html-in sasları ə · 2018. 3. 15. · t hlük siz rgb r ngl rə ə ə ə red green blue 00 00 00...

ACİ YF. T hsild İKTə ə - 0 -

Açıq C miyy t İnstitutu Yardım Fonduə əT hsild İKT ə ə

HTML-in sasları əkursu üzrə

V SAİTƏT rtib ed nə ə l rə : Abdulla Q hr manovə ə

İlah C f rovaə ə ə

Hörm tli oxucu!ə

Bu Az rbaycan dilind "HTML-in sasları" kursu üzrə ə ə əhazırlanmış ilk v saitl rd n (b lk d yegan ) biridir. ə ə ə ə ə ə əBu v saiti hazırlayark n çoxlu sayda m nb l rd n istifadə ə ə ə ə ə əolunmuşdur. Bu v sait adı ç kil n kursa baxışlardan biridirə ə əv burada düzgün olmayan fikirl r, terminl r ola bil r. ə ə ə əV sait g l c kd t kmill şdiril c k. Ona gör t klifl riniziə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əv qeydl rinizi aşagıdakı ünvana gönd rs niz çox m mnunə ə ə ə əolarıq.

[email protected] v ya ə[email protected]

D rin hörm tl ,ə ə ə

Abdulla Q hr manovə əIlah C f rovaə ə ə


HTML – in sasları haqqında qısaəm lumatə

Salam. M nim adım Cırtdandır ə v m n Sizi Web Page (Web s hif )ə ə ə əyaratmağın sasları il tanış ed c y m. Siz xatırladıram ki, bu işd ist m k v ist yiə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əh yata keçirm k üçün zm göst rm k lazımdır.ə ə ə ə əSiz bunun sad d n d sad olduğuna min olduqdan sonra sevin c ksiniz. sasə ə ə ə ə ə ə Əideya bundan ibar tdir – Web Page sad c m tn fayldır, özü d HTML faylıdır. D qiqə ə ə ə ə əolmalıdır. Bu ona gör HTML adlanır ki, Web Page s n dl ri olan faylların tipi .html və ə ə ə əya .htm olur. HTML Hyper Text Mark-up Language (Hiperaktiv M tn Marker Dili)əsözünün abbreviaturudur. Bu dil çox sad dir, Onun brauzer t r find n kompil edil nə ə ə ə ə əkodu ASCII formatda yazılmış m tnd n ibar tdir. Müracı tl r, siyahılar, başlıqlar,ə ə ə ə əş kill r v formalar HTML dilinin elementl ri adlanır.ə ə ə ə

Hiperm tn s n diə ə əHiperm tn s n di dey nd dig r s n dl r müraci t olan s n d başaə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

düşülür. Bütün bunlar hiperm tni ötür n ə ə HTTP (HyperText Transfer Protocol) protokoluvasit sil h yata keçirilir. Web s n dl rd ki informasiyanı onun daxilind ki söz görə ə ə ə ə ə ə ə ə əaxtarıb tapmaq olar. Bu o dem kdir ki, h r bir Web brauzeri mü yy n müraci tl rə ə ə ə ə ə əmalikdir. Hipermüraci t adlanan bu müraci tl r milyonlarla Internet istifad çisinə ə ə ə əbütün dünyada mövcud olan informasiyanı axtarmağa imkan verir.

Hiperm tn dili m lumatı yalnız oxumaq imkanı verir. Bu o dem kdir ki, Web-ə ə əs hif d d yişikliyi adi Ş b k istifad çisi yox, yalnız onu yaradan ş xs apara bil r. ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

Web-dizayn

Web-s hif ni bir neç üsulla yaratmaq olar – sıfırdan başlamaq v ya mövcudə ə ə əşablon sasında yaratmaq. H r 2 halda yaratdığınız s n din işl m yini adi WWWə ə ə ə ə əbrauzeri vasit si yoxlamaq olar. ə ə

g r Sizd ş kil, fon, marker v dig r müxt lif dizayn elementl ri kolleksiyasıƏ ə ə ə ə ə ə əvarsa, onda Web-s hif yaratmaq maraqlı bir m şğuliyy t çevrilir.ə ə ə ə ə V n hay t yaddaə ə əsaxlayın ki, Siz adi m tn faylını HyperText Markup Language formatına çevirm k üçünə ə əSOFT (proqram) lazımdır.

Web-s hif l r üçün yaxşı redaktor bir t r fd n HTML kodu redakt etm lidir,ə ə ə ə ə ə ə ədig r t r fd n is ona birbaşa baxmaq imkanı verm lidir.ə ə ə ə ə ə

g r Siz sıfırdan başlayırsınızsa, vv lc m tni daxil v ya import etm li,Ə ə ə ə ə ə ə ə əabzası formatlaşdırmalı, ş kli yerl şdirm lisiniz. Bütün ş kil v m tnl r bir qovluqdaə ə ə ə ə ə əsaxlanılır. Sonda bütün bunlar Siz İnternet xidm ti göst r nin s rt diskin (HDD)ə ə ə ə ə əgönd rilir. ə

INTERNETd saytı iki cür yaradırlar: ə1. Hazır proqramlar vasit si il . ə ə2. HTML vasit si il . ə ə Hazır proqramlar vasit si il yaradılan s n din müsb t c h ti odur ki, buə ə ə ə ə ə ə

proqramları istifad etm kl tez bir zamanda WEB-s hif yaratmaq olar, amma m nfiə ə ə ə ə əc h t ondadır ki burada s hv çıxdıqda onu tapmaq ç tin olur.ə ə ə ə

HTML s n dind n istifad etdikd is s hvin harda olduğunu artıq bilirs n,ə ə ə ə ə ə ə əlakin bu s n dd WEB-s hif yaratmağa vaxt çox gedir. Ona gör d HTML-i öyr nibə ə ə ə ə ə ə əsonra hazır proqramlardan istifad etm k lazımdır. Hazır proqramlara misal olaraq Javaə əScript Bylder, FrontPage v s. proqramları göst rm k olar. ə ə ə

Biz burada HTML-i öyr n c yik.ə ə ə


G lin başlayaq. g r Sizin HTML redaktorlar haqqında t s vvürüz varsa, buə Ə ə ə əçox yaxşıdır. ks halda eyb etm z. Bel halda HTML-i öyr nm k üçün n yaxşı al tƏ ə ə ə ə ə ə

n dir? lb tt ki, Notepad ə Ə ə ə m tn redaktoru.ə

* QEYD: Notepad n dir v onu harada axtarmalı? ə ə

A: Notepad Windows sisteml rinin hamısına daxil olanəstandart m tn redaktorudur. ks r Windows sisteml rində Ə ə ə əonu növb ti m liyyatları aparmaqla yükl m k olar: Startə ə ə ə ədüym sini sıxın v vv l Programs sonra Accessoriesə ə ə əseçin. Açılmış menyudan Notepad-i yükl yin. Siz .htmlə(.htm) tipi olan fayllarla işl y n ist nil n redaktoru al t kimiə ə ə ə əgötür bil rsiniz.ə ə

Siz yaratdığınız s hif y baxmaq üçün dig r al t, h r hansı bir brouzer,ə ə ə ə ə ə əm s l n ə ə ə Internet Explorer v ya ə Netscape Navigator lazımdır. Hansı brouzeri seçm yiəSizin öz öhd niz buraxıram. Ş xs n m n ə ə ə ə ə Internet Explorerə üstünlük verir m.ə

HTML-d s n di yazmaq üçün vv lc Notepad v ya Wordpad-i çağırırlar.ə ə ə ə ə ə əS n din HTML faylı olması üçün onu yaddaşda saxlayark n faylın genişl nm sini HTMə ə ə ə əv ya HTML kimi yazmaq lazımdır.ə

R ngl rə əWeb-s hif l ri yaradanda r ngl rd n geniş istifad olunur. H m Web-ə ə ə ə ə ə ə ə

s hif nin fonunu, h m d şriftl ri r ngl m k olar. ə ə ə ə ə ə ə əHTML-s n dl rd r ngl r ə ə ə ə ə ə RGB-indeks (Red, Green, Blue) vasit sil verilir.ə ə

İşıq n z riyy sin gör müxt lif r ngl r 3 r ngin Qırmızı (Red), Yaşıl (Green) v Göyə ə ə ə ə ə ə ə ə ə(Blue) r ngl rin qarışığından alınır. RGB-indeks h r hansı bir r ngin altı r g mli 16-lıqə ə ə ə ə əsay sistemind yazılmış kodudur v aşağıdakı struktura malikdir:ə ə

RRGGBB

Burada RR, GG v ə BB 00 FF diapazonunda d yişir. əRR – qırmızı r ngin, əGG – yaşıl r ngin v ə əBB – göy r ngin əqarışıq h cmini bildirir. əMinimal kod 000000, maksimal kod is ə FFFFFF-dir.

RGB-indeks r ngl rin kodunun ə ə 16 milyon variantını verir. Lakin brauzer bur ngl rin hamısını göst rmir. Ona gör d ə ə ə ə ə t hlük siz r ngl r ə ə ə ə adlanan vəgörünm sin tam t minat veril n 256 r ngd n ibar t palitradan istifad etm kə ə ə ə ə ə ə ə əm sl h tdir. ks halda Siz verdiyiniz kodu brauzer palitradakı daha yaxın kodaə ə ə Əd yiş c k.ə ə ə

Aşağıdakı kodları yadda saxlamaq m sl h tdir:ə ə ə000000 - Black (Qara)FFFFFF - White (Ağ)FF0000 - Red (Qırmızı)00FF00 - Green (Yaşıl)0000FF - Blue (Göy)


T hlük siz RGB r ngl rə ə ə əRed Green Blue00 00 0033 33 3366 66 6699 99 99CC CC CCFF FF FF

HTML-s n dl rd r ngl rin kodu v zin onun adını göst rm k olar.ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əM s l n: FF0000 v zin Red.ə ə ə ə ə ə

Ş kill rl işə ə əBu günki gün q d r GIF (Graphics Interchange Format) – qrafik formatıə ə ə

Internet-d n sas sayılır. Bu onunla laq dardır ki, GIF formatda saxlanan ş kilə ə ə ə ə əfaylları yığcam olur. GIF qrafik faylı çox sıxır v sıxılma ş klin keyfiyy tin praktiki t sirə ə ə ə əgöst rmir. ə

GIF-in r qibi olan JPEG formatının yalnız bir üstünlüyü var: JPEG n inki 256ə ər ngl (GIF-d r ngl rin sayı 2 il 256 arasında ola bil r), h tta 16 milyon r ngi olanə ə ə ə ə ə ə ə ətam r ngli ş kill rl d işl y bilir. ə ə ə ə ə ə ə

Bundan başqa standart r ngl r üçün JPEG formatı m sl h t deyil, çünki buə ə ə ə əformat qammanın bütün dolğunluğunu yadda saxlamır.

GIF daha bir üstünlüy malikdir.ə Bu qrafik format ş kild ş ffaf r ngl r t yinə ə ə ə ə əed bil r, y ni ş klin bir hiss si brauzerd ş ffaf olur. ə ə ə ə ə ə ə

Bel likl , GIF ş kildir, JPEG is foto.ə ə ə ə


HTML n d n başlayırə əM tn faylını HTML-faylına çevirm k üçün onun ".txt" tipini ".html" (v ya ".htm")ə ə ə

tipin çevirm k kifay t deyil. ə ə ə Birinci s tir qaydasına riay t etm k lazımdır: ə ə əHTML-in h r hansı versiyasının t l bl rin cavab ver n h r bir HTML-s n diə ə ə ə ə ə ə ə ə

HTML-in versiyasını t qdim ed n <!DOCTYPE> s tri il başlamalıdır. Görünüş ad t nə ə ə ə ə əbel olur:ə

<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.0 Final//EN">Bu s tir brauzer bildirir ki, HTML 4.0 versiyasının beyn lxalq versiyasınaə ə ə

uyğun g lir. əBirinci s tir informasiya xarakteri daşıdığından onu verm m k d olar.ə ə ə əİst nil n bir işin, t dbirin (bu görüş, konsert, d rs, qonaqlıq v s. ola bil r)ə ə ə ə ə ə

başlanğıcı v sonu olmalıdır. H yatda adi görüşm prosesini n z rd n keçir k.ə ə ə ə ə ə əGörüş nd ə ə "SALAM" deyirik, vidalaşanda is ə "SAĞ OL". "SALAM" sözü görüşünbaşlanmasına, "SAĞ OL" is qurtarmasına işar dir. İst nil n fikrin başlanğıcı v sonuə ə ə ə əolur. HTML t limatı da ayrı-ayrı t klifl rd n ibar t olur. H r t klif başlanğıc v sonaə ə ə ə ə ə ə əmalik olmalıdır.

İndi is ə Notepad proqramını yükl yin v aşağıdakı s tirl ri yığın ... ə ə ə ə<BODY> </BODY>

Gördüyünüz h r s tir teq (tags) adlanır. Bunlar başlanğıc v son teql ridir.ə ə ə əks r teql r son teq malikdir. Siz teq Ə ə ə ə ə '/' simvolu lav etm kl son teq ala bil rsiniz.ə ə ə ə ə

B zi teql r son teq malik olmurlar.ə ə əTeqi Brouzerl danışmaq üçün vasit hesab etm k olar. Siz indic Brouzerə ə ə ə ə

bildirdiniz ki, "Bu HTML s n din başlanğıcıdır." ə ə <HTML> v "Bu HTML s n dinə ə əsonudur." </HTML>. Biz indi bu iki teqin arasını doldurmalıyıq.

H r bir HTML s n din adı olmalıdır. Bu ad bir cüt ə ə ə HEAD teqinin daxilindəolmalıdır. HEAD sözünün m nası baş dem kdir, y ni bu teq HTML s n din başlığıdır.ə ə ə ə əSizin HTML s n dinin adına gör dig r brauzerl r informasiyanı tapa bilirl r. Adə ə ə ə ə əm tnd n k narda, ekranın yuxarısında ayrıca görünür. Adın maksimal uzunluğu 40ə ə əsimvol ola bil r. ə

HEAD teqi s n d haqqında texniki m lumat ə ə ə ver n ə TITLE, BASE, STYLE, LINKv META elementl ri üçün konteynerdir (Bax: lav 1). ə ə Ə ə

<HTML> <HEAD> </HEAD> </HTML>

İndi Siz HEAD teqin ə TITLE teqini lav etm lisiniz.ə ə ə<HTML><HEAD> <TITLE> </TITLE> </HEAD> </HTML>

<TITLE> teqi s n dd vacib teql rd ndir. Onun uzunluğunu 64 simvoldanə ə ə ə əartıq el m k m sl h t deyil. S n din adınıə ə ə ə ə ə ə n m nası olmalıdır, çünki bu ad robot-əproqramlar t r find n axtarış sisteml rinin veril nl r bazasına daxil edilir. ə ə ə ə ə ə

V n hay t s hif nin gövd sini (y ni sas t klifl r olan m tni) özündə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əsaxlayan BODY teqini daxil edirik. O HTML-s n din görün n hiss sini t yin edir.ə ə ə ə əS n dd yalnız ə ə ə bir BODY teqi olmalıdır.


<HTML><HEAD> <TITLE> </TITLE> </HEAD> <BODY></BODY></HTML>

G lin indi s hif mizi daha oxunuqlu ed k, y ni TİTLE teqinin daxilində ə ə ə ə əs hif nin adını ver k. BODY teqinin daxilind is ekrana çıxarmaq ist diyimizə ə ə ə ə əmü yy n m tni yazaq. ə ə ə

<HTML><HEAD> <TITLE> İlk Web Page </TITLE> </HEAD> <BODY>Web Page yaradanlara salam!!! </BODY> </HTML>

<HTML>

</HTML>

</BODY>

<BODY>

<HEAD>

</HEAD>

YADDA SAXLA!HTML-s n d <HTML> ə ə v ə</HTML> teql ri arasında əyerl ş n Başlıq (HEAD) ə əv Gövd (BODY) ə əhiss l rind n ibar tdir.ə ə ə ə

Başlıq <HEAD> v ə</HEAD> teql ri əarasında, Gövd is ə ə<BODY> v </BODY> əteql ri arasında yerl şir.ə ə

Formatlama

Formatlama 2 cür olur: bilavasit formatlama v mü llif formatlaması. g r Sizə ə ə Ə ə<pre> teqind n istifad edirsinizs , onda formatlama mü llif formatlaması adlanır.ə ə ə ə <body> <pre>

Aşağıdakı teql r bilavasit formatlamaya aiddir:ə ə <p> -paraqraf. <hr> -üfqi x ttə . <br> -s trin ayrılmasıə .

Ş rhl rə əŞ rh – ə HTML-s n dd ki bu m tn hiss si brauzer t r fd n görünmür (r ddə ə ə ə ə ə ə ə ə

edilir). Ş rh ilk növb d s n din mü llifin lazımdır. Mü llif burada öz qeydl rini (tarix,ə ə ə ə ə ə ə ə əvaxt, versiya, xüsusi lam tl r v s.) göst r bil r. Ş rh m tnd ist nil n yerd olaə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əbil r. Yazılış forması: ə

  ə

S rlövh l r (başlıqlar) v alts rlövh l rə ə ə ə ə ə əHTML dili altı s viyy s rlövh l rl işl m y imkan verir. Birinci s viyy nə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

sasıdır. Ona daha çox diqq t yetirilir. Dig r s rlövh l r is m s l n, qalın şriftl v yaə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əç pin h rfl göst ril bil r. ə ə ə ə ə ə ə

HTML-d birinci s viyy li s rlövh ə ə ə ə ə <H1> kimi işar edilir:ə<Hn ALIGN=LEFT | CENTER | RIGHT > Mətn </Hn>Burada n s rlövh nin s viyy sini bildirirə ə ə ə , y ni 1, 2, 3, 4, 5 ə v yaə 6. HTML-də

birinci s viyy li s rlövh s n din adı il üst-üst düş bil r. ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

<H1> v ə </H1> Birinci s viyy li s rlövh .ə ə ə ə

<H2> v ə </H2> İkinci s viyy li s rlövh . ə ə ə ə

<H3> v ə </H3> Üçüncü s viyy li s rlövh .ə ə ə ə

<H4> v ə </H4> Dördüncü s viyy li s rlövh .ə ə ə ə

<H5> v ə </H5> Beşinci s viyy li s rlövh .ə ə ə ə

<H6> v ə </H6> Altıncı s viyy li s rlövh .ə ə ə ə

Üfqi x tkeşə<HR> Üfqi x tkeş. M tni üfqi x tl m ntiqi ayırır. Bunun üçün vacib yerdə ə ə ə ə ə

<HR> teqi qoymaq lazımdır. Aşagıdakı parametrl r malikdir:ə ə

<HR ALIGN=LEFT|CENTER|RIGHT SIZE=nn WIDTH=mm|mm% NOSHADE>

Yalnız <HR> teqini yazdıqda x tkeş s hif nin bütün enini tutacaq. ə ə ə

<HR WIDTH="75"> Bu halda üfqi x tt ekran s hif sinin tam eninin 75%-niə ə ətutacaq.

Bütöv bir paraqraf

HTML dilind s trl ri bölm k ə ə ə ə prinsipial m na k sb etmir. Bu o dem kdir ki, Sizə ə əs n dinizin s tirl rini ist nil n yerd böl bil rsiniz. Bu onunla laq dardır ki,ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əhiperm tn s n dd ardıcıl s tirl rd g l n m tn hiss l ri bütöv bir m tn çevrilir. Sizinə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə


çox sayda probel verm kl ara m saf ni böyütm k c hdiniz heç bir n ticə ə ə ə ə ə ə əverm y c k.ə ə ə

M s l n: ə ə ə

HTML-s n dd yazılmış m tnə ə ə ə

Bu bir yoxlama testidir.S n nec ist yirs n yaz. ə ə ə əBrauzer artıq boşluqları çap etm y c k.ə ə ə

Brauzerin ekrana çıxardığı görüntü

Bu bir yoxlama testidir. S n nec ist yirs n yaz. Brauzer artıq boşluqları çap etm y c k.ə ə ə ə ə ə ə

AMMA! ğ r m tn hiss si Ə ə ə ə <P> v ya ə <BR> teqind n sonra g lirs , onda buə ə əhiss yeni s tird n başlayacaq. F rq yalnız ondadır ki, m tn ə ə ə ə ə <P> teqind n sonraəg l nd ondan vv l lav s tir m l g lir, ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə <BR> teqind n sonra g l nd is belə ə ə ə ə əboş s tir m l g lmir. Dedikl rimizd n bel çıxırki, 1 ə ə ə ə ə ə ə ə <P> teqinin yaratdığı effektialmaq üçün 2 <BR> teqi yazmaq lazımdır.

M s l n: ə ə ə


Bu bir yoxlama testidir. <P>S n nec ist yirs n yaz. <br>Brauzer artıq boşluqları çapə ə ə əetm y c k.ə ə ə


Bu bir yoxlama testidir.

S n nec ist yirs n yaz. ə ə ə əBrauzer artıq boşluqları çap etm y c k.ə ə ə

Şriftl ri idar etmə ə əŞriftin ölçüsünü d yişm k üçün ə ə <FONT> teqini SIZE= atributu il t tbiq etm kə ə ə

lazımdır. Burada 2 variant ola bil r: ə<FONT SIZE=1> v ə <FONT SIZE="+1"> (<FONT SIZE="-1">)Birinci variantda şriftin mütl t ölçüsü verilir, ikinci halda is şriftin cari ölçüsünd n 1ə ə ə

vahid böyük (kiçik) ölçü götürülür. HTML dilind şriftl r üçün ş rti vahıdl göst ril n yeddiə ə ə ə ə ə(1-7) sas ölçü götürülüb. ə

xırda kiçik adi orta böyük iri n h ng!ə ə1 2 3 4 5 6 7

Susma halında g r <BASEFONT> teqi il baza ölçüsü götürülm mişs , ölçüə ə ə ə ə3 götürülür.

<FONT> teqində COLOR= atributu il şrift r ng verm k olar. ə ə ə ə "#0000FF"> v ə</FONT> Şriftin r ngini d yişm k üçün teql r. ə ə ə əQEYD: SIZE v COLOR parametrl rini bir FONT teqind verm k olar. M s l n: ə ə ə ə ə ə ə

<FONT SIZE=-n COLOR="#0000FF"> > ..... </FONT>

FONT teqi COLOR atributuna malikdir. Yazılış qaydası bel dir:ə<FONT COLOR="#FF0000"> v yaə <FONT COLOR=Red>


Yazılışdan göründüyü kimi r ngin kodundan vv l ə ə ə # simvolu qoyulur v buəyazılış dırnaq işar si daxilin alınır. ə ə

Yadda saxlamaq lazımdır ki, bu r ng ə <FONT COLOR="#FF0000"> teqi</FONT > teqi il bağlana q d r qüvv d qalır! ə ə ə ə ə

Susma halında şriftl rin r ngi qara olur. g r Siz m tnin ümumi r nginiə ə Ə ə ə əvv ld n d yişm k ist yirsinizs , onda ə ə ə ə ə ə ə BODY teqinin TEXT atributundan istifad edə ə

bil rsiniz. Yazılış qaydası bel dir:ə ə<BODY TEXT="#0000FF"> v yaə <BODY BGCOLOR=Blue>Bu zaman susma halında şriftin r ngi ə BODY teqinin TEXT atributunda

göst ril n r ng olacaq.ə ə ə<B> v ə </B> M tni (sözü, h rfi) qalın şriftl verm k üçün.ə ə ə ə<I> v ə </I> M tni (sözü, h rfi) maili (Italic) şriftl verm k üçün.ə ə ə ə<U> v ə </U> M tnin (sözün, h rfin) altından x tt ç km k üçün. ə ə ə ə ə

M s l n: ə ə ə


<U>Hava</U> <I>yaman</I> <B>istidir</B>


Hava yaman istidir

<BLINK> v ə </BLINK> Bu iki teq arasında olan m tn sayrışacaq (titr y r k,ə ə ə əyanıb-sön r k).ə ə

Fonun t rtibatıəAd t n susma halında fonun r ngi ağ olur. g r fonu d yişm k ist s niz, Sizə ə ə Ə ə ə ə ə ə

2 imkandan istifad ed bil rsiniz: ə ə ə fona yeni r ng verm k;ə ə fona ş kil verm k.ə ə

Fona r ng verm k üçün ə ə BODY teqinin BGCOLOR atributundan istifad etm kə əlazımdır. Yazılış qaydası bel dir:ə

<BODY BGCOLOR="#00FF00"> v yaə <BODY BGCOLOR=Green>Bel yazılışdan sonra Web-s hif nin fonunun r ngi yaşıl olacaq. ə ə ə ə

g r fona ş kil verm k ist yirsinizs , onda Ə ə ə ə ə ə BACKGROUND atributundanistifad etm k lazımdır. Yazılış qaydası bel dir:ə ə ə

<BODY BACKGROUND="image.gif"> g r ş kil faylı Sizin m tn yerl ş n qovluqda yerl şirs bel yazılışƏ ə ə ə ə ə ə ə ə

düzgündür. ks halda d qiq ünvan göst rilm lidir. M s l n:Ə ə ə ə ə ə əBACKGROUND="Photo/Dama2.gif" v ya əBACKGROUND=".. /Photo/Dama2.gif"Birinci halda ş kil cari qovluğun içind ki Photo qovluğundan çağırılır. ə əİkinci halda ".. /" bildirir ki, cari qovluqdan çıxıb Photo qovluğundan Dama2.gif

ş klini çağırmaq lazımdır.ə


Siyahılar

Nömr l nmiş Siyahılar (Ordered List)ə ə

M lumatı nömr l nmiş siyahılar ş klind verm k üçün lazımdır. Siyanının h rə ə ə ə ə ə əbir elementi (List Item) brauzer t r find n yeni s tird n göst rilir v ə ə ə ə ə ə ə avtomatik onunsiyahıda tutduğu yer uyğun nömr si verilir. ə əYazılışı<OL><LI>...<LI>......</OL>M s l n:ə ə əAğac üç hiss d n ibar tdirə ə ə :<OL><LI>kök,<LI>gövdə,<LI>budaq.</OL>Ekranda görünüşAğac üç hiss d n ibar tdir:ə ə ə

1. kök,2. gövd ,ə3. budaq.

Nömr l nm miş Siyahılar (Unordered List, ə ə ə Unnumbered List)

M lumatı sad siyahı ş klind verm k üçün istifad edilir. Siyanının h r birə ə ə ə ə ə əelementinin qarşısında nişan (bullet) qoyulur. Yazılışı<UL><LI>...<LI>......</UL>M s l n:ə ə ə<UL><LI>Bu – siyahının birinci elementidir.<LI>İkinci element.<LI>Üçüncü element.</UL>

Ekranda görünüş

Bu – siyahının birinci elementidir. İkinci element. Üçüncü element.

Siyahı-menyu (Menu List)

M lumatı siyahı-menyu ş klind verm k üçün istifad edilir. Siyahının h r birə ə ə ə ə əelementi ayrıca s tird verilir. Bu siyahını ə ə <UL>...</UL> konstruksiyasına n z r n dahaə ə əkompakt verm y imkan verir. ə ə

Yazılış

<MENU><LI>...


<LI>......</MENU>

M s l n:ə ə ə

<MENU><LI>Bu siyahı-menyunun birinci elementidir.<LI>İkinci element.<LI>Üçüncü element.</MENU>

Ekranda görünüş

Bu siyahı-menyunun birinci elementidir. İkinci element. Üçüncü element.

Siyahı-indeks (Directory List)

Qısa yazıları (ad t n 20 simvoldan az) siyahı-indeks ş klind verm k üçünə ə ə ə əistifad edilir. Siyahını bir neç sütunda verm y imkan verir (ad t n 24 simvolə ə ə ə ə əaddımla).

Yazılış

<DIR><LI>...<LI>......</DIR>

M s l n:ə ə ə

<DIR><LI>A-L<LI>M-S<LI>T-Z</DIR>

Ekranda görünüş A-L M-S T-Z

Sözlük (Qlossari) (Definition List)

Adından göründüyü kimi bu format sözlük yaratmaq üçün istifad edilir.əTerminl r (terms) ə <DT> teqi il başlayan s tird , izahıə ə ə (definitions) is ə <DD> teqi iləbaşlayan s tird yerl şirə ə ə . Bütün bu konstruksiya <DL> v ə </DL> teql ri arasına alınırə .Brauzer terminl rli v izahları ekrana müxt lif cür çıxarır. M s l n: İzahlar terminl rə ə ə ə ə ə ə ən z r n sola sürüşmüş v ziyy td görünür. ə ə ə ə ə ə

Yazılış

<DL><DT>...<DD>...<DT>...<DD>......</DL>


M s l n:ə ə ə

<DL><DT> Neft<DD>Az rbaycanın "Qara qızıl" adlanan s rv tidirə ə ə .<DT> Az rbaycanə<DD> Qafqazda yerl ş n müst qil dövl tdir.ə ə ə ə<DT> Erm niə<DD> n murdar mill t. Türkün qan düşm ni.Ə ə ə</DL>

Ekranda görünüşNeft

Az rbaycanın "Qara qızıl" adlanan s rv tidir.ə ə əAz rbaycanə

Qafqazda yerl ş n müst qil dövl tdir.ə ə ə əErm niə

n murdar mill t. Türkün qan düşm ni.Ə ə ə

Bir-birin daxil olan siyahılar ə (Nested Lists)

Müxt lif tip siyahılar bir-birin daxil ola bil rl r. Ona gör başlanma və ə ə ə ə əbağlama teql rini düzgün ardıcıllıqla yerin qoymaq lazımdır. ə ə

M s l n:ə ə ə<OL><LI>Bu nömr l nmiş siyahının birinci elementidir. Onun içind bir-birin daxil olanə ə ə əsiyahılar var. <UL><LI>Daxil olan siyahının birinci elementi.<LI>İkinci.<LI>Üçüncü.</UL> Nömr l nmiş siyahının birinci elementi.ə ə<LI>.</OL>

Ekranda görünüş

1. Bu nömr l nmiş siyahının birinci elementidir. Onun içind bir-birin daxil olanə ə ə əsiyahılar var.

o Daxil olan siyahının birinci elementi.o İkinci.o Üçüncü.

2. Nömr l nmiş siyahının birinci elementi.ə ə

C dv ll rl işə ə ə əHTML-d ixtiyari c dv l <TABLE> teqi il t yin edilir. <TABLE> v </TABLE>ə ə ə ə ə ə

teql ri arasında yerl ş n h r şey c dv l hesab edilir. Lakin t l sm yin! g r sizə ə ə ə ə ə ə ə ə Ə əaşağıdakı formada n s yazsanız p rişan olacaqsınız. ə ə ə

<TABLE> Bu c dv ldir?ə ə</TABLE >N tic d brauzer ekrana sad c m tn çıxardacaq. M s l ondadır ki, c dv lə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

yaratmaq azdır, g r k onun daxilind heç olmasa bir s tir v bir sütun yaratmaqə ə ə ə əlazımdır.


<TABLE><TR>

<TD>Bu c dv ldir?ə ə

</TD></TR>

</TABLE>Yen ekranda c dv l v zin sad c m tn görün c k. g r biz bir oyuqluə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə Ə ə

c dv l yaratmaq ist yiriks v onda mütl q h min oyuğun ç rçiv sinin qalınlığınıə ə ə ə ə ə ə ə əgöst rm k lazımdır.ə ə

<TABLE BORDER=”3”><TR>

<TD>Bu c dv ldir!ə ə

</TD></TR>

</TABLE >

Bu artıq c dv l oxşayır.ə ə ə

C dv lin sas atributlarıə ə əYuxarıdakı misalda bizim c dv lin eni m tnin uzunluğu q d rdir. WIDTH=ə ə ə ə ə

atributu vasit sil c dv lin arzu olunan uzunluğunu ala bil rik. M s l n:ə ə ə ə ə ə ə ə<TABLE WIDTH=”50” BORDER=”3”>

yazılışından sonra ekranda eni 50 piksel olan c dv l alınacaq. g r WİDTH=50%ə ə Ə əyazsaq, onda c dv l brauzerin ekranının eninin yarısını tutacaq. ə ə

M tnin c dv lin ç rçiv sin birl şm sini ist mirsinizs , ondaə ə ə ə ə ə ə ə ə əCELLPADDİNG= atributundan istifad ed bil rsiniz. Onun qiym ti m tnin oyuqlarınə ə ə ə əs rh ddind n hansı m saf d aralı olacağını göst rir. Bu atributu daha yani başaə ə ə ə ə ə ə ədüşm k üçün qiym ti böyük, m s l n, 20 götür k:ə ə ə ə ə ə

<TABLE WIDTH=”50” BORDER=”3” CELLPADDİNG=”20”><TR> <TD> Bu c dv ldir!ə ə </TD></TR></TABLE>Normal v ziyy td CELLPADDİNG= atributunun ölçüsü t qrib n 3-5 nöqtə ə ə ə ə ə

götürülür ki, m tn c dv lin s rh din bitişm sin.ə ə ə ə ə ə əDaha bir CELLSPACİNG= atributu c dv lin oyuqları arasındakı m saf niə ə ə ə

göst rir. ə<TABLE WIDTH=”50%” BORDER=”3” CELLSPACİNG=”6” CELLPADDİNG=”20”>

<TR><TD>

Bu c dv ldir!ə ə</TD>

</TR></TABLE>

İnternet Explorer d daxil olmaqla b zi brauzerl r c dv lin ç rçiv siniə ə ə ə ə ə ər ngl m y imkan verir. Bunun üçün BORDERCOLOR= atributundan istifad edilir.ə ə ə ə ə

Bu c dv ldir!ə ə

Bu c dv ldir!ə ə


g r ç rçiv ni qabarıq etm k ist yirsinizs , BORDERCOLORLİGHT= (ç rçiv ninƏ ə ə ə ə ə ə ə əparlaq t r finin r ngi) v BORDERCOLORDARK= (ç rçiv nin tünd t r finin r ngi)ə ə ə ə ə ə ə ə əatributlarından istifad ed bil rsiniz. ə ə ə

BGCOLOR atributunun köm yi il c dv lin oyuqlarını r ngl m k olar. Buə ə ə ə ə ə əatributun qiym ti <BODY> teqinin BGCOLOR= atributundan f rqli ola bil r. ə ə ə

G lin indi 2 oyuqlu c dv l yaradaq. ə ə ə<TABLE WIDTH=”50%” BORDER=”6” CELLSPACİNG=”6” CELLPADDİNG=”20” ALİGN=”Center” BORDERCOLORLİGHT=”Lime” BORDERCOLORDARK=”green” BGCOLOR=”#DFFFDF”>

<TR><TD> Birinci oyuq </TD><TD> İkinci oyuq </TD></TR></TABLE>G lin c dv l ikinci s tri lav ed k:ə ə ə ə ə ə ə ə<TABLE WIDTH=”50%” BORDER=”6” CELLSPACİNG=”6” CELLPADDİNG=”20” ALİGN=”Center” BORDERCOLORLİGHT=”Lime” BORDERCOLORDARK=”green” BGCOLOR=”#DFFFDF”>

<TR><TD> Birinci s tir birinci sütun </TD>ə<TD> Birinci s tir ikinci sütun </TD>ə

</TR><TR>

<TD> İkinci s tir birinci sütun </TD>ə</TR></TABLE>

İkinci s tird bir sürun olduğundan ikinci sütununə əyerind boşluq qalacaq. g r ikinci sütunu boş sütunə Ə əgöst rm k ist s k, <TD> </TD> yazısını lav etm kə ə ə ə ə ə əkifay t deyil. Çünki oyuğun ç rçiv si görünm y c k. Bu 2ə ə ə ə ə əteq arasında simvolunu da daxil etm k lazımdır. ə

<TD> </TD> Onda c dv l normal formanı almış olar:ə əBu vaxta kimi biz yalnız <TABLE> teqinin atributlarından danışırdıq. <TR> və

<TD> teql rinin d atributları var. Bunlar BGCOLOR=, BORDERCOLOR=,ə əBORDERCOLORDARK= v ALİGN= atributlarıdır. Onların qiym ti bir s tr v ya birə ə ə ə əoyuğa şamil edilir. Bunlardan başqa VALİGN= atributu da var. Bu atributun köm yi ilə əm tnin şaquli v ziyy ti nizamlanır. Aşağıdakı qiym tl ri alır:ə ə ə ə ə

top (yuxarı) – yuxarı s rh dd gör nizamlayır;ə ə ə əbottom (aşağı) – aşağı s rh dd gör nizamlayır;ə ə ə əmiddle (orta) – s trin (oyuğun) orta x ttin gör nizamlayır.ə ə ə ə

Sütunların enl rini idar etmə ə əvv lki misallardakı c dv ll r fikir vers niz gör rsiniz ki, bu c dv ll rd kiƏ ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

sütunların eni müxt lifdir. Daha doğrusu m tn uzun olduqca en d böyüyür. Lakinə ə əsütunların enl rini d idar etm k olar. Bunun üçün ə ə ə ə WIDTH= atributundan istifad edilir.ə

g r biz birinci oyuqda <TD WIDTH=50%> göst rs k, onda ikinci oyuğun da eni birinciƏ ə ə əoyuğun enin b rab r olacaq. ə ə ə WIDTH= atributunda eni faizl v piksell verm k olar.ə ə ə ə

slind bütün oyuqlara en verm k düzgün deyil. Çünki, sütundakı oyuqların hamısınınƏ ə əeni ad t n b rab r olur. ə ə ə ə

Birinci oyuq İkinci oyuq

Birinci s tir əbirinci sütun

Birinci s tir əikinci sütun

İkinci s tir əbirinci sütun

Birinci s tir əbirinci sütun

Birinci s tir əikinci sütun

İkinci s tir əbirinci sütun


Oyuqları birl şdirm kə əB z n c dv ll rd ə ə ə ə ə ə birl şmiş oyuqlara ə rast g linir, y ni yan-yana g l n birə ə ə ə

neç oyuq birl şir. Bunu ə ə COLSPAN= (qonşu sütunları birl şdirm k) v ə ə ə ROWSPAN=(qonşu s tirl ri birl şdirm k) atributları il etm k olar. ə ə ə ə ə ə

<TABLE WIDTH=”50%” BORDER=”6” CELLSPACİNG=”6” CELLPADDİNG=”20” ALİGN=”Center” BORDERCOLORLİGHT=”Lime” BORDERCOLORDARK=”green” BGCOLOR=”#DFFFDF”>

<TR><TD WIDTH="33%"> Birinci s tir birinci sütun </TD>ə<TD WIDTH="33%"> Birinci s tir ikinci sütun </TD>ə<TD ROWSPAN="3"> Üçüncü sütunun üç oyuğu bütöv bir oyuq

ş klind birl şibl r </TD>ə ə ə ə</TR><TR>

<TD COLSPAN="2"> Bu h r ikinci s trin h r iki sütununuə ə əbirl şdir n yegan oyuğudur </TD>ə ə ə

</TR><TR>

<TD> Üçüncü s tir birinci sütun </TD>ə<TD> Üçüncü s tir ikinci sütun </TD>ə

</TR></TABLE>N tic aşağıda verilib. Gördüyünüz kimi burada üç oyuğu olan üç sütunə ə

t svir edilib. Ancaq birinci s trin üçüncü sütunu ROWSPAN="3" atributu vasit silə ə ə əüçüncü sütunun dig r s tirl ri il birl şib. Ona gör d biz növb ti s tirl rdə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əüçüncü sütunu yaddan çıxara bil rik, yer artıq tutulub. N tic d üçüncü sütundaə ə ə əbir oyuq var. İkinci sütunda is COLSPAN="2"> atributunun hesabına birinci və əikinci sütunlar birl şib.ə

Birinci s tirəbirincisütun

Birinci s tirəikinci sütun Üçüncü

sütunun üçoyuğu

bütöv biroyuq

ş klində əbirl şibl rə ə

Bu h r ikinci s trin h rə ə əiki sütununu birl şdir nə ə

yegan oyuğudurə

Üçüncüs tir birinciə

sütun

Üçüncüs tir ikinciə

sütun


M tnin f rql ndirilm siə ə ə əHTML-s n dd m tn aşağıdakı üsullardan biri il f rql ndiril bil r:ə ə ə ə ə ə ə ə ə

<cite> -sıtat </cite>

<code> - proqram kodu </code>

<dfn> - t rifə </dfn>

<em> - m ntiqi aksentə </em>

<kbd> - klaviaturdan daxiletmə </kbd>

<samp> - kompüterin m lumatı (x b rdarlığı) ə ə ə </samp>

<strong> - ğüclü aksent </strong>

<var> -d yiş nə ə </var>

Qrafikanın HTML-s n d salınmasıə ə ə

T svirin qrafik fayldan daxil edilm si (Inline Image)ə ə

HTML-s n d ə ə ə GIF, JPEG v b zi dig r formatlı qrafik fayllar daxil etm k olar. WWW –ə ə ə əd sas n ə ə ə GIF v ə JPEG formatlı fayllardan istifad edilir.əYazılışı<IMG SRC="faylın ünvanı" ALIGN= left | right | top | texttop | middle | absmiddle | bottom | absbottomWIDTH=nnn HEIGHT=nnn HSPACE=nnn VSPACE=nnn ALT="alternativ m tnə ">Ş klin s hif d yerl şm sini bildir n ALIGN, WIDTH, HEIGHT, HSPACEə ə ə ə ə ə ə və VSPACEatributları vacib deyil. Alternativ m tni ə bildir nə ALT atributu is ə vacibdir. Çünki o qrafikolmayan baruzerl rd istifad olunur. SRCə ə ə atributu brauzer qrafik faylın yerl şdiyi yerə əhaqqında m lumat verir. əM s l n:ə ə ə<IMG SRC="gsdog.gif" ALT="German Shepherd">S-a-l-a-m !Ekranda görünüş

S-a-l-a-m !


Brauzer qrafik faylı harada axtarmalıdır?

Brauzerin HTML-s n d qoşulmuş ş kli tapması üçün qrafik faylın ə ə ə ə WWW-f zasında adını v yerl şdiyi yeri verm k lazımdır. HTML-s n dl qrafik ə ə ə ə ə ə ə faylın bir-birin n z r n yerl şm sind n asılı olaraq qrafik faylın ya ə ə ə ə ə ə ə mütl qə URL-ünvanı, ya daHTML-s n din faylının yerl şdiyi qovluğa n z r nə ə ə ə ə ə nisbi URL-ünvanı göst rilm lidir.ə əİndi 3 vəziyyəti araşdıraq:

1. Qrafik fayl HTML-s n din yerl şdiyi eyni serverd v eyni qovluqda yerl şir; ə ə ə ə ə ə2. Qrafik fayl HTML-s n din yerl şdiyi eyni serverd , lakin dig r qovluqda yerl şir; ə ə ə ə ə ə3. Qrafik fayl v HTML-s n d müxt lif serverd yerl şirə ə ə ə ə ə .

Bu 3 halın hər birind ə faylın mütləq (tam) URL-ünvanını verm k olar. Mütl qə əURL-ünvanda protokolun adı, serverin ünvanı, portun nömr si ( g r susma halındaə ə əq bul olunmuş 80 saylı portdan f rql nirs ), qovluğun adı v faylın adı göst rilir. Lakinə ə ə ə ə əbirinci iki halda mütl q URL-ünvanı verm k n inki, ə ə ə izaflikdir, h m d ə ə m qs d uyğunə ə ədeyil.

Birinci halda yalnız faylın adını verm k kifay tdir. ə əYazılışı<IMG SRC="faylın adı" ALT="...">M s l n:ə ə ə<IMG SRC="mailbox.gif" ALT="Mail Box">

İkinci halda faylın adından lav faylın yerl şdiyi qovluğun ə ə ə adını verm kəkifay tdir. S n di WWW-serverd n yükl y nd sas (ana) qovluq kimi serveriə ə ə ə ə ə ə əsazlayanda veril n ə document root directory götürülür. Lokal diskd n yükl y ndə ə ə ə

sas (ana) qovluq kimi fayl sistemind ki sas (ana) qovluq başa düşül c k.ə ə ə ə əQovluqların adı UNIX sisteminin qaydalarına uyğun verilir:

Altqovluqlar DOS-dakı kimi t rsin ç pin x ttl ə ə ə ə ə ə (\) deyil, adi ç pin x ttl (/)ə ə ə əayrılırlar;

"/" ünvanın vv lind ə ə ə olanda ünvanın baçlanğıcı sas ə qovluqdan, ks haldaəHTML-s n din olduğu qovluqdan hesablanır; ə ə

bir nöqt ə "." cari qovluğu, iki nöqt ə ".." is cari qovluqdan bir s viyy yuxarı ə ə əqovluğu bildirir..

Yazılışı<IMG SRC="qovluğun_adı/faylın_adı" ALT="...">

Üçüncü halda mütl q ünvan göst rilm lidir.ə ə ə

Yazılışı

<IMG SRC="http://serverin_adı:portun_nömr siə /qovluğun_adı/faylın_adı" ALT="...">Bel likl , aydın olur ki, fayl HTML-s n d n q d r yaxındırsa, onunə ə ə ə ə ə ə ə

koordinatları haqqında bir o q d r az m lumat verilir. ə ə ə

Ş klin WWW-s hif d yerl şm si (Alignment)ə ə ə ə ə ə

Vacib olmayan ALIGN atributu vasit sil ə ə <IMG ...> teqind s hif d t svirinə ə ə ə əm tn v dig r t svirl r n z r n yerini idar etm k olar.ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

Yazılışı


ALIGN=left | right | top | texttop | middle | absmiddle | bottom | absbottom

1. ALIGN=bottom – t svirin aşağı s rh ddi ondan sonra g l n s trin baza x tti ilə ə ə ə ə ə ə ədüzl nir. ə2. *ALIGN=absbottom - t svirin aşağı s rh ddi ondan sonra g l n s trin aşağısı ilə ə ə ə ə ə ədüzl nir. ə3. *ALIGN=absmiddle - t svird n sonra g l n s trin ortasından keç n üfqi x tt t svirinə ə ə ə ə ə ə əortası il düzl nir. ə ə4. ALIGN=middle - t svird n sonra g l n s trin baza x tti t svirin ortası il düzl nir. ə ə ə ə ə ə ə ə ə5. ALIGN=top - t svir s trin n hündür obyekti il düzl nir. ə ə ə ə ə5. *ALIGN=texttop - t svir s trin n hündür simvolu il düzl nir. ə ə ə ə ə6. *ALIGN=left – t svir p nc r nin sol s rh ddi il düzl nir, ondan sonra g l n m tnə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əis onu sağdan bürüyür. ə7. *ALIGN=right - t svir p nc r nin sağ s rh ddi il düzl nir, ondan sonra g l n m tnə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əis onu soldan bürüyür. ə

Ş klin eni v uzunu ə ə (Width and Height)

WIDTH və HEIGHT atributlarının köm yi il ş kl piksell rl ölçü verilir. Bununə ə ə ə ə əüstünlüyü ondadır ki, brauzer HTML-s n di yükl y nd ş kil h l yükl nm miş,ə ə ə ə ə ə ə ə ə əölçül rini bildiyi üçün, ona ekranda yer ayırır v ş kil yükl n n q d r m tni ekrandaə ə ə ə ə ə ə ə əgöst r bilir. Bu is sas m tni tez oxumağa imkan yaradır. Ş klin ölçüsünüə ə ə ə ə əbilm y nd , brauzer vv lc ş kli yükl yir, ondan sonra ş klin ölçüsün uyğun m tniə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əv dig r elementl ri ekranda yerl şdirir. Gec yükl n n s hif h miş s bl ri oynadırə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əv çox vaxt onu sonad k yükl m d n prosesi dayandırırlar. Çox vaxt sonralar belə ə ə ə ə əs hif y bir daha müraci t etmirl r. ə ə ə ə ə

Veril n ölçü ş klin slinin ölçüsünd n böyükdürs , ş kil böyüdülür, ks haldaə ə ə ə ə ə əkiçildilir. M s l n:ə ə ə<IMG SRC="GSDog.gif" width=52 height=130 ALT="Alman ovçarkası">S-a-l-a-m !

Üfqi v şaquli çıxıntı ə (Horizontal and Vertical Spaces)

M tn ş kl yapışanda görünüş pis alınır. Bu halda m tnl ş kil arasındaə ə ə ə ə əm saf (boşluq) verm k m sl h tdir. ə ə ə ə ə əYazılışıHSPACE=nnnVSPACE=nnnHarada ki, nnn – m saf nin piksell rl ölçüsüdür. ə ə ə əMəs l n:ə əS-a-l-a-m !<IMG SRC="gsdog.gif" ALIGN=lefthspace=20 vspace=20 ALT="Alman ovçarkası">

Burada ş kild n solda v yuxarıda 20 piksel m saf buraxılıb. ə ə ə ə ə


Alternativ m tn ə (Alternate Text)

B zi brauzerl r ə ə qrafika il işl y bilmirl r, ekrana yalnız HTML-s n dd olanə ə ə ə ə ə əm tni çıxarırlar. Bundan başqa WWW-serverl Müşt ri arasında informasiyaə ə əmübadil si aşağı sür tl ged nd vaxta q na t etm k m qs di il t svirinə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əgörünüşünü saxlayıb yalnız m tn baxa bil rsiniz. Bu halda ş klin yerind boşluqə ə ə ə əalınsın dey istfad çiy ş kil haqqında alternativ m tn formasında m lumat verilir. ə ə ə ə ə əYazılışıALT="alternativ m tnə "M s l n:ə ə ə<IMG SRC="gsdog.gif" ALT="Alman ovçarkası">S-a-l-a-m !

Müraci tl rə əHTML dili m tn v ya ş kli dig r hiperm tn s n dl laq l ndirm y imkanə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

verir. M tn ad t n r ngi v ya altından x tt ç kilm yi il f rql nir. ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əHipermüraci t üçün ə <A> teqind n istifad edilirə ə . YADDA SAXLA! A

h rfind n ə ə sonra probel (boş sah ) qoyulmalıdır. əA teqı HTML dilinin mahiyy tini t şkil edir. Bu teq NAME v HREF atributlarınaə ə ə

malıkdır. HREF - g r HREF atrıbutu iştirak edirs , onda <A...>...</A...> elementiə ə ə

arasındakı m tn hipertekst olur. g r bu hipertekst istifad çi t r find n seçil rs , ondaə Ə ə ə ə ə ə ə əbu hipertekst uyğun dokumenti çağıracaq.

HTML-s n dl rd hiper laq (Hyperlinks)ə ə ə ə ə ə

Bildiyiniz kimi HTML-s n dl r hiperm tnli olur. Bu o dem kdir ki, HTML-ə ə ə ə əs n dd ki m tnin v ya ş klin bir hiss si h min s n din v ya Internet ş b k sind kiə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ədig r s n din mü yy n hiss sin müraci t ed bil r. Bel müraci t ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə hiperm tn laqə ə ə(hypertext link), hiperm tn müraci t (hypertext reference)ə ə v ya sad c ə ə ə hiper laqə əadlanır. M tnin v ya ş klin hipermüraci ti göst r n vizual hiss si ə ə ə ə ə ə ə lövb r (anchor),ə vəya isti l k (hot spot) ə ə adlanır. Brauzer lövb ri mü yy n qaydada m tnin dig rə ə ə ə əhiss sind n f rql ndirir (altından r ng ç kir, ya da r ngini d yişir). İnternet istifad çisiə ə ə ə ə ə ə ə əklaviatur v ya mouse-un köm yi il hipermüraci ti ə ə ə ə seç ndə ə, brauzer bu lövb rlə ə

laq li s n di yükl m y çalışır. ə ə ə ə ə ə əYazılışı<A HREF="URL ünvan">lövb rə </A>

Müraci t yaratmaq üçün:ə <A yığın; HREF="filename"> daxil edin; > -d n sonra hipermüraci tin m tnini daxil edin;ə ə ə </A> teqini yığın.

M s l n, hiperm tn müraci tl rind n biri bel ola bil rə ə ə ə ə ə ə ə ə :<A HREF="Test.html">Testl r</A>əBurada Testl rə sözü Test.html s n din müraci t ed r k hiperm tnə ə ə ə ə ə ə

müraci ti m l g tirir.ə ə ə ə əg r müraci ti olan s n d dig r direktoriyada (qovluqda) yerl şirs , ondaƏ ə ə ə ə ə ə ə

bel müraci t nisbi müraci t adlanırə ə ə :<A HREF="Test/Test.html">Testl r</A>ə


Qeyd: hipermüraci tinin lövb ri kimi qrafik fayldan olan ş kil d qoşmaq olar. Bu haldaə ə ə əş klin ist nil n yerind sıxdıqda hipermüraci ti seçmiş oluruq. ə ə ə ə ə

M s l n:ə ə ə

L tif oxumaq ist yirs ns , gördüyün <A HREF="10Latifa.html"><IMG SRC="face.gif"ə ə ə ə əALT="Face"></A> gül n adam ş klin sıxə ə ə .

Ekranda görünüş

L tif oxumaq ist yirs ns , gördüyün ə ə ə ə ə gül n adam ş klin sıxə ə ə .

Eyni WWW-serverd ə v ə ya lokal diskd ə yerl ş n v eyni qovluqda olan s n dlə ə ə ə ə əhiper laq yaratmaq. ə ə

Bu halda laq si olan faylın adını verm k kifay tdir.ə ə ə ə

M s l n:ə ə ə

<A HREF="publications.html">Mü lliml rin çap edilmiş m qal l r toplusu</A> üçə ə ə ə əyüzd n artıq m qal ni hat edir.ə ə ə ə ə

Eyni WWW-serverd v ya lokal diskd yerl ş n v dig r qovluqda olanə ə ə ə ə ə əs n dl hiper laq yaratmaq.ə ə ə ə ə

Bu halda qovluğun nisbi adını v faylın adını verm k kifay tdir.ə ə əM s l n:ə ə əTutaq ki, HTML-s n d ə ə /usr/students/vasya/public_html qovluğunda, laq liə əmy_publications.html və resume.html HTML-s n dl rıə ə ə isəusr/students/vasya/public_html/personal_info qovluğunda yerl şir. Onda hiper laqə ə əbel olacaqə :

Maraqlı ş xsl r m nim ə ə ə <A HREF="personal_info/resume.html">qeydl rimi</A>əoxusun v <Aə HREF="personal_info/my_publications.html>çap olunmuş m qal l rl </A> tanış olsun.ə ə ə ə

Dig r WWW-serverd yerl ş n s n dl hiper laq yaratmaq.ə ə ə ə ə ə ə ə ə

Bu halda HTML-s n din URL-ünvanı tam göst rilm lidir. ə ə ə əM s l n:ə ə əhttp://bunny.cs.uiuc.edu:8000/302/index.html s n di il hiper laq . ə ə ə ə əProfessor X-in apardığı <A HREF="http://bunny.cs.uiuc.edu:8000/302/index.html">CS302 Software Engineering</A> kursu yeni t lim metodlarında b hs edir.ə ə

Ekranda bel görün c kə ə ə

Professor X-in apardığı CS302 Software Engineering kursu yeni t lim metodlarından əb hs edir.ə

Elektron poçt serveri (Mail Server) Il hiper laqə ə ə

B z n ə ə HTML-s n dd ə ə ə laq üçün e-mail ünvana m ktub gönd rm k t klifə ə ə ə ə əolunur. Bu halda "mailto:" elementind n istifad edilir: ə əM s l n:ə ə ə<A HREF="mailto:[email protected]">Sizin m ktubları gözl yir m!</A>ə ə əEkranda bel görün c kə ə əSizin m ktubları gözl yir m!ə ə ə

HTML-s n din ə ə mü yy n bölm sin ə ə ə ə hipermüraci tə

mailto:[email protected]

http://bunny.cs.uiuc.edu:8000/302/index.html


Siz n inki, konkret HTML-s n d , ümumiyy tl bel s n dinə ə ə ə ə ə ə ə ə h d f (target)ə əadlanan mü yy n hiss sinə ə ə ə d müraci t ed bil rsiniz. H d f müraci tl n nə ə ə ə ə ə ə ə ə əhipermüraci ti seç nd , brauzer laq li s n di yükl yir v h d f göst rilmiş yerd nə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əbaşlayaraq ekranda ks etdirir. H r hansı bir HTML-s n dd ə ə ə ə ə h d fə ə ə müraci t etm kə əüçün h min ə h d f ə ə ə mü yy n ad verm k lazımdır. Bu ad h min s n d daxilind t krarə ə ə ə ə ə ə əolunmamalıdır. H d f olunmuş müraci t adi müraci td n yalnız onunla f rql nir ki,ə ə ə ə ə ə ə əURL ünvandan sonra probel (boş m saf ) qoyulmadan ə ə # simvolu v ondan son h d finə ə əadı yazılır. H d fin adı ə ə h rf, r q m v altdan x tt ç km nin ə ə ə ə ə ə ə kombinasiyasındanibar t ola bil r. ə ə Dig r başqa sımvol ə v ya ə probel ola bilm zə . g r hipermüraci tƏ ə əh min s n din daxilind ə ə ə ə olan h d f müraci tl nibs , bu halda vv lin ə ə ə ə ə ə ə ə ə # simvoluqoyulmaqla h d fin adını yazmaq kifay tdirə ə ə .

Bel hipermüraci tl r s n dl rin münd ricatını v ya sözlükl ri yaradanə ə ə ə ə ə ə ə əzaman istifad olunur. əM s l n:ə ə ə

Tutaq ki, h d f ə ə glossary.html faylındadır, hipermüraci t lövb ri isə ə əsignal_processing.html faylındadır. Bu faylların ikisi d eyni qovluqda yerl şir. ə ə

glossary.html faylının fraqmenti<DL><DT><A NAME="firmware"><B>Firmware</B></A><DD>HTML dilinin sas teql riə ə .<DT><A NAME="first_in_first_out"><B> HTML, HEAD, BODY </B></A><DD> Bu teql r HTML dilinin ə <DFN> dilinin sasını t şkil edir. ə ə </DFN>.</DL>

signal_processing.html faylının fraqmentiHTML-in sas teql ri bunlardır: ə ə<A HREF="glossary.html#first_in_first_out">HTML, HEAD, BODY</A>.

Lövb r kimi ekranda bel görün c k ə ə ə ə

HTML-in sas teql ri bunlardır: ə ə HTML, HEAD, BODY .

H d f kimi ekranda bel görün c kə ə ə ə ə

HTML, HEAD, BODYBu teql r HTML dilinin ə sasını t şkil edir.ə ə


Internetin Domenl riəWeb–in bütün qovşaqları Beyn lxalq Ş b k M lumatı M rk zi (Nə ə ə ə ə ə ə IC)

t r find n 6 domen t snifatlaşdırılıbə ə ə ə ə :

com – kommersiya t şkilatları, m s l n, İnternet provayderl r.ə ə ə ə əorg – qeyri-höküm t t şkilatları.ə ə edu – t hsil mü ssis l ri, kollecl r, m kt bl r, universitetl r.ə ə ə ə ə ə ə ə əgov – dövl t mü ssis l ri, m s l n, whitehouse.govə ə ə ə ə ə əint – beyn lxalq.ənet – f aliyy t göst r n ş b k l r, m s l n, ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə Network Information Centermil – h rbi ş b k l rə ə ə ə ə

Bundan başqa bütün domen adlar bu qovşağın yerl şdiyi dövl ti bildirirl r. M s l n,ə ə ə ə ə ə.az, .uk, .jp v .us domen adları uyğun olaraq Az rbaycanı, Böyük Britaniyanı,ə əYaponiyanı v ABŞ-nı bildirir. ə


Məsləhətlər

S hif istifad çinin ekranına yerl şm lidir.ə ə ə ə ə İstifad çini Sizin Web-s hif ni fırlatmağa m cbur etm yin. Qoy onlarə ə ə ə ə

s hif ni yül ndikd n sonra ekranda tam görsünl r!ə ə ə ə ə Internet istifad çisinin ekranın imkanlarını n z r almalı. ks r istifad çil rə ə ə ə Ə ə ə ə

640x480, ya da 800x600 pikselli ekranlarda işl yir. 1024x768 pikselliəekranlarda işl y nl r azdır. Çalışın ki, s hif niz 640x480 pikselli ekranlardaə ə ə ə əgörünsün.

60% - d n çox istifad çiy Internet m kanında Microsoft Internet Explorerə ə ə əb l dçilik edir. Netscape Navigatorla 30% istifad çi işl yir.ə ə ə ə

B zi teql r brauzerl rin hamısı t r find n q bul olunmur. ə ə ə ə ə ə ə S n diniz ad verin. Adsız s n d qeyri-peş kar iş hesab olunur. Web-ə ə ə ə ə ə

s hif nin mütl q adı olmalıdır.ə ə ə Sizin Web-s hif bir neç kodlaşma il işl y bilm lidir. ə ə ə ə ə ə ə M nasız şeyl rl istifad çini qıcıqlandırmayın!ə ə ə ə Uşaq oyuncağı oynamayın! Uzun h r k tli ş kill indi heç kimi t ccübl ndir bilm zsiniz.ə ə ə ə ə əə ə ə ə Ş klin altında yazın. Bunun üçün <IMG> teqinin alternativ m tnind nə ə ə

istifad edin. ə Web-s hif l rd yalnız JPEG v GIF formatlı fayllardan istifad edin.ə ə ə ə ə ə Web-s hif d boş (ağ) yerl r verin. Bu istifad çini qrafika v m tnə ə ə ə ə ə ə

çoxluğundan bezdirmir. Üfqi fırlatma zolağından imtina edin. Bu informasiya q buletm ni aşağıə ə

salır. Böyük s n dl ri böl! Bölünmüş h r hiss y ayrıca müraci t et!ə ə ə ə ə ə ə Müraci t etdiyiniz hüpermüraci tin r ngini d yişin.ə ə ə ə Reqistrl ri unutmayın! Müraci tl r yalnız kiçik h rfl rl yazılmalıdır. ə ə ə ə ə ə Meta-teql ri unutmayın! Robotlar meta-teqd ki informasiyadan istifadə ə ə

ed r k 200 hiperm tn s tri yükl yir.ə ə ə ə ə T hlük siz r ngl rd n istifad edin.ə ə ə ə ə ə Saytınızı daim t z l yin! ə ə ə Sizin saytın yükl nm si 10 saniy d n çox olmamalıdır! ə ə ə ə Dizaynınızın altından imza atın. Bu yüks k m d niyy t sayılır. İmzada sizinə ə ə ə

e-mail ünvana müraci t olmalıdır.ə Web-s hif nin sonuncu d yişilm tarixi göst rin. ə ə ə ə ə Xidm ti m lumatı yalnız ağ-qara r ngd verin.ə ə ə ə Qalın şrift v foto dizaynda eyni element sayılır.ə M tn v qrafik t sviri yalnız bir üsulla, m s l n m rk z gör , nizamlayın.ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə Qrafika il m tnin simmetrikliyin diqq t yetirin.ə ə ə ə sas stil toxunmadan dizaynda d yişiklik edin.Ə ə ə Dizaynın müxt lif elementl rini kombin edin. ə ə ə Sizin s n din birinci s hif sinin dizaynı dig r s hif l rin dizaynındanə ə ə ə ə ə ə ə

f rql nm lidir. ə ə ə Öz s hif nizi yaratmamışdan vv l analiz edin, bazarı öyr nin.ə ə ə ə ə Dizaynda pulsiz ş kill rd n istifad edin. Siyahını aşağıdakı ünvandaə ə ə ə

tapmaq olar:hhtp:/www.yahoo.com/Computers/Multimedia/Pictures/Clip_Art


Nümun vi ə Web-serverin sxemi Texniki hissə. Marketinq hiss siə . Kommersiya hiss si.ə Kommersiya v marketinq m lumatının iki dilli olması.ə ə "İsti xəbərlər". Fəaliyyətd ə olan proqramlar. Qiym tl rin d yişm si.ə ə ə ə Ambarda olan m hsulun assortimenti.ə M hsula müraci t olanda onun t svirin müraci t olmalıdır.ə ə ə ə ə Daxil v k nara müraci t. Y ni h r bir rubrikadan dig rl rin müraci tə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

olmalıdır. Kommersiya m lumatına müraci t ed nl ri avtomatik qeydiyyatdanə ə ə ə

keçirm k v bu m lumatı satış şöb sin araşdırmaq üçün gönd rm k. ə ə ə ə ə ə ə Xüsusi t klifl r.ə ə Proqramların t sviri, ş rtl ri v f aliyy t müdd ti ə ə ə ə ə ə ə İstehsalçılara gör nizamlama. ə Satış. Ambardan m hsul. ə Partnyorlar üçün informasiya.


lav 1Ə əİlk Web-s hif yaradanlara HTML üzrə ə ə

LÜG TƏHTML-s n də ə (s hif ) - HTML dilind yazılmış s n ddir. ə ə ə ə əDünyanı hörümç k toru kimi bürüy n İnternet adlı möcüz nin ekranda görün n h r birə ə ə ə əfraqmenti bir-birini tamamlayan <HTML> v ə </HTML> yazıları (bel yazılara ə teqdeyilir) arasında yerl ş n adi m tnd n ibar t s tirl rin yaratdığı möcüz dir.ə ə ə ə ə ə ə əWeb-s hif , Web-serverə ə - HTML dilind yazılmış m ntiqi laq li s n dl r z nciridir.ə ə ə ə ə ə ə ə

S n di nişanlamaq üçün teql rin m zmunuə ə ə ə

Nişanlama teql ri – Ekranda qrafikanı, video-audio fraqmentl ri v HTML-s n dl r,ə ə ə ə ə əİnternet-resurslar il laq yaratmaq üçün istifad edil n xüsusi mrl rdir. ə ə ə ə ə ə ə

sas nişanlama teql riƏ ə

<HEAD> v ə </HEAD> Bu teql r arasında s n d haqqında m lumat yerl şir. S n d 2 ə ə ə ə ə ə əhiss d n ibar t olur: ə ə ə Başlıq (HEAD) v ə Gövd (BODY)ə .<TITLE> v ə </TITLE> Bu teql r arasında ə s hif nin adı verilir. Bu ad brauzer ə əproqramında p nc r nin başlıq hiss sind çıxacaq. ə ə ə ə əHEAD teqi s n d haqqında texniki m lumat ver n TITLE, BASE, STYLE, LINK v ə ə ə ə əMETA elementl ri üçün konteynerdir. ə

BASE – cari s n din URL ünvanını s n d daxilind müraci tl r üçün baza ünvanı kimiə ə ə ə ə ə əqeyd edir. Bağlama teqi yoxdur.

Parametrləri:HREF – cari s n din baza ünvanını (URL) t yin edir.ə ə əTARGET – susma halında hüpermüraci tl rd istifad olunacaq freymin adıə ə ə ə .Bu Sız cari sə ən dd n müraci t olan bütün dig r s n dl ri başqa bir freymdə ə ə ə ə ə ə əaçmaq ist s niz lazım olacaq. ə ə

<BODY> v ə </BODY> S n din "Gövd si" (m tn, qrafika v s.) bu teql r arasında ə ə ə ə ə əyerl şir. ə<BODY> teqinin parametrl ri:ə

BGCOLOR – fonun r ngi (<BODY BGCOLOR ="#FFFFFF"> v ya BGCOLOR ə ə="R ngin adi")ə

<BODY BGCOLOR ="#FFFFFF"> v ya <BODY BGCOLOR =blue> əBACKGROUND – divar kağızı v ya fon əTEXT – m tnin r ngiə əLINK – hipermüraci t laq nin r ngi (müraci tl r)ə ə ə ə ə əVLINK - artıq vv ll r miraci t olunmuş hipermüraci t laq nin r ngiə ə ə ə ə ə ə əALINK – aktiv mürac tin r ngi. ə ə

META

META teqi s n d haqqında lav faydalı m lumat verm k istifad edilir. Bu m lumatıə ə ə ə ə ə ə əistifad çi görmür. Axtarış sisteml rinin robotları bu m lumatlardan istifad ed r k saytə ə ə ə ə əhaqqında m lumatı axtarış sisteml rinin kataloquna daxil edir. ə ə

Atributlar:

NAME – meta-yazının adını t yın edir. ə

HTTP-EQUIV – yazının adını t yin edirə . Praktiki NAME parametrin uygun g lir, lakinə əHTTP-başlıqda lav m lumatı ötür nd lazım olur. ə ə ə ə əCONTENT – NAME (v ya HTTP-EQUIV) parametrind t yin olunmuş mete-yazınınə ə əm zmununu m nims dir. ə ə ə

 Ş rhin sonu ə

 ə

<P> и </P> Abzasa ayırma. Yeni absaz vv lki absazdan boş s tirl ayrılır. ə ə ə ə

<BR> M tnin hiss sini dig r s tr keçirir. Qrafiki m tnd n boş s tirl ayıra bil r. ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

<HR> Üfqi x tkeş. M tni üfqi x tl m ntiqi ayırır. ə ə ə ə ə

<HR> teqinin parametrl riə

ALİGN – düzl ndirm (left, right, center).ə əCOLOR – x tkeşin r ngiə əSIZE – x tkeşin qalınlığıəWIDTH – x tkeşin eniə

<PRE> v ə </PRE> Bu teql r arasında önc d n formatlaşmış m tn yerl şdirilir. O ə ə ə ə əekrana "courier" şrifti il çıxır. ə

Düzl ndirm (nizamlama) parametrl ri ə ə ə<P> və <H*> teql rind istifad edilir.ə ə əALIGN=LEFT – sol t r f n z r n düzl ndirm ə ə ə ə ə ə ə əALIGN=RIGHT - sağ t r f n z r n düzl ndirm ə ə ə ə ə ə ə əALIGN=CENTER – m rk z gör düzl ndirmə ə ə ə ə ə

Düzl ndirm teql riə ə ə<LEFT> v ə </LEFT> - sol t r f n z r n düzl ndirm ə ə ə ə ə ə ə ə<RIGHT> v ə </RIGHT> - sağ t r f n z r n düzl ndirm ə ə ə ə ə ə ə ə<CENTER> v ə </CENTER> - m rk z gör düzl ndirmə ə ə ə ə ə

M tnin m ntiqi hiss l rini f rql ndirm k üçün s rlövh l rə ə ə ə ə ə ə ə ə ə<H1> v ə </H1> Birinci s viyy li s rlövh .ə ə ə ə<H2> və </H2> İkinci s viyy li s rlövhə ə ə ə. <H3> və </H3> Üçüncü s viyy li s rlövhə ə ə ə.<H4> və </H4> Dördüncü s viyy li s rlövhə ə ə ə.<H5> və </H5> Beşinci s viyy li s rlövhə ə ə ə.<H6> və </H6> Altıncı s viyy li s rlövhə ə ə ə.

M tni v şriftl ri f rql ndirm k üçün teql rə ə ə ə ə ə ə<B> v ə </B> M tni (sözü, h rfi) qalın şriftl verm k üçün.ə ə ə ə<I> v ə </I> M tni (sözü, h rfi) maili (Italic) şriftl verm k üçün.ə ə ə ə<U> v ə </U> M tnin (sözün, h rfin) altından x tt ç km k üçün. ə ə ə ə ə<BLINK> v ə </BLINK> Bu iki teq arasında olan m tn sayrışacaq (titr y r k, yanıb-ə ə ə əsön r k).ə ə<FONT SIZE=+n> v ə </FONT><FONT SIZE=-n> v ə </FONT> Şriftin ölcüsünü d yişm k üçün teql r.ə ə ə<FONT COLOR="#0000FF"> v ə </FONT> Şriftin r ngini d yişm k üçün teql r. ə ə ə ə


QEYD: SIZE v COLOR parametrl rini bir FONT teqind verm k olar. M s l n: ə ə ə ə ə ə ə <FONT SIZE=-n COLOR="#0000FF"> > ..... </FONT>

Siyahı formalaşdırmaq üçün teql rə<OL> v ə </OL> Nişanlanmış siyahının başlanğıcını v sonunu bildir n teql r. ə ə ə<UL> v ə </UL> Nömr l nmiş siyahının başlanğıcını v sonunu bildir n teql r. ə ə ə ə ə<LI> Siyahının elementi<DL> и </DL> Qlossarinin başlanğıcını v sonunu bildir n teql r.ə ə ə<DT> Qlossarinin termini s trin sol s rh ddind n sürüşm miş v ziyy td yerl ş c k.ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə<DD> Qlossarinin termini s trin sol s rh ddind n sürüşmüş v ziyy td yerl ş c k.ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

Qeyri-m tn m lumatlı obyektl ri m tn lav etm k üçün teql r-ə ə ə ə ə ə ə ə əmrl rə ə

<IMG SRC ="file.gif"> v ya ə <IMG SRC =" file.jpg"> - qrafik obyekti lav etm k ə ə əüçün mr. ə<IMG SRC =" file.wav"> - s s fraqmentini lav etm k üçün mr. ə ə ə ə ə<IMG SRC =" file.avi"> - video fraqmentini lav etm k üçün mr.ə ə ə ə

Qrafik t svirin parametrl riə əWIDHT – Ş klin eni – piksell rl . ə ə əHEIGHT- Ş klin hündürlüyü – piksell rl .ə ə əALIGN – düzl ndirm (ALIGN=LEFT – sol sah y gör düzl ndirm , ə ə ə ə ə ə əALIGN=RIGHT – sağ sah y gör düzl ndirm , ALIGN=TOP – yuxarı ə ə ə ə əs rh dd gör , ALIGN=BOTTOM – aşağı s rh dd gör , ə ə ə ə ə ə ə əALIGN=MIDDLE v ya CENTER – m rk z gör )ə ə ə ə əHSPACE – qrafik t svird n üfqi m saf ayırma ə ə ə əVSPACE - qrafik t svird n şaquli m saf ayırma ə ə ə əALT – Ş kli t svir etm k üçün alternativ m tn. ə ə ə ə

Dig r HTML-s n dl rl v İnternet resurslarla laq ni t min ed n ə ə ə ə ə ə ə ə ə əmrl r ə ə

<A HREF="fail.htm"> v ə </A> v ya ə<A HREF="http://www.ru"> v ə </A> - hiper laqə ə<ADDRESS><A HREF=mailto:[email protected]> </ADDRESS> [email protected] elektron poçtun ünvanı il hiper laq ə ə ə

C dv ll rə ə əC dv l – veril nl ri s tir v sütunlar ş klind göst r n damalı lövh , m tni ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əformatlaşdırmağa imkan ver n vasit dir.ə ə<TABLE> və </TABLE> C dv li ə ə HTML-sənəd ə salmaq üçün teql rə <TABLE> teqinin parametrl riə

BGCOLOR – fonun r ngiəBORDER – c dv lin ç rçiv sinin eniə ə ə əWIDHT – c dv lin eniə ə

C dv li nişanlamaq üçün teql rə ə ə<CAPTION> v ə </CAPTION> - c dv lin adı verir v aşağıdakı parametrl r malikdir: ə ə ə ə əALIGN=TOP – c dv lin üst t r find n v ALIGN=BOTTOM – c dv lin alt t r find n ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə


nizamlayır.<TR> v ə </TR> C dv lin s tri. Aşağıdakı parametrl r malikdir: ə ə ə ə əBGCOLOR – s trin daxilind fonun r ngi; ALIGN=LEFT, RIGHT, CENTER – s tir ə ə ə ədaxilind nizamlama; VALIGN=TOP, BOTTOM, MIDDLE – s tir daxilind şaquli ə ə ənizamlama.<TD> v ə </TD> C dv lin sütunu. Aşağıdakı parametrl r malikdir: ə ə ə əBGCOLOR - sütun altında fonun r ngi; ALIGN=LEFT, RIGHT, CENTER - sütun ədaxilind nizamlama; VALIGN=TOP, BOTTOM, MIDDLE – şaquli nizamlama; əCOLSPAN damanı bir neç sütun uzunluğuna q d r dartma, ROWSPAN - damanı bir ə ə əneç s tir uzunluğuna dartma.ə ə<TH> və </TH> C dv lin başlığıə ə . Aşağıdakı parametrl r malikdir: ə əBGCOLOR – adın altında fonun r ngi; ALIGN=LEFT, RIGHT, CENTER - nizamlama; əVALIGN=TOP, BOTTOM, MIDDLE – şaquli nizamlama; COLSPAN, ROWSPAN - damanı bir neç sütun v ya s tir uzunluğuna q d r dartma; WIDHT – adın eni. ə ə ə ə ə

Ç rçiv l r-freyml rə ə ə əÇ rçiv l r-freyml r – ekranı, h r birind ayrıca Web-s hif nin v ya h tta bütöv Web-ə ə ə ə ə ə ə ə ə əsaytın m zmunu ks edil bil n, bir neç sah y ayırmaq üçün vasit . ə ə ə ə ə ə ə ə<FRAMESET> v ə </FRAMESET> Ç rçiv yaratmaq üçün teql r ə ə ə<FRAMESET> teqinin parametrl riəCOLS – ekranı mü yy n sayda sütunlara (şaquli) bölür.ə əROWS - ekranı mü yy n sayda sütunlara (üfqi) bölür.ə əBORDCOLOR – haşiy nin r ngiə əBORDER – haşiy nin eniəFRAMEBORDER - ç rçiv nin s rh ddinin görünm lam ti (FRAMEBORDER=YES – ə ə ə ə ə ə əs rh d görünür, FRAMEBORDER=NO – s rh d görünmür,ə ə ə əFRAMESPACING=n – s rh ddin eni) ə ə<FRAME> ç rçiv ni t svir etm k üçün teq (<FRAME SRC="file.htm">). ə ə ə ə<FRAME> teqinin parametrl riəSCROLING – fırlatma zolağını sazlamaq üçün parametr: SCROLING=YES - fırlatma zolağı h miş olacaqə əSCROLING=NO - fırlatma zolağı olmayacaqSCROLING=AUTO - fırlatma zolağı z rur t olanda görün c k. ə ə ə əMARGINWIDHT и MARGINHEIGHT – ç rçıv daxilind sürüşm ni idar ed n ə ə ə ə ə əparametrl r, qrafik t sviri ç rçiv daxilind nizamlamaq üçündür.ə ə ə ə ə NORESIZE – bu parametr onu göst rir ki, ç rçiv nin (freymin) ölçüsü heç vaxt ə ə əd yişm y c k. ə ə ə əA link to <A HREF="file.htm" TARGET="frame2"> file.htm</A> - Freml rarası laqə ə ə TARGET – freyml rarası laq atributu. Bir neç qiym t malikdir: ə ə ə ə ə ə_BLANK müraci t olunmuş s hif nin m zmununu yeni boş p nc r y yükl yirə ə ə ə ə ə ə ə ə ._SELF müraci t olunmuş s hif nin m zmununu müraci tin olduğu (y ni) p nc r y ə ə ə ə ə ə ə ə ə əyükl yirə . _PARENT müraci t olunmuş s hif nin m zmununu m hz freyml r yığımına malik ə ə ə ə ə əp nc r y yükl yirə ə ə ə ə . _TOP müraci t olunmuş s hif nin m zmununu istifad edil n freyml ri iqnor ed r k ə ə ə ə ə ə ə ə ə əp nc r y yükl yirə ə ə ə ə .

Freyml rl işl m y n brauzerl rl işə ə ə ə ə ə ə :<FRAMESET>...Burada freym yerl şirə</FRAMESET><NOFRAMES>


<BODY>...Burada freymsiz m tn yerl şirə ə <BODY></NOFRAMES> Ç rçiv ni "görm y n" istifad çil r üçün n z rd tutulmuş bölm l r h r-hansı bir ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əizahedici m tn yerl şdirm k olar.ə ə ə

H r k tli ("Qaçan") s tirə ə ə ə<MARQUEE>M TNƏ </MARQUEE> - H r k tli s tir yaradan teq ə ə ə ə<MARQUEE DIRECTION=left>TEKCT</MARQUEE> - H r k t ed n s tri sola ə ə ə ə əistiqam tl ndirm k üçün. ə ə ə<MARQUEE DIRECTION=right>TEKCT</MARQUEE> - H r k t ed n s tri sağa ə ə ə ə əistiqam tl ndirm k üçün. ə ə əscroll – Soldan sağa standart h r k t.ə ə ə slide – Yazı bir d f sağ k nardan sol k nara h r k t edib orada qalır. ə ə ə ə ə ə əalternate – S hif nin ə ə sağ k narından sol k narına h r k t edibə ə ə ə ə geri qayıdır. Sonsuz dövr.<MARQUEE LOOP=n BEHAVIOR=scroll>TEKCT</MARQUEE> - Dövrl rin sayını əm hdudlaşdırmaq. LOOP operatorunun n qiym ti dövrün t krar olunma sayını bildirir. ə ə ə<MARQUEE WIDHT=n>TEKCT</MARQUEE> - h r k tli s trin tutduğu sah nin enini ə ə ə ə əgöst rir. Burada n – s hif nin h r k tli s tir yerl ş n hiss sinin enini bildirir. n – nin ə ə ə ə ə ə ə ə ə əqiym ti piksell rl v s hif nin görün n hüss sinin ümumi uzunluğuna n z r n ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əfaizl rl göst ril bil r. ə ə ə ə ə<MARQUEE scrollamount=n>TEKCT</MARQUEE> - Yazının ekrandakı h r k tini ə ə ənizamlayır. <MARQUEE scrolldelay=t>TEKCT</MARQUEE> Bu halda zamanı bildir n t d yiş ni ə ə əmillisaniy l rl ölçülür. Sür ti verm metodu el bir vaxtın verilm sind n ibar tdir ki, ə ə ə ə ə ə ə ə əh min vaxtdan sonra m tn ekranda yenid n görün c k. ə ə ə ə ə<FONTSIZE=n><MARQUEE> ТЕКСТ</MARQUEE></FONT> - m tnin şriftinin əölçüsünü s tird verm k imkanıə ə ə .<MARQUEE BGCOLOR=n> ТЕКСТ </MARQUEE> - h r k tli s trin s thini h r hansı ə ə ə ə ə ər ngd verm k. Burada n-i vv ll r olduğu kimi, onaltılıq d dl v ya r ngin adı il ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əgöst rm k olar. ə ə<MARQUEE HEIGHT=n>ТЕКСТ</MARQUEE> - n parametrini piksell rl verm kl ə ə ə əh r k tli s trin hündürlüyünü göst rm k olar. ə ə ə ə ə ə


lav 2Ə əSizin Web-s hif üçün tamamil pulsuz ə ə ə Web-f za t klif ed nə ə əserverl rə http://www.geocities.com http://www.xoom.com http://www.hypermart.net http://members.tripod.com http://www.angelfire.com http://www.crosswinds.net/index.html http://www.fortunecity.com http://www.fsn.net http://a1bbs.dzone.co.kr http://www.easyspace.com http://www.cynetcity.com http://www.cybercities.com http://www.royaltystudios.com http://www.internet-club.com http://www.student.toplinks.com/freehome.htm http://rampage.ml.org/freeinfo.html http://www.cybercity.hko.net/ http://bip.concept.se/user http://www.nether.net/ http://www.metrocity.net http://mkn.co.uk/ http://www.nettaxi.com http://home.onestop.net/ http://www.yi.com/ http://www.howdyneighbor.com/ http://www.schlund.de/ http://www.cqws.com/rates.html http://jungle.fapema.br/ http://free.prohosting.com/ http://www.home.ch http://www.earthonline.net/ http://www.freenation.com/


lav 3Ə ə

Sizin Web-s hif ni Internet ə ə axtarış sisteml rind (maşınlarında)ə əpulsuz qeydiyyatdan keçirilm si ə

g r Ə ə Siz Web-s hif niə ə zi Internet axtarış sisteml rind (maşınlarında) ə ə pulsuzqeydiyyatdan keçirmək ist yirsinizs , onda aşağıdakı serverl rd n birin müraci tə ə ə ə ə əedin.

1000 Christian Links In 72 Categories ADD-URL http://www.newcreations.net/sermoncentral/addurl.html

PM FFA Link Page http://11pm.com/links/links.htm

Register's Cool Site Award http://www.123register.com/award.html

Mockingbird Lane FFA Link Page http://1313mockingbirdlane.com/links/links.htm

Have Fun FFA Link Page http://www.2havefun.com/links/links.htm

FFA Link Page http://www.4u2.de/

Free Banner Exchange http://1-2-free.com/

Banners http://www.123banners.com/

AmericaMall http://www.1second.com/1america.htm

StopBiz http://www.1stopbiz.com/

FFA Link Page http://212.net/

BuySell http://www.2buysell.com/

Cool Web Coolest Site http://www.2coolweb.com/

Hand Internet Market http://www.2him.com/

Exchange http://www.x-x.com/


lav 4Ə əİnternetd rast g l n faylların tipl rinin siyahısıə ə ə ə

Tip Aidiyyatı.a Kompil olunmuş prosedurlar kitabxanasıə ..afm Adobe Font Metrics - PostScript şriftl rin ə simvollarını metriki..ai PostScript fayl..aif, .aifc,.aiff

Audio-m lumat.ə

.ar ar proqramının arxivi.

.arc arc, pkarc v ya ə arcа/arcb proqramının arxivi.

.arj arjv proqramının arxivi.

.asm Assembler proqramının ilkin m tniə .

.au S si yadda saxlama formatıə .

.avi Videot sviri yadda saxlama formatıə .

.b Daxili redaktor.

.bak H r hansı faylın köhn versiyasıə ə .

.bas Basic (GWBasic, TurboBasic, QuickBasic) dilind proqramın ilkinəm tniə .

.bat mrl r yığımı.Ə ə

.bgi Borland Graphics Interface. Videoadapterin tipind n asılı olaraqədinamik yükl n n qrafik drayver-proqramların kitabxanası. ə ə

.bmp Cızılan ş kill r üçün qrafik formatə ə .

.C Unix sistemind compact proqramının arxivi.ə

.c C dilind proqramın ilkin m tniə ə .

.cfg Proqramın konfiqurasiya faylı.

.cgi Unix sistemind işl y n ə ə ə WWW-server. Common Gatawey Interfaceprotokolu il işl y n proqram. ə ə ə

.clo, .cls TEX s n dl ri v makrot yinl ri sinfinin t sviriə ə ə ə ə ə ə .

.com Yerin yetiril n ikilik fayl (proqram)ə ə .

.cpp C++ dilind proqramın ilkin m tniə ə .

.cpt CompactPro (Macintosh) proqramının arxivi.

.ddi Disk Dupe Image. DiskDupe proqramı vasit sil yaradılmış diskinə əobrazı.

.def TEX şriftl rinin t svir formasıə ə .

.dir Файл-директория редактора MicroMir v ya ə NanoMir redaktorununfaylı-direktoriyası.

.diz M hsulun v ya diskin/arxivin qısa t sviri olan fayl.ə ə ə

.dll Dynamic Linked Library. Windows sistemind dinamik qoşulanəkitabxana.

.doc Windows sistemind ə Microsoft Word redaktorunun s n diə ə .

.dot Windows sistemind ə Microsoft Word redaktorunun s n din şablonuə ə .

.dp Digital Paper. Common Ground Software firmasının .PDF - analoqu.ə

.evy Envoy. Novell firmasının .PDF - analoqu.ə

.exe Yerin yetiril n ikilik fayl (proqram)ə ə .

.f Unix sistemind ə ForTran dilind proqramın ilkin m tniə ə .

.fd TEX s n dl ri v makrot yinl ri sinfinin t sviriə ə ə ə ə ə ə .

.fon Şrift.

.for ForTran dilind proqramın ilkin m tniə ə .

.fot Şrift.


Tip Aidiyyatı.f MS-DOS üçün Waffle poçt sisteminin m ktubları olan qovluq.ə.gif Graphics Interchange Format. CompuServe firmasının cızılan ş kill rə ə

üçün qrafik format..gz gzip (Unix) proqramı il yaradılan v ə ə gunzip v ya ə gzip proqramı ilə

açılan arxiv..h C dilind ə header-fayl. Prosedurun başlığın t svir edirə ..hqx BinHex (Macintosh) proqramının faylı. Internet vasit sil binar (ikilik)ə ə

faylların d yişilm d ötürülm si üçün n z rd tutulubə ə ə ə ə ə ə ..htm, .html Hyper Text Markup Language vasit sil yazılan m tn. "<", ">" ə ə ə işar l riə ə

arasına alınmış teq adlanan mrl r ə ə ə (tags) malikdir. Qalan hiss adiəm tn kimi q bul edilir. ə ə

.ice ice proqramının arxivi.

.iff Amiga kompüterl ri üçün yaradılmış s sin saxlanılma formatıə ə .

.ini H r hansı proqramın sazlamaları olan faylə .

.jfif, .jpeg,

.jpgCızılan ş kill r üçün ə ə JPEG qrafik formatı keyfiyy ti cüzi itirm kl bir azə ə əinformasiyanı itirib ş kli saxlamağa imkan verirə

.l3 MPEG-1: Yalnız Layer-3 üçün s sə .

.latex, .ltx TEX-in genişl nm l rind n biri.ə ə ə ə

.lha, .lzh lzh proqramının arxivi.

.lib Prosedurlar kitabxanası.

.m1s MPEG-1: sistem axını.

.m2a MPEG-2: Yalnız s sə .

.m2s MPEG-2: sistem axını.

.m2v MPEG-2: Yalnız video.

.man TROFF (Typesetting Run OFF) formatlı fayl.

.me MultiEdit redaktorunun faylı.

.me read.me faylının tipi.

.mf MetaFont. TEX üçün şriftl rin matris v cızılmanın kombinasiyasıə əş klind verilm sin imkan ver n proqramə ə ə ə ə .

.mia MPEG-1: yalnız s sə .

.mid MIDI. S s faylıə .

.mim MicroMir redaktorunun faylı.

.miv MPEG-1: Yalnız video.

.mod S si saxlama formatıə .

.mov, .Moov Video v audionu saxlama formatıə .

.mpg MPEG. Sıxıb informasiyada itki verm kl video v audionu saxlamaə ə əformatı.

.mps MPEG-1.

.nfo Direktoriya (qobluq) v ya diskd olanın qisa t sviriə ə ə .

.o Unix sistemind kompil olunmuş, yerin yetirilm k üçün yığılmamışə ə ə əproqram kodu.

.obj Kompil olunmuş, yerin yetirilm k üçün yığılmamış proqram koduə ə ə .

.ovl OVerLay. Proqramın dinamik yükl n n moduluə ə .

.p Unix-d Pascal ə dilind proqramın ilkin m tni.ə ə

.pas Pascal dilind proqramın ilkin m tni.ə ə

.pbm Portable BitMap Ağ-qara t svirl rin saxlanılması üçün sad format.ə ə ə

.pcx ks r redaktorlar t r find n q bul edil n cızılan t svirl r üçün qrafikƏ ə ə ə ə ə ə ə əformat.

.pdf Portable Document Format.


Tip Aidiyyatı.pfm PostScript Font Metrics. PostScript şriftl rd simvolların metrikası.ə ə.pgm Portable GrayMap. Yarımton t svirl ri saxlamaq üçün sad format.ə ə ə.pict Macintosh kompüterl rd qrafik t svirl ri mübadil buferind saxlamaqə ə ə ə ə ə

üçün format..pif Windows sistemind DOS-proqramı yerin yetirm k üçün parametrl rinə ə ə ə

t sviri.ə.pk TEX üçün cızılma şrift..pl Perl dilind fayl.ə.pnm .pbm, .pgm и .ppm –i birl şdir n t svirl ri saxlamaq üçün sad format.ə ə ə ə ə.pop Unix sistemind POP3ə -serverin istifad çinin poçt qutusu yerl ş nə ə ə

direktoriyada (qovluqda) müv qq ti faylıə ə ..ppd PostScript Printer Description. .ps çap ed n proqram üçün printerinə

t sviri.əppm Portable PixelMap. R ngli t svirl ri yadda saxlamaq üçün sad format.ə ə ə ə.ppt Microsoft PowerPoint proqramı vasit sil yaradılmış t qdimat.ə ə ə.ps PostScript üçün vector qrafik format..rar rar proqramının arxivi..rpm RedHat Packing Manager. RedHat Linux – d distributivl ri saxlamaə ə

formatı..rtf Rich Text Format..sea stuff (Macintosh) proqramının arxivi..sfx Özüaçılan arxiv. MS-DOS onun tipini .exe etm k g r kdir.ə ə ə.sgm, .sgml Standard Generalized Markup Language. Böyük s n dl r seçiminiə ə ə

idar etm k üçün dil. ə ə SGML-in xüsusi halı HTML--dir..sh shell dilind yerin yetiril n paket faylı.ə ə ə.so Dinamik birl ş n kitabxanaə ə ..snd S s faylıə ..spl Future Splash Player..sty TEX-d s n dl r v makrot yinl r sinifl rinin t sviri.ə ə ə ə ə ə ə ə ə.swf ShockWare Flash..swp Yükl m faylıə ə ..sys Sistemi ilkin yükl m üçün lazım olan DOS IO.sys v MSDOS.sysə ə ə

nüv faylları.ə.tar tar (Unix) proqramının arxivi..taz .tar .gz -nin faylın tipind üç h rf istifad ed n ə ə ə ə DOS və dig rə

sisteml rd ə ə analoqu..tfm TEX şriftl rinin t sviri. ə ə.tgz .tar .gz - ekvivalent.ə –z parametrli tar yaranır..tif, .tiff Tagged Image File Format, Cızılmış t svirl r üçün qrafik formatə ə ..ttf TrueType Font..uc, .uc2 uc (UltraCompressir) proqramınin arxivi.end uuencode proqramı il yaradılan v ə ə uudecode proqramı il açılan fayl.ə.vp, .vpl TEX üçün virtual şriftl r faylı.ə.vrml Virtual Reality Modeling Language..xx, .xxe xxencode proqramı il yaradılan v ə ə xxdecode proqramı il açılan fayl.ə.Z compress proqramının arxivi..z pack proqramının arxivi..zip pkzip v yaə WinZip proqramının arxivi..zoo zoo proqramının arxivi.


lav 5Ə əTERMİNL RİN Ə İZAHLI LÜĞ TİƏ

Termin Ş rhəActive Channel İstifad çinin iş masasına avtomatik qoyulan ə Web qovşağı.Active Desktop Windows sisteminin iş masası v ə Microsoft Internet Explorer

brauzeri il inteqr olmuş interfeys.ə əActiveMovie Web vasit sil ə ə AVI, QuickTime və MPEG fayllarınıa baxmaq imkanı

ver n r q mli video texnologiyası. ə ə əAddress Konkret ş b k nin faylında yerl ş n informasiyası olan unikal kod. ə ə ə ə əAnchor Hiperm tn müraci ti idar ed n.ə ə ə əAnonymous Bu v ya dig r informasiyaya daxil olmağa nail olmaq üçünə ə

imkanlardan biri. Siz yalnız fayl köçür bil rsiniz. Öz faylınızı isə ə əgönd r bilm zsiniz. ə ə ə

ANSI American National Standards Institute.Ayrılmış kanal Daimi birl şm . Bu birl şm bir kompüterd n dig r kompüterə ə ə ə ə ə ə

daim informasiya ötürm y imkan verir. ə əAuthorization Kompüter sisteminin h r hansı resursu üçün istifad çiy veril nə ə ə ə

hüquq. BBS Bulletin Board System. Kompüter servisi növü. İstifadəçil r ə müxt lifə

növ ismarıcları oxumaq v n şr etdirm k, faylları gönd rm k və ə ə ə ə əyükl m k imkanına malıkdirl r. ə ə ə

Big mail Böyük ölçülü elektron poçt. Browser İnternetd ə Web-s hif l ri axtarmaq imkanı ver n qrafik interfeysliə ə ə ə

SOFT.Bullet Marker. M tn t rtibat verm k üçün element. M s l n: ulduz,ə ə ə ə ə ə ə

dair cik, kvadrat v s. ə əCharacter Set Mü yy n bır qrupda birl şmiş simvollar. M s l n: ə ə ə ə ə ə ASCII.Character Klaviaturda kompüter daxil edilmiş ixtiyari simvol. əChart Diaqram. Bu v ya dig r veril nl rin laq sini göst r n ş kil. ə ə ə ə ə ə ə ə əCheck Box ''X" ş killi bayraqcıq (nişanlama üsulu). Qrafik m liyyatə ə ə

sisteml rinin elementl rind n biri. Hansısa rejimi qoşur, ya da açır. ə ə əCompuServe ABŞ-ın kommersiya kompüter ş b k si. ə ə əCookies Yalnız ş b k istifad çisin m xsus m lumatı saxlamaq imkanıə ə ə ə ə ə ə

ver n texnologiya. əCracker Haker. H r şeyi dağıdan, bağlı sisteml ri açan ağıllı ş xs. ə ə əCybermall Elektron mağaza.Cyberpunk Özün inamlı haker.əDNS Domain Name System. Domen sistemli ünvanlama. Ş b k ninə ə ə

sözl ifad edil n adının r q ml rd n ibar t adı arasında laqə ə ə ə ə ə ə ə ə əyaradan veril nl r bazası. Bu r q mli ünvan Internet-d r q mliə ə ə ə ə ə əünvandır.

Domain NameServer

Domen serverinin adı. H r bir Internet bölm si iki domen malikdir.ə ə əsas DNS ad t n ş b k kompüterind yerl şir. DNS-serverd nƏ ə ə ə ə ə ə ə ə

32 bitlik IP-ünvana malik m saf d yerl ş n qovşağa (host)ə ə ə ə əqoşulmaq üçün istifad edirl r. İxtiyari host ə ə DNS ş b k protokoluə ə əil ona yaxın olan m lum ə ə Domain Name Server sistemind n uyğunəDNS ala bil r. Host sad c m lum DNS-serverin IP-ünvanınaə ə ə əsorğu, özünün IP-ünvanını v serverin adını gönd rir. DNS-serverə əözünün veril nl r bazasını araşdırır, uyğun IP-ünvanı tapır v hostaə ə əDNS-in uyğun cavabını gönd rir. Gördüyünüz kimi çox primitivə


Termin Ş rhəsxemdir. g r DNS-server sorğuya uyğun m lumatı tapmırsa, ondaƏ ə əo sorğunu kötük ( sas) server adlanan dig r DNS-server gönd rir.ə ə ə əBu proses Internetd ə hostun adı tapılana q d r davam ed c k.ə ə ə ə

g r veril n sorğuya uyğun m lumat tapılmasa, onda bu haqdaƏ ə ə əm lumat verilir. ə

Domain Internet bölm si. H r domenin öz nişanı var. M s l n, .com,ə ə ə ə ə.net, .mil, .org nişanları bildirir ki, domen uyğun olaraq kommersiya,ş b k , h rbi v ictimai t şkilatlardır. ə ə ə ə ə ə

Download Dıg r kompüterd olan SOFT-u öz kompüterinin s rt dıskinə ə ə əköçürm .ə

Ethernet Yüks k sür t ş b k növüdür. Tez-tez TCP/IP protokolu ilə ə ə ə ə ə əişl y n kompüterl r Internet Ethernet vasit sil daxil olurlar.ə ə ə ə ə ə

Font F rdi stil malik şrift v ya nişanlar toplusu.ə ə əFreeware Pulsuz proqram t minatı (soft).əFTP File Transfer Protocol. Faylları Sizin kompüter ötürm k üçünə ə

metod. Internet bu metodla işl y bil n minl rl yerl r var. B z nə ə ə ə ə ə ə əh r hansı bir faylı ld etm k üçün FTP protokolu yegan vasitə ə ə ə ə əolur. Bu protokolu yaddan çıxarmayın.

FTP-client FTP-server qoşulmaq imkanı ver n soft.ə əFTP-команды FTP sintaksisli mrl r.ə əFTP-mail Böyük bir zarafat. Kims FTP serverd olan faylları elektron poçtə ə

vasit sil ala bil r.ə ə əFTP-server FTP protokolla işləyən v ə müxtəlif informasiya il ə dolu olan FTP

kompüter. GIF Graphic Interchange Format. WWW-d standart qrafik fayllardanə

biri.Hacker Çox ağıllı adam. Qadağan olunmuş ş b k l r daxil olan ş xs. Buə ə ə ə ə ə

ağıllı ist nil n ş b k y daxil ola bilir. ə ə ə ə ə əHTML HyperText Markup Language. World Wide Web s n dl rinə ə ə

formallaşmasına saslanan dil.əHTTP HyperText Transport Protocol. HTML s n dl ri ə ə ə World Wide Web

vasit sil ötür n sistem.ə ə əHypermedia Hipermühit. Mü yy n müraci tl r vasit sil m tn, qrafika, s s,ə ə ə ə ə ə ə ə

video v ş kil gönd rilir.ə ə əHypertext Müxtəlif Internet sənədlərin s hif l ri arasında sad müraci tə ə ə ə ə

imkanının t şkili. əInternet Özünd 12 mind n lox lokal ş b k ni, 1 milyondan çox kompüteriə ə ə ə ə

v 30 milyondan çox istifad çini birl şdir n kompüter ş b k l rininə ə ə ə ə ə ə əümumdünya azad konfederasiyası. FIDO-nun qeyri-r smi qalibi.ə

IP Address 32-bitlik Internet protokolunun ünvanı. T rkibin ş b k nin və ə ə ə ə əqovşağın ünvanı daxildir.

IP Internet-in sasını t şkil ed n protokollardan n vacibi. ə ə ə əIRC Internet Relay Chat. WWW-psixozun formalarından biri. IRC-l işə

bir növ Usenet konfransdakı işi xatırladır. Sad c olaraq ə ə orada Sizreal vaxtla işl mirsiniz. IRC-d is Siz real vaxtda işl yirsiniz, y niə ə ə ə əcanlı danışıq aparırsınız. Sad c olaraq Sizi eşitmirl r, yalnızə ə əyazdıqlarınızı oxuyurlar.

JPEG Joint Photographic Experts Group. Web-s hif yaradan zamanə əhamı t r find n q bul edilmiş standart format.ə ə ə ə

Lamer İstifad çi-iblisə . Amerikan sistem adminstratorları t r find nə ə ə


Termin Ş rhədüşünülmüş termin.

Login İstifad çinin qeydiyyat adıə .Lurk Passiv müşahid çil r. M s l n, forumlarda m lumatları oxumaqlaə ə ə ə ə ə

işini bitmiş hesab ed nl r. ə əMail server Poçt serveri. Elektron m ktubu emal ed n kompüter.ə əMail Internet v ya dig r kompüter ş b k sind m tn ismarıclarıə ə ə ə ə ə ə

mübadil si.əMailing list Müxt lif mövzular üzr t snifatlanmış elekron poçt ismarıclarınıə ə ə

gönd riş siyahısı. Abun forması.ə əMarquee HTML s n dd h r k t ed n s tir.ə ə ə ə ə ə ə əMedia Bax: Multimedia.MicrosoftFrontPageExpress

Web-s hif redaktoru. Birbaşa görm kl HTML s n dl riə ə ə ə ə ə əyaratmaq v ə onlara t rtibat verm k üçün vasit .ə ə ə

MIME Multipurpose Internet Mail Extensions. S si, qrafiki v dig r ikilikə ə əm lumatı ötürm k üçün protokol. Poçt ismarıclarını ötür n zamanə ə əistifad edilir. ə

Mosaic World Wide Web s hif sin baxmaq üçün çoxdan istifad edil nə ə ə ə əqrafik istifad çi interfeysiə .

MPEG Moving Pictures Expert Group. Videoyazını sıxmaq üçün istifadəedil n protokol.ə

Multimedia Multi mühit. Y ni s s, t svir v h r k tin birg olduğu mühit.ə ə ə ə ə ə ə əNetscapeCommunicator

World Wide Web s hif l rin baxmaq üçün qrafik istifad çiə ə ə ə əinterfeysı (brauzer).

Newsgroup Usenet konfransında x b rl r sah siə ə ə ə .NNTP Usenet konfransının istifad etdiyi ş b k protokoluə ə ə ə .Offline Kompüterin avtonom iş rejimi.Online Ş b k y qoşulmuş kompüterin interaktiv (canlı, birbaşa) iş rejimiə ə ə ə .Page S hifə ə. İxtiyari World Wide Web s n di.ə əPrompt Uzaq terminalla işl y nd veril nl r üçün sahə ə ə ə ə ə.Protocol İnformasiyanın bir yerd n dig r yer ötürülm qaydasıə ə ə ə .Provider Xidm t göst r n. Bu halda ə ə ə Internet xidm ti göst r n.ə ə ə


Əlavə 6B zi simvolların kodu (iso8859-1)ə

Simvolun adı Rəqəmli kodu Simvolik koduSimvolun

təsviriquotation mark " " "ampersand & & &less-than sign < < <greater-than sign > > >non-breaking space Boş simvolinverted exclamation ¡ ¡ ║cent sign ¢ ¢ ╒general currency sign ¤ ¤ ╓yen sign ¥ ¥ ╔broken vertical bar ¦ ¦ ╕section sign § § ╖umlaut (dieresis) ¨ ¨ ╗copyright © © © feminine ordinal ª ª ╙left angle quote, guillemotleft

« « ╚

not sign ¬ ¬ ╛soft hyphen ╜registered trademark ® ® ®macron accent ¯ ¯ ╞degree sign ° ° ╟plus or minus ± ± ╠superscript two ² ² ╡acute accent ´ ´ ╢micro sign µ µ ╣paragraph sign ¶ ¶ ╤middle dot · · ╥cedilla ¸ ¸ ╦superscript one ¹ ¹ ╧masculine ordinal º º ╨right angle quote, guillemotright

» » ╩

fraction one-fourth ¼ ¼ 1/4 fraction one-half ½ ½ 1/2 fraction three-fourths ¾ ¾ 3/4 inverted question mark ¿ ¿ ©

Azərbaycan hərfləriƏ Əə ə

Ç Çç ç Ü Ü


ü ü Ö Öö ö

Ğ Ğğ ğ Ş Şş ş İ İı I

Web-səhifələrdə Azərbaycan hərflərinin görünüşünütəmin etmək üçün <META> teqinin quruluşu

<meta http-equiv=Content-Type content="text/html;charset=Windows-1254">


lav 7Ə əABŞ-da istifad edil n saat qurşaqlarınınə ə

Qrinviç vaxtı il müqayis siə əQısalmalar Saat z nciriə Qrinviç n z r n d yişmə ə ə ə ə

GMT Qrinviç vaxtı 0

UT Universal zaman Qrinviçl eyniə

UTC Koordinatlaşdırılmış universal zaman Qrinviçl eyniə

EST Ş rq standart vaxtıə -5 saat

EDT Ş rq yay vaxtıə -4 saat

CST M rk zi standart vaxtıə ə -6 saat

CDT M rk zi yay vaxtıə ə -5 saat

MST Dağ standart vaxtı -7 saat

MDT Dağ yay vaxtı -6 saat

PST Sakit Okean standart vaxtı -8 saat

PDT Sakit Okean yay vaxtı -7 saat

"GMT", "UT" v "UTC" terminl rinin m nasıə ə ə

1675-1985-ci ill rd Qrinviç ş h rind (London yaxınlığında yerl şir) Kral r s dxanasıə ə ə ə ə ə ə əyerl şirdi. M hz orada müasir saat qurşağı sistemi hazırlanmışdır. Ona gör d şimalə ə ə əqütbünü c nub qütbü birl şdir n v bu r s dxanadan keç n x yali x tt sıfırıncıə ə ə ə ə ə ə ə əmeridian adlanır.

1884-cü ild Qrinviç vaxtı dünyanın bütün saat qurşaqlarını t yin etm k üçün istifadə ə ə əedil n qlobal standart kimi q bul edildi. Qlobal standart vaxt Qrinviç vaxtı adlanır (GMT-ə əGreenwich Mean Time). Burada "Mean" sözü orta m nasını verir. Qrinviç vaxtıəİnternetd geniş istifad edilir. B z n ona daha yeni v r smi ə ə ə ə ə ə UT (Universal Time-universal vaxt) adı il istinad edirl r.ə ə

Dig r ə UTC (Coordinated Universal Time - koordinasiya olunmuş universal vaxt)vaxtından da istifad edilir. UTCə – universal vaxtın Amerika Milli Standartlar bürosu vəABŞ H rbi-d niz r s dxanası t r find n t yin edilmiş r smi m nasıdır. ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə

Sual oluna bil r ki, Coordinated Universal Timeə termini üçün niy CUT qısalması yox,əUTC qısalması istifad edilir. ə

UTC beyn lxalq standart kimi 1970-ci ild q bul edilmişdir. Bu iş Beyn lxalqə ə ə əTelekommunikasiya İntifaqının (International Telecommunications Union) ekspertl rəqrupu t r find n görülmüşdür. Yeni standartın adını seçm kl laq dar problemə ə ə ə ə ə əyaranmışdı. İngilisdilli Coordinated Universal Time termini üçün CUT qısalmasındanistifad edilm li idi. Lakin bu termin fransızca bel s sl nir "Temps Universal Coordine"ə ə ə ə əv qısalması ə TUC olur. Q rara g ldil r ki, bütün dünyada eyni bir qısalmadan istifadə ə ə əedilsin. Lakin CUT v ya Tuc qısalmasını seçm kd vahid fikr g l bilm dil r. Onaə ə ə ə ə ə ə əgör d kompromis variant kimi UTC abbreviaturunun üz rind dayandılar. Bu variantə ə ə ən ingilis, n d fransuz variantına uyğun g lm s d , onun üstünlüyü ondadır ki, o h rə ə ə ə ə ə ə əiki t r fi razı salır. ə ə

(Siz artıq çoxlarının bilm diyi m qamları bilirsiniz.)ə ə


lav 8Ə əŞ b k d danışan zaman istifad edil nə ə ə ə ə ə

qisaltmalar

İnternetd işl y n zaman m ktub yazanda, çatda danışanda v dig r kommunikasiya vasit l ri il laqə ə ə ə ə ə ə ə ə ə əsaxlayanda çox vaxt qısaltmalardan istifad olunur. Bu vaxta q na t etm k m qs di il edilir. Aşağıdakıə ə ə ə ə ə əc dv ld daha vacib olanaları verilib. İlk Az ri dilind bel qısaltma variantları verilibdır. Son dövrdə ə ə ə ə ə əİnternetd Az ri dilind danışıq aparanların sayı çoxaldığından, bel bir qısaltmaların olmasına ehtiyacə ə ə əçoxdur. Ona gör d xahiş olunur ki, bu qısaltmaları tanışlarınız arasında da yayın. Bu Az rbaycandaə ə əİnternetin inkişafına kiçik bir töhf niz olar.ə

Valideynl rin n z rin : ə ə ə ə İngilis dilind olan qısaltmalarda b zi n layiq sözl rin qısaltmaları daə ə ə əverilib. T ccübl nm yin. Bu ona gör edilib ki, Siz özəə ə ə əövladlarınızın İnternetd n danışdığından az da olsa x b rinizə ə ə əolsun!

Qısaltma(English)

AçılışıQısaltma(Az ri)ə

Az ri variantının açılışıə

:-) T b ssümə ə :-) T b ssümə ə

:) T b ssümə ə :) T b ssümə ə

;-) Göz vurmaqla t b ssümə ə ;-) Göz vurmaqla t b ssümə ə

:-o T ccüblü t b ssüməə ə ə :-o T ccüblü t b ssüməə ə ə

:-P Dil çıxan v ziyy td t b ssümə ə ə ə ə :-PDil çıxan v ziyy td ə ə ət b ssümə ə

:-( Q mginlik ə :-( Q mginlik ə

:( Q mginlik ə :( Q mginlik ə

AFAIKAs far as I knowM n m lum olduğuna görə ə ə ə MMOG M n m lum olduğuna görə ə ə ə

AFKAway from keyboardTerminalda yoxdur

TY Terminalda yoxdur

BBLBe back laterGec qayıdacam

GQ Gec qayıdacam

BFBoyfriend Dost oğlan

DS Dost

BFDBig fuckin dea!əÇox vacibdir (Kobud)

CHV Çox vacibdir

BGBig grin Geniş kinayə GK Geniş kinayə

BRBBe right back Tezlikl qayıdacamə TQ Tezlikl qayıdacamə

BTWBy the waySöz g lişiə SZG Söz g lişiə

CUSee youH l likə ə HL H l likə ə

CULSee you later Sonra görüş rikə SRG Sonra görüş rikə

CUL8RSee you later Sonra görüş rikə SRG Sonra görüş rikə

CYASee yaGörüş rik ə GSH Görüş rik ə

F2FFace you faceÜz-üzə U2U Üz-üzə

FAQFrequently asked questions listTez-tez veril n suallar siyahısıə TVSS Tez-tez veril n suallar siyahısıə

FRPFantasy role playing Fantastik personajı yamsılayaraq

FPYFantastik personajı yamsılayaraq

FUBARFucked up beyond all recognitionD hş t d r c d eyb c r (kobud)ə ə ə ə ə ə ə ə DDE D hş t d r c d eyb c rə ə ə ə ə ə ə ə


FWIWFor what it's worth Yoxlanmamış m lumata gör ;ə əNec olur olsunə

NOO Nec olur olsunə

FYIFor your information Sizin n z riniz çatdırıramə ə ə SNC Sizin n z riniz çatdırıramə ə ə

<G> T b ssümə ə <T> T b ssümə ə

GALGet a life Sarsaqlama

SRSMA Sarsaqlama

GD&RGrinning, ducking anlayış running Qımışaarq, çevril r k v qaçaraqə ə ə SQ Sataşıb qaçmaq

GF Qız dostu RFQ R fiqə ə

<GRIN>GrinT b ssüm ə ə TBS T b ssümə ə

HTHI hope this helpsÜmidvaram ki, köm yi olacaqə UKO Ümidvaram ki, köm yi olacaqə

IANALI am not a lawlerM n hüquqşünas deyil mə ə MHD M n hüquqşünas deyil m ə ə

ICI see Başa düşür mə BD Başa düşür mə

ICIn character Rolda olmaq (tamaşa)

ROLMRolda(obrazda) olmaq (tamaşa)

ICWUMI see what you meanM n başa düşür m siz n yi n z rd ə ə ə ə ə ətutrsunuz

MBDSNNTM n başa düşür m siz n yi ə ə ən z rd tutrsunuzə ə ə

IMHOIn my humble opinion M nim ciddi fikrimcə ə MCF M nim ciddi fikrimcə ə

IMNHSOIn my not so humble opinionM nim çox da ciddi olmayan fikrimcə ə MCOF

M nim çox da ciddi olmayan əfikrimcə

IMOIn my opinionM nim fikrimcə ə MF M nim fikrimcə ə

LOWIn other wordsBaşqa sözlə BS Başqa sözlə

J/KJust kiddingZarafat

ZRF Zarafat

LDRLong distance relationshipUzaq laqə ə UƏ Uzaq laqə ə

L8R<See you> laterGörüş rikə GSH Görüş rikə

LOLLaughing out loudÜr kd n gülüşə ə UGLM Ür kd n gülüşə ə

MOTASMember of the appropriate sexLazımi cinsin nümay nd siə ə LCN Lazımi cinsin nümay nd siə ə

MOTOSMember of the opposite sex ks cinsin nümay nd siƏ ə ə MCNS ks cinsin nümay nd siƏ ə ə

MOTSSMember of the same sex Eyni cinsin nümay nd siə ə ECNS Eyni cinsin nümay nd siə ə

NPNo problemProblem yoxdur

PRBY Problem yoxdur

Ob-ObligatoryLazımi

LZM Lazımi

ObjokeObligatory jokeVacib zarafat

ZRFT Vacib zarafat

OICOh, I seeBaşa düşür mə BD Başa düşür mə

OMGOh, My God!Ay, Allah!

AALH Ay, Allah!

OOCOut of characterRoldan k narda (tamaşada)ə RLK Roldan k narda (tamaşada)ə

OSOperating systemOperativ sistem

OS m liyyat sistemiƏ ə


OTOHOn the other handDig r t r fd nə ə ə ə DT Dig r t r fd nə ə ə ə

PAWParents are watchingValideynl r n zar t edirə ə ə VLD Valideynl r n zar t edirə ə ə

PDAPublic display of affectionİncikliyin hamının yanında bildirilm siə INC İnciklik

POVPoint of viewNöqteyi n z rd nə ə ə NN Nöqteyi n z rd nə ə ə

PMPrivate messageŞ xsi m lumatə ə SXM Ş xsi m lumatə ə

RLReal lifeReal h yatə RL Real h yatə

ROFLRolling on the floor laughingGülm kd n yıxıldımə ə GLM! Gülm kd n partladımə ə

ROTFLRolling on the floor laughing

GLM! Gülm kd n partladımə ə

ROTFLMAORolling on the floor laughing my ass ofGülm kd n yıxıldım v indi ə ə əpartlayacam

GLM! Gülm kd n partladımə ə

RPGRole playing gameRola girm kə RG Rola girm kə

SOSignificiant otherÇox ist m k lam tiə ə ə ə IST! Çox ist m k lam tiə ə ə ə

THXThanksMinn tdaramə M! Minn tdaramə

TTFNTa-ta for nowBu günlük kifay tdirə BGK Bu günlük kifay tdirə

TTYLTalk to you laterBir az gec danışarıq

BGD Bir az gec danışarıq

TYVMThank you very muchÇox sağ olun

CHSG Çox sağ olun

WTFWho the fuck?/ What the fuck?/ Why the fuck?(N layiq söz)ə

LSH L n t şeytana.ə ə

WU?What's up?N olub?ə N? N olub?ə

WUF?Where are you from?Siz haradansınız?

SH? Siz haradansınız?

İnternetd "Tə ƏB SSÜM SİYAHILARI" olan resursların ünvanı:Ə

http://www.pop.at/smileys/

http://www.cz.web/smileys.htm

http://www.eff.org/papers/eegtti/eeg_286.html


lav 9Ə ə

İnternetd b zi resursların ünvanıə ə

T hsill bağlı s hif l rə ə ə ə əAz rbaycan dilind t hsil haqqında ə ə əmüst qil saytə

http://www.tehsil.20m.com/

Proyekt Harmoniya www.projectharmony.az

Az rbaycan dilind pulsuz proqramlarə ə www.azersoft.com SoftPC saytı (Russian) http://www.softpc.ru/ Sülh layih siə http://www.peacediaries.org EPALS.COM classroom exchange www.epals.com SCHOOL ONLINE www.schoolsonline.org Beyn lxalq İngilis dili m kt bl ri ə ə ə əş b k siə ə ə

http://www.denisschool.ru/

T hsill bağlı maraqlı topluə ə http://top100.rambler.ru/top100/Education/ Ş B K D QIZIL BALIQ. İnternet-Ə Ə Ə Ətexnologiya m kt bd . ə ə ə(Praktiki t limat) Russianə

http://iatp.projectharmony.ru/publish/goldfish.pdf

Dmitri Quşinin elementar riyaziyyat s hif si (Russian) ə ə

http://mathnet.narod.ru/sources.htm

Riraziyyat olimpiadaları v olimpiada əm s l l ri (Russian)ə ə ə ə

http://zaba.ru/

M kt b al mi (Russian)ə ə ə http://school.holm.ru/index.htmFizikon www.physicon.ruAçıq kollec (Russian) www.college.ru/Kiril v Mefodiya (Russian)ə www.km.ruKiril v Mefodiya virtual m kt bi ə ə ə(Russian)

www.vschool.ru

Açıq sisteml r n şriyyatı (Russian)ə ə http://www.osp.ru/school/lessons/ "Звезды и С" t hsil v test m rk zi ə ə ə ə(Russian)

www.e-learn.ru

Rus dilind proqram m hsulları üzr ə ə əs n d ə ə www.rusdoc.ru

Ukrayna m kt blil ri arasında ə ə əInternetd fizika v informatika üzr ə ə əolimpiada t şkili m rk ziə ə ə

www.olymp.vinnica.ua

Informatika üzr bölmə ə (Russian) www.edu.nsu.ru/noos/informatika/ Ş xsi s hif (Russian)ə ə ə www.marklvov.chat.ru/edu/ Bakı Dövl t Universitetiə www.bsu.aznet.org HTML kurslar. Manual.RU http://html.manual.ru/book/html.php T hsill bağlı maraqlı s hifə ə ə ə http://www.thinkquest.org/E-t dris kurslarının üstünlükl ri v ə ə əçatışmamazlıqları.

http://ito.bitpro.ru/2000/II/4/4119.html

Şagirdl rin riyaziyyatdan v fizikadan ə ətestl yoxlama t crüb si. (Russian)ə ə ə

http://ito.bitpro.ru/2000/II/5/5132.html; http://www.mocnit.zgrad.su/oroks

Teletestinq (Russian) www.teletesting.ruComputermentor www.computermentor.da.ruInternational Education and Resource

Network www.iearn.org

I*EARN Russia Website: http://www.iearn.spb.ru/ Russian Discussion Forum: iearn.russian I*EARN-Ukraine Website http://jut.da.ru/ http://www.kar.net/~iearn/ I*EARN Project Book, in Ukrainian:

http://www.kar.net/~iearn/

http://jut.da.ru/

http://foro.iearn.org/[email protected]%[email protected]

http://www.iearn.spb.ru/

http://www.iearn.org/

http://www.computermentor.da.ru/

http://www.teletesting.ru/

http://www.mocnit.zgrad.su/oroks



http://www.thinkquest.org/

http://html.manual.ru/book/html.php

http://www.bsu.aznet.org/

http://www.marklvov.chat.ru/edu/

http://www.edu.nsu.ru/noos/informatika/

http://www.olymp.vinnica.ua/

http://www.rusdoc.ru/

http://www.e-learn.ru/

http://www.osp.ru/school/lessons/

http://www.vschool.ru/

http://www.km.ru/

http://www.college.ru/

http://www.physicon.ru/

http://school.holm.ru/index.htm

http://zaba.ru/

http://mathnet.narod.ru/sources.htm

http://iatp.projectharmony.ru/publish/goldfish.pdf

http://top100.rambler.ru/top100/Education/

http://www.schoolsonline.org/

http://www.epals.com/

http://www.peacediaries.org/

http://www.softpc.ru/

http://www.azersoft.com/

http://www.projectharmony.az/

http://www.tehsil.20m.com/


http://kar.net/~iearn/inter_pr/index.html I*EARN-Ukraine national projects in Ukrainian:

http://kar.net/~iearn/nation_pr/index.html Ukrainian Discussion Forum: iearn.ukrain

Az rbaycanda olan b zi maraqlı resurslarə əAz rbaycan haqqında s hifə ə ə http://azerbaijan.aznet.org Ş b k üzr h ft lik icmal (Russian) ə ə ə ə ə ə www.internet.news.az

Pulsuz proqramlar (Russian) www.softbox.ru

Az rbaycanın saytı – G ncl r üçün ə ə əwww.az-maz.com

Az rbaycanda olan Qeyri_Höküm t ə əT şkilatları (QHT) haqqında əm lumatə

www.azerweb.com

Az rbaycan dilind axtarış sistemiə əhttp://www.azer.net/axtarma/

Az rbaycan üçün axtarış sistemi ə(English)

www.AzeriVista.com

Az rbaycan dilind Web portalıə ə www.azeroo.comAz rbaycan haqqında ə Web Portalı www.bakililar.az Vahid Az rbaycanın Vahid Portalıə www.azer.net Az rbaycan dilind Web portalıə ə www.azeronline.com Az rbaycanın görk mli ş xsl riə ə ə ə http://memorial.aznet.orgAz rbaycan haqqında ə Web Portalı www.azerinet.comBakı klubu. www.Club-Baku.com Az rbaycan dilind X b r portalıə ə ə ə www.Xeber.net Az rbaycan ulduzlaır haqqında ə Web sayt (Russian)

www.azeri-stars.com

Bakı s hif l ri Web ə ə ə saytı (Russian) www.Bakupages.comAz rbaycan Musiqi Dünyasıə www.musigi-dunya.aznet.org

D d Qorqud haqqında saytə ə http://musigi-dunya.aznet.org/musigidunya/Magazine1/ articles/ oguznama/OguzPage6.html

İstanbul Universiteti http://www.istanbul.edu.tr/ İlk Az rbaycandilli forum saytıə www.azeriforum.net SHOW TV www.showtvnet.com

Maraqlı resurslar

25-ci Kadr effekti http://www.25kadr.com.ru

Stereo ş kill rə əwww.softsource.com/stereo.html

ClipArt saytı www.webweaver.nu/clipart/3d1.htm ClipArt saytı www.free-graphics.com ClipArt saytı http://www.cyberspaceplace.com/ ClipArt saytı http://communities.msn.com/WeddingsMore/pictures İnformasiya saytı (Russian) www.ixbt.com

InterWeb (Açıqçalar)www.interweb.spb.ru www.mirumir.ru

Zarafatlar (prikollar) www.mult.ruMaraqlı s hifə ə http://www.roja.ru/ L tif l r ə ə ə http://www.anekdotov.net/pic/photo2/index-page-2.htmlAskDoctor.ru Sağlamlıq http://www.km.ru/health/ Rusiya Sınaq v Sertifikasiya M rk ziə ə ə www.rostest.ru

http://www.rostest.ru/

http://www.km.ru/health/

http://64.4.16.250:80/cgi-bin/linkrd?_lang=EN&lah=a8eded4ec39f9ddad804b4f80b08d12e&lat=1024634961&hm___action=http%3A%2F%2Fwww.anekdotov.net%2Fpic%2Fphoto2%2Findex-page-2.html

http://www.roja.ru/

http://www.mult.ru/

http://www.mirumir.ru/

http://www.interweb.spb.ru/

http://www.ixbt.com/

http://communities.msn.com/WeddingsMore/pictures

http://www.cyberspaceplace.com/

http://www.free-graphics.com/

http://www.webweaver.nu/clipart/3d1.htm

http://www.softsource.com/stereo.html

http://www.softsource.com/stereo.html

http://www.showtvnet.com/

http://www.azeriforum.net/

http://www.istanbul.edu.tr/

http://musigi-dunya.aznet.org/musigidunya/Magazine1/articles/oguznama/OguzPage6.html

http://musigi-dunya.aznet.org/musigidunya/Magazine1/articles/oguznama/OguzPage6.html

http://www.musigi-dunya.aznet.org/

http://www.Bakupages.com/

http://www.azeri-stars.com/

http://www.Xeber.net/

http://www.Club-Baku.com/

http://www.azerinet.com/

http://64.4.16.250:80/cgi-bin/linkrd?_lang=EN&lah=0acf62c8c7704a5fce547eda4c50197a&lat=1026312584&hm___action=http%3A%2F%2Fmemorial.aznet.org

http://www.azeronline.com/

http://www.azer.net/

http://www.bakililar.az/

http://www.azeroo.com/

http://www.AzeriVista.com/

http://www.azer.net/axtarma/

http://www.azerweb.com/

http://www.az-maz.com/

http://www.softbox.ru/

http://www.internet.news.az/

http://azerbaijan.aznet.org/

http://foro.iearn.org/webx?13@@.eeebeb1

http://kar.net/~iearn/nation_pr/index.html

http://kar.net/~iearn/inter_pr/index.html


"İnformasiya texnologiyalarının inkişafı"diskussiya klubu

www.itconf.ru

http://www.itconf.ru/


lav 9Ə əHTML üzr interaktiv öyr dici e-kursun ə ə m ntiqiə

quruluşu v modulların ə m tniə

Index.htm faylı<html><head><title> ACI-YF - Project Harmony </title><frameset cols="175,*" border="0"><frameset rows="110,*"><frame src="logo.htm" scrolling="no" " marginwidth="0" marginheight="0" noresize><frame src="menu.htm" noresize></frameset><frame src="content.htm" noresize></frameset></head></html>

Logo.htm faylı<html><head><title> Logo </title><body background="Photo/bkgrnd5.JPG" text="#336699" link="bbbbbb" alink="ff0000" vlink="aaoooo"><h1><p align="center"><font face="Arial" color=Red size="6"><marquee> <font color=yellow size="6"> ACI</font> <img src="photo/woorld.gif" vspace=2 width="25">220 <font face="Lucida Sans Unicode" color=Red size="6"> saylı məktəb-litsey <img src="photo/woorld.gif" vspace=2 width="25"><font color=Blue size="6"> Project Harmony </marquee></p></h1><img src="photo/scrolling_terminal.gif"align="left" hspace=40 vspace=1 width="60" alt="Abdulla"></font></body></head></html>

menu.htm faylı<html><head><meta http-equiv=Content-Type content="text/html; charset=Windows-1254"><title> Menu </title><body background="photo/Brickw.jpg" text=Blue link="#bbbbbb" alink="#ff0000" vlink="#aaoooo"<font face="Arial (Azeri Lat)" color=Blue size=3><a href="autor.htm"><font face="Arial" color=Blue size=4>

Index.htmLogo.htm Menu.htm

Content.htmAutor.htm

Les01.htm Les02.htm

Misal1.htmMisal21.htm Misal29.htm


<img src="photo/Abdulla.gif" hspace=20 vspace=2 width="70"></a><font face="Arial" color=Red size=5 aligned=center>P.S. </font> Bu kursun hazırlanmasında RİSKfirmasının hazırladığı Unicod standartlı şriftlərdənistifadə olunub. <br> </font></body></head></html>

Content.htm faylı<html><head><meta http-equiv=Content-Type content="text/html; charset=Windows-1254"><LINK REL="Stylesheet" HREF="AbdStyle.css" TYPE="text/css"><title>Web Page yaradaq!</title></head><body style="background-color:white; background-image:url('Photo\bgrnd07.gif')"link=blue vlink=green alink=red><table border=0 cellpadding=5 style='mso-cellspacing:1.5pt;mso-padding-alt:0cm 0cm 0cm 0cm'>

<tr style='height:200pt'><td width=500 style='width:500pt;padding:.75pt .75pt .75pt .75pt;height:200pt'><p align=center><span style='font-size:24.0pt;font-

family:Arial'>Beləliklə Siz </span><br><span style='font-size:36.0pt;font-family:Arial'>Web Page!<br></span><span style='font-size:24.0pt;font-family:Arial'>yaratmaqistəyirsiniz!</span></p><div class=metn><p>Sizə təqdim olunan bu interaktiv kursAzərbaycan dilində ilk dəfə hazэrlanmэю,

sadəvə əyləncəli юəkildə <b><span

class=red>HTML</span></b>-in əsaslarэni цyrədən ciddi bir kursdur.Bu kursdan <b><span class=red>HTML</span></b>-də ilkdəfə iюləməyə baюlayanlar da, bu

sahədətəcrьbəsi olanlar da istifadə edə

bilərlər.</p><p class=red> <span style='font-size:14pt;font-family:Times New Roman;'>Kurs hələ yaradэlma mərhələsindədir.

Ona gцrədə təkliflərinizi və qeydlərinizi bizəgцndərsəniz зox məmnun olarэq.</span></p><p><span style="font-size:13; font-family:Times New Roman;color:blue;">Əlaqə telefonlarэ: (99450) 3503920, (99412) 219973<br>

E.mail: [email protected]</span></p></div>

</td><td width=227 style='width:170.25pt;padding:.75pt .75pt .75pt .75pt;

height:196.45pt'> <p'><img width=213 height=225 src="Photo\spazzman.gif"></span></p> </td> </tr>

</table><hr size=2 width="90%" noshade color=lime align=center></span>

<div class=metn><p>Salam. Mənim adэm Cэrtdandэr <img width=44 height=40

src="Photo\littlejoe.gif">və mənbir neзə məюрələdə Sizi Web Page (Web

səhifə) yaratmaрэn əsaslarэ ilə tanэю edəcəyəm. Sizə

xatэrladiram ki, bu iюdəistəmək və istəyi həyata keзirmək ьзьn

əzmgцstərmək lazэmdэr.</p><p>Siz bunun sadədən də sadə olduрuna əmin

olduqdan sonra sevinəcəksiniz. Əsas ideya bundan ibarətdir – Web Page

sadəcə mətn fayldэr, цzь də HTML faylэdэr. Dəqiq olmalэdэr. Bu ona

gцrə HTML adlanэr ki, Web Page sənədləri olan fayllarэn tipi <span

class=red>html</span> və ya <span class=red>.htm</span> olur. <span class=red>HTML</span>

<b>H</b>yper <b>T</b>ext <b>M</b>ark-up<b>L</b>anguage (Hiperaktiv Mətn Marker dili) sцzьnьn abbreviaturudur.(Əgər bu deyilənlər Sizə aydэn deyilsə, ondaməsləhət gцrьrəm ki, Siz əvvəlcə

Kompьterinəsaslarэnэ, Windows əməliyyat sistemini

цyrənəsiniz).</p>

<p'>Gəlin baюlayaq. Əgər Sizin HTML redaktorlar haqqэnda təsəvvьrьz varsa,

bu зox yaxюэdэr. Əks halda eyb etməz. HTML-i цyrənmək ьзьn ən yaюэ

alət nədir? Əlbəttə ki, <span class=red>Notepad </span>mətn redaktoru.</p>

<p>Sizə yaratdэрэnэz səhifəyə baxmaq ьзьn digər alət, hər

hansэ bir brouzer, məsələn <span class=red>Internet Explorer</span> və ya

<span class=red>Netscape Navigator</span> lazэmdэr. Hansэ brouzeri seзməyi

Sizin цz цhdənizə buraxэram. Юəxsən mən <span class=red>Internet

Explorerə</span> ьstьnlьk verirəm.</p><p>Hansэ yolu seзməkdən asэlэ olmayaraq onu deyə

bilərəm ki,bir neзə dəqiqədən sonra Siz цzьnьzьn ilk Web

səhifəsinə baxabiləcəksiniz. <b><span style='color:blue'>DAVAM</span></b>

və ya Məюрələ<b> <span style='color:blue'>1</span></b>–i seзin.</p><p class=red>H a y d э   i r ə l i ! ! !

                 <a href="les01.htm"><b>DAVAM--

></b></a>   </p>

<div align=center><table border=1 bordercolor="#666666" cellspacing=0 cellpadding=0 widht="85%">

<tr><td style='background:white;padding:3.0pt 3.0pt 3.0pt 3.0pt'><p style='text-align:center'><a href="Work.htm">Mьndəricat</a></p>

</td>

<td style='background:white;padding:3pt 3pt 3pt 3pt'><p style='text-align:center'><span

class=red>Məюрələ</span><br><a><img width=30 height=30 border=2 src="Photo\ballj.gif" Alt="Begin"> </a><a href="Les01.htm"><img border=0 src="Photo\urekR1.gif" Alt="Lesson 1"></a><a href="Les02.htm"><img border=0 src="Photo\urekR2.gif" Alt="Lesson 2"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR3.gif" Alt="Lesson 3"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR4.gif" Alt="Lesson 4"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR5.gif" Alt="Lesson 5"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR6.gif" Alt="Lesson 6"></a>

</p></td>

<td style='background:white;padding:3.0pt 3.0pt 3.0pt 3.0pt'><p style='text-align:center;'><a href="Work.htm"><span style='text-align:center;'>Xьlasə</span></a></p></td><td style='background:white;padding:3.0pt 3.0pt 3.0pt 3.0pt'><p style='text-align:center;'><a href="Work.htm"><span style='font-size:10.0pt'>HTML<br>

Bələdзisi</span></a></p></td>

</tr><tr>

<td colspan=4 style='background:#CCEEEE;padding:3.0pt 3.0pt 3.0pt 3.0pt'>

<p style='text-align:center;'><MARQUEE DIRECTION="LEFT" >

Siz burada цz reklamэnэzэ yerləюdirə bilərsiniz!</MARQUEE> </p></td> </tr>

</table></div>



<p></p>

<div align=center>

<table border=0 cellspacing=0 cellpadding=0 width="100%" bgcolor="#ffccff" style='width:70%;mso-cellspacing:0cm;background:#FFCCFF;mso-padding-alt:12.0pt 12.0pt 12.0pt 12.0pt'><tr>

<td style='font-family:Times New Roman; font-size:15;padding:12.0pt 12.0pt 12.0pt 12.0pt'>

<p><b><span style='font-family:Arial'>* QEYD: </span></b><i><span class=red>Notepad </span>nədir və

onu harada axtarmalэ?</i> </p> <p style='text-align:justify'><b>A: </b>Notepad Windows sistemlərinin hamэsэna daxil olan standart mətn redaktorudur. Əksər

Windows sistemlərində onu nцvbəti əməliyyatlarэ aparmaqla yьkləmək olar: Start dьyməsini sэxэn və əvvəl Programs sonra Accessories seзin. Aзэlmэю menyudan Notepad-i yьkləyin. Siz .html (.htm) tipi olan fayllarla iюləyən istənilən

redaktoru alət kimi gцtьrə bilərsiniz.</span></p> </td> </tr></table></div></div></body></head></html>

Autor.htm faylı<html xmlns:v="urn:schemas-microsoft-com:vml"xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40"><head><meta http-equiv=Content-Type content="text/html; charset=windows-1254"><link rel=File-List href="./Autor_files/filelist.xml"><link rel=Edit-Time-Data href="./Autor_files/editdata.mso"><title> Muallif </title><style><!-- /* Style Definitions */p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal

{mso-style-parent:"";margin:0cm;margin-bottom:.0001pt;mso-pagination:widow-orphan;font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman";

mso-fareast-font-family:"Times New Roman";color:white;}

a:link, span.MsoHyperlink{color:blue;text-decoration:underline;text-underline:single;}

a:visited, span.MsoHyperlinkFollowed{color:blue;text-decoration:underline;text-underline:single;}

p{font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman";mso-fareast-font-family:"Times New Roman";color:white;}

tt{mso-ascii-font-family:"Courier New";mso-fareast-font-family:"Courier New";mso-hansi-font-family:"Courier New";mso-bidi-font-family:"Courier New";}

@page Section1{size:595.3pt 841.9pt;margin:2.0cm 42.5pt 2.0cm 3.0cm;mso-header-margin:35.4pt;mso-footer-margin:35.4pt;mso-paper-source:0;}

div.Section1{page:Section1;}

--></style></head>

<body bgcolor=white background="Photo\049.jpg" lang=EN-US link=blue vlink=bluestyle='tab-interval:36.0pt' fon face="Lucida Sans Unicode" size=6>

<div class=Section1>

<p style='text-align:justify'><span style='font-family:Arial'><img width=70height=79 id="_x0000_i1025" src="photo\Abdulla.gif" hspace=20 vspace=2><br>Abdulla Qəhrəmanov 1978-ci ildə Azərbaycan DцvlətUniversitetinin (hal-hazırda BDU) tətbiqi riyaziyyat fakultəsinibitirib. 1978-82-ci Mərkəzi Statistika İdarəsinin HesablamaMərkəzində mьhəndis-proqramзı, bцyьk mьhəndisvə qrup rəhbəri vəzifələrindəзalışmışdır. 1982-88-ci illərdə MaliyyəNazirliyinin Hesablama Mərkəzində şцbə mьdirivəzifəsində işləmişdir. 1988-98-ciillərdə arada qısa fasilə verməklə"İnformatika" EİB-nin Bakı Elm-TədrisMərkəzində sektor mьdiri, şцbə mьdirivəzifələrində зalışmışdır. <o:p></o:p></span></p>

<p style='text-align:justify'><span style='font-family:Arial'>2000-ci ilinyanvar ayından Bakı şəhəri Nizami rayonu 220saylı məktəb-litseydə işləyir. İnformatika

və riyaziyyat fənlərindən dərs deyir. 1978-95-ciillərdə əsasən proqramlaşdırmasahəsində зalışmış. Statistikasahəsində yaradılmış bir зox proqramlarınmьəllifidir. 1982-88-зi illərdə yaradılmışMaliyyə İşlərinin AvtomatlaşdırılmışSisteminin bьtьn proqram təminatınınyaradıcısıdır. 1988-90-ci illərdə İttifaqsəviyyəli interaktiv цyrədici kurslarınyaradılması ilə məşğul olmuş. 1990-92-ciillərdə hərbi-sənaye kompleksi ьзьn proqramtəminatı yaratmışdır. 1993-95-ci illərdəfərdi bizneslə məşğul olmuşdur. 1995-98-ciillərdə Bakı Elm-Tədris Mərkəzininnəzdində UNESCO/UNDP tərəfindən yaradılmışkursların təşkilatзısı və rəhbəriolmuşdur.<span style="mso-spacerun: yes"> </span>1998-ci ildənəsasən fərdi yaradıcılıqlaməşğuldur. Hal-hazırda ABŞ Dцvlət Departamentininmaliyyələşdirdiyi Harmoniya Proyekti ьzrə 220 saylıməktəb-litseydə monitorniqdir. <o:p></o:p></span></p>

<p><span style='font-family:Arial'><a href="Menu.htm"><tt><b><spanstyle='mso-ansi-font-size:12.0pt;mso-bidi-font-size:12.0pt;mso-ascii-font-family:Arial;mso-hansi-font-family:Arial;mso-bidi-font-family:Arial'><--GERI </span></b></tt></a><o:p></o:p></span></p></size></div></body></html>

Les01.htm faylı<html><head><meta http-equiv=Content-Type content="text/html; charset=Windows-1254"><LINK REL="Stylesheet" HREF="AbdStyle.css" TYPE="text/css"><title>Ilk Web Page yaradanlara SALAM!!!</title></head>

<body><table><tr style='height:85pt'><td

width=296 style='width:222pt;padding:.75pt .75pt .75pt .75pt; height:84.65pt'> <p><span><img width=107 height=98 src="Photo\Comp6.gif"></span>

<b><span style='font-size:72.0pt;mso-bidi-font-size:36.0pt;font-family:Arial;color:red;mso-font-kerning:18.0pt'>1</span></b></p>

</td><td> <h1><span style='font-family:Arial'>Gəlin birlikdə Web Page yaradaq!</h1></td> </tr></table><div class=MsoNormal align=center style='text-align:center'>

<hr size=2 width="90%" noshade color=gray align=center></div><div class="metn">

<p> Həyatda adi gцrьюmə prosesini nəzərdən keзirək.

Gцrьюəndə <i><span class=red>"SALAM"</span> </i>deyirik,

vidalaюanda isə <i><span class=red>"SAР OL"</span></i>. <i><span class=red>"SALAM"</span></i></span> sцzь gцrьюьn

baюlanmasэna, <i>"<span class=red>SAР OL"</span></i></span> isə qurtarmasэna

iюarədir. Эstənilən fikrin baюlanрэcэ və sonu olur. HTML təlimatэ da

ayrэ-ayrэtəkliflərdən ibarət olur. Hər təklif baюlanрэcvə sona malik olmalэdэr.</p><p>Эndi isə <span class=red>Notepad</span> proqramэnэ yьkləyinvə aюaрэdakэ sətirləri yэрэn... </p>

</p><div class="misal">

<tt><p class=red> <BODY> <br></BODY></p></tt>

</div><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div>

<p>Gцrdьyьnьz hər sətir teq (tags) adlanэr. Bunlar baюlanрэc və son

teqləridir. Əksər teqlər son teqə malikdir. Siz teqə <span class=red>'/</span>' simvolu əlavəetməklə son teq ala bilərsiniz. Bəzi teqlər son

teqəmalik olmurlar.<br>Teqi Brouzerlə danэюmaq ьзьn vasitə hesab etmək olar. Sizindicə Brozerə bildirdiniz ki, 'Bu HTML sənədinbaюlanрэcэdэr.'<span style='color:red'> <HTML> və</span> 'Bu HTMLsənədin sonudur.' <span class=red></HTML></span> . Bizindi bu iki teqin arasэnэ doldurmalэyэq.</p>

<p'>Hər bir HTML sənədi bir cьt HEAD teqinə malik olmalэdэr. HEAD

sцzьnьn mənasэ baю deməkdir, yəni bu teq HTML sənədin baюlэрэdэr.</p>

<div class="misal"><tt><p><HTML><span class=red><br><HEAD> <br></HEAD> </span><br></HTML></p></tt>


<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div><p>Эndi Siz HEAD teqinə TITLE teqini əlavə etməlisiniz.</p>

<div class="misal"><tt><p><HTML><br><HEAD> <br><span class=red><TITLE> <br></TITLE> </span><br>


</HEAD> <br></HTML></p></tt>



Və nəhayət səhifənin gцvdəsini (yəni əsas

təklifləri) цzьndə saxlayan BODY teqini daxil edirik.

<div class="misal"><tt><p><HTML><br><HEAD> <br><TITLE> <br></TITLE> <br></HEAD> <br><span class=red><BODY><br></BODY><br></span></HTML></p> </tt>



Gəlin indi səhifəmizi daha oxunuqlu edək, yəni TЭTLEteqinin

gцvdəsində səhifənin adэnэ verək. BODY teqiningцvdəsində isə ekrana зэxarmaq istədiyimizmьəyyən mətni yazaq.

<div class="misal"><tt><p><HTML><br><HEAD> <br><TITLE> <span class=red>Эlk Web Page </span></TITLE> <br></HEAD> <br><BODY><br><span class=red>Web Page yaradanlara salam!!! </span><br></BODY> <br></HTML> <br></p></tt>

</div>Эndi bu yэрэlanlarэ mətn sənədi kimi yox, HTML

sənədikimi yadda saxlayэn. Bunun ьзьn yeni qovluq (folder) yaradэn (<b>File</b>menyusunda <b>New</b> rejimi). Həmin qovluqu aзэn vəsəhifənizi <b>File name:</b> sətrində

<b>misal1.htm</b> adэilə diskə yazэn (File menyusunda <b>Save</b> rejimi). Diskəyazma vaxtэ зalэюэn ki, <b>Save as type:</b>

pəncərəsindəAll files (*.*) pejimi qoюulsun. Aha! Sizi təbrik edirəm! Siz artэqiюləmə qabiliyyətinə malik Web səhifəninsahibisiniz. Siz bu səhifəni serverə yazsanэs bu sənətəsərini bьtьn dьnya gцrər! Internet Explorer brouzeri iləsəhifənizə baxsanэz belə bir səhifəgцrərsiniz...

<p> <img border=0 width=63 height=16 src="Photo\rp.gif"> <a href="Misal\Misal1.htm">Bura sэxsanэz nətэcəni gцrərsiniz.</a></p><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div><p></p><div align=center><table border=1 bordercolor="#666666" cellspacing=0 cellpadding=0 widht="85%">

<tr><td style='background:white;padding:3.0pt 3.0pt 3.0pt 3.0pt'><p style='text-align:center'><a href="Work.htm">Mьndəricat</a></p></td>

<td style='background:white;padding:3pt 3pt 3pt 3pt'><p style='text-align:center'><span

class=red>Məюрələ</span><br><a href="Content.htm"><img width=30 height=30 border=0 src="Photo\ballj.gif"

Alt="Begin"> </a><a><img border=2 src="Photo\urekR1.gif" Alt="Lesson 1"></a><a href="Les02.htm"><img border=0 src="Photo\urekR2.gif" Alt="Lesson 2"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR3.gif" Alt="Lesson 3"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR4.gif" Alt="Lesson 4"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR5.gif" Alt="Lesson 5"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR6.gif" Alt="Lesson 6"></a>

</p></td><td style='background:white;padding:3.0pt 3.0pt 3.0pt 3.0pt'><p style='text-align:center;'><a href="Work.htm"><span style='text-align:center;'>Xьlasə</span></a></p></td><td style='background:white;padding:3.0pt 3.0pt 3.0pt 3.0pt'><p style='text-align:center;'><a href="Work.htm"><span style='font-size:10.0pt'>HTML<br>


</tr><tr>


<p style='text-align:center;'><MARQUEE DIRECTION="LEFT" >Siz burada цz reklamэnэzэ yerləюdirə bilərsiniz!

</MARQUEE> </p></td> </tr></table></div></div> </body>

</html>

Les02.htm faylı

<html>

<head><meta http-equiv=Content-Type content="text/html; charset=Windows-1254"><LINK REL="Stylesheet" HREF="AbdStyle.css" TYPE="text/css"></head>

<body><table><tr style='height:85pt'><td

width=296 style='width:222pt;padding:.75pt .75pt .75pt .75pt; height:84.65pt'> <p><span><img width=107 height=98 src="Photo\Comp6.gif"></span>

<b><span style='font-size:72.0pt;mso-bidi-font-size:36.0pt;font-family:Arial;color:red;mso-font-kerning:18.0pt'>2</span></b></p>

</td><td> <h1><span style='font-family:Arial'>Deməli Siz Web Page

yaratmaq istəyirsiniz!</h1></td> </tr></table>

<div class=MsoNormal align=center style='text-align:center'><hr size=2 width="90%" noshade color=gray align=center>

</div>

<div class="metn"><p> Эndi isə gəlin <BODY> teqinin iзini dolduraq.Эzahat qэsa olsun deyə <HTML>, <HEAD> və <TITLE>teqlərini yazmayaзaрam. Ancaq mən əminəm ki, bu

teqlərsizin yazэlэюda vardэr.</p>

<div class="misal"><tt><p> <BODY> <br></BODY></p></tt>



"Hava yaman istidir" mətnini daxil edin.<div class="misal">

<tt><p><BODY><br>Hava yaman istidir <br></BODY></tt>

</div><p> <img border=0 width=63 height=16 src="Photo\rp.gif"><a href="Misal\Misal2_1.htm">Bura sэxsanэz nətэcəni gцrərsiniz.</a></p><div class="red">

<p>Siz hər dəfə mətndə dəyiюiklik etdikdən sonra

mətni yadda saxlayэn və Refresh dьyməsini və ya F5 klaviюini sэxmaqla

Brouzerin səhifəsini yenidən yьkləyin.</p>

Эndi yəqin ki, Siz birinci nцvbədə fonu necərəngləmək barədə dьюьnьrsьnьz. Mьxtəlif

Brouzerlərsusma halэnda fonu mьxtəlif cьr rəngləyir.Məsələn: boz rəng o qədər də xoюəhval-ruhiyyə yaratmэr. (Bьtьn Brouzerlər susma halэnda fonu

bozrəngləmir.) Bunun ьзьn BGCOLOR (background color) parametrini daxil

edin.<div class="misal">

<tt><p><BODY <span class=red>BGCOLOR="#FFFFFF"</span>><br>

Hava yaman istidir <br></BODY></p></tt>

</div>

<p> <img border=0 width=63 height=16 src="Photo\rp.gif"><a href="Misal\Misal2_2.htm">Bura sэxsanэz nətэcəni gцrərsiniz.</a></p>

FFFFFF ag rəngin kodudur. Rənglər haqqэnda daha dəqiq məlumat

almaq istəyənlər ьзьn: <a href="Photo/Net216-2.gif"><img border=0 width=63 height=16 src="Photo\Net216-3.gif"></a>

<div><hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div>

Siz fonu rəngləmək əvəzinə юəkillə əvəz edəbilərsiniz.

<div class="misal"><tt><p><BODY <span

class="red">BACKGROUND="Dama2.gif"</span>></span><br>Hava yaman istidir</span><br></BODY> </p></tt>

</div><p>Bu fonun rəngidir.

<span><img border=3 width=40 height=40 src="Photo\Dama2.gif"></span></p><p>Əgər юəkil faylэ Sizin mətn yerləюən qovluqda yerləюirsə

belə yazэliю dьzgьndьr. Əks halda dəqiq ьnvan gцstərilməlidir.

Məsələn:<br><span class="red"> BACKGROUND="Photo/Dama2.gif" </span>

və ya <span class="red"> BACKGROUND="../Photo/Dama2.gif" </span>

</p><p> <img border=0 width=63 height=16 src="Photo\rp.gif"><a href="Misal\Misal2_3.htm">Bura sэxsanэz nətэcəni gцrərsiniz.</a></p>

<div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div><p style='text-align:justify'>Gəlin aр fona qayэdaq.</p><div class="misal">

<tt><p><BODY <span class="red">BGCOLOR="#FFFFFF"</span>> <br>

Hava yaman istidir <br></BODY></p> </tt>

</div><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div>

Siz yazэlarэ <b>qalэn</b> yaza bilərsiniz.<div class="misal">

<tt><p><BODY BGCOLOR="#FFFFFF"> <br>Hava yaman <span class="red"><B></span>istidir<span

class="red"></B></span><br></BODY></p></tt>

</div><p><B> teqi Brouzerə bildirir ki, yazэnэ qalэn yazmaрa baюlamaq

lazэmdэr və </B> teqi isə bildirir ki, yazэnэ qalэn yazmaрэ dayandэrmaq

lazэmdэr. </p><p> <img border=0 width=63 height=16 src="Photo\rp.gif"><a href="Misal\Misal2_4.htm">Bura sэxsanэz nətэcəni gцrərsiniz.</a></p><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div><p>Həmin prinsip yazэnэ <i>əyməyə</i>də aiddir…</p><div class="misal">

<tt><p><BODY BGCOLOR="#FFFFFF"><br>Hava <span class="red"><I></span>yaman<span

class="red"></I></span> <B>istidir</B><br></BODY></p></tt>

</div><p> <img border=0 width=63 height=16 src="Photo\rp.gif"><a href="Misal\Misal2_5.htm">Bura sэxsanэz nətэcəni gцrərsiniz.</a></p><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div>

...və <u>altэndan xətt зəkməyə</u> də...<div class="misal">

<tt><p><BODY BGCOLOR="#FFFFFF"> <br><span class="red"><U></span>Hava<span class="red"></U></span><I>yaman</I> <B>istidir</B><br></BODY></p></tt>

</div><p> <img border=0 width=63 height=16 src="Photo\rp.gif"><a href="Misal\Misal2_6.htm">Bura sэxsanэz nətэcəni gцrərsiniz.</a></p><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div><p style='text-align:justify'>Gəlin yenidən aр fona qayэdaq.</p>

<div class="misal"><tt><p><BODY BGCOLOR="#FFFFFF"> <br>Hava yaman istidir <br></BODY></p> </tt>

</div><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div>

Biz teqləri kombinə də edə bilərik.<div class="misal">

<tt><p><BODY BGCOLOR="#FFFFFF"><br>Hava yaman <span class="red"><I><B></span>istidir<span class="red"></B></I></span><br></BODY></p></tt>

</div><p>Bu <i>bir-birinə daxil olan teqlərə</i> nьmunədir.

Əgər Siz bir neзəteqi kombinə etmək istəyirsinizsə, onda bu teqlər bir-

birini kəsməli yox, bir-birinə daxil olmalэdэr. Aюaрэda dediklərimi nьmayiю

etdirirəm...</p><div class="misal">

<p><tt><b><span class="green">   <TEQ1></span><span class="red"><TEQ2></span>

<span class="green"></TEQ1></span><span class="red"></TEQ2></span>

   Bu ... səhvdir<br><span class="green">   <TEQ1></span><span

class="red"><TEQ2></span><span class="red"></TEQ2></span><span

class="green"></TEQ1></span>   Bu ... dьzdьr</b></tt></p>

</div>

<div>


<p'><TT> teqi yazэ makinasэ юriftinə oxюayan mono-юrifti verir. </p>

<div class="misal"><p><tt><BODY BGCOLOR="#FFFFFF"><br><spain class="red"><TT></span>Hava yaman istidir<spain

class="red"></TT></span><br></BODY></tt></p>

</div>Hər bir simvol üfqi istiqamətdə eyni endə ölçüdə olur.

<div border=2 align=center><table><tr><td height="35" width="150"><span class="table1">Bu adi юriftdir -> </span> </td><td height="35" width="300"><p class="table1">iiiiiiiiii<br>

oooooooooo<br> mmmmmmmmmm</p> </td>

</tr><tr><tr><td><span class="table1">Bu mono юriftdir -> </span> </td><td><p class="table1"><tt>iiiiiiiiii<br>

oooooooooo<br> mmmmmmmmmm </tt></p> </td>

</tr></table>


<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div> <p>Biz юriftin цlзьsьnь də dəyiюə bilərik… Bu зox asandэr!<br>

Əvvəlcə <FONT> teqini daxil edək...</p><div class="misal">

<tt><p><BODY BGCOLOR="#FFFFFF"><br>Hava yaman <span class="red"><FONT></span>istidir<span

class="red"></FONT></span><br></BODY></p></tt>

</div><p> Эndi isə SIZE atributunu təyin edək.</p><div class="misal">

<tt><p><BODY BGCOLOR="#FFFFFF"><br>Hava yaman<FONT <span

class="red">SIZE=6</span>>istidir</FONT><br></BODY></p></tt>

</div><p> <img border=0 width=63 height=16 src="Photo\rp.gif"><a href="Misal\Misal2_7.htm">Bura sэxsanэz nətэcəni gцrərsiniz.</a></p><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div><p>Şriftlər ьзьn 7 цlзь nəzərdətutulub: </p><table border=0 cellpadding=0 style='mso-cellspacing:1.5pt;mso-padding-alt:

0cm 0cm 0cm 0cm'><tr><td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'>

<p align=center style='text-align:center'><span style='font-size:8.0pt;mso-bidi-font-size:7.5pt'>xэrda</span><span style='font-size:8.0pt;mso-bidi-font-size:12.0pt'><o:p></o:p></span></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'><span

style='font-size:10.0pt;color:red'>kiзik</span><span style='font-size:10.0pt; mso-bidi-font-size:12.0pt;color:red'><o:p></o:p></span></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'>adi</p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'><span style='font-size:16.0pt;mso-bidi-font-size:13.5pt;color:red'>orta</span><span style='font-size:16.0pt;mso-bidi-font-size:12.0pt;color:red'><o:p></o:p></span></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'><span style='font-size:18.0pt'>bцyьk</span><span style='font-size:18.0pt; mso-bidi-font-size:12.0pt'><o:p></o:p></span></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'><span style='font-size:24.0pt;color:red'>iri </span><span style='font-size:24.0pt; mso-bidi-font-size:12.0pt;color:red'><o:p></o:p></span></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'><span style='font-size:36.0pt'>nəhəng!<u3:p></u3:p></span><span style='font-size:36.0pt;mso-bidi-font-size:12.0pt'><o:p></o:p></span></p> </td> </tr> <tr> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'>1<u3:p></u3:p></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'><span style='color:red'>2<u3:p></u3:p><o:p></o:p></span></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'>3<u3:p></u3:p></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'><span style='color:red'>4<u3:p></u3:p><o:p></o:p></span></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'>5<u3:p></u3:p></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'><span style='color:red'>6<u3:p></u3:p><o:p></o:p></span></p> </td> <td style='padding:.75pt .75pt .75pt .75pt'> <p align=center style='text-align:center'>7<u3:p></u3:p></p> </td> </tr></table><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div><p>Burada iki юeyi nəzərinizə зatdэrmaq istəyirəm. Əvvəlcə

<TEQ> Brouzerə <i>nə etmək</i> lazэm gəldiyinibildirir. Daha sonra<TEQ>-in daxilindəki ATRЭBUT Brouzerə

bunu<i> necə etməyi</i>bildirir. Atributu verməmək olar. Bu halda <i>susma rejimi</i>

iюləyir.<SIZE> teqi ьзьn susma halэnda qiymət 3 gцtьrьlьr.</p>

<div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div> <p>FACE atributu ilə юriftin adэnэ daxil etmək olar.</p><div class="misal">

<tt><p><BODY BGCOLOR="#FFFFFF"><br>Hava yaman <FONT <span

class="red">FACE="Arial"></span>istidir</FONT><br></BODY></p></tt>

</div><p> <img border=0 width=63 height=16 src="Photo\rp.gif"><a href="Misal\Misal2_8.htm">Bura sэxsanэz nətэcəni gцrərsiniz.</a></p><p> Ola bilsin ki, Sizin təsvir etdiyiniz юrift digər isitfadəзinin

kompьterində olmasэn. Bu zaman Sizin nəzərdətutduрunuz effekt alэnmayacaq. Məsələn: Azəbaycan dilində daxil edilmiю mətn digər kompьterdə oxunmaya bilər.

</p><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div> 

Əgər xoюunuza gəlirsə, Siz юriftin rəngini də dəyiюə bilərsiniz.

<div class=misal><tt><p><BODY BGCOLOR="#FFFFFF"><br>Hava yaman <FONT <span

class=red>COLOR="#FF0000"</span>>istidir </FONT><br></BODY></p></tt>

</div>

<p> <img border=0 width=63 height=16 src="Photo\rp.gif"><a href="Misal\Misal2_9.htm">Bura sэxsanэz nətэcəni gцrərsiniz.</a></p><div>

<hr size=1 width="90%" noshade color=gray align=center></div><p></p><div align=center><table border=1 bordercolor="#666666" cellspacing=0 cellpadding=0 widht="85%">

<tr><td style='background:white;padding:3.0pt 3.0pt 3.0pt 3.0pt'><p style='text-align:center'><a href="Work.htm">Mьndəricat</a></p>

</td><td style='background:white;padding:3pt 3pt 3pt 3pt'><p style='text-align:center'><span

class=red>Məюрələ</span><br><a href="Content.htm"><img width=30 height=30 border=0 src="Photo\Ballj.gif"

Alt="Begin"> </a><a href="Les01.htm"><img border=0 src="Photo\urekR1.gif" Alt="Lesson 1"></a><a><img border=2 src="Photo\urekR2.gif" Alt="Lesson 2"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR3.gif" Alt="Lesson 3"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR4.gif" Alt="Lesson 4"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR5.gif" Alt="Lesson 5"></a><a href="Work.htm"><img border=0 src="Photo\urekR6.gif" Alt="Lesson 6"></a>

</p></td><td style='background:white;padding:3.0pt 3.0pt 3.0pt 3.0pt'><p style='text-align:center;'><a href="Work.htm"><span style='text-align:center;'>Xьlasə</span></a></p></td><td style='background:white;padding:3.0pt 3.0pt 3.0pt 3.0pt'><p style='text-align:center;'><a href="Work.htm"><span style='font-size:10.0pt'>HTML<br>


</tr><tr>


<p style='text-align:center;'><MARQUEE DIRECTION="LEFT" >

Siz burada цz reklamэnэzэ yerləюdirə bilərsiniz!</MARQUEE> </p></td> </tr></table></div></div> </body></html>

AbdStyle faylıbody {

background-color:white; color: black;background-image: url("photo/dama2.gif");background-position: right;background-repeat: repeat-xy; }

.misal {position: relative;left:5px; text-align:left;font-family:Times Roman;font-size: 16px;font-weight: 400;letter-spacing:0,05em;line-height: 16px;filter:shadow;}

.metn {position: relative;


left:5px; text-align:justify;font-family: Arial,'Times Roman';font-size: 14px;font-weight: 400;letter-spacing:0,05em;line-height: 20px;filter:shadow;}

.table1{widht: 60%;left:10px; text-align:left;font-family: Arial;font-size: 14px;font-weight: 400;letter-spacing:0,1em;line-height: 20px;filter:shadow;}

.red { color: red; }

.green { color: #00CC33;}

html-in sasları ə · 2018. 3. 15. · t hlük siz rgb r ngl rə ə ə ə red green blue 00 00 00...

Documents