mm bulunur


67/68

67

Basnl Havada Kaak Maliyeti

ap mm l/min m

3

/year

8000 saat)

kW Cost

Euro

1 80 38,400 0.4 768

3 670 321,600 4 6432

5 1857 891,360 10 17,827

10 7850 3,768,000 43 75,360


68/68

Teekkrler