hrvatska ekonomska politika i geoekonomika tihomir domazet

36
337 1 UDK 338.2 - , RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 337 19.10.2009 18:31:50

Upload: votram

Post on 31-Jan-2017

229 views

Category:

Documents


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

337

������������ 1

UDK 338.2

������������ ������������������ ���

������

��������� �������� �������������������������������������������������������������!�"����������#�������$��%���$#������ �$&��'()*(����� � �����������������$������� �����$������������ ������ +�*(� �� �������$����� �����$����� ��� ���� ��*�� ,������������������������-�$�����(������������������"�%�������������/����(�"�%�$��������&(��������������������(�"+%�$������0�����"�0��������������#���(�$�������&�$�������0���(������1�������0���%���"4%�����������$�����(������������5�������$�����(�����������-����������$�����������������������

9��������� ����(� ���&� ��&� � ������ ��� �$���� �������� ��0������������������&���&���������$�����(���������������&�$������ $����� ������ � :�/�;� &������� ,����$� ������� <����� ==�� �� �����������������������(���������$������$������������,>����$#�������������$�������������&��������:������������?,�@�

9��������������$�������������-�$�����������#���������������������������������������������������(�����������������������#� �� �$���� ��$����$����� -�$������ ��� ��������� ��������� ��&���������$�����$�������$�������$����&��������(��������������������������������������#A

����,

�������� �� &���������� ������(� �������� �������� "��������(��������������������$��(������1��%���

�������������������$������$��������0�����������1�������

�� �����C�;�����������(�!�������(�-�$������������������0����������1���$����$�(�E�&��

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 337 19.10.2009 18:31:50

Page 2: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

338C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

9��������� �� ���$���� ��������� -�$����� ����� �������� ���������&��������(���������������������������������������]$������^��������������������������(����5��������&�(��������$���������������(������������� ��������� �������� �� ���$��� �������� ���#&����������

�� �!"# �� #!�$� �����(� �$����� ��������� �����(� &���������(������������������

%�&����'&�(� �$ G01

�)*��+

`�������� ,�����#� "�� W������ `���$�� a�1��#�%A� V�� $���� ������ ��������#������ �$�&�� a����(� ���� �;� ���������(� ����;��#�� ��� ��� ���&����������������������������&����������&����������������������$�(������$�1��� ��������(� ��&��� ��� ������� ��� $�����;� ���������� ������$��1���E���������1����������$�A�]!�$�������(���������������������������5������$���A�����������������$������������$��������������W�����������1�$�����������������������������������������������������������������������������������W����������&�������������������������������������&�$�������������������������������(�������������������������1�������$�����>������������$����(�������$������$�����,����������5������$(�&�����$���������������

,������������������������-�$�����(������������������"�%�����������������(�"�%�$��������&(��������������������(�"+%�$������0-����� "�0���� ������� ���#���(� $�������&�$������ �0���(� �����1�������0���%� �� "4%�����������$������������������5�� �����$�����(���������������������$������������������������

,$����� ��������������(� 1��� � ��1������ ������� :�/��(���������&�����������$#��������$�������&��$�����������$�;������������ ���$��(� ������������������� �������������������������������W�������(��������������a�����b�������������$������ ��&����(�&��������1��������&���������$�������$��������������������������������������$���&�����������(��������$����� ���� �������� ��� ��;� ��&�$����� V�� � � ������ ��;� �:� � �$���

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 338 19.10.2009 18:31:50

Page 3: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

339C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

����������������������������������;��������(������������&�������������������1���������$����

?� -�$������ ��� �������� �� ���$���� ����� $������� ��� $#���W���(���������������������������&��$��������#�������������������� �������� �������� ������ ����$��� �����1��� ��� ��� ��&���������������������������!/���(c*(����&�$���������������$��������1�� �������� � '(:*(� �� �� ���&��� �����1�� '(+*(� ���� ���$������������;��'�&�������

!������ � -�$����� ���� �� ������� ��� ����� �� ����� �� ������������������&� �����(� �������� �������� �������� ���� � ������� &��$��;� ���$���� ���� � ������ ��!� ��� �� &����� �$&�� ������������������$������������������!��������&�����(�����������-�$�������������� $������������� ����� �� ������� ��&� ��$�� �0��������&��������/������$����$�(�����$�������������$�����������������������������������?,�@(�����������������]�������������� ��

>��� �� ���;$��� ���� "�%� ��� �$����� ��������� ������ ��� �����&���$�������������������9�����(���������������������$����5�� ������ � �� -�$�����(� "�%� ��� ��� ������ ���� 9����� ��$����������� ����5�� �� $������ ���������� "b��$��(� X�5�����(�?������(�,����e%����������������������������������(����������$��(� ��� �����(� "+%� ��� $������ $������ ��&� �� ���&� �&���$����������&����1�$��#�� 1������� ����0������ ���������������� ������#� �������(������������1������� �������$������������� ���$��� �������� ������ �������� �� ��������� �� �����$��� ��&��������������������������$�����

��������������$�����������->E?���-�$������������������0��������&���������������->E?�����&��������":����������� �%�������������� ���&�(� T����� �� ��$���� �������� �������(� &�� � ����� �������������� �� ����� ��� ��������� ����� �������� ��� ����(� ���� � ���������������#�����������������������������������������$�����������E���1��$���� ����#���������������������������������������$����������(����������#������������#�������$������

V$��������������5�����������������������������������(����������1��������$����&�����$�������$�����(���������������-���� � �� ����� ���������� ��&�#�;� ����� ������� ��� �$� ������C�� � �����$���� ����������� "�%� �������� ��$� ���$��� ������&�(�&��������������������&��������(�"�%�������������������&�����������&������� �� "+%���������������]$��#��^���� ��������-

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 339 19.10.2009 18:31:50

Page 4: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

340C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

��������������&�� ���&�����(� ���5��������&�(�����������$���� �����������(�����������������;�$������������������$��������������#&����������

��)*,��-����� �����,

*���&"����"&���$��$����0�������(���������������������(��$������ ��� ������� �������� ��������� �� ,>�/�(� $#� � ��� ������������� �������� ������ a�������� �������� � �� $������ ����(��������$������&��$�������$�A���#����������(���$�����������������(������$����(����������������&�$�����

`���� �����$����;� ������ �$���(� ���� �$�;� ,>�(� �������������$�������� �0����������������������� �������(������������ ������������1��$���"���$����%��=���������$����������$������������� �� � ����������� � ��������&������ ����� $��� �����/�$�����������������������$���������������0��������������W�$��������������1������������,;�����������5����$�������������������� �������� �� ��������� �� ��������� ����� �������� ����������T���;���&�gg��������������������$���������#&��0��������#&���1����,>�/�����&;�������$������� ���$��������������������&����������$���0��������;�������������W������C�����������������������0��������&����������!����T��&���(������������W���-�$����&���������������(���&��������$������$���������0����������������,��;������;� ����$���������&����������� ���������������0������������������������������(�����;�$�����������������-�����&���W�����h�&����(������$�������������(����$��������$/�������0��������������������������$������-j���,;�������������������������$�����������$��������;�$�������������������<�������<;���"���������������-j����X����j%������������������������#�����0����������������������a�������C������������������-$������h���������C�������������������������������������$��0-��������;������������(���������0��������;����$�����

C���5������������$���������������c��&����(�������#��������=��������g���=������������9������������<��;��&��������������1���������������X������a�������(�C����(�[��$�(�C��$�(���&�����(������������� ��������� �$���� 0�������� ����(� �������� ]�����&�#������

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 340 19.10.2009 18:31:50

Page 5: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

341C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

��������� ����� �� ������ ���� &����(� ���� $������ ����(� �����$������(������1�����������������������;������ �2

����(��������������&�5�������������$���������������������-����$��������������$���;������&�;�������$����(���������������������������������������������������������������;�����������?������$�������������������������������$(�$���������$#��������(�0������������������������

������������� :�/�;�&�������C�����������������������������g�(��������� � ������ ���� $#��� �����(� ���� �� �� ���� ������ b�������>������ T���� � ������ ��� ��&�k� C� ��� ���� ������� ��$#�$���"$�����%���&����������������������������������&��$��#������&�$��X��/�$����$���������(�����������&��(������������������������&�������#�$������&�$��,��1������1�������,�����>���1������$� ��� ��� ����� ��$#��� �$�� ��&� ��� �)�� ��������� �������� C�������������$��$���� �� ������&������������������������� ��������������&�#������������������������W����(��������������&�����$�(�������������������������������(��������������������� ����� �����&�5���� �&�����$��� ���&�#�� � "�����%� ���������������������,>�/���!�����������������/g���(�������������$�����������g���������������W����(���������;�&�������!���� ���������������������h9�/�(���������&�$����������������������������1��������������l������X5����(������������������&�;�����g������������ �������(� ����� �$��$����� �&�����$�(����������;$����� � �&����1�� ��������� C�� ��� ��$�&� ���������� ,>�/�(�����������&���(������������;$����$���� �����$�������������1���h9�/���W������&���������>����a�����(�������������&��������������������C����������������#��,>���

,� ���&� �����(� ���� �������� ��$#���� �����$���� �� �;�������;�������(����#��������������,>�������� ���������5����$����W���(�9��������>��������������������1��������$��������$����������(���,>�/����$��� ��������������������������(� ����(�����-$����$�(�����$�(���9�������������������&������$����W�&�������������������������$������$��������$�����$����������������������������;� ������(� �������(� �����$�� ��� ������ �����$���V1��� �� ��� #� ��� ����� ���� ��� $����;� ������$�� �� ���#���������������������c�&�������

!�$�(���������������������������&�������$���$��������������

�� �����C�;�����������A�9������������������(�E�����������$�(�,�$��$���-�9(�V���������c��

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 341 19.10.2009 18:31:50

Page 6: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

342C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

������ $���� ��������� ��� � �������� �$����� ��������� �������������������������������$���$����������� ���� +�/�;(����� ����� ��$������������ �����&��#���� ==�� �$����&� ������ C���5�� $������������������ 44��&����(��������1�������'c�&�����(����������<������������XXh�"X5������������������g���%���,$������������ `���� 1���� �� �$����� ��������� �����$(� �������� �$�������������������������$�����������<����������$�

������� <����� � �����$� ����� �� �$���� ����� ��$��� ��$�-���� ��������� ��������� ����� #� �����$���� �1�� �$�� $����� �� ��-$����0����$���������������/�����������������������������������&�#�����XXh/��������$����������������������=�$����(��������<����� � ������������������$����5�������� ����� ������ �����$����������������#�����C��� � ��������������5��� ��0���-������������(��������������������������a��$�����������������<�����������Y�;��X�j�����Tj��������1��������&����$�5���$����$���������������X5����(����&�0��������;��&����1��(���l���(����-�������1����$�����������������������������������������$�� :���&�-��������������������T������������$����������������������������,>�/�� ��� �������� ���$����������� ������� �� ������� V$�� ���� ,>�/������$������&������0�����������������$������&���������$�(����������������������$��������$���$������

!����� �$�� ��� ���$�� ����� ��� �������� �������� ,>�/� �� ���������<����� �����$�(� ����� ����� ���������� ��� ���,>������ 4:������ c)�������������$������������������;����&�������������#�(�������������������������0��������������#�����C��������������&�#�$������$��������5�����������������������&��$������0��������������#�����

V�� ���&����� ����#�� ���� �� ��������� ����� X���;���$� �������������,>������ 4)������ c4�� ����'���������������;���������������:����������?,�@�����#�����������������&�;�$���������#��"C������$�� ��������%(� ����1��#�� �� ��������� ����������1��;��������"a�1��(�C�����%��������1��;��������������C�#&��$�����

,$����� ������ � � c'�� ����$���� X5��������� 0��������� ���-�������(� =h[(� "=������������ h������ [����������%(� �� � '��� >��-������� ��� �5��������� ���$�(� =�>(� "=������������ �$�������>����������%�

!����� � ������� <����� ������� �����$� ����� ��&�$��A� ,>�� ������������ ���$��������� 0��������� �����$� ��� ��&�$��� �� �&���-

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 342 19.10.2009 18:31:50

Page 7: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

343C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

���� ���0���� ��� ������� �� ���$��(� ��������#�� �$��� ������������ ����$��#�� ����$���� C�� � ���0�(� �������� ��0���� ������(� ������-���������9�������T�����������������$����;�$�;�&����������$�(������ ��� ����� ����� �������� ��� �����$��� ,>�/��� C�� � ����$��������&�#�$�������&������$���������������������������$��� ���C�#&� �$���(� ���� � �1���� ���&�� ,>�/�� ���� ����� �������������T������$�������������������������(������$��������<�������������������������� :�����������

T������� �����$�� ������� <������ ���;������ � ��l����� ���&� ������� `������� ��1����� � :�/�;(� ����� � ,>�� ��� ��$�� ����� �� ��������#���������&�$�������0�����T��1���������� :���&������������������$�����������������������������������;�cc*�����$&����*(��� ��� � ����� ������������ �������1��;� ���������� ������$��������&� ����� ��� ��������� ������� ��&������ $��� �� ����������� ,>�/����� ������ �����1������ �� ��&�$������ �0����� !�������� ��&�� ����� �������$��� �������� ������� "� :��%� ����� ��������� ����$��;�������������$������������������&�����W�m��(����������,>�/�(��c�� ����$���� � :��� ������ � ������� �� �/��$��� ��������� ���#�� ������(���������$����*��������&�����#�������$�����$����(��������$����(��������������������$���������������������������"����������$�������������%��V$��������������$������W�m���$�����

������� <����� ==�(� ����� �� ���������� ����$�(� �����$� � &�� $������� ���$������������ ������� �� �����(� $#� �1�� l�������(� �����������$�(� �� ������ � �$����� ���$��� $������� V�� � :'�� &����� �$� ���&��$��$�����l��������(����������1�����$�������&��$���������������������$�����$�����$�������������������������C�&�$���$�������� �� l��������#��� �1��� ��� �$������ �������� � ���1������� �����$���������<����� ==�� ���� � ������������� � :���W����(�� :4��&�����,>�������������������������������(��� ����������������� � �1������ � : �(� ���� ��� ������ ������� ���&� &��$�� ��������V$�� ������������� ��������� ������� � ���1��� �������� ������� �����$��(������$�;�T��������$����$�����&�o������&�(�=����������������� ���&����(����������&������������$��������1���g����

,����$��������<�����==���������������������������(���������$������$������������,>����$#�������������$�������������&��������:������������ ?,� @� ���(� �� ���&� �����(� ���� ���������#�;� �������(������$�;���=[�"������(������(� =����� ��T���%(����� ��$#������������$���������g�(�������$����;����$����������������c��������������?,�@��,����T���������$����;����$�������������������������������

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 343 19.10.2009 18:31:50

Page 8: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

344C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

?,�@��=���$����(�,>������$#���������&�;������$����;������������ �0���� ��� ���#�� ��1���� ������� ���#���(� ���� �$� ���&�������$����T�����������0����"����T��������� ���������'(�*3%��,���������������;�����������(������������1����������0������������������������$��������<���������������W����$������������������#�������$������������������������������������������$����$�����$��������������&��������������������$������

,��&���������$��������������1�����������������������5�������$���������<�����=����==����������$���������(������������������T�������������1�������0�������0��������������#������&�����������������������,>�/����$�������;�$���l������������� :�/��(�������������������������������$���������<�����=�(������������5������&������������������$����;����$�(������$&����������=[/�(�������$���������l�������������������������$��$������;�$�;�$���������?,�@��Z�������&�#�$������;�$���$�������������������(�������������������������������������$���������<�����==��

������� <����� ===�� � �����$� ���� � ����� �����$������ ���$��(��������������$�������������������������������$����������<�����==�(����� ����������Y���� ��������(��������(����������������$�����(���� � ��$����� ������ ������� �����&�(� ��� ����� �$� �$����0������������������������C������������;�#���������������#����������������$�&����&�&������(��������<�����==�(�������0����&�����1$���������$����&��1��������&�����&��&����������������p���� �� ��� ���(� �� ��=[� ���� �&����� ������ �$����;� ���$������������� �������$����������$���������$����$����� �����$��!������������������������$���������1��������������$����$���(����� �$&�� ������ ���� �� $������ ��$����� �� ���� ��� ��$�����g��(����$��������1���0���������1���������:�� �����)��&�����(����� ������ ����$��;� ��$������ ,>�/�� ��� ��;� ��$�������� ��������&���1��� ����� ������� ����� �(� �� ���&� �����(� ����1� ���&���$������� ��� ��$������ �� $������� ���������� ��� ��&�� �����#������$����������������

T���� � ��������� �$�� �����$����$�� �����#��� �����$��� �������<������ ==�� ������&��� &�$����� W������ ����� T��(� E;���o����;����(� ��� �g������ X5��������&� ��������&� �����$�4. T���(� ����(� �����$����� g������������� ������� <������ ==�(��$���������������XXh/�(����� ����������������l������&����������

+� �C;�9��������(�b�����(�,������c�;�������;, 20094� �E;���o����;���A��g�����;�=������������X�����j�,j���(��+����������� �

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 344 19.10.2009 18:31:50

Page 9: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

345C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

���$#����������0�����������$���,>�/�(�����������������������������$�������$��$����5���������������������������$�E;���o����;���(���������T���(�������������������&���������;����$�� $�1��(� ,��� "������� ���\��&� ��&;��%(� ���� � �$�� XXh�� ' �������������������$���������<�����(���������������0����&��1��(�����,���������������������1������������������$���������<������=�(�� :���!�������������&��T������������������������

��X�$�$���1�������������������=[/������������� �(�������������1�#�� ������� ��� ������� ���&� ������� �� ��$#���� ���&��&�������;�$�����(�����1��#����������

E����1��(� �5��������� ��������� �����$� $�������� � ��� ������&����������� ���� �� ����#�����������$���&�������$�&������������������ ��/�;(���������&�������� +�/�;�����������<������=����==�(����� ���� � ���;����� ��������� ,$���� � ����� �$�� ������ �(�����$��(� $������� �����$�� ���������$�� ��� ��$�� �����$� �� �����������$������������������������$�

!��;����� ��$���� ���#�� ��� �����1��� ��� ��������� ��������������<������==�(�������������������g�����&�$������(�$���������$���������&�#�$���������������������$���������"%��$�����$���0������������&�������$������������������$��������(���������$���(������1����������������!������������$�/���(� �� �$����� &����������� �� ;������������� ��������� �����$�-����&���������$�����������������������������������������$��������������������(������$&����=[�"������(������(�=�������T���%(������������������������������������$����;�&����������$��6

���� ���������� ��� �����$��� ���&����� ��������� ����� ��� �������������������� ���� �����$���� �� ��������?� ��������������������(����������������&����(�����$������

9�����������������&���&���������������������������0��������������������&���&���������$�����(���������������&�$������$������������ :�/�;�&������������ � ���������$���������������Y��������������������1���������o=o������#�����������������������$#�$������

c� �=���A�?1������������$#�������������0��������;���������������������������$���������<���������������������$����&������$�����������$�����&�������$#��������������[�����������$�$#�(��������������������$#����������$�������$��;�$�������!�������(�������������g����������5��������&�0��������&������$������������5������������$��������������#���������������������;������������������&�#�����������������������$���(����&����$�����������$���$�����������������������������������$�����������������������������'� �����C�;�����������(�T����(����������������������������������&��(���E������������$�����������������$�����������-�$����������������������������������-�$�����&��������������0����������1���$����$�(�E�&��(���� �(������4��/4'�

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 345 19.10.2009 18:31:50

Page 10: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

346C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

�&���������������������������?�������&�����������������$���������������������������?������1���������������� ��� �� ���$�������1��������;�����������(�������$��������������������$���������������X5����(�� :�/�;�&���������������1����$#����������������,$�������������� ��(��5����(���;��$������,>�/����� �������������������$��/��;�������&�������������������������(�E����������&�����;�������������,�$������,�$�����>�������������Y��[�������������������������h������;����$��!���� ���������1����������������������$�������(�����(���$�����������$��������������������������1���������������������������������������(����������(��������������������������(�������1���������#���������$���

!�1������ )�/�;�&������������������$���$������������������������$�������$(����������(���������(�����$��������&����]����$���$���� ��V��� )+������������$���������#����$��

��������� ������$����� ���$���$������ "������ �������'���������5��������;�����������(�����1��#���$����������������(���-$�������������%(�$#��������� :�������������������$������-���� !���� ��$���&�(� ��$����� ����� ���$�5�$���(� ��&��5�� ���������� ���� &��$��� �$����� $�����(� ��$�� � ��� ��&�� ��� ,>�� ���������$������&�����$��������$�����,>�������$������������������$����&���!/�����������4�����#�����������������(�����������$�������!������������'������#�������������������?������$����>����������������4���������$����&���!/��

?������ ��&� ������� ��$��� #� ��� ��&�� ��� #� ��$����� ��������� ��,>�/����������������1�����!����������������������$�������������&�������������$����1����������$����&���������������������$�������5�������;�������$��/������1��&���������

>���,>��������$���$1���� ������������� ���������� ����������,>�/������������5���������$���&����;����������������������,��1�����$#�������� � ��>����������$����������$��(���������������������1���(������#���������������(���������&�������>����������;���/ ��l����(��$����������������������

���&�� � �����1� $����� ��� ��$�g��������� T������� ?�����;�����������������$�����������&��(��������&����������$����;��-������$�������������������&��������0�����������;�������(�&����$�����������;��������������$����1����`�������#���������������������������������$��&��������0��������������$��W���(�������$���nije stabilna valuta, a njegova nestabilnost doprinosi nestabilnosti na

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 346 19.10.2009 18:31:50

Page 11: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

347C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

&�����������$����`������������������$��������������#��������$������$���$��������$���$�������,����&������(�1��������������$�-�������$���������0���������������������������������������������;�����$�������`���������� ����������$������ ��������������(����������������#�������������V������������$���0-��������;���$�������������������������������������$��(�������������������������������;�$����������&������$��(�����#�������(��������������&�����$������$��(�����&�������������$����-�������������������&�$����#�0���������������

,$����� ��������� ������ ���� �� �$�� ����������� ������� h�����h�����"� 4:�%(����g�����������&�����,$�1�������T����� ��������-�����(����������?����;���������>��;��j��a������������������������$�����;���$����;��������&�(�������������������������������-��$��]�������������;� (��������#�������]�������������;� (����������������������(���$���������g�����������&��5���������������������������������

?��$�����������������]=�$�����������C����^�"���:�%�h���������-������������������$#��������������������������(����������������������]������������;� (��������#��������$�������1�����������]����;�$���^���������������A�����;�������������������g(�&�������&���������(�>=�,/�(�,>�,/������

W�$������������h����������������������;����$������������ ������(� ���� �������� $����;� ������1��;� �� ��������;� ��&�5��� ��� '�/��(�:�/�����������)�/���&�������(�g��&������������������������ �������� ���$���(� ���� �� �������� ��� ��� ����� ��&�� ��$��������$�����������g����������$�����������$��p���������������$�����$������� ������� ����#�� �������(� ������$�� ���� ��� ����� ���������������� ��� ���������#� ������� �� �� ���� � ��������� ����;� ������$�������������&������1�����1���

E������$�����������������1������$������$���������$�����1����������$�������������$����$��������������������$��]���������$������^��&�����$�����������������������������������W��1���������������&�����������������&�1&������#�����������&�A�����$�������&�������1�(����������������&���� ����#��X�#�����������������$�;�������������������&�����0�������������

?������� �� ���;����� ��$����(� ,��$�� ~���(� �$����� ����������$������������&(������1����������������&���� #�" �,�������#�#"���� &�� ���������"� ��#���.� �/ ���� ������$�� �� h����(� ���

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 347 19.10.2009 18:31:50

Page 12: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

348C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

$��������������W���(�������$�������$����������$��(����������,,,��"�����%(�E�������������$�����������������(���,�$�����������������������������C�������������$�����������������������������������1�#�����������;���������$�������(����X�;�������������������������������������������������������e�?���1���������������������������$�����$�����������������T�������W��������1��� ���$#� ���������1���������������������$�����������������������$�������$��������������������Y�������������E����������������������������1�������(��������������������������������������=��������������������$����������������$�E�������

,��$�� ~���(� �� $��� ���� ��� ���$��� 0�������� ����� �� ���;�������� ��� ��������� ����������(� �����1�� ��� � ��� ���������� ����0��������������������������������������� ���������������������������������$#���&��������������������$��������������������~���������1��������1����������������&�������������������&�$��������0��������������� "0�������� ��<����,����%(� �� ��� (���������(���������;������

,��$��~���������$�����������$�������������&�����������������������(� �������� ��������&� �������A� ]�$�� ������ &���������$��X����� ������������ �&�� �� ���1����$����� �$��(� �� ����&����������������� ����� ���� ������� ���� ���� ����� ���� ���$���� ���� �������������� �������� ��� ���������� ����� C�#&� �$����� X���������$���� ������ $�;����� ���$�#(� ���� ������� � �� ���� ��������1���$��������0���������������������1��;���&��$�1���������������������$#��&����������������$��������1���X����(�������1����������X������������������������1�������������W���$�������$���9������������A�&�$�������X���������������������������$������������������������������&�$������

9?��$�������$�����$���������������c�������&�����(�$����&�������&������������������$���X�������������$������W��1�������������-�����&���������$��X��������������A����������������$��������#(���� ��$��(� ��� ����$���� �� ������$���� g���� �������� �������;�����$��;��&�����$�(������$���������������������$�������;����$��������������������������������#���������������������a�����������������������������������������&��������k�W�&������������X���������������������������1������1������$�]��$����������� �

C����$���������������������������&��������A����$����������������������� ������� �&�� �$��� ��� �&������� ������1���� ����������=�������� �$���� ��(� ����(� ]����$��� ����$����� ���� �k (� �&��

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 348 19.10.2009 18:31:50

Page 13: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

349C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

]���$�� ����$��� ����$����k^� >� ��� � ���$�� ��������A� ������ ��� ���0������ �����������1���������������&���$�����,$����$����������1��������������1����������1������1����������A����������������������k�

E�����������$�����������������$��������������������������������-����������������������1���������&������$��&���&�������-���&���$���(�1������������������;������������"<����,�����������1������������������k�����$�������$����������k%��W�������������$��(�����1���&��������������1������&������������/���������������������1���������� 7

���)���� ������������������ *��,+�1�%*2334)56443)

?�;�$�������������������������&���������&��������(��������������������#�������������-�$������"�������%�����������X5����(������������1��(�������������������������������������������-��(���������&��$������������������������������������(������������ ������������&����������������� ����������������#� ������(����&�� �������� ��� � ����#�� ��������� ��������� &��$��� ����1������������� ����(� �� &�������� ������ � ����� �������� ��� ����������=��5���$���$�������1�����������������$������������������������������������

�������� � ��� �� ��� �� ������ �� ���� �������� ���� �������������� �� � �� ���� ��������� ������ ��!� "������ ����#�� �����$��%���$#��� ��� �$&�� '()*� "������� �����&� ��!/�� ��� � ) �� �����&������������c��&����%(��������(�����1���&��������������������������$�����&���������������������������$&���('*��

,� ���&� �����(� ��������� � ��������� ���������� &���������$���C����&���������$������������������������������$��������������$�������������������������$�����W���(������������������$�������� ��������������� ) ��&����������������:('*(��������(�������������('*�����1���&�����(����������$����������$����������������()*(����������������(�c*�����1���&������

:� �,��$��~���(�C������������1����������(��������(�Y�����������(������������������)�

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 349 19.10.2009 18:31:50

Page 14: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

350C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

W�$�������������������������&��0����

���'&�"2)���!���0��1�������������������������$�������������$���� ) ������� �

T�������������������(�������������������������������������-�����(���1�#���������$�������������������1���������-���� ��������� �� �������� ��1� ������ � ������ ����� �� ��������� ������������ ��� ����� �����$��;� �������(� �� ����1�$�� ��&��� ������� ��������� �����$��� ��� �$��� ���#�� ������� ��������;� �����A�X������"� 4�%(�>�&������"� ���������%(�Y�����>������"���+�%(�>������������"� :�%(�����������������;�������� �/�;(�Y�&����$�����1������ )�/�;������h������������������������������$�����������$��������������0����������������$���8�����������������������$�������������T��;�����9, odnosno pad vrijednosti dionica na

)� �h�������������A�"�%�!�������)� ��"�)� ����� �4�%(���$��$#��0�����������������,>�/�(�"�%�!�������)+:��"�)+:�����)4+�%(�����"+%� ������������"� � ���������;�� +�/�;%(����;�����(��������������������,>�/����$������&�������&�����(�����1��#�����&�(������������$�����������,>�/�(�������� +:�(�"�)%�����������;�����/�;(�"�����������+�%(������������[��������(���������������������������1���$����$������������������������������$�����������������������,$����>������ � �T��;�$�������A�"�%�!�������)� �(�"�%�!�������)+:���������$������)+:�(�"+%�[������������4��������)' �(�"4%�T��;(����T���;(� ���$������):+�(����������$�����&����������,>�/����$#�������9����(�"c%�T��;������� � �(�����5���$��� �������;�����T��;�<����,����(��������$����� ���������A�[����1�$��������4������������� � �(�[���������������)������������� � �(���[�������������� ������������� � �(�"'%�[��������������� ������������� ):�(�":%�!�����+�(���������;����+������������� ) ��������;������?�����>�������(������������$�������;(�")%�[���������(�� ��(�?T(�" %�>������0���������������� :�(����;���C������(�-��&�T��&�(�Y�����T���������&�������$����>��(�"��%�X�������;����:������������� :�(�>������0�����������������$����������;�(�"��%�������0���������������� )�(�"��%����/�������������;��������������(�"�+%�T��;���������������������(�"�4%�!������������������������(�"�c%�=�����������������������c�(�"�'%� ����������������;������'�(�"�:%�T�����������������:��$��1����:�(�,,9������&���������������� *(���$������������;����&�����(����������$��������������$���(�"�)%�!�����

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 350 19.10.2009 18:31:50

Page 15: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

351C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

������"�&�������������������;%��������0��������������W�1�#���������$���� ����$�� �� $��� ����(� �� ���� ��������� ��� �����$��&��������(��������������$�����������"�&�����������%���������������������$�������$��������1��������(���1��������������������$������������������ ���l������T��;� "�&�������;%� ������$��������������� �������� ���� �������;��$����V���$�� "�&��� ���$�j%� � ���/ ������������$����������������������(�����������������!��!���"�&�����\�����%���&���$�������������������(����������������������������������!����$����������"�&������������j��%�����$���$����&���1�����$���&�������������������� ����� "��-��$�%� �� ���� "�����%(� ��� ������$��� ������ �����������(� ��-��������������$�������������;������(���1����������$���������-������������������"�&����������%������������#&���������&�����(������������������������#&������$���(���!/�(�������$������$������������������1���

7)2����&�����"#&���#5�8 �9" #" #������#8��� ��

X5����(��$����$��������$�������������������������������-���������������$�(�����������������1�������������(����������� �������� ���&� �����$��;� �� ������1��;� ������� ���� �����������;� ������� �Z���� ��������� ������ ���� ������$���� �����$�� ��������1���������V$������,�����#�����$������������������� ��������� �����$�(10� �� ��&�� ������ ���#� �����A� "�%� �������� ��������������������������0���������"�%�������1����������������������1����$��������������(�����;�� ������������������������� ���������� �� �&���������� ����� �� ��$��1�� ����$��� ��������� Y����$�������&�#���������������������5����$������$��������1��������������������&���$������$�����&�������"�������������$�����������$��������$#������&����������������������&����1�������&�-�������%�����$����;����������������������������������&����&�#���������������������$�������������������������������$������������$������������������&���������&�������"�%������$��/������������������1������&����������C����&�����������$������������#(�&�������� ��������� ����5��$������� �������� ��1��&� ����� ���� ������;�g�����������������������������$��&����$���1��$����"������X�-������������������������W������������(���\�Y����=����������>$��&(����������4�'��������;�����(��������$#������������������������������������C�����������(���$#��������\�Y���������$�����W�,9�/�:��$��1����:�10� �����C�;�����������(�9�����������;�$�����&�&���������$������ )�/�;�������$����`���������,�����#�(�E�����������$�(�!������$���������$��������$�(���$�����)���&����������5������������`���������,�����#�(�E�&��(����)�(������� +�(�9���������g�������E�&��(

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 351 19.10.2009 18:31:50

Page 16: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

352C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

����������������%������(� ��,�����#����������$����������$�����������������$�����������������;�����������1�������������(������$�(�����������������1�(������$����������$���������������������� C�� �� ���� ��$����� �� ������� ����$(� ���&� �����g�����������$� �� ����������� ����� ����$� �� ��������$���� �����$��;� ��������1��;��������"-�j(�� '�%��,��&�������������������������-�����;����;��������"����;�/������&��������%��������1�$������������� ���5�� g���� ��$����/������1��&� $����� �� ������� ��������������� ���$�������$�11�W�$���� ��������������&���1�������������� T������$�� �� ���������� ,�;������(� ���� ���$�5��studija12� �� ���������� l����������� �� ���� ����#�� �� ����������-���� ��������� �� �&��������� ����������� C���� � ������� �����/����g���������������������"����;���������������������%� /�������-���� ��� ��$������ �����$��� �������;� �&��� 9������ ���� ������$-����� �� ������� ��&�$���� ��� �����1����� ������ $��#�� �� T�� X��m�� ���&�$��� ��������� ���������� �� ������������ �� ������ �����������1��&���1���������$�����W�������(���j������j$���j�����������������-g��������$�����������������������������&�����������������-��������� ,$����� ��������� ������ ����� ���� ����#�� ��&������ ��� Y����(�������������������;����������$���� �� �����1������� )�/��(�1�������$�����&����1���������1�������V9[�/���9����-����������������5��������������/�������������������(�����������������;���������������&�����#��������������"?������(�X����$��(���������� �������%������(�,�����#�������������������������������������������������������������&�������&����������1(���������(� �����0����������������W�������(���-�$����������)4)��&�����������������$�(�������1������������������(�����������������������$���������$������&����������&�����������;������������������������������������,��1������$��������������������� =��,$����&� ����(����� �� ��� ����������������;� ��������1��;��������� )�Z� �/��;��?���������������&����������"��$�%���������������$���;�$�����&�&���������$�����������(����-��������������&���������������������������&���������V������$-���&�(�-�$��������&���$���$�����$���������(���$������������������������������(������$�������$��(�������������$������$��������������1���������������������������������(��5����(������������������������������$���������"���������%�����5�����$��������"0-��������%������������������&�5������$��������������#���������

11� �[�����-�j�"� �%12� �����(�=$���C��(�"���:�%

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 352 19.10.2009 18:31:50

Page 17: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

353C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

��������$�����������������$���(�����������������&����������(��$��#� ������������ ��1���������� �$� ���� ����;��������������?�������(��� ������������"a������������%����� � ��&�����������������1�#�������������$�(�����������$�������� ����������-����������

V�$���;�$������������������������������$��,������������������&������ ��� � +�� &����(� ���� �������� ������ �������������������C����������$���������������<��;��&������&�������������-�$�����(�1��������$����&���$�������������1��A�"�%����$��������(�"�%���&���������"+%���������������!�����������������$�������������������������(�����#�����(���������(�������c�����&��������������!/������������� ) ��&����(����������������������$�����������������/������������(��������� �/�;�&������������������������(�������;����$#��0��������(��������������$���� )��&�������������&�������������!/��� ��&����(������������������$��������������������,������������������������������������������������������$� �� ��� ������ ���� ��1����� ����/�;(� ����1������$����&���$��������&���������"���&�������g�����������%(��5����(�������������������������;�����$�(������$&�����������������(��������������������������$��������������������

!���������������$�������������������� ���1��$������������������ ;�$�����&� &���������$�� ��� $���(� �������� ������� ����(������$���� /� �����&�� ������� ��$��������������(� �$���������������(�������������������������������(�������1��������������������������)��!�����&�(������������������������)��&����(�������� ��� ����� ����� ���� �� ��� ��� �����$���13(� �� ���&�� ��������� ��0��������� ���������� ��&��� ��� ��&�������� ?������� ��� 0��������"�������%� ��� �� -W�� � �������� &����1�� ��$��� ���1�$(�������� � ��#�� ������ ��$��� ���1�$� ��� �:*� ��� �4*� �� ���������������������$������������$�������)�c*������*�"��������������&�������������$�����$%��

13� �4����1������)��������E�&���1����������������c�: (�4(���4���������� �����'(���"����'�('�������������%

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 353 19.10.2009 18:31:50

Page 18: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

354C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

a��$���������������������������������$����������������������� ��������� ��������� � ��� �� ��� �� ��&�� �� ������ �� �����������#�;�����A

1.���&�������#"���/������(���$#��������$���������������������-�$������,����������������14���������������E,���#���$#�����$����������4c*(����� � �������������;���������9������� ?� -�$������ � ��� �� ���� ��������;� ���� ���� ��*� �����nego 1989. godine.

2. ,���:#"���/� �������� �����������(� ������ � ������������� ��1�#� ������$���� ��������� ������$����� ����������������� ��������� ������ ��&� ��� ��� �� &������ ������� �����������4�(+��������������� �(+*���!/���X5����(����������&��0��������&�������������������)��&������������������'+( c������������������������������������?,�@�

3. ��"��9�#�" # � �"�#���(� �� ���� ������$�����;���������;��������������#������(������������5�������",%�����$�������"=%�����1��������������#����1��������������#���(��������(����������$������$#��������(����������$����0����������#����1������0����������#����1������������#�������*���!/��"������ ��*(� ��$������ +�*%� � �����1��� �����(� �� �� ��$������$���&�� ����5�� ������1�����������0����� ������������� �������$��� ���� �� �������� ������ �c*� ��!/�(� ���� � &���$����$�������������������9?/���

4. �";�(� �/�#�����"#(� #"#��#!� ������������$��������������������������?�-�$������ ��� ��������� �1�� �� �����$��� ����������������� ���$�� �������� �������� �� ������ ��������� ����������C���� ����$��� �������� ���$����(� ��������� �� $�����(��������������������$����$�$#���������$����

14� �V��������������������;���������������������������$����$�(������������c�&������

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 354 19.10.2009 18:31:50

Page 19: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

355C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

��),��<�%������ ��

a��������������&�/�����������������$������������;(�$���-���;���������1��;���������&����������$������������h��������&���-����������&����&���������1������������������1��������/������ 9�\����� b��\���15� �� g���������� ���������� �� ������1����������$�����!�������b����16��a������������������$����������-&��� &�� �� ����� ��� ���$���$���� ��������� ��������&� ���$��� ���$����(������$��������������&���&���������a����������A

/��������$��� ������� ���5�� �������� �� �������(� �������� ���5������������������(

/�����$������������������&������&�����������

/�������������5������������������������1��;�g�����������������������g���������������������������&���

a���������� ���������� ��������� �����&��� 1�� ������ ����-��� ����$�� �� �����$����� ������1��;� ���$�� ���� �� ���� ��� ����������;�$�;�&����������$�� �������5��;(������� �����0������;�������(���� �� ����&�� ��;�$���� ������������ ����������� ��� ����$��;����&��������������������5���&�����$����&���������$-������������$�����������������������������$�����

a���������� �� ��������� ��������17�� ?� �$�� ��� &������������������ �� ��������� ������� ��� ���$��� $��#�;� ������� �������-��� �����$���� ����� ��� ��� ��� ����������� �������� ��� �$��-���� ��������� ]=�� ��&� �����&�(� �5�����$��� ����������� ��� ����� �������� �� $������� �������� $��������� � &��$��� ������ ���������5��������������1����������Y�����������;������;�����/

15� �9�\����W������b���\���"� 4��%������1���$���������&�����$���1������������������$������$���$���������&��(���$��������5����������������������5���������$�������������>���������������(����������=��������9�&������!�;�5����b������,�;�����g�9�����������Y�;���-�������?��$����j(�&���������������W&�$����$���������������(������&������������,>�(����������,$�1����������;�����)����������$������$�������[�������������&�������5����������������<��;��&������������������������������,�����j��g��g��(��;�W��������,�����j�[������(��;�?,�����������g�,���(��;�?,�W�$j(�?,�>��j(�?,�>���h������������������������$��1�������W>CV/���W&�$�����&��[����������A�>�!���������-����������$���������4������16� �!������b����"� '��%����������������������������"��=����������������������������!�����"=9!%���������1��;�������"��?��$������!�����==%��!������b���������������=��������[;������g���=������������!������������a����������������+��&����(������������5��1����h���;�[�����������g�9��&j�Regulation od 2003. 17� ������$����������������W��1���������������$����������������������������;$������������������$���&����������?������A�h����a����������������a�/9����������C�\�������a�����9��������,����&j�g���a�����h���&��!����j�

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 355 19.10.2009 18:31:50

Page 20: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

356C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

����&������������������;�����$������ �"������a�����%�X5�����$�������������� ������ �$� ������$���� �� ���1����� ���&� ��$#�������� �;������� ��g���� �� ���������#�;� ������� ���������$��;�����������?�������1����&�����������������$��#���������������-�������������������$������������������������������&����������$�����������������������(��$����������������;���������������&������$��������$�������������������(��������������$��������$�����������������1��#�������#�����&����$����������

=���$��$��������(������������$�����&�5���(�&��$�������$������������� ��� ���� ������ ��� ����� ��������(� �������� ����������&�$��(�������������1����������������$��������������&����-&��������,$��������$�������$������������������(����$�;��$��/��� �������� � ������ ������� ��� "�$�����%� ��������� `��� �&�������� ��������� ��� ������� ����� ������� ������ $����� ��������� T�-���������������������������������������&���������������������������1��;���������?�&�����������������#��������������$�$��������&�5�$��������������������(��������������������������$����������������$�����&������(������������(�������$������������������������������ ����������$���� �� �������$#�������������������� ����� ��������&� ������� ?� &���������� ������ ��� �$�� ���������� "�$�����%� �������� �� ������������� ���$��(� $������ �� ���������������������1��������$���;��������������&��������������E���$�� ����������������$�������&���������������������5����$�-&��;����������&��������(�����#����������������������#�����$�������$�����#���V$����������&�#���$������&���������������������$�����&��������(����$��$����������������������������������$���������������������&���������$����������(�$������������$������(���������������������1�������������������������$��V������������&�����������������;�������������#����&�5��������������1��&������$������������(����1�����&������&�#����$�/ ��$���� ������ �����$�� ���$��� ?����1� ��$��� -�$����� ����� 9?/�(�������������1���������������������#��������(������������������������0��������;�������(���������������������������$���,����-&������(�����������$��������������$����������������(��$�$�������������������&�����������������������#�(�����-���������#����������������������$���������&���������;����&����

Geoekonomika i proširenje EU-a. E�� ������$��� ������&�;�#� �� �#� �������$��&� 1�����$�� -�$����� �� 9�������� ����(�$��������&�������������������(�����������������$����

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 356 19.10.2009 18:31:50

Page 21: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

357C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

� 4�� ������� � ?,/9?� ������ �� ������18 te su osnovane tri radne &���� ����� ���������� ���$��� ������� 9?/,>��� V��� ��� ���������� ���� &��$��� �����1�A� "�%� �5��������� ��������(� "�%� $������ ����&�������� ��������� �� "+%� �������� �� ����1��� 9������� >&���� ������������1�������>������&��������������������������������������;������1����������1������$����WC>�"W\�C�������������>&���%���&����$�� ����������� $��� ��� ��$���� ��� ������ >��������� ����������������$������1����������$���!�$����1���WC>���>������&��������]���������������������������(���������������$���������$��� �� V���$�� ��� �$�� ��1��� �������� � �����1�� �����&����$���� ������� ��&�������(� ��$��� ��� ��&������ ��$� ���������&���������;������(�������$��������������������&�������(�&��W>CV� ����� �� �������� ������� ���9��#" #� W>CV/�� �� *=� #������"��"�/���&����#�#"���"����(#��&� � ��#8� ������"� #�����#>�"� ��.��"����/���8��"����������#���#������#) #?����/����� #���8�#������������������ ����&�"�#&������� #"�)���8�#�� � &�"�#�.#"(� � �"�#�#�� ��$ ��� #"� .#�������!&�@��������.#�#&�"���&�� �����#���!"�� �"�#�#���� ���#?� ��@�"�#�#���" �@��#��:"����������!���������! ��������&���� "��������$������������C��%��������$���&��������������$�������������&�������������������$�����������;������$�����������$�������������(�0����0������������������(��5��������������������&�����������������5��������;������������������������$�����

Geoekonomika i prostorna ekonomika. a������������������������������ ����� �� �������;� ��������;�������������� �� �����������������������g�����������$������������������������&���$��g������(�������������������������������1�]&�^�����������&�1����1��������1������(�����������5���������������-��j��a��&�(�����1��&� ���������� ��� � �� ����#�(� ���� � ���� �����5�$��������1��� ������>�����,���;�� ����$�����������(��������#�������������5��������������������������������1����������������������������������1����������$�����������V�&�����������������i Kriss Feder19.

-��j� a��&� ��� ����� �������$��� ����� �����$��� ���� ��������������$���������������$�������������������;��������(��������������������$����������(�$#������������������������������������$������&�� ���$�����!��������$�������������a��&�(�

18� �?������A�C-9��9b>C=VW,��9C<99W�C-9�9?�V!9>W�?W=VW�>W��C-9�?W=C9��,C>C9,(�C;�=��������������������g��;�W\�C�������������>&������h�����V����$��g��;�>������!���(�� �19� �T�����h��(��j����W�����������9���������"� '�%

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 357 19.10.2009 18:31:51

Page 22: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

358C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

�������������&����������������(������������������������(��������$���� ��;����(� ������� �� �&����(� �� ��������� ������ �����������(����������������������

V1�&����������������$�&���$#�������������������$#��������������$�������� &���������$��� ?1����$������ �$�&� ��$#���� ��$�� �����������#�������������������������$��������$�������T��������������������$���������(����������#�������$���������1��������������������������$�����������!���������������$������������������������(�����#�������������(��������������$�5�1(���������������$������[������������������$�����������(�������1���������������$������������

,����������������$���&������(�����#������������$��$�������g��0��������;� ������$�� ��� ��� &���� ���&��� �����$��� &������(�����������5������$���������������#�������&������&������(����1�� ������ ������� �� &������� �����$�������(� �� ��$���� ���������$�������������1���

,����� &���������� $������ � ���� ����� ����$�� ��� �$#�$��� ���-�����(� �� &��������� ������ ����$�� ��� ��������� ���������� ����������������(��&�����������&�������������������a����������� �������� )�/�;� &������ ���� ����#�(� �� ������� � ��� ���������������$�������$��������������=�$�����#�����$��������1��������-��(�$#��������������$���������������������������$�(������������&����������;�������

V���� ��$#���� �����$�������� ���&� ����������� ������ ��� �����-$��������$�����(�&��������������������������$#�$�������-$�������������$�������$���#���������������$�����������������$�����$�������$�����������a��������������� ����� ����� ���������������������������������������������#��������#��������������#��������������!����������������$�����������������������-&�������$�������1����!�������(����������������������������������������������������������������������$#���&�����;�����������������������(��������������������1�����������������������&�#���������$����

!���� ��� ��������� ����(� ���� 1���� ������� ���� ���(� �����������;�����������(���������)�*(����&������1������$�����������������&������ �����#����$����&�������&����������������������������&��������������&�����������5������1�$#��&����#��&����(�����1�����$�����������"�����k%��1����$�������

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 358 19.10.2009 18:31:51

Page 23: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

359C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

������$������$���������&���������&��������������������$������$������������������1���������$��������$���������������� ���������!���������������������������������!������ ��!�������������1�������$�������������������������&����1����&�����������������&�(����������������������������������������1�������������� �� ������� !����$���� �� ��$�� ������� ���5�� ����$� ��������(����������������$�����������������������&�������$������� �����$��� ��$����� �$��/���$����;� 0��������/�����������;������������ ��� ��� ������������ ������ ��������� ��&����$�� ����������� ����� ��� ���������� ���������� �����(� ���&�(� ����$���������&��������������1��� �&��1� �����&���������1��� �������g�� �������������������������$����;��$���������������������$��V��������$��������!�����$��������������������$��$#�����1��&�������������&��������������������������������������������������(������$&�����������������������

Geoekonomika i konkretne (strategijske) robe��W����������&���-��������������������������������&���������������������-�������`V�>A

- �������� ��� � ��� ��� ���� ��� ������ ������ ��$��������� �������������$�&����������T��l������5��&�������������������&�������

-���������������� �������������������������

/�,���#��������������#�����������g�����$����

/� ����������&�#����$�������#�;�����$���!��$�����$������������������������$�������$���

/����������� ��������� ������ Y�;�� ���A� ]a�������� �������(�����$���������$����$����$��������&�������������$�����5����������������������$���������������#����������������$�������$��������������������������������#�;��$�����&����� ��"`����(�4���c�����������'�%

/�W#���$����������$�������������$#�$����

/�?����������������&�$��A���������(�����(���&�5�$��(������������

/�!������;����$���-�$����������c���������9��������4�������$�����!�������(���������������������#�������������(���������������������������������&����������������

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 359 19.10.2009 18:31:51

Page 24: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

360C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

/�+:������;�����������&�$���

/� ����������������������$���

/�����������������������������$����

/�a����������c���������������������&���&�5��$���

/�E�&�5��$������$���������������������

/�����$������#������$�����#������&�$���������$��$����

�������$�����&�����������������������1����������;�����(��������������$�����V������������&��������&�����������$�����$��-�����������������&���������$������$����������;�������������-�����������&��������&����;�������$����$�����������������������;�&����������$�(������������&���������$�������$�5�1�������������1����;�������XXh������������&���������������(���������$�������-������(����#������������$#�(��������������&��������1�A�"�%���&���"��g��(�����%(�"�%�;����(�"+%������(�"4%��������$��������$�����"c%���#���V���������������$���;������$��������������������&��������������������&��0������������������XXh�

���'&�"6)T�����������$����;������&����;���������+���������

,����&������(�]&���������^�������������&�������1�����$������� �������$�� ��������� ��� ����1�$��� ���$� ��$��������� E���� �� ������0�������]&�������1�����$������ (��������������������5���������(�&�&��0� �� �;����&�� �� ���������� ��������� �����&����� $����;�������(� ����$�� �� ���������#���a�������1��� ��$�������� ������ �$�������&����1�����g���������������������������#����������"����$�/�����(���$��������$����&�%��

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 360 19.10.2009 18:31:51

Page 25: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

361C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

a�gg�j�!����� "]E�������&�������1�������� (�� )c�%� ������������&����������"��������1��������%������0���������������1�$����������� ���������;� ���$�(� �� ��&����� ����� ������$����&�&��g���;� �� �;�������;� ����$�� �$�� ��#�(� ���� �� &�������1��tradicije.

���� (� ��� ���(� &�������1��� ������k� C�� � ������� ��&�������1�����$�������(��������$�����������&��;�������&������/���"��1������������$����������������;�������������$�5���$�-�������$����������$���%���������&���������������;�������������������������&���������"��������(������������$�;�$����;������������������;���#����%��

����������� �����������������������!���������������������"������������������������� ��� ������ ������#� �������������$��%� ������������������������������������ ��������� ����&'������ �������������$������������*+,+�������$������!������������������������!����$���������������������������������/���������������������������� ������0�����$�� ����������� ���������������12�3������� �������� �4� ������������������5��12�3���� � �� ��*+,+�������$ ���� ���� ����/����������6����!�$12���������� �������������� ���!����*+78�������$ �� ����� �� �����3������������� ��� ���$ �� �� ������� ������������������������������

9������������������#��������������������&�������1�����������������������;�������(������$&�����&��������1��W��1���Y������������������������,$������������� � ��&����k�C�����!�$���1���������������������������������������1��W��1�(�������$���������������� ��� ����� ������1��;(� �����&����;(� �������1��;(� ��������;(����� �� ��������;� g������� �� -�����$��� ���;�� �� ������ � +�/���&���������,����&������(�g������1���=�����������$�������������� +�/��� �� ������ ���� � ����� ���;����� ����1��� �������� ��� ,�$�������C���� �������� �� �������� ������� &��������� "&��������%��� ����� $������� �� ���� �����1���� ��� ��� &�������1��� �� ������������������������$#������������$��������������������������� � ��&�������������������������&�������1��;����������9��������>����������� +�/�;���� 4�/�;�&�������

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 361 19.10.2009 18:31:51

Page 26: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

362C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

9�����������������&�������������������������������"�����%���&�����������$#�����1��&�������1�����������&�$����(���������������������/����01���&�(��������������������5��,>�/����T���/�����&��$���$����$����������#�������#����������&������������#(����������������������������(�,>����T���������&��$����$��-����������������������$����$����������=���������1���&����-�����$������������������������������(�������������������������������$�����������������������������������(�,>��#(�������(����#�����������������g������&��9������/����&�������1��;(���-������;������&��g���;������&���

T���(������������������&�����(��&����#������������&�����$��������������T������������ ��&�(�������/����01����&�����������#��������� ��������� $������� �$������������/���������� �����/�&������ � ����$�������� ��1������������$������#����$����;�����&�������9�����������������$�������&�������1��;���������������������������$������������9��������������������1�$��������$���&�������1����"&����������%�������������������������!������ 9����� � �� ���� $����(� ���� �� ���� ���� � ���� ��� � ��� C��#�������������������<��;��&�����(�X���$�����!���&�����#�����������$�(�&�������1���������������$��������&������&����V��������� ������ ��� ���;����� ��$���� ���� $��� $�� �� &�������1������ ���������� ������� ��� ������ �� ����� ���� �&�� ��� �����������������

a�������1�������������&��������������������������������������������������5�����������W���(����&�����������������$����$����

����������������=����������������������������>��������$���(������������������1���������� =������(��� =������ /� �$����$���/� ����������������������������

,���� ������ �����#� ����� �� 9�����(� ���� �$&�� �� �����1����������� �� �&��� ���� [���&� ����(� &�� #� �� 9?� �� W>CV� ����������1���� �� ����$���� �������� ������ ������ ?� �������� 9�����(�&�������1��(��������$���������������������,$����=�������������������������&��������������������X5����(����������������������������$������!��;����(���������$���(����������9?(���������9�����(���������$��������$���&�������1��������1��(���������$����(����������$���"���������1��%�&��������������������

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 362 19.10.2009 18:31:51

Page 27: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

363C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

?�� &���������� ��&�� �� ����1���� �� ��$�� �������� ��������!������������������[V[VX20(������&����$�����������������������������������������#��,,,�/���!��;���������$�������� ���� ��� ������� ]��������&� ���� �� ?�� ����� ��������&������ ������� �� ]�����&����� ����&� (� ����� �� �&����1�$�� ��$��������&����;������

>������1���� ���� �������� ������ ���������$��;� ��������� ��$���� �����(� �0������ �������� ���� ���� ���� ��� � �����$�����1����$���������$����������#����������������������5��������-&���� ?$��� ���$�;� ����� ���� ����� ������5�� ������� ����� �1����$��������$����� X5����(� ����� �$�� �����$���� ��� �����&���� $���������!������� ��� �� ����������� ��$��� ��������;� ����� ����� �������������1�������&��5���������;�������������$����?���������$/����� ��� �����$�� ��1�#� ��$���$���� ����&������&���$�� �$�� ����(��5����(�$���������������$�������������������� ����������������� &���������� ������$�� �� ���������� �� ������ ���� ��� �����$����������������������������������������������������������$������������������

�) ��*A��%B�%�

p�$�������������������9�g��[;�&21����$�������������&��22 ����������$���������������$�(�������������1��������������1���������������������������������$������������1������������

?�$��������� ��������������[;�&�������$��������������/�����1��� �������� �������� ��� ������$��� �� ����$���� $�������$������ &��$���� ���������� ������� 9��������� ���� $�����#����������1�� ������ � ����$��� "�$��%� $�������$��� ,������ �� ����������������$����$�������$���1�$���������$����������������������������$���������(����$�����������������$���������1������#������������������=����$�������������������(�T��������������(��������������$����������������&������$��������

20� �[V[VX�������������[����������&�[�������g���X�����������9m�����[��������"T����������#���������������������������������&���$���%����������$��$���� 4:��&��������$����;�����&�����������������$������&���������=���1��&�������"[VX�[VW%�21� �!��g����9�g��[;�&����������X��������1���������T�����������������$��;�����������������,$��������������������1������������22� �!���$������,$�1�������,����;���(��$����(���������� �

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 363 19.10.2009 18:31:51

Page 28: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

364C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

����(� �$�� ���� � ����1�� �� ��������� ������&� &���������$�� ��� ��$���� ��� #� ������� ����#�� ��������� ���������� �� �����&���������$���������&���������Z������������=[/��"������(������(�=�������T���%(�����$����$����T�����

?������$����������������������������������&�#�������������$�����������������$������������������������������������������������������������1�������

C)2�"��(�����" #8���>�@&�#��" �/#&�"���&�=������!&����"���#����� #�#>#������8� �

9��������������$�������������-�$�����������#���������������������������������������������������(�����������������������#����$������$����$�����C���������������(���������������$���������-���(��������������������5��]������&^����$������]��&�#&�$�����&� ����� �� V$�� � �������� $����� �� �$����� �1��$���;����������#��&�������;���������;��&��1�(����1������������$�������$�&��$����&���������&���������������������������������$-�������]�������$����$��$����0����������;������ ��W�$����������$���&�(���$��������#������#��$�$#������������������� &�������� ��������� �� 0��������� ������� ������ ���� ����-�&� �������������$����T���(� ���� ����� �����������=[/�� "������(������(�=�������T���%(��������5�����$����T�����9������������������$����������$�5�$�������������$����T���(�������������������-����������&��/���������&������������������������������������/+�����#�(����������$�������������$����������������(���&����������������������������#���$����$������&����������-������������������������������$�����

C)6�����.�?���" #���� #"��������#8���

������ ����$�� ���������� $�5��� �������� �� ���$��� ����������� ������� ���������� ������� ���� ���� � -�$������ � ��&�#����������&�5�$���� ��������� �� ��$��� ���������� !�������� �� ���� ���������� ����� ����$����� &���������$��(� ��� � �����$�������(���1����$��� �� �������������������$���������c/���&�-����(���������������$�����������������&�����(������������E������#����������$�;���������&�����������������������������������$#�&���������$���$���(�����,>�/�(��&��;�$�����(�

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 364 19.10.2009 18:31:51

Page 29: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

365C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

���������#����������&����$�������&�#�������;�$��������������������������������$��1����>�������������#�����#��������������������$���������&���(�&�������1����&���������������$����&��(��5��������������&�����������������-�$��/���(� ��������� ��������� ��� ������� ����� ����� �����&����$�� ���$�����������(���������1����-�$������������1��������������C�����������$������� �������������-�$�������9?(� �� �� ���1�����$�(�����1��#�� 1�����$�� �� 9X?/�(� ������� $���� ������� !�����-�$������ �������� �� �����$��� ���$���� ����� ������ �������������������������&����(�������������������$�������������������������������������������&�#��������������9?(������&������$�������������������������������-�$������

C)7�#�#&�"���&��@�����&� #&�"���&� ������ "� ������(�

a�������������$��������������#�$��������������������������&��&����������C��������������$����������1���&��$��;�&���-������;(�����������������;�����������������"�%���g��(������ �����������&���(� "�%�;����(� "+%����5������$��� �����&� ������� �����$������� ��� ���$�� &���������$�� �$���(� �������� ��$#�;� &����-darstava svijeta.

-�$��������������������,<VC����������Z�������������������#�23������� ������� �� &���������(� �������� �������� �$��;� ��������;�prednosti.

-�$�����������������������������&���������$�����$�������$�������$����&��������(������������#A

=����/

=�������� �� &���������� ������(� �������� �������� "��������(��������������������$��(������1��%���

=�������������������$������$��������0�����������1�������

?���$��������0������&���������������$����������������;�������$���(�$#��������������������������5����$������$�����=���$����(��������$�����1$��#����$�����������$���&����������;��������� ����� ���$����� ���$�� �$�;� �����$���� &����������!���$���$������$�������&���������������������������$����

23� �����C�;�����������(�9�������������������(���������(�-�$�����������$�����������(�-�$������������������0����������1���$����$�(�[�VX>���9���������g������(�E�&��(�E�&������:�(�,<VC��������������+�c����+���

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 365 19.10.2009 18:31:51

Page 30: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

366C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

������$���������$���;����$�������(�������������$�����������������&�#����������$��&�����$���������(��������$�������$����������$������������$���&���������$��� ���������������������������$����$��������(���$�����������������������������������������5��

C)D ��� ������#�� � ��#��?���!&� �"������ � #�� �#&���� &� � 8���#8���8����������#�"��#&�"���&� ������ "� ������(��� #�#>#.�����8� �

!������$��������������������$����������������$�����������;�$�����&�&���������$�������������$�����!��������&�#������������������c�*���$#�����$���������������$���$���������������(�����$�����1��&�����������$�����$�#�������$���&������?���&�����$������&�����������$����$������������;������������������&�#����$��������� $������ �����$����� ��� ;������� =����� ��������� �����$�����1�����1����������$�����!����(�����(������������&��-��$��������������������������(�����1���������������$������$���-og gospodarstva.24

9��������������$����������������������������������������5�$�1�����������������������������������$�������#�;����$�A

/������$������$#�����������$��������(

/��;����&��������&�#������������������������$����������&���������;�$��������������&�����������������(

/��������������������$����;�������(

/��5����������������������

/���$��������$����

C)C�����"�#���(� �&�������&�

,$������������$�������������������������������������&�$���/�#������������������&������$��(��������������������������$�-������������������=�$����������������������������������1����������$�;����$���������������������$�����������

24� �>�������`��������,�����#(�T��������������$���(��������������������������#&�&���������$��-�$����(�T���������$�������������������(�E�����������$�(���������������$�����������->E?���-�$������������������0����������1���$����$�(�E�&������ �(������+'�

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 366 19.10.2009 18:31:51

Page 31: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

367C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

?� ��$���� ��$�������� ��$������� �� ��������&� ������ ������� ��-�������� ��������$����������������������������� ��$������(�������$������$���&���������������������&�����������&���������$�(��������������$���������������������$�����������$����������������

T������������������������$����������;�$���������$(���$������������&������������������$��������W���(�������������$�������$�����-���������$��������0����&���������(���������$���������$������������������$��������0����&�����������&���$#������&���!���-�$������������������������������������&�������$��������������$�����������$�����������$��������0����&����������25

?� ������� ��$���&�� �������� $���� ������$���� ��&�#����� �� �����������$���� �� ���$��� ��&�$����#&� ��$��������&� g����� �� �����$���������;�$�����"���$��%������

C)E��������.����� �>#.#&�"���&�.���#��

W�� ����$�� "������;%� ����� �� ������ ;�$�����&� &���������$�� ������������ �������� �������(� �������� � ���������� ��$��� ��-������ �� ���$��� �������� ��� ���#� �������� �� �� ��$���� ��&����$���������;�$�����&��������X�&�#� � ���$�����������,a9(�������1�� ���;����1�� ��#� ��$����(� ���� ��&������ ���$��� ��� ��-����������$���������������$����$�&���$�������(�������1�����������&����1����

W�$��������5�����������������$������������������������������������������������������#&����������������;�������#�;���������?����(�������������$�����������$�����(��������1������������������������������������$������&����������$���(����(���$����(�$�������������$�������������

?���$������&�#�;����������������������������&��$�����������������$���9?/�������+���"9���������������&���;������$���g����;���������(�� ��/��+��%26

25� �!��g�����&����� ���#(�9���������������������$�����������������(�T���������$�������������������(�E�����������$�(���������������$�����������->E?���-�$������������������0����������1���$����$�(�Zagreb 2009., str. 82.26� �C;� ������,�������g����;�9�������?����(����/=��������� ��������Vg0�(����'�

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 367 19.10.2009 18:31:51

Page 32: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

368C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

���'&�"7)�9��������������&��g����1�����������$���9?������������� �������+���

�����$�9�������(��a�C�9W(����/=�������

��)* %���,���%*<��

V����������$�����������������$�����$����������;�$�����&�&��-�������$������&�#���$�����������������������������V�������������1�����&��5�$���&����������������������������(��������$����������$���(��������������$�����������������������-$��������$�����C��$������������$�������&���������$���C����������&�#���������$����$������������������

X����������1������������������ �� ���$�������������������#��������(�������$�����������(� �����������$����������#�����-cepciji:

�%��������������������������$����$���������&�(�&�����$��������������������&��������(�

�%�������������������&�����������&���������

+%��������� ������ ]$��#��^� ��� �������������� �������� &�� ���&�����(����5��������&�(�����������$���������������(�����������������������������������$��������������#&����������

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 368 19.10.2009 18:31:51

Page 33: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

369C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

!����������$���������������������1��&����������������������������� ���� ��$�&� ��������� �� ��� ���$��� �������� ����(� �����������������������&�&��g����������������������������(�������������$���� ������������ ������� ��� ���;$��� ��� ��$��� ���� ���������������1��� �� �$��� ���$���� ]p��� ��� $#� ����� ��$����� �������������������W�;�$�&�&��g�������������������9���������&�#��������������������������$�������� �$�;� ���$����;���������>������������� ��1�����;�$� ���$�� �$������ �����1�$�����&�&��g����������� �������1���������=�!�����������������������������1���������(���&�&��g�����������,��$�������-�$����������������$������ 27

V���������������������������������$�������������0�������������� �������(� �������� �������� �����$�� &��������(��������������������#�������$����$�������������������&�$����#�������(� �� ��� #� �� �������� �������� �������� ����� ������ ����pristupiti.

�1����-�$

!������ ��/���� ������������������������g�����������������������������;��������(�����a�!�"&��������������������%������������j��j�'�)*(�\;�������;���������������������������������������j�����j�+�*������&�����������������������j���������*(�������$�j��C;� ������� �������� ������� ��� [������(� \;��;� ��� �;���������� �j�"�%� ��\� ����j���(� "�%� ���&� ���(� "+%� �� ���&� �0����� "��������g� ��j����� �0���(� g���&�� ����� �0���(� ���&�� �0���%� ���� "4%�������������������������j�"-�T%����������$���������������j(�;�������&�;����j��;�<��������������������

9�������������g���\;��;������\��;�<�����������������0��������������� ���� \;��;� ��� �����j��&� �����j� \����\��(� \��� ������ ���������� ��� �;� &���� ������� �g� �;� � :���� ������� <����� ==� ��� �������g0�����j����g���(������;������m����j��;�����\;���;�?�����,�������� �;� ���&��� ������ ��� �;� <������ ?,� ���� ��� ��������&� ���� ���trillion US $.

[��������9��������!����j������$�������g����;�g����\��&��������;����� �� ����� ��� �;� ����������� ���������� ���� �������� �;��� \����

27� �X���X����$�#(�a��$����������&�������������������������$����;�������(�����&����������������(�h����g�������X����� �+�(��������(����$��������1��&�����(��������$��(�E�&��(����)�(������c'�

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 369 19.10.2009 18:31:51

Page 34: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

370C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

��$���� ��� �;�\������[�������\������� ���� ��� �;��� �;� �����������������g����������������������&���������(������������g����\��&A

- F��#�,

- ��#��� /� &��������� ��������(� �����������j� ���������� "�������(�����������������/�����(�����%�����

- �������� \��;� �;� �;������������� �g� ;�&;� ������j� ���� 0�������� effects.

[��������9��������!����j������$��������;�������;�����������&���������(� ��� ��$� �;����������/������������������������ �;� ]����^� ��� �;� ������������ �������;(� ����� ����(�����g�����������&��������(��;��������j������������g��������������$������������j�g����;��m��������

�#GH����A� ������(�\�������������������(�&���������(� �������������j

���#������$

������(� C�;����� "�����%(� !����&�5�$��� ;�$�����&� 0��������&������$�� ��������$���� 9�������� ����(� -�$������ �����$�� ����-�����(�,�$��$��(�V�����

������(� C�;����� "���4�%(� ���$��� �������� ;�$�����&� &����-�����$�������#�������������$���������$�������$��������-��������������(�,�$��$������������(�������������$�(�V�����

������(�C�;�����"���c�%(�9�������������������"k%(�E���������-��$��-�$�����&������$�����������(�V�����

������(� C�;����� "���c�%(� 9��������� ��������� �� �����$�� ���$��-�$�����������������������(��������������(�->E?(�E�&��

������(� C�;����� "���'�%(� X5��������� ���������� 0��������&���$�#�$���(�E&����#���!������� ��-�$������ ������������0������ ����1���$����$�(�E�&��

������(�C�;�����"���'�%(�X�&�#��������������j������������-������-�$�����(�9���������g�������,$�1���������E�&���(�,�$-��$�����Tj���(�E�&��

������(� C�;����� "���'�%(� W������ ������� �� ����� ���������������� ��� ������� �������(� E������� ����$�� -�$�����&� �����$��

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 370 19.10.2009 18:31:51

Page 35: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

371C�;�����������A�-�$��������������������������&���������9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

���������(�V�����

������(�C�;�����"���:�%(�9�������������������(���������k(�-�$���-��������$�����������(�-�$������������������0����������1���$����$�(�[�VX>���9���������g������(�E�&���

������(� C�;����� "���:�%(� 9������ ����� ;�$�����&� &���������$������ )�/�;�������$����`��������,�����#�(�E�����������$����!���-���$���������$��������$�(�E�����$����������$�����)���&����������5������������ ���������,�����#�(�9���������g������(�E�&��(�2008.

������(� C�;����� "���)�%(� "!�%���������� �� ������� �����$������$��(�p�������9��������(��=h=W(�E�&��(����)�

������(�C�;�����"���)�%(�,$����������������������;�$������&��-�������$�(�,�$��$������������(�������������$�(�V�����

������(� C�;����(� h��������� ��������$�� ���$��� ���$������&������$�(�E�����������$�A�=��$������������������;����&��������$�(�-�$�����������$����������$(�E�&��(���� �

������(� C�;����(� =����$�� �� ����� �������� �������� -�$����(���$#�����������������$������;����(�������������$����?����!����-����(����������:�(�"����$���%

������(�C�;����(�V�&�$�����������#����������$���������$(�-�$�����������$�����������(�,�$��$��(�V�����(������

�����#(� a������ "���4�%(� ?���� �������� �������� ��� ���$������������$����-�$�����(�,�$��$������������(�������������-va, Opatija

9��������(�1������(�b�����(����������$�

h����Tj����������9�\����!���������[����������������j������X��-����������A� C;� C��� [��������j� �g� 9�������� !����j� ���� �;����$��&�h������;������������[j��(�>�$�������g�������������;�������g�,\���!�������9��������,���������X���j��g�>�g���W���(����V���������4(�;���AZZ\\\��$���

a�����(� X��g��� "���'�%(� X������������(� ������ ������(� hC�!������-���(�!������9���������b�����(�9������&;�a��(�-����\

-�$�������������������(�������(����&������������;���AZZ\\\�;���;�

-��(���$��(�9���j�(�X����(�!��������(�����b�����j

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 371 19.10.2009 18:31:51

Page 36: Hrvatska ekonomska politika i geoekonomika Tihomir Domazet

372C�;�����������A�-�$��������������������������&���������

9TVWVX=Y>Z9[VWVX=[,(��'�"�%������++:/+:��"��� %�\\\���0�����

Y�$��1$�#(� �������� "���c�%(� 9��������� �1����� &����������� �� 9�-�����������(�X����������(�E�&��

Y��1�#(�b����"���c�%(�9������������$����(���$�����(�0������������������������������������������(�9�����������&��(�c/'(�E�&��

T����� �� ��$���� �������� �������(� E������� ����$�(� ������ ��������$�� ��������� -�$����� ������� ��������� �� ��������� ��-�$������������������0����������1���$����$�(�E�&��(���� �

X����#(�X����(�oo=������#(����������������;������$�(�!����(�Zagreb, 2008.

������(�����A�C;�\������g����;����������������������g���&��������-�����������������&��\�;(��$�������� �(�;���AZZ��������j��������Z�������������\���&Z���:Z�'Z�;/����������;���

,������(�a����"���:�%(�=����������$�������;�$�����&�&���������$�(���-0�(�E�&��

,��&����(�Y���;�"���'�%(�X����&�a�������������<����!�&���������(�London

,��&����(�Y���;(�!���$�������&��������$�������������������A�a�����������������������������&����������������������"1�������`��(��)�������)�%

,�����#(� `�������� "� c�%(� !��$����� �� ������� ���������������������1�����(�9�������(�'/:(���0�(�E�&��

,�����#(�`��������"���+�%(�-�$������&���������$������������#�(�&��-���������� �� ��&��� �� ����#����(� ,�$��$��� ���������(� ��������radova, Opatija

,�����#(� `�������� "���c�%(� b������ �� g���� ���� ��������� ���������-�$����k(�E�����������$��-�9(�V�����

���#(� ���&����� "���c�%(� =�$�����(� �g���� �� ���������(� �������������$�(�-�9

E����#(� ,����(� C����������� ������ �� ��������� ������� �� 9���������������1�����������(�9�����������&��(� /��(�E�&��

RIFIN_GOD16_BR02_2009_v01.indd 372 19.10.2009 18:31:52