hoofdstuk 2 wereldbeeld: het wereldvoedselvraagstuk paragraaf 11 t/m 15 se
TRANSCRIPT
Hoofdstuk 2Wereldbeeld: het wereldvoedselvraagstukParagraaf 11 t/m 15 SE
§ 11 Heb je Honger of trek?
Hoofdvraag:
In hoeverre wordt honger veroorzaakt door de overschrijding van de draagkracht van het milieu?
In veel landen is een gebrek aan voedselzekerheid. In enkele van die landen groeit (of verdubbelt) de voedselproductie wel.
Er zijn twee vormen van honger. Op welke soort honger duidt dit plaatje?
Twee soorten Honger
Kwantitatieve honger:Niet voldoen aan minimale energiebehoefte
Natuurlijke omstandigheden: sterfte
Kwalitatieve honger:Tekort aan vitaminen en mineralen
Jarenlang voedseltekort: sluipmoordenaar
Natuurlijke omstandigheden: de draagkracht (carrying capacity) van het gebied wordt overschreden.
Oorzaken van honger
Carrying capacity
Def: aantal mensen dat in een gebied kan leven zonder schade aan te richten aan de leefomgeving, dus max. bevolkingsdichtheid
Draagkracht bepaald door:
Natuurlijke omstandigheden: bodem, klimaat
Welvaartsniveau: kapitaal maakt investeringen mogelijk
Overbeweiding
Winderosie
Produktie bodem neemt af
Bodemdegradatie= sterke afname van de produktiviteit van de bodem
Ghana
Hoe donkerder, hoe meer bodemdegradatie
Dit hangt samen met:
• natuurlijke omstandigheden
• welvaartsniveau
• bevolkingsdichtheid
De Groene en Genetische revolutie: kunnen zij honger bestrijden?
Technologische ontwikkelingen
Zowel uit westerse als hongerlanden wordt voedsel geëxporteerd
Mondiale voedselproduktie neemt nog toe door:
Groene revolutie 60-er jaren
Veredeling zaden met flinkHogere opbrengst.
Irrigatie, kunstmest en pesticiden nodig
Genetische Revolutie 80-er jaren
Bv genen van rijst veranderen waardoor rijst in zout water kan groeien
§ 12 Maatschappelijke omstandigheden
Hoofdvraag
Welke groepen in de samenleving zijn het meest kwetsbaar bij voedseltekorten?
Oorzaken van honger
Maatschappelijke omstandigheden:
1 Sociale omstandigheden
2 De gezinssituatie
3 Politieke omstandigheden
Waar hoort dit plaatje bij?
Sociale omstandigheden
Sociaal economische stratificatie
Meestal is op het pl.l. grondbezit de doorslaggevende factor voor je sociale klasse
Grootgrondbezit belemmert gelijkheid
Gezinssituatie
Gezin( ouders met kinderen) niet vanzelfsprekend meer dé samenlevingsvorm
Meer gebruikelijk is de grootfamilie, ook grootouders, ooms en tantes
Door migratie, ziekte(aids) en oorlogen valt deze hulpbasis uit elkaar
Politieke omstandigheden
Hongerlanden vaak politiek instabiel
Veel territoriale conflicten
Investeringen meestal politiek bepaald, bv in industrie en niet in voedsellandbouw
Scenario investeringen % ondervoede kinderen Business as usual
$122,6 miljard 28,2
Pessimistisch
$ 79,2 miljard 33,2
Visionair $ 238,1 miljard
7,5
Aan welke 3 dingen moeten de investeringen worden besteed?
Ontwikkelingsscenario´s voor Afrika ten zuiden van de Sahara
§ 13 Internationale voedselhandel
Hoofdvraag
In hoeverre kan vrije wereldhandel bijdragen aan verbeterde
voedselzekerheid?
Er zijn twee wegen om honger te bestrijden:
• via de internationale voedselhandel §13
• via ontwikkelingshulp §14
Honger hangt samen met:
• natuurlijke omstandigheden in eigen land• sociale omstandigheden in eigen land• Politieke omstandigheden in eigen land
•én met het buitenland
Landbouw is geglobaliseerd door goedkoper transporten moderne telecommunicatie
Internationale handel is OK, maar concurrentie verstoord door:
Heffingen op import
Subsidies op import
Zie voor dit mechanisme BOX 3
World Trade Organisation (WTO)
Nieuwe handelspolitiek:
•Afschaffing handelsbeperkingen
•Vrijere import en export
Veel tegenstand
Internationale voedselhandel: Europese kipdelen te koop in Afrika
Oorzaken van honger
DU
MP
ING
Het is lastig concurreren tegen gedumpt voedsel uit rijke landen
Geen wonder dat ontwikkelingslanden pressie uitoefenen op de WTO
Honger bestrijden via internationale voedselhandel. Welke mogelijkheden zijn er?
Eerlijke handel levert de boeren iets meer geld op.
§ 14 Helpt hulp?
Hoofdvraag
Op welke manieren kan ontwikkelingshulp bijdragen aan voedselzekerheid?
Donoren = manier van hulp
1. Bilaterale hulp: Ene overheid aan de andere
2. Internationale organisaties bv. IMF, wereldbank
3. Niet- Gouvermentele Organisaties ( NGO) bv. Rode Kruis, AZG
Soorten Ontwikkelingshulp:
• noodhulp: levensbedreigende situaties
• projecthulp: steun voor een bepaald project Meestal na afloop van project zakt de boel weer in elkaar
BETER IS
• programmahulp: Naar eigen inzicht besteden voor een specifiek overheidsbeleid.
• Let Op: Good Governance
Effectiviteit hulp
•Ontwikkelingshulp vanaf WO II
•Honger en armoede niet verdwenen
•Eenvoudig om produktie te laten stijgen
•Zeer moeilijk de armen en afgelegen wonenden te bereiken
•Ontwikkelingshulp niet alleen uit generositeit•Politieke doelen•Economische doelen, dmv gebonden hulp
Welk motief of welk doel zit achter deze hulp van Bono?
Welk motief of welk doel zit achter deze hulp van Britse soldaten?
Absolute bedragen
Komt de meeste ontwikkelingshulp terecht waar de meeste ondervoeding is?
Ghana
De meeste ontwikkelingshulp komt terecht in het zwart gekleurde gebied.
Het is het best bereikbare gebied ten opzichte van de hoofdstad.
Maar is dat het gebied met de meeste ondervoede kinderen?
Gebonden hulp en het geven van hulp waarbij de doelstellingen niet goed op elkaar zijn afgestemd zijn voorbeelden van incoherent beleid.
Voedselzekerheid is een zaak van lange adem, trefzeker beleid en grote investeringen op het platteland!
Conclusies