https://www.youtube.com/watch?v=Jl3g3oYbtqw

Cch thc nui g ni i hi nhiu cng phu.Cch sn sc v tuyn la g ni l mt ti su rng m bi vit ny khng th cp ht c. Ti liu ny ch trnh by nhng im cn bn cho qu c gi c mt hiu bit khi qut v g ni v nhng phng php ng dng s c cp n trong nhng phn sau.Gy Ging.Nhng con g mi gc va bn va d cng vi mt s c tnh tri vt khc v ngai hnh v din mo nh u m, trng n, vai vc v su ln s c tuyn chn. G mi gc c chn trong khang t 1 n 6 nm tui. G trng dng l nhng con c thnh tch v vang ngoi trng g, t nht l n t 2 tr ln. Tui t 1 nm ri n 5 nm v thuc dng g khc. Thi gian th g phi ging l t cui thng Mi Hai tr i cho n u thng Ging. Cc phn dinh dng cao c thm vo khu phn ca cp g ging gm c rau, tri, thc la, cc hp cht vi v tm tp hay c. Cc dinh dng ny thng c v cho g khang 1 thng trc khi cho chng phi ging. G s bt u p v n vo u ma Xun.

Vng lai u :Cch thc lai g trong vng ny ty thuc vo mi kinh nghim ring ca cc s k chi g . Tuy nhin da theo K Kinh, mt s cc s k lai b g con vo lc 2 thng tui nu nhng con g con ny c vy xu. C khang chng 13 vy xu cc s k da vo xem g xt vy lai b.Vng lai hai :Khi c 7 thng tui, cc con g t s phi vt qua vng hai. Nhng con b vo ln, vo c, v h xng ghim (xng chu bn di gn hu mn) s b lai b.Chun BHt LngNh trnh by; c nhiu lai g n khc nhau do c tnh di truyn ring ca mi dng. C lai g ni t lng v trn tri hn lai khc. chun b g trc khi mang ra trng th cc tay chi g thng ht lng u, lng t v lng di cnh. Thng thng th g ni khng cn phi ht lng nhiu v cc phn nh c, u v i thng trn tri sn. Lng u v c ca g ni dn d gy nn sau nt vi ln x (vn) l g thng tri lng ni u v c. i vi nhng loi g c nhiu lng v cn ta th cc bn c th ta nh sau:

u Lng u thng c ta v ht st cc s k d b m x ht mu bm v khu v. Ngoi ra, s ta ht cng gip cho g khng b g i phng nm lng .C v i Lng c v i g ni thng c ht v ngh v thuc cho da g dy dn chu c nhng c hay co (bng mng) ca g i phng vo nhng phn d b trng n nh c, u, i v ngc. G cn c tm ngh teo m. Lng t lai lng ny mc di cnh bn trong nch g v hai pha bn hng cng nh di bng g. Khi ra trn g c ht lng t mm s k hay ni nc d dng trong lc lm nc, lau ra lm g mt g v thi tit vo nhng thng gn Tt bt u nng, hn na s khng lm g thm nc vo lng kh bay nhy trong lc thi u.Lng ngc Phn lng ngc thng c gi nguyn khng ht.Cc Phng Php Tp Luyni hi:Phng php ny cn c gi di nhiu tn khc nh vn hi, xoay hi, x hi, qun hi v.v, g t vo khong 7 hay 8 thng tui tr ln l bt u vo vic tp luyn. G c bt m v ca (nu c) v ch c th dng c xoay tr i phng v khng dng m cn, ght g khc ra n. Phng php ny gip g quen dn vi sc chu ng, bn sc v gip ch k khm ph ra tnh nt v nc ca g nh nu n thin ngh mt m hay hai m khi xoay tr.Chy Lng:Chy Lng.

Mt con g mi s c nht trong mt ci bi tre, pha bn ngoi chp thm mt ci bi tre ln hn g khng th m hay cn ln nhau. Con g bn ngoi s chy quanh bi g v tc kh v mun tm cch chui vo bn trong gp i th. Phng php ny c th tp luyn c gi v gip cho g pht trin bp tht ni i v chn.V Ngh: Tt c g chun b ra trng u c vo ngh c pha ln vi cc v thuc gip cho phn da l ra khng nhng mau da thm tht m cn gip cho lp da c chai sn li chu n.Dm cn: Chn g c ngm vo mt dung dch thuc pha vi nc tiu hay mui gip cho chn g sn chc li. C th ngm chn g ngy hai ln sng v ti mi ln 30 pht. Phng php ny gip cho cc ngn chn v qun g rn chc khi ra n au v chc hnQun Sng: Cc s k tin rng sng bui mai tinh khit gip cho g khe mnh trong lc tp luyn. Mi sng khi g ct ting gy u tin l g c th ra sn sm trong lc tri cn ang t m vn vai, p cnh gy i li trong sn khi sng cha tan.Om: G c tm ra v xng hi hng ngy bng khn m vi mt ni nc nu bng cc v thuc Nam nh tr xanh, gng, ngi cu, v.v, gup g khe mnh.X: G c cp vi g cng chng, cng tui th sc v tp cho quen dn vi cch giao np, nhp trn th v cch lm nc ca s k. Mi ln x g thng l mt n hai hip.G ni c b xng rt ln do mun g pht trin ng mc cn phi c thi gian v kin nhn g ln ln mt cch bnh thng. Trung bnh vo mt nm tui (12 thng) l lc g cng cp v bt u vo chng trnh tp luyn chun b cho vic ra trng. Sau 6 thng p dng nhng phng php hun luyn trn, khi c 1 nm ri (18 thng) l g rn chc nh mt thi st toi luyn v c ni lc v ngai hnh sung mn sn sng ra trng ng g khc. Cc s k dy dn kinh nghim thng nui v tp luyn g ng mi mang ra thi u, trong khi cc tay chi g tr tui khng c nhiu kinh ghim v ho thng hay p g non cha lc thng chu thm bi di tay cc bc n anh trong ngh.Cp .

Cp Cch cp g Vit Nam rt khc nhau ty theo tng a phng. Ti liu ny khng c d kin phn tch chi tit v s khc bit gia cc trng g ang sinh hot u n ti cc min Bc, Trung v Nam. Nhng chi tit trnh by trong tp ti liu ny c thu thp ti mt s trng g tiu biu v c th khng hon ton ng cho tng min hay nhng trng g cng mt a phng.Ti min Nam Vit Nam, trc nm 1975,(Nm 1975 nh du mt giai on lch s Vit Nam khi chnh quyn min Nam mt quyn kim sot min Nam v chnh quyn min Bc. Cuc chnh bin ny thay i nhiu trn t nc v th chi g cng khng thot khi nhng thay i v cch thc v lut l sau nm 1975.)cc tay chi g thng khng dng cn cn trng lng ca g. Tuy nhin, cng c si dng cn, t nh si g ca cu Ph Tng Thng Nguyn Cao K th c dng cn khi qua cng.Thng th cc tay chi g nh lng con g i phng bng cch dng mt quan st cp . Nhng tay cp g s mang g ngi vo b (vng) c ni o l su xung t lm u trng, so k chiu cao v b ngang ca lng g bt chng. Mi trng g c nhng lut l ring do ch trng g t ra. C ni cho php ch k c ng chm, r tay trn con g i phng. C ni cm khng cho v l do an ton cho g ca khch mang n.Trong nhng ni cho php ch k c php ly tay o lng con g i phng on chng "my phn xng" lng, cn c gi l "ci ngang" tc l chiu ngang ca lng g. Nhng ni khng cho php ng chm g i phng th ch k phi dng mt phng on chiu ngang cng nh cn nng ca con g kia. Trong trng hp ny ch k c quyn yu cu ch k pha bn kia ko cnh xung quan st kch thc lng ca con g i phng. Chiu cao ca hai con g c xem xt rt k, thng th hai con g c ch k u lng li so k chiu cao v chiu ngang ca lng g.Ch trng s ng gp kin thm v cp chng cho c g . G c chiu cao hn thng c li th khi ra n, do cc tay chi g c cu "mt phn vai bng hai phn xng"; c ngha nu con g c 2 phn (2cm) ln chiu ngang hn vn khng bng con g tuy km 2 phn ngang nhng hn 1 phn v chiu cao. Tuy nhin trong vn cp , hai n v o lng v chiu cao v chiu ngang nh th b qua xt li th vn c coi l ng chng g v c th cp c.

Mt phng php khc c gi l "v tay". V tay l th thut dng tay nng di ln con g i phng ln m chng sc nng. Cc s k chi g c kinh nghim c th on chnh xc trng lng con g trn tay bng cch ny. Khi v tay, s k cng c th on bit c thm v gn ct v qu trnh toi luyn ca g cng nh sc chu ng ca n. Th d nh mt con g c ln di v su hnh ch V ( nh ln tu i bin) l loi g c sc chu ng ng trng bn b. Nhng php v tay khng phi trng g no cng cho php. S cn trng ny rt cn thit phng nhng k ma gio p dng xo thut im huyt hm hi g i phng trong lc v tay. Thng th php v tay ch c p dng nhng trng g m mi ngi u l bn b thn quen. Trong nhng trn g n thua ln phng php "v tay" khng c p dng.Lut Trng GMin Bc

si Yn S, mi hip u c n nh l 15 pht. Ngh v lm nc l 5 pht. Khng c gii hn mi g l bao nhiu hip. S hip ca g c th c tha thun gia hai ch k. Cc chi tit nh khp m, chp lng, may mt v.v. c th khc bit gia cc trng g.Min Trung ti tnh Bnh nh, mi mt hip (m) c n nh l 20 pht. G ra hip lm nc cho ngh 5 pht. G ni ra trng cp c phn loi theo sc nng nh sau :- Hng nng - trn 3.5 k- Hng trung - t 3 n 3.5 k- Hng nh - di 3 kCc trn g thng c t chc vo dp trc Tt v tip tc cho n thng T.Min NamTi Si Gn, mi hip l 15 pht, lm nc ngh cng 5 pht nh cc ni khc. Cc tay chi g thng dng ch "chng" (c tri thnh chng) phn loi g thnh 3 c nh sau :- Chng Nht: trn 4 k.- Chng Nh: t 3 n 4 k- Chng Ba: di 3 k.Trong khi php phn chng v cp ca g n rt cu k v tn th g th php cp ca g ca n gin v nhanh chng hn nhiu. Cc tay chi g ca thng dng cn cn trng lng ca c 2 con, va nhanh va gin tin. Thng th g c cn ti nh v c hai bn u ng cp g qua in thoi hay bng ming ti qun c-ph hay cc qun n rt nhanh chng trc khi mang g n im hn xem li ln cht trc khi vo . Nu c hai bn ng h s mang g n mt im hn khc c dng lm trng g. Trn chin kt thc nhanh chng cho cc trn g dng ca st trnh s theo di v bt b ca lc lng cng an, cnh st. Trc y nhng trn g ca bng ca tht thng c cp ti trng gn ging nh li cp ca g n nhng sau ny khng thng dng do lnh cm ca nh nc nn hin nay cc trn g ca c t chc ti cc trng di ng.u trng l ni g tranh ti trong nhng trn c gi l "si g" (ting min Bc) hay "trng g" (ting min Nam). Cc u trng min Bc v Trung c bit dnh ring cho g n. Th vui g Vit Nam mc du vi phm lut php v khng c chp nhn nhng nh nc cng d di cho th loi n.Trc nm 1975, hu ht cc trng g ti min Nam u ginh ring cho g n hay g ca. C rt nhiu trng g ni ting quanh vng Saign, Bin Ha, Hc Mn,...v.v. Cc i gia giu c min Nam thng thch g ca hn v c kt qu n thua nhanh chng. Vo giai on ny g ca thng ra trn vi cp ca thit ca n. Rt nhiu cu chuyn trong cc sch truyn k li nhng trn g ca ni ting trong nhng vng nh Cao Lnh, Bn Tre v Bc Liu.Ngy nay, gii tr chi g ca ti min Nam thng gn dao, cm nhn tranh ti cao thp trong khi cc tay chi g thuc th h ln tui thng trung thnh vi mn n truyn thng.