hsg tim gia tri lon nhatnho nhat

Upload: alice-lac-trong-nha

Post on 03-Apr-2018

218 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    1/28

    A. Cc kin thc thng s dng l:

    + Bt ng thc Csi: Cho hai s khng m a, b; ta c bt ng thc:

    2

    a bab

    + ;

    Du = xy ra khi v ch khi a = b.

    + Bt ng thc: ( ) ( ) ( )2 2 2 2 2ac bd a b c d + + + (BT: Bunhiacopxki);

    Du = xy ra khi v ch khia b

    c d= .

    + a b a b+ + ; Du = xy ra khi v ch khi ab 0.

    + S dng bnh phng tm gi tr ln nht, gi tr nh nht.

    Nu [ ]2

    ( )y a f x= + th min y = a khi f(x) = 0.

    Nu [ ] 2( )y a f x= th max y = a khi f(x) = 0.

    + Phng php tm min gi tr (cch 2 v d 1 dng 2).

    C. CC DNG TON V CCH GII

    Dng 1 :CC BI TON M BIU THC CHO L MT A THC

    Bi ton 1:Tm GTNN ca cc biu thc:

    a) 24 4 11A x x= + +

    b) B = (x-1)(x+2)(x+3)(x+6)c) 2 22 4 7C x x y y= + +

    Gii:

    a) ( )22 24 4 11 4 4 1 10 2 1 10 10A x x x x x= + + = + + + = + +

    Min A = 10 khi1

    2x = .

    b) B = (x-1)(x+2)(x+3)(x+6) = (x-1)(x+6)(x+2)(x+3)

    = (x2

    + 5x 6)(x2

    + 5x + 6) = (x2

    + 5x)2

    36 -36 Min B = -36 khi x = 0 hoc x = -5.

    c) 2 22 4 7C x x y y= + +

    = (x2 2x + 1) + (y2 4y + 4) + 2 = (x 1)2 + (y 2)2 + 2 2

    Min C = 2 khi x = 1; y = 2.

    1

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    2/28

    Bi ton 2:Tm GTLN ca cc biu thc:

    a) A = 5 8x x2

    b) B = 5 x2 + 2x 4y2 4y

    Gii:

    a) A = 5 8x x2 = -(x2 + 8x + 16) + 21 = -(x + 4)2 + 21 21 Max A = 21 khi x = -4.

    b) B = 5 x2 + 2x 4y2 4y

    = -(x2 2x + 1) (4y2 + 4y + 1) + 7

    = -(x 1)2 (2y + 1)2 + 7 7

    Max B = 7 khi x = 1,1

    2y = .

    Bi ton 3:Tm GTNN ca:

    a) 1 2 3 4M x x x x= + + +

    b) ( )2

    2 1 3 2 1 2N x x= +

    Gii:

    a) 1 2 3 4M x x x x= + + +

    Ta c: 1 4 1 4 1 4 3x x x x x x + = + + =

    Du = xy ra khi v ch khi (x 1)(4 x) 0 hay 1 4x

    2 3 2 3 2 3 1x x x x x x + = + + =

    Du = xy ra khi v ch khi (x 2)(3 x) 0 hay 2 3x

    Vy Min M = 3 + 1 = 4 khi 2 3x .

    b) ( )22

    2 1 3 2 1 2 2 1 3 2 1 2N x x x x= + = +

    t 2 1t x= th t 0

    Do N = t2 3t + 2 = 232 1( ) 4t 14

    N .

    Du = xy ra khi v ch khi3 3

    02 2

    t t = =

    Do 1

    4N= khi

    3 52 1

    3 3 2 42 13 12 2

    2 12 4

    x xt x

    x x

    = = = =

    = =

    2

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    3/28

    Vy min1 5

    4 4N x= = hay

    1

    4x = .

    Bi ton 4:Cho x + y = 1.Tm GTNN ca biu thc M = x3 + y3.

    Gii:

    M = x3 + y3 = (x + y)(x2 xy + y2) = x2 - xy + y2

    22 2 2 2

    2 21 ( )2 2 2 2 2 2 2

    x y x y x yxy x y

    = + + + = + +

    2 21 ( )2

    M x y +

    Ngoi ra: x + y = 1 x2 + y2 + 2xy = 1 2(x2 + y2) (x y)2 = 1

    => 2(x2 + y2) 1

    Do 2 2 1

    2x y+ v2 2 1 1

    2 2x y x y+ = = =

    Ta c: 2 21

    ( )2

    M x y + v 2 21 1 1 1

    ( ) .2 2 2 4

    x y M+ =

    Do 1

    4M v du = xy ra

    1

    2x y = =

    Vy GTNN ca1 1

    4 2M x y= = =

    Bi ton 5: Cho hai s x, y tha mn iu kin:

    (x

    2

    y

    2

    + 1)

    2

    + 4x

    2

    y

    2

    x

    2

    y

    2

    = 0.Tm GTLN v GTNN ca biu thc x2 + y2.

    Gii:

    (x2 y2 + 1)2 + 4x2y2 x2 y2 = 0

    [(x2 + 1) y2]2 + 4x2y2 x2 y2 = 0

    x4 + 2x2 + 1 + y4 2y2(x2 + 1) + 4x2y2 x2 y2 = 0

    x4 + y4 + 2x2y2 + x2 3y2 + 1 = 0

    x4 + y4 + 2x2y2 - 3x2 3y2 + 1 = -4x2

    (x2+y2)2-3(x2+y2)+1=-4x2

    t t = x2 + y2. Ta c: t2 3t + 1 = -4x2

    Suy ra: t2 3t + 1 0

    3

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    4/28

    2

    2

    3 9 52. . 0

    2 4 4

    3 5 3 5

    2 4 2 2

    5 3 5

    2 2 2

    3 5 3 52 2

    t t

    t t

    t

    t

    +

    +

    V t = x2 + y2 nn :

    GTLN ca x2 + y2 = 3 52

    +

    GTNN ca x2 + y2 = 3 52

    Bi ton 6: Cho 0 a, b, c 1. Tm GTLN v GTNN ca biu thc:

    P = a + b + c ab bc ca.

    Gii:

    Ta c: P = a + b + c ab bc ca

    = (a ab) + (b - bc) + (c ca)

    = a(1 b) + b(1 c) + c(1 a) 0 (v 0 , , 1a b c )

    Du = c th xy ra chng hn: a = b = c = 0

    Vy GTNN ca P = 0Theo gi thit ta c: 1 a 0; 1 b 0; 1 c 0;

    (1-a)(1-b)(1-c) = 1 + ab + bc + ca a b c abc 0

    P = a + b + c ab bc ac 1 1abc

    Du = c th xy ra chng hn: a = 1; b = 0; c ty [ ]0;1

    Vy GTLN ca P = 1.

    Bi ton 7: Cho hai s thc x, y tha mn iu kin: x2 + y2 = 1.

    Tm GTLN v GTNN ca x + y.

    Gii:

    Ta c: (x + y)2 + (x y)2 (x + y)2

    2(x2 + y2) (x + y)2

    M x2 + y2 = 1 (x + y)2 2

    4

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    5/28

    2 2 2x y x y + +

    - Xt 2x y+

    Du = xy ra2

    22

    x yx y

    x y

    = = =+ =

    - Xt2x y

    + Du = xy ra

    2

    22

    x yx y

    x y

    = = =+ =

    Vy x + y t GTNN l 2 2

    2x y

    = = .

    Bi ton 8: Cho cc s thc dng tha mn iu kin: x2 + y2 + z2 27.

    Tm GTLN v GTNN ca biu thc: x + y + z + xy + yz + zx.

    Gii:

    Ta c: (x y)2 + (x z)2 + (y z)2 0 2x2 + 2y2 + 2z2 - 2xy - 2yz - 2zx 0

    (x + y + z)2= x2 + y2 + z2 +2(xy + yz + zx) 3(x2 + y2 + z2) 81

    x + y + z 9 (1)

    M xy + yz + zx x2 + y2 + z2 27 (2)

    T (1) v (2) => x + y + z + xy + yz + zx 36.

    Vy max P = 36 khi x = y = z = 3.

    t A = x + y + z v B = x2 + y2 + z22 2( 1) 1 1

    2 2 2 2

    A B A B BP A

    + + + = + =

    V B 27 1

    2

    B + -14 P -14

    Vy min P = -14 khi 2 2 21

    27

    x y z

    x y z

    + + =

    + + =

    Hay 13; 13; 1x y z= = = .

    Bi ton 9:Gi s x, y l cc s dng tha mn ng thc: x + y = 10 . Tm gi tr ca x v y

    biu thc: P = (x4 + 1)(y4 + 1) t GTNN. Tm GTNN y.

    Gii:

    Ta c: P = (x4 + 1)(y4 + 1) = (x4 + y4) + (xy)4 + 1

    t t = xy th:5

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    6/28

    x2 + y2 = (x + y)2 2xy = 10 2t

    x4 + y4 = (x2 + y2)2 2x2y2 = (10 2t)2 2t2 = 2t2 40t + 100

    Do : P = 2t2 40t + 100 + t4 + 1 = t4 + 2t2 40t + 101

    = (t4 8t2 + 16) + 10(t2 4t + 4) + 45 = (t2 4)2 + 10(t 2)2 + 45

    45P v du = xy ra x + y = 10 v xy = 2.Vy GTNN ca P = 45 x + y = 10 v xy = 2.

    Bi ton 10:

    Cho x + y = 2. Tm GTNN ca biu thc: A = x2 + y2.

    Gii:

    Ta c: x + y = 2 y = 2 x

    Do : A = x

    2

    + y

    2

    = x

    2

    + (2 x)

    2

    = x2 + 4 4x + x2

    = 2x2 4x + 4

    = 2( x2 2x) + 4

    = 2(x 1)2 + 2 2

    Vy GTNN ca A l 2 ti x = y = 1.

    Dng 2 : CC BI TON M BIU THC CHO L MT PHN THC

    Bi ton 1:

    Tm GTLN v GTNN ca: 24 3

    1

    xy

    x

    +=

    +.

    Gii:

    * Cch 1:2

    2 2

    4 3 ax 4 3

    1 1

    x x ay a

    x x

    + + + = = +

    + +Ta cn tm a 2ax 4 3x a + + l bnh phng ca nh thc.

    Ta phi c:1

    ' 4 (3 ) 04

    aa a

    a

    = = + = =

    - Vi a = -1 ta c:2 2

    2 2

    4 3 x 4 4 ( 2)1 1

    1 1 1

    x x xy

    x x x

    + + + += = + = +

    + + +

    6

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    7/28

    1.y Du = xy ra khi x = -2.

    Vy GTNN ca y = -1 khi x = -2.

    - Vi a = 4 ta c:2 2

    2 2

    4 3 -4x 4 1 (2 1)4 4 4

    1 1 1

    x x xy

    x x x

    + + = = + =

    + + +

    Du = xy ra khi x = 12

    .

    Vy GTLN ca y = 4 khi x =1

    2.

    * Cch 2:

    V x2 + 1 0 nn: 224 3

    yx 4 3 01

    xy x y

    x

    += + =

    +(1)

    y l mt gi tr ca hm s (1) c nghim

    - Nu y = 0 th (1)3

    4x =

    - Nu y 0 th (1) c nghim ' 4 ( 3) 0y y = ( 1)( 4) 0y y + 1 0

    4 0

    y

    y

    +

    hoc1 0

    4 0

    y

    y

    +

    1 4y

    Vy GTNN ca y = -1 khi x = -2.

    Vy GTLN ca y = 4 khi x =1

    2

    .

    Bi ton 2: Tm GTLN v GTNN ca:2

    2

    1

    1

    x xA

    x x

    +=

    + +.

    Gii:

    Biu thc A nhn gi tr a khi v ch khi phng trnh n x sau y c nghim:2

    2

    1

    1

    x xa

    x x

    +=

    + +(1)

    Do x2 + x + 1 = x2 + 2. 12 .x +2

    1 3 1 3 04 4 2 4

    x + = + +

    Nn (1) ax2 + ax + a = x2 x + 1 (a 1)x2 + (a + 1)x + (a 1) = 0 (2)

    Trng hp 1: Nu a = 1 th (2) c nghim x = 0.

    Trng hp 2: Nu a 1 th (2) c nghim, iu kin cn v l 0 , tc

    l:

    7

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    8/28

    2( 1) 4( 1)( 1) 0 ( 1 2 2)( 1 2 2) 0

    1(3 1)( 3) 0 3( 1)

    3

    a a a a a a a

    a a a a

    + + + + +

    Vi1

    3a = hoc a = 3 th nghim ca (2) l

    ( 1) 1

    2( 1) 2(1 )

    a ax

    a a

    + += =

    Vi1

    3

    a = th x = 1

    Vi a = 3 th x = -1

    Kt lun: gp c 2 trng hp 1 v 2, ta c:

    GTNN ca1

    3A = khi v ch khi x = 1

    GTLN ca A = 3 khi v ch khi x = -1

    Bi ton 3:

    a) Cho a, b l cc s dng tha mn ab = 1. Tm GTNN ca biu thc:2 2 4( 1)( )A a b a ba b

    = + + + ++

    .

    b) Cho m, n l cc s nguyn tha1 1 1

    2 3m n+ = . Tm GTLN ca B = mn.

    Gii:

    a) Theo bt ng thc Csi cho hai s dng a2 v b2

    2 2 2 22 2 2a b a b ab+ = = (v ab = 1)2 2 4 4 4

    ( 1)( ) 2( 1) 2 ( ) ( )A a b a b a b a b a ba b a b a b = + + + + + + + = + + + + ++ + +

    Cng theo bt ng thc csi cho hai s dng a + b v4

    a b+.

    Ta c: (a + b) +4 4

    2 ( ). 4a ba b a b

    + =+ +

    Mt khc: 2 2a b ab+ =

    Suy ra:4

    2 ( ) ( ) 2 4 2 8A a b a ba b

    + + + + + + + =+

    Vi a = b = 1 th A = 8Vy GTNN ca A l 8 khi a = b = 1.

    b) V1 1 1

    2 3m n+ = nn trong hai s m, n phi c t nht mt s dng. Nu c mt trong

    hai s l m th B < 0. V ta tm GTLN ca B = mn nn ta ch xt trng hp c hai s

    m, n cng dng.

    8

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    9/28

    Ta c:1 1 1

    3(2 ) 2 (2 3)( 3) 92 3

    m n mn m nm n

    + = + = =

    V m, n N* nn n 3 -2 v 2m 3 -1.

    Ta c: 9 =1.9 = 3.3 = 9.1; Do xy ra:

    +2 3 1 2

    3 9 12

    m m

    n n

    = =

    = =

    v B = mn = 2.12 = 24

    +2 3 1 3

    3 3 6

    m m

    n n

    = = = =

    v B = mn = 3.6 = 18

    +2 3 9 6

    3 1 4

    m m

    n n

    = = = =

    v B = mn = 6.4 = 24

    Vy GTLN ca B = 24 khi2

    12

    m

    n

    = =

    hay6

    4

    m

    n

    = =

    Bi ton 4: Gi s x v y l hai s tha mn x > y v xy = 1. Tm GTNN ca biu

    thc:

    2 2x yA x y+= .

    Gii:

    Ta c th vit:2 2 2 2 22 2 ( ) 2x y x xy y xy x y xy

    Ax y x y x y

    + + + += = =

    Do x > y v xy = 1 nn:2( ) 2 2 2

    2 2

    x y xy x y x yA x y

    x y x y x y

    + = = + = + +

    V x > y x y > 0 nn p dng bt ng thc csi vi 2 s khng m, ta c:

    22. .2 2x y x yA x y +

    Du = xy ra22 ( ) 4 ( ) 2

    2

    x yx y x y

    x y

    = = =

    (Do x y > 0)

    T :2

    2 32

    A + =

    Vy GTNN ca A l 32

    1

    x y

    xy

    = =

    1 2

    1 2

    x

    y

    = + = +

    hay1 2

    1 2

    x

    y

    =

    = Tha iu kin xy = 1

    Bi ton 5: Tm GTLN ca hm s: 21

    1y

    x x=

    + +.

    Gii:

    Ta c th vit: 221 1

    1 1 32 4

    yx x

    x

    = =+ + + +

    9

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    10/28

    V2

    1 3 3

    2 4 4x + +

    . Do ta c:

    4

    3y . Du = xy ra

    1

    2x = .

    Vy: GTLN ca4

    3y = ti

    1

    2x

    =

    Bi ton 6: Cho t > 0. Tm GTNN ca biu thc:1

    ( )4

    f t tt

    = + .

    Gii:

    Ta c th vit:2 2 21 4 1 (2 1) 4 (2 1)

    ( ) 14 4 4 4

    t t t t f t t

    t t t t

    + + = + = = = +

    V t > 0 nn ta c: ( ) 1f t

    Du = xy ra1

    2 1 02

    t t = =

    Vy f(t) t GTNN l 1 ti1

    2t= .

    Bi ton 7: Tm GTNN ca biu thc:2

    2

    1( )

    1

    tg t

    t

    =

    +.

    Gii:

    Ta c th vit:2

    2 2

    1 2( ) 1

    1 1

    tg t

    t t

    = =

    + +

    g(t) t GTNN khi biu thc 22

    1t +t GTLN. Ngha l t2 + 1 t GTNN

    Ta c: t2 + 1 1 min (t2 + 1) = 1 ti t = 0 min g(t) = 1 2 = -1

    Vy GTNN ca g(x) l -1 ti t = 0.

    Bi ton 8: Cho x, y, z l cc s dng tha mn iu kin: xyz = 1. Tm GTNN ca

    biu thc: 3 3 31 1 1

    ( ) ( ) ( )E

    x y z y z x z x y= + +

    + + + .

    Gii:

    t 1 1 1 1; ; 1a b c abcx y z xyz

    = = = = =

    Do :1 1

    ( ). ( )a b x y a b xy x y c a bx y

    + = + + = + + = +

    Tng t: y + z = a(b + c)

    z + x = b(c + a)

    10

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    11/28

    3 3 3

    2 2 23 3 3

    1 1 1 1 1 1. . .( ) ( ) ( )

    1 1 1. . .

    ( ) ( ) ( )

    Ex y z y z x z x y

    a b ca b c

    a b c b c a c a b b c c a a b

    = + ++ + +

    = + + = + ++ + + + + +

    Ta c:3

    2

    a b c

    b c c a a b+ +

    + + +(1)

    Tht vy: t b + c = x; c + a = y; a + b = z

    2

    ; ;2 2 2

    x y za b c

    y z x z x y x y za b c

    + + + + =

    + + + = = =

    Khi ,2 2 2

    a b c y z x z x y x y zVT

    b c c a a b x y z

    + + + = + + = + +

    + + +1 1 1 3 3 3

    1 1 12 2 2 2 2 2

    y x z x z y

    x y x z y z

    = + + + + + + + =

    Nhn hai v (1) vi a + b + c > 0. Ta c:( ) ( ) ( ) 3

    ( )2

    a a b c b a b c c a b ca b c

    b c c a a b

    + + + + + ++ + + +

    + + +2 2 2 33 3 3

    2 2 2 2

    a b c a b c abcE

    b c c a a b

    + + + + =

    + + +

    GTNN ca E l3

    2khi a = b = c = 1.

    Bi ton 9: Cho x, y l cc s thc tha mn: 4x2 + y2 = 1 (*).Tm GTLN, GTNN ca biu thc:

    2 3

    2 2

    x ya

    x y

    +=

    + + .

    Gii:

    T2 3

    2 2

    x ya

    x y

    +=

    + + a(2x+y+z) = 2x+3y

    2ax + ay + 2a 2x +3y = 0

    2(a 1)x + (a 3)y = -2a (1)

    p dng bt ng thc Bunhiacopxki cho hai b s (2x; y) v (a 1; a 3)

    Ta c: 4a2 = [2x(a-1)+y(a-3)]2 (4x2+y2).[(a-1)2+(a-3)2]

    => 2 2 24 ( 1) ( 3)a a a= + (v 4x2+y2 = 1)

    Do ta c: 2 2 2 2 24 ( 1) ( 3) 2 1 6 9a a a a a a a + = + + +

    2 22 8 10 0 4 5 0a a a a + +

    11

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    12/28

    5 0( 1)( 5) 0

    1 0

    aa a

    a

    + +

    (V a + 5 > a 1) 1 5a

    * Thay a = 1 vo (1) ta c: -2y = -2 y = 1

    Thay y = 1 vo (*) ta c: x = 0 (x; y) = (0;1)

    * Thay a = -5 vo (1) ta c: 2(-5 1)x + (-5 3)y = -2(-5)6 512 8 10 6 4 5

    4xx y x y y = + = =

    Thay vo (*) ta c:2

    2 6 54 14

    xx

    + =

    2 3 4100 60 9 010 5

    x x x y + + = = = 3 4

    ( ; ) ;10 5

    x y =

    Vy GTLN ca a l 1 khi x = 0; y = 1.

    GTNN ca a l -5 khi3 4

    ;

    10 5

    x y= = .

    Bi ton 10:

    Gi s x, y l hai s dng tha mn iu kin: x + y = 1.

    Hy tm gi tr nh nht cu biu thc:

    M =22

    1 1x y

    x y

    + + +

    Gii:

    Ta c: M =

    22

    1 1x yx y + + +

    =2 2

    2 2

    1 12 2x y

    x y+ + + + +

    = 4 + x2 + y2 + ( )2 2

    2 2

    2 2 2 2

    14 1

    x yx y

    x y x y

    += + + +

    V x, y > 0 nn ta c th vit:

    ( )2

    0 2x y x y xy +

    M x + y = 1 nn 1 2 21 12 2 16xy x yxy (1)

    Du = xy ra khi v ch khi1

    2x y= =

    Ngoi ra ta cng c:2 2 2 2 2 2 2( ) 0 2 2( ) 2x y x y xy x y xy x y + + + +

    2 2 2 2 22( ) ( ) 2( ) 1x y x y x y + + + (v x + y = 1)12

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    13/28

    2 2 1

    2x y + (2)

    Du = xy ra khi v ch khi1

    2x y= =

    T (1) v (2) cho ta:2 2

    2 2

    1 1 254 ( )(1 ) 4 (1 16)

    2 2M x y

    x y= + + + + + =

    Do :25

    2M

    Du = xy ra khi v ch khi ng thi (1) v (2) cng xy ra du = ngha l khi1

    2x y= =

    Vy GTNN ca25

    2M = khi v ch khi

    1

    2x y= = .

    * Dng 3: CC BI TON M BIU THC CHO C CHA CN THC.

    Bi ton 1: Tm GTLN ca hm s: 2 4y x x= + .

    Gii:

    * Cch 1:

    iu kin:2 0

    2 4(*)4 0

    xx

    x

    p dng bt ng thc Bunhiacopxki: (ac + bd)

    2

    (a

    2

    + b

    2

    )(c

    2

    + d

    2

    )Du = xy ra khi v ch khi

    a b

    c d= .

    Chn 2; 1; 4 ; 1a x c b x d = = = = vi 2 4x

    Ta c:

    ( ) ( ) ( ) ( )

    ( ) ( )

    2 2 22 2 2

    2

    2

    2 4 2 4 . 1 1

    2 4 .2

    4 2

    y x x x x

    y x x

    y y

    = + + + +

    V y > 0 nn ta c: 0 2y<

    Du = xy ra 2 4 2 4 3x x x x x = = = (Tha mn (*))

    Vy GTLN ca y l 2 ti x = 3.

    * Cch 2:

    Ta c: 2 4y x x= +

    13

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    14/28

    iu kin:2 0

    2 44 0

    xx

    x

    V y > 0 nn y t GTLN khi v ch khi y2 t GTLN.

    Ta c: 2 22 4 2 ( 2)(4 ) 2 2 ( 2)(4 )y x x x x y x x= + + = +

    Do2 0

    2 44 0

    xx

    x

    nn p dng bt ng thc csi cho hai s khng m

    cho ta: 2 ( 2)(4 ) ( 2) (4 ) 2x x x x + =

    Do 2 2 2 4y + =

    Du = xy ra 2 4 3x x x = = (tha mn iu kin).

    Vy GTLN ca hm s y l 2 ti x = 3.

    Bi ton 2: Tm GTLN, GTNN ca hm s: 3 1 4 5 (1 5)y x x x= + .

    Gii:

    a) GTLN:

    p dng bt ng thc Bunhiacopxki cho hai b s:

    (3; 4) v ( ( 1; 5 )x x ta c:

    ( ) ( )2 2

    2 2 2 2(3. 1 4. 5 ) (3 4 ). 1 5 100y x x x x = + + + =

    2 100y

    => y 10

    Du = xy ra x =61

    25(tha mn iu kin)

    Vy GTLN ca y l10 khi x =61

    25

    * b) Ga tr nh nht:

    Ta c: y = 3 1 4 5 3 1 3 5 5x x x x x + = + +

    = ( )3 1 5 5x x x + +

    t: A = 1 5x x + th t2 = 4 + 2 ( ) ( )1 5x x 4

    => A 2 v du = xy ra khi x = 1 hoc x = 5

    Vy y 3 . 2 + 0 = 6

    14

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    15/28

    Du = xy ra khi x = 5

    Do GTNN ca y l 6 khi x = 5

    Bi ton 3: GTNN ca y l 6 khi x = 5

    Tm GTNN ca biu thc: M = ( )2 2

    1994 ( 1995)x x + +

    Gii:

    M = ( )2 21994 ( 1995)x x + + = 1994 1995x x + +

    p dng bt ng thc: a b a b+ + ta c:

    M = 1994 1995 1994 1995x x x x + + = + +

    => M 1994 1995 1x x + =

    Du = xy ra khi v ch khi (x 1994) . (1995 x) 0 1994 1995x

    Vy GTNN ca M = 1 1994 1995x

    Bi ton 4:

    Tm GTNN ca B = 3a + 4 21 a vi -1 1a

    Gii:

    B = 3a + 4 ( )22 3 161 5 5 1

    5 25a a a = +

    V p dng bt ng thc C si vi hai s khng m cho ta

    ( )( )

    2

    2 2

    2

    3 1613 16 5 255 5 1 5 5

    5 25 2 2

    a aa a

    + + +

    => B2 29 25 41 25

    5 52 25

    a a + + =

    => Do B 5 v du = xy ra khi v ch khi.

    2

    35

    161

    25

    a

    a

    = =

    a =3

    5

    Vy GTNN ca B = 5 a =3

    5

    Bi ton 5:

    15

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    16/28

    Tm GTNN ca biu thc:

    A =2

    3

    2 2 7x x+ +

    Gii:

    iu kin: ( )2 22 7 0 2 1 8 0x x x x + + +

    -(x-1)2 + 8 0 ( )2

    1 8x

    2 2 1 2 2x

    1 2 2 2 2 1x +

    Vi iu kin ny ta vit:

    ( )22 22 7 1 8 8 2 7 8 2 2x x x x x + = + => + =

    => 2 + ( )22 7 2 2 2 2 2 1x x + + = +

    Do :

    ( )21 1 2 1

    22 2 12 2 7x x

    =

    ++ +

    Vy A2 1

    32

    v du = xy ra x -1 = 0

    x = 1 (tha mn iu kin)

    Vy GTNN ca A = ( )3

    2 1 12

    x =

    Bi ton 6:

    Tm GTNN ca biu thc: A =2

    5 3

    1

    x

    x

    Gii:

    iu kin: 1 x2 > 0 x2 < 1 - 1 < x < 1

    => A > 0 => GTNN ca A A2 t GTNN.

    Ta c: A

    2

    =

    ( )

    ( )

    ( )2 22

    2 2 2

    2

    5 3 3 525 30 916 16

    1 11

    x xx x

    x xx

    += = +

    Vy GTNN ca A = 4 khi3

    5x =

    Bi ton 7: Cho x > 0 ; y = 0 tha mn x + y 1

    16

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    17/28

    Tm GTNN ca biu thc: A = 21x x

    Gii:

    iu kin: 1 x2 0 1 1x

    p dng bt ng thc C si hai s: x2 0 v 1 x2 0Ta c: x2 + 1 x2 ( )2 2 22 1 1 2 1x x x x =>

    11

    22

    A A =>

    Vy GTLN ca A =1

    2khi x = 2

    2 hay x = 2

    2

    Bi ton 8:

    Tm GTLN ca biu thc: y = 1996 1998x x +

    Gii:

    Biu thc c ngha khi 1996 1998x

    V y 0 vi mi x tha mn iu kin 1996 1998x

    p dng bt ng thc C si ta c:

    2 ( ) ( )1996 1998 ( 1996) (1998 ) 2x x x x + =

    Du = xy ra khi v ch khi x 1996 = 1998 x

    x = 1997

    Do y2 4 2y =>

    Vy GTLN ca y l 2 khi x = 1997

    Bi ton 9:

    Cho 0 1x . Tm GTLN ca biu thc y = x + ( )2 1 x

    Gii:

    Ta c: ( )2 1y x x= + = x + 2 ( )1

    12

    x

    V 0 1x nn 1 x 0

    p dng bt ng thc C si i vi 2 s:1

    2v (1 x) cho ta:

    17

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    18/28

    ( ) ( )1 1 3

    2 1 12 2 2

    y x x x x= + + + =

    Du = xy ra 1 1

    12 2

    x x= => =

    Vy GTLN ca y l3

    2ti x =

    1

    2

    Bi ton 10:

    Cho M = 3 4 1 15 8 1a a a a+ + + Tm TGNN ca M

    Gii:

    M = 3 4 1 15 8 1a a a a+ + +

    = 1 4 1 4 1 8 1 16a a a a + + +

    = ( ) ( )2 2

    1 2 1 4a a + iu kin M xc nh l a 1 0 1a

    Ta c: 1 2 1 4M a a= +

    t x = 1a iu kin x 0

    Do : M = 2 4x x +

    Ta xt ba trng hp sau:1) Khi x 2 th ( )2 2 2x x x = =

    V ( )4 4 4x x x = =

    => M = 2 x + 4 x = 6 2x 6 2.2 2 =Vy x < 2 th M 2

    2) Khi x 4 th 2 2x x = v x-4 =x-4

    => M = 2 4 2 6 2 4 6 2x x x + = =

    Vy x > 4 th M 2

    3) Khi 2 < x < 4 th 2 2x x = v 4 4x x =

    => M = x 2 + 4 x = 2 (khng ph thuc vo x)

    Trong trng hp ny th: 2 1 4a 0. Phng trnh cho c nghim vi mi m theo h thc Vi-t,

    ta c:2 2 2 2 2

    1 2 1 2 1 2( ) 2 (2 1) 2( 2) 4 6 5x x x x x x m m m m+ = + = = +

    =2

    3 11 112

    2 4 4m +

    => Min ( ( )2 21 211

    4x x+ = vi m =

    3

    4

    Bi ton 3:Cho x, y l hai s tha mn: x + 2y = 3. Tm GTNN ca E = x2 + 2y2

    Gi :

    Rt x theo y v th vo E

    19

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    20/28

    Bi ton 4:

    Tm GTLN v GTNN ca biu thc: A = x2 + y2

    Bit rng x v y l cc s thc tha mn: x2 + y2 xy = 4

    Gi :

    T x2 + y2 xy = 4 2x2 + 2y2 2xy = 8 A + (x y)2 = 8

    Max A = 8 khi x = y

    Mt khc: 2x2 + 2y2 = 8 + 2xy

    3A = 8 + (x + y)2 8

    => A8

    3 => min A =

    8

    3khi x = - y

    Bi ton 5:Cho x, y tha mn: x2 + 4y2 = 25.

    Tm GTLN v GTNN ca biu thc: M = x + 2y.

    Gii:

    p dng bt ng thc: Bunhiacpxki

    (x +2y)2 2 2( 4 )x y + (12 + 12) = 50

    2 50 50 50x y M+

    Vy Max M = 50 khi x =5 5

    ;2 2 2

    y =

    Min M = -5 2 khi x = -5

    2; y = -

    5

    2 2

    Bi tan 6:

    Cho x, y l hai s dng tha mn iu kin: xy = 1. Tm GTLN ca biu thc:A = 4 2 2 4

    x y

    x y x y+

    + +

    Gi :

    T (x2 y)2 4 2 20 2x y x y => +

    => 4 2 21

    2 2

    x x

    x y x y =

    +

    20

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    21/28

    Tng t: 4 21

    2

    y

    y x

    +

    => A 1 => Max A = 1 khi

    2

    2 1

    1

    x y

    y x x y

    xy

    =

    = = = =

    Bi tan 7:

    Tm GTNN ca biu thc:

    A = ( ) ( )2 1 1 2 1 1x x x x+ + + + + +

    Gi :

    B = 1 1 1 1x x+ + + + => Min B = 2 khi - 1 0x

    Bi ton 8: Tm GTNN ca biu thc:

    B = (x a )2 + (x b)2 + (x c)2 vi a, b, c cho trc.

    Gi :

    Biu din B = ( )( )

    22

    2 2 23.3 3

    a b ca b cx a b c

    + ++ + + + +

    => GTNN ca B = (a2 + b2 + c2) - ( )2

    3

    a b c+ +

    Bi ton 9: Tm GTNN ca biu thc:

    P = x2 2xy + 6y2 12x +3y + 45

    Gi :

    Biu din P = (x 6 y)2 + 5(y 1)2 + 4

    Vy Min P = 4 khi y = 1 ; x = 7

    Bi ton 10: Tm GTLN ca biu thc:

    E = x2 + 2xy 4y2 + 2x + 10y 3

    Gi :

    Biu din E = 10 (x y 1)2 3 (y 2)2

    21

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    22/28

    => GTLN ca E = 10 y = 2 ; x = 3

    Bi ton 11: Tm GTLN ca biu thc: P = 2 4 5x y z+ +

    Bit x, y, z l cc bin tha mn : x2 + y2 + z2 = 169

    Gi : p dng bt ng thc Bunhiacpxki

    Max P = 65 khi

    =

    =

    =

    ==

    5

    513

    5

    52

    5

    26

    542

    z

    y

    x

    zyx

    Bi ton 12:

    Tm GTNN ca biu thc sau:

    a) A =2 1

    2

    x

    x

    ++

    b) B = 28

    3 2x

    +

    c) C =2

    2

    1

    1

    x

    x

    +

    Gi :

    a) p dng bt ng thc C si cho ta:A = (x + 2) +

    54 2 5 4

    2x

    +

    b) B = 28

    43 2x

    +(v 2

    1 1)

    3 2 2x

    +

    c) C =2

    2

    21 1

    1

    x

    x + =>

    +Min C = - 1 khi x = 0

    22

    Vi x 0

    Vi mi x

    Vi mi x

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    23/28

    Bi ton 13:

    Tm GTNN ca biu thc A =2

    2

    2 2000;( 0)

    x xx

    x

    +

    Gi :

    A =2 2 2 2

    2 2

    2000 2 2000 2000 ( 2000) 1999

    2000 2000

    x x x x

    x x

    + +=

    =2

    2

    ( 2000) 1999 1999

    2000 2000 2000

    x

    x

    +

    Vy Min A =1999

    2000Khi x = 2000

    Bi ton 14:

    Tm GTNN ca biu thc:

    P =4 3 2

    2

    4 16 56 80 356

    2 5

    x x x x

    x x

    + + + ++ +

    Gi :

    Biu din P = 4 2 2256

    ( 2 5) 642 5

    x xx x

    + + + + +

    (p dng BT Csi)

    => Min P = 64 khi x = 1 hoc x = -3

    Bi ton 15:

    Tm GTNN ca A =2 4 4x x

    x

    + +vi x > 0

    B =

    2

    1

    x

    x vi x > 1

    C =2

    2

    2

    1

    x x

    x x

    + +

    + +

    D =1

    (1 ) 1xx

    + +

    vi x > 0

    E =5

    1

    x

    x x+

    vi 0 < x < 1

    F =2

    2 1

    x

    x+

    vi x > 1

    Gi :

    A = x+4 4

    4 2 4 8xx x

    + + = (v x > 0)

    => Min A = 8 khi x = 2

    B =2 1 1 1

    2 ( 1) 2 2 41 1

    xx

    x x

    += + + + =

    (v x > 1)

    23

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    24/28

    => Min B = 4 x = 2

    C =2 2

    2 2

    ( 1) 1 2 12

    1 1

    x x x x

    x x x x

    + + + + + =

    + + + +

    D = (1 + x)1 1

    1 2 .2. 4xx x

    + =

    (v x > 0)

    E = ( ) ( )5 1 5 15 5 5 5 2 5 2 5 51 1 1x xx x x x x

    x x x x x x ++ = + + + = +

    F =1 1 2 1 2 1 1 2 1

    22 1 2 1 2 2 1 2

    x x x

    x x x

    + + = + + +

    =1 3

    22 2

    + = => Min F =3

    2khi x = 3.

    Bi 16: Tm GTLN v GTNN ca biu thc:

    P =2

    2 2

    8 6x xy

    x y

    ++

    Gi :

    P = 9 -2

    2 2

    ( 3 )1 1

    y x

    x y

    +

    +

    P = 9 -2

    2 2

    ( 3 )9

    x y

    x y

    +

    Bi 17: Cho x, y l hai s dng tha mn: x + y = 10Tm GTNN ca biu thc S =

    1 1

    x y+

    Gi : S = yx 11 + =10

    (10 )

    x y

    xy x x

    +=

    S c GTNN x(10-x) c GTLN x = 5.

    => GTNN ca S =2

    5khi x = y = 5.

    Bi 18: Tm GTNN ca biu thc:

    E = 2 21 1x x x x+ + + +

    Gi :

    Ta c E > 0 vi mi x

    Xt E2 = 2 (x2 + 1 + 4 2 1) 4x x+ +

    24

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    25/28

    => Min E = 2 khi x = 0

    Bi 19: Cho a v b l hai s tha mn: a 3 ; a + b 5

    Tm GTNN ca biu thc S = a2 + b2

    Gi :a+ b 5 2 2 10 3 2 13a b a b => + => + (v a 3)

    => 132 ( ) ( )2 2 23 2 13a b a b + +

    => Min S = 13

    Bi 20:

    Cho phng trnh: x

    2

    - 2mx 3m

    2

    + 4m 2 = 0Tm m cho 1 2x x t GTNN.

    Gi :' 2(2 1) 1 0m = + > => phng trnh lun c 2 nghim phn bit x1; x2. Theo

    nh l vi-t ta c:

    1 2

    2

    1 2

    2

    . 3 4 2

    x x m

    x x m m

    + =

    = +

    Do ( )2

    1 2 4 2 4 4 2x x m = + = m RGTNN ca 1 2x x l 2 khi m =

    1

    2

    Bi 21:

    Tm gi tr nh nht ca:

    y = 1 2 ... 1998x x x + + +

    Gi :

    y = ( ) ( )1 1 1998 2 1997x x x x + + +

    + + ( )998 999x x +

    Ta c: 1 1998x x + nh nht bng 1997 khi x [ ]1;1998

    2 1997x x + nh nht bng 1995 khi x [ ]2;1997

    998 1999x x + nh nht bng 1 khi x [ ]999;1000

    Vy y t GTNN bng 1 + 3 + + 1997

    S cc s hng ca 1 + 3 + + 1997 l (1997 1) : 2 + 1 = 999

    25

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    26/28

    Vy Min y = 9992 khi 999 1000x

    Bi 22:

    Cho biu thc: M = x2 + y2 + 2z2 + t2

    Vi x, y, z, t l cc s nguyn khng m , tm gia str nh nht ca M v cc gi trtng ng ca x, y, z, t. Bit rng:

    2 2 2

    2 2 2

    21

    3 4 101

    x y t

    x y z

    + =

    + + =

    Gi :

    Theo gi thit: x2 y2 + t2 = 21

    x2 + 3y2 + 4z2 = 101

    => 2x2 + 2y2 + 4z2 + t2 = 122

    => 2M = 122 + t2

    Do 2M 122 61M

    Vy Min M = 61 khi t = 0

    T (1) => x > y 0 0x y x y => +

    Do : (x + y )(x y) = 21.1 = 7.3

    T (2) => 3y22

    101 33 0 5y y => => Ta chn x = 5 ; y = 2 => z = 4

    Vy Min M = 61 ti x = 5 ; y = 2 ; z = 4; t = 0

    Bi 23:

    Cho phng trnh: x4 + 2x2 +2ax (a 1)2 = 0 (1)

    Tm gi tr ca a nghim ca phng trnh :

    a) t GTNN.

    b) t ga tr ln nht.

    Gi :

    Gi m l nghim ca phng trnh (1) th:

    m4 + 2m2 + 2am + a2 + 2a + 1 = 0 (2)

    26

    (1)

    (2)

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    27/28

    Vit (2) di dng phng trnh bc hai n a.

    a2 + 2 (m + 1) a + (m4 + 2m2 + 1) = 0

    tn ti a th ' 0

    Gii iu kin ny c m4 - m2 0 m(m 1) 0 0 1m

    Vy nghm ca phng trnh t GTNN l 0 vi a = -1Vy nghm ca phng trnh t GTLN l 1 vi a = -2

    Bi 24: Tm GTNN, GTLN ca t =2

    2

    2 2

    1

    x x

    x

    + ++

    Gi : V x2 + 1 > 0 vi mi x

    t a =2

    2

    2 2

    1

    x x

    x

    + ++

    => (a 1) x2 2 x +a 2 = 0 (1)

    a l mt gi tr ca hm s (1) c nghim.

    - Nu a = 1 th (1) x = 12

    - Nu a 1 th (1) c nghim ' 0

    Min A = 3 52

    vi x = 1 5 3+ 5; ax A =2 2

    M vi x = 5 1

    2

    Bi 25:

    Tm GTNN, GTLN ca A =2 2

    2 2

    x xy y

    x xy y

    ++ +

    Gi : Vit A di dng sau vi y 0

    (

    2

    2

    2 2

    11

    11

    x xy y a a

    Aa ax x

    y y

    + + = =

    + + + +

    (tx

    ay

    = )

    Gii tng t bi 24 c:1

    33

    A

    Cn vi y = 0 th A = 1

    Do : Min A = 13

    vi x = y ; max A = 3 vi x = - y

    Bi 26: Cho a + b = 1. Tm GTNN ca biu thc:

    Q = a3 + b3 + ab

    Gi :

    Vi Q di dng Q = (a + b) ( )2

    3a b ab ab + +

    27

  • 7/28/2019 HSG Tim Gia Tri Lon Nhatnho Nhat

    28/28

    = 1 2ab = 1 2a (1 a)

    => Q = 2a2 2a + 11

    2

    Do : Min Q =1

    2khi a = b =

    1

    2