hirurgija_profilaksa

8/18/2019 hirurgija_profilaksa

1/10

Medicinska škola Banja Luka, školska 2010/11.godina, predmet Hirurgija, vježbe u KBC Banja Luka

Školski WEB sajt: http://www.medicinska-skola-bl.net

-MJERE PROFILAKSE U HIRURGIJI-

1.A NTISEPSA2.ASEPSA

-ANTISEPSA-

Ovo je metoda kojom se djelimično otklanjaju mikroorganizmi- prouzrokovači infekcije na koži,u tkivima,organizmima,instrumentima

ili aparatima.U hirurgiji se antisepsa koristi u profilaksi i liječenju.Zasprovođenje ove metode koriste se razne supstance hemijskog ili biološkog porijekla.To suantiseptična sredstva. N jihovo dejstvo možeda bude:a) baktericidno - potpuno odstranjuju patogene mikroorganizmeb)bakteriostatsko – samo sprečavaju njihov rast,razvoj i razmnožavanje

K ako će oni djelovati zavisi od njihove koncetracije,ali i temperature koj pojačava i ubrzava njihovo dejstvo.Hemijski antiseptici su ona sredstva koja se u hirurgiji koriste za hiruršk

pranje ruku,rana,pripremanje operativnog polja,materijala zašivanje,aparata i instrumenata.Neka antiseptična sredstva mogu da djelujnadražajno na tkivo,a neka mogu da se rastvore u tkivu,pa djelujutoksično.

U hirurgiji su najviše u upotrebi:Hidrogen (H2O2)3%-bistar,bezbojan,bez mirisa,u tečnom stanju.Ukontaktu sa sadržajem iz rane,razlaže se na vodu i kiseonik.Iz toga razlogne smije se koristiti za dezinfekciju rana u blizini krvnihsudova(mogućnost nastanka vazdušne embolije).Međutim,izvrstan je za uništavanje anaerobnih(razvijaju se bez kiseonikamikroorganizama u rani,npr.tetanus,gangrena.On u kontaktu saranom,pjeni i na taj način mehanički izbacuje mikroorganizme prekorubova rane i na taj način djeluje baktericidno!Povidon jodid je 1% vodeni rastvor organski vezanog joda..Brzodjeluje,ne oštećujeciju kožu i sluzokožu,ne usporava zarašćivanje


2/10



rana,nije toksičan,ne izaziva alergiju i nema kontraindikacija za njihovupotrebu.Koristi se za dezinfekciju ruku,kože pre punkcije ioperacije,rana,opekotina,vagine i rektuma,tjelesnih šupljina,zagnojenih inficiranih rana,opreme i uređaja za njegu i liječenje bolesnika.Povidon pjena – Izosept- P – 7,5 %, sadrži pomoćne supstance anjonskei nejonske deterdzente koji stvaraju obilnu pjenu pri čišćenju kože.Benzin se koristi za skidanje nečistoća na koži,ali što dalje od rane.Alkohol ( spiritus concentratus) je lako isparljiva bezbojnatečnost,karakterističnog mirisa.Mješa se u svakoj razmjeri savodom,glicerinom i etrom.U kontaktu sa bakterijama taloži proteine,pa skoristi prije operacije i pri previjanju-okolina rane!

Na kolicima za previjanje obavezno se nalaze ova antiseptičnasredstva koja medicinska sestra-tehničar, zadužena za previjanje pacijenata ,primjenjuje pri dezinfekciji okoline i same rane.Za okolinu rane koristi sledeće antiseptike :-benzin--alkohol--povidon jodid rastvor-Svaki od njih sipa na sterilan tupfer i u jednom pravcu „čisti“okolinu rani tako 3x.

Za samu ranu najčešće se koriste:-3% hidrogen,čija se pjena ispira o,9% NaCl-om (fiziološki rastvor).

-fiziološka otopina nije dezinfekciono sredstvo,ali se obavezno nalazi nkolicima za previjanje,pošto služi za ispiranje kao destilovana voda.-povidon jodid-rastvor Na kolicima za previjanje rana još se nalaze:-Rivanol- kao rastvor od 1gr praha na 1l destilovane vode.Služi zaispiranje rana.Rastvor je žute boje.Resorbuje se u tkivima,a izlučuje surinom.-Desol 1% koristi se za dezinfekciju površinskih rana,ruku,instrumenatai rublja.U 0,5% rastvoru koristi se za ispiranje očiju,nosa,uha,mokraćn

bešike,vagine,rektuma.-Asepsol- bistar,bez boje i mirisa.Slabo je toksičan,ne nadražuje kožu isluzokožu,a djeluje i na gram pozitivne i gram negativne bakterije. -Hibisept je antiseptično sredstvo koje uništava bakterije,viruse i spore,nenadražuje tkiva,nije toksičan.Koristi se za dezifekciju kože,ruku(hibiseprastvor 5%)sluzokože,rana,opekotina,mokraćne bešike i vagine(hibiseptinktura)


3/10



U primjeni su i razni sapuni,deterdženti .Sapuni se koriste zadezinfekciju ruku i operativnog polja.Razmekšavaju sloj kože i pomažodstranjenje površinskog sloja epitela sa prljavštinom imikroorganizmima.-Omnisan 5% koriste pomoćne radnice na klinikama kada peru,tj.dezinfikuju bolesničke sobe,kuhinje,kupatila sa wc-om,operacion blok,prostorije intenzivne njege...i to tako što se u 1l vode sipa se 20momnisana.-Izosan je rastvor koji se napravi tako što se 2gr ovoga praha sipa u 5lvode.Ovdje se potapa kuhinjsko posuđe i pribor za jelo 1,5-2h.Zatim seIsperu pod mlazom tekuće vode i osuše.

Rublje i posteljina se potapaju u rastvor u kome ostaju do 60min.,a zatimse peru u mašini za pranje rublja.Sanitarne prostorije se prskaju sprejomizosana.

U skorije vrijeme u svakodnevnoj praksi na hirurgiji se koriste različitantiseptična sredstva.KBC Banjaluka nabavlja ih od određenih proizvođača,koji se koristeći savremenom tehnologijom proizvode antiseptička sredstva od prirodnih materija,tj.elemenata.Ovdjćemo napraviti prikaz nekih...

Biološki antiseptici se primjenjuju-za sprečavanje razvoja infekcije u rani-kao metod liječenja


4/10



-za povećavanje imunobioloških snaga organizmaU ovu vrstu spadaju:

a) AntibioticiU velikoj mjeri su suzbijene infekcije,proširene su indikacije za operativnrad i omogućeno primarno zarašćivanje rane,a smanjene su mogućnost postoperativnih komplikacija.Mogu se primjenjivati peroralno(na usta) parenteralno(intravenski-iv i intramuskularno-im).

U hirurgiji danas,u svakodnevnoj praksi,od velike važnosti je njihov primjena.Daju se preoperativno(2h pre operacije)npr.1-2gr Cefazolin-pnalogu hirurga,antibiotik u prašku,rastvori se u 500ml 0,9%NaCl i to s priključuje pacijentu iv. kao infuzija.U postoperativnom toku se nastavlj primjena antibiotika,po PISMENOM NALOGU(NAPIŠE NATEMPERATURNOJ LISTI!)u svrhu prevencije postoperativnihkomplikacija,infekcije.

b)VakcineTo su imunobiološke supstance,antigene(živi mikroorganizmi saoslabljenom virulencijom) koje se unose organizam da bi se stvorilaspecifična antitjela koja će da štite organizam od određenih zaraznih bolesti.

Ovo je aktivni vid imunizacije-organizam se sam „bori“da stvori antitjelana unijete antigene.

c)SerumiOvo je pasivni vid imunizacije ljudi za određene bolesti.U organizam sunose gotova antitjela koja neutrališu toksine i izlučuju se za dve do trnedelje.U hirurgiji se primjenjuje antitetanusna zaštita kod svih politrauma.Hirurg na temperaturnoj listi ordinira (napiše) ANA-TE

vakcinu i serum.Zaštita se daje intramuskularno u roku 24-48h odnastanka povrede.Kod pacijenata koji nisu vakcinisani,daje se seroprofilaksa-250-500 Ihumanog antitetanusnog imunoglobulina,1ml anatoksina.


5/10



-ASEPSA-

Ovo je skup mjera kojima se postiže potpuno uništavanjemikroorganizama sa predmeta,instrumenata i materijala,ka i

svega ostalog što dolazi u dodir sa pacijentom i operativnim poljem.Osnovni metod asepse kojim se ovo postiže je sterilizacija.Sterilizacija može da se primjenjuje na više načina:1.Suva sterilizacijasredstvo sterilizacije:vreo vazduhmjesto sterilizacije:sterilizatorPostoje dva tipa sterilizatora.Jedan je čije stijenke zagrijavajua pomoću termostata seodržava temperatura.Sterilizacija se odvija na temperaturi od160-180 stepeni 60 minuta.Drugi sterilizator ima pokretnu traku na kojoj prolaze predmeti ispod grijača sa infracrvenim zrakama.Sterilizatorradi na 180 stepeni u trajanju 7,5 min.materijal koji se steriliše:od metala,stakla,porcelantemperatura u sterilizatoru:180,170,160 stepenivrijeme sterilizacije:7-10 minuta,1-2 sata

Ova sterilizacija može da se izvede ižarenjem. Ovaj metod sekoristi najviše u mikrobiološkim laboratorijama.Predmet sezagrijava nad plamenom dok se ne užari,a zatim se hladi navazduhu.-Priprema instrumenata za sterilizaciju u sterilizatoru-

1.Nakon završene operacije upotrebljene instrumente sakupitii staviti na metalnu rešetku i odnijeti u prostor za pranje ruku.2.Dekontaminirane predmete potopiti u dezinfekcionosredstvo.3.Sve instrumente kiji se sastoje iz više dijelova rasklopiti idobro oprati u mlakoj vodi i deterdžentu.Za pranje koristiti


6/10



meku četku.Instrumente držati pod vodom da bi se izbjeglo prskanje.4.Instrumente prati pod mlazom tekuće vode i posušiti.5.Instrumenti se ređaju na resetku sterilizatora ili rasporede na posebne tasove kao za set za jednu operaciju.

6.Uključiti sterilizator.Od trenutka postizanja željenetemperature mjeriti vrijeme sterilizacije:-Temperatura od 170 stepeni 1 sat-Temperatura od 160 stepeni 2 sata.-Temperatura od 150 stepeni 2.5 sati-Temperatura od 140 stepeni 3 sata.

7.Po isteku vremena predviđenog za sterilizaciju potrebno jeostaviti sterilizator i instrumente da se ohlade.To vrijememože biti i nekoliko sati što ovaj metod čini metodom izbora usvakodnevnom radu.Još jedan od nedostataka ove metode sterilizacije je što suvatoplota oštećuju ostre instrumente te se zato ne preporučujekorištenje temperature više od 160 stepeni.

2.Sterilizacija vlažnom toplotomsredstvo sterilizacije: vodena para pod pritiskommjesto sterilizacije: autoklavAutoklav je napravljen od specijalnog čelika,a sastoji se odunutrašnjeg i vanjskog plašta,između kojih je prostor ispunjen parom pod pritiskom.Vrata se zatvaraju hermetički.temperatura u autoklavu:120 ili 134 stepenamaterijal koji se steriliše u autoklavu:guma,plastika,


7/10



otopine(120 stepeni)a tekstil i metal (134 stepena)pritisak u autoklavu: 2 ili 2,5 baravrijeme sterilizacije: 5 minuta(134 stepena)ili 20minuta (120 stepeni)

-Priprema instrumenata za sterilizaciju u autoklavu-

1. Nakon zavrsene operacije upotrebljene instrumente sakupitii stavti na cvrstu metalnu resetku i odnijeti u prostor za pranjeinstrumenata.2.Dekontaminirati predmete potapanjem u dezinfekcionosredstvo.3.Sve predmete koji se sastoje iz vise dijelova rasklopiti idobro oprati u mlakoj vodi i deterdzentu. Za pranje koristitimeku cetku. Upotreba deterdzenta je bitna, jer voda nije samau stanju da ukloni bjelancevine i masne materije.4.Instrumente prati pod mlazom tekuce,ciste vode.5.Zapakovati instrumente na pravilan nacin

-Umotavanjem setova i instrumenata u cetiri slojatekstila,specijalnim postupkom uvijanja.-Pakovanjem u metalne kasete sa pamucnim filterima-U havana papir.-U specijalne kese koje na sebi imaju specijalnu traku zakontrolu sterilizacije.-U dobose obicno za pakovanje operacionog vesa,zainstrumente se rijetko koriste.6.Rasporedti spakovane instrumente u unutrasnju komoruautoklava na taj nacin da se omoguci slobodna cirkulacija parei prodiranje iste do svih predmeta u autoklavu.7.Vrijeme sterilizacije je odredjeno vrstom materijala koji sesterilise kao i zadatim parametrima pritiska i temperature.

8.Pakovanja ostaju po zavrsenom procesu sterilizacije uautoklavu oko 30 min.To je vrijeme potrebno da se pakovanja


8/10



potpuno osuse,jer ukoliko bi se izvadila vlazna bila bi mogucakontaminacija predmeta iz okoline .9.Pravilno uskladistiti sterilisane instrumente.Smatraju sesterilnim 72 sata nakon sterilizacije,ako se u periodu ne koristemoraju se presterilisati.

Sterilizacija vodenom parom pod pritiskom je gotovo najcescametoda koja se koristi u zdravstvenim ustanovama jer je-moguce sterilisati instrumente,operacioni ves,gumu tecnost.-kraci je proces sterilizacije sto nam omogucava vecu

cirkulaciju instrumenata-bez stetnog djelovanja na okolinu-sa velikom prodornom moci.

KAD GOD SUMNJAMO DA LI JE NEKI INSTRUMENT

STERILISAN ILI NIJE-TREBA GA SMATRATI

KONTAMINIRANIM

3.Hemijska sterilizacija

Postoje 2 vida ove sterilizacije.To su:a)Vlažna hemijska sterilizacijaOvim načinom se potapaju predmeti i materijali kao što suoptički instrumenti,fini gumeni i plastični instrumenti koji bise oštetili drugim vidovima sterilizacije

b) Suva hemijska sterilizacija-formalinskim tabletama-U posebnim plastičnim ili metalnim kasetama se stavljaju predmeti koji se žele sterilisati(obično od gume-sonde,aspiracioni kateteri,tubusi ili od plastike) zajedno sa


9/10



formalinskim tabletama.Predmeti se predhodno peru podmlazom tekuće vode,potapaju u dezinfekcionosredstvo,ponovo peru,osuše.Stavlja se 6-8 tableta kojeisparavaju.Sterilizacija traje 72 sata.Ako dođe do raspadatableta,zamjenjuju se novim.Pre upotrebe ovi predmeti se

uvijek isperu fiziološkim rastvorom.Formalinski prah je toksičan,tj.kancerogen,pa se nastojiizbaciti iz upotrebe i zamjeniti drugim metodama..

Plinska sterilizacijac)etilen-oksidom(hemijska materija u gasovitom stanju) na 55stepeni,5,5 bara 30-60 minuta.Ovom metodom se uspješnouništavaju svi oblici mikroba i pri tom ne izazivaju koroziju imijenja strukturu materijala koji se steriliše.Na ovaj način sesterilišu laboratorijski aparati,mikrohirurški instrumenti.Gas prodire u sve pore materijala koji se steriliše,a pri tom ga neoštećuje.

d) Formaldehid je plin koji nije eksplozivan i manje je toksičančije pare vrše sterilizacija,a manje je toksičan odetilenoksida.Proces se odvija u sterilizatoru na temperaturi od60-70 stepeni tokom 1-3 sata.

5.Sterilizacija ultraljubičastim zracimaOstvaruje se pomoću tzv.kvarcnih lampi koje emitujuultraljubičaste zrake koje su baktericidne.Ove zrake oštećujućelijske nukleinske kiseline.Ova metoda se koristi zasterilizaciju vazduha,podova i zidova u operacionimsalama,previjalištima,rađaonama,bolesničkim sobama idr.bolničkim prostorijama.Za vrijeme ove sterilizacije nesmije se boraviti u prostoriji zbog štetnog dejstvaultraljubičastih zraka na vid.Sterilizacija traje 12-18 časova.


10/10



7.Sterilizacija filtriranjemOvaj vid sterilizacije se prvenstveno koristi u farmaceutskojindustriji kojim se sterilišu različiti infuzioni rastvori koji sene mogu izlagati visokim temperaturama.Pore na filteru su

manje od većine mikroorganizama i na taj način tečnost prolazi kroz njih,a mikroorganizmi ostaju na filteru.Provodise u aseptičnim uslovima na sterilnim filterima.

5.Sterilizacija pomoću ultrazvukaFarmaceutska industrija i ovu metodu koristi najviše,jerhirurgija pretežno ne posjeduje ove aparate.Suština ovesterilizacije je da efekat ultrazvuka na mikrobe se postižesamo u vodenoj sredini pri čemu dolazi do koagulacije bjelančevina u ćeliji mikroba,a time i do njihovog uništenja.

6.Peroksid plazmaZa ovaj vid sterilizacije koristi se vodikov peroksid ivisokofrekventna električna energija.Provodi se uspecijalizovanoj komori za sterilizaciju iz koje se evakuiševazduh.Temperatura je 40 stepeni i traje 1 sat.Koristi se zasterilizaciju predmeta osjetljivih na vlagu.

hirurgija_profilaksa

Documents