Hlutverk sveitarstjórna á hættu- og neyðartímum

Björgun 2010Ráðstefna um almannavarnir í sveitarfélögum

Reykjavík 21. október 2010

Hver er ábyrgð sveitarstjórna vegna náttúruhamfara?Viðbúnaður og viðbrögð í bráð og lengd

Herdís Sigurjónsdóttir VSÓ Ráðgjöf

Yfirlit fyrirlestrar

Verkefni sveitarfélagaHlutverk sveitarstjórna í skipulagi almannavarna

Viðbragsáætlanir sveitarfélagaFramfaraskrefTillögur til úrbóta

Langtímaviðbrögð við náttúruhamförum

Markmið LVN Að gera neyðaraðstoð og uppbyggingu eftir náttúruhamfarir markvissari, með

því að greina þarfir íbúa og samfélags og þróa aðferðir og aðgerðaáætlanir fyrir langtímaaðstoð í kjölfar náttúruhamfara eða annarra áfalla

Einkum miðað við þarfir íbúa í sveitarfélagi utan höfuðborgarsvæðisins. Gerðar voru almennar leiðbeiningar fyrir starfsmenn sveitarfélaga um

viðbrögð við náttúruhamförum Gerð var sértæk áætlun fyrir eitt sveitarfélag. Átti að vinna með

sveitarfélögum á norðanverðum Vestfjörðum, en var unnin með sveitarfélögum á Suðurlandi eftir jarðskjálfta 2008

Verkefninu lauk í september 2008 með útgáfu bókar og málþingi um endurreisn samfélaga eftir náttúruhamfarir

Hlutverk sveitarstjórna eftir náttúruhamfarir og önnur

samfélagsleg áföll

Að skýra hlutverk og ábyrgð sveitarfélaga á verkefnum er lúta að aðstoð við þolendur eftir náttúruhamfarir og önnur samfélagsleg áföll.

Að kanna virkni sveitarfélaga í skipulagi almannavarna og hvort starfsemi þeirra sé hluti af því kerfi sem viðbragðsaðilar hafa starfað eftir á neyðartímum frá því að lög um almannavarnir voru fyrst sett árið 1962.

Verkefni sveitarfélaga

76 sveitarfélögVerkefni

FélagsþjónustaFræðslumálUmhverfismálSkipulags- og byggingarmál

ByggðamálMálefni fatlaðra

Hlutverk sveitarstjórna í skipulagi almannavarna

Hafa farið með skipulag almannavarna í héraði frá því að lög voru fyrst sett 1962

Stefnumótun almannavarna hefur lítið verið formlega á borðum sveitarstjórna

Vákort gert í tengslum við skipulagsvinnu

Slökkvilið og brunavarnirÁhættugreining unnin í samvinnu við ríkisvaldið

Lögreglusamþykkt gerð í sveitarfélaginuBlái hjálmurinn

Sveitarstjórnarmenn

Verkefnin virðast oft yfirþyrmandi en með skipulagðri samhjálp tekst oftast að leysa úr málum

Sveitarstjórnarmenn fá enga þjálfun

Guðmundur Ingi Gunnlaugsson

Gullnar reglur Guðmundar Inga til sveitarstjórnarmanna

Gerið neyðarskipulag fyrir ykkar sveitarfélagTreystið ekki á aðra, hafið tiltækar nauðsynlegar

bjargir innan svæðisinsHefjist handa um leið og sveitarstjórnarfulltrúar

nást samanBúið ykkur undir viðbrögð íbúanna, s.s. reiði,

biturð, sorg og vanmáttakennd. Leitið sérfræðiráðgjafar vegna þessara eðlilegu viðbragða íbúanna

Vinnið með fjölmiðlum að því að koma upplýsingum til íbúanna

Ekki slaka á, verið ávalt viðbúin næsta áfalli

Guðmundur Ingi Gunnlaugsson, 2001

Hlutverk leiðtogans

Borgarafundur á Hellu 18. júní 2000

Haldinn af almannavarnanefnd Rangárvallasýslu

„Það virtist vera ákveðin öryggistilfinning fólgin í því að bæjarstjórinn væri kominn jafnvel þó að allt væri í öruggum höndum og í góðum farvegi“

Aldís Hafsteinsdóttir, bæjarstjóri í Hveragerði 2008

Samfélagslegt áfall

Leit og björgun Upplýsingagjöf Sálrænn stuðningur og

sálgæsla Rannsóknanefnd sjóslysa

”Þetta var flókið mál, sorgin í samfélaginu var svo mikil. Samfélagið fer á hvolf. Ég sem stjórnandi vann að því að milda áhrifin”

“Ég var í miklum samskiptum við prestinn, sem var nýr. Ég upplýsti hann um stöðu mála, en hann var eini tengiliður við ættingja hinna látnu”

“Þetta var mjög átakanlegur tími, mikið samfélagslegt áfall. Ég gerði allt sem ég gat. Þetta var nú einu sinni samfélagið mitt“

Kristinn Jónasson bæjarstjóri í Snæfellsbæ

Hlutverk sveitarstjórna í skipulagi almannavarna

Sveitarstjórn skipar almannavarnanefndFara með almannavarnir í héraði, í samvinnu

við ríkisvaldið Ráða starfsmenn og greiða kostnað af

störfum þeirraHlutverk almannavarnanefndar

Móta stefnu og skipuleggja almannavarnir í héraði

Gera hættumat og viðbragðsáætlanir, í samvinnu við almannavarnadeild ríkislögreglustjóra og hlutaðeigandi stofnanir og viðbragðsaðila

Skipar fulltrúa í aðgerðastjórn lögreglustjóra

Neyðarstjórnun sveitarfélaga

Í lögum um almannavarnir nr. 82/2008 er kveðið á um að sveitarfélög eigi að gera áhættumat og viðbragðsáætlanir fyrir stofnanir sínar og starfsemi

Landsáætlun um viðbrögð við heimsfaraldri inflúensu gerir ráð fyrir því að sveitarfélög geri áætlun vegna skólamála og sorphirðu

Að móta viðbrögð við náttúruhamförum sem og öðrum samfélagslegum áföllum

Er góð forvörn og tryggir aukna vitund og vilja Tryggir skjót viðbrögð á neyðartímum, góða

stjórnsýslu og þannig betri þjónustu við íbúa svæðisins

Endurreisn samfélagsins verður markvissari

LVN sniðmát

Viðbragðsáætlanir sveitarfélaga

HveragerðiÁrborgÖlfus

Bókun bæjarráðs Árborgar

Bæjarráð lýsir yfir sérstakri ánægju með áætlun Árborgar um "Viðbrögð gegn samfélagsáföllum" og færir öllum þeim fjölmörgu aðilum sem komu að verkinu á einn eða annan hátt bestu þakkir fyrir framúrskarandi vel unnin störf. .....

Með Viðbragðsáætluninni hafa allir aðilar sem koma

þurfa að málum þegar vá steðjar að í höndunum aðgerðaáætlun, sem mun gera öll viðbrögð bæði markvissari og samhæfðari en ella. Þetta er afar mikilvægt og ómetanlegt öryggisatriði fyrir íbúa samfélagsins, sem eiga öryggi sitt undir vönduðum og markvissum vinnubrögðum á hættutímum.

153. fundur bæjaráðs Árborgar, 24. september 2009

Uppbygging áætlunar

Áætlun sem tekur á viðbrögðum sveitarfélagsins við náttúruhamförum og öðrum áföllum í samfélaginu

Skilgreinir þjónustu við íbúa og samskipti við aðila utan sveitarfélagsins á neyðartímum og við endurreisn

Viðbrögð bæjarstjórnar og nefnda Viðbrögð yfirstjórnar Viðbrögð starfsmanna

Viðbragðsáætlanir fyrir almenna starfsemi sveitarfélaga, hafa ekki verið gerðar fyrr

Er nýung í almannavarnasögu Íslands

Endurreisnarteymi Árborgar

Velferðarklasi Efnahagsklasi Umhverfisklasi Þverfagleg teymi

Húsnæðisteymi

Áfallateymi

Félagsmálateymi

Fræðsluteymi

Grunnskólateymi

Leikskólateymi

Íþrótta-, æskulýðs-, og menningarmálateymi

Íþrótta- og æskulýðsmálateymi

Menningarmálateymi

Endurreisnarteymi Árborgar

Stjórnsýsla sveitarfélagsins

Endurreisnarteymi Bæjarstjóri og formaður bæjarráðs eða forseti bæjarstjórnar Lykilstarfsmenn

Nefndir og ráð Bæjarstjórn og bæjarráð halda aukafundi ef þörf er á Bæjarfulltrúar upplýstir um stöðu mála og virkjaðir Fagnefndir eru upplýstar og vakandi

Þjónustumiðstöð og íbúafundir Viðvera starfsmanna í þjónustumiðstöð til að bæta þjónustu

við þjónustuþega Tryggja tengsl sveitarfélagsins við kerfi almannavarna og

samstarfsaðilum þekkingu á innviðum sveitarfélagsins og skipulagi

Viðvera bæjarstjóra og bæjarfulltrúa skipulögð í þjónustumiðstöð

Íbúafundir skipulagðir með samstarfsaðilum

Hreinsunarstarf

Strax eftir áfall og fyrsta vika:Urðun byggingarúrgangs/rústa:

Sækja um leyfi fyrir urðun hjá Heilbrigðiseftirlit ef ekki er slíkur staður til reiðu samkvæmt aðalskipulagi.

Tilkynning til UST um nýjan urðunarstað, ef það á við.

Upplýsa verktaka um hvað megi urða á svæðinu (aðeins múrbrot má urða annað skal flokkað í gáma járn/gler/plast/timbur/annað).

Húsnæðisteymi Árborg

Verkefni húsnæðisteymis: Teymið ber ábyrgð á að framfylgja ákvörðunum opinberra

aðila t.d. hvað varðar tímalengd aðstoðar. Umfang aðstoðar ræðst af ákvörðunum yfirvalda á hverjum tíma.

Teymið ber ábyrgð á eftirfylgni með það að markmiði að lágmarka þann tíma sem hver og ein fjölskylda fær aðstoð.

Úttektir á húsnæði áður en afnotahafi flytur inn og út. Úttektin skal unnin í samvinnu

við byggingar- og skipulagsfulltrúa og eignadeild Í allri vinnu teymisins skal rétthöfum sýnd nærgætni og

skilningur en um leið hvatning til að takast á við það verkefni að koma lífi sínu í eðlilegt horf og vinna markvisst að varanlegri lausn sinna húsnæðismála.

Samvinna við Rauða krossinn

Aðstoð fyrstu viku eftir áfall: Þegar opnuð er fjöldahjálparstöð er hlutverk

sveitarfélagsins að taka þátt í fjöldahjálp og félagslegri aðstoð sem þar er veitt. Yfirstjórn fjöldahjálparstöðvar er á hendi Rauða kross Íslands.

Fulltrúar félagsþjónustu fara strax í fjöldahjálparstöð/var og vinna með Rauða krossinum í fyrsta fasa við að aðstoða heimilislausa og aðra þolendur.

Mat og útvegun á fæði og klæði til þeirra sem þess þurfa í samvinnu við Rauða krossinn.

Veita fólki fjárhagsaðstoð fyrir nauðþurftum í samvinnu við Rauða krossinn.

Sameina fjölskyldur í samvinnu við Rauða krossinn. Huga þarf sérstaklega að þörfum barna og ungmenna, ef

til rýmingar skóla, skóladagvistar eða félagsmiðstöðva kemur.

Skipulag áfallahjálpar

Skipulag áfallahjálpar í Almannavarnarástandi Aðstoð frá Samræmingarhópi Áfallahjálpar í

samhæfingarstöðHeilbrigðisþjónustaRauði kross ÍslandsLögreglaKirkjaFélagsþjónustaFulltrúi félagsþjónustu í samráðshópi

áfallahjálpar í umdæmi og tekur þátt í mótun skipulagsins

Áfallateymi leik- og grunnskóla

Framfaraskref

Sameining almannavarnanefnda Framkvæmdastjórar sveitarfélaga kosnir í

sameinaðar almannavarnanefndir Samstarf við ríkisvaldið á neyðartímum er orðið

markvissara en áður var Tímabundin þjónustumiðstöð á áfallasvæði Aukin samvinna milli sveitarfélaga og aðstoð Ráðneytisstjóranefnd í samstarfi við sveitarfélög

Viðbragðsáætlanagerð sveitarfélaga hafin Hafin er mótun stefnu í almannavarna- og

öryggismálum Skipulag áfallahjálpar í almannavarnarástandi með

þátttöku sveitarfélaga Fulltrúi félagsþjónustu í samráðshópi áfallahjálpar í

héraði

Tillögur til úrbóta

Samband íslenskra sveitarfélagaSetja upplýsingar um almannavarnir og

skyldur sveitarfélaga inn á heimasíðu Sambandsins, m.a. almennar leiðbeiningar fyrir starfsmenn sveitarfélaga

Móta stefnu sveitarfélaga í almannavörnum í samvinnu við almannavarnadeild ríkislögreglustjóra

Bæta upplýsingum um almannavarnir og skyldur sveitarstjórna inn í fræðslu sambandsins til sveitarstjórnarmanna

Skrifa greinar í Sveitarstjórnarmál um hlutverk sveitarfélaganna í almannavörnum

Almannavarnir sveitarfélaga

Takk fyrir