hsg tim gia tri lon nhatnho nhat
TRANSCRIPT
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
1/28
A. Cc kin thc thng s dng l:
+ Bt ng thc Csi: Cho hai s khng m a, b; ta c bt ng thc:
2
a bab
+ ;
Du = xy ra khi v ch khi a = b.
+ Bt ng thc: ( ) ( ) ( )2 2 2 2 2ac bd a b c d + + + (BT: Bunhiacopxki);
Du = xy ra khi v ch khia b
c d= .
+ a b a b+ + ; Du = xy ra khi v ch khi ab 0.
+ S dng bnh phng tm gi tr ln nht, gi tr nh nht.
Nu [ ]2
( )y a f x= + th min y = a khi f(x) = 0.
Nu [ ] 2( )y a f x= th max y = a khi f(x) = 0.
+ Phng php tm min gi tr (cch 2 v d 1 dng 2).
C. CC DNG TON V CCH GII
Dng 1 :CC BI TON M BIU THC CHO L MT A THC
Bi ton 1:Tm GTNN ca cc biu thc:
a) 24 4 11A x x= + +
b) B = (x-1)(x+2)(x+3)(x+6)c) 2 22 4 7C x x y y= + +
Gii:
a) ( )22 24 4 11 4 4 1 10 2 1 10 10A x x x x x= + + = + + + = + +
Min A = 10 khi1
2x = .
b) B = (x-1)(x+2)(x+3)(x+6) = (x-1)(x+6)(x+2)(x+3)
= (x2
+ 5x 6)(x2
+ 5x + 6) = (x2
+ 5x)2
36 -36 Min B = -36 khi x = 0 hoc x = -5.
c) 2 22 4 7C x x y y= + +
= (x2 2x + 1) + (y2 4y + 4) + 2 = (x 1)2 + (y 2)2 + 2 2
Min C = 2 khi x = 1; y = 2.
1
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
2/28
Bi ton 2:Tm GTLN ca cc biu thc:
a) A = 5 8x x2
b) B = 5 x2 + 2x 4y2 4y
Gii:
a) A = 5 8x x2 = -(x2 + 8x + 16) + 21 = -(x + 4)2 + 21 21 Max A = 21 khi x = -4.
b) B = 5 x2 + 2x 4y2 4y
= -(x2 2x + 1) (4y2 + 4y + 1) + 7
= -(x 1)2 (2y + 1)2 + 7 7
Max B = 7 khi x = 1,1
2y = .
Bi ton 3:Tm GTNN ca:
a) 1 2 3 4M x x x x= + + +
b) ( )2
2 1 3 2 1 2N x x= +
Gii:
a) 1 2 3 4M x x x x= + + +
Ta c: 1 4 1 4 1 4 3x x x x x x + = + + =
Du = xy ra khi v ch khi (x 1)(4 x) 0 hay 1 4x
2 3 2 3 2 3 1x x x x x x + = + + =
Du = xy ra khi v ch khi (x 2)(3 x) 0 hay 2 3x
Vy Min M = 3 + 1 = 4 khi 2 3x .
b) ( )22
2 1 3 2 1 2 2 1 3 2 1 2N x x x x= + = +
t 2 1t x= th t 0
Do N = t2 3t + 2 = 232 1( ) 4t 14
N .
Du = xy ra khi v ch khi3 3
02 2
t t = =
Do 1
4N= khi
3 52 1
3 3 2 42 13 12 2
2 12 4
x xt x
x x
= = = =
= =
2
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
3/28
Vy min1 5
4 4N x= = hay
1
4x = .
Bi ton 4:Cho x + y = 1.Tm GTNN ca biu thc M = x3 + y3.
Gii:
M = x3 + y3 = (x + y)(x2 xy + y2) = x2 - xy + y2
22 2 2 2
2 21 ( )2 2 2 2 2 2 2
x y x y x yxy x y
= + + + = + +
2 21 ( )2
M x y +
Ngoi ra: x + y = 1 x2 + y2 + 2xy = 1 2(x2 + y2) (x y)2 = 1
=> 2(x2 + y2) 1
Do 2 2 1
2x y+ v2 2 1 1
2 2x y x y+ = = =
Ta c: 2 21
( )2
M x y + v 2 21 1 1 1
( ) .2 2 2 4
x y M+ =
Do 1
4M v du = xy ra
1
2x y = =
Vy GTNN ca1 1
4 2M x y= = =
Bi ton 5: Cho hai s x, y tha mn iu kin:
(x
2
y
2
+ 1)
2
+ 4x
2
y
2
x
2
y
2
= 0.Tm GTLN v GTNN ca biu thc x2 + y2.
Gii:
(x2 y2 + 1)2 + 4x2y2 x2 y2 = 0
[(x2 + 1) y2]2 + 4x2y2 x2 y2 = 0
x4 + 2x2 + 1 + y4 2y2(x2 + 1) + 4x2y2 x2 y2 = 0
x4 + y4 + 2x2y2 + x2 3y2 + 1 = 0
x4 + y4 + 2x2y2 - 3x2 3y2 + 1 = -4x2
(x2+y2)2-3(x2+y2)+1=-4x2
t t = x2 + y2. Ta c: t2 3t + 1 = -4x2
Suy ra: t2 3t + 1 0
3
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
4/28
2
2
3 9 52. . 0
2 4 4
3 5 3 5
2 4 2 2
5 3 5
2 2 2
3 5 3 52 2
t t
t t
t
t
+
+
V t = x2 + y2 nn :
GTLN ca x2 + y2 = 3 52
+
GTNN ca x2 + y2 = 3 52
Bi ton 6: Cho 0 a, b, c 1. Tm GTLN v GTNN ca biu thc:
P = a + b + c ab bc ca.
Gii:
Ta c: P = a + b + c ab bc ca
= (a ab) + (b - bc) + (c ca)
= a(1 b) + b(1 c) + c(1 a) 0 (v 0 , , 1a b c )
Du = c th xy ra chng hn: a = b = c = 0
Vy GTNN ca P = 0Theo gi thit ta c: 1 a 0; 1 b 0; 1 c 0;
(1-a)(1-b)(1-c) = 1 + ab + bc + ca a b c abc 0
P = a + b + c ab bc ac 1 1abc
Du = c th xy ra chng hn: a = 1; b = 0; c ty [ ]0;1
Vy GTLN ca P = 1.
Bi ton 7: Cho hai s thc x, y tha mn iu kin: x2 + y2 = 1.
Tm GTLN v GTNN ca x + y.
Gii:
Ta c: (x + y)2 + (x y)2 (x + y)2
2(x2 + y2) (x + y)2
M x2 + y2 = 1 (x + y)2 2
4
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
5/28
2 2 2x y x y + +
- Xt 2x y+
Du = xy ra2
22
x yx y
x y
= = =+ =
- Xt2x y
+ Du = xy ra
2
22
x yx y
x y
= = =+ =
Vy x + y t GTNN l 2 2
2x y
= = .
Bi ton 8: Cho cc s thc dng tha mn iu kin: x2 + y2 + z2 27.
Tm GTLN v GTNN ca biu thc: x + y + z + xy + yz + zx.
Gii:
Ta c: (x y)2 + (x z)2 + (y z)2 0 2x2 + 2y2 + 2z2 - 2xy - 2yz - 2zx 0
(x + y + z)2= x2 + y2 + z2 +2(xy + yz + zx) 3(x2 + y2 + z2) 81
x + y + z 9 (1)
M xy + yz + zx x2 + y2 + z2 27 (2)
T (1) v (2) => x + y + z + xy + yz + zx 36.
Vy max P = 36 khi x = y = z = 3.
t A = x + y + z v B = x2 + y2 + z22 2( 1) 1 1
2 2 2 2
A B A B BP A
+ + + = + =
V B 27 1
2
B + -14 P -14
Vy min P = -14 khi 2 2 21
27
x y z
x y z
+ + =
+ + =
Hay 13; 13; 1x y z= = = .
Bi ton 9:Gi s x, y l cc s dng tha mn ng thc: x + y = 10 . Tm gi tr ca x v y
biu thc: P = (x4 + 1)(y4 + 1) t GTNN. Tm GTNN y.
Gii:
Ta c: P = (x4 + 1)(y4 + 1) = (x4 + y4) + (xy)4 + 1
t t = xy th:5
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
6/28
x2 + y2 = (x + y)2 2xy = 10 2t
x4 + y4 = (x2 + y2)2 2x2y2 = (10 2t)2 2t2 = 2t2 40t + 100
Do : P = 2t2 40t + 100 + t4 + 1 = t4 + 2t2 40t + 101
= (t4 8t2 + 16) + 10(t2 4t + 4) + 45 = (t2 4)2 + 10(t 2)2 + 45
45P v du = xy ra x + y = 10 v xy = 2.Vy GTNN ca P = 45 x + y = 10 v xy = 2.
Bi ton 10:
Cho x + y = 2. Tm GTNN ca biu thc: A = x2 + y2.
Gii:
Ta c: x + y = 2 y = 2 x
Do : A = x
2
+ y
2
= x
2
+ (2 x)
2
= x2 + 4 4x + x2
= 2x2 4x + 4
= 2( x2 2x) + 4
= 2(x 1)2 + 2 2
Vy GTNN ca A l 2 ti x = y = 1.
Dng 2 : CC BI TON M BIU THC CHO L MT PHN THC
Bi ton 1:
Tm GTLN v GTNN ca: 24 3
1
xy
x
+=
+.
Gii:
* Cch 1:2
2 2
4 3 ax 4 3
1 1
x x ay a
x x
+ + + = = +
+ +Ta cn tm a 2ax 4 3x a + + l bnh phng ca nh thc.
Ta phi c:1
' 4 (3 ) 04
aa a
a
= = + = =
- Vi a = -1 ta c:2 2
2 2
4 3 x 4 4 ( 2)1 1
1 1 1
x x xy
x x x
+ + + += = + = +
+ + +
6
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
7/28
1.y Du = xy ra khi x = -2.
Vy GTNN ca y = -1 khi x = -2.
- Vi a = 4 ta c:2 2
2 2
4 3 -4x 4 1 (2 1)4 4 4
1 1 1
x x xy
x x x
+ + = = + =
+ + +
Du = xy ra khi x = 12
.
Vy GTLN ca y = 4 khi x =1
2.
* Cch 2:
V x2 + 1 0 nn: 224 3
yx 4 3 01
xy x y
x
+= + =
+(1)
y l mt gi tr ca hm s (1) c nghim
- Nu y = 0 th (1)3
4x =
- Nu y 0 th (1) c nghim ' 4 ( 3) 0y y = ( 1)( 4) 0y y + 1 0
4 0
y
y
+
hoc1 0
4 0
y
y
+
1 4y
Vy GTNN ca y = -1 khi x = -2.
Vy GTLN ca y = 4 khi x =1
2
.
Bi ton 2: Tm GTLN v GTNN ca:2
2
1
1
x xA
x x
+=
+ +.
Gii:
Biu thc A nhn gi tr a khi v ch khi phng trnh n x sau y c nghim:2
2
1
1
x xa
x x
+=
+ +(1)
Do x2 + x + 1 = x2 + 2. 12 .x +2
1 3 1 3 04 4 2 4
x + = + +
Nn (1) ax2 + ax + a = x2 x + 1 (a 1)x2 + (a + 1)x + (a 1) = 0 (2)
Trng hp 1: Nu a = 1 th (2) c nghim x = 0.
Trng hp 2: Nu a 1 th (2) c nghim, iu kin cn v l 0 , tc
l:
7
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
8/28
2( 1) 4( 1)( 1) 0 ( 1 2 2)( 1 2 2) 0
1(3 1)( 3) 0 3( 1)
3
a a a a a a a
a a a a
+ + + + +
Vi1
3a = hoc a = 3 th nghim ca (2) l
( 1) 1
2( 1) 2(1 )
a ax
a a
+ += =
Vi1
3
a = th x = 1
Vi a = 3 th x = -1
Kt lun: gp c 2 trng hp 1 v 2, ta c:
GTNN ca1
3A = khi v ch khi x = 1
GTLN ca A = 3 khi v ch khi x = -1
Bi ton 3:
a) Cho a, b l cc s dng tha mn ab = 1. Tm GTNN ca biu thc:2 2 4( 1)( )A a b a ba b
= + + + ++
.
b) Cho m, n l cc s nguyn tha1 1 1
2 3m n+ = . Tm GTLN ca B = mn.
Gii:
a) Theo bt ng thc Csi cho hai s dng a2 v b2
2 2 2 22 2 2a b a b ab+ = = (v ab = 1)2 2 4 4 4
( 1)( ) 2( 1) 2 ( ) ( )A a b a b a b a b a ba b a b a b = + + + + + + + = + + + + ++ + +
Cng theo bt ng thc csi cho hai s dng a + b v4
a b+.
Ta c: (a + b) +4 4
2 ( ). 4a ba b a b
+ =+ +
Mt khc: 2 2a b ab+ =
Suy ra:4
2 ( ) ( ) 2 4 2 8A a b a ba b
+ + + + + + + =+
Vi a = b = 1 th A = 8Vy GTNN ca A l 8 khi a = b = 1.
b) V1 1 1
2 3m n+ = nn trong hai s m, n phi c t nht mt s dng. Nu c mt trong
hai s l m th B < 0. V ta tm GTLN ca B = mn nn ta ch xt trng hp c hai s
m, n cng dng.
8
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
9/28
Ta c:1 1 1
3(2 ) 2 (2 3)( 3) 92 3
m n mn m nm n
+ = + = =
V m, n N* nn n 3 -2 v 2m 3 -1.
Ta c: 9 =1.9 = 3.3 = 9.1; Do xy ra:
+2 3 1 2
3 9 12
m m
n n
= =
= =
v B = mn = 2.12 = 24
+2 3 1 3
3 3 6
m m
n n
= = = =
v B = mn = 3.6 = 18
+2 3 9 6
3 1 4
m m
n n
= = = =
v B = mn = 6.4 = 24
Vy GTLN ca B = 24 khi2
12
m
n
= =
hay6
4
m
n
= =
Bi ton 4: Gi s x v y l hai s tha mn x > y v xy = 1. Tm GTNN ca biu
thc:
2 2x yA x y+= .
Gii:
Ta c th vit:2 2 2 2 22 2 ( ) 2x y x xy y xy x y xy
Ax y x y x y
+ + + += = =
Do x > y v xy = 1 nn:2( ) 2 2 2
2 2
x y xy x y x yA x y
x y x y x y
+ = = + = + +
V x > y x y > 0 nn p dng bt ng thc csi vi 2 s khng m, ta c:
22. .2 2x y x yA x y +
Du = xy ra22 ( ) 4 ( ) 2
2
x yx y x y
x y
= = =
(Do x y > 0)
T :2
2 32
A + =
Vy GTNN ca A l 32
1
x y
xy
= =
1 2
1 2
x
y
= + = +
hay1 2
1 2
x
y
=
= Tha iu kin xy = 1
Bi ton 5: Tm GTLN ca hm s: 21
1y
x x=
+ +.
Gii:
Ta c th vit: 221 1
1 1 32 4
yx x
x
= =+ + + +
9
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
10/28
V2
1 3 3
2 4 4x + +
. Do ta c:
4
3y . Du = xy ra
1
2x = .
Vy: GTLN ca4
3y = ti
1
2x
=
Bi ton 6: Cho t > 0. Tm GTNN ca biu thc:1
( )4
f t tt
= + .
Gii:
Ta c th vit:2 2 21 4 1 (2 1) 4 (2 1)
( ) 14 4 4 4
t t t t f t t
t t t t
+ + = + = = = +
V t > 0 nn ta c: ( ) 1f t
Du = xy ra1
2 1 02
t t = =
Vy f(t) t GTNN l 1 ti1
2t= .
Bi ton 7: Tm GTNN ca biu thc:2
2
1( )
1
tg t
t
=
+.
Gii:
Ta c th vit:2
2 2
1 2( ) 1
1 1
tg t
t t
= =
+ +
g(t) t GTNN khi biu thc 22
1t +t GTLN. Ngha l t2 + 1 t GTNN
Ta c: t2 + 1 1 min (t2 + 1) = 1 ti t = 0 min g(t) = 1 2 = -1
Vy GTNN ca g(x) l -1 ti t = 0.
Bi ton 8: Cho x, y, z l cc s dng tha mn iu kin: xyz = 1. Tm GTNN ca
biu thc: 3 3 31 1 1
( ) ( ) ( )E
x y z y z x z x y= + +
+ + + .
Gii:
t 1 1 1 1; ; 1a b c abcx y z xyz
= = = = =
Do :1 1
( ). ( )a b x y a b xy x y c a bx y
+ = + + = + + = +
Tng t: y + z = a(b + c)
z + x = b(c + a)
10
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
11/28
3 3 3
2 2 23 3 3
1 1 1 1 1 1. . .( ) ( ) ( )
1 1 1. . .
( ) ( ) ( )
Ex y z y z x z x y
a b ca b c
a b c b c a c a b b c c a a b
= + ++ + +
= + + = + ++ + + + + +
Ta c:3
2
a b c
b c c a a b+ +
+ + +(1)
Tht vy: t b + c = x; c + a = y; a + b = z
2
; ;2 2 2
x y za b c
y z x z x y x y za b c
+ + + + =
+ + + = = =
Khi ,2 2 2
a b c y z x z x y x y zVT
b c c a a b x y z
+ + + = + + = + +
+ + +1 1 1 3 3 3
1 1 12 2 2 2 2 2
y x z x z y
x y x z y z
= + + + + + + + =
Nhn hai v (1) vi a + b + c > 0. Ta c:( ) ( ) ( ) 3
( )2
a a b c b a b c c a b ca b c
b c c a a b
+ + + + + ++ + + +
+ + +2 2 2 33 3 3
2 2 2 2
a b c a b c abcE
b c c a a b
+ + + + =
+ + +
GTNN ca E l3
2khi a = b = c = 1.
Bi ton 9: Cho x, y l cc s thc tha mn: 4x2 + y2 = 1 (*).Tm GTLN, GTNN ca biu thc:
2 3
2 2
x ya
x y
+=
+ + .
Gii:
T2 3
2 2
x ya
x y
+=
+ + a(2x+y+z) = 2x+3y
2ax + ay + 2a 2x +3y = 0
2(a 1)x + (a 3)y = -2a (1)
p dng bt ng thc Bunhiacopxki cho hai b s (2x; y) v (a 1; a 3)
Ta c: 4a2 = [2x(a-1)+y(a-3)]2 (4x2+y2).[(a-1)2+(a-3)2]
=> 2 2 24 ( 1) ( 3)a a a= + (v 4x2+y2 = 1)
Do ta c: 2 2 2 2 24 ( 1) ( 3) 2 1 6 9a a a a a a a + = + + +
2 22 8 10 0 4 5 0a a a a + +
11
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
12/28
5 0( 1)( 5) 0
1 0
aa a
a
+ +
(V a + 5 > a 1) 1 5a
* Thay a = 1 vo (1) ta c: -2y = -2 y = 1
Thay y = 1 vo (*) ta c: x = 0 (x; y) = (0;1)
* Thay a = -5 vo (1) ta c: 2(-5 1)x + (-5 3)y = -2(-5)6 512 8 10 6 4 5
4xx y x y y = + = =
Thay vo (*) ta c:2
2 6 54 14
xx
+ =
2 3 4100 60 9 010 5
x x x y + + = = = 3 4
( ; ) ;10 5
x y =
Vy GTLN ca a l 1 khi x = 0; y = 1.
GTNN ca a l -5 khi3 4
;
10 5
x y= = .
Bi ton 10:
Gi s x, y l hai s dng tha mn iu kin: x + y = 1.
Hy tm gi tr nh nht cu biu thc:
M =22
1 1x y
x y
+ + +
Gii:
Ta c: M =
22
1 1x yx y + + +
=2 2
2 2
1 12 2x y
x y+ + + + +
= 4 + x2 + y2 + ( )2 2
2 2
2 2 2 2
14 1
x yx y
x y x y
+= + + +
V x, y > 0 nn ta c th vit:
( )2
0 2x y x y xy +
M x + y = 1 nn 1 2 21 12 2 16xy x yxy (1)
Du = xy ra khi v ch khi1
2x y= =
Ngoi ra ta cng c:2 2 2 2 2 2 2( ) 0 2 2( ) 2x y x y xy x y xy x y + + + +
2 2 2 2 22( ) ( ) 2( ) 1x y x y x y + + + (v x + y = 1)12
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
13/28
2 2 1
2x y + (2)
Du = xy ra khi v ch khi1
2x y= =
T (1) v (2) cho ta:2 2
2 2
1 1 254 ( )(1 ) 4 (1 16)
2 2M x y
x y= + + + + + =
Do :25
2M
Du = xy ra khi v ch khi ng thi (1) v (2) cng xy ra du = ngha l khi1
2x y= =
Vy GTNN ca25
2M = khi v ch khi
1
2x y= = .
* Dng 3: CC BI TON M BIU THC CHO C CHA CN THC.
Bi ton 1: Tm GTLN ca hm s: 2 4y x x= + .
Gii:
* Cch 1:
iu kin:2 0
2 4(*)4 0
xx
x
p dng bt ng thc Bunhiacopxki: (ac + bd)
2
(a
2
+ b
2
)(c
2
+ d
2
)Du = xy ra khi v ch khi
a b
c d= .
Chn 2; 1; 4 ; 1a x c b x d = = = = vi 2 4x
Ta c:
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
2 2 22 2 2
2
2
2 4 2 4 . 1 1
2 4 .2
4 2
y x x x x
y x x
y y
= + + + +
V y > 0 nn ta c: 0 2y<
Du = xy ra 2 4 2 4 3x x x x x = = = (Tha mn (*))
Vy GTLN ca y l 2 ti x = 3.
* Cch 2:
Ta c: 2 4y x x= +
13
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
14/28
iu kin:2 0
2 44 0
xx
x
V y > 0 nn y t GTLN khi v ch khi y2 t GTLN.
Ta c: 2 22 4 2 ( 2)(4 ) 2 2 ( 2)(4 )y x x x x y x x= + + = +
Do2 0
2 44 0
xx
x
nn p dng bt ng thc csi cho hai s khng m
cho ta: 2 ( 2)(4 ) ( 2) (4 ) 2x x x x + =
Do 2 2 2 4y + =
Du = xy ra 2 4 3x x x = = (tha mn iu kin).
Vy GTLN ca hm s y l 2 ti x = 3.
Bi ton 2: Tm GTLN, GTNN ca hm s: 3 1 4 5 (1 5)y x x x= + .
Gii:
a) GTLN:
p dng bt ng thc Bunhiacopxki cho hai b s:
(3; 4) v ( ( 1; 5 )x x ta c:
( ) ( )2 2
2 2 2 2(3. 1 4. 5 ) (3 4 ). 1 5 100y x x x x = + + + =
2 100y
=> y 10
Du = xy ra x =61
25(tha mn iu kin)
Vy GTLN ca y l10 khi x =61
25
* b) Ga tr nh nht:
Ta c: y = 3 1 4 5 3 1 3 5 5x x x x x + = + +
= ( )3 1 5 5x x x + +
t: A = 1 5x x + th t2 = 4 + 2 ( ) ( )1 5x x 4
=> A 2 v du = xy ra khi x = 1 hoc x = 5
Vy y 3 . 2 + 0 = 6
14
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
15/28
Du = xy ra khi x = 5
Do GTNN ca y l 6 khi x = 5
Bi ton 3: GTNN ca y l 6 khi x = 5
Tm GTNN ca biu thc: M = ( )2 2
1994 ( 1995)x x + +
Gii:
M = ( )2 21994 ( 1995)x x + + = 1994 1995x x + +
p dng bt ng thc: a b a b+ + ta c:
M = 1994 1995 1994 1995x x x x + + = + +
=> M 1994 1995 1x x + =
Du = xy ra khi v ch khi (x 1994) . (1995 x) 0 1994 1995x
Vy GTNN ca M = 1 1994 1995x
Bi ton 4:
Tm GTNN ca B = 3a + 4 21 a vi -1 1a
Gii:
B = 3a + 4 ( )22 3 161 5 5 1
5 25a a a = +
V p dng bt ng thc C si vi hai s khng m cho ta
( )( )
2
2 2
2
3 1613 16 5 255 5 1 5 5
5 25 2 2
a aa a
+ + +
=> B2 29 25 41 25
5 52 25
a a + + =
=> Do B 5 v du = xy ra khi v ch khi.
2
35
161
25
a
a
= =
a =3
5
Vy GTNN ca B = 5 a =3
5
Bi ton 5:
15
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
16/28
Tm GTNN ca biu thc:
A =2
3
2 2 7x x+ +
Gii:
iu kin: ( )2 22 7 0 2 1 8 0x x x x + + +
-(x-1)2 + 8 0 ( )2
1 8x
2 2 1 2 2x
1 2 2 2 2 1x +
Vi iu kin ny ta vit:
( )22 22 7 1 8 8 2 7 8 2 2x x x x x + = + => + =
=> 2 + ( )22 7 2 2 2 2 2 1x x + + = +
Do :
( )21 1 2 1
22 2 12 2 7x x
=
++ +
Vy A2 1
32
v du = xy ra x -1 = 0
x = 1 (tha mn iu kin)
Vy GTNN ca A = ( )3
2 1 12
x =
Bi ton 6:
Tm GTNN ca biu thc: A =2
5 3
1
x
x
Gii:
iu kin: 1 x2 > 0 x2 < 1 - 1 < x < 1
=> A > 0 => GTNN ca A A2 t GTNN.
Ta c: A
2
=
( )
( )
( )2 22
2 2 2
2
5 3 3 525 30 916 16
1 11
x xx x
x xx
+= = +
Vy GTNN ca A = 4 khi3
5x =
Bi ton 7: Cho x > 0 ; y = 0 tha mn x + y 1
16
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
17/28
Tm GTNN ca biu thc: A = 21x x
Gii:
iu kin: 1 x2 0 1 1x
p dng bt ng thc C si hai s: x2 0 v 1 x2 0Ta c: x2 + 1 x2 ( )2 2 22 1 1 2 1x x x x =>
11
22
A A =>
Vy GTLN ca A =1
2khi x = 2
2 hay x = 2
2
Bi ton 8:
Tm GTLN ca biu thc: y = 1996 1998x x +
Gii:
Biu thc c ngha khi 1996 1998x
V y 0 vi mi x tha mn iu kin 1996 1998x
p dng bt ng thc C si ta c:
2 ( ) ( )1996 1998 ( 1996) (1998 ) 2x x x x + =
Du = xy ra khi v ch khi x 1996 = 1998 x
x = 1997
Do y2 4 2y =>
Vy GTLN ca y l 2 khi x = 1997
Bi ton 9:
Cho 0 1x . Tm GTLN ca biu thc y = x + ( )2 1 x
Gii:
Ta c: ( )2 1y x x= + = x + 2 ( )1
12
x
V 0 1x nn 1 x 0
p dng bt ng thc C si i vi 2 s:1
2v (1 x) cho ta:
17
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
18/28
( ) ( )1 1 3
2 1 12 2 2
y x x x x= + + + =
Du = xy ra 1 1
12 2
x x= => =
Vy GTLN ca y l3
2ti x =
1
2
Bi ton 10:
Cho M = 3 4 1 15 8 1a a a a+ + + Tm TGNN ca M
Gii:
M = 3 4 1 15 8 1a a a a+ + +
= 1 4 1 4 1 8 1 16a a a a + + +
= ( ) ( )2 2
1 2 1 4a a + iu kin M xc nh l a 1 0 1a
Ta c: 1 2 1 4M a a= +
t x = 1a iu kin x 0
Do : M = 2 4x x +
Ta xt ba trng hp sau:1) Khi x 2 th ( )2 2 2x x x = =
V ( )4 4 4x x x = =
=> M = 2 x + 4 x = 6 2x 6 2.2 2 =Vy x < 2 th M 2
2) Khi x 4 th 2 2x x = v x-4 =x-4
=> M = 2 4 2 6 2 4 6 2x x x + = =
Vy x > 4 th M 2
3) Khi 2 < x < 4 th 2 2x x = v 4 4x x =
=> M = x 2 + 4 x = 2 (khng ph thuc vo x)
Trong trng hp ny th: 2 1 4a 0. Phng trnh cho c nghim vi mi m theo h thc Vi-t,
ta c:2 2 2 2 2
1 2 1 2 1 2( ) 2 (2 1) 2( 2) 4 6 5x x x x x x m m m m+ = + = = +
=2
3 11 112
2 4 4m +
=> Min ( ( )2 21 211
4x x+ = vi m =
3
4
Bi ton 3:Cho x, y l hai s tha mn: x + 2y = 3. Tm GTNN ca E = x2 + 2y2
Gi :
Rt x theo y v th vo E
19
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
20/28
Bi ton 4:
Tm GTLN v GTNN ca biu thc: A = x2 + y2
Bit rng x v y l cc s thc tha mn: x2 + y2 xy = 4
Gi :
T x2 + y2 xy = 4 2x2 + 2y2 2xy = 8 A + (x y)2 = 8
Max A = 8 khi x = y
Mt khc: 2x2 + 2y2 = 8 + 2xy
3A = 8 + (x + y)2 8
=> A8
3 => min A =
8
3khi x = - y
Bi ton 5:Cho x, y tha mn: x2 + 4y2 = 25.
Tm GTLN v GTNN ca biu thc: M = x + 2y.
Gii:
p dng bt ng thc: Bunhiacpxki
(x +2y)2 2 2( 4 )x y + (12 + 12) = 50
2 50 50 50x y M+
Vy Max M = 50 khi x =5 5
;2 2 2
y =
Min M = -5 2 khi x = -5
2; y = -
5
2 2
Bi tan 6:
Cho x, y l hai s dng tha mn iu kin: xy = 1. Tm GTLN ca biu thc:A = 4 2 2 4
x y
x y x y+
+ +
Gi :
T (x2 y)2 4 2 20 2x y x y => +
=> 4 2 21
2 2
x x
x y x y =
+
20
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
21/28
Tng t: 4 21
2
y
y x
+
=> A 1 => Max A = 1 khi
2
2 1
1
x y
y x x y
xy
=
= = = =
Bi tan 7:
Tm GTNN ca biu thc:
A = ( ) ( )2 1 1 2 1 1x x x x+ + + + + +
Gi :
B = 1 1 1 1x x+ + + + => Min B = 2 khi - 1 0x
Bi ton 8: Tm GTNN ca biu thc:
B = (x a )2 + (x b)2 + (x c)2 vi a, b, c cho trc.
Gi :
Biu din B = ( )( )
22
2 2 23.3 3
a b ca b cx a b c
+ ++ + + + +
=> GTNN ca B = (a2 + b2 + c2) - ( )2
3
a b c+ +
Bi ton 9: Tm GTNN ca biu thc:
P = x2 2xy + 6y2 12x +3y + 45
Gi :
Biu din P = (x 6 y)2 + 5(y 1)2 + 4
Vy Min P = 4 khi y = 1 ; x = 7
Bi ton 10: Tm GTLN ca biu thc:
E = x2 + 2xy 4y2 + 2x + 10y 3
Gi :
Biu din E = 10 (x y 1)2 3 (y 2)2
21
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
22/28
=> GTLN ca E = 10 y = 2 ; x = 3
Bi ton 11: Tm GTLN ca biu thc: P = 2 4 5x y z+ +
Bit x, y, z l cc bin tha mn : x2 + y2 + z2 = 169
Gi : p dng bt ng thc Bunhiacpxki
Max P = 65 khi
=
=
=
==
5
513
5
52
5
26
542
z
y
x
zyx
Bi ton 12:
Tm GTNN ca biu thc sau:
a) A =2 1
2
x
x
++
b) B = 28
3 2x
+
c) C =2
2
1
1
x
x
+
Gi :
a) p dng bt ng thc C si cho ta:A = (x + 2) +
54 2 5 4
2x
+
b) B = 28
43 2x
+(v 2
1 1)
3 2 2x
+
c) C =2
2
21 1
1
x
x + =>
+Min C = - 1 khi x = 0
22
Vi x 0
Vi mi x
Vi mi x
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
23/28
Bi ton 13:
Tm GTNN ca biu thc A =2
2
2 2000;( 0)
x xx
x
+
Gi :
A =2 2 2 2
2 2
2000 2 2000 2000 ( 2000) 1999
2000 2000
x x x x
x x
+ +=
=2
2
( 2000) 1999 1999
2000 2000 2000
x
x
+
Vy Min A =1999
2000Khi x = 2000
Bi ton 14:
Tm GTNN ca biu thc:
P =4 3 2
2
4 16 56 80 356
2 5
x x x x
x x
+ + + ++ +
Gi :
Biu din P = 4 2 2256
( 2 5) 642 5
x xx x
+ + + + +
(p dng BT Csi)
=> Min P = 64 khi x = 1 hoc x = -3
Bi ton 15:
Tm GTNN ca A =2 4 4x x
x
+ +vi x > 0
B =
2
1
x
x vi x > 1
C =2
2
2
1
x x
x x
+ +
+ +
D =1
(1 ) 1xx
+ +
vi x > 0
E =5
1
x
x x+
vi 0 < x < 1
F =2
2 1
x
x+
vi x > 1
Gi :
A = x+4 4
4 2 4 8xx x
+ + = (v x > 0)
=> Min A = 8 khi x = 2
B =2 1 1 1
2 ( 1) 2 2 41 1
xx
x x
+= + + + =
(v x > 1)
23
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
24/28
=> Min B = 4 x = 2
C =2 2
2 2
( 1) 1 2 12
1 1
x x x x
x x x x
+ + + + + =
+ + + +
D = (1 + x)1 1
1 2 .2. 4xx x
+ =
(v x > 0)
E = ( ) ( )5 1 5 15 5 5 5 2 5 2 5 51 1 1x xx x x x x
x x x x x x ++ = + + + = +
F =1 1 2 1 2 1 1 2 1
22 1 2 1 2 2 1 2
x x x
x x x
+ + = + + +
=1 3
22 2
+ = => Min F =3
2khi x = 3.
Bi 16: Tm GTLN v GTNN ca biu thc:
P =2
2 2
8 6x xy
x y
++
Gi :
P = 9 -2
2 2
( 3 )1 1
y x
x y
+
+
P = 9 -2
2 2
( 3 )9
x y
x y
+
Bi 17: Cho x, y l hai s dng tha mn: x + y = 10Tm GTNN ca biu thc S =
1 1
x y+
Gi : S = yx 11 + =10
(10 )
x y
xy x x
+=
S c GTNN x(10-x) c GTLN x = 5.
=> GTNN ca S =2
5khi x = y = 5.
Bi 18: Tm GTNN ca biu thc:
E = 2 21 1x x x x+ + + +
Gi :
Ta c E > 0 vi mi x
Xt E2 = 2 (x2 + 1 + 4 2 1) 4x x+ +
24
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
25/28
=> Min E = 2 khi x = 0
Bi 19: Cho a v b l hai s tha mn: a 3 ; a + b 5
Tm GTNN ca biu thc S = a2 + b2
Gi :a+ b 5 2 2 10 3 2 13a b a b => + => + (v a 3)
=> 132 ( ) ( )2 2 23 2 13a b a b + +
=> Min S = 13
Bi 20:
Cho phng trnh: x
2
- 2mx 3m
2
+ 4m 2 = 0Tm m cho 1 2x x t GTNN.
Gi :' 2(2 1) 1 0m = + > => phng trnh lun c 2 nghim phn bit x1; x2. Theo
nh l vi-t ta c:
1 2
2
1 2
2
. 3 4 2
x x m
x x m m
+ =
= +
Do ( )2
1 2 4 2 4 4 2x x m = + = m RGTNN ca 1 2x x l 2 khi m =
1
2
Bi 21:
Tm gi tr nh nht ca:
y = 1 2 ... 1998x x x + + +
Gi :
y = ( ) ( )1 1 1998 2 1997x x x x + + +
+ + ( )998 999x x +
Ta c: 1 1998x x + nh nht bng 1997 khi x [ ]1;1998
2 1997x x + nh nht bng 1995 khi x [ ]2;1997
998 1999x x + nh nht bng 1 khi x [ ]999;1000
Vy y t GTNN bng 1 + 3 + + 1997
S cc s hng ca 1 + 3 + + 1997 l (1997 1) : 2 + 1 = 999
25
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
26/28
Vy Min y = 9992 khi 999 1000x
Bi 22:
Cho biu thc: M = x2 + y2 + 2z2 + t2
Vi x, y, z, t l cc s nguyn khng m , tm gia str nh nht ca M v cc gi trtng ng ca x, y, z, t. Bit rng:
2 2 2
2 2 2
21
3 4 101
x y t
x y z
+ =
+ + =
Gi :
Theo gi thit: x2 y2 + t2 = 21
x2 + 3y2 + 4z2 = 101
=> 2x2 + 2y2 + 4z2 + t2 = 122
=> 2M = 122 + t2
Do 2M 122 61M
Vy Min M = 61 khi t = 0
T (1) => x > y 0 0x y x y => +
Do : (x + y )(x y) = 21.1 = 7.3
T (2) => 3y22
101 33 0 5y y => => Ta chn x = 5 ; y = 2 => z = 4
Vy Min M = 61 ti x = 5 ; y = 2 ; z = 4; t = 0
Bi 23:
Cho phng trnh: x4 + 2x2 +2ax (a 1)2 = 0 (1)
Tm gi tr ca a nghim ca phng trnh :
a) t GTNN.
b) t ga tr ln nht.
Gi :
Gi m l nghim ca phng trnh (1) th:
m4 + 2m2 + 2am + a2 + 2a + 1 = 0 (2)
26
(1)
(2)
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
27/28
Vit (2) di dng phng trnh bc hai n a.
a2 + 2 (m + 1) a + (m4 + 2m2 + 1) = 0
tn ti a th ' 0
Gii iu kin ny c m4 - m2 0 m(m 1) 0 0 1m
Vy nghm ca phng trnh t GTNN l 0 vi a = -1Vy nghm ca phng trnh t GTLN l 1 vi a = -2
Bi 24: Tm GTNN, GTLN ca t =2
2
2 2
1
x x
x
+ ++
Gi : V x2 + 1 > 0 vi mi x
t a =2
2
2 2
1
x x
x
+ ++
=> (a 1) x2 2 x +a 2 = 0 (1)
a l mt gi tr ca hm s (1) c nghim.
- Nu a = 1 th (1) x = 12
- Nu a 1 th (1) c nghim ' 0
Min A = 3 52
vi x = 1 5 3+ 5; ax A =2 2
M vi x = 5 1
2
Bi 25:
Tm GTNN, GTLN ca A =2 2
2 2
x xy y
x xy y
++ +
Gi : Vit A di dng sau vi y 0
(
2
2
2 2
11
11
x xy y a a
Aa ax x
y y
+ + = =
+ + + +
(tx
ay
= )
Gii tng t bi 24 c:1
33
A
Cn vi y = 0 th A = 1
Do : Min A = 13
vi x = y ; max A = 3 vi x = - y
Bi 26: Cho a + b = 1. Tm GTNN ca biu thc:
Q = a3 + b3 + ab
Gi :
Vi Q di dng Q = (a + b) ( )2
3a b ab ab + +
27
-
7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat
28/28
= 1 2ab = 1 2a (1 a)
=> Q = 2a2 2a + 11
2
Do : Min Q =1
2khi a = b =
1
2