hoofdstuk 37 - audesirk
TRANSCRIPT
Chemical Control of the Animal Body: The Endocrine System
Hoofdstuk 37
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 1
Hormonale regulatie
• Waarom zijn hormonen noodzakelijk?
– chemische boodschappen van het ene lichaamsdeel naar een ander lichaamsdeel
– communicatie is noodzakelijk om processen in het hele lichaam te reguleren
– homeostase en regulatie• metabolisme
• groei
• ontwikkeling
• maturatie
• reproductie
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 2
Regulatie en communicatie
• Dieren gebruiken twee systemen
– endocriene stelsel• systeem van klieren
– geen afvoerbuis
– scheiden stoffen direct in het bloed af
– stoffen worden vervoerd naar doelorgaan
– langzame, langdurige respons
– zenuwstelsel• systeem van neuronen
– ‘elektrische’ signalen en afgifte van neurotransmitters naar het doelorgaan
– snelle, kortdurige response
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 3
Cel-cel communicatie
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 4
Chemische boodschappen
• Neurotransmitters: afgegeven door neuronen
• Hormonen: afgegeven door hormoonklieren
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 5
axon
hormoonklier
receptoren
doelcel
receptoren
hormoon vervoerddoor bloed
neurotransmitter
Hormonen
• Chemische ‘boodschapper’
• Meestal via bloed getransporteerd
• Specifieke werking - receptoren
• Hormoonspiegel bepalend voor reactiesnelheid doelorgaan
• Regeling door negatieve terugkoppeling
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 6
Hormonale regeling
Door middel van:
• Hypothalamus
– Releasing hormonen
– neurohormonen
• Hormoonklieren
– Geen afvoerbuis, geven hormonen af aan bloed
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 7
Hypothalamus (1)
•Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 8
Hypothalamus (2)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 9
Produceert Werking
Releasing hormonen + afgifte hormonen door hypofyse
Neurohormonen Zie hypofyse-achterkwab
Hormoonproducerende klieren
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 10
Hypofyse (1)
•Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 11
Hypofyse (2)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 12
Voorkwab produceert Werking
Groeihormoon (GH) + groei, ontwikkeling, stofwisseling
Thyreotroop hormoon (TSH) + thyroxine-afgifte aan schildklier
Follikelstimulerend hormoon (FSH) + groei follikel in ovaria+ secretie van oestradiol door ovaria
+ vorming spermacellen in testes
Luteïniserend hormoon (LH) + ovulatie, vorming en handhaving v/h gele lichaam+ secretie van testosteron door testes
Achterkwab produceert Werking
Oxytocine + secretie van melk+ samentrekking baarmoederwand
Antidiuretisch hormoon (ADH) + terugresorptie van water in de nieren
Schildklier (1)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 13
Schildklier (2)
Joodgebrek (waardoor geen thyroxine gemaakt wordt)– Dwerggroei (bij thyroxine-tekort voor en direct na de geboorte)
– Gewichtstoename (bij thyroxine-tekort in een later stadium)
– Opgezette schildklier
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 14
Produceert Werking
Thyroxine + stofwisseling, groei, ontwikkeling- TSH secretie door hypofyse
Schildklier (3)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 15
Bijnieren (1)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 16
Bijniermerg (2)
Vecht – vlucht respons
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 17
Produceert Werking
Adrenaline + omzetting van glycogeen in glucose (lever)+ verhoging hartslagfrequentie
+ verwijding bronchiën+ doorbloeding van o.a. skeletspieren
Eilandjes van Langerhans (1)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 18
Eilandjes van Langerhans (2)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 19
Produceert Werking
Insuline + omzetting van glucose in glycogeen+ permeabiliteit van celmembranen voor glucose
+ opbouw van vetten en eiwitten
Glucagon + omzetting van glycogeen in glucose (lever)
Diabetes type 1: insuline ontbreekt
Eilandjes van Langerhans (3)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 20
Testis (1)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 21
Produceert Werking
Testosteron + ontwikkeling van de geslachtsorganen en secundaire geslachtskenmerken
+ vorming van spermacellen- FSH en LH-afgifte door hypofyse
Testis (2)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 22
Ovaria (1)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 23
Produceert Werking
Oestradiol + ontwikkeling van de geslachtsorganen en secundaire geslachtskenmerken
+ groei van het baarmoederslijmvlies-FSH- en LH-afgifte door hypofyse
Progesteron + handhaving van en afgifte door baarmoederslijmvlies
+ verhoging lichaamstemperatuur- FSH- en LH-afgifte door hypofyse
Ovaria (2)
•Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 24
Signaaloverdracht hormonen (1)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 25
Signaaloverdracht hormonen (2)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 26
Einde
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 27