hükümet ve li̇derli̇k

8/19/2019 Hükümet Ve Lıḋerlık̇

1/314

iii

BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ

HÜKÜMET VE LİDERLİKOKULU


2/314

iv

İÇİNDEKİLER:

ÖNSÖZ 1

Rauf DENKTAŞ

“Kıbr ıs” 3

Mesut YILMAZ

“AB” 39

M.Ali TALAT

“Kıbr ıs” 71

Süheyl BATUM

“Anayasa Ve Seçim

Sistemleri” 103

Faruk ÇELİK

“Türkiye’de Siyasi Parti

Yapılanması” 135

Hasan KÖNİ

“Dış Politika” 169

A. Müfit GÜRTUNA

“Yerel Yönetimler” 193


3/314

v

Turhan ÇÖMEZ

“Türk-Amerikan İlişkileri” 225

Ali KIRCA

“Siyaset-Medya İlişkisi” 251

M. Ali BAYAR

“Türkiye’de Diplomasi

Ve Lobiler” 279


4/314

1

ÖNSÖZ

Bu kitap, Türkiye’deki çok önemli bir eğitim

reformunun ispatıdır.

2004 tarihinde Bahçeşehir Üniversitesi Rektörü’nün

odasında kendisiyle yaptığımız bir konuşma esnasında, iki

farklı konu üzerinde görüş alışver şinde bulunduk. Bunlardan

ilki, Sayın Batum’un da defalarca belirttiği gibi, bir üniversitesadece ve sadece ÖSS’yi kazanan değerli öğrencilerimizin

okuduğu ve eğitim aldığı ve sadece ama sadece kayıtlı

öğrencisine akademik eğitim verip onlar ı mezun eden bir

kurum değil, halkın her kesiminden ekonomik durumu, eğitim

seviyesi, ihtisas alanı ne olursa olsun, eğitime aç ve muhtelif

konularda kendini geliştirmek isteyen insanlara açık olan bir

kuruluş olmalıdır. Yani Üniversitenin, bir kitlenin veya grubunmalı değil, bütün topluma eğitim vermekle mükellef bir kurum

olduğu gerçeğidir

Sohbetimizin diğer konusu ise Türk siyasetindeki gizli

kahramanlar ın, diğer bir deyişle partilerin il, ilçe, belde

teşkilatlar ındaki çok kıymetli siyasetçilerin ve siyasetçi

adaylar ının ülkelerinin idare ve geleceğine dair ellerine birimkan geçtiğinde bu imkanlar ı kullanmak için ne kadar

donanımlı olduklar ıdır.

Bu iki mühim soru ve görüşten yola çıkarak

Bahçeşehir Üniversitesi Hükümet ve Liderlik Okulu


5/314

2

bünyesinde oluşturulan Siyaset Okulu, Türk toplumuna ve

siyasetçisine büyük bir hizmet sunmak için hayata geçirilmiştir.

Siyaset Okulu, her meslek grubundan, her siyasi

partiden ve farklı görüşten ayır ım yapmaksızın kaydolan

öğrencilerine yine bir çok siyasi partinin ve farklı görüşlerin

temsilcilerinden eğitim alma olanağı vermiştir. Doğrunun, her

zaman farklı bakış açılar ından değişik görülebildiğini, şartlar ın

her koşulu değiştirebildiğini, insanlar ın uzlaşmak, hizmet

etmek ve toplumun ihtiyaçlar ını kar şılamak için yaptıklar ı siyasette, en önemli şartın analitik düşünce ve önyargısız bir

fikir olduğunu ispatlamaya çalışmıştır.

Okuyacağınız bu kitap, Siyaset Okulu 1’e katılan

değerli konuşmacılar ımızın, diğer bir deyişle sevgili

hocalar ımızın yapmış olduklar ı konuşmalardan seçilmiş ve

derlenmiştir.

Böyle önemli bir eğitim reformunun yapılmasında çok

ciddi katkı sahibi olan ve üniversitenin akademik

bağımsızlığını ve tarafsızlığını, net bir şekilde ortaya koyan

Bahçeşehir Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanımız Sayın

Enver Yücel’e ve Bahçeşehir Üniversitesi Rektörü

Prof.Dr.Süheyl Batum’a tüm Siyaset Okulu öğrencileri adınasevgi ve şükranlar ımı sunar ım.

Burak KÜNTAY

Başkan

Hükümet Ve Lidelik Okulu


6/314

3

Rauf DENKTAŞ

“Kıbr ıs”


7/314

4

Kıbr ıs’ı konuş diyorlar bana. 1964’te Kıbr ıs ateşler

içerisindeyken Roma’dan geçiyoruz. BBC, acele randevu

istedi. Kıbr ıs’ı konuşacağız. 3 dakikada bize meseleyi anlatdediler. Hayretler içerisinde kaldım. Üç dakikada Kıbr ıs

meselesini anlatabildiğim kadar anlattım. Üç dakika... O

zamanlar bir telefon konuşması üç dakikaydı biliyorsunuz ve

uzun bir zamandır; eğer hayatta dakikalar ın kıymetini,

zamanın değerini bilirseniz. New York’a geçtik, Amerikanın

Sesi Radyosu acele randevu istedi. Kıbr ıs meselesini bir

dakikada konuşabilir miyim! Bunlar ders olarak kaldı bizimaklımızda.

Kıbr ıs meselesi nedir, konuşur musun dendiğinde

verilen zamana göre kendimizi ayarlar ız. Ve o zaman dilimi

içerisinde Kıbr ıs meselesini anlatır ız. Kıbr ıs meselesi nedir?

Size göre nedir? Bir düşününüz ve kendi cevabınızı lütfen

veriniz ve sonra benim söylediklerimle örtüşecek mi birbakınız. Nedir Kıbr ıs meselesi sizin için? Milli dava mı? O

halde Annan Planı nedir? Milli hâl çaresi mi? Milli dava ise

niçin milli davadır ve Annan Planı niçin milli hâl çaresi değildir?

Kıbr ıs meselesinin tarifi yapıldı mı? Bir teşhis kondu mu? 40

yıldır bir mesele halledilmiyorsa bunu halletmeye soyunmuş

olan Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere gibi, Güvenlik

Konseyi gibi taraflar Kıbr ıs meselesine bir teşhis niyekoymuyorlar? Maksatlar ı nedir? Bunlar ı hiç düşünüyor

musunuz?

Zaman zaman uzlaşamamanın nedeni olarak bir

günah keçisi bulurlar. Bu bir zaman Kipriyanu, çoğu zaman


8/314

5

Denktaş, şimdi de Papadopulos olur! Acaba öyle bir uzlaşmaz

var da Kıbr ıs meselesi onun için mi uzlaşılamadı?

Zaman içerisinde iyi niyetle “aman bu mesele

halledilsin, halkımız kan vermekten, can vermekten kurtulsun”

diye ödünler verirsiniz. “Aman Türkiye’nin başına bela

olmaktan kurtaralım artık bu meseleyi hallederek” diyerek iyi

niyetle ödünler verirsiniz. Kar şı taraf bunlar ı cebine atar. Bir

noktada görüşmeler kesilir. Yeniden başlar. Verdiğiniz

ödünlerden başlamak mecburiyetindesiniz. Niçin, çünkümeseleye teşhis konmamıştır. Çünkü meseleyi çözmek için

soyunmuş olanlar ın bir art niyetleri vardır. “Zaman her şeyi

halleder”, diyorlar. Bu doğru olabilir, zaman uzadıkça 30 yıllık

ar şivler açılır. O ar şivlere bakarsınız ve meselenin niye

halledilmediğini görmeye başlarsınız. Adada adalet için değil,

kendi çıkarlar ı için uğraştıklar ını görürsünüz. Çıkarlar üzerine

idare edilen bir dünyada adalet ar ıyorsanız, adaletbulamazsınız. Hakkınızı koruyacak güçte ve kararlılıkta

değilseniz büyük devletler sizi “sizin dediğiniz asla olamaz ve

kabul edilemez” diyerek kendi istedikleri yere sürüklemeye

çalışırlar. Uluslararası ilişkilerde hak ve adalet yoktur, milli

çıkarlar vardır. Gördüğünüz gibi bugün Amerika Birleşik

Devletleri Irak meselesinde Birleşmiş Milletler’i ayaklar altına

alarak, masum insanlara gece gündüz bomba yağdırarak,işgale direnenleri terörist addederek, “O ülkeye demokrasi

götürdük, o ülkeyi bir diktatörden kurtardık”, diyebiliyor. Bu

gelişmeler kar şısında dirilmek ve ayağa kalkmak

mecburiyetindesiniz. Dirilecek ruhunuz yoksa sinersiniz ve

susarsınız. Hatta korku içinde yaşamaktansa bunlar ı


9/314

6

yapanlarla birleşmek onlara yardımcı olmak daha iyi

diyebilirsiniz. O halde tekrar soruyorum. Kıbr ıs meselesi nedir?

Annan Planı’nın reddedilmemesi için uğraşan

Clerides, Papadopulos’a evet deyin diyor. İngiliz Dışişleri

Bakanı Jack Straw da EVET deyin diye ısrar ediyor ve

Papadopulos’a soruyor: “Türk askerinin adadan tümüyle

çıkmasını istemiyor musunuz?” Annan Planı bunu yapıyor.

Rum göçmenlerin yeni yerlerine gitmesini istemiyor musunuz?

Annan Planı bunu da hallediyor. KKTC’nin tanınmamasını istiyorsunuz. Annan Planı bunu da yapıyor. Türk askerinin

Ada’dan çıkmasını da sağlıyor. Gerisi size kalmış bir iştir. Ne

demektir bu? Yine Clerides ve Papadopulos’un da iştirak ettiği

Akritas Planı mucibince 1960’daki yazılı bir anlaşmayı nasıl

halletmişlerse -1960 Uluslararası Anlaşmasını- bunu da

hallederiz diyor. Esas mesele Türk askerinin Adadan çıkması.

Türkiye’nin haklar ının ortadan kaldır ılması. Annan Planı bunuyapıyor, daha ne istiyorsunuz?

Demek ki Rumlar için mesele Türkiye’nin 1960’ta

Kıbr ıs üzerinde temin etmiş olduğu haklar ın ortadan

kaldır ılmasıdır. Ne idi bu haklar ve niçin temin edilmişti? Özel

haklar ve garantiler 1960 antlaşmalar ına niçin konmuştu? Ne

vardı Kıbr ıs’ta? Kıbr ıs’ta İngiliz Müstemleke İdaresi’ne kar şı Rumlar ın başlattığı bir direniş, bir terör aktivitesi vardı: Eoka

tethiş örgütü kurulmuştu; adayı Müstemleke idaresinden

kurtar ıp bağımsızlığa kavuşturmak için değil, Enosis için,

benzeri mücadeleler bağımsızlık için yapılan mücadelelerdir.

Tabiatı ile bütün halk buna iştirak eder. Dünyanın her yerinde

bu olmuştur. Kıbr ıs’taki mücadele, bilinmiyor belki ama,


10/314

7

bağımsızlık için değildi. Enosis içindi. Ve dünyaya verilen

mesaj şuydu: Kıbr ıs halkı kendi kaderini tayin etme hakkını

kullanarak Enosis istiyor. Tek halk varmış Kıbr ıs’ta, ikitoplumdan oluşan, yüzde 80’i Rum, yüzde 20’si Türk tek bir

halk! O çerçeve içerisinde, Kıbr ıs’ın geleceğini tayin etme

hakkını kendilerinde görüyorlar ve Kıbr ıs’ı almak istiyorlar;

1954’te Yunanistan Kıbr ıs meselesinin bu formülünü Birleşmiş

Milletler’e götürüyor. Ancak o zaman Türkiye uyanıyor ve itiraz

ediyor. “Kıbr ıs’ta iki halk vardır, iki eşit cemaat vardır. Tek

halkın arzusu üzerine Kıbr ıs, koloni idaresini değiştiremez.Yunan kolonisini getirmek istiyorlar.”

Mücadele Enosis için başlıyor 1954-55’te; terör ‘58’e

kadar devam ediyor. 1958’de Yunanistan bakıyor ki Türkiye

kararlı. Duvar gibi önüne çıkmış. Ya Kıbr ıs Türkiye’ye gider,

tarihi jeopolitik haklar ı vardır veyahut da Türk-Yunan savaşı

olur. İki Nato üyesi savaşmasın diye ABD araya girer. İngiltereRum-Yunan ikilisine “kaderi tayin hakkı Kıbr ıs’ta iki taraf ındır,

tek yanlı kullanılamaz” der. Taksim formülü (çift Enosis)

gündeme gelir. Rum-Yunan ikilisi bunu reddeder. Makarios

“katıksız, ödünsüz Enosis” der. Türk köyleri basılmaktadır. 33

köyden göç başlar. Şehit sayısı yüzlere tırmanır. Türkiye

Taksim’de kararlı azimli duruyor. Yunanistan’ın siyaseti,

Kıbr ıs’ı Türkiye ile savaşmaksızın almak. Türkiye’nin savaşı dahi göze aldığını görünce diyorlar ki o halde ortaklaşa bir

cumhuriyet kuralım Kıbr ıslılar arasında eşit şartlarda.

Garantileyelim ve Enosis’i, Taksim’i yasaklayalım. Siz de

rahat, onlar da rahat, bu iş bitsin. Türkiye iyi niyetle bunu da

kabul ediyor. Ve 1960 Anlaşması bu şekilde yapılıyor. İki eşit

halk ve iki eşit garantör. 1960’daki anlaşmalar, Lozan’daki


11/314

8

Türk-Yunan dengesini Kıbr ıs üzerine getiriyor. Buna dikkat

buyurun. Türk Yunan dengesi Kıbr ıs’ı da içeren bir hale

sokuluyor. Ve Kıbr ıs’ta yapılacak herhangi bir anlaşmanınkalıcı olabilmesi için bu dengenin korunması lazım. Bu denge

Yunanistan lehine bozulursa, 1960 anlaşmalar ında Türkiye’ye

verilmiş olan haklar ortadan kalkarsa, Enosis’i önleyecek hiçbir

şey kalmamış demektir.

Ve ne yapıyorlar? 1960’da anlaşma imzalanıyor. Aynı

aylarda Makarios, Rum parti liderlerine milis kuvvetler kurmahakkını tanıyor. İçişleri Bakanı, eski Eoka vurucusu Yorgacis’in

başkanlığında bir teşkilat kuruluyor: Akritas teşkilatı. Teşkilatın

önemli hususu şu, diyor ki: Esas hedef Enosis, ancak katiyen

bunu söylemeyeceksiniz. Safha safha açılacağız. Birinci

safha, Silahlı Kuvvetlerimiz hazır olduğunda anayasayı tadil

etme safhasıdır. Dünyayı inandırmalıyız ki 1960 Anlaşması

Rumlara haksızlıktır. Kıbr ıs halkına haksızlıktır. Ve değişmesilazım. İkinci safha, bunu başardıktan sonra eğer Türkler itiraz

ederlerse baskı uygulamak. Baskı şiddete dönüşürse süratle

Türkleri top yekün sindirmek; öyle ki kimse müdahale

edemesin. Türkiye’nin müdahale etme olasılığı var. Hiç merak

etmeyiniz milli güçler ve Amerika Birleşik Devletleri bunu önler.

Hangi safhaya geldik? 1963’ten 1974’e kadar içtekidengeyi bozdular. Bizi küçücük bölgelere hapsettiler. Yola

çıkanlar ı alıp kaybettiler. Direnen varsa toplu mezarlara

gömdüler. Ekonomiyi sıf ırladılar. Kızılay’la, Kızılay

yardımlar ıyla yaşayan bir duruma geldik ama direnişe devam

ettik, niye? Çünkü Ankara, milli davadır, garantörlük

haklar ımızdan asla vazgeçmeyiz, Kıbr ıs’ı Yunan’a asla


12/314

9

bırakmayız diyor. Bir avuç Kıbr ıs Türk’ü bu inanç içerisinde.

Milli davaya, Türkiye’nin jeostratejik davasına, milli davasına

öncülük ediyor, cephede vuruşuyor, inancı, güveni, gururuiçerisinde görevini yapıyor. Her şeyini ortaya koyarak. Er geç

gelecekler, er geç bizi bırakmayacaklar inancı içerisinde tarihi

bir direniş. Ve 1974 oluyor. Yunanistan artık bakıyor ki

Makarios işi uzatmakta! Yunan Cuntasının acelesi var. Halbuki

Makarios akıllı davranıyor, sorunu zaman içine yayarak safha

safha halledecek. Makarios kralcıdır. Kıbr ıs’ı Cunta’ya

bırakmaz. Cunta aleyhine çalışmakta, Cunta aleyhine sesçıkarmakta, hatta Kıbr ıs’tan Atina’ya diplomatik yollardan silah

göndermekte. Dolayısıyla Cunta Makarios’tan kurtulmak istiyor

bir an evvel ve darbeyi yapıyor.

Türkiye garantör İngiltere’ye gidiyor. Diyor ki;

“Kıbr ıs’taki üslerinizden birlikte göstermelik bir müdahale

başlatalım. Etkili olmazsa, ilerleriz, kan akmasın, darbehakkımızı kullanmış olalım. Yunanistan bunu anlar, mesele

halledilir.” İngiltere hayır diyor. Hangi İngiltere? 1963’te

uluslararası anlaşmalar ı çiğnemiş olan, Kıbr ıs’ta insan

haklar ını çiğnemiş olan, masum insanlar ı toplu mezarlara

gömen ve anayasaya rağmen “ben meşru hükümetim” diyen,

İngiliz’in garanti ettiği ortaklık haklar ını ortadan kaldır ıp

Türklere “azınlık hakkını kabul et, etmezsen istediğin yere git”diyen Makarios’u meşru Kıbr ıs hükümeti olarak tanımış olan

İngiltere. Türkiye’ye “böyle bir müdahaleyi gerektirecek bir

durum yok” diyor. Niye böyle diyorlar? Çünkü Türkiye’nin bir

savaş yapamayacağı inancındadırlar. Gitsin, rezil olsun,

ondan sonra icabına bakar ız düşüncesindedirler. Niçin böyle?;

çünkü İngiltere’nin esas yaklaşımını ve Amerika’nınkini


13/314

10

ar şivlerinden görüyoruz. “Kıbr ıs meselesinin halli, Kıbr ıs’ın

Yunanistan’a verilmesi ile mümkündür. Türkiye de

gücendirilmemelidir.” görüşündeler.

Bu nedenledir ki bizim direnişimiz devam ederken 63-

74 yıllar ı arasında ellerini uzatıp, parmaklar ını uzatıp zerre

kadar yardım yapmadılar. Çökmemizi beklediler. Direnişin

sona ermesini beklediler. Direndik, direnişe devam ettik ve

direnişin devam etmesinde rol oynadık diye bizi uzlaşmaz

düşman bildiler. Bar ış harekatının başar ılı olması nedeni ileTürkiye’ye ceza verdiler. ABD dört yıla varan silâh ambargosu

uyguladı, Kıbr ıs’ta Türk’ün hakkını korudu, soykır ımını önledi

diye!

Türkiye gelmeseydi Kıbr ıs’ta muazzam bir katliam

olacağının bilinci içerisindedirler. Geldiği halde katliam

olmuştur. Üç dört köyde, arka arkaya, Türkiye oralaragidinceye kadar, bütün köy halkı sivil halk toplanarak kadın

çocuk çoluk 16 günlük bebekler, birkaç yaşına giren çocuklar,

90 yaşındaki ihtiyarlar dahil kur şuna dizilmiş, toplu mezarlara

gömülmüştür. Ve bu dostlar, parmaklar ını bile oynatmadılar.

Niçin; çünkü çökmemizi beklediler.

Başlangıçta 40 yıl devam eden bir meselenin nasılolup da çözülmediğine değinmiştim. Cevabı basitti.

Çözülmesini istemeyenler, Kıbr ıs’ın Yunanistan’a verilmesi

sureti ile meselenin halledilmesini kendi çıkarlar ı açısından

tercih edenler “meşru Kıbr ıs hükümeti Makarios’un idaresidir”

demek sureti ile esas siyasetlerini yürütmüşler ve halen de

yürütmektedirler!


14/314

11

Devamlı surette yazdık ve söyledik. Ortaklık

cumhuriyetini yıkıp bütün Kıbr ıs’a sahip çıkmak için bunu

yapıyorlar. Siz ABD ve diğerleri kendilerine “meşru Kıbr ıshükümeti” dediğiniz sürece bunlar ın bizimle yeni bir ortaklık

kurmak ihtiyaçlar ı olmaz. Bunlara meşru hükümet

olmadıklar ını, Türklerin hükümetleri olamayacaklar ını söyleyin

ki Kıbr ıs’ın birleşmesi için bize ihtiyaçlar ı olsun.

Bunlar ı söylememekle kalmadılar ve 1992’lerde

garantör İngiltere’nin öncülüğü ve desteği ile “meşru Kıbr ıshükümeti” olmayan, sadece bu ismi alıp kaçmış olan, terörist

bir idareyi Avrupa Birliği’ne Kıbr ıs’ın tümünü temsilen üye

yapma yoluna girdiler.

Bunlar acı gerçeklerdir. Bunlar ı görmeden,

değerlendirmeden ve bilmeden Kıbr ıs meselesini halletmeye

kalkmak bunlar ın istediği yola girmek demektir ve bu öyle biryoldur ki bu yola girdiniz mi geri dönüş hakkınız yoktur meğer

ki geri dönüş hakkınızı kararlılıkla ve büyük bir dirilişle, milli bir

ruhla, siz kendiniz kullanmış olasınız. Aksi takdirde korumaya

çalıştığınız ne varsa gider. Annan Planı’nı hazırlayanlar aynı

Amerika Birleşik Devletleri ile İngiltere’dir. Genel sekreterin

adını kullanarak, onunda yardımcısının yardımlar ı ile

birdenbire bir Annan Planı ortaya çıkar ılmıştır.

Klerides’in beyanatı var. Basın kendisine soruyor:

“Denktaş gülümseyerek çıktı bu son toplantıdan, İsviçre’den

bir taviz mi verdin?”. Cevabı: “Ne tavizi ya? Bilmiyor musunuz

biz masaya taviz vermek için değil, taktik icabı otururuz.

Taktiğimiz çok başar ılı olmuştur. Türk taraf ını uzlaşmaz


15/314

12

göstermekteyiz. Onun için buna devam edeceğiz. Ne tavizi?”.

Ve devam ediyor, başka bir defa da diyor ki: “İçimizde bir Türk

Cumhurbaşkanı muavini yok. Türk başbakanlar yok. Türkpersonel yok. Bütün buna rağmen dünya bizi meşru hükümet

diye tanıyor. O halde biz ne diye Türkleri tekrar içimize

alacağız? Ya tekliflerimizi kabul ederler yada çekip giderler”.

Şimdi Amerika ve İngiltere, sendromu; 1964’te ülkede

kan akarken, duman varken, silahlar patlarken, açlık devam

ederken, 103 köy yıkılıp yakılırken, Türkler küçük küçükbölgelere hapsedilmişken, “anayasa ölmüştür, gömülmüştür”

diyen uluslararası anlaşmalar ı çiğneyen bir adamı meşru

hükümet diye başına taç yapmış olan ABD, İngiltere ve

Sovyetler artık meselenin Rumlar için halledildiğini görmüyor

muydular? Tabiatı ile görüyorlardı, bilerek yaptılar. Çıkarlar ı

bunu gerektiriyordu. Bugün ne yapıyorlar? Annan Planı deyip,

Annan Planı ile oturup, Annan Planı ile kalkıyorlar. 9000sayfalık bir planı halkın önüne koyuyorlar. Halka olmadık

yalanı söylüyorlar, aklınıza gelmeyecek kadar para

yağdır ıyorlar. Yalan yanlış propaganda gece gündüz devam

ediyor. Ve biz; “Aman sakın ha, hayır deyiniz, aksi takdirde

pazarlık gücünüz elden gider, daha pazarlık yapılması

gereken çok şeyler vardır. Biz bile bunlar ın tümünü görmedik”

diye feryat ederken son ağırlığı Türkiye de koyuyor. Türkhükümeti “Annan Planı kabul edilebilir, görüşülebilir” deyince

ve hatta halkımıza “Evet dediğiniz takdirde Kuzey Kıbr ıs Türk

Cumhuriyeti’nin tanınma yolu açılacaktır ve açacağız” vaatleri

yapılınca “hayır derseniz neticesine katlanırsınız” diye tehdit

konunca Türk kökenli vatandaşlar ımıza özel ulaklarla,

telefonlarla “Evet demeniz Türkiye’nin lehinedir, Anavatanın


16/314

13

istemidir” diye haberler gidince yüzde 65 oyla halkımız buna

evet dedi. Bu şartlarda halkın yüzde 35’inin “hayır” demiş

olması, milli omurganın sağlamlığını gösterir!

Evet dediğimiz takdirde mükafatlandır ılacaktık. Hayır

demiş olsaydık neticesine katlanacaktık. Rumlar hayır dedi.

Papadopulos diyor ki “Hayır dersek cezalanacağız diyordunuz.

İşte görüyorsunuz Avrupa Birliği üyesi olduk. Hiçbir hakkımız

kısıtlanamaz ve kısıtlanamamıştır. Dolayısıyla ben haklıydım”

diyerek övünüyor ve “Sertlikle aldığımızı sertlikle koruyacağız”diyerek yoluna devam ediyor.

Geçenlerde bir bakanının itiraf ı ilginçtir: “Biz Avrupa

Birliği üyesi olarak Türkiye’nin önünü kesmek, Türkiye’den

istediklerimizi çeke çeke almak niyetindeyiz. Biz hiçbir zaman

uzlaşma niyetinde değildik!” Evet diyen kardeşlerime ben

diyorum ki “Herhalde Annan Planı’nda beğendiğiniz bir şeylervar ki onun için evet dediniz.” “Evet çok şey var” diyorlar,

hakikaten bunlar ın altını boşaltmamış olsalardı güzel şeyler

vardı. O “güzel şeyler” plana nasıl girdi? Benim masa başımda

dirsek çürütmemle. Bütün görüşmelerde bizim koruduğumuz

ilkelerin bazılar ını almışlar, plana koymuşlar ama tümünü

okuduğunuzda, bunlar ın altını nasıl boşalttıklar ını görürsünüz.

Ben diyorum ki, ben bir mimar isem, yaptığım bu binayı beğenmiş iseniz, “aman girelim” diye kapıya yığılmışsanız,

ben bu binanın mimar ı, mühendisi olarak haykır ıyorum,

diyorum ki: “Aman ben inşa ettim ancak sağlam değildir,

bunun demiri eksik, kumu bozuk, şusu busu bozuk. Girerseniz

başınıza yıkılacak, yapmayın bekleyin”. Beklemediler. Ne

oldu? Yine büyük ülkelerin kalleşliğine bakınız. Bize evet


17/314

14

dedirtinceye kadar- Rumlar ın da evet diyeceklerine inandıklar ı

için- bütün baskıyı bize yaptıklar ını unutmayalım. Hiçbir şart

yok, “Evet derseniz kapılar açılacak, ambargo kalkacak,uçaklar gelecek, turistler dolacak, paralar yağacak, işler iyi

olacak.” Rum hayır deyince diyorlar ki “Annan Planı’nda

devletiniz yok, egemenliğiniz yok, bağımsızlığınız yok. Annan

Planı’na evet demekle Rumlarla birleşmeyi kabul ettiniz. Aferin

akıllı çocuklarsınız, sizi çok severiz. Sakın bu çizgiden

yukar ıya tekrar çıkmayasınız, çıkmamanız kaydı ile size

yardımcı olmaya çalışacağız.” Yardımcı olabilmeleri için de“üyemiz Kıbr ıs hükümetinin r ızasını almaya çalışıyoruz”

diyorlar. Bizi getirdikleri noktayı görüyor musunuz? O halde o

bayramlar neydi, o zaferler, o kazandık hikayeleri. Neyi

kazanmışız? 40 yıldır Rum’un önüne duvar gibi koyduğumuz,

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce altı çizilmiş kararlarla tespit

edilmiş bir siyaseti bırakıyoruz. Yani devleti, egemenliği

bırakıyoruz ve Rum’a yama olacak bir duruma getiriliyoruz.Evet’in mükafatı bu ise başlar ına çalsınlar diyecek bir halk ve

hükümetler bekliyoruz. Bu yapılmadığı takdirde demek ki

girdiğimiz bu kanalda yürüyeceğiz, bilerek yürüyeceğiz, hem

de bizi nereye götüreceklerini gördüğümüz halde. Yani

Kıbr ıs’tan Türk askeri, şehidin kemiklerini de torbalara koyarak

çıkacak. Bu millete bu acı da yaşatılacak.

Neticede ne kazanılmıştır belli değil. Ucu açık bir yolda

Türkiye 10-15 yıl gidecek 15 yıl sonra bakalım tam üye olur

musunuz, olmaz mısınız, olmaya layık mısınız, değil misiniz

münakaşası başlayacak. Bunlar ı görüyoruz ve şöyle

değerlendiriyoruz. Annan Planı 1960 Uluslararası Antlaşmalar ı

ile Kıbr ıs üzerinde stratejik haklar ını korumuş olan; bu


18/314

15

haklar ını tespit ve tescil etmiş olan Türkiye’yi adadan çıkarmak

için hazırlanmış bir plandır. Avrupa Birliği “stratejik açıdan

Kıbr ıs’ı istiyoruz” diyor. Kıbr ıs’ın bütününü yani! İngiltere Avrupa Birliği üyesi olduğu halde üslerini Avrupa Birliği’ne

sokmadı. Amerikalılarla birlikte kullanabilsin diye. Samimi olan

diplomatlara soruyorum. “Nedir bu küçük adanın sizce bu

kadar ehemmiyeti? Üzerimize düştünüz, 40 yıldır meselenin

hallini önlüyorsunuz.” Samimi olanlar ın cevabı: Bölgede İslam

terörü baş göstermiştir. Petrol kuyular ı meselesi vardır.

Teröristlerin eline geçmesi önlenmelidir vs; Devam ediyorlar.Biraz daha samimi olanlara soruyoruz: “Peki Türkiye’nin

stratejik hakkını niye ihlal ediyorsunuz? Niye Türkiye’yi

çıkar ıyorsunuz adadan?” Cevaplar ı düşündürücüdür. “Gün

gelir Türkiye’de de kökten dinci bir idare yerleşebilir. Türkiye’yi

de kontrol etmemiz gerekiyor. Türkiye stratejik açıdan adadan

çıkacak, Rumlar gelecek. Peki Türkiye buna evet diyebilir mi?

Evet, demek tabiatı ile elinde. Büyük Millet Meclisi’nde karar ı alır, Kıbr ıs’ı veriyorum der, verir. Veyahut da Kıbr ıs’ta verici bir

idareyi kullanarak verir. Bar ış budur, Türkiye böyle istiyor

diyerek verir, verdirtir. Ve “Kıbr ıs Türkleri böyle istedi, ne

yapalım?” der millete.

Kıbr ıs davası Kıbr ıs Türkleri’nin kendilerine öz bir dava

değildir. Milli davadır. Atatürk’ün sözü var. Genç subaylarasoruyor 1938’de. “Yeniden İstiklal Savaşı verecek olsak, işgal

altındayız, ikmal yollar ımız nelerdir?” Genç subaylar Suriye

üzerinden, İran üzerinden yol gösterirler, Irak derler, şu derler,

bu derler. Atatürk haritaya gider, “Beyler Kıbr ıs’a dikkat ediniz,

Kıbr ıs düşman elinde ise ikmal yollar ınız tıkanmıştır” der.

İnönü ile, 1965’te Kıbr ıs’ta kan gövdeyi götürürken Ankara’ya


19/314

16

bir heyet gelir. Heyetle birlikte kendisini ziyaret ederiz. Heyetin

dediği şu: “Paşam artık sabredemiyoruz, sabr ımızın sonuna

geldik. Bir aya kadar ya gelir bizi kurtar ırsınız veya biz artıkteslim olmak mecburiyetindeyiz.” O günkü günleri

hatırlayanlar, gazete okuyanlar, düşünenler bunun abartılı

veyahut sorumsuz bir söz olmadığını bilirler. İnönü bakınız ne

dedi: “Biz mesuduz, bahtiyar ız ki Kıbr ıs’ta vatanını korumak

için ayağa kalkmış insanlar ımız var. Size elden gelen yardımı

yapıyoruz. İşte Kızılay’la şu kadar un, şu kadar şeker, şu bu

her ay gönderiyoruz. Vatan müdafaasında Türk’ün sabr ı bittiğiyerde başlar. Türk, vatan müdafaasında sabr ım bitti diye

teslim olmaz. Türk iseniz sabredeceksiniz. Kar şınızdaki Yunan

ise göreceksiniz, birbirlerine düşecekler.” Sanki 1974’ü görmüş

gibiydi. Ve Türk halkı sabretti hala sabrediyor. Rahmetle

anıyorum. Korutürk’e göre “Kıbr ıs düşman elinde ise Türkiye

denizlere açık bir ülke olmaktan çıkar.” Güney sahilleriniz 12

ada ile zaten sar ılmış. Kıbr ıs adası 13. ada olarak birleşti miYunan adalar ı ile, bu iş bitmiş demektir. “Safha safha Enosis”

diye yola çıktılar, en son söylenecek sözü söyleme safhasına

geliyorlar, Avrupa Birliği bunlar ı alır almaz “dolaylı Enosis”

başar ılmıştır demeye başladılar. Kiliselerde şampanya açıldı.

Daha ne desinler ve ben daha ne diyeyim?

Halkıma benim söylediğim şu: Yeniden Annan Planı’nı canlandırmak isteyenler var. Annan Planı’ndan başka bir plan

yoktur diyorlar. Evet oyumuzu yorumlamışlar ve devlet

istemediğimiz karar ını vermişler. Rumlar pazarlık kozlar ını

ellerinde tutarak daha neler neler istiyorlar? Yani Annan Planı

masaya tekrar gelirse Rumlar ı daha nasıl memnun edeceğiz,

Rumlara daha neler vereceğiz? Bunlar ı konuşacağız ve tekrar


20/314

17

ediyorum, devletten, bağımsızlıktan vazgeçeceğiz. Türk

askerini güle güle uğurlayacağız. Türkiye’nin müdahale hakkı

kalkacak, garantörlük hakkı kağıt üzerinde kalacak. Genelsekreter Rumlara diyor ki “Müdahale hakkı kalkmıştır, merak

etmeyin”. Halkıma ben diyorum ki bağımsızlık bir kitlenin, bir

milletin ulaşabileceği en yüksek zirvedir. En kıymetli şeydir.

Bunu verip de aynı kıymette, ondan daha kıymetli, daha güzel

bir şey alamazsınız. Yoktur böyle bir şey. Atatürk der ki “Bar ış

diliyorsam, bağımsızlığımı murat ediyorum.” Bağımsız

değilsen bar ış yapamazsın. Bağımsız değilsen azınlıksın.Başkalar ının verdiği ile yetineceksin ve başkalar ı da sana

verdiğini geri almak hakkına sahiptir. 1960’da bunu yaşadık.

Dolayısıyla biz ne istiyoruz? Kalıcı bir bar ış istiyoruz.

Yırtılıp atılmayacak bir bar ış istiyoruz. Fiili durumun yeni

bar ışa temel olmasını istiyoruz ki Rum yeniden “Türk azınlık

isyan etti” diyemesin. Çok mu istiyoruz? Amerika’ya göre çokistiyoruz. İngiltere’ye göre çok istiyoruz. Ben Türk milletine

göre çok mu istediğimi öğrenmek istiyorum. Ve gittiğim

yerlerde gördüğüm heyecan, bulduğum destek bana diyor ki

Türk milleti, Türk askerinin şehit kemiklerini toplayarak adadan

çıkmasını hazmedemeyecek durumdadır. İnşallah o günleri

görmeyiz.

O halde Kıbr ıs meselesi nedir bize göre?

Bağımsızlığımızı koruyarak, yeni bir ortaklık anlaşması

yapmak meselesidir yapabilirsek. Yapamazsak

bağımsızlığımızı sonuna kadar korumak meselesidir.


21/314

18

Rum’a göre Kıbr ıs meselesi nedir? Ben meşru Kıbr ıs

hükümetiyim. İşgal kalksın, göçmenler yerlerine gitsin. Türk

askeri adadan çıksın ve bir daha müdahale hakkı olmasınmeselesidir. Annan Planı bu meseleyi hallediyor kendilerine.

Bunlar ı bilerek konuşmalıyız ama bunlar ı bilemezsiniz,

çünkü basın bunlar ı size söylemez duyurmaz ve

duyurmayacaktır. Türk milletine ve Avrupa Birliği’ne basının

vermiş olduğu mesaj “Kıbr ıs’ta Türk taraf ı şimdiye kadar

uzlaşmazdı ama bak şimdi uzlaşır hale geldi. İşte Rumlar damasaya gelsin, bu iş bitsin”. Verilen mesaj bu. Türkiye

üzerindeki baskılar da bu ölçüde artıyor. Halbuki Avrupa Birliği

bilse ki Türk ulusu Kıbr ıs meselesini sadece jeopolitik bir

mesele olarak değil, aynı zamanda bir namus ve şeref

meselesi olarak görmektedir ve şehitlerinin kemiklerini

sızlatmayacak, Kıbr ıs’ı (hiç olmazsa kuzeyini) Rum’a, Yunan’a

bırakmayacaktır; Halkın hissiyatı budur. Bunu bilseler Türkhükümeti üzerinde bu kadar baskı olmayacaktır. Kıbr ıs

Rumlar ı uzlaşma peşinde değil Kıbr ıs’ın tümüne sahip olma

peşindedir. Rum’un bundan başka bir davası yoktur. Ve ben

Avrupa Birliği’ne diyorum ki Kıbr ıs’ta iki ayr ı referandum

yaptınız. Bunun manası nedir? Hiç olmazsa oradan başlayın.

Evet, Rumlar ın dediği gibi tek halk olmuş olsaydı, tek

referandum yapılırdı. Niye çift referandum yaptınız; çünkü ikihalk var. Tek başına Rum, Kıbr ıs’ın kaderini tayin edemez.

Rum, Kıbr ıs Türkünü temsil edemez. O halde çift referandum.

Oradan başlayın. Masaya yeniden oturmadan Rum’a hiç

olmazsa bunu kabul ettirin. İki halk vardır, iki halkın hükümeti

vardır ve bu hükümetler devam edecektir. Konuşulacak konu,

uluslararası arena açısından ortaklık olur mu olmaz mı. İkincisi


22/314

19

Türkiye’nin demesi lazım ki, 1960 anlaşmalar ı Kıbr ıs’ın,

Türkiye’nin üye olmadığı bir yere giremeyeceğine amirdir.

Kıbr ıs meselesini biz Avrupa Birliği’ne girdiğimizde kararabağlar ız. O güne kadar halledilmesi için uğraşır ız ama o güne

kadar madem ki sen bana ucu açık bir yol verdin, ben de

Kıbr ıs meselesini ucu açık bırakıyorum. Ben AB’ne tam üye

olduğumda Kuzey de girebilir ve hangi şartlarda gireceğini işte

o zaman konuşacağız. Bu konuda Türkiye fiilen haklıdır.

Uluslararası anlaşmalarla haklıdır. Ama bu haklılığın

gerektirdiği sesi henüz duyamıyoruz. İnşallah bundan sonraduyar ız.

• Rauf Bey, sadece şunu sormak istiyorum ben: Kıbr ıs

sorununun bu hale gelmesinde, iyice

çözümsüzleşmesinde Türk diplomasisinin zayıflılığını

görüyor musunuz? Örneğin 1974’te yapılan müdahale

gerçekten uluslararası anlaşmalar çerçevesinde gayethaklı bir müdahale iken daha sonra Rumlar ın masaya

oturmamakta direnmesi üzerine pazarlıkta kullanılabilecek

daha fazla toprak almak için ikinci bir işgalin yapılması ya

da Gümrük Birliği Anlaşmalar ı sırasında, Türkiye’nin

kabul edilmesi için bu anlaşmaya sessiz bir onay

verilmesi. Bu tarz şeyleri Kıbr ıs sorunun çözülmemesine

bir sebep olarak görüyor musunuz acaba?

(DENKTAŞ): Biraz evvel söylediğim gibi 1964’te Kıbr ıs kan

revan içerisinde ve Makarios bütün hukuk kurallar ını, insanlık

açısından bütün kurallar ı çiğnediği, Amerika ve İngiltere kendi

çıkarlar ı için Rumlar ı meşru Kıbr ıs hükümeti olarak tanıdıklar ı

andan itibaren Kıbr ıs meselesinin bizim istediğimiz şekilde,


23/314

20

yeni bir ortaklık kurarak halli imkansız hale getirildi. Meşru

Kıbr ıs hükümeti olsunlar diye saldırdılar. Bizim mukavemetimiz

devam ediyor. Biz boyun eğmiş değiliz. Doktor Küçük’ünidaresi altında Türk idaresi kurulmuş. Küçük küçük bölgelerde

olsa dahi Türkler direnişe devam ediyor ama meşru Kıbr ıs

hükümeti unvanı Rumlara hediye edildi. Yıllar sonra ben bu

haksızlığı niçin yaptıklar ını sorduğumda bana Amerikalı

diplomat şöyle dedi: “Makarios bizi tehdit ediyordu. Sovyetler’i

getirecek diye Kıbr ıs’a. Kıbr ıs Akdeniz’de bir Küba olacaktı. Bu

korku ve endişe nedeni ile kendisini meşru Cumhurbaşkanı veyüzde yüz Rumlardan oluşan idareyi de meşru hükümet olarak

tanımak zorunda kaldık.” Peki yıllar geçti hala niye ısrar

ediyorsunuz? Neye göre devam ediyorsunuz? Soruma “Artık

siyasi karar verilmiştir, değişemez” demiştir. Dolayısıyla bizim

sonradan yapmış olduğumuz veya yapmamış olduğumuz

şeyler Rum’a sadece yoluna devam etmek için bir imkan

vermiş olabilir ama meselenin halledilmesi için bir neden teşkiledemez., çünkü Rum meselesini halletmiştir. Söylediğini size

açıkladım. Bütün dünya bizi tanıyor, ne diye Türk’e biz tekrar

taviz vereceğiz diyor. İkinci Harekât toprak almak için değildi.

İkinci Harekât; Rum’dan istediklerimiz vardı. Cenevre’de ben

Klerides’e gidip şu taleplerde bulundum: “İşgal altında bulunan

çevrelediğiniz halkımızı derhal serbest bırakınız. Normal hayat

yaşasınlar. Değirmenlik civar ında Türk askeri etraf ına mayınlardöşemektesiniz, derhal durdurunuz, mayınlar ı sökünüz.

Yunanistan’dan yola bugün iki gemi dolusu asker çıkmıştır,

buraya geliyor, derhal geri gönderiniz. Türk askeri ile sizin

aranızda bir tampon bölge çizelim ki Türk askeri bu daracık

yerde sıkışmış olmasın. Tehlike içerisinde olmasın.” Bunlar ın

tümünü Klerides reddetti. Türkiye Yunanistan’dan aynı şeyleri


24/314

21

istedi, onlar da reddetti. İkinci Harekât bu nedenle yapıldı.

Toprak almak için değil. Güvenlik için ve Kıbr ıs Türkleri’ne

yapılan zulmün sona ermesi için yapıldı. Ticaret anlaşması,Gümrük Anlaşması konusunda atılan adımlar ı, Avrupa Birliği

Türkiye’nin bir tavizi olarak kabul etti. O zamanın hükümeti

Sayın Karayalçın her ne kadar da bu açılımın Kıbr ıs Rum

İdaresi’ni tanıma anlamına gelmediğini yazılı ve sert bir belge

ile duyurmuşsa da bize Avrupa Birliği üyeleri devamlı suretle

biz Türkiye’nin bu açılımı yaptığı kanaatindeyiz ve bunu böyle

değerlendiriyoruz demek suretiyle kendi açılımlar ını müdafaaetmektedirler. Bütün mesele şu. Yunan ve Rum diplomasisi

büyük başar ıdır kendileri için. Avrupa Birliği üyelerini şuna

inandırdılar: Denktaş ile Klerides görüşüyor. Çok az fark kaldı

aralar ında. Eğer Kıbr ıs’ı Avrupa Birliği’ne alacağınızı

gösterirseniz artık o farklar da ortadan kalkacak ve bu suretle

Kıbr ıs meselesi halledilecek. Kıbr ıs’a yani Rumlara bu davet

yapıldığında ve müracaatlar ı kabul edildiğinde bu konuyuyürüten diplomatla konuştum ben. Maalesef dedi, oybirliği ile

alınan bu karardan önce hepimiz aldandık, aldatıldık. Ama

şimdi oybirliği ile bir karar aldık, bunu değiştiremeyiz. Onun

için bir siyasi durumla kar şı kar şıyasınız. Bununla yaşamak

mecburiyetindesiniz. İşte ben de diyorum ki direndiğimiz

takdirde Avrupa Birliği madem ki Kıbr ıs’ın tümünü istiyor ve

yar ısı bizim elimizdedir, en büyük koz bizim elimizdedir.Pazarlık yapmak için acele etmeye lüzum yok. Boyun eğmeye

lüzum yok. Türkiye’ye verilen 10-15 yıllık ucu açık zaman yar ın

için öbür gün için değil. Pazarlığımızı erkekçe yürütmek

mecburiyetindeyiz, başka çaremiz yok.


25/314

22

• 50 yaş üstündekiler çok iyi hatırlıyoruz. Mitinglerde ya

istiklal, ya ölüm dedik. Sizin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin

sayesinde bağımsız bir devlet kuruldu ve 21 yıldır yaşıyor.Şimdi soruma geliyorum müsaade ederseniz. AKP

hükümeti “win, win, win” yani “kazan, kazan, kazan”ı

Irak’ta uyguluyor. Avrupa Birliği’nde uyguluyor kendisine

göre ve Kıbr ıs’ta uyguluyor. Şimdi ben bunu şöyle

diyorum. Bu “kazan, kazan, kazan” değil kazı kazan.

Şimdi Kuzey Irak’ta askerimizin başına çuval geçirildi. Ve

Irak’ta yokuz, yani kazındık. Ve Kıbr ıs’ta Annan Planı’naevet denildi; oradan da kazınmak üzereyiz. Sizden bir şey

öğrenmek istiyorum. Nisan’da seçim var. Acaba

Ankara’da milli bir hükümet, milli duruşlu bir hükümet

olursa siz göreve devam eder misiniz?

(DENKTAŞ): Efendim ben buraya hükümetleri tenkit etmek

için gelmiyorum. Ve henüz cumhurbaşkanlığı mevkiindeolduğum içinde bu sorulara açıkça cevap vermek istemiyorum.

Çıktıktan sonra daha rahat konuşabiliriz ama şu hükümet

olsaydı bu hükümet olsaydı değil bütün mesele şu. Şunu

söyleyeyim. Sayın Erdoğan hatırlayacaksınız Genel Sekreter

Annan Planı konusunda beni kandırmıştır, aldatmıştır,

demiştir; biz rahat ettik. Sonra birden bire görüşülebilir

denmiştir. Kırmızı çizgilerimiz var denmiştir. Hemen hemenhiçbirini koruyamadılar. Ve tekrar ediyorum. Eğer Annan

Planını tekrar masaya taktik icabı getirirlerse ve yani “Biz

uzlaşmaya hazır ız da Rum yine göreceksiniz hayır diyecek”

oyunu oynanacaksa, ne kazanacaksınız? “Annan Planı’nı

kabul etmekle bağımsızlık istemiyorsun, devlet istemiyorsun”

tefsiri yapılmıştır. Buna ne KKTC Hükümeti, ne de Türk


26/314

23

Hükümeti itiraz etmiştir. Bu tefsiri kabul etmediğimizi

Türkiye’nin kayda geçirmesi lazım, haykırması lazım. Basının

haykırması lazım. Bunlar ı bekliyoruz biz. Ben aday olurmuydum olmaz mıydım? Annan Planı kabul edildikten sonra

benim aday olmam düşünülemez. Eğer başka bir hükümet de

kabul etmiş olsaydı, ben yine aday olamazdım. Hükümet

meselesi değil, icraat meselesidir. Annan Planı kabul

edildikten sonra ben bunun çerçevesinde yürütülecek bir

müzakerenin Kıbr ıs’ta bizi 1960 anlaşması gibi bir kağıt

üzerine bağlayacağını, Türkiye’nin 60 anlaşmalar ındakihaklar ını alıp götüreceğini, Türkiye’yi adadan çıkaracağını

gördüğüm için son nefesime kadar kar şısında olacağım ve

benimle olan halkımla, sesimizi millete duyurmaya çalışacağız.

• Sayın Cumhurbaşkanım, 1967’de yar ım kalan çıkartma

harekatından geri dönüldü. O tarihte ben askerdim. 45 gün

Trablus’ta kaldık biz. O harekat o zaman gerçekleşseydi,ikinci harekattan daha mı iyi bir neticeye ulaşacaktık?

İkinci sorum 45 yıllık Kıbr ıs davanızda keşke diye bir

kelime kullanacağınız bir olay oldu mu?

(DENKTAŞ): Efendim tabi 67’de çıkarma olsaydı ne olurdu?

67’de biliyorsunuz iki köye baskın yapmışlardı. 40 kadar kişi

ölmüştü. Bütün halk büyük bir tehlike içerisinde idi ve Demirelhükümeti çıkarma karar ını aldı. Araya Amerikalılar girdi. Ve

şöyle bir durum hasıl oldu: Amerikalı Sayın Çağlayangil’e veya

Demirel’e soruyor, diyor ki: Peki gideceksiniz, görüyoruz,

tamam hazırlığınız var, gidiyorsunuz. Maksadınız ne? Maksat

bu kangreni durdurmak mı? Evet. Yunan askeri var, onlar ı

çıkartmak mı? Evet. Köy halkına, ölenlere Makarios’un


27/314

24

tazminat vermesi mi? Evet. Ve müzakerelerin başlaması.

Makarios Türklerle müzakere etmiyordu o güne kadar,

konuşmuyordu. Azınlık hakkını kabul ederseniz gelinizdiyordu. Rum taraf ı 1960 Antlaşmalar ı ile Enosis’ten

vazgeçme sözünü vermişti ancak Yunanistan ile birlikte bu

sözünü tutmayıp Enosis için harekete geçer geçmez Türkiye

hazırlıklı değildi, ama 67’lere doğru hazırlanmıştı. Keşke peki

Enosis’i kabul ediyorum, Enosis’i yapın siz, ben de Enosis’i

yapıyorum diyerek taksim sentezine dönmüş olsaydık ve bunu

güçlü bir şekilde müdafaaya başlasaydık. O zaman belkiRumlar eşit şartlarda yeni bir ortaklığa razı olurlardı. Yani

pazarlık yapacakken insan aklından bir çizgi koyar, ben

buraya ineceğim ama pazarlığa o çizgiden başlarsan bir daha

seni o çizgiye çıkartmazlar tabiatı ile. Bar ış Harekâtı’ndan

sonra “federasyon” dedik. Rum bunun içini oya oya üniter bir

devlet şekline sokmaya çalıştı. Sonra, yıllar sonra Sayın

Cem’in Dışişleri Bakanı olduğu zamanda baktık ki olmayacak,federasyon istemiyorlar, konfederasyon dedik ama onda da

bizi yine ABD ve diğerleri desteklemediler. Hele hele bu Annan

Planı’ndan sonra konfederasyon büsbütün ortadan kalktı.

Bence şimdi konfederasyondan başka bir şey olmaz. İki

bağımsız devlet esasında bir ortaklık. Bunda ısrar etmeliyiz

sonuna kadar; eğer kalıcı bir anlaşma istiyorsak. Bir kağıt

anlaşması iki üç sene sonra bizi yine belaya sokacak. Bu seferTürkiye de içimizde olmayacak. Türkiye’nin müdahale hakkı da

olmayacak. Avrupa Birliği tümüyle Kıbr ıs’ın içerisinde olacak.

Felaket olacak onun için iki bağımsız devlet esası üzerinde

konfederasyon var ılacak bir neticedir, kalıcı neticedir. Kalıcı

bar ış isteyenler bu bölgede konfederasyona dönmek

mecburiyetindedirler.


28/314

25

• Bağımsızlık mücadelenizde inanıyorum ki tarih sizi

hep anacaktır. Onun için saygı duyuyorum. SayınCumhurbaşkanım, Kıbr ıs’ta Türklere soykır ım yapılmıştır

diyebilir miyiz? İki, devletin varlığına inanmayan sayın

Mehmet Ali Talat yerinize cumhurbaşkanı seçilirse 50

yıldır sürdürülen Türk politikalar ı devam edebilir mi? Tabi

Türkiye’deki mevcut Türkiye Cumhuriyeti hükümetini de

dikkate alırsak.

(DENKTAŞ): Efendim. Sayın Mehmet Ali Talat Cumhuriyetçi

Türk Partisi’nin başkanıdır. Bu parti çok uzun yıllar Rum Akel

Partisi ile işbirliği içinde çalışmıştır. Komünistler kardeştir,

komünistler ırkçılık yapmaz inancı içerisinde ve bu bayrak

altında da hakikaten bizleri ve Türk ulusunu inciten, rencide

eden çok şeyler söylenmiştir, çok şeyler yapılmıştır. Sayın

Talat’ın bir beyanatı var geçenlerde. Akel beni kandırdı, diyor.Komünist Partisi’nin evet diyeceğini zannediyordum, ‘evet’

diyeceklerini söylediler, referandumda onun üzerine ben de

halkıma evet dedirttim kabilinden bir beyanatı var. Ve

başbakan olduğu günden itibaren Rumlar ın kendisine yapmış

olduğu muamele, yapmış olduğu hakaret, verdikleri sözlerden

dönmüş olmalar ı vs. Rumlar ı iyice anlamasına neden

olmuştur. Rumlar uzlaşma istemiyor. Kıbr ıs’ın tümünüistiyorlar. Rumlar bizim hükümetimiz değildir, hiçbir zaman

hükümetimiz olmayacaklar diyor ama Türk hükümetinin

doğrultusunda Annan Planı çerçevesinde bir uzlaşma

yapabileceğine inanıyor, hala taktik icabı ve ambargolar ın

kalkması için uğraş veriyor. Talat’ın bu yaklaşımına -yani

KKTC için tanınma istememesine- Türkiye’de büyük reaksiyon


29/314

26

oluştu, “Senin bu söylediğin saçmalık” diye! Onun cevabı şu

oldu: “Kuzey Kıbr ıs Türk Cumhuriyeti olarak tanınmayı

beklemek hayaldir dedim. Devlet yoktur, devlet hayaldirdemedim”. Şimdi efendim, demokratik bir düzende evet

kampanyasını yüzde 65 oranında yürüten bir kardeşimiz son

seçimlerde yüzde 44 oy aldı. Yüzde 20, 21 eksilme oldu yani .

Şimdi cumhurbaşkanlığı seçimlerine girecek kar şıtlar ını bir

görelim. Nasıl çalışacaklar bir görelim. Kazanabilir farz

edeceğiz. Kazandığı takdirde devleti ve bağımsızlığı korumak

için and içip makama oturacak. Devleti ne kadar kaale alacakgöreceğiz. Mesele bence sayın Talat değil, mesele Türk

hükümetidir. İnşallah Türk hükümeti sayın Talat’a milli davanın

bağımsızlığımızı korumaktan geçtiğini söyler ve kendisini o

yönde destekler. 44 bin oy aldı. 44 bin oy Milli dava dediğimiz

Kıbr ıs davasında 70 milyonun jeopolitik hakkını ortadan

kaldırmaya kafi değildir. Türkiye ayağa kalktığında Kıbr ıs’ta

deprem olur. Konu Türkiye ne diyor? Ne yapacak? Kıbr ıs’tanvazgeçecek mi konusudur.

• Sayın Cumhurbaşkanım, aslında ben 34 yaşındayım.

34 yıldan beri Kıbr ıs davası kanımıza kadar işlemiş. Hangi

hükümet ne kadar oy alırsa alsın, Türk halkı Kıbr ıs’ı

bırakmayacaktır. Şimdi Sayın Cumhurbaşkanım benim

sorum şöyle olacaktır: Bizim köyümüzde,memleketimizde, çok özür diliyorum, bir merkep inatçılık

yaptığında “Makarios gibisin” sözü çok söylenir.

Bildiğiniz gibi Annan Planı’na yüzde 60’tan fazla evet çıktı

Kıbr ıs halkında. Belki Türkiye halkında bu yapılsa, bu

yüzde 50’lere yüzde 40’lara gerileyeceği inancındayım.

Acaba Annan Planı gerçekten Kıbr ıs halkına anlatılamadı


30/314

27

mı? Yoksa Kıbr ıs halkının başka sıkıntılar ı mı vardı?

Başka dertleri mi vardı? Bunu neye bağlıyorsunuz?

(DENKTAŞ): Her ikisi de gerçek. Evvela yıllardır beni

uzlaşmaz kişi olarak takdim ettiler halkıma ve özellikle

gençlere, beni yakından tanımayan gençlere. Denktaş sarayda

otursun diye, cebini doldursun diye Kıbr ıs meselesini

halletmiyor ve bak büyük f ırsatlar kaçıyor, diye gençlik benim

aleyhime iyice hazırlandı. Orta yaş insanlar geçmiş

hükümetlerin istikrarsız haksızlığı veyahut da yan tutması tarafkoruması gibi nedenlerle öfkeli. Milliyetçi olduğu halde öfkeli.

Dolayısıyla referandum öncesi seçimlerde bir öç alma yoluna

gitti çoğu. Milliyetçi olduğu halde CTP’ye verdi oyunu.

Referandum safhasına geldiğinizde yine içimizde yıllardır

hazırlanan sivil toplum örgütleri vardı. Bunlar ın başlar ı

Amerika, Avrupa Birliği ya da İngiltere taraf ından ele

geçirilmiş, beslenmiş takviye edilmiş ve gruplar halindebilahare sivil toplum örgütü kurulmuş. Biz farkında değiliz ki

bunlar hep aynı yolda yetiştirilmektedir. Bunlar da kullanıldı ve

referandum gününe geldiğimizde muazzam bir kampanya

başlatıldı. Dediğim gibi Rum taraf ı taktik icabı evet diyecek

diye Amerika’yı ve İngiltere’yi sonuna kadar kandırdı. Onlar da

Türkiye’yi kandırdı. ‘Evet’ denecek, bizimkiler de evet derse bu

iş bitecek, Türkiye Kıbr ıs’tan kurtulacak ve önü açılacak. Bunainandır ıldı Türkiye de ve üzerimizde muazzam bir baskı

başladı. Bu tehdit biraz önce söylediğim gibi: “Hayır derseniz

neticeye katlanırsınız.” Yani başınıza ne gelirse Türkiye artık

yanınızda yok. “Evet derseniz Kuzey Kıbr ıs Türk Cumhuriyeti

tanıtılacaktır, yüceltilecektir.” Göçmenlerimize gazetelerde her

gün villalar ın resimleri çıktı. Bu villalar verilecek size diye.


31/314

28

Yalan, hepsi yalan. Ondan sonra ambargolar derhal kalkacak,

uçaklar derhal inecek, turistler dolup taşacak, gençlerimiz

Avrupa’da okuyacak vs. Bütün bunlar yığıldı ve bupropagandaya muazzam paralar sarf edildi. Nereden geldiği

bilinmeyen paralar sarf edildi. Bu kadar kampanya kar şısında

yüzde 35 halkımın beni dinleyerek hayır demiş olması bence

büyük başar ıdır. Ve o evet diyenlerin içerisinde de yine birçok

insan vardır ki dediğim gibi reaksiyon olarak o tarafa vermiştir.

Şimdi devletinden vazgeçilecek desek bu tarafa gelir. Nasıl

yüzde 20 yine geriye dağılmıştır. Türkiye kökenliler yüzde 30oy sahibidirler. Belki de fazla. Türkiye’den muazzam bir telkin

gelmiştir. Türkiye’nin çıkar ı için evet demeniz lazım diye. O

yüzde otuzu milliyetperver Türkiye kökenli insanlar, Anavatana

bağlı insanlar verdiler. Bu yüzde otuzu bu tarafa alsanız işte

yüzde 65 hayır demiş olurdu. Dolayısıyla, “Kıbr ıs Türkünün

iradesine saygılı olmalı” dediklerinde ben hafifçe gülümserim.

Çünkü Kıbr ıs Türkünün iradesi değil Türkiye’nin iradesi geçerliolmuştur ve kısmen de diğer ülkelerin paralar ı ve baskılar ı.

Bizi serbest bırakmış olsalardı ve Kıbr ıs Türküne sen Annan

Planı’na evet dersen devletin ortadan kalkacak egemenliğin

kalkacak, Rumlar senin içine dolacak meselesi iyice anlatılmış

olsaydı, sonuç bu olmazdı. Sonuç %70-80 hayır olurdu.

Evet’in oluşumunda Türkiye’nin ağırlığı var.

• Sayın Cumhurbaşkanım, gençlerin çoğunluğunun

Güney Kıbr ıs Rum kesiminden pasaport almalar ı... Bunun

oranı ne durumdadır ve bunun Kıbr ıs’ın geleceğine etkisi

nasıl olur? Ve gençler bu konunun idrakında mı?


32/314

29

(DENKTAŞ): Gençlere, evet derseniz Avrupa Birliği pasaportu

alacaksınız, derhal Avrupa’ya açılacaksınız, dünya dili

konuşacaksınız diye büyük telkinler yapıldı ve gençlerin çoğubu düşünce ile evet demiştir. Şimdi pasaport meselesi

şöyledir. 1960 ile 63 arasında Kıbr ıs pasaportu hakkı olanlar

müşterek pasaport aldılar. O zaman pasaportu olanlar ın ve

onlar ın çocuklar ının bu pasaportu alma hakkı var. Ve bu

pasaport yoluyla Avrupa Birliği pasaportu alırlar, alabilirler. Bu

büyük bir kolaylık sağlar kendilerine. Şimdi biz yasaklamayı

düşündük ve yasaklasaydık ve kimse bizi dinlemeseydi, Rumtaraf ında olduğu gibi o zaman tabiatı ile çok zor durumda

kalacaktık. Yasaklanmadı, meclis yasaklama koymadığına

göre bu açıktı. Dolayısıyla biz şunu dedik. 1960-63 arası bu

hakkı olanlar Avrupa Birliği pasaportu almak için, yani gasp

edilmiş bir hakkı almak için uğraşırlarsa biz müdahale

etmeyeceğiz. Söyledikleri gibi yüz binle falan değildir.

Geçenlerde bir istatistik gördüm ben galiba 5000 mi ne bir şeydenmiştir alanlar. Daha da alacak olanlar olabilir. Mesele şu ki

bu pasaport konusunda binlerce çocuğumuz aldı aldı aldı.

Kimse bir şey söylemedi. Benim torunum alınca Denktaş’ı

kötülemek için bir sebep daha bulundu. Denktaş’ın torunu bile

aldı. Torununa bile aldırttı falan diye. Halbuki bu çerçeve

içerisinde atılmış bir adımdır. Bu çocuklar hiçbir şekilde

pasaport aldı diye Rum taraf ına tabi değildirler. Kuzey Kıbr ısTürk Cumhuriyeti’nin sadık kullar ıdırlar, askerliklerini bizde

yaparlar ama ellerine bir imkan geçmiştir. Avrupa Birliği’nden

istifade edebilirlerse buyursunlar etsinler.


33/314

30

• Basının Avrupa’ya ve Türkiye’ye bazı şeyleri

söylememesinin nedeni nedir? Burada söylediklerinizin

basında yayınlanmasını yasaklayan kim?

(DENKTAŞ): Evet kim yasakladı ben bilmiyorum ama basın

yazmıyor. Ve bunlar ın çoğu arkadaşım benim. Yüz yüze

geldiğimde konuşuyorum şikayetimi de yapıyorum. Gülüp

geçiyorlar. Zannediyorsam patronlar ın siyasetine uygun

gelmiyor Kıbr ıs meselesinin gerçeklerini söylemek . Bu halka

“Avrupa Birliği’ne girmek için Kıbr ıs’tan vazgeçelim mi?”sorusu sorulsa yalan bir soru sorulmuş olur. Çünkü Türkiye

Kıbr ıs’tan vazgeçse de kimse size, Türkiye’ye Avrupa Birliği’ne

giriş garantisi vermez ve veremez. Yolun ucu yine açıktır. Yine

Ermeni meselesi gelecektir. Yine Kürt meselesi gelecektir.

Yine efendim vilayetlere özerklik, bilmem ne meselesi

gelecektir. Gelecektir, gelecektir. Dolayısıyla Kıbr ıs’ı verirsek

yol açılır diye bir durum yok. Bütün mesele şu Avrupa Birliği’negirebilmek için hangi hükümetten, hangi üye devletten milli bir

davasından vazgeçmesi istenmiştir ki Türkiye’den isteniyor ve

niçin Türkiye’den isteniyor Kıbr ıs meselesinin halli? Kıbr ıs

meselesini yaratan Türkiye mi? Devam ettiren Türkiye mi?

Rum halâ ilan ediyor, açıklıyor, “Biz uzlaşma istemiyoruz, biz

Avrupa Birliği’ne girmek suretiyle Türkiye’den hak koparmak

niyetindeyiz” diyor. Hala bu gerçeği görmüyor mu AvrupaBirliği? Kıbr ıs meselesini başlatan, devam ettiren, kan akıtan,

anayasayı ayaklar altına alan, uluslararası anlaşmalar ı

çiğneyen, toplu mezarlar açan Rum idaresine bunlar ı hallet

öyle gel denmiyor, Türkiye’ye bu söyleniyor. Bunun kar şısında

Türkiye’nin isyan etmesi lazım, bunu yapamazsınız demesi

lazım. Geliniz Kıbr ıs’taki gerçekleri görünüz demesi lazım ve


34/314

31

benim telkinim ve devamlı surette söylediğim şu: Şimdi

durmadan Türkiye’ye Kıbr ıs meselesini hallet, Kıbr ıs’ı tanıt

dediklerinde bir beyaz kitap hazırlanmalıdır. Beyaz kitabıniçinde bunlar ın kim olduklar ı, yaptıklar ı soykır ım anlatılmalı.

Kıbr ıs’ta eğer Türkiye gelmeseydi, bugün tek bir Türk

kalmayacaktı. Türk askeri çıksın, Türkiye çekilsin, kısa bir

zaman içinde yine tek bir Türk kalmaz orda. Mümkün değil

bırakmazlar. Soykır ımmış, Ermeni soykır ımı. Sen olmamış

hikayeyi al Türkiye’nin önüne koy. Kıbr ıs’ta soykır ım var,

geliniz toplu mezarlar ı görünüz diyorum. Tek bir diplomatı toplu mezarlara götüremedim. Rum kızar diye gelmezler.

Ondan sonra otururlar, Lefkoşe’nin Rum kesiminde Kıbr ıs

hakkında rapor yazarlar. Dolayısıyla bu haksızlık kar şısında

biz hakikaten milli bir davadan böyle soğuyup vazgeçersek bir

şeyler alacağız diye bekliyoruz ve ne alacağımızı da pek

bilmiyoruz. Alıp almayacağımızı da hiç bilmiyoruz. En haklı en

güçlü olduğun davada ver Kıbr ıs’ı. Bu çorap söküğünün başı.Bundan çektin mi arkasından hepsi gider. Bu kadar haklı ve

güçlü bir davayı koruyamayan bir Türkiye hangi davasını

koruyacak? Ve artık Türkiye’den kim, falan davasını dış

Türklerin filan meselesini halletmesi için yardım isteyebilecek?

Çok önemli bir konumdayız.

• Öncelikle sayın Denktaş, politikanıza çok hayranolduğumu belirtmek isterim. Birbiri ile bağlantılı iki kısa

sorum olacak. Kıbr ıs sorununun dünü, bugünü, yar ını...

Konumuzda dün ibaresi, başlangıç tarihi iki cumhuriyet

için de, hem Kıbr ıs Cumhuriyeti için, hem de Türkiye

Cumhuriyeti için aynı tarih midir? Hemen arkasından

Kıbr ıs sorununun çözümü konusunda 1960 yılından


35/314

32

sonraki stratejik çıkarlar doğrultusunda politika yapılıyor.

Yunanistan, Türkiye, İngiltere ve ABD için. Acaba bu

sorunun çözümünde 1960 yılının öncelerini tartışmayagerek görülmüyor mu?

(DENKTAŞ): Tabi Türkiye açısından 1950’lilere kadar ada

İngiliz idaresinde. Biz, Rumlar ın Enosis için faaliyetlerini

görüyoruz. Türkiye’yi uyarmaya çalışıyoruz. Sedat Simavi,

Allah rahmet eylesin, Hürriyet Gazetesi’nde, Kıbr ıs’a geliyor,

Kıbr ıs’taki durumu görüyor ve ateşli yazılar yazarak bir Türklükvardır meselesini ayyuka çıkar ıyor. O günlerde Yunanistan

kımıldamaya başlamış Enosis için. Türk Dış İşleri Bakanı’na

bir gazeteci soruyor; sizin için Kıbr ıs meselesi var mı diye.

Cevabı hayır, bizim için Kıbr ıs meselesi yoktur. Bunu

Türkiye’nin aleyhine kullanmaya çalışırlar. Halbuki bence

akıllıca bir cevaptı. İngiltere orada oturmuş ben çıkmayacağım

diyor. Yunanistan tahrik etmeye başlıyor. Türkiye de müttefikiİngiltere’nin yanında, bizim için Kıbr ıs meselesi yoktur diyor

ama bizim için vardı. Biz tehlikeyi görüyorduk. Doktor Küçük,

ikide bir Ankara’ya gelir, hükümeti görmeye çalışır, kendisini

kabul etmezler, bekletirler vs. vs. Hasılı 1956’lara kadar

‘55’lere kadar Türkiye pek ilgili olmadı Kıbr ıs meselesi ile. biz

devamlı surette Türkiye’yi uyarmaya çalıştık. Bugün benim

bilmek istediğim tek bir şey vardır. Kıbr ıs meselesinihalledeceğiz, uzlaşmadan yanayız, uzlaşacağız diyen

hükümetler, bizim hükümetimiz ve Türk hükümeti uzlaşmanın

temelini bağımsızlığımızın teşkil etmesi olarak kabul ediyor

mu? Etmiyor mu? Bu konuda ben sade bir cevap istiyorum ve

halkımın hakkıdır diyorum bu cevabı bilmesi. Uzlaşmayı

hepimiz istiyoruz. Ama uzlaşmanın temeli bağımsızlık


36/314

33

olmalıdır. Bağımsızlık olmazsa kağıt üzerinde bir anlaşmadır

ve yok edilmiş oluruz. Bu Kıbr ıs meselesinin 1960’da geçici bir

ortaklık cumhuriyeti şeklinde halledilmesini Amerika’da,İngiltere’de destekledi. Tekrar ediyorum ar şivlerime

baktığımda görüyorum ki Yunanistan gibi onlar da bunun

geçici olabileceğini kabul etmişler. Bu nedenle Makaryos 60

Anlaşması’nı ‘63’te bozduğunda ses çıkartmadılar. Onun için

bu ar şivleri çok iyi tetkik etmek lazım. Bugün hala Amerika

aynı akılda gidiyor öyle anlaşılıyor. Ama Türkiye kendilerine bir

şeyi anlatabilir diye düşünüyorum. İstikrar istiyor musunuz Akdeniz’de? İstiyorsanız Kıbr ıs’ta kalıcı bir anlaşma yapın.

Kağıt üzerinde bir anlaşma yaparak 3-5 yıl sonra yeniden kan

akmasını, yeniden Türk milletinin ayağa kalkmasını

gerektirecek bir anlaşmaya cevaz vermeyin diye uğraşmak

lazım.

• Sayın Cumhurbaşkanım, şimdi Türkiye’niniradesinden bahsettiniz. Bizim burada kalıcı bir anlaşma

olmazsa Kıbr ıs’tan bir tek asker çekmeyiz diyen Kara

Kuvvetleri Komutanımız, Finlandiya gezisini Rum

Büyükelçisi gelecek diye erteleyen bir Cumhurbaşkanımız

ve Papadopulos’u diplomatik muhatap kabul edip,

Kıbr ıs’ta Lefkoşe’de kabul edip sorunu çözeriz diyen bir

hükümetimiz var. Hangi halkın hangi iradesi? Siz bununasıl tanımlıyorsunuz? İkincisi Kuzey Kıbr ıs gündemine

uygun bir soru sormak istiyorum. Siz Cumhurbaşkanı

seçimlerinde müsteşar ınız Ergün Olgun’u işaret etmenize

rağmen halen daha kronik partizanlıkla kaybedeceği çok

belli olan Derviş Eroğlu’nun demokrat partiyle

anlaşamayarak aday olduğunu görüyoruz.


37/314

34

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde halen daha sizin

tabirinizle Annan Planı’na kar şı uluslararası duruş

sergileyen partilerin bu şekil hareket edebilmelerini nasılyorumluyorsunuz?

(DENKTAŞ): Ben kendilerine müşterek birini çıkarmalar ını

söyledim. İsim verdim. Kendilerinin ortaya koyduklar ı isimleri

destekleyeceğimi söyledim. Bir türlü uzlaşamadılar. Büyük bir

eksiklik hissediyoruz. Neticede demokrasi çarklar ı dönecek,

ortaya bir şey çıkacaktır. Türkiye’nin iradesini Büyük MilletMeclisi’ndeki Kıbr ıs’la ilgili kararlarda görürüm. Güvenlik

Konseyi kararlar ını da görürüm. Bunun ötesinde Türk

hükümetlerinin meseleyi halletmek için mücadelesi bizce

yakından izlenmektedir. Ama bu kararlar çerçevesinde

kalındığı sürece biz rahatız. Kararlar ın dışında hareket

edildiğini gördükçe büyük huzursuzluk içerisinde oluruz. Ama

ben Büyük Millet Meclisi’ndeki kararlar değişinceye kadarKıbr ıs meselesinin çözümünü iki bağımsız devlet üzerinde

konfederal bir şekilde ve Türkiye’nin haklar ının devamı

şeklinde görüyorum. Türkiye’nin elinde büyük koz vardır. Ben

üye oluncaya kadar Kıbr ıs meselesinin hali düşünülebilir,

konuşulabilir. Ama Kuzey Avrupa Birliği’ne benimle birlikte

girer, kozunu güçlü bir şekilde kullanabilir diye düşünüyorum.

• Kıbr ıs için savaş yapıldı, kazanıldı. Kıbr ıs 21 yaşında

genç bir ülke. Bu ülkemizde bulunan, özellikle KKTC

sınırlar ı dahilinde bulunan Maraş bölgesi ile ilgili bir soru

sormak istiyorum. Burada bulunan evler Rumlara mı aitti?

Şu an KKTC vatandaşı Türkler burada niye oturamıyor?

Birleşmiş Milletler niye bunu Kıbr ıs’a dayatıyor? Rum


38/314

35

kesiminde de Türklere ait olan bir bölgede onlar

oturamıyor mu? Ben bunu merak ediyorum. Ayr ıca ikinci

sorum da BM, Nato ve AB ülkeleri özellikle hangiülkelerden oluşmakta? Nato’ya üye olan bir ülke, özellikle

biz Türkiye, ilerde AB’ye gireceğiz. AB’ye girdiğimizde AB

bizden bir şeyler isteyecek, NATO bizden bir şeyler

isteyecek. Biz hangisinin dediğini yapmak zorundayız. Bu

birliklerin büyükten küçüğe doğru nasıl bir yaptır ımı var?

Daha neyi dayatıyor, neyi yapmaya çalışıyorlar?

(DENKTAŞ): Efendim, bu kadar detaylı cevap verebilecek

miyim bilmiyorum ama Maraş meselesini halledelim. Maraş

eğer görmüşseniz otelleri, büyük binalar ı ile gayet modern bir

kasaba. Bu binalar ın yapıldığı toprak, % 70 vakıf toprağıdır.

Vakfa aittir ve vakıftan hile ile alınmıştır. Habersiz alınmıştır.

Kar şılığı verilmeksizin alınmıştır. Zamanında efendim okula

verilmiştir. Buralar ı benim küçüklüğümde hatırlıyorum.Tamamen kum yığını ve verimsiz yerlerdi. Halk herhalde bu

nedenle ilgilenmedi. Ondan sonra oralar parsellendi ve satıldı.

O binalar meydana geldi. Şimdi biz bunun % 70’i vakıf malıdır

diye davalar açıyoruz ve bu konu üzerinde hakkımızı bulmaya

çalışıyoruz. Büyük bir olaydır. Aynı şekilde daha fazla büyük

bir vakıf arazisi vardı: “Efendiler Çiftliği”. Bu da aynı şekilde

alınmıştır. Rumlar parselledi ve aldılar. ‘74’te ben bir tapuyasasına atfen bunlara ihbarname gönderdim. Dedik ki yanlış

kayıt edilmiştir. Bir aya kadar itirazınız varsa bildiriniz, aksi

taktirde vakıf mallar ına geçecektir. Hiçbiri itiraz etmedi.

Maraş’ta bu yapılamadı çünkü binalar var. Şöyle bir durum

hasıl oldu. ‘74 harekatı yapıldı. Türkiye bir beyanatta bulundu

dedi ki; “Bizim harekat planımızın içerisinde Maraş yoktu. Boş


39/314

36

bırakıldığı için muhafazaya alındı. Mal sahiplerine iadeye

hazır ız.” Bu kayda geçti. Ambargolar devam ediyor.

Ambargolar ın kalkması için daima bu kayıt çerçevesindehareket edildi. Ve biz Rumlara çağr ı da yaptık geliniz diye,

gelmediler çünkü onlar bütün Kıbr ıs’ı istiyor. Sadece Maraş’ı

alırlarsa aleyhlerine olur düşüncesiyle gelmediler. Tabi birçok

bina harap oldu. Neticede bir gün üniversitede yurt ihtiyacı

doğdu ve dolayısıyla ben iki oteli çocuklara yurt olarak

açtırdım. Beni New York’a davet ettiler derhal. Sırf bu konu

için. Gittim öfkeli öfkeli insanlar bağır ıyor, çağır ıyor. Biz bubinayı sırtımıza alıp başka yere götürmedik. Tamir ettik,

içerisine sokakta kalmak zorunda olan öğrencilerimizi koyduk.

Günü geldiğinde kim kimindir, kime verilecektir karar ı

verildiğinde yine bu karar uygulanabilir dedim. Ve aleyhimize

bir karar çıktı yine. Türkiye sorumludur vesaire diye. Hala

Türkiye’yi sorumlu tutuyorlar Maraş’tan ve kaş oynatmıyorlar.

Keşke o zaman 2 otel yerine 22 otel açsaydım. Yanımızakalacaktı. Onun için, madem ki siyaset okulundayız, şunu bilin

ki bu gibi hallerde hakkınızı alırsanız alırsınız, kimse size

vermez. Kim verecek bize hakkımızı? Kimse vermez,

aldığımız kadar ını verecekler. Esasen şimdi size ne diyor

Avrupa Birliği? Siz istediniz üye olmayı, üyelik şartlar ımızı

biliyorsunuz. Bizimle fazla dalaşmayın. Şartlar ımızı uygulayın

ve gelin diyorlar. Onun için işimiz zor.

• Sayın Cumhurbaşkanım yaklaşık 40 seneden beri

Kıbr ıs meselesinin savunucususunuz. Ve eğer batılılar

açısından- özellikle Avrupa ve İngiltere açısından

söylüyorum- madem bu meselenin önündeki en büyük

engel sizdiniz, niçin Rahmetli Özal, ya da Arafat ya da


40/314

37

Bitlis Paşa gibi sebebi belli olmayan bir ölüme kurban

gitmediniz de 40 seneden beri bu dava sürüyor ve bu

mesele kilitlendi?

(DENKTAŞ): Belki o kadar önemli atfetmiyorlar beni. Birkaç

defa teşebbüs edildi ama Allah korudu. Daha da hayat

olduğuna göre inşallah görmezsiniz o günleri de. Şimdilik

var ız.

• 45 yıldır Kıbr ıs’ta çözüm arayan bir TürkiyeCumhuriyeti iradesi var. Ve yıllar öncesine gittiğimiz

zaman Hatay’da savaşmadan çözümü bulan başka bir

Türkiye Cumhuriyeti iradesi var. Peki bu iki iradenin farkı

nedir? Daha doğrusu eksiklikler nelerdir ki biz hala

bugüne kadar bir çözüm bulamadık. Bunun hakkında

bir şeyler söyleyebilirseniz sevinirim.

(DENKTAŞ): Efendim biz çözümü bulduk da bulduğumuzun

farkında değiliz. Nasıl bulduk? Rum bütün Kıbr ıs’ı almak istedi.

Meşru Kıbr ıs hükümeti ünvanını çaldı ve Amerika ile İngiltere

kendi çıkar ı için bu ünvanı ona verdi. Rum da bu nedenle artık

bizimle uzlaşma gereğini duymadı. Bu ünvanın arkasına

saklanarak bütün Kıbr ıs’ı alma mücadelesini yürütüyor. Bize

saldırdığı an bizim müdafaamız neydi? Hükümetimiz değilsinve olamazsın. Kıbr ıs tümüyle senin değildir, bir ortağınız var,

bizim de hakkımız var. 11 yıl bu müdafaadan sonra bar ış

harekatı oldu. Rum’la anlaştık iki kesimli, bundan sonra iki

kesimde olacak hayatımız. Biri diğerinin hükümeti olmayacak

vesaire. Türkiye’nin garantisi devam edecek. Rumlar ile

Federasyonu konuştuk. Adamlar ın federasyon istemediğini


41/314

38

anladık ve 1983’te devletimizi ilan ettik. O an mesele

halledilmişti. Kıbr ıs’ın tümünü alamazsın deyip biz görüşmeye

devam etmemiş olsaydık ve ancak kabul edildiğimiz taktirdegörüşürüz demiş olsaydık Kıbr ıs meselesi şimdiye başka türlü

halledilmiş olurdu. Ama saldır ı kar şısındayız, Kıbr ıs’ta hak

iddia eden biziz. Hakkımızı almak isteyen Rum’dur. Hakkımızı

1983’te en nihayet devlet ilan etmek suretiyle ve Türkiye’de de

tanınmak suretiyle kurtarmış olan biziz. Hala bunu teraziye

koyup tartmanın, masaya koyup pazarlık etmenin anlamı

yoktur. Bu kabul edilmeden görüşmeyiz demek zamanıdır.Bunu ancak Türkiye söyleyebilir. Bu kabul edilecektir. İşte,

Türkiye’nin elinde şimdi en büyük f ırsat vardır. Ucu açık yolda,

ucu açık Kıbr ıs meselesi. Siz bu bağımsızlığa

dokunamazsınız. Dokunmayacaksınız. Bunu söylemek

Türkiye’nin elindedir. Bizim içimizde bu siyaseti tamamıyla

benimsemeyen bir hükümetimiz oluşmaktadır. İnşallah bu

siyasete yaklaşır ama Türkiye’nin kendisine yol göstermesilazım.


42/314

39

Mesut YILMAZ

“Avrupa Birliği”


43/314

40

Bir Avrupa Birliği fikri, geçmişte ve Avrupa Birliği’ninkuruluşundan çok önce birçok defalar dile getirildi. Bunu

zannediyorum ki ilk defa ortaya atan ünlü Fransız yazar VictorHugo’ydu. Bir Avrupa Birleşik Devletleri, bir Avrupa Birliği fikri,

ilk defa onun taraf ından dile getirilmişti. Fakat bugünkü Avrupa

Birliği’nin asıl temelini oluşturan düşünce, 1948’de yani İkinci

Dünya Savaşı’nın bitiminden sonra, İkinci Dünya Savaşı’nın

galip ülkelerinden İngiltere’nin savaş sırasındaki Başbakan

Churchill’in savaştan sonra muhalefet lideri veya eski

başbakan olarak İsviçre Zürih’te yaptığı bir konuşmasında dilegetirilmiştir. Churchill, 1948’de Zürih’te verdiği bir konferansta,

Avrupa’da bar ışın kalıcı olarak sağlanmasının yolunun Fransa

ve Almanya liderliğinde kurulacak bir ekonomik birlikten

geçtiğini dile getirmişti. Churchill’in 1948’de ortaya attığı bu

fikir bugünkü Avrupa Birliği’nin ilk çekirdeğini oluşturmaktadır.

Daha sonra bu yönde Almanya ile Fransa arasında temaslar

yürütüldü ve ilk defa 1950 yılında Schumann deklarasyonudiye bilinen Fransa ile Almanya’nın ileride, İkinci Dünya

Savaşı’na benzer felaketlerin yeniden yaşanmaması için

Avrupa’da demokratik yönetimler arasında bir ekonomik

işbirliği kurulmasına ilişkin çağr ısı yayınlandı. 1950 yılında

yayınlanan bu Schumann Deklarasyonu’nda Fransa ile

Almanya kömür ve çelik üretiminde işbirliği yapmak için bir

teşkilat kurmayı amaçladıklar ını ve bu teşkilata katılmak için Avrupa’daki bütün demokratik ülkelere çağr ıda bulunduklar ını

ilan ettiler. O zaman ki Avrupa ülkelerinden Belçika, Hollanda,

Lüksemburg bir de İtalya bu çağr ıya olumlu cevap verdiler ve

neticede 1951 yılında altı ülke arasında (yani Almanya,

Fransa, Hollanda, Belçika, Lüksemburg ve İtalya) Avrupa

Kömür ve Çelik Teşkilatı’nın kurulmasına ilişkin anlaşma


44/314

41

imzalandı. Dolayısıyla Avrupa’nın bugünkü Avrupa Birliği’nin

kurulmasına ilişkin ilk hukuki dökümanı, 1951 yılında Paris’te

imzalanan Avrupa Kömür Çelik Teşkilatı’nın kurulmasınailişkin yapılan anlaşmadır. Eğer bunu başlangıç kabul

ederseniz Avrupa Birliği bugün itibari ile 1951’den 2005’e,

demek ki 54 senelik bir geçmişe sahiptir. ‘51’de Paris’te

imzalanan bu anlaşma ile kurulan Kömür Çelik Teşkilatı 1953

yılında resmen yürürlüğe girdi. Özellikle o zamanki Avrupa’nın

sanayi ülkeleri açısından, en önemli girdilerini oluşturan bu iki

üründür. Bu konularla, sınırlı ve münhasır bir işbirliği kurmakiçin altı ülke böylece bir araya gelmiş oldular. Avrupa Kömür

Çelik Teşkilatı 1953’ten 1957’ye kadar beş yıl süre ile oldukça

etkili bir şekilde yaşamına devam etti. 1957 yılı geldiğinde üye

ülkeler artık bu işbirliğini sadece kömür ve çelikle sınırlı

tutmayıp, bunu daha geniş bir alana yaymak, ekonominin

tümünü kapsayacak bir şekilde genişletmek amacıyla; yeniden

bir araya geldiler ve 1957’de Roma’da yeni bir anlaşmaimzaladılar. Bu anlaşma iki yeni teşkilatın kurulmasına ilişkin

anlaşmadır. Birisi Avrupa Ekonomik Topluluğu’dur ve ikincisi

Avrupa Atom Enerjisi Teşkilatı’dır. Yani ilk olarak kömür ve

çelik alanında başlayan bu işbirliği 1957 Roma Anlaşması ile

ekonominin tümünü kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Bir de

ayr ı bir teşkilat olarak atom enerjisi alanında da işbirliği yapan

yeni bir kuruluş oluşturulmuştur. 1957’de Roma’da imzalanan,Roma’da kuruluşu anlaşmaya bağlanan bu iki teşkilat 1958

yılında Roma Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi ile fiilen hayata

geçmiştir. Dolayısıyla 1958’den itibaren Avrupa Kömür Çelik

Teşkilatı artık Avrupa Ekonomik Topluluğu olarak yoluna

devam etmiştir. O zaman halk dilinde, sadece bizde değil

Avrupa’da da halk dilinde, Ortak Pazar olarak adlandır ılan


45/314

42

teşkilat böylece 1958’de ilk defa hayata geçmiştir ve bunun

hukuki dayanağı da 1957 Roma Anlaşması’dır. Avrupa

Ekonomik Topluluğu bugünkü Avrupa Birliği’nin, geçmiştekişeklini oluşturan teşkilat, 1958’den 1973 yılına kadar 15 yıllık

bir konsolidasyon devresi, bir gelişme dönemi yaşamıştır. Bu

15 yıl içerisinde teşkilat biraz önce saydığım Kömür Çelik

Teşkilatı’nın kurucusu niteliğinde olan altı üye ülke ile yoluna

devam etmiştir. Ama bu süre içerisinde teşkilata üye olmak

için başta İngiltere olmak üzere bazı ülkelerin başvurular ı

gündeme gelmiştir. Aslında bu noktada, o tarihte Avrupa’dayaşanan rekabeti de dile getirmem gerekiyor. Avrupa

Ekonomik Topluluğu’nun birinci amacı; üyeleri arasında bir

gümrük birliğini oluşturmaktır. Aynı amacı izleyen rakip bir

kuruluş olarak İngiltere’nin öncülüğünde, EFTA kurulmuştur.

EFTA ile Ortak Pazar’ın yani EFTA ile Avrupa Ekonomik

Topluluğu’nun rekabeti 1960’lı yıllarda olanca hızıyla devam

etmiştir; ama görülmüştür ki bu rekabette bariz bir şekilde Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun üstünlüğü söz konusudur. Ve

bunun üzerine EFTA üyesi ülkeler Avrupa Ekonomik

Topluluğu’na katılmak için başvuruda bulunmuşlardır. Bunlar ın

en önemlisi olan İngiltere’nin başvurusu Fransa’da iki defa

veto edilmiştir. O tarihte Fransa’nın yönetiminde söz sahibi

olan General Charles de Gaulle iki defa İngiltere’nin üyeliğini

veto etmiştir.(1963 ve 1967’de) Daha sonra Charles deGaulle’un ölümünden sonra Fransa’da İngiltere’nin üyeliğine,

dolayısıyla Avrupa Ekonomik Teşkilatı’nın geleceğine Charles

de Gaulle’den farklı bir yaklaşımla bakılmasının sonucu olarak

1972’de Avrupa Ekonomik Topluluğu İngiltere’nin ondan sonra

Danimarka’nın, İrlanda’nın ve Norveç’in katılmasını kabul

etmiştir. 1972’de altı üyeli Avrupa Ekonomik Topluluğu, bu dört


46/314

43

üyeyi de arasına almayı kabul etmesine rağmen, Norveç’te

yapılan halk oylamasında Norveç halkının yar ıdan fazlası

Avrupa Ekonomik Topluluğu’na katılmayı reddetmiştir. YaniNorveç’in başvurusu Avrupa Ekonomik Topluluğu taraf ından

kabul edilmiş olmasına rağmen halk oylaması ile Avrupa

Ekonomik Topluluğu’na katılmaktan vazgeçmiştir. 1973

yılından itibaren artık Avrupa Ekonomik Topluluğu yeni üç

üyenin de katılımı ile 9 ülke olarak yoluna devam etmektedir.

İngiltere, İrlanda ve Danimarka altı kurucu üyeye ilaveten

Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun diğer yeni üyeleri olmuşlardır.Böylece Avrupa Ekonomik Topluluğu veya bugünkü adı ile

Avrupa Birliği ilk genişleme dalgasını, ilk büyüme hareketini

1973’te gerçekleştirmiştir. Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun

ikinci genişlemesi 1981 yılında olmuştur. Komşumuz

Yunanistan 1981 yılında Avrupa Ekonomik Topluluğu’na üye

olarak katılmıştır. Biliyorsunuz Yunanistan’da 1960’lı yıllarda

bir askeri darbe olmuştu. O askeri darbeden sonra -ki o askeridarbe 1974 Kıbr ıs Harekatı ile son bulmuştur- hemen

Karamanlis’in başkanlığındaki Yunan Hükümeti, Avrupa

Ekonomik Topluluğu’na üyelik başvurusunda bulunmuştur ve

1981’e kadar geçen yedi yıllık bir süre sonunda da

Yunanistan’ın tam üyeliği gerçekleşmiştir. Dolayısıyla Avrupa

Ekonomik Topluluğu’nun veya bugünkü adı ile Avrupa

Birliği’nin ikinci genişlemesi 1981 yılında gerçekleşmiştir veYunanistan’ın üyeliği ile birliğin dokuz olan üye sayısı ona

çıkmıştır. Yunanistan’ı da arasına alıp on üyeli bir teşkilat

olarak yola devam eden Avrupa Birliği, 1986’da General

Franco ve Salozar yönetimlerinin tarihe kar ışmasından sonra

yeniden demokrasiye geçen İspanya ve Portekiz’i de tam üye

olarak almıştır. Ve 1986’da Avrupa Birliği’nin üçüncü


47/314

44

genişleme dalgası bu iki İber ülkesinin, İber Yar ımadası’ndaki

bu iki ülkenin katılımı ile gerçekleşmiştir. Yani 1986’da Avrupa

Birliği 12 üyeye ulaşmıştır. 1986’dan sonra biliyorsunuzdünyada çok önemli bir değişim yaşandı. 1980’lerin sonunda

demir perde çöktü ve Doğu Avrupa ülkeleri -o zamana kadar

komünizm yönetimi ile yönetilen- demokrasiye geçtiler.

Demokrasiye geçtikten sonraki ilk hedefleri de Avrupa Birliği

üyeliği oldu. Doğu Avrupa’daki bütün üyeler ve bütün ülkeler o

güne kadar Sovyetler Birliği’nin hegamonyası altında yaşayan

Doğu Avrupa ülkeleri birbiri ardına Avrupa Birliği’ne başvurudabulundular. Onlarla birlikte artık fiilen işlemez hale gelen veya

etkinliğini geniş ölçüde yitirmiş olan EFTA’nın geri kalan

üyeleri de Avrupa Birliği’ne üyelik için başvurdular. Bu ülkeler

zaten uzun zamandan beri çok partili demokratik rejimi

uygulayan ülkelerdi. Bunlar ın üyeliği herhangi bir sorun

yaratmadı ve 1996 yılında Avusturya, İsveç ve Finlandiya üç

eski EFTA ülkesi de dördüncü genişleme dalgası olarak Avrupa Birliği’ne katıldılar. Dolayısıyla Avrupa Birliği’nin

dördüncü genişlemesi bu üç eski Efta ülkesini Avusturya,

İsveç ve Finlandiya’yı da arasına katmak sureti ile 1995 yılında

gerçekleşti.

Avrupa Birliği’nin eski sosyalist bloğa mensup Doğu Avrupa

ülkeleri taraf ından bu şekilde rağbet görmesi sonunda AvrupaBirliği, genişleme meselesini gündemindeki en önemli

konulardan birisi haline getirdi ve Kopenhag’ta yapılan zirve

toplantısında özellikle bu Doğu Avrupa ülkeleri için ve o

tarihten sonra üye olacak ülkeler için yeni bir takım kriterler

tesbit etti. Bu kriterler Türkiye’de de Türkiye’nin adaylık

sürecinde geniş ölçüde gündeme girmiş olan “Kopenhag


48/314

45

Kriterleri” diye anılmaktadır. Ve Kopenhag Kriterleri Avrupa

Birliği’ne 1990’lı yıllar ın ikinci yar ısından itibaren aday olacak

ülkelere uygulanacak kriterlerdir. 2004 yılında yani geçtiğimizsene Avrupa Birliği 10 yeni ülkenin daha katılımıyla 25 üyeli bir

birlik haline gelmiştir. Bu 10 ülke bildiğiniz gibi üç Baltık ülkesi

Estonya, Letonya, Litvanya; iki Akdeniz ülkesi Malta ve Güney

Kıbr ıs ile Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan ve

Slovenya olmak üzere Orta Avrupa ülkeleridir. Bu on ülkenin

katılımı ile geçtiğimiz yılın Mayıs ayından itibaren Avrupa

Birliği artık 25 üyeli bir birlik haline gelmiştir. 25 üyeli AvrupaBirliği bugün dünyanın en önemli ekonomik birliğidir, aynı

zamanda da dünyanın en etkili siyasi güçlerinden birisi olma

yolundadır. Gerçi bu alanda daha kat edeceği çok mesafe

olduğu bizzat birlik yetkilileri taraf ından da dile getirilmektedir.

Ama hiç şüphe götürmeyen bir husus Avrupa Birliği’nin bugün

dünyadaki en önemli birlik olduğu ve tarihin kaydettiği en

başar ılı ekonomik entegrasyon hareketi olduğudur.

Avrupa Birliği’nin bugüne kadarki gelişimini bu şekilde

özetledikten sonra Avrupa Birliği bugün genişleme sürecinin

neresindedir, onu da eklemem lazım. Avrupa Birliği’ne üye

olmak için başvurup da henüz üye olmamış dört tane ülke var.

Bunlardan ikisi Bulgaristan ve Romanya. Zaten üyelik süreci

takvime bağlanmış olan iki ülkedir. 2007 yılında Bulgaristan veRomanya eğer bundan sonra herhangi bir aksilik söz konusu

olmazsa bu ülkelerden kaynaklanan bir g

hükümet ve li̇derli̇k

Documents