Artikulli kryesor:Historia e transportit rrugor

Transfagarasanu emrua si "rrug m t mir n bot".[12]

Porta Rosa sht njgrekq daton rrug nga 3 deri shekullin e 4 pes nvelia,me njshtruarsiprfaqe dheulluqe.

Nj rrug e shtruar romake nPompei

Rruga e vjetr traktor mbi tok bujqsore,Ystad,SuediPohimi se rrugt e par ishinshtigjebra nga kafsht nuk sht pranuar n mnyr universale;n shum raste kafsht nuk ndjekin shtigje t vazhdueshme.[4]T tjer besojn se disa rrugve origjinn nga pas gjurm kafshsh.[13][14]Icknield Rrugasht dhn si nj shembull i ktij lloji t origjinimit rrugore, ku njerzit dhe kafsht t dy zgjedhur t njjtn linj natyrore.[15]Me rreth 10.000 pes, rrugt e prafrt / Rrugt jan prdorur nga udhtart t njeriut.[4] Rruga m i vjetr n bot i njohur shtruar u hodhn n Egjipt disa koh n mes 2600 dhe 2200 para ers son.[16] Stone-shtruararrugt jan gjetur n qytetin eUritnLindjen e Mesme.Datojn q 4000 pes[4] Rrugt pantallona kadifeje (log rrugt)jan gjetur daton n 4000 pes nGlastonbury, Angli.[4] Sweet Track,njudh druriCauseway n Angli, sht nj nga rrugt m t vjetra engineered zbuluara dhe shteg t vjetr drurit zbuluar npjesn veriore t Evrops.E ndrtuar n dimr 3807 pes ose pranver 3806 BC,pem-ring takim (dendrochronology)ka mundsuar shum t sakt takim.Ajo sht pretenduar t jet rruga m e vjetr n bot[17][18]deri zbulimin n vitin 2009 t nj shteg 6000-vjear nPlumstead,Londr.[19][20] Brick-paved rrugt jan prdorur n Indi si fillim si 3000 pes.[4] N 500 pes,Dari I i Madhfilloi nj sistem t gjer rrugor prPersia(Iran), duke prfshirrrugn Mbretrore,e cila ishte nj nga rrugt m t bukura t kohs s vet.[21]Rruga mbeti n prdorim pas koht romake. N koht e lashta, transporti ngalumiishte shum m e leht dhe m shpejt se transportit rrugor,[18]sidomos duke pasur parasysh koston e ndrtimit t rrugs dhe dallimin n tonazh meskarrocadhe lumitmaune.Nj hibrid i transportit rrugor dhe transporti anije duke filluar n rreth 1740 shtvark kali-trhequrn t ciln kal ndjek nj rrug t pastruar prgjat bregut t lumit.[22][23] Nga rreth 312 pes,Perandoria Romakendrtuar drejt[24]guri i fortrrugt romaket gjith Evropn dheAfrikn e Veriut,n mbshtetje t fushatave ushtarake.N kulmin e saj Perandoria Romake ishte e lidhur nga 29 rrugt kryesore duke lvizur jasht ngaRomadhe mbulojn 78,000kilometraose 52,964milje romaket rrugve t asfaltuara.[18] N shekullin e 8 pas Krishtit, shum rrug jan ndrtuar n t gjithPerandorin Arabe.Rrugt m t sofistikuar ishin ato nBagdad,t cilat ishin shtruar mezift.Tar ishte nxjerr nganafta,arrihen ngafushat e naftsn rajon, prmes procesit kimik tdistilim shkatrruese.[25] TAutostrada Akti 1555n Britani transferuar prgjegjsin pr mirmbajtjen e rrugve nga qeveria pr famulli lokale.[18]Kjo rezultoi n nj gjendje t dobt dhe t ndryshueshme t rrugve.Pr t korrigjuar kt, i pari i"beson Turnpike"sht themeluar rreth 1706, pr t ndrtuar rrug t mira dhe t mbledh taksat nga automjetet q kalojn.Prfundimisht ka qen rreth 1.100 beson n Britani dhe disa 36,800 km (22,870milje)e rrugve engineered.[18]Rebecca TraziratnCarmarthenshiredheRhayadernga 1839 deri 1844 kontribuar nKomisionin Mbretrorq oi n dshtimin e sistemit n 1844,[26]e cila prkoi mezhvillimin e sistemit hekurudhor n Mbretrin e Bashkuar.Dizajni[redakto]Subjekt i dizajnit rrugor konsiderohet si pjes einxhinieris autostrads.Dizajni strukturore rrugasht shkenca e hartimit t nj rrug pr mjedisin e tij n mnyr q t zgjeroj jetgjatsin e saj dhe t reduktuar t mirmbajtjes.Metoda Dizajni trotuar Shellsht prdorur n shum vende pr projektimin e rrugve t reja t asfaltit.Ndrtimi[redakto]

Surveyor n pun me njinstrument leveling.

Shtresa asfalti dheHammrul rruge

Shtres nn-bazt prbr nga materiale me baze cimentoje duke u zbatuar gjat ndrtimit tautostrads M8nIrland.Ndrtimi i rrugskrkon krijimin e nj t vazhdueshmmnyr t drejt-t-,tejkalimin e pengesave gjeografike dhe q kannotat ulta t mjaftueshme pr t lejuarautomjetoseudhtimit kmb.[27](pg15)dhe mund t jet e nevojshme pr t prmbushur standardet e prcaktuara meligj[28]ose zyrtar udhzimet.[29]Procesi i filluar shpesh me heqjen e toks dhe shkmb nga grmimi ose prish, ndrtimin eargjinaturave,uravedhetuneleve,dhe heqjen e vegjetacionit (kjo mund t prfshijshpyllzimi)dhe e ndjekur nga shtrimin ematerialit trotuar.Nj shumllojshmri epajisjeve t ndrtimit t rrugvesht i punsuar n ndrtimin e rrugve.[30][31]Pashartimin,miratimin,planifikimin,ligjoredhemjedisitkonsiderata jan adresuar prafrimi i rrugs sht vendosur nga njtopograf.[24]rrezetdhegradientjan t dizajnuara dhe zun t prshtaten m mir nivelet natyrore toksore dhe pr t minimizuar shumn e prer dhe do t mbushin.[29](page34)Kujdes t madh sht marr pr t ruajtur referimisynimet[29](page59)Rrugt jan projektuar dhe ndrtuar pr prdorim parsor ngaautomjeteshdhekmbsorvetrafikut.Kullimit Stormdhe konsiderata mjedisore jan nj shqetsim i madh.Erozionidhesedimentevekontrollet jan ndrtuar pr t parandaluar efektet e dmshme.Linjat e kullimit jan t dhna met mbylluranyje nservituti rrugorme balotazhitkoeficienttdhe karakteristika t prshtatshme pr tzonimit t tokssistemin e ujit dhe stuhi.Sistemet e kullimit duhet t jet n gjendje t mbante rrjedhjen fundit t projektimit nga ujmbledhsin e siprme me miratim pr derdhje nga autoriteti prkats n njkanal,prrua,lumosedetpr shkarkimin e kullimit.[29](page38 deri 40)Njgrop hua(burim pr marrjen e mbushur, zhavorr, dhe shkmb) dhe nj burim i ujit duhet t jen t vendosur n afrsi apo n distanc t arsyeshme n vendin e ndrtimit t rrugve.Miratimi ngaautoritetet lokalemund t jet e nevojshme pr tmbushur ujdhe prt puns (drrmues dhe shqyrtimit)t materialeve pr nevojat e ndrtimit.Toks lartdhebimsiasht larguar nga gropa hua dhe magazinuar pr mvonshmrehabilitimine zons s nxjerrjes.Shpatet ansore n hapsirn e grmimit nuk steeper se nj vertikale t dy horizontale pr arsye sigurie.[29](faqe 53 deri 56)Siprfaqet e vjetra rrugore, gardhe, dhe ndrtesa mund t ken nevoj t hiqet para se t ndrtimit mund t fillojn.Pemn fushn e ndrtimit t rrugve mund t shnohet pr mbajtje.Kto pem mbrojtura nuk duhet t ket shtres e punueshme n fushn e linjs pikoj t pems hequr dhe zona duhet t mbahet i qart i materialeve t ndrtimit dhe pajisjet.Kompensimi ose zvendsimi mund t krkohet nse nj pem i mbrojtur sht dmtuar.Pjesa m e madhe e bimsis mund tmulcheddhe t vn mnjan pr prdorim gjat rivendosjen.Shtres e punueshmesht hequr zakonisht dhe magazinuar aty pran pr rehabilitimin e argjinaturave t ndrtuara rishtas prgjat rrugs.Trungje dhe rrnjt jan hequr dhe vrimat e mbushur si krkohet para se t filloj prforcim toksor.Rehabilitimin prfundimtar pas ndrtimit t rrugs sht e prfunduar do t prfshij mbjellse, mbjelljen, lotim dhe aktivitete t tjera pr t rivendosur zonn q t jen n prputhje me zonat paprekur prreth.[29](faqe 66 deri 67)Proceset gjat punimet e dheut prfshijn grmimet, heqjen e materialit t prishin, mbushje, ngjeshjen, ndrtimin dhe zvoglimin.Nse shkmb apo materiale t tjera t paprshtatshme zbulohet ajo sht hequr, prmbajtja lagshti menaxhohet dhe zvendsohet me mbushje standarde kompakt pr t prmbushur krkesat e projektimit (zakonisht 90-95% ngjeshjen relative).Blastingnuk sht prdorur shpesh pr t grmoj shtrat rrugor si e paprekur Struktura shkmb formon nj baz ideale rrugore.Kur nj depresioni duhet t plotsohet pr t ardhur deri n klasn e rrugs krevat amtare sht kompakt pasi shtres e punueshme sht hequr.Mbushur sht br nga "metods shtress kompakt", ku nj shtres e mbushur prhapet pastaj kompakt n specifikimet, n kushte t ngopura.Procesi prsritet derisa shkalla e dshiruar sht arritur.[29](faqe 68-69).

Shtresa Tipike trotuar pr nj rrug udhtoi rndI prgjithshmmaterial mbushurduhet t jet e lir ngaOrganics,takohen minimaleratio Kaliforni duke(CBR) rezultatet dhe kan nj t ultindeks plasticitet.Mbushur m i ult n prgjithsi prbhet nga rr apo nj przierje rr t pasur me zhavorr, i cili vepron si nj frenues n rritjen e bimve ose lndve t tjera bimore.Mbushur kompakt gjithashtu shrben si kullimit t ult-shtrese.Zgjidhni mbushur dyt(sieved)duhet t jet i prbr ngazhavorri,dekompozuarshkmbapogur thyerposht nj t caktuarmadhsis s grimcavedhe t jen t lir nga gunga t mdhabalte.Balte Sandmbushur mund t prdoret gjithashtu.Krevat Rruga duhet t jet "prova mbshtjell" pas do shtres e mbushur sht kompakt.Nse njrulkalon mbi nj zon t pa krijuar deformim t dukshm apo pranver seksion sht konsiderohet t pajtohet.[29](faqe 70 deri 72)Geosyntheticssigeotextiles,geogridsdhegeocellsjan prdorur shpesh n shtresat e ndryshme trotuareve pr t prmirsuar cilsin e rrugve.Kto materiale dhe metoda jan prdorur n t ult-trafikut rrug private, si dhe rrugve publike dhe autostradave.[32]Geosynthetics kryen katr funksione kryesore n rrugt: Ndarja, prforcim, filtrimit dhe kullimit;q t rris performancn e trotuarit, t reduktoj kostot e ndrtimit dhe mirmbajtjes ulet.[33]Mnyra e prfunduar rruga ka prfunduar mehapurapo t majt me nj zhavorr ose t tjeranatyroresiprfaqe.Lloji i rrugssiprfaqe varet nga faktor ekonomik dhe prdorimit t pritur.Safetyprmirsime t tilla sishenja t komunikacionit,pists,ngriti shnuesit trotuardhe forma t tjera tsiprfaqes s rrugs shnuarjan instaluar.Sipas nj raporti t vitit 2009 maj nga Shoqata Amerikane e Shtetit Highway dhe Zyrtarve t Transportit (AASHTO) dhe hulumtim TRIP-a t transportit kombtar organizat-ngarje n rrugt e prafrt kushton automobilist mesatare amerikane rreth 400 $ n vit n shpenzimet shtes operative automjeteve.Shofert q jetojn n zonat urbane me popullsi m shum se 250.000 po paguajn prpjet prej $ 750 m shum n vit pr shkak t prkeqsimit t prshpejtuar automjeteve, rritjen e mirmbajtjes, konsumin e karburantit shtes, dhe gomave veshin shkaktuar nga kushtet e kqija t rrugve.Kur nji vetm karrexhatrrugor sht konvertuar nkarrexhat dyfishtduke ndrtuar nj karrexhat t dyt t veant s bashku me t par, ajo sht zakonisht t referuara sidyfishimin,[34]t binjakzimitosedyfishim.Karrexhats origjinal sht ndryshuar nga dy rrug q t bhet nj-mnyr, ndrsa xhadeja e re sht nj mnyr n drejtim t kundrt.N t njjtn mnyr si konvertimin e linjave hekurudhore ngaudh t vetmenrrugn e duhur t dyfisht,xhadeja e re nuk sht e ndrtuar gjithmon drejtprdrejt prkrah karrexhats ekzistues.Mirmbajtja[redakto]Shih gjithashtu:roadworks

"Rruga punon prpara" shenj, prdoret zakonisht n EvropAshtu si t gjitha strukturave, rrugt prkeqsohen me kalimin e kohs.Prkeqsimi sht kryesisht pr shkak t dmtimit t akumuluar nga automjetet, efektet megjithat mjedisore t tilla siheaves acar,plasaritje termike dhe oksidimi shpesh kontribuojn.[35]Sipas nj seri eksperimentesh t kryera n fund t viteve 1950, e quajturRruga Test AASHO,ajo ishte empirikisht prcaktuar se dmi efektiv br n rrug sht prafrsisht proporcionale mefuqin e katrttpeshs pr aks.[36]Nj tipiktraktor-rimorkiopeshon 80.000(36,287t)me 8000 paund (3,629 t) n boshtin e rri dhe 36.000 paund ( 16,329 t) n t dy grupeve t tandem aks pritet t bj 7,800 her m shum dme sesa njautomjet t pasagjerveme 2000 paund (0,907 t) n secilin bosht.gropatn rrug jan t shkaktuara nga dmtimi shi dhe frenimit t automjeteve apo t punimeve t ndrtimit t lidhura.

Riparim manual rrug duke u zhvilluar n Howrah, Indi.

Linja shnuar n Indi rurale.Trotuaret jan t dizajnuara pr nj pritshmJeta e shrbimitoset projektimit jets.N disa pjes t Mbretris s Bashkuar jeta standardi projektimit sht 40 vjet pr t rejabitumindhekonkretetrotuar.Mirmbajtja sht konsideruar n t gjith koston e jets s rrugs me shrbim n 10, 20 dhe 30 piketa vit.[37]Rrugt mund t jen dhe jan t dizajnuara pr nj shumllojshmri t jets (8-, 15-, 30-, dhe 60-vjeare harton).Kur trotuar zgjat m shum se jetn e saj t synuar, ajo mund t ket qen mbindrtimi, dhe shpenzimet origjinale mund t ket qen shum i lart.Kur nj trotuar dshton para jets s saj pr qllim t projektimit, pronari mund t ket riparimin dhe rehabilituese shpenzime t teprta.Disaasfalttrotuare jan t dizajnuara sitrotuareve pandreqshmeme jetgjatsi strukturore n teprt e 50 vjet.[38]Shum trotuare asfalt ndrtuar mbi 35 vjet m par, pavarsisht se nuk jan projektuar posarisht si nj trotuar t vazhdueshme, kan mbetur n gjendje t mir gjat t kaluar jetn e tyre t projektimit.[39]Shum trotuare betoni ndrtuar q nga viti 1950 kan mbijetuar n mnyr t konsiderueshme jetn e tyre t destinuara t projektimit.[40 ]Disa rrug siikago, Illinois's"Wacker Drive",nj ur-rrug e madhe me dy nivele n zonn qendr, jan duke u rindrtuar me nj jet projektuar shrbimit t 100 vjet.[41]Pothuajse t gjitha rrugt t krkoj nj form t mirmbajtjes para se t vijn n fund t jets s tyre t shrbimit.Agjencit pro-aktive t prdorurt menaxhimit trotuarteknika pr t monitoruar vazhdimisht kushtet e rrugve dhe t planifikoj trajtimet e mirmbajtjes parandaluese si t nevojshme pr t zgjatur jetgjatsin e rrugve t tyre.Teknikisht agjenci t avancuara t monitoruar gjendjen e rrjetit rrugor siprfaqe me pajisje t sofistikuara t tilla si lazer / inercialeProfilometers.Kto matje jan rruglakim,shpat kryq,vrazhdsi,vrazhdsi,ruttingdhecilsi.Kto t dhna jan ushqyer n njsistem t menaxhimit t trotuarit,e cila rekomandon t mir t mirmbajtjes ose ndrtimit trajtim pr t korrigjuar dmin q ka ndodhur.Trajtimet e mirmbajtjes pr asfalt beton n prgjithsi prfshijn overlays holl asfalt,plas nnshkrimin,rinovimin siprfaqe,mjegull nnshkrimin,mulliri mikroapodiamanti rnddhetrajtimet siprfaqsore.Surfacing holl ruan, mbron dhe prmirson gjendjen funksionale t rrugs duke reduktuar nevojn pr kurs t mirmbajtjes, duke uar n jetn shrbimit t zgjeruar pa rritjen e kapacitetit strukturor.[42]Mirmbajtja pr trotuare vjetr konkrete q zhvillojn gabimet prfshin teknik t quajturbar kunj retrofit.Kjo prfshin prerjen lojra elektronike n trotuar n do t prbashkt, duke e vendosur bare bashkoj me kunja n lojra elektronike, pastaj mbushjen e tyre me material betoni patching.Kjo metod mund t zgjas jetn e trotuarit konkrete pr nj tjetr 15 vjet.[43]Dshtimi pr mirmbajtjen e rrugve si duhet mund t krijojn shpenzime t mdha pr shoqrin, n nj raport t vitit 2009 t lshuar nga Shoqata Amerikane e Shtetit Highway dhe Zyrtarve t Transportit (SHBA) rreth 50% e rrugve n SHBA jan n gjendje t keqe me zonat urbane m t kqija.Raporti vlerson se shofert urbane paguajn nj mesatare prej $ 746 / vit pr riparimin e automjeteve, ndrsa mesatarja automobilist SHBA paguan rreth 335 $ / vit.N t kundrt, automobilist mesatare paguan rreth 171 $ / vit n taksa mirmbajtjes s rrugve (bazuar n 600 gallons / vit dhe $ 0,285 / taksave gallon).Stabilizimi pllak[redakto]Fatkeqsia dhe serviceability humbje n rrugt konkrete mund t shkaktohet nga humbja e mbshtetjes pr shkak t boshllqeve nn pllaka betoni trotuar.Voids zakonisht ndodhin n afrsi t ara ose nyje pr shkak t siprfaqes deprtimin e ujit.Shkaqet m t shpeshta t voids jan t pompimit, konsolidimi, dshtimi subgrade dhe dshtimi qasje ur.Stabilizimit pllak sht nj metod jo-destruktiv i zgjidhjes s ktij problemi dhe sht i punsuar zakonisht me beton Kalldrm Restaurimi tjera(CPR)metoda prfshir patching dhe diamanti rnd.Teknika rikthen mbshtetje pr pllaka betoni duke parashtruar voids t vogla q zhvillohen nn pllak betoni n nyje, t ara ose buz trotuarit.Procesi prbhet nga pompimin e nj fino cementitous apo przierje poliuretani npr gropat e shpuara npr pllak.Fino mund t mbushur voids t vogla nn pllak dhe / ose nn-baz.Fino gjithashtu zhvendos ujin e lir dhe ndihmon t mbaj ujin nga saturating dhe dobsimin mbshtetje nn nyje dhe pllak buz t pas stabilizimit sht i plot.Tre hapat pr kt metod pas gjetjes voids jan gjetjen dhe vrima shpimit, injeksion fino dhe post-testimi pllakave stabilizuar.Stabilizimi pllak nuk depresioneve t sakt, t rris kapacitetin e strukturore t projektimit, t ndaluar erozionin ose eliminimin e prgnjeshtrojn.Ajo ka, megjithat, t rivendos mbshtetjen pllak, prandaj, n rnie deflections nn ngarkes.Stabilizimi duhet t kryhet vetm n nyjeve dhe t ara ku ekziston humbja e mbshtetjes.Visual inspektimit sht mnyra m e thjesht pr t gjetur voids.Shenjat q riparimi sht e nevojshme jan prgnjeshtrojn trthor t prbashkt, prishet qoshe dhe shpatullat ndalem dhe linjat n nyje apo afr dhe t ara.Testimi Devijim sht nj tjetr procedur e zakonshme shfrytzohen pr t gjetur voids.sht e rekomanduar pr t br kt testim gjat nats si gjat temperatura t ftohta, nyje t hapura, zvoglon agregate bashkoj dhe deflections ngarkess jan m t lartat.Testimi[redakto]Ground thekshm radari pulses valt elektromagnetike n trotuar dhe masat dhe grafikisht tregon sinjal reflektuar.Kjo mund t zbuloj voids dhe defekte t tjera.Testi epoxy / core, zbulon voids me metoda vizuale dhe mekanike.Ai prbhet nga shpimit nj 25 n 50 milimetr vrim npr trotuar n nn-baz me nj that-bit roto-eki.Tjetra, nj epoxy dy pjes sht derdhur n vrim-lyer pr qartsi vizuale.Pasi epoxy ndrpreu, teknik strvitje npr vrima.Nse nj i pavlefshm sht i pranishm, epoxy do t rrin deri n palc dhe t ofroj dshmi fizike.Materialet prbashkta prfshijn stabilizimin fino Pozzolan-imento dhe poliuretani.Krkesat pr stabilizimin rras jan forca dhe aftsia pr t rrjedhin n ose t zgjerohet pr t mbushur voids t vogla.Pajisje colloidal przierjen sht e nevojshme pr t prdorur stuko Pozzolan-imento.Kontraktori duhet t vendos fino duke prdorur nj pomp pozitiv-zhvendosje injeksion apo nj jo-pulsing pomp spirale.Nj strvitje sht gjithashtu e nevojshme, por ajo duhet t prodhoj nj vrim t pastr me asnj spalling siprfaqe ose breakouts.Pajisjet injeksion duhet t prfshij nj paketues fino aft pr nnshkrimin vrim.Pajisja injeksion duhet t ket gjithashtu nj orape kthimit ose nj reverse fast-kontrollit kaloni, n puntort rast t zbuluar lvizjen pllak n mats ngritjes.Ekzaltim rreze ndihmon pr t monitoruar devijim pllak dhe duhet t ket vlerson ndjeshme dial.[44][45]Nnshkrimin e prbashkt[redakto]Quajtur edhe prbashkt dhe plas riparim, qllimi i ksaj metode sht pr t minimizuar deprtimin e ujrave siprfaqsore dhe materiale pangjeshshm n sistem t prbashkt.Ngjites e prbashkta jan prdorur edhe pr t reduktuar kunj bar korrozionit n Kalldrm Restaurimit betoni(CPR)teknika.Rimbyllja suksesshm prbhet nga heqjes s vjetr sealant, formsimin dhe pastrimin e rezervuar, instalimi bastunin prkrahs dhe instalimin e sealant.Rrethore, heqja manuale, plugimi dhe prerja jan metodat e prdorura pr t hequr sealant vjetr.Saws jan prdorur pr t formsuar rezervuar.Kur pastrimin e rezervuar, pa pluhur,i poshtrapo gjurm e sealant vjetr duhet t mbetet.Kshtu, ajo sht e rekomanduar pr t lar me uj, rr-shprthim dhe pastaj goditje ajrore pr t hequr do rr, i poshtr ose pluhur.Instalimi Shufra prkrahs krkon nj t dyfisht rrota, rul eliku t futur shufra n thellsin e dshiruar.Pas futur shufra Backer, sealant sht vendosur n t prbashkt.Ka materiale t ndryshme pr t zgjedhur pr kt metod, duke prfshir hot derdh t lngshme bituminoze, silikoni dhe vulat preformed compression.[44][46][47][48]Konsideratat e siguris[redakto]

Kalim pr kmbsor,shenjat e linjs dhemobilje rrug.Shih gjithashtu:Sigurin n Komunikacionin RrugorProjektimit t kujdesshm dhe ndrtimi i rrugve mund t rrissigurin n komunikacionin rrugordhe t zvogluar dmin (vdekje, lndime, dhe dmtim t prons) nautostradsistemin ngagoditjet e trafikut.N rrugt e lagjesqetsues t trafikut,barrierat e siguris,vendkalimet e kmbsorve dhe korsi t ciklit t gjith mund t mbrojtur kmbsort dhe iklistt.Laneshnuesve n disa vende dhe shtete jan shnuar mesy maceapopika, shqiptarve,reflectors ndritshme q nuk zbehet si boj.Pika, shqiptarve, nuk jan prdorur kur sht akullt n dimr, sepse acar dhe borheqse mund t thyejn zam q mban ata n rrug, edhe pse ata mund t jet i ngulitur n t shkurtr, llogore t cekt gdhendur n rrug, si sht br n rajonet malore e Kalifornis.Pr rrugt e mdha rreziku mund t reduktohet duke siguruarqasje t kufizuarnga pronat dhe rrugt lokale,kryqzime klass ndardhekompas mesataren mes t trafikut t kundrt-drejtim pr t zvogluar gjasat e perplasjeve kok-m.Vendosja e pajisjeve zbutje t energjis (p.sh. guardrails, zona t gjera me bar, fui rr) sht gjithashtu e zakonshme.Disandeshjeve rrugoret tilla si shenjat rrugore dhehidranti zjarrijan t dizajnuara pr t kolapsit t ndikimit.Polet lehta jan t dizajnuara pr t thyer n bazn e jo me dhun t ndaluar nj makin q godet ato.Autoritetet Highway gjithashtu mund t largoj pemt m t mdha nga afrsi t rrugs.Performanca mjedisore[redakto]Artikulli kryesor:Ndikimet mjedisore t rrugve

Ndotja e ajrit s bashku Highway Pasadena nLos Angeles, KaliforniProjektimit t kujdesshm dhe ndrtimi i nj rruge mund t zvogloj ndikimet negative n mjedis.

Rrug pas nj shiu.Sistemet e menaxhimit t ujit mund t prdoret pr t ulur efektin e ndotsve nga rrugt.[Citim i duhur]shiutdhesnowmeltrunning off e rrugve ka tendenc pr t marrbenzin,vaj motori,metalet e rnda,plehradhe ndotsve t tjer dhe t rezultoj nndotjen e ujit.Balotazh rrug sht nj burim i madh inikelit,bakrit,zinkut,kadmiumit,plumbitdhehidrokarburet aromatike policiklike(PAH), t cilat jan krijuar sidjegiederivateve t tjer t benzins dhe t tjera tlndve djegse fosile.[49]De-kremkimike dhe rr mund t ik n ant e rrugve, ndotinujrat nntoksoredhe ndotinujrat siprfaqsore;[50]dhekriprat rrugoremund t jettoksikpr t bimve dhe kafshve t ndjeshme.[51]Sandaplikuar n rrugt e akullta mund t jet terren nga trafiku n gjob Grimcat dhe kontribuojn n ndotjen e ajrit.Rr mund t ndryshojshtrat lummjedise, duke shkaktuar stres pr bimt dhe kafsht q jetojn atje.[Citim i duhur]Rrugt jan nj burim kryesor i brezit t zhurms s mjedisit.N fillim t viteve 1970 ajo ishte e njohur se dizajni i rrugve mund t bhet pr t ndikuar dhe pr t minimizuar gjenerimin e zhurms.[52]barrierave t zhurmsjan prdorur pr t reduktuare ndotjes ngazhurma,n mnyr t veant ku rrugt jan t vendosur n afrsi t zonave t banuara.Rregulloret mund t kufizojn prdorimin emotoritfrenimit.Emetimet e automjeteve motoriket kontribuojnndotjen eajrit.Prqendrimet e ndotsve t ajrit dhe negativefrymmarrjesefekteve shndetsore jan m t mdha n afrsi t rrugs se n nj far distance larg nga rruga.[53]pluhur Roadnisur nga automjetet mund t shkaktojalergjikereagime.[54]Prve ksaj, m rrugs emetimet e gazit t transportit jan shkaku m i madh i ndryshimit t klims, shkenctart thon.[55]

A22 (T)meshenjat e linjspran Summer Hill,EastSussex,Angli

Rrug mebinart rojenKalugaOblast,Rusi

Rrug meshenjat e komunikacionitn periferi tBern, Zvicr

Highway401,nj rrug me njkolektor / expresssetup.

MbarBregdetare Rrugan Filipine tani quhet Manila, Cavite autostrad

Rrug n Jujuy Provinca, ArgjentinAlignmentrruga e rrugs, prkufizohet si nj seri e tangents horizontale dhe kthesa.Camber negativku rruga shpatet drejt pjesn e jashtme t nj kthese, duke rritur gjasat q automjetet udhtojn me shpejtsi do t shkatrrohet ose t rrzuar.Zakonisht vetm nj situat e prkohshme gjat mirmbajtjes s rrugve.T gjitha-motit rrugRruga e pashtruar q sht ndrtuar nga nj material q nuk krijojn balt gjat reshjeve.Kthes n bankBulevard biikletNj autostrad e hapur pr t gjith trafikun, por e optimizuar pr iklizmInfrastruktura CyclingInfrastruktura cycling-miqsore integruar n rrug ose n t drejtn e vet t rrugsCamber(ose kuror)pjerrsia e siprfaqes s rrugs posht larg nga qendra e rrugs, n mnyr q uji siprfaqsor mund t rrjedhin lirisht n buz t xhades, ose n kthesa angling e siprfaqes pr t ligt t trafikut "n kthes" zvogluar mundsin e nj trung .Cantpika mShpat kryqShpate trotuarit, e shprehur si njsi t rritjes pr njsi t kandidoj, ose si nj prqindje.Gradepjerrtsi gjatsoreBelisha Beaconnj globit portokalli, ndezur gjat nats, prdoren pr t nxjerr n pah njkalim prkmbsor.Shtyll ankorimiMesazhe t ngurt q mund t organizohet n nj linj pr t mbyllur nj rrug ose rrug pr automjetet mbi nj gjersi t caktuarRrug ansoreAutostrad mbi t cilat publiku kant drejt pr t udhtuarpr lloje automjetesh dhe t tjera t trafikut, por sht prdorur kryesisht si nj shteg ose bridlewayBajpasRrug q shmang ose "anashkalon" nj ndrtuar-zona, qytet, apo fshatNgushtim rrugeSeksioni i nj rruge me nj kapacitet q mbante n thelb m posht q t seksioneve tjera t njjtn rrugDots shqiptarve 'Jo-reflektueseshnues ngritur trotuart prdorura n rrugtSy macereflektuesshnues ngritur trotuart prdorura n rrugtHileSekuenca e kthesa t shtrnguar gjarpri (zakonisht nj kurb S-form apo nj stacion autobusi)ChipsealSiprfaqe rrugore t prbr nga nj shtres e holl e grimcuar "patate t skuqura" guri dhe asfalt emulsioni.Ajo vulos siprfaqe dhe e mbron at nga moti, por nuk ofron fuqin strukturore.Ajo sht m e lir se sabetoni asfaltosebeton.N Shtetet e Bashkuara ajo sht zakonisht prdoret vetm n rrugt rurale t vllimit t ultCornicheRrug n ann e njshkmbiapomal, me toka n rritje n njrn an dhe duke rn larg nga ana tjetrCurb(frenuar)A buz ngritur n ann errug.Extension Curb(gjithashtu t frenuar extension, llamb-out, sqep, veshin elefant, fryrje frenuar dhe fllusk)Trafiku qetsiminmasa, me qllim pr t ngadalsuar shpejtsin e trafikut dhe pr t rritur ndrgjegjsimin shofer, veanrisht n tak t lart dhe t banimitlagjet.Kullimit gradientFerm-to-tregut t rrugsnj rrug shtet ose County Road q lidh zonat rurale apo bujqsore n qytete t tregut.Pirun(fjal pr fjal "pirun n rrug") Lloji ikryqzimitku nj ndan rrugoreKorsi t gjelbr(UK) rrug Unsurfaced, mund t prdoren n mnyr rrall q vegjetacioni colonises lirisht, prandaj 'e gjelbr'.Shum korsi gjelbr jan rrugt e lashta q kan ekzistuar pr mijvjear.Guide hekurudhorNdalon automjeteve nga veering jasht rrugs n trafikun q vjen prball, crashing kundr objekteve t ngurt ose t bie nga nj rrug.Quajtur edhe njhekurudh rojeapopenges ttrafikut.Hendek(UK)nj kanal kullimi zakonisht n buz t rrugs, ose prgjat nj mesatare.Ndrshtetrore Highway Sistemi(Shtetet e Bashkuara)Sistemi i ndrshtetrore dhe Mbrojtjes AutostradaLayby(trheqjes, pull-off)Nj zon shtruar pran njrruge kryesoreku makina mund t ndalet prkohsisht pr t le t kaloj nj tjetr makin.akll t lirshmerreziku i akll prej guri q kan ardhur t lirshmeMesatareMdyfisht karrexhat dherrugt, duke prfshirautostradakontrolluar-qasje,autostrada t ndaradhe shumrrug t kufizuaraksesit,rezervimit qendror(Britishanglisht), mesatare(NorthAmericananglisht),rrip mesatare (North American English dheaustralianeanglisht),fush neutrale [Luiziana Shqip] ose shirrita natyrs qendror (Australian anglisht): Zona q ndan t kundrtakorsittrafikutKaloj malNj rrug nivel relativisht i ult prmes nj sr maleveMoment historikNj nga nj seri e shnuesve numruara t vendosura prgjat nj rrug, shpesh n intervale t rregullta, duke treguar distancn n destinacione.National HighwayRrug e ndrtuar dhe mirmbahet nga nj autoritet kombtar.TrotuarRruga konsiderohet si nj geoconstruction.N Mbretrin e Bashkuar termi shtsiprfaqe rrugoredhe trotuarit sht nj vendkalim pr kmbsor prgjat rrugs.Kalim kmbsorshPik e caktuar n nj rrug ku rrug duke shnuar ose mjete t tjera ndihmon kmbsort kalojn n mnyr t sigurtKalimi pelikani(zyrtarishtkalimitPelicon)(UK) nj kalim t kontrolluar kmbsor lehta.Autostrad PrivateAutostrad n pronsi dhe operohet pr fitim ngaindustria privateRrug privateRrug n pronsi dhe mirmbahet nga njprivatindivid,organizat, apo kompani sesa nga nj qeveriProfilshtrirjes vertikale e nj rruge, e shprehur si nj seri e notave, t lidhur me kthesa alegorik.Hapsira publikeVendi ku dokush ka t drejt pr t ardhur pa u prjashtuar pr shkak tekonomike ose socialekushteRruga RanchRruga q lidh SHBAruraledhebujqsorefushat nqytetet e tregutNumri RoadCaktuar shpesh pr t identifikuar nj shtrirje t roads- publike shpesh varet ngalloji irrugs,me numrat e diferencuar midisinterstates,autostradat,rrugtarteriale,etjSiguria rrugore-trafikutProcesi pr t zvogluar dmin (vdekje, lndime, dhe dmtim t prons), q rezultojn nga aksidentet e automjeteve n rrugt publikeRoadworksNj pjes ose t gjitha e rrugs sht e zn pr pun apo mirmbajtjen eVrazhdsiDevijimet nga nj siprfaqe t vrtet planare trotuarit, e cila ndikon automjeteve devijim pezullimit, ngarkesa dinamike,cilsiudhtim,kullimit siprfaqe dhe operacionet e dimrit.Vrazhdsi kan gjatesi vale duke filluar nga 500 mm deri n rreth 40 m.Kufiri i siprm mund t jet aq i lart sa 350 m kur konsideron aspekte smundje lvizje;smundje lvizje sht e gjeneruar nga lvizje me posht n frekuencn 0.1 Hz;n nj makin ambulanc lvizse 35 m / s (126 km / h), valt me deri n 350 m do t nxeh smundje lvizje.Rrethrrotullimnj kryqzim rruge ku zakonisht tre ose m shum rrugt jan t bashkuar nga nj seksion rrethor t rrugs.Trafiku 'n rrethrrotullim "ka prparsi ndaj trafikut n rrugt e afrimit, prve nse tregohet ndryshe.N vendet ku drejton trafikun n t majt rrethrrotullimi sht udhtuar n nj drejtim t akrepave t sahatit.Gjithashtu i njohur si njishulln disa pjes t Britanis s Madhe.Sup(shpatull gjithashtu e vshtir)Nj i qart, zona niveli n ann e autostrads n dispozicion pr ndalimin nse sht e nevojshme.Autostrad shtetRrug t numruara ngashteti, duke rn posht t numruara autostrada kombtare (siRrugtSHBA)n hierarkinaponj rrug t mbajtura nga ana e shtetit, duke prfshir edhe autostrada kombtare, me numrTrafikuKmbsort, tejkalohen ose tubuar kafsh, automjete, biikleta, dhe Mjetet tjera duke prdorur ndonj rrug pr qllime t udhtimit.[56]Cilsi (rrugt)Devijimet nga nj siprfaqe t vrtet planare trotuarit, e cila ndikon n bashkveprimin n mes t rrugs dhe gomave.Microtexture kan gjatsi vale nn 0,5 mm, Macrotexture nn 50 mm dhe Megatexture posht 500 mm.Qetsimin e trafikutSet e strategjive t prdorura ngaplanifikuesit urbandheinxhiniert e trafikutpr t ngadalsuar apo zvogluar automjetitrafikut, duke prmirsuar sigurin prkmbsortdhebicyclistsdhe prmirsimin e mjedisit pr banortIshull trafiku(UK) nj zon t vogl ngritur prdorur pr t ndihmuar t prcaktuar rrjedhn e trafikut, e cila gjithashtu mund t veproj si nj streh pr kmbsort kaprcejn xhaden ose nj vend pr shenjat, barrierat apo dritat-sinonim prrrethrrotullimin disa pjes t Britanis s MadheDrit TrafikuGjithashtu i njohur si nj sinjal t trafikut, t ndaluar dritn, stop-dhe-te-dritat nj pajisje sinjalizuese n nj kryqzim rrugor,kalim prkmbsor,apo vend tjetr q cakton drejtn e kalimit t qasjeve t ndryshme pr nj ndrprerjeKalimit zebr(UK)njkalim pr kmbsorshnuar me vija t zeza dhe t bardha n karrexhatsRregullorja[redakto]

Trafiku i djath dhe e majt t dors s[redakto]Artikulli kryesor:trafikut krahut t majt dhe t dors sTrafikurrjedh n t djatht ose n ann e majt t rrugs n varsi t vendit.[57]N vendet ku rrjedh trafiku n t djatht,shenjat e trafikutjan kryesisht n ann e djatht t rrugs,rrethrrotullimedheqarqet e trafikutshko counter-clockwise / anti-clockwise, dhekmbsortkalojn nj rrug t dyanshm duhet t shikojn jasht pr trafikun nga e majta e par.[58]N vendet ku rrjedh trafiku n t majt, e kundrta sht e vrtet.Rreth 33% e bots me makin popullsis n t majt, dhe 67% t mbajtur drejt.Nga distanca rrugore, rreth 28% makin n t majt, dhe 72% n t djatht,[59]edhe pse fillimisht trafiku m uan n t majt t gjith botn.[60]Ekonomi[redakto]Artikulli kryesor:Ekonomia Transport

Nj rrug t qytetit nMumbai, Indiame trafikun e majt.Ekonomia transportsht prdorur pr t kuptuar edhe marrdhniet midis sistemit t transportit dhe ekonomin e gjer dhe komplekseefektet e rrjetitkur ka rrug t shumta dhe mnyrat konkurojn pr t dy personale dhe t mallrave (rrugor / hekurudhor / Air / anije) dhe kukrkesa indukuarmund t rezultoj n rritjen e t ulur nivelet e transportit kur dispozit rrugor sht rritur me ndrtimin e rrugve t reja apo zvogluar (pr shembull California State Route 480).Rrugt jan ndrtuar prgjithsisht dhe mirmbajtur ngasektori publikduke prdorur tatimin edhe pse zbatimi mund t jet prmesprivatkontraktort).[61][62],ose her pas here duke prdorurtarifaverrugore.[63]Partneritetet publiko-privatejan nj mnyr pr komunitetet pr t adresuar koston n rritje duke injektuar fonde private n infrastruktur.Ka katr ato kryesore:[64] projektimit / ndrtuar Dizajni / ndrtuar / t veproj / mirmbaj Dizajni / ndrtuar / Financa / operojn t ndrtuar / vet / t veprojEkonomidheshoqrit varet shum nga rrugt efikase.NBashkimin Evropian (BE)44% e t gjithamallravejan lvizur nga kamiont mbi rrugt dhe 85% e t gjith njerzve jan transportuar ngamakina,autobusapo trajner n rrugt.[65]Termi sht gjithashtu prdoret zakonisht pr t'iu referuarroadsteads, rrugve ujore q huazohet veten pr t'u prdorur nga t anijeve.Kostot e ndrtimit[redakto]Sipas Autoritetit Shtetror t New York Thruway,[66]disa mostra per-milje kostot pr ndrtimin e rrugve multi-korsi n disa shtete t SHBA verilindore ishin: Connecticut Turnpike - 3.449.000 $ pr milje New Jersey Turnpike - 2.200.000 $ pr milje Pennsylvania Turnpike (Delaware Extension) - 1.970.000 $ pr milje Veriore Indiana Toll Road - 1.790.000 $ pr milje Garden State Parkway - 1.720.000 $ pr milje Massachusetts Turnpike - 1.600.000 $ pr milje Thruway, Nju Jork n Pennsylvania Line - 1.547.000 $ pr milje Ohio Turnpike - 1.352.000 $ pr milje Pennsylvania Turnpike (ndrtim i hershm) - $ 736,000 pr miljeStatistikat[redakto]Shtetet e Bashkuara ka rrjetin m t madh t rrugve t do vendi me 4,050,717 milje (6.518.997 km) q nga 2009.[67]Republika e Indis ka sistemin e dyt m t madhe rrugore n bot me 4,689,842 kilometra (2,914,133 mi) t rrugs (2013 ).[68]Republika Popullore e Kins sht e treta me 3,583,715 kilometra (2,226,817 mi) t rrugs (2007).Republika Federative e Brazilit ka sistemin e katrt m t madhe rrugore n bot me 1,751,868 kilometra (1,088,560 mi) (2002).Shihlistn e vendeve sipas madhsis rrjetitrrugor.Kur krkoni vetm nexpresswaysTrunk Highway Sistemi Kombtar(NTHS) n Kin ka nj gjatsi totale prej 45.000 kilometra (28.000 mi) n fund t vitit 2006, dhe 60,300 km n fund t vitit 2008, t dyt vetm n Shtetet e Bashkuara me 90.000 kilometra (56.000 mi) n 2005.[69][70]Shum vendbanime nuk jan t arritshme vetm nga rruga.Automjetet rrugore duhet t kryhet me anije apotragetn ishuj, dhe disa vende jan qllimishtmakinpa.Edhe n kontinent, disa vendbanime nuk kan rrug lidhse me rrjetin kryesor kontinentale, pr shkak t pengesave natyrore si malet apo ligatinat, largsia, apo shpenzimet e prgjithshme.Rrugt e pashtruara apo mungesa e rrugve jan m t zakonshme nvendet nzhvillim,ndonse edhe qytete t mdha siIquitos, PerudheJuneau, Alaskajan t shkyur.