home health care
TRANSCRIPT
วตถประสงค
• ทราบหลกการ home health care
• ตระหนกถงความสาคญของการดแลแบบองครวม
• มทกษะในการดแลผปวยและครอบครวลกษณะเฉพาะ ไดแก– ความจาเสอม
– ความดนสง
– เบาหวาน
– อมพาต
– แผลกดทบ
– ระยะสดทาย
Home health care• การดแลสขภาพทบาน
• ระบบการใหบรการดานสขภาพโดยบคลากรสหวชาชพท
บานของผปวย
McWhinney I, 1997
ประเภทของการเยยมบาน
• กรณเจบปวย
– ฉกเฉน, เฉยบพลน,โรคเรอรง
• ผปวยใกลเสยชวต
– ระยะสดทาย
– ประกาศเสยชวต
– ความโศกเศรา
• ประเมนภาวะสขภาพ
• หลงผปวยออกจากโรงพยาบาล
– การรกษา, หลงคลอดบตร
Brian K, 1991
แนวทางการเยยมบาน
• วางแประเมนปญหาสขภาพและความตองการของครอบครว
• ผนเพอชวยเหลอครอบครว
• ปฏบตตามแผน
• ประเมนผลการใหบรการ
อปกรณในการเยยมบาน 1
• แผนทในการเดนทาง
• แฟมบนทกประวตครอบครว
• ใบสงยา
• ถงมอแบบใชแลวทง
• ปรอทวดไข
• ไมกดลน
INHOMESSS• Immobility
• Nutrition
• Housing
• Other people
• Medication
• Examination
• Services
• Safety
• Spiritual
INHOMESSS
• Immobility function• Nutrition quality, quantity, preparation• Housing ventilation, bed, stuffs• Other people family, caregiver• Medication traditional, CAM• Examination V/S, CVS, Neuro• Services social, community, health care• Safety home, environment• Spiritual believe, religious
การดแลผปวยโรคสมองเสอม
• Activity of Daily Livings
• Behavioral and Psychological
• Cognitive function
• Caregiver and family
• Discussion about goal of care
• Environment
การดแลผปวยเบาหวาน • อาการ hypo/hyperglycemia • ประเมนภาวะแทรกซอนของเบาหวาน
– ตา, ระบบประสาท, ไต
• ประเมนความเสยงอนๆตอ vascular diseases – HT, dyslipidemia
• Medication– Compliance, side effect
• ควบคมระดบนาตาลใหอยในเกณฑ
– FBS 90-130 mg /dl
แนวทางการรกษาความดนโลหตสงในผปวยเบาหวาน
• เปาหมาย ความดนโลหตในผปวยเบาหวาน ไมเกน 130 /
80 mm Hg
• ถา SBP = 130-139 หรอ DBP = 80- 89 ใหรกษาโดย
การปรบเปลยนพฤตกรรม เชน ควบคมอาหาร , ออกกาลง
กาย ถาปฏบต 3 เดอน ไมไดตามเปาเรมใหยาลดความดน
• HCTZ
• ACEI
แนวทางการตรวจสขภาพประจาปในผปวยเบาหวาน
• FBS ทกครงทนด
• Urine microalbumine
• Cr
• Triglyceride Cholesteral HDL • ตรวจตา
• ตรวจเทา
แนวทางการรกษาภาวะ Dyslipidemia ในผปวยเบาหวาน
• เปาหมาย LDL < 100 , TG < 150 , HDL> 40 ในชาย , HDL> 50 ในหญง
• การคานวณ LDL = CHOLES - TG/5 - HDL
• Statin ( 10 ) 1 1 pc หลงอาหารเยน
• ถา TG > 400 ให Gemfibrocil, fenofibrate
• lipid profile อก 3 เดอนตอมา
• ถาระดบ HDL < เปาหมาย แนะนาใหออกกาลงกาย
การใหยาตานเกลดเลอด
• ให ASA ในผปวยเบาหวานทกรายทม Macro vascular disease เชน CVA IHD RF ให ASA gr 1 2 tab OD
• ให ASA ในผปวยเบาหวานทอาย มากกวา 40 ป ทม ≥ 2 ปจจยเสยงของหลอดเลอดหวใจ ( priimary prevention )
– สบบหร
– มประวต CVA IHD ใน First degree relation ในชายอาย ≤ 55 ป
• ในหญงอาย≤ 65 ป• HT• LDL > 100
• HDL < 35
Classification of Blood Pressuse ( JNC 7 )
Category SBP mmHg DBP mmHg
Nornal <120and
<80
Pre hypertension 120-139or
80-89
Hypertension
stage1140- 159
or 90-99
Hypertension
stage2≥160
or ≥100
• ระดบความดนโลหต ≥ 140 / 90 mm Hg ( วดมากกวา 2 ครง หางกนอยางนอย 2 สปดาห )
– แนะนาใหเปลยนพฤตกรรมการบรโภค
– ลดความเครยด
– ควบคมนาหนก
– ออกกาลงกายสมาเสมอ
– ให HCTZ 0.5 Tab OD PC เชา
– F/U ความดน 1 เดอน
แนวทางการตรวจสขภาพประจาป
ในผปวยความดนโลหตสง
• ตรวจทางหองปฏบตการ
– FBS ในครงแรกทตรวจพบวาเปนโรคความดนโลหตส.
– FBS ปละครง
– ตรวจปสสาวะด protein sugar ทกป
– ตรวจ Chol Tg HDL ใหยดหลกดงน
• ตรวจ Cr ทกป
การดแลผปวยอมพาต
• รางกาย– กายภาพบาบด
• Stretching exercise
• Appropriate position
– ปองกนภาวะแทรกซอน
• แผลกดทบ
• ปอดบวม
– เฝาระวง
• ตดเชอทางเดนปสสาวะ
• จตใจ
– ประเมนภาวะซมเศรา, เครยด, กงวล
แผลกดทบ
• บรเวณทมการตายของเซลลและเนอเยอจากการขาด
เลอด
• ถกกดทบเปนเวลานาน
• แผลกดทบมกจะเกดบรเวณเนอเยอทอยเหนอปมกระดก – กระดกกนกบ
– กระดกสะโพก
– ตาตม
ปจจยททาใหเกดแผลกดทบ
• การกดทบ – บรเวณทมกลามเนอมากจะทนตอแรงกดทบไดด
– แรงกดประมาณ 70 มม.ปรอท กดทบเปนเวลา 1 - 2 ชวโมง
– แรงกดจานวนมากแมเพยงระยะเวลาสนๆ กทาใหเกดอนตราย
– ผปวยอมพาตแบบ flaccid > spastic
• แรงไถและความเสยดทาน – ผปวยอมพาตทนงรถเขน
ปจจยททาใหเกดแผลกดทบ
• เพมอณหภม • อายมาก
• ขาดสารอาหาร
– การขาดโปรตน : ควรไดรบโปรตน 80 - 100 กรม/วน – ขาดวตามน
• การบวมนา • ภาวะความผดปกตของตอมไรทอ
• ปจจยอนๆ เชนความชนจากเหงอ อจจาระ ภาวะตดเชอเปนตน
ความรนแรงของแผลกดทบ
• เกรด 1
• เกรด 2
• เกรด 3
• เกรด 4
เกรด 1• อกเสบเฉยบพลน
• ขยายตวของหลอดเลอดและ
การบวมจากการขาดเลอด
• เนอเยอบรเวณนนจะบวม
แดง รอน และแขงตวขนกวาปกต
• เจบ
• ระดบทรนแรงแผลจะแฉะๆ
มการหลดลอกของหนง กาพราจนมองเหนหนงแท
การรกษา แผลเกรด 1
• ใชอปกรณลดการกดทบ
• เปลยนทาทก 2 ชวโมง และกระตนใหเคลอนไหว
• ทาโลชน หรอครมในผวหนงแหง
• ไมใหผวหนงเปยกชน
• การกดทบซาอกแผลจะหายเปนปกตไดภายใน 5-10 วน
เกรด 2• ลกเลยชนหนงแท ไปถงรอยตอกบขน
ไขมนใตผวหนง • ลกษณะทปรากฏใหเหนทางคลนกคอ
เปนแผลขอบชด
• รอบ ๆ จะม ลกษณะบวมแดง รอน
แผลกดทบเกรดท 2 น แมวาจะกนลกขนและมการอกเสบมากขน แตกยงหายไดถาดแลรกษาแผลอยางด รวมกบการปองกนและหลกเลยงการกดทบ
ตอไป
เกรด 3• ลกถงชนไขมนใตผวหนงมการตดเชอ
และการเนาตายของไขมน
• ผวหนงรอบ ๆ จะบวมแดงขอบแขงมวนเขาใน การอกเสบจะลามถงชนพงผดชนกลามเนอบวมแดง
• การยดตดของกลามเนอ และการผดรปของขออนเปนผลจากการเกรงของกลามเนอได
• กระดกอาจมปฏกรยาตอบสนองตอการอกเสบ เชน มกระดกพรน
เกรด 4
• จากภาวะตดเชอและเนาตายของ
เนอเยออยางมาก
• เขาไปถงชนกลามเนอ และกระดกอยางรวดเรว
• ตดเชอในกระดก และขอ
• เหนกระดกทฐานของแผล
• ภาพทางรงสจะพบลกษณะของ
การอกเสบตดเชอของกระดกและ
มการเสยเนอกระดกไป
การปองกนการเกดแผลกดทบ
• ผปวยทมโอกาสเกดแผลกดทบไดงาย คอ ไมสามารถขยบตว หรอชวยเหลอ
ตนเองได เสยการรบรความรสก เชน อมพาต
• หมนพลกตวผปวยอยางนอยทก 2 ชวโมง
• ถาผปวยนงรถเขนตองสอนใหยกกนหรอเอยงตวถายนาหนกบอย ๆ และหารถเขนทเหมาะสม
• มความระมดระวงในการเคลอนยายตวผปวย
• เลอกใชอปกรณเสรมทเหมาะสม เชน ทนอน เบาะรองนง
การรกษาแผลกดทบ
1. รกษาทวไป
2. รกษาเฉพาะท
รกษาทวไป
• ภาวะโภชนาการทด
• แกไขภาวะโลหตจาง
• ลดภาวะเกรงของกลามเนอ
รกษาเฉพาะท
• นายาทใชทาความสะอาดในแผลกดทบ – รอบแผล : 70% แอลกอฮอล – ในแผล
• นาเกลอ
• Silver sulfa diazine • ไฮโดรเจนเปอรออกไซด ผสมกบนาเกลอในอตรา 1:1
– ควรหลกเลยง providine
• การควบคมการตดเชอ ถามการอกเสบตดเชออยางรนแรงใหยาปฏชวนะ
• การรกษาแผลกดทบโดยการผาตด ในเกรด 3 และเกรด 4 ขนไป
World Health Organization Pain Relief and Palliative Care. In: National Cancer Control Programmes. Policies and managerial guideline 2nd ed WHO’s Geneva 2002;83-91.
ความหมายของ “ผปวยระยะสดทาย”
“ระยะซงภมตานทานของรางกายและอวยวะสาคญบางสวนของ
รางกายถกทาลายไปมากแลว การรกษาไมไดผลอกตอไป”
สานกงานปลดสานกนายกรฐมนตร
“เวลาทบคลากรทางการแพทยทดแลผปวยอยจะไมแปลกใจ หากผปวยเสยชวตภายใน 6 เดอน”
American Psychological Association
หลกสาคญในการดแลผปวยระยะสดทาย
• ดแลแบบองครวม และตอเนอง
• ดแลทงผปวย และครอบครว
• เคารพการตดสนใจของผปวย และครอบครว
• วางแผนรวมกนในการรกษา
• ไมยอความทรมาน และไมเรงการเสยชวต
• ทมสหวชาชพ
ทองผก
• หาสาเหต เชน จากยา ความผดปกตทางเมตาบอลซม
• ซกประวต ตรวจรางกาย
• รกษา
– ไมใชยา : เพมสารนา ลกเดน
– ใชยา :• Senna : ลาไสบบตวมาก
• Lactulose : ทองอด
• Milk of Magnesia • สวน
หอบเหนอย
• สาเหต : มะเรงโดยตรง อนๆ เชน ซด จากการรกษามะเรง
• รกษา
– ไมใชยา
• Oxygen• อากาศถายเท ศรษะสง ฝกการหายใจ
– ใชยา
• Opioid
• Benzodiazepine
• Bronchodilator
คลนไสอาเจยน
• สาเหต : ทองผก ลาไสอดตน ตดเชอ ยา
• รกษา – ไมใชยา
• รบประทานมอละไมมาก รสไมจด
• ไมใสเสอผาคบเกนไป
– ใชยา
• Serotonin antagonist : ondansetron
• Metoclopramide
• Domperidone
• Haloperidol
สบสนกระวนกระวาย
• สาเหต : ยา ตดเชอ ซด ขาดนาปวด
• การรกษา
– ไมใชยา
• จดสถานทใหปลอดภย ไมมดเกนไป
• จดใหมปฏทน นาฬกา ของทผปวยคนเคยรอบๆหอง
– ใชยา
• Antipsychotic ; haloperidol
• + Benzodiazepine
เบออาหาร
• สาเหต : leptin, interleukin 1B เพมขน ซมเศรา
• รกษา
– ไมใชยา
• จดอาหารทผปวยชอบ และมอาหารวางระหวางมอ
• ไมควรคาดคนใหผปวยทานอาหาร
• ประเมนการกลน
– ใชยา
• Prokinetic
• Corticosteroid
• Megestrol acetate
References
• Fawcett, J. Contemporary nursing knowledge: Analysis and evaluation of nursing models and theories (2nd ). Philadelphia: F.A. Davis.2005.
• Feldman H, Jacova C, et al. Diagnosis and treatment of dementia: 2. Diagnosis. CMAJ 2008;178(7):825‐36.
• Pilot F, et al. Caring for the Elderly: A Case‐based Approach. Kansas: American Academy of Family Physician, 2004.
• Pond D, Brodaty H. Diagnosis and management of dementia in general practice. Australian Family Physician 2004;33(10):789‐93.
• Principles of family medicine. In McWhinney IR, editor. A textbook of family medicine. 2th ed. New York: Oxford University Press; 1997:13‐28